Your search found 31215 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 28823-29109:

alias tam contiguas, quam etiam remotiores provincias habeat politico-commerciales relationes. §. 2. Hungariae clima, solum et divisio in linea commerciali. Hungaria cum adnexis partibus intra 45. et 49. latitudinis, nec non 36. et 44. longitudinis gradum situatur: cum zonam habeat temperatam, non tantum ea, quae hactenus produxit, sed omnia etiam alia, quae zona temperata sustinet producta

§. 2. Hungariae clima, solum et divisio in linea commerciali. Hungaria cum adnexis partibus intra 45. et 49. latitudinis, nec non 36. et 44. longitudinis gradum situatur: cum zonam habeat temperatam, non tantum ea, quae hactenus produxit, sed omnia etiam alia, quae zona temperata sustinet producta proferre potest; et quia per 4. latitudinis et 8. longitudinis gradus porrigitur, reffertque

quae vix exhauriri possit salis quantitatem. Meridionalis si solam Hungariam spectes, a Septentrionali hac linea usque Dravum et Danubium protenditur, si eam cum partibus adnexis assummas, usque Mare Adriaticum procurrit. Habet quidem haec quoque regio complures mediteraneos montes, quorum plerique sylvis teguntur, aliqui generosa vina producunt, maxima tamen parte in

ultra hunc fluvium ad limites Transylvaniae procurrit. Huius extrema linea in altos iterum montes attollitur, qui perinde sylvis teguntur et metalla ferunt; huius incolae adsitos sibi comitatus planos lignis provident, sed cum solum minus fertile habeant, ab his vicissim frumentum recipiunt. §. 3. Fluvii vehiculum internae communicationis praebere possunt. Ita ipsa iam physica Regni

usque Szolnokinum mediam ferme inter montosos et planos comitatus communicationis lineam efficiunt. Per fluvium Raba qui per Rabczam Danubium attingit, interiora etiam Comitatus Castriferrei cum Danubianis Comitatibus nectuntur: sicut vicissim per Vagum et Granum aliquot Septemtrionales Comitatus cum omnibus, quos Danubius alluit, planis Comitatibus iunguntur. Cum Danubius Pesthino, et

Raba qui per Rabczam Danubium attingit, interiora etiam Comitatus Castriferrei cum Danubianis Comitatibus nectuntur: sicut vicissim per Vagum et Granum aliquot Septemtrionales Comitatus cum omnibus, quos Danubius alluit, planis Comitatibus iunguntur. Cum Danubius Pesthino, et Tibiscus Szolnokino parallella 1. pararella MS linea versus meridiem defluant, hi additos utroque

etiam Comitatus Castriferrei cum Danubianis Comitatibus nectuntur: sicut vicissim per Vagum et Granum aliquot Septemtrionales Comitatus cum omnibus, quos Danubius alluit, planis Comitatibus iunguntur. Cum Danubius Pesthino, et Tibiscus Szolnokino parallella 1. pararella MS linea versus meridiem defluant, hi additos utroque rippae Comitatus iterum connectunt. Caeterum per fluvios

Sclavoniam Dravus et respective Mura Hungariae nectit. Postquam Dravus ab Almás Danubio se infundit, iam hic Sclavoniam limite disterminat, navigationis beneficio Hungariae coniungit. Cum Savus postquam ad Siscium Colapim, ad Ieszenovacz Unnam recepisset, ad Zemlinum Danubio illabatur, hic ipsa iam interiora Sclavoniae et Croatiae cum Hungaria connectit. E fluviis his

navigationis beneficio Hungariae coniungit. Cum Savus postquam ad Siscium Colapim, ad Ieszenovacz Unnam recepisset, ad Zemlinum Danubio illabatur, hic ipsa iam interiora Sclavoniae et Croatiae cum Hungaria connectit. E fluviis his Danubius, Dravus et Savus ab eo, quo Hungaricas ditiones subeunt puncto, iam nunc navigationi patent, ex aliis quidam maiori, quidam minori sui parte, partim rates, partim etiam naves

illa ad Sopronium protensum ad 6. milliaria lacum Fertő cuius stagna usque Rabam fluvium protenduntur. Inter Danubium vero et Dravum extensum ad 12. milliaria lacum Ballaton collocavit, cuius paludes cum a Canisiensibus, quae Muram contingunt, non procul distant, sicque paratam duos insignes communicationis canales efformandi occasionem suppeditavit.

sicque paratam duos insignes communicationis canales efformandi occasionem suppeditavit. §. 5. Habet parata pro sternendis viis materialia. Cum tamen nec fluvii, nec praedictae lacus omnes Regni partes contingant, ne ad procurandam his quoque beneficio viarum internam communicationem materialia deessent, natura parte ex una Danubii, omniumque ferme in

patet. Montosa haec meridionalium et septentrionalium Regni limitum situatio, illud quidem commerciali instituto commodum adfert, quod paratis ubique ferme materialibus, viae illic minori impendio construi possint. Verum cum Hungaria vis aliqua artefacta superflua habeat. Producta vero quibus abundat et maioris sint voluminis, et ferme nonnisi in interioribus Regni partibus procreentur, exitus hic per longinquam et

§. 8. Tantum versus Orientem secundam in exteras provincias habet navigationem. Versus Orientem tantum ex Hungaria in Mare Nigrum secundis fluviis perveniri potest. Cum enim Danubius flexo versus Orientem ad Almâs cursu mari huic illabatur, antea vero omnes navigabiles regni fluvios recipiat, magna Hungariae pars paratum ope navigationis in Mare Nigrum exitum habet. Neque

ad nutum et sub vexillis baronum arma corripiendi officium incubuit: nunquam hi aut iure tutoratus in pupillos inscripti cualistarum suorum, aut filias earum elocandi praerogativa gaudebant. Cum exordio Regni nemo nobilium aut iudicium alterius quam ipsius Regis agnoscere; aut aliud quam huius Banderium sequi voluit. Nobilium pupillorum tutelam proximi cognati exercebant. Filiae sub auspiciis parentum elocabantur.

parum contulit. Legislatio e contra sub primis regibus commercio reipsa adversantur: sub Sancto Ladislao debuit omnis exter mercator pro exploratore haberi, cum ingressus in Regnum iis nonnisi erga tam anxia cautela admissus fuerit, Lib. 2. Cap. 18. nimirum ut hi se statim in limitibus Regni apud respectivum parochianum comitem insinuare, hic vero illos per hominem

iis dare, et tunc etiam nonnisi in praesentia adiungendi iisdem Pristaldi regii quidquam emere, vel vendere possit. Sub Colomanno videtur legislatio commercium quaesita opera impedire voluisse cum Lib. 1. Cap. 93. constitutum fuerit, ut qui sustentanda tantum vitae causa aliquid vendit, id est qui commercium ex instituto non profitetur, simplicem, qui vero ut ditescat

Tandem post desolationem Tartaricam (antea enim paucas admodum villas libertate donatas fuisse comperimus) Bela IIus ut Regnum citius restauret, systema liberarum villarum coepit propagare. Cum systema libertatis huius in eo situm fuerit, quod incolae eiusmodi villarum non tantum de mobili sua substantia, sed de immobilibus etiam fundis plenam disponendi habuerint libertatem, quod a Teloniorum et Naulorum

finitimae Regni civitates, sub primis 2dae periodi regibus, eiusmodi privilegia ut nulli extero mercatori profundius in regnum intrare liceat, verum ut illi merces suas in has tantum civitates inferre, hae vero interiora Regni cum iis providere debeant. Postea et quidem sub 3ae etiam Epochae Regibus Complures Civitates, quos in Legibus Depositoriales appellantur, Ius stapulae, id est talem sibi praerogativam compararunt,

Complures Civitates, quos in Legibus Depositoriales appellantur, Ius stapulae, id est talem sibi praerogativam compararunt, ut nullus ad eas partes delapsus Mercator eas aut praeterire aut per eas cum mercibus transire potuerit, quin eas per aliquot dies in tali Civitate venui exponat. Buda qua Regni Metropolis tale plane Privilegium sibi comparaverat ut omnes Mercatores quascunque res venales, si per hanc Civitatem

vendere, neque ultro promovere audeant e Sigismundi Decr. 2. Art. 11. Omnia quidem haec Monopolia, partim contrario usu postea sublata, partim subsequis Legibus abrogata: Tricesimarum, quarum priora tempora nonnisi confusam cum Teloniis idaeam habuerunt, institutum regulatum. Sigismundi Decr. 2. Art. 17. harum stationes defixae. 1498. art. 34. ipsa portorii Tricesimalis quantitas in trigesima valoris mercium parte id est in 3 florenos 20

sponte produxerunt, cursum habuerit. §. 11. Legislatio praesentis saeculi quid praestiterit in commercii incrementum. Cessantibus tandem cum initio praesentis saeculi et Turcarum incursionibus et internis motibus ipsa iam etiam Legislatio excitando Commercio magis incubuit. Ut exhausta prioribus Bellis Populatio celerriora capiat Incrementa, decernebatur

ad iustos limites reducendas esse decernebatur 1723. art. 15. Deffigebantur etiam stationes Tricesimales: mediteraneae vero, qua parte commercium gravabant, sufferebantur 1715. art. 91. Cum Hungaria ex ipsa physici sui situs ratione praecipuam aut in aut per Germanicas Provincias haereditarias Commercii viam habeat, de hoc reserando, deque admittenda Vini, Frumenti, Boum Hungaricorum partim in has invectione,

Provincias haereditarias Commercii viam habeat, de hoc reserando, deque admittenda Vini, Frumenti, Boum Hungaricorum partim in has invectione, partim per eas eductione, omnium ferme Comitiorum Legislatio se occupavit. Et cum id impositiones, quibus status harum Provinciarum Producta Hungarica condam gravaverant, potissimum morarentur, de harum sublatione identidem actum fuit 1723. art. 119. 1741. art. 27. Sub idem tempus Legislatio

etiam Vectigalis Tricesimalis agitabat. Sed de hoc suo Loco ex Instituto agetur. Fundi Publici, sine quo sumptuosa Commercialia Instituta suscipi non possunt, conflandi cura Legislationem iam 1681. art. 13. tenuit. Cum Lex haec effectui mancipata non fuisset, defferebatur Consilio Locumtenentiali 1723. Articulis 115. 116 et 122. ut non tantum Oeconomiae et Fundi Publici, sed et ducendorum Canalium, generaleque stabiliendi Commercii

contingant, tractatus eiusmodi utilissime suscipi possunt; quodsi enim nonnisi per intermediam tertii alicuius Status Provinciam Communicationem habent, iam aut arbitrariis huius Portoriis obnoxii sunt, aut novum iterum cum hoc statu tractatum suscipere debent, per quem notabilis plerumque redundantis apriori Tractatus utilitatis pars intercipi solet. Inter ipsos eiusdem Principis imperio obnoxios Populos, si de exitu ad externam, seu mari seu

per quem notabilis plerumque redundantis apriori Tractatus utilitatis pars intercipi solet. Inter ipsos eiusdem Principis imperio obnoxios Populos, si de exitu ad externam, seu mari seu Terrae contiguam Provinciam agitur, cum uni Populo nihil officiat, si alter quo maiorem propriarum mercium copiam ad adsitas sibi exteras Provincias educat, exitus hic per Vectigal plerumque facilitari solet, verum si de eductione mercium ad exteras quidem

exteras quidem Regiones, sed per intermediam eiusdem Principis Provinciam agatur, iam tum exitus, seu quod intermedia haec Provincia eosdem plane merces producat, seu quod merces eiusmodi ad se pertrahere sicque cum iis Oeconomiae Commercium exercere anhelet, pluribus difficultatibus obiici solet. Caeterum et in Commercialibus inter diversos sed sibi contiguos status Tractatibus et in Vectigali

ad quas Provincias aut Regna Hungaria seu ope Vectigalis, seu per Commerciales Tractatus favorabilem, ad quas item onerosam habeat Politico-Commercialem relationem. §.13. Cum quibus Provinciis maiorem cum quibus vero minorem Hungaria habeat Politico-Commercialem relationem. Hungaria si Littorale, et exiguam, quae Dalmatiam Venetam contingit particulam excipias, tantum

Hungaria seu ope Vectigalis, seu per Commerciales Tractatus favorabilem, ad quas item onerosam habeat Politico-Commercialem relationem. §.13. Cum quibus Provinciis maiorem cum quibus vero minorem Hungaria habeat Politico-Commercialem relationem. Hungaria si Littorale, et exiguam, quae Dalmatiam Venetam contingit particulam excipias, tantum Haereditario-Germanicis et Turcicis Provinciis

habeat Politico-Commercialem relationem. Hungaria si Littorale, et exiguam, quae Dalmatiam Venetam contingit particulam excipias, tantum Haereditario-Germanicis et Turcicis Provinciis concluditur; cum inter Transylvaniam et Hungariam nullae sint Tricesimae, Moldavia et Valachia Hungariam in linea commerciali cingere censentur. Germanicae Provinciae ab occidente et

et Valachia Hungariam in linea commerciali cingere censentur. Germanicae Provinciae ab occidente et septentrione, Turcicae vero tantum ab oriente eam ambiunt, indeque fit ut illa cum Germanicis Provinciis maximum, cum Turcicis minorem, cum exoticis vero Provinciis exiguum adhuc habeat nexum Commercialem; quemadmodum id Tricesimales Tabellae diserte ostendunt.

in linea commerciali cingere censentur. Germanicae Provinciae ab occidente et septentrione, Turcicae vero tantum ab oriente eam ambiunt, indeque fit ut illa cum Germanicis Provinciis maximum, cum Turcicis minorem, cum exoticis vero Provinciis exiguum adhuc habeat nexum Commercialem; quemadmodum id Tricesimales Tabellae diserte ostendunt.

cingere censentur. Germanicae Provinciae ab occidente et septentrione, Turcicae vero tantum ab oriente eam ambiunt, indeque fit ut illa cum Germanicis Provinciis maximum, cum Turcicis minorem, cum exoticis vero Provinciis exiguum adhuc habeat nexum Commercialem; quemadmodum id Tricesimales Tabellae diserte ostendunt. §.14. Relatio Politico-Commercialis

seu merces distinctas praeter elevatum iam hac ratione ad 5 pro 100. Regium Vectigal Impositionem gravavit, neque Germanicarum mercium Inductionem in Hungariam unquam prohibuit. Status e contra Germanicarum Provinciarum cum formali adhuc Comitiorum Iure gauderent, non tantum Producta Hungarica variis Commercialibus Taxis, vulgo Landstaatliche Auflagen ultra Stabilitum iam 5 a 100. Portorium gravarunt, sed absolutam etiam eorum

iam 5 a 100. Portorium gravarunt, sed absolutam etiam eorum Prohibitionem saepius procurarunt. Ita vini Hungarici ne in exteras quidem Provincias per sui gremium eductionem admittabant, Hungaricis Animalibus cum prorsus carere non possint, Austria quidem ulteriorem eorum in Imperium depulsionem morabatur tantum ut illa seu pro usu proprio, seu pro ulteriori quaestu leviori habere possit. Styria vero et

Austria quidem ulteriorem eorum in Imperium depulsionem morabatur tantum ut illa seu pro usu proprio, seu pro ulteriori quaestu leviori habere possit. Styria vero et Carniolia cum metuerent ne proprii quos in ditionem Venetam vendere solebant Boves, si Hungarici per Portum Buccari directe educantur, horum Concurrentiam sustinere non possint, id effecerunt, ut Hungarici Boves nonnisi per has

iam 1715. articulo 13. ne vini, Anno vero 1723. articulo 119. ne Boum in et per Germanicas Provincias Inductio, et per has in exteras oras eductio impediatur: semper tamen eam acceperunt assecurationem, quod sua Maiestas cum Statibus Germanicarum Provinciarum utpote quos res ex altera parte tangit, tractura sit, licet nullus unquam cum Statibus Hungariae, dum impedimenta haec poni coeperunt, Tractatus susceptus fuerit.

exteras oras eductio impediatur: semper tamen eam acceperunt assecurationem, quod sua Maiestas cum Statibus Germanicarum Provinciarum utpote quos res ex altera parte tangit, tractura sit, licet nullus unquam cum Statibus Hungariae, dum impedimenta haec poni coeperunt, Tractatus susceptus fuerit. Interea Hungaria nullum e Tractatu eiusmodi Beneficium accepit: Provinciales Germanicarum Provinciarum Impositiones, mutatis licet

Producta Hungarica hodiedum gravant: saepe adhuc absoluta inducendi in illas Vini et Frumenti prohibitio usu venit quin reciprocum Status Hungariae unquam obtinere potuerint, adeoque Hungaria vel hac parte onerosam habet cum Provinciis Germanicis relationem Politico-Commercialem; quam damnosam autem ad easdem Provincias Relationem Vectigal Tricesimale efficiat, suo loco opportunius exponetur.

persolvitur. Ipsi tamen hi Tractatus varias subinde per Vectigal acceperunt modificationes, quae suo loco indicabuntur. Universim Quaestus Turcicus eam 1741. per articulum 27. accepit regulationem, ut Turcicis subditis nonnisi cum mercibus Turcicis, et cum his nonnisi all' ingrosso quaestum per Hungariam exercere liceat, eorumque merces, qui Ordinationi huic contravenerint, in comissum cadant. Cum et reciprocum et

Tractatus varias subinde per Vectigal acceperunt modificationes, quae suo loco indicabuntur. Universim Quaestus Turcicus eam 1741. per articulum 27. accepit regulationem, ut Turcicis subditis nonnisi cum mercibus Turcicis, et cum his nonnisi all' ingrosso quaestum per Hungariam exercere liceat, eorumque merces, qui Ordinationi huic contravenerint, in comissum cadant. Cum et reciprocum et fixum stabileque

ut Turcicis subditis nonnisi cum mercibus Turcicis, et cum his nonnisi all' ingrosso quaestum per Hungariam exercere liceat, eorumque merces, qui Ordinationi huic contravenerint, in comissum cadant. Cum et reciprocum et fixum stabileque sit inter Hungariam et has Provincias Portorium, hic iam Aequabilis magis est, quae ad invicem viget, Politico-Commercialis relatio. Industria Mercatorum in ordine

et Moldavia intercipit. Croaticum vero Provinciale a continua Bosnia et Servia per Sclavonicum Banale et Carlostadiense Confinium continuo intercluditur. Cum in Statu militari, de natura sui Systematis necessaria commercio Libertas locum habere non possit: cum instituta Militaria varios Mercatorum Speculationibus obices adferre queant: denique cum confinium Carlostadiense iam

Bosnia et Servia per Sclavonicum Banale et Carlostadiense Confinium continuo intercluditur. Cum in Statu militari, de natura sui Systematis necessaria commercio Libertas locum habere non possit: cum instituta Militaria varios Mercatorum Speculationibus obices adferre queant: denique cum confinium Carlostadiense iam ipso Vectigalis Systemate a Provinciali discernatur, favorabilis licet cum his Provinciis nexus

continuo intercluditur. Cum in Statu militari, de natura sui Systematis necessaria commercio Libertas locum habere non possit: cum instituta Militaria varios Mercatorum Speculationibus obices adferre queant: denique cum confinium Carlostadiense iam ipso Vectigalis Systemate a Provinciali discernatur, favorabilis licet cum his Provinciis nexus Politico-Commercialis haud magnum in Regni commoda effectum adhuc praestare potest.

Libertas locum habere non possit: cum instituta Militaria varios Mercatorum Speculationibus obices adferre queant: denique cum confinium Carlostadiense iam ipso Vectigalis Systemate a Provinciali discernatur, favorabilis licet cum his Provinciis nexus Politico-Commercialis haud magnum in Regni commoda effectum adhuc praestare potest. §.16. Hungariae ad Moscoviticas Provinciis relatio Politico

Politico-Commercialis haud magnum in Regni commoda effectum adhuc praestare potest. §.16. Hungariae ad Moscoviticas Provinciis relatio Politico Commercialis. Cum e Moscoviticis Provinciis plures navigabiles fluvii in Mare Nigrum defluant, ipsaque Crimeae littora mari huic adiaceant, Hungaria vero immediatam, ut § 8. apparuit, in mare hoc navigationem habeat, Moscoviticae

politico-Commercialis intercessit; necdum aperta in Mare Nigrum Navigatione exigua etiam illa, quas inter hos duos Status viguit physica Communicatio, per Poloniam processit. Augustus Josephus 2-us Anno 1784. Commercialem cum Aula Moscovitica ad 12. Anno Tractatum inivit. Per hunc Moscovia Vini Ordinarii Hungarici Portorium, pro uno Axthoff (quatuor circiter continet Antalkones) a sexaginta ad quatuor rublas, 50 copecias, confecti

diminuit; ac ab omnibus seu per Austriacos seu per Moscoviticos Quaestores ex Portubus Crimeae in Ditiones Caesareo-Regias invehendis Moscoviticis et Chinensibus mercibus, unam ordinarii Portorii quartam, pariter remisit. Cum Tractatus hic perfecte reciprocos favores continent; cum per Constitutos idoneis in Locis Consules sustineantur; denique cum e Crimeae et ex aliis Moscoviae Provinciis in ipsum immediate Provinciale Hungaricum et vicissim

Quaestores ex Portubus Crimeae in Ditiones Caesareo-Regias invehendis Moscoviticis et Chinensibus mercibus, unam ordinarii Portorii quartam, pariter remisit. Cum Tractatus hic perfecte reciprocos favores continent; cum per Constitutos idoneis in Locis Consules sustineantur; denique cum e Crimeae et ex aliis Moscoviae Provinciis in ipsum immediate Provinciale Hungaricum et vicissim navigari possit, haec est maxime favorabilis quam Hungaria

Moscoviticis et Chinensibus mercibus, unam ordinarii Portorii quartam, pariter remisit. Cum Tractatus hic perfecte reciprocos favores continent; cum per Constitutos idoneis in Locis Consules sustineantur; denique cum e Crimeae et ex aliis Moscoviae Provinciis in ipsum immediate Provinciale Hungaricum et vicissim navigari possit, haec est maxime favorabilis quam Hungaria cum aliqua extera Provincia habet Relatio Politico-Commercialis:

per Constitutos idoneis in Locis Consules sustineantur; denique cum e Crimeae et ex aliis Moscoviae Provinciis in ipsum immediate Provinciale Hungaricum et vicissim navigari possit, haec est maxime favorabilis quam Hungaria cum aliqua extera Provincia habet Relatio Politico-Commercialis: neque dubitare licet, quin elapsis stipulatis annis, nexus hic per novum, captae interea experientiae accommodum Tractatum ita sit confirmandus, ut is amplissimum

haec Poloniam nunc etiam immediate contingeret: frueretur beneficio defixi in 4 pro 100 Portorii, vectigalis arbitrio nonnisi quoad exitum subiaceret: haberetque eandem, immo magis adhuc favorabilem, quam nunc cum Turcia habet Politico-Commercialem relationem. Nunc relata in censum Germanicarum Provinciarum Gallicia, Hungaria et Poloniam immediate contingere desiit, et tota illius Politico-Commercialis ad

in Polonia perinde gaudeat, quoad Esituale tamen ex Hungaria et Transituale per Galliciam Portorium Vectigalis arbitrio obnoxia manet. §.18. Cum reliquis Septentrionalibus statibus nullam habet Politico-Commercialem relationem Cum aliis, a quibus Hungariam Germanicae Provinciae intercludunt, externis statibus, veluti Borussia, Imperio Germanico, Dania Svecia

Galliciam Portorium Vectigalis arbitrio obnoxia manet. §.18. Cum reliquis Septentrionalibus statibus nullam habet Politico-Commercialem relationem Cum aliis, a quibus Hungariam Germanicae Provinciae intercludunt, externis statibus, veluti Borussia, Imperio Germanico, Dania Svecia et Hollandia nullam Hungaria habet Politico Commercialem relationem, viguit tamen condam

Vigebat etiam olim copiosa Boum Hungaricorum in Imperium Germanicum Eductio, verum Provinciales in Austria impositiones ut §. 14. apparuit eductionem eorum admodum diminuerunt. Ita Hungaria vix iam physicam aliquam cum exteris his statibus communicationem habet, ubi tamen cum illa pauca adhuc superflua Artefacta habeat, cum iis vero, quae eidem a Domestica necessitate redundant, Naturae Productis, non possit omnes

Imperium Germanicum Eductio, verum Provinciales in Austria impositiones ut §. 14. apparuit eductionem eorum admodum diminuerunt. Ita Hungaria vix iam physicam aliquam cum exteris his statibus communicationem habet, ubi tamen cum illa pauca adhuc superflua Artefacta habeat, cum iis vero, quae eidem a Domestica necessitate redundant, Naturae Productis, non possit omnes Europae Provincias providere; plurimum interesset, ut qua per

ut §. 14. apparuit eductionem eorum admodum diminuerunt. Ita Hungaria vix iam physicam aliquam cum exteris his statibus communicationem habet, ubi tamen cum illa pauca adhuc superflua Artefacta habeat, cum iis vero, quae eidem a Domestica necessitate redundant, Naturae Productis, non possit omnes Europae Provincias providere; plurimum interesset, ut qua per Tractatus, qua etiam vectigalis favore cum iis adminus exteris

habeat, cum iis vero, quae eidem a Domestica necessitate redundant, Naturae Productis, non possit omnes Europae Provincias providere; plurimum interesset, ut qua per Tractatus, qua etiam vectigalis favore cum iis adminus exteris Provinciis ad favorabilem Politico Commercialem Relationem ponatur, in quas superflua sua Producta commodissime devehere potest. §.19. Uti nec cum

favore cum iis adminus exteris Provinciis ad favorabilem Politico Commercialem Relationem ponatur, in quas superflua sua Producta commodissime devehere potest. §.19. Uti nec cum Dalmatia Veneta. Dalmatiam Venetam confinium Carlostadiense aliqua, sed exigua parte contingit, vigetque ea inter utriusque Status Incolas Physica communicatio ut e Dalmatia Veneta 60 circiter millia

et Hungarici tentamine, apparuit. Olim Piratorum Africanorum infestationes Commercialem aliquam hac parte relationem admodum difficilem effecerunt. Nunc hoc quoque obstaculum per initum 1784. cuius § 15 mentio facta est, cum Porta Ottomannica Tractatum, qui pace etiam Sistroviensi confirmatus est; per hunc enim aula Turcica ad resarcienda omnia, quae Piratae illi Navibus Caesareo Regiis illaturi sunt, Damna se obstrinxit.

Piratae illi Navibus Caesareo Regiis illaturi sunt, Damna se obstrinxit. §. 21 Eiusdem Relatio ad Portum Tergestinum Augustus Carolus 6us ut haereditarios suos Status cum Neapolitano quod tum adhuc possidebat Regno nectat, una vero toti suae Monarchiae Commercium maritimum procuret, Tergestum in Germanico et Portum Regium in Croatico littore situm ea intentione

Successionali Bello Paterna Consilia reassumpsit. Ut Germanico Commercio prospiciat, Privilegium Liberi Portus pro Tergesto renovavit, coeptamque a Patre suo unam Portus Alam perfecit. Ut Hungarico etiam Commercio subveniat, cum Portus Regius necdum impopulatus foret, Flumen quod a Croatico Limite nonnisi exiguo rivo intercipitur, et a Portu Regio vix horae intervallo distat, pari Liberi Portus Privilegio donavit. Verum nullae adhuc

Hungariam inducantur Portorium imponi: dein Pettovium pro unica, per quam venientes ab Adriatico merces Hungariam subire possint Ingressus Statione (Commerziell Einbruch-Station) declarari procuraverint. Ita cum Flumen omni revectionis vulgo Contracarico Beneficio privatum fuerit, totum non modo Inductionis sed etiam Eductionis Hungaricae Commercium per Tergestum Cursum accepit.

Eductionis Hungaricae Commercium per Tergestum Cursum accepit. Verum vix repurgato Savo et Colapi fluvialis Navigatio aperta: viaeque Varasdino usque Carolinam sollide instauratae, sicque cum hac coniunctae fuerunt, cum iam eadem Augusta, ut Commercium Hungaricum ad naturalem suum Cursum reponat, ipsam Urbem Fluminensem Hungariae adiecit: in hac sedem Gubernii collocavit, sublataque quae antea Rem Commercialem

Commercium per Tergestum Cursum accepit. Verum vix repurgato Savo et Colapi fluvialis Navigatio aperta: viaeque Varasdino usque Carolinam sollide instauratae, sicque cum hac coniunctae fuerunt, cum iam eadem Augusta, ut Commercium Hungaricum ad naturalem suum Cursum reponat, ipsam Urbem Fluminensem Hungariae adiecit: in hac sedem Gubernii collocavit, sublataque quae antea Rem Commercialem communiter procurabat

existimabat Deputatio: Quae sit Regni Populatio? Qualis Populi ad Industriam propensio? Quis alimentationis Status? Qualis denique Consummentium ad Producentes Proportio? Hungaria cum adnexis partibus (nec Transylvania nec Militaribus Confiniis eo computatis) Anno 1787. 7.116.789 animas numeravit. Croatica, Sclavonica, et Banatica confinia certe ultra 383.211 Capita etulerunt, adeoque tota

Verum parte ex una in ipsis his, quae maxime desertae videntur Partibus, vasta et ferme ultra modum Populosa Oppida exstant, veluti Kecshemets Vásarhely, Gyula, Csaba et quorum numerosi Incolae cum re agraria et peccuaria vitam unice sustentent, magna utique egent terreni extensione, parte vero ex alia, maxima septentrionalis, in sensu §. 2-di acceptae Hungariae pars adeo Populo abundat, ut cum minus

Incolae cum re agraria et peccuaria vitam unice sustentent, magna utique egent terreni extensione, parte vero ex alia, maxima septentrionalis, in sensu §. 2-di acceptae Hungariae pars adeo Populo abundat, ut cum minus fertile Regionis illius solum Incolas suos alere non possit, hi ad peragendos messis et falcaturae in fertiliori illa Plaga labores descendere, sicque vitam sustinere debeant.

illa Plaga labores descendere, sicque vitam sustinere debeant. Populationem Anni 1787. subsecutum sequenti statim Anno Turcicum Bellum, Hostilisque in Banatum irruptio tantisper quidem diminuit. Verum cum Confinia uno aliove Centeno mille plus, quam supra assumptum est certe etulerint, cum per ipsum hoc Belli tempus copiosus emigrantium Turcicorum subditorum numerus in Regnum receptus sit: denique cum ipse

Anni 1787. subsecutum sequenti statim Anno Turcicum Bellum, Hostilisque in Banatum irruptio tantisper quidem diminuit. Verum cum Confinia uno aliove Centeno mille plus, quam supra assumptum est certe etulerint, cum per ipsum hoc Belli tempus copiosus emigrantium Turcicorum subditorum numerus in Regnum receptus sit: denique cum ipse Naturalis Populationis progressus ephemera eius modi Damna intra paucum tempus soleat

Verum cum Confinia uno aliove Centeno mille plus, quam supra assumptum est certe etulerint, cum per ipsum hoc Belli tempus copiosus emigrantium Turcicorum subditorum numerus in Regnum receptus sit: denique cum ipse Naturalis Populationis progressus ephemera eius modi Damna intra paucum tempus soleat reparare, Populatio Hungariae nunc etiam in septem et medio Millione tuto assummmi posse videtur.

operis et servitiis oeconomicis, in civitatibus vero opificiis, manufacturis, quaestu, publicis et domesticis servitiis viveretur; verum fluxus et refluxus industriae nullos sibi limites poni sinit. Cum pleraeque civitates ampla possideant territoria, non pauca vastis promontoriis gaudeant, magna in his pars incolarum rem agrariam et vinariam exercet, sicut vicissim per pagos et oppida sparsi sunt copiosi

specie consistit? Quod primum et 2um attinet: rem agrariam diligentissime exercent eorum comitatuum incolae, qui montanam metalli- et saliferam, steriliorem et tamen maxime populosam Regni partem contingunt; cum enim paratam semper habeant frumenti distractionem certa spe lucri ad hanc industriae speciem praecipue moventur; agriculturam potissimum exercent ii etiam comitatus, qui Austriae et Styriae propius adiacent:

hanc industriae speciem praecipue moventur; agriculturam potissimum exercent ii etiam comitatus, qui Austriae et Styriae propius adiacent: licet enim frumenti in has Provincias inductio gravi portorio onerata sit, cum tamen aliqua eius quantitate quotannis absolute indigeant, haec semper distrahitur, sterilioribus vero annis invectio plane illimitate admitti consvevit. In aliis planis comitatibus, qui nec tam promptam, nec

croci et crasssioris telae quaestu supplet. In maritimis Croatiae partibus, pars aliqua salem maritimum equis clitellariis in interiora Regni deferendo, et pro frumento permutando, victitat; longe tamen maior pars cum mari, aut viae Carolinae vel adiaceat vel inde non procul distet, faciendis per dictam viam vecturis aut minutiori commercio se sustentat. §.27.

distet, faciendis per dictam viam vecturis aut minutiori commercio se sustentat. §.27. Status alimentationis in civitatibus Relate ad 4-tum cum vix aliqua sit in Hungaria civitas, in qua aliqua ruralis industriae species non vigeat, id tantum nosse interest, in quibus civilis industria ruralem superet? vel vicissim? Universim

Navigationis termino, ad principalem item versus mare Commercii per Continentem ductum situatur, mera ferme Civili industria subsistit. Zemlinum licet adhuc oppidum cum in confluxu omnium Hungariae et Croatiae navigabilium fluviorum iaceat e sola ferme quaestu se sustentat. Temesvarinum et quia exiguum Territorium habet, et quia ductus Commercii Vienna in

et quia exiguum Territorium habet, et quia ductus Commercii Vienna in Transylvaniam illud attingit, e Civili potissimum industria subsistit. Pestinum cum in ipso puncto situetur ubi principales duo Commercii ductus, nempe unus Vienna Continenti in Transylvaniam, aqua vero versus Mare Nigrum: alter autem e Littorali in Galliciam se intersecant, plurima parte

statum. Montanae Civitates quibus soli sterilitas ruralem subsistentiam non admittit, Civili potissimum industria se sustentant. Denique Posonium cum et Danubio adiacent, et Austriae limites proxime contingat Civilem ut plurimam industriam exercet. Sopronii quia nec Vienna nec a Styriae limitibus procul distat:

seu vinaria admodum adhuc vigeat, Civilis tamen industria ruralem superare videtur. In aliis, quas Dicasterii alicuius Iuridici, Episcopi, Capituli, frequentiorisque Nobilitatis beneficio gaudent, Civilis cum rurali Industria adhuc colluctari videtur. In reliquis haec illam adeo superat, ut si necessarios pro Urbe adiacenteque peripheria opifices atque officinarios excipias, reliqua tota pars Incolarum rurali

amplius naevo laborat. Liquores ex uvis passis conficiendi norma e Tokaiensi iam ad pleraque generosiora Regni Promontoria propagata est. Compluribus in locis vites iam ad ordinatas lineas plantatae sunt. Et ideo cum Vini qualitas potissimum a Vinearum Situatione, et soli indole pendeat, Promontoria vero Hungariae multiplicem et situm et glebam habeant, vix est aliqua vini species quam Hungaria non producat. In unico forte

quibus de Causis recessit. §.30. Culturae Lini et Canabum. Lino frigidior, Canabibus calidior Regio convenire videtur. Cum tela quae exinde conficitur obiectum primae necessitatis constituat, Productorum horum cultura apud omnem Populum mature invalescere debuit. Verum cum illa et varium et Longum Laborem

Canabibus calidior Regio convenire videtur. Cum tela quae exinde conficitur obiectum primae necessitatis constituat, Productorum horum cultura apud omnem Populum mature invalescere debuit. Verum cum illa et varium et Longum Laborem requirat, ut seu ultra Domesticae Consumptionis limites, seu in meliorem qualitatem assurgat, debuit Populatio multas antea ab agriculturae laboribus manus vacuas efficere, donec

qualitate, donec Populatio Septentrionalium Comitatuum hunc etiam Industriae ramum excitavit: nimirum coeperunt illic, ac praesertim Comitatus Scepusiensis Incolae Moscoviticum semen sponte adhibere idque tanto cum successu ut productum ex eo Linum ad 4 pedes assurgat, et Moscovitico vix aliquid concedat, cum partes illae multas a laboribus agriculturae vacuas manus habeant. Productis etiam Lini notabiliter adaucta est, et

nimirum coeperunt illic, ac praesertim Comitatus Scepusiensis Incolae Moscoviticum semen sponte adhibere idque tanto cum successu ut productum ex eo Linum ad 4 pedes assurgat, et Moscovitico vix aliquid concedat, cum partes illae multas a laboribus agriculturae vacuas manus habeant. Productis etiam Lini notabiliter adaucta est, et si naturalis Industriae Cursus spectetur porro etiam quotannis augebitur.

qui minime vacuas ab agriculturae laboribus manus habent obtigerit, hic quoque conatus mox evanuit, in inferiori tamen Sclavonia debuit spontanea Incolarum Industria Canabum qualitatem tantisper perficere cum memoratus § 29 Itinerans Mercator has aliis anteponat, et Carinthiacis aequales statuat. Caeterum et de Lino et de Canabibus hinc inde per Regnum, ac de Lino quidem potissimum in

in Institutum eiusmodi quod unice Dominis Terrestribus Lucro cedit, Sumptus e Cassa Domestica facere licet. Quare totus praescripti Sylvarum Ordinis successus unice ad Dominorum Terrestrium Industriam recidit. Et cum ille parte ex una homines manipulationis huius peritos, quales in Regno pauci adhuc dantur requirat, iamque hoc nomine sit sumptuosus, parte vero ex altera magnum et Laboratorum, qui Ligna cedant et vecturarum,

sunt Gentilia e Regno Vegetabili Producta, circa quae Industria Incolarum Hungariae a longissimo retro tempore versabatur. Ex adscitiis prima in Regnum Tabaca penetravit: nimirum cum in Hungaria liber semper fuerit eius usus, Culturam hanc principio domestica Consumptio excitavit, necessitas vero Producti huius, quam Monopolium Viennense habuit, provexit. Donec eius distractio his Limitibus

Tabaca Hungarica exili admodum pretio veniebat, et tamen ut vel hoc pretio Viennam distrahi posset, Cultores de bona eius qualitate Solliciti esse cogebantur. Intercepta Americanae Tabacae importatione, cum plures ad semel Emptores comparuissent, quam erant Producentes, pretium Tabacae Hungaricae uno ictu notabiliter increvit. Praesens haec Lucri occasio, parte ex una Cultorum

debuit Cultorum numerum, qui antea a proportione externae eius distractionis accreverat, diminuere; poterat tamen tabaca Hungarica certam adhuc distractionis viam in Lombardiam Austriacam retinere: poterat ipsam cum Americana Concurrentiam in aliquibus mediteraneis Portubus sustinere, si qualitas eius emendata, inque eius distractione meliori fide processum fuisset. Nunc quo magis eius pretium propter diminutum emptorum

nec Plantae in Requisita duorum pedum distantia collocari, nec tempus inseminationis et collectionis Rite observari coepit. Quarta eius Epocha, qua cum praeponderantia Apaldi Viennensis colluctabatur. In hoc decrescentis Culturae huius Statu, Directio Tabacaria Viennensis Depositorium suum Pesthini in ipso manipulationis huius centro

In hoc decrescentis Culturae huius Statu, Directio Tabacaria Viennensis Depositorium suum Pesthini in ipso manipulationis huius centro collocavit; non Viennensis tantum sed Lembergensis etiam Apaldi cum Hungarica Tabaca provisionem suscepit: hoc non contenta in exteras insuper Provincias Commercium cum illa exercere coepit: et ut hoc lucrosius evadat, evectionem Tabacae Hungaricae dempto Littorali

suum Pesthini in ipso manipulationis huius centro collocavit; non Viennensis tantum sed Lembergensis etiam Apaldi cum Hungarica Tabaca provisionem suscepit: hoc non contenta in exteras insuper Provincias Commercium cum illa exercere coepit: et ut hoc lucrosius evadat, evectionem Tabacae Hungaricae dempto Littorali prohiberi procuravit. Concentrata hac ratione in unico Corpore tam vasta manipulatio, debuit utique omnes privatos

prohibitionem evehendae praeter Littorale per alios etiam passus tabacae Hungaricae subinde relaxari procurabat: ut Directio Tabacaria Viennensis tantum ad provisionem Monarchiae restringatur, externum vero cum Tabaca Hungarica Commercium eidem interdicatur, identidem supplicabat: indicabat specificos Culturae Defectus ut hi sufferantur, irremisse adurgebat, et quo id facilius obtineat, excusos Vernaculis Linguis de

Actualis Culturae huius Status. Verum Officiales Depositorii Pesthiensis propter repraesentatos per Consilium excessus necdum castigati sunt. Apaldo Viennense ab externo cum Tabaca Hungarica commercio necdum inhibitum est, adeoque reserata licet evectionis prohibitione nullus adhuc privatus Quaestor in educenda per alios, praeter Littorale passus, Tabaca Hungarica eius Concurrentiam

Locis Correcti sunt: in vicem fermentationis viget adhuc damnosus folia in aere exsiccandi usus, qui non tantum maximam aromatis partem ex iis extrahit, sed et folia fragilia, idest in transportu cum detrimento emptoris facile conteribilia efficit. Denique necdum eo Tabacae Cultores perduci poterant, ut pro diversitate qualitatis foliorum diversos etiam manipulos efforment, quod vulgo Stingl

appellatur, licet classificatam eiusmodi tabacam, in toto altiori, quam nunc commixtam vendere possent. Nunc enim ipsum hunc Laborem emptor, antequam tabacam in exteras Provincias transmittat, sed maiori cum Detrimento praestare debet, et ideo, commixtam etiam eiusmodi Tabacam Leviori persolvit. Omnia haec eum demum effectum produxerunt, ut longe iam minor tabacae Hungaricae quantitas seu per Flumen, seu per

huius Magister nimio Zelo eam quo citius propagandi tales etiam quandoque Practicantes dimittebat, qui vix superficiem Culturae eius condidicerant. Hi vitiosam statim principio manipulationem invexerunt, quae cum et tardam arborum Succrescentiam, et paucas vilisque qualitatis galletas produxerit debuit utique Plebs mercede Laboris sui hac ratione fraudata animum ab hoc Instituto avertere. Alicubi Culturam hanc morabantur

qua opus fuisset, ut Cultura haec desiderata summat incrementa. Ubi assistentia non defuit, ibi saepe practicantes ipsi aut negligentia, aut interessentia sua Progressum Instituti huius intercoeperunt; denique cum arbores e quarum foliis Bombices ali debent, enutrire longius tempus requirat, evenit quibusdam in Locis, ut ipsa expectationis diuturnitas lassaverit patientiam aliquarum Iurisdictionum, sicque Institutum hoc

longius tempus requirat, evenit quibusdam in Locis, ut ipsa expectationis diuturnitas lassaverit patientiam aliquarum Iurisdictionum, sicque Institutum hoc ad maturitatem perduci non potuerit; inde factum est, ut cum Cultura haec langueret, errores vero, qui languorem hunc produxerant a paucis adverterentur, ipsum Institutum tanquam inutile damnatum fuerit, sicque languor sinistram hanc de cultura opinionem, opinio e

exiguum illud, quod Budae consumpserunt tempus condiscere potuerint. Dolebat aliis, qui se hac in re iam Magistros arbitrabantur, iterum Discipulos agere. Pauci licet adhuc quos Regnum numerat serici Fabricantes cum talibus laboribus se tantum occupent, qui crassius sericum requirunt, metuebant, ne si subtilius illud serici genus inducatur, multa serici pars ad exteras Fabricas, quae subtiliores materias elaborant extra

nempe et inferioris Sclavoniae ita occupabant, ut rusticis omnis ferme Bombices alendi Opportunitas sit intercoepta. In ipsis militaribus confiniis ubi Cultura haec iam notabilem extensionis gradum attigerat, cum Omnia Annis streperent, eadem magna in parte intercidit. Supremum tamen instituto huic vulnus Annus 1790. inflixit, quo reducta prioris Gubernii forma complures Iurisdictiones id quoque eo pertinere arbitratae,

Industriosam Culturam acciperent, melioris etiam qualitatis Colores proferrent? Denique an non praeter iam notas coloriferas plantas, aliae etiam adsint, quae si non melioris eiusdem adminus Sortis Colores dare possunt? Cum praestantia Coloris pretium artefacti notabiliter augeat, Publici plurimum interesse videtur, ut haec omnia determinentur. Edidit quidem Drigenti Alba regalensis physicus Tractatum de Coloribus, qui e

quae colorem hunc producit Plantae. Interea Augustus Iosephus II. ipsam anilis Plantam, quae pretiosum illud Indigho profert, in Hungaria stabilire meditabatur. Iussit itaque ille 1785. cum semine Plantae huius et in Banatu et Quinque-Ecclesiis periculum fieri, cumque eum non lateret, quod nullum exoticum Productum alicui Provinciae sollidam adferat utilitatem, nisi semen ipsum naturalisetur,

Et tunc demum denunciavit, irritam fore omnem operam ut vel Planta haec minus vero adhuc Semen eius sub Climate Hungariae naturalisetur. Isatis tamen Cultura cum successu inducta est. Ut aliquem adminus Coeruleum Colorem Hungaria habeat. Altefatus Augustus ad promovendam Herbae Isatis vulgo Wegdt Curas suas convertit. Planta haec iam

semper non multo post intercidit. Tandem 1789. hominem huius rei peritum idem Augustus et 10 Annorum ab oneribus Publicis Immunitate, et gratuito 50 Iugerum terrae usu in Dominio Selye donavit. Qui Culturam hanc cum bono ut fertur successu in praesens etiam exercet. §.35 Status Actualis Culturae Gozypii et Orizae. Gozypeorum manufacturorum usus

§.35 Status Actualis Culturae Gozypii et Orizae. Gozypeorum manufacturorum usus iam adeo communis evasit ut Productum hoc in primam ferme necessitatem transiverit. Clima haud adeo calidum exigere videtur, cum illud in Servia iam longo tempore producatur. E Hungaria pro Crudo tantum hoc materiali 404 621 floreni quotannis iuxta Diametrum ultimi Decennii efferuntur. Mansit tamen peregrinum pro Hungaria Productum hoc usque 1780.

iuxta Diametrum ultimi Decennii efferuntur. Mansit tamen peregrinum pro Hungaria Productum hoc usque 1780. privata unius Proprietarii Industria illud in Banatu colere coepit. Verum Cultura haec vix ultra triennium perduravit, cum tamen nullae tum hac in re fuerint Publicae Administrationis partes, quali Industria illa excitata fuerit? Quem habuerit singulo Anno successum? Quibus de Causis interciderit? Non constat. Oriza

non multos ante Anno eius in Banatu Culturam nonnuli Itali, iamque aliquot ibidem Orisarias excitarunt; ex his aliquae quidem subinde iterum derelictae sunt, perdurat tamen etiamnum in Regione illa haec Cultura. Quanquam cum Hungaria 1780. tantum * * * florenorum valoris Oriza consumpserit, Orisariae vero viciniam insalubrem reddant, dubium adhuc videatur, an Operae pretium sit exiguo huic lucro vel aliquot hominum salutem sacrificare.

sane animalculorum horum Constitutionem et Oeconomiam detegere oportebat. Praestitere id aliae quas invalescens Populatio auctaque iam ultra Domesticam procreationem Cerae Consumptio ad id coegit Nationes. In Hungaria cum neutrum adhuc horum evenisset retinebatur ultro relicta fortuito tantum suo Cursui Apum Manipulatio, easdemque enecandi usus ultro perdurabat. Et tamen cera activam in eius Commercio rubricam efficiebat. Augusta Maria

neutrum adhuc horum evenisset retinebatur ultro relicta fortuito tantum suo Cursui Apum Manipulatio, easdemque enecandi usus ultro perdurabat. Et tamen cera activam in eius Commercio rubricam efficiebat. Augusta Maria Theresia cum iam etiam Hungariae et Populationem, et Cerae Consumptionem increscere, activumque rubricae huius sensim diminui advertisset, hanc quoque Culturae speciem inducere voluit. Submisit itaque peritos eius homines, hos

subinde, et Anglia, et Hispania ut Domesticas Fabricas provehant, Lanam educi vetuerunt. Augusta Maria Theresia ut propriis Statibus consulat, a Rege Hispaniae 1768. impetravit, ut eidem gregem Hispanicarum ovium una cum Pastoribus, qui modum oves has curandi Domesticos edoceant, submiserit. Hi Lustrato Utroque Littorali adsitum viae Croaticae Carolinae Locum Merkopail pro Sede intertenendi huius gregis delegerunt. Et vero

vero quanquam Locus hic raram et ad apparentiam minime succosam herbam proferat; quanquam praeterea adeo frigidus sit, ut Oves octo ferme mensium spatio in ovili contineri, foenoque interteneri debeant, Oves tamen hae optimo cum successu illic alebantur. Ut earum Species sensim per Regnum propagetur, superfluos arietes privatis, qui Species ovium suarum emendare voluerunt divendi; de modo autem, quo id perfici possit, excusos vernaculis Linguis

divendi; de modo autem, quo id perfici possit, excusos vernaculis Linguis Libellos vulgari eadem Augusta imperavit. His mediis Industria eo sensim profecit, ut illi, qui arietes eiusmodi comparaverant, praescriptumque cum iis procedendi observarent parem ferme illi, quae in Merkopail ab originariis Hispanicis ovibus proferebatur, Lanam produxerint. Cum nutritae tanto tempore in ovili peccudes hae, magnam foeni, cuius

qui arietes eiusmodi comparaverant, praescriptumque cum iis procedendi observarent parem ferme illi, quae in Merkopail ab originariis Hispanicis ovibus proferebatur, Lanam produxerint. Cum nutritae tanto tempore in ovili peccudes hae, magnam foeni, cuius deffectu via Carolina alioquin laborat, quantitatem consumpserint urgebatur subinde a Gubernio Fluminensi, ut Grex hic alio transponatur, foenumque quod

foeno se sustentare debent. Et tamen in ipsis his armentis et nobilissima Boum Species, et tantus eorum numerus procreatur, ut externum activum Commercium his potissimum sustineatur. Vaccae quanquam paris cum Bobus ellegantiae, a copia Lactis non commendantur, quo fit ut de Butyro et Caseo non ea quantitas in Hungaria producatur, quae ab ingenti in tam vasto Regno Vaccarum numero merito exspectari posset. Verum hac

Speciem Hungari principio statim induxerint, equi Boum praestantiam non aequant. Non deest quidem Hungaricis etiam equis generosus spiritus: possuntque longos praesertim per planitiem cursus, seu ab equite, seu cum minori onere sustinere: Corpus tamen minus spectabile habent, nec trahendis gravioribus oneribus, ita, ut aliarum Gentium Equi pares sunt. Et ideo non multo post atque Rhedarum usus apud

Ob hanc enim rustici admissis etiam ad proceriores Admissarios Caballis usque Faetus tempus gravissimos saepe labores peragere: ob hanc vix prognatos Hinnulos longa aut molesta itinera simul cum Matre peragi facere debebant, ob hanc hinnulis prima eorum Aetate nec debitam munditiem, nec conveniens pabulum praebere poterant: ob hanc denique eosdem iam 3o Aetatis Anno saepe iniungi facere

II introducta. Augustus Iosephus II ut Institutum hoc magis adhuc promoveat, coemptos in Moldavia et Ukraina sexaginta Admissarios Comitatibus gratis distribui iussit ea cum prohibitione, ne ab admissis ad hos rusticorum Caballis quidpiam exigatur. Anno vero 1785. erexit deserviturum potissimum pro adiacentibus Comitatibus Equatium Mezöhegyessiense, qua

inter manufacturistas reputentur. Quid sit Manufactura. Donec tamen Singularia eiusmodi Individua, ipsas eiusmodi materias seorsim elaborant, cum Opificibus passim Confundi solent. Ita Cerdones, Alutarii, Textores, Singulares Pannifices plerumque inter Opifices referuntur. E converso si unus homo aut aliqua Societas tantam crudi alicuius

Textores, Singulares Pannifices plerumque inter Opifices referuntur. E converso si unus homo aut aliqua Societas tantam crudi alicuius Producti quantitatem praeparet, quantum plurium Magistrorum cum Sodalibus suis opera vix producit; tum demum Institutum hoc nomine manufacturae venire solet. Et hoc sensu ipsum etiam stricte dictum Opificium in Manufacturam

Manufacturam transformari potest. Ita Horologiorum Confectio natura sua ad Classem Opificiorum pertinet: quodsi tamen Societas coalescat, quas magnam eorum quantitatem fine exercendi cum iis Commercii elaboret iam pro manufactura habetur. Ita Typographia Classem Opificiorum subit, donec ad pecculiares tantum privatorum Commissiones, prelum exercet; si magnam

tale Institutum formetur, in quo seu pretiosior Lignea supellex, quam alias arcutarii singillative conficere solent seu quodcunque aliud Mechanicum Productum in tanta copia elaboretur, ut formale deinde commercium cum elaboratis his exerceri possit, iam Institutum hoc pro manufactura reputari consvevit. Quid Fabrica

§.42. Actualis Status Opificiorum. Si praestitae de his Obiectis Iurisdictionum Relationes ad has Ideas exactae fuissent, pronum foret actualem Obiectorum horum Statum adaequate adumbrare. Nunc cum recentiores et de Opificiis et de Fabricis relationes desiderentur: cum in iis etiam, quae exstant, Singulares manufacturistae, cum Fabricis confundantur: cum ad Complures Tabellae rubricas, in Relationibus non satis

de his Obiectis Iurisdictionum Relationes ad has Ideas exactae fuissent, pronum foret actualem Obiectorum horum Statum adaequate adumbrare. Nunc cum recentiores et de Opificiis et de Fabricis relationes desiderentur: cum in iis etiam, quae exstant, Singulares manufacturistae, cum Fabricis confundantur: cum ad Complures Tabellae rubricas, in Relationibus non satis determinate respondeatur: denique cum nullo Anno omnes omnium Iurisdictionum

exactae fuissent, pronum foret actualem Obiectorum horum Statum adaequate adumbrare. Nunc cum recentiores et de Opificiis et de Fabricis relationes desiderentur: cum in iis etiam, quae exstant, Singulares manufacturistae, cum Fabricis confundantur: cum ad Complures Tabellae rubricas, in Relationibus non satis determinate respondeatur: denique cum nullo Anno omnes omnium Iurisdictionum relationes confluxerint, Deputatio etiam haec, actualem

foret actualem Obiectorum horum Statum adaequate adumbrare. Nunc cum recentiores et de Opificiis et de Fabricis relationes desiderentur: cum in iis etiam, quae exstant, Singulares manufacturistae, cum Fabricis confundantur: cum ad Complures Tabellae rubricas, in Relationibus non satis determinate respondeatur: denique cum nullo Anno omnes omnium Iurisdictionum relationes confluxerint, Deputatio etiam haec, actualem Obiectorum horum Statum, nonnisi

et de Fabricis relationes desiderentur: cum in iis etiam, quae exstant, Singulares manufacturistae, cum Fabricis confundantur: cum ad Complures Tabellae rubricas, in Relationibus non satis determinate respondeatur: denique cum nullo Anno omnes omnium Iurisdictionum relationes confluxerint, Deputatio etiam haec, actualem Obiectorum horum Statum, nonnisi inadaequate exhibere potest. Maxime completa Opificum Tabella est de Anno

quas tamen iam intercidisse constat. Quod summum est, potuerunt ab eo inde tempore aliquae Fabricae deseri, aliae vicissim exurgere potuerunt. Vel inadequatae tamen hae, quas Relationes illae praebent Notitiae, si cum Tabellis Commercialibus combinentur, ad necessariam pro Legislatione de Statu Fabricarum Cognitionem sufficere possunt, neque enim huius interest Omnia minutim nosse sufficit, si Status eorum Fabricatorum cognoscatur,

Posonii denotant. Pro diversis Laneis et respective Lineis fabricatis iuxta Diametrum ultimi 10nnii 849.824 floreni quotannis evehuntur, in Regno nonnisi sex eiusmodi Fabricae specificantur. Harum duae Pestini, tantum cum materiae Rasih dictae praeparatione se occupant. Duabus aliis una in Comitatu Neogradiensi Possessione Gács, alia in 16. Oppidis in Varallya et flanel et alia Lanea artefacta producunt. Reliquae

deffectum patiantur, tum demum interest talium praesertim Laborum, qui multas manus requirunt, compendia per idoneas Machinas procurare. In primo casu Hungaria in altero Anglia versatur. Quare cum plane filatura, si Lineae Laneae Gozypiaceae Fabricae efflorescant, magnum numerum Laboratorum exigat, invenit Anglicana Industria Machinam, quae ingens in Labore Filaturae

sine Netura, ita Sericeae sine sufficientibus Filatoriis exurgere non possunt. Primum in Hungaria Eszekini manuale id est quod manu movetur Filatorium erectum fuit, verum cum nonnisi 12. Centenarios defilare potuerit, crescente Serici productione Camera subinde Fluviale Budae excitavit, quod iam 50 Centenarios elaborare potest. Utrumque tardius

tantisper, ac opportuit surrexit. Neque enim Eszekiense et currenti, et illi quod iam anterioribus annis productum fuit, serico defilando suffecit, neque Budense increscentem usque sui erectionem serici productionem simul cum eo, quod annue procreabatur, sustinere potuit. Debuit itaque magna deglomerati tantum Serici Copia pluribus Annis haerere, Sericum autem ni ocyus defiletur, multa in labore defilationis dare solet

Inde factum fuit ut principio anceps fuerit Serici Hungarici existimatio, utve Camera tales inire debuerit Contractus, vigore quorum Libram nonnisi a 7 florenis per aversionem hodiedum divendit. Cum nec haec duo filatoria sufficerent, Valere velorum Fabricator aliud Pesthini erexit, quod equis movetur, et 30 circiter Centennarios elaborare potest. Surrexerunt deinde manualia in

1786i et 1787, capacitatem Omnium filatorium multis Centenariis superavit: ipse ille licet exter Mercator, cui Camera residuam a necessitatibus paucorum, quos Regnum numerat, fabricantium serici quantitatem cedere debuit, hanc cum nullum adhuc alibi exstaret, in Hungaricis Filatoriis debuit defilare, sicque remanentiae de Anno in Annum cumulabantur. Circumstantia haec ansam praebuit Speculationi illi ut ad Computum Serici Hungarici

extra omnem motum positum fuerit; quae res eum produxit effectum, ut non pauci privati, aut deglomeratum suum sericum Viennam vendere, aut si materias sibi inde praeparari maluerunt, illud ibi defilari curare debuerint. Nunc cum Serici productio ut § 33. ostensum est vehementer decreverit, et eius etiam quae producitur notabilem quantitatem adhuc exter ille Mercator percipiat, possunt fortasse residua in Regno Filatoria, totam modernam Serici

Filatoria, totam modernam Serici procreationem sustinere. Quodsi tamen resuscitata localium Magistratuum Industria, cultura eius nova iterum ut sperare licet, acceperit Incrementa: quodsi expiraturo propediem, quem Camera cum Mercatore illo iniverat contractu, Camerale Sericum e Regno exportatum non fuerit, intererit certo Publici, ut et Camerale Budense denuo ad motum reponatur, et Mazzucatianum perficiatur, et pro ratione crescentis Producti

quam cupiunt, materia tradere consueverunt; iam vero Naturale est ut Proprietarii eiusmodi Serici malint illud fabricanti, qui in Loco Filatorii degit, modo artem suam rite calleat, concredere, quod in alium iterum Locum, cum Sumptibus et molestia pro elaboratione transferre, unde suapte consequitur, quod Fabricantes, qui in Loco Filatorii degunt, plurimos Labores obtinere debeant. Fabricae autem Loca illa, in quibus plurima est Laboris adeoque

Leviori venit, quam si Longinqui transportus et Tricesimae Sumptus sustinere debeat. Fabricae autem, quibus prima materia leviori venit, artefacta etiam sua meliori pretio dare sicque aliis distractionem praeripere possunt. Cum Hungaria iam inde a 27 Annis Sericum colat, vicinarum vero Provinciarum Clima (Si Valachiam et Moldaviam, quarum Populi nullum Benigni Climatis sui usum faciunt, excipias) Producto huic resistat, poterant in illa Sericeae

Vela Crassiora vulgo Flor, subtiliora vulgo Sintuch, Bissus seu Holosericum et variae proprie dictae Sericeae et semi Sericeae materiae. Pestini exstat iam insignis velorum crassiorum Fabrica, cum proprio Filatorio, quae non Hungaricas tantum Provincias providet sed notabilem insuper mercis huius Quantitatem in vicinas Provincias divendit, Posonii una Fabrica unice Conficiendis Subtilioribus velis id est

alia, praeter caeteras materiarum species, aliquam etiam horum velorum quantitatem producit, utraque tamen longissime adhuc abest vel a domestica Consumptione: Pestini duo manufacturistae elaborando Bisso Operam navant, qui cum exiguam producant quantitatem formali Bissi Fabrica Regnum adhuc carere apparet. Elaborandis variis Sericeis et Semi Sericeis materiis Posonii 1. Budae 1. Pestini 4. in Banatu 1. Eszekini 1. et Belovarini in Generalatu

in Generalatu Varasdinensi 1, adeoque universim 9. Fabricantes incumbunt. Verum horum plerique unam tantum aliamve Textrinam occupant, solus Budensis pro ratione Circumstantiarum a 5 usque 8 Textrinas exercere solet. Cum sericum in ipsa iam deglomeratione diversas accipiat Classes, quae Technicis terminis Floret, Strusi et Sbusi appellantur, ubi Sericum elaboratur, ubi e deterioribus etiam his

Nimirum in his populatio curaque publica administrationis industriam adeo iam intendit ut earum fabricantes non obstantibus et transportus et tricesimae sumptibus crudas pelles educere, elaboratas vero denuo in Hungariam cum lucro revehere possint. Pelles Sattyan et cordovan conficiendi modum Turcae diu proprium habuerunt. Nunc fide memoratarum relationum Quinqueecclesiis unus, et in 16 Oppidis 4 fabricantes, nimirum

de Anno 1788. unius tantum Budae meminere, qui variam Turcis familiarem Supellectilem conficiebat, et ideo officinam suam nomine Orientalis Fabricae insignavit. Verum unius tantum Magistri cum uno aliove Sodali Labor titulo Fabricae venire non potest. Imo an non exortum hoc Anno Turcicum Bellum huius etiam Fabricantis industriam interceperit? Ex actis elici non potest, constat tamen ex commercialibus Tabellis,

non Fabricae, sed copiosi Singulares fabricantes praestant; evidenti sane argumento, quod alia etiam artefacta florere possint sine Fabricis, modo copiosi singulares Fabricantes adsint. Norimbergenses sic dictae Fabricae cum variam minutiorem Supellectilem etiam e metallis elaborent; ad Cathegoriam hanc pariter referri posse videntur. Fabrica eiusmodi una in Comitatu Castriferreo, possessione Lepesdorf, alia Posonii

ut 1786. pro mercibus huius generis * * * floreni quotannis elati sint. §.50. Actualis Status Reliquarum Fabricarum. Reliquae Fabricae minorem subeunt Considerationem, cum earum elaborata minus notabilem vim peccuniae evehant. Ut tamen artificialis Incolarum Industriae Status penitius cognoscatur, iuvat has quoque exhibere. Relationes Iurisdictionum 23 universim Vitriarias exhibent:

minus versati sunt, aut necessario ad eam provehendam Nervo destituuntur, aut adeo exiguum Numerum efficiunt, ut nec Domesticae talis Provinciae necessitati respondeant. Qui et arte et Nervo pollent, cum Regio in qua artes iam effloruerunt, plurae vitae oblectamenta praebeat, malunt e transmissis via Commercii in fertiliorem illam Regionem artefactis penum suam domi augere. In fertiliori e contra Regione illis

iam effloruerunt, plurae vitae oblectamenta praebeat, malunt e transmissis via Commercii in fertiliorem illam Regionem artefactis penum suam domi augere. In fertiliori e contra Regione illis maiores Proprietarii, cum exotica artefacta pro provenientibus e fructu agriculturae, et rei pecuariae 3 peccuniis facile habere possint, invehendis artibus haud incumbunt. Minores Proprietarii uti et aliae inferiores Civium

res peccuaria totam occupat. Ipsi Steriliorum partium Incolae necessaria vitae alimenta, exigua Industria, e fertiliori vicinia sibi possunt procurare; quare si quis etiam aliquam fabricam excitet, principio statim cum defectu necessariarum manuum debet colluctari. Quodsi has quoque procuravit, cum novo adhuc in Regno tali fabricarum obiecto administratio publica nullam quoad Fabricas Politiam defixerit, Tyrones, et Sodales

exigua Industria, e fertiliori vicinia sibi possunt procurare; quare si quis etiam aliquam fabricam excitet, principio statim cum defectu necessariarum manuum debet colluctari. Quodsi has quoque procuravit, cum novo adhuc in Regno tali fabricarum obiecto administratio publica nullam quoad Fabricas Politiam defixerit, Tyrones, et Sodales saepe admodum intempestive heros suos deserere solent. Et hae sunt intrinsecae

Institutum plerumque pro adeo incerto considerant, ut peccuniam suam aliis iterum Proprietariis tutius credi posse arbitrentur. Quodsi tamen omnia haec Fabricans superet, tum demum cum difficultate elaborata sua vendendi colluctari debet. Ad novam enim fabricam plerumque inexperti tantum Sodales haberi possunt. Hi quaecunque demum Magistri sit, Diligentia nonnisi minus perfecta elaborata

colluctari debet. Ad novam enim fabricam plerumque inexperti tantum Sodales haberi possunt. Hi quaecunque demum Magistri sit, Diligentia nonnisi minus perfecta elaborata producunt, quae Concurrentiam cum perfectionibus Stabilitae iam dudum Fabricae Productis non possunt sustinere. Et hae sunt, quae omnem Surgentem primo Fabricam premunt, Difficultates. Vetus e Converso Fabrica Aedificiorum Instrumentorumque

in aliqua Provincia rapide provehere vidimus, eveniat, quoad exteras vix sperare, quoad Germanicas vero Provincias ne cogitari quidem licet. Itaque in Hungaria Fabricae tum primo efflorescent, cum provecta Populatio plures ab Agricultura et Opificiis manus dabit, cum aucta vehementer per florem Fabricarum in Germanicis Provinciis Circulatio peccuniae massa, subsistentia Fabricantum nimis

vix sperare, quoad Germanicas vero Provincias ne cogitari quidem licet. Itaque in Hungaria Fabricae tum primo efflorescent, cum provecta Populatio plures ab Agricultura et Opificiis manus dabit, cum aucta vehementer per florem Fabricarum in Germanicis Provinciis Circulatio peccuniae massa, subsistentia Fabricantum nimis sumptuosa, adeoque artefactorum etiam pretium nimis elevatum evaserit: cum

cum aucta vehementer per florem Fabricarum in Germanicis Provinciis Circulatio peccuniae massa, subsistentia Fabricantum nimis sumptuosa, adeoque artefactorum etiam pretium nimis elevatum evaserit: cum inclinato ad provehendas artes Nationali caractere Legislatio in omnem provehendarum Fabricarum Occasionem intenta fuerit, denique cum omnia, quae hactenus earum progressum impedivisse suo loco ostendemus,

nimis sumptuosa, adeoque artefactorum etiam pretium nimis elevatum evaserit: cum inclinato ad provehendas artes Nationali caractere Legislatio in omnem provehendarum Fabricarum Occasionem intenta fuerit, denique cum omnia, quae hactenus earum progressum impedivisse suo loco ostendemus, vectigalis Impedimenta sublata fuerint. Notae 1. Poracea MS 2.

Regnorum adoptarint. Verum certo Tributi huius Quotta tarde admodum defixa fuit. In prima temporum obscuritate, extorquebatur a Mercatoribus arbitraria aeris summa: postea de quotta dependendi Tributi, cum iis transigi coepit: id quod in Turcia relate ad Domesticos (cum exteris enim Quaestoribus Secundum Commerciales Tractatus proceditur) hodiedum usu venit, serius a Curru tantum mercibus onerato et Animalium frustis adinstar

tarde admodum defixa fuit. In prima temporum obscuritate, extorquebatur a Mercatoribus arbitraria aeris summa: postea de quotta dependendi Tributi, cum iis transigi coepit: id quod in Turcia relate ad Domesticos (cum exteris enim Quaestoribus Secundum Commerciales Tractatus proceditur) hodiedum usu venit, serius a Curru tantum mercibus onerato et Animalium frustis adinstar Telonii certum Portorium deffigi coepit: tandem

Hungariam invexisset: domestici quaestores perinde, atque extranei, et ante inductum hoc Systema, et postea Tributo huic obnoxii fuerunt. Subinde tamen debuerunt sibi inmunitatem ab illo procurasse, cum sub Zigismundo eidem postliminio subiecti, dependendumque per eos Portorium non pro Aerario Regis, sed pro Publicis Regni necessitatibus destinatum fuerit. Hoc quoque Instituto per Zigismundi Decretum 2.

seu transeuntibus mercibus persolvebatur. Ac Legislatio quidem Hungarica deffectuosum esse hoc Portorii Systema iam 1655 agnovit, et pro eius emendatione Articulo 100. Deputationem ordinavit. Cum haec usque subsequa 1659. Comitia Laborem non peregisset, urgebatur ille per 61. eorundem Comitiorum Articulum, Opere nec erga hanc quidem Legem peracto, Correctio Vectigalis Regii 1681. articulo 44. §. 3. de

Opere nec erga hanc quidem Legem peracto, Correctio Vectigalis Regii 1681. articulo 44. §. 3. de novo decreta fuit. Adhaesit tamen Labor iste usque 1715. quo per Articulum 91. Tabulae Regiae deferebatur. Cum nec haec Laborem perfecisset Anno 1720. Provincia haec erecto eotum Consilio per Articulum 2. concredita, una Articulo 116. § 2. principium illum stabilitum fuit, ut noxiae Regno merces arceatur. Urgebatur

Provinciarum. Porro relate ad utrasque inter invectas, eductas et Transeuntes Discrimen constituit. Principia eius quoad Portorium Consumptionale. Cum exoticas merces praesertim quorum Surrogatum Germanicae Provinciae praebere potuerunt, aut quae pure ad Luxum referuntur, natura sua nocivae sint, has vero arcendas esse iam 1723. articulo 116. constitutum

fuerit, harum inductionale Portorium (vulgo Consumptionale appellamus) in gravi 20 pro 100 summa defixit. Inductionem vero Germanicarum mercium propter Commune Provinciarum harum cum Hungaria respectu exterorum Statuum Interesse penes consuetum 5 a 100 portorium reliquit. Quoad Esituale.

exterorum Statuum Interesse penes consuetum 5 a 100 portorium reliquit. Quoad Esituale. E converso, cum Hungariae superfluas sibi merces ad alias Provincias efferre plurimum intersit, ut harum eductionem facilitet Esituale Portorium tam in exoticas, quam in Germanicas Provincias ad 2 pro 100 reduxit.

Esituale Portorium tam in exoticas, quam in Germanicas Provincias ad 2 pro 100 reduxit. Quoad Transituale. Denique cum merces seu ex una ad aliam exoticam Regionem, seu e Germanicis Provinciis in exterum aliquem Statum per Hungariam transvehere nullum Regno adferat detrimentum, imo notabilium transportus Sumptuum beneficium

Aequilibrii titulo totum 30male Vectigal unice in favorem Germanicarum Provinciarum dirigendum sibi proposuit. Ut id perficiat, duo Systemati suo principia praestruxit primum ut Mercatores Hungari ab omni immediato cum exoticis mercibus Commercio excludantur, idque totum ad Quaestores Germanicos derivetur: dein ut Fabricae et Manufacturae in Germanicis Provinciis ad Summum quoad fieri potest florem evehantur, earum artefactis Certa in

dictae sunt. Dein ut et hac, et evitandarum praevaricationum Causa nulla alia, quam hac via merces exoticas Hungariae invehere liceat. Primum Ordinationis huius membrum in eo fundabatur, quod cum Mercator Hungarus, qui merces has e secunda Germanici Quaestoris manu accipit, huic circiter 5 a 100 titulo Provisionis dependere debeat, iustum sit, ut hic cum

in eo fundabatur, quod cum Mercator Hungarus, qui merces has e secunda Germanici Quaestoris manu accipit, huic circiter 5 a 100 titulo Provisionis dependere debeat, iustum sit, ut hic cum illo, qui eas e prima directe manu percipit, adeoque nullam Provisionem Solvit, per diminutum in eadem quantitate Portorium ad Aequilibrium ponatur, ne secus totum exoticum Commercium, ad paucos

Commercium, ad paucos tantum Nummosos Quaestores, restringatur, qui necessariam pro illo paratam peccuniam possidebant. Alterum eiusdem ordinationis Membrum necessarium primi Corollarium esse dicebatur, utpote cum id rationes Tricesimales admodum inpeditas effecisset, si repersolutio haec in omnibus, quas Hungaria copiosas habet, ingressus Stationibus fieri debuisset. Interea

iterum subire manipulationem, ut restituendam sibi Portorii partem obtineat. Ubi et contra si exoticas merces ex ipso Retrosolutionis Loco accepit, peracta semel manipulatione depositoque cum falcidia Retrosolutionis Portorio, Longe promptius ad propria remeavit. Tandem repetita toties, quas Residentes in ipsis Retrosolutionis Locis Germanici Quaestores ex eiusmodi provisionibus

penitus sunt excussi. Et Fabricarum in Hungaria ortum impediendo. Ad alterum Principium defigendum Consilium Commerciale necessitas ipsa adegit. Cum enim provecta iam vehementer in Germanicis Provinciis Populatio pauca tantum Producta pro Commercio reliqua fecerit, debuit utique Consilium hoc suas in promotionem artefactorum curas convertere.

Ad excludendos ab immediato Commercio exotico dirigebatur. Vel hinc apparet, quod Consilium Commerciale tantum abest ut ab adoptatis antea Hungaros, ab immediato cum exteris mercibus Commercio excludendi, certamque Germanicis artefactis in Hungaria distractionem procurandi, principiis recesserit, ut potius eo iam conatus suos extenderit, ne Fabricae prorsus in Hungaria

indiscriminatim; sed insuper Germanicum Exito et Transito persolvere debuerunt, favoresque hi in novo etiam hoc vectigali § 4. Confirmati fuerint. Non potuit itaque Quaestor Hungarus cum Germano concurrentiam sustinere: debuit ab omni immediato cum exoticis mercibus commercio excludi: debuit totum provisionis Beneficium ad Germanos Quaestores derivari.

persolvere debuerunt, favoresque hi in novo etiam hoc vectigali § 4. Confirmati fuerint. Non potuit itaque Quaestor Hungarus cum Germano concurrentiam sustinere: debuit ab omni immediato cum exoticis mercibus commercio excludi: debuit totum provisionis Beneficium ad Germanos Quaestores derivari. Per introductas Commerciales

et Esituali in finitima Germanica Statione persoluto, merces hae tanquam iam naturalisatae per Omnes Hungaricas Tricessimas Libere dimitti debeant, et hoc demum Institutum omne cum exoticis, quas Hungaria consummebat mercibus, Commercium, Quaestoribus Depositorialium harum Civitatum, quasi de manu tradidit, habitans enim in tali Depositoriali Civitate Germanus Quaestor et advenientibus

quam merces has e Secunda habitantis in Depositoriali aliqua Civitate Quaestoris Germani manu recipere. Atque ita Commerciale Consilium suum Hungaros ab omni immediato cum exoticis mercibus Commercio excludendi Scopum certius adhuc obtinuit per Naturalisationis Systema, atque illud antea assecutum fuit per Institutum Retrosolutionis.

inter exteras Provincias iacent, adeoque varios mercium suarum exitus habent, onus hoc haud admodum sensere. In Hungaria, quae nonnisi Germanicis et Turcicis Provinciis eotum cingebatur, cum Turca paucorum tantum artefactorum nostrorum usum habeat, haec Portorii et elevatio, et inaequalitas debuit utique Fabricarum ortum impedire. Uti et

constitit, aut si is caventem pro se stitit, ne Esituale quidem Portorium in Limitanea Germanica Statione deponere debuerit, verum illud primo in redditu ab eo, si quid reipsa vendidit, exigebatur. Cum eadem occasione novum pro Hungaria Vectigal elaboratum non fuerit, omnes hi favores Germanicis tantum Quaestoribus in Beneficium cessere, Hungari stante adhuc veteri de 1754i Vectigali, nullo eatenus reciproco

Vectigal pro Hungaria elaboretur, imperavit. Ita reserata tandem fuit exigua licet haec Littoralis Porta, per quod Hungaria immediatum tam Eductionis, quam et Importationis cum exteris Provinciis Commercium instaurare potuisset, si piam hanc Augustae Principis Intentionem explere licuisset. Nunc ante omnia impeditum fuit, ne totum Littorale Croaticum Politico Commerciali Hungaricae Iurisdictioni

biffariam hac directione Hungaria Beneficium illud, quod eius unitas importare solet, illico amisit; Bancalis enim Deputatio vetus illud Tricesimae valoris mercium partis Systema quoad 2 districtum hunc retinuit et cum hoc in pluribus Articulis favorabilius fuerit pro Quaestoribus, quam elevata contra tenorem vectigalis 1754i exotica Portoria, iam idipsum cursum Commercii Hungarici, quem principio concentrare plurimum interfuisset,

Ingressus omnis praecludebatur: recepit denique quod fines suos alluit mare, sed per quod propter interclusum Importationis Commercium, vix aliqua Navigatio vigere potuit. Cum notum sit, quod exportationis Commercium efflorescere non possit, nisi importationis etiam a proportione restauretur, omnia quidem haec tantum usque elaborationem novi Vectigalis Hungarici disponebantur, verum

Vectigal Hungaricum 1784. Novi Hungarici Vectigalis elaborationem Consilium Commerciale iam Anno 1769. proposuerat: consederat eodem Anno 30a Decembris super eius proiecto Consilium Littorale et Camera Hungarica. Verum cum basis totius huius Proiecti in inducendo de quo paulo ante dictum est, Naturalisationis Proiecto fundata fuerit huic vero Dicasteria Hungarica non potuerint assentiri, Opus hoc usque tempus reincorporati

ipsa elaborationem Hungarici Vectigalis exegit. Audita fuit 1776. primum Camera, tum Gubernator, denique et Locumtenentiale et Croaticum, quod interea erectum fuerat, Consilium, omnia haec Dicasteria immediatum cum exteris mercibus Commercium, pro Hungaria eo magis reclamabant, quod secus ipsa Hungarici per Portum Fluminensem promovendi Commercii, iam exteris etiam Potentiis Significata Idaea, evanescere, totumque Gubernii Hungarici

1754. stabilita fuerat, desummendi ad Animalibus Portorii Tariffam reformavit. Ab his Portorium non a procentuali proportione sed a frustis, habita tam politicarum, quam et Finanzialium Circumstantiarum ratione, defigi solet. Cum tamen diversus sit eiusdem speciei animalium valor, haec in Certas Classes dividi, et secundum has in Portorio etiam distingui debent. Tariffa Anni 1754i Cornuta Animalia plane per 16 Rubricas distinxerat, Tariffa e

Peccudes etiam id est Oves et Capras, vetus Tariffa per quartum, moderna per duas tantum rubricas distinxit, hasque non a Centuria, ut prior sed a frustis taxavit. Illa, equos ad quatuor, haec tantum cum unam rubricam distinxit, denique illa Portorium per denarios, haec per cruciferos expressit. Omnia haec uniformitatis cum aliis Provinciis, facilitandaeque Tricesimalis manipulationis causa facta

frustis taxavit. Illa, equos ad quatuor, haec tantum cum unam rubricam distinxit, denique illa Portorium per denarios, haec per cruciferos expressit. Omnia haec uniformitatis cum aliis Provinciis, facilitandaeque Tricesimalis manipulationis causa facta fuisse dicebantur. Systema Portorii ab Animalibus in eadem Tariffa defixi.

Galliciam in Hungariam depellat, illic tantum transituale, in Hungaria vero Inductionale, seu Consumptionale Portorium deponat, Beneficium hoc Polonis ea potissimum de Causa Concessum est, quod secus facile aliam, cum detrimento Monarchiae distractionis Animalium suorum viam inire possent, id quod Turca haud facile praestare potest. Caeterum Tariffa haec stabilitum Anno 1754. Portorium quoad omnes ferorum animalium rubricas

eodem mense et die quo Vectigal hoc emanaverat Augustus Iosephus II separatus praeterea edidit patentales per quas numerosi exoticarum mercium Articuli in adnexa illic consignatione expressi, extra quaestum positi, normaque cum iisdem procedendi praescripta fuit. Sub hoc tempus idem Augustus distinctam iterum et a Politicis, quibus non multo post Cameralia etiam Obiecta concredita fuerunt, Dicasteriis independentem rei Tricesimalis Directionem

fuit. Sub hoc tempus idem Augustus distinctam iterum et a Politicis, quibus non multo post Cameralia etiam Obiecta concredita fuerunt, Dicasteriis independentem rei Tricesimalis Directionem Constituit. Haec seu quod Norma cum mercibus extra quaestum positis procedendi Vectigal 1784i ingressa non fuerit seu quia plura adhuc ad stabiliendum istud Prohibitionis Systema media adhibenda esse existimavit novum iterum iam Anno 1788.

ad stabiliendum istud Prohibitionis Systema media adhibenda esse existimavit novum iterum iam Anno 1788. Vectigal edi procuravit, quod in praesens usque subsistit. In quibus cum Vectigali 1784. Conveniat? in quibus differat? Vectigal hoc a priori quoad formam haud multum discedit. Eadem Officiorum Tricesimalium Classificatio: eadem mercium quae in Ordinariis finitimis

Vectigal intercedit Discrimen in eo versatur, quod iuxta §.38. Vectigalis 1784. Omnis in Civitatibus et Oppidis imo in pagis etiam residens Quaestor si expressam a Dominio ad id obtinuerit facultatem etiam cum exoticis sub C. ad capitales Stationes inviatis mercibus, liberum absque aliqua ulteriori restrictione quaestum habuerit: iuxta Dispositionem vero postremi Vectigalis, Commercium cum eiusmodi mercibus admodum

id obtinuerit facultatem etiam cum exoticis sub C. ad capitales Stationes inviatis mercibus, liberum absque aliqua ulteriori restrictione quaestum habuerit: iuxta Dispositionem vero postremi Vectigalis, Commercium cum eiusmodi mercibus admodum sit coarctatum. Nam primum data est Tricesimatoribus Potestas, ut a Singulo hac mercium Specie proviso Mercatore legitimationem unde eas habeat? dum et quando exigere possint,

faciat: emens vero novam, rubro Colore Signatam Bolletam super eadem quantitate excipiat. §.55. Littera (b) §. 60. Hungaricae Tricesimae cum Germanicis coniunctae. Maxima tamen quam idem Augustus occasione vectigalis huius in manipulatione Tricesimali instituit mutatio in eo subsistit, quod Hungaricas cum Germanicis Tricesimis coniunxerit. Antea in

§. 60. Hungaricae Tricesimae cum Germanicis coniunctae. Maxima tamen quam idem Augustus occasione vectigalis huius in manipulatione Tricesimali instituit mutatio in eo subsistit, quod Hungaricas cum Germanicis Tricesimis coniunxerit. Antea in Limitibus Germanicarum Provinciarum semper Hungarica Germanicae Nationi Opposita fuerit haecque ab exeuntibus

Germanicae merces a Portorio Consumptionali Hungarico immunes redditae sunt, Tricesimae Hungaricae quae iam nonnisi Esituale Hungaricum Portorium percipiebant reipsa inutiles ferme evaserunt, hocque nomine easdem Augustus cum Germanicis ita coniunxit, ut hae non tantum Consumptionale Germanicum, sed et Esituale Hungaricum perceperint. Verum institutum hoc eum effectum produxit, ut Camera Hungarica maxima Proventuum Tricesimalium parte privata

quae floreni valorem non aequant Tricesima desummatur in novo Vectigali nuspiam renovatur. §. 61. Principia Vectigalis huius quoad Status cum quibus Commerciales Tractatus praeexistunt. Quod Turcicum Commercium attinet: iam §.58. apparuit, Animalia sub sensum Tractatum non venire praesens vectigal ostendit, quod nec Tabaca quidem ad

tantum Naturae Producta et artefacta nonnisi ¼ cruciferi a valore unius floreni dependant; nimirum illa Hungaria subministrat haecve Germanicis Provinciis devehuntur. Commercialis cum Polonia Tractatus §.6. Vectigalis diserte quidem stabilitur, diciturque quod in singulo sub sensum illius cadente articulo admensum Stipulatis 4 pro 100 Portorium in Vectigali exprimendum sit, quodsi tamen rubricae hae cum

cum Polonia Tractatus §.6. Vectigalis diserte quidem stabilitur, diciturque quod in singulo sub sensum illius cadente articulo admensum Stipulatis 4 pro 100 Portorium in Vectigali exprimendum sit, quodsi tamen rubricae hae cum rubricis editi statim post initum illum tractatum 1776. pro Gallicia Vectigalis conferatur, subsequis ordinationibus Complures eatenus factas esse mutationes facile apparebit. In particulari auctum fuerat ultra tenores

per Separatam semper Tariffam tractabantur iam nunc ipsi Vectigali in Concernenti rubrica incorporata sunt. Caeterum in hoc quoque eadem quae in priori Tariffa animalium classificatio: Portoria ipsa in Singulis rubricis cum prioribus ex asse conveniunt. Differt tamen modernum Taxationis Systema a priori in tribus realibus punctis, 1o quod in priori Tariffa Aequale pro omnibus exoticis Provinciis Portorium defixum fuerit, nunc Polonia

expressis in adnexa sub No 4o consignatione Germanicis Mercibus Libera ab omni Portorio in Hungariam inductio conceditur. Debuit tamen favor hic per subsequas resolutiones ad omnia Germanica fabricata extendi, cum haec dum Hungariae inferuntur nullum reipsa Consumptionale Portorium persolvant. No 5. Materialia e converso illa, quibus Germanicae Provinciae

intulit, dimidium huius id est 10 pro 100 persolvere, verum eotum Germanicus etiam Quaestor, dum eiusdem speciei articulum Germanicum Hungaricae intulit debuit 5 aut adminus 3 pro 100 Beneficii habuit. Nunc cum Quaestor Germanus ab eiusmodi Articulo prorsus nihil, Hungarus vero adhuc illos 10 pro 100 persolvere debeat, ille prae hoc totius utique summae beneficio gaudet, et hoc quoad Portorium

Numero 4 consignatas merces defixum sibi in Vectigali Hungarico Exitus Portorium, ut iam supra apparuit dependere debent. Caeterum eaedem ferme merces quas Hungaricum Vectigal aut educi ad extra vetat, aut nonnisi cum gravi Portorio admittit, in Germanico etiam Vectigali aut educi prohibentur, aut gravi perinde Portorio affecta sunt. Verum cum haec plerumque sint necessaria, pro florentibus iam Germanicis Fabricis materialia,

eaedem ferme merces quas Hungaricum Vectigal aut educi ad extra vetat, aut nonnisi cum gravi Portorio admittit, in Germanico etiam Vectigali aut educi prohibentur, aut gravi perinde Portorio affecta sunt. Verum cum haec plerumque sint necessaria, pro florentibus iam Germanicis Fabricis materialia, Hungaria vero his adhuc destituatur, hac quoque in re Germanicarum potissimum Fabricarum rationem habitam fuisse satis

quod illud beneficio Danubii ne quidem in exteras Provincias per Austriam transvehere liceat, sed debeat per Continentem promoveri. Quoad immediatum cum exoticis mercibus Commercium. Quoad exoticas non prohibitas merces Beneficium Naturalisationis, ne hoc quidem Vectigali Hungaris Quaestoribus admittitur, si enim has Quaestor Hungarus e tali

e contra si Germanus Gozypium aut Lanam e Turcia per Hungariam constituat, Portorium Domi Suae deponere potest. Porro postquam seu Germanus seu Hungarus Quaestor ab eiusmodi mercibus Portorium deposuit, ulteriorem cum iis Quaestum seu in Hungariam seu in alias quoque exoticas Provincias absque nova Portorii alicuius depositione exercere potest, e contra si Hungarus merces eiusmodi non per aliquam Germanicam Provinciam, sed

exercere potest, e contra si Hungarus merces eiusmodi non per aliquam Germanicam Provinciam, sed directe e Littorale Croatico accepit iam eidem tenore Vectigalis Hungarici § 52 Littera C. nonnisi per Hungariam cum iis mercari licet. §.65. Effectus quos haec Vectigalis Inaequalitas relate ad Hungariam produxit. Tantum adhuc est in postremo etiam

talium exoticorum Articulorum beneficiis, qui nonnisi per Germanicas Provincias in Hungariam penetrare possunt, Hungarus ex explicatis §. 54. motivis, respectu talium concurrentiam eorum sustinere non potest, adeoque 4o, cum idem beneficium relate ad Turcicas, quae vicissim per Hungariam in Germanicas Ditiones pertingere debent merces Quaestoribus Hungaris reciproce concessum non sit, debet totum exoticum Commercium porro penes etiam solos

Turcicas, quae vicissim per Hungariam in Germanicas Ditiones pertingere debent merces Quaestoribus Hungaris reciproce concessum non sit, debet totum exoticum Commercium porro penes etiam solos Germanos Quaestores remanere. 5o Cum omnia illa exotica artefacta, quorum Surrogatum Germanicae Fabricae praestare possunt: prohibita sint, Germanica vero absque Portorio in Regnum invehantur, cogitur Hungaria necessariis sibi mercibus se tantum e Germanicis

Surrogatum Germanicae Fabricae praestare possunt: prohibita sint, Germanica vero absque Portorio in Regnum invehantur, cogitur Hungaria necessariis sibi mercibus se tantum e Germanicis Provinciis providere, e converso 6o cum omnes illi Hungarici Articuli quibus Germanicae Fabricae opus habent vel extra educi prohibeantur, vel certe gravibus Portoriis impediantur, in Germanicas vero Provincias aut sine ullo, aut erga exiguum Portorium induci

invectionem, sed etiam transvectionem, partim denique per constituta nonnullis articulis maiora, quam eiusdem Speciei exoticis Productis defixa sunt Portoria, uti id e Consignatione sub Numero 10. iam apparuit. Et ideo 8o cum parte ex una Productorum Hungaricorum exportatio per ipsam tot exoticarum mercium, quae materiam Commutationis praebere potuissent prohibitionem, diminuta sit: parte vero ex alia eorum in Germanicas

§.67. Frequentes Portoriorum mutationes, cursum Commercii perturbarunt. Neque tamen Solo Vectigali seu manipulatio Tricesimalis seu Directio Commercii absolvebatur: vix aliquod Vectigal prodiit cum iam per particulares ordinationes mutari coepit. Hae adeo celerriter sibi succedere solebant, ut intra paucos Annos maxima pars Vectigalis extra usum posita fuerit. Ac id quidem inficiari non licet, quod in cursu commercii

mutationes hae non semper e ratione Boni Publici suscipiebantur, prouti id sub Consilio Commerciali evenisse constat, dum in favorem Polonicae, Hungarica Cera et mel adeo gravatum fuit, ut Hungaricum cum his articulis Commercium aliquo tempore prorsus stagnare debuerit: praeterea mutationes hae quandoque adeo peremptoriê emanarunt ut nec ad notitiam omnium, quoad articulum talem, cuius Portorium mutatum est,

Collaterales dividuntur: Hungaria tres tantum habet Capitales Ductus: primum Posonio ad Littorale Hungaricum, qui exiguo duarum Postarum deflexu, una etiam Viennam ducit sicque Littorale Hungaricum cum ipsa totius Monarchiae Metropoli Connectit. In Ductu hoc intra Posonium et Sopronium notabilis adhuc viae pars instauranda restat, reliquum per Sabariam, Varasdinum, Carlostadium, ita solide exstructum est, ut

etiam ad Szolnokinum ponte constratus est, sed qui nullam interim stabilem dotem habet; caeterum ductus quidem hic Buda alium ramum etiam format, nempe per Temesvarinum in inferiorem Valachiae partem ad Zemlinum. Cum tamen maxima pars commercii Buda Zemlinum secundo Danubio cursum habeat, via haec in linea commerciali nonnisi pro collaterali haberi potest. Tertius

Reliqui Collaterales Ductus. Quod Passus attinet: qui in haereditario Germanicas Provincias ducunt; evectio in Austriam, cum qua Hungaria plurimam habet Mercium Communicationem alioquin in utrumque priorem; eductio vero in Gallitiam in tertium Capitalem ductum incidit. Reliqui qui in Silesiam

qui in Silesiam Moraviam, Styriam et Carnioliam ducunt passus limitaneorum ferme Comitatuum eductioni tantum deserviunt, adeoque cum ea parte minor vigeat communicatio ducentes etiam ad hos passus viae Collateralibus accensendae esse videntur. In hos Capitales Ductus ex Emporialibus Locis viae aut iam influunt, aut

moratur, partim nimia Teloniorum frequentia, partim illa Legis ambiguitas, quas telonialis dominis praeter pontium ipsius insuper accessus et recessus reparationem imponit. Cum enim idipsum indeterminatum sit, pleraque vero privilegia, non uni determinato ponti affixa, sed universim ad Pontes in Territorio privilegiato sitos extensa sint, vigent Continuae inter Possessores Telloniorum

naturalis Navigationis Canales plurimos habet. Princeps omnium est quem illi Danubius praebet, qui medium ferme Regnum intersecat. Tibiscus Dravus et Savus licet Danubio illabantur, cum tamen longum antea terrarum tractum emetiantur, adeoque copiosis ripparum suarum accolis Beneficium praestent, pro Capitalibus Canalibus merito haberi possunt, reliqui, qui in hos influunt fluvii, qua parte

quin novae iis sunt substitutae, hic succrescrentes frutices, ibi collocata in Littoribus Aedificia attractionem impediunt. Universim sicut Danubius Hungariae fluviorum maximus est, ita etiam navigatio in eodem cum ventis et fluctibus plurimum debet colluctari. Et haec sunt intrinseca Navigationis Danubianae impedimenta, quibus antequam generalis Scopo huic Conformanda Mappa ellaboretur, ordinatum

quam Rheni capacitatem, et tamen per hunc constructis e duro ligno maioris longe ponderis, atque Danubianae sustinent capacibus, malis praeterea velis et anchoris provisis navibus Commercium exercetur. Cum Subsidia haec magnum et itineris, et Sumptuosum Compendium procurent, iam Augusta Maria Theresia, quo florentiorem reddat Hungaricam Navigationem usum eiusmodi Navium per Danubium introducere constituerat. Evocavit illa

arbitratur; inde frequentia ferme quotannis Naufragia, inde redacti ad incitas tot Mercatores, inde denique languor ipse Navigationis. Non exiguum etiam Danubianae Navigationi Deffectum pravi Nautarum mores constituunt, cum enim nulla circa id Norma subsistat, quae sint Remigum erga Navarchos et vicissim, quae etiam Proprietarii Navis erga Navarchum Officia? cum multa Convitia circa inchoandam

pravi Nautarum mores constituunt, cum enim nulla circa id Norma subsistat, quae sint Remigum erga Navarchos et vicissim, quae etiam Proprietarii Navis erga Navarchum Officia? cum multa Convitia circa inchoandam exercendam aut deserendam hanc professionem, uti et circa modum illata seu per Nautas seu etiam fortuito mercibus Damna inquirendi vigent, naturale est, ut hoc genus hominum vitam agat

itineris, seu propter frequentes Turcorum vexationes seu denique propter periculum internum et per enasciturum forte Bellum Commercii non intersit Mercatores ultro navigare. Post initium ab Augusto Iosepho II postremum cum Turcis Commercialem Tractatum Quaestores iam ultra etiam Belgradum navigare, emensoque Danubio ipsum etiam Mare Nigrum tentare coeperunt. Praeter recensita paulo ante Navigationis huius impedimenta unum

exoticae merces adverso Danubio revehi possunt. Mercator vero, qui post primam statim mercium suarum venditionem Navim, ut et Tauferer et Golnerus fecit, distrahere debet adeoque nullas cum redditu suo merces adferre potest, dimidium Beneficii, quod secus habere poterat amittit. Interea, tempus et Industria Mercatorum Problema illud primum resolvere debet an non Quaestor Hungarus per Danubium seu

aut vero: an non idem Quaestor exoticas quas in primo statim Maris Nigri portu, in quo sua distraxerat, coemit merces, Littorali Hungarico eadem Navi inferre? Suamque illic in posterum Stationem pro exercendo ulteriori, cum eadem Navi Quaestu, defigere possit? Danubius plurimas mercium Species vehit. Utcunque id eveniat: quaecunque sint Danubianae Navigationis Impedimenta,

Canali merito reputatur. Cuius quidam rei ratio non tantum in amplitudine fluvii, sed etiam in eo versatur, quod medium plane Regnum praeterfluat, quodve Cursum teneat per Austriam, cui plurima cum Hungaria Commercii Communicatio intercedit; a Moravia vero haud nullum discedat. §.73. Capitalis Navigationis Canalis per Tibiscum.

viis, Navigatio ipsa tam secundo quam adverso fluvio maiora coeperit Incrementa. Caeterum huius etiam fluvii exstant diversae in Archivo et Consilii partiales mappae: Generalis ad eandem cum Danubio Scalam exacta et iuxta easdem Regulas elaborata adhuc desideratur. §.74. Capitalis Navigationis Canalis per Colapim et Savum. Colapis usque Ozalyinum

Degoy per has enim parva aqua transiri non potest Utrique huic impedimento tollendo, erga relationem Comissionis Rabianae manus iam admota, opus tamen consummatum non fuit, nimirum rumpebantur Saxa, cum Celebris temporis sui Hydraula Freiman irritum futurum hunc Laborem edixit utque potius Cataractae hae per artificialem Canalem circumeantur, svasit. Nunc hydraula Fluminensis Gnamb Scopum hunc per

moenia fluvius hic praeterfluit, eosdem ferme Articulos, quos Pettovienses per Dravum dimittunt, iisdemque adsitos huic Comitatus provident. Quanquam Hungarus Quaestor exiguo tantum Spatio per fluvium hunc possit navigare, cum tamen in eius effluxu iam Dravanae et Danubianae Navigationis beneficium nanciscatur, eius mentio vel eo nomine iniicienda videbatur, ut appareat, quod et ille et Dravus unice ob deffectum viae repulsualis

militarem necessitas ipsa adegit, ut per fluvium hunc Commeatum Militarem usque Kosztajniczam adversa aqua transponere debuerit, licet construendis per hunc tractum repulsualibus viis, nunquam hactenus manus admota fuerit. Cum Kosztajnicza Segniam brevior sit, quam Carlostadio per Continentem via, Segnienses regulationem fluvii huius efflagitarunt. Verum cum totus hic fluvius per Statum Militarem defluat, obiectum etiam hoc ad

tractum repulsualibus viis, nunquam hactenus manus admota fuerit. Cum Kosztajnicza Segniam brevior sit, quam Carlostadio per Continentem via, Segnienses regulationem fluvii huius efflagitarunt. Verum cum totus hic fluvius per Statum Militarem defluat, obiectum etiam hoc ad eius agenda refertur. Ubi nullus Naturalis Canalis adest, et tamen Communicationem per aquam utilitas Commercii exposcit neque adeo

sed semper incassum admota fuit. Seu Planorum vitio, seu ob non adhibitam ad Sufferendum in ipsa radice malum Sufficientem operam, ramus ille ita exaruit, ut nulla amplius per eum Navigatio pateat; sed Nautae cum Ventis, fluctibus exundationibus praesertim in adversa Navigatione in magno Danubio debeant colluctari. Quibus Operis et Sumptibus Summe Necessarius pro Navigatione Danubiana hic Canalis

quae a Ballatonensibus Stagnis non multum distant, quae Muram fluvium contingunt Palludes Canisenses, ut enim Proiectum hoc notabilem Regno adferat utilitatem deberet efformandus per Stagna Ballatonensia Canalis cum eo, qui per Canisenses Palludes effoderetur coniungi, ita reipsa Complures Comitatus et Muranae et Dravanae et Danubianae Navigationis participes efficerentur.

proponebatur iam etiam efformandus ope fluviorum Hernandi, Ungs Laboren et Lanorecz in Popradum Canalis, Laborque hic B. Laurentio condam Orczy, qua Commissario Regio obvenerat. Cum Popradus in Danajecz, iste in Vistulam, hic vero in mare Balticum effluat, per Canalem hunc reserata fuisset Navigationi Hungaricae et omnibus suis navigabilibus

Förtöiensium Ut Palludes quas per varias Regni partes immensum ferme Spacium occupant exsiccentur adhuc Augusta Maria Theresia distinctos in respectivis Districtibus Commissarios, qui Opus hoc dirigant, cum necessariis Geometris ordinavit. Proponebatur eotum ut per Stagna Lacus Fertő Paludesque Districtus Hanszags dicti in fluvium Rabam, non procul ab eius in Danubium

Lacus Fertő Paludesque Districtus Hanszags dicti in fluvium Rabam, non procul ab eius in Danubium influxu Canalis ducatur, quo ingens illa Palludum Plaga exsiccari possit. Cum opus hoc Comitatum Castriferrei, Soproniensem, Mosoniensem, et Iaurinensem iuxta respiciat, Convocati fuere omnium horum Comitatuum Deputati cum suis Geometris, adhibitus Hydraula Regni

Canalis ducatur, quo ingens illa Palludum Plaga exsiccari possit. Cum opus hoc Comitatum Castriferrei, Soproniensem, Mosoniensem, et Iaurinensem iuxta respiciat, Convocati fuere omnium horum Comitatuum Deputati cum suis Geometris, adhibitus Hydraula Regni Krieger, necdum enim Hydraulicum Departamentum exstabat. Collata fuere Consilia, efformata Plana, Subducti Laboratorum et sumptuum calculi. Verum totum hoc

totum hoc Opus in quaestione illa quis? In qua proportione Comitatus concurrere debeat? Subinde adhaesit. Princeps tamen Eszterhazÿ ab Eszterház versus Iaurinum sat longum Canalem fodi curavit, sed cum multos transversos Canales duxerit, exiguam adiacentem tantum Terreni partem exsiccavit. Exsiccatio Palludum Alba Regalensium suscepta Exsiccandis

et in Danubium educat, nulla ratione perduci potuit. Utrumque hoc opus Directioni Comitis Sigrai Concreditum fuit. In amplissima illa, quae Tibiscanos occupat Comitatus Palludum Sede notabiles sed haud magno cum fructu Labores sub directione Comitis Antonii Károlyi susceptae fuere, nimirum regulatus fuit Samusii Cursus, et per id aliquot quas ille formabat Palludes reipsa exsiccabantur. Verum Comitatus

tamen non exiguo pro Hydraulicae, quam Deputatio haec propositura est, commissioni usu deservire. Omnes etiam, quas praemisimus, notitiae praebebunt illi Lumen aliquod pro gravi illa Quaestione decidenda: quos (cum omnes simul inchoare res ipsa non admittat) Labores praeferentes suscipere intersit? In quo nexu Scopus exsiccationis Paludum cum efformatione artificialium pro Navigatione Canalium obtineri possit? Quale

notitiae praebebunt illi Lumen aliquod pro gravi illa Quaestione decidenda: quos (cum omnes simul inchoare res ipsa non admittat) Labores praeferentes suscipere intersit? In quo nexu Scopus exsiccationis Paludum cum efformatione artificialium pro Navigatione Canalium obtineri possit? Quale denique generale et fixum totius operis Planum ita construi possit, ut Labores non tantum ex occasione et sparsim uti hactenus

iam praemissa sunt, ut tamen completa huius etiam obiecti Idaea efficiatur, explanandum restat: quis sit mechanicus eius cursus? Id est ad quae Emporia? Per quas Scalas Singulus Commercii Articulus tendat? Cum quibus Provinciis activum? Cum quibus item passivum Commercium Hungaria habeat? Denique quae sit Hungarici Commercii Billanx? Quod primum attinet: in Regione ubi Commercium iam plane effloruit, nullae nundinae vigent,

tamen completa huius etiam obiecti Idaea efficiatur, explanandum restat: quis sit mechanicus eius cursus? Id est ad quae Emporia? Per quas Scalas Singulus Commercii Articulus tendat? Cum quibus Provinciis activum? Cum quibus item passivum Commercium Hungaria habeat? Denique quae sit Hungarici Commercii Billanx? Quod primum attinet: in Regione ubi Commercium iam plane effloruit, nullae nundinae vigent, victualia, aliaeque pro immediata

pro ulteriori Quaestu conferri: ad has Germanici etiam (exteros enim Flos Commercii necdum allicuit) Quaestores merces suas deportare solent. In annuis Centralis Emporii Pesthiensis Nundinis Germanici Quaestores cum Domesticis quoad necessaria sibi Hungarica Producta, et hi vicissim quoad Germanica Artefacta potissimum Contractus concludere consveverunt. Habet tamen Hungaria suas uti aliae Regiones Scalas, per quas

Summam in parata semper persolvere possint. Verum sunt Viennae primarii Mercatores, qui completa de Singula Germanicorum Fabricatorum Specie Depositoria tenent, et vulgo Niederläger appellantur; qui cum peccunia abundent, primariis etiam Hungaris Quaestoribus notabilem mercium quantitatem erga respirium concredere solent, a quibus deinde Secundarii in respectivis Scalis, Mercatores eiusmodi mercibus se

per Pesthienses, sed alias etiam Regni Nundinas imo ostiatim plane circumferunt, sicque et primariis et secundariis Quaestoribus Hungaris Lucrum praeripiunt. Eadem est exoticarum Septentrionalium mercium ratio. Cum enim directa earum importatio usque 1784. per Vectigal impedita fuerit, Hungarici etiam primarii Quaestores merces has, e Secunda Quaestoris Germani manu ita accipere insveverunt, ut usus hic hodiedum perduret. Orientales

Viennensi Mercatore erga Creditum habere possunt. §.81us Extera, sed instabilia distrahendi Frumenti Emporia. Talis est universim mechanicus Hungarici Commercii Cursus. Cum tamen Frumentum, Vinum et Animalia praecipuam Hungarici Commercii rubricam efficiant, operae pretium videtur, pecculiariter adumbrare per quas Scalas et passus Articulorum horum

adhuc impopulata, nec Collateralibus huius pagis additus ad illam reseratus fuit. Postquam haec perfecta sunt, primus, qui enascetur eiusmodi Casus ostendet, an Navigatio Danubiana, Tibiscana et Savana stet in proportione cum harum duarum viarum vecturisatione? Id est an tantum per hos fluvios Carlostadium advehi possit, quantum vecturae harum viarum inde versus mare promovere queant? Extra tempus Caristiae in Italia tunc tantum aliqua

factum est, quanquam fortia, praesertim Croatica vina, Septentrionali huic Populo maxime convenire videantur. E converso in Angliam, Hollandiam et aliquas Septentrionales Imperii Urbes aliquot iam probae sed semper cum sinistro successu institutae sunt. Nimirum nondum usus determinavit, quae vini Species mare ferant? Aut qualiter componi et tractari debeant? Ut illud sustinere possint? Forte nec debita eorum in Navi Cura habita: forte

Mandatariis negotium concreditum fuit: forte denique Commercium eiusmodi absque praevio aliquo Commerciali Tractatu feliciter nec inchoari potest. §.85. Mechanismus Commercii cum Animalibus, Cursus eius Emporia et Scalae. Centrum Commercii Cornutorum peccorum sunt Comitatus illi Tibiscani, qui oppido Gyunta Békessiensis Comitatus Temesvarino, Neoplanta et Pestino concluduntur. In

providendo Numerus deesset, nam hodiedum adhuc circiter m/40 Boum in illud depelluntur, sed quia per Vectigal, Statusque Austriacos ut § 62 ostendimus effectum est, ut directum in Imperium Commercium, nullus Quaestor Hungarus cum Bobus exercere possit. Per Littorale ut §.62. vidimus Vectigal depulsionem Boum admodum facillitavit et tamen nulli amplius in Italiam Boves Hungarici intrant. Tantum Americano Bello, postquam ingentes, quibus illud

illud gerebatur Classes pretium Carnis Salitae admodum elevaverant, aliquot eorum Centuriae Flumen depulsae, ibi Carnes eorum Sale conditae sicque pro Classibus venditae fuerunt. Superest ut quis sit mechanicus Commercii cum Animalibus Cursus videamus. In Comitatibus illis quos supra designavimus cum frumentum vix aliquod pretium habeat, Incolae Studium omne in rem peccuariam converterunt. Exstant proinde illic vasta Praedia, in

eorum Centuriae Flumen depulsae, ibi Carnes eorum Sale conditae sicque pro Classibus venditae fuerunt. Superest ut quis sit mechanicus Commercii cum Animalibus Cursus videamus. In Comitatibus illis quos supra designavimus cum frumentum vix aliquod pretium habeat, Incolae Studium omne in rem peccuariam converterunt. Exstant proinde illic vasta Praedia, in quibus aliqui Proprietarii Copiosa armenta alunt. Alia praedia sua Graecis

perinde copiosa in iis armenta intertenent. Camera quae notabilem eiusmodi Praediorum numerum possidet, hactenus posterius Institutum sectabatur. Olim Proprietarii, qui sibi armenta tenebant, selectos pro venditione Boves una cum iis, qui in iugo iam consenuerant, ad Pesthienses et Vaczienses Nundinas depollebant. Arendatores vero Praediorum Graeci et Armeni ut maius Lucrum habeant, elustratos insuper a iugo, et a necessitate domesticorum macellorum

Nundinas depollebant. Arendatores vero Praediorum Graeci et Armeni ut maius Lucrum habeant, elustratos insuper a iugo, et a necessitate domesticorum macellorum residuos Boves hinc inde per Nundinas conquirebant, hosque una cum iis, quos e proprio armento delegerant pariter ad Pesthienses et Vaczienses Nundinas promovebant. Ad has Lanii Viennenses Moravi quandoque etiam Bohemi aut in persona, aut per Factores suos

pro Provinciarum illarum necessitate sed pro ulteriori etiam in Imperium Quaestu, numerum mercabantur. Postea iidem Lanii ut Boves Leviori habere possint, ad ipsum fontem id est ad Praedia illa proficisci, ibidemque partim cum Proprietariis, partim cum Arendatoribus Armenis et Graecis Contractus inire coeperunt. Recentissimis Annis extraordinaria quae Viennae ennata est Carnium Caristia Aerarium Regium coegit, ut provisionem Urbis illius in se

sed pro ulteriori etiam in Imperium Quaestu, numerum mercabantur. Postea iidem Lanii ut Boves Leviori habere possint, ad ipsum fontem id est ad Praedia illa proficisci, ibidemque partim cum Proprietariis, partim cum Arendatoribus Armenis et Graecis Contractus inire coeperunt. Recentissimis Annis extraordinaria quae Viennae ennata est Carnium Caristia Aerarium Regium coegit, ut provisionem Urbis illius in se susciperet. Ut id

eorum quantitas ex immediate advicinantibus Comitatibus depelli solet. Peccudum id est ovium et agnorum plurima pariter in Austriam est eductio. Neque hunc, neque cum Maialibus Quaestum Soli Domestici Quaestores peragunt. Veniunt e Superiori praesertim Austria, qui toto fermê anno in Regno commorantur. Animalia haec per concernentes Nundinas conquirunt, sicque eorum Greges ad

Ingressus Stationes alioquin indicant) Hungariae inferantur? Qui vero vicissim? In quas Provincias e Hungaria evehantur? Neque hoc de omni minuto articulo praestare interest, sufficit, si notabiliores recenseantur, cum iidem articuli et pluribus Provinciis invehantur, et vicissim in plures evehantur, ad vitandam taediosam repetitionem sat esse videtur, si hi occasione talis provinciae nominentur in quod vel e qua plurimam habent in- vel

clavellatorum in eam quantitas exportatur. Solent tamen Lymburgenses in Belgio Pannifices Factores suos per Hungariam exmittere, Specimina pannorum Suorum Quaestoribus Hungaris exhibere, Contractusque cum iisdem concludere, quo fit ut hi pannos huiusmodi iam e prima manu accipiunt. Silesia Telae, Lineorumque fabricatorum, Styria gozypiacearum materiarum maximam quantitatem

E reliquis Turcicis Provinciis per privatos in Confiniis Croaticis passus quae merces in et educantur, iam supra §.57. ubi de concessis Generalatui Carlostadiensi favoribus agebatur, ostendimus. Verum Commercium hoc cum ferme in Victualibus subsistat, vix aliquam meretur attentionem. Illud, quod ad Zemlinum exercetur (per Moadiam enim vix aliquid decurrit) maiorem subit

Germanico Fabricata, nempe vitra Bohemica, Panni, Lanea, Gozypiacea fabricata, praesertim vero elaborata ex auricalco ad gustum Orientalem utensilia. Et ideo Hungaria adeo notabile passivum cum Turcia Commercium habet, ut 1786. (pro quo postremo Tricesimalis Tabella haberi potuit) inductio eductionem superaverit, in 1.216.539. Quodsi ea esset Hungarorum Quaestorum industria, ut cum ea Turcicarum mercium parte,

Hungaria adeo notabile passivum cum Turcia Commercium habet, ut 1786. (pro quo postremo Tricesimalis Tabella haberi potuit) inductio eductionem superaverit, in 1.216.539. Quodsi ea esset Hungarorum Quaestorum industria, ut cum ea Turcicarum mercium parte, quae pro Germanicarum Provinciarum usu deservit, Oeconomiae Commercium exerceant quemadmodum id faciunt Germani Mercatores cum iis exoticis mercibus, quae nonnisi per Germanicas

Quodsi ea esset Hungarorum Quaestorum industria, ut cum ea Turcicarum mercium parte, quae pro Germanicarum Provinciarum usu deservit, Oeconomiae Commercium exerceant quemadmodum id faciunt Germani Mercatores cum iis exoticis mercibus, quae nonnisi per Germanicas Provincias, in Hungariam penetrare possunt, detrimentum hoc magna in parte compensaretur. Nunc praeter illam quantitatem, quae pro immediata Hungariae Consumptione

Quaestores, Gozypium, Lanam Macedonicam, Filaturam Leporinas pelles, immediate Viennam pro usu Fabricarum illarum devehunt. Imo Viennenses Mercatores tantam Articulorum horum Copiam sibi procurant, ut cum iis, ulterius in Saxonicum Imperium et Helvetiam Oeconomiae Commercium exerceant, Hungaria e contra nonnisi exiguum transportus Beneficium inde capiat. Styriae

ultimi Decennii eductio superet Inductionem in 73.738. Unde una apparet, quod per portum Tergestinum adhuc eotum maior fuerit mercium Hungaricarum quam per Fluminensem eductio. Verum hoc in genere Tabellae Guberniales cum Tricesimalibus non cohorent; hae enim pro Anno 1784. utriusque Portus inductionem non exprimunt, nisi in 228.032 eductionem vero in 502.660. Tabella vero Gubernialis ut praemisimus Solam Portus Fluminensis In- et

Anno 1784. utriusque Portus inductionem non exprimunt, nisi in 228.032 eductionem vero in 502.660. Tabella vero Gubernialis ut praemisimus Solam Portus Fluminensis In- et eductionem altius elevat. Cum aliis exoticis Provinciis adeo exigua Communicatio Hungariae intercedit, ut Articulos in- et eductionis specifice designare operae pretium haud videatur. §.87.

Status vel ex his quae iam dicta sunt, facile colligi potest: nimirum Systema vigentis hactenus Vectigalis Scopum ad quem dirigebatur reipsa attigit, nempe ne Fabricae in Hungaria exurgant, et ut Quaestores Hungari a directo cum exoticis mercibus praeter eas, quae pro domestica Hungariae Consumptione necessariae sunt, Commercio excludantur: effecit enim, ut omnes activas Commercii Hungarici rubricas mera Naturae Producta

Quanquam pro ipsis his Fabricis Hungaria Lanam et Coria subministret, gozypium vero nonnisi per Hungariam in Germanicas Provincias penetrare possit. Effecit etiam Vectigalis Systema, ut directa Quaestorum Hungaricorum cum exoticis Provinciis Communicatio admodum exigua sit, sed his mercibus Hungaria per Quaestores Germanos potissimum provideatur; toto enim ultimo Decennio immediata ex exoticis Provinciis, praeter Littorale et Turciam in

Summa pro uno Anno nonnisi 44.612 in Diametro obveniunt. E contra inductae ex iisdem Provinciis medio Germanorum Quaestorum merces decuplo fere tantum effecerunt. Exercet tamen Hungaria activum cum omnibus advicinantibus Provinciis, praeter Turciam et suum Littorale Commercium: imo si hae etiam in generalem calculum assummantur, adhuc in duobus et aliquid supra Millionibus favorabilem

extrahat. Quare e re totius Monarchiae esse videbatur, hunc Commercii Hungarici progressum per Vectigal 30male impedire. Verum supervacaneus est metus ille, ne activum Commercii Hungarici quotannis increscat. Cum enim activae eius rubricae in Naturae Productis consistant, has augenda a proportione increscentis Populationis Domestica Consumptio sensim diminuere debet. Dein irrepsit insignis calculi

quidem Hungariae infertur. Et tamen evectio Cupri huius in Tabellas Tricesimales quotannis ita infertur, tamquod pretium eiusdem in Hungariam rediret, sicque activum Commercii Hungarici augeret. Proinde cum pretium Cupri iuxta Diametrum ultimi Decennii 1.162.402 florenos efferat, tota haec Summa ex activo Hungarici Commercii Statu exmitti debet. Denique aequilibrium Circulantis praesertim intra

Pretia fundorum, Commoditates vitae, Luxus ipse a maiori adhuc, quam in Hungaria proportione creverunt. Nimirum quia id, quod via Commercii effluxit per alios Canales ab ipsis exteris Provinciis eidem cum foenore compensabatur. 10. Status Actualis Fundi Publici. §.88. Fundus seu

1. denarios 20. Tricesimale Portorium pro Fundo exolvendi veteranni Confiniarii militis Constitutum fuit, fundumque hunc ultra 1681 perdurasse art. 15 Diaetae eiusdem anni satis ostendit. Anno 1781. cum fundus hic necessitatibus Bellicis iam non sufficeret, prater certam Summam Draskovichianam a Sale quidem Hungarico si terra devehatur unius, si vero aqua duorum denariorum Portorium,

Summam Draskovichianam a Sale quidem Hungarico si terra devehatur unius, si vero aqua duorum denariorum Portorium, eodem fundi militaris titulo usque futuram Diaetam impositum fuit, cum in Subsequis Diaetis nihil eatenus disponatur, omnes hi fundi subinde in Aerarium Camerale derivati fuisse videntur. Tandem 1715. art. 8. stabilitis pro necessitatibus militiae provisio facta est, per stabilitam eadem Lege

videntur. Tandem 1715. art. 8. stabilitis pro necessitatibus militiae provisio facta est, per stabilitam eadem Lege Contributionem. Primis Regni temporibus Civiles Magistratus nulla fixa Stipendia habuerunt, sed cum simul politica, simul in judicialia curarent, Taxis iudicialibus, excisaque sibi per Leges Birsagiorum, seu mulctarum iudicialium parte fruebantur. 1546.o 31. et 1609.o 75, excisis 1550. Articulo 31o tenuibus licet

a Centenario Tabacae dum haec e Regno educuntur 6 denarii ad rationem Cassae Publicae persolvantur. 3o Ut Taxa Indigenatus ad 3000 aureos elevetur. 4o Ut exteri Beneficia Ecclesiastica tenentes eandem cum Indigenis Taxam persolvant. Assenserat Augusta Maria Theresia primo Postulato ea Lege, ut Status innocentem pro Securitate eius, quod Dicasteria ex obvenientia illorum 15

et actualem Statum paucis exhibere. Eius Origo. Status Croatiae usque 1723. de contributione Comitatuum Zagrabiensis, Varasdinensis et Crisiensis in Regni illius Congregatione cum principis tractabant. Anno 1770. iidem Status adeo notabilem Contributionis pro Comitatibus illis auctionem obtulerunt, ut Augusta Maria Theresia in proemium Zeli

deserviat, totum tamen Cassae huius Beneficium unice pro tribus illis Comitatibus, utpote e quorum Contributione Cassae haec conflabatur, cedat. Sicut de Contributione Militari Croatiae Status adhuc eo tempore cum Principe tractabant, ita etiam pro Domesticis necessitatibus ac in Specie pro Tabulae Banalis Iudiciariae aliorumque Regnicolarium Officiorum Salariis, Contributionem imponebant. Inter haec erant

illi m/20 inferatur. Eius prima Epocha. Et iuxta haec principia Cassa illa inde a 1o Maii 1770. usque Consilii Croatici cum Consilio Littorali coniunctionem, id est usque finem 1779i manipulabatur; id quod primam Cassae huius Epocham efficit: apparet hinc primum quod Cassae huius1 in origine et prima sui Institutione

restrinxerit, ex illa aequissima sane ratione quod tota haec Cassa unice e Contributione trium illorum Comitatuum Conflata sit. Secunda eius Epocha Cum e Cassa hac per Novennium exiguae tantum ad Scopum Fundationis, idest ad Causas pias assignationes factae fuerint, eadem ad notabilem summam excrevit, placuit itaque Augustae Fundatrici sub initium

tamen ad pias Causas destinata, non dividebatur trifariam, iuxta mentem Augustae Fundatricis nempe in Scholas Nationales, Nosocomia et orphanos, sed tota haec Cassa simultanee administrabatur. Inde factum est, ut cum pro Noscomiis et Orphanis nemo sollicitaverit, Directio e contra Litteraria necessitates Scholarum Nationalium continuo adurserit, ad titulum hunc plus, quam Interusuria unius tertiae

martii et respective 6um Maii Anni 1791. e Communicatis Deputationi huius actis erruere licuit; nimirum usque 6um Maii 1791 etulit Commercialis Cassa in Capitali 93.478. florenos in Interusurio, cum Capitalia partim a 5, partim a 4., partim etiam a 3 ½ elocata sint, exhaerentes vero apud Gubernium Fluminense 1500 floreni nullum Interusurium ferant, effert 3599 florenos 4 denarios. Iam sub 17. 9-bris 1785.

Fundo Civi Leuthoviensi Andreae Czili absque Interusurio, ad quinquennium elocata sunt, licet ad Fundum hunc e Contributione Civitatis illius nihil omnino influxerit. Quod Cassam piam attinet haec cum ultima Martii 1791. in Capitali 240620. in Interusurio 10996. florenos efferebant. Si hi iuxta mentem Augustae Fundatricis ad tres titulos, nempe Scholas Nationales, Nozocomia et

ad tres titulos, nempe Scholas Nationales, Nozocomia et Orphanos dividantur, obtingent singulo titulo, in Capitali 80206 florenorum, in Interusurio vero 3665. florenos proinde cum pro Scholis Nationalibus iam 5573 floreni pro fixo exassignati sint, titulus Scholarum Nationalium ultra competentiam suam percipit 1908. florenos. Verum et hoc facile rectificari potest. Inter positiones enim

Industriam Regiam suam Sollicitudinem intenderint. Parte e converso ex alia, quanta per Vectigal Tricesimale Commercio Hungarico posita fuerint impedimenta? Quomodo genius Nationalis ad duos hos contrarios Scopos cooperatus sit? Et cum industria Commercium. Commercium vero reciprocê Industriam producat, quem in hac lucta gradum Nationalis Industria attigerit? His rite cognitis pronius iam erit Deputationi huic proponere: Quae Impedimenta? Et qualiter removenda? Quae

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report