Your search found 520 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 266-330:

minime fraudandi sunt) non possit indubitata veritas et Scripturae infallibilis interpretatio hauriri, indicavi gravissimas causas et rationes, in ea ipsa tractatione de vera Norma veritatis ac Ecclesiae Dei. quae sunt in summa: Imperitia linguarum: licentia declamitandi, et Scripturae testimoniis pene pro libitu abutendi: variae, et etiam contrariae interpretationes eorundem locorum ab iisdem Patribus adhibitae: et adhibitae: et denique, quod nullus eorum diligentissime ipsum Textum ac verba Sacrarum literarum explicuit. Etiam cum explicare videntur velle aliquem sacrum librum,

possitque ei homo plene obedire. Quare contra monendi sunt homines, praesertim iuventus, legem Dei intima cordis scrutari, ac damnare. Sic Christus acuit legem Matth. 5, ostendens eam summam perfectissimamque obedientiam flagitare, et vel intimos cordis motus damnare. Ad haec, nullus pene est usus legis, nisi summa eius ac iustitiae divinae severitas una cum ira Dei patefiat, et inhaerens ac latitans malitia, aut vetus Adam redarguatur et confodiatur, detractis ficulneis humanae malitiae palliationibus Sic Christus ipse (ut dixi) legem acuit, et asperos eius dentes torvosque

spes, aut difficultas potiendi, aut alius metus confundere ac perturbare: mox voto potiti sedant amorem, et ad aliquam aequabilitatem ac certitudinem animum reducunt. At amor virginis, quam sibi soli propriam amator expetit, quaque videt difficile esse potiri, ita intenditur et inflammatur, ut pene ad insaniam iuvenem redigat: vereque dici queat secundum Salomonem, ita dubius, variabilis et fluctuans, ut perinde difficulter eius viam, normam aut vestigia deprehendas, sicut aquilae in caelo, navis in aqua, et serpentis curuo et flexuoso ac sinuoso ingressu incedentis: aut sicut Poetae

est, veteres promissiones misericordiae, favoris ac beneficentiae. Antiquorum desolationes erigent Is. 6. pro, priscas ruinas, olimque dirutas civitates instaurabunt. Ab antiquo aenigmata. Psal. 78, Loquar aenigmata ab antiquo: pro antiqua, exoleta, et quae prae vetustate pene interciderunt. Intelligit autem verba, miracula, ac benefacta Dei. Antiquus dierum, Dan. 7. id est, Deus aeternus qui numquam esse coepit, semperque ab aeterno fuit. Antiquitates caeli. Psal. 68, Qui equitat in caelis, caelis antiquitatis: id est, in sua gloria aeterna.

ascendit. Accipere consolationem super mortuo: id est, de morte eius, 2 Sam. 13. Consolationem sumere de hostibus, Esa. 1: pro, sumere acerbas poenas de eis: atque inde porro solatium et voluptatem capere, ut solet iratis optata vindicta suavissima esse. Eadem ferme phrasis etiam pene contrarium sensum habet, Esaiae 57. Nunquid super hisce consolationem accipiam? pro, nunquid haec patienter feram? Calix consolationum: quae phrasis alludit ad morem aliquem Ivaicum. Ierem. 16. Neque potabunt eos calice consolationum super patre suo, et matre sua: id est, non

aliquem Ivaicum. Ierem. 16. Neque potabunt eos calice consolationum super patre suo, et matre sua: id est, non consolabuntur eos. Res extreme perditas et promiscuas mortes significat, ut usitatae funerum caeremoniae adhiberi nequeant. Vide supra in Calix. CONSPECTUS, in Hebraeo est Pene פני facies. Varias autem habet significationes. Crebro admodum arcam ipsam foederis in tabernaculo existentem denotat: ut Exod. 23. Non apparebis in conspectu meo vacuus. Et Levit. 3. Ad ostium tabernaculi Ecclesiae offeret eum sponte in conspectu

se autem imminui: non quod Baptista praesentia Christi minor fieret: sed quod praefulgens gloria Christi, ipsum veluti solis splendor lunam aut stellas obscurabat. Quod porro in Genesi dicitur Crescite et multiplicamini, et replete terram: ibidem abunde exponitur. Tria enim illa verba ibi pene synonyma et aequivalentia sunt. Caeterum phrasis Ire et crescere, 2. Par. 17: pro, subinde magis ac magis crescere, suo loco in verbo Ire, aut Vadere, exponetur. CRIBRUM, instrumentum est purgando frumento praeparatum: in quo, dum sua quadam ratione agitatur, minutiores

taxat, quod cyminum et mentam decimabant, ac de illis vilissimis rebus summa diligentia decimas Domino offerebant: interea vero res longe maximas, ad religionem, cultum ac gloriam Dei et hominum salutem pertinentes, foedissime negligebant. imo et petulanter violabant ac transgrediebantur. Videtur pene fuisse proverbialem quandam locutionem: sicut et illas de culice ac camelo, item de festuca ac trabe. Sic et Graeci proverbiali quadam sermonis forma, nimium sordidos κυμινοπρήστας cyminisecos vocârunt, quasi nec in minima re de suo iure

super Domino, et dabit tibi petitiones cordis tui: pro, acquiesce certa fiducia et amore in Domino, tanquam re tibi longe suavissima et salutarissima, inde omne bonum ac commodum expectans. Psal. 147, Neque in tibiis viri delectatur. Aliud quidem verbum in Hebraeo est, sed idem pene sensus. Testimonia tua sunt delectationes meae, et viri consiliarii mei: Psal. 119. Iterum in Hebraeo nova vox est, sed significatio valde prioribus vicina. Planta delectationum, Isaiae 5. Et puer delectationum, Ieremiae 31: pro planta aut puero delectabili, seu quo quis

se ventura interpretatur, Mat. 24. Aliqui igitur intellexerunt de statua Caligulae in templo collocata, quae extrema vastationem Hierosolymae praecessit. Rectius autem proculdubio accipietur de Antichristi horrendis abominationibus quae postea secutae sunt, quaeque Ecclesia ac religionem Christi pene funditus vastarunt et everterunt: ac denique de Interim, et adiunctis conatib. quibus Ecclesiae nostro tempore sunt vastatae. Forte autem maxima pars eius Prophetiae restat adhuc ante extremam diem implenda per novos aliquos errores, et adiunctas persecutiones. Memorabile autem est, quod

cum Deo, Oseae 11, est veram religionem ac favorem Dei retinere, eiusque ope potenter hostibus resistere. Putant ergo plerique, quod cum Oseas dicit Adhuc Israel dominabitur, et cum sanctis fidelis erit: per posteriora exponat illud prius. Ego opinor esse allusionem ad locum Gen. 32, ubi pene eadem verba sunt. Dominatus es cum Deo et hominibus, et praevaluisti. sed sensus tandem eôdem redit. Dominabitur de Iacob, Num. 24. pro, orietur de Iacob, qui dominetur. Dominantis spiritus, Ecclesiast. 10. Si spiritus dominantis ascenderit supra te, locum tuum ne deseras. id est: Si

lib. 1. Sam. cap. 1, dicit mater Samuelis: Effudi animam meam in conspectu Domini. Quam phrasin mox in sequenti capite exponit, inquiens: Pro multitudine meditationis meae, et indignationis meae, loquuta sum. Effundere gressus, est collabi, Psalm. 73: ubi queritur David, se pene esse scandalizatum, et a vera pietate abductum, impiorum felicitate. Sic Psalm. 22: Sicut aqua effusus sum: id est, sicut aqua effusa in omnes partes dispergitur, et dilabitur, ac perit: sic ego quoque, non valentibus nervis regere corpus ac continere membra, corrui. Effusione aquarum,

meae tetenderunt caelos. Ego cum corde meo aedificare Domino domum. 1. Par. 22 et 28, scilicet, fuit. Illud Ego initiale, ociosum negligitur. Sic autem inceperat orationem ac si esset dicturus, Ego cogitavi aedificare domum Domino. Sic et Psal. 73, Et ego, pene declinaverunt pedes mei. Ibidem: Et ego, accessio ad Deum bona est mihi. Psalmo 69. Et ego oratio mea fuit ad te. Ezech. 9. Et ego, non parcet oculus meus. Ego, ecce pactum meum tecum: Gen. 17,

Esurire, sicut et Egenus, de quavimaiore miseria ac calamitate: sicut contra Saturatio, de quavis opitulatione accipitur. Sic diva Virgo canit, Esurientes implevit bonis, et divites dimisit inanes. id est, qui agnoscunt suam esuriem et egestatem. ET coniunctio, innumeras pene significationes Hebraeis habet, tametsi et in aliis linguis variae sint eius catachreses. Aliquas ordine enumerabimus. Ideo. Gen. 3. Et emisit eum Dominus. id est, propter praecedens peccatum. Gen. 3. Vocem tuam audivi, et timui quod nudus essem, et abscondi: pro, Ideo timui, ideo

protestationis, quo iubet Christus Matth. 10. protestari contra contemptores verbi Dei, et verorum doctorum. Simili sensu ac fine Paulus etiam vestimenta sua excutit Act. 18, protestando contra Iudaeos, nolentes verbum Dei audire et accipere. Nehemias etiam hoc verbo, ac pene simili signo, sed longe in alium sensum, dicit: Etiam vestimentum meum excussi, ac dixi: Sic excutiat Deus omnem hominem, qui non compleverit verbum istud, de domo sua, et labore suo, et ita sit excussus ac vacuus. ubi est excommunicatio, aut dira imprecatio. EXECRATIO, est

a facie nostra. id est, ante nos. Iudicum 5. Montes fluxerunt a facie Domini. id est, eo adventante, eisve insidente. 2 Paralip. 34. Humiliasti te a facie Dei. id est, coram. Sic si coniungatur cum ל aut ב lipene aut bi pene, item Alpene, itidem praepositio est significans coram, aut ante. Facies Dei ampliorem quandam praesentiam ac providentiam circa aliquem significat, sive in bonam aut malam partem, sive ut ille puniatur, sive etiam ut ei a Deo benefiat. Cum in malam partem accipitur, significat iram,

5, Dimittite populum, ut festa celebrent mihi. Mox clarius dicitur: Dum dicitis Eamus, sacrificemus. Sacrificare et festum celebrare idem ei sunt: Exod. 12. Festum agetis illum diem Domino: pro, solenne festum celebrabitis. Cessare facere festum, Oseae 2. pro, gravi afflictione, et pene pro ipsa solitudine ponitur. Festum igitur significat non raro, quamvis laeticiam aut gaudium. Dicetur de hac voce in vocabulo Sacrificii, aut Mactationis. Festa et novilunia, voces non raro coniunguntur, propterea quod apud Iudaeos in noviluniis singulares quaedam solennitates et

significatur) ad amussim inter sese tum literis, tum sonovocis, tum denique etiam significatione ipsa: ex quibus quomodo Graecum πίστις veniat, satis paulo ante ostensum est. Quin et Latina vox Fides omnino ab eisdem videtur venire. nam literae partim pene eaedem sunt, ut פ phe Hebraeum vicinissimum est Latino F: partim etiam ת thau et θ densae, facillime in D paulo tenuiorem mutantur. Sonus quoque istarum trium vocum patha,

et promittenti assentimur oportet profecto ipsum Deum eiusque promissiones vanas et inconstantes esse. Denique et illa tertia discriminis ratto expendatur, quod videlicet quiddam absolutum et a suadente iam prorsus separatum significat: sane in omnium auribus sonat qualem cunque, aut temerariam pene opinionem, utpote ex pauculis ac incertis quibusdam ratiunculis haustam. Ac fides contra est quiddam perpetuo Deum audiens, ei assentiens, et fidendo adhaerens: et insuper praeterquam quod ipso statim sono, ut sacrorum vox, religionem quandam auditori incutit, etiam mox intelligentem auditorem

Habet enim omnino istud foedus Dei nobiscum initum, etiam quandam naturam proprietatesve testamenti: nempe primum, quod morte testatoris, et qui nobis haec relicta bona acquisivit, confirmatur. Secundo, quod in isto foedere non tantum nos aliquid Deo offerimus, aut magnum quid pollicemur, sed pene tantum accipimus: sicut in testamento non tam testatoris quam haeredum commodum agitur. Sed de hac re in voce TESTAMENTI prolixius. Fiunt autem et instaurantur istae pactiones aut foedera cum Deo, proprie in Sacramentis: quin et ipsa sacramenta proprie sunt foedera. Ibi enim Deus nobiscum agit

eperotemate, id est stipulatione Baptismi, primae Capite tertio disserit) et accipere, quod tamen in hoc foedere primarium est: sed etiam vicissim suas quasdam obligationes ac promissiones Deo offerre ac spondere, ut in foederibus fieri solet: quarum promissionum illa maxima et pene sola est, quod velimus ab hoc solo Deo omnia bona mendicare fide per Christum, ab eoque solo pendere. Hieremias capite trigesimo primo videtur novum Testamentum vocare ipsamet beneficia, nempe remissionem peccatorum, et renovationem: sicut et Epistola Hebraeorum octavo. cum tamen ille id

domus impii migrabit: id est, posteri impiorum vel alio migrabunt, vel etiam interibunt. Isaiae 14. Et perdam Babylonis nomen, et reliquias, et germen, et progeniem. Hinc est quod Melchias vocatur germen Davidis. Isaiae 11, Ieremiae 23: quia erat nasciturus longo tempore post, ex obscurata et pene deficiente stirpe Davidis, sicut nonnunquam nova germina ex semimortua radice veteris trunci oriuntur. Porro quia Prophetae multum inculcant nomen germinis de Meschia: inde factum est, ut Zach. cap. 3, hoc nomen ei quasi proprium attribuerit. inquit enim ibi Deus: Ecce adduco

solo, tanquam suo unico bono, pendebunt. ut Psalm. 119. Lex tua est haereditas mea. et Psalm 16. Dominus est portio haereditatis meae, et calicis mei. id est, Tu es qui sustentas haereditatem meam. Funes ceciderunt mihi in praeclaris: etenim haereditas mea praeclara est mihi. Quae omnes voces pene synonymae sunt. Sic et Psal 127. Ecce haereditas Domini filii, merces fructus ventris: pro, Ecce haec sunt longe gratissima praemia, quae Deus piis dat, nempe liberorum numerositas. Haereditas Dei vocatur Ecclesia, propterea quod illa sit eius dulcissima possessio, quam

regali pompa in festo Palmarum Hierosolymam intranti, populus bene precatus est: Matthaei 21, Mar. 11, Ioh. 12. Significat autem idem quod, O Deus serva, fer opem huic nostro novo Regi: sicut olim Romani acclamarunt, Vita et felicitas Caesari etc. Sumpta vero est et illa vox, et pene tota illa exclamatio, ex Psal. 117, nisi quod in Evangelistis additur, In excelsis: de quo supra suo loco dictum est. HOSTIAE, sunt idem quod sacrificia aut victimae apud Iudaeos et Gentiles: quae, quoniam post Christum, (quem potissimum omnia Sacra populi Dei

dolorem, quo cruciabar. ubi etiam descriptio ieiunii habetur. Ieiunus etiam pro esuriente, extra religionem, usurpatur. ut Matt. 15. Ieiunos dimittere nolo. i. esurientes. Sic Act. 27, Cum multa ieiunatio fuisset. i. cum prae moerore et gravi tempestate diu cibo potuque abstinuissent, et pene fame confecti essent. In hac significatione utuntur medici, cum vetant corporis exercitium ieiuno ventriculo. IGNIS admodum varias, et nonnullas obscuras locutiones in Sacris literis parit, quas ordine exponam. Primum autem, idque admodum crebro, ponitur pro quavis re valde

in rerum vere ac solide bonarum translatione ab alio ad alium: ubi tamen non vera ac realis rerum transportatio fit, sed tantum rationalis, consensus decreti, aut cogitationis translatio pro vera habetur, eiusve locum supplet. Sic debitum aut solutio ab alio mercatore in alium transcribitur, ut pene de sit ac si ille reipsa tantum auri accepisset, dedisset, deberet, aut ab alio expectaret creditum antea. Haec imputatio (ut dixi) est in ipsa translatione verae ac bonae tamen ab alio ad alium, cum res vera non vere ac realiter transfertur: cumque ea putaticia, rationalis, aut imputata

rem. sicut et Ethnicus ille, inquiens:
Cum sis ipse nocens, moritur cur victima pro te?
Stulticia est morte alterius sperare salutem. At non esse rem parvam, imputari alicui iustitiam, praesertim Christi, vel ex eo apparet, quod res ingens, ac ipsimet Domino pene importabile onus fuit, quod nostra peccata aut iniustitia sunt ei imputata. Tota quoque Scriptura clamat rem ingentem esse imputari aut non imputari, seu condonari alicui iniustitiam: igitur etiam imputari alicui a Deo iustitiam filii sui ingens bonum est, ex quo tota nostra salus dependet,

vel da iniquitatem super iniquitatem eorum, et in iustitiam tuam non perveniant. Psal. 90 Posuisti iniquitates nostras in conspectu tuo, et abscondita nostra in luce vultus tui. Sic statuere alicui peccatum, Act 7, pro firmissime et vehementissime imputare. Hae ac similes pene innumerae voces ac loquutiones praesertim autem ipsum verbum Iustificare, luculentissime declarant verbum imputare, et loquutionem Alicui imputare iustitiam Christi, aut fidem pro iustitia, seu ad iustitiam: nempe quod sit quaedam rationalis aut decreti adscriptio

Papisticis abominationibus exempla imputativae iustitiae, ut eorum blasphemas calumnias redarguerem, quibus imputativam Christi iustitiam exagitant, tanquam rem vanam ac commenticiam, cum ipsi innumeras in sua illa errorum Babylone humanorum meritorum imputativas iustitias habeant, in eisque totam pene veram pietatem ac salutem hominum collocent. ¶ Ut vero (sicut paulo ante dixi) omnis occasio errandi simplici auditori auferatur, duo quaedam discrimina inter humanam et divinam imputationem diligentissime observanda ac consideranda sunt. Primum ergo illud expendatur, quod omnia hominum

Isaiae 42, et 51, Legem eius insu-lae expectabunt. Isaiae 66: Et venient, et videbunt gloriam meam: et mittam ex illis qui salvati fuerint, ad insulas longe. Saepe nomen Insulanorum, cum longe positis, aut procul habitantibus, aut etiam maritimis, Scriptura coniungit, ut videantur ei esse pene Synonyma ista duo, et similia vocabula. Aliquando insula ipsam Hierosolymam significat: quia quasi solitaria et ab aliis separata erat. seu etiam pro tota gente Israel: quia perinde circumsessa erat a gentilium populis in circuitu habitantibus, ac a mari insulae circumfunduntur. Isaiae 20.

iustificari per legem Moysi. Act. 15. Nisi circumcidamini secundum morem Moysi, non potestis esse salui. Act. 6, Mutabit instituta, quae nobis tradidit Moyses. Interdum etiam Lex specialiter usurpatur pro decretis caeremonialibus. Hebr. 7, Lex constituit homines sacerdotes. Heb. 9, Omnia pene per sanguinem secundum legem mundantur. Heb. 10, Umbram habens lex futurorum bonorum. Aut de statutis forensibus. Act. 23. Tu sedes iudicans me secundum legem, et contra legem iubes me percuti? Rom. 7. Mulier vivente viro alligata est legi. Aut de praeceptis legis Moralis, seu Decalogi:

pro ἐὰν Cum pro Si: Si omnia faceretis, adhuc deberetis agnoscere vos servos inutiles esse, nihilque esse meritos, sed tantum debitum praestitisse: quanto magis nunc, cum parum praestetis? In veteri quidem Testamento innumeris pene vicibus Cum pro אם SI ponitur, ut Exod. 22. Cum vir furabitur bovem: pro, Si quis furabitur. Aliquoties in eo cap. talis catachresis voculae Cum est Sic et Levit. 5. Deut. 4. habetur: Invenietis Dominum, cum ex toto corde quaesieritis eum:

Conclusio ait, ἐαν οὖν ἡ ἀκροβυσία ϕυλάσσῃ: id est, Cum gentes fecerint, et si praeputium custodiverint. Videmus initium et finem, propositionem et conclusionem totius huius loci, tum sensu, tum et forma loquendi, ac pene etiam omnibus verbis sibi mutuo correspondere. Quae collatio maximi ponderis apud Lectorem attentum esse deberet. Nam conclusio summam totius praecedentis tractationis summarie colligit, ut dixi. Deinde dicit, Praeputium legem servans aut perficiens, iudicaturum in extrema die Iudaeos. Ubi

illa Iudaeorum iustitia refutaretur, atque ita collatione, Ethnicorum Iudaei tanto magis accusarentur. Ex hisce rationibus ac dispositione manifeste apparet, primum et secundum Caput ad Romanos nihil plane patrocinari libero arbitrio. In primo enim tantum praesentia Dei in suis operibus pene palpabilis praedicatur, quam utcunque ab effectibus et experientia ratio cinando Ethnici delibaverant: in secundo autem, tantum conditionaliter confert Apostolus sanctum Ethnicum cum hypocrita Iudaeo, non quod quisquam talis Ethnicus revera extiterit: sed ut ostendat, illam veram cordis

Omnes gentes habuerunt aliquas religiones: Ergo videtur aliquid naturale esse. Responsio: Habuerunt illas meliores sententias a primis patrib. per manus traditas. Nec omnino fuit muta doctrina Iudaica, [?:-ut ] gentib penitus ignota: sicut Phocylides, Homerus, Hesiodus et alii quidam pene ad verbum ex Sacris recitant. Manifestum certe est, Platonem multa verae religionis dogmata, sacrarumque literarum sententias ab Aegyptiis percepisse. Is vero est fons Graecae philosophiae: primus in orbe Deos fecit timor,— timentes enim, et tonitrua ac fulmina audientes, mox

omnibus pro mortuo, seu ut iam mortuum: quod etiam ex praetextu apparet. inquit enim: Deputatus sum cum dependentib. in lacum, inter mortuos liber, sicut interfecti [?:-ientes ] in sepulchro, quorum memoria amplius non [?:-a ] , quique de manu tua abscisi sunt. Similis pene est [?: ] loquutio praecedenti, de libertate solitariae domus, [?: ] est leprosorum. Sicut enim domus solitaria, a nobis [?: a- ] non contingitur: ita mortui sunt ab omni commercio quorum separati, omnes sese ab eis segregant. Valde quoque vicina huic

iracundiae homines et animosos differentia maxima est Iram igitur qui differre et cohibere possunt, dicuntur μακρόθυμοι, quos nonnulli longanimes vocant, vocabulo parum Latino. et μακροθυμία idem pene est quod πραότης, lenitas et clementia: quae tamen a lenitudine, aut animi desponsione et demissione (quam Graeci quoque ἀθυμίαν vocant) distinguitur. LONGINQUUS, pro valde alienus, nihil

pravos, et quibus iam non tantum originalis, sed et accersita malitia quasi innata est, vocat malignos. Habet ea versio etiam verbum Malignor, et participium Malignans: credo in hoc excogitatum, ut verbum πονηρεύω (praesertim in Psalterio, quod pene ad verbum ex Graeco translatum est) exprimeret. In aliis alio qui libris Sacrarum literarum non perinde reperitur, sicut et Latinis est inusitatum. Credo sane etiam ipsum πονηρεύω a Septuaginta excogitatum, ad exprimendum Hebraeum Hera.

immittere [?: ] poenam peccatorum. In Esaia est: Ego sum qui facio partem, et creo mala. Hoc enim genus mali seu poenae saepe, [?: ] quidem rectissime tribuitur Deo, ut iudici totius munndi alterum vero illud culpae soli homini ac diabolo. Huius significationis sunt pene innumerae variationes [?: ] phrases, quas aliqua ex parte percurram. ¶ Quiesce [?: ] [?:-more ] mali, Proverb. 1. Quietus aut securus erit a timore mali: id est, auscultans veram sapientiam. erit tutus a malo. Dies mali, pro tempore calamitoso.

vel etiam negociabuntur mercibus a te factis. Sicut vulgo nunc dici solet, Noerenberger [?: bande ] , [?: ] scheisst alle landt: id est, Merces et varia opera ibi ab artificibus facta, latissime distrahuntur, aut venduntur. Additur aliquando, ut et alibi monui, manus pene ociose non tamen sine emphasi quadam personae aliquid agetis. ut Psal. 11. Opera manuum eius veritas et iudicii opera manuum tuarum sunt caeli, operi manuum suarum incurvaverunt se. Isaiae 2. pro, idolis quae ipsimet fabricati sunt. Non solum autem hominibus ac Deo adiungitur

Non videbit impius rivulos et flumina torrentium mellis et butyri: id est, non benedicet Deus impiis, ut copia rerum ad victum utilium fruantur cum reliquis piis, aut coetu Dei. Quia mel largius sumptum, facile in choleram vertitur, ideoque insalubris est talis eius sumptio: ideo per similitudinem pene proverbialiter dici in Sacris solet. Petitur hinc praeceptum de moderato omnium rerum bonarum usu, ac in universum de adhibendo in rebus agendis [?:-do ] . Proverb. 25. Sicut comedere mel multum, non [?: ] bonum: sic investigatio aut scrutatio gloriae eorum

indurasse spiritum, et obfirmasse cor regis Sihon, ne pateretur transire Israelitas per suam terram, quo illi coacti cum eo pugnare, ipsum et subditos perderent, eorumque res occuparent. Sic describitur pertinacia Isaiae 4 per frontem aeneam, et Hier. 5 per faciem petra duriorem. Paulus quoque pene simili praecedentibus phrasi utitur 1. Cor. 7, inquiens: Si quis stat firmus in corde suo, etc. OBIURGARE, in Sacris literis non tantum verbalem castigationem, (ut alioqui sonare videtur) denotat: sed et realem punitionem, repressionem et coactionem significare

esset ipse, nullumve in se ius ac dominium in semetipsum haberet. Occasio autem illa est causa per accidens, seu abusus rei bonae, quod nitamur in vetitum. Sic enim ea latens pestis fortius occasione legis sese exerit: sicut ignis in calce viva latens, si aqua perfundatur stridet. et in fumum ac pene flammam erumpit: qua similitudine Luth. p. m. in Galatis utitur. 2 Cor. 5 dicit Paulus, se occasionem gloriationis suppeditare Corin. ubi occasio revera pro materia gloriationis ponitur. Vult enim dicere Apostolus, se non tam ideo connumerare sua quaedam decora aut laudes, ut apud ipsos sese

[?: nimi- ] ctum. Threnorum secundo. Idem est descendere [?: ] aquas, Threnor. tertio: Descendit in rivos [?: aqua- ] oculus meus. Et Ierem. decimotertio: Descendet oculus meus in lachrymam: id est, perpetuo fletu [?: de- ] ac defluit, et pene totus effluit et effunditur in lachrymas. Oculis dare somnum, id est; dormire, Psalmo 131 dedero somnum oculis meis, et palpebris meis [?: d- ] tationem. Eadem locutio est et Proverb. 6. Idem est Videre somnum oculis: Die ac nocte somnum oculis [?: ] non

[?: ] paratos fuisse dare sibi oculos, si possibile fuisset. id est, quasvis preciosissimas et charissimas res, et gratificari ei summis ac difficilibus rebus. Quo sermone exprimit eorum summam dilectionem erga se, suumque ministerium et Evangelion. Similis prorsus res, ac locutio pene eadem est ad Colossenses 2. ubi affirmat se paratum esse dare illis non tantum Evangelion, sed et propriam animam: id est, quidvis longe preciosissimum, ac sibi gratissimum: cupere se illis in omnibus ac summis gratificari, ac vel mortem pro eis oppetere. Sic Itali de re charissima dicunt,

oculi eorum. Oculos ut non videant, et aures ut non audiant, Romanorum 11. pro, oculos non videntes aut caecos, et aures non audientes vel surdas. Quibus ante oculos fuit Christus depictus, Gal. 3. id est, quibus Evangelium ita clare, evidenter ac luculenter fuit traditum ac propositum, ut pene oculis suis viderint Christi passionem. Ante oculos aliquid ponere, aut oculis subiicere, usitatum est, et in omnibus linguis usurpatur. Deus det vobis illuminatos oculos mentis, Ephes. 1. id est, illuminatam mentem. Contra 1. Iohan. 2, Tenebrae excaecaverunt oculos eius. Abstergere

esse in ore et corde: pro, in promptu esse, et quasi ad manum habere. Deut. 30, Propinquum est verbum in ore tuo et corde tuo valde, ut facias illud. Non possibilitatem legis aut obedientiae ei praestandae asserit, ut seductores volunt: sed praesentiam doctrinae, quae iam sit eis tradita, et pene usque ad fastidium inculcata, ut non possint queri Dei culpa se inobedientes esse, qui sibi modum aut regulam obedientiae ac cultus non praescripserit. Ideo prius dixerat, Hoc praeceptum non est procul super caelos, aut ultra longinqua maria, ut possis queri ac dicere, O' utinam nobis aliquis

homines, et animosos differentia maxima est. Iram igitur qui differre et cohibere possunt, dicuntur μακρόθυμει, quos [?: ] nulli Longanimes vocant, vocabulo parum Latino. Et μακροθυμία idem pene est, quod πραότης, lenitas et clementia, quae tamen a lentitudine aut animi desponsione et demissione, (quam Graeci quoque ἀθυμίαν vocant) distinguitur. Haec patientia aut lenitas saepissime Deo tribuitur.

προορισμὸν et πρόθεσιν, hoc est, inter praedestinationem et propositionem sive propositum: quod illud pertineat ad ea quae multo ante definivimns in animo, antequam fiant: hoc, cum iam vioina est machinatio, ut pene cogitationem sequatur effectus. Erasmus porro super Romanis 8. de hisce vocibus aut rebus ita scribit: Secundum propositum κατὰ πρόσθεσιν, id est, iuxta animi destinationem: ut Propositum, referatur non ad sancti, aut ad hominem recti

super hunc locum, ut eo magis omne dubium de vero sensu dicti illius rudioribus eximatur. Id quod a principio dico vobis, τὴν ἀρχὴν ὅτι καὶ λέγω ὑμῖν. Hanc expositionem etiam affert Stapulensis. Sed quia hic locus infinitis pene modis fuit expositus, et vera eius explicatio a significatione verborum pendet, primum explicabo, cum bona lectoris venia, diversas interpretationes: deinde paucis dicam, quomodo putem esse intelligendum. Augustinus ergo (ut Eras, observavit) τὴν

caeteris amplecterer, plurimis rationibus sum adductus. Nam quod ad rem ipsam attinet, plana est sententia, neque subtilis, neque detorta, sed ad quaestionem maxime accommodata. Deinde vero, in verborum explicatione servatur genuina ac propria explicatio. Nam quod ad traiectionem attinet, infinita pene similia exempla occurrunt, quae passim annotavimus. ut Rom. 12, et apud Lucam saepe, et infra in hoc ipso 8. cap. ὅ, τι vero, non ὅτι scribendum esse, docet maxima pars superiorum interpretationum,

pro ἐάν, Cum pro Si. Si omnia faceretis, adhuc deberetis agnoscere vos servos inutiles esse, nihilque esse meritos, sed tantum debitum praestitisse: quanto magis nunc, cum parum praestetis? In veteri quidem Testamento innumeris pene vicibus Cum pro אם Si ponitur. ut Exodi 22: Cum vir furabitur bovem: pro, Si quis furabitur. Aliquoties in eo Capite talis catachresis voculae Cum est. Sic

vocis Regnum, inter quas illae sunt celebriores, Regnum Dei, regnum caelorum, regnum Christi, quae locutiones non raro idem valent. Aliquando et absolute posita vox Regnum, eandem vim obtinent. Regnare crebro significat regem agere, aut regno praeesse. Verum alia quaedam, ac pene catachrestica significatio est, cum denotet aliquem potenter dominari, aliquos regere, aut etiam alioqui praevalere, omnia pro suo arbitrio agere, florere, ac vigere. Deus facit regnare hypocritam propterpeccata populi, Iob 34. tametsi in Hebraeo sit alius sensus. Oseae 8. Ipsi fecerunt

exercitus et curruum hostilium est et Ioelis 2, et Nahum tertio. Isa. vigesimooctavo dicitur de varia trituratione frugum, et quod triticum rota trituretur: ubi illa longa similitudine ostendit, se modum ac moderationem adhibere in castigandis piis. Ezechielis primo describitur mirabilis et pene inexplicabilis visio quadrigae et rotarum, sicut et Danielis septimo: quae tractatio non proprie ad phrasin pertinet, sed ad rerum ipsarum tractationem. Lingua inflammat rotam nativitatis, Iacob tertio. id est, revolutionem vitae, aut totum cursum vitae. Lingua enim impiorum a satana

eum ibi loqui de rerum ipsarum obvia promptaque cognitione: quia omnia opera Dei praedicant, et veluti ostentant Deum, iuxta versiculum: Praesentemque refert quaelibet herba Deum. Agit ergo de illa materia, quod alia sint per sese nota, alia nobis. Sic Deum per se valde conspicuum, ac pene palpabilem esse, sed nobis manere ignotum: de qua duplici noticia Dei etiam Act 14 et 17 agit. SCORIA, purgamentum argenti est, et per metaphoram tum falsam doctrinam corruptamque religionem significat, tum et hypocritas, et praesertim degenerantes Christianos. Isaiae 1.

cultibus pro hominum arbitrio ac libidine confictis constans. Porrô in bonum, aut certe non malum sensum accipitur haec vox Actor. 24, 26, et 28. SECRETUM: vide supra ABSCONDITUM. SECULUM, Hebraice עלם Olam, conveniens sono, et pene etiam significatione, cum Latino Olim, quod diversis Latinis vocabulis expresserunt, iam aeternum, iam perpetuum, iam seculum ponentes. Significat autem (ut supra monui in voce PERPETUUM) tum perpetuitatem, tum longam durationem, tum debitam rei durationem: aliquando etiam ipsum mundum

Tu nosti populum hunc, quod in malo sit. Eadem ferme locutio ac vis esse videtur Mosis et Ioannis. Sic Acto. 8. Video te esse in felle amaritudinis: id est, te esse totum submersum in malitia extrema. Proverb. 5. Pene fuissem in omni malo: id est, parum abfuit quin incidissem in omnia flagitia et turpissima dedecora. Sic dicitur Psal. 51, In peccatis conceptus et natus sum. et Ioan. 9. Tu totus natus es in peccatis. id est, prorsus immersus et suffocatus in extrema malitia, natus es natura

Est ne Dominus in medio nostrum? ubi genus tentationis indicatur, quod dubitaverint, an Deus eos ex Aegypto eduxerit, et possit velitque eis dare ex petra in tam arido loco tantam aquarum copiam, quanta illi immensae multitudini eorumque iumentis esset necessaria. Fuerunt omnino variae, ac pene innumerae tentationes, quibus tentaverunt Deum in deserto: sed omnium in fuit scopus, ut Deo sese opponendo, ac cum eo contendendo, illum contra se exacerbarent ac irritarent. Quare Psalmus nonagesimusquintus, et Epist. ad Hebraeos inquit: Ne obduretis corda, sicut in exacerbatione, in die

nostrae incidimus: quae [?: signifi- ] est. 1. Cor. 10, Tentatio vos non caepit nisi humana. id est, humanus lapsus est: incidistis in peccatum, in quale solent homines incidere, quodque pene quotidiani exempli est: ut non sit plane diabolicum, aut malitiosa rebellio, peccatum contra conscientiam, multo minus in Spiritum sanctum. In Dominica oratione petimus, ne [?:-mur ] intentationem: ubi de illa diabolica tentatione agitur: non quod Deus quenquam inducat in eam,

metaphorae a re pecuaria in Sacris sumantur. simul vero id agit, ac quasi brutam naturam illis delicatis magnatibus ac raptoribus obiiciat, ut qui nihil aliud cogitent, curent aut agant, quam quod ad ventrem attinet. Utitur et alioqui Scriptura metaphoris tauri, iuvencae ac vitulorum in simili pene usu, de quibus suo loco. Vaccam rufam certa caeremonia offerri, et cum eius cinerib. lustralem quandam aquam fieri praecipit Deus Moysi. Num. 19. cuius cui Heb. 9 fit mentio: quae proculdubio sua quadam ratione Christum significavit. VACUUS,

non est intelligentia, non ad consilium neged Iehova, coram Domino: id est, contra Dominum. Talis est penitus et illa contrario sensu accepta locutio Matth. 16. ὕπαγε ὀπίσω μοῦ σατανᾶ, abi retro [?: ] Satana, Simili pene phrasi Aeschines contra [?: Ctesi- ] inquit, μηδ' ἐμπροσθειν τῶν νόμων, ἀλλ' ὕστερος πολιτεύου. [?:--em ] Actor. 12.

idem esse Obumbrabit, quod praecedens [?: ] : ut ita consueto Hebraismo idem bis dicatur diversis verbis. Huic maximi momenti ἐπισκιάσες verbo in hoc loco, similimum est re ac significatione verbum [?: ] , quin et sono pene ipso convenire videntur. Quo verbo utitur Apostolus secundae ad Corinthios [?:---o ] , inquiens: Libentissime igitur magis gloriabor in infirmitatibus meis, ut habitet super me virtus Christi. Vertunt quidem ibi plerique, Ut virtus Altissimi inhabitet in me. Sed

fortitudinis, et vox vociferationis imbecillitatis, Exodi trigesimo secundo. id est, vociferatio militaris, vincentium ac victorum. Vox vociferationis, est ingens vociferatio. primo Samuelis quarto: Audiens Philistim vocem vociferationis: pro ingentem illum clamorem. Aliquando pene ociose additur dictio Vox, aliis. Psalmo nonagesimo octavo, Psallite in cithara et voce cantus: id est, cantu. Sic Ieremiae quinquagesimo primo: Vox clamoris de Babel: id est, clamor. Sic et Zoph. primo: Vox clamoris a portu piscium. Vox formidinis, pro formidine: Isaiae

Dominus elegit. In Evang. Posthaec autem designavit Dominus et alios septuaginta duos, et misit illos binos. C. Ad martyrum fructum, sive virginum. In Evang. Dabunt fructum aliud centesimum. Hos igitur certos sacratosque numeros exempli tantum causa protulimus. Sunt verô praeter hos plurimi, vel pene omnes sacrati: qui quomodo fiant, ipse divinae lectionis scrutator invenies. EUCHERII EPISCOPI LUGDUNENSIS IN LIBRUM SECUNDUM INSTRUCTIONUM, PRAEFATIO AD SALONIUM. QUONIAM, fili

genus pallii muliebris. Periscelides, in Esaiae ut quidam dicunt, apud feminas crurum ornamenta. De Avibus, vel volatilibus. XI. Pelicanus, avis parva, quae solitudine delectatur. Est et aliud Pelicanorum genus in Nilo, pene cygnis simile, nisi quôd paulo maiores sunt. Quidam ita et onocrotalos vocant. Nycticorax, noctua: multi bubonem esse contendunt. Sunt etiam qui asserunt, esse orientalem avem, quae nocturnus corvus appelletur. Ibis, in Pentateucho, avis Aegyptia, obscaenitate oris immunda, quo alvum purgare

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report