Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: id Your search found 15178 occurrences
First 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 12025-12165:12025. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] inter articulos referretur, et Regi Vladislao oblatum, ab eodemque confirmatum, ac postea praelo subiectum a maioribus nostris, ad nos transmissum, et a nobis ad posteros nostros transmittendum extet decreto 3. eiusdem articulo 6. quo id magnis, paribusque desideriis, postulatum est a Rege, ut consuetudines illae, quas Regni Hungariae iudices pro legibus, et pro observatis iudiciorum processibus allegabant, constitutis ad id a Rege, et Regno maioribus
12026. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] extet decreto 3. eiusdem articulo 6. quo id magnis, paribusque desideriis, postulatum est a Rege, ut consuetudines illae, quas Regni Hungariae iudices pro legibus, et pro observatis iudiciorum processibus allegabant, constitutis ad id a Rege, et Regno maioribus iurisperitis, propositisque in pretium tam praeclarae operae ac laboris, profusis impensis conscriberentur, quibus Regis et regnicolarum calculo approbatis, discutiendarum omnium causarum, ferendarumque
12027. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] tenui delineata et adumbrata tantum penicillo, communia illis facere voluerim, qui in foro nondum versati, a limine tantum ingressuri et progredi cupiunt, et ex istis progrediendi capient primordia. Verumenimvero cum certum id apud me, atque indubitatum habeam, hac opella mea, in lucem prodeunte, diversorum me iudiciorum aleam subiturum; eorum scilicet hominum, qui sibimet, et suo ingenio, vel genio potius adblandientes, sua semper fovent et
12028. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] reflectens, quibus in pertractandis, olim forensibus negotiis, eiusque generis exercitationum tenore observando, mecum ipse nec parum, neque parvo tempore conflictabar, et quod tunc mihi ab aliis adiumenti nomine praestitum voluissem id tantummodo nunc praestare velim illis, qui ab ipso statim studii istius contentiosi limine, in eadem, quae me remorabar impedimenta, sunt incursuri. Nihilominus tamen, cum saepe multa aliter, accipiant multi, ac dicantur, vel scribantur
12029. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] non impingat, qui nihil agat, nihil dicat, nihil scribat. Sed ut esset, unde scrupulum caperent, si quem unquam capiunt iactatores isti aculeatorum iudiciorum, duo Patriae nostrae secundum Regiam Maiestatem capita volui esse libri istius, id est, ab eorum nominibus, quibus illum devotum esse volui, sum auspicatus; ut prius in illa sive casuri incurrant, sive reiiciendi impingant, vel pro ea, quam illis debent reverentia pronitatem ad carpendum, a prima statim
12030. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | Section] rebus, aut bonis offendit. Et hic dupliciter sumitur: proprie videlicet, dum vere et reipsa talis offensio fit; ut in omnibus violentiis generaliter sumptis. Et improprie, dum quis talem actum quidem non exercet, sed solummodo id, quod alterius est, ipsi denegat, et detinet. Unde huiusmodi iniuriam faciendo, in ipsum quasi agere videtur: ut fit in debitis, mutuis, depositis, commodatis, et bonorum divisionibus, ac successionibus apud ipsum detentis;
12031. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | Section] Finalis, erit ipse finis, propter quem omnis huiusmodi suscipitur actio; nimirum ut unicuique quod suum est reddatur, neminem laedamus, sed cum omnibus iuste et quiete vivamus. Atque sic modo praemisso sumpta causa, est omne id, sive omnis illa res, propter quam, vel quod, alter alterum, in litem attrahit: sive sit ius possessionarium, vel bona immobilia, sive quaelibet res mobilis, aut factum, vel denique quodlibet dictum. Vel, est
12032. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | Section] narratio rei patratae, aut ipsius querelae, contra alium susceptae, delineata expositio. Quam licet nonnulli a casu, quo venit, dici velint: melius tamen dici videtur a causando, quod scilicet causet aliquid, id est, arguat, vel ostendat, ex quo quis movetur ad litigandum, et petendum iudicium. Sicque erit prima materia, seu origo totius litis ac controversiae: quae dum proponitur, dicitur actio; dum discutitur, iudicium; et cum
12033. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | Section] homagium deponit, passim. Sic et in
actibus potentiariis nobilis rustici verberati, vel vulnerati homagium
exsolvit.
12034. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] (tam ante cladem Mohachiensem, quam vero post obitum Serenissimi quondam Ludovici Regis, etc.) iudicialibus istarum Octavarum inseri solita sit; idcirco ad id breviter sic respondendum duxi: posteaquam enim facta praedicta clade Mohachiensi, Regnum Rege orbatum, partim a Ioanne Rege assumptum, partim autem Divo quondam Ferdinando Imperatori et Regi delatum, in diversas partes
12035. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] anno 1563. art. similiter 24. statuerunt: ut deinceps huiusmodi etiam intermissae causae, tam scilicet ante, quam post dictam cladem Mohachiensem, motae, vel movendae, mixtim et indifferenter levarentur. Et ut sub id tempus transacti quindecim quoque anni, et sex menses, ad praescriptionem non computarentur, art. 22. Novizoliensi, anni 1542. Et sic nihil mirum, si praetacta clausula adhuc iudicialibus inferatur, nisi
12036. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] iam finitae essent, ideoque omitti deberet; ne iam ab annis 66. inani et non necessaria huiusmodi positione, iudiciales superfluerent, et taedium parerent. Alii vero, quos historica magis, quam iuridica delectant, putant id fieri ob memoriam tantum tam funestae cladis; ut etiam inter dicunda Iura, ulciscendae illatae sibi iniuriae memores fierent. Diaetalis, quae solum in terminis Generalis Regni Diaetae discutitur: et
12037. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] ad se praetenderent pertinere, absque ulterioris
prorogationis confidentia, in ipsa prima instantia, coram suo Iudice, ad
decimum quintum diem, fieri debet: ac quicquid Iudex ipse superinde
decreverit, et pronunciaverit, id citra omnem dilationem, debitae etiam
executioni demandet; contradictione, et inhibitione quorumcunque non
obstante:
12038. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Romanos dicebatur proprie pecunia Principis. Constituto enim Principe, Lege Regia, ad ipsius decorem et maiestatem servandam, a Senatu, populoque Romano, decreta fuit quaedam publica pecunia, quae Fiscus dicebatur, a fiscis, id est sportulis, quibus utpote maior summa pecuniae recondebatur: ut Ciceronis 1. actione in Verrem: Reperiebam (inquit) fiscos complures, cum pecunia Siciliensi. Et Asconius Pedianus, in 2.
12039. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] iam, retento
hoc Romanorum veteri nomine, Fiscus proprie dicuntur omnia illa bona, sive
iura possessionaria, quaecunque per defectum seminis, vero ac legitimo
haerede carentia et destituta,
12040. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Fiscalis Sacrae Regni Coronae nuncupetur, aut cum pro persona quoque Principis Domini Nostri Clementissimi intelligitur: 2. tit. 39. Vel etiam pro Cameris capitur: ut cum dicitur, Iudices salaria sua, e Fisco, id est, Cameris habere. Atque ideo, quando talia bona, pro ipso occupantur, vel etiam iure mediante ipsi adiudicantur, et applicantur, Confiscari dicuntur: Causaeque, quibus interdum acquiruntur, Fiscales appellari
12041. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Iudex, alium Superiorem non habent,
ad quem transmitterentur. Sexto, quia Fiscus est privilegiatus, ideo nullas
literas producere, vel quippiam contra aliquem probare tenentur: 2.
tit. 39. nisi forte sponte id praeassumpserit. Cui sic volenti,
nulla fit iniuria. Et si aliquando iuramentum praestare deberet, id Director
Causarum, in persona Suae Maiestatis deponere tenebitur: ibidem.
Licet, Iure Quad.
ideo nullas
literas producere, vel quippiam contra aliquem probare tenentur: 2.
tit. 39. nisi forte sponte id praeassumpserit. Cui sic volenti,
nulla fit iniuria. Et si aliquando iuramentum praestare deberet, id Director
Causarum, in persona Suae Maiestatis deponere tenebitur: ibidem.
Licet, Iure Quad.
Causa ex parte Ordinis?
Itidem multiplex: alia privilegiata, pro pauperibus quae Feriis sextis, et
diebus Sabbatinis adiudicatur,
quas naturaliter miseramur, propter sortium iniuriam.
Quarum compassionem et condolentiam, cum Ius Canonicum magis nobis ob oculos
ponat, ideo videndum ex eo, quales et quot species, huiusmodi personarum
miserabilium, secundum id esse dicantur: et primo quidem, secundum
Innocentium, Coeci, et alii perpetuo morbo
laborantes. Secundo, secundum Hostiensem, pauperes simpliciter,
habitu
tantum, et non actu; ut viduae et pupilli divites. Verumenimvero, de more et
consuetudine nostra, omnes ii pro pauperibus reputantur, quibus praecipue
bona fortunae, hoc est, Iura possessionaria, et res mobiles, aliaeve id
genus facultates, minus sunt sufficientes, ad prosecutionem causarum
eorundem; licet corporales quoque et mentales affectiones, interdum huc
concurrere soleant: ut quia forte sunt senes, valetudinarii, mente capti,
volunt, deducatur, pro eoque sumatur, quod est rectum et iustum; erit,
ut Tullius definit, ars, sive scientia boni et aequi. Si
vero a iussum, supino verbi iubeo, ablata (sum) syllaba per apocopen; erit
id, quod vel natura, vel civitas, aut populus, vel gens iubet. Communiterque
dicetur collectio legitimorum praeceptorum, quae nos arctant, ad observandum
bonum et aequum. Atque huius iuris, tria potissimum officia numerari solent:
a potestate saeculari, ut Imperatore, Rege, vel alio Principe,
aut Republica, seu Magistratu. Et Ecclesiastica, quae ab Ecclesiastica
potestate decernitur, ut Papa; Concilio, Episcopo, vel alio Praelato; et
dicitur Canonica, id est Regulativa, demum Divina etiam est duplex, Vetus,
et Nova: illa, a Deo per Moysen Israëlitico populo; haec vero per Christum,
omnibus hominibus ad salutem est revelata, et promulgata: ut per eam ad
finem supernaturalem
quaest. 1. in Causa
Formali, dictum est) docet, ex tribus fundamentis ortam esse: nempe,
ex publicis decretis, sive constitutionibus regni, hoc est generalibus
legibus; et ex principum privilegiis, id est, privatis cuiuslibet legibus;
ac demum ex iudicum ordinariorum sententiis, saepius ac saepius eodem modo
iteratis et repetitis, ac quasi pro legibus iam usurpatis. Quae omnia, cum
stabilia et perpetuae veritatis esse
bello,
militaris disciplinae studiosi fierent. Vide de Repulsione, tit. 73.
et 74. part. 2. Et hic tandem cessaverunt duo illa gentilia
iudicia, candentis ferri, et ferventis aquae; quibus gens Hungara, contra id
quod dicitur, Noli tentare Dominum Deum tuum; ab anno 696. quo
Sancto Stephano Rex natus est, usque ad annum 1309. quo Carolus
Rex coronatus est, per annos 340. usa est. Ut apparet ex
erit universalius et communius, toti nempe simul humano generi
tantum deserviens. Nam etsi inter bruta animantia, alia aliis maiora,
robustiora, et ferociora sint, ob idque caeteris minoribus, et
imbecillioribus metuenda: id tamen potius singulorum specie, sive naturae
vi, quam aliqua ordinatione, inter ipsa evenire solet. Et ideo inter illa,
nulla huiusmodi praelationis, vel subiectionis vicissitudo, proprie dici
potest. Sed etsi aliquando (ut
nulla huiusmodi praelationis, vel subiectionis vicissitudo, proprie dici
potest. Sed etsi aliquando (ut in Fabulis, sive apologis AEsopi, aliorumque
fit) loqui, et inter se ordinem aliquem politicum habere ac servare
dicantur; id totum fictitie tantum, et similitudinarie ab hominum politia
fingi, dicique consuevit, et non proprie, ac re ipsa. Et quidem in apibus,
mira est huiusmodi Naturae vis, et harmonia: inter quas, certus omnino ordo,
et modus,
bene consideretur:) de Iustitia hic agimus, prout est
virtus moralis, eaque duplex: vel Naturalis, quae est constans et perpetua
voluntas, ius suum unicuique tribuens: non quidem quantum ad actum, sive
effectum ipsum, siquidem id non semper fieri potest; sed quantum ad
affectum, qui semper paratus est, ad praestandum debitum effectum, si fieri
potest. Vel Legalis, quae et lex ipsa dicitur, ac saepe pro arbitrio populi
mutatur, sine qua nec gentes,
olim Executore Iudicis; ita postea mittebantur ad
Examen Ferri candentis, ad aliquod Capitulum, et potissimum Varadinense, ut
ibidem portato candenti ferro, vel illaesi iustificarentur, vel combusti
damnarentur; aut aliter, id reformidantes, inter se convenirent. Et mirum
sane, quod plurimi incombusti, id est, illaesi a tali ferro, iustificati et
absoluti sunt; ut patet ex quodam Libro, de quo vide supra, Quaest. 9.
ad finem. Sed
aliquod Capitulum, et potissimum Varadinense, ut
ibidem portato candenti ferro, vel illaesi iustificarentur, vel combusti
damnarentur; aut aliter, id reformidantes, inter se convenirent. Et mirum
sane, quod plurimi incombusti, id est, illaesi a tali ferro, iustificati et
absoluti sunt; ut patet ex quodam Libro, de quo vide supra, Quaest. 9.
ad finem. Sed haec de praemissis, veluti de Praeludiis quibusdam,
satis: iam ad institutum
Gasparem Palugyai, absolutus fuit. Et ratio
huius est, quod indignum esse videtur, propter huiusmodi verbalem offensam,
capitis et bonorum poenam statuere. Cum neque in facto honoris, neque in
violatione Sedis Iudiciariae, id observari soleat.
Tertio: sive Citatio fiat statim, sub praedictis terminis, per Scribam
Curiae Regiae; sive postea elapso ipso, per testimonium Capituli, aut
Conventus alicuius; vel etiam per Magistrum Protonotarium:
in eadem una Octava, Inhibitione,
Contradictione, et Repulsione non obstantibus, extradari deberent, nisi ad
secundas Octavas, productio Literarum differretur, ad quam Prorogatio dari
debet.
Ubi id etiam Notandum venit: quod si Reus, seu admonitus in huiusmodi causis
Iurium Impignoratitiorum, specifice responderit, se habere literas
Donationales, vel alias, super iis; et non dixerit in genere, Bonum Ius se
habere: tunc
per quos scilicet nobis talis Citatio innotescere, vel ad
notitiam nostram devenire potest. Alioqui per alienos, et nihil ad nos
pertinentes, modo praemisso, etiamsi fuerint, consanguinei, facta; nihil
valebit. Locus etiam ad id aptus esse debet: quia in Templo, vel alio sacro
loco, orationi sacro, aut concioni vacando, fieri non
admittitur. Veluti dum Eperiesini, in Ecclesia, quaedam Nobilis Foemina
reiiciendas: sed cum ab
illis, declarando scilicet ultimam earum sententiam, seu deliberationem, in
quam deductae fuerant; tum vero ab immediato earundem processu, seu causae
statu, admittunt Iudiciales fieri posse. Prouti id in causa quadam Civitatis
Cassoviensis, contra Nobiles quosdam de Szilvás-Vjfalu, in Octavis
Eperiesiensibus, anno 1611. tam in Tabula Suae Maiestatis
Regia, quam etiam coram Illustri Domino Comite Palatino
Regulariter quidem, et de communiori recepta consuetudine, ita fieri debere,
modernorum Iuristarum opinio tenet. Verumenimvero, si etiam aliquando a
primo Causae motore deducatur, per declarationem intermediorum motorum: id
nihil nocebit, vel iuvabit, quantum ad Iuris processum; sed tantum, quantum
ad quandam historicam narrationem, quae vel decoris gratia, vel indicandae
Genealogiae illius familiae ergo, repeti videtur, ad Similitudinem
genealogiae
saepenumero denotari solet. At intermissis
ultimo, vel etiam intermediantibus Actoribus, huiusmodi Condescensio causae,
nihil valet, et Iudiciales etiam ob id condescendere solent. Ita iudicatum
est in Tabula Suae Maiestatis Regia, in Octavis Eperiesiensibus in causa
Dominae Clarae Banfi, contra Stephanum Homonnai, Anno Domini,
1611.
Ita iudicatum
est in Tabula Suae Maiestatis Regia, in Octavis Eperiesiensibus in causa
Dominae Clarae Banfi, contra Stephanum Homonnai, Anno Domini,
1611.
Ubi id etiam Notandum est: primo; quod Causae condescensio ex uno in alterum
in Iudicialibus, si antea facta fuit in proximiorem personam, et non
transivit in processum (eo quod medio tempore ex hac decesserit vita, vel
alias non
immediate est, deductio Genealogiae
motorum causae ab ultimo in praesentem, rite facta non fuerit. Secundam: si
similiter Processus causae ultimus, bene non sit specificatus, neque ob id
novus suum principium bene sumpserit. Tertiam: si Condescensio eiusdem
casuae, ubi potissimum per adeptionem bonorum fieri contingit, bene denotata
non extiterit.
et etiam
quorumlibet onerum depositionem, contra easdem excipere, allegare, et
disputare licet. Quia alias prius deposito onere, vel de aliis disputando,
arguetur Reus, in eas iam dudum consensisse; nec dabitur ipsi, ad id
ulterior regressus.
QUAESTIO SEPTIMA.
Quid est Proclamatio: et quomodo fit?
Est legitima Rei, tempore cuiuslibet
Tertia autem, praemissis modis, neque destrui,
neque ulla ratione inhiberi potest, sed vadit ad Executionem; cui Repulsionis
velamine obviari solet: tum, quia de antiqua consuetudine, id iam tertia
vice amplius facere non admittitur: tum, quia in Petitione parium comparuit;
et ideo comparenti sub eodem termino, Inhibitione uti non permittitur.
cap. 5. Quaest. 1.
Paria, et inspiciat
productas, quod amplius non sit sibi integrum, eadem vel petere, vel
inspicere.
Ubi Nota: Quod si unus ex Coincausam attractis mortuus fuerit, vel aliter
liti cesserit, ac ob id in ea quoque parte causa in alium superstitem
condescensa extiterit; solum quidem, si voluerit, Par super condescensione
petere poterit, sed reliqui processus paria, ei non dabuntur, quia iam simul
eadem, cum demortuo, vel
Ille Nefastus erit, per quem Tria verba silentur:
Fastus erit, per quem lege licebit agi.
Verum hoc piaculum Praetoris, M. Terentius Varro, lib. 5. De lingua
Latina, distinguit, dum ait: si imprudens id verbum emisit, et
fecit manumittendo, piaculari hostia piatur; si prudens dixit, Quintus
Mutius (inquit) ambigebat eum expiari ut impium non posse:
quanto magis, iam qui contra conscientiam praevaricatur legem,
id verbum emisit, et
fecit manumittendo, piaculari hostia piatur; si prudens dixit, Quintus
Mutius (inquit) ambigebat eum expiari ut impium non posse:
quanto magis, iam qui contra conscientiam praevaricatur legem, id facere
deberet? Unde et Caius Flavius Scriba AEdilis Curulis, ante natum Christum,
Anno 303. huiusmodi Fastos dies, circa forum in Albo
proposuerat, ut quando Lege agi posset, sciretur: Livius.
tit. 78.
12069. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] obtinebunt, postea
viribus destitutae habebuntur:
12070. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] condonaverit, et ipsi se deinceps commiscuerit; in posterum ipsam, praetextu illius accusare valebit nunquam. 1. tit. 105. quin potius simul cum illa puniri debebit, si id et deinceps ipso sic sciente et connivente frequentare non intermiserit; ne inde publicum scandalum, alios quoque ad malam vitam inducens, suboriri possit. Quod si vero Adulterium nocte fiet: nox, et Iustus dolor, permittunt
12071. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Praelati, habent annuam Prorogationem in causis Praelaturae suae: 2. tit. 50. etc. Et Viduae, ne lite ab aliquo, intra annuum luctus tempus earundem impetantur, de recepta iam consuetudine. Ac ne intra id quoque ad secunda vota se transferant, de honesto tantum; si tamen id ipsum servare, quam nova appetere connubia, maluerint. Similiter et Haeres, legata, ac fidei
12072. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] ab aliquo, intra annuum luctus tempus earundem impetantur, de recepta iam consuetudine. Ac ne intra id quoque ad secunda vota se transferant, de honesto tantum; si tamen id ipsum servare, quam nova appetere connubia, maluerint. Similiter et Haeres, legata, ac fidei commissa, intra hoc idem annuum tempus, distribuere et exsolvere tenebitur, eritque obstrictus. Decima, est Unius anni et Unius
12073. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] permutandi, et quocunque titulo voluerint alienandi, plenariam
habent potestatis facultatem: Ibidem.
Decima septima, est annorum Triginta duorum:
12074. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] super iisdem, vel iam motarum, vel etiam eo usque movendarum; quandocunque scilicet quispiam, intra praedictos hoc Triginta duos annos, ratione eorum alicui litem intentare, et contra ipsum causam movere voluerit, semper id ei de Iure et Lege Regni facere licebit. Decima octava, est annorum Quadraginta: quibus, in Bonis et Iuribus possessionariis Ecclesiasticis, quarumcunque Ecclesiarum, utpote ArchiEpiscopatuum,
12075. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Partim in Literis; dum eas, vel ita arcte et provide describimus, ut nihil damni nobis ex iis elici queat; vel etiam Replicativis, sive Expositoriis clausulis, quas Superabundantes Cautelas dicimus, ampliamus et declaramus, ut id, quod effectum iri volumus, expressius intelligatur; unde quoque dici solet, Abundans Cautela non nocet: Partim in Dictis, sive Verbis; ut dum Procuratores cavent sibi, ne vel ipsi tale quippiam dicant,
12076. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Nunc enim idem significat, quod provisum et prospectum esse. Nunc pro eo, quod est, vel statutum vel prohibitum esse: ut dum dicimus; Cautum est lege, ne Nobiles Iuri sistantur; 1. tit. 9. sed citentur; id est, statutum et prohibitum est. Nunc demum pro eo, quod securum esse: ut dum alicui pignore, vel fideiussione consultum facimus, dicimus; Caveo tibi capite, pro eo, quod est capitis periculo, me tibi
12077. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] fideiussione consultum facimus, dicimus; Caveo tibi capite, pro eo, quod est capitis periculo, me tibi obligo. Sic, Cavere, vel Cautum esse; fide, honore, humanitate, et aliis id genus obligationibus, communiter iam dici assolet. Caute vero, et Cautus idem significant, quod provide, et providus. QUAESTIO VIGESIMA OCTAVA. /
12078. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | Section] fuisset; eosdem tam ante, quam post factam Inhibitionem, libere sub iisdem Iudiciis comparere potuisse. Ideo quod Novum Iudicium, cum futuro termino dari soleret. Ac ob id, ad tollendam huiusmodi vanam opinionem, cautum est, 6. Vlad. art. 14. quod huiusmodi Inhibitiones, etiam per Novum iudicium factae, illis ne suffragentur, qui prius in Octavis, vel Brevibus Iudiciis
12079. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] hoc est, facta exinde Evocatione, debet Literas Rescriptionales ex Capitulo, vel Conventu excipere, et seriem ipsius Inhibitionis, ac Evocationis, infra Decimum quintum diem, diei ipsius Evocationis reportare. Alioquin enim si id facere neglexerit, et Actor Paria huiusmodi literarum Rescriptionalium vigore Praeceptoriarum, pro sui parte extrahere coactus fuerit, sicque expensis tantummodo gravatus extiterit, petieritque contra (I) superinde Iudicium;
12080. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] QUAESTIO QUINTA. / Postea quid agendum? Utendum simplici aliqua responsione, ad dandam rationem Inhibitionis, et praesertim ex praenarratis Condescensionis causis, aliisque id genus, uti praemissum est. Quae si non admittitur, Convictio pronuntiabitur, ut tunc faciat Prohibitam, modo sequenti. QUAESTIO SEXTA. / Quid est
12081. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Est iuridicum Remedium, cum Evocatione exinde fienda, quo una pars alteram,
vel etiam se ipsam, a Iuramentali depositione; aut tam se ipsam, quam
adversam partem, a Communi Inquisitione, ante Octavum diem, termini ad id
praefixi, vigore Literarum Prohibitionalium alicuius Iudicis ordinarii,
medio testimonii eiusdem Capituli, vel Conventus, in cuius processu
exstiterint, prohibet:
12082. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Repulsio est Iuridicum remedium, quo, Pars in causa triumphans, per Alteram
partem in causa succumbentem, ab Executione, latae per Iudicem sententiae,
coram vicinis et commetaneis, evaginato gladio, vel alio quopiam, ad id apto
instrumento ostenso, et minaciter vibrato, violenter propellitur. Vel
12083. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] praevia Citatione, in faciem sedis; legitime attrahi potest; siquidem nemo, nisi legitime citatus, comparere debeat, 1. titul. 9. In priori autem iam dudum citatus est, et proinde id iterato facere, neque de lege, neque de necesse est; imo petitione parium huiusmodi Citationis, in Novum processum abiret, quod Actori damnosum esset. Quanquam et haec ipsa Citatio, potius de
12084. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] cur repulerit, reddat rationem; alioquin Repulsio nulla erit, sed prior sententia manebit; ac debitae Executioni demandari debebit. Sin autem ratio stabit, nullum onus exsolvere tenebitur, etsi depositum quoque iam id fuerit, eidem restitui debebit, nisi ut in proverbio est, mortuum suo loculo repositum referre, piaculum foret.
12085. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] II. Quod huiusmodi humanum seu vivum
testimonium, fieri debet, intra Sexaginta tantum annos, non amplius,
12086. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Fratricidium, et Sororicidium; quae omnia iam communiter, tantum Parricidium dicuntur, tanquam a principaliori, sive communiori Denominativo. Ubi Nota, super hoc nomine multos inter se dissentire; putantes alios id a Patre, alios a Parente, et alios ab Ablativo pari addita (R) litera Euphoniae gratia derivari, ut sit sensus; Parricidium, quasi Patricidium, vel Parenticidium aut
12087. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] apud nullas quidem alias gentes cognitus et usitatus; quem nos Iuramentalem vocamus Depositionem, per Coniuratores certo numero ipsis (I) adiudicatos; sicque litigantes, aliquando, sua et ultro; aliquando etiam Iudice ipsos ad id cogente, mediante huiusmodi depositione eorum, vel causas proprias affere, vel alienas a se depellere solent: uti inferius dicetur, ubi de Iuramentali depositione tractabitur.
12088. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | Section] autem definito numero coniuratorum sibi similium, coram eodem Iudice in eadem sede, aut extra sedem coram Regio, aut Palatinali hominibus, et testimonio alicuius credibilis loci, in cuius processu extiterint, praefixo eidem ad id certo loco et termino, vigore literarum Adiudicatoriarum Iuramentalium, mediante iuramento, adiudicata certa eiusdem causae, vel assertio, vel depulsio. Ubi Nota, I. Ipsam fieri solere aliquando solis etiam partium in
12089. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] statim ante litis per (I) contestationem, tunc nisi sufficienter probaverit, non admittitur ipsi supplementum, sed Reus absolvitur. Ratio est, quia solus talem probam assumpsit; etsi ad praestandam eam imparatus fuit, id sibi simpliciter assumenti potius, quam nondum deferenti Reo tribuat, necesse est: ut et praecedenti quaest. 12. dictum est. Et alioquin tale Iudicium potius redditur nullum, ut infra quaest. 18. videre
12090. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] tit. 47. et 82. Ubi Nota, I. Quod hoc modo qualificative respondens, duo facit; alterum videtur actionem Actoris affirmare; et alterum dictae actionis, seu praetensi contra se facti, cur id fecerit, rationem dare. Atque ideo nisi sufficiens ratio per ipsum data fuerit, ad propriam iam confessionem condemnari poterit. Imo vero, cum nemo sibi satis,
12091. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] fuerit, directe neque probari, neque diiudicari poterit. Imo vero ob omissam huiusmodi litis contestationem, Iudicium redditur nullum, et sententia quoque exinde secuta nulla, Mynsing. obs. 74. cent. 3. Atque ob id cogitur semper (I) directius respondere, id est, vel affirmare vel negare actionem; siquidem de omni re, est affirmatio, vel negatio, secundum Logicos; De nulla tamen simul secundum omnes sui partes, sed
12092. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] poterit. Imo vero ob omissam huiusmodi litis contestationem, Iudicium redditur nullum, et sententia quoque exinde secuta nulla, Mynsing. obs. 74. cent. 3. Atque ob id cogitur semper (I) directius respondere, id est, vel affirmare vel negare actionem; siquidem de omni re, est affirmatio, vel negatio, secundum Logicos; De nulla tamen simul secundum omnes sui partes, sed seorsim, ut iam patuit in responsione qualificative
12093. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] ut iam patuit in responsione qualificative facta. QUAESTIO DECIMA NONA. Sed si prius aliquid fassus erit, et ex actione concesserit; poteritne id amplius pernegare, etiam Actore ipsum ad negandam totalem actionem adurgente? Equidem directe, et de Iure Regni non potest; cum fassio, sive responsio propria in Iudicio contradictorio semel facta,
12094. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] postea ita simpliciter neque annihilari, neque revocari valet, uti suo loco dicetur, quaest. 25. cap. 8. Atque ideo etiamsi interdum cogatur (I) per (A) ad negandum aliquid, quod prius confessus est, id potissimum tamen in propria eiusdem responsione, non debet admitti, contra Iura Regni, et ad praecavendum periurium, cum et alioquin secundum communem iam usum, ab
12095. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] attractus iurare debeat? Praecise cum tot, cum quot illi Iudex adiudicaverit, nec cum pluribus, nec cum paucioribus. Et si aliquando cum pluribus deposuerit, ut hac pluralitate forsan numerum reiiciendorum per (A) suppleat, id nihil sibi proderit, quia (A) non contra plures, sed tantum contra adiudicatos excipere debet, et ita ubi excipere voluerit, omnes illi ad eum tantum numerum sunt revocandi, ad quantum illi Iudex adiudicavit; ac postea sic
12096. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] omni exceptione, quod superet omnem contra se obiectam exceptionem, ita ut, a testando moveri non possit. Coniurator autem, nihil scit plane de re, sed saltem praesupponendo principalem suum iuste iurasse, ipse quoque super id iurat, quod is iuste iuraverit. Quod tamen iuramentum, an verum sit et iustum, soli Deo cognitum est. Nihilominus, tamen huiusmodi principalis, mediante ipso, vel asserit suam causam, vel alienam a se depellit. Et
12097. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] sed defendendi se tantum. Posteriori autem aspersus, se expurgare, et illam propellere tenebitur, non obstante eo, quod directe ad hoc citatus non extiterit; quia cum se sponte sua, in talem causam immiscuit, solus sibi ad id occasionem dedit; ideoque qui periculum amat, et sciens non evadit; nihil mirum, si in eo periclitatur et perit.
12098. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] super quo huiusmodi attestationem celebrari fecerit, studio non sinit illos talibus literis Relatoriis inseri, siquidem soepe etiam odiosa continere soleant, et neque id Iudex in Compulsoriis praecipiat, sed solummodo declaret, super quo, per Exponentem, vel hominem suum interrogati fuerint. Styl. Unde neque aliud quoque quippiam extra illos diversum vel contrarium: (etiamsi
12099. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section]
quod attestari noluerit, irremissibiliter et immediate est extorquenda.
12100. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] irremissibiliter, per omnia opportuna remedia exigere, exindeque
praefato Exponenti, omnimodam satisfactionem impendere debeatis, ac
teneamini; legibus, et antiquis laudabilibusque consuetudinibus Regni,
id requirentibus. Secus non facturi.
12101. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] celebranda, si commode fieri poterit; aliter enim Appellans in sede secundario celebranda, excipere; et ad terminum per Iudicem sibi praefigendum causam illam, in ipsam Curiam Regiam deducere, tenetur. Nam si id facere neglexerit, eadem causa in rem adiudicatam transibit, et in tertia sede Iudiciaria literae Adiudicatoriae, iuxta latam sententiam, parti victrici atque triumphanti reddi, et Executioni demandari debent, et hoc si
12102. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] iuxta modernorum usum, ex
sedibus Comitatuum ulterius in Curiam Regiam, non transmittuntur. Ex eo
fortassis, quod posterior Tripartito articulus 28. anni 1556.
in migratione colonorum, eam non admittat: quanquam id aliter
habeatur
12103. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] 8. 16. et 26. cap. 4. dictum est. Aliae scilicet simplices depulsoriae, et aliae Peremptoriae; ab huiusmodi secundis Exceptionibus potissimum admittitur Appellatio, vetusta id Regni consuetudine, et iusta etiam ratione, ita dictante: Quia sicuti unum levi aliqua exceptione sublevare et fovere; ita alterum quoque in iusta sua allegatione et defensione, non exaudire et opprimere; iniquum plane esse
12104. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Secundum, quod absque literis Procuratoriis in revisione earum, quis Transmissionem declarare potest. Si autem, Novum iudicium petere, vel ex Tabula ad Dom: Palatinum appellare voluerit, non nisi virtute Procuratoriarum, id facere valebit. Licet nonnuli Novum iudicium peti posse admittant absque Procuratoriis; Quod tamen fieri posse non videtur; quia si appellatio, modo praemisso transmittenda, sine Procuratoriis non conceditur; multominus
12105. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] cum omni plenitudine Iuridicorum gravaminum, qualitercunque in ea subsequendorum. Ubi Nota, quod si talis Translatio causae facta fuerit in hospitio coram Magistro Protonotario, poterit habere suspirium petens id, transferens in iudicio; at si praecise in ipso Iudicio fiet, tunc absque omni suspirio causa discuti debebit. Ita Iudicatum est Posonii Anno 1612. inter Dominos Batthyani et Zechii. Et
12106. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] olim apud Romanos Iudex non liquere pronunciabat, quando scilicet probationes et argumenta, non satis erant idonea ad diiudicandam causam. Budaeus in Pandec. quod et amplius liquere (id est liquidari debere) pronunciabat; sicut et dies causae Prorogabatur; cum, aut diffundebatur sive ampliabatur, id est, res in posterum
12107. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] causam. Budaeus in Pandec. quod et amplius liquere (id est liquidari debere) pronunciabat; sicut et dies causae Prorogabatur; cum, aut diffundebatur sive ampliabatur, id est, res in posterum diem reiiciebatur; aut comperendinabatur, id est, in tertium diem differebatur. Liv. lib. 9. et Gell. Lib. 14. cap. 2.
12108. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] sicut et dies causae Prorogabatur; cum, aut diffundebatur sive ampliabatur, id est, res in posterum diem reiiciebatur; aut comperendinabatur, id est, in tertium diem differebatur. Liv. lib. 9. et Gell. Lib. 14. cap. 2. quod iam apud Nos, 2. in crastinum, et ad tertium diem differri, dici solet. Sed Hic Quaeri
12109. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] exmissionalibus, ipsi Actori ad exequendum extradaretur; an Appellans, tunc primum Appellationi cedendo, Novo iudicio in ea uti, dictumque Actorem, ab executione eiusdem revocare possit? Quanquam Aliqui dicant, id ipsi licere facere, priusquam scilicet talis sententia, debitae executioni demandetur, ut et quidam Stylus continet; tamen Alii censent, id ipsum facere non posse. Tum quia huiusmodi sententia, non per
12110. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] eiusdem
revocare possit? Quanquam Aliqui dicant, id ipsi licere facere,
priusquam scilicet talis sententia, debitae executioni demandetur, ut et
quidam Stylus continet; tamen Alii censent, id ipsum facere
non posse. Tum quia huiusmodi sententia, non per Non-venit, sed
ex allegatis et responsis pronunciata sit.
12111. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] QUAESTIO VIGESIMA QUARTA. / Coram quo Iudice fieri debet? Si adhuc causa coram Iudice est, coram quo responsio illa, quae retractari debet, facta fuit, tunc ibidem coram eodem Iudice, aut homine suo, ad id per eundem Iudicem specialiter deputato. Si autem causa ipsa in alterius Iudicis praesentiam, iam est transmissa, tunc coram eodem Iudice, vel homine eius fieri debet: supra citato titulo 79. Ubi Nota, quod quando fit extra
12112. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] erit. Quod intellige, si iis, diversis terminis iudiciorum usus fuerit: Nam si extra terminos Iudiciorum, simul et in continenti, quasi primo sententiae contra se exequendae, Repulsionis velamine obviaverit, ac postea sub id, quo pars repulsa literas Relatorias ex Capitulo vel conventu pro se, super huiusmodi facta Repulsione extrahere conabitur, Inhibitione usus fuerit, praetactasque Relatorias extradari inhibuerit, et partem repulsam, contra
12113. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] contra finitos iam illos quatuor terminos. Ubi Notandum. I. quod in hac quoque quarta formula, vel simplex Novum non debet admitti, uti et in tertia, vel autem Inhibitio, cum haec duo inter se coincidere videantur, et ita bis id ipsum in una eademque causa concedi neque debet, neque potest. II. Nullam maiorem rationem affirmandi Novum iudicium cum Inhibitione dari posse, quam hanc, quod scilicet nisi hoc modo coniungerentur, Causae praescriptis
12114. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | Section] est, de toto causarum processu per omnia Iuridica remedia; eaedemque causae, in certum aliquem finem deduci debuerint, qui Finis, Sententia seu Res Iudicata, aut veritas ipsa nuncupari consuevit; ob id merito hoc loco de huiusmodi sententia, agi debet. QUAESTIO SECUNDA. / Quid est Sententia, seu Res Iudicata? Prouti Sententia huic
12115. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] sententiam Appellatione non suspensam, sola Executione indigens. Ubi sententia, et Res Iudicata, ac Iudicatum convertuntur, et unum pro alio ponitur, idemque significant. Dicta a sentiendo, quod scilicet omnes id, quod animo sentiunt, ad concludendam eam simul in unum conferunt. Ubi Nota, quod literae huiusmodi sententiae, debent in sede Iudiciaria perlegi, ac per omnes
12116. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] gratiam Regiam meruerit, et executio sententiae nihilominus per adversam partem peracta fuerit; tunc eadem Iura possessionaria filii, vel fratres aut alii legitimi successores, aestimatione communi, in termino per Iudicem ad id praefigendo, ad se redimendi habent authoritatem. II. Causa horum quinque Casuum erat summaria, hoc est, quae de plano et de simplici facta admonitione per
12117. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] posse, depositoque onere huiusmodi sententiae,
postea Sententiatus ipse respondete tenebitur
12118. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] quae aliis etiam communes esse possunt. Quam denique portionem suam in dictis Iuribus possessionariis filii, vel fratres, aut alii successores sui de manibus Iudicis, et adversae partis, in termino per Iudicem ad id praefigendo, communi duntaxat aestimatione, rediment. Nam si talem terminum transcenderint, hoc est redimere omiserint, talis portio in rem adiudicatam transibit, et apud Iudicem, adversamque partem manebit, donec convicto,
12119. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] talem terminum
transcenderint, hoc est redimere omiserint, talis portio in rem adiudicatam
transibit, et apud Iudicem, adversamque partem manebit, donec convicto, de
Gratia Regia provisum fuerit, sine qua ipse propria virtute id facere
nequaquam poterit. Imo vero filii, vel fratres non fuerint, etiam vicini et
commetanei huiusmodi portionem redimere poterunt.
12120. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] praeiudicium fratrum, et filiorum indivisorum
suorum.
12121. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] atrocitas magis appareat. Ubi tamen post haec Nota. Primo; quod si aliquando eam quis abiurare voluerit, non tertio se, sed vigesimo quinto se, ex recepta iam consuetudine id facere debebit. Enchir. fol. 43. Quod tamen a minori ad maius non videtur rationabile, quia si in aliis minoribus causis, in quibus solum caput amittitur, abiurare tenetur cum pleno homagio, multo
12122. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] Enchir. fol. 43.
Quod tamen a minori ad maius non videtur rationabile, quia si in
aliis minoribus causis, in quibus solum caput amittitur,
abiurare tenetur cum pleno homagio, multo magis in hac id observari deberet.
Secundo: Nota, seu crimine Infidelitatis sine
consilio Dominorum Praelatorum, et Baronum Rex neminem condemnat. 1.
Vlad. art. 13. et
soleant,
sed et polluere,
contaminare, ac probris afficere. Ideoque quando huiusmodi verbum aliquod,
vel dictum minus honestum, vel aliquem contaminans, in sede Iudiciaria
prolatum fuerit, ipsa propter sui sanctitatem violari, id est contaminari,
pollui; et probris affici dicitur: Siquidem loca Iudiciaria, ut sunt dictae
sedes Iudiciariae, vel etiam Senatus, publica hominum sanctione, et antiqua
iam observatione, pro sanctis et religiosis haberi
uti casus
criminalis, vel minor potentia, usque ad centum florenos, supra
quos Comitatus iudicandi maiorem authoritatem non habet. Similiter et causa
facti honoris, potest discuti in foro Emendae linguae, id est, in sede
Comitatus, ad centum, uti proxime praetactum est, tantum
florenos. Sic et alia, aliis atque aliis intervenientibus
respectibus, diversa fora, sive tribunalia, et Iudices sortientur,
iam expensas non solere adiudicari, quod satis iniuriosum
est ipsi Actori, nec onus huius sententiae deponi posse cum levi onere,
dare, et facere posset; tamen de Iure scripto, et veteri iam consuetudine, in
causa Facti honoris simpliciter nunquam illam succumbenti dare
potest; siquidem neque Iura, neque ipsa consuetudo Regni id permittant; et
alioquin talis gratia redundaret in alterius contumeliam, cuius honorem
huiusmodi convictus pessundare volebat. Sic passim in certis homicidiis
articularibus. art. 30. Novizol. anni 1543. 6. Matth. art.
periurii, proditionis fraterni sanguinis, perpetua et
sempiterna Infamia, dedecusque ponitur, et in Nota infidelitatis perpetua
bonorum, seu Iurium possessionariorum, et rerum mobilium, atque etiam
capitis amissio; quae omnia id ostendere videntur, quod ipsis sic stantibus,
Gratia suae Maiestatis eidem suffragari nequiret. Nihilominus, licet raro,
leguntur tamen nonulli ipsam consecuti fuisse; quod in posterum fieri
poterit, ubi decet Principem, sua
laeso damnum solvere debeat. 6.
Matth. art. 38. et
astantem Reum, statim capi iubebatur. De quo supra quoque
dictum est. quaest. 7. cap. 5. Postremo, ubi homicidae
sententia condemnati fuerint, et Novo iudicio, vel Appellatione uti
voluerint, id quidem ipsis licebit, sed ita tamen, ut interea, donec Novum
iudicium, vel Appellatio, ultima decisione finita fuerint, in vinculis
teneantur,
huiusmodi
Inquisitionibus, ut mali tollerentur, et boni quiete ac pacifice vivere
possent. Vide supra quaest. 14. cap. 6. Neque vero Magistratui
licebit contra huiusmodi Coniuratores excipere, quod id privatae magis
iniuriae ultionem, quam publici boni promotionem significare videatur, nam
sufficit pro publico bono conservando, tale peccatum impunitum non
reliquisse.
ipsos Domini
eorum, sub poena viginti quinque marcarum, in manus Comitis, ad
dignam eisdem poenam infligendam, dare teneantur. Et insuper de innocentia,
quod scilicet non de eorum voluntate, et commissione id actum fit, iuxta
Regni consuetudinem, se expurgare debeant. Et si servi, vel rustici
perpetrato facinore affugerint, Comes illos perquirat, et nihilominus sic
etiam Domini eorum, ut praefertur, de innocentia, se purgare
QUAESTIO DECIMA TERTIA.
Quid est Iudex, et unde dicitur?
Est persona, et ex suis dotibus satis idonea, et publica authoritate, omni ad
id iurisdictione aucta, ut possit quamlibet causam coram se propositam,
iusto Iuris tramite, legeque et consuetudine patriae discutere, et
diiudicare. Dicitur autem Iudex, quasi Ius dicens, aut Iure
disceptans, id
id iurisdictione aucta, ut possit quamlibet causam coram se propositam,
iusto Iuris tramite, legeque et consuetudine patriae discutere, et
diiudicare. Dicitur autem Iudex, quasi Ius dicens, aut Iure
disceptans, id est, iudicans iuste, et secundum leges; et quod secundum
allegata et probata iudicare debeat, non autem secundum conscientiam, patet
et 1. Vlad. art. 33.
ubi iuramento per Iudices praestando, omnis haec favoris, iuxtaque
odii suspitio, ab eis amota est. Prout et Civiles quoque strictissimo
praecavere solent iuramento, in Camera Imperiali, ne id fiat, unde
Iudicem excusari, tum potissimum num. 52. quando Iudex
fuit consultor tantum in aliqua causa, et votum suum propalavit, pro una
parte. Aliud item est, Consilium dare, dupliciter dici; vel
suggerendo, id est nutu, dicto, aut scripto, spiritum Procuratorium
insufflando, vel communiter consultando, hoc est, commune Ius declarando, et
obscuriorem legem interpretando. Ideoque illud semper vetari, hoc autem
admitti solere; quia
teste
Osorio lib. 7. de Regis Institutione. Et Ioannes
Althusius in Epitome Dicaeologicae Romanae, dicit; Iudicem esse
personam mediam, sine affectione disceptantem inter litigantes. Ob id,
vulgarum illud cuiusdam dictum: fores domus meae, probo et improbo aeque
patere, est omnino ultro etiam affectantis, rerum suarum accensationes.
Quinto, quomodo exigere debeant birsagia, seu onera Iudiciaria coram se
QUAESTIO VIGESIMA SECUNDA.
Sed tamen quae qualitates in Iudice, ex multorum traditionibus, requiri
videntur?
Hae quinque. Primo, ut sit Sapiens, id est, vel naturali quadam
prudentia, vel literali scientia praeditus, qua leges intelligat, et sciat
verum a falso, et falsum a vero discernere. Secundo, ut sit timens Deum,
semperque in omnibus Actionibus suis, ante et supra
dictum est superius de revocatione Procuratoris quaest. 22.
et sequen. Cap. 8. Dicitur autem a verbo
Ago, quod inter alia sua significata, significat accuso, inde
agere Reum, id est accusare, et peragere Reum, id est perficere ut
condemnetur.
QUAESTIO VIGESIMA QUARTA.
Procuratoris quaest. 22.
et sequen. Cap. 8. Dicitur autem a verbo
Ago, quod inter alia sua significata, significat accuso, inde
agere Reum, id est accusare, et peragere Reum, id est perficere ut
condemnetur.
QUAESTIO VIGESIMA QUARTA.
Quid autem Advocatus, seu
intelligitur qualis deberet esse; nimirum iustus,
verax et omni virtute praeditus; cum bonum, iustum, et honestum, ut idem
disputat in libris Officiorum suorum, sint inter se aequipollentia, et ad
invicem convertibilia. Per id autem quod dicit. (dicendi
peritum) debet intelligi eius scientia, eloquentia, et omnis apte, ac
apposite dicendi facultas, etiamsi aliquando propositum finem non
consequatur, ut proxime dicetur.
apposite dicendi facultas, etiamsi aliquando propositum finem non
consequatur, ut proxime dicetur.
Ubi Nota, pluribus nominibus eos denotari, qui quoquo modo aliorum causas
agunt, atque ob id non abs re fuerit, eosdem paucis declarare. Advocatus
igitur dicitur, non solum qui alterius causam agit, exponendo amici
desiderium, et alterius desiderio contradicendo, ut Patronus; sed quicunque
alteri praesenti adest in
publicam causam. Orator dicebatur olim, qui una oratione, sive declamatione,
totam causam peragebat.
Rabula vero, et nomine, et conditione odiosus; dicitur vel a
rabie, vel a ravi, id est, raucitate, quod in negotiis
agendis acer est, et rabiosus; vel potius a radendo, quod
radat, hoc est, aures offendat, et feriat nimia verbositate, dum sibi
disertus non videatur, nisi omnia tumultu, et
si quae alia huiusmodi
fuerint, utpote si praemissa urgenda iudicabit, et si iudicium expectandum
putabit, diligenter pensitet. Sin autem incertus et dubius litis exitus, vel
potius praesentanei mali metus, ipsum percellit, id magis evitandum; et alia
via atque ratio consopiendi illius, ineunda, principalique suadenda, dummodo
tamen fraus et dolus absit ab eo omnis.
Quibus tandem rite adhibitis, etiamsi finem aliquando non consequatur,
constitutiones huc
mitterent, prout et Spectabilis et Magnificus quondam Dominus
Balthasar de Batthyán, dicitur Parisiis ex
Gallia, tales Procuratorias
12.
QUAESTIO VIGESIMA OCTAVA.
Qui repellendi sunt a vero Iudicio?
Hi Tres. Calumniator a calumniando, id est, decipiendo dictus;
qui falsa crimina intendit, et convictus punitur poena talionis Iure
Canonico; ast Iure nostro, videtur
solum poena Emendae linguae, vel quod
ut alicui negotium agendo, defendendoque
faceret, et tamen non fecerit. Cuius poena apud Romanos olim de Lege
Remmia fuit, inustio literae K. vel C. in fronte.
Praevaricator, a praevaricando, id est transgrediendo limitem
iustitiae, dictus est, qui et Collusor quoque dicitur, est is, qui vera
crimina abscondit, vel qui simulat unam partem diligere, et adiuvare; et
tamen alterum adiuvat, prodita causa sui
noluerit,
tunc Reus se ex paribus illius, simpliciter absolvi faciet, convincendo
ipsum Actorem, in iudicio Regali, et amissione causae. 2. tit. 86.
quam si resumere voluerit, non nisi per gratiam Novi iudicii, id
postea facere poterit.
QUAESTIO VIGESIMA NONA.
Quid tandem Reus, qui et In-causam-attractus nuncupatur?
Est omnis
suae conscientiae, quae
sola stat, pro mille testibus, et sua sponte veritatem agnoscere, atque
etiam confiteri solet, est namque vermis perpetuo rodens, et nunquam
moriens. Et ita, quicquid sibi Iure mediante evenerit, id prompto, et parato
animo, iacta in Deum salutis suae, spe, sufferre velit.
QUAESTIO TRICESIMA PRIMA.
Quare principium huius operis a causis
Novum Prohibitioni adderetur;
sed alia forma Prohibitionales, absque Novo formarentur. Quarto, putant
aliqui Prohibitas quoque in pauciorem numerum contrahere debere; ita ut
tantum duae, vel ad summum tres admitterentur; sed id parum refert, quia non
expectantur, in omnibus terminis semper omnes quatuor, sed si
vel unica tantum praecesserit, nihilominus tamen causa, in sex
ultimis diebus levari possit, et consuevit.
Nequaquam, tum quia praecise expresso Iure Regni, 1. tit. 60.
spectat ad Curiam Regiam, tum quod in ea literarum fassionalium
invalidatio fieri deberet, quae nihil ad Comitatum pertinet, tum quia usus
quoque id obtinuisse videtur, in Curia Regia, etiam in minutoribus causis,
solum ad duodecim florenos se extend. Imo vero neque in Curia
usus eius iam admitti videtur, quod magna pars bonorum impignoratorum, per
eam
requiritur, ne se, et Iudices patiatur a
re proposita distrahi. Si deinde non datur effugium, uti licet, si vult
qualificatione, propius scilicet ad rem accedente. Et nisi Iudex cogat ex
professo ad litis contestationem, id est, negationem, vel rei affirmationem,
minime quoad fieri potest, accedendum. Si vero secus non datur respirium,
qualificationi proba adiungi potest; quod si tamen displicuerit, iterum
datur prohibita, cum solito onere,
remissionales, et literas universitatis Exmissionales, Vice-Comes
vadit ad Executionem. Repulsione obviatur, post Repulsionem causa vicissim
ad suos Iudices reportatur. Exigitur ratio Repulsionis; depositis primum
deponendis, id est, triginta sex florenis in duabus Iudicibus, in tertia
vero partibus, Actori.
Si Repulsio dilationis tantum causa, perperam facta esse comperitur, tandem
dantur literae Adiudicatoriae sententionales Actori, contra
poenam capitis incurrit,
dicto
et miserabilium personarum huc spectant.
Enchir. fol. 14.) Sed postmodum quasi post annum octavum, a
dicto anno 1492. Causae dotum, et rerum paraphernalium
translatae sunt, ad Octavas breves, id est, ad forum Locumtenentiae
anno videlicet
illae, quas nos vulgo transmissionales vocamus,
cum causa, ab inferiori, seu pedaneo Iudice, ad superiorem maturioris
revisionis gratia transmittitur. Dicti ab apo quod est de
et stolum, id est missio, vel quasi
dimissio, quam facit unus Iudex ad alium, dum scilicet pars appellans,
huiusmodi Apostolos, ab ipso petit, his verbis, seu iterationibus;
instanter, instantius, et
QUAESTIO QUINTA. / An in causis prophanis, potest aliquis citari ad forum
Spirituale; vel in iis ad respondendum cogi per Spirituales?
Non omnino, quia id Decreta Regni per expressum vetant,
60.
cognoscatur, non puto inconveniens fore, si modicum
quid hoc loco, de ea attigero.
Est ergo haec Calumnia Procuratorum, uti proxime citatus articulus 27.
anni 1567. continet; quod scienter et calumniose, id est,
fallaciter et fraudulenter, doloseve, nullas causas, quae essent iniustae
suscipient, neque illis contra Iura Regni Hungariae patrocinabuntur; vel
ullo pacto, cum parte adversa colludent. Formula vero antiqui
Postea Reus, se bona instantia uti, et recte contradicere velle; iurabat. Et
poena non praestantis hoc iuramentum est; non solum amotio ab agendo, sed
etiam si ob levem contumaciam id recusaverit, extraordinaria ex arbitrio
Iudicis infligenda; ast si de malitia illud praestare noluerit, respectu
alicuius articuli, in actione specificati, vel
et
sectari, vel orationum ornamenta
venari, sed res ipsas potius, quae nobis magna usui esse debebant, undequaque
conquirere, et in hunc ordinem selectas componere. Neque vero novas leges, aut
Iura, vel adinveni, vel statui; siquidem id non unius et privati hominis est;
sed cum iam antea statuta sint, ea tantum, quae circa ipsa melius intelligenda
observabantur, vel e memoriae loculis deprompsi, vel ex Venerandae antiquitatis
lecythis, erui; atque omnibus deinceps
lecythis, erui; atque omnibus deinceps notitiae causa, hisce scriptis
comprehendi. Inspersi etiam nonnulla, occasione sic postulante, ex sacris
Canonibus, et Iure Civili, vel ideo solum, ut si non in omnibus universe (neque
enim id huc attinebat) saltem in aliquibus coincidentibus punctis, aut aliis
quoque quae in Iure nostro desiderantur, huius etiam utriusque Iuris, vel levem
cognitionem
praegustaretis. Quae etsi
cognoscere non licuerit, neque liceat, dolendum potius est, quam invidendum, Et
optandum adhuc, atque expectandum, ut Aliqui maiore pollentes ingenio, his
crepundiis maiora olim et elegantiora posteritati consecrent. Quousque tamen id
fiet; et haec res sub incude versabitur; Vos, si legum patriarum amore tenemini,
hisce naeniis, animum vestrum oblectetis, et ad maiora percipienda interim
praeparetis. Quas vobis omnibus et singulis
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.