Caput IV / DE PATIENTIA AEGROTATIONIS

Aduersas etiam ualitudines, quoties in has inciderimus, ęquo animo ferre uirtutis lucrum erit. Languente enim corpore animi uigor in contemnendis uoluptatibus roboratur, iuxta illud Apostoli dictum: Cum infirmor, tunc fortior sum. Quod si corporeę infirmitati quicquam inesset mali, hanc sanctis suis Deus contingere non permitteret. Permittit autem, ut efficiat sanctiores.

Isaac itaque ab illo benedictus et, dum inter alienigenas non sine magno uitę discrimine peregrinaretur, semper protectus, cum senuisset, oculis captus est, intantum ut ne oculis quidem, quos genuerat, dignosceret. Et bene hoc cessit illi, quoniam per cęcitatis errorem ad posteritatis suę felicitatem a Deo promissam peruenit. Dilexerat Esau, sed benedixit Iacob. Et cum se deceptum resciuisset, non irritam fecit benedictionem, quia iam prophetię spiritu repletus uidere mente coeperat, quę oculis perspici nequeunt, futurorum arcana. Illumque dominum constituit fratrum suorum, cuius propaginem in Christo claudendam cognouit.

Iacob quoque, cum et ipse corpore ęgroto uisuque per ętatem caligante nihil ferme cerneret, uidit tamen, quem ex duobus filiis filii sui Ioseph alteri pręferret. Vtrique enim benedicturus cancellatis brachiis dexteram capiti eius imposuit, qui sinistrę adstiterat. Ei uero, qui dexterę se obtulerat, porrexit leuam. Lippientibus oculis prospexit, quod prospicere non potuit, qui habebat sanos. Nempe Ioseph dexteram eius apprehensam super Manassen

-- 3-411 --

transferre frustra conatus, ab eodem audiuit, quia Ephraim Manasse*corr. ex Manassen maior erit, licet Manasses natu prior esset. Idem Iacob suis postremo filiis conuocatis certissimo euentu prędixit, quę singulis olim euentura erant, ut intelligas oculorum hebetudinem spiritus acumini nihil officere. Neque enim, qui mundis oculis, sed qui mundo corde sunt, Deum uidebunt.

Sansoni fortitudinem non minuit cęcitas multoque plures hostium occidit errutis oculis quam ante integris occiderat. Tu quoque, quem corporis uisus destituit, mentis fortitudinem excita, bono animo esto; iam securior irruentes in te uitiorum cuneos excipies clausis obturatisque fenestris, per quas mors ingredi ad animam solet.

Tobię, uiro tum in Deum pietate, tum solicitudine in pauperes claro, dum resupinatus obdormisset, stercus de nidulo hirundinum cadens oculos excęcauit. Et nihil eo contristatus dicitur, sed gratias egisse Deo pristinęque religiositatis ardorem accendisse magis quam restinxisse. Ob quam patientiam anno a cęcitate sua quarto uisum recipere angeli ministerio meruit. Et rursum gratias Deo agens: Ipse - inquit - castigauit nos propter iniquitates nostras, et ipse saluabit nos propter misericordiam suam. Qui sic castigatus sic se humiliauerit, et ipse uisum recipiet, non quo mundus, sed quo mundi Dominus conspicitur, uisum utique mentis et spiritus.

Aliam pręterea ipsius Iacob imbecillitatem hoc loco commemorabimus, ut simul et patientiam ostendamus. Cum angelo luctatus et ab eo in femore tactus, torpescente neruo claudicauit. Sed pedum uitium non sensit, dum mentis aciem in Deum dirigit. Nusquam queritur de femore debilitato, et statim post luctam uidisse se Dominum facie ad faciem gloriatur. Vnde illi nomen Israhel, id est, De um uidens inditur. Nequaquam illud malum putauit, quod se a colloquiis diuinis non arcebat. Ideo nec lamentari uoluit.

Miphiboset, Ionathę filius, deleta Saulis domo solus superfuit, quia utroque pede claudus non potuit interesse

-- 3-412 --

bello, quo ceciderunt fortes Israhel. Insuper auitos agros solus possedit et regis Dauid mensę particeps fuit. Tantum ergo illi pedum ęgritudo contulit, ut et diutius et felicius uiueret, fortasse una cum aliis occubiturus, si sanos pedes habuisset. Cum ergo huiuscemodi ualitudo plus prodesse possit quam obsit, ęquo animo tolerari debet, si euenerit.

Sed arguet aliquis hunc ipsum Miphiboset, eo quod claudus erat, a Siba seruo contemptum ludibrioque habitum, quippe qui ipso relicto fugiens falsa ad regem delatione possessionum eius partem intercepit. Respondebimus multos etiam, qui nunquam claudicauerant, dolis atque perfidia seruorum deperisse. Itaque neque isti sua pedum imbecillitas detrimento fuit, sed nequitia serui; quem fugientem fortasse peremisset, si consequi potuisset. Innocentior fuit, quia ingredi nequiuit. Multo autem satius est debiles pedes habere quam manus cruentas.

Iob ipse non tantum pedibus aut manibus aut aliquo membrorum ęger erat, sed toto prorsus corpore tabidus atque putridus et a planta pedis usque ad uerticem foedissimis hulceribus confectus. Testa saniem radebat iacebatque in sterquilinio, magis etiam dolendi causas habens, quod paulo ante omnem substantiam (cum opulentissimus esset) una cum liberis amiserat. Nec tamen cogi unquam potuit, ut saltem labiis peccaret. Vxor iacenti assidebat, non quę consolaretur afflictum, sed petulantia sua grauius exasperaret. Nanque tantarum impatiens erumnarum iubebat, ut iam in suam ille necem maledictis Deum prouocaret. At uero Iob non ignarus longe maiorem esse miseriam Deo peccare quam ista pati, in ipsam indignatus: Quasi - inquit - una de stultis mulieribus locuta es. Si bona sus cepimus de manu Domini, mala quare non sustineamus? Affligens me dolore non parcat, nec contradicam sermoni bus Sancti. Merito igitur post tot aduersa talemque patientiam duplicia dicitur recepisse, cęteris felicior futurus, qui, dum uiueret, miserior existimabatur.

Ezechias rex ęgrotauit usque ad mortem, sed cum orasset, factus est sibiipsi superstes. Ita et tu in tua infir mitate- ut Ecclesiasticus inquit - ora Dominum et curabit

-- 3-413 --

te. Sed et hoc diligenter attende, quantum interfuerit inter ęgrotantem et sanatum. Dum langueret, expers delicti fuit. Mox, ut conualuit, iactantię crimen incurrit ostentans alienis diuitias suas, quas ęger contempserat. Nec leuis culpa fuit, ob quam illas ad alienos quoque transferendas audiuit. Nobis ergo, si meminerimus, quanto ad peccandum propensiores existant, qui corpore sano sunt, minus molesta erit infirmitas.

Orandum autem esse pro infirmo et Dominus docuit, suspiciens in cęlum, cum surdum ac mutum hominem curare uellet. Nec solum suspexit, sed etiam ingemuit, ut precaturi mentem simul cum oculis ad Deum dirigere discant. Paralytico, priusquam sanitatem concederet, peccata dimisit, ut, quia propter peccata in morbum inciderat, submota causa cessaret effectus. Ex quo sane datur intelligi ęgritudinem quandoque delicti poenam esse. Quod si per poenitentiam et confessionem deletum fuerit, reliquum est, ut ęger conualescat. Itaque semper curandum, ut ante animę nostrę remedia adhibeat sacerdos quam corpori medicus, ut etiam, si alia de causa quam ob delictum male affecti fuerimus et morbus curari nequiuerit, magis securi uitę huius finem expectemus. Ne mors quidem grauis erit uitam meliorem sperantibus. Morbo autem liberatis magnopere cauendum est, ne ueluti canes ad uomitum reuertamur. Ait enim: Ecce sanus factus es; iam noli amplius peccare, ne deterius tibi aliquid contingat. Aequum quippe est, ut, qui accepto sanitatis beneficio rursum delinquit, grauius puniatur.

Paulus post triduanam cęcitatem ita se correxit, ut de persecutore apostolus fieret. Percusserat eum Dominus, ut sanaret. Et ille sanatus tantum profecit uirtute, ut omnia ardua, dura, acerba, contumelię, uerberationis uitęque periculi plena non inuitus subiret pro Christo, frigus, famem, gladium iuxta contemnens. Et: Libenter- inquit - gloria bor in infirmitatibus meis, ut inhabitet in me uirtus Christi. Et: Cum infirmor, tunc potens sum. Et: Licet is, qui foris est, noster homo corrumpatur, tamen is, qui intus est, renouatur de die in diem. Id enim, quod in pręsenti est

-- 3-414 --

momentaneum et leue tribulationis nostrę, supramodum in sublimitate ęternum glorię pondus operatur in nobis, non conte mplantibus nobis, quę uidentur, sed quę non uidentur. Quę enim uidentur, temporalia sunt, quę autem non uidentur, ęterna sunt. Scimus enim, quoniam, si terrestris domus nostra huius habitationis dissoluatur, quod ędificationem ex Deo habemus, domum non manufactam, sed ęternam in cęlis. His Apostoli documentis patientiam nostram muniamus et eiusdem exemplo, quicquid euenerit, non modo constanter, uerum etiam alacriter perferamus.

In Vedasti, Atrebatensis episcopi, uita legimus, cum corpus eius de loco, ubi olim positum fuerat, transferretur, quendam cęcum, cui Audomaro nomen fuit, expetisse, ut uideret sancti ossa, et illico uisum recepisse. Deinde, cum rursum orasset, ut, si ea res animę suę saluti minus conduceret, rediret infirmitas, iterato oculis captum fuisse. O prudens uotum singularemque cęci patientiam, qui ne tunc quidem cernendi copiam postulasset, nisi tam pii desyderii causa incidisset. Ideoque sancti corpore uiso ad cęcitatem suam reuerti maluit quam ad ea, quę ante cęcitatem forte se commisisse recolebat. Contempsit oculos, ut innocentius uiueret, et innocentius uicturum obducti denuo oculi fidem fecere.

Petrus quoque, abbas Clareuallensis, quadam graui ualitudine uexatus, oculum amisit et se gaudere dixit, quod e duobus inimicis alterius molestia iam liber esset. Argumento est magis etiam gaudendum illis, qui utroque orbantur. Et cur enim non se consolari habeant, qui ambobus carent, cum non sit eis opus ad Deum clamitare cum Propheta: Domine, auerte oculos meos, ne uideant uanita tem! Qui si illos uel auertere per se potuisset uel omnino non habuisset, neque adulterii neque homicidii crimine se polluisset.

Aequo animo ferebat et Pygmenius, presbyter Romanus, quod oculis captus esset, nequando illi inimicos Ecclesię Christianę aspicere contingeret. Vnde Iulianus Apostata imperator, cum forte ipsi occurrisset, deridiculi causa: Gratias - inquit - ago diis, o Pygmeni, quod te uideo.

-- 3-415 --

Econtra ille: Gratias Deo meo ago - respondit - quod te non uideo. Tam igitur forti animo cęcitatem pertulit, quam tyrannum contempsit. Dehinc martyrii corona donatus uidere coepit, quę oculus non uidit, et audire, quę auris non audiuit, et intelligere, quę in cor hominis non ascenderunt. Et nos - proh nefas! - cęcitatem horremus, cum tantam beatitudinem cęci cernere possint et, qui inoffensos oculos habent, difficilius assequi soleant.

Maiolus, Cluniacensis monasterii monachus, cęcus erat. Et tamen sapientię ac sanctitatis merito factus est abbas Matiscensis.*corr. ex Maticensis Nec sua ipsi obstitit cęcitas, quin alios cęcos curaret. Surdos insuper mutosque et claudos sanauit, procul dubio sanaturus et seipsum, nisi multo plus emolumenti ac fructus percipere se sciret ex eiusmodi imbecillitatis toleratione atque patientia. Itaque cęcus quidem uixit, sed miraculorum fama uidentibus illustrior fuit.

Ad Vbaldum, Eugubinę urbis episcopum, quoniam et ipse miraculis pollebat, cęcum quendam uenisse legimus opemque implorasse; et ab eodem illi persuasum, ne uisum sibi restitui expeteret, quia eo restituto animę cęcitatem esset passurus; itaque incuratum dimissum. Consolentur se hoc saltem exemplo, qui uidere desierunt, ignari, si sani essent, quam continentes oculos forent habituri. Noluit cęco mederi Vbaldus, ne corpori subueniens animę faceret detrimentum.

Et Spem abbatem, uirum sanctimonię fama celebrem, oculis captum fuisse in Dialogo pontificis maximi Gregorii traditum est. Sed eundem quadragesimo tandem anno uisum diuinitus recuperasse audisseque sibi dictum, uti proxima monasteria inuisere pergeret et fratribus perfectius uiuendi pręcepta daret, ipse propediem decessurus. Itaque eo perfunctum officio, postquam ad suos rediit, in fratrum coetu psallentem expirasse. Tunc ergo uideri coepit, cum e uita egredi oportuit, ut palam esset cęcitatem illam non culpę fuisse, sed probationis, qua auctum est per patientię

-- 3-416 --

uirtutem uitę meritum. Ab ore morientis columbam exisse et ad cęlum euolasse uisam ferunt. Columbę igitur puritate interius totus nituit, qui oculis tantum exterius orbus fuit.

De Didymo Alexandrino testatur Hieronymus, qui eius auditor fuit, quod a parua ętate oculis captus et ob id elementorum quoque ignarus tantum miraculum sui omnibus prębuit, ut dialecticam et geometriam (quę uel maxime uisu indiget) usque ad perfectum didicerit. Addit etiam plurima opera ab eo nobilia scripta: Commentarios in Psalmos omnes, Commentarios in Euangelium Matthei et Ioannis, De dogmatibus contra Arrianos libros duos, De Spiritu Sancto librum unum, In Esaiam decem, In Osee octo, In Zachariam quinque, et infinita alia, quę digerere proprium indicis est. Quod si tanta nosse cęcus potuit, apparet ne in discendo quidem oculis admodum opus esse. Quin immo, plerunque uidemus magis docile ingenium tenacioremque memoriam cęcorum hominum esse quam cernentium et eo plus menti eorum datum quo oculis minus. Conceptus enim et imaginatio et ipsa rerum reminiscentia totam se penitus ad animam colligit firmiterque inheret, dum foras per uaria uisus obiecta nequit euagari. Ita fit, ut hac quoque de causa cęcitas nobis tolerabilior esse debeat, si acciderit.

Reliquarum quoque infirmitatum fortia perquiramus exempla.

Gregorio pontifici, quod pro Traiano, infideli imperatore, Deum deprecari ausus esset, poenę nomine hanc optionem datam perhibent, ut siue, quandiu uiueret, magnis assidue langoribus agitaretur, siue, cum defunctus fuerit, bidui spacio ignem purgatorii sustineret; et elegisse langores constanterque pertulisse. At nos grauioribus quidem obnoxii delictis et nullo uirtutis genere cum hoc sancto comparandi, quoties morbo aliquo afficimur, indignamur, ut scilicet post hęc leuia, quę impatienter ferimus, nec illa tanto atrociora deuitemus. Neque enim indignando peccata minui solent, sed cumulari. Qui autem libenter corporis mala tolerat, ad expiationem spiritus proficit.

-- 3-417 --

Proinde Egidius, ad Rhodani ostia solitarius, cum a uenatoribus sagitta in incertum missa inter syluas latentem sauciasset, non modo medicinam corpori admittere noluit, sed etiam ad Dominum orauit, nequando lęsa caro sanitatem reciperet. Parum erat solitudinis necessitatem ferre, quotidianas uigilandi, precandi, ieiunandi fatigationes pati. Vulnus insuper quasi diuinitus inflictum manere uoluit incuratum, ut additus corpori dolor ab animo procul arceret uoluptatis cogitationes.

Stephanus uero, Mareotidis regionis anachoreta, cum uerendas corporis partes exhulceratas taboque diffluentes haberet, curationem quidem non recusauit, sed dum curatur, maioris patientię prębuit exemplum, desectiones a chyrurgo passus nullo emisso eiulatu, nullo edito gemitu, ac si omnino doloris uim non sentiret. Ad hęc eiusmodi ęgritudine affectus, non intermisit manuum laborem, de palmarum foliis funiculos contorquens, non spiritalis exhortationis curam, semper eorum, qui in eo ad se conuenissent, saluti consulens. Ita magnam langoris molestiam maiore uirtutum meditatione uincebat, animo etiam fortior quam corpore debilior.

Beniamin eremita aquę intercutis morbo uehementer laborabat. Ac ne hoc illi ob delicta datum crederes, alios infirmos oratione sola curauit. Eis uero, qui infirmitatem eius miserabantur, e diuerso supplicare solebat, ne corporis sui, sed animę curam haberent ueniamque a Domino sibi exorarent peccatorum, quę, dum sanus esset, se commisisse aiebat. Ita, quod peccator foret, plurimum angebatur, quod ęger, nihil.

Paulus quoque, solitudinis quondam, quę Panephisi, Aegypti oppido, adiacet, cultor, resolutis (ut Cassianus tradit) paralysi membris in lectulo decumbens, cęteris, qui ęgrotabant, sanitati erat. Oleo enim, cui ipse benedictionem imposuisset, peruncti curabantur. Qua quidem in re ostendere nobis uoluit Dominus, quantum ille et fortis esset in patiendo et pius in miserendo. Idem enim, qui pro sua ualitudine nihil solicitus uidebatur, pro aliena anxius erat et pręsentaneum omnibus remedium conferebat.

-- 3-418 --

De seruulo mendico in Homiliis et in Dialogo Gregorii relatum est, quod toto uitę tempore paralysi laborarit, ita ut in lectica iacens mouere se omnino non posset. Semper tamen in doloris accessionibus Deo gratias agere, hymnos decantare et concitatiore quodam quasi stimulis actus spiritu aliquid de Scripturis, quod non legendo, sed audiendo didicerat, recitare. Merito ergo moriens angelorum cantus audiuit, merito mortuus odore suauissimo fragrauit. Quibus indiciis consyderatum est, quantam illi beatitudinem ęquanimiter tolerata infirmitas attulisset, quantum iam felix esset, qui, dum uiueret, tam miser ac tam miserabilis putabatur.

Dunstanus ante morbum ab Elphego, Ventano episcopo, necessario suo, nullis hortatibus, ut monachum profiteretur, compelli poterat. At uero febre correptus, mox, ut conualuit, ultro ad monasterium properauit et religioni se addixit multaque uitę sanctitudine pollere coepit. Breui presbyter factus atque ad Cantuariensem Ecciesiam regendam accitus, pontificia quoque dignitate effulsit, multis denique miraculorum signis nobilitatus fuit. Itaque tantum illi aliquando ęgrotasse profuit, quantum, si semper sanus perseueraret, fortasse nocuisset.

Ipse etiam nunquam satis laudatus Franciscus non ante coepit esse perfectus quam grauissimam corporis ualitudinem incurrisset. Vigesimo ętatis suę anno infirmatus didicit terrena contemnere, quę sanus dilexerat. Aeger soli Deo seruiendum intellexit, qui antehac sanus auaritię seruierat, dum negociationibus operam daret. Et quisquam infirmitatem incusare audet, quę tantum gignat boni? Quod autem in plerisque non eundem sortiatur euentum, non hoc eius uitio fit, sed ipsorum, qui sanati sic uitam suam instituere negligunt, ut, dum ęgrotarent, promiserunt.

Sergius, Senogallię princeps, elephantico morbo diuinitus liberatus, omnia, quę habuit, partim Ecclesię, partim pauperibus erogauit et relictis omnibus soli Deo humilis et egenus toto animi affectu seruire coepit. Compulerat enim sua ipsum infirmitas humani generis conditionem altius

-- 3-419 --

consyderare. Et deprehendit nihil prodesse homini terrenum dominatum atque illum, ubi conualuit, dereliquit, cęlestia tantum quęrens et ęterna. Non ab re igitur in Ecclesiastico scriptum est: Infirmitas grauis sobriam facit animam.

Marcellini, Anchonitani episcopi, sanctitatem haud impediuit podagrę morbus, quippe qui in manibus gestatus alienis urbis incendium ex aduerso se obiiciens derepente cessare fecit, tam potens uirtute, cum pedibus tam debilis esset. Hinc nos, quoties imbecillitate aliqua superati uestigiis insistere minus ualuerimus, meminisse debemus ob hoc nobis terram calcandam denegari, ut cęlum mente conscendamus nec dubitemus breuis infirmitatis nostrę patientiam ęternę illic incolumitatis beatitudine compensandam.

In uita Thomę, Cantuariensis archiepiscopi, memorię proditum est quendam acquirendę ualitudinis gratia ad sepulchrum eius accessisse et uoti compotem factum, dum rediret, secum quęrere coepisse, sanitasne corporis an imbecillitas ad animę salutem magis cessura esset; et rursum sancti aram repetisse orasseque, ut, quod sibi ad beatitudinem adipiscendam accomodatius esset, id eueniret; ac statim eodem implicitum fuisse morbo. Virtus ergo — ut Apostolus inquit — non in sanitate, sed in infirmitate perficitur.

Nunc debilioris quidem sexus nec tamen debiliora exempla contemplemur!

Agatha, uirgo et martyr, cum illi post multos cruciatus mamillam a pectore auulsisset tyrannus, quoniam fidem non poterat, et Petrus apostolus eam curaturus in carcere apparuisset, chyrurgum aliquem ad se uenisse rata detrectabat medicinam, dicens nunquam se pharmaca corpori admisisse, sed illius medici opera semper usam, qui solo uerbo omnem infirmitatem curaret; hunc autem esse Dominum Iesum. Tunc Petrus apostolum se eius esse et ab eodem ad illam missum indicans euanuit, ipsa sana relicta. Non hoc dicimus, ut infirma uirgo medicamentum respuat,

-- 3-420 --

sed semper spem omnem in Christo collocet, semper soli gratias agat. Hoc in ęgra patientię, in sana gratitudinis testimonium erit.

Quanuis Syluia quoque, Ruffini, Alexandrię pręfecti, soror Deoque dicata uirgo, cum male haberet, medicis consulentibus balnea adire noluit, hoc tamen non medelam contemnens, sed mollitiem cauens, quippe quę per annos sexaginta neque uultum neque pedes lauisse dicitur neque aliam corporis partem pręter summos manuum digitos, cum capere uellet cibum, non aliud ad cubandum lectulum habuisset quam nudam humum. Cogita nunc, qualiter infirmitatem tulerit, quę talia, dum sana esset, sua sponte, ut Christo placeret, tulit.

Paula Romana, cum febri laboraret et stomachi cruditate cibum non digereret, ut modico uino uteretur, nec medicorum placitis nec religiosorum suasionibus compelli potuit, nolens ab instituto uitę monasticę ne in ęgritudine quidem declinare. Multo enim tempore aquam bibens, magis expauit uini gustum quam infirmitatis periculum neque tanti fecit sanitatem, ut eius recuperandę gratia spiritalis continentię modum, quem ad illam usque diem perpetuo seruauerat, intermitteret.

Galla, et ipsa Romana, Symmachi, consularis uiri, filia, cum intra puellares annos marito uiduata ęgrotaret, corpore toto in tabificam scabredinem uerso, medicis affirmantibus, nisi iteraret matrimonium, uel morituram eo morbo uel mentum pilosum ueluti uir habituram, neglexit medicorum consilium et omnia perpeti maluit quam ad coniugium redire, ad quod repetendum, si sana extitisset, fortasse nemine hortante solus iuuenilis ętatis ardor eam compulisset. Aegra didicit optare meliora. Itaque, ut optata possideret, omne carnis detrimentum pro nihilo duxit. Mamillam deinde hulceribus affectam ita tolerauit, ut iam morti proxima, apparente sibi beato Petro apostolo, non, ut curaretur, rogarit, sed an sibi peccata sua condonata essent, quęsierit. Quę dimissa esse audiens, multo plus ex hoc consolationis cepit quam ex ęgrotatione ceperat doloris.

-- 3-421 --

Si sic animę curam gesserimus, omnis aduersa corporis ualitudo tolerabilis erit.

Quod quidem etiam Elizabeth de Sconaugia, Deo dicatę uirginis, probatur exemplo. Quę (ut Sigebertus scribit) toto corpore hulceribus contabefacto iacens, nunquam ob hoc aliquam animi tristitiam uultu prętulit, multas interim futurorum reuelationes accepit acceptasque prodidit, ut facile dixerim et ideo sanctam fuisse, quia patiens erat, et ideo patientem, quia sancta.

Sic et Clara uirgo, cum languente corpore semota in lectulo decubaret, mentis oculis cernebat, quę procul in ecclesia agerentur, et ea deinde reuersis ad se sororibus magna cum omnium admiratione referebat. Nihil itaque illi obfuit fracti corporis ęgritudo, cum tantum animo ualeret.

Aplaidem quoque uirginem toto corpore saniosam apud Tudotum, Gallię urbem, fuisse constat, tantę tamen apud Deum gratię ac meriti, ut per annos multos infirma nullo alio cibo uixerit pręterquam sacrosanctę eucharistię pane, in spiritu rapta damnatorum poenas beatorumque gloriam uiderit, quęque diuersis per orbem locis agerentur, scierit atque interdum futura prędixerit. Si tot ac tanta cum langore possunt uenire bona, quis illi pręferre audet sanitatem? Quę si pręferenda esset, haud dubium, quin diutissime illa perfrui sanctos suos Deus concederet nec ita frequens apud eos esset ęgrotationi locus.

Quantum uero ad seruandum sanctę castitatis propositum, conferre soleat ipse corporis langor atque infirmitas, Petrus apostolus documento est. Qui Tito discipulo interroganti, cur Petronillam, filiam suam, diutius ęgrotare pateretur, cum aliis male affectis repente sanitatem induceret, ita illi expedire respondit. Ac ne dissimulare impossibilitatem uideretur, iussit eam surgere et ipsis discumbentibus ministrare. Exurrexit sana et, ut perfuncta est officio, rursum patris iussu ad lectulum pariter ac morbum rediit. Aegrotando igitur didicit uirginitatis amare puritatem, ita ut postea sanata mori pręoptaret quam Flacco prętori nubere. Quare non modo patienter ferenda ęgritudo

-- 3-422 --

est, uerum etiam appetenda, quoties intimis in medullis concitatus ardor iuuenilia occupat membra uenasque succendens ad turpem libidinem illicitasque prouocat uoluptates.

Hanc siquidem appetiit, et ualde appetiit, Andragasina uirgo. Quę a patre desponsata pro tutanda uirginitate Deum orauit atque hinc leprę morbo deformatam exhorruit sponsus, qui sanam ante adamauerat, intactamque repudiauit. Neque illa quicquam pensi fecit tam acre malum, cum multo mallet caste uiuere quam sana. Ne autem morbi huius causa in ambiguo esset, ut primum professa est religionem, sana euasit. Ita palam factum est ideo fuisse leprosam, ne esset corrupta. Et ne plura huiusce patientię exempla enumerare longum sit, hac tandem breui sententiola partem istam concludamus: nullam esse tam grauem infirmitatem, nullam tam uastam horrendamque calamitatem, que non ęquo animo perferetur, si ęterna cogitabimus.