Your search found 6390 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 3519-3725:

ut quinque casuum, bonorum occupatio, domorum nobilitarium invasio, vulneratio, detentio, et interemptio nobilium, 2. tit. 42. in qua, et caput, et bona (redemptibiliter tamen) amittuntur. Vel Emendae Capitis, ubi et caput, et bona redimuntur, 2. tit. 43. Vel Criminalis, ut homicidiorum, incendiorum, adulteriorum, furtorum, sacrilegiorum, incestus, et aliorum maleficiorum passim; in qua solum caput amittitur, 1.

tit. 15. Vel Pure Birsagialis, ut violationis Sedis Iudiciariae, 2. tit. 69. indebitae actionis, obligaminis, et aliarum simplicium convictionum passim. Vel Mixtim Birsagialis et Regalis, ut calumniae, ubi et res amittitur, et homagium solvitur, 2. tit. 70. Vel emendae linguae, ubi causa quidem condescendit, iterum si actor uelit resuscitanda: sed poena emendae linguae deponitur, 2. tit. 72. Et

indebitae actionis, obligaminis, et aliarum simplicium convictionum passim. Vel Mixtim Birsagialis et Regalis, ut calumniae, ubi et res amittitur, et homagium solvitur, 2. tit. 70. Vel emendae linguae, ubi causa quidem condescendit, iterum si actor uelit resuscitanda: sed poena emendae linguae deponitur, 2. tit. 72. Et poena periurii, qua et bona, et honor amittuntur: 2. tit. 30. Item, Poena

in qua homagium, sive ducenti floreni deponuntur, et perpetuo officio privantur, infamiaque notantur, Art. 78. anni 1563. Nec non poena Facti Honoris, ubi solum honore privatur convictus, fol. 738. et sequentibus, maioris Decreti. De quibus omnibus latius infra cap. 9. vide.

nec non Dotis, et Rerum Paraphernalium, ac aliae nonnullae, ex novis Constitutionibus publicis, authoritate locumtenentiae adiudicari solitae, per praefatum Dominum Imperatorem et Regem nostrum, generaliter fuerunt prorogatae. Ubi Nota, quod Causae Tutelarum, non observationis mandatorum, personalis ammonitionis, divisionis bonorum inter fratres carnales, aut patrueles, in quibus Repulsio subsecuta fuerit: item Dotum, ac paraphernorum, nec non

praemissorum Iudiciorum, et generalis etiam Diaetae Regni, discuti soleat. Et haec indifferenter, per praenarratos iam tres terminos Iuridicos currit, licet interdum extra illos etiam ventilari consueverit, potissimum autem ubi publica constitutione, ita conclusum fuerit: veluti art. 35. anni 1601. Estque propria Fisci Suae Maiestatis Regii, super acquisitione bonorum, deficientium in semine, dominorum duntaxat magnatum,

bonorum, deficientium in semine, dominorum duntaxat magnatum, (et non nobilium.) Vel prosecutione casuum notoriorum, aut alias causarum articularium, si quam huiusmodi, Regnum aliquando contra aliquem constituerit. Ubi Nota: quod quaelibet causa, virtute alicuius contractus inchoata, eo praecise modo brevi, et ordine, processuque terminari debet, quo causa praetextu bonorum, per defectum seminis, quorumcunque decedentium, ad collationem

persona Suae Maiestatis deponere tenebitur: ibidem. Licet, Iure Quad. 1. tit. 10. non Director Causarum, sed Principalis Officialis, qui controversis bonis praesidet, nomine Principis iurare deberet. Ubi nota, quod licet in his quoque, uti et in caeteris causis ordinariis, onera iuridica provenire soleant: nihilominus tamen Fiscus Suae Maiestatis Regius, propter liberalitatis suae, ac acquirendae iustitiae excellentiam,

esse Causa ex parte Ordinis? Itidem multiplex: alia privilegiata, pro pauperibus quae Feriis sextis, et diebus Sabbatinis adiudicatur, art. 51. anno 1563. Ea autem non existente, sumuntur aliae ordinariae. Ubi id notandum venit, quod licet citatus articulus, in genere dicat discutiendas huiusmodi causas, praescriptis duobus diebus: nihilominus tamen, prout multi volunt, et

consuetudo, a moribus tantum tracta. Et vice versa. Consuetudo est ius quoddam moribus institutum, quod pro lege suscipitur, cum deficit lex. Nec differt, an scripto, an ratione consistat, quando et legem ratio commendat. Ubi nota primo, ex praemissa consuetudinis definitione, ipsam tunc militare debere, quando nos lex deficit. Ideoque bene VVerböczi, part. 2. tit. 6. Consuetudinem in iudiciis observandam (quae nihil aliud est,

hoc distichon: Matth. Stephani, lib. 4. cap. 6. Quis, quid, coram quo, quo Iure petatur, et a quo, Recte compositus, quisque libellus habet. Ubi Nota, Primo: Quod modo solum per testimonium Capituli, vel Conventus, ordinarie fit Citatio: 1. Matth. art. 1. Licet antea etiam per Regium, et Palatinalem

fieri debebat, dirigendo ipsum ad certam aliquam publicam Regni Constitutionem, ut videre est in Stylo, super Insinuatione de Actibus potentiariis; quod et modo quoque observatur. Ubi Nota, I. Quod haec Evocatio cum Insinuatione, loco Trinae Forensis Proclamationis decreta sit, (praeter modum de Obligationibus, citato 6. Matth. art. 17. declaratum) 1. Vlad. art. 38. Et 2.

cautionem expeditoriam, in defensionem alicuius causae, vel ad Literas, vel literalia instrumenta, apud quempiam forsan habita, aut occultata, qualicunque Evocatione fuerit vocatus. Talis Evocatio, semper unico termino (ubi videlicet principalis causa levata fuerit) decidi et finiri consuevit: 2. tit. 18. Dicta Utralis, ex eo, quod utramcunque praemissarum duarum Citationum, seu Evocationum sequi velis, licitum sit

absque ullis literis Evocatoriis, in praesentiam sui, personaliter ad tertium statim diem vocatio. Dicta Personalis, quia Reus, sola sua in persona, et non per alium citari debet. Ubi Nota, I. Huiusmodi personalem Citationem fieri solere, etiam in causis Bonorum Impignoratorum, in quibus per Actorem personaliter, vel medio Procuratoris sui, simul et literae Impignoratitiae, cum summa Inscriptionis, sub

terminis, et loco Diaetali, vel Octavali, in conspectu Iudicum ordinariorum statim producuntur. II. Personalem prohibitionem quoque, ratione indebitae, et potentiariae detentionis Iurium possessionariorum, sic fieri posse; ubi tam prohibens, quam prohibitus personaliter, et non per Procuratores, coram Iudicibus ordinariis, simul constituti fuerint: 2. tit. 20. III. Quod haec personalis Citatio, etiam ad terminum

facti violentia, et non dicti dehonestatio, passim iam intelligi consuevit. Prouti super hoc, anno 1610. Posonii, in causa Gasparis Palugyai; contra Magnificum Dominum Sigismundum Balassa deliberatum est; ubi idem Dominus Balassa, a Salvi conductus violatione, per verbalem dehonestationem commissa, contra praetactum Gasparem Palugyai, absolutus fuit. Et ratio huius est, quod indignum esse videtur, propter huiusmodi verbalem

statim in eadem una Octava, Inhibitione, Contradictione, et Repulsione non obstantibus, extradari deberent, nisi ad secundas Octavas, productio Literarum differretur, ad quam Prorogatio dari debet. Ubi id etiam Notandum venit: quod si Reus, seu admonitus in huiusmodi causis Iurium Impignoratitiorum, specifice responderit, se habere literas Donationales, vel alias, super iis; et non dixerit in genere, Bonum Ius se habere:

etiam ex commissione patrantis accessus, invasio, et in loco praeexistentia significatur. Quibus in actione omissis, actio ipsa condescendi solet: 2. tit. 82. Ubi Nota: I. Quod Foeminae in Actibus potentiariis evocari soleant, casu, quo violentiae, quarum ratione evocandae sint, in bonis ipsas concernentibus, patratae sunt, et cum Tutricum officio suorum liberorum perfunguntur: alias

curet ipsum citari: ac deinde reportata Citationis serie, extrahat exinde literas Relatorias, quas usque ad terminum eorum Iudiciorum, ad quae citatus fuerit, apud se conservet diligenter. Ubi Nota: quod Copia literarum Evocatoriarum, sine literis Praeceptoriis, ex Capitulis, et Conventibus dari debet: art. 58. anni 1550. Licet iam istud taliter solent interpretari: quod Simplicium Evocatoriarum paria,

solent interpretari: quod Simplicium Evocatoriarum paria, etiam post terminum evocationi praefixum, hoc est, diem Decimum quintum, usque ad annualem revolutionem; sine Praeceptoriis quidem: ast post annuam transactionem, vel ubi Actor, praesertim in Inhibitione, Originalia nondum extraxerit: non nisi virtute Praeceptoriarum, extradari solent, ut et stylus continet.

Curia (alioquin Actor, in homagio contra Evocatum convincetur) sed de Iure possessionario, aut pignoratitiis, si habet; sin minus, etiam de Curia, citatur, 2. tit. 24. Ubi Nota, quod aliquando (ut iam non raro usu venit) quando testimonium, neque citandi, neque vero suorum quorumpiam praesentiam habere potest; et neque in locum residentiae, huiusmodi citandi intromittitur: tunc signata porta,

vel Relatio eiusdem condescendere potest? Si debito modo non fuerit facta, non denotando scilicet Locum citati, quemadmodum iam dictum est proxime, aut tempus, vel Personam, quando videlicet, ubi, et per quem citatus extiterit. Ubi Nota: quod haec Citatio, sive Evocatio, solum per illos fieri solita est, qui sunt Nostri, et pertinent ad nos, aut qui sunt sub iurisdictione nostra, uti est familia nostra, servitores,

condescendere potest? Si debito modo non fuerit facta, non denotando scilicet Locum citati, quemadmodum iam dictum est proxime, aut tempus, vel Personam, quando videlicet, ubi, et per quem citatus extiterit. Ubi Nota: quod haec Citatio, sive Evocatio, solum per illos fieri solita est, qui sunt Nostri, et pertinent ad nos, aut qui sunt sub iurisdictione nostra, uti est familia nostra, servitores, servitrices, coloni, et inquillini,

loca potius pro confugio, et asylo, propter sui religionem haberi solent: ut videre est in Decreti Sancti Ladislai, lib. 3. cap. 4. et 5. Item Colomanum, lib. 1. cap. 84. ubi etsi punitur, leviori tamen poena, quam alias foris. Licet Civiles, et Decius, in suo Syntagmate admittant Citationem fieri posse etiam in Ecclesia: quod est contra Domini sententiam, qui nummularios, et

quadam Civitatis Cassoviensis, contra Nobiles quosdam de Szilvás-Vjfalu, in Octavis Eperiesiensibus, anno 1611. tam in Tabula Suae Maiestatis Regia, quam etiam coram Illustri Domino Comite Palatino admissum est: ubi causa in parte, ratione scilicet commissi homicidii, appellata in praesentiam quondam Domini Locumtenentis; in parte autem, ratione non admissae Statutionis, sed factae bonorum statuendorum occupationis, ad

solent. Ita iudicatum est in Tabula Suae Maiestatis Regia, in Octavis Eperiesiensibus in causa Dominae Clarae Banfi, contra Stephanum Homonnai, Anno Domini, 1611. Ubi id etiam Notandum est: primo; quod Causae condescensio ex uno in alterum in Iudicialibus, si antea facta fuit in proximiorem personam, et non transivit in processum (eo quod medio tempore ex hac decesserit vita, vel alias

causae ab ultimo in praesentem, rite facta non fuerit. Secundam: si similiter Processus causae ultimus, bene non sit specificatus, neque ob id novus suum principium bene sumpserit. Tertiam: si Condescensio eiusdem casuae, ubi potissimum per adeptionem bonorum fieri contingit, bene denotata non extiterit. QUAESTIO SEXTA. Quid proprium est harum Literarum

Protonotarium, coram quo causa vertitur, foris in atrio Domus Iudiciariae, a prandio hora secunda palam et publice, primo Quatuor, postea Tribus semper continuis Iuridicis diebus, ad comparendum, clara voce, facta vocatio. Ubi Nota: quod post Vigesimum nonum diem Proclamatio cessat quia alias (nisi per Undecim ultimos dies) sententiae, per Nonvenientiam, extradari non possent, sed in fumum abire deberent.

Iudiciariae; et haec dicitur Proclamatio secundae extradatae. Vel, ut alii dicunt. Prima, simplex proclamata. Secunda, Ad non par, extradata. Tertia, Post par, ad nullam responsionem, Adiudicata. Ubi Nota: I. Quod sententia Primae Proclamationis, datur extra Sedem, per Magistrum Protonotarium, facta eiusdem proclamatione, foris in atrio Domus Iudiciariae: Duarum posteriorum, datur de Sede, ubi et proclamatur, ut iam

Adiudicata. Ubi Nota: I. Quod sententia Primae Proclamationis, datur extra Sedem, per Magistrum Protonotarium, facta eiusdem proclamatione, foris in atrio Domus Iudiciariae: Duarum posteriorum, datur de Sede, ubi et proclamatur, ut iam dictum est. II. Quod huiusmodi Extradata sententiarum, potissimum in causis arduis, et quae finalem rerum decisionem contingunt, per plures Magistros Protonotarios subscribi, ac etiam per fenestram

comparuerit? Primis tribus diebus, eodem tamen semper die, fit sine onere: Quarto autem, cum onere, Trium scilicet florenorum. At aliis sequentibus diebus, semper duobus, ac duobus, sine onere: Tertio autem, cum onere. Ubi Nota: quod literae Sententionales, per non-venientiam Rei emanatae, ante Decem dies non debent extradari: Art. 39. anni 1545. ut scilicet interea temporis, absentes advenire, et sententias cum consueto onere

deberet, vel eo magis quidem, quod in Inhibitione Novum Iudicium habeatur, et illud in primis Octavis, ante alias omnes causas levari debeat: 1. Vlad. art. 52. Ubi Nota: quod Onus harum sententiarum, facit florenos Duodecim: quod idem, Pretium etiam literarum dici consuevit. Prohibitionis autem onus, a singula persona, quotquot convictae fuerint, singulos Tres florenos constituit.

propositae, notitiam, cautelam, et futuram defensionem, de Iure, et consuetudine Regni, semel tantum admissa legitima postulatio, et concessio; art. 56. anni 1550. Ubi Nota: I. Quod Paria actionis, semel tantum dari solent citato proxime Articulo. II. Quod per (!)vocabulum (Praesentium) intelliguntur semper illae Literae, quibus ultimus causae status

in hospitio apud Magistrum Protonotarium videntur. Unde cautus esse debet Reus, ut sic petat Paria, et inspiciat productas, quod amplius non sit sibi integrum, eadem vel petere, vel inspicere. Ubi Nota: Quod si unus ex Coincausam attractis mortuus fuerit, vel aliter liti cesserit, ac ob id in ea quoque parte causa in alium superstitem condescensa extiterit; solum quidem, si voluerit, Par super condescensione petere

si ex inadvertentia factum praetenditur: art. 24. anni 1566. Imo vero etiam in Literis Relatoriis, sive Rescriptionalibus, de Captulis, seu Conventibus extradatis, commissi errores, reformari possunt, ac solent, ubi Pars per huiusmodi errorem se gravari posse cognoscens, in figura Iudicii, antequam tales Literae ad examen Iudicum Regni ordinariorum pervenerint, huiusmodi reformationem, per dictum Capitulum, vel Conventum fiendam,

instrumentorum productionem, solummodo ante pronuntiationem definitivae sententiae describitur. Quia iam usus et consuetudo litigantium, magis in posteriorem hanc generali Decreto constitutam, inclinavit. Ubi Nota: I. Quod Literae Evocatoriae soleant deponi, Sex Marcis levis ponderis, totidem Florenos auri facientibus, in Curia: ast in Comitatu, Tribus tantum florenis: Stylus. II. Quod huiusmodi Depositio causae,

ex Incompetentia Iudicis, Loci seu fori, et Termini, atque etiam Actoris, passim. His addi potest dies Festus, qui et Decretalis dicitur: Lib. 1. S. Ladislai Regis, cap. 38. Ubi Nota: I. Quod si Citatio tantum fuerit facta, tali die Decretali; non condescendit, ast si Deliberatio, sive Adiudicatio celebrata extiterit; talis omnino condescendere solet. Quia Festis diebus, Iudicia fieri et celebrari,

Actorem in Actione, vel Iudicialibus suis? Potest, ast non simpliciter, sed remanente perfecto orationis sensu, idque cum onere. Et Paria quoque petenti Reo, Iudicialiter conceduntur. Verum, ubi simplex tantum alicuius in causam attracti fit Exmissio ex Actione, vel Iudicialibus: ea simpliciter sine onere, et paribus concedi solet. QUAESTIO

debito tempore, cum caeteris proficiscentes, occupabuntur. Ex quibus tamen, si qui indebite huiusmodi Prorogationibus usi fuerint, in Emenda linguae eo facto convincentur: 2. Matth. art. 6. Et 1. Vlad. art. 71. ubi vide in margine plures locos. Similiter etiam aliis Casibus: veluti Aquarum vehementi inundatione, aegritudine valida, infirmante equo, et alium emere non valente,

tractandis legibus, ductu illius Romani incumbebant. Sic et Iuvenalis, circa annum Domini 98. post mortem Iulii Caesaris, Anno 141. exclamat in Legem Iuliam, per quam Adulteria puniri debebant: Ubi nunc Lex Iulia, dormis? Postea Aetate, et Serie. Aetate quidem: quod omnes Causae, ex vi publicarum Constitutionum Regni, juxta suas aetates, hoc est, antiquitatem, a prima die Citationis

quas Cautelas, Causa non condescendit, sed solum reiicitur, in suam aetatem et seriem; citato loco. Unde audita statim Proclamatione in Sede, ad respondendum nimirum; hae duae posteriores, ante alias, obiiciendae erunt. Ubi Notandum: Quod dictae legitimae Prorogationes, dantur solummodo in Causis, ratione Iurium Possessionariorum, et productionis Literarum, ac literalium instrumentorum; non autem ratione Actuum Potentiariorum, in quibus

Similiter, nec inter Fratres Condivisionales intervenit, dum scilicet commune Ius adhuc in iisdem Bonis, et iuribus Possessionariis aviticis habent: 1. tit. 46. et 78. Sorores tamen, sive Foeminei sexus homines; ubi in pacifico dominio, aliquorum Bonorum, Ius Foemineum non concernentium, per Triginta duos annos fuerint: praescribunt contra Fratres masculini sexus, quia hac in parte, pro alienis et extraneis reputantur. Ubi autem extra

sexus homines; ubi in pacifico dominio, aliquorum Bonorum, Ius Foemineum non concernentium, per Triginta duos annos fuerint: praescribunt contra Fratres masculini sexus, quia hac in parte, pro alienis et extraneis reputantur. Ubi autem extra possessionem Bonorum fuerint; Ius suum, portionem scilicet congruentem, aut Quartalitium, in terminis Octavalibus, a Fratribus eorum masculini sexus, iuridice requirere possunt: art. 36. anni

captus erat, et in fines nostros postea pervenit, postliminio reversum esse, recte dicimus: lib. 1. Instit. tit. 12. Sic et in bonis Ecclesiasticis, de Iure Canonum, non erit obiicienda Praescriptio temporis, ubi necessitas interest hostilitatis: 16. quaest. 3. cap. 13. Et lib. 2. Decret. Tit. 26. cap. 10. Est autem Postliminium, Ius amissae rei, iterum ab extraneo

tempore, in hostium potestate non fuisset. Sic et Filius, ex pietate Patrem in exilium secutus, pristino Iuri restituetur, nulla impediente praescriptione: 1. tit. 79. Ubi Nota: Quod licet incidentes in captivitatem hostilem, hoc non Praescriptionis beneficio gaudeant, dum infra revisionem ipsorum, omnia in statu eodem priori permanebunt; et post reditum eorundem in cunctis Causis, et

Quinta, est dierum Quindecim; ut dum quispiam legitime citatur, decimo quinto die prius, ante terminum Iudiciorum, vel quando testes ex aliena Provincia, Civitate, Comitatu, vel alio loco, coguntur ibi stare intra hos dies, ubi producti sunt: quibus tandem elapsis, libere dimitti, et discedere possunt. Quod communiter inter Negotiatores observari consuevit. Sexta, est Quadraginta dierum, ut maiorum Octavarum semper; minores autem paucioribus

etsi illa interdum aliquamdiu pro se retinuerit: nihilominus tamen statim eadem de uno ad alterum, semper viris Ecclesiasticis conferre solet, iuxta piam antiquorum Regum ordinationem: 1. tit. 11. Unde etiam, ubi huiusmodi Ecclesiae vacaverint, peti solent a Regnicolis, Bene meritis personis, per Suam Maiestatem conferri: ut art. 17. 18. et 19. anno 1550. Et art. 31. anni 1567. ac aliis passim pluribus in locis videre

Atque ideo nisi probaverit illas intervenisse; de plano, et de simplici, causa cadere consuevit, cum hae sint vere reales responsiones, cur scilicet In causam-attractus talia Bona possidet, et Actor acquirere non possit. Ubi valde caute respondendum erit, et post alias omnes Exceptiones, hae allegandae sunt. Quia autem, saepe occurrunt hae voculae, Cautela, Cautio, Caute, Cautus,

si comprobabit ipsum, uti dictum est, comparuisse, et nihilominus huiusmodi Inhibitione uti voluisse: convincetur in poena Emendae linguae; citato iam art. 55. Ubi Nota: olim putasse aliquos, si huiusmodi Inhibitio, per Novum Iudicium ipsis extradata fuisset; eosdem tam ante, quam post factam Inhibitionem, libere sub iisdem Iudiciis comparere

dictum Capitulum. Vel Conventum datarum, inhibetur: art. 55. anni 1550. revocaturque ad eundem Iudicem, denuo discutienda, virtute Novi Iudicii Inhibitioni annexi: Stylus. Ubi Nota: I. Quod huius Remedii, non ponitur certus locus; ubinam, et in quo tantum fieri deberet, quia potest fieri, et fit communiter ubicunque ante peractam Executionem, testimonium Capituli, et Conventus, ac per consequens

sumit. Actor quoque dictae Sententiae, Paria petit; et dantur eidem, de Iure et consuetudine Regni. Quia iam Sententia conscripta, non illius est, sed In-causam-attracti. Et sic uterque ad primordia Causae regreditur. Ubi autem (I) vel Inhibens, cum Inhibitione procedere nolit: tunc (A) ex Paribus Inhibitionis, modo proxime praemisso, extractis, procedere solet; ne scilicet negligentia,

Levata recurrit ad forum. Et sic iterum, huius et alterius Prohibitae petetur ratio, ad quas similiter semper, non in uno tantum termino Octavali, sed in quolibet, aliquam novam rationem dare oportebit. Ubi Notandum: I. Quod cum fiat verbaliter eodem die statim, non solet fieri virtute Literarum Prohibitoriarum alicuius Iudicis ordinarii: et ideo nullae huiusmodi Literae super ea extant, vel inveniuntur in Stylo. II. De

Alii, inter quos est Decius, si Actor fuerit, cum Sex florenis; si vero Reus, cum Tribus tantum deponendum esse. Quod colligi videtur, ex tit. 86. par. 2. ubi Reus in iudicio, Trium marcarum; et Actor in Iudicio Regali, Sex marcas faciente, gravari consuevit. QUAESTIO SEPTIMA. / Potestne simpliciter, et absque ulla responsione

semper necesse est aliquid respondere, dando aliquam rationem vel prius dictam repetendo, vel novam aliquam potius subnectendo responsionem; alioquin autem prior Convictio manebit: Ibidem. Ubi Nota: I. Quod in Causis Capitalibus, seu Criminalibus, non est bonum silere, ut Prohibitam facere intendat; quia qui se ulterius non defendit, convinci solet. Et ideo, si praesens adfuerit, atque Actor executionem contra

sex tantum dies ultimos Iudiciorum, art. 52. anni 1550. Iam autem Novella Constitutione, solum Duae admissae sunt; una absque, et altera cum onere: art. 65. anni 1618. Ubi Nota: I. Quod aliqui solam Quartam Prohibitam, cum onere, ante Sex ultimos dies Iudiciorum, fieri debere putant; quasi ex primis Tribus simplicibus, ac sine onere in iisdem ultimis diebus, aliqua admitti deberet. Quod plane

faciendum? Ne, non probata causa, succumbat, Prohibitione simul cum Evocatione exinde fienda, utendum est, ante Octavam diem termini, per Iudicem communi Attestationi praefixi: art. 54. anni 1550. Ubi Nota: quod licet Prohibitio fieri debeat, ante Octavum diem termini praefixi ad Communem Attestationem: Evocatio tamen fit, ad Decimum quintum diem: Stylus. Sic, et in Prohibitione a Iuramentali

Attestationem, vel Iuramentalem depositionem, in solius personam submittat. In Comitatibus etiam fit eodem modo ante Octavum diem; sed medio Iudicis Nobilium: art. 53. anni 1569. Ubi Nota: Primo; Istam Prohibitionem, sicut et Inhibitionem, dirigi ad Capitulum, vel Conventum, ut quidem Iuramentalem depositionem exigere, et acceptare minime praesumat; neque literas suas Testimoniales, super non

infert: citato proxime loco Vlad. art. 19. et 5. eiusdem art. 4. licet aliter olim observatum fuisset. 6. Matth. art. 16. et 1. Vlad. art. 57. Sicque iterum causa redit, ad suum Iudicem. Ubi Nota, quod si Actor, sive pars triumphans contra huiusmodi formam Repulsionis, violenter in iuribus possessionariis reobtentis se locaverit, in Amissione causae illorum Iurium reobtentorum, eo facto convinci debet. E

ingressu talium Iurium possessionariorum reobtentorum repulerit, eadem poena condemnatur. 4. Vlad. art. 9. QUAESTIO DECIMA OCTAVA. / Ubi debet fieri Repulsio? In Partibus, licet nonnuli autument illam fieri posse, etiam in Locis credibilibus, dum adhuc literae Relatoriae, non fuerint Actori extradatae;

etiam in Locis credibilibus, dum adhuc literae Relatoriae, non fuerint Actori extradatae; quod de Iure Regni fieri posse nequaquam videtur, ut facile colligere est, ex ipsius descriptione, 2. tit. 73. et 74. ubi coram vicinis et commetaneis omnino fieri debere describitur; et quod eorum nomina et cognomina conscribi debeant; ut patet etiam ex 4. Vlad. art. 19. quod sane fieri non posset in locis credibilibus, cum

sunt, et non in talibus Locis credibilibus, dici solet violenter repulsa; huiusmodi autem violentia, et violenta Repulsio, non solet fieri in Locis credibilibus. Idem quoque et Stylus continet; ubi Iudex Executori mandat, ut ad facies bonorum ipsorum accedat. Neque vero similis ratio esse videtur Inhibitioni, quia illa, uti iam praemissum est, extra dominium fit: Repulsio autem omnino de dominio fieri debet, si

Quanquam et haec ipsa Citatio, potius de recepta iam consuetudine fieri soleat, quam de forma Divisionalium, in quibus Divisori, omnino non praecipitur facienda, ut videre est, in serie Divisionalium. Styl. Ubi Nota, quod haec secunda Repulsio in divisione, fit ex eo, quod Divisor nolit stare rationibus allegatis per Repellentem; ideo necesse habet repellere, ut praetactas suas rationes, suo loco et tempore, velut

illo eodem die, totum onus deponendum erit, quia pluries non admittitur idem repetere; licet antea Tribus vicibus, pro Tribus Levatis repetitum sit; prouti super hoc conclusum est, in Octava Poson. Anno 1612. Ubi Nota quod etiamsi plures fuerint, quorum nominibus, et in Personis facta fuisse dignoscatur, omnes tamen nonnisi unum onus deponere debebunt, in Curia quidem florenos 72. in Comitatu florenos 36.

videlicet vicerit. Ast si succubuerit, et sententia definitiva contra ipsum Executioni demandata fuerit; tunc demum extra dominium, Novo, cum gratia uti poterit. Et sic hoc primo processu causa finiri solet, sed ubi communis celebrabitur, aliter procedendum erit, ut iam immediate patebit. Ubi Nota, I. Quod Executioni extra modum Repulsionis se opponens, poenam Decreti, hoc

cum gratia uti poterit. Et sic hoc primo processu causa finiri solet, sed ubi communis celebrabitur, aliter procedendum erit, ut iam immediate patebit. Ubi Nota, I. Quod Executioni extra modum Repulsionis se opponens, poenam Decreti, hoc est Notam incurrit, art. 11. anni 1536. II. Quod bona restitui commissa, post Repulsionem ad se pertinere non

virtute literarum superinde Relatoriarum, legitime emanatarum ad eundem Iudicem, reportatio. In casibus autem occupationem fit praecise In facie Loci; nisi partes aliter convenerint. 2. tit. 27. Ubi Nota, I. Quod interdum fit etiam in Eadem sede, et coram eodem Iudice. II. Quod huiusmodi humanum seu vivum testimonium, fieri debet, intra Sexaginta tantum annos, non amplius, 1. tit. 39. et 47.

fit communiter per quoscunque Vicinos, Commetaneos, et Comprovinciales, Nobiles, et Ignobiles, Spiritualesque ac saeculares, utriusque sexus, Bonae tamen et honestae conditionis homines, 2. tit. 27. Ubi Nota quod de omni Iure, omnium aliarum Nationum, Regulariter, In omnibus actionibus, Actori incumbit proba, (etiam Iure Canonum 6.

apud nos, non est Actio actoris, sed Responsio Negativa ipsius In causam attracti ad Actionem Actoris facta) non Actor, sed In-causam-attractus debet ipsam probare: sicque rebus existentibus, facilior processus litium esset, ubi alteruter solummodo probaret, ut et Quad. habet. Ast de Iure nostro, adeo se partes huiusmodi contrariis probis involvunt, ut dum Utraque intentionem suam probare intendat; magis rem ipsam obscurare soleat,

vel mala testificatione, aut infamia, vel aetate contra eos, quos voluerit, et digne poterit, facere et opponere queat, ne praesertim periurium, si quod commissum fuerit, impunitum praetereat. 2. tit. 29. Ubi Nota, I. Quod Socius criminis, non admittitur in testem contra socium, nec pro socio, neque est idoneus testis, etiam ad formandam Inquisitionem contra socium, de communi opinione: Nihilominus tamen hoc

dum pater occiditur. Sic Matricidium, Mariticidium, Uxoricidium, Fratricidium, et Sororicidium; quae omnia iam communiter, tantum Parricidium dicuntur, tanquam a principaliori, sive communiori Denominativo. Ubi Nota, super hoc nomine multos inter se dissentire; putantes alios id a Patre, alios a Parente, et alios ab Ablativo pari addita (R) litera Euphoniae gratia derivari, ut sit sensus; Parricidium, quasi

in liberis Civitatibus, potissimum contra Rusticos, uti colligitur ex tit. 20. par. 3. (siquidem Nobiles extra delicti locum, nec captivare, nec ratione suspicionis ad torturam ponere permittuntur) ubi scilicet nulla directa probatio causae haberi potest, et Accusatus multis indiciis oneratus, et pene convictus est; ac ideo ex huiusmodi praemissis suspicionibus, et praesumptionibus, aliisque certis indiciis, quae plus

confirmaverit. Octavo, si exardescente facto, fugam dederit, et inveniri non poterit, vel aegre tandem. Ac aliis similibus, utpote si socius eiusdem criminis, contra ipsum testimonium dederit, supra quaest. 5. aut ubi de facto quidem Rei constitit, ut idem Reus morti iam adiudicatus, (veluti et articulus 43. anni 1597. illam admittere videtur, etiam contra Nobiles) alia quoque facinora sua, et complices, sociosque et

Utriusque Iuris Opinione, in Vocabulis, Confessio, et Tortura. QUAESTIO NONA. Quid igitur fit, in hoc Iure nostro, ubi res forsan aliqua, nullo horum statuum, Definitivo scilicet, Legali, aut Testimoniorum constare potest; et neque hisce duobus, Coniecturali videlicet, et Quaestionum uti volumus? Quanquam Innocentia cuiuslibet

sicque litigantes, aliquando, sua et ultro; aliquando etiam Iudice ipsos ad id cogente, mediante huiusmodi depositione eorum, vel causas proprias affere, vel alienas a se depellere solent: uti inferius dicetur, ubi de Iuramentali depositione tractabitur. QUAESTIO DECIMA. Sed Utrum praestet hoc ita factitare, quam Reum sola

ipsius (I) quinquagesimo se iurabit. II. Si utraque pars, pari modo sufficienter probabit: tunc Reo, iuxta vires et numerum literarum Inquisitoriarum, iurandum erit. III. Ubi (I) meliori modo, quam (A) probabit, extunc In causam-attractus iuxta vires, trium literarum Inquisitoriarum vigesimo quinto duarum duodecimo et unicarum sexto se sacramentum

inquisitionem omiserit, aut quidem celebrationem eius peregerit, sed nullum testimonium pro se ex ea reportaverit: sed per omnia defecerit, tunc mox sententia definitiva contra ipsum ex hinc sequetur. 2. tit. 32. Ubi Nota quod praemissi isti Quinque modi iurandi, observantur tunc tantum, quando sententia aliqua, ex responsionibus partium, ad communem Inquisitionem exmissa, sed nondum satis comprobata fuerit. Paragraphus

credibilis loci, in cuius processu extiterint, praefixo eidem ad id certo loco et termino, vigore literarum Adiudicatoriarum Iuramentalium, mediante iuramento, adiudicata certa eiusdem causae, vel assertio, vel depulsio. Ubi Nota, I. Ipsam fieri solere aliquando solis etiam partium in personis. II. Quod licet in aliis quoque idem fieri videamus, tamen praecipue in titulo seu superscriptione dictarum literarum Iuramentalium, soleat apponi haec

cum iam apud nos in Desuetudinem venerint, et prorsus quantum ad istum modum procedendi cum illis, exoleverint; licet vis et energia illarum, etiamnum in moderno processu nostro (super Iuramentali depositione) retineatur, ubi dicitur, vires trium literarum Inquisitoriarum repraesentantibus, ut videre est. Styl. Haec de iis dixisse sufficiat, libenter ipsemet ab aliis auditurus, non tam utendi, quam solum

iuxta Regni consuetudinem, cum poena indebitae actionis: et sic quoque adiudicatur illi iuramentum cum pleno homagio, hoc est, quinquagesimo se Nobilibus, quia solus sic praeassumpsit. Ubi hoc interesse videtur, inter istas duas formulas, quod in Hac (I) causae suae diffidens, sibi metuat, et proinde ne (A) admonitus praeassumat, ipse potius sua sponte, assumit tale iuramentum; in Priori autem videtur potius

paucis, omni tamen exceptione maioribus testibus docuerit, causam de facto obtinebit; sin semiplene tantum, tunc pro Iudicis arbitrio, et Causae ac rei qualitate, adiudicatur illi cum Coniuratoribus tandem supplementum. Ast ubi (A) proposita sua actione, etiam probam assumpserit, statim ante litis per (I) contestationem, tunc nisi sufficienter probaverit, non admittitur ipsi supplementum, sed Reus absolvitur. Ratio est, quia solus talem probam

Iudicium potius redditur nullum, ut infra quaest. 18. videre licebit. Si autem non acceptaverit, tunc iterum eodem modo, ut in tertia, (I) se diminuto iuramento expurgabit. Quinta esse potest, ubi (I) in primo statim responsionis termino, sed iuramento Actoris ad caput suum iuxta consuetudinem Regni, deponendo submiserit; et (A) hoc acceptare noluerit: tunc (I) tertio se solum

qui tamen modus, seu formula utilis esset pauperibus (I) ut se facile abiurarent: sed sic admitteretur fortassis tanto maior occasio malis, ad perpetranda quaevis maleficia. Sexta, Ubi autem (I) se, vel quod idem est, totalem actionem iuramento solius (A) submiserit, et neque hoc acceptaverit; tunc Reus simpliciter absolvitur, nec potest (A) actionem suam, in ipsum (I) reiicere. In quibus

se, in Causis Civilibus Iurare tenebitur. Secus tamen fit, in causis Criminalibus, quando ad caput malefactoris alicuius iuratur; nam eotunc, non homagium, sed demeritum et criminis poena ponderatur. Ubi Nota, Quod nova constitutione Posoniensi Anni 1613. art. 23. Rustica persona contra Nobilem in Quinque casibus, vigesimo se abiurare tenetur, in Minoribus vero tertio se. Si

vigesimo se abiurare tenetur, in Minoribus vero tertio se. Si autem uterque tam scilicet Actor, quam Reus Rusticus fuerit, inter quos iudicium administrabitur, tunc modus et ordo Loci ac Patriae, ubi Reus moram trahit observatur. 3. tit. 27. Verum in isto quoque casu communiter iam ex recepta consuetudine, prout in praemissis Nobilium causis observari solet; quod ubi In-causam-attractus actionem Actoris

tunc modus et ordo Loci ac Patriae, ubi Reus moram trahit observatur. 3. tit. 27. Verum in isto quoque casu communiter iam ex recepta consuetudine, prout in praemissis Nobilium causis observari solet; quod ubi In-causam-attractus actionem Actoris negaverit, et vel Caput, iuxta Regni consuetudinem submiserit, vel actionem per Actorem doceri cupiverit; et Actor neutrum acceptaverit, tunc Reus,

sua responsione, iudicium fert, ut eam, prouti et respondit, sic et probet, vel literali documento, vel autem humano testimonio, usque ad sexaginta annos, et non amplius, 1. tit. 47. et 82. Ubi Nota, I. Quod hoc modo qualificative respondens, duo facit; alterum videtur actionem Actoris affirmare; et alterum dictae actionis, seu praetensi contra se facti, cur id fecerit,

De scripto Iure, non nisi in paucis casibus: I. In facto Honoris fol. 739. Maioris Decreti. II. In Nota infidelitatis, 2. tit. 75. et 2. Vlad. art. 3. III. In articularibus causis passim, ubi Regnum de aliquo talem constituit articulum, art. 22. Anni 1600. IV. In deliberato homicidio, art. 38. Anni 1563. Verum de recepta iam olim consuetudine, in omnibus causis criminalibus, vel ad

paucioribus. Et si aliquando cum pluribus deposuerit, ut hac pluralitate forsan numerum reiiciendorum per (A) suppleat, id nihil sibi proderit, quia (A) non contra plures, sed tantum contra adiudicatos excipere debet, et ita ubi excipere voluerit, omnes illi ad eum tantum numerum sunt revocandi, ad quantum illi Iudex adiudicavit; ac postea sic debet exceptio fieri. Sic iudicatum Posonii, citato anno 1610. et antea tempore

eum tantum numerum sunt revocandi, ad quantum illi Iudex adiudicavit; ac postea sic debet exceptio fieri. Sic iudicatum Posonii, citato anno 1610. et antea tempore Michaëlis Mereii Propalatini; ubi (I) cautus esse debet, ut in illis superfluis, bonos non eiiciat, sed reservatis omni exceptione maioribus, imbecilliores postmittat. QUAESTIO

quantitatis in huiusmodi debito, vel mutuo, si praesertim Actor sic voluerit, poterunt sibi invicem, tantum solas suas in personas iuramentum deferre; neque ita volentibus, ulla fiet iniuria, vel etiam legum destructio. Ubi Nota, quod mutuum dicatur Ex Meo, et Tuo, quasi meum fiat tuum, et non e contra. Ex quo, non parva vis naturae elucet, quae vult, non potius aliis communicativos esse, quam ab aliis

numero, vel etiam specie restitui; ut equus ad usum unius diei concessus. Debitum vero, et ad haec, et ad alias commutationes rerum generaliter refertur, quod scilicet cuivis quomodolibet, ex propria concessione sua debetur. Ubi Notandum, quod veteres Romani, in tali casu debiti, vel mutui, ubi scilicet nulla probatio esse potest, tale ferebant iudicium: si enim partes pares erant, seu boni pariter, seu mali, tum illi unde petebatur, hoc est Reo

Debitum vero, et ad haec, et ad alias commutationes rerum generaliter refertur, quod scilicet cuivis quomodolibet, ex propria concessione sua debetur. Ubi Notandum, quod veteres Romani, in tali casu debiti, vel mutui, ubi scilicet nulla probatio esse potest, tale ferebant iudicium: si enim partes pares erant, seu boni pariter, seu mali, tum illi unde petebatur, hoc est Reo credebatur, ac secundum eum iudicabatur, Ast si pares non erant, tunc

Non aeque, sed maiori cum manu, ita ut si magna summa deposita fuerit, quinquagesimo se, sin minor, cum minori: Sic iudicatum est Posonii, in causa familiae Ghiczii Anno 1612. Ubi Nota, Quod Depositum est omnis res, de cuius absoluto dominio, nihil transfertur in recipientem, qui et depositarius dicitur, sed tantum fidelis eius custodia ipsi demandatur; unde non licet illud mutare, vel in aliquem

iuramenti ad capita quorumcunque, ut scilicet sciatur, quod veris cum Nobilibus, et iuxta Iudicis commissionem sibi similibus, bonae et honestae conditionis hominibus, tale Iuramentum praestitum sit, 2. tit. 35. Ubi Nota, quod statutiones possessionariae, metarum reambulationes, et revisiones, aliter fieri non possunt, nisi vicinis et commetaneis, huiusmodi possessionum, inibi legitime

Coniuratorum plures personas in eadem causa, suo iuramento expurgare possit? Nequaquam; sed tantum unam personam, in una eademque causa suo iuramento expurgare potest. Nam si hoc admitteretur, multa absurda sequerentur, ubi plures malepatratores, sic de facili unius, vel paucorum coniuratorum, iuramento se expurgare possent. 2. tit. 38.

huiusmodi Coniuratores vel etiam Testes? Fiunt maxime duobus praecipue hisce modis. Primo si uti Nobiles attestati fuerint, vel deposuerint; et tamen veri Nobiles non extiterint. Ubi Nota, quod bene Nobilis, pro, et contra Ignobilem, non autem e contra, iurat. 2. tit. 33. Secundo: si aliqua infamia notati: ex eoque inhabiles ad testandum, vel deponendum fuerint. Quae autem poena sit

bonorum occupatorum, termino per exponentem assignando, visibilis existentiae oculata fides, et manifesta demonstratio; ac per Vicinos, et commetaneos Iurium ac bonorum occupatorum, Nobilesque comprovinciales illius Comitatus, ubi ipsa bona adiacent, eo convocatos, testificatio et comprobatio. Dicta ideo oculata, quia beneficio oculorum, seu visionis realis, fieri debet.

vel emendae Capitis, contra illum pronunciatur, executionique demandatur. Si tamen Actor, in probatione sua defecerit, etiam in hac, sicut in Communi inquisitione, ut Reo sacramentum praestandum imponatur, necesse erit. Ubi tamen Nota, istam paritatem, sive sicutitatem praestandi per (I) sacramenti nullam esse: nam in communi Inquisitione, ubi (A) per omnia defecerit, (I) simpliciter absque omni iuramento absolvi solet. Ut videre est supra

etiam in hac, sicut in Communi inquisitione, ut Reo sacramentum praestandum imponatur, necesse erit. Ubi tamen Nota, istam paritatem, sive sicutitatem praestandi per (I) sacramenti nullam esse: nam in communi Inquisitione, ubi (A) per omnia defecerit, (I) simpliciter absque omni iuramento absolvi solet. Ut videre est supra quaest. 12. Modo Quarto. Nisi forte referatur ad modum Tertium, ubi dicitur: Si (I) meliori modo, quam (A)

nullam esse: nam in communi Inquisitione, ubi (A) per omnia defecerit, (I) simpliciter absque omni iuramento absolvi solet. Ut videre est supra quaest. 12. Modo Quarto. Nisi forte referatur ad modum Tertium, ubi dicitur: Si (I) meliori modo, quam (A) probaverit, tunc ipsi iurandum erit, et non (A.) Tertio, quod haec fere solis occupationibus, in eodem Comitatu factis, deservit: illa autem etiam ad res mobiles, ut damna, et alias

utriusque sexus, Nobiles et ignobiles, Spiritualesque et saeculares homines, Comitatuum quorum exponens voluerit, sub iuramento quidem saecularium corporali, Spiritualium autem ad conscientiae puritatem, necessaria exploratio. Ubi Nota, exponentem locum assignare solere, ubi scilicet singulorum testium residentias ostenderit, uti paulo post dicetur, vel alias ipsos demonstraverit.

et saeculares homines, Comitatuum quorum exponens voluerit, sub iuramento quidem saecularium corporali, Spiritualium autem ad conscientiae puritatem, necessaria exploratio. Ubi Nota, exponentem locum assignare solere, ubi scilicet singulorum testium residentias ostenderit, uti paulo post dicetur, vel alias ipsos demonstraverit. QUAESTIO OCTAVA. Quare dicitur

sed et Reus, cum intellexerit Actorem quippiam contra se moliri; et ideo cum et ipse coram Iudice, soleat exponere suam intentionem, convenientius nomine Exponentis, prouti et in literis Compulsoriis scribi solet, utendum est. Ubi Nota, quod aliquando Reus, etiam eosdem examinari facit testes, quos et Actor, et ideo si disparitatem aliquam fassi fuerint, pro neutra parte acceptari solent; quia cum non constent sibi in factis fassionibus, fides illis

praefigendus, in quo celebrari debeat; et quid de externis personis ratione Attestationis sentiendum? Non, quia singulos testes Iudex committit accedendos. Ideoque quisque eorum domi suae requirendus; vel per occasionem ubi personaliter reperiri poterit interrogandus, dummodo in eodem Comitatu repertus fuerit, qui in literis Compulsoriis est annotatus; specificarique debebit in Relatoriis, quod talis locus, in quo repertus sit, in huiusmodi

dummodo in eodem Comitatu repertus fuerit, qui in literis Compulsoriis est annotatus; specificarique debebit in Relatoriis, quod talis locus, in quo repertus sit, in huiusmodi Comitatu adiaceat; alias non stabit. Ubi Nota, Quod licet testes istius Attestationis indigenae omnino de Iure Regni esse debeant, cum qualitates etiam ipsorum, quibus specificari debent, idipsum declarent; ubi tamen veritas rei, per hos elucidari non posset; non

sit, in huiusmodi Comitatu adiaceat; alias non stabit. Ubi Nota, Quod licet testes istius Attestationis indigenae omnino de Iure Regni esse debeant, cum qualitates etiam ipsorum, quibus specificari debent, idipsum declarent; ubi tamen veritas rei, per hos elucidari non posset; non putant incongruum multi, si non directe, saltem pro informatione Iudicum, etiam externos, super veritate rei

processu. Tum quia per id, quod noluit attestari, solus sibi vim Citationis dedit, sicut et repellens ab Executione, latae sententiae. Tum quia tenor Compulsoriarum continet, immediate huiusmodi poenam extorquendam esse, ubi Iudex sic praecipit; si et in quantum ex fideli relatione T. Et T. annotatum Exponentem, praescriptos T. et T. ad faciendum et testificandum de praemissis, vigore praemissarum literarum T. et T.

sed in diversa re. Tum quia citatus art. 81. praenotati Anni 1563. clausulam exactionis dictae poenae, per has voculas (statim et de facto) in se continet. Tum quia usus etiam sic passim obtinet. Ubi Adverte, multos soepenumero colonos suos, a praemissa poena sedecim marcarum sublevare velle; eo quod rustici maiorem poenam temporaneam non videantur habere, ultra homagium ipsorum, quod quadraginta tantum florenis

veluti etiam in hoc praesenti, lex specialis per expressum communiter et indifferenter ponitur, eidem standum est, quia Legislatoris expressa haec mens ex ea elicitur; et maxime si talis lex usu ex stylo firmata extiterit. Ast ubi nulla huiusmodi specialis lex expressa habetur, ad generalem legem recurrendum est. Itaque huiusmodi rustici, hoc in casu attestari nolentes, nulla exceptione iam sublevari possunt. Ubi Nota, quod praedicta poena, iam ex

lex usu ex stylo firmata extiterit. Ast ubi nulla huiusmodi specialis lex expressa habetur, ad generalem legem recurrendum est. Itaque huiusmodi rustici, hoc in casu attestari nolentes, nulla exceptione iam sublevari possunt. Ubi Nota, quod praedicta poena, iam ex consuetudine, inter Iudicem, et exponentem, aequaliter dividi solet. QUAESTIO DECIMA

In quibus causis admittitur Ingessio? Solum in causa super haereditate, et perpetuitate Iurium possessionariorum mota; non autem ratione Impignorationis, vel Occupationis aliquorum bonorum, 2. tit. 84. Ubi Nota, quod etiam in causa, ratione rerum mobilium fieri admittitur, ubi eaedem alios etiam concernere dignoscuntur. Similiter et ingerens se in causam cum Iure Regio, procedit prout Iuris est, etsi simul Actor et Reus

et perpetuitate Iurium possessionariorum mota; non autem ratione Impignorationis, vel Occupationis aliquorum bonorum, 2. tit. 84. Ubi Nota, quod etiam in causa, ratione rerum mobilium fieri admittitur, ubi eaedem alios etiam concernere dignoscuntur. Similiter et ingerens se in causam cum Iure Regio, procedit prout Iuris est, etsi simul Actor et Reus succumbent; Ius Regium statim locum habebit, ac cui collatum est, ipsi et

Causae quoque illae, in quibus Procuratoris revocatio facta est, virtute Novi Iudicii cum gratia, post remissionem, non transmittuntur ulterius. 3. tit. 6. V. Causae ex contractu, et spontanea obligatione partium, ubi solae sibi huiusmodi Iuridica remedia praecluserint, consentiendo, in Iudicem arbitrum, a cuius Laudo (ita enim sententia eius vocatur) postea non licet

unum levi aliqua exceptione sublevare et fovere; ita alterum quoque in iusta sua allegatione et defensione, non exaudire et opprimere; iniquum plane esse videtur. Super quo vide etiam tit. 6. partis 3. Tripartiti: ubi licet causae iuxta responsiones partium, deliberatione iuridica, et sententia lata (ut plurimum) in Curiam Regiam ad approbandum, vel reprobandum, transmittantur; Nihilominus tamen aliquando etiam ante latam

ab uno Iudice ad Alterum, sola partis voluntate ita postulante, sine omni onere eiusdem, idque semel tantum, tam per Actorem, quam Reum, cum omni plenitudine Iuridicorum gravaminum, qualitercunque in ea subsequendorum. Ubi Nota, quod si talis Translatio causae facta fuerit in hospitio coram Magistro Protonotario, poterit habere suspirium petens id, transferens in iudicio; at si praecise in ipso Iudicio fiet, tunc absque omni

quia ipsius interest, ea iam tandem aliquando potiri; et haec proprie Remissio dicitur. Aliquando etiam pro maiori declaratione continuanda, remittitur ad eandem sedem Iudiciariam Comitatus, absque ullo praemissorum modorum, ubi non satis liquet. Veluti olim apud Romanos Iudex non liquere pronunciabat, quando scilicet probationes et argumenta, non satis erant idonea ad diiudicandam causam. Budaeus in Pandec. quod et

causa soleat primo appellari, et cedendo postea ipsi Appellationi, Novo Iudicio succumbens sive appellans mox uti consueverit, merito hoc ex ipsa subsequi debet, et secundo loco statim post ipsam poni. Ubi Nota quod Novum Iudicium impetrans, et illud non prosequens, poenam Calumniae incurrit. 5. Vlad. art. 11.

unicuique largiri et concedere solet, post factam Repulsionem, vel Procuratorum malam responsionem, non obstante errore, vel lata exinde sententia, 2. tit. 77. Alia autem alii Iudices ordinarii dare consueverunt. Ubi Nota, quod duo haec tantum Nova Iudicia, primum et quartum, scripto Iure contineantur, citato proximo loco; alia autem duo, ex Stylo colliguntur. De quibus vide infra quaest.

Imo vero, etiamsi non fuerit ex allegatis et responsis, sed solum per non venientiam pronunciata sententia, pars convicta Novum poterit petere Iudicium 2. tit. 77. et praecedenti proxime 15. quaest. Ubi Notandum, quod aliquando simplex Novum iudicium, datur tantum cum clausula ista, (ut si forte parti triumphanti, literae Adiudicatoriae sententionales iam extradatae fuissent) easdem primum ab eadem repetant. Postea ubi ex

Ubi Notandum, quod aliquando simplex Novum iudicium, datur tantum cum clausula ista, (ut si forte parti triumphanti, literae Adiudicatoriae sententionales iam extradatae fuissent) easdem primum ab eadem repetant. Postea ubi ex superabundanti datum fuerit, praetexendo causas, quod forsan Iudices pedanei favore partis alterius (ut credi par est) allecti, iustis ac legitimis requisitionibus,

Appellationi non cedit, sed Transmissionem ipsam omnino extrahit de sede Iudiciaria; ac nisi per partem triumphantem urgeatur, vel ex paribus eiusdem proclametur, ad lucrandum tempus tacet, neque ipsam revideri facere vult. Ubi tandem secus fieri non potest, sed necessario causa revideri debet, tunc allegando se nondum Novum iudicium in ea habuisse, statim datur eidem Novum, et sic terminum illum Iudiciorum, vel Diaetae, cum tali petitione et

causae ipsius, de Regni consuetudine condescendet, liberam, plenariamque impetrandi de facto habebit potestatem. 2. tit. 78. Sic et Reo, ubi post convictionem, Transmissionem mandato ex superabundanti urserit, et obtinuerit; Novum non conceditur, passim.

eum praeter voluntatem, et extra informationem constituentis, seu Principalis sui in Iudicio factae per eundem principalem, cum solito onere retractatio, et eiusdem nova responsione coram Iudice facta, reformatio. 2. tit. 79. Ubi praecavendum ab oneris levatione, nisi omnino in huiusmodi revocationem consentire voluerit: quia alioquin, velit nolit, eam admittere debebit, etiam cum gravi damno suo, uti iam dictum est. quaest. 11. cap. 4.

constituenti, qui quidem error, et defectus, non nisi in responsione et obiectione, aut aliqua exceptione committi solet, ac tandem nova responsione, post revocationem prioris responsionis, reformari debet. 2. tit. 79. et 80. Ubi Nota, I. Quod talis responsio quae revocari debet; bene specificari debebit, ac si sufficiens ratio revocandae illius dari poterit; bene quidem: alioquin revocatio non stabit, sed prior sententia, in suo vigore remanebit.

Iudice, aut homine suo, ad id per eundem Iudicem specialiter deputato. Si autem causa ipsa in alterius Iudicis praesentiam, iam est transmissa, tunc coram eodem Iudice, vel homine eius fieri debet: supra citato titulo 79. Ubi Nota, quod quando fit extra sedem, coram aliquo Iudice tantum, tunc onus non deponitur statim, sed tantum promittitur deponendum, tam Iudici quam etiam parti adversae. Styl. Verum cum fit in sede, statim deponitur.

olim putaverint, sed secus fecerint, hoc est, in simplici et nuda aliqua Procuratoris responsione, dum adhuc res, quae per eam significatur, effectui non sit mancipata, fieri debeat, apparet manifeste ex titulo 80. part. 2. ubi sic dicitur: Retractatio namque Procuratoris praesupponit semper errorem et defectum, qui quidem error et defectus, non nisi in responsione et obiectione, aut aliqua exceptione committi solet. Et ex sequenti titulo 81.

huiusmodi termino Iudiciariae ipsius commissionis, Procuratoris sui responsionem revocare potest. Quod autem videatur posse fieri etiam in facto, hoc est, in rebus iam ipsis, uti praemissum est, colligitur ex dicto tit. 80. ubi habetur; quod tam in longius causis, lite adhuc pendente, et ante solam iam definitivam sententiam, quibus videlicet facta responsione, Iuridici processus subsequi, et Iudiciariae deliberationes, ac sententiae

subsecuta revocantur; quia ruente fundamento, ruere necesse est et omnia superaedificata. 2. tit. 85. Alioquin vero, et in dictis titulis citatoque art. 56. et in usu, ac stylo, contrarietas colligeretur. Ubi Nota, quod huiusmodi Procuratoris revocatio, in quinque casibus, si Reus personaliter non venerit, nunquam fieri poterit. 4. Vlad. art. 13. Imo absolute non conceditur. Citato art. 56. anni 1550.

art. 4. et 19. Item I. Vlad. art. 54. et quomodo intelligendi illi termini? Hoc pacto nimirum; quod illi termini intelligantur solummodo de cursu Iuris ordinario, qui admittitur in Dominio bonorum, non autem extra illud, ubi solum Novum Iudicium militare cum gratia solet; et sic quintus quoque terminus extravagans, praedictis quatuor superaddi consuevit. Praeterea ut praefatus ordinarius Iuris cursus, praetactis quatuor terminis Octavalibus

serie communis Attestationis, neque vero stante Prohibitionis ratione, lata et definitiva sententia vice-tertiaria proferetur contra ipsum, Inhibitione, Contradictione et Repulsione non obstante. Sicque vadet ad Executionem. Ubi Nota. I. Quod praedicta praeclusio Iuridicorum remediorum, ordinarie solet fieri praemissis modis, aliquando declaratius omnia singillatim enumerantur; hoc modo

hoc modo dicendo; Contradictione, Inhibitione, Repulsione, Appellatione; Novo Iudicio, etc. aliquando hic clausulis (amputatis vel abscissis universis Iuridicis remediis) strictius praecluduntur. II. Quod ubi simul Repulsio et Inhibitio, in aliquo processu incurrunt, utriusque onus prius deponendum erit, quam ad respondendum Repellens admittatur, quia quod singillatim in singulis fit, coniunctim quoque in utraque simul fieri

eius ratione, iudicium patietur, et sic tandem dabitur contra illum lata et definitiva sententia. Atque hoc pacto non quatuor, sed quinque terminis finiri debebit aliqua causa, contra finitos iam illos quatuor terminos. Ubi Notandum. I. quod in hac quoque quarta formula, vel simplex Novum non debet admitti, uti et in tertia, vel autem Inhibitio, cum haec duo inter se coincidere videantur, et ita bis id ipsum in una eademque causa concedi neque

Novum iudicium cum Inhibitione dari posse, quam hanc, quod scilicet nisi hoc modo coniungerentur, Causae praescriptis quatuor terminis finiri non possent, et ideo ubi hoc praecesserit in aliqua causa, aliud simplex. (quod semel tantum dari consuevit. Styl.) dari non possit, et non ut Decius super hac re, in suo Syntagmate nove opinatur de Inhibitione. De quo plura vide supra quaest. 16.

adiudicatam transibit) intelligenda esse videtur? Putant Nonnuli hanc transitionem in rem adiudicatam nihil aliud esse, quam solum in priorem sententiam regressionem ubi appellatio, vel in non extractis, in secunda sede Iudiciaria literis transmissionalibus, 3. tit. 35. et supra quaest. 3. cap. 8. vel vero in non reportatis iisdem cum Reiecta passim neglecta fuit. Ideoque

Adiudicatoriae, iuxta latam sententiam (de qua scilicet quaestio vertitur) parti victrici et triumphanti reddi, et executioni demandari debent. Quod non conveniret de sententia dicere, quia sic idem de eodem praedicaretur, ubi literae adiudicatoriae dari deberent de sententia, iuxta eandem sententiam. Tum quia Civiles quoque (a quibus Ius nostrum magna ex parte originem ducit. 2. tit. 6.) rem adiudicatam sic omnino intelligunt; quorum opinionem

atque aliis subinde adhibendis responsionibus, veluti denuo restaurato processu, si non obtinendum semper eventum rei, ad prorogandum tamen tempus, subvenire et quasi remederi solent. Quae omnia primo propter necessitatem, ubi scilicet quid praeter intentionem evenisset, inventa et introducta fuisse dignoscuntur; sed iam ex ordinaria consuetudine, et absoluta partium voluntate, sic usurpari coepta

intentionem evenisset, inventa et introducta fuisse dignoscuntur; sed iam ex ordinaria consuetudine, et absoluta partium voluntate, sic usurpari coepta sunt. Ubi Nota. I. Iuridica remedia sumi dupliciter, generaliter scilicet, quae in processibus Causarum observari solent, ut haec iam proxime dicta. Et generalissime, quae nimirum utcunque ad conservandum et vivificandum, de futuro

continens. 2. tit. 42. Vel ut alii brevius dicunt. Est Res ipsa adiudicata, vel quod idem est, Res iudicata, vel iudicatum, vel lis finita per sententiam Appellatione non suspensam, sola Executione indigens. Ubi sententia, et Res Iudicata, ac Iudicatum convertuntur, et unum pro alio ponitur, idemque significant. Dicta a sentiendo, quod scilicet omnes id, quod animo sentiunt, ad concludendam eam simul in unum

unum pro alio ponitur, idemque significant. Dicta a sentiendo, quod scilicet omnes id, quod animo sentiunt, ad concludendam eam simul in unum conferunt. Ubi Nota, quod literae huiusmodi sententiae, debent in sede Iudiciaria perlegi, ac per omnes Magistros Protonotarios subscribi, sicque de sede extradari palam et publice, non autem private

tamen) atque etiam quarumlibet rerum mobilium, suarum, ipsum solum sententiandum, proprie et praecise concernentium, decerni et pronunciari solet. 2. tit. 42. et aliis sequentibus. Ubi Nota, I. Quod Amissio haec Capitis et bonorum, non est intelligenda copulative, sive simul ad semel, sed disiunctive, ita videlicet, ut si sententiatus, poenam subierit, bona seu iura

post Executionem semper, ante autem Executionem, ante anni duntaxat unius integri revolutionem, a die emanationis ipsarum literarum sententionalium, in persona sua detineri, captivarique, et ad domum Iudicis deduci poterit. Ubi ipsum Iudex tribus diebus, causa pacis et concordiae ineundae, cum suo adversario, conservare debebit, et si pax et concordia inter ipsos non successerit, ad infligendam ipsi poenam, manibus adversarii sui (quod tamen de

captivationis suae, apud ipsum existentibus, quae soli Iudici cedent. 2. tit. 55. et 6. Matth. art. 55. Item 1. Vlad. art. 74. et infra quaest. 29. huius . Secundo, ubi vero solum sententia per non-venientiam et non comparitionem convictus fuerit: tunc ante literarum sententionalium emanationem sigillationemque, et manibus Actoris assignationem, in persona sua detineri nequaquam poterit.

convictus fuerit: tunc ante literarum sententionalium emanationem sigillationemque, et manibus Actoris assignationem, in persona sua detineri nequaquam poterit. 2. tit. 58. Ubi Nota, I. Literas huiusmodi sententionales, per non-venientiam emanatas, apud manus Iudicis inventas, similiter et Capitulum vel Conventum, ab Executione illarum prohiberi posse, depositoque onere huiusmodi sententiae,

in his sententiis, nimirum: Capitali, Emendae capitis et Notae Infidelitatis, in quibus filii, filiae, fratres, aut uxor non cooperantur praemissis patratoribus, Verum in causis debitorum, mutuorum, et depositorum, secus est, ubi scilicet omnes simul talibus debitis, mutuis, et depositis coutuntur; ideoque propter huiusmodi communem usum, satisfacere debent. Aliud item est; quod illae sententiae sunt personales, hae autem

fuerit, sine qua ipse propria virtute id facere nequaquam poterit. Imo vero filii, vel fratres non fuerint, etiam vicini et commetanei huiusmodi portionem redimere poterunt. 2. tit. 56. Ubi Notandum quod Pater, amissa semel hoc modo per capitalem sententiam bona, et per filium redempta, iterum etiamsi secundario in eandem capitalem sententiam inciderit, amittere non poterit, quia iam non sua, sed filii

ut capitalem poenam non subeat, ac duabus partibus ipsorum Iurium possessionariorum ad portionem Iudiciariam cedentibus patrocinari et suffragari intelligitur. 2. tit. 57. Ubi Nota, I. Quod talis sententiatus Gratiam Regiae Maiestatis consecutus Emendam capitis sive homagium, cum tertia parte bonorum, in portionem Actoris cedente, exsolvere tenetur. II. Quod si ipsum Dominus Palatinus

cum amissione similiter universorum bonorum et Iurium possessionariorum, modo redemptibili, atque etiam rerum mobilium ipsam solam proprie et praecise concernentium. Ubi Notandum I. Quod haec sententia emendae capitis, fertur solum contra exceptas a capitali personas; Ecclesiasticas quidem contra saeculares, (et e contra Styl.) consanguineas, et Mulieres sive foeminas contra

solet, sed etiam debet. Quae omnia ideo hic annotavi, ut etiam ex externis Iuribus, huius criminis, (quod proprie in personam Principis committi dicitur) atrocitas magis appareat. Ubi tamen post haec Nota. Primo; quod si aliquando eam quis abiurare voluerit, non tertio se, sed vigesimo quinto se, ex recepta iam consuetudine id facere debebit. Enchir. fol. 43. Quod

vult, personaliter et non per Procuratorem, ad talem Diaetam citato. Secundo, ex binaria Repulsione, ordine Iudiciario 1. Matth. art. 2. fol. 142. in margine et 5. Vlad. art. 4. ubi duae partes bonorum convicti, cum perpetuitate suae Maiestati, et tertia, parti adversae, cedunt; in qua non aliter sua Maiestas facit gratiam, nisi ut cum adversa parte concordet. Uti iam dictum est, quaest. 10.

videlicet eruitionis oculorum, cusionis falsarum monetarum, mutilationis membrorum et aliorum similium casuum, una parte affirmante Notam, et altera negante, 2. tit. 75. Ubi Nota, quod causae bonorum, quae sub praetextu Notae infidelitatis sunt apprehensa, possunt quidem discuti in Comitatibus, quo ad ipsam apprehensionem bonorum; verum de Nota infidelitatis ipse Rex cognoscit et pronunciat, et

Tertio, dum quis unam causam, semel ordine Iudiciario finitam, et sopitam sine Gratia Principis et Novi iudicii resuscitat. Ibidem reliqua vide, citatis locis uberius. Ubi Nota posthaec, quod hae quoque species Calumniae, observari solent. Primo, si quis universa literalia instrumenta ab aliquo requirit, et tamen postea aliquibus eorum, uti deprehenditur 2. tit. 34. Secundo, si

possidebat. Secundo, ex Contradictione statutionis bonorum, vigore alicuius Contractus, et Regii consensus in aliquem devolvendorum; et ex Citatione contra violentium huiusmodi bonorum occupatorem. Ubi Nota, quod si hoc in casu dicta Citatio per simplicem Evocationem facta fuerit, neque poenam violentae occupationis, neque damni refusionem Actor acquirere poterit, quia talis acquisitio per Citationem Insinuatione

Regni ordinariis porrectam. Vel etiam soepenumero ob turpia; inhonestaque verba, contra quempiam bonae famae, et honestae conditionis hominem prolata, 2. tit. 72. Ubi Nota. Primo, quod poena indebitae actionis semper ad hanc pertinet; eo quod nullibi in decretis specialis eius locus invenitur, et cum quis indebitam prosequitur actionem, hoc ipso dicitur falsam fecisse querelam contra

ex eo, quod alterius honorem, famam existimationemque, conviciis, vituperiis, verbis, aut scriptis inhonestis et infamatoriis pessundare volebat, irremissibiliter plane et sine omni gratia, suae Maiestatis Regiae. Ubi Nota, quod convictus hac sententia, neque caput, neque bona, aut Iura possessionaria, sive res mobiles, hoc casu amittit, sed solum honorem, bonam famam, et honestam existimationem; unde

aures concredita propalassent. 1. Vlad. art. 37. Verum cum omnes fere in hunc unum de honore coincidant, ab hoc tanquam potiori et principaliori, omnes alii, causa facti honoris vocitari consueverunt. Ubi Nota, quod alterum laedens contra salvum conductum Regiae Maiestatis, non in amissione honoris, sed in poena Notae infidelitatis, condemnatur. 1. tit. 14. et 2. Matth. art. 27. Caetera vide

agit, nisi defendendo se tantum, et inter alios Christicolas amisso humanitatis honore, tanquam ab humanitate relegatus et segregatus manet. 2. tit. 39. et 5. Vlad. art. 1. Ubi Nota, mentiri et mendacium dicere, diversa esse. Primo, quia qui mentitur, ipse non fallitur, sed cum intentione decipiendi, alterum fallere conatur; qui autem mendacium dicit, ipse tantum ex sua imprudentia fallitur.

et Barones; quam etiam Nobiles, in casibus huius quoque ipsius, in facto Maioris potentiae, convinci solebant. 2. tit. 67. et 1. Vlad. art. 55. Ubi Nota Primo, iam expensas non solere adiudicari, quod satis iniuriosum est ipsi Actori, nec onus huius sententiae deponi posse cum levi onere, 2. tit. 69. Secundo, Iniuriam esse offensam, non iure factam,

3. tit. 28. quod et ad Nobiles quoque refertur; Ibidem, Vide supra quaest. 12. cap. 4. secus observatum fuisse apud veteres Romanos. Ubi Nota, quod occasione praemissae captivationis Nobilium, alios etiam casus, quibus captivari soleant, non incongruum fuerit huc referre. Et Primo, Factores, et Officiales dominorum Magnatum, aliorumque Nobilium, non

amissio; quae omnia id ostendere videntur, quod ipsis sic stantibus, Gratia suae Maiestatis eidem suffragari nequiret. Nihilominus, licet raro, leguntur tamen nonulli ipsam consecuti fuisse; quod in posterum fieri poterit, ubi decet Principem, sua clementia, legis severitatem temperare; sicuti et Deus iustitiam suam, infinita sua misericordia potius praevenire solet. Prouti et servarunt sibi suae Maiestates, etiam in deliberatis homicidiis hanc

solum, punirentur. Unde licet appareat, prior opinio confirmari per scriptum Ius, 1. tit. 15. Lud. Primi art. 9. 10. et 19. ac 6. Matth. art. 55. et 1. Vlad. art. 74. ubi per expressum habetur, quod si huiusmodi convicto, mortem, vel aliam poenam a Iure statutam Actor intulerit, a Iudice, et parte adversa, sine solutione alicuius pecuniae, vel gravaminis, absolutus habeatur. (nisi in eo casu

TRICESIMA PRIMA. / Sed quam brevissimus processus, in hisce causis observari soleat; vel quibus Iuridicis remediis huiusmodi malefici, et qualiter uti possunt? Olim, ubi se absentabant, proscribebantur, et propterea utebantur Novo Iudicio, cuius virtute Actorem citabant, et literas proscriptionales reproduci petebant; postea sententiam proscriptionis contra se, cum solito onere trium

contra se, cum solito onere trium florenorum, destruebant, et precium dictae sententiae, persolvebant. Licet hoc remedio illis uti prohibeatur, uti dictum est quaest. 20. cap. 6. ubi ex Iudiciaria deliberatione facta Posonii anni 1610. personaliter semper adesse, iubentur. Deinde licet causae criminales sint extraseriales; idcirco de qualitate Extraserialium deberent ad respirandum

Deinde licet causae criminales sint extraseriales; idcirco de qualitate Extraserialium deberent ad respirandum prohibitas habere: Nihilominus tamen ex antiqua iam consuetudine, admittuntur in iis Prohibitae, nisi in casu eo, ubi forte insons ad necem accusaretur indigne. Ut in capitali quoque causa Ioannis Varossi, aliter Zabo, non est admissa Eperiessini anno 1611. contra Franciscum

solet, ideo petente Procuratore dicti Actoris, sibi executionem administrari, contra personaliter astantem Reum, statim capi iubebatur. De quo supra quoque dictum est. quaest. 7. cap. 5. Postremo, ubi homicidae sententia condemnati fuerint, et Novo iudicio, vel Appellatione uti voluerint, id quidem ipsis licebit, sed ita tamen, ut interea, donec Novum iudicium, vel Appellatio, ultima decisione finita fuerint, in

fiunt in partibus, hoc est in Comitatibus: art. 38. anni 1563. de quo vide supra quaest. 4. cap. 8. Quod idem in aliis quoque maleficiis observari debet. Ubi Nota, I. Quod licet ipsis concordare, absque ulla Prohibitione Iudicis, vel onere ipsi persolvendo, sicut dictum est supra quaest. 8. huius. II. Quia vero soepenumero homicidia contingere solent, ex

confundantur, lege Corne . de Sica. Et de hac secunda defensa, potissimum ac principaliter dicti tituli satis luculenter tractant. Tertiam Honoris, ubi licet aggressus potuisset fugere, evitareque vulneris illationem; non tamen tenebatur fugam arripere, sed potius vulnerare, et occidere; cum aliquem esse fugatum, iniuria sit et dedecus. Et si forte insultans excederet

Magistratum doceri cupiverint, cum medio homagio. At si fortis extiterit, et eam vel simpliciter negaverint, vel etiam sui innocentiam probandam praeassumpserit, cum pleno homagio abiurare tenebuntur. Ubi etiamsi se plene expurgaverint, vel abiuraverint, in nullo propter hoc Magistratus onere convincetur, quia agit publico nomine, pro publico bono. Ideoque tanto diligentior deberet esse, in frequentandis huiusmodi

Actori acquisitorum, et ademptione eorundem ipsi Reo, poenaque si aliquando ei annexa fuerit, qua peracta, dantur Actori literae Relatoriae, seu Recaptivatoriae dictae, pro perpetuo privilegio. Ubi Nota. Primo, quod finitis huiusmodi causis, seu per sententiam finalem conclusis, omnes Iudices tam saeculares, quam spirituales; universa birsagia, seu onera, in causis coram ipsis vertentibus aggregata, exigendi liberam

exigendis, convincebantur, eo ipso facto. 1. Vlad. art. 73. Et recentiori iam lege in ducentis florenis, et privatione officii mulctantur, Infamiaque notantur, art. 78. anni 1563. Ubi idem Nota, de expensis, quod et quaest. 26. cap. 6. dictum est, nisi ex eo, quod haec lex sit specialis, exsolvi debeant.

gravamina, (servatis tamen Iuridicis processibus) modis omnibus exigere debeatis et teneamini, secus non facturi. Stylus. Vide supra quaest. 17. cap. 7. in diversa forma, et diversa re. Ubi Nota, quod praemissa clausula inter parenthesim, videtur ex Stylo superflua, ideoque tollenda, quia praecedens clausula: per omnia oportuna et iuridica remedia ac gravamina, videtur ipsi esse contraria.

ac si profugerint, perquirantur ab illis, in quorum bonis fuerint, et si eos statuere non possent, in homagiis ipsorum convincantur, salva poena malefactoribus infligenda. Ibidem. Ubi Nota, quod aliter etiam Executioni se opponens; extra modum Repulsionis, poenam Decreti incurrit, uti supra quoque dictum est, quaest. 21. cap. 5.

Conventus iuramentum, modo praemisso, exigere neglexerit, punietur, et ipsa Executio sine iuramenti depositione, relata vana erit et irrita. art. 50. anni 1559. Ubi Nota, quod si aliquando, (prout res humanae sunt caducae et fluxae, quae posteaquam parum effloruerint, vicissim deflorescant, ac intereant) alter executorum morte praeveniretur, ut huiusmodi Executionem referre non posset:

salarii debent habere in diem huiusmodi Executores? Regius, sive Palatinalis homo, et testimonium Capituli aut Conventus, in singulos dies, per denarios viginti quatuor art. 74. anni 1609. Vice-Comes autem, ubi nullum birsagium habere poterit, in singulum diem florenum unum, Iudices Nobilium vero, et Iurati assessores, per singulos dies, singulos denarios duodecim. art. 75. praenotati anni 1609.

quod secundum allegata et probata iudicare debeat, non autem secundum conscientiam, patet in Prologo Tripart. cap. 15. Ubi Nota, Primo, quod Iudices causas iudicare, et non Procuratores, vel testes agere; quodque clamor contra eos excitatus, a Rege examinari, et sontes puniri debeant. 3. Matth. art. 14. et 3. Vlad. art. 4. et 2. tit.

melius, illi vero frustra in scyrpo nodum quaeritant; resoluta enim iam pridem est haec curiositas publicis Regni statutis. 6. Sigis. art. 1. et 6. Matth. art. 73. et 1. Vlad. art. 33. ubi iuramento per Iudices praestando, omnis haec favoris, iuxtaque odii suspitio, ab eis amota est. Prout et Civiles quoque strictissimo praecavere solent iuramento, in Camera Imperiali, ne id fiat, unde Maranthae

maturioris revisionis gratia, veluti ire censentur, unde et Iudicia illorum, vulgo pedes habere dicuntur. Tum quia per Executionem finaliter iam decisae sententiae ipsorum, consentire, ipsamque approbare videntur. Ubi Nota, I. Quod isti Iudices, vel ipsorum Vice-gerentes, in celebratione Iudiciorum personaliter, (vel per suos Vice-gerentes) interesse debent, art. 34. anni 1545. II. Quod per neminem astringi debeant, in

litigantes aspiciant, deliberationesque versa ad eos facie pronuncient, vel ne a frequentia astantium protrudantur; vel vero ne liceat partibus, vel aliis astantibus, literas, vel signaturas, coram ipsis a tergo inspicere. Ubi autem aliquis ex primariis Dominis Iudicibus Regni defuerit, sed solum Locumtenens eiusdem extiterit: tunc talis Locumtenentis Vice-gerens, et Protonotarius, Vice-gerentem et Protonotarium dicti primarii Iudicis sequitur:

Baronem, et Praelatum, et ultimo pervenit ad Dominum Personalem, servata scilicet cuiuslibet dignitatis praerogativa, incipiendo semper ab inferioribus ad superiores. Ubi vero cum Domino Palatino, sive Locumtenente Regio, et caeteris Dominis Consiliariis consederint, ibi quoque Dominus Personalis ab eodem Domino Locumtenente iussus, a suis Coniudicibus; et Dominus Locumtenens, a Dominis

habere solent, ex antiqua iam Camerarum consuetudine, art. 70. anni 1609. De quibus vide etiam art. 23. anni 1566. et art. 24. anni immediate sequentis 1567. Ubi tamen extra terminos Octavales, et Diaetales convocati fuerint, Domini quidem Praelati, et Consiliarii, per quatuor: Assessores vero, inter quos et Magistri Protonotarii, in Executionibus existentes

QUAESTIO VIGESIMA QUARTA. Quid autem Advocatus, seu Procurator, aut Orator? Cicero definivit esse virum Bonum, dicendi peritum; ubi sub nomine (Bonum) intelligitur qualis deberet esse; nimirum iustus, verax et omni virtute praeditus; cum bonum, iustum, et honestum, ut idem disputat in libris Officiorum suorum, sint inter se

peritum) debet intelligi eius scientia, eloquentia, et omnis apte, ac apposite dicendi facultas, etiamsi aliquando propositum finem non consequatur, ut proxime dicetur. Ubi Nota, pluribus nominibus eos denotari, qui quoquo modo aliorum causas agunt, atque ob id non abs re fuerit, eosdem paucis declarare. Advocatus igitur dicitur, non solum qui alterius causam agit, exponendo amici desiderium,

de causa optime sentiat; et semper quandam fiduciam, ore, voce, et oratione, gestuque praeseferat, (temeritate tamen vacuam) quia litis exitus, semper dubius esse solet. 1. tit. 27. Ubi Nota, fraudem et dolum esse insidiosam machinationem decipiendi alterum; et fraudem quidem potius in factis, dolum vero in verbis; neque unquam fraudem posse esse absque dolo, sed bene dolum absque fraude, veluti verbum in

3. Offic. Ait, dolum ese, cum esset aliud simulatum, et aliud actum. Quod tamen utrunque de Iure prohibetur. 2. tit. 83. ubi dicitur, fraus et dolus patrocinari debet nemini. QUAESTIO VIGESIMA SEXTA. Ubinam fieri solet Procuratoria constitutio, et huiusmodi literae

Palatinali, et Iudicis Curiae, et haec durat pro eo tantum termino, nisi ad relationem eorundem, per Magistrum Protonotarium, in formam literarum redigatur, quae similiter, uti et literatoria per annum robur suum obtinet. Ubi Nota. I. Quod ex speciali praerogativa huiusmodi literae Procuratoriae, studiorum peregrinationis, et servitii causa, extra Regnum absentium, valent usque ad eorum reditum, non quidem simpliciter confectae, sed si sic

aliis executionibus, et pro aliis Procuratoriis, solita tantum salaria accipere debent, et nihil plus ab eis exigere, 1. Vlad. art. 97. Ubi Nota, magnam esse disputationem inter multos, quod cum certae Dominae, certorum externorum Dominorum, ut potissimum Bohemorum et Polonorum uxores, habentes bona in hoc Regno Hungariae, neque valentes ad Procuratoriam

poena talionis Iure Canonico; ast Iure nostro, videtur solum poena Emendae linguae, vel quod idem est, poena indebitae actionis puniendus. Ubi Nota, quod hic Calumniator, non dicitur a proprie dicta Calumnia, de qua dictum est supra quaest. 16. cap. 9. sed ab ea, quae generalissime sumitur, et est infida advocatio eius, qui pecuniam, vel

et dictorum agit. Unde recte dicitur a Re, quod alicui huiusmodi rei obnoxius sit, vel saltem esse praetenditur. In-causam-attractus autem dicitur ex eo, quod in Causam attrahitur. Ubi Nota, quod si (I) mutus, vel surdus fuerit, quomodo respondere videbitur? Dicendum, quod ubi non voce, sed praesentia opus est, mutus si intellectum habet, potest videri respondere. Sic et in surdo observandum, de antiqui

rei obnoxius sit, vel saltem esse praetenditur. In-causam-attractus autem dicitur ex eo, quod in Causam attrahitur. Ubi Nota, quod si (I) mutus, vel surdus fuerit, quomodo respondere videbitur? Dicendum, quod ubi non voce, sed praesentia opus est, mutus si intellectum habet, potest videri respondere. Sic et in surdo observandum, de antiqui Iuris regula.

solum per eos in quorum processibus sunt; personaliter autem in solito loco communi sedis Iudiciariae, vel congregationis, indifferenter, per quemcunque Iudicem Nobilium, vel Vice-iudicem Nobilium fieri assolet. Ubi Nota, quod si aliquando contingat, huiusmodi Citationem fieri debere, ex alio Comitatu, tunc Iudex citantis ex illo Comitatu, in quo citans degit, cum solitis literis Citatoriis, debet venire ad alterum Comitatum, ad

vel si quid in literis reperit, quod cursum impedire quaeat; reperire enim licet, si vel tempus, vel locus, aut persona, quae in Actione necessario inseri debent; desideretur. Tempus enim circa quod, et in quo anno, locus, ubi res acta est persona, quis, et contra quem, quid et qualiter actum. Cum omnia tentarit Advocatus; Iudex vero causae, exceptionibus locum non dederit; tunc respiratione opus est. Non defendente tandem ulterius Reo,

quoquo modo accedat; accumulat itaque verborum ambages, quas potest; quibus quantum fieri poterit, partem alteram et Iudicem, a consideratione propositae materiae avocare, et ad disputationem a re diversam traducere nititur. Ubi iterum alterius partis Advocati solertia requiritur, ne se, et Iudices patiatur a re proposita distrahi. Si deinde non datur effugium, uti licet, si vult qualificatione, propius scilicet ad rem accedente. Et nisi Iudex

adferri requiritur; hoc casu. Si antea negasset (I) factum in Actione denotatum, a negativa ad affirmativam, semper datur regressus. Quod plerunque cum qualificatione, ubi scilicet res, et tempus postulare videbuntur, fieri assolet. Posito casu, Reus Actorem sibi insidiatum fuisse, contentionique ansam praebuisse, nisi vim vi repellendo. Et si quid tale, quod in Actione denotatum esset,

pars Novo utens iudicio, Novum quid in medium proferat, exauditis partibus, si causa coram superiori Iudice nondum est revisa, ad postulationem partis cuiusvis, causa cum tota serie, iterum transmittitur in Curiam Regiam, ubi causa revidetur, approbaturque vel emendatur, ac ad suum Iudicem, pro facienda Executione remittitur. Penes remissionales, et literas universitatis Exmissionales, Vice-Comes vadit ad Executionem. Repulsione obviatur,

onere. Quartus, Probatio, sive communis Inquisitio. Quintus, Prohibitio ab attestatione. Sextus, ex fassionibus testium, Iudicium et sententia, ac Iuramentum quoque interdum. Septimus, exceptio contra testes, vel Coniuratores, ubi necessitas postulabit. Octavus, sententia per non-venit. Nonus, Novum Iudicium. Decimus, Repulsio post Executionem. Undecimus, Appellatio. Duodecimus, finalis Executio.

et calculata Iudicium fiebat; ac postea abscissis omnibus Iuridicis remediis intra Dominium bonorum, necessaria sequebatur Executio, quoad bona; sed convictio, si pars succumbens instabat, in Curiam Regiam transmittebatur. Ubi autem dicta Citatio, intra anni revolutionem, a die praetensae occupationis, non reperiebatur esse facta, tunc quidem causa non condescendebat, sed reiiciebatur ad processum dicti articuli Novizoliensis. Quinto,

Et qui id facere praesumpserit, ut scilicet Romam conquestum eat, vel in prima instantia in Curia Romana causam moveat, poenam capitis incurrit, dicto 3. Matth. art. 19. Ubi Nota, quod aliquando propter certas causas, utpote, vel metum hostium, vel aquarum inundationem, vel viarum discrimina, vel alia id genus pericula et incommoda, licet partibus indulto uti, ab Ordinario; ad alium Causam

post annum octavum, a dicto anno 1492. Causae dotum, et rerum paraphernalium translatae sunt, ad Octavas breves, id est, ad forum Locumtenentiae anno videlicet 1500. 4. Vlad. art. 16. ubi modo quoque discuti solent, art. 14. anni 1536. et art. 2. anni 1555. Similiter decimarum quoque causae, novissimis constitutionibus

1536. et art. 2. anni 1555. Similiter decimarum quoque causae, novissimis constitutionibus annorum 1608. et 1609. ad sedem Comitatus reductae sunt. Ubi Nota, Primo, praetactas causas, diversa ratione, ad diversa pertinere fora; ita videlicet; ut quando pure de iniuriis, vel violentiis, deque rebus mobilibus sonant, ad forum Ecclesiasticum, quando autem in iis Ius

vero neque in Civitatibus ipsis, in quibus sedes Ecclesiasticae celebrari solent, permittuntur manere, ne saltem consilium dare possent; art. 41. anni 1569. Verum iam omnia haec, in desuetudinem abeunt. Ubi Nota quod si cognoscere lubet, quid sint Calumniator, Praevaricator, et Tergiversator, ac quomodo quilibet puniendus, vide quaest. 27. cap.

quae pariter iam utrique communia esse videntur, uti dictum est quaest. 3. proxime praecedenti. In quibus tamdiu solemus nos legibus Regni firmare, quamdiu eas nobis, ac causis nostris suffragari viderimus; ast ubi iis destituti fuerimus, illico ad dictas sanctiones Canonicas, confugium capere cogimur, quae longe ampliores sunt, et latius sese extendunt, supra quaest. 13. cap. 1. Ubi

ast ubi iis destituti fuerimus, illico ad dictas sanctiones Canonicas, confugium capere cogimur, quae longe ampliores sunt, et latius sese extendunt, supra quaest. 13. cap. 1. Ubi Nota, quod licet sedes spiritualis utatur legibus Regni, in aliquibus causis, non tamen aeque utitur Iuridicis remediis: siquidem non nisi Appellationem, uti iam praemissum est, et Novum Iudicium aliquando admittat. Onus

diriguntur ad aliquod Capitulum, vel Conventum; aut saltem uti defacto iam fieri assolet, ad aliquem Parochum, ut per illud, aut illos In-causam-attractus, ad decimum quintum diem citetur. Ubi notandum venit, quod licet citatio fiat, ad decimum quintum diem: Nihilominus tamen discussio causae fieri solet, etiam singulo octavo, vel nono die alibi, et non tantum singulis

gravissima, expensisque litis, tam extra, quam intra Iudicium factis; et deinceps fiendis, usque ad decisionem causae. Ubi Nota, huiusmodi clausulas iustificatorias, ab initio quidem ante litis contestationem, bene inductas, et admissas fuisse, ne scilicet levi aliqua de causa, Actio ipsa, coram huiusmodi bene conscientioso Iudice, statim

contra ipsum, applicandas valvis templi, habentque istae valvales vigorem iteratae Citationis. Quartus si In-causam-attractus comparet, non loquitur, priusquam deponat onus non comparitionis. Ubi vero deposuerit onus Iudiciarium, et redemptionem Citatoriarum, ac Valvalium, regreditur ad petitionem parium omnium. Quinto, si necdum comparuerit (I) decernuntur contra ipsum, literae

Ecclesiasticum. Quia spirituales Iudices factum Iuris possessionarii, iudicare non possunt; uti praenotata quaestione dictum est. Undecimus, prouti iam declaratum est, causa discutitur, coram Vicario, iuxta leges Regni, ubi haberi poterint; ubi autem non, iuxta Canones, seu quod idem est Canonicas sanctiones; quae a celebrioribus Canonistis, sive Summistis peti debent, veluti sunt, quibus potissimum in sede Metropolitana Strigoniensi utuntur,

spirituales Iudices factum Iuris possessionarii, iudicare non possunt; uti praenotata quaestione dictum est. Undecimus, prouti iam declaratum est, causa discutitur, coram Vicario, iuxta leges Regni, ubi haberi poterint; ubi autem non, iuxta Canones, seu quod idem est Canonicas sanctiones; quae a celebrioribus Canonistis, sive Summistis peti debent, veluti sunt, quibus potissimum in sede Metropolitana Strigoniensi utuntur, Hostiensis,

quoque quae in Iure nostro desiderantur, huius etiam utriusque Iuris, vel levem cognitionem praegustaretis. Quae etsi trita et tenuia omnia, prima fronte esse videbuntur; ubi tamen necessario adhibita extiterint, haud dici potest, quantum et lucis, et utilitatis rebus sunt allatura. Ideoque vobis tanto gratiora esse debent, quanto maiori cum commoditate, universa hic simul reposita habebuntur, ut scilicet his

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report