Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: cum Your search found 31215 occurrences
First 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 11814-11872:11814. Đurđević, Bartul. De Afflictione, Tam Captivorum... [Paragraph | Section] (HR [hrvatski] = Croatian [lingua Sclavonica]; TR = Turkish; cf. http://www.loc.gov/standards/iso639-2/)
De AFFLICTIONE,
TAM CAPTIVORVM
QVAM ETIAM SVB
Turcae tributo uiuentium Christianorum, cum figuris
res clare exprimentibus. Similiter de Ritu, deque Caeremoniis
domi, militiaeque ab ea gente usurpatis. Additis
nonnullis lectu dignis, linguarum Sclauonicae
et Turcicae, cum interpretatione
Latina,
libellus.
Autore Bartholomaeo Gyurgieuits, peregrino Hierosolymitano,
qui per duos menses cathena collo uinctus,
saepe uenundatus, XIII. annos apud
eosdem seruitutem seruiens, omnia
experientia uidit et didicit.
Cum gratia et Priuilegio Caesareo, ad
biennium, sub poena.
lectu dignis, linguarum Sclauonicae
et Turcicae, cum interpretatione
Latina,
libellus.
Autore Bartholomaeo Gyurgieuits, peregrino Hierosolymitano,
qui per duos menses cathena collo uinctus,
saepe uenundatus, XIII. annos apud
eosdem seruitutem seruiens, omnia
experientia uidit et didicit.
Cum gratia et Priuilegio Caesareo, ad
biennium, sub poena. C.
nam ad plenum exprimere, nulla uis ingenij humani poterit. Vt qui adhuc liberi sint, intelligant, quantopere illis omnibus opibus et uiribus enitendum, ne in hanc miseriam ueniant, et quo in odio esse debeant, qui domesticis (ut ita dicam) bellis, tua arma remorantur a Turcica expeditione, cum certa spes sit, idque ex oraculis, quae non minus in Turcia quam hic iactantur: te illum unicum futurum, qui regnum illud Satanae destruas, si modo uires integras ad id bellum conferre possis. Nam ut in praesentia omittamus oracula, multae coniecturae sunt, quibus
idem quod
Alij in hoc erudiuntur, ut Ienizaris cooptentur: isti quoque suos praeceptores habent, qui illos ad quotidianam batuationem cogunt, bini inter se baculis decertant. Reliqui proh nefas, in quibus maior gratia formae, ita abscinduntur ut nihil uirile in toto corpore appareat, grauissimo cum discrimine uitae: quod si euadant, non in aliud sunt incolumes quam in obsequium sceleratissimae libidinis, mox senescente pulchritudine, ad officia eunuchorum, ut matronas seruent deputantur, aut custodiendis equis et mulis, aut culinae ministerijs addicuntur.
QVOMODO AGATVR CVM puellis, et reliquis mulieribus.
QVae luculentae pulchritudinis sunt, eliguntur in concubinas: mediocres dantur matronis ad officia pedissequarum, inter quae adeo sunt nonnulla foeda ministeria, ut honeste dici non queant: coguntur enim illas sequi cum uasculo aquae, quando ad exonerandum aluum, et perpurgandum eas partes egrediuntur. Aliae ancillaribus operibus, ut textrine, pistrinae mancipiantur. Nullis ex omnibus liberum est uel Christianam fidem reseruare, aut spem libertatis quam diu uiuit, concipere.
Aliae ancillaribus operibus, ut textrine, pistrinae mancipiantur. Nullis ex omnibus liberum est uel Christianam fidem reseruare, aut spem libertatis quam diu uiuit, concipere.
QVOMODO RELIQVI Turcae cum mancipijs agant.
HActenus quid Imperator Turcarum agat, diximus: nunc quid priuati isti, cum primum nouitios adepti sunt, omnibus minis, promissis, blanditijs agunt, ut recens mancipium circuncisionem admittat: id ubi fecerit, humanius aliquanto tractatur, caeterum spes redeundi in
est uel Christianam fidem reseruare, aut spem libertatis quam diu uiuit, concipere.
QVOMODO RELIQVI Turcae cum mancipijs agant.
HActenus quid Imperator Turcarum agat, diximus: nunc quid priuati isti, cum primum nouitios adepti sunt, omnibus minis, promissis, blanditijs agunt, ut recens mancipium circuncisionem admittat: id ubi fecerit, humanius aliquanto tractatur, caeterum spes redeundi in patriam plane abscissa est: conanti enim id poena incendij destinata est. Hij quia firmiores creduntur,
aduenerit: si placet, obducitur ad grauem seruitutem, ut uel arator, uel pastor sit, re duriora commemorem. Multa sunt ibi inaudita exempla miseriae. Caeterum homines iugo copulatos aratrum ducere nunquam uidi. Ancillae arctissimae habentur in perpetuis laboribus et extra conspectum uirorum, et ne cum conseruis quidem illis ulla confabulatio permittitur. Si quis cum uxore et liberis captus fuerit, hunc libentissime magnates emunt, et uillis praeficitur, ut curam uel aruorum, uel uinetorum, uel pascuorum agat, nati ex illis uernae fiunt. Si in Christiana fide
uel pastor sit, re duriora commemorem. Multa sunt ibi inaudita exempla miseriae. Caeterum homines iugo copulatos aratrum ducere nunquam uidi. Ancillae arctissimae habentur in perpetuis laboribus et extra conspectum uirorum, et ne cum conseruis quidem illis ulla confabulatio permittitur. Si quis cum uxore et liberis captus fuerit, hunc libentissime magnates emunt, et uillis praeficitur, ut curam uel aruorum, uel uinetorum, uel pascuorum agat, nati ex illis uernae fiunt. Si in Christiana fide
DE ILLIS CAPTIVIS QVOS pastores faciunt.
DVra uita agricolarum, durius tamen agunt qui ad pastoritias curas emuntur, uiuendum illis in solitudine, perpetuo noctes et dies sub dio agendum: dominus
cum uxore solus in
saepe tamen et ipsi pereunt occisi ab opilionibus, uel ab eisdem capti, et pristino hero traditi, ad ueterem seruitutem rediguntur. Caeterum longe plures pericula absumunt, quam incolumes euadunt: aut enim naufragijs, aut dentibus bestiarum, aut ferro inimicorum, aut postremo fame pereunt, cum longior erratio in fuga contigerit.
DE POENA FVGITIVORVM.
CONDITIO DEbellatorum.
VBI prouinciam cepit, omnia prouincialium bona tam mobilia quam immobilia in praedam cedunt. Nobilitatem stirpitus excindit, praecipue regiam sobolem. Et quod nunc Vaiuodae filium apud se retinent, non alio consilio faciunt, quam si illis Hungaria adimatur, cum immittant ad res nouas moliendas: ubi illis securae possessio Hungariae fuerit, haud dubie e uita tolletur, nam Turcae in ea re nec generis, nec soceris, imo ne fratribus quidem parcunt. Clericos si non occidunt, omni fortuna et dignitate nudatos ad ludibrium et mendicitatem relinquunt.
deflagauerint
sunt in una familia, singulos ducatos soluunt. Si parentes
et
diebus nihil datur. Ipsi lignationibus uiuunt: nam mos est, ut ligna in syluis caedant, ijsque dorsum aselli onerant, ea cum merce per omnes plateas ambulant, ligna uenalia proclamantes. Si gentes illae hanc calamitatem praesciuissent, millies praeoptassent mori, quam ista pati. Si usquam mors cum uita commixta est, imo si usquam uita diu superest ut diu moriaris, id in Turcia est. Nihil Aegyptiaca seruitus, Babylonicum exilium, Assyriaca
non diutius obsisteret Solymannus Carolo, quam Darius Alexandro, Xerxes Themistocli, Antiochus Iudae Machabaeo. Ita sentiunt omnes captiui Christiani. Idem ego tredecim annorum experientia didici, in fugientem scilicet Turcam fortissimum, aduersus inuadentem fugacissimum esse. Turca igitur cum natura sit fugitiuus, oppugnandus est- Impius enim nemine persequente fugit. Exurgat Deus et dissipentur inimici eius, et fugiant qui oderunt eum a facie eius, sicut deficit fumus deficiant, sicut fluit cera a facie ignis, sic pereant peccatores a facie Dei. Vtinam Deus Opt. Max.
kamo
zdrauo
canem uoluit, noluit esse canis.
mirae altitudinis, quam eorum sacerdos tempore orationis ascendens, uoce alta, digitis in aures insertis, haec uerba ter repetit ALLAH HECHBER, id est, Deus uerus unus. Audito clamore conueniunt in templum nobiles et ociosi, tantum deuotioni astricti. Deinde praedictus Sacerdos descendens orat cum illis, idque ex officio facere debet quinquies inter diem et noctem. Quicunque uero ueniunt ad orationem, debent
uerba, ELHEMDV LILLAHI, id est, gloria Deo meo. Deinde,
exutis calciamentis PATSMAGH
Spiritus sancti gratia impregnatam esse affirmant. Cumque pariunt, ab ipsis nati NEFCS OGLV, id est, Animae, uel Spiritus sancti filij appellantur. Ita mihi narratum est a pedissequis carum, nam nec ipse uidi, nec aliquis uirorum huic spectaculo interesse potest. Virorum autem orationibus (cum hero meo) saepe interfui, quibus mos hic est. Inter orandum pileos suos (qui TSALMA illorum lingua uocantur) non deponunt, sed summis digitis attingunt, quasi eleuaturi, genibus incumbunt, et terram saepe deosculantur. Christianum eorum sacris interesse nepharium putant, credunt enim ab
Christiani non usurpant illorum more frequentia lauacra. Ibi sacerdos illorum suggestum ascendit, ac ad duas circiter
horas concionatur. peracto sermone
appellatam, ieiunantes unum mensem, et unam hebdomadam singulis annis, at non semper eundem, sed si (uidelicet hoc anno) ieiunauerint Ianuarium, sequenti Februarium, pergentes serie, ita ut duodecim annorum decursu, unum et duodecim
die nihil gustant, ne panem quidem, aut aquam. Deinde uisa stella, licet illis omnia manducare, praeter suffocatum, et porcinas carnes. Suffocatum ab eis, MVRDAR, id est, cadauer siue immundum, et porcus DOMVZ uocatur. Quadragesimae peracta, Pascha celebrant, eorum lingua BAIRAM uocatum, magna cum solennitate per triduum, oblinientes ungues manuum et pedum certo ceromate ab eis CHNA
appellato, quod ungues rutilos efficit: eadem quoque tinctura caudas equorum et pedes imbuunt, hic color tenacissime haeret, nec ablui, aut extergi potest, quamobrem nisi noui (a
MEMMI, MEHEMMET, ALLI, AHMAT TCIELEBI, PAIAZITH, CHATSVN, HVTSCREF. Caeteris omnibus, MVTSA, IONVZ, TSCHENDER, PERHAT, FERRO. Captiuorum ac seruorum maiori ex parte SEREMETH, quod nomen significat audacem, atque uelocem. Postea continuato trium dierum conuiuio, circuncisus ducitur in balneum, cum maxima pompa. Cum redit domum, ducitur per conuiuas, qui parata illi munera offerunt: Alij uestes sericeas, alij ciphos argenteos, alij pecunias, uel etiam equos. Mulieres quoque indusia, sudariola, et alia huiuscemodi. Iuxta uoluntatem et opes unusquisque conuiuarum donat. Foeminae non
ALLI, AHMAT TCIELEBI, PAIAZITH, CHATSVN, HVTSCREF. Caeteris omnibus, MVTSA, IONVZ, TSCHENDER, PERHAT, FERRO. Captiuorum ac seruorum maiori ex parte SEREMETH, quod nomen significat audacem, atque uelocem. Postea continuato trium dierum conuiuio, circuncisus ducitur in balneum, cum maxima pompa. Cum redit domum, ducitur per conuiuas, qui parata illi munera offerunt: Alij uestes sericeas, alij ciphos argenteos, alij pecunias, uel etiam equos. Mulieres quoque indusia, sudariola, et alia huiuscemodi. Iuxta uoluntatem et opes unusquisque conuiuarum donat. Foeminae non patiuntur circuncisionem,
tantummodo (iam dicta uerba) confitentes
MVSLVMAN efficiuntur. Si autem ex Christianis quispiam sua sponte confesso Mehemmeto circuncidi se patiatur, quod saepe contingit, propter grauissimum iugum, et onus tributi, talis ducitur per omnes uicos atque plateas ciuitatis, summo cum honore, et gaudio populi sonantium tympana: ipsi quoque dantur munuscula, postea immunis efficitur a solutione tributi, HARACS eorum lingua appellati: Et cupiditate huius lucri, multi Graeci, quos VRVMLAR, et Albani, quos ARNAVTLAR uocant, circunciduntur. Si quis ui compulsus, ut puta qui
ut nostri Hierosolymam, ibi aiunt Mehemmetum obijsse: sed non minus quaestus gratia quam religionis
et deuotionis. Ibi uiso calciamento TSAROCH uocato, quod inauratum solummodo a testudine templi pendet, coemptis subtilissimis telis, CHVMAS dictis, in patriam regrediuntur magno cum lucro. Es cum redierint, alij uectant deuotionis gratia aquam in utribus plateatim, idque obuijs sitientibus gratis offerunt, alij rem suam agunt.
DE ELEEMOSYNA erorum.
HAbent xenodochia IMARET appellata, ex
ibi aiunt Mehemmetum obijsse: sed non minus quaestus gratia quam religionis
et deuotionis. Ibi uiso calciamento TSAROCH uocato, quod inauratum solummodo a testudine templi pendet, coemptis subtilissimis telis, CHVMAS dictis, in patriam regrediuntur magno cum lucro. Es cum redierint, alij uectant deuotionis gratia aquam in utribus plateatim, idque obuijs sitientibus gratis offerunt, alij rem suam agunt.
DE ELEEMOSYNA erorum.
HAbent xenodochia IMARET appellata, ex testamento Regum
alij rem suam agunt.
DE ELEEMOSYNA erorum.
HAbent xenodochia IMARET appellata, ex testamento Regum condita, ubi datur cibus pauperibus atque peregrinis, sed alibi alius: Sunt qui dant orizum PIRINCTS TSORBA dictum, cum carnibus: alibi BOGHDAIAS, qui fit ex tritico, pro obsonio additur panis satis magnus, potus quem praebent est aqua. Caeterum pernoctandi ibi aut dormiendi locus nulli conceditur, sed habent alium locum pernoctandi publicum CHARVATSANRIE, ubi gratis recipiuntur hospitio: non habent tamen
ex MVSLVMANLARIS masculus, tunc masculi funus curant; si foemina, foeminae.
Abluunt cadauer, ac
DE AEDIFICIO SEPVLCRI TVLBE dicto.
COnditorio superaedificatur (utputa regio) templum, ipsi enim Reges in urbes sepeliuntur: Diuitum et pauperum instar altaris in eam altitudinem, ut bestiae insultare, aut locum conspurcare non queant. Saepius eo cum luctu redeunt, et inferias ciborum monumento superposito, panes, carnes, caseum, oua, lac, nouendialis coena, more Ethnicorum, pro anima defuncti deuoratur a pauperibus, aut auibus coeli, et formicis. Dicunt enim aeque gratum esse Deo, offerri eleemosymam tam brutis egentibus quam hominibus,
cum luctu redeunt, et inferias ciborum monumento superposito, panes, carnes, caseum, oua, lac, nouendialis coena, more Ethnicorum, pro anima defuncti deuoratur a pauperibus, aut auibus coeli, et formicis. Dicunt enim aeque gratum esse Deo, offerri eleemosymam tam brutis egentibus quam hominibus, cum ob amorem Dei offertur. Multos uidi, qui auiculas reclusas, data pecunia ualoris auicolae, euolare iusserint, alios panem piscibus in flumen proijcere amore Dei, dicentes se pro tali pietate erga egentes mercedem amplissimam a Deo consecuturos.
si cessant dum ad expeditionem
aduersa ualetudo. Et si quando Turcae placuerit eum priuare tali beneficio, in eius est libertate, si autem non deponitur, suum est usque ad mortem. Post obitum, quod si successores defuncti pactum obseruare uoluerint, admittuntur: sin secus, alijs prouidetur. Si aliquando aliquis istorum procerum cum rege loquitur, oculos humi defigit, non audens illius uultum contueri.
DE CONDITIONE Chazilariorum.
MIlites CHAZILAR. uocati,
DE CONDITIONE Chazilariorum.
MIlites CHAZILAR. uocati,
equitare, nisi aegrotent. Reperiuntur etiam ex filijs Turcarum facti IENITSERI quamplurimi. Tertius ordo peditum AZAPLARVM est, quorum finito bello finitur et stipendium: et sunt omnes filij Turcarum. Tales utuntur longiori hasta, framea, pileos habent rubros, uel alterius coloris ex panno, cum quatuor angulis corniculatis, TACHIA dictis, et differunt a IENICERIS et SOLACHLARIS uestitu atque armatura: tales perfodiunt hostium equos in bello. Deinde aliud genus peditum ex VValahia sectae Graecorum, VOINICHLAR uocati, hi nihil habent stipendij a turca, quam quod immunes sunt a tributi
alendo, curamque illorum gerendo, ducere tempore belli.
DE TENTORIIS Regis Turcarum.
CVm Constantinopolim relinquens Turcarum Rex ad bellum proficiscitur, duo usurpans tentoria, cognomento SATORLAR, cum hodie alterum pro eo tenditur, alterum ad proximam mansionem figitur, ut ibi postero die recipiatur. Magnitudo tabernaculi tanta est, ut procul uisentibus urbs uideatur: in proximo castrametantur Principes, et ambiunt Regis sui tabernaculum: deinde Equites, qui uel singuli, uel terni tentorium
dio cubet. Ituro exercitui stratores uiam faciunt, hinc inde collocantes aceruos lapidum, uel strues lignorum, ad indicium uiae, adeo ut ne in tenebris quidem facile erretur. Mouent se media nocte, et usque meridiem, sequentis diei in agmine sunt. Inter equitandum Rex in medio duorum BASSALARVM cum illo colloquentes incedunt, quos praecedunt aliquot IENITSERORVM ordinis milites,
Deinde TSAVSLAR, id est, Capitanei, clauas habentes ferreas, undique cuspidatas, pellunt homines a conspectu Regis, ad iactum, uel cursum sagittae, ibi SVLIHTARLARVM, id est, stipatorum copia, inter quos currus Cynedis pleni, in usum Turcae, et Procerum Subsequuntur, et praecedunt iam dicti Duces cum maximo milite, equitum et peditum, et diuersas conditionis hominum, alij habentes stipendia, alij quaestus gratia et lucri, masculi tantum, nullas secum ducentes mulieres.
DE VICTVRA ANImalium.
paruo et satis uili cibo contenti, uidelicet, dicto lacte coagulato aqua temperato, et
cibo contenti, uidelicet, dicto lacte coagulato aqua temperato, et
annorum portantes uenales panes, oua, fructus,
quoque defendere dicti praefecti hortos fructuum, circa uiam sitos, ut nec ipsi audeant unum pomum, uel huiusmodi simile, sine licentia possidentis carpere, alioquin et tales capitis poenam luerent. Cum essem in exercitu Turcae in expeditione contra Persas, uidi TSPAHIAM
ciuitatibus habent, ubi solenni more, bis,
foeminam ancilla. Et cum exeunt lauatum, mulieres ungunt se quodam genere unguenti, quod post mediam horam pilos cadere facit: uiri ipsimet radunt mutones, nec quouis modo sinunt
crescere pilos, sed singulis mensibus bis uel ter ita faciunt, tam masculi quam foeminae: et maxime cum templa frequentant, alioquin ignibus (ut uiolatores
ex MVSLVMANIS tamen unum electum, qui ex aequo omnibus ius ministrare tenetur. Si quis occidit, ipse quoque mortem subire debet. Si quis furatur, aut uiolenter rapiat, suspenditur: Vt contigit IENITZERO cuidam, qui mulierculae cuiusdam portantis in forum uenale lac ebiberat, non soluendo precium, cum accusatus coram Iudice negaret factum, pedibus sursum suspensus, chordaque per medium ligatus, lac statim euomuit, atque ilico iudicio strangulatus. Hoc me praesente in Damasco contigit, cum ex Armenia Hierosolymam proficiscerer. Si aliquis adulterium commiserit, masculus in carcerem coniectus,
IENITZERO cuidam, qui mulierculae cuiusdam portantis in forum uenale lac ebiberat, non soluendo precium, cum accusatus coram Iudice negaret factum, pedibus sursum suspensus, chordaque per medium ligatus, lac statim euomuit, atque ilico iudicio strangulatus. Hoc me praesente in Damasco contigit, cum ex Armenia Hierosolymam proficiscerer. Si aliquis adulterium commiserit, masculus in carcerem coniectus, post aliquot menses pecunia redimitur: et mulier uidelicet adulterata, super asinam uicatim et plateatim ducitur, flagris caeditur denudata, et lapidatur uiscera bouis in collo
in abdito tenent: serui uero post duodecimum annum, non permittuntur domum (ubi mulieres sunt) ingredi, sed infra duodecimum annum pueri ingredientes, et egredientes deferunt maioribus necessaria, qui in alia domo segregati procul habitant. Captiuae uero non habent licentiam egrediendi foras, nisi cum mulieribus Turcarum cum uadunt in balnea lauatum, uel alio extra urbem recreationis causa in hortos et uineas (quod saepe facere solent) sed semper in domibus latitantes operantur, nec permittitur illis cum captiuis seruis conuersari. Dij boni, quis posset explicare aut describere afflictiones
uero post duodecimum annum, non permittuntur domum (ubi mulieres sunt) ingredi, sed infra duodecimum annum pueri ingredientes, et egredientes deferunt maioribus necessaria, qui in alia domo segregati procul habitant. Captiuae uero non habent licentiam egrediendi foras, nisi cum mulieribus Turcarum cum uadunt in balnea lauatum, uel alio extra urbem recreationis causa in hortos et uineas (quod saepe facere solent) sed semper in domibus latitantes operantur, nec permittitur illis cum captiuis seruis conuersari. Dij boni, quis posset explicare aut describere afflictiones et calamitates
domo segregati procul habitant. Captiuae uero non habent licentiam egrediendi foras, nisi cum mulieribus Turcarum cum uadunt in balnea lauatum, uel alio extra urbem recreationis causa in hortos et uineas (quod saepe facere solent) sed semper in domibus latitantes operantur, nec permittitur illis cum captiuis seruis conuersari. Dij boni, quis posset explicare aut describere afflictiones et calamitates captiuorum, et sub tributo Turcarum habitantium Christianorum: aut quis posset enarrare
Et benedictionemamice mi.
DIALOGVS INTERROGATIOnum, et Responsionum Turcae cum Christiano.
Et primo Turca ad Christianum hoc modo:
panis, si addas ler, erit pluralis hechmechler, id est, panes. Eder, id est, facite, ederler, id est, faciunt. Hanc regulam obseruabis. Est haec Persarum lingua omnium linguarum mundi (meo iudicio) facilior, et qui illam nouerit, omnes regiones Persarum et Turcarum peragrare poterit, negociando cum Persis, Turcis, Graecis, Armenijs, et aliarum conditionum Christianis illas regiones habitantibus.
NVMERVS EORVM.
i. mille et duo etc.
IDEM PEREGRInus Opt. Lectori S. P. D.
HABES candide lector, de cultu et moribus Hismahelitarum, praeterea et multa uocabula, salutationes, responsiones, gratiarum actiones, ualedictiones, una cum numero linguae Persarum (quam nostri Turcicam appellant) magis cognitu necessaria. Nec te quoque latebit lingua Persica Turcas uti, quamuis corrupta, quod quidem perfecte intelligi potest, ex usu omnium colloquiorum. Nec certe operaepretium esse duxi, latius enarrando, laicorum nimirum rusticam
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.