Your search found 554 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 86-213:

posterius: praesertim vero eae, in quibus tropi conduplicantur. Postremo autem loco, significationes obscuriores, ex una quaque loquutione provenientes, declarentur. Ea porro significata semper sunt ideo compluribus testimoniis confirmataque tum certitudinem, tum etiam lucem aliquam significatis illa testimoniorum aut exemplorum Scripturae coniunctio adferat. In hac parte passim occasione vocum, insertae sunt plurimae obscurorum, aut etiam sibi invicem in speciem contradicentium locorum explicationes, ex illis vocabulis aut phrasibus dependentes, quarum

Sciant etiam omnes studiosi, nunquam satis caute circumscribi regulas legesve posse, quin alicubi aliquid plus aut minus iusto, aut etiam obscurius dicatur: tanta est harum rerum varietas simul, et copia. Sciant quoque, verissimam esse illam sententiam, quod nulla regula sit tam exacte vera, quin aliquam exceptionem admittat. Non unius hominis industriam ac laborem haec materia exigit, sed multorum ac praestantium virorum: quae profecto multo iustius decemviratum flagitaret, quam olim decem veteris Rom. iuris Tabulae: quando quidem et tractatio ipsa est multo per sese

armis, quam fortitudine et victoria suos milites accingit. Vide infra CINGULUM. ACCIPERE IN MANUS, subintelligitur munus. Ier. 5. Sacerdotes acceperunt in manus. Sic Ecliptice etiam dicitur aliquis aliquam accipere: subintelin uxorem. 1. Par. 2. Sicut et in vulgari sermone, Accipere animam suam in vanum, aut potius levare, pro, concupiscere vana et iniusta, poni solet. Accipere faciem aut personam, probrum aut opprobrium, in suis locis exponentur. Accipere gladium. Qui gladium

et obsigna legem. Sic et Moyses saepe praecipit alligari legem aut eius memorialia ad frontem et brachia. Christus dicit Pharisaeos alligare onera importabilia super alios, quae ipsi digito attingere nolint. Metaphora est ab externis oneribus. ALIQUID esse, non simpliciter significat aliquam rem esse: sed aliquid eximium, praestans, preciosum aut celebre esse. Sic et Latini interdum utuntur, ut Iuvenalis Satyra prima:
Aude aliquid brevibus Gyaris et carcere dignum,
Si vis esse aliquid. — Sic Paulus Galatis 6 ait: Si quis sibi videtur aliquid esse,

alicuius rei iuvenes commeent. nec magnopere eius amore inflammari possunt, quam sibi uni addictam non esse, sed temere cum quibusvis se contaminare cernunt. Non potest eos etiam dilata spes, aut difficultas potiendi, aut alius metus confundere ac perturbare: mox voto potiti sedant amorem, et ad aliquam aequabilitatem ac certitudinem animum reducunt. At amor virginis, quam sibi soli propriam amator expetit, quaque videt difficile esse potiri, ita intenditur et inflammatur, ut pene ad insaniam iuvenem redigat: vereque dici queat secundum Salomonem, ita dubius, variabilis et fluctuans, ut

apprehendisse manum Cyri: id est, eum rexisse, fovisse ac sustentasse, omniaque difficilia aut etiam impossibilia ei reddidisse possibilia, prona et obvia, Apprehendere terminum proximi, Deut. 19. pro, aliena invadere: ut solet fieri in agris, ubi rapax vicinus tranfert limites, et particulam aliquam soli ad se, translatis metis, attrahit. Apprehendentes gladium aut bellum: id est, bellatores. Num. 31. APPROPINQUARE mulier, vel Ad mulierem, Exod. 19. Deuteron. 22. nota phrasis est. Appropinquaverunt dies, ut moreretur Israel: Genesis 47. pro, paulo ante mortem

consilio et consolatione. CAECUS, pro non intelligente, aut bonarum necessariarumque rerum noticia carente, per metaphoram poni solet. Sic 2 Petr. 1, qui non ferunt fructus dicuntur esse caeci, et manu viam tentare: quia scilicet carent vera, viva ac practica noticia Dei, utcunque aliquam speculativam et semimortuam habeant. Sic Christus dicit de seductoribus pharisaeis, Caeci sunt, et duces caecorum: id est, ignari veritatis caelestis. Porro Iohan. 9, pharisaei negant se caecos esse: id est, carere lumine naturali in rebus divinis, et alioqui spirituali accersitaque Dei

CARMEL, fuit nomen montis in Gilead, et civitatis: Iosuae 25. 1. Sam. 25. Saepe tamen est appellativum, et significat quemvis locum fertilem, quasi dicat Cheremale vinetis plenum, ubi omnia hortis ac vinetis exculta sunt. Notum est, solere celebria nomina propria, praesertim ob aliquam qualitatem, in appellativa commutari, in omnibus linguis. Dicetur de hac voce aliquid etiam in LIBANO. CARDUUS. 2. Reg. 14, narratur fabula de Carduo petente filiam Cedri. Unde apparet, Carduum pro quovis infimi ordinis, tenui, aut alioqui vili homine accipi solitum: quia et

in Scripturis praedicta erant, iam peracta esse. Aliqui putant esse allusionem quandam ad ritum quorundam perfectorum sacrorum, quae vocentur τέλεια ἱερὰ: de quibus vide Budaeum in Commentariis Graecae linguae. Arbitrantur igitur esse similem aliquam locutionem isti, iam olim in Ecclesia usitatae: Ite missa est. Sane hic quoque sensus posset habere utilem intellectum, quandoquidem Epistola ad Hebraeos toties inculcat, eum semel perfecte sacrificasse, perfectosque ac consummatos uno sacrificio reddidisse omnes credentes: cum Levitica

esse in anima, ut hoc aut illud faciat aut omittat: pro, cavere ne semetipsum perdat, dum hoc aut illud facit aut omittit. Deuter. 4. Custodi animam tuam valde, ne obliviscaris mandatorum. Ios 23. Custodite animas vestras valde, ut diligatis Deum vestrum. CUSTODIA, alias functionem aliquam in templo significat, ut supra dixi: alias, vigilias nocturnas: nam et Iudaei noctem in quatuor custodias, ut Romani in quatuor vigilias, distribuerunt. Hinc illud, A custodia matutina usque in noctem speret Israel: id est, per totam diem. Erat autem ea custodiarum aut vigiliarum ratio, ut

Actorum secundo: Priusquam veniat dies Domini. Sic, Irreprehensibiles in die Domini, 1. Corinth. 1, de extrema die intelligendum est. Et 1. Corinth. 5. Ut spiritus servetur in die Domini. 1. Thess. 5. Dies Domini ut fur noctu veniet. Isa. 13. Quoniam prope est dies Domini. significat aliquam singularem diem, qua Dominus erat castigaturus impios. Dies alicuius hominis, saepe significat aetatem aut tempus vitae. Deuter. 33. Iuxta dies tuos erit fortitudo tua. pro, quandiu vixeris, semper eris fortis, non eris imbecillus et aegrotus. Aliquando contra Dies, aut hora

in ea re suscipere. Christus accusat pharisaeos Matth. 23, quod importabilia onera legalium observationum imponat hominibus, cum ea ipsi nec digito quidem attingere vellent: pro, nihil prorsus eorum ferre, aut observare. Minimum enim quod externo opere aut labore fieri potest est, tantum digito aliquam rem attingere. In Isa. 40 cap. dicitur, quod Deus tribus digitis appendat terram, ut sane vulgata versio habet Quod alludit ad communem hominum morem, qui cum pauxillum quid levare ac tollere volunt, tribus id digitis congregatis tollunt: nempe, pollice, indice et medio, quod

Latinis usitata huius nocis significatio, cum virorum potentum, praestantium aut nobilium, seu qui amplissimos magistratus gesserunt, dignitatem, praestantiam, amplitudinem, et veluti maiestatem significat, minus est in Sacris literis recepta. DIIUDICARE, proprie quidem significatrem aliquam ita diligenter expendere ac considerare, ut eam ab omnibus vicinis, aut etiam falsis distinguas. Sic Christus dicit Matth. 16, Iudaeos posse faciem caeli diiudicaret id est, signa aut indicia futurarum tempestatum in caelo. Sic Paulus 1. Corinth. 14, iubet unum aut alterum in coetu

Dominus: Vos ex patre diabolo estis, et opera quae apud eum vidistis facitis. ubi videre non simplex videre, aut per oculos discere significat: sed in natura ipsa habere implantatam diabolicam malitiam, aut semen, aut imaginem. DISCIPLINA, Latinis plerunque doctrinam aut scientiam aliquam significat: sed apud Hebraeos alias castigatione aut poenam pro malefacto significat, iuxta illud: Quis est filius, cui non det disciplinam pater eius? Item: Omnis disciplina ad tempus non gaudii esse videtur, sed tristiciae, Hebr. 12. Sic et Isaiae 53, Disciplina pacis nostrae super

Dividere et Metiri, occupare significat. Psal. 60. Laetabor, quod dividam Sechem, et vallem Suchot metiar. Solent occupantes agros, eos metiri, et inter sese dividere aut partiri. Ponitur ergo Dividere pro occupare, possidere: consequens pro antecedente. Dividere domum aliquam, est partem rerum in ea existentium auferre. 2. Paral. 28, Et divisit Achas domum Domini, domum regis et principum, et dedit regi Assur. pro, magnam partem pecuniae abstulit, ut daret regi. Dividere ergo domum, significat dividere res in domo existentes: sicut et nunc solet in

Domus patris, Ioh. 14, In domo patris mei multae mansiones sunt: ipsum regnum caeleste et habitatio Dei viventis vocatur. Domicilium nostrum e caelo, 2. Cor. 5 vocat Paulus naturam instauratam, seu hominem prorsus renovatum. DONEC adverbium, non semper solet se extendere ultra aliquam metam, sed saepe tantum usque ad illam, affirmat aut negat aliquid factum esse, existere aut fore, non vero contrarium postea esse subsequuturum denotat. Tale est illud: Non cognovit Ioseph Mariam, donec peperit primogenitum filium. Item: Non reversus est coruus, donec exiccatae sunt aquae.

caecitas et confusio describitur. Sic et in Apocalypsi, Babylonia meretrix dicitur omnes gentes inebriare suo aureo abominationum calice: id est, suis foedissimis et pestilentissimis erroribus. Significat eâdem ratione et temerarium dissidium, ut cum Deus bellis civilibus aut seditionibus gentem aliquam inter sese collidit. Hieremiae 13 Implebo omnes habitatores huius terrae ebrietate, et collidam alterum ad alterum. Sicut enim ebrii homines temere in sese mutuo impingunt, aut etiam irruunt, et sese invicem laedunt: sic et in talibus turbis homines furiis infernalibus exagitati, temere

significat extremam et tristissimam obsidionem famemque perpeti. Edere de ligno vitae, pro, aeterna beatitudine perfrui, Apoc. 2. Vide COMEDERE, et infra MANDUCARE. Edere, aut comedere in conspectu gloriae Dei, Deut. 12, est coram arca epulari, et absumere vel sacrificia oblata Deo, vel aliquam partem primitiarum ac decimarum: quod mandato Dei faciebant, ut testarentur se ea ipsa a Deo accepisse. EFFUNDERE, sumpta metaphora ab aquae effusione, copiam quandam significat: et alias in malam, alias etiam in bonam partem accipitur. In malam, ut Psal. 107.

est. Exire et intrare ante populum, significat praeesse, ut supra in EGREDI dixi. Exire Deum a Hierusalem, Zachariae 2, est, eum deserere illam, non curare, non fovere. Sicut contra, in medio eius habitare, ac versari. Hoc sensu et locutione solebant Romani, obsidentes ac oppugnantes aliquam civitatem, eius deos evocare, ut ad se commigrarent, nec amplius hostibus suis contra se patrocinarentur. Sic et Tyrii ab Alexandro magno oppugnati, Herculem aurea catena vinxerant. Quin et in templo Ierosolymitano audita est vox ante ultimam destructionem, Exeamus hinc. Exitus aquarum,

in descriptione tribuum. Exire alicuius famam, nomen, aut sermonem, est divulgari, spargi de eo rumorem. Exitus, pro excrementis et latrinis, aut cloacis: 2. Reg. 10. Diruerunt domum Baal, posuerunt eam pro exitibus, usque in hodiernum diem. EXPANDERE pallium aut alam super aliquam, est eam sibi in coniugium assumere. Ruth. 3. Ezek. 16. EXPECTARE Deum, pro sperare in eum, crebrius et notius est, quam ut necesse sit monere. Causa significationis huius est, quia spes est revera expectatio opis divinae. Praesertim autem talem spem significat, ubi diu

sit. non facile divinaveris, adeo generaliter loquitur: et fuerunt Patres omnes sermonis sacrarum literarum longe negligentissimi. Omnino exultare et gloriari in Domino, saepe veram cordis fidem pingit. [p.294] EXURGERE, sicut et Surgere, evigilare, excitari, et similia, significat aliquam seriam ac strenuam praeclarioperis inchoationem. Nam iacentes aut dormientes nihil praeclare, strenueve agunt, aut efficiunt. Transfertur porro per anthropopathiam, ab hominibus ad Deum: ut Psalm. 68. Exurgat DEUS, et dissipentur inimici eius. Sic et Psalm. 2. Exurge Domine, serva me

מן Min, A vel Ab, De, saepe tantum est praepositio A vel Ab, aut propter: ut, A facie gladii aut belli fugere. Psal. quinquagesimoquinto: Clamo a facie angustiae impii. id est, propter tribulationes ab impiis illatas. Tametsi illud A FACIE, simul aliquam singularem energiam aliquando habeat. Pingit enim ipsam speciem mali aut causae, quasi ante oculos. Genesis 6. Repleta est terra iniquitate a facie eorum. A facie Sarae ego fugio, Genesis decimosexto: Isaiae septimo habetur: Derelinquetur terra, quam tu exhorres, a facie duorum regum

arca. Ante faciem aut coram aliquo aliquid esse, significat, in eius potestate. ut Genesis 24. Coram te est Rebecca, uti supra in CORAM exposui. Ante faciem expelli, Hieremiae 49. Expellemini unusquisque ante faciem suam. id est, quo eum sors detulerit versum, ac fugientem seu ab ductum in aliquam nationem, ab aliis captivis Israelitis diversam. In faciem alicuius spuere, contumeliae extremae est. Numer. 12. Si pater in eius faciem spuisset. Dispergam stercus super facies vestras, Malachiae 2. pro, patiar vos summo probro affici. Faciem suam statuere, ponere, obfirmare,

verbum omnino fiduciam significat. Quare cum idem sit thema aut origo vocis Fides, fide, confidentia et fiducia: et ista posteriora omnia simul fiduciam quandam denotent: necessario etiam ipsa originaria vox fides, quandam fiduciam in se continet aut significat. Huc facit etiam phrasis Credere aliquam rem preciosam alicui: quod significat, ob fiduciam, quam de cuiuspiam favore et probitate concipimus, concredere, ei ne custodiendam ac fovendam tradere. Quare necessario illud Credere significat fiduciam quandam. Sic etiam verbum πιστεύομαι,

ostendit ac convincit, fidem illa tanta bona excipientem, esse plane fiduciam. Verum contra dicunt adversarii, fidem non esse fiduciam, sed potius causam et veluti matrem eius: ut Lovan. in Secundo Tomo habent. Resp. Non negamus fidem aliquando solam noticiam indicare, et eatenus esse tantum aliquam causam fiduciae: verum in talib. Scripturae locis, ubi dicimur fide iustificari, affirmamus fidem non solam noticiam, sed et fiduciam complecti: quod et hic hactenus, et in libello de Fide, ac in altero de iustificatione solide ostendimus. quos cupidus veritatis Lector diligenter perlegat.

et desperatione non obruamur: ita etiam vicissim gaudendum, ut non penitus nos laeticiae dedamus, veluti si hic nostrum paradisum habeamus instar impiorum. FLOS, propter suas quasdam proprietates, aliquas loquutiones explicatione indigentes efficit. ut primum, quia flos habet quidem aliquam elegantem et magnum quid pollicentem speciem, cum sit extreme fragilis ac caduca: ideo pingit ac exprimit nobis imbecillam hominum sortem, qui recte bulla dicuntur. ut Psal. centesimo tertio: Homo est sicut gramen, et sicut flos agri florebit: cum pertransierit eum ventus

locum pertrahuntur. Solent enim in multis locis, curribus iuga funibus alligari. ideo etiam in 2. Psal. connectuntur ista duo. 2. Sam. 8 legitur. quod David percusserit Moab, et metitus sit eos funiculo: quod ita plerique exponunt, quod certa ratione populum sit partitus, ut aliquam partem interficeret, et aliquam sibi in servitia reservaret, sicuti etiam ipse textus clare narrat: sicut et terra funibus dividitur, quo haec loquutio respicit. Vocem וקך, secundi Regum vigesimoprimo, Isaiae trigesimoquarto: aliqui vertunt

enim in multis locis, curribus iuga funibus alligari. ideo etiam in 2. Psal. connectuntur ista duo. 2. Sam. 8 legitur. quod David percusserit Moab, et metitus sit eos funiculo: quod ita plerique exponunt, quod certa ratione populum sit partitus, ut aliquam partem interficeret, et aliquam sibi in servitia reservaret, sicuti etiam ipse textus clare narrat: sicut et terra funibus dividitur, quo haec loquutio respicit. Vocem וקך, secundi Regum vigesimoprimo, Isaiae trigesimoquarto: aliqui vertunt funiculum, aliqui lineam, aliqui regulam.

nobis gratis partam ac donatam. Sic sane ipsemet Paulus 1. Thessal. 5 videtur exponere, cum inquit: Induti pro galea spem salutis. Quoniam non constituit nos Deus, ut nobis iram concitemus: sed ut salutem consequamur per Christum, qui mortuus est pro nobis. Galeam sicutet alia arma, contra aliquam civitatem ponere, significat eam obsidere: Ezech. 23. GALERUS, communiter quidem pileum, munientem nos contra pluviam ac solis aestum, significat: sed Exod. 39, est proprium quoddam genus tegminis, quod summo sacerdoti imponebatur. Dicit igitur ibi, Decora galerorum faciet.

per gratiam in tota Scriptura est: Roman. 3. 4. 5. Videamus igitur, quid in illis locis vox Gratiae significet. Dicit ergo Apostolus Rom. 3. Nos iustificari gratis, GRATIA Dei, per redemptionem Christi. Quod autem Gratia in hoc loco gratuitum Dei favorem et misericordiam, non autem aliquam virtutum infusionem, aut renovationem significet: multis, certissimisque indiciis demonstrari potest. Dicit enim, iustificari hominem Gratis, idque sine operibus. Iam Gratia Papistica aut infusa, vel maxime consistit in virturibus et bonis operibus. Necessario etiam meretur, testimonio

nos existentes, et gratuitam benevolentiam significantes: ut solet crebro in Sacris literis congerie quadam fieri. ut 1. Timoth. 1. et 2. Timoth. 1. et in secunda Iohannis cap. 1. Gratia, misericordia, pax a Deo, etc. ubi ipse quoque ordo indicat, vocem Gratiae aliquam primam causam nostrae conversionis in Deo existentem significare, et non quasi ultimum effectum conversionis. VIII. Secundae Timoth. 1, coniungit Apostolus vocem Gratiae, cum voce Propositi Dei, inquiens: Qui vocavit nos vocatione sancta, non secundum nostra opera, sed secundum

pacem. Quod nomen ideo ei impositum est, quod antea quidem tum peregrinationibus, tum et bellis turbabantur, nec vel politia, vel religio ac Ecclesia satis erat constituta ac ordinata. Sed Deus promittebat tantum, se locum ministerio et doctrinae esse delecturum ubi quietem aliquam et stabilem sedem essent habituri. Quare delegit sibi eum locum, ut Psalmus celebrat, tribum Iehuda, et in ea Ierusalem, ac denique servum suum David: qui occupato eo loco, totum Dei populum ac ministerium in ordinem quendam et quietem redegit. Nec tamen solum temporariam pacem ac

2. pro homine dedito peccato, imo et singulari studio ac arte et profectu serviente peccato. is est Antichristus. De huiusmodi locutionibus dicetur infra prolixius in voce VIR. Secundum hominem dicere, alias significat humana quapiam locutione aut similitudine uti, seu ex communi more loquendi aliquam formulam aut sententiam sumere: seu ita loqui, ut solent communiter homines loqui. Rom. 6. Humanum quiddam dico, propter infirmitatem carnis vestrae. id est, loquar crasse et ruditer, ut etiam imperiti me percipiant. Gal 3 Fratres, secundum hominem dico. id est, do exemplum aut

Sed ut huius vocis explicationi finem tandem imponamus, illud citra omnem dubitationem ac disputationem constat, verbum Imputare apud Paulum, et in Genesi, cum vel fides nobis imputari ad iustitiam dicitur, vel iustitia imputari, vel peccatum etiam imputari, aut non imputari, nusquam significare aliquam realem transfusionem, effectionem, exhibitionem, aut communicationem illius rei de qua agitur, ut vel iustitiae vel iniustitiae sed rationalem tantum, mentalem, aut consensus cogitationis aut voluntatis tractationem. Quare hoc verba

agni, quam vocant Agnus Dei. Ante omnia autem sacrosancta cuculla ac cinis, si in illis vel moriens, vel etiam mortuus peccator collocetur: quae (ut ipsimet scribunt) perinde mundant ac iustificant homines, ut initio in baptismo mundati repurgatique sunt. Vides quam nusquam non isti homines aliquam imputativam iustitiam ac sanctitatem commenti sunt, quae ab illis vel personis vel rebus in miseros homines per imputationem transiret, eosque ab omnibus suis iniustitiis imputative, non realiter aliquam suam qualitatem transfundendo, mundaret, aut iustificaret, Deoque gratos et acceptos

homines, ut initio in baptismo mundati repurgatique sunt. Vides quam nusquam non isti homines aliquam imputativam iustitiam ac sanctitatem commenti sunt, quae ab illis vel personis vel rebus in miseros homines per imputationem transiret, eosque ab omnibus suis iniustitiis imputative, non realiter aliquam suam qualitatem transfundendo, mundaret, aut iustificaret, Deoque gratos et acceptos aeternaque vita dignos sisteret. Hodierna quoque die saepe accidit, ut adversariorum seductores, inter quos etiam praepotentes episcopi miserum popellum seducentes dicant eos debere perseverare in papatu,

gratissimoque animo, ita etiam verissime confitentur, testantur, et coram toto mundo protestantur. ¶ In hac nostra tenui tractatione vocabuli ac rei Imputationis, diligentissime observandum est etiam discrimen inter humanam ac divinam imputationem. Duo enim hic sunt, quae aliquam veluti occasionem quandam errandi, aut etiam levius de illa imputativa filii Dei iustitia sentiendi praebere possent. Primum, quod sicut vocabulum omnino (meo iudicio) a mercatura sumptum est: ita etiam varias imputationes sacrarum literarum coactus sum conferre cum illis mercatoriis

interpretes, id quod Paulus 1. Corinthiorum 14 exprimit voce ἰδιώτης: Qui implet locum indocti, quo modo dicturus est amen? De quo supra in voce IDIOTA. Ponitur autem utrunque horum pro plebeio, ac homine de infimo vulgo. INDUCERE super aliquam terram gladium aut famem Ezechielis 33, id est, excitare aut immittere ei bellum. Inducere in tentationem, in Dominica oratione, permissionem significat: ut in Regulis proprio Canone ostendi, quod scilicet saepe verba agentia tantum permissionem aliasve causas sui effectus denotent,

Iordanis. Ratio metaphorae est, quia ripae sunt perinde orae aluet ut labia oris. Significat et extremam [?: o- ] : ut 2 Paral. 4: Et fecit mare fusile, decem cubitis, ab extremo labio eius usque ad extremum labium eius. Porro per synecdochen aut metalepsin crebro significat aliquam unguam aut sermonem, sicut in aliis gentibus fomili prorsus tropo lingua (posito instrum ento pro sermone aut opere) accipitur. Gen. 11: Ut erat omnis terrae labium unum, et vox una omnibus. Et mox, Confundamus labium eorum. Item: Ideo vocata est Babel quia Dominus confudit ibi

quod recens natis dari solet, et denique quod facile multipliciterque adulterari potest, idque ita, ut non facile animadvertatur. David dicitur assumptus de postlactantib. aut foetis ovibus, ad regimen regni: Psal. 78. Lactare, per metaphoram significat blande pellicere, ac in aliquam sententiam pertrahere: sicut si matres monstrata mamma allicerent adse infantem. Prover. 1. Hos. 2. sumpta est nimirum metaphora a mulierib. lactantib. quae et blandiuntur valde infantibus, et facile quo volunt eos pertrahunt. 1 Cor. 9 dicit Apost. Quis pascit gregem, et de lacte eius

23: quia Deus legem concionando, et potenter suo spiritu operando, ista ipsa lapidea aut adamantino corda frangat ac comminuat. De Nabalo legitur 1. Sam. 25, quod audito ab uxore suo proiculo, cor eius sit emortuum in medio eius, et fuerit versum in lapidem: id est, tum prae metu, tum et ob aliquam divinam percussionem sit factus attonitus, eiusque cor veluti in lapidem versum, omnique sensu ac quasi vita vigoreque naturali privatum. Haec metaphora lapidis pro insensato aut attonito, est et Latinis non ignota. sic enim Terentianus ille: Accipe, quid stas lapis? Item Proverbium,

Offendere ad lapidem: pro, in obvium aliquod malum subito ac praeter opinionem incidere, nisi id Deus averterit. ut est in Psal. 89. Angeli portabunt te manibus, ne offendas ad lapidem pedem tuum: pro, custodient te in omnibus rebus agendis, functioneque tua, ne alicubi incidas in aliquam calamitatem. Sic et illud omnino Proverbiale est, Lapis super lapidem non relinquetur, Matth. 24. pro, totaliter ac fundamentaliter destruetur. Sic et lapis angularis, et ponere in [?:--uos ] lapidum. Quadris lapidibus aedificare: pro, superbe aedificare. Isa. 9,

in via. Quod fit, dum homine ab eis seducti, duplo fiunt magis filii gehennae, quia antea. Latrunculi. in veteri Testamento notant hostias ac praedatorias turmas: quales sunt nunc [?: Turcici- ] giarii, quos Martalossos vocant: quae magis ex [?: ins- ] et clam in aliquam gentem grassantur, quam iusto bello aperteque belligerantur. 2. Reg. 24, Immisitque ei Deus latrunculos Chaldaeorum, latrunculos Syriae, latrunculos Moab, et latrunculos filiorum Ammon in [?: Iudae- ] LATUS, lateris, obscuras aliquot locutiones [?: ha- ]

Duo erunt molentes in una mola. Sub lectum ponere accensam candelam, sicut et sub modium, proverbiale quippiam sonat, de re optima, non in suo loco ac usu collocata, sed ociose ac inutiliter quasi depereunte. Consolatur aliquem lectulus suus: id est, vel saltem noctu, ac in somno habet aliquam requiem. Iob 7: Si dixero, Consolabitur me lectus meus: id est, si spero me saltem noctu aliquanto suavius conquieturum, immemorem diurnarum miseriarum. Contra, in tenebris lectum sternere, Iob 17, significat perpetuo in calamitatibus iacere, et veluti consumi. Mettere aliquem in

etiam in malam partem accipitur. sicut et verbum Exalto in Evangelistis, et aliquando Tollo apud Latinos. Levare solium suum, apud Isaiam cap. 16, est potentiam et gloriam suam extollere. Levare numerum, est numerare, aut censum agere: 1. Paral. 17. Levare onus contra aliquam gentem, dicuntur Prophetae, cum ei denunciant onerosam iram ac poenas Dei. Amos 5 Audite verbum istud quod ego levo super vos. Sic 2. Reg. 9, Iehova levavit contra eum prophetiam hanc: id est, nobis duobus audientibus. id est, curavit Deus praedici hanc poenam Achabo. Levare vocem

conventionis [?: qua-- ] testamenti. Mispat משפט, et Mispatim, iudicia, videtur ideo et ea demum ratione ad doctrinam traductum esse, quod in foro iudicia semel facta, tum in eo ipso individuo porro pro lege habentur, tum et ad alios casus ob aliquam similitudinem convenientiamque transferuntur. A foro autem deinceps in Ecclesiam vocem hanc translatam esse, non obscurum est. Mismeret משמרת custodia aut observatio, videtur proprie a custodiis ac vigiliis templi ducta esse: ubi certas quasdam

auget et accumulat. Ubilex non est, ibi nec peccatum: inquit idem gentium doctor, Romanorum quarto. Item quinto: Peccatum non imputatur, nisi existente lege. et, Peccatum esse mortuum, ubi non est lex: Romanorum septimo. Notum sane et certum est, omne peccatum ideo esse peccatum, quia violat aliquam legem, aut rectitudinis normam, seu quia aliquando Lex id vetat ac condemnat. Ubi vero nulla talis norma est, ibi violatio aut transgressio eius nulla fieri aut existere potest, eoque nec peccatum contra eam est. In positivis legibus id manifestum, ac quasi palpabile est. Ubi enim nulla lex

ut severissimum edictum monarcharum, prohibens Christianismum et Luteranismum) causa est cur id pro grandi crimine habeatur et puniatur: alioqui si tale edictum aut lex non extaret, non imputaretur id peccatum, nec quisquam propterea damnaretur et puniretur. Quare necesse est tunc quoque fuisse aliquam legem, quam peccantes violarint, et a qua sint accusati, damnatique, ac morte puniti, cuius legis ista Mosaica sit tantum quaedam renovatio aut instauratio. Quare legem semper damnasse et punivisse peccatores, eamque eius genuinam vim esse, atque adeo non tollere peccatum, ut sit quasi prae

Matth. 5. praedicat legem, et comparatione perfectissimae operum iustitiae, quae in nullo homine est, umbratilem, caeremoniariam, hypocriticamque Iudaeorum iustitiam damnat, inquiens ad suos auditores: Nisi abundaverit iustitia vestra plus quam scribarum et pharisaeorum, et non quod illi aliquam maiorem perfectioremue iustitiam suis operibus praestare possent, quam pharisaei, per quam salvarentur. Et tamen loquitur, quasi re vera queat praestare illam [?: abund-- ] orem iustitiam, ac per eam salvari. Sed talis solet ese concio legis, quae conditionaliter loquitur sub

occulta hominum, iuxta Buangelium meum per Iesum Christum. Hinc incipit de posteriore populo agere, nempe [?:-e ] factore, ostendens iustitiam in eo sitam esse, ut aliquis vere, opere ipso, natura, ex animo ac sua sponte legem moralem praestet, etiamsi non habeat scriptam aliquam legem, aut caeremonias: ut si Ethnicus homo id praestaret, qui omni illa externa larua iustitiae ac pietatis Iudaicae carebat. III. Expositio prioris membri. Ecce tu Iudaeus cognominaris, et acquiescis in lege, et gloriatis in Deo, et nosti voluntatem, ac

ex Sacris recitant. Manifestum certe est, Platonem multa verae religionis dogmata, sacrarumque literarum sententias ab Aegyptiis percepisse. Is vero est fons Graecae philosophiae: primus in orbe Deos fecit timor,— timentes enim, et tonitrua ac fulmina audientes, mox cogitarunt, esse aliquam potentiam supra se, eamque placare et invocare coeperunt. Ordo etiam causarum et effectuum eruditiores ad unam causam deduxit, sicut et reliqua mundi providentia, quae non bene a multis regibus, teste Aristotele, regitur. Dixerunt ergo, εἷς κοίτος

quod et Deus talis sit vigilans et probe memor iudex ac gubernator. Tales vero, qui in tali speciali cura, aut (ut Christus alia phrasi inquit) in manu Dei sunt, nemo facile perdet, laedet, aut ex eius manu extorquebit. Quare tales dicuntur salui fore, Dan. 12. et Apoc. 21: non quidem ob aliquam immotam Parcarum fatalitatem, sed ob singularem curam, benevolentiam ac misericordiam Dei [?: ] ga eos ob Christum. Eadem vis est locutionis. Nomina vestra sunt scripta in caelis. Contraria autem prorsus locutio est, Scribi in terra: ut habet Hieremias. Sed de his

teste Domino, facilius est camelum per foramen acus transire, quam divitem intrare in regnum caelorum. Quo etiam modo permittuntur Christianis omnes cibi sine delectu, qualis in lege aut inter gentes fuerat modo citra offendiculum fratris, et cum gratiarum actione comedat, non contra legem aliquam, aut promissionis tuae votum. Tertio permittit Deus nonnulla mala per quandam indulgentiam, vel quoad poenam, vel quoad culpam. De posteriori modo habes 1. Cor. 7, dicente Apostolo, Hoc autem dico secundum in dulgentiam, non secundum imperium: id est, hoc vobis permittitur per

quam saginantur et servantur aliqua lautissima animalia. Sic enim indicat ille, etiam divites et potentes huius mundi saginari omni genere deliciarum, felicitatum ac voluptatum, donec veniat tempus poenae ac exitii ipsorum. Porro Isaiae 30, dies mactationis aut interfectionis, significat caedem aliquam bellicam et promiscuam, quae ab hostibus fit. MACERIA, sepes lapidea est. per metaphoram vero saepe in Sacris literis significat defensionem Dei, qua per se et angelos tuetur suos contra omnem iniuriam: sicut diabolus dicit, Iobum a Deo custodiri, et veluti sepe quadam muniri:

sensus magis probatur. nam et ante et post describit malorum conatum in perdendis bonis. Praeterea תרצהו therazechu, significat interficietis, aut interficere conabimini, et non peribitis. vide infra in voce SEPES. MACULA, non tantum externam aliquam contaminationem significat in Sacris, sed et veram ac seriam laesionem. ut Levitici vigesimo quarto: Si vir dederit maculam in proximum suum, sicut fecerit, sic fiat ei: fractio pro confractione,

et corpus perdere in gehenna. Rectius verteris Potius. Dixit initio versus, Ne timeamus homines: totum ergo timorem nostrum ab hominibus ad Deum transfert. Caeterum de Hebraismo comparativi, qualitatem aliquam alteri non tam diminventis, quam prorsus detrahentis, alibi quoque dixi. MAIOR, pro maximo, Graeco more ponitur, qui interdum comparativo pro superlativo abutuntur: ut primae Corinthiorum decimotertio, Maior autem horum est charitas. pro maxima. et Matthaei vigesimotertio:

Graecam vocem putat Erasmus Sacris literis peculiarem esse: ac dubitat, an Latine Mediator, conciliator, aut intercessor vertendum sit. Mediator is dicitur, qui inter duos parum inter se congruentes, aut etiam sibi invicem hostes medius est, et utriusque nomine cum altero agit, promovens aliquam conciliationem, coniunctionem, ac veluti contractum inter eos: quique tam diu apud utranque partem alterius nomine laborat, donec eas in aliquem consensum, transactionem, et denique pactionem deducat. Tales Scriptura duos vocat, Moysen scilicet, et Christum. Moysis mediatio se proprie

hominem, patienter quidem ferre iniurias sibi privatim illatas, sed in asserenda gloria Dei et vera religione longe acerrimum et austerissimum esse. Verum non est iam nostri instituti, de rebus ipsis accuratius disserere. MITTERE aliquem, sicut et Vocare, est, alicui aliquam functionem demandare. Solemus enim aliquem puerum, ministrum, aut filium ex aliorum coetu evocatum, ad aliquam functionem ablegare. Solebat etiam Deus olim prophetas vocare et mittere. Ierem. 14, et 23: Ipsi currunt et prophetant, ego autem non misi eos, nec praecipi eis. Sic de Baptista

religione longe acerrimum et austerissimum esse. Verum non est iam nostri instituti, de rebus ipsis accuratius disserere. MITTERE aliquem, sicut et Vocare, est, alicui aliquam functionem demandare. Solemus enim aliquem puerum, ministrum, aut filium ex aliorum coetu evocatum, ad aliquam functionem ablegare. Solebat etiam Deus olim prophetas vocare et mittere. Ierem. 14, et 23: Ipsi currunt et prophetant, ego autem non misi eos, nec praecipi eis. Sic de Baptista scribitur Iohan 1: Fuit homo missus a Deo nomine Iohannes, ut testaretur de lumine. Sic et Moses dicit ad

et in umbra mortis. Sic et Isaiae nono, ac Matth. 4, Populus positus in tenebris vidit lucem magnam, et sedentibus in regione et umbra mortis lux exorta est eis. Plurimus omnino huius phraseos usus est in veteri Testamento. Hebraice unica vox est Zalmavet, sed composita. Videtur autem habere aliquam similitudinem cum Latino, ubique est plurima mortis imago. Contritio aut confusio mortis erat apud Philistaeos praesente arca. 1. Samuel. quinto: id est, lues, vel etiam perturbatio ac terror ex morbo ortus, perinde ac si hostes urbem caepissent, et per eam grassarentur. Domini sunt

autem secundum Deum spiritu. Posset videri hic sensus esse, quod in hunc ipsum finem praedicatum sit Evangelium omnibus spiritualiter mortuis, ut licet eorum corpus ac vita haec corporalis necessario ac communi hominum more, morte puniatur ac aboleatur: tamen anima renovata hic adhoc in carne aliquam diu Dei favore fruatur, et pie vivat, et postea in sinum Abrahae recumbat, expectans gloriosam corporis reparationem. Verum de hoc dicto prolixius meam sententiam exposui in vocabulo INFERNI. Nomen habes quod vivas, cum sis mortuus, Apocalyp. 3. id est, non vere pius es, quantumvis

MOVEO verbi Hebraismi, magna ex parte supra in voce Caput et Commoveo, ac alibi expositi sunt: hic tamen nonnullos recensebo, partim ex superioribus repetens, partim etiam novos adiiciens. Moveri et commoveri in Sacris saepe significat, non tantum in periculum incidere, sed etiam in aliquam gravem calamitatem, ac veluti ruinam: sicut contra stare, in omnibus ferme linguis florere ac bene habere significat. Nec etiam Latina lingua hunc idiotismum ignorat. ut testatur locutio Moveri aliquem loco, aut suo loco vel ordine: et contra, obtinere suum locum, tueri suum locum. Psalmo

ac provinciarum, sic etiam haec spiritualis meretrix multo magis suis idololatricis cultibus et falsa religione orbem terrarum conspurcavit. Voluit ergo Apocalypsis hanc horrendam idolomaniam Antichristi, orbem terrarum polluentis, exponere, et veluti ante oculos proponere, pingendo eum talem aliquam impurissimam, et longe celebratissimam meretricem, quales (ut dixi) tunc plurimae erant. Pulchra profecto pictura est, quaeque recte rem expendenti aptissime istam horrendam abominationem omnium oculis subiiciae. Vas muliebre, ipsa mulier vocatur, 1. Pet. 3. Viri similiter versentur ut

nomen Dei etiam pro attributis Dei, aut quasi proprietatib. eius: Psal. 9, Et sperabunt in te scientes nomen tuum: i. qui norunt aut credunt tuam misericordiam. omnipotentiam. veracitatem, etc. Sic cum Moses Exod. 3 petit, sibi nomen Dei patefieri, non solum unam aliquam vocem cupit cognoscere, sed omnino pleniorem quandam noticiam eius attributorum, aut proprietatum. Nec tantum in Deo ponitur nomen pro re, sed etiam in hominibus, ut supra dixi: atque adeo in genere pro quacunque re. Act. 4, Nec est aliud nomen sub caelo, per quod oporteat homines

Sic Alexander magnus multas urbes in diversis partib. orbis Alexandrias vocavit. [?: Vo- ] [?: ] men in Betlehem: i. praepara tibi nomen, Ruth. 4. Ibidem, Vocabitur nomen eius in Israel: i. celebrabitur. [?: ] nomen alicuius super civitatem aliquam: i. spargi rumorem illam esse ab eo captam. 2 Sam. 12, Ne forte capiam civitatem, et vocetur nomen meum super eam: pro, dicarego loab eam caepisse. Nominati per nomen: pro, praedicti. 2 Par. 28, Et surrexerunt viri, qui nominati sunt per nomina et coeperunt: i. praedicti, aut supra

anni numeri veniunt, ac semitam quam non novi ambulabam. id est, in paulis annis. Deuteron. 4: Relinquemini homines numeri. Psal. 105, Cum essent homines numeri: id est, perpauci. Isaiae 10: Et residuae arbores sylvae eius numeri erunt: id est, perpaucae. Aliquando etiam aliquam pluralitatem indicat, ubi nempe non sunt tantum unum aut duo aut tria, ut ea numerare non attineat, sed statim uno [?: ] quot' nam sint appareat. Sic et Latini tum per vocem Innumerabile, magnam multitudinem significant: [?: ] et per vocem Numerosum.

sed Deum varie sua dona ac bona, sicut et poenas, et omnino vitae huius conditiones, distribuere. Occursus saepe quemvis casum bonum aut malum significat, plerunque tamen malum. Paulus verbo Occurro, καταντάω, utitur pro pertingere, aut pervenire ad aliquam optatam metam. Ephes. 4, Donec occurramus omnes in unitatem fidei, et cognitionis filii Dei, in virum integrum. Sic et Philippens. 3 inquit, Si quo modo occurram ad resurrectionem mortuorum: id est, ut feliciter Deo benedicente eo perveniam. Forte hoc ideo dicitur, quod ad locum Iudicii

aliis, quid fieri velint, non propalam et aperte loquuntur. Tales notas plures congerit Salomon Proverb. 6, inquiens: Annuit oculis suis, loquitur pedibus suis docet digitis fuit. Sic Proverbiorum decimo: Qui annuit oculis suis, infert dolorem. id est, isti scelerati insidiatores tandem aliquam calamitatem excitant. Sic mox decimosexta capite Claudens oculos ad cogitandas [?: per- ] movens labia perfecit malum. id est, clausione oculorum et motu labiorum dat signum, aliquid prave agendi: hoc est, occultis conatibus, consiliis et conspirationibus sibi adiungens

7 dicitur de parvo cornu quartae bestiae, quod habeat oculum, sicut est hominis oculus, et loquatur grandia. ubi oculum aliqui de prudentia exponunt: aliqui de honesta specie. Videtur autem omnino illud cornu significare Antichristum ipsum. Dicit igitur Spiritus S. illam horrendam bestiam habere aliquam speciem hominis ac cultoris Dei, et non velle videri omnino veram bestiam: sed tamen interim eum sub illa specie hominis ac cultoris Dei horrendas blasphemias contra Deum et veram pietatem evomere. Christus Matth. 6, et alibi dicit, oculum esse lucernam corporis: de quo loco supra in

et vocor ad istud lautissime convivium. Item: Omnes credentes salvabuntur, [?: ] Quicunque invocaverit nomen Domini, salvus erit: Ego credo, et invoco: Igitur salvus ero. Aliquando hoc universale signum, sicut et contrarium Nullus, [?: opo-- ] restringi vel accommodari ad aliquam speciem aut [?: ] sens subiectum. sicut dictum est in Generalib. [?: Reg- ] de Sententiis Universalibus prolixissime. Aliquando tantum subiecti significatum excipitur, cum [?: praes- ] hoc signum praedicato additur ut, Caelum tegit omnis scilicet

conciones poenitentiae [?: ] sine singulari contumelia Onus vocitabant, [?: dict--tes ] : Propheta quod est onus? quod onus iam nobis narras? Quas eorum blasphemias Hieremias caput vigesimotertio gravissime reprehendit, eisque iram Dei denunciat. Onus levare contra aliquam gentem, [?: est ] nacem prophetiam aut concionem ei proponere de imminentibus poenis. Onerare aliquem aliqua re, significat aliquando large munerari. 1. Regum novo: [?: ] oneraverat Salomonem lignis cedrinis. pro, maximam copiam illorum ipsi largitus fuerat.

vestis: quomodo David dicitur praecidisse oram vestis Saulis in spelunca, dum ventrem [?: exo-erat ] . Discooperire oram patris, est rem cum [?: nover-- ] habere. Deut. 2. Maledictus qui dormit cum uxore patris sui, quia oram patris detexit. Expandere oram suam super aliquam, est, eam sibi in uxorem accipere: quia [?: con-ges ] sub eodem tegmine dormiunt. Sic dicit Ruth. cap. 2. Expande oram tuam super ancillam tuam. quia propinquus es. Id est, adiunge me tibi in uxorem secundum legem Mosis. Sic Ezekielis 10, Expandi oram meam

ubi dicitur Lex fuisse paedagogus in Christum: quia tum ceremoniae ac sacrificia, totusque ille externus cultus Christum veluti pinxit, aut digito ostentavit: tum etiam ipsa lex moralis, ostendendo morbum, medicum quaerere iussit, et adducendo in desperationem de sua operaria iustitia, aliam aliquam gratuitam iustitiam et servatorem quaerendum esse indicavit. PAGINA, aut Pagella, vel etiam Tabella, reperitur Ierem. 36: quod cum coram rege essent lectae tres aut quatuor pagellae in volumine Ieremiae, concerpserit et exusserit illud rex. Putant ergo ibi poni pagellas

similitudinem. Tametsi etiam dominari interdum notet, ut possit videri indicare dominantem sententiam, κυρίαν γνωμὴν, celebre et quasi authenticum dictum, aut vitae regulam. Non raro tamen etiam significat haec vox tum celebrem, tum et obscuram aliquam sententiam, tum denique aliquam gravem aut magni momenti orationem. Sententiosa dicta ac praecepta Salomonis. Parabolae משל Misle dicuntur, quae crebro vel similia vel dissimilia eis addita sunt. De gravi ac serio sermone haec exempla accipi possunt

dominari interdum notet, ut possit videri indicare dominantem sententiam, κυρίαν γνωμὴν, celebre et quasi authenticum dictum, aut vitae regulam. Non raro tamen etiam significat haec vox tum celebrem, tum et obscuram aliquam sententiam, tum denique aliquam gravem aut magni momenti orationem. Sententiosa dicta ac praecepta Salomonis. Parabolae משל Misle dicuntur, quae crebro vel similia vel dissimilia eis addita sunt. De gravi ac serio sermone haec exempla accipi possunt Iob 22. Addidit Iob assumere

conatu nihil proficient, irritus erit eorum conatus, vel nil nisi malum ac peccatum patrant: vel denique impiis consiliis conatibusque noxia et prava opera efficiunt. Cupiditas concipiens parit peccatum: Iacob. 1. id est, pravi affectus ac veluti perpetui aestus originalis malitiae, concipientes aliquam pravam cogitationem ac consilium, tandem patrant pessimum externum opus. Priusquam pariat decretum, Zoph. 2. id est, priusquam Deus incipiat sententiam suam contra vos exequi: seu, ut alibi inquit, priusquam exarserit ira eius. Parere, pro spirituali filiorum seu fidelium partu

Hebraea מעט Meat, quae licet adverbium quantitatis sit, et proprie parum aut pusillum significare videatur: tamen accipitur etiam adiective pro parvus aut paucus, a, um, in utroque numero, per omnes casus. Includit aliquando etiam in se deficientem aliquam vocem vel rei, vel personae, vel temporis, vel actionis: quos Hebraismos, qui in versionibus intelligere volent, aut ex contextu necessario iudicabunt, aut naturam illius Hebreae voculae penitius cognoscere cogentur. PAVOR et METUS. vide TIMOR et TERROR. PAUPER,

Nonne peregrinae reputatae sumus ei, quandoquidem vendidit nos, et argentum nostrum comedit: id est, precium nostrum a marito nostro longo tempore serviendo depensum, in suum commodum convertit, perinde ac si ei servas vendidisset, non filias nuptui dedisset. PECUS, non habet per se aliquam obscuram significationem, nisi quod interdum per metaphoram significat ipsos pios, de qua significatione in voce OVIS et GREX dictum est. Verum phrases quasdam aliquanto obscuriores gignit, quarum praecipuas percurram. Pecus , aut rem pecuariam facere, est vacare rei pecuariae.

ex beneficio Dei. Sic dicit Deus Levitici vigesimoquinto: Mea est terra, vos enim estis peregrini et advenae apud me. quasi ipse solus sit verus possessor ac Dominus soli totius, nobisque particulam aliquam sui agri elocet colendam, utendam ac fruendam pro certis annuisque reditibus. Quare prohibet ibi DEUS, ne vendant terram in perpetuam possessionem cuiquam, cum ea illorum non sit. Tertia ratione peregrini et advenae Dei dicimur: quia perinde ex sola eius ope pendêre, ac ab eo omnia

praesertim renatos, cadere queat, quam passim Scriptura a novo homine exigit: quam Deus ex dispensatione Evangelica in hominibus tolerat. Tali ferme ratione etiam Cicero in Amicitia sapientes perfectosque definivit. Verum age recenseamus iam significationes huius vocis. Primum igitur significat aliquam rem, praesertim corpoream, integram, non corruptam, mancam aut mutilam. Sic de vite Ezech. cap. 15 dicit, quod quandoquidem, cum adhuc thamim integra aut tota est, illaesaque manet, non sit idonea ad ullum opus inde fabricandum: nedum sit idonea futura, si magna ex parte

prolixe dictum est, falso ex prava prosopolepsiae descriptione quosdam liberum arbitrium asserere conari. Deus enim libere sua gratuita dona distribuit, alias alii genti veros doctores et puram doctrinam, aliaque largiens. De qua liberrima liberalitate Dei, praeclare Augustinus pronunciat, quod aliquam occultam causam habere possit, iniusta autem nequaquam esse possit. PERTINEO verbum nihil ferme obscuritatis in Sacris literis habet, nisi quod Vulgata versio aliquoties Graecum οὐ μέλει σοι, Non est tibi curae, male vertit, Non

cancro, Ta lem eum debuisse esse ac incedere, dum viveret. PES, sicut et manus, aliaque primaria membra, ac veluti instrumenta corporis, varie accipitur in Sacris literis. Primo enim, aliquando ipsum etiam hominem significat: non tamen citra emphasin, gratiam, aut alioqui proprietatem aliquam eius actionis aut operis, de quo agitur, sicut et supra de anima, manu et oculo dixi. ut Psal. 14, Rom. 3: Veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem. id est, ipsi sunt prompti ac [?: ] ad caedem, aut alioqui ad laedendum proximum. Se Proverb. 6, Pedes

contextu facile diiudicari queunt. PETRAE significatio aliquo modo convenit cum lapidis notionibus, de quibus cum supra plurima dicta sint, recte haec cum illis ad utriusque vocis noticiam coniunxeris. Primum autem Petra, sua propria significatione, materialem petram. id est, grandem aliquam rupem et vivum saxum indicat, quae multae in Sacris literis commemorantur: quin et nomen cuiusdam civitatis fuit, proculdubio quia in aliqua rupe extructa fuit. Sic etiam Petra deserti. Deinde, per metaphoram significat locum firmum ac stabilem significatione opposita luto, coeno, aquae aut

Si hominibus placerem, etc. Christus non sibimet placuit, et similia, exposui in tropo Synecdoches aut Metonymiae. Significant enim conatum aut studium placendi, non ipsum eventum aut opus. Placet in tertia persona, et placitum, Latinis non raro decretum, constitutionem, aut legem aliquam significat: quod principes ea decernant sanciantque, quae ipsis in suis consultationibus placuerunt, probataque sunt. Talem significationem huius dictionis aliqui etiam in Sacris [?:-ris ] reperiri putant: ut Nehem. 2, Placuitque coram rege, et dimisit me, etc.

cohaeret ὁ σωφρονισμὸς, sicut haec duo recte coniunguntur a Plutarcho in Dialogo, πότερα τῶν ζῶων φρονιμώτερα. μεταμέλεσθαι vero declarat, post rem aliquam factam sollicitum esse, et anxium, quod Latini dicunt poenitere: atque etiam usurpari potest in vitio. Neque enim proprie complectitur vitae et consilii mutationem in melius, quod tamen nonnulli tradunt: sed simpliciter sollicitudinem quandam, καὶ

De curru loqui. Ponere aut accipere animam in manibus, est, semet in discrimen coniicere. Iudic. 12. 1. Sam. 19. Ponere manus super aliquem, Num. 27, est testificari de aliquo: sive in malam partem, quod est damnare: sive in bonam partem, quod est promovere ac ordinare eum ad aliquam dignitatem. Quod Paulus crebro imponere manus alicui dicit. Causa huius locutionis est, quia testificantes sic solebant imponere manus ei; de quo testificabantur. Nomen suum alicubi ponere, est gloriosum ibi se efficere. Hoc de Deo dicitur Num. 6. Deuter. 12. Ibidem mox dicit, Ut

te mediatore cum eis foedus ac coniunctime sanctam ac ipsis salutarem facerem. Non ire in [?: ] populi: Isa. 8, est eius mores ac vitam, praesertim in prava religione, non sequi. Saepe Populus idem est in Sacris, quod gens aut natio quaevis populi: in plurali numero, aliquando unam aliquam turbam significat. Act. 14. Cum populis volebat sacrificare: id est, cum turba illius civitatis. tametsi in Graeco sit, Cum turbis. Verum Act. 4. clare pluralis numerus pro singulari ponitur de Israelle. forte propter plures tribus cum gentibus et populis Israel. PORCUS,

qui corrigiam calceamenti eius de pede solvat. Vicinum quid habet, quod Christus Apostolorum pedes lavit: id est, ignobile et plane servile officium praestitit, sese extreme demittens. talia enim infimis servulis aut ancillis mandamus. POSSIDERE alias significat primum acquirere rem aliquam, alias firmiter tenere ac frui ea. Ponitur autem haec Latina vox pro variis Hebraeis. Genes. 4: Possedi virum, ipsum Dominum. pro, nacta sum, acquisivi. Non raro sane ponitur pro acquisitione per generationem. Sic Deuter. 32 legitur. Ipse Deus est pater tuus, qui possedit te, fecit te,

cum toties inquit, Ego dico vobis. et miracula suo verbo ac mandato faciens: ut, Puella ego dico tibi, surge. Neminem denique in faciem respiciens, et timens: non etiam curans quid contra Pharisaei et pontifices garriant aut ganniant, prohibeant aut mandent: cuius actionis cum potestate coniunctae aliquam speciem aut umbram expressis Lutherus. Huc etiam pertinet, quod supra exposui, Potens erat in opere et verbo. Sic Matthaei octavo, et Lucae septimo dicit Centurio, se esse sub aliena potestate, scilicet superioris magistratus, ut tribuni: et habere vicissim alios sub sua potestate,

id est, prior filius fuit talis. Primum non semper gradum aut ordinem in sermone significat, nec requirit ut mox sequatur secundum aut tertium. Romanorum primo, Primum quidem gratias ago Deo meo: ubi ut aliqui volunt, particula πρῶτον primum, non seriem aliquam partium indicat, sed est tantum sermonis initium. quasi dicat Paulus: Ut lo quendi initium faciam, gratias ago, etc. Cuiusmodi et illud initio Livianae historiae est, Iamprimum omnium satis constat. Sic Matth. 10: Primus Petrus, et Andreas eius frater. ubi non id agit, ut

qui pascet populum meum Israel. De quo loco multi ac eruditi disputarunt, quomodo sit conciliandus Propheta cum Evangelista: cum ille dicat, esse parvam: hic vero neget esse parvam, et potius magnam esse asserat. Alii aliter conciliant. Sane posterior versiculus omnino indicat, Prophetam voluisse aliquam eximiam magnitudinem ac celebritatem Bethlehem indicare, quandoquidem esset productura summum ducem, aut Davidem longe celebriorem illo priore. Quare tacita quaedam antithesis videtur inesse priori versiculo, ut et concedat aliquam exilitatem aut parvitatem Bethlehemi coram hominibus, nempe

Sane posterior versiculus omnino indicat, Prophetam voluisse aliquam eximiam magnitudinem ac celebritatem Bethlehem indicare, quandoquidem esset productura summum ducem, aut Davidem longe celebriorem illo priore. Quare tacita quaedam antithesis videtur inesse priori versiculo, ut et concedat aliquam exilitatem aut parvitatem Bethlehemi coram hominibus, nempe infrequentiam et paupertatem loci: et tamen asserat eius magnitudinem aut nobilitatem coram Deo, ut qui cogitet uni Bethlemitico civi totum orbem terrarum subiicere: quam sequenti versiculo orituri inde Ducis aut Meschiae declaret.

cum eo quod dixerat, In peccatis vestris moriemini. ut sit hic sensus: In peccatis vestris moriemini, primum ob id ipsum quod haec loquar vobis. Deinde pro eo quod subiici oportuit secundam et tertiam aliquam rationem, addit in genere: Multa habeo de vobis dicere. Sed quorsum ista interrogatione spreta, tam obscure loquatur Dominus? Quidam denique ex recentioribus exponit, Prorsus id quod loquor vobiscum: id est, plane illud ipsum verbum sum, quod loquor vobiscum. quia Christus est verbum

extolle sursum. id est, pete aliquod signum vel miraculum a Deo in confirmationem huius promissionis liberandae Ierosolymae ac Iudaeae, vel infra in imo tartaro, vel superius in summo caelo, etc. PROGENIES, a progenerando ducta vox, significat primum stirpem aut familiam aliquam, seu totam cognationem. Sic filii Iacob ex Aegypto reversi dicunt patri, se a praefecto Aegypti per ordinem interrogatos esse de tota sua progenie: Genes. 43. Secundo, progenies significat posteros alicuius, filios, nepotes, pronepotes, et alios. Iosuae vigesimo secundo, Extruximus

obsequium et promissa. in Graeco est, Cultus et promissiones. 2. Pet. 1. Maxima et preciosa promissa nobis sunt donata, ut divinae naturae participes efficeremur. id est, promissa bona. PROPAGINES, per metaphoram significant interdum instaurationem status ac rerum alicuius, post aliquam gravem cladem. Nahum 2. Evacuaverunt nos evacuatores, et propagines eorum corruperunt, id est, hostes corruperunt illos quasi novos palmites, seu recuperationem pristinarum fortunarum, aut potentiae prioris, qua denuo reflorescere conabantur. PROPHETA primum ac communissime in

ibi Rachel, ipsas mulieres et viros Beth semiticos. Causa autem cur nomen Rachel eis tribuatur, est, quia Rachel ibi mortua et sepulta est. Alioqui tribus Beniamin non procul inde fuit, cuius autorem Beniamin Rachel mater peperit. RACEMUS aliquando non totum botrum, sed partem tantum aliquam eius, ac veluti ramulum significat. Aliquando etiam ignobiliores et secundarios bonos, qui serius maturescunt. Hinc Racemare, et Racematio, in Sacris literis significat illam secundariam collectionem botrorum, post vindemiam, quae et pauciora et peiora prioribus colligit. In quo

priori vindemia latens relictum est. De iis praecipitur Levit. 19, et Deut. 24: ne colligant nimium accurate reliquos racemos in vindemia, nec solitarias spicas in messe, sed relinquant pauperibus. Per metaphoram vero saepe denotat paucos superstites homines in regionibus post bella, aut aliam aliquam mortalitatem. Isaiae 17, Et relinquentur in eo racemi, vel racematio: id est, remanebunt pauci habitatores Hierusalem, cladi superstites, perinde ac pauci ac viles racemi remanent post vindemiam. Aliquando per similitudinem adhibetur: idque plerunque addita similitudine de olea post

disseritur, de abiectione et revocatione Israelis. REPUTARE verbum, perperam ponitur pro imputare, a Vulgata versione, Romanorum 2, 4. Numer. 18. Genesis decimoquinto. Deuteronom. 21. 23. 24. Psalmo 106. Isaiae 29. 32. 2. Corinthiorum 5. Galat. 3. Iacob 2. Reputare Latinis est, aliquam rem considerare, expendere, cogitare. At in Sacris literis aliquando accipitur pro magnifacere: quasi dicas, considerare cum admiratione. Psalmo 144. Quid est homo, aut filius hominis. quod reputas eum? id est, quod adeo es de eo sollicitus? Isaiae quinquagesimotertio: Non erat ei

te, oblitus es. id est, omnipotentis ac invicti illius Dei. RUPTURA, aliquando plagam aut caedem significat. 2. Samuelis 6. Iratus est David, quod Iehova rupisset rupturam in Uza. id est, occidisset eum Exodi 19. Sanctificent se, ne rupturam faciat in eis Iehova. id est, ne caedem aliquam eorum faciat, ne irascatur, et multos ex eis interficiat. Psal. 106. Nisi Moises electus Dei stetisset in tuptura coram eo. id est, in eo loco, in quo caedes Dei grassabatur, ac saeviebat per populum. Forte haec metaphora venit a conflictu, ubi cum hostis praevalere incipit,

aliquam eorum faciat, ne irascatur, et multos ex eis interficiat. Psal. 106. Nisi Moises electus Dei stetisset in tuptura coram eo. id est, in eo loco, in quo caedes Dei grassabatur, ac saeviebat per populum. Forte haec metaphora venit a conflictu, ubi cum hostis praevalere incipit, aliquam partem totius aciei aut phalangis rumpit, unde Ruptura caedem notat. Quare rupisti rupturam super te, et vocatum est nomen eius Perez: Genesis trigesimooctavo. id est, rupisti tuam secundinam. Solent enim infantes in partu perrumpere illum quasi [?:-culum ] , quem Deus eis in

in domo, aliquando est, quietum esse, non foras prosilire ad turbas aut negocia. 2 Regum decimoquarto: Percutiendo percussi Edom, propterea extulit se cor tuum. Gloriare et sede in domo tua id est, fruere quaeso ista tua parva gloriola, et cave ne maiora tuis viribus tentando, incidas in aliquam magnam calamitatem. Sic Levit. 12, Triginta tribus diebus sedebit in sanguine suo, id est, conquiescet, domi se continebit. Sessio et Surrectio aliquando synecdochice totam hominis vitam significant. Psal. 139, Tu cognovisti sessionem meam, et resurrectionem meam. Sic et

Aegypti, et non morietur ex omnibus. Levit. 20, Separabitis inter animal mundum et immundum. pro, discrimen facietis. Separare aliquid de aliqua re, est interdum capere aut auferre ex ea. Nume. 11. Et separabo de spiritu qui in te est, ac ponam in eis. pro, tollam aut capiam quasi partem aliquam inde. Separare ab aliqua re. Separare se a sanctificatis tempore impuritatis, est abstinere ab eis: Levitici 22. A vino et sicera separabit sese: Numeri 6. Mox dicit clarius, Acetum et siceram non bibet. Separaverunt se ab inauribus aureis suis, Exod. 32. pro, privarunt se

Sic Psalmo 89. Dirupisti omnes sepes eius, posuisti munitiones eius in confractionem: Diripuerunt eum omnes transeuntes viam. Ecclesiast. decimo capite inquit: Qui dissipat sepes, mordetur a serpente. id est, qui veteres constitutiones legum aut politiarum conatur evertere, solet incidere in aliquam tristem calamitatem: ut Appius Claudius, Gracchi, Catilina, et similes, omnesque seditiosi. Iter pigri quasi [?: se- ] spinarum: Proverbiorum decimoquinto. id est, lente progreditur, nusquam non se illi impedimenta obiicient. Vocaberis aedificator sepium, Isaiae 58. id est,

tum et integrarum sententiarum, dixi in Regulis Universalibus: ut ostendi, quod tum similitudo pro reipsa, tum etiam vicissim res ipsae pro similitudine ponatur. Sicut scriptum est, aut ficut dictum est, saepe est formula in Novo testamento, citans veteris testimonia, non similitudinem aliquam in dicans. SIGILLUM, pro re valde grata preciosâve ponitur: sive quia sigillo in rebus maximi momenti confirmandis utimur: sive quia sigillum plerunque in annulo habemus, quem semper in digito circumferimus, ornamenti gratia. Aggaei 2. Ponam te tanquam sigillum, quia te

plerunque tamen sunt notae quaedam, aut indicia, ex quibus aliquid aliud intelligi debet. Primum igitur, Sacramenta vocantur signa, Rom. 4: quia sunt (ut Augustinus inquit) visibilia signa invisibilis gratiae. Observandum autem est, ibi locutionem Signum circumcisionis, indicare non notam aliquam significantem circumcisionem, sed quod ipsa circumcisio sit signum gratiae. Sic omnes ferme illae caeremoniae, sacrificia, et res sacrae, partim praeteritarum historiarum, gestorum aut rerum fuerunt signa: sicut Sabbatum, creationis: Pascha cum azymis et festum tabernaculorum, exitus ex

circumcidendo eos. Sponsus et Sponsa alias conferri solet cum Christo et Ecclesia: Psal. 19, Ipse tanquam sponsus procedens de thalamo suo. Alias etiam Christum significat. Matth. 9. 25. Marci 2. Lucae 5. Iohan. 3. Ephes. 5. Apocal. 22. Hinc etiam cum Deus adiungit sibi aliquam gentem in Ecclesiam, dicitur eam sponsare aut desponsare sibi. Oseae 2: Sponsabo te mihi in iustitia in aeternum, et sponsabo te mihi in fide. Sic Ezech. 16. SPONTANEUS; נדיב, aliquando vocatur princeps, propterea quod princeps debet

aedificationeque carentes sermones. Matth. 5. Si quis dixit fratri suo, Fatue, aut Stulte, tenebitur gehenna ignis. ubi aliqui putant, illud verbum valde significanter accipiendum esse pro impio: sicut aliquoties suprâ ostendi, crebro in Sacris literis accipi: ne quis putet, ob communem aliquam reprehensionem, aut etiam iocularem appellationem stulti, aliquem fieri reum gehennae. STUPOR. vide Admiratio. STYLUS, instrumentum ferreum non absimile calamo, anterius acutum, retro vero quasi plantam habens, fuit: quo olim in ceratis tabulis scribere, et alterius

sermonem alteri communicet: sicque omni usu ac utilitate sermonis sive accipiendi, sive alteri communicandi privatur. SURGERE, plures figuratas notiones habet. Primum enim, sicut ociosi sedent aut iacent, ita acturi aliquid surgunt: ideo Surgere per metonymiam significat, parare se ad aliquam actionem, aut conatum opusque. Ios. 18 Tradite ex vobis tres viros, quos mitta surgentque et ambulabunt per terram: pro, accingent se itineri. Iudic. 20, Surrexerunt et iverunt in domum Domini. Ruth 1, Surrexit ipsa et nurus eius, et reversae sunt. Genes. 37. Surrexerunt omnes filii

Christum, neque facile de corporalibus rebus cum quoquam acerbius contendendum. Idem vetat Matth. 10, ne duas tunicas circumferamus: hoc est, ne nos nimis studiose opibus aut aliis huius vitae praesidiis oneremus potius, quam ornemus aut muniamus. Quod si etiam habeamus duas tunicas. id est, aliquam divitiarum copiam vel abundantiam, aliquam partem esse indigentibus donandam: Luc. 3. Denique Luc. 22 dicit, tunicam quoque vendendam esse, ut emas tibi gladium: id est, praeparare nos debere spiritualibus armis ad imminens nobis certamen ac persecutionem, sicut Christus ibi praedicit

rebus cum quoquam acerbius contendendum. Idem vetat Matth. 10, ne duas tunicas circumferamus: hoc est, ne nos nimis studiose opibus aut aliis huius vitae praesidiis oneremus potius, quam ornemus aut muniamus. Quod si etiam habeamus duas tunicas. id est, aliquam divitiarum copiam vel abundantiam, aliquam partem esse indigentibus donandam: Luc. 3. Denique Luc. 22 dicit, tunicam quoque vendendam esse, ut emas tibi gladium: id est, praeparare nos debere spiritualibus armis ad imminens nobis certamen ac persecutionem, sicut Christus ibi praedicit imminere gravissimum certamen, periculumque.

mali sibi suisque de rebus necessariis prospicientes. Iob [?: ] , Vir vanus aut vacuus donatur intellectu. Psalm. 49, et 1 Corinth. 3. Novit Dominus cogitationes hominum, quia vanae sunt. id est, stultae, et sine omni vero fructa susceptae. Secundo vanum dicitur, omne id quod cum aliquam speciem habeat rei, tamen vera ac solida bonitate caret. Sic toties inculcat Salomon in suo Ecclesiaste, omnia esse vanitatem vanitatum. id est, summam vanitatem, aut vanissima, nihilque stabilis aut [?:-mi ] boni habentia. Sic Heva filium vocat Habel, quod Hebraice vanitatem

Tit. 1. nominat Cretenses γαστόρας ἀργοὺς, ventres ignavos. Sic et Germani dicunt faulbauch, de ignavo lurcone. 1. Corin. 6 Escae ventri, venter autem escis destinatus est: Deus autem hunc et illos abolebit. id est, licet quidem habere aliquam curam ciborum ac ventris. Sic enim Deus ordinavit, ut necesse sit ventrem cibo ali: sed tamen quia vita ista brevis, brevique interitura est, ideo non con-venit nimium circa eius solicitudinem, praesertim cum dispendio Spiritualium bonorum, occupari. [?: ] fructus liberi sunt,

habet tum per se, tum ratione adiunctarum vocum ac loquutionum. Primum, quia videtur impetuosa quaedam vis, et tamen [?: ] certi conspicitur, facileque praeterit ac evanescit. ideo varia semiproverbialia dicta inde fiunt, res ina-nes ac in utiles, quaeque magis speciem quam rem aliquam bonam solidamque habent indicantia. Ambulare in venta: Micheae 2. Si essem vir ambulans in vento, et [?: menti-s ] mendacium, qui tibi prophetarem pro vino et [?: si-era ] , essem doctor pro populo hoc. id est, qui temere [?:-ret ] stulto aliquo

qui conterit naves Tharsis, dissipati sunt. Sic Habac. 1, Oppositio eorum ventus Orientalis. id est, facies ac impetus Chaldaeorum est vobis perinde intolerabilis, ut ventus Orientalis. Sic et Hos. 13. eadem loquutio accipitur. Ventus ac nubes sine pluvia, significat rem aut hominem speciem aliquam praestantiae sine rei veritate praeseferentem. Proverbiorum 25, Ut nubes et ventus sine pluvia, vir qui se iactat de dono mendaci. id est, qui multum pollicetur, et nihil praestat. Nam sicut ventus ciens nubes, spem facit pluviae, et tamen decipit: sic mendax magna munera pollicitando.

vanitate aut falsitate praemiorum Meschiae. nam vox עקב [?: Eke- ] aliquando etiam praemium denotat, quia vestigium aut calcaneum est ultimum in homine. Sic et Latini aliquando calcem pro ultimo usurpant. VESTIMENT oram expandere super aliquam, est, eam sibi coniugio adiungere, quia coniuges sub eodem tegmine dormiunt: et tenuiores, praesertim in illis regionibus, solebant se suis vestimentis etiam noctu tegere. Candida vestimenta alias innocentiam, alias hilaritatem denotant: sicut contra, atra. Eccles. 9. Sint vestimenta

de collaudationibus epithalamiis, quibus eas in nuptiis vel communibus cantilenis celebrare sunt soliti. Ioel. [?: ] Plange ut virgo accincta sacco propter maritum adolescentiae suae: id est, quae luget, sibi immatura mora praereptum esse sponsum. Per metaphoram saepe significat aliquam gentem, civitatem aut regnum. Isaiae 47 legitur, Descende et sede in pulvere virgo filia Babel Ierem. 46. Tolle resinam virgo filia Aegypti. Isaiae 23 vocatur virgo filia Sidonis: quibus appellationibus ipsa Babylonia, Aegyptus et Sidon indicatur. Sic saepissime [?: ] go

amice adit eum, cogniturus de [?:-u ] eius, eum consolaturus, suas res ei expositurus, de suam operam promissurus. 1 Samuelis decimoseptimo: Fratres tuos visitabis in pace. Isaiae vigesimosex- ta: In angustia visitaverunt te. id est, in adversis te imploraverunt. Visitare Dei aliquam explorationem significat. Psal. 17, Probasti cor meum, visitasti me nocte, excoxisti me, non invenisti. Visitat Iehova Saram, Genesis vigesimoprimo: Visitat Annam matrem Samuelis. 1 Samuelis 2: id est, foecundas facit. Sic etiam terram [?: vi- ] dicitur,

principio quidem valde prudenter et humaniter Iudaeos tractabat, similis ursis, qui iuvenes tractabiliores sunt. URTICAE multum in ruinosis, aut potius [?: evers- ] aedificiis crescunt. Zoph. duodecimo: Erunt exitus urticae. id est, evertentur. USQUE, metam aliquam vel temporis, velloci indicat: quam tamen alias includit, alias excludit. ut in illo Christi: Ero vobiscum usque ad finem seculi: ubi non excluditur futurum seculum, quasi tunc sit desiturus Dominus esse nobiscum. Non est qui faciat bonum non usque ad unum: non excluditur ille unus, sed

suos ignem urentem. Ergo Seraphin, virtutes in caelis esse confirmant, quae Deum laudent, et in ministeria diversa mittantur. Cherubin, scientiae multitudo. Caeterum Cherubin ipsum in Sancta sanctorum, duo tantum significantur animalia. Aliis vero locis, ubi hoc nomen legitur, aut picturam aliquam indicat, aut varietatem. De expositione diversarum rerum. III. Mandragora in Genesi, genus pomi similimum parvo peponi, specie vel odore. Mazaroth, Zodiacon, quae 12 signa Mathematici adserunt.

[?: ] discere ib. [?: ] disciplina [?:-43- ] discipuli ib. [?: ] dissolvere et dissolvi ib. [?: ] Dividere ib. [?:-9 ] dividere domum aliquam 246. [?: ] dividere divisionem ib. [?: ] divisiones sacerdotum ib. 35 divisiones facere inter aliquos ib. 37 in Divisione stare coram Deo ib. 44 in Divisione habitare ib. 47

exire Deum ib. 6 exitus aquarum ib. 30 exitus urticae ib. 35. 36 exitus alicuius regionis vel agri ib. 45. 46 exire alicuius famam, nomen, vel sermonem ib. 49. 50 Expandere pallium, aut alam super aliquam ibid. 54 Expectare Deum ib. 56 expectare verba ib. 67 expectatio ib. 69 expellere 291. 10 Expergisci ib. 21 Expiare [?: alique- ] ib. 50

furari ius ib. 7 furari verbum Dei ib. 9 furis socium esse ib. 20 furari se ib. 23 fures ib. 35
G Galea 355. 40 Galeam contra civitatem aliquam ponere ib. 57 Galerus ib. 60 Gallinae ib. 65 Gallus 356. 1 Gaudium ib. 8 facere gaudium [?: magni-m ] ib. 23 gaudii mei urbs Hier. ib. 47 gaudium facere

increpationum vir 445. [?: ] incurvari alicui ib. 4 incurvare se super aliena uxore ib. 17 Indignatio ib. 29 indignationis populus ib. 32 Indoctus ib. 35 Inducere super aliquam civitatem gladium aut famem ib. [?: 4- ] inducere in tentationem ib. 43 Induere ib. 48 induere collum equi [?: tonitr- ] ib. 60 indui confusione ib. 62 indui pudore ib. 64

63. 64 laqueum animae suae accipere ib. 67. 68 laqueus, fovea, terror, coniunctim 523. 14 [?: Lass-s ] ib. 29 lassas manus roborare ib. 32 Latêre aliquem aliquid ib. 42 latere rem aliquam in [?:-culis ] congregationis ib. 44 Latibulum nostrum Deus ib. 46 Latitudo ib. 53 in Latitudinem educere 524. 9 in Latitudine pedes statuere ibid. latitudo animi, seu cordis

64 levare calcaneum ib. 68 levare animam ad aliquid 534. 5 levare oculos ad aliquid ib. 7 levare caput ib. 15 levare solium suum ib. 19 levare numerum ib. 20 levare onus contra aliquam gentem ib. 21. 22 levare faciem alicuius ib. 29 levare peccatum ib. 33 levare gladium contra aliquem ib. 37 levare baculum ib. 40 levare orationem ib. 43 levare, aut assumere planctus

alicuius ib. 30 in Opprobrium alicui esse ib. 47 cum Opprobrio percutere maxillam ibi. 52 opprobrium alicuius auferre ib. 60 Ora ib. 70 oram patris discooperire 797. 3 oram suam super aliquam expandere ibi. 5. 6 in Oris alicuius reperiri [?: sanguin- ] [?: ] [?: ] Oratio ib. [?: ] orationem amovere 798. 34 orationem alicuius cadere [?: cor- ] [?:

vespertimum sacrificium 1262. 15 Vestigia ib. 25 vestigia alicuius arripere ibid. vestigia Dei stillare pinguedinem ibid. 30. 31 Vestimentum ib. 46 vestimenti oram expandere super aliquam ibid. vestimenta candida ib. 50 [?: ] Vestimento habere saccum ib. 54 vestem scindere ib. 57 vestimentum et panis ib. 69. 70 [?: ] ascendere super aliquem 1263. 11

ritus et ceraemoniae non temere mutari debent 23. 14 rituum omnium et ceremoniarum conformitas in diversis ecclesiis, et regionibus nec necessaria, nec possibilis est ibid. 17 Romanis quid olim in usu fuerit, quando obsederunt et oppugnarunt aliquam civitatem 163. 9 Romanus legatus in secundo Carthaginensium bello 1140. 20 rotae similitudine cur vel quomodo impiorum incerta instabilisque sors sive conditio in Scripturis declaretur 1051. 30 etc. rubedinis color Hebraeis quale

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report