Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: ipsi Your search found 2467 occurrences
First 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1905-1958:1905. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]
1906. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 57 | Paragraph | Section] interea currumque volantem,
1907. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 109 | Paragraph | Section]
1908. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section] oculi in gremio quae lens crystallina pendet,
1909. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 141 | Paragraph | Section]
1910. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section] 47
quae turba Jovem comitatur euntem:
1911. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] Societatis membra excellunt maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude
nominantur.
In primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia
plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt.
Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas
debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur.
In libro II. (
1912. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] et umbram projiciant, quae sensu percipi possit. 12 Cometae etiam circa Solem gyrant, sed dum planetarum orbitae per angustum coeli spatium moventur, quod zodiaci fascia occupat, ipsi habent directiones motuum varias ita, ut aliae orbitae sint etiam aliis perpendiculares, immo et oppositae motuum directiones habeantur. Ac dum planetae gyrant in orbibus fere circularibus, illi moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod aphelium
1913. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur perihelium, et in illo quidem casu debeant refrigescere plurimum, in hoc incalescere et fere inflammari. Quo calore excitati vapores, dum in atmosphaera Solis ascendunt ad partes Solis oppositas, caudam generant Soli ipsi semper aversam, quam ego cum unicam esse putem causam caudae cometicae, saepe ipsas caudas fumantes appello, vel cum cometas nomino, ad fumum alludo. 13 Luna est Telluri
1914. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] vel caudati. Sunt criniti, ubi longe distant extra Solis atmosphaeram vel ubi jacent ferme in directum cum Sole et Terra. Dum ad Solem descendunt, sunt caudati; dum ascendunt ab ipso, barbati. Planetae plerumque non scintillant. Sed tamen, ubi coelum est satis vaporosum, ipsi etiam tremulo quodam lumine subsultant. 16 Jupiter habet, uti diximus, satellites quatuor, Saturnus quinque. Ille et fascias quasdam, ut vittas, ac in iis partes aliquas
1915. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] 23 Motus proprii planetarum perturbantes positionem mutuam. 24 Aequator, quem ecliptica ipsi obliqua secat in duobus punctis. Secundus ille motus stellarum, de quo adn. 21, est parallelus ipsi eclipticae ac per eam fit motus proprius Solis annuus. Concipitur ab astronomis initium ejus motus in altera a binis intersectionibus eclipticae cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus
1916. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] proprii planetarum perturbantes positionem mutuam. 24 Aequator, quem ecliptica ipsi obliqua secat in duobus punctis. Secundus ille motus stellarum, de quo adn. 21, est parallelus ipsi eclipticae ac per eam fit motus proprius Solis annuus. Concipitur ab astronomis initium ejus motus in altera a binis intersectionibus eclipticae cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus pergendo in orientem transit ab hemisphaerio australi ad boreale. Et ad eam intersectionem Sol
1917. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] velocitatum discrimen exiguum est. 29 Hic innuitur tertia Kepleri lex, qua connectuntur inter se distantiae mediae planetarum a Sole cum temporibus periodicis, quibus nimirum ipsi integras periodos absolvunt. Planetae, qui longius distant, longiore tempore conversionem perficiunt, atque id tali lege, ut etiam celeritates motuum tam reales, quam apparentes, intuenti e Sole majores sint in planetis propioribus. Ea Kepleri lex sic exprimitur: quadrata temporum sunt ut
1918. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] attractionem. 33(32) Cometae orbitas habent admodum oblongas ita, ut fere ab ellipsibus degenerent in parabolas, quae in infinitum abeunt. Sed re vera ellipticae sunt, et cometae ipsi servant easdem leges cum planetis, quod omnibus jam astronomis persuasum est. Hinc respectu Solis nullas habent stationes aut retrogradationes, ut nec planetae. Eorum tamen orbitae non habent aliquem certum zodiacum ut planetae, quod falso Cassinus credidit. Inveniuntur enim directae in
1919. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] 36(35) De nodis hic agitur, in quibus planetarum orbitae secant eclipticam. Qui quidem nodi maxime ad eclipses pertinent. Neque enim Luna aut ipsa deficit aut defectum Solis parit, nisi sit nodo proxima, ut nec Mercurius aut Venus in Sole apparent, nisi eo tempore, quo ipsi conjunguntur, sint in ipsis nodis aut iis proximi. Cum orbita planetae cujusvis et cujusvis e cometis huc usque observatis sit obliqua ad eclipticam, oportet ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi
1920. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] in binis punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus ascendens, posterior vero descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat per Solem, nodi ipsi e Sole spectati apparebunt in punctis coeli oppositis. Jacebit enim uterque in eadem recta transeunte per Solem inter ipsos situm. At respectu Terrae nodus idem apparebit in diversis coeli partibus, pro diversa positione Terrae respectu ipsius. Si nodus jaceat intra
1921. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] aetherei seu circuli coelestis, quarum partium integer circulus continet ter decies bissenas, nimirum 360 juxta adn. 13. Hoc spatio distat Luna ab ecliptica, quando est aeque remota ab utroque nodo. Et eo quidem tempore est in maxima elongatione ab ipsa ecliptica, quae elongatio maxima aequatur ipsi inclinationi orbitae. Porro praeter 5 gradus habentur fere semper et minuta aliqua. Variatur enim ea inclinatio a gradibus 5 ad gr. 5, min. 18. Idcirco est dictum spatio paullo majore patescit et spatio paullo majore recedet.
1922. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] Ac licet tum quidem aetate provectior esset et in amplissimum eum ordinem cooptatus, adhuc Musas et Musarum cultores fovebat. Eum, abdicato paullo ante Beneventano archiepiscopatu, Roma cum omnium ordinum litteratorum hominum in primis, gratulatione recuperaverat. Hic ipsi summum pontificatum augurabar de more, cum ei proximus crederetur, Benedicto quarto decimo decumbente ex eo morbo, ex quo is tum quidem brevi moriturus credebatur, nec vero unquam satis convaluit. Cum plurimus esset de Landio successore sermo per totam Urbem, fato praereptus est ante ipsum
1923. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] uti narravi in primo opusculo mei voluminis De
litteraria expeditione per pontificiam ditionem. Cum equo veherer secundum
ipsius Truenti ripam Asculum versus, ipse fluvius suggessit mihi Peneum, Blandusiam, Hippocrenen, quibus hic ad carmen adornandum et demulcendum lectoris animum sum usus. Et ipsi equo insidens hoc episodium elucubravi, ut saepe
alias inter equitandum ipsa locorum indoles, sive hilaris seu tristis, imagines mihi
sibi ipsi conformes exhibuit et carmina, quae saepe in ipso conscripsi itinere, ac
ipsum locorum ingenium satis redolent.
Asculum versus, ipse fluvius suggessit mihi Peneum, Blandusiam, Hippocrenen, quibus hic ad carmen adornandum et demulcendum lectoris animum sum usus. Et ipsi equo insidens hoc episodium elucubravi, ut saepe
alias inter equitandum ipsa locorum indoles, sive hilaris seu tristis, imagines mihi
sibi ipsi conformes exhibuit et carmina, quae saepe in ipso conscripsi itinere, ac
ipsum locorum ingenium satis redolent.
luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo.
Et ea est ratio, cur in cometis etiam interjectis inter Solem ac Terram non
appareant intuenti etiam per egregia telecopia phases illae, quas in Venere et Mercurio
intuemur; non illud, quod ipsi cometarum nuclei sint perspicui, cui causae id
phaenomenum perperam tribuerunt nonnulli nobiles etiam astronomi. De his fusius
egi in mea dissertatione de cometis edita anno 1744.
binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae
ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et
ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e contrario omnino teget vel
penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima.
Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in ipso nodo. Sed ad
id requiritur, ut ejus diameter apparens non sit minor quam diameter apparens
Solis et ut jaceant fere in directum centra Solis et Lunae cum oculo observatoris.
Qua de re
26 Primo quidem forma circularis et magnitudo sunt ejusmodi, cujusmodi apparent
in Luna plena. Quin immo, si tunc Luna sit prope perigeum sive Terrae proxima,
quod an accidat, constare potest, cum constet, ad quam quovis tempore coeli
plagam dirigatur apogeum Lunae et perigeum ipsi oppositum, discus Lunae superat discum Solis, quem idcirco potest totum tegere ac efficit tum quidem eclipsim totalem, si centra Solis et Lunae jaceant satis proxime in directum cum observatore. Et si satis magnum sit diametrorum apparentium discrimen, per plura
minuta durat aliquando
dimensiones non sunt accuratae nec constantes. Longitudo coni variatur
pro varia distantia Solis a Terra, et crassitudo coni in regione Lunae pro varia
ipsius longitudine et varia distantia Lunae a Terra. Sed pro carmine numeros
adhibeo crassius determinatos et, ut ajunt, rotundos, qui tamen ipsi aliquando
inveniuntur exacti.
3(II 35) In plenilunio Luna est Soli opposita, ubi, si sit prope alterum e nodis, tendit
motu obliquo ad viam Solis sive ad eclipticam, cum ibi eam
illae
binae ejus superficies. Si autem punctum radians sensim accedat ad lentem,
focus ab ea recedit ita, ut, ubi illud advenit ad distantiam ad sensum aequalem
semidiametro ejusdem sphaericitatis, radii exeant paralleli, foco recedente in
infinitum. Quod punctum radians si adhuc sit propius ipsi lenti, radii exeunt
divergentes, sed minus divergentes quam advenerint ad lentem; nimirum cum
ea divergentia, quam haberent, si fuissent digressi a puncto quodam remotiore,
quod optici appellant focum virtualem.
Focus est positus puncti e regione nitentis, nimirum non
in foco, in quo singula puncta objecti ipsius pinguntur in totidem
punctis. Additur autem illud satis remoti, quia, si objectum non distet magis
quam pro semidiametro sphaericitatis superficiei ipsius lentis, radii, ut diximus,
non uniuntur. Ea autem imago pingitur sita prorsus contrario ipsi objecto, quia
rectae lineae ductae a diversis objecti punctis per mediam lentem, quae debent
determinare locos sive puncta imaginis respondentia punctis objecti, decussantur in ipsa media lente, et post decussationem abeunt ad partes oppositas iis,
quas habebunt in ipso objecto.
distinctam et inversam
objectorum externorum. De forma oculi redibit sermo in lib.
autem in tubi vertice lens
parum admodum convexa, cujus sphaericitatis semidiameter sit ingens et tubus
sit paullo longior ea semidiametro. Unde fit, ut fere in ipso ejus tubi fundo pingatur distincta et ingens imago objecti, licet situ inverso posita. Ea dicitur lens
objectiva, quod obvertatur ipsi objecto. In eo fundo apponitur lens altera multo
magis convexa inclusa minore tubulo, quae dicitur ocularis; per quam oculus
intuetur imaginem illam in fundo depictam, quam videt distinctam et auctam, uti
trans lentes satis convexas solemus gemmas insculptas intueri et vetera numismata
est illa, quam geometrae dicunt chordam arcus
intercepti inter ea cornua. Qui est arcus et Lunae et umbrae. Sed ad illam rite
capiendam oportet, ut bina illa fila, fixum et mobile, quae debent transire per
illas cuspides seu per illa extrema puncta hujus chordae, habeant directionem
ipsi perpendicularem. Quod facile praestatur efficiendo, ut transeat per ipsa
filum aliquod perpendiculare filo mobili. Demum converso instrumento per unum
quadrantem, ita constitui debet, ut e duobus filis parallelis, mobili et fixo, alterum transeat per ipsa cornua et alterum contingat circulum
diametrum; nimirum
toties contineri sagittam in dimidia chorda, quoties haec continetur in ipsa reliqua diametro jacente ultra chordam ipsam. Quare habita sagitta et dimidia chorda ex observationibus tertia et secunda habebitur per regulam auream reliqua
illa pars diametri umbrae, quae addita ipsi sagittae exhibebit totam diametrum.
Et cum habeatur ex prima observatione diameter apparens Lunae, innotescet,
an ea ad diametrum umbrae habeat eam rationem, quam debet habere ad diametrum sectionis coni umbrosi Terrae. Quae ratio est circiter subtripla. Invenietur autem ita esse ac idcirco
56) Primo loco hic proponitur inclinatio orbitae, quae est paullo major quinque gradibus. Continetur enim inter gradus 5 et gradus 5 ac 18 minuta. Exprimuntur
gradus per partem sextam unius e duodecim partibus totius circuli. Nam pars
duodecima sunt gradus triginta, quorum pars sexta sunt ipsi gradus 5.
25(II 57) Inde colligitur centrum Lunae distare ab ecliptica paullo plus quam parte duodecima ejus intervalli, quo distat a nodo propiore. Nam in angulo graduum
qui excurrit a primo meridiano in orientem usque ad meridianum loci. Latitudo autem geographica dicitur ille arcus ejusdem meridiani, qui
jacet inter aequatorem et ipsum locum, ac est distantia ipsius loci ab aequatore
assumpta in superficie Terrae per arcum circuli maximi perpendicularem ipsi
aequatori. Ipsa latitudo dicitur borealis vel australis, prout locus respectu aequatoris jacet ad Boream vel ad Austrum.
Longitudo et latitudo, quae in Terra assumuntur respectu aequatoris, in coelo
assumuntur respectu eclipticae numerando longitudinem a principio
Idem autem a Latinis dictus est finitor, quod visum
finiat. Id theorema notum est ipsis geographiae tyronibus. Latitudo loci est, uti diximus, distantia loci ab aequatore computata in arcu meridiani terrestris. Quae quidem habet eundem graduum numerum, quem in coelo distantia puncti respondentis ipsi loco ad verticem sive zenith ab aequatore coelesti, qui imminet
ad perpendiculum aequatori terrestri. Porro tam a zenith ad horizontem quam a
polo ad aequatorem sunt gradus 90 sive quadrans circuli. Hinc ablato communi
arcu a zenith ad polum relinquitur distantia poli ipsius ab horizonte
et exhalationes emissae e solari corpore ob
ignem internum.
20 Exhibetur hic ortus et natura atmosphaerae solaris, quae habet, ut haec nostra,
partem densiorem et propiorem ipsi Soli ob pondus, quo crassiores vapores magis
nituntur in ipsum, ac aliam sensim rariorem et magis elevatam. In illa priore habentur
et nubes solares, quibus jam fere communiter tribuuntur maculae illae, quas in
ipso Sole intuemur, et quaedam velut nebula, quae ingentem Solis tractum et
agemus, et cometarum caudae,
quas jam saepe diximus oriri ab ascensu vaporum cometicorum in atmosphaera
Solis, habentur autem etiam in cometis remotioribus a Sole, quam sit Terra, evincunt ipsam protendi, ut hic affirmo, longissime a Sole.
Ejus gravitas in Solem deberet ipsi inducere figuram sphaericam ob aequilibrium, si ea quiesceret. Sed motus, quem habet circa proprium axem cum Sole,
cogit induere figuram compressam. Quod quo pacto accidat, jam explicabitur.
Solis ortum et post Solis occasum apparent sub zodiaco extremae partes
ejus lucidi rhombi certis temporibus, quibus nimirum ante matutinum vel post
vespertinum crepusculum ea zodiaci pars, ad quam ejusmodi materia pertingit,
extat satis elevata supra horizontem, ut crassiores vapores horizonti ipsi proximos effugiat. Ad id requiruntur duo: primo quidem, ut atmosphaera solaris apta
ad reflectendos radios solares protendatur ad satis magnam distantiam a Sole
ipso. Nam diversis annis et multo plus diversis seculis diversa admodum est ejus
extensio ita, ut aliquando lumen zodiacale inde
hasce binas tangentes post earum
contactum cum orbe Terrae, pertinet ad penumbram, et ex quovis puncto ejus
spatii Sol suspiciatur, Luna tegit aliquam ejus partem. Quidquid autem habetur
extra hosce limites, videt integrum Solem, et proinde habet lumen plenum.
Accederet ipsi schemati linea transversa exprimens viam centri Lunae projectam in ipsum schematis planum, quae determinaret amplitudines penumbrae et
umbrae in ipso situ orbitae lunaris.
9 Non
a centro communi, prout medium eclipseos accideret
magis vel minus prope nodos. Luna transcurreret gressu lento, cum plures horas
impendat ad omnes illos circulos superandos, qui in exiguo schemate picti habentur ob oculos.
In hac ipsa recta notari solent per lineolas ipsi perpendiculares horae, quibus
Lunae centrum debet appellere ad illa ipsa puncta ejus rectae, quae ita notantur, et
ipsae horae minoribus lineolis et punctulis dividi solent in singula vel quina minuta.
terminatis per superficies
parallelas secunda superficies parit effectum prorsus contrarium et aequalem effectui prioris adeoque ipsum corrigit. Sic itidem fallitur, cum oblique intuemur
objecta sita infra superficiem aquae. In utroque casu mutata directione radii advenientis ad oculum, objecto ipsi tribuimus locum diversum ab eo, quem occupat; eum nimirum, qui jaceat in directione ultima radii subeuntis oculum ipsum.
Et ea est ratio notissimi phaenomeni, quo remus, cujus pars in aquam immergitur,
apparet fractus in ipsa superficie aquae. Cum enim ob refractionem debeamus
punctis remi
Cujus nimirum crura interciperent unum gradum peripheriae circuli habentis centrum in vertice anguli ipsius, sive unam e 360 ipsius partibus, cum peripheria
cujusvis circuli contineat gradus 360.
Porro vertex illius anguli, nimirum illorum radiorum concursus, esset proximus ipsi Terrae, quae est centrum orbitae lunaris habitae pro circulari. Adeoque
illi radii in distantia Lunae interciperent inter se unum gradum ejus orbitae lunaris,
sive unam e 360 partibus ipsius. Sed ipsa orbita continet paullo plus quam 360
semidiametros terrestres, cum distantia Lunae a
Terrae ipsius tetigerunt ac incurvati per continuam
refractionem ingressi sunt, uti diximus, in loca debita umbrae terrestri. Exterior
vero terminatur a radiis transeuntibus per summam atmosphaeram, quam ita
tetigerunt, ut directionem sui motus servaverint. Qui nimirum sunt omnium proximi ipsi Terrae ex iis radiis, qui nullam refractionem sunt passi.
Ille primus conus continet illam partem umbrae terrestris, ad quam nulli pertingunt radii, nec directi nec reflexi. Secundus terminat radios irrefractos ita, ut,
quod spatium continetur inter superficies horum
At ad singulas illas partes annulares sectionis umbrae deveniunt radii, qui transierunt per
totidem partes annulares atmosphaerae. Si hic annulus totius atmosphaerae concipiatur sectus itidem in totidem annulos arctissimos, quorum singulis respondeant illi annuli sectionis excipientes lumen, quod ipsi transmittunt, horum sectionis annulorum latitudo erit major ob illam distractionem, quae oritur ab inaequali refractione. At longitudo eorum respondens circumferentiae circuli terminantis ipsorum singulos erit minor quam longitudo annulorum atmosphaericorum
superans nonnihil totum ambitum
refractum in binis punctis hinc
et inde e diametro oppositis.
35 Schema, quod id exhiberet, esset hujusmodi: haberetur circulus exprimens orbem
Terrae et alius aliquanto major ipsi concentricus exprimens terminum atmosphaerae terrestris; tum duo anguli, alter exprimens conum factum a radiis tangentibus
exteriorem circulum, alter exprimens conum factum a radiis in atmosphaera ita
incurvatis, ut contingant orbem ipsius Terrae. Hi autem multo citius uniri debent.
exterioris. Delineatis hisce binis conis producendi essent radii exprimentes interiorem
ultra ipsius verticem. Qui quidem ita producti tertium conum concludent oppositum ad verticem cono secundo. Qui tertius conus habebit idcirco cuspidem obversam Terrae et hiatum spectantem partes oppositas ipsi Terrae.
Porro superficies hujus tertii coni secabit superficiem coni primi alicubi, cum
haec progrediendo perpetuo dilatetur, illa coarctetur. Hic locus hujus intersectionis maxime hic notandus: latus quodvis productum, adhibendo eosdem superiores numeros, ita secabit
ibidem num. 132.
47 In laudibus tanti pontificis (erat is Benedictus XIV) hic exponendis nequaquam
immorabor. Quas nimirum exposui et in ejus operis nuncupatoria epistola (ipsi
enim, cujus auctoritate et munificentia opus ipsum perfectum est, clementissime
excipienti, nuncupandum censui opus ipsum communi nomine Mairii et meo) et
multo fusius in poemate, quod, ubi primum post extremum vitae periculum visus
est convalescere, inter publicam totius Urbis
caetera camerarius, ut appellant, et praefectus Congregationi de propaganda fide. Ita autem eo in omnibus sui
principatus negotiis utebatur, ut omnino videretur pontificia sibi decreta tantummodo et librorum conscribendorum ac edendorum curam reservasse, reliquis
omnibus sui regiminis partibus ipsi uni relictis. Quo spectat illud quo nempe ministro securus docto potes indulgere labori.
Nulla autem mihi suppetunt satis idonea vocabula, quibus tantum virum pro
merito celebrare possim, cujus et perspicacissimam mentis vim atque capacitatem amplissimam et paratissimam
perspexi ego ipse luculentissima
sane, pro ea, qua mecum egit humanitate maxima, qua mihi semper aditum ad se
patere voluit, saepe et ad mensam adhibens et ad familiarissimas cum paucis
amicorum confabulationes, quibus animum a tot curis fatigatum recrearet.
Quantum autem ipsi deberem, nunquam itidem verbis satis efferre possum.
Exhibui quidem, sed admodum tenuem grati animi significationem tam in epistola
nuncupatoria opusculi de Turbine, quod eidem inscripsi, quam in Stayanae Philosophiae voluminibus et in opere de Expeditione litteraria per pontificiam
academicis. Et quidem non solum annuerat ipse, sed facultatem illico ab
ipso praeposito generali mihi impetraverat. De discessu cogitantem cardinalis Valentius continuit in Urbe et pontificis nomine imperavit, ut, quae pro Brasilia meditabar, in ditione pontificia exequerer. Qua in re quantum ipsi debeam, cognoscet
sane, quicunque perpenderit ea, quae insequentibus annis in Lusitania acciderunt.
Porro haec Valentiorum familia Mantuana nunc quidem, originem tamen ducit ex
ipsa Ragusina urbe, mea patria. Mente adhuc retineo locum, quem legi apud
Agnellium, celebrem Mantuanum
conflatis, quas nominavimus lib.
speculum
mobile, in quo radius ita reflectatur, ut deinde ingrediatur conclave ipsum directione, quae sit maxime commoda. Quae directio conservatur per motum ipsius
speculi, licet interea moveatur Sol. Est autem et machina motum habens ita temperatum per rotas dentatas et pendulum, ut speculum ipsi affixum sponte habeat
motum necessarium ad conservandam radii reflexi directionem constantem. Quae
machina dicitur heliostata, tanquam Solem sistens. (Je me sers à présent d'une
méthode beaucoup plus simple pour conserver la direction constante du rayon:
j'en donnerai la description
aeque
convexae colligunt radios prope centrum sphaericitatis primae superficiei, et telescopium astronomicum est fere ejusdem longitudinis juxta adn. 45(13) lib. II(
ita ut illi
determinati colores sibi succedant, quos requirit illa attenuatio continua et qui
calculo inito definiri possunt. Et quidem res ita succedit. Newtonus enim eas
series computavit, uti supra diximus adn. 16. et P. Benvenutus calculum ex correcta constructione restituit. Ac ipsi calculo inveniuntur conformes illae series,
quae in ejusmodi experimento observantur, quod quidem omnem hanc theoriam
confirmat mirum in modum.
60 Laminae crassae colores non
naturam atmosphaerae terrestris, per quam transeunt radii,
qui ad Lunam abeunt.
Atmosphaera est referta vaporibus, qui, si satis intumescant ob aliquam e rationibus hic propositis, aucta jam mole reflectunt, uti de crassis laminis diximus
adn. 60, omne colorum genus. Hinc ipsi atmosphaerae tollitur pelluciditas vel
penitus, ut per nubes, vel magna ex parte, ut per nebulam.
Ubi moles vaporum satis imminuitur, incipiunt libere transire primi omnium
radii rubei, caeteris adhuc per reflexionem distractis; tum et aurei, et flavi, et
reliqui ex
Halleyi, quae hic exponitur, adhibet Newtonus ipse in Optica ad
hanc theoriam confirmandam. Is in urinatoria machina ad ingentem maris profunditatem delatus accepit per machinae fenestram radium Solis directum, qui
erat admodum rubeus, aqua autem visa per radios utique reflexos apparebat ipsi
viridis, omnino juxta superiorem theoriam. Porro Halleyus ipse excelluit plurimum
et in astronomia tam observationibus quam molestissimis calculis, quibus et tabulas astronomicas pro planetis et cometarum orbitas computavit ac edidit, et in
physica ac historia naturali, quas summa industria
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.