Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: te Your search found 9840 occurrences
First 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 2369-2735:2369. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uerbis expressa habentur, necui stomachum moueat | iuxta Gręcum prouerbium | repetita crambe. Eo quoque magis a me Tibi satisfactum iri confido, quod illud etiam quo Te fraudatum quereris, tandem aliquando sis habiturus, nisi aliquid pręter spem euenerit. Interim hoc ipsum Euangelistarium meum Tibi commendo | et si sua dignum inscriptione iudicaueris, ut quam primum imprimendum cures oro; hac etiam de causa, quod magis e re librariorum Tuorum
2370. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Tunc enim me Tibi satisfecisse putabo,
cum impressos intellexero.
Interim archetypum meum Tibi habe,
Tibi utere.
Quando quidem mea quęque non parum Te delectant.
Delectare autem ista quę mittimus debent
non tam quia mea sint,
quam quod salutaria doceant |
ac de rebus ad religionem spectantibus ratiocinentur.
Sancta quippe lectio
2371. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non parum Te delectant.
Delectare autem ista quę mittimus debent
non tam quia mea sint,
quam quod salutaria doceant |
ac de rebus ad religionem spectantibus ratiocinentur.
Sancta quippe lectio
2372. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] illisione |
nec ualidis uentorum flatibus potuit moueri.
Sed hanc quoque in credendo constantiam a Deo petendam esse docet
Dominus,
dum ad Petrum conuersus ait:
2373. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et sicut credidisti fiat tibi!
Fides mulieris emoroidas
patientis ipsam morbo liberauit:
2374. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
2375. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] gratias egit dicitur:
prędestinatos monstraret.
Ne autem minus recte credendo ab ipsa Patris diuinitate Filium
separemus |
Arrianę impietati assentientes,
alibi idem ad Patrem conuersus dixit:
ipsum inueniunt |
terrenarum-que rerum impediti curis cęlestia capere nequeunt.
mundum-que magis quam mundi dominum diligentes |
non iam mundani, sed mundus appellantur .
Domino ita de illis ad Patrem dicente:
Pater iuste mundus te non cognouit.
Huius mundi dominus diabolus est.
Apostolus enim cum de diabolo loqueretur, Princeps mundi huius inquit.
et ne incertum esset de quo mundo diceret, addidit:
Dei creatura es, o homo,
Dei iuris es,
cur auerteris ab eo cuius es,
et illi te tradis cuius non es?
Dictum est: Date Deo quę Dei sunt.
Et tu quę Dei sunt, porrigis diabolo?
Quid tunc dicturus es,
cum ipsum, cuius doctrinam contemnis,
te iudicantem uideris?
tibi-que dicentem audieris:
porrigis diabolo?
Quid tunc dicturus es,
cum ipsum, cuius doctrinam contemnis,
te iudicantem uideris?
tibi-que dicentem audieris:
iudicantem uideris?
tibi-que dicentem audieris:
eum erroris |
ac rursum per fidem iunxerit se Ecclesię mandata-que ejus perfecerit.
Solo enim fidei glutino corporis huius membra ferruminantur,
spe firmantur,
charitate perficiuntur.
Igitur
peregre profectus dilapidasset,
ad se reuersum osculo excepit,
amplexibus fouit |
et lętatus est, quod ille qui perierat inuentus esset,
et qui mortuus fuerat reuixisset.
Diu multum-que in nequitię coeno immersus iacuisti,
expergiscere tandem et erige te ut munderis.
confiteri coepit dicens:
Rabbi tu es Filius Dei, tu es rex Israel !
Verum tamen si sensus quoque non satis sanos
habeas,
quicquid illis blanditur, mortiferum puta
et illa quę Deo placent, iis indulge.
Si uisus te ad peccandum solicitat,
cęcus es.
tunc ipso imperante discedent ab oculis tenebrę illę,
in quibus spectandarum mulierum concupiscentia habitabat |
uel delectatio aliquam uanitatem uidendi uersabatur,
cęlum-que ac sydera contueri incipies |
et per ea quę uidentur ipsa Dei inuisibilia contemplari.
Quod si te auditus et loquendi intemperies in malum pręcipitant,
surdus et mutus es.
quia, dum te audire uel loqui ea quę mundi sunt nimium delectat,
ab his quę Dei sunt,
et aures auertis ne audias,
et os comprimis ne loquaris.
Cum surdo igitur et muto a Domino posce remedium |
Ille
mulierum concupiscentia habitabat |
uel delectatio aliquam uanitatem uidendi uersabatur,
cęlum-que ac sydera contueri incipies |
et per ea quę uidentur ipsa Dei inuisibilia contemplari.
Quod si te auditus et loquendi intemperies in malum pręcipitant,
surdus et mutus es.
quia, dum te audire uel loqui ea quę mundi sunt nimium delectat,
ab his quę Dei sunt,
et aures auertis ne audias,
et os comprimis ne loquaris.
Cum surdo igitur et muto a Domino posce remedium |
Ille huiusmodi | hominis aures digito tetigit et saliua linguam,
atque is qui utroque malo
enim (ut Marcus ait) apertę sunt aures eius,
et solutum est uinculum linguę eius,
et loquebatur recte.
Postremo quibuscunque uitiis corruptus uiuis,
ita ut mortuus sis cum uiuas,
quantum potes ad illum qui uiuificat mortuos te uerte.
Venite ad me omnes qui laboratis et onerati estis,
et ego reficiam uos.
Hinc tu tandem ad uocantem conuersus dic:
Iniquitates meę supergressę sunt caput meum,
et sicut onus graue grauatę sunt super me.
Tunc ille occurrens tibi |
protinus te omni fasce liberabit |
et expeditum ad se trahere incipiet.
ut qui flagitiis coopertus mergebaris in profundum,
iam his omnibus emundatus ascendas in cęlum.
De aversis a Deo.
Caput XI
sepulchris dealbatis,
quę a foris apparent hominibus speciosa,
intus uero plena sunt ossibus mortuorum et spurcicia .
Quanto igitur melius id esse quod apparere uis,
quam quod non es uideri uelle?
Imbecillus quoque es,
si committis ut te sibi subiiciat superbia |
te-que arroganter incedere cogat.
Ea superatus aliis pręferri concupisces |
et plus honoris quam quod mereris tibi exhiberi postulabis.
Quam rem scribis et phariseis exprobrans Dominus ait:
foris apparent hominibus speciosa,
intus uero plena sunt ossibus mortuorum et spurcicia .
Quanto igitur melius id esse quod apparere uis,
quam quod non es uideri uelle?
Imbecillus quoque es,
si committis ut te sibi subiiciat superbia |
te-que arroganter incedere cogat.
Ea superatus aliis pręferri concupisces |
et plus honoris quam quod mereris tibi exhiberi postulabis.
Quam rem scribis et phariseis exprobrans Dominus ait:
Vis nosse quam infirmi sint qui sic corruunt?
non ui coacti
sed uerbis deliniti
sua sponte labuntur.
Diabolus enim nisi imbecillior homine esset,
non ei quem supra templum posuerat dixisset:
Mitte te deorsum,
sed ipsemet eum pręcipitem dare tentasset.
Quis ergo corruit ,
nisi qui imbecillis inimici callidę suggestioni paret?
ut non inuitus sed uolens subuertatur et cadat.
A quo quidem casu eo difficilius exurgunt ambitiosi,
Veh uobis cum benedixerint uobis omnes homines!
et per prophetam Dominus:
Veh ergo illis,
qui per adulationem ita allucinantur
ut se peccatores esse non agnoscant cum laudantur!
Cares pręterea mentis fortitudine,
si te iracundia occupat et furere compellit.
Talis fuit sacerdotum ille princeps,
qui cum audisset Iesum confitentem se a dextris Dei sedere,
in rabiem concitatus uestimenta scidit |
et in clamorem prorupit |
blasphemum eum uocans, qui assertor erat ueritatis.
Neque enim potuit quod
alienę utilitatis causa,
ut innotescamus non desit charitas.
et id quoties uidebitur opportunum.
hoc est cum non sit periculum,
ut uel auditor iactantię crimen imputet |
uel doctor committat.
Quod quoniam frequenter contingit,
semper tutius existima |
nihil de te prędicare,
nihil quod Deo teste agis, ab aliis inspici uelle.
Glorię quippe mundanę cupiditate duci omnino nefas esse etiam tunc monstrauit Dominus cum diceret:
est uita diuturna.
Nobilem ignobili,
liberum seruo,
diuitem pauperi,
strenuum ignauo,
doctum indocto,
sapientem stulto,
regem denique priuato ęquat mors.
Et si fama superstes uiuat,
quid ad te?
quam uoluptatem ex eo capies,
si non audis quid de te post te dictitent homines?
Solent illi quidem qui per adulationem uiuo laudes dixerunt,
de mortuo nonnihil obloqui.
quippe cuius iam neque beniuolentiam captent |
neque uim
diuitem pauperi,
strenuum ignauo,
doctum indocto,
sapientem stulto,
regem denique priuato ęquat mors.
Et si fama superstes uiuat,
quid ad te?
quam uoluptatem ex eo capies,
si non audis quid de te post te dictitent homines?
Solent illi quidem qui per adulationem uiuo laudes dixerunt,
de mortuo nonnihil obloqui.
quippe cuius iam neque beniuolentiam captent |
neque uim formident.
Sed esto ut lauderis
et in ore uiuas multorum |
pauperi,
strenuum ignauo,
doctum indocto,
sapientem stulto,
regem denique priuato ęquat mors.
Et si fama superstes uiuat,
quid ad te?
quam uoluptatem ex eo capies,
si non audis quid de te post te dictitent homines?
Solent illi quidem qui per adulationem uiuo laudes dixerunt,
de mortuo nonnihil obloqui.
quippe cuius iam neque beniuolentiam captent |
neque uim formident.
Sed esto ut lauderis
et in ore uiuas multorum |
et hoc
dictitent homines?
Solent illi quidem qui per adulationem uiuo laudes dixerunt,
de mortuo nonnihil obloqui.
quippe cuius iam neque beniuolentiam captent |
neque uim formident.
Sed esto ut lauderis
et in ore uiuas multorum |
et hoc insuper ad te illi, qui ad inferos descendunt perferant |
nunquid nuncio isto illa tibi leuare cruciatus poterunt |
et non magis grauare,
si ideo te noueris fuisse damnatum,
quia non uirtuti laborasti dum uiueres,
sed glorię |
et hominibus magis placere quam Deo solicitus fuisti?
iam neque beniuolentiam captent |
neque uim formident.
Sed esto ut lauderis
et in ore uiuas multorum |
et hoc insuper ad te illi, qui ad inferos descendunt perferant |
nunquid nuncio isto illa tibi leuare cruciatus poterunt |
et non magis grauare,
si ideo te noueris fuisse damnatum,
quia non uirtuti laborasti dum uiueres,
sed glorię |
et hominibus magis placere quam Deo solicitus fuisti?
Quam igitur imprudenter,
immo quam stulte inanis gloria quęritur ,
quę etiam in infamiam uerti potest,
|
aliud cupere.
licet non idem sint, alterum tamen ab altero pendet,
et ex desyderio spes,
et spe oritur desyderium.
Alioquin quid stultius esse potest |
quam cupere aliquid, quod te assecuturum non speras?
Sed cupis diu uiuere simul et speras,
veruntamen times, ne te spes ista fallat,
atque ita inter spem metum-que dubius fluctuas.
Et cum ita sit,
quęro abs te,
cum uoti compos fueris,
cum ad decrepitam usque ętatem perueneris,
quam diu uixisti?
tamen ab altero pendet,
et ex desyderio spes,
et spe oritur desyderium.
Alioquin quid stultius esse potest |
quam cupere aliquid, quod te assecuturum non speras?
Sed cupis diu uiuere simul et speras,
veruntamen times, ne te spes ista fallat,
atque ita inter spem metum-que dubius fluctuas.
Et cum ita sit,
quęro abs te,
cum uoti compos fueris,
cum ad decrepitam usque ętatem perueneris,
quam diu uixisti?
annos centum aut plures fortasse |
si toto hoc tempore Deo uixisti,
pręclare quidem
Alioquin quid stultius esse potest |
quam cupere aliquid, quod te assecuturum non speras?
Sed cupis diu uiuere simul et speras,
veruntamen times, ne te spes ista fallat,
atque ita inter spem metum-que dubius fluctuas.
Et cum ita sit,
quęro abs te,
cum uoti compos fueris,
cum ad decrepitam usque ętatem perueneris,
quam diu uixisti?
annos centum aut plures fortasse |
si toto hoc tempore Deo uixisti,
pręclare quidem tecum agitur.
mox enim in ęternum uiuere incipies.
at si tibi tantum,
male
autem neglexerunt,
et abierunt,
alius in uillam suam,
alius uero ad negociationem suam.
His grauati uenire omnino nequeunt.
Deponendum est ergo onus,
si altiora cupis ascendere
et de paucorum esse numero electorum.
Tunc te uere a Deo electum esse noueris,
cum magno animo illa quę multorum sunt contemnere coeperis |
et omnem prorsus affectum ad solum Christum conuerteris,
solum imitari statueris.
Ait enim:
enim:
ut eruditus in Lege sit |
et quicquid in sacris litteris continetur, pro uiribus ediscat.
alioquin sacerdotio indignus existimabitur,
dicente Domino per Osee prophetam:
|
fide percipitur.
sine qua ad beatorum ęternitatem nemo transfertur.
Audiamus autem in Euangelio Dominum Iesum Patri suo loquentem ac dicentem:
cum talia cognoscere coeperis.
Vnde etiam Petrus tam ualde huiusmodi uisione coepit delectari,
ut ibi figere tabernacula cuperet cęlestium oblitus.
Sed neque ipse de his humilioribus oblectamentis egredi poteris,
ut in sublime raptus nudam contempleris diuinitatem,
nisi et te sicut apostolos lucida Spiritus Sancti nubes obumbrauerit,
Dei Patris uox roborauerit |
et Filii eius gratia illuminauerit.
Totius autem Trinitatis fauore supra humanę nature conditionem erectus
,
nec Moysen amplius | nec Heliam conspicies,
Medicamenta quibus rebus composita sunt,
licet ignoret ęgrotus,
prosunt tamen ei | eleuant-que languorem.
Ita diuina uerba si legantur,
etiam non intellecta | uim habent ad animę sanitatem conferendam.
Te nunc appello qui diu multum-que in gentilium libris uersatus es,
dum te comptus delectat sermo |
et musici poetarum cantus deliniunt,
quantum inde tibi emolumenti contraxeris parumper cogita.
et cum nihil ista tibi ad salutem profuisse cognoueris,
ad Iesum tandem quęso conuersus dic
licet ignoret ęgrotus,
prosunt tamen ei | eleuant-que languorem.
Ita diuina uerba si legantur,
etiam non intellecta | uim habent ad animę sanitatem conferendam.
Te nunc appello qui diu multum-que in gentilium libris uersatus es,
dum te comptus delectat sermo |
et musici poetarum cantus deliniunt,
quantum inde tibi emolumenti contraxeris parumper cogita.
et cum nihil ista tibi ad salutem profuisse cognoueris,
ad Iesum tandem quęso conuersus dic cum Petro:
Petro:
Pręceptor per totam noctem laborantes nihil cepimus;
in uerbo autem tuo laxabo rete.
Et cum hoc inquit euangelista fecissent,
concluserunt piscium multitudinem copiosam.
Quod si demum in Scripturę sacrę pelago piscari te delectabit,
tu quoque implebis pectoris tui nauiculam saluberrimorum pręceptorum
copia,
quibus et ipse uiuere | et alios docendo poteris sustentare.
Tanta est enim diuinorum uirtus uerborum,
ut fideliter et incorrupte et contente legentibus intellectum
illuminet,
animum exhilaret
pręcordiis,
dum legitur,
dum auditur,
animi male affecti morbos non curabit?
et a periculis perditionis non erruet?
Ergo quoties aliquo seculi huius turbine agitaris,
quoties carnis pugnam spiritus patitur |
et pedibus laquei demonum inuidia tenduntur,
ad euangelicas lectiones te conuerte |
dormientem-que in puppi Saluatorem strepentibus inter legendum uel orandum uoculis excita.
statim illo imperante omnis tentationum ęstus concidet |
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio
lectiones te conuerte |
dormientem-que in puppi Saluatorem strepentibus inter legendum uel orandum uoculis excita.
statim illo imperante omnis tentationum ęstus concidet |
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam,
in prosperis modestiam,
in Deum pietatem,
in proximos charitatem |
pręstabit-que in dubiis consilium,
in periculis opem,
in tentationum certamine uictoriam.
Quis hoc tibi Tullius,
quis Demosthenes,
quis Socrates,
quis Aristoteles,
Nuda in libris uerba iacent,
quę si ab oratore aliquo apte diserte-que recitentur,
ipse gestus,
ipse aspectus |
ipsa-que pronunciatio multum orationi addet ornamenti
efficacię-que ad suadendum atque dissuadendum.
Delectet te igitur cum legere quę sancta sunt
tum quoties ab alio leguntur uel prędicantur audire.
Discipulum docilem te esse uolo.
Is enim docilis est,
qui docentem attente audit.
Ad huiuscemodi studium te hortatur Ecclesiasticus dicens:
ipse aspectus |
ipsa-que pronunciatio multum orationi addet ornamenti
efficacię-que ad suadendum atque dissuadendum.
Delectet te igitur cum legere quę sancta sunt
tum quoties ab alio leguntur uel prędicantur audire.
Discipulum docilem te esse uolo.
Is enim docilis est,
qui docentem attente audit.
Ad huiuscemodi studium te hortatur Ecclesiasticus dicens:
atque dissuadendum.
Delectet te igitur cum legere quę sancta sunt
tum quoties ab alio leguntur uel prędicantur audire.
Discipulum docilem te esse uolo.
Is enim docilis est,
qui docentem attente audit.
Ad huiuscemodi studium te hortatur Ecclesiasticus dicens:
illo aliquid speculari,
nisi ab ipso adiuti,
qui-que nobis relicti retro labimur,
Dei ac Domini nostri ope subleuati usque ad thronum maiestatis eius perueniemus.
Ad contemplandam itaque diuinitatis altitudinem dic cum Propheta:
qui-que nobis relicti retro labimur,
Dei ac Domini nostri ope subleuati usque ad thronum maiestatis eius perueniemus.
Ad contemplandam itaque diuinitatis altitudinem dic cum Propheta:
metuimus.
Deum autem sicuti decet contemplantibus multa interdum infunditur Spiritus Sancti suauitudo.
qua delectatus Propheta orabat dicens:
qua delectatus Propheta orabat dicens:
tunc quoque nocturnum silentium adhuc perdurat,
et quod plus est,
discusso iam sopore cibo-que digesto sincerior animus ad quęque consideranda uiuacior-que consurgit.
Vnde idem propheta in alio psalmo ait:
consyderari,
nisi illa ferme obliuiscantur.
Quandoquidem omnia relinquere
et se solum sequi iubet eos Dominus,
qui inter ipsius discipulos censeri desyderant.
Sola itaque de Deo cogitatio uana esse non potest.
Ideo Salomonis te sapientia hortatur et ait:
restitue |
et tantum uitę necessariis contentus esto,
es pollutus |
et tua te accusat conscientia,
ingemisce compunctus,
ora ut munderis.
mundata autem conscientia per confessionis poenitentię-que sacramentum
|
dicet tibi Dominus, quod ante dixit adulterę:
|
et tua te accusat conscientia,
ingemisce compunctus,
ora ut munderis.
mundata autem conscientia per confessionis poenitentię-que sacramentum
|
dicet tibi Dominus, quod ante dixit adulterę:
compunctus,
ora ut munderis.
mundata autem conscientia per confessionis poenitentię-que sacramentum
|
dicet tibi Dominus, quod ante dixit adulterę:
Io. 8.
Remissorem autem ut magnorum ita multorum peccaminum se esse ostendere
uolens Dominus,
mulierem duodeuiginti annos inclinatam errexit |
dicentem:
Hęc est charitas Dei: ut mandata eius custodiamus.
Et mandata eius grauia non sunt.
Audiat et Moysen in Deuteronomio sibi loquentem:
Mandatum hoc quod ego pręcipio tibi hodie,
non supra te est,
neque procul positum,
nec in cęlo situm,
ut possis dicere:
Quis nostrum ualet in cęlum ascendere,
ut deferat illud ad nos,
ut audiamus atque opere compleamus?
Neque trans mare positum,
ut causeris et dicas:
Quis e nobis poterit mare transfretare
et illud ad nos usque
Quis nostrum ualet in cęlum ascendere,
ut deferat illud ad nos,
ut audiamus atque opere compleamus?
Neque trans mare positum,
ut causeris et dicas:
Quis e nobis poterit mare transfretare
et illud ad nos usque deferre,
ut possimus audire et facere quod pręceptum est?
Sed iuxta te est sermo ualde,
in ore tuo et corde tuo,
ut facias illum.
Quid ergo, quod supra nos non est, amplecti recusamus?
Et quare, quod cordi insitum est, id euellere ac proiicere conamur?
Nonne, cum hoc agimus, intus quibusdam
Quę non mortuuorum terra,
sed uiuentium dicitur,
nequis alibi uiuere cupiat
quam ubi semper feliciter uiuat
et mori non possit.
Cum-que ad tam inęstimabile bonum hac sola uia peruenitur,
ad eam ipsam Salomon sapientię dono insignis te stimulat dicens:
Conserua, fili, pręcepta patris tui,
id est, Dei,
et ne dimittas legem matris tuę,
id est, Ecclesię.
Liga ea in corde tuo iugiter
et circumda gutturi tuo,
ut uidelicet neque cogitatione delinquas
neque lingua labaris.
Cum
id est, Dei,
et ne dimittas legem matris tuę,
id est, Ecclesię.
Liga ea in corde tuo iugiter
et circumda gutturi tuo,
ut uidelicet neque cogitatione delinquas
neque lingua labaris.
Cum ambulaueris, inquit, gradiantur tecum,
et cum dormieris, custodiant te,
ne pecces,
et uigilans loquere cum eis.
Quęris, cur ita?
Ne scilicet, quamdiu per huius uitę curricula incedis,
iustitię iter deseras
et uel per quietem diaboli ludificationibus capiaris
uel, cum euigilas, de mundo
poterit.
quia longe est a peccatoribus salus.
Mandati transgressio primos homines Adam et Euam eiecit de paradiso.
Angelos de cęlo pręcipitauit |
Et tu eiusdem fortasse delicti reus illo ascendere speras?
Fallet te spes ista,
fallet profecto,
nisi poenitentiam egeris.
Poenitenti autem pręstabitur miseratio.
Dicente Domino:
Quod si ad uiam iustitię,
a qua procul aberras,
reuerti neglexeris,
iam tandem tuę imbecillitati derelictus peccata super peccata
cumulabis |
ac ueluti absque gubernaculo in mari fluctuans nauis,
quocunque concupiscentię tuę te impellet flatus,
eo fereris.
Id tibi futurum ille qui nouit omnia antequam fiant prędicit |
in psalmo ita loquens:
Vitę mortalium tempus quam breuissimum est.
ipsi senes parum se uixisse conquęruntur.
Sed cum uita uigilia est,
nonne etiam tanto minus uiuit aliquis,
quanto plus quieti ac somno indulget?
Nolo tamen ut extendendę in longius spacium uitę gratia |
uigiliarum obseruatio te delectet,
sed ea duntaxat de causa
ut a uitiis facilius abstineas |
et uirtutibus proficias magis.
Vigilando autem utrunque effici posse facile
nobis persuadebimus,
et custodiui legem tuam.
Et iterum:
Media nocte surgebam ad confitendum tibi.
Esaias qui cuncta quę euangelistę narrant |
multo ante quam euenirent prędixit,
ipse amore in Deum accensus ait:
tibi.
Esaias qui cuncta quę euangelistę narrant |
multo ante quam euenirent prędixit,
ipse amore in Deum accensus ait:
autem per ea,
quę illi quem oramus,
chara esse nouimus.
ut facilius ad pręstandum id quod poscimus inclinetur.
et cum pręstiterit,
gratias agamus,
ne impetrata ingratitudinis uitio amittamus.
Habes orationis formam;
disce qualiter te habere oporteat inter orandum.
Secessum pete,
nequid oranti impedimento sit.
inquit, uos orare in omni loco,
leuantes puras manus,
sine ira et disceptatione.
Quomodo enim tibi placatum iri Deum speras,
nisi prius ipse placatus fueris proximo tuo?
Tu Deum, quem semper summe reuereri debebas, offendisti,
alius te, qui homo es, non Deus,
creatura, non creator,
peccator, non iustus.
Et licet ille, qui lęsit, lędere non debuerit,
tu tamen lędi merebare.
Quid enim mali non meretur is, qui Deo peccat?
Et si dixerimus quia peccatum non
habemus,
nosipsos seducimus,
Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetauimus
et in nomine tuo demonia eiecimus
et in nomine tuo uirtutes multas fecimus?
Et tunc confitebor illis:
Quia nunquam noui uos.
Discedite a me omnes,
qui operamini iniquitatem!
Tunc te nosse incipiet,
cum ab eo scelere,
in quo nunc obstinatus perduras,
abstinere decreueris.
tunc et gratiam conferet ut abstineas,
et cum pro tua oraueris salute,
uoti compos ut efficiare pręstabit.
In tantum
dicens:
Est peccatum ad mortem.
Non pro illo dico, ut roget quis .
Ipse quoque Dominus Iudeorum pertinacię iratus,
ad Hieremiam prophetam loquens ait:
Tu ergo noli orare pro populo hoc,
nec assumas pro eis laudem et orationem.
Et non obsistas mihi,
quia non exaudiam te.
Timeant itaque horum uerborum sententiam,
qui in peccato persistere non timent.
Quod si in scelere perseueraturum aliquem constaret,
nemo fidelis pro salute illius orare auderet,
nisi sibi licere arroganter crederet,
quod non licuit
corde aduersus proximum odii facibus ardent.
A Deo diligi uolunt,
et homini ad imaginem Dei facto,
Christi sanguine redempto,
infensi sunt.
Audi, quid pręcipiat Dominus:
Si offers, inquit, munus tuum ad altare
et ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet aliquid aduersum te,
relinque ibi munus tuum
et uade prius reconciliari fratri tuo,
et tunc ueniens offeres munus tuum.
Quamobrem, nisi remiseris omnem offensam,
nisi reconciliatus fueris,
nisi eum etiam, qui aduersum te indignatur, quantum potes, placaueris,
curam non solum tuę,
sed etiam
ad altare
et ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet aliquid aduersum te,
relinque ibi munus tuum
et uade prius reconciliari fratri tuo,
et tunc ueniens offeres munus tuum.
Quamobrem, nisi remiseris omnem offensam,
nisi reconciliatus fueris,
nisi eum etiam, qui aduersum te indignatur, quantum potes, placaueris,
curam non solum tuę,
sed etiam alienę salutis gerens,
non poteris munus orationis offerre Deo.
Non enim exaudiet te,
nisi charitatem, quam omnibus debes, uiderit in te.
Illius
offeres munus tuum.
Quamobrem, nisi remiseris omnem offensam,
nisi reconciliatus fueris,
nisi eum etiam, qui aduersum te indignatur, quantum potes, placaueris,
curam non solum tuę,
sed etiam alienę salutis gerens,
non poteris munus orationis offerre Deo.
Non enim exaudiet te,
nisi charitatem, quam omnibus debes, uiderit in te.
Illius quoque reproba in primis habetur oratio,
qui, quicquid petierit, non eo tendit, ut Deo placeat.
Nam siue pro
omnem offensam,
nisi reconciliatus fueris,
nisi eum etiam, qui aduersum te indignatur, quantum potes, placaueris,
curam non solum tuę,
sed etiam alienę salutis gerens,
non poteris munus orationis offerre Deo.
Non enim exaudiet te,
nisi charitatem, quam omnibus debes, uiderit in te.
Illius quoque reproba in primis habetur oratio,
qui, quicquid petierit, non eo tendit, ut Deo placeat.
Nam siue pro corporis ualetudine
siue pro rebus uitę necessariis
aut
referunt.
Ex his, ut equidem reor, erat ille,
cui in Apocalypsi Deum audimus loquentem:
Vtinam frigidus esses aut calidus!
Sed quia tepidus es et nec frigidus nec calidus,
incipiam te euomere ex ore meo.
Frigus timoris est,
calor ad amorem refertur,
tepiditas autem desidię ocio-que tribuitur.
Ociosi igitur et terrena magis quam cęlestia curantis deprecatio,
quoniam neque satis timet neque satis amat,
tantum
Talibus ab Apostolo dicitur:
Ad Ephe. 5
Eratis aliquando tenebrę,
nunc autem lux in Domino |
Vt filii lucis ambulate.
Vnde idem peccatorem ad poenitentiam solicitat dicens:
Surge, qui dormis,
et exurge a mortuis,
et illuminabit te Christus.
Cęterum nisi prorsus omnium,
quę turpiter et inique perpetrauimus,
nos poenituerit,
lux ista in nobis locum non habebit.
Non potest fulgere dies quamdiu pars aliqua noctis
Super omnia uero cauendum est,
ne dum poenitentiam mire procrastinamus,
poenitentię tempus effluat |
et in peccatorum luto adhuc defixos repente mors occupet.
Vide igitur ne te iuuenilis fallat ętas |
ne salubre corpus et robustę uires decipiant.
Nulli ętati parcit mors |
et sicut senes ita et pueros rapit.
quin immo rari admodum sunt,
quos ad senectam usque patitur peruenire.
Plurimos pręterea eadem dies
accidit,
potest et tibi.
Iccirco sicut in Ecclesiastico scriptum est:
in Ecclesiastico scriptum est:
non est hominis uia eius |
nec uiri est ut ambulet et dirigat gressus suos.
Nam si humana fragilitas ad agendam
poenitentiam diuino non indigeret auxilio,
Hieremias non orasset:
prioribus peiora.
Quanto ergo satius,
ut in tempore resipiscas |
et cum diu dormieris,
iam tandem expergiscaris |
atque a uitiis quę sequeris auersus |
incipias iter ingredi uirtutis.
Quod si parumper perpendere uolueris,
quantum lucri facturus es,
si te corrigas,
quantum boni consecuturus,
multo certe alacrius festinantius-que reditum expedies ad probitatem |
quam ad nequitiam discessum hactenus expedisti.
An tu ignoras iumenta onere grauata segnius a stabulis abire solere,
occasiones |
et membra scandalizantia abscide.
auerte oculos ne uideant quod ad peccandum prouocat,
aures ne audiant,
nares ne odorentur,
os ne loquatur,
manus ne contrectent.
A pristinis quoque sodalitiis ac societatibus paulatim te submoue |
et iam honestiorum Deum-que timentium hominum lateri adhęrere stude.
consortio consiliis-que eorum utere,
quibus persuasus |
is qui nunc es,
esse desines.
Nam si iuxta Apostoli
Iubes me inquies,
ueteribus amicis nouos pręferre?
immo malis bonos |
et ut apertius dicam,
inimicis amicos |
et cum his quidem gratiam inire,
illos relinquere.
Vehementer enim erras,
si ab ipsis te amari putas,
qui ne sibi quidem amici esse censendi sunt,
cum improbe incontinenter-que uiuendo et se et te pariter perditum eant.
Ergo ut a facinorosorum societate consortio-que discedas
et uiris animi integritate conspicuis uti incipias hortamur,
non ut amicos derelinquas.
quod si
et ut apertius dicam,
inimicis amicos |
et cum his quidem gratiam inire,
illos relinquere.
Vehementer enim erras,
si ab ipsis te amari putas,
qui ne sibi quidem amici esse censendi sunt,
cum improbe incontinenter-que uiuendo et se et te pariter perditum eant.
Ergo ut a facinorosorum societate consortio-que discedas
et uiris animi integritate conspicuis uti incipias hortamur,
non ut amicos derelinquas.
quod si isti quorum nunc familiaritate delectaris,
ęqui atque honesti amici essent,
et te ab eis amari faterer.
uiuendo et se et te pariter perditum eant.
Ergo ut a facinorosorum societate consortio-que discedas
et uiris animi integritate conspicuis uti incipias hortamur,
non ut amicos derelinquas.
quod si isti quorum nunc familiaritate delectaris,
ęqui atque honesti amici essent,
et te ab eis amari faterer.
cum autem te secum simul contempta uirtute per deuia uitiorum trahant,
audeo dicere (quis enim uerum dicere non audet?)
capitaliorem illis inimicum habes neminem.
Talibus autem carere non
perditum eant.
Ergo ut a facinorosorum societate consortio-que discedas
et uiris animi integritate conspicuis uti incipias hortamur,
non ut amicos derelinquas.
quod si isti quorum nunc familiaritate delectaris,
ęqui atque honesti amici essent,
et te ab eis amari faterer.
cum autem te secum simul contempta uirtute per deuia uitiorum trahant,
audeo dicere (quis enim uerum dicere non audet?)
capitaliorem illis inimicum habes neminem.
Talibus autem carere non posse,
non eos deserendi difficultas
pigeat,
talis uitę qui tandem finis sit considerare.
Siquidem prudentis est prouidere futura.
et si bruta quoque quędam animalia uenturę tempestatis pręsaga,
antequam erumpat procella,
ad tranquilliora sibi loca confugiunt,
minus te rationalem existimabo,
si proposita uoluptariis incontinentibus-que tormenta tecum quandoque
non mediteris |
uel cum meditaris non expauescas |
te-que ad eum uitę statum conferas,
in quo et de poena securior esse possis
animalia uenturę tempestatis pręsaga,
antequam erumpat procella,
ad tranquilliora sibi loca confugiunt,
minus te rationalem existimabo,
si proposita uoluptariis incontinentibus-que tormenta tecum quandoque
non mediteris |
uel cum meditaris non expauescas |
te-que ad eum uitę statum conferas,
in quo et de poena securior esse possis |
et de pręmio certior.
Noli ergo fieri sicut equus et mulus,
|
palmitis instar de uite abscisi atque arefacti |
omni-que humore quo reuiuiscere posset destituti.
Abscisus quippe es |
a uera uite et a Christo alienatus,
quamdiu peccatis finem non statuis,
quamdiu te Creatorem tuum Redemptorem-que offendere non poenitet,
quamdiu non metuis Dominum tuum |
nec illi obtemperas,
cui angeli in cęlo assistunt,
quem sancti omnes uenerantur,
omnes inferi contremiscunt.
qui est super omnia potens,
in omnibus sapiens,
omnium optimus,
primus omnium
Cuius quidem sanguis,
quemadmodum tunc omnes Adę filios a peccato lauit,
ut qui crediderit et baptizatus fuerit saluus sit,
ita nunc singulos emundat,
quoties nos Deo peccasse poenitet.
Vtere tandem tantę erga te dilectionis beneficio dum licet,
dum tempus est,
dum uita suppetit.
Si sine illo decesseris,
quis miserebitur?
Quęre Dominum dum inueniri potest,
inuoca dum prope est.
ne te postea ingratitudinis damnet |
Vtere tandem tantę erga te dilectionis beneficio dum licet,
dum tempus est,
dum uita suppetit.
Si sine illo decesseris,
quis miserebitur?
Quęre Dominum dum inueniri potest,
inuoca dum prope est.
ne te postea ingratitudinis damnet |
et tanquam ignauissimum uineę suę,
hoc est animę tuę,
quam tibi commendauit,
cultorem arguat dicens:
eam uepres et spinę;
et nubibus mandabo ne pluant super
eam .
Sub hac uineę metaphora tibi sermo texitur o peccator |
Nisi enim in tempore poenitentiam egeris,
postea iusto Dei iudicio |
auferetur a te angelorum custodia et demonibus eris in predam.
tolletur sperandi auxilii expectatio |
et angustiis oppressus cruciaberis.
omni-que ope destitutus |
nec poenitentię falce poteris amputare nequitias peccatorum |
nec cordis compunctione aliquid leuamenti
demonibus eris in predam.
tolletur sperandi auxilii expectatio |
et angustiis oppressus cruciaberis.
omni-que ope destitutus |
nec poenitentię falce poteris amputare nequitias peccatorum |
nec cordis compunctione aliquid leuamenti promereri.
sed operiet te omnibus spinis asperior poenarum congeries,
et nemo sanctorum pro te ultra deprecabitur.
hi enim sunt nubes cęli,
qui super nos orationum suarum imbrem manantes |
faciunt ut tam diu ad poenitentiam expectemur.
Expectaris et tu.
oppressus cruciaberis.
omni-que ope destitutus |
nec poenitentię falce poteris amputare nequitias peccatorum |
nec cordis compunctione aliquid leuamenti promereri.
sed operiet te omnibus spinis asperior poenarum congeries,
et nemo sanctorum pro te ultra deprecabitur.
hi enim sunt nubes cęli,
qui super nos orationum suarum imbrem manantes |
faciunt ut tam diu ad poenitentiam expectemur.
Expectaris et tu.
sed si moram feceris,
ab Apostolo quoque audies:
ut tam diu ad poenitentiam expectemur.
Expectaris et tu.
sed si moram feceris,
ab Apostolo quoque audies:
tibi iram in die irę et reuelationis iusti iudicii Dei,
qui reddet unicuique secundum opera eius.
AD DESPERANTEM EXHORTATIO.
Caput XIV
Nunc ad te conuertor magni atque ingentis criminis conscie,
qui te nullo modo ueniam posse mereri existimas |
nec perpendis quod Dei misericordia multo maior sit omnibus peccatis.
Nihil est quod illa non delebit,
si te commissi poenituerit.
Dei,
qui reddet unicuique secundum opera eius.
AD DESPERANTEM EXHORTATIO.
Caput XIV
Nunc ad te conuertor magni atque ingentis criminis conscie,
qui te nullo modo ueniam posse mereri existimas |
nec perpendis quod Dei misericordia multo maior sit omnibus peccatis.
Nihil est quod illa non delebit,
si te commissi poenituerit.
Semper parata est ad condonandum,
si tu paratus es ad
Nunc ad te conuertor magni atque ingentis criminis conscie,
qui te nullo modo ueniam posse mereri existimas |
nec perpendis quod Dei misericordia multo maior sit omnibus peccatis.
Nihil est quod illa non delebit,
si te commissi poenituerit.
Semper parata est ad condonandum,
si tu paratus es ad poenitentiam agendam.
peccatum in spiritum sanctum
Quod autem Christus dixit |
blasphemiam in Spiritum Sanctum irremisibilem esse,
utrum intelligendum sit,
quod nunquam dimittatur,
an quod difficulter.
vsque adeo existimant,
si poenitentia adsit,
nihil obstare,
quin benignitas diuina pręstet ueniam.
Quale igitur uel quam magnum esse potest scelus tuum,
quod te ad desperationem remissionis quiuit compellere?
et de Deo non recte sentire,
ut tibi poenitenti parcere omnino nolit,
cum nunquam ad poenitentiam conuersis et in ipsum confidentibus non
ignoscat?
Dauid
cum de Dei misericordia desperasset,
tristitia superatus laqueo mortem sibi consciuit.
Poenitenti igitur et petenti uenia datur;
desperanti uero neque in hoc seculo neque in futuro parcitur.
Quidnam igitur te ultro perdis desperando,
cum iam certo scias |
esse locum uenię,
si ueniam poposceris poenitendo?
Cur non potius cum Dauide peccatum lugente exclamas:
factus est.
Nonne etiam Hierosolymę urbi grauissimum idolatrię crimen exprobrans
Deus dixerat:
delicti
alicuius magnitudo,
tanta grauitas,
quam Dei misericordia a poenitentibus requisita non minuat,
non eleuet,
non denique ad nihilum redigat.
Soli hanc consequi nequeunt,
qui de ipsa desperant.
Licet igitur te peccasse poeniteat,
nisi etiam peccati ueniam desperasse
poenituerit,
cum impoenitentibus computaberis.
Quamobrem festina deponere dementiam istam animi,
ut flagitii tui magnitudine diuinę clementię immensitatem putes
inferiorem.
immensitatem putes
inferiorem.
Deus pater misericordiarum est;
miserationum suarum non est numerus.
Spera in illo.
sperantes in Domino misericordia circumdabit.
dum te poenitet,
dum speras,
dum precaris,
etiam sancti pro te orant,
angeli uota tua offerunt Deo |
Christus ipse pro te Patrem interpellat |
dicente Ioanne apostolo:
Deus pater misericordiarum est;
miserationum suarum non est numerus.
Spera in illo.
sperantes in Domino misericordia circumdabit.
dum te poenitet,
dum speras,
dum precaris,
etiam sancti pro te orant,
angeli uota tua offerunt Deo |
Christus ipse pro te Patrem interpellat |
dicente Ioanne apostolo:
suarum non est numerus.
Spera in illo.
sperantes in Domino misericordia circumdabit.
dum te poenitet,
dum speras,
dum precaris,
etiam sancti pro te orant,
angeli uota tua offerunt Deo |
Christus ipse pro te Patrem interpellat |
dicente Ioanne apostolo:
conuerti fecerit peccatorem ab errore uię suę,
saluat animam eius et operit multitudinem peccatorum.
et siqua alia sunt per quę remitti crimen dicatur,
non ideo poenitentię confessionis-que sacramentum excludi putes |
nec sine ipso te saluandum credas,
si talia feceris.
nisi enim te peccasse poenituerit,
nihil ista proderunt.
Peccato Deus offenditur |
quod si pro peccato quo Deum offendisti,
non doleas,
cares charitate,
sine qua teste Paulo apostolo,
in quo Christus locutus est |
nec corpus tradere ut ardeat,
nec facultates in cibos pauperum distribuere
dicente Domino:
beatitudinem,
dicente Domino:
Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum
uidebunt.
De sacramento corporis Christi
Caput XVII
Poenitentes de iis quibus te offendimus Domine,
et eadem sacerdoti tuo confessi |
atque ab ipso, cui tu soluendi potestatem dedisti, absoluti,
ad mensam saluberrimi conuiuii tui accedimus,
ut corpori et sanguini tuo communicemus.
Indigni quidem, sed tamen abs te inuitati,
qui infirmitati
Poenitentes de iis quibus te offendimus Domine,
et eadem sacerdoti tuo confessi |
atque ab ipso, cui tu soluendi potestatem dedisti, absoluti,
ad mensam saluberrimi conuiuii tui accedimus,
ut corpori et sanguini tuo communicemus.
Indigni quidem, sed tamen abs te inuitati,
qui infirmitati nostrę pręsentaneum porrigens remedium,
sacratissimum corpus tuum sub specie panis:
Accipite inquis et comedite |
hoc est corpus meum.
deinde preciosum sanguinem tuum sub specie uini in calice infusum
propinans ais:
Bibite
qui pro multis effundetur in remissionem
peccatorum.
Et ante per Salomonem in Prouerbiis hortatus es dicens:
Venite et comedite panem meum |
et bibite uinum quod miscui uobis!
Ad tuum ergo conuiuium a te inuitati,
a te uocati accedimus,
cum plena fide,
cum indubitata credulitate confitentes,
panem et uinum tuis uerbis a tuo sacerdote consecratum,
tuum esse corpus,
tuum esse sanguinem.
Tu enim ipse qui ueritas es,
hoc testaris et
pro multis effundetur in remissionem
peccatorum.
Et ante per Salomonem in Prouerbiis hortatus es dicens:
Venite et comedite panem meum |
et bibite uinum quod miscui uobis!
Ad tuum ergo conuiuium a te inuitati,
a te uocati accedimus,
cum plena fide,
cum indubitata credulitate confitentes,
panem et uinum tuis uerbis a tuo sacerdote consecratum,
tuum esse corpus,
tuum esse sanguinem.
Tu enim ipse qui ueritas es,
hoc testaris et affirmas,
cui uel
qua ratione id fieri possit quęrimus |
aut quomodo panis uini-que substantia in substantiam corporis et
sanguinis tui transeat,
cum accidentia non mutentur,
scrutamur.
Maius est enim miraculum istud |
quam ut humano ingenio uel scientia comprehendi possit |
te tamen tradente uerum esse credimus |
etiam quod intelligere quomodo uerum esse possit nequimus.
Etenim suis finibus circumscriptus est intellectus noster,
tuę autem potentię,
tuę sapientię nullus est finis,
nulla circumscriptio:
tui
corporis et sanguinis transmutari,
quia et uxor Loth uersa sit in statuam salis |
et uirga Moysi in colubrum |
et cibus atque potus in carnem et sanguinem animalis.
Nam simul cum accidentibus ista mutata sunt |
sed quia nihil uerius esse nouimus his,
quę te docente discere contingit.
Confitemur te esse Verbum,
a quo facta sunt omnia |
et sine quo factum est nihil.
Quid ergo factu tibi impossibile,
si modo illud ut fiat,
tuę conuenit maiestati?
Absit
uirga Moysi in colubrum |
et cibus atque potus in carnem et sanguinem animalis.
Nam simul cum accidentibus ista mutata sunt |
sed quia nihil uerius esse nouimus his,
quę te docente discere contingit.
Confitemur te esse Verbum,
a quo facta sunt omnia |
et sine quo factum est nihil.
Quid ergo factu tibi impossibile,
si modo illud ut fiat,
tuę conuenit maiestati?
Absit igitur ut quicquam dubitemus de tam mirabili stupendo-que
sacramento,
cuius tu et autor es et testis.
Absit igitur ut quicquam dubitemus de tam mirabili stupendo-que
sacramento,
cuius tu et autor es et testis.
In quo magis mirari licet tuę in nos benignitatis magnitudinem,
quam incomprehensibile operis arcanum.
Tu te nobis Domine pręstas in cibum,
qui te pro nobis supra crucem obtulisti in sacrificium.
sed ibi uisibilis et passibilis et mortalis apparebas,
hic lates gloriosus et deuicta iam morte triumphans.
Ibi abscondita erat in homine diuinitas,
hic panis uini-que figura cęlatur et
dubitemus de tam mirabili stupendo-que
sacramento,
cuius tu et autor es et testis.
In quo magis mirari licet tuę in nos benignitatis magnitudinem,
quam incomprehensibile operis arcanum.
Tu te nobis Domine pręstas in cibum,
qui te pro nobis supra crucem obtulisti in sacrificium.
sed ibi uisibilis et passibilis et mortalis apparebas,
hic lates gloriosus et deuicta iam morte triumphans.
Ibi abscondita erat in homine diuinitas,
hic panis uini-que figura cęlatur et humanitas.
Sed licet neutrum cernant oculi,
figura cęlatur et humanitas.
Sed licet neutrum cernant oculi,
utrunque tamen confitetur fides.
Tu hic totus es,
qui in cęlo es totus,
cęlestia non derelinquens et terrena uisitans.
Nam et in cęlum ascensurus te quotidie
nobiscum fore promiseras usque ad seculi consummationem.
Itaque et nobiscum es Domine in terra |
et cum Patre in cęlo,
nobiscum in specie aliena,
cum Patre in propria,
in terra mundans peccatores,
in cęlo mundatos
in itinere,
panes propositionis in templo.
Quicquid in his fuit significatum,
in tui Domine glorificati corporis sacramento credimus impletum.
atque ideo non quod uidemus in eo,
sed quod credimus adoramus.
ut Petri apostoli tui promissum te donante nobis persoluatur dicentis:
In quem nunc non uidentes creditis,
credentes exultabitis lętitia inenarrabili et glorificata |
reportantes finem fidei uestrę salutem animarum uestrarum.
hoc illud est quod et ipse dixeras :
exultabitis lętitia inenarrabili et glorificata |
reportantes finem fidei uestrę salutem animarum uestrarum.
hoc illud est quod et ipse dixeras :
Beati qui non uiderunt et crediderunt!
Accedimus etiam ad te Domine cum timore et humilitate.
Tu es enim ille,
de quo in psalmo est dictum:
Escam dedit timentibus se.
tu das teipsum iis qui maiestatem tuam offendere
metuunt |
et eidem in omnibus obsequi desyderant.
Tu es enim ille,
de quo in psalmo est dictum:
Escam dedit timentibus se.
tu das teipsum iis qui maiestatem tuam offendere
metuunt |
et eidem in omnibus obsequi desyderant.
Accedimus ad te in amorem tuum insinuari cupientes.
tu quippe das escam esurientibus,
ut dulcedine charitatis tuę satientur quam esuriunt.
Accedimus cum continentię castitatis-que proposito.
Nam si non licuit Dauidi et iis qui cum illo
erant,
edere de panibus sanctificatis,
expiassent,
quanto continentiorem esse oportet eum,
qui castum corpus tuum,
de casta sumptum Virgine et tibi unitum,
esurus accedit?
Et si de hostia pacificorum uesci iubetur qui fuerit mundus,
quanto conuenit esse illum mundiorem,
qui te omnis munditię fontem,
omnis gratię autorem
cupit haurire?
Tu es panis uiuus uitam nobis donans quam non habemus,
et a morte liberans quam timemus.
Ais enim:
Ego sum panis uitę.
patres uestri manducauerunt manna in deserto et mortui sunt.
hic est
Tu tua suauitate,
isto melle |
in cęlo reficis angelos |
animas-que sanctas |
et mortales pascis in terra.
Vnde dicitur:
Panem cęli dedit eis,
panem angelorum manducauit homo.
Postremo quod cibus iste ac potus,
quem abs te nobis datum pro maximo munere
accipimus,
gaudere nos et exultare faciat,
psalmista testatus est dicens:
Educis panem de terra,
et uinum lętificat cor hominis.
Cum ergo mysticum alimentum istud tantum ac tale sit,
merito quidem eucharistiam, id est, bonam gratiam uocant.
Se enim pie sumentibus magnam multiplicem-que
confert gratiam |
et ad summam usque prouehit beatitudinem.
Te quippe in ipso sumimus,
qui totius boni largitor es,
totius distributor felicitatis atque glorię.
Tu sub aliena specie latens et delicta nostra
purgas |
et purgatos ad purius uiuendi studium dirigis.
Quod si
carnes hostię pro peccato
oblatę sanctificari dicitur,
quis dubitat,
quin istud quod pręcessit in figura,
cumulatius impleatur in ueritate?
Tu ille es qui solo tactu leprosum mundasti,
mulierem sanguine fluentem curasti,
puellam mortuam ad uitam reuocasti.
ut ostenderes in te esse uirtutem peccata pręterita delendi,
futura cauendi |
et qui in peccatis mortui iacent,
ad spem uitę ęternę errigendi.
Tua pręterea in Ecclesiastico uox est:
Qui edunt me adhuc esurient,
et qui bibunt me adhuc sitient.
Esuries
multiplicati sunt.
Quod ut nobis contingat,
ipse per Prophetam hortaris dicens:
Dilata os tuum,
et implebo illud.
Qui paratior accedit magis dilatatur,
et qui magis dilatatur,
magis et impletur.
Cum autem implemur ,
tunc pręcipue ad te diligendum accendimur.
Hoc Propheta spiritualiter expertus admiratur et ait:
Impinguasti in oleo caput meum,
et calix meus inebrians quam pręclarus est!
Sed oleum,
quia lucernis additur,
mentis illuminationem signare uidetur.
ut qui prius in
meum,
et calix meus inebrians quam pręclarus est!
Sed oleum,
quia lucernis additur,
mentis illuminationem signare uidetur.
ut qui prius in tenebris ignorantię erant,
iam intelligentię donum attingant.
Perinde atque illi,
quorum oculi tenebantur ne te agnoscerent,
et postea quidem cognouerunt,
dum te ad suum diuertere hospitium cogunt,
dum te aperiente Scripturas discunt |
per panis fracti sacramentum in tui agnitionem se uenisse confessi
sunt.
Huius panis
Sed oleum,
quia lucernis additur,
mentis illuminationem signare uidetur.
ut qui prius in tenebris ignorantię erant,
iam intelligentię donum attingant.
Perinde atque illi,
quorum oculi tenebantur ne te agnoscerent,
et postea quidem cognouerunt,
dum te ad suum diuertere hospitium cogunt,
dum te aperiente Scripturas discunt |
per panis fracti sacramentum in tui agnitionem se uenisse confessi
sunt.
Huius panis uirtute animam quoque effici pulcherrimam Ezechielis
mentis illuminationem signare uidetur.
ut qui prius in tenebris ignorantię erant,
iam intelligentię donum attingant.
Perinde atque illi,
quorum oculi tenebantur ne te agnoscerent,
et postea quidem cognouerunt,
dum te ad suum diuertere hospitium cogunt,
dum te aperiente Scripturas discunt |
per panis fracti sacramentum in tui agnitionem se uenisse confessi
sunt.
Huius panis uirtute animam quoque effici pulcherrimam Ezechielis prophetę testimonio discimus dicentis:
Similam
Parasti in conspectu meo mensam aduersus eos qui tribulant
me.
Demum uicto diabolo et spiritu carni dominante |
multa animi pace,
multa quiete fruimur,
iuxta illud:
Qui ponit fines tuos pacem |
et adipe frumenti satiat te.
Et, quid est usquam uirtutis,
quid gratię,
quid felicitatis Domine Iesu Christe,
quod tibi digne communicantes non adipiscimur?
Tu in nobis es |
et nos in te,
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus
|
multa animi pace,
multa quiete fruimur,
iuxta illud:
Qui ponit fines tuos pacem |
et adipe frumenti satiat te.
Et, quid est usquam uirtutis,
quid gratię,
quid felicitatis Domine Iesu Christe,
quod tibi digne communicantes non adipiscimur?
Tu in nobis es |
et nos in te,
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus |
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem,
in me manet et ego in illo.
Et quoniam uita es,
in te manentes te-que in nobis manentem habentes
non adipiscimur?
Tu in nobis es |
et nos in te,
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus |
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem,
in me manet et ego in illo.
Et quoniam uita es,
in te manentes te-que in nobis manentem habentes uiuimus in ęternum.
Quamobrem subiungens inquis:
Sicut misit me uiuens Pater |
et ego uiuo propter Patrem,
et qui manducat me,
et ipse uiuet propter me.
Reliquum
Tu in nobis es |
et nos in te,
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus |
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem,
in me manet et ego in illo.
Et quoniam uita es,
in te manentes te-que in nobis manentem habentes uiuimus in ęternum.
Quamobrem subiungens inquis:
Sicut misit me uiuens Pater |
et ego uiuo propter Patrem,
et qui manducat me,
et ipse uiuet propter me.
Reliquum est ut sic
tibi gratias benignissime Domine pro tam immenso munere agemus?
quę pręconia,
quas laudes persoluemus?
Nihil aliud a nobis exigere uideris |
quam ne polluto ore tua dona contaminemus.
At hoc etiam nisi te imbecillitatem nostram adiuuante pręstare
nequimus.
Tu ipse igitur qui tam liberaliter ad epulas tuas nos inuitas,
da ut semper ad illas digni ueniamus |
ut-que tua carne ac tuo sanguine cum quanta conuenit mentis et
corporis puritate
|
uel omnino sumere contemnunt?
Indigne autem accedunt,
qui poenitentiam peccatorum,
ut debent,
non egerunt |
nec satis diligentes in confitendis reatibus fuere |
neque ab omnibus continendi sese propositum habent.
Si conscientia tua te accusat,
cur pollutus Agni purissimi carnem gustando inquinas?
Non culpam sic agendo diluis sed grauas |
et in maximum te pręcipitas scelus.
audi Apostolum dicentem:
Quicunque manducauerit panem |
et biberit calicem Domini indigne,
reus erit corporis et sanguinis
nec satis diligentes in confitendis reatibus fuere |
neque ab omnibus continendi sese propositum habent.
Si conscientia tua te accusat,
cur pollutus Agni purissimi carnem gustando inquinas?
Non culpam sic agendo diluis sed grauas |
et in maximum te pręcipitas scelus.
audi Apostolum dicentem:
Quicunque manducauerit panem |
et biberit calicem Domini indigne,
reus erit corporis et sanguinis Domini.
Probet autem seipsum homo,
et sic de pane illo edat |
et de calice bibat.
Qui enim manducat et bibit indigne,
Quamobrem ipse idem in Malachia propheta de talibus conquęritur dicens:
Ad uos, o sacerdotes,
qui despicitis nomen meum.
et dicitis: In quo despeximus nomen tuum?
in eo
quod offertis super altare meum panem pollutum.
et dicitis:
in quo polluimus te?
in eo quod dicitis |
Mensa Domini despecta est .
Offerimus panem pollutum,
quoties impuris manibus oblationem sanctam contrectamus.
Et licet illa pollui non possit,
nobis tamen
se aliquis ita credat |
et pro delicto satisfacere,
uehementer fallitur.
Immundior etiam efficitur ipsa confidentię temeritate.
Vnde per Hieremiam prophetam a Domino arguitur dicente:
Quid est quod dilectus meus in domo mea facit scelera multa?
nunquid carnes sanctę auferent a te malicias tuas?
Profecto (ut diximus) non solum non auferent,
sed etiam addent.
immo si is qui talia pręsumit,
poenitentiam non egerit,
in dies deterius labetur
fiet-que imbecillior atque debilior
diuina ope
libro,
quod magna populi pars non sanctificata comedere Phase ausa fuerit |
sed cum se peccasse dolerent |
et Ezechias pro eis orasset,
placatus fuisse Dominus dicitur.
Tibi quoque cui nunc iratus est,
procul dubio placabitur,
si te peccati poenituerit |
ueniam-que fueris precatus.
Omnibus patet ad Dominum reditus,
et reuertenti misericordia denegatur nemini.
Quod si redire neglexeris |
et in aliquo flagitio pertinaciter
Omnibus patet ad Dominum reditus,
et reuertenti misericordia denegatur nemini.
Quod si redire neglexeris |
et in aliquo flagitio pertinaciter perseuerans ad sancta sanctorum non
timueris accedere,
diabolo ad te possidendum perdendum-que aditum aperies.
Nam de Iuda quoque scriptum est,
quod post bucellam Sathanas in eum introiuit.
Atque ita ille maligna suggestione superatus maturauit scelerate
me, mecum est in mensa.
et vę homini illi per quem Filius hominis tradetur ?
Tradidit illum Iudas impiis Iudeis,
tu eundem tradis tibi impuro.
Hanc ob rem nisi te correxeris |
poenitentiam-que egeris |
ac pro tanta tua temeritate fleueris,
acerbissimas quidem et nullo fine concludendas in inferno poenas dabis.
Sic enim in Leuitico scribitur:
Anima polluta,
quę ederit de carnibus hostię pacificorum,
quę oblata est Domino,
peribit de
ordine pręparentur |
sed pręparari ita eos oportet,
ut communicatione digni habeantur.
Alioquin et indigne accedens perit propter temeritatem |
et accedere nolens damnatur |
propter sese corrigendi negligentiam.
Quid enim prodest Christum honorare,
dum te indignum iudicans corpore eius et sanguine abstines,
si peccato non abstineas,
quo ipsum ad iracundiam prouocas |
et prudens ac uolens te illius conuiuio
indignum pręstas?
Omnes certe indigni sumus,
cum nemo sit
|
et accedere nolens damnatur |
propter sese corrigendi negligentiam.
Quid enim prodest Christum honorare,
dum te indignum iudicans corpore eius et sanguine abstines,
si peccato non abstineas,
quo ipsum ad iracundiam prouocas |
et prudens ac uolens te illius conuiuio
indignum pręstas?
Omnes certe indigni sumus,
cum nemo sit qui non peccet ,
nemo cui cum centurione in Christum credente dicere non conueniat:
Domine non sum
non peccet ,
nemo cui cum centurione in Christum credente dicere non conueniat:
Domine non sum dignus,
ut intres sub tectum meum.
In eo tamen digni censemur,
si poenitentes,
si confessi,
si humiles accedimus.
Talem cum te iam esse noueris,
accedere ne dubites;
ab illo inuitaris,
qui omnes conclusit sub peccato,
ut omnium misereatur.
Talis cum accesseris mundaberis,
continentior constantior-que efficiere |
denique tutemet longe alium quam qui fueras esse senties.
|
denique tutemet longe alium quam qui fueras esse senties.
At uero si etiam rite pręparatus communicare nolueris,
(uide quantum tibi incommodi inde oritur)
uitam in te non habebis.
In morte ergo eris.
Quidni? Si uetus quoque Lex id testetur dicens:
itaque a psalmista est dictum:
Ecce inquit oculi Domini super timentes eum |
et in eos qui sperant in misericordia eius,
ut erruat a morte animas eorum et alat eos in fame.
Denique abundant qui seruiunt mundo,
et tu egestatem times seruiens Deo?
Pascit ille uolatilia cęli,
et te quem ad suam similitudinem facere uoluit non pascet?
Iacta igitur (ut Propheta ait) cogitatum tuum in Domino, |
et ipse te enutriet.
Quod si tibi ieiunia placebunt,
de
qui seruiunt mundo,
et tu egestatem times seruiens Deo?
Pascit ille uolatilia cęli,
et te quem ad suam similitudinem facere uoluit non pascet?
Iacta igitur (ut Propheta ait) cogitatum tuum in Domino, |
et ipse te enutriet.
Quod si tibi ieiunia placebunt,
de quibus nunc loquimur,
modicus et tenuis uictus tibi satis erit.
sin uero gulę uentri-que seruies,
nihil erit satis.
Qvale debeat esse ieivnivm et
inquit,
unge caput tuum |
et faciem tuam laua,
ne uidearis hominibus ieiunans,
sed Patri tuo,
qui est in abscondito.
et Pater tuus qui uidet in abscondito,
reddet tibi.
Non delibutum unguentis te incedere pręcipit,
quod luxurię uitium est,
sed quia caput tuum Christus est,
pasce esurientem,
pota sitientem,
uesti nudum,
et caput tuum unxisti.
Ait enim:
Quod uni ex minimis meis fecistis,
mihi fecistis.
Deinde maculas animę tuę
eos.
et in Apocalypsi Dominus:
Ego inquit sitienti dabo de fonte aquę uiuę gratis.
Igitur tu es ille Domine qui esurientes et sitientes tuo solo aspectu
satias,
tu panis indeficiens,
tu fons uiuus.
Tu da, ut tibi placeant ieiunia nostra,
ut cum placuerint,
a te tandem tua dulcedine satiemur.
Non erit molesta inedia,
quam spes eiusmodi futurę saturitatis consolabitur.
Tu es farina illa Elisei,
qui uel amarissimum ieiunii nostri pulmentum uertis in dulcorem.
Omne onus laborum nostrorum leuas istius quam in te
a te tandem tua dulcedine satiemur.
Non erit molesta inedia,
quam spes eiusmodi futurę saturitatis consolabitur.
Tu es farina illa Elisei,
qui uel amarissimum ieiunii nostri pulmentum uertis in dulcorem.
Omne onus laborum nostrorum leuas istius quam in te fiximus spei suauitate.
Itaque et cum ieiunamus tibi ieiunamus,
et cum reficimur tibi gratias agimus,
et postquam refecti sumus te laudamus.
Quod ut nos doceres,
te quoque fecisse meminimus,
quando Pascha cum discipulis celebrares.
Confitemur enim et quod ieiunamus |
et quod
illa Elisei,
qui uel amarissimum ieiunii nostri pulmentum uertis in dulcorem.
Omne onus laborum nostrorum leuas istius quam in te fiximus spei suauitate.
Itaque et cum ieiunamus tibi ieiunamus,
et cum reficimur tibi gratias agimus,
et postquam refecti sumus te laudamus.
Quod ut nos doceres,
te quoque fecisse meminimus,
quando Pascha cum discipulis celebrares.
Confitemur enim et quod ieiunamus |
et quod reficimur,
tuum esse beneficium non nostram uirtutem,
tuę largitatis donum non nostrum meritum.
amarissimum ieiunii nostri pulmentum uertis in dulcorem.
Omne onus laborum nostrorum leuas istius quam in te fiximus spei suauitate.
Itaque et cum ieiunamus tibi ieiunamus,
et cum reficimur tibi gratias agimus,
et postquam refecti sumus te laudamus.
Quod ut nos doceres,
te quoque fecisse meminimus,
quando Pascha cum discipulis celebrares.
Confitemur enim et quod ieiunamus |
et quod reficimur,
tuum esse beneficium non nostram uirtutem,
tuę largitatis donum non nostrum meritum.
Post ieiunii
opera.
Steriles campos assiduus agricolę labor foecundos reddit.
Infructuosę quoque arbores in pomiferas mutantur solerti insitione.
Displicere tibi incipiat quod patre tuo relicto in regionem abieris longinquam,
et ad reditum te para.
Volenti atque conanti pietas aderit diuina manum-que porriget |
et te a malis liberabit ne pereas.
Ex pecude tandem in hominem uersus,
in his quę Dei sunt assuescere incipies,
assuefactus
quoque arbores in pomiferas mutantur solerti insitione.
Displicere tibi incipiat quod patre tuo relicto in regionem abieris longinquam,
et ad reditum te para.
Volenti atque conanti pietas aderit diuina manum-que porriget |
et te a malis liberabit ne pereas.
Ex pecude tandem in hominem uersus,
in his quę Dei sunt assuescere incipies,
assuefactus perseuerabis,
perseuerans uinces,
uictor coronaberis.
Ad eum igitur qui talis est nunc nostra conuertatur oratio.
Diabolo et pompis eius renunciaueras,
ad Ecclesiam confugeras,
castitatem,
humilitatem,
paupertatem professus fueras,
ut te Dei seruum exiberes |
cur iterum contempta desyderas?
relicta repetis ?
ad seculum unde fugeras reuerteris?
et mortiferis eius deliciis frui concupiscis,
ut Sathanę seruias?
Iam securus uitę finem pręstolabare,
iam mortis metu liber eras,
iam nulla te
ut te Dei seruum exiberes |
cur iterum contempta desyderas?
relicta repetis ?
ad seculum unde fugeras reuerteris?
et mortiferis eius deliciis frui concupiscis,
ut Sathanę seruias?
Iam securus uitę finem pręstolabare,
iam mortis metu liber eras,
iam nulla te mundi terrebant aduersa |
cur te rursum subiicis pręsentis uitę miseriis?
ut quoties te conscientia tua reprehenderit,
toties contremiscas |
et ad omnem febriculę uel alterius cuiuscunque morbi accessum
formides,
ad omnes imminentis periculi minas magis animum demittas ac pauites,
iterum contempta desyderas?
relicta repetis ?
ad seculum unde fugeras reuerteris?
et mortiferis eius deliciis frui concupiscis,
ut Sathanę seruias?
Iam securus uitę finem pręstolabare,
iam mortis metu liber eras,
iam nulla te mundi terrebant aduersa |
cur te rursum subiicis pręsentis uitę miseriis?
ut quoties te conscientia tua reprehenderit,
toties contremiscas |
et ad omnem febriculę uel alterius cuiuscunque morbi accessum
formides,
ad omnes imminentis periculi minas magis animum demittas ac pauites,
non tam mortis metu quam
?
ad seculum unde fugeras reuerteris?
et mortiferis eius deliciis frui concupiscis,
ut Sathanę seruias?
Iam securus uitę finem pręstolabare,
iam mortis metu liber eras,
iam nulla te mundi terrebant aduersa |
cur te rursum subiicis pręsentis uitę miseriis?
ut quoties te conscientia tua reprehenderit,
toties contremiscas |
et ad omnem febriculę uel alterius cuiuscunque morbi accessum
formides,
ad omnes imminentis periculi minas magis animum demittas ac pauites,
non tam mortis metu quam tormentorum.
Plantauerat te
te conscientia tua reprehenderit,
toties contremiscas |
et ad omnem febriculę uel alterius cuiuscunque morbi accessum
formides,
ad omnes imminentis periculi minas magis animum demittas ac pauites,
non tam mortis metu quam tormentorum.
Plantauerat te Dominus uineam electam,
semen uerum |
quomodo conuersus es in prauum?
uinea-que factus aliena,
non Domino fructificans sed demoniis?
Ciuitas eras plena populo spiritalium bonorum |
quomodo mutatus es in solitudinem?
Anima tua gentium erat domina,
sensibus imperans |
et omnes
quoque ac pręstantes
eminebat,
nunc autem facta est sub tributo soluit-que
uectigal principi tenebrarum,
non iam quomodo oportet sed quomodo ille suaserit uiuens.
Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt |
extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares.
Cęli denique stella uidebaris,
et in terram cecidisti,
ut fulgorem qui in te fuit,
in tenebras conuerteres |
et de te quoque dici posset:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris?
corruisti in terram,
cęlestibus terrena,
soluit-que
uectigal principi tenebrarum,
non iam quomodo oportet sed quomodo ille suaserit uiuens.
Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt |
extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares.
Cęli denique stella uidebaris,
et in terram cecidisti,
ut fulgorem qui in te fuit,
in tenebras conuerteres |
et de te quoque dici posset:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris?
corruisti in terram,
cęlestibus terrena,
ęternis caduca pręferendo.
Spiritu enim coeperas,
et carne consummaris.
Supra firmam petram ędificabas,
ut
non iam quomodo oportet sed quomodo ille suaserit uiuens.
Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt |
extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares.
Cęli denique stella uidebaris,
et in terram cecidisti,
ut fulgorem qui in te fuit,
in tenebras conuerteres |
et de te quoque dici posset:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris?
corruisti in terram,
cęlestibus terrena,
ęternis caduca pręferendo.
Spiritu enim coeperas,
et carne consummaris.
Supra firmam petram ędificabas,
ut peracto uirtutum ędificio ad cęleste
et de solida petra ad fluidam mollem-que harenam transgrederis,
in qua non potes consistere |
nedum ędificare,
in qua quicquid extruere niteris corruit.
Et cum nihil omnino inter mundanas uoluptates firmitatis,
nihil stabilitatis existat,
illę quoque te destituent
te-que sublato omni sustentaculo protinus in profundum ruere
permittent,
ut qui nunc mundi affluis luxuriis,
mox calamitatibus afficiaris ęternis.
dicente Domino per prophetam:
Si auerterit se iustus a iustitia |
et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas
ad fluidam mollem-que harenam transgrederis,
in qua non potes consistere |
nedum ędificare,
in qua quicquid extruere niteris corruit.
Et cum nihil omnino inter mundanas uoluptates firmitatis,
nihil stabilitatis existat,
illę quoque te destituent
te-que sublato omni sustentaculo protinus in profundum ruere
permittent,
ut qui nunc mundi affluis luxuriis,
mox calamitatibus afficiaris ęternis.
dicente Domino per prophetam:
Si auerterit se iustus a iustitia |
et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas operari solet
qua pręuaricatus est,
et in peccato suo quo peccauit,
in ipsis morietur.
Hac sane de causa et Petrus apostolus de eisdem hominibus loquens:
Melius inquit erat illis non cognoscere uiam iustitię |
quam post agnitionem retrorsum conuerti
Cum igitur in tanto te periculo constitutum perspicue intelligas,
dum licet,
dum uita suppetit,
dum poenitendi tempus superest,
errorem tuum corrigere festina |
et eo unde recessisti te quamprimum refer |
opus-que illud,
quod stulte admodum demolitus es,
instaurare stude |
neque te ultra in aperta
inquit erat illis non cognoscere uiam iustitię |
quam post agnitionem retrorsum conuerti
Cum igitur in tanto te periculo constitutum perspicue intelligas,
dum licet,
dum uita suppetit,
dum poenitendi tempus superest,
errorem tuum corrigere festina |
et eo unde recessisti te quamprimum refer |
opus-que illud,
quod stulte admodum demolitus es,
instaurare stude |
neque te ultra in aperta mittas pericula,
cum ad tutum regressus fueris.
Non est aptus regno Dei,
qui aratrum tenens post tergum respicit.
Vt
Cum igitur in tanto te periculo constitutum perspicue intelligas,
dum licet,
dum uita suppetit,
dum poenitendi tempus superest,
errorem tuum corrigere festina |
et eo unde recessisti te quamprimum refer |
opus-que illud,
quod stulte admodum demolitus es,
instaurare stude |
neque te ultra in aperta mittas pericula,
cum ad tutum regressus fueris.
Non est aptus regno Dei,
qui aratrum tenens post tergum respicit.
Vt quotidie proficias conare,
ut semper boni aliquid agas enitere,
et deficere
columna Iachin,
quę interpretatur firmitas .
Qui enim sic stabilitus fuerit,
poterit dicere cum constantissimo uiro Iob:
Donec deficiam non recedam ab innocentia mea.
Pręterea meminerimus pręceptum esse:
Si spiritus potestatem habentis ascenderit super te,
locum tuum ne dimiseris!
Infestet licet antiquus hostis,
insidietur,
tendat laqueos,
uenena melle oblita propinet |
et omnibus nitatur fallaciis,
nos tamen a lege pręceptis-que Domini nostri nusquam recedamus,
nos nihil
custodia custodi cor tuum, inquit Salomon.
Si ubique periculum timueris,
ubique periculo liber eris |
prudentię-que laude dignus,
cum timenda sapienter uitare noueris.
Vt autem et simplex sis,
non in te sed in Deo confide.
Hoc est enim illud quod in Prouerbiis est dictum:
Simplex es,
si tunc etiam cum irrideris,
cum contumelia afficeris,
cum iniuriis oneraris,
patienter toleres,
non irascaris,
non turberis |
et quasi qui nihil mali passus fueris,
uultum non mutes |
atque intra te animi quietem conserues,
Illorum puerorum more,
quos Dominus ad se uenire iussit |
et:
Sicut ergo paruulus irę odii-que passionibus caret ex natura,
ita uir simplex carere his consueuit ex uoluntate.
Prudens pręterea si fueris,
pręteritorum recordaberis,
presentia dispones,
futura prospicies |
te-que ita pręparabis,
ut in fine uitę inueniare promissa immortalitate dignus.
Ex aliorum enim euentu disces,
quid tibi fugiendum,
quid expetendum sit.
ut cum plenis lampadibus aduentanti Sponso occurras |
et non tunc oleum parare quęras,
cum
semper in mente habebis:
uiam qua ad cęlum itur,
nosse,
sed cum noueris,
per eam ingredi sapientis est.
Quin immo, tanto nequius peccat,
quanto quis inter bonum malum-que discernere plenius didicit.
Sit igitur in te sanctarum scientia Scripturarum,
sed ita ut non desint,
quas illa commendat uirtutes |
et absint uitia quę detestatur.
Hoc si pręstiteris,
uere te sapientem esse scias |
ac beatum fore cum hinc decesseris credas |
atque tunc demum et scientia et sapientia et bonis omnibus multo
peccat,
quanto quis inter bonum malum-que discernere plenius didicit.
Sit igitur in te sanctarum scientia Scripturarum,
sed ita ut non desint,
quas illa commendat uirtutes |
et absint uitia quę detestatur.
Hoc si pręstiteris,
uere te sapientem esse scias |
ac beatum fore cum hinc decesseris credas |
atque tunc demum et scientia et sapientia et bonis omnibus multo
huberius quam in uita fieri possit,
complendum.
Etenim neque scientiam perfectam habere possumus,
quamdiu
doctrina institutis cum
Saluatore nostro, Dei Filio, gratię agendę
sunt |
sic dicente:
Confiteor tibi, Pater, domine cęli et terrę,
quia abscondisti hęc a sapientibus et prudentibus,
et reuelasti ea paruulis.
ita Pater,
quoniam sic fuit placitum ante te.
Qvod sola dei sapientia efficit beatos.
Caput VI
Et quoniam sola Dei sapientia |
non uana sed uera est,
per quam solam patet aditus ad beatitudinem:
et eam ponere sub modio?
Profecto si sapiens fueris,
non sub modio illam pones,
sed super candelabrum,
et aliorum tenebras tuę scientię luce depelles.
Aut enim linguam exercebis in prędicando |
aut in scribendo manum.
ut etiam de te dici possit:
Os suum aperuit sapientię,
et lex clementię in lingua eius.
Plurimum quidem tibi apud Deum meritorum accedet,
quoties uel scripseris |
uel dixeris aliquid |
uel proprio ostenderis exemplo,
unde alii meliores effici queant.
noster Christus docuit |
nec apostolos suos passus est desidia ocio-que torpere,
sed Spiritu Sancto repletos per diuersas orbis partes dimisit,
ut errantes docendo in uiam ueritatis reuocarent.
atque illos quidem non itineris labor,
non persecutionis immanitas ab officio deterruit |
et te pigebit illorum saltem,
a quibus nihil mali metuis,
tuę sapientię medicamenta conferendo |
saluti consulere?
et multorum animas Domino tuo lucrari?
Satis hęc de sapientia.
nunc simplicioribus detegamus inimici dolos
igitur et pro iustis in Esaia exclamat Deus |
et ait:
ut per stupra adulteria-que traductos mactet gladius exacutus.
Turpis enim uoluptatis finis est interitus.
breuissimum est quidem quod delectat,
quod autem torquet et excruciat,
ęternum est.
Rursum in Ezechiele mons Seyr nuncupatur:
Hęc dicit Dominus Deus:
Ecce ego ad te, mons Seyr!
Et extendam manum meam super te,
et dabo te desolatum atque desertum.
Seyr interpretatur hispidus |
et pilosus.
Diabolus quippe Esau pilosi partes secutus aduersus populum Iudę, id
est, confessionis,
illos uidelicet qui Christum confitebantur,
sese errexerat
mactet gladius exacutus.
Turpis enim uoluptatis finis est interitus.
breuissimum est quidem quod delectat,
quod autem torquet et excruciat,
ęternum est.
Rursum in Ezechiele mons Seyr nuncupatur:
Hęc dicit Dominus Deus:
Ecce ego ad te, mons Seyr!
Et extendam manum meam super te,
et dabo te desolatum atque desertum.
Seyr interpretatur hispidus |
et pilosus.
Diabolus quippe Esau pilosi partes secutus aduersus populum Iudę, id
est, confessionis,
illos uidelicet qui Christum confitebantur,
sese errexerat |
et montis instar superbia elatus regnabat
exacutus.
Turpis enim uoluptatis finis est interitus.
breuissimum est quidem quod delectat,
quod autem torquet et excruciat,
ęternum est.
Rursum in Ezechiele mons Seyr nuncupatur:
Hęc dicit Dominus Deus:
Ecce ego ad te, mons Seyr!
Et extendam manum meam super te,
et dabo te desolatum atque desertum.
Seyr interpretatur hispidus |
et pilosus.
Diabolus quippe Esau pilosi partes secutus aduersus populum Iudę, id
est, confessionis,
illos uidelicet qui Christum confitebantur,
sese errexerat |
et montis instar superbia elatus regnabat inter
fatigationibus,
erumnis,
persecutionibus,
malorum odiis iniuriis-que experiri.
Vnde angelus ad Tobiam:
tam parua,
a qua non superaberis propriis uiribus confidendo.
Quare in Deo sperans ora et dic:
Igitur quanto uiolentiorem motum intra se senseris,
tanto ardentius auxilium inuoca.
Iosaphat ab inimicis circumdatus clamauit ad Dominum,
et illis protinus auersis liberatus est.
Ita et tu si toto cordis affectu precatus fueris,
inimici aduersum te machinamenta statim dissoluentur |
te-que omni molestia liberum ac pristinę quieti restitutum continuo cognosces.
Cum-que hoc tibi contigerit,
Deo gratias age,
qui tam cito Sathanam pedibus tuis subiecit.
Nisi enim ille opem tibi laboranti miseratus
quanto uiolentiorem motum intra se senseris,
tanto ardentius auxilium inuoca.
Iosaphat ab inimicis circumdatus clamauit ad Dominum,
et illis protinus auersis liberatus est.
Ita et tu si toto cordis affectu precatus fueris,
inimici aduersum te machinamenta statim dissoluentur |
te-que omni molestia liberum ac pristinę quieti restitutum continuo cognosces.
Cum-que hoc tibi contigerit,
Deo gratias age,
qui tam cito Sathanam pedibus tuis subiecit.
Nisi enim ille opem tibi laboranti miseratus attulisset,
nunquam uicisses.
Tanta est
Et quoniam malum illud, quod caro suggerit,
cogitatio concipit,
cogitatio ipsa quamprimum cohibenda est,
ne pariat quod conceperit.
Vipereum intra te foetum ne sinas crescere.
Solet adultus uenena effundere |
et animam hominis enecare.
Protinus abige pestiferam cogitationem dum paruula est.
Dum parum uirium habet,
non difficulter
|
nullius-que rei afficiamur studio,
quę propositum vitę sanctioris turbet |
et charitatis ardorem,
quem Deo debemus restinguat .
Ad Dominum igitur supplices confugiamus.
quia Dominus fortitudo plebis suę |
et protector saluationum Christi sui est.
Vim patiens loquatur spiritus et dicat:
nititur,
ut peccem tibi et peream.
Ab his ergo mei tui-que aduersarii insidiis libera me!
Esto mihi in Deum protectorem |
et in locum munitum,
ut saluum me facias.
Ventum, Domine, ualidum,
quo in diuersum impellor metuo |
et iam inter frementes undas mergi incipiens ad te clamo.
Tu igitur miseratus dexteram tuam extende |
et sicut Petrum cum fluctibus operiretur saluasti,
ita me de pernicie carnalis suggestionis erreptum tibi restitue.
ut tuam potius uoluntatem quam meam faciam.
Nostra enim uoluntas perdit nos,
tua uero saluat semper.
fiat
suggestionis erreptum tibi restitue.
ut tuam potius uoluntatem quam meam faciam.
Nostra enim uoluntas perdit nos,
tua uero saluat semper.
fiat uoluntas tua sicut in cęlo inter sanctos,
ita et inter nos in terra.
ut tuis parendo mandatis ad te in cęlum ascendere |
et non eis contraria operando in profundum demergi mereamur.
Si sic oraueris,
non frigide sed ardenter,
non proterue sed humiliter,
tentationum constrictus angustiis,
operando in profundum demergi mereamur.
Si sic oraueris,
non frigide sed ardenter,
non proterue sed humiliter,
tentationum constrictus angustiis,
exaudiet te Dominus |
et non dabit in commotionem pedem tuum |
neque dormitabit qui custodit te.
Petite inquit et accipietis |
Quid tu poscere pigritabis,
cum idem Dominus et rogari uelit |
et quod pie rogatur,
prompte se daturum promitat?
Si sicut decet supplicaueris,
Si sic oraueris,
non frigide sed ardenter,
non proterue sed humiliter,
tentationum constrictus angustiis,
exaudiet te Dominus |
et non dabit in commotionem pedem tuum |
neque dormitabit qui custodit te.
Petite inquit et accipietis |
Quid tu poscere pigritabis,
cum idem Dominus et rogari uelit |
et quod pie rogatur,
prompte se daturum promitat?
Si sicut decet supplicaueris,
circumdabit te scuto ueritas eius.
non timebis a timore nocturno,
a sagitta uolante
|
et non dabit in commotionem pedem tuum |
neque dormitabit qui custodit te.
Petite inquit et accipietis |
Quid tu poscere pigritabis,
cum idem Dominus et rogari uelit |
et quod pie rogatur,
prompte se daturum promitat?
Si sicut decet supplicaueris,
circumdabit te scuto ueritas eius.
non timebis a timore nocturno,
a sagitta uolante in die,
a negocio perambulante in tenebris,
ab incursu et demonio meridiano .
Ipse enim Dominus de illo qui fideliter orat |
et constanter
Exauditus autem non solum carnis concupiscentias auertes atque
fugabis,
uerum etiam uirtutibus magis proficies.
Testatur hoc Propheta ad Deum dicens:
inuocauero te,
exaudi me;
multiplicabis in anima mea uirtutem.
Omnem-que difficultatem ab eo adiutus ipse idem superaturum se
affirmat,
cum ait:
habendo.
Caput XXVI
Si forte ille,
quo diu familiater usus es,
a uia uirtutis declinauit,
retrorsum abiit |
et sępe admonitus redire noluerit,
dimitte eum |
et membrum quod te scandalizat,
abscide atque a te proiice.
Melius enim tibi est sine illo ingredi regnum Dei |
quam cum illo mitti in gehennam.
Dimitte igitur mortuos sepelire mortuos suos,
tu Christum qui uita est, sequere,
ut uiuas et eternę mortis expers efficiare.
Quod si adhuc illi se ultro ingerunt tibi,
tu auersus cum
aquas ambulante de naui desiliens ad illum ire contendit solus reliquis in naui residentibus |
admirantibus-que hominis audaciam nihil metuentis,
nisi cum mergi coepisset,
quando etiam ei de sua cruce prędicenti respondit:
Et si me oportuerit mori tecum,
non te negabo.
Tametsi pręstare nequiuerit quod promiserat,
promisit tamen tanquam pręstiturus .
et certe pręstitisset ,
si non suę imbecillitati,
sed Dei uirtuti confidens promisisset.
suggerit,
non quę uoluptas blanditur.
hoc est,
cum uiam illam arctam quę ducit ad salutem ingredieris,
non illam latam,
quę ad pręcipitium tendit perditionis.
Quod si sic aliis quoque agere |
sic-que incedere optas |
et quantum in te est compellis,
uerę dilectionis pręceptum obseruasti,
ęque ac teipsum proximos tuos amando.
Qui uero luxurię deditus perniciosas mortiferas-que
sequitur uoluptates |
atque ad eas usurpandas cęteros hortatur,
certum est ab illo neque se quidem ipsum diligi |
neque proximum suum.
bonum caduco et transitorio uitę nostrę bono.
exempli gratia:
sęuiente in christianos persecutione aliquis tormentorum necis-que
metu uidetur Christum negaturus;
tunc tu debes animum eius in spem uitę melioris errigere |
nec pati,
ut te tacente et mortis uitante periculum ille separetur a Christo |
iungatur-que diabolo |
et in ęternum pereat.
Mori tibi multo magis expedit,
ne frater tuus in Tartarum corruat |
quam uiuere |
et ei in tanto animę periculo fluctuanti non succurrisse.
Quod
tanto animę periculo fluctuanti non succurrisse.
Quod nisi ita affectus erga proximum tuum fueris,
pręceptum (ut ego reor) non implesti charitatis.
Quomodo enim alterum diligis sicut teipsum,
si tibi parcis |
et illum perire permittis?
cum pręsertim patiendo pro Domino et te et illum saluare possis |
et una cum illo ad martyrii coronam peruenire?
Dominus pro seruis passus est,
et tu pro fratre tuo pati recusas?
apostoli-que sententię resistis dicentis:
ex quo ab iniuria cessando melior fore speratur |
et correctis tandem moribus creditur salutem consecuturus.
Cęterum si illum qui tibi infensus est,
tam peruersi inhumani-que ingenii esse non ignoras,
ut cum ei benefeceris,
magis aduersum te insolescat,
cum submisse comiter-que responderis,
magis irritetur,
huic tali pręstabis beneficium,
si a beneficiis cessaueris ,
si a mitibus responsis destiteris,
si tacueris,
si denique furentem tacitus pręterieris atque recesseris.
ea duntaxat de
ut elati animi uulnus,
quod lenibus medicamentis suppuratur,
asperioribus curetur.
Videndum tamen ne dum talia imprecaris illi a quo mali aliquid
sustines,
odium uel inuidia te moueat,
sed sola prouocet charitas,
qua inimicum tuum meliorem effici cupias,
non miseriorem,
et emendatum non afflictum,
neque hoc propter te ne ille tibi noceat,
sed propter Deum ne Deus offendatur,
et propter proximum
Videndum tamen ne dum talia imprecaris illi a quo mali aliquid
sustines,
odium uel inuidia te moueat,
sed sola prouocet charitas,
qua inimicum tuum meliorem effici cupias,
non miseriorem,
et emendatum non afflictum,
neque hoc propter te ne ille tibi noceat,
sed propter Deum ne Deus offendatur,
et propter proximum ne Domino suo peccando
pereat.
Dicet aliquis arduum nimis et difficile esse in eos beniuolentiam
seruare,
a
hoc Deo charum acceptum-que esse existimaret,
sed reprobum potius et impium,
ut qui non Dei auxilium imploret,
sed prophanis demonum inuocationibus utatur.
Quid multa? Si cui inimicus fueris,
torquebit te inuidia,
quoties alios aliter de illo sentire cognoueris,
et non mendacio ,
non probro,
non maledicto abstinebis,
atque unum odium in plurima te pręcipitabit uitia,
dum morum tuorum iacturam nihili pendis uitę cupiens obesse alienę.
Et cum tam
Quid multa? Si cui inimicus fueris,
torquebit te inuidia,
quoties alios aliter de illo sentire cognoueris,
et non mendacio ,
non probro,
non maledicto abstinebis,
atque unum odium in plurima te pręcipitabit uitia,
dum morum tuorum iacturam nihili pendis uitę cupiens obesse alienę.
Et cum tam immoderate ferri coeperis,
ad iurgia usque contumelias-que peruenies,
post rixas ne manibus quidem temperabis,
in nullo prorsus phariseis cedens,
qui tentarunt prius illum quem
Christum,
extra synagogam fieret.
Postremo cum nullum finem inueniret inuidia,
quandiu uiueret ille cui inuidebatur,
falsis testimoniis circumuentum accusant |
et totis animis ad necem innocentis maleuoli homines concitantur.
Neque ideo te excusatum putas,
quia pharisei iustum persecuti sunt,
tu peccatorem.
Neminem sic odisse debes,
ut nocere uelis.
Proinde ęquales patienter feras,
in minores ita animaduertas,
ut crimen detestari,
illos autem
quę singulis iungit singulos |
reddit-que concordes,
ueluti fuit Dauid et Ionathas,
Elias et Eliseus,
Paulus et Barnabas.
Hac tu iocunde frui poteris,
si omnibus facilem mitem-que se pręstabis,
si neminem lędes |
et omnibus quantum in te est,
prodesse studebis.
si iniuriam magis pati quam inferre disces,
ut dicere possis:
Cum his qui oderunt pacem, eram pacificus.
si denique tecum ipsemet pacem habebis,
etiam cum aliis habere poteris.
(!)
Qui enim secum ipse
ipse discordat,
quomodo cum aliis firmam concordiam tenebit?
Tecum autem pacem habebis,
cum repugnantem carnem spiritus imperio subdideris |
et concupiscentię motum compuleris obedire rationi.
Quod cum feceris,
tunc demum |
et intra te animi tranquillitate perfrueris |
et exterius nemo tibi erit molestus,
quia tu nemini eris iratus ad lędendum aut mali aliquid optandum.
Charitas tamen aliquando postulat ut irascamur |
et irascendo pacem illi quęramus,
qui peccando
apostolorum,
quibus Dominus turbam satiauit in deserto.
Obiice et multorum qui in solitudine Christo seruierunt,
crudas herbas atque radices |
uel siluestrium arborum fructus et frigidę aquę pocula.
Tactus
Si demum ad turpem tactum libidinosa cogitatio te solicitat,
comprime manum,
auerte te ab aspectu foeminę,
refer ab ea pedem,
tolle te de medio,
uim ingere cupidini.
et quod bonum sit mulierem non tangere,
non mihi sed Apostolo crede.
Postremo singula quęque
in deserto.
Obiice et multorum qui in solitudine Christo seruierunt,
crudas herbas atque radices |
uel siluestrium arborum fructus et frigidę aquę pocula.
Tactus
Si demum ad turpem tactum libidinosa cogitatio te solicitat,
comprime manum,
auerte te ab aspectu foeminę,
refer ab ea pedem,
tolle te de medio,
uim ingere cupidini.
et quod bonum sit mulierem non tangere,
non mihi sed Apostolo crede.
Postremo singula quęque uitia oppositę uirtutis rememoratione
Christo seruierunt,
crudas herbas atque radices |
uel siluestrium arborum fructus et frigidę aquę pocula.
Tactus
Si demum ad turpem tactum libidinosa cogitatio te solicitat,
comprime manum,
auerte te ab aspectu foeminę,
refer ab ea pedem,
tolle te de medio,
uim ingere cupidini.
et quod bonum sit mulierem non tangere,
non mihi sed Apostolo crede.
Postremo singula quęque uitia oppositę uirtutis rememoratione exclude
|
et in carnis rebellantis periculo ad illas
time ne uincaris,
ut-que semper tutus sis,
nunquam esto securus.
Nam in carnis certamine cum sępe superior euaseris,
nisi quotidie uictam uinculis constringas,
rumpet pacem,
non stabit conuentis,
et cum frenum momorderit,
trahet te quo uolet,
ueluti sessorem effrenis et indomitus equus.
Tandiu igitur pacem cum illa habere poteris,
donec uinctam compeditam-que tenebis |
ac tanquam fugitiuum seruum,
nunc uerberibus,
nunc laboribus premes,
nunc tenuabis inedia atque uigiliis.
Desinit calcitrare iumentum
terram ingredienti duabus uiis |
uel illud Abacuch prophetę:
fraternę pacis ambulabimus,
si passiones nobiscum pugnantes rationi subiugando domabimus,
in Christo requiescemus,
in Christo exultabimus.
Ipse est pax nostra.
consortium cum charitate
perpetua atque perfecta,
ut impleatur quod dictum est:
Cętera uero quę neque iussa neque uetita neque consulta esse constat,
in medio posita sunt,
et nec bona nec mala iudicantur.
sed si bene utaris bona erunt,
si male mala,
ut diuitię et dignitates |
et huiusmodi cętera.
Si ad multorum utilitatem te conuerteris proderunt,
sin autem luxurię libidini-que tradideris, nocebunt.
atque his contraria paupertas iuuabit,
si patienter feres |
et contemptis opibus nihil amplius,
quam quod sustentandę uitę satis est appetes |
ut Christo seruias.
Diuinis ergo pręceptis institutis-que niti |
et eorum autoritate de omnibus decernere tutissimum erit.
est regnum cęlorum.
beati estis cum maledixerint uobis homines |
et persecuti uos fuerint |
et dixerint omne malum aduersum uos mentientes propter me.
gaudete et exultate,
quoniam merces uestra copiosa est in cęlis.
Sint ergo in te istę uirtutes in terra,
ut et nunc spe beatus sis |
et postea beatior mercede in cęlo.
Audi pręterea et Apostolum pręcipientem:
dissensiones,
sectę,
inuidię,
homicidia,
ebrietates,
comessationes |
et his similia.
quę prędico uobis sicut prędixi,
quoniam qui talia agunt,
regnum Dei non consequentur.
Ista detestare,
et his quę sequuntur,
gnauiter te accinge:
Fructus autem spiritus ait |
est charitas,
gaudium,
pax,
patientia,
benignitas,
bonitas,
longanimitas,
mansuetudo,
fides,
modestia,
continentia,
castitas.
Habes hic quidem,
et quę tibi uitanda sunt ne malus ac miser
sis,
et quę expetenda ut bonus beatus-que euadas.
Vt autem uirtutibus affluas,
bene agendi cupiditas efficiet amor-que uirtutum.
Illas amplecti nihil te impediat.
illas deserere nihil te cogat.
Mortem minatur tyrannus,
sed uirtus pollicetur immortalitatem;
opes hostis diripit,
sed uirtus thesaurum suum habet in cęlo.
quem neque fur surripere |
nec tinea potest corrumpere.
Quid quęreris de amissione
quę tibi uitanda sunt ne malus ac miser
sis,
et quę expetenda ut bonus beatus-que euadas.
Vt autem uirtutibus affluas,
bene agendi cupiditas efficiet amor-que uirtutum.
Illas amplecti nihil te impediat.
illas deserere nihil te cogat.
Mortem minatur tyrannus,
sed uirtus pollicetur immortalitatem;
opes hostis diripit,
sed uirtus thesaurum suum habet in cęlo.
quem neque fur surripere |
nec tinea potest corrumpere.
Quid quęreris de amissione fluxę atque fragilis rei,
et de
decedens peruenies,
tantum ut uirtutes tibi sint comites cura,
quibus hęc promissa est merces.
Beatus es si cum Propheta dicere poteris Domino:
ad sinistram declinemus,
quoniam extrema uitiosa sunt,
in medio autem est uirtus.
est,
arrogantia dissipet.
Ad exemplum aliorum uirtus tua sit exposita semper,
non ad iactantiam neque ostentationem.
ut tua iustitia (sicut pręcipit Dominus) in occulto sit conscientię
tuę,
et tamen ad laudem largitori uirtutum, Deo, pręstandum,
qui te uiderint concitentur.
Memento pręterea ut in omnibus prudentiam obserues:
pręterita recordare,
pręsentia dispone,
futura cogita.
Tunc enim quos in aliquo crimine lapsos fuisse recoles,
eorum casus te in uia uitę cautiorem reddet.
Quos autem recte incedere conspicies,
eorum consyderatio magis et ad amplectendam accendet uirtutem.
Futurorum uero memoria et terrebit te minis mortis ęternę ne pecces,
et hortabitur uitę perennis
enim quos in aliquo crimine lapsos fuisse recoles,
eorum casus te in uia uitę cautiorem reddet.
Quos autem recte incedere conspicies,
eorum consyderatio magis et ad amplectendam accendet uirtutem.
Futurorum uero memoria et terrebit te minis mortis ęternę ne pecces,
et hortabitur uitę perennis pollicitationibus,
ut in bonis actibus perseueres,
nullo labore defatigatus,
nullo impeditus pręsentium incommodorum periculo |
omnia dura atque aspera uincens animi
promptitudine,
dum ad summum
desperatas hominum ęgritudines curauerunt,
mortuis uitam reddiderunt,
demonia de obsessis corporibus eiecerunt.
Ac ne solis illis hoc datum crederemus,
eadem post illos miracula per sanctos tuos factitata uere fideliter-que referuntur.
Ex quo satis patet,
quantum diligentes te diligas,
cum per eos tuam potentiam tuam-que bonitatem mundo manifestes.
Petrus. Ioannes. Mattheus. Paulus
Petrus Dorcam,
Ioannes Drusianam,
Mattheus Aegippi regis filium,
Paulus Eutychum a morte ad
Ioannes. Mattheus. Paulus
Petrus Dorcam,
Ioannes Drusianam,
Mattheus Aegippi regis filium,
Paulus Eutychum a morte ad uitam suscitarunt.
Quę terrena potestas,
quę naturę uis efficere hoc potuisset,
quod electi tui, Domine, te pręstante potuerunt?
Per te igitur et regibus terrę et populorum dominis plus possunt.
Ipsi itaque et reges sunt |
et plus quam reges,
dii uidelicet,
quorum deorum tu Deus es.
de his quippe apostolus ait:
Petrus Dorcam,
Ioannes Drusianam,
Mattheus Aegippi regis filium,
Paulus Eutychum a morte ad uitam suscitarunt.
Quę terrena potestas,
quę naturę uis efficere hoc potuisset,
quod electi tui, Domine, te pręstante potuerunt?
Per te igitur et regibus terrę et populorum dominis plus possunt.
Ipsi itaque et reges sunt |
et plus quam reges,
dii uidelicet,
quorum deorum tu Deus es.
de his quippe apostolus ait:
sacerdotium,
gens sancta.
Vere enim rex est,
qui imperat passionibus,
et uere deus est,
per quem summus Deus ea quę supra naturam sunt operatur.
ei promittitur,
quod de uentre eius flumina fluent aquę uiuę.
Et in diuersis diuersę effulgent uirtutes,
ut decentius cultius-que Ecclesiam, Christi sponsam, exornent.
cui quidem ipse Sponsus per Ezechielem:
uas non Dei sed diaboli.
Quisquis igitur et Spiritus Sancti habitaculum |
et uas Dei sanctificatum atque utile esse desyderas,
uiam derelinque uitiorum |
ac per uirtutum semitam gressus tuos dirige,
ab ocio atque uoluptatibus discede |
et ad cęlum ascendendi labori ac solicitudini te quamprimum accinge.
ut pro iustitię fidei-que operibus mercedem
capere mereare sempiternam |
et tandem in illo pro cuius amore te exercueris,
feliciter conquiescas.
De pręmio iustorum.
Caput XIII
|
ac per uirtutum semitam gressus tuos dirige,
ab ocio atque uoluptatibus discede |
et ad cęlum ascendendi labori ac solicitudini te quamprimum accinge.
ut pro iustitię fidei-que operibus mercedem
capere mereare sempiternam |
et tandem in illo pro cuius amore te exercueris,
feliciter conquiescas.
De pręmio iustorum.
Caput XIII
Etenim si iustitia pietate-que pręditi homines ab omnipotenti Deo tot tantis-que bonis afficiantur in
societatem habemus cum eo,
et in tenebris ambulamus,
mentimur et ueritatem non facimus.
Idem innuunt Prophetę uerba in psalmo ad Deum dicentis:
cogat,
sapientes infatuet,
a Deo separet,
diabolo copulet,
bono summo priuet |
et poenis afficiat ęternis,
quid unquam tam caueri debet quam peccatum?
cum nihil omnino tam nobis esse queat noxium,
nihil ita ęrumnosum.
Si te tyrannus torqueat ut pecces,
omnia tormenta perferre satius est quam peccare.
si necem minetur,
mori innocentem pręstat |
quam nocentem uiuere.
Scias tamen nefarium esse mortem sibimetipsi aliquem inferre,
ut imminens peccandi periculum deuitet,
fuerit,
meminisse debet tenebrosi temporis et dierum multorum;
qui cum uenerint,
uanitatis arguentur pręterita.
Breuis nanque momentanea-que uoluptas facile contemnetur,
si ęterna cogitabimus.
Vt autem et terrenarum dignitatum ambitio in te non habeat locum,
recordare quod ob hoc ipsum phariseos damnauerit Dominus noster dicens:
ac gubernatorem Deum intellige |
mirabilium-que operum lauda magis mirandum autorem.
Si uenustę mulieris forma occurrerit tibi,
tunc cum Propheta Deum deprecare:
Auerte oculos meos, ne uideant uanitatem.
quod si illa suum in te figat obtutum,
tu retrahe tuum et memento esse scriptum:
ita puri oculi totum corpus lucidum reddunt.
Repulsis enim uitiorum tenebris adamata uirtus spiritum simul et carnem suo irradiat fulgore.
Repulsis enim uitiorum tenebris adamata uirtus spiritum simul et carnem suo irradiat fulgore.
Tendiculas diaboli illa esse crede,
quibus nos irretitos morti tradere molitur mergere-que in profundum.
Ab adulantium quoque et ad gratiam loquentium uerbis aures auerte,
ne falsis laudationibus elatus maius aliquid esse te reputes quam quod
es,
et tibi tribuas,
quod Deo erit tribuendum |
merearis-que ab Apostolo corripi dicente:
erit tribuendum |
merearis-que ab Apostolo corripi dicente:
negligunt,
dum florum foliorum-que luxuria delectentur.
Quę ergo spiritui conducunt,
illa audias.
quę autem carni blandiuntur,
ueluti mortifera non admittas.
Porro ut ex Deo te esse testeris,
uerba Dei audi.
Illis qui hoc contemnunt, dicitur:
alimentis ab Ecclesia non interdictis uinum-que dilutum bibe,
non tamen ad uoluptatem,
sed ad corporis necessariam sustentationem.
Vtere, inquam, uictu,
quo isti qui tecum in monasterio sunt utuntur.
cum abstinent abstine,
cum ieiunant ieiuna |
et semper ad memoriam reuoca |
ideo te monachalem uitam elegisse,
ut Deo famuleris,
non ut uentri seruias.
De tactu.
Caput XXIV
Tactus postremo nostri synceritatem seruare poterimus,
si ab
affatum auctum obscoenę cupiditatis ardorem languescere paulatim
et extingui |
labefactam-que animi uirtutem in integrum restitui necesse erit.
Sin uero ipsum tangendi sensum non refrenaueris,
igni in penetralibus cordis iam suscitato ligna addes |
et incendium flammę ualidioris,
quod te ad interitum usque exurat concitabis.
Hoc autem exitium ne tibi contingat,
audi sapientissimi Salomonis pręceptum,
et quod docet experto crede.
malum enim in quod ipse incidit,
alios cauere iubet ac de muliere loquens:
Cęterum super omnia ad reprimendam sensuum uoluptatem remedia iuuabit animo recolere quicquid Saluatorem nostrum sponte in hac uita passum nouimus.
Visus
Igitur si te uana spectandi uoluptas prouocauerit,
qualem ille uoluptatem capiebat cogita,
cum Iudeorum cerneret perfidiam |
et ob id flere compelleretur |
cum-que eosdem contra se insurgere uideret,
quos ipse saluare uenerat.
Auditus
Si tibi aurium delectatio
Si naribus infusa odorandi suauitas tibi
insidiabitur,
si gustandi luxuriosa dulcedo sui desyderium fecerit,
memento illum in utraque manu pro rosis clauos ferreos pertulisse,
in ore autem pro dapibus fel,
pro uino acetum sumpsisse.
Si te denique communis toti corpori tactus ad uoluptatem
solicitauerit,
quem ille toto corpore dolorem excepit mente reuolue.
Cerne coronatum spinis caput,
manus pedes-que clauis cruci confixos,
latus lancea uulneratum,
cuncta denique
Nam si illi per terrenas tribulationes cęleste regnum possederunt,
tu procul dubio post breues terrenę luxurię delicias poenam luiturus
es ęternam,
nisi poenitentiam egeris.
Mitte igitur istas,
quę te nunc oblectant uanitates,
renuncia uoluptatibus,
cuncta corporis blandimenta |
ueluti pestem quandam animę fuge |
et illa potius quę laboriosa sunt amplectere,
difficilibus assuesce,
in omnibus morum synceritatem serua,
innocentiam custodi affectibus-que moderare.
honesti-que rationem constare iubet.
non sinit extolli prosperis |
neque deiici aduersis,
sed in utraque fortuna constantem animum esse iubet.
Ne itaque sensuum tuorum perturbationibus cedas temperantia efficiet |
et ad illa quę memorauimus,
comparanda remedia te diriget.
quibus tu usus abiges abs te ocium et desidiam,
et cupiditatem,
et turpes amores,
et omnem luxuriam,
ut amplecti queas laborem,
solicitudinem,
largitatem,
pudiciciam,
frugalitatem.
Et cum uitia quę citra
deiici aduersis,
sed in utraque fortuna constantem animum esse iubet.
Ne itaque sensuum tuorum perturbationibus cedas temperantia efficiet |
et ad illa quę memorauimus,
comparanda remedia te diriget.
quibus tu usus abiges abs te ocium et desidiam,
et cupiditatem,
et turpes amores,
et omnem luxuriam,
ut amplecti queas laborem,
solicitudinem,
largitatem,
pudiciciam,
frugalitatem.
Et cum uitia quę citra uirtutem in medio
constitutam sunt caueris,
illa quoque quę ultra habentur
uitam habere non poteris.
Castitatem uouisti,
diuitias contempsisti,
cętera religionis uota suscepisti.
hęc per se quidem uitam beatam non merentur.
si tamen uirtutibus mandatorum Dei coniuncta fuerint,
ad multo altiorem beatitudinis gradum te prouehent |
quam si absque his mandata tantum obseruasses.
Felix igitur illa uirginitas,
illa castitas,
illa paupertas,
illa senioribus exhibita obedientia,
quę cum earum uirtutum comitatu quę iussę sunt,
cęlesti sponso
|
et totius corporis tegumentorum non inelegans cultus |
nonne impudicicię incitamenta sunt?
Ipsa quidem mulier casta et continens est,
sed si multa quę in illa conspicis,
ad turpes cogitatus prouocant,
quomodo tutum te putabis,
si ei adhęseris?
frequentant,
pectus pugno uerberant,
donec Domino miserante pristina menti reddatur quies |
et aduersario in fugam conuerso uictorię succedat solatium.
Nihil isti circa se conspiciunt nisi rupes et siluas,
nihil audiunt nisi rugitum ferarum et auium cantum et sibila serpentum.
tu te autem periculo liberum fore arbitraris quotidie inter foeminas conuersando,
illas intuendo,
de illis fabulas audiendo |
te-que ultro illarum aspectibus offerendo |
neque consortia uitando,
sed nunc uocatus nunc inuocatus domos cubicula-que illarum adeundo?
Non est istud crede mihi
uictorię succedat solatium.
Nihil isti circa se conspiciunt nisi rupes et siluas,
nihil audiunt nisi rugitum ferarum et auium cantum et sibila serpentum.
tu te autem periculo liberum fore arbitraris quotidie inter foeminas conuersando,
illas intuendo,
de illis fabulas audiendo |
te-que ultro illarum aspectibus offerendo |
neque consortia uitando,
sed nunc uocatus nunc inuocatus domos cubicula-que illarum adeundo?
Non est istud crede mihi seruare castitatem sed prostituere,
non spiritui seruire sed carni.
cum scriptum sit:
non est ociosorum ista uirtus.
multa uigilia,
assiduo labore tuendus est thesaurus,
quem suppilare cupit caro,
demoliri conatur diabolus |
et dissipare nititur mundus.
Ieiunio ergo et orationi succedat lectio.
quę te uel in aliorum lapsu cautiorem efficiat |
uel in aliorum fortitudine continentiorem.
Redintegratur animi uigor ad uirtutum perseuerantiam |
plenior-que infunditur gratia,
quoties pie sancte-que uiuendi pręcepta releguntur.
Ibi
polluerunt?
uel qui coniugii sanctitatem adulterii nequitia prophanarunt?
Christus in Apocalypsi iratus clamat:
ac pudicicia |
nunc magis proximam charitati uirtutem explicabimus,
erga egenos liberalitatem.
Domini nostri,
cuius omnia sunt,
pręceptum est:
charitati uirtutem explicabimus,
erga egenos liberalitatem.
Domini nostri,
cuius omnia sunt,
pręceptum est:
Aliorum inopię tua succurrat opulentia,
ut obedias Deo.
Et licet iuxta alium euangelistam dictum sit:
Rem male petenti,
da consilium ne petat.
iuste petenti pauperi |
da quod petit si potes;
si id non potes,
da excusationem |
et uerbis consolare miserum,
si nequeas auxilio.
Atque ita omni petenti dabis aliquid,
cum dederis,
quod et te dare deceat |
et illum accipere.
Eadem ratio erit mutui pręstandi.
Neque enim mutuandus est gladius irato |
neque clauis furi |
neque equus latroni |
neque nauis piratę |
neque
animo male aliquid agendi poscit,
sed qui petit,
quod et sibi prosit |
et nemini noceat.
Quod si nec a male postulantibus auerti uolueris,
admone ut a malis resipiscant |
et ad bonum conuertantur.
et hoc quidem magnum mutuum erit,
si te hortante corrigentur.
et animo nihil conferat commodi?
Quin immo illi etiam qui laudant,
si causam largitatis nossent,
uituperarent |
ut inanis glorię auidum,
et non ut pietatis in egenos cultorem.
Cum ergo facis elemosinam noli inquit
tuba canere ante te,
sicut hypocrite faciunt in synagogis et uicis,
ut honorificentur ab hominibus.
Amen dico uobis receperunt mercedem suam.
te autem faciente elemosinam |
nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua,
ut sit elemosina tua in abscondito |
et Pater tuus qui
|
ut inanis glorię auidum,
et non ut pietatis in egenos cultorem.
Cum ergo facis elemosinam noli inquit
tuba canere ante te,
sicut hypocrite faciunt in synagogis et uicis,
ut honorificentur ab hominibus.
Amen dico uobis receperunt mercedem suam.
te autem faciente elemosinam |
nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua,
ut sit elemosina tua in abscondito |
et Pater tuus qui uidet in abscondito, reddet tibi.
Dextera ad uirtutem refertur,
ad uitium sinistra.
Non ergo
tibi.
Dextera ad uirtutem refertur,
ad uitium sinistra.
Non ergo se misceat uitiosa laudis appetitio rectę syncerę-que elemosinarum operationi.
Quod cum caueris,
uideant in te homines,
unde Deum laudent,
unde uirtutis exercendę exemplum trahant.
aut si illi non uiderint,
satis tibi sit |
elemosinam tuam neque angelos latuisse qui tibi congratulabuntur,
neque Deum qui relaturus est pręmium.
cordis ista duritia est,
ne nobis obiici possit,
quod pręter alia Hierosolymę mox ui hostili euertendę per prophetam Ezechielem exprobratur:
quo in Leuitico dicitur:
Non piguit illam quę mundi Dominum erat paritura,
montana ascendere,
cognatam adire,
ęgrotanti assidere,
quę grauida Ioanne Baptista tedia iam uicini partus patiebatur.
Quod si Dei mater hominis matri infirmę ministrauit,
nec te pudeat inferiores tua non solum ope,
sed etiam pręsentia consolari.
Captiuos quoque et in uinculis coniectos redimere,
debitoribus ęs alienum condonare,
iniuste oppressos tueri ac defendere pii atque liberalis hominis officium
in Christo unum corpus sumus,
debemus male affectis condolere |
ut membris corporis nostri,
et saluti eorum consulere non minus accurate quam nostrę consultum uellemus,
si idem mali pati contigisset.
Tunc enim siqua calamitate ipse oppressus fueris,
siqua uiolentia uexatus,
non te pudebit opem implorare,
quam alias pręstitisti.
Da modo operam,
ut cum beato Iob dicere possis:
Facite uobis amicos de iniquo mammona,
qui recipiant uos in ęterna tabernacula .
Nisi ergo dederis,
talia non recipies.
Si de tuis diuitiis non feceris tibi amicos,
quis erit qui te de terra tollere |
et in cęlesti collocare dignabitur domo?
Ab omnibus destitutus gutta aquę indigere incipies cum diuite purpurato,
qui micas panis Lazaro mendicanti dare noluit.
Lazari inopiam non est miseratus in sua copia
|
quicquid supra necessitatem possides,
eius tibi dispensatio credita est non abusus.
Si bene dispensaueris audies a Domino:
25
Quod si etiam gentilium in pauperes pietatem Deus respicit,
quanto magis credentium atque fidelium?
Audi Scripturam dicentem:
tantum refrigeraret.
Diues ille alter,
qui frugum hubertate lętatus dilatare cogitabat horrea |
et in annos multos opulenter uiuere,
statim audiuit:
et caduca,
quę illum de pręsentibus deliciis ad futura transferent supplicia,
unde iam neque diuitiis redimi poterit |
nec potentia uirium suarum liberari.
Ideo illi per prophetam dicitur:
tollaris in cęlum |
et ab illis in superna tabernacula recipiaris,
quibus hic benefeceris.
et tandem ad Dominum conuersus dicas:
delectet ,
sed etiam accepisse.
Si enim quod male cessurum est dederis,
gratias tibi aget donec iudicio officit affectus |
cum autem damnum sentire coeperit,
execrabitur |
et amici gladio se perire clamitabit.
Sin uero non dederis,
quamprimum durum te et inexorabilem amicis conqueretur,
deinde cum ad se rediens causam negationis iustam fuisse cognouerit,
uere se abs te amari fatebitur |
et tibi debebit,
quod postulata non concedendo eum periculo erripueris,
in quod uelut
affectus |
cum autem damnum sentire coeperit,
execrabitur |
et amici gladio se perire clamitabit.
Sin uero non dederis,
quamprimum durum te et inexorabilem amicis conqueretur,
deinde cum ad se rediens causam negationis iustam fuisse cognouerit,
uere se abs te amari fatebitur |
et tibi debebit,
quod postulata non concedendo eum periculo erripueris,
in quod uelut effrenis equus impetu ferebatur.
Atque hanc quidem ob rem ipse bonorum omnium distributor Deus non omnia orantibus pręstat:
alius
Hinc igitur discas |
et uitare iactantiam si beneficium dederis,
et ingrati silentium si acceperis.
Illud quod tua causa pręstas,
non est beneficium,
sed seipsum amantis consilium.
Non enim pręstares,
nisi tibi profuturum sperasses.
Quod autem te tua et mea causa mihi donaueris,
iniustus forem,
nisi pro eo me tibi debere faterer.
immo eo iocundius esse debet donum quod commodo atque usui est,
et tibi dare et mihi accipere.
Inuidi est enim suam tantum utilitatem spectare |
et cum acceperis,
quod aliis quoque profuturum
testatur |
se pro uili habuisse quicquid accepit.
Referrem inquis,
si accepti memor fuissem.
immo memor accepti fuisses,
si referre gratiam cogitasses.
Ipsa obliuio te ingratitudinis accusat,
qua te defendere ab ingratitudine conaris.
Quę autem res est quę pręcipue faciat ingratos?
alios certe superbia,
alios auaritia.
Illi dignos se
quicquid accepit.
Referrem inquis,
si accepti memor fuissem.
immo memor accepti fuisses,
si referre gratiam cogitasses.
Ipsa obliuio te ingratitudinis accusat,
qua te defendere ab ingratitudine conaris.
Quę autem res est quę pręcipue faciat ingratos?
alios certe superbia,
alios auaritia.
Illi dignos se beneficio existimant,
et dedisse putant
Dum Moyses in monte immoratur,
donec tabulas digito Dei conscriptas acciperet,
illi ad idolatriam conuersi uitulum ęneum adorauerunt.
et:
ad idola conuerti,
ita nunc nostrorum par flagitium erit |
de Christo parum pie sentire.
Iudas.
(!)
Quod si tam ingrati sint,
qui solo errore delinquunt,
quid de te dicam perfide Iuda ?
quibus uerbis tuam accusem ingratitudinem?
quę maior est quam ut fando exprimi queat.
Non solum quę uera recta-que erant,
quę salutaria,
quę sancta,
quę perfecta |
a Magistro ac Domino tuo didiceras,
uerum etiam in consortium
honore pręditus,
in tantam excidisti dementiam,
ut eius proditor fieres,
cuius fueras discipulus,
ut eum crucifigendum inimicis offerres,
cuius eras natura famulus,
beneficio socius,
dilectione frater,
promissione cohęres,
non terreni patrimonii,
sed cęlestis.
Nunquid te cum coenaret,
a mensa repulit?
cum sacramentum corporis et sanguinis sui discumbentibus porrigeret,
pręteriit?
cum iisdem pedes lauaret,
nunquid non se ad tuos inclinauit?
nunquid cum amplecti eum uelles |
restitit?
cum osculum offerres,
faciem auertit?
Omnia quidem ille tanquam sibi charissimo indulsit.
sed tu omnium oblitus |
tanquam hosti insidiabaris,
tanquam seruum uendebas,
tanquam parricidam in manus perdere uolentium dabas.
Porro tam cruenti facinoris,
postquam ille crucifixus est,
iam et ipse conscius,
peccasse te fatebaris,
argenteos quos acceperas proiiciebas.
Poenitebat te quidem commissi sacrilegii,
sed uenię spe destitutus |
dolore-que superatus laqueo collum tuum confregisti |
et pendens diruptis uisceribus |
effluentibus-que intestinis infelicem animam emisisti.
O dirum et
omnium oblitus |
tanquam hosti insidiabaris,
tanquam seruum uendebas,
tanquam parricidam in manus perdere uolentium dabas.
Porro tam cruenti facinoris,
postquam ille crucifixus est,
iam et ipse conscius,
peccasse te fatebaris,
argenteos quos acceperas proiiciebas.
Poenitebat te quidem commissi sacrilegii,
sed uenię spe destitutus |
dolore-que superatus laqueo collum tuum confregisti |
et pendens diruptis uisceribus |
effluentibus-que intestinis infelicem animam emisisti.
O dirum et crudele mortis genus,
nequitię tamen tuę conueniens |
tua-que
uendideris |
quam quod de misericordis misericordia desperaueris.
Vtrunque sane inter crimina grauissimum,
ac nescio quod maius,
nisi quod alterum remitti poterat,
si alterum remissionis impetrandę aditum non pręclusisset.
Eo igitur tua te perduxit in Dominum ingratitudo,
ut pro grauissimis criminibus grauissimas quoque poenas dare credaris in inferno,
quo corruisti.
Nunc tu is quidem suppliciis terres nos,
nequid sinistrum de Saluatore nostro sentiendo ingrati simus |
et tuis flagitiis
Hieremias uero ipsius Domini uerbis animatur ad prędicandum dicentis:
Paulus cum esset Corinthi,
per uisionem nocturnam audiuit Christum sibi dicentem:
affectant,
nolle docere cum didiceris impium est.
Cur talentum tibi a Domino ad negociandum creditum abscondis in terra,
serue nequam?
cur ocio deditus nihil facis lucri?
quam rationem reddes,
cum ad illum uacuus redieris?
Pastorem te Dominus gregi suo pręfecit,
uides lupum uenientem et fugis |
uides diaboli fraudibus ac dolo multorum corda subuerti,
et negligis.
ciuium tuorum suffodi spiritales domos intueris et taces,
canis mutus non ualens,
immo nolens latrare.
et fugis |
uides diaboli fraudibus ac dolo multorum corda subuerti,
et negligis.
ciuium tuorum suffodi spiritales domos intueris et taces,
canis mutus non ualens,
immo nolens latrare.
|
audiens ergo ex ore meo sermonem annunciabis eis ex me.
Si me dicente ad impium:
Impie morte morieris,
non fueris locutus,
ut se custodiat impius a uia sua,
ipse impius in iniquitate sua morietur,
sanguinem autem eius de manu tua requiram.
Abs te ergo requiretur perditę ouis ratio,
et negligis?
Plebs tibi commissa famem non panis sed audiendi uerbum Dei patitur,
et tu supprimis uitę pabulum?
nec attendis quod scriptum est:
territus |
nec benedictione illectus ad docendum inclinaris.
Expergiscere tandem,
aperi os tuum populo,
lucrare Domino |
docendo,
increpando,
exhortando.
Hoc fecit Christus,
hoc apostoli,
hoc officium episcopi est,
quem te esse profiteris.
Tibi dictum puta,
quod per Esaiam dicitur:
qui in me loquitur Christus?
Excusabat immaturam ętatem Hieremias ad populum loqui iussus |
imparem-que se huic rei asseuerabat quando tetigit os eius Dominus dicens:
mercedem accipit |
et congregat fructum in uitam ęternam.
Et qui talentis domini totidem alia lucratus fuerat,
dixit dominus;
multitudinem peccatorum.
Quanti autem meriti sit |
peccatorem ad poenitentiam inducere |
et a uitio ad uirtutem reuocare,
ostendit Dominus ad Hieremiam dicens:
est dictum:
funiculos intorquebat,
ne quem sui uictus impensa grauaret.
nunc a regibus terrę uenerantur.
In humili igitur opere exerceri ne asperneris ,
qui cum Christo cupis in cęlestibus regnare.
Non te pudeat pauimenta monasterii ut munda sint,
uerrere,
uasa mappas-que lauare,
coquinam facere,
esculenta poculenta-que aliis ministrare.
ICXC
Non puduit omnium Dominum seruis suis
autem ait Dominus:
et pauperem et laboriosum esse oportet:
pauperem ut in Deo diues sit.
laboriosum ut facilius perueniat ad quietem.
cessauit turbo et fluctus quieuere.
Vocat quoque eos Dominus qui laborant dicens:
uincas,
uerum etiam ut habere possis quod aliis impartias.
dicente Apostolo:
Hic est,
quem neque frigidum neque calidum sed tepidum tantum Apocalypsis appellat.
Cui uidelicet satis uidetur,
si peccata cauerit,
quanuis boni nihil operetur.
Sed dum in isto tepiditatis proposito insipienter perseuerat,
nauseam facit Domino dicenti:
Incipiam te euomere de ore meo.
Pręcepit enim Dominus non solum discedere a malo,
sed etiam facere bonum.
Quod si bonum non feceris,
licet a malis abstineas,
non es executus quod iuberis.
Nolle autem obedire Deo malum est.
tempus etiam
ut dimittatur damnationis iustę securi succidendus?
Ne igitur sibi placeas ociose,
quod nihil boni agens adhuc non plecteris.
Dilatio poenę est istud,
non uitii impunitas.
Quanto diutius ociatus fueris,
si te saltem in fine non correxeris,
tanto acrius punieris.
In salicibus infructuosis,
in medio Babylonis |
quę est mentis in deliciis perditę confusio |
suspendisti organa sensuum tuorum,
turpi uoluptati deditus |
et ad flagitia in dies magis
et expergiscere |
ac tam supinę oscitationis tarditatem recte factorum solicitudine discutere festina,
antequam rationem uillicationis tuę reddere cogaris.
Vel si usque adeo totus obstupuisti,
ut uirtutis operibus te parem fore diffidas,
uoto saltem aut lingua pete langori remedium |
aridam-que ostentans manum ad Dominum suppliciter accede |
et ipse postquam te pigritię tuę poenitere conspexerit,
dicet tibi:
rationem uillicationis tuę reddere cogaris.
Vel si usque adeo totus obstupuisti,
ut uirtutis operibus te parem fore diffidas,
uoto saltem aut lingua pete langori remedium |
aridam-que ostentans manum ad Dominum suppliciter accede |
et ipse postquam te pigritię tuę poenitere conspexerit,
dicet tibi:
quia ab humilitate non recessit,
meruit tandem exaudiri.
Filius prodigus consumpto patrimonio ad patrem cum humilitate reuersus inuenit ueniam.
Filius.
Verbum caro factum est,
et habitauit in nobis.
Quid deinde?
Et uidimus inquit gloriam eius,
gloriam quasi Vnigeniti a Patre |
plenum gratię et ueritatis.
Qui eius glorię consors esse desyderas,
eius humilitatis prius te socium ac participem exhibeas oportet.
Non est discipulus supra magistrum |
neque seruus domino suo maior,
ut exaltari uelit sicut dominus |
et humiliari nolit sicut seruus.
Hunc autem omnium autorem,
omnium saluandorum doctorem ac
ullo Dei metu cohibentur.
in scissuris petrę,
exaltantem solium tuum,
qui dicis in corde tuo:
Quis detrahet me in terram?
Et quoniam supra quam decuit efferebatur Idumeus,
consequenter dicitur ei:
Si exaltatus fueris ut aquila |
et si inter sydera posueris nidum tuum,
inde te detraham dicit Dominus.
Vt qui se omnium fortissimum credidit,
omnium imbecillimus euadat.
et de illo quoque dicatur:
Arcus fortium superatus est,
et infirmi accincti sunt robore .
in stulticia sua.
Non enim fama honesti deperit,
si a fera mordearis |
sed si linguę petulantis iaculo ictus fueris,
periculum est ne inter infames computeris.
Et licet mala hominum opinio de te innocente tibi non noceat,
nocet tamen aliis,
qui te sibi similem rati sese corrigere negligunt |
et quasi te autore in malo perseuerant.
Incipiet autem et tibi detrimento esse,
si in tua infamia contemnes lapsum proximorum.
Ideo
Non enim fama honesti deperit,
si a fera mordearis |
sed si linguę petulantis iaculo ictus fueris,
periculum est ne inter infames computeris.
Et licet mala hominum opinio de te innocente tibi non noceat,
nocet tamen aliis,
qui te sibi similem rati sese corrigere negligunt |
et quasi te autore in malo perseuerant.
Incipiet autem et tibi detrimento esse,
si in tua infamia contemnes lapsum proximorum.
Ideo dicitur:
enim fama honesti deperit,
si a fera mordearis |
sed si linguę petulantis iaculo ictus fueris,
periculum est ne inter infames computeris.
Et licet mala hominum opinio de te innocente tibi non noceat,
nocet tamen aliis,
qui te sibi similem rati sese corrigere negligunt |
et quasi te autore in malo perseuerant.
Incipiet autem et tibi detrimento esse,
si in tua infamia contemnes lapsum proximorum.
Ideo dicitur:
quam ipse Mardocheo parauerat,
actus est.
Atque ita omnia superbi uota in contrarium uersa sunt,
et pernicies quam aliis inferre cogitarat,
ipsi contigit.
(!)
I nunc superbe preme alios ut te extollas,
insidiare,
machinas omnes intende,
ut per aliorum erumnas ad fastigium alicuius dignitatis ascendas,
dummodo scias iustissimum simul et potentissimum esse illum,
quem offendis.
Quod si pręsentium honorum cupidine duceris,
quis erit finis
offendis.
Quod si pręsentium honorum cupidine duceris,
quis erit finis concupiscendi?
regnum adeptus aliud desyderabis,
terrę maris-que imperio potitus quęres siquis ultra alius lateat orbis,
cuius nondum dominus factus sis |
et quo maior fueris,
magis exaltari affectabis.
ut de te quoque Propheta ad Dominum conuersus conqueratur et dicat:
potitus quęres siquis ultra alius lateat orbis,
cuius nondum dominus factus sis |
et quo maior fueris,
magis exaltari affectabis.
ut de te quoque Propheta ad Dominum conuersus conqueratur et dicat:
inimicorum dicentium:
Non est alius pręter nos | .
Grandis arrogantia stulta-que pręsumptio |
putare se singularem |
et ab iis qui prudenter iudicant,
non ita magni haberi.
Vnde pręceptum est:
sublimem humiliabit,
humiliabit eam usque ad terram,
detrahet eam usque ad puluerem.
Postremo a Saluatore coarguta quod occideret prophetas |
et ad se corripiendam missos lapidaret,
audit:
eam usque ad terram,
detrahet eam usque ad puluerem.
Postremo a Saluatore coarguta quod occideret prophetas |
et ad se corripiendam missos lapidaret,
audit:
eam usque ad puluerem.
Postremo a Saluatore coarguta quod occideret prophetas |
et ad se corripiendam missos lapidaret,
audit:
Postremo a Saluatore coarguta quod occideret prophetas |
et ad se corripiendam missos lapidaret,
audit:
coarguta quod occideret prophetas |
et ad se corripiendam missos lapidaret,
audit:
ad illos quibus Ecclesiam commendabat dicentem:
Qui uos audit me audit,
et qui uos spernit me spernit.
qui autem me spernit,
spernit eum qui misit me.
Deo igitur Patri te o monache obedisse existima,
cum seniori tuo obedieris,
et bonorum quę hactenus dicta sunt,
te compotem fore spera:
securitatis,
pacis |
iustitię,
longęuitatis,
uictorię,
regni,
exauditionis,
cum Christo amoris,
in Deo beatitudinis.
De inobedientię poena.
Caput XII
37.
qui odientem non dilexerit,
qui denique pro iniuria beneficium beniuolentiam-que non reddiderit,
Patris cęlestis filius esse non poterit.
Ille solem suum oriri facit super bonos et malos,
et pluit super iustos et iniustos,
ut doceat te omnes diligere,
neminem lędere,
nullam appetere uindictam cum offensus fueris,
sed potius offensa te dignum iudicare.
Hęc humilitatis,
hęc patientię uirtus est.
Virtus autem (ut Apostolo placet) in infirmitate perficitur.
Vbi exerceres patientię uirtutem,
si nemo
cęlestis filius esse non poterit.
Ille solem suum oriri facit super bonos et malos,
et pluit super iustos et iniustos,
ut doceat te omnes diligere,
neminem lędere,
nullam appetere uindictam cum offensus fueris,
sed potius offensa te dignum iudicare.
Hęc humilitatis,
hęc patientię uirtus est.
Virtus autem (ut Apostolo placet) in infirmitate perficitur.
Vbi exerceres patientię uirtutem,
si nemo esset qui aduersaretur,
qui inuideret,
qui hostiliter infestaret?
Si aduersa pateris |
et Scripturę diuinę fidem pręstas,
negare non potes,
quod a Domino diligaris.
quos amo inquit |
arguo et castigo.
Testimonium igitur diuini erga te amoris habes,
quoties aduersis concuteris,
quoties calamitatum procellis iactaris.
Fruantur suis deliciis luxuriosi,
tu uero Domino tuo placere studens asperitatibus te exerce.
Arcta enim et angusta uia est,
quę ducit ad salutem,
lata atque ampla,
quę mittit in perditionem.
Hinc est quod sanctissimi homines prospera mundi
facti sumus,
omnium peripsema usque adhuc.
Siqua talia tibi casu contingant,
quę multi pro Christo sponte subire solent,
de necessitate fac uoluntatem,
libenter cuncta sustinendo,
quorum patientia Domino tuo te redditura sit chariorem.
Beatus eris si cum Propheta dicere poteris:
erit,
ut uel illa liberemur |
uel uires nobis ad resistendum suppeditentur.
Ipso Domino pręcipiente ac dicente:
Ipso Domino pręcipiente ac dicente:
pręterea ut miseriis grauati ad illius opem confugiamus,
de cuius bonitate,
cum sine his ageremus,
parum recordabamur ocio tabescentes ac deliciis.
Esaias hoc docet dicens:
autem omnium pręsentium tempestatum magnitudinem superes,
quanta passus fuerit uir Deo charissimus Iob |
et quam ad omnem erumnarum impetum immobilis permanserit,
semper tibi occurrat.
et si multo grauiora illum leuiter placide-que pertulisse inuenies,
pudeat te in leuioribus minus esse fortem.
Si quam opum tuarum iacturam feceris,
illi de immensis pecudum armentorum-que gregibus nihil relictum est pręter unum seruum,
qui ab inimicis cuncta die uno direpta atque ablata nunciauit.
Si filio
Nolenti enim iniuriam remittere |
Deus peccata non ignoscit.
Nunquid in sanctorum martyrum consortium uenire poteris,
qui illorum tolerantiam non fueris imitatus?
Vindicari uis de inimico?
et te Dei manet uindicta.
Ipse qui tibi ignoscere uolenti parabat patientię coronam,
iniuriam referenti debita impatientię ingeret supplicia.
Amando inimicos,
non ulciscendo ad martyrii
filium confitemur,
cum Patre |
et Spiritu Sancto unum Deum,
unum Dominum.
Potes corpora ista cęsar cruciatibus absumere,
facere uero ut aliud sentiamus aut loquamur non potes.
Dummodo hac in parte fortitudo nostra tuę pręualeat,
iuuat in illa qua te potentiorem existimas |
nos esse imbecilles atque imbelles.
Quo enim magis nos affligis grauius-que excrucias,
magis uita ęterna dignos efficis,
et dum nocere arbitraris prodes.
Tua sęuitia nostra est gloria.
Cum nos interficere credas,
carcere isto corporis liberas.
unde soluti de terra tollimur ad cęlum |
et pro patientię uirtute a Domino coronamur,
non corona sicut est tua peritura,
sed nunquam deficiente,
nunquam defutura.
Libet itaque abs te interimi,
ut uiuamus cum Christo,
quem nulla ui nobis potes auferre |
neque nos ulla quęstione,
ullo tormentorum genere a charitate eius separare.
Hoc te frustra prorsus conatum scies,
cum etiam ipsa postrema in mortem anhelantium uoce Christum inuocari,
Christum glorificari
a Domino coronamur,
non corona sicut est tua peritura,
sed nunquam deficiente,
nunquam defutura.
Libet itaque abs te interimi,
ut uiuamus cum Christo,
quem nulla ui nobis potes auferre |
neque nos ulla quęstione,
ullo tormentorum genere a charitate eius separare.
Hoc te frustra prorsus conatum scies,
cum etiam ipsa postrema in mortem anhelantium uoce Christum inuocari,
Christum glorificari audieris.
et tunc demum te uictum senties,
sed fateri pudebit.
Nos enim in isto fidei agone uoti nostri compotes erimus,
tu tui nequaquam.
qui ideo nos
cum Christo,
quem nulla ui nobis potes auferre |
neque nos ulla quęstione,
ullo tormentorum genere a charitate eius separare.
Hoc te frustra prorsus conatum scies,
cum etiam ipsa postrema in mortem anhelantium uoce Christum inuocari,
Christum glorificari audieris.
et tunc demum te uictum senties,
sed fateri pudebit.
Nos enim in isto fidei agone uoti nostri compotes erimus,
tu tui nequaquam.
qui ideo nos torques,
ut a Christo auertas |
et ad deorum quos palam contemnimus,
cultum compellas.
Et cum hoc quod maxime cupis perficere
desiit persecutio?
si nemo ad impietatem compellit?
quomodo crucem Domini portare debeo?
Si paratus es impia suadentibus nunquam cędere |
et prius omnes omnium tormentorum cruciatus forti animo subire |
quam Christum deserere,
crucem Domini geris |
et ipsum sequeris |
illo-que te dignum pręstas.
Da igitur operam ne prompta desit uoluntas ad patiendum tunc quoque cum patiendi non suppetit occasio.
Quod si feceris,
tu quoque a Domino in pace collectus cum sanctis martyribus dicere poteris:
etiam alienę |
quam bonum corporis nostri.
hoc enim temporale est,
illud ęternum,
hoc carnale,
illud spiritale.
pręferenda autem sunt carnalibus spiritalia |
et temporalibus ęterna |
et mortalibus nunquam moritura.
Quod si te quoque in hoc pietatis agone intrepide currentem ab infidelibus occidi contigerit,
gaude.
quia iam cum illo uiuere incipies,
qui pro omnibus occidi uoluit |
et in illo inclyto glorioso-que martyrum coetu receptus exultabis |
tu-que
prolabitur in iram,
de ira in furorem,
de furore in quandam beluarum feritatem,
ut iam non modo impatiens,
uerum etiam sęuus impius-que existat.
Nullum enim crudelitatis genus est,
ad quod non compellet impatientia si te ab illa diutius possideri permiseris.
Ecclesiastici 19
Habet et inuidia suam impatientiam,
quę mortem affert nisi caueatur.
Dolere enim te cogit,
quod alii affluant diuitiis,
pręstent honoribus,
multę apud omnes opinionis sint,
et te uel pręcedant gloria |
uel ęquent.
Talis profecto diaboli liuor est,
qui semper tristatur ac moleste fert,
quod iusti eo ascendant,
unde ipse decidit.
Disce itaque tres esse male irascendi gradus |
alium alio nequiorem.
Si tacitus irasceris |
et linguam a contumelia coerces,
reus es iudicio.
quia quod iracundię motus intra te deliquit,
hoc rationis iudicium,
ne foras erumpat refrenauit.
Grauius autem peccas,
cum iratus in uerba opprobrii prorumpis |
tanto-que magis,
quanto furiosius id egeris.
Racha Hebreum est |
et uanum designat.
negocium exhibere non audet.
Quod si pręsentium offensam moderate ferre debemus,
quanto magis absentium?
Si contigerit ut irę motum concipias,
conceptum reprime,
et quod intra te natum est,
intra te et moriatur |
nec uerba exterius prorumpant nec opera.
Audi psalmistam dicentem:
audet.
Quod si pręsentium offensam moderate ferre debemus,
quanto magis absentium?
Si contigerit ut irę motum concipias,
conceptum reprime,
et quod intra te natum est,
intra te et moriatur |
nec uerba exterius prorumpant nec opera.
Audi psalmistam dicentem:
Atque ut benedicendi magis studiosos redderet,
ipse quomodo benedicant docere uoluit.
docere uoluit.
et susurro in populis.
Denique adeo magnum uitium est maledicentia,
ut probis honestis-que uiris interdicta sit cum maledico consuetudo.
dicente in Prouerbiis Salomone:
Denique adeo magnum uitium est maledicentia,
ut probis honestis-que uiris interdicta sit cum maledico consuetudo.
dicente in Prouerbiis Salomone:
dicens:
sed in inuidiam mittendi uerba profert.
Cui iterum Propheta poenam denunciat increpando ac dicendo:
mittendi uerba profert.
Cui iterum Propheta poenam denunciat increpando ac dicendo:
Cui iterum Propheta poenam denunciat increpando ac dicendo:
etiam freno circumducere totum corpus.
Potest ergo omnibus corporis sensibus imperare,
qui sic linguę suę fungitur officio,
ut non delinquat.
Recordare etiam ideo duas quidem te habere aures et os unum,
ut multa audias |
et pauca loquaris.
Lingua si bene uteris iuuat,
si male,
perimit.
Salomonis hęc sententia est dicentis:
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.