Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: igitur Your search found 4316 occurrences
First 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 4099-4144:4099. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 13 | Paragraph | Section]
4100. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 67 | Paragraph | Section] terras vultu cum semper eodem
4101. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 71 | Paragraph | Section] sequi? Se nostros auspice coetus
4102. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 93 | Paragraph | Section] jam mense latens tenuataque fronte
4103. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section] converso se prodit Olympo
4104. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 115 | Paragraph | Section] defige acies positumque sub astris
4105. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 151 | Paragraph | Section]
4106. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 159 | Paragraph | Section] omnes
4107. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 161 | Paragraph | Section] donec totum se denique condat.
4108. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]
4109. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 177 | Paragraph | Section] atque abdita quaeque
4110. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 179 | Paragraph | Section] aciem gyrosque animo perpende sagaci?
4111. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 181 | Paragraph | Section] pondus
4112. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 203 | Paragraph | Section] aditu radios crystallina,utraque
4113. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 215 | Paragraph | Section] luce incertus qui distinet umbram
4114. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 227 | Paragraph | Section] tenues radii lumenque malignum,
4115. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 233 | Paragraph | Section] omni viduatum lumine conum,
4116. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 235 | Paragraph | Section] maris ob curvam Terraeque figuram.
4117. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 267 | Paragraph | Section] tua scripta terit noctuque diuque
4118. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 281 | Paragraph | Section] undam,
4119. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 311 | Paragraph | Section] nocturnasque aspectu discutit umbras,
4120. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] rei ejusdem argumentum. Cum Sol deficit etiam totus, apparent planetae omnes, qui sunt supra horizontem et aliquando cometa etiam, qui Soli proximus et ejus luce obrutus delitescebat, tum primum detectus est. Jam vero omnes planetae et cometae fulgent luce Solis, uti vidimus in adn. 48*, lib. I. Igitur Sol pergit tum etiam illos illustrare; adeoque retinet lucem suam. Et idcirco debet aliquid interjectum praeripere nobis ipsius aspectum. 6 Transitur hic ad quaerendum istud
4121. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae, adeoque respondent puncto coeli distanti ab ecliptica ipsa, in qua est Sol, et recta ducta e Terra per ipsos evitat Solem. Possunt igitur tum apparere in Sole, sed plures sunt rationes, ob quas non possunt ipsis tribui eclipses illae vulgo cognitae, de quibus hic agimus, duae hic proferuntur: primo quidem, quod, si hi planetae transeant sub disco Solis, debeant ingredi ex parte ejus orientali et egredi ex occidentali, dum
4122. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] in qua revera fit. Quae directio apparebit contraria illi, quae apparet spectanti e Sole; uti, si duo homines spectent motum, qui fiat inter ipsos, in respectu alterius fiet ad dexteram, et respectu alterius ad sinistram. At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur spectanti e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit in orientem. Igitur, ubi occurrat planeta inferior Soli, debet incurrere in ejus limbum orientalem et egredi ex occidentali. Oppositum autem
4123. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] fiet ad dexteram, et respectu alterius ad sinistram. At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur spectanti e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit in orientem. Igitur, ubi occurrat planeta inferior Soli, debet incurrere in ejus limbum orientalem et egredi ex occidentali. Oppositum autem accidere in eclipsibus Solis, de quibus hic agimus, patet ex observatione. Secundum colligitur facile ex diametris apparentibus. Diameter apparens
4124. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] habeatur eclipsis, licet tum semper Luna jaceat inter Terram et Solem; quia nimirum, uti itidem primo libro diximus in adn. 41, ejus orbita est obliqua ad planum eclipticae, quod veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e contrario omnino teget vel penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima. Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio
4125. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] 30 Accedit hic celeritas. Luna cum diebus circiter 27 percurrat totum coelum, singulis diebus percurrit gradus circiter 13, Sol autem unum circiter gradum. Adeoque motus diurnus Lunae respectu Solis est duodecim circiter graduum. Procurrit igitur singulis horis circiter per dimidium gradum, et dimidii circiter gradus est diameter apparens Lunae. Quare Luna singulis horis accedit ad Solem ante conjunctionem vel recedit post ipsam circiter tanto spatio, quanta est ejus apparens diameter, quod hic exprimitur. Eadem vero est velocitas
4126. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] esset discus planus. Idcirco dixi aequum illusis se flectere debet in orbem limbus. Forma enim illa circularis ejus limbi est quaedam illusio optica. Porro in quacunque positione Lunae eclipsis accidat, limbus umbrae apparet revera ad sensum circularis. Congruitur igitur forma. 6(II 38) Jam ad magnitudinem. Ea est tanta, ut solum arcus exiguus umbrae in Lunam incurrat. Curvatura autem est talis, ut, si rite oculo compleatur, satis appareat
4127. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] ter triplam. Nam areae circulorum, immo et omnium superficierum similium, sunt inter se ut quadrata diametrorum. Porro diximus circiter triplam esse crassitudinem coni umbrosi in regione Lunae, adeoque tripla debet itidem esse et diameter sectionis coni umbrosi. Congruit igitur et magnitudo. 7(II 39) Admodum difficile est nudo oculo et pura imaginatione ita continuare arcum illum umbrae, qui apparet in Luna, ut inde deprehendi possit ratio ejus
4128. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] Quare ambae diametri simul sunt duorum graduum. Adeoque semidiametri simul sunt unius circiter gradus, qui est pars una e tricies bissenis, cum 30 x 12 sint 360. 28(II 60) Si igitur Luna in plenilunio distet ab ecliptica minus quam uno gradu, habebitur eclipsis ex adn. 58(26). 29(II 61) Habebitur igitur eclipsis, si Luna tum distet a nodo minus quam 12
4129. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] 28(II 60) Si igitur Luna in plenilunio distet ab ecliptica minus quam uno gradu, habebitur eclipsis ex adn. 58(26). 29(II 61) Habebitur igitur eclipsis, si Luna tum distet a nodo minus quam 12 gradibus. Nam per adn. 57(25) distantia ab ecliptica est circiter pars duodecima distantiae a nodo. Porro gradus 12 sunt etiam pars una e bis quindenis sive e triginta partibus totius circuli, cum 30 x 12 sint 360. Et hic erit limes
4130. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] terrestri. Porro tam a zenith ad horizontem quam a polo ad aequatorem sunt gradus 90 sive quadrans circuli. Hinc ablato communi arcu a zenith ad polum relinquitur distantia poli ipsius ab horizonte aequalis distantiae zenith ab aequatore adeoque altitudini poli. Si igitur observetur, quae sit altitudo poli supra horizontem, invenitur latitudo geographica loci. Porro id facile praestatur ope instrumenti astronomici cujuspiam, quo determinetur, quot gradibus et minutis sydus aliquod elevetur supra horizontem vel distet. Si enim accipiatur aliqua fixa polo
4131. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] 6 Alterum experimentum: radius tenuis intra conclave obscurum excipitur binis lamellis vel aciebus cultrorum non ita multum distantibus a se invicem, inter quas transit usque ad ulteriorem papyrum ipsius pars allapsa ad rimam, quam eae relinquunt inter se. Initio igitur, dum binae acies adhuc satis distant a se invicem, habebitur ductus lucidus unicus respondens illi rimae, sed multo amplior quam rima ipsa ob radios nimirum detortos hinc et inde prope acies. Accedentibus ad se invicem illis aciebus, ubi deventum fuerit ad certam distantiam, tum unicus
4132. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] intermedia. Ea umbra orietur, quia tum nulli radii transibunt recta ad chartam illam, sed radii utrinque detorti generabunt illos binos lucidos ductus hic et inde a medio. 7 Eodem igitur pacto hi censent radios Solis detortos circa marginem lunaris globi devenire ad oculum observatoris et gignere annulum illum lucidum. 8 Proponitur eclipsis quaedam
4133. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] Lunae partibus videmus montes elevatos plurimum etiam solitarios, quorum similes in margine apparerent utique. Et quidem lunares montes sunt multo majores terrestribus eosque astronomi determinant per illam ipsam inaequalitatem lucis et umbrae, ex qua illorum altitudo facile deducitur. Ego igitur id phaenomenum repeto ab ejusmodi fluido Lunam ambiente, per quod transpicimus ejus fundum et in ejus superficie per radios refractos intuemur velut depictas inaequalitates et differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At limes ejus fluidi est aequalis et laevis.
4134. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] lens si aspiceretur oculo collocato in ejus axe, appareret circularis, ut patet. At cum obvertat nobis dorsum illud protuberans, debet apparere sub forma cujusdam veluti rhombi, oblonga nimirum, binis velut cuspidibus vel aciebus procurrentibus hinc et inde a medio in partes oppositas. En igitur, unde oriatur rhombus lucidus hinc et inde a Sole visus aliquando, nimirum in eclipsibus, in quibus minus luminis superest et obscuritas habetur major ob majorem excessum disci lunaris supra solarem. Nam ejus lumen tenue densiores tenebras requirit, ut videri possit.
4135. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] ut descensus sint ad sensum proportionales ponderibus tendentibus. Sed ubi tensio evaserit ingens, disrumpetur citius quam adhuc multum augeatur tensio illa et descensus. 44 Idem igitur et in oculorum fibris debere accidere satis patet, adeoque patet prima et potissima phaenomeni causa. 45 Transitur hic ad secundam causam, quae repetitur a dilatatione
4136. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] excepta erit passuum 27, et excepta in illo plano erit triplo major, nimirum passuum 81. Unde patet illud, quod superius dictum fuerat multis passibus erres incertus. 7 Habentur jam igitur ea omnia, quae fuerant proposita: pallor Lunae ante eclipsim provenit a penumbra; pallor eo est densior, quo magis acceditur ad tempus eclipseos, quia penumbra eo est densior, quo umbrae propior; incipit pallor longo tempore ante eclipsim, quia penumbra debet esse amplissima in ingenti
4137. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] ex altera parte accedere et ex altera recedere, proxime per intervallum aequale diametro apparenti suo, diximus adn. 30. lib. II. Adeoque idem est ejus motus respectivus respectu coni umbrosi. Qui semper obtinet partem Soli oppositam e diametro, et habet idcirco motum eundem, quem ipse Sol. Cum igitur dixerimus hic adn. 9. intervallum inter limites penumbrae et umbrae esse circiter aequale diametro Lunae, et umbrae diametrum fere triplam in eclipsi centrali, in qua Luna transeat per ipsum umbrae centrum percurrens ejus diametrum, effluet hora ab initio penumbrae ad initium eclipseos.
4138. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] a Terra. Nam radii tangentes globum majorem Solis et minorem Terrae eo debent magis inclinari ad se invicem, quo minus est eorundem globorum intervallum. Adeoque radii umbram efformantes, cum convergant, magis convergent in eadem distantia, et radii efformantes penumbram magis divergent. Mutatur igitur ex eo capite magnitudo circulorum tam umbrae quam penumbrae. Ob eandem autem minorem distantiam apparens celeritas Solis circa Terram erit major, cum debeat esse aequalis celeritati Terrae circa Solem, quae in distantia minore ab ipso est major juxta adn. 28. lib. I. Adeoque major est
4139. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] si Solis diameter apparens assumatur minutorum 31, continere diametros terrestres 111. Quare illa pars quinta continebit proxime diametros 22 sive ipsam diametrum bis decies et bis. Distantia media Lunae a Terra est juxta adn. 13. lib. I. semidiametrorum proxime 60 adeoque diametrorum 30. Igitur illi radii refracti ab atmosphaera terrestri immerguntur in umbram ita, ut deveniant ad axem etiam ad loca multo inferiora regione Lunae. Adeoque multo magis incurrunt in ipsam. Pars coni umbrae carens omni lumine non assurgit nisi ad 22 circiter diametros Terrae. Luna in ipso centro
4140. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] semidiametrorum terrestrium 60, uti jam toties diximus, et cujusvis circuli peripheria sit paullo major quam tres diametri sive sex semidiametri. Nam ex Archimede continet quamproxime tres diametros et paullo minus quam unam septimam ipsius diametri partem. Sexies autem sexaginta sunt 360. Una igitur ex ejusmodi partibus est circiter aequalis uni semidiametro Terrae. Et proinde radii, intercepti iis binis radiis distantibus a se invicem per solam atmosphaerae crassitudinem, disperguntur per spatium circiter aequale uni semidiametro Terrae, quod probandum proposueramus.
4141. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] refractio. Verum rarissima sunt corpora, quae eo pacto accedant ad aequalitatem virium, et fortasse nulla omnino sunt, quae ejusmodi aequalitatem habeant omnino accuratam. 22 Igitur ubi radius integer albus deveniat inclinatus ad ejusmodi superficiem ita, ut refractus mutet directionem sui motus, ita distrahitur, ut alia e filis ipsum componentibus refringantur magis, alia minus et proinde per diversas vias progressa recedant a se invicem.
4142. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] In medio lumen erit vividius ob superpositionem plurium circulorum, sed ob eandem erunt commixti colores proximi et multo magis diversi gradus coloris ejusdem. 34 Ad majorem igitur separationem adhibetur lens vitrea, quae apponitur prope prisma in distantia a foramine, quae sit major radio curvaturae ipsius lentis. Illa lens sine prismate excipiens radios omnes transeuntes per illud exiguum foramen, debet illos colligere in quoddam exiguum spatiolum et velut punctum
4143. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] exiguus, in distantia aliquanto majore a foramine, et eo major, quo ea distantia est major, evadit sine prismate punctum tenue. Accedente jam prismate oritur statim illa eadem series imaginum, quae constituebat spectrum. Sed hae imagines sunt totidem veluti puncta, quot filorum species. Habetur igitur et intensitas luminis, collectis a lente singularum imaginum filis omnibus homogeneis in spatiolum perquam exiguum, et separatio filorum heterogeneorum facta a prismate, quod alias imagines ab aliis removet. Pro spectro lato oritur tenuis velut funiculus distinctus coloribus admodum
4144. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] ductam per alterum extremum.
Porro si e tribus quantitatibus continue proportionalibus innotescant priores
binae, facile invenitur tertia per illam, quae in arithmetica dicitur regula aurea,
dividendo nimirum quadratum secundae per primam.
Tota res igitur eo reducitur, ut innotescant priores duae. Prima autem facile
invenitur, cum sit quamproxime aequalis duplae longitudini ejus tubi, pro quo illa
potest esse lens objectiva. Nam ex adn. 40(8) libri II(
Bibliographia locorum inventorumBošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].
First 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.