Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: id Your search found 15178 occurrences
First 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 2355-2382:2355. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page vii | Paragraph | SubSect | Section] atque prae gaudio in lachrymas erumpat: praesentes
tanta observantia, quanta nullos alios prosequitur: volentes abire, muneribus
amplissimis donatos ita dimittit, ut illos subinde redire precetur, eorumque adventu
maxima bona sibi contigisse profiteatur. Neque sane id sine causa, nam et rectam
regnandi rationem ab ipsis perceperat, et (ut Eleazarus de illo refert) compererat
cum vita feliciter defuncto, per doctissimum eiusdem Academiae,
Physicae professorem, Georgium LIEBLERUM, transmittatur. Ego itaque, qui talem operam ab
eruditissimo viro in conversione illa navatam perspicerem, quae doctis minime improbari
posset, libenter id manibus defuncti concessi, ut debita laboris exhausti laude
frueretur, eaque conversio meae praeferretur: ita tamen, ut ad meum exemplar, quod et
integrius et correctius plerisque in locis erat, textus Aristeae Graecus
imprimeretur.
Cum
foves, honoribusque et praemiis eximiis ornas: sed et ita
Ptolemaeum comparatione optimorum librorum, et instructione selectissimae Bibliothecae
refers, ut cum eius laudis ac studii socios quam plurimos habeas, omnes tamen post
te reliqueris. Testantur id cum alii autores complures, tua liberalitate publicae
utilitati dati: tum vero Novellarum Iustiniani absolutissima editio, nobis post longa
desideria, cum perpetua voluntatis tuae in literas laude, tandem communicata. Quare ut
libellum hunc, et tanquam speculum
fuisset, ad Eleazarum pontificem
Iudaeorum, Andream praecipuum corporis sui satellitem, cum Aristea, libri huius autore,
cum amplissimis et elaboratissimis donis ablegat: petens, ut Interpretes Legi in linguam
Graecam transferendae idonei sibi mittantur. Utque id facilius impetret, Iudaeorum, qui
partim a Persis, cum illi rerum potirentur, Hierosolymis abducti, partim a patre regis
Ptolemaeo cognomento Lagi capti fuerant, ultra centum millia, ad preces Aristeae
liberat: iusto precio iis a quibus captivi detinebantur,
bini interpretes seorsim conclusi, et
singulis paribus legis translatio tradita esset, in interpretatione ita consenserint, ut
collatione conversionis facta, ubi dictio ab uno parium apposita esset, ea a caeteris
quoque omnibus addita: vicissim, ubi quid detractum, id aequaliter ab omnibus demptum
deprehenderetur. Tanta Dei, Interpretum corda dirigentis, et ad consensionem mentes
inflectentis, hic gratia apparuit. Caeterum haec obiter admonuisse sufficit:
demonstrationes eorum qui quaerit, eas apud Epiphanium loco
haec obiter admonuisse sufficit:
demonstrationes eorum qui quaerit, eas apud Epiphanium loco prius allegato inveniet. Ad
Aristeam autem quod attinet, praeter hunc, et alius liber illius de Consultationibus
regiis, et cellulis atque iugis, in Pharo extat: Ioachimo id quoque in Chronologia
Nicephorea referente.
erant a patre regis, qui primum et civitate potitus est, et
Aegyptum occupavit. Sunt quidem et haec digna quae tibi exponam, licet persuasum habeant
te magis invitare nos ad gravitatem et mores exponendos illorum hominum, qui secundum
sanctas degunt leges: id quod est praecipue instituti nostri, ita tibi exponere, ut rem
totam cognoscas: quoniam nuper ex insula ad nos venisti eo animo et studio, ut
cognosceres omnia quae extarent utilia ad animi informationem. Misi autem et ante ad
te illorum, quae
libera eos qui detinentur in
servitute.
Nec vero ille ita diu suspensus mansit, cum nos etiam in animo ad Deum preces
funderemus, ut mentem ipsius praepararet ad liberandos universos illos. Cum enim genus
humanum sit Dei creatura, nimirum id pro voluntate ipsius et transformatur et flectitur.
Itaque multis et variis precibus in corde meo invocabam Deum omnia administrantem, ut
permoveretur rex ad perficienda illa quae petieram. ac conceperam de salute illorum
hominum magnam spem, ex hac ratione
invenimus et nobis et negocio ipsi conducere. Qui autem volet
aliquem ex contumacibus deferre, ille in deprehensum ius et potestatem habebit
plenam, bona vero talium recipientur in fiscum regium.
Oblato hoc edicto, ut regi praelegeretur, cum id omnia complecteretur, hoc excepto, ET
SI QUI VEL ANTE ADERANT, VEL POSTEA SUNT ADDUCTI EX IUDAEA: hoc rex, ex sua munificentia
et magnanimitate adiecit: iussitque solutionem, ut quae multiplex et cumulata esset
futura, partiri et distribuere inter ministros
ac iustitia per omnia digni. Qui etiam exposuerunt
nobis omnia sibi abs te commissa: et a nobis vicissim cognoverunt, quae ad literas tuas
respondenda fuerunt. Nam in omnibus quae tibi proderunt, etiamsi illa naturam nostram
superent, obtemperabimus tibi: id quod est argumentum amicitiae et dilectionis. Quoniam
et tu magnis et indelebilibus beneficiis cives nostros, et eos permultos, affecisti.
Atque ideo statim pro te, sorore tua, liberis et amicis sacra exhibuimus, in quibus
simul universa multitudo
continui et densi inter se situs, quae ambibat
totam mensam. Sub hac lapidea ovorum effigie, artifices fecerant coronam feracem
omnium frugum, ita ut illi fructus extarent, et conspicui essent: ut botri, spicae,
palmae, poma, olivae, punica mala, et id genus alii fructus: quos singulos lapides non
tantum ad formam, sed et colorem fructuum elaboratos in circuitu totius mensae
alligarant ad summum orbis aurei. Post coronam ita exornatam extabat in opere similiter
et ovicularis illa facies, et illa reliqua
manu sursum
porriciunt mira industria, in altitudinem satis magnam: nec in iis excipiendis errant.
Simili modo porriciunt etiam ovium crura, nec non et caprarum, quae mirifice et pondere
et pinguedine excellunt. nam quod iam dictum est, ita peragitur, ut ad id, a certis
quibus hoc curae est, per omnia seligantur, quae et labe reprehensionis omni
vacent, et pinguedine excellant. Ad quietem autem habent locum certum, ubi quiescentes
recumbunt: atque inde usi quiete, alacres et prompti excitantur, nemine
evenit ut iuventus quidem floreat,
regiones vero negligantur, omnibus ad hilaritatem animi intentis: cum ab ortu ipso
naturę suae omnes homines ad voluptates sint praecipites et proni. Alexandria
Aegypti urbs, deque eadem edictum id quod usu venit Alexandriae, quae cum
omnes civitates et magnitudine et affluentia rerum superet, in eam ex omnibus regionis
partibus commeantes incolae ad hospitales invitationes, dum morantur diutius ibi, cultum
terrae in diminutionem perducunt. unde rex, ne
vocandus in ius, intra quinque dies negocium eius in
iudicio expediretur. Cumque etiam frumentarios, commeatusque curatores et eorum
ministros magnifaceret, legibus ordinavit, ut ne agricolae et praefecti civitatis
quęstum facientes, minuerent cellas et horrea, id est, fructus agriculturae.
Fertilitas terrae Iudaicae In haec autem ideo digressi sumus, quia
Eleazarus ea nobis accurate demonstravit. Est ergo ibi magnum studium agriculturae: et
ideo regio eorum consita est arboribus
Quam vero ipsum Eleazarum
amarent, hinc licebat cognoscere, quia inviti et aegre ab ipso discedebant. Ipse etiam
valde eos amabat, quod inde licebat colligere: quia praeterquam quod scripserat ad Regem
de ipsis restituendis, multum etiam rogabat Andream, ut id negocii promoveret, et in
aliis quibus possemus, ipsis gratificaremur. Cumque nos promisissemus nostram operam, et
dixissemus ipsum non debere de istis sollicitum esse: ipse respondebat, se etiam valde
angi animo ob istam rem. Compertum enim habere, Regem, cum
quae in terra ab hominibus clam fiant: sed
quaecunque quis vel iam faciat, vel post sit facturus, ea sint illi aperta. Quibus
quidem ita accurate traditis, hoc demonstravit et effecit, ut si quis tantum cogitet de
aliquo improbo facinore peragendo, nedum si id peregisset, sciret Deum id non latere:
sicque in tota lege sua Dei maiestatem et potentiam illustravit. Hoc initio ita facto,
demonstravit deinde, omnes alios homines, praeter Iudaeos, stulte multos statuere Deos,
et colere eos quibus ipsi sint multo
clam fiant: sed
quaecunque quis vel iam faciat, vel post sit facturus, ea sint illi aperta. Quibus
quidem ita accurate traditis, hoc demonstravit et effecit, ut si quis tantum cogitet de
aliquo improbo facinore peragendo, nedum si id peregisset, sciret Deum id non latere:
sicque in tota lege sua Dei maiestatem et potentiam illustravit. Hoc initio ita facto,
demonstravit deinde, omnes alios homines, praeter Iudaeos, stulte multos statuere Deos,
et colere eos quibus ipsi sint multo praestantiores. Nam illos simulachra
Quae
nam Iudaeis munda vel immunda censeantur Nam ex volatilibus, quibus utimur
omnia sunt mansueta, et excellunt puritate, nutriunturque tritico et leguminibus: ut
sunt columbae, turtures, attagenę, perdices, anseres, et id genus alia volatilia. quae
autem nobis sunt prohibitae volucres, illas invenies esse agrestes, carnivoras, in alias
violentas, et illas mansuetas ad suum nutrimentum diripientes: nec vero illas solum, sed
et agnos, et hoedos, ipsosque homines et mortuos et
diligenter praecipit: iubens ut neque ageremus neque audiremus quicquam temere: neque
etiam orationis facultate confisi, ad iniusta delaberemur. Horumque rationes et causas
similiter in naturis bestiarum quas prohibuit, est invenire. Nam mustelae et murium, et
id genus aliarum bestiarum, quas prohibuit, est invenire. Nam mustelae et murium, et id
genus aliarum bestiarum quae sunt prohibitae, natura est damnosa, et ad nocendum prona.
mures enim omnia vastant et corrumpunt, non solum quantum ad ipsorum nutrimentum
etiam orationis facultate confisi, ad iniusta delaberemur. Horumque rationes et causas
similiter in naturis bestiarum quas prohibuit, est invenire. Nam mustelae et murium, et
id genus aliarum bestiarum, quas prohibuit, est invenire. Nam mustelae et murium, et id
genus aliarum bestiarum quae sunt prohibitae, natura est damnosa, et ad nocendum prona.
mures enim omnia vastant et corrumpunt, non solum quantum ad ipsorum nutrimentum
attinet: sed etiam, quia quę invadunt, illa omnino corrumpunt, et reddunt
cernis, ut quot essent
civitates, quę suppeditarent ea quae ad cibum, potum et lectisternia attinerent: tot
essent etiam praefecti eorum, qui exercitati et assuefacti, cum qui ad Regem venissent,
pro more omnia adornarent sine omni molestia et mora: id quod etiam circa hos
hospites est factum. Nam Dorotheus, homo diligentissimus, illis praeerat: qui curavit
omnia sibi commissa, et ad huiuscemodi exceptiones destinata, expandi et substerni, et
iuxta Regis voluntatem sessionem etiam in duas partes
sequentibus vero sex diebus, velle etiam ex
reliquis aliquid addiscere. Deinde quaesivit ex proximo: 10 QUIS finis
esset fortitudinis? Ille respondit: Si quod in rebus arduis et periculosis fuerit recte
deliberatum et constitutum, id etiam ita pro animi sententia expediatur. Sed tibi, o
Rex, a Deo praeclare omnia perficiuntur, qui recta et salutaria habes proposita.
Acclamantibus omnibus ad haec, et applausu suam approbationem declarantibus, Rex ad
philosophos, qui non pauci aderant,
esse liber a vicio
invidiae, ita ut ipse nemini invideret? Ille interiecta brevi mora, dixit: Hoc pręcipue
modo, si ita tecum cogitaveris, Deum esse qui distribuat et largiatur regibus
potentiam et opum affluentiam, nec esse quenquam regem ex sese. id quod inde patet, quia
omnes cupiunt consequi hanc dignitatem: sed non possunt, cum sit Dei donum.
Hoc multis collaudato, ad sequentem dixit: 23 QUOMODO spreverit hostes?
Ille dixit: Si studueris omnes homines benevolentia
hoc
faciendum esse apud illos, qui amice erga nos sunt affecti: ego autem existimo hanc
honorificam venditationem cum gratia civilis moderationis usurpandam coram illis, qui in
contrariis gloriam et laudem quaerunt, ut hoc modo illos etiam traducamus ad id quod
conveniat, et prosit illis. Sed Deus erit orandus, ut haec ille perficiat, qui omnium
animos gubernat et moderatur.
Suffragatus huic, sextum pronunciare iussit sententiam suam ad hanc quaestionem:
26 QUIBUS
virtutis.
His exhilaratus, sequentem interrogabat: 45 QUOMODO possit esse liber et
vacuus ab ira? Ad hoc dixit ille: Si primum consideraveris, quod cum omnium potestatem
habeas, si adiunxeris iram, mortem sis allaturus multis: id quod est inutile et triste,
si quis ex eo quod omnia in sua potestate habeat, multos vita privat: deinde si hoc
etiam perpenderis, cum omnes habeas subiectos, et nullum adversantem, non esse cur tibi
sit irascendum. Postremo, si et hoc expenderis, Deum totum
occupatus, ut
cui omnia a Deo recte administrentur.
Exhilaratus his dictis, sequentem interrogabat: 71 UTRUM sit satius
populo ut ex privatis aliquem sibi eligant regem, an vero ex regia stirpe genitum? Ille
inquit: Id est eligendum, quod est naturae gratum et exoptatum. Nam et ex regibus electi
in gubernationem regni, adversus subditos inclementes et duri solent existere: et ex
privatis, ac quidem multo magis, nonnulli et alia mala et paupertatem experti, cum ad
imperia
meam
accepi ab illis, qui singula quae fiunt et dicuntur in regiis negociis et conviviis,
excipere et annotare solent. Nam, ut ipse scis, hic mos est, ut quo die Rex incipiat
publica negocia agere, omnia excipiantur scripto, et quae dicantur et quae gerantur: id
quod recte et utiliter fit. Nam hinc sequenti die et acta et dicta praecedentis,
antequam quid denuo publice agatur, pręleguntur: et si quid parum recte est gestum: id
emendatur. Inde ergo cum essent omnia accurate perscripta, nos haec, sicut dictum est,
incipiat
publica negocia agere, omnia excipiantur scripto, et quae dicantur et quae gerantur: id
quod recte et utiliter fit. Nam hinc sequenti die et acta et dicta praecedentis,
antequam quid denuo publice agatur, pręleguntur: et si quid parum recte est gestum: id
emendatur. Inde ergo cum essent omnia accurate perscripta, nos haec, sicut dictum est,
desumpta et selecta ad te misimus: non ignari, quantum sit tuum studium ad cognoscenda
utilia.
Post tres autem dies, quam illa quae exposuimus, sunt acta,
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.