1223 tum in altum elevo et gesto, tum etiam plane aufero, ac e medio tollo vel removeo. Sicut de eius composito extat scopticum distichon in Neronem:
Quis neget Aeneae magni de stirpe Neronem?
Sustulit hic matrem, sustulit ille patrem. id est, Aeneas gestavit in humeris senem patrem, at Nero matrem propriam interfecit. Locus autem vel loquutio praecipua in hoc verbo exponenda est illa Ioan. 1. et 1 Ioan. 3, Ecce agnus Dei qui tollit peccata mundi: quam ambiguitatem putant docti hic admodum utilem esse explicandae rei ac sensui. Nam Christus ita demum tollit aut abolet peccatum, ut illud prius accipiat a nobis: deinde ipsemet in humeris ac corpore suo usque in crucem gestare cogatur, ac demum superet, et in profundum maris abiiciat. Sic dicit Isa. 53, Deum fecisse concurrere aut irruere in eum totius mundi peccata: ipsumque propterea percussum esse, ut nos illa eius percussura aut plaga sanaremur. Et Paulus ait: Eum qui non novit peccatum, fecit peccatum, ut nos fieremus iustitia Dei in ipso. In Sacris literis dicuntur alii quoque portare suas iniquitates, sed illi ita eas portant, non ut aboleant eas: sed potius pereant ac succumbant sub eis. At Christus ita portat, ut etiam tandem hoc triste onus de suo omniumque credentium tergo excussum, in profundum maris abiiciat. Isa. cap. 53 utitur duobus diversis verbis נשא Nasa, et סבל Sabal, in describenda hac portatione et ablatione peccati, eaque repetens inculcat. Significat vero Sabal, idem quod serviliter gestare aut baiulare aliquod grave onus in tergo: quo pulchre exprimitur illa laboriosissima portatio pecca ti, quam Christus in hac vita sustinuit toto tempore humiliationis aut exinanitionis suae, dum tristissima quaeque patitur, ut iustitiae ac irae Dei pro totius mundi peccatis satisfaciat ac persolvat. Caeterum de peccato, et portatione aut ablatione eius supra in PECCATUM et PORTO dictum est prolixius. Tollere crucem, supra in voce CRUX exposui.

TONDERE comam, et tondere barbam, signum luctus interdum fuit: de quare supra aliquoties dictum est, praesertim in vocibus RADO, BARBA, CAPILLUS, et similibus. Mich. 1 Decalva teipsam, et tonde comam super filios deliciarum tuarum. Ista adhortatio ad luctum, Prophetia est futurarum calamitatum, sicut et aliae consimiles innumerae.

TONITRVI voce, sicut et fulguris, nubium, ignis ventorum ac procellarum, saepe ira Dei, aliquando potentia et maiestas depingitur ac exprimitur. Sic Exod. 19 in monte Sina cum voce tonitruum, et apparitione ignis, ac fulgurum terribili specie conspectus est Deus. Talis descriptio Dei prolixe habetur Psal. 77. Porro Psal. 104, In montibus stant aquae: ab increpatione tua fugiunt, et a voce tonitrui tui festinanter deii ciuntur. id est, tuo potentissimo mandato cito aquas terrae innatantes, in creatione ab arida separasti. Psal. 81, In tribulatione invocasti me, et liberavi te: In abscondito tonitru exaudivi te. i. ex mea abscondita sede aut latibulo in densa nube existens, tonitru et fulmine conturbans Aegyptios in mari rubro, exaudivi te. Sic terribili specie depingitur Deus perdens Assyrios obsidentes Hierosolymam, Isa. 29, A Domino exercituum visitaberis, in tonitru et commotione ac voce magna, in turbine ac tempestate ac flamma ignis devorantis. Vide totum locum. Et 1 Sam. 2, A Domino conterentur hostes eius, de caelis tonabit super eos. Sic 1 Sam. 12, per tonitrua et pluviam in aestate indicat Deus iram suam populo ob flagitationem regis. Talis terribilis species Dei tempore eductionis filiorum Israel visi, prolixe depingitur 2 Sam. 22. Et Psal. 18, Quem locum vide ut istarum quasi poeticarum picturarum ad commovenda lapidea et ferrea corda hominum per Spiritum sanctum propositarum, naturam tanto rectius cognoscas et perspicias.

TORCULAR est notum instrumentum unis exprimendis idoneum. Saepe igitur cum area vel [?: ho- ] coniungitur, ad ostendendam vel copiam vel inopiam frumenti ac vini, aut etiam olei: quia oleum [?: quo- ] torcularibus exprimitur. Deut. 16, Cum collegeris [?: ] area tua, et torculari tuo: id est, frumentum et vinum [?: ] um. Num. decimo octavo, Imputabitur vobis oblatio vestra perinde ac frumentum de area, et plenitudo de torculari: id est, cum vos Levitae dederitis decimas [?: ] decimis vestris ad sustentandos sacerdotes, perinde grata acceptaque erit illa oblatio Domino, ac si de frumento aut vino ex vestris propriis agris vineisque ac laboribus proveniente obtulissetis. Unde salvum [?: ] faciam? num de area aut torculari? 2 Reg. 6, pro [?: ] tibi in hac tanta fame opitulabor, cum nec vinum nec frumentum amplius supersit? Sic Deuteron. decimoquinto: De pecudibus tuis, de area tua, et de torculari tuo dabis ei. Cessare faciam vinum de torcularibus: Hier. 48. Ante expressionem torcularis fit calcatio [?: ] rum: ideo per metaphoram aut similitudinem Threnorum 1 dicitur Deus calcasse torcular filiae Iehudae: id est, ut ibi exponitur, non botros calcasse, sed ipsos viros, atque adeo primarios magnates conculcasse et contrivisse, sicut uvae comminuuntur a calcante. Eadem ferme eis calcationis torcularis est initio 63 Isaiae, nisi quod simul contaminatio vestium addatur, quia calcantes [?: ] contaminantur, sicut ille inquit: Stabat et Autumnus calcatis sordidus vuis. Et quod insuper non tam hostilis actio erga Ecclesii, quam liberatio eius calcatis hostibus declaratur.

TORRENS plerunque rem terrificam ac nomine denotat: quia ex subitis procellis subito excrescunt, et non tantum terrorem hominibus et animalibus efferunt, sed etiam damnum. Iob 6. Fratres mei praevaricati sunt contra me, sicut torrens, qui scilicet plerunque subita ac vehementi exundatione damnum dare solet. Psalmo decimo octavo, Torrentes Belial perturbare. runt me. id est, violentia iniustissimorum tyrannorum et magnatum. Psal. 124, Tunc aquae inundassent nos et torrens pertransisset animam nostram. Aliquando copiam rerum vel bonarum, vel etiam malarum denotat. Psal. 36, Torrente deliciarum tuarum saturabis eos. id est, longissima copia favoris et omnigenoram donorum. Isa. 66, Declino ad eam tanquam fluviam pacem, et tanquam torrentem inundantem gloriam gentium. id est, maxima copia gentes et earum opes ad Ecclesiam adducam. Sic torrentes mellis et butyri. Iob. 20, pro maxima optimarum rerum copia ponuntur. Sic Amos 5 Et revelabitur iudicium ceu aquae, et Iustitia sicut torrens vehemens. Torrentes in solitudine, summa commoda opportuno loco significant: quia quae deserta, in illis meridionalibus regionibus sunt, plerunque ob aquarum defectum et ariditatem sunt, Isa. 38, Erumpent aquae in deserto, et flumina in solitudine. Eadem aquarum similitudo in deserto, est etiam Isa. 30. De torrente in via bibet, propterea exaltabit caput: Psalmo centesimo decimo. Quod in summi plerique intelligunt, quod per magnas afflictiones magnam gloriam consequetur: sed alii per viam intelligunt hanc communem vitam, in qua sit Christus non delicate arcturus, sed multa ac gravissima incommoda perpessurus. Alii putant, sumi omnes illa voces â remilitari. qua enim dicitur in praecedenti versiculo, quod sternes [?: ] stes, et omnia complebit cadaveribus: ideo etiam sequentia de potione ex torrente, intelligunt, quasi ducantur de bellatore ex pugna et cursu valde sitientur esuriente: et tamen studio caedendi hostis, consequendaeque plenissimae victoriae, properante in persequendis

Previous page

Next page