Your search found 2502 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1428-1477:

quibuscunque personis, vel pro aliquibus tantum, quo ordine inchoanda, et quibus diebus prosequenda; pro diversitate item iudicum, ut vocantur, Ordinariorum, qui plures sunt, cui quae causa competat discutienda, haec et alia de iure, de lege, de moribus, de consuetudine, de iustitia, de fisco, et de pauperibus, quorum magna in iudiciis ratio habenda est, omnia qua potui dicendi brevitate et facilitate sum complexus; ea consilii mei ratione, a

ac Pauli Artandi soror, quos per summam crudelitatem, Aloysius Grittus, Budae occidi iussit, ea solum de causa, quod domui Austriacae, ac Regi Ferdinandi potius, quam Ioanni Zapoliano, adhaesissent. Haec, atque alia gentis tuae decora, non vano a me rumore hausta, sed ex vetustis, ac originalibus tabulariis eruta recensere, ac oratione exaggerare, quin et ad eum usque, fortasse Pázmánnum, qui Sancto Stephano Primo Regi

ad ingenii subtilitatem, vel ad soliditatem iudicii, vel ad sermonis cultum atque elegantiam, vel ad longum rerum usum atque unicam sapientiae matrem experientiam pertinerent. Quot te, et quam praeclarae tua opera, alia latina, patrii idiomatis alia, quae iam in manibus et ore etiam exterorum hominum, summa cum laude versantur, non tantum utilissimum, sed et admirandum reddiderunt Hungariae: quae sive libros tuos legat, sive te

ad soliditatem iudicii, vel ad sermonis cultum atque elegantiam, vel ad longum rerum usum atque unicam sapientiae matrem experientiam pertinerent. Quot te, et quam praeclarae tua opera, alia latina, patrii idiomatis alia, quae iam in manibus et ore etiam exterorum hominum, summa cum laude versantur, non tantum utilissimum, sed et admirandum reddiderunt Hungariae: quae sive libros tuos legat, sive te concionantem, consulentem, aut

ab authoribus, et vires humanas, longo intervallo superet facultas omnibus satisfaciendi, si quid ex rei vel occasione, vel necessitate adferatur, omittendum, si quid iustis ex rationibus omissum est, adferendum et nullo modo subticendum, alia multum nocere, alia parum prodesse, quaedam clarius, vel alio dicendi genere, quaedam pressius et alio ordine dicenda fuisse, et sexcenta alia, contra authores, et contra libros, et censeantur et exprobrentur; hanc ego aestimationum

humanas, longo intervallo superet facultas omnibus satisfaciendi, si quid ex rei vel occasione, vel necessitate adferatur, omittendum, si quid iustis ex rationibus omissum est, adferendum et nullo modo subticendum, alia multum nocere, alia parum prodesse, quaedam clarius, vel alio dicendi genere, quaedam pressius et alio ordine dicenda fuisse, et sexcenta alia, contra authores, et contra libros, et censeantur et exprobrentur; hanc ego aestimationum diversitatem, quae si

omittendum, si quid iustis ex rationibus omissum est, adferendum et nullo modo subticendum, alia multum nocere, alia parum prodesse, quaedam clarius, vel alio dicendi genere, quaedam pressius et alio ordine dicenda fuisse, et sexcenta alia, contra authores, et contra libros, et censeantur et exprobrentur; hanc ego aestimationum diversitatem, quae si rectae sint, conatum meum non improbabunt, si obliquae atque corruptae, ipsae sunt improbandae, non ut evitarem, quis enim

repulsio: licet de Iure Regni, 2. tit. 71. brevi ordine et processu terminari deberent, uti iam proxime dictum est in Causa extraordinaria. Tertio, admittuntur quoque duae prohibitae, una sine onere, et alia cum onere; prouti deliberatum est super hoc Posonii, anno 1612. in causa Fisci, contra familiam Chorom. et statutum, art. 65. anno 1618. Quarto, ad producendas petitas literas,seu

potest; quia antea ipsum iudici, ex proprio aere exsolverat. QUAESTIO QUINTA / Tertio, quotuplex potest esse Causa ex parte Ordinis? Itidem multiplex: alia privilegiata, pro pauperibus quae Feriis sextis, et diebus Sabbatinis adiudicatur, art. 51. anno 1563. Ea autem non existente, sumuntur aliae ordinariae. Ubi id notandum venit, quod licet citatus articulus,

Dotum, et Rerum Paraphernalium, 4. Vlad. art. 16. Et art. 2. anni 1555. Causae ratione bonorum ex Regia donatione, causae in facto honoris, recuperatio bonorum statutorum, occupationes factae sub diaeta, vel tunc alia quaecunque illata damna: art. 30. anni 1567. Causae evictionum, novi iudicii, simulati concambii in fraudem fratrum, causae ratione bonorum, in quibus statutio praecessit, sed propter loci distantiam,

Causae evictionum, novi iudicii, simulati concambii in fraudem fratrum, causae ratione bonorum, in quibus statutio praecessit, sed propter loci distantiam, contradictio non fuit facta: art. 46. anni 1563. Et alia his similia. Seriales sunt, quarum numerus non potest comprehendi, sed per praemissarum negationem, facile cognosci poterunt. Et potissimum huiusmodi sunt omnium iniuriarum, damnorum, et simplicium violentiarum, sive

movent nos, ad miserandum eis. QUAESTIO OCTAVA. / Quarto, quotuplex potest esse Causa, ex parte Fori, seu Iudicum? Duplex: alia specialis. Et haec iterum quadruplex: Palatinalis, ut omnes causae fiscales, et extraordinariae: art. 18. anni 1574. Item transmissiones, ex Regno Dalmatiae: 12. Officio Palatinatus, fol. 170.

extra terminum iudiciorum superaddita habetur: 5. Vlad. art. 30. Causam vero facti honoris, praesens Iudex Curiae, alias Locumtenens, vel cui Rex demandat, adiudicat: fol. 738. Maioris Decreti. Et alia communis ac indifferens, quales sunt aliae omnes, ad quemlibet iudicem, seu magistrum, protonotarium pertinentes. Vide infra, quaest. 13. cap. 10.

iudicum ordinariorum sententiis, saepius ac saepius eodem modo iteratis et repetitis, ac quasi pro legibus iam usurpatis. Quae omnia, cum stabilia et perpetuae veritatis esse debent, quamdiu in iudiciis haberi possunt, tamdiu alia consuetudo admitti non debet, (nisi ipsis per talem consuetudinem iam derogatum fuerit,) quia sic, et generales leges, et privilegia, ac iudiciariae sententiae (ad quas, et quae, ut praemissum est, omnis

societatem inter se habent, atque servant. Ius Gentium, erit universalius et communius, toti nempe simul humano generi tantum deserviens. Nam etsi inter bruta animantia, alia aliis maiora, robustiora, et ferociora sint, ob idque caeteris minoribus, et imbecillioribus metuenda: id tamen potius singulorum specie, sive naturae vi, quam aliqua ordinatione, inter ipsa evenire solet. Et ideo inter

motis, quae ut iam patuit citatis locis, restrictae sunt, et ab huiusmodi Iuridicis remediis exclusae, quia alias, et contra naturam suam, et contra dicta Iura Regni, unico termino Octavali non terminarentur. Ex quo, non alia de causa Maiores nostri, Inhibitionem etiam in Literis Divisionalibus praecluserunt: Repulsionem autem in partibus statim fieri admiserunt, quam ut postea in Curia Regia, locus ipsis non daretur; prout et

QUAESTIO SEXTA. Quid proprium est harum Literarum Iudicialium? Hoc nimirum, quod in omnibus Causis, et earundem processibus; in quibuscunque insertae fuerint, tempore disputationis, ante omnia alia obiecta, et etiam quorumlibet onerum depositionem, contra easdem excipere, allegare, et disputare licet. Quia alias prius deposito onere, vel de aliis disputando, arguetur Reus, in eas iam dudum consensisse; nec dabitur

alicuius necessariae ad Causam Circumstantiae, potissimum autem loci; temporis, et personae; ac priusquam ad meritum causae respondeat, contra Actorem in defensionem sui, facta obiectio. Et communiter Duplex dici solet: alia Simplex tantum; propter quam Causa condescendit solum. Et alia Peremptoria: quae Causam perimit, hoc est, ita destruit et subvertit, ut amplius resuscitari nequeat. Vel etiam Triplex: Condescensionis, Prorogationis, et

autem loci; temporis, et personae; ac priusquam ad meritum causae respondeat, contra Actorem in defensionem sui, facta obiectio. Et communiter Duplex dici solet: alia Simplex tantum; propter quam Causa condescendit solum. Et alia Peremptoria: quae Causam perimit, hoc est, ita destruit et subvertit, ut amplius resuscitari nequeat. Vel etiam Triplex: Condescensionis, Prorogationis, et Destructionis causae: ut videre licebit in sequentibus.

magistra experientia, quae senum propria sunt ornamenta, et animi bona, iunioribus, externa et corporalia officia gerentibus, adesse debent; ut non minus per eos, iuxta Ciceronis olim dictum, quam per iuvenes, bella geri, et alia negotia administrari, videri possint. De quo vide etiam, cap. 7. lib. 1. S. Stephani Regis. Vigesima prima, est annorum Centum: quibus Ius Regium, in Bonis et Iuribus

Vlad. art. 14. Quod si autem comparuerit, modo praemisso; non poterit hoc remedio uti: art. 55. anni 1550. Unde Actor cautus esse debet, ut priusquam sententiam extraxerit, bene advigilet, si prius in alia causa, per se, vel per alium comparuerit; accipiatque; superinde authenticum Testimonium ab aliquo Iudice, demonstrando eidem ipsum ad oculum, et protestando de praemissa eiusdem comparitione; alioquin sine tali testimonio

Communem Inquisitionem ex praemissa eiusdem Definitione; vel etiam Aliunde colligi possunt? Haec Nimirum: quod quotiescunque huiusmodi Inquisitio fieri debebit, per utramque partem, uno die celebretur, et non diversis pro alia atque alia parte. Item testimonium Capituli vel Conventus, et Regii, vel Palatinales homines, iidem pro qualibet parte, et non diversi fiant. Item, quod singuli

Inquisitionem ex praemissa eiusdem Definitione; vel etiam Aliunde colligi possunt? Haec Nimirum: quod quotiescunque huiusmodi Inquisitio fieri debebit, per utramque partem, uno die celebretur, et non diversis pro alia atque alia parte. Item testimonium Capituli vel Conventus, et Regii, vel Palatinales homines, iidem pro qualibet parte, et non diversi fiant. Item, quod singuli Testes,

ipsum testimonium dederit, supra quaest. 5. aut ubi de facto quidem Rei constitit, ut idem Reus morti iam adiudicatus, (veluti et articulus 43. anni 1597. illam admittere videtur, etiam contra Nobiles) alia quoque facinora sua, et complices, sociosque et fautores, atque receptatores confiteatur; huiusmodi quaestioni subiicitur. Quae nisi ille hoc modo confiteretur, et eisdem occurreretur, saepenumero multo maiora incommoda

conditur, quam ut usu proximi splendere deberet. Est autem Mutuum, creditum certae quantitatis, ea lege datae, ut eadem ipsa quantitas reddatur in genere, sed non in specie, ut decem floreni, non illa eadem pecunia, sed in alia. Commodatum est, quod gratis datur ad certum tempus, et usum tantum, et debet idem numero, vel etiam specie restitui; ut equus ad usum unius diei concessus. Debitum vero, et ad haec, et ad alias commutationes rerum

clementissimus, ex debito regiminis sui officio, unicuique largiri et concedere solet, post factam Repulsionem, vel Procuratorum malam responsionem, non obstante errore, vel lata exinde sententia, 2. tit. 77. Alia autem alii Iudices ordinarii dare consueverunt. Ubi Nota, quod duo haec tantum Nova Iudicia, primum et quartum, scripto Iure contineantur, citato proximo loco; alia autem duo, ex Stylo

2. tit. 77. Alia autem alii Iudices ordinarii dare consueverunt. Ubi Nota, quod duo haec tantum Nova Iudicia, primum et quartum, scripto Iure contineantur, citato proximo loco; alia autem duo, ex Stylo colliguntur. De quibus vide infra quaest. 3. cap. 9. similiter de quadruplici sententia. Sed hic occurrit non levis Quaestio, si enim causa, coram uno Iudice

comparens dicere incipit: ergo non praeexistente priori, vel Veteri, neque Novum correlative dici potest. Atque sic, non est proprie Novum dicendum, sed totaliter et simpliciter sola Inhibitio, quae virtute sua, sicuti et alia Iuridica remedia, per se vim illam respondendi habet, et non mutuatur illam a tali Novo iudicio, quia sic remediorum remedia essent, et daretur in infinitum

eundem Iudicem in cuius praesentiam causa delata fuerat, ultimo plane die Iudiciorum generalium aut brevium, aut etiam Diaetae Regni, factum in testimonium illius, quod sub iisdem Iudiciis, vel Diaeta, talis transmissio, ob alia ardua negotia, vel alias causas maioris momenti, revideri non poterat; ideoque in alium terminum, aliarum similium causarum reiicitur, cum propria manu eiusdem Protonotarii, dictoque

Causarum observari solent, ut haec iam proxime dicta. Et generalissime, quae nimirum utcunque ad conservandum et vivificandum, de futuro Ius, etiam extra processum causarum observari solent: ut sunt Protestatio, Contradictio, alia Inhibitio, et Prohibitio, Revocatio, Retractatio, Annihilatio, Cassatio, Mortificatio literarum vel Fassionum, et Reiecta. II. Priora illa Decium lib. 4. sui Syntag. tit. 15. et 16. hoc nomine non dignari, neque hoc sensu

propter querelas factas contra se in Diaeta, querulantes occiderint, Nota, feriri solent. art. 76. anni 1563. Decimo, qui tempore interregni, post decessum Regis, occupationes, spolia, rapinas, et alia mala patraverint, poenae perpetuae Infidelitatis subiiciuntur, 1. Vlad. art. 107. et alios plures vide 2. Vlad. art. 4. tam in corpore, quam in margine

dicimus. QUAESTIO VIGESIMA SEXTA. / Possuntne res sive materiae istarum sententiarum, aliis etiam diversis generibus diiudicari? Possunt omnino, alia atque interposita consideratione, videlicet; interemptio personae Nobilis, quae est materia Capitalis sententiae, potest diiudicari etiam extra proprium forum Curiae Regiae, in sede Comitatus, uti casus criminalis, vel

maiorem authoritatem non habet. Similiter et causa facti honoris, potest discuti in foro Emendae linguae, id est, in sede Comitatus, ad centum, uti proxime praetactum est, tantum florenos. Sic et alia, aliis atque aliis intervenientibus respectibus, diversa fora, sive tribunalia, et Iudices sortientur, prout videlicet unicuique huiusmodi causam prosequi, allibuerit. Vide etiam 2. tit. 71. Motiones

sententiarum, casus, patratori usque ad centum florenos infertur; primum de rebus mobilibus, ipsis autem non existentibus, etiam de Iuribus possessionariis, in una directa, et aequali medietate Iudici, in alia autem ipsi Actori, cum totali refusione damnorum et expensarum; cedentibus, 1. Vlad. art. 55. et 2. tit. 67. Et haec coepit currere, a tempore VVladislai Regis, felicis reminiscentiae; quia

suos, libere detineri possunt. 6. Sigis. art. 6. et 6. Matth. art. 33. Item 1. Vlad. art. 24. et 2. tit. 48. Item si quipiam vulnera, laesiones, mortem, incendia, et alia similia enormia perpetrarent manifeste, in quibus casibus ex parte eorundem, si praesentes sunt, et comprehendi possunt, Iudicium et Iustitia impendatur, et sic eisdem debita poena infligatur, Iure mediante. 1. Vlad.

debere, sed damna ex rebus et bonis huiusmodi malefactorum, rependenda esse; ut cum quis ingens furtum committeret, aut domum alicuius sumptuosi aedificii, et res magni momenti in ea, simul ignis voragine consumi faceret, vel alia similia patraret, quia alioquin gravis iniuria foret damnificato, tantorum destitui recompensa damnorum: Uti et Stylus, in huiusmodi incinerationis casu, usitatum refundendi damni, post amissionem capitis

ac art. 6. anni 1608. et art. 34. anni 1613. QUAESTIO TERTIA. Quotuplex esse solet? Duplex. Alia enim fit immediate de Curia suae Maiestatis Regiae, in iis causis, quae vel ibi inchoantur, et debito fine clauduntur. Vel autem eo per viam Appellationis deducuntur, et statim revisa Appellatione, si nulla annexa

qui Fide dignitates dicuntur, (aut etiam per eundem Magistrum protonotarium passim) ad partes exmittitur. 1. Vlad. art. 53. et 6. Matth. art. 10. Item 2. Vlad. art. 9. Alia autem mediata, quae fieri solet in partibus, per Comites, Vice-Comites, ac Iudices Nobilium, reportata per Actorem a superiori Iudice, de Curia Regia, revisa iam

quae poena quoque iis sancita, si qui eosdem in tali Executione turbaverint? Si qui Vice-Comites turbaverint, in prosecutione huiusmodi Executionis Iustitiae, et illos, vel alterum eorundem, verbali dehonestatione, aut alia iniuria, vulneribusque seu verberibus affecerint, aut eum, sive eos neci tradiderint; eadem Regula contra illos malefactores observetur, qualis de turbatoribus hominum Regium, ac testimoniorum Capitulorum, vel Conventuum.

semper eodem modo, observata adiudicatione; ut sunt omnes Iudiciariae consuetudines maiorum nostrorum Iurisperitorum. Et ita sumptum, non est nocivum, neque cuiquam praeiudicans, quin potius est iam lex ipsa, secundum quam et alia similia Iudicia fieri debent. II. Pro aliquali singulari, et semel tantum quorundam in iudicando, facto actu. Et ideo, cum unicuique suum sit iudicium, suopte potius quisque iudicio, quam alieno, iudicare debet.

et 70. Et dicuntur Ordinarii, quia quamlibet causam discutere, et ipsi soli, eorumque Vice-gerentes, ad sedem Iudiciariam intrare, et etiam alios, si quos pro testimonio, aut alia re volunt, advocare possunt, citato articulo 42. vide etiam supra quaest. 7. cap. 1. Respectu horum alii Iudices, utpote Comites, et Vice-Comites, dicuntur

citato loco denominata forma de Rakos, de qua, ubinam contineatur, et qualis fuerit, non satis constat; neque vero forma illa, qua veteres Iudices adiurabantur, fol. 747. Maioris decreti; sed alia iam usitata, quae habetur 6. Sigis. art. 1. Item 6. Matth. art. 73. et dicto 1. Vlad. art. 33. Verum hic non leves occurrunt obiectiones. Prima, si Iudex,

quem etsi necesse foret, etiam revocare valeat; ut iam dictum est superius de revocatione Procuratoris quaest. 22. et sequen. Cap. 8. Dicitur autem a verbo Ago, quod inter alia sua significata, significat accuso, inde agere Reum, id est accusare, et peragere Reum, id est perficere ut condemnetur.

9. cap. 1. num. 3. Quinto, debet adhibere testes, omni exceptione maiores, vel etiam Causae statu ita exposcente, et Iudice adiudicante Coniuratores de Iure admittendos. Atque si quae alia huiusmodi fuerint, utpote si praemissa urgenda iudicabit, et si iudicium expectandum putabit, diligenter pensitet. Sin autem incertus et dubius litis exitus, vel potius praesentanei mali metus, ipsum percellit, id magis

fuerint, utpote si praemissa urgenda iudicabit, et si iudicium expectandum putabit, diligenter pensitet. Sin autem incertus et dubius litis exitus, vel potius praesentanei mali metus, ipsum percellit, id magis evitandum; et alia via atque ratio consopiendi illius, ineunda, principalique suadenda, dummodo tamen fraus et dolus absit ab eo omnis. Quibus tandem rite adhibitis, etiamsi finem aliquando non consequatur,

depositione, et communi Inquisitione, locum suum haberet. Tertio, ut Novum Iudicium, solum Inhibitioni apponeretur; uti iam et decreta, et vetus consuetudo dictant, et nullum huiusmodi Novum Prohibitioni adderetur; sed alia forma Prohibitionales, absque Novo formarentur. Quarto, putant aliqui Prohibitas quoque in pauciorem numerum contrahere debere; ita ut tantum duae, vel ad summum tres admitterentur; sed id parum refert, quia non

moveat, poenam capitis incurrit, dicto 3. Matth. art. 19. Ubi Nota, quod aliquando propter certas causas, utpote, vel metum hostium, vel aquarum inundationem, vel viarum discrimina, vel alia id genus pericula et incommoda, licet partibus indulto uti, ab Ordinario; ad alium Causam transferendo; quemadmodum iam non raro usuvenit. Et praeter quam tempore belli, continuo fiant, invocatoque brachio Regali,

condescendat, Actorque ipse, vel eo magis, quod huiusmodi, litium ignarus sit, omnem impensam ludat, et damnum patiatur. Verum postquam iam in abusum devenire coeperunt; dum scilicet Actor non contentus primaria sua actione, alia adhuc et alia ei adiungere satagebat, in disputationem attractae sunt a Dominis Regnicolis, adeo ut omnino easdem sublatum iri cupiverint. art. proxime citato 49. anni praenotati 1563. Sed usque nunc

Actorque ipse, vel eo magis, quod huiusmodi, litium ignarus sit, omnem impensam ludat, et damnum patiatur. Verum postquam iam in abusum devenire coeperunt; dum scilicet Actor non contentus primaria sua actione, alia adhuc et alia ei adiungere satagebat, in disputationem attractae sunt a Dominis Regnicolis, adeo ut omnino easdem sublatum iri cupiverint. art. proxime citato 49. anni praenotati 1563. Sed usque nunc adhuc indecisae

Belligeris populosa viris, et robore Martis
Ferrea, foelici florens pietate, solique,
Atque poli facie insignis, gero talia signa,
Regna Crucem (gemine mihi gloria stat Crucis) unam
Ostendant alia, hanc cunctis praeferre parata
Victrix Coelesti Diademate, Ego Ungara tellus. IN DIRECTIONEM

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report