Your search found 897 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 415-525:

de mala re, aut in malam partem accepta, idem valet quod onerare aliquem alieno debito aut culpa, atque ita eum ex animo cordeque tuo, ac veluti ex tuo favore et benevolentia eiicere: sicut olim Iudaei querebantur, quod ipsi filii aut posteri cogantur portare onus seu iniquitates et idololatrias suorum patrum: et quod, cum patres comederint vuas immaturas, filiorum dentes obstupuerunt. Correlativa, ac veluti sibi invicem obviantia sunt ista duo, primum bona imputatio, aut imputare alicui alienum benefactum aut meritum, et eum porro propter illud acceptare: et porro mala imputatio, seu

magis ac magis eos onerari operibus ac laboribus. Sic Aggravatum est praelium Philistaeorum super Saulem, 1. Samuelis 31: id est, ingruit, incubuit in ea parte hostilis impetus vehementius. AGGREGARI AD PATRES, aut populum suum, est aliquando mori, vel sepeliri in sepulchris maiorum suorum: Iudicum 2. Gen. 25. Num. 27. AGNI, cum iustis conferuntur, eosve metaphorice denotant, ob innocentiam et simplicitatem: sicut contra hoedi cum impiis, ob audaciam et petulantiam. Matthaei vigesimoquinto. Eadem ferme vis vocis est, cum Isaiae sexagesimoquinto dicitur, Agnos

maxime propria significatione. Sed tamen crebro ad emphasin annunciationis, celebrationis et praedicationis pervenit. ut Proverb. 12. Verax annunciat iustitiam: id est, dicit, loquitur, sive simplici indicatione, sive cum quadam praedicatione. Sic et Psal. 111, Fortitudinem operum suorum annunciavit populo suo, dando eis haereditatem gentium: pro, parefecit, ostendit potentem suam virtutem, cum Israelitas in terram promissionis induxit. Sic Psal. 142, Angustiam meam coram Domino annuncio: pro, ipsi expono. Isaiae 3, Peccatum suum sicut Sodoma annunciant: id

super aliquid, est, id curare, amare, aut etiam in id confidere. Dicitur et Apponere aliquid supra cor. Vide COR. Apponere dies, Proverbiorum 10. aut Longitudinem dierum, Proverb. 3. id est, prolongare tempus vitae. Apponi ad populos suos, est mori ac sepeliri in sepulchro maiorum suorum, Gen. 35. 49. APPREHENDERE pro attingere. Levi. 26, Apprehendit tritura vindemiam, et vindemia sementem. id est, labores et occupationes unius pertingent usque ad operas alterius prae nimia copia, ut sese invicem impediant, tempusque ad colligendos tam copiosos fructus desit.

Iehova timentes eum. Psalm. 149. Quoniam bonam voluntatem habet Iehova in populo suo. Participium praeteritum רצוי Rezui: Deuteronomii trigesimo tertio, Aser erit acceptus fratribus suis. Esther [10] Et erat acceptus multitudini fratrum suorum. In voce passiva נרצה Nirza, acceptum seu acceptabile factum est, bonae voluntatis factum est. Levit. Et fiet acceptum ei, id est, pro eo. Et cap. 7 In die tertio non acceptabitur qui offert illud. Et cap. 19, Et si

36, significat summa mala egestatis et famis perpeti: ubi saepe destituti necessariis, sordidissima quaeque praesiti ac fame ingerunt. Sanguinem hostium bibere, est plenam victoriam ultionemve de hostibus consequi. Num. 23, id Bileam de Israelitis prophetizat, quod sint sanguinem hostium suorum bibituri. BLASPHEMIA, Graecum, a βλάπτειν τὴν φημὴν, a laedenda fama dictum, non quodvis genus maledicti aut convicii, praesertim in Sacris significat: sed proprie, id quod contra Deum, aut eius religionem dicitur: tametsi

pedibus substrati solent: id ne facere queant, avari agricolae eis os obturant, sicut in Germania ferocibus caballis. Quod ergo ibi dicit Paulus, Num Deo sunt curae boves? intelligit de summo gradu, Deum non potissimum huc respexisse illo mandato, nec praecipuam ei curam esse boum: sed potius suorum ministrorum, syncerorum doctorum. In malam partem, pro persequutoribus accipitur. Psal. 22: Circundederunt me boves multi, tauri Basan obsederunt me. Arare bove et asino, ut supra exposui, significat, non servare in rebus legitimum ordinem ac proportionem. In Proverbiis

pro insignioribus beneficiis sacra libatio. Et calix, symbolum erat liberationis. Circumferebant etiam calicem consolationis in magno luctu, ut lugentes nonnihil obliviscerentur suorum malorum. Ierem. 16, Nec potabunt eos calice consolationum, super matre aut patre: id est, propter innumera funera desinent observare usitata iusta, ut solet in caede aut peste fieri. Secundo, est calix tribulationis, angustiae, crucis et passionis, Christo omnibusque piis, et impiis

servis, qui cum aliquo eunt, non volunt inflectere collum ad vocem aut imperium domini revocantis, aut aliud quid iubentis. Sic Salomon Proverb. 29 inquit, Vir increpationum, qui indurat cervicem, repente conteretur. Sic 2. Reg. 17, Induraverunt cervicem suam iuxta cervicem maiorum suorum: id est, sicut maiores eorum cervicem induraverant. Cervicem obvertere, alias idem est quod Latinis similis phrasis sonat, terga vertere, aut fugere ex acie victum, ut Exod. 22, Dabo inimicos tuos tibi cervicem: scilicet vertentes. 2. Sam. 22, Et inimicorum meorum dedisti mihi

etiam credentes in Christum, filii Dei. 1. Iohan. 3. Videte qualem charitatem de dit nobis pater, ut filii Dei nominemur. Item, Nunc filii Dei sumus. Item, In hoc manifestati sunt filii Dei et filii diaboli. Et Roman. 8. Galat. 4. Sed id fit propter adoptionem, qua Deus nobis ius filiorum suorum dedit, et dilectos in dilecto reddidit. Galat. 4. Ephes. 1. Unigenitus, 1. Iohan. 4. dicitur, eo quod plures non habeat Deus pater filios consubstantiales. Primogenitus inter multos fratres, a Paulo Roman. 8. Et primogenitus omnis creaturae, ab eodem, Colloss. 1. Et principium

abunde licet cognoscere, qualis fuerit ille impius ieiunantium Iudaeorum clamor. In hac significatione utitur et Paulus hac voce, Ephes. 4: Omnis amarulentia, tumor, ira, et vociferatio, et maledicentia tollatur a vobis. Porro Apocal. 21 dicitur Dominus extersurus omnem lachrymam ab oculis suorum, nec futuram amplius mortem, luctum, clamorem, aut laborem seu dolorem. ubi clamor videtur potius significare molestias, afflictionesve, aut certe lamentationem de talibus malis, quam peccatum: seu potius malum poenae, quam malum culpae: potius clamorem iniuriam patientium, quam inferentium.

concupiscentes rerum malarum, quemadmodum et illi concupiverunt. Nec simpliciter in malam partem accipitur: sed et de innata pravitate pessimarum cupiditatum, pravorumque aestuum dicitur: ut in Decalogo, et Rom. 7 ac 13 dicitur: Non concupiscas. et Rom. 1 Traditi sunt in cupiditates cordium suorum. Saepe igitur proximum actum aut perpetuos aestus originalis corruptionis indicat: ideoque saepissime cum voce Carnis coniugitur, tam quam effectus aut motus cum sua causa. ut Rom. 6. Ne obediatis carni in concupiscentiis eius. Galat. 5. Qui Christi sunt, crucifixerunt carnem suam cum

109. Induantur adversarii mei confusione: Luctus enim et confusio sunt effectus, et ideo etiam certa indicia calamitatum. Confundi aliquando est agnoscere iustam reprehensionem, et suam confusionem. Ierem. 8, confusione non sunt confusi, et erubescere nescierunt. id est, non puduit eos suorum facinorum et iustae reprehensionis. Ezech 36, Confundimini et erubescite super viis vestris. Confunduntur quidem impii semper de suis sceleribus, vel Deo puniente ac redarguente eos, vel etiam piis doctoribus illos refutantibus: sed confusionem suam agnoscere non volunt. perfricta enim

fecisti: Igitur contra ius ac fas egisti. Conscientiam igitur primum Scriptura et Ecclesia vocat, ipsam vim hoc modo ratiocinandi: et ferme convenit cum anima rationali. Porro autem praeter hanc primariam notionem, alias totam hanc ratiocinationem significat: alias solam minorem, nempe noticiam suorum bene maleve factorum: alias denique solam conclusionem huius ratiocinationis, seu veluti sententiam a semetipso de se suisve actionibus latam. quarum significationum exempla ordine proferam: illud prius monens, vocem hanc potissimum ex minoris propositionis natura sumi, quia continet

velitis, deprehensuros me esse syncerum Christi doctorem. Sic et cum Paulus de cauteriata conscientia dicit, puto eum totam hanc ratiocinationem intelligere: nisi quis de ipso iudicio, aut vi iudicante iam perversa intelligat. Verum de cauteriata conscientia mox. Tertia significatio de noticia suorum mali aut perperam factorum, quae sunt veluti minor huius syllogismi aut ratiocinationis conscientiae in hisce dictis reperitur 1. Corinth. 4. Nihil mihi sum conscius, non tamen in hoc sum iustificatus: id est, nullum meum tetrum scelus novi, honeste ac pie vivo, si quis alius: non tamen

terrae, Amos 2: pro, prorsus perdere. Conterere aliquando non plane perdere, sed castigare ac punire tantum graviter significat. Ierem. 17. Duplici contritione conterat eos: id est, duplici poena afficiat. Sic Psalm. 60. et 147. Hoseae 14 dicitur Dominus colligare et sanare contritiones suorum. Psal. 94. Populum tuum Domine conterunt. Aliquando etiam longiori quadam metaphora dicitur de confractione aut prostratione spiritus et cordis aliquorum. Cor enim aut animus securus videtur quasi quaedam abor stare ac vigere in mundo. Sed lex divina veluti malleus quidam

Patres comederunt vuam acerbam, et dentes filioru obstupuerunt, satis obvium ac perspicuum est. Sicut enim comedentis vuas immaturas dentes fiunt stupidi: ita aequum erat illos ipsos puniri, qui peccaverant, non alios. Sed Iudaei tunc querebantur, secum iniuste agi, quod ob peccata et idololatrias suorum maiorum punirentur, cum ipsi nullum tale scelus admisissent. Verum Dominus refutat illud impium et blasphemum proverbium. In dentibus hominum candor laudatur, et bonam valetudinem significat: contra rubigo, flavedo ac scabricies. Sic in Canticis legimus, Dentes tui sicut greges tonsarum,

iram. Intelligit superbum, Epicureum et contemptorem omnis iustitiae ac salutarium consiliorum. Sic Proverb. 22 prae cipit eiici derisorem et promittit fore ut conquiescatlis. Quod rectissime de seductorib. exponas. Nam illi dum contemnunt omnes veras, ac ex ipso verbo Dei sumptas confutationes suorum errorum, non potest conquiescere lis. Reliquum ergo est ut eiiciantur, aut (si id fieri nequit) saltem devitentur. Talium derisorum tum politiae, tum Ecclesiae sunt refertae. Disputatio Vinariensis abunde illustre exemplum aut specimen unius proponere potest: qui cum manifesto Dei verbo

argenti Desiderare animam, aut desiderium animae aut cordis pro, quod ex animo desideras: valde crebrum. Desideria carnis, sunt peccata: nempe pravae cupiditates veteris hominis. Gal. 5. Spiritu incedite, et desideria carnis non perficietis. Rom. 1. Tradidit eos Deus in desideria cordium suorum, in impuritatem, et c. Desiderando desiderare, aut desiderio desiderare, Luc. 22. et saepissime in veteri Testamento, significat valde desiderare: ut solent reduplicationes, praesertim hac lingua, augere significationes: quod in universalib. Regulis monui. Desiderium tuum erit ad virum,

parvuli sunt quos donavit mihi Elohim. Item: Vidi faciem tuam quasi viderim vultum Dei. Cap. 35. Dixit Elohim ad Iacob. Cap. 41. Elohim respondebit, quae ad pacem sunt Pharaoni. Cap. 42. Elohim ego timeo Capite 44. Elohim invenit iniquitatem servorum suorum. Cap. 45. Pro salute vestra misit me Elohim ante vos in Aegyptum. Cap. 49. Num pro Elohim ego sum? Exodi 2. Recordatus est Elohim foederis. Et cap. 15. Elohe patris mei, et exaltabo eum. Cap. 32 Fac nobis Elohim Deuteron. 10.

eis maxime sunt necessaria, quaeque potissimum eis agenda essent. Indicat ergo, esse tragos mente, et oculis totoque vultu ac gestu. Extremitas fratrum aut populi, alias quidem exponitur de quovis ex ea multitudine, alias de vilissimis aut ignobilissimis: ut Genesis 47, De extremitate fratrum suorum accepit: id est, quosdam. Et 1. Reg. 12. Fecit de extremitatibus populi sacerdotes excelsorum qui non erant de tribu Levi. Quod exponunt aliqui, de extremis ordinibus populi, divitibus et pauperibus. Extremificatos anguli: Hieremiae 8, Visitabo extremificatos anguli: id est, qui in

illud in primis praeclarum est, quod dicit Iohannes 3 Capite: Coram Deo πείσομαι, persuadebimus cor nostrum. quasi dicat: Etiamsi illud nos damnet, tamen maior est Deus corde nostro. ubi proprie exponitur illa piorum lucta, qui saepe aspectu suorum peccatorum et irae divinae perturbantur, et tum a corde et conscientia, tum et a satana interius accusantur, et ad desperationem incitantur. Sed illi contra spiritu clamante Abba pater, verbo, veritate, ac ineffabili misericordia Dei veluti coram affantis, consolantis, et illas tristes

suam gratiam, favorem ac omnem opem alteri offerens, vult illum sibi fidere, a se omnia bona expectare, in se sperare, et â se plena fiducia pendere. Quo enim alioqui fine sese ei tam blande et tam large offert, eumque ad fiduciam provocat? Sic igitur et Dei illae tam dulces blanditiae, viscerum suorum cordisque patefactiones et oblationes, fiductam nostram extreme flagitant, ac per illam accipi et excipi volunt et debent. Alioqui cur se tam benigne in nos effundere, et tam blande ac sollicite cor nostrum ad suum cor allicere conaretur, si talem affectum non a nobis extreme requireret,

munita. Opus fortitudinis, Esther 10. Fluvius fortitudinis, Psalmo 74. Vir fortitudinis. Abduxit in captivitatem omnes viros fortitudinis, 2 Reg. 24, et 1 Regum 1, ac 1 Paral. 10, et 2. Paral. 14. id est, bellicosos, aut qui ad aliquod opus valde idonei sunt. Fortitudinem operum suorum annunciavit populo suo, dando eis haereditatem gentium: Psalmo 111. pro, fortia opera. Fortitudine accingi, supra expositum est in Accingo. Dicitur autem Deus se et nos accingere fortitudine, Psalm. 18. Et mulier fortis saepe Prover. 31. Fortitudo, pro fortibus operibus, aut

constantia: Dedi faciem tuam fortem contra faciem eorum, et frontem tuam fortem contra frontem eorum: ut adamantem, fortiorem silice dedi frontem tuam, ne timeas a facie eorum. FRONTALE, ornamenti genus in fronte fuit, pro quo Deus voluit eos ponere chartam Decalogi, aut mandatorum suorum: Exod. 13, et Deut. 6, ut esset eis quasi quoddam perpetuum memoriale, aut admonitio, de praestanda Deo obedientia. FRUCTUS crebro pro effectu, ac etiam praemio, aut poena debita bonis malisve operibus, veluti per quandam metaphoram ponitur, ut Proverb. 31, De fructu manuum

et contumeliosa in Deum et hominem-facta. Fructus manus, alias est opus manibus effectum, alias praemium aut poena, pro ea opera debitum. cuius phrasis exempla initio posui. Fructus operum: id est, meritum, aut reatus. Mich. 7. Et erit terra in desolationem propter fructus operum suorum: id est, propter reatum, iniustitiam, mala merita factorum incolarum. Fructus ventris, sunt liberi, et quicunque foetus, etiam brutorum. Deut. 28. Benedictus fructus ventris tui: id est, multiplicaberis in hominibus et pecudibus. Sic Psal. 127. Ecce haereditas Domini

66, sic describit mollem piorum tractationem inquiens: Super latus portabimini, et super genua laetificabimini. id est, ad risum ac lusum provocabimini, aut exhilarabimini. Denique, ad alicuius genua nasci, est, apud eum gigni et educari: Gen. 50. Tametsi ea potius videtur sententia esse, quod suorum nepotum nascentes parvos liberos in sua genua susceperit, et more nutriculae aut matris cum eis lusitaverit. Videri nihilominus possit singulari quadam ceremonia receptum fuisse, ut aliquando mulierculae super aliena genua parerent: sicut Rachel dicit ad Iacobum: Ingredere ad ancillam meam,

Stephanus Actor. 7. In hoc sensu dicit Paulus Rom. 8, Non esse dignas praesentes passiones futura illa gloria. et 15, Christum nos accepisse in gloriam Dei. et 2. Corin. 4, Momentaneas afflictiones nobis augere aeternum pondus gloriae. 2. Corinth. 4 dicitur, quod Satan teneat captiva corda suorum, ne eis affulgeat splendor Evangelii gloriae Christi: id est, Evangelium disserens de summa ac gloriosa felicitate, ac bonis quae nobis contingunt per Christum. Gloria Dei est etiam celebratio ac praedicatio Dei. Sic dicit Deus, Gloriam meam alteri non dabo: id est, mihi debitam

ipse amor externus, seu externa voluntas, qua homines diligit: et secundo, ipsum donum, quod homini largitur, maxime quo ad animam. Secundum priorem harum Thomae significationum Paulus voce gratiae utitur. Tertio, significat perpetuam Dei praesentiam ac gubernationem, qua regit ac efficacem facit suorum ministrorum functionem, et conatum. ut 1. Cor. 15. Gratia Dei sum quod sum. Et, Gratia Dei erga me non fuit ociosa. Plus laboravi omnibus illis: non autem ego, sed gratia Dei, quae mecum est. Qui efficax fuit in Petro inter Iudaeos, idem in me inter gentes. Gratia, quae mihi data erat,

tuae habitantem solum. Sic et Christus inquit Lucae 12, Noli timere pusille grex. et Paulus Acto. 20: Attendite vobis et universo gregi, cui vos Spiritus sanctus praefecit. et 1. Petri 5, Pascite gregem qui in vobis est. Item, Facti forma gregis. Sic et ipse Servator se bonum pastorem suorum profitetur Iohan. 10. Denique usitatissima est ista similitudo aut metaphori, qua populus Dei Gregi, et ipse ac doctores eius pastoribus conferuntur: sicut et apud Homerum saepe gubernatores vocantur pastores. GRUS confertur cum populo Dei, Hieremiae 8, Turtur, grus, et

ac vitae obligaverat, nobis donavit: sicque nos iustificamur, translata per imputationem in nos eius iustitia. Potest autem fieri ista imputatio vel tota re iudicio aut ratione translata, vel parte eius aliqua solum, ut sit tantum communicatio quaedam, aut participatio. Sic posteris maiorum suorum peccata aut benefacta in multas generationes imputatione quadam communicantur. Sic David Psal. 99 orat, alicui suae matris peccata imputati. Huc referri potest illud Pauli, Ne communices peccatis alienis. Sic olim apud Ethnicos alii pro aliis devovebantur, quasi culpam eorum

quasi culpam eorum in se recipientes. Sic Halberstadii etiamnum sacrifici virum, et Treveris fem inam deligunt in quadragesima, quem vocant veterem Adamum, eumque omnibus suis peccatis certo ritu caeremonia ac conceptis preculis onerant. Sic indulgentiarii et monachi nobis sua sanctorumque suorum merita ac bona opera vendunt, datisque diplomatibus in nos transscribunt. Porro eodem modo et persolutio, praemium ac poena per imputationem ab alio in alium transscribi solent. Sic mors suppliciumque debita a peccatore, in hostiam primum sola imputatione seu decreto, deinde et reipsa

imputatio. XV. Papisticorum seductorum blasphema exagitatio et insectatio imputativae Christi iustitiae tanto magis odio digna est, quod dum tam preciosum perfectumque filii Dei meritum contemnunt, quasi vel nequeat nobis imputari, vel nos non possimus eo salvari: interim nobis non tantum suorum sanctorum mancas, sed etiam suas impurissimas iustitias ac bona opera, datis etiam indulgentiariis bullis et aliis diplomatibus, vendunt ac transscribunt: nosque certissime credere iubent, quod si modo eis ornemur, iusti, Deo accepti gratique esse, et in aeternum salvari queamus. Quid

iustitia Christi, nec palpare, nec etiam somniare queunt: si non toties, tamque solide eis ex verbo Dei haec iustitia demonstrata esset Est vero observandum, quod sic prorsus olim Pharisaei, non concedentes imputativa iustitia agni Dei peccata mundi auferri, ipsi interim imputativam iustitiam suorum sacrificiorum, prolixarum battologiarum et hypocriticorum ieiuniorum ac eleemosynarum in plateis cum sono buccinae datarum, miseris hominibus venditabant eo praetextu specieque domus viduarum exedentes et mulierculas oneratas peccatis captantes, ut et nunc sacrifici ac monachi sacrilege

deprecante, tamen reatum ac poenas populo plane condonare noluerit, sed tantum nonnihil distulerit. Ex tali imputatione peccati maiorum, ortum est illud proverbiale dictum: Patres comederunt vuas acerbas, sed dentes filiorum obstupuerunt. Sic Daniel quoque sentit, reatum ac imputationem peccati suorum maiorum idololatrarum Iudaeorum, eoque se ac reliquum populum clementer liberari suppliciter precatur. Sic culpa reatus ac poenae priorum persequutorum, etiam posteris imputantur. Sic Iudaei volunt culpam caedis IESU a Pilato in se suosque liberos derivari. Sic Iudas dicit ad patrem: Si tibi

efficacissima exempla sunt, quae ab ipsismet sumuntur. Sic enim olim impii Iudaeorum sacrifici persequentes et anathematizantes Prophetarum doctrinam, de imputatione iustitiae ac benedictionis benedicti seminis, quodque eius plagis sanemur: interim venditabant hominibus imputativam iustitiam suorum sacrificiorum, suarumque precum ac ieiuniorum, ac praesertim Baaliticarum lacerationum et vulnerationum corporis: quasi peccata populi in sese transferre et portare ac expiare et vicissim suam expiatoriam iustitiam populo communicare, aut per imputationem dare possent. Idem furor damnans

pars aliqua bonorum a moriente, pro emenda sibi imputativa iustitia Missarum, et aliorum bonorum operum, sacrificorum et aliorum rasorum, item peregrinantium erronum, ac etiam ieiunantium vetularum. Inde posteri distribuentes eleemosynas, et similia opera praestantes, illam iustitiam maiorum suorum animabus imputari, aut in eas transcribi somniarunt. Vide autem Christiane Lector, non tam istorum caecorum ominum errores ac furores, quam Satanae ipsius malitiosissima ludibria, quibus Christi imputativam meritorum iustitiam contemptui exposuit, et simul miseros homines contumeliosissime

facient eos iniquitatem delicti: pro, non praebeant causam, ut plebs eorum exemplo peccet, ne sint plebi scandalo. Sic Num. 18, ut non portent iniquitatem ad morien dum: pro, ne peccent, et propter peccatum moriantur. Iniquitatem alicuius invenire. Gen. 44, Deus invenit iniquitatem servorum suorum: id est, recordatus est, aut certe poenis nunc plene et acriter rependit eam. At iniquitatem mittere manum: id est peccare, dedere se malis artibus et actionibus. Psal. 125. Non relinquet Dominus sceptrum impiorum super sortem iustorum, ne mittant aut extendant manum ad

hostis persequens. Mox ibidem phrasis haec invertitur, Angustiam et dolorem inveniebam: id est, consequebar. Dicitur ergo aliquis et invenire malum, et inveniri a malo. Sic et Deus dicitur alicuius iniquitatem invenire, cum ob eam illum punit. Genes. 44, Deus invenit iniquitatem servorum suorum: id est, Deus nos iuste punit. Invenire facere aliquem in manu alterius, est tradere eum eius potestati. Zach. 11. Simile quid est illud Psalmo 21. Inveniet manus tua omnes inimicos suos, dextera tua inveniet odio habentes te: pro, in suam potestatem eos rediget, ut illos castigare

amat, probat, praecipit ac promovet iustitiam, sed etiam quia est iustificator noster. ubi habemus veluti uberrimam copiam aut pascuum iustitiae, unde ipsammet iustitiam consequemur. Dicit ergo Ieremiae 50. cap. Peccaverunt Iehovae, habitaculo iustitiae, et expectationi patrum suorum. id est, qui eos iustificavit, et a quo omnia bona expectarunt et acceperunt. Allusio autem est ad pastionem ovium, quib. nihil magis necessarium est quam commodum pascuum. Portae Iustitiae. Psalmo 118, vocatur ipsa vera religio, quae nos perducit ad veram iustitiam, seu (ut mox sequitur)

Beniamin esset inventus, nec haberent fratres eius quo innocentiam illius comprobarent ac tueretur, dicebat ad Iosephum Iudas: Quid loquemur [?: Do-no ] meo? quid dicemus, ומח נצטדק, et quo iustificamur? Deus invenit iniquitatem servorum suorum. Qui verbis nihil dicit aliud, quam, Non est quo nos [?: inn- ] tes esse declaremus, quo a reatu furti absoluamur: [?: ] enim manifestatum iudicio Dei, qui simus, negare non possumus, etc. Exo. 23, Innocentem inquit et iustum ne acccidas

nec volebat oculos ad caelum attollere, sed percutiebat pectus suum dicens: Deus propitius esto mihi peccatori. Dico vobis, descendit hic iustificatus in domum suam, magis quam ille. Vocat hunc iustificatum, id est, impetrata clementia Dei a peccatis absolutum per fidem, qua peccatorum suorum remissionem ob Christum impetravit: quemadmodum et Lyranus exponit. Act. 13, audimus dicentem Paulum: Notum igitur sit vobis, viri fratres, quod per hunc nobis remissio peccatorum annunciatur, et omnium eorum a quibus non potuistis per legem Moysis iustificari, per hunc omnis qui credit

doctrina, ut perinde sit [?: ] propheta eis concionaturus, ac si peregrina, eisque plane ignota lingua loqueretur. Blanditiae labiorum, pro blando sermone: Proverb. 7. Blanditiis labiorum suorum perpulit eum. Labiorum egressio: id est, sermo, sententia, votum, promissio, aut aliud dictum. Deuter. 22, Num. 30. Omnis egressio labiorum eius in votis eius: pro, id quod voluit, ratum ac firmum votum erit. Psal. 89. Non profanabo pactum, quod egressum est de labiis

[?: ] Lachrymae nostrae in utre Dei collectae, et in libro ipsius consignatae esse dicuntur. Malach. 3 est, Scriptusque est liber memoriae coram Domino, omnibus timentibus eum: pro, Deus recordatur suorum. Allusio est ad morem regum, et aliorum gubernatorum, qui, ne prae multitudine negociorum obliviscantur, curant annotarires agendas, et singulorum etiam vel reorum vel benemeritorum bona malave facta, eaque sibi tempestive in memoriam redigi, quo suo tempore singula exequi in suo regimine

ut etiam ipsum cor hominis [?:-moveas ] . Sic Isa. 4, Loquimini super cor Ierusalem: i. annunciate, evangelizate ei grata et salutaria. qualia ibi mox de remissione peccatorum et liberatione sequunttur Eadem huius locutionis vis est, cum Ioab iubet Davidem loqui super cor servorum suorum, 2. Sam, 19. i. grata dicere, eos de strenua pugna collaudare, eisque gravas agere, et praemia polliceri. Nihilominus reperitur etiam in alio sensu haec eadem locutio. ut 1 Sam. 1, Anna loquebatur super cor suum. i. in corde suo orabat, et tantum labia motabat. Loqui mendacium.

cum hypocritis. E` medio saepe eandem vim obtinet: ut Numer. 8 Cape Levitas e medio filiorum Israel. pro, ex omnibus Israelitis. Deuteron. 18. Prophetam e medio [?: ] , e fratribus tuis, ut ego sum, suscitabit tibi Dominus. Etmox: Prophetam suscitabit illis e medio fratrorum suorum. Idem est e medio, quod ex ipsis, ex ipsorum genere ac gente. E` medio alio qui tollere, notum est [?:-m ] Latinis et Graecis, pro amovere, perdere. 1. Corinth. 5. Et non potius luxistis, ut tolleretur e mediove [?: ] is qui opus istud patravit? Coloss.

in medio sui populi, Exodi 26 et 29: et 2. Cor. 6. Sic et Psalmo 46, Deus dicitur esse in medio civitatis, eoque non commovendam esse. Alius Psalmus queritur, Deum non exire in medio exercitus Iudaici. Simili plane sensu, sed in malam partem ponitur Psa. 110, Regnabit in medio inimicorum suorum: id est, potenter eos reprimens et contundens. Sic in bonam partem accipitur Exodi 34, Gradiatur quaeso Dominus in medio nostri. Philip. 2, non sine emphasi dicitur, Sitis inculpati in medio generationis perversae: quasi si lucem in medio tenebrarum accendas. Aliquando contra quasi

remissionem peccatorum, et alia omnia bona impetrando: sicut Epistola ad Hebraeos prolixe eius functionem ac mediationem, tum illam temporariam, unoque sacrificio passionis suae peractam, qua olim Deum generi humano demeruit ac placavit: tum et istam perpetuam, qua nobis adhuc quotidie istum suorum meritorum thesaurum, in illo caelesti tabernaculo apud thronum gratiae versando applicat. quare etiam ad hoc perpetuo vivit, ut semper pro iis qui fide eum accedunt, intercedat. Dicitur porro Christus mediator novi et melioris testamenti aut foederis, Hebr. 8 et 9: quia conciliatoris est,

mea? id est, an non sequor falsam religionem? In hac veritate non stetit Satan: id est, vera Dei agnitione ac cultu, et huius potissimum mendacii factus est pater. Non stetit autem vel perstitit in ea, ratione suae essentiae, ex imagine Dei in contrariam inversae, ratione consiliorum et operum suorum. Tertio, Mendacium dicitur etiam in rebus quae id re ipsa non praestant, quod externa specie pollicentur, ut cum dicitur equus esse mendacium ad salutem, Psal. 33. id est, non praestare ipsa re salutem, victoriam, aut saltem evasionem ex periculo, quam externa specie ferociae

necesse sit de vera mensa convivii, in loco Sacro habiti, Pauli verba accipere. Quod Lazarus dicitur cupivisse saturari de micis, quae cadebant de mensa divitis: forte est aliqua allusio ad tyrannicum potentum morem, de quo Iud. 1 inquit Adonibezek: LXX reges mutilati pollicibus manuum et pedum suorum, colligebant micas sub mensa mea. 1. MENSIS significat communiter nobis spacium temporis, quo sol in uno signo zodiaci versatur. Iudaeis fuit spacium ab uno novilunio ad aliud. Aliquando tamen haec vox paulo brevius tempus indicat: nempe non plane expletum, aut integrum mensem.

suum. Non hic Propheta promittit mercedem meritis Hierosolymitarum, quae erant [?: pes-sed ] liberationem ex calamitoso exilio et captivitate seu liberationem a tam tristi poena. Haec huius vobis significatio diligenter observanda est, propter [?: Pa- ] , qui omnia ad suorum operum merita trahunt. [?: ] et enim saepe vox Gratiae, non operum aut legis: [?: cu- ] generis aliae quoque plurimae voces ac locutiones sunt, de quibus alibi disserui. Merces, pro re in mercedem data: Gen. 30, Cum veneris ad mercedem meam: i. ad oves ad

nimis sero, et neglecta occasione. Sic et Latinis Serum ambiguum est. MESCHIAS, vide supra Christus. MESSIS et metere voces habent suos Hebraismos eosque non paucos, quos percurram. Messis et metere, [?: ] metaphoram significat percipere fructus suorum laborum et factorum: bonorum bonos, et malorum malos. 2 Corinth. 9. Qui parce seminat, parce et metet: pro, qui nimium fuerit tenax in iuvandis egentibus, ille etiam parum praemii a Deo percipiet. Proverb. 22. Qui seminat iniquitatem, metet calamitatem: id est, perperam agentes digna

Locutio alioqui etiam in aliis linguis nota est, ubi pristinae vires, virtus etc. Deus est mirabilis in sanctis suis, Psalmo sexagesimo octavo. id est mirabiliter cum eis agit, eos regit ac liberat. Mirabilium facere memoriam, Psalmo centesimo undecimo, Memoriam fecit mirabilium suorum: id est, Verbo et solennitatibus festorum consecravit memoriam suorum mirabilium factorum, eductionis ex Aegypto Paschate, datae legis Pentecoste, etc. Mirabile in oculis alicuius: id

virtus etc. Deus est mirabilis in sanctis suis, Psalmo sexagesimo octavo. id est mirabiliter cum eis agit, eos regit ac liberat. Mirabilium facere memoriam, Psalmo centesimo undecimo, Memoriam fecit mirabilium suorum: id est, Verbo et solennitatibus festorum consecravit memoriam suorum mirabilium factorum, eductionis ex Aegypto Paschate, datae legis Pentecoste, etc. Mirabile in oculis alicuius: id est, valde mirum, aut etiam absurdum ei videtur. Psalmo

buisse ad Iohannem male vestitum, ac horride viventem venire. Per metaphoram porro, similitudinem aut allegoriam putant aliqui inter pretes significari adulatores, quales plerunque sunt aulici, qui id omni studio cavent, ne illa austera et aspera feritate cuiusquam teneras aures, praesertim vero suorum dominorum laedant: perinde ac si quis asperiore veste talem aliquem molliculum attingeret, aut perfricaret. Talem negat Christus fuisse Ioannem, ut qui et ipsum Herodem obiurgarit de incestu, et sanctissimos illos Pharisaeos genimina viperarum vocaverit, eisque ob sua peccata extremum

contritione simul vero praedicitur, quod omnis mons [?: deprim- ] et vallis exaltabitur, ut sic via Meschiae [?: praepar--- ] id est, tum superbi ac securi, qui stant suae iustitiae [?: ] erecti sicut montes, deprimentur et prosternentur [?: ] et suorum peccatorum agnitione: tum contra nimis [?: ] tritione depressi, ac veluti desperabundi, qui [?: qu- ] profundis miseriarum iacent salutari [?: common- ] agni peccata mundi tollentis erigentur. Sic [?: po- ] [?: ] excelsos cedros

super facies aquarum, quia in multitudine dierum reperies eum. pro, post multum tempus percipies inde fructus. Credo de marina negotiatione dici: alii de semente in locis irriguis exponunt. Tecum habes in multitudine facientes opus: id est, quamplurimos. 1. Paralip. 22. In multitudine idolorum suorum. Ezek. 14. Ego Dominus respondebo ei, in multitudine idolorum suorum. id est, eo quod fuit maximus idololatra, respondebo tali consulenti, redarguendo et puniendo eum. Alii legunt interrogative, Sum respondebo tali idololatrae? In multitudine magnificentiae: id est, multa magnificentia,

multum tempus percipies inde fructus. Credo de marina negotiatione dici: alii de semente in locis irriguis exponunt. Tecum habes in multitudine facientes opus: id est, quamplurimos. 1. Paralip. 22. In multitudine idolorum suorum. Ezek. 14. Ego Dominus respondebo ei, in multitudine idolorum suorum. id est, eo quod fuit maximus idololatra, respondebo tali consulenti, redarguendo et puniendo eum. Alii legunt interrogative, Sum respondebo tali idololatrae? In multitudine magnificentiae: id est, multa magnificentia, vel excellenti fortitudine. Exod. 15, In multitudine magnificentiae

multum loqui, ut paulo ante dixi. Eccles. decimo: Stultus multiplicat verba. Multiplicata est sapientia Salominis, pro sapientia omnium filiorum Orientis. 1. Reg. quarto. id est, fuit sapientior cunctis Orientalibus et Aegyptiis. Multiplicati sunt servi, qui se separant a facie dominorum suorum. 1. Samuelis vigesimoquinto. id est, servi fugitivi plurimi sunt. Multiplicavimus transgredi in hac re. id est, multum in hac re transgressi sumus, Esdrae decimo. Multiplicari viam Deuter. decimo quarto: Si fuerit multiplicata via prae te. id est, supra tuas vires: ut mox se textus

quaerere, quid significet domum purgari aut ornari. MUNITIO, id est, locus munitus: Psal. 89, Posuisti munitiones eius contritionem. pro, evertisti eas, contrivisti eas. Deus valde crebro, idque variis vocibus dicitur Munitio, Arx, Petra, rupes, et fortalicium suorum esse: quod perinde aut etiam millies tutiores simus ab hostibus cum ipse nos protegit, quam si in loco longe munitissimo essemus. Psalmo 91. Dicam Domino, seu de Domino: spes mea, munitio mea, Deus meus, confidam in eo. id est, sic sentiam, credam, et sic dicam, quod Deus sit

Dic negociationi populorum ad insulas multas: id est, dic Tyro, quae multis mercatoribus suppeditat merces devehendas ad varias insulas. Christus comparat Matth. 24 praedicationem suorum ministrorum, negociationi: quod perinde tales eius famuli accepta sorte, id est, vera doctrina et [?: ] ablegantur in diversas terras, ad acquirenda amplissima lucra: sicut mercatores solent suos servos ad negociationes exercendas in diversa loca mittere. NEPOTES,

passim. Haec sunt nomina filiorum Ismael, per nomina sua: i. per generationes suas, Gen. 25. i. secundum nomenclaturas suas, seu secundum series nominum seu propagationum. Sic, Per nomina tribuum patrum suorum accipient haereditatem: Num. 26. i. singulae trib. ac familiae de nomine maiorum suorum denominatae, seorsim ab aliis in uno aliquo loco accipient suas possessiones. Per nomina numerabitis vasa custodiae. Num. 4 pro nominatim: i. alia vasa alia serie, separatim aurea, argentea, aerea:

25. i. secundum nomenclaturas suas, seu secundum series nominum seu propagationum. Sic, Per nomina tribuum patrum suorum accipient haereditatem: Num. 26. i. singulae trib. ac familiae de nomine maiorum suorum denominatae, seorsim ab aliis in uno aliquo loco accipient suas possessiones. Per nomina numerabitis vasa custodiae. Num. 4 pro nominatim: i. alia vasa alia serie, separatim aurea, argentea, aerea: separatim item aliorum ministeriorum, prout habent varia generalia nomina, sic ea

idem plane valet quod credentibus Christo. Nequaquam sane significat perfecte obedientibus omnibus mandatis Dei, quod nemo praestat, testante id etiam ipsa experientia. Quamprimum enim convertebantur ad Christum, in eumque credebant, cum quidem essent iniustissimi, et iamprimum remissionem omnium suorum peccatorum scelerataeque vitae quaererent et acciperent, donabantur visibiliter dono Spiritus S. Sic mox sequenti cap. dicitur magna turba sacerdotum obedivisse fidei. id est, doctrinae de fide, seu credidisse Evangelio. Non certe significavit, quod mox iustitiam obedientiae aut

aviculas esse, et tamen unum ex illis non esse in oblivione coram Deo: id est, Deum habere singularem earum curam. Dicimur et nos oblivisci Dei, cum eius religionem negligimus, imo et cum fidere ac invocare eum desinimus. Ier. 2, Nunquid obliviscetur virgo ornamenti sui, et sponsa ligaminum suorum aut vittarum? populus autem meus oblitus est mei dieb. innumeris. Oblivisci igitur Dei, est non fidere ei, non invocare eum, negligere veram religionem, et vacare idololatriae, aut quoquo demum modo mandata ac verbum Dei parvi facere, eique non parêre. Sic saepe dicimur oblivisci foederis

genio vestro [?: indulsi- ] , vosque metipsos saginastis, ut solent pecora sagi [?: ] ad aliquod splendidum et solenne sacrificium aut [?:-ium ] . Praeparare ad occisionem. Isaiae 14. Praeparate [?: ] eius occisionem, in iniquitate patrum suorum. [?: ] aliquem in occisionem. Isa. 34, Indignatio Domini, est super [?:-tes ] , et furor contra omnem exercitum earum. Vasta [?: ] anathematizavit eas, et dedit eas in occisionem. OCCULTUS, vide supra in Abscondo. OCCURRO verbum varie in

bonum, ut subinde eo versus attollant aut dirigant oculos, prospectantes an veniat illud desideratum auxilium. Psal. 121. Levabo aut levare soleo oculos meos ad montes, unde veniet mihi salus et auxilium. Sic 123 Psal. Ecce sicut oculi servorum sunt ad manus dominorum suorum, sicut oculi ancillae ad manum dominae suae: sic oculi nostri ad Dominum, donec misereatur nostri. Servi enim et servae expectabant a Dominis, non tantum pensum, aut res in quibus laborare debebant: sed etiam victum et amictum, cum alioqui non haberent unde acciperent. Germani prorsus eodem

oculorum, aut phraasin etiam, Christus Matth. 5 exprimit, inquiens: Omnis qui vidit mulierem ad concupiscendum eam, iam moechavit. Huc facit Graecum proverbium, Ex visu amor. Et illud Virgilii, Ut vidi, ut perii. Sic de studio aut desiderio idololatriae dicitur Ezek. 26, Post idola patrum suorum oculi eorum. id est tenebantur desiderio idololatriae suorum maiorum. Sic dicit Ezechiel cap. 20, Singuli abominationem oculorum vestrorum abiicite. id est, idola quae mihi sunt abominatio, in quibus tamen vos oculis et corde haeretis. Oculi pleni adulterae, 2. Pet. 1. id

inquiens: Omnis qui vidit mulierem ad concupiscendum eam, iam moechavit. Huc facit Graecum proverbium, Ex visu amor. Et illud Virgilii, Ut vidi, ut perii. Sic de studio aut desiderio idololatriae dicitur Ezek. 26, Post idola patrum suorum oculi eorum. id est tenebantur desiderio idololatriae suorum maiorum. Sic dicit Ezechiel cap. 20, Singuli abominationem oculorum vestrorum abiicite. id est, idola quae mihi sunt abominatio, in quibus tamen vos oculis et corde haeretis. Oculi pleni adulterae, 2. Pet. 1. id est, adulteri tantum eo fine spectant mulieres, ut eas

interno oculo, quo Dei voluntatem ac responsa perspiciebat. Oculorum aspectus, pro iudicio. Lev. 13, secundum aspectum oculorum sacerdotis. Sic Ecclesiast. 11, Et ambula in viis cordis tui, secundum aspectum oculorum tuorum. Et Ezek. 23. Adamavit eos [?: ] conspectum oculorum suorum. Blandiri in oculis [?: ] ius, est in iudicio ipsius. Psalmo 36. Blanditur sibi in oculis suis, ut inveniat iniquitatem suam ad odiendum [?: ] excusat et laudat impius suas pravas cogitationes, ad hoc, ut eas tandem exequatur, et alios oderit ac [?: ]

patronos assertus. In eodem prorsus sensu docet et Petrus 1. cap. 2, Omnes pios esse sanctos, et sacerdotes ad offerendas spirituales hostias, acceptas Deo per Christum Iesum. Item Paulus ad Hebraeos ultimo hortatur pios, ut offerant Deo sacrificium laudis, fructum labiorum suorum. id est, gratiarumactionem, et celebrationem nominis divini. Porro in hoc verbo observandum est, quod cum Christus dicitur oblatus esse, aut oblatio, non tantum significat quod se addixerit aut devoverit Deo: sed etiam, quod se in sacrificium per passionem ac mortem obtulent. Includit

sermo eorum est fraudulentus, fallax et periurus, aut etiam blasphemiis refertus. De fructu oris satiabitur venter: Proverbiorum 12. 13. 18. id est, digna suo sermone praemia recipient. Sicut ibidem eundem sensum alia figura sermonis, sed huic valde vicina, effert in quiens: Pro ventu labiorum suorum saturabitur vir. Mementote iudiciorum oris eius, Psalmo 105. id est, doctrinae ipsius sermone propositae. Oris peccatum aut perversitas, id est sermonis. Psalmo quinquagesimonono: Propter peccatum oris eorum, verbum labiorum ipsorum. Remove a te perversitatem oris: Proverbiorum

subridens responderit, Non manum, sed faciem oportere eum osculari: indicans, eum non iam subditum, sed maritum regemque fore. Ab hac osculandi regum manus, aut etiam pedes, consuetudine, sumpsit Antichristus suae superbiae et tyrannidis symbolum, quod summos quoque reges ac monarchas adigit ad suorum pedum oscula: sicut illi etiam multi salutationis loco adscribunt, devota pedum oscula beatorum. Hispani quoque moris habent in suis salutationibus ac maledictionibus dicere, Baso tes vostres mans: aut, baso tes vostras podas, Osculor tuas manus aut pedes. OSSA, ob duriciem

quod velim ei eiusque posteris dare pacem in ea dignitate, non perdere eos, aut movere loco tam cito. Ingredi pactum, idem quod inire foedus cum aliquo. Ezech. 16. Et ingressus sum pactum tecum. id est, inii coniugale foedus. Sic 2. Par. 15, Venerunt in pactum, quod quaererem Deum patrum suorum. Idem est etiam transire in pactum. Deuter. 29. Ut transeas in pactum Dei tui, et iusiurandum eius. Pactum cum die et nocte, pro ordinatione Dei, ut sit dierum ac noctium perpetua vicissitudo. Hierem. 33. Si potestis dissolvere pactum meum cum die, et pactum meum cum nocte, ut non

nostri. Psalm. 106, Peccavimus cum patribus nostris, etc. Patres nostri in Aegypto non intellexerunt mirabilia tua. Sic saepe alias. In hac significatione accipitur Pater, cum variis locutionibus mors indicatur. Aggregari ad patres. Iudic. 2. Introire in progeniem patrum suorum, Psalmo 49. Ire cum patribus. 1 Par. 17. Ingredi ad patres suos, Genesis 15. Recolligi ad patres, 2 Reg. 22. Colligam te ad patres tuos, et colligeris in sepulchra tua. id est, moriendo associabere tuis maioribus, tum corpore in eadem sepulchra maiorum posito, tum anima in sinum

peccati, [?: ] quoquo modo perperam facti comes esse solet: cuiusmodi Deo tribuere non licet, qui omnia ita sapienter perfecteque agit, ut sit impossibile eum ullius sui consilii, facti aut dicti poenitere. Quare etiam Samuel, primo Samuelis decimoquinto, negat Deum solere poenitere suorum factorum: id enim hominum proprius esse. Sane Deum non poenitet, ut hominem solet poenitere. omnia enim eius opera rectissima, iustissima et perfectissima sunt. Dicetur etiam in Regulis [?: ge- ] bus de omnibus istis formulis, quae ab hominibus sumptae, per anthropopathiam

et elegans est sententia Pauli Gal. 6. Unusquisque portabit onus suum. ubi duplicata metaphora, tum onus quamvis [?: ] molestam, et praesertim poenas ob peccata, tum verbi Portare perpeti significat. Indicat enim Paulus veluti proverbio, aut etiam aenigmate, fore ut quisque suorum benefactorum praemia accipiat, et contra malefactores poenas luat, patiaturque. Vicina est huic locutioni valde in Sacris usitata, Portare iniquitatem, aut peccatum [?: ] quae et ipsa in diversa significata subdividitur, usitatisima tamen illa est, Luet poenas suis

Sihon, et terram eius: incipe possidere ad possidendam terram eius. id est, incipe occupare, ut eam perpetuo possideas, eave fruaris. Levit. 25: Iure haereditario possidebitis eos, ad possidendum possessionem. id est, firmo ac stabili dominio. Gen. 22: Possidebit semen tuum portas inimicorum suorum. Facere alium possidere, aut haereditare terram, est, tum obtinere aut consequi, tum et distribuere terram. Iosuae 6: Sis fortis et robustus, quoniam tu facies haereditare aut possidere populum terram hanc. Possessiones cordis: Iob 17, cogitationes denotant, quia cor eas possideat

victoriae Christi contra principem mundi evidens indicium est, quod postea eius subditi passim sunt ei adempti, dum ex falsa religione ad veram transferuntur, quodque eius religio corruit. Iohan. 14 in quit Christus: Venit princeps mundi huius, et in me non habet quicquam. id est, Diabolus cum suorum homicidarum aut persecutorum satellitio nunc appropinquat, me capturus et iugulaturus: verum cum proprie ac ratione meae personae non sim peccator vel iniustus, nihil habet in me carnifex ille, iuris: sed quod me nihilominus capiet ac interficiet, illud fiet ex mea voluntaria receptione

non tantum primam illam occupationem ac deformationem, qua Satan genus humanum in suam potestatem redactum, ex imagine Dei in suam transformavit, obiicit: sed etiam inhaerentem diabolicam malitiam, quam secum ex utero matris attulerint. Vide in voce Filii. Pervenient in progeniem patrum suorum, et usque in aeternum non videbunt lumen. id est, tandem in suo impio curriculo vitae perseverantes morientur, et in inferno in perpetuis tenebris, ubi sunt et maiores eorum, sepelientur. Vide supra in voce Generatio, cum qua hoc vocabulum interdum convenit. PROHIBEO, notae

quis se expurgaverit ex his, erit vas ad honorem sanctificatum. De hisce posterioribus tribus mundationibus aut puritatibus loquitur Paulus, cum requirit cor purum et conscientiam bona, item manus puras: 1. Timoth. 1. 2. 3. ac 2. Timoth. 1. 2. et 2. Petr. 1. Oblivionem accipiens purgationis suorum veterum peccatorum. Iacobi 4. Appropinquate Deo, et appropinquabit vobis: emundate manus ô peccatores, et purificate corda duplices animo. PUSILLUS, vide supra in PARVUS: et PUSILLUM, in voce MODICUM. PUTEUS: vide supra in voce LACUS. PUTRIS, aliquoties

Dominum: Isaiae quinquagesimo primo. Sic Psalmo nono: Non derelinquis quaerentes te. id est, suppliciter implorantes. Iob quinto: Ego requirerem Deum, et ad Deum deponerem eloquium meum. Aliquando significat studiose colere Deum. 2. Paralipom. 14: Iussit rex ut quaererent Deum patrum suorum id est, ut sedulo colerent. Sic 2. Paralip. 26: Quaesivit Deum in diebus Zachariae. In diebus autem: quibus quaesivit Iehovam, prosperum ei successum dedit Deus simulanter significat. Isaiae quinquagesimo octavo: Me quidem per singulos dies quaerunt, et scire volunt vias meas,

aliquando accipitur pro magnifacere: quasi dicas, considerare cum admiratione. Psalmo 144. Quid est homo, aut filius hominis. quod reputas eum? id est, quod adeo es de eo sollicitus? Isaiae quinquagesimotertio: Non erat ei decor, quare nec reputavimus eum. Danielis undecimo, Deum patrum suorum non reputabit. Unde Italis reputatio alicuius, eius existimationem ac dignitatem denotat. Reputari aliquando ponitur pro censeri, haberi, aut videri. Proverbiorum decimoseptimo: Stultus si tacuerit, sapiens reputabitur. id est, a multis ignorantibus eum pro sapiente numerabitur, aut

secunda adversis temperantur. Non [?: ] laeta et secunda suis doloribus. Securitatem significat, ut Iob. 5. Vastitatem et famem ridebis. Sic Iob 41. cit, Cete deridere vibrantes contra se hastam. id est, non temere eos. Sic et Deus Psal. 2 ad fremitum et furorem suorum contra ipsum et Christum eius ridet. id est, secum contemnit, aut etiam ut stultissimos deridet. Et in 17. Psalmo ridet impium, perniciem molientem piis: [?: q- ] ei de proximo adesse ac instare interitum. Aliquando simpliciter negligere, ac non curare significat: quod tamen

dolorem animi de religionis tristi statu, et amicorum aegrotatione significat. Solebant etiam in supplicando vel Deo vel hominibus, ita sordide indui: sicut supra de Ezechia, Mardochaeo, et Achabo diximus, et Daniel quoque de seipso scribit cap. 9. Sic et servi Beadad, cum caeso suorum exercitu latitarent metu regis Israel, suadent suo regi, ut induat se cum eis sacco, et imponant funes in colla sua. Sic et Romae ac in Graecia rei solebant sordidati incedere, movendae misericordiae gratia. Hinc est Saccus obsecrationis, Baruch 4: Exui me stola pacis, indui autem me

Domini, quam in [?: ] batis et calendis, et solennitatibus reliquis, iuxta [?: ] rum et caeremonias uniuscuiusque rei iugiter coram Domino, et custodire observationes tabernaculi foederi, et ritum sanctuarii, et observationem filiorum [?: A- ] fratrum suorum, ut ministrarent in domo Domini: 1. Par. ii. ¶ Caeterum Sacerdotis quoque et Pontificis quasi differentiae in veteri Testamento annotantur. I. Sum-mus sacerdos natu maximus erat inter filios et posteros Aaronis: alii aetate inferiores. II. Summus sacerdos unus erat per totam

liberos, si manserit in fide, charitate, et sanctificatione cum modestia. Contra scortatio vocatur contaminatio, impuritas: et Contaminare dicitur proprium hominis corpus, ac mentem. Quare et Latini dixerunt aliquem libidinibus contaminari. Sic David dicit, vasa, id est corpora famulorum suorum, esse sancta, quia in aliquot diebus non attigerint mulierem: 1 Sam. 22. Quinta significatio est, quod crebro verbum et nomen Sanctificationis usurpatur de quadam externa, corporea, aut etiam ceremoniaria sanctificatione hominum ac rerum: quae multiplex est. Prima est, quod

ob quam Deus irascatur. Deuteronomii vigesimo primo: Ne des sanguinem innocentem in medio populi tui. id est, ne imputes nobis. Deuteron. decimonono: Auferes sanguinem innocentem. id est, expiabis interfecto homicida. Sic et primo Reg. secundo. Sanguinem vocat David aquam, periculo mortis suorum militum allatam: 1 Paralip. 11. An sanguinem virorum istorum bibam cum animabus ipsorum? Aedificare domum sanguine: id est, oppressione et damno miserorum. Habac. 2, Vae aedificanti urbem sanguine. Micheae tertio: Qui aedificatis Sion sanguine. Sanguinem occisorum bibere, est,

est ei penitus infigi ac implantari. Sic dicit Hier. ca. 17, de nativa malitia Iudaeorum, imo et de originali peccato omnium hominum: Peccatum scriptum est stylo ferreo, et ungula adamantina exaratum est in tabulis cordis eorum. Sic contra Deus promittit, se legem suam est scripturum in cordibus suorum: Hier. 31. Hebr. 8. id est suo spiritu se renovaturum imaginem suam in eis, ut et [?: ] rint et cupide faciant voluntatem Dei: sicut si [?: De- ] gus ac verbum Dei in ipsorum corde, non iam in externo

Cuius rei plures causae afferri possent: ut sunt, quod terrena non perinde valde curant, quod multum temporis spiritualibus rebus tribuunt, quod ex charitate multa credunt, quod non perinde sollicite fraudes et astutias excogitant, quod multa pericula ac mala veritatis causa sustinent, quod suorum, commodorum gratia nihil impie iniusteque agunt, quod ex suo ingenio de aliis iudicant: quodque Domino fidentes, non perinde omnia dispiciunt aut cavent, eoque saepe inscii laqueis adversariorum circumveniuntur, et veluti oves ad mactationem trahuntur: Quare etiam bona piorum simplicitas

23 fit mentio duplicis speluncae, quam sibi emerit Abrahamus in sepulturam. Videtur autem ideo duplex aut duplicitatis spelunca dicta esse, quod (sicut etiam Aben Ezra sentit) in maiore spelunca adhuc alia minor cavitas aut exesitas fuerit, in qua tanquam arca quadam voluerit Abrahamus suum ac suorum cadaver recondi eamque magno aliquo lapide concludi. Valde usitatum fuit illis gentibus, in petrarum foraminib. aut cavitatibus, sive naturalibus, sive artificialibus sepeliri. Sic enim etiam Isaias Sebnam quaestorem obiurgat cap. 22. Quid est tibi hic, et quem habes hic,

a flatu spiritus irae tuae. Spiritus soporis: Isaiae 29, Miscuit vobis Dominus spiritum soporis. pro, stupore et gravi poena vos afflixit. IIII. Spiritus labiorum Dei: pro verbo seu ministerio docendi, quod quidem regit et gubernat Spiritus sanctus. Isai. 11, Spiritu labiorum suorum interficiet impium 2 Thes. 2, Interficiet Antichristum spiritu oris sui. V. Opponuntur crebro in Scriptura Litera ac Spiritus, hocque quadruplici ferme ratione. Primo in genere, de omni et Legis et Evangelii doctrina, ratione causae formalis: cuius respectu omnes typi, figurate

suae. id est, ut emptori pro se precium reddere possit. Substantia erat sufficientia illorum: Exod. 36. id est, materia praeparata sufficiebat ad opus propositum. Deuter. 16, luxta sufficientiam spontaneae manus tuae, quod dabis, id est, pro viribus. Leo rapiebat pro sufficientia catulorum suorum, Nahum. 2. id est, quantum sufficiebat catulis eius. Esther 1, Secundum sufficientiam erit contemptus et ira. pro, largus, abundans. Si non evacuavero nobis benedictionem usque ad non sufficientiam: Mal. 3. scilicet vasorum et horreorum, ut non possitis omnes fructus recte reponere et

dextre agere aut expedire, saepe de omnib. actionibus per metaphoram dicitur, ac tum etiam ad Deum per anthropopathiam transfertur: quia diligentes patresfamilias mane surgentes, servis ac toti familiae mandata tradunt, operasque distribuunt. 2. Paral. 36. Misit Deus ad eos per manum nunciorum suorum, mane surgendo et mittendo. Iere. 7. Misi ad vos omnes servos meos prophetas, per diem mane surgendo et mittendo. Sic et de doctore dicitur Ierem. 32, Cum docerem eos mane surgendo et docendo. Surgere aliquando exoriri, aut succedere significat, Exod 1, Surrexit interim rex novus.

est, confirma, ratum fac, vel potius reipsa praesta. sicut mox sequitur: Et fac secundum quod locutus es. Sic 2. Reg. 23, Ut suscitaret verba foederis huius, quae scripta sunt in libro illo: id est, reipsa adimpleret, Is. 44. cap. Suscitat verbum servi sui, et consilium nunciorum suorum complet. id est, stabilit et confirmat, quod per servos suos promisit, aut comminatus est. Sic suscitare verbum bonum, id est, promissionem reipsa praestare, Iere. 29 et 33. Dan. 9. Suscitare fratri semen, Gen. 38, est procreare liberos ex eius vidua, qui postea censeantur liberi

et synagogas. SYRIA, nomen totius illius regionis inter Aegyptum, Armeniam, mare mediterraneum, et Babyloniam. Sed vox Syrus, Deut. 26, significat Labanum, socerum et avunlum Iacobi. Ex institutione igitur Mosis cogebantur Iudaei coram tabernaculo aut templo offerentes, commemorare suorum maiorum historiam, pericula et liberationes Dei ex Aegypto, aliisque difficultatibus. Inter alia vero dicebant etiam, Syrus perdens patrem meum, et descendens in Aegypto: id est, voluit aut conatus est Laban perdere patrem nostrum Israelem, una cum liberis suis: sed tu deus eum

q. d. Dominus: Quid agis inepta? Satis adhuc temporis restat, ut tecum et cum fratribus meis verser et colloquar. non enim tam statim a vobis ad patrem recedo. Abi igitur potius curriculo ad meos fratres, eisque indica haec mea mandata. Solebat autem etiam apud Graecos supplicaturi, sic pedes suorum dominorum aut patronorum amplecti. Sic et Sunamitis 2. Reg. 5, apprehendit et diu detinet pedes Elisei, ita ut Geezi eam vi proturbare vellet D. Paulus Col. 2. pseudoapostolorum traditiunculas redarguens, per mimesin inquit: Ne tetigeris, neque gustaveris, neque contrectaveris. id est,

Quousque ergo non dices populo, ut revertantur a tergo fratrum [?:-rum ] ? id est, ut desinant persequi fratres suos. 1. Reg. 22, Videntes quod non esset rex Israelis, reversi sunt a tergo eius. id est, desierunt eum persequi. 2. Par. 33, Non recesserunt a tergo Domini Dei patrum suorum. id est, non destiterunt sequi et colere Iehovam. Sequi aliquem a terga, aliquando significat beneficiis prosequi eum. Ier. 32, Non revertar a tergo, ut benefaciam eis: id est, non definam eis benefacere: veluti si Deus nos passim sectaretur gestado nobis necessaria, sicut Petra

et etiam [?:--o ] indicatur. TURTUR, grus et hirundo observant tempus adventus sui, populus meus non novit iudicium Iehovae: Ierem. octavo. id est, vel bruta ipsa multo sunt intelligentiora in suis rebus, quam homines: quomodo etiam Isaias cap. 1, accusat suorum Ierosolymitanorum impietatem. Turtur ponitur pro dilectis et afflictis, quia et elegans ac mundum innoxiumque animal est, et querulum quidpiam sonat. Psalm. 79, Ne tradas bestiae animam turturis tuae, vitam afflictorum tuorum ne obliviscare. Idem bis dicit. Sic cervus ac caprea et hinnulus

viam iustorum, iter autem impiorum peribit. Psal. 102, Stulti propter viam rebellionis affliguntur. 2. Par. 13, Reliqua gestorum Abia, et viarum eius. Sic et Dei actiones ac opera, viae eius vocantur. Proverb. 8, Iehova possedit me principio viae [?: ] : id est, suorum operum. Iob 40, Ipse est principium viarum Dei: id est, robustissima bestia inter omnia a Deo creata. 2. Sam. 2, Dei perfecta est via. id est, syncera ac perfecta sunt eius opera et actiones. Prov. 3, Viae sapientiae, viae delectationis, et omnes semitae eius pax. idest, omnia

18, Deus qui das vindictas mihi: id est, das vires et successum, ut me de hostibus ulciscar. Ezech. 25, Quia fecerunt Philistaei propter vindictam, et ulti sunt ultionem. Deuter. 32, Sanguinem servorum suorum vindicabit, et vindictam reddet hostibus suis. id est, reddet eis aequales, aut etiam maiores calamitates, quales piis intulerunt. 2. Cor. 7, Tristicia effecit vindictam. id est, excitavit vos, ut puniretis peccantes. Liberationem porro vindicta significat Luc. 18, ubi in parabola viduae

Psalm. 74: Redemisti virgam haereditatis tuae, montem istum in quo habitas. Proverb. 14: In ore stulti virga superbiae. pro, stultus sibi sua stulta loquacitate graves poenas accersit, aut superbe loquitur. Pro doctrina. Isaiae 11: Percutiet terram virga oris sui, et spiritu labiorum suorum interficiet impium. id est, doctrina sua: hoc enim est sceptrum et gladius spiritualis Meschiae Ibidem est, Egredietur virga de stirpe Isai, et surculus de radicibus eius germinabit. Ubi per metaphoram virga aut germen significat ipsum Meschiam, qui veluti [?:-uus ] quidam

Sic 29, A Domino visitabitur in tonitru et concussione. Visitare aliquem iuxta eius vias, Oseae duodeci-mo, est punire pro ratione Tcelerum. Visitare iniquitatem alicuius super aliquem, est punire eum. Visitans iniquitates patrum super filios: Exodi. 34. id est, puniens posteros ob suorum maiorum enormia delicta. Visitabo super orbem terrarum malitiam, et super impios iniquitatem eorum. Is. 13. i. animadvertam in orbis terrarum peccata. Visitabo super eum vias eius. Oseae 4. Ibidem: Visitabo super filias vestras, cum fuerint fornicatae. Exodi 32, In dio visitationis

Sicut homines moriemini et sicut unus o principes cadetis. id est, sicut alius quivis homuncio. Alii vertunt, Unus [?:-- ] principibus. Unus, pro singulis. Numeri decimoquarto: Sic facietis uni: id est, singulis. Num. 17, Virga [?: ] erit capiti domus patrum suorum. pro, singulae [?: ] erunt singulis principibus. Sic etiam geminarum [?:-- ] nus interdum ponitur. Num. decimoseptimo: Pro principe uno virga, pro principe uno. id est, singuli [?: pr- ] pes virgam dederunt. Miserunt decem principes [?: ]

tuaeve uxores dicamur. Verum de hac loquutione supra in voce Nominis, et verbo Invocari diximus. Vocare significat invitare: sicut et Christus dicit, Cum facis convivium, noli vocare amicos divites, etc. Numeri vigesimoquinto, Et vocaverunt populum ad sacrificia deorum suorum. Vocare praeteritum, est, clare indicare illud. Isaiae quadragesimoquarto: Et quis, sicut ego, qui vocet quod praeteriit, annuncietque illud? id est, qui potest indicare modum creationis universi, et similia, hominibus plane ignota. Vocare famem: secundo Regum octavo, supra exposui.

dereliquisti? UVA acerba, aliquas similitudines in Sacris praestat: quarum prima est illud celebre proverbium, Ieremiae trigesimoprimo: Patres comederunt uvam acerbam, et dentes filiorum obstupuerunt. Quo dicto Iudaei accusabant Deum iniustitiae, quod se ob peccata et idololatrias suorum maiorum puniret. Verum Deus eos ibi redarguit, pronuncians fore, ut illius tantum dentes obstupescant, qui immaturas uvas comederit. id est, ut qui peccaverit, is etiam puniatur. Vuae in deserto, sunt res utiles ac gratae, ubi eas minime speres, maxime autem optes. Oseae nono: Tanquam

sancta, et rami. Item in aliam partem, in Daniele: Praecidite ramos eius. Folium, sermo doctrinae In Psalm. Et folium eius non defluet. Et aliter: Folium vestitus, et decor cum protectione divinae gratiae. Poma, Sanctorum in virtutibus fructus. In Cantico canticorum. Et manducet fructum pomorum suorum. Palma, perfectio vel victoria In Psal. Iustus ut palma florebit. Cedri, excelsioris potentiae viri. In Psal. Ut cedrus Libani multiplicabitur. In alio Psal. Et confringet Dominus cedros Libani. Olea, Sanctus misericordiae abundans fructib. In

24 25 Recordatus est verbi sanctitatis suae cum Abraham 192 17 196. Ut gloriemur in laude tua 529 37 48 109. Illaqueat foenerator omnia quae sunt ei 406 29 Excutior ut locusta 580. 37 110. Et dominabitur in medio inimicorum suorum 251. 48 Populus tuus voluntaria offeret, in die victoriae [?: ] , in ornatu sancto. Ex utero aurorae sicut ros [?:-tus ] tua 1305. 66 etc. Iuravit Deus, et non poenitebit eum, tu es, etc. 486. 51 52

[?:-tus ] tua 1305. 66 etc. Iuravit Deus, et non poenitebit eum, tu es, etc. 486. 51 52 Populus tuus spontaneus in die virtutis tuae, in splendoribus sanctorum, vel sanctitatis 202. 31 111. Memoriam fecit mirabilium suorum 654 68. 69 Magna sunt opera Domini, et explorata 292 12 14 Fortitudinem operum suorum annunciavit populo suo, dando eis haereditatem gentium 44 [?: ] Gloria et decor opus eius 364. 14 112. In memoria aeterna erit iustus

486. 51 52 Populus tuus spontaneus in die virtutis tuae, in splendoribus sanctorum, vel sanctitatis 202. 31 111. Memoriam fecit mirabilium suorum 654 68. 69 Magna sunt opera Domini, et explorata 292 12 14 Fortitudinem operum suorum annunciavit populo suo, dando eis haereditatem gentium 44 [?: ] Gloria et decor opus eius 364. 14 112. In memoria aeterna erit iustus 638 [?: ] Ab auditione mala non timebit iustus 62. 63 Corova iustorum

1- ] . 13 Tanquam vulpes in deserto prophetae tui erunt 1306. 49. 50 Minatur Deus pseudoprophetis, quod consuant pulvillos, etc. 987. [?: ] [?: ] 14 Ego Dominus respondebo ei in multitudine [?: ] lorum suorum 689. 14. [?: ] Et ferent iniquitatem suam. Sicut est iniquitas potestis, sic iniquitas prophetae 456. 56. [?: 5- ] 16 Ut recorderis et pudefias, neque sit tibi amplius apertio oris, etc. 803. 38. 39 Et facient

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report