Your search found 42890 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 42801-42890:

solum quos educat aula,
209  Flore aevi, atque illuc violentia dira coegit,
210  Ad prima evecti sint regni munera celsa, 210
211  Scilicet ut caros qui non novere parentes
212  Caesari uti patri referant benefacta recepta;
213  At nunc evenit sceleratâ fraude Dautis,

queis cingitur usque,
217  At sinit Omnipotens tenus hac custodia fida
218  In caput insurgens nunc Caesaris irruat ipsum.
219  Pareat ut miles, temnat lethique pericla,
220  Spondes in bello morituris gaudia caeli, 220
221  Accidit at nuper, statuit ceu dia voluntas,

et orbe.
228  Caesaris et ipse mones subdi mortalia saecla
229  Et cunctos illum reges superare potentes,
230  Vidimus at nuper, divino ut numine Caesar 230
231  Servi sub pedibus vitales liquerit auras.
232  Luxurie haud prohibes Turcas tabescere gentes,
233  Et nutrire

liquerit auras.
232  Luxurie haud prohibes Turcas tabescere gentes,
233  Et nutrire queant quotquot, sibi ducere sponsas,
234  Nimirum ut populi mage vis, et copia crescant,
235  Pubem ac sufficiat numerosam in tristia bella. 235
236  Iam vetus at periit tua gloria clade peractâ,

quod in Hercegovina
Stat, Smail-aga vocat servos: “Accedite, servi,
Montanosque foras educate, quos ego cepi
Et vinxi vinclis ad Morača, flumen amoenum,
Durakumque senem: mendicus me iste monebat, 5
Ut dimitterem eos. Quoniam sunt, dixit, acerbi
Christiadae: certe cervices Christiadarum
A cervice mea sunt ulturi: esurientem
Montanum murem veluti lupus horreat acer.”
Ad sua veloces properarunt munera servi. 10

“Heu! Durak, annose senex, heu! muribus istis 65
Montanis stratis quonam tu tendere mavis?
Forsitan ad Montes? Montani in Montibus adsunt;
Ad campos fors? in campos de Montibus illi
Desilient; forsan vives, caput ut tibi collo
Tollatur? Tantum ad nubes tibi tendere restat. 70
Revera mures rodunt, sed corpore terram
Detorquent: aquila ad caelum sese unica tollit.
Ad furcam! laqueoque senem suspendite duro,
Ut

caput ut tibi collo
Tollatur? Tantum ad nubes tibi tendere restat. 70
Revera mures rodunt, sed corpore terram
Detorquent: aquila ad caelum sese unica tollit.
Ad furcam! laqueoque senem suspendite duro,
Ut sapiat, quam illi timor afferat utilitatem.
Et si Turca quis hic existat, qui quoque viles 75
Christiadas timeat, tollam sub nubila caeli
Illum, ut ibi nigris corvis stet praeda cruenta.”
Omnis in ore deest servis

tollit.
Ad furcam! laqueoque senem suspendite duro,
Ut sapiat, quam illi timor afferat utilitatem.
Et si Turca quis hic existat, qui quoque viles 75
Christiadas timeat, tollam sub nubila caeli
Illum, ut ibi nigris corvis stet praeda cruenta.”
Omnis in ore deest servis sonus, unguibus istam
Arripiunt praedam. “Veniam” rogat et gemit aevo
Languidus, illius quoque natus Novica clamat 80
Et lacrimat “Veniam!

Esse tamen quaedam, quae illum procedere cogant.
Montes Cuce ferus caute pertransiit heros,
Posthac pugnaces quoque Bjelice, denique montes
Čekliće praeruptos attingit et hos attingit 125
Auxilioque Deum vocat, ut transcendere possit
Hos quoque non visus, non exauditus ab ullo:
Conspicuum est illum non velle occumbere mortem,
Esse tamen quaedam, quae illum procedere cogant.
Novica ruc venit, cum in Cetinje rure secundo 130

Corde fero demum tormentum, ac hoc superare
Non valeo, quod adhuc trahit auras tortor acerbus. 150
Sed per supremum supplex te posco Tonantem,
Permittas dominum mihi adire tuumque meumque,
Ut de corde meo possit tormenta movere.”
Et vigil haec illi prudentius ore reportat:
“Arma repone, heros ignote, caputque deinde 155
Ferre potes, quocumque trahit tua te ipsa voluptas.”
Tempore, magnificas quo Turca

In Cetinje, in Monte Nigro surrexerat agmen.
Exiguum numero, sed pugnis vivida virtus. 160
Vix numerat fortes centum, non, hercule, lectos
Ob formam faciemque decoram, sed cor ob acre;
Quisque petiturus non plures, ut dare possit
Terga fugae, verum binos, ut scindat eosdem,
Et moriturus quisque libens est pro cruce sacra, 165
Qua signat se, pro cruce libertateque cara.
Agmen inauditum! collectum non velut agmen

Exiguum numero, sed pugnis vivida virtus. 160
Vix numerat fortes centum, non, hercule, lectos
Ob formam faciemque decoram, sed cor ob acre;
Quisque petiturus non plures, ut dare possit
Terga fugae, verum binos, ut scindat eosdem,
Et moriturus quisque libens est pro cruce sacra, 165
Qua signat se, pro cruce libertateque cara.
Agmen inauditum! collectum non velut agmen
Colligitur solitum; veluti prius haud volitabat

Colligitur solitum; veluti prius haud volitabat
Tunc super auras vox: “Ad fauces se ferat heros!”
Ac Echo resonans: “Ad fauces se ferat heros!” 170
Ex latebris tunc non referebat ad aethera voces.
Ut vox mystica, qua Superi tantummodo fantur,
Huc illuc Nigrum per Montem murmur opacum
De saxo ruit ad saxum; mirabile dictu!
Per tenebras censes algentia saxa vigere: 175
Haec trepidant, cupiunt, tollunt caput, ex

Vero gelata velut nuber horrenda flagella
In gremio celat, stillat mussansque minatur
Perniciem diram regioni, quam petit: agmen 205
Sic tenebris cinctum, dextrae velut assimilatum
Aeternae, tacitum procedit, ut impius ex his
Addiscat, fulmen si protinus ad scelerata
Responsum non det, se culpa haud esse solutum:
Hoc gravius feriet, quo tardius incutit ictus. 210
Arma micantia non crepitant, nec murmure montes

rubescere visa est,
Agmen ad illustrem fluvium, cui Morača nomen,
Venit, ab hoc nomen regioni educitur illi.
Hic transire diem validum consederat agmen. 225
Hic madido iacuit revolutus gramine, somno
Ut recrearet iam fessas in corpore vires:
Hic autem ignerium ballistae cernit acerbum
Ac accurate plumbum letale recenset,
Cote sui fidum vel laevigat ensis acumen: 230
Hic chalibe ex saxo scintillam excudit et illam

Qui sese defert ad caelum ex floribus, albo
Ex mundo necnon ex sanguine pro cruce fuso.
Cum melioris heri famulus bonus agmen adiisset,
Auxilium Domini optavit, et inde vocatis
Fortibus ut iuvenis saxum conscendit in algens, 255
(Algebat saxum, sed cor fervebat) honestus
Et bonus ista senex tunc verba ferebat ad agmen:
“Tutores patriae, soboles mea, vos generavit
Haec regio, vere praerupta, sed aurea

Quod, dum istae somno, morti vos membra dabatis.
“Pro cruce vos sacra prompti estis cedere vita.
Nunc etiam pro illa consurrexistis in arma, 300
Divae irae fortes ultores. Est opus illi,
Qui servire Deo mavult, ut corde polito
Serviat et sceleris purus sua debet obire
Munera qui promptus peragit mandata superna.
“Si fratrem verbo quis vestrum offenderit unquam; 305
Vel scelerans animam vitam resecaverit hostis

superni
Particulam panis, sacram escam; cuique superni
Dat vini iuveni guttam quoque, pocula sacra.
Prodigium magnum rutilans sol lustrat ab alto:
Debilis annosus restaurat debilitatos 370
Mortales, ut par Divo vis fiat eorum.
Sicque refecti inter se basia fida dederunt.
Immotum summo stetit agmen Numine plenum,
Nequamquam velut ensis inunctus sanguine, vulnus
Quo letale datur: sed ut aurea sanctaque penna, 375

Mortales, ut par Divo vis fiat eorum.
Sicque refecti inter se basia fida dederunt.
Immotum summo stetit agmen Numine plenum,
Nequamquam velut ensis inunctus sanguine, vulnus
Quo letale datur: sed ut aurea sanctaque penna, 375
Qua Deus acta notat patrum pro posteritate.
Occiduus sol iam se vertice condidit alto;
Discessitque senex ac agmen se tulit ultra.

papiliones 410
Vertit equum huc illuc et in hasta coniicienda
Exercet claros oculos dextramque virilem.
Nunc socios superat saltu, nunc praestat in hasta
Eiaculanda illis: gravis heros, sit homo talis!
Ut vidit, qualem ducunt o ruribus illi 415
Praedam exactores, praeceps quasi fulmen in ipsam
Quadrupedis celeris quatiens terga irruit atrox,
Atque volans rapuit iaculum, quod, ad experiendum,
Versus Christiadam primum

sed vero lupum icit atrocem
Et Saferi unum lumen de sede revellit, 425
Qui tunc Christiadam vinctum ducebat ad Agam.
Prosiliit virides in glebas lumen ademptum
Et rorabatur tepefacto Turca cruore.
Ut serpens stridit privatus lumine Turca,
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma: 430
Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis

Qui tunc Christiadam vinctum ducebat ad Agam.
Prosiliit virides in glebas lumen ademptum
Et rorabatur tepefacto Turca cruore.
Ut serpens stridit privatus lumine Turca,
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma: 430
Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum.
Exarsit

Turca,
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma: 430
Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum.
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma. 435
Eheu, care Deus, quae sunt ventura deinde,
Christiadae sceleris cum iam nunc labe notentur!
“Jašar, Omere, Chaso, Mujo, propago canina

Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum.
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma. 435
Eheu, care Deus, quae sunt ventura deinde,
Christiadae sceleris cum iam nunc labe notentur!
“Jašar, Omere, Chaso, Mujo, propago canina
Detractis frenis in aperto flectite campo

Eheu, care Deus, quae sunt ventura deinde,
Christiadae sceleris cum iam nunc labe notentur!
“Jašar, Omere, Chaso, Mujo, propago canina
Detractis frenis in aperto flectite campo
--20--
Quadrupedes, ut iners vulgus videamus ibidem 440
Currere!”Bos sicut furibundus mugiit Aga.
Veloces servi properanter iussa capessunt,
Quadrupedes flectunt sine frenis campo in aperto.
Alte servorum resonat clamoribus aether,

Carnis agrum planum defecti, viribus isti 470
Defecti sunt et madidi sudore steterunt.
Tunc ait Aga suis: “Iuvenes, obeuntibus istis
Omne tributum obiit; vitam vos reddite vulgo,
Ut mihi pro vestra servetis parte tributum.”
Tum peioris heri servi nequam arripuerunt 475
Saeva flagella; dehinc ab equis cito desilierunt
Vulgus adorturi tristi fere morte peremptum,
Ut miserum in lucem revocarent

reddite vulgo,
Ut mihi pro vestra servetis parte tributum.”
Tum peioris heri servi nequam arripuerunt 475
Saeva flagella; dehinc ab equis cito desilierunt
Vulgus adorturi tristi fere morte peremptum,
Ut miserum in lucem revocarent vulgus ab Orco.
Lora flagellorum a dextra vibrata perita
Per sensus auras expertes sibila tollunt, 480
Et triplex mordax illorum dens cruciatam
Et surdam carnem corrodit: sanguineosque

aequor aquamque,
Hospitium vitreum, quo possent usque vagari, 505
Montanisque feris campos gelidasque cavernas,
Montes et virides silvas dedit. At miserando
Vulgo? Nec crustam panis porrexerat atri,
Ut lacrimis illam perfunderet. Ast ego fallor!
Ipse Deus dederat, sed iam abstulit omnia Turca. 510
„Eia.. tributum!“ Sed vulgo nunc unde tributum?
Unde talenta dabit propriam qui non habet aedem,
Aedem tranquillam,

Experti servi miserabile vulgus inuncant 530
Et praecellit in his Saferus luminis orbus,
Quem subit ad plausum maiorem laetitiamque
Cunctorum rabies ulcisci lumen ademptum.
Vincla fremunt, ut bos Saferus mugit agrestis:
„Eia age, vulgus, opus tibi sit conferre tributum!“ 535
Et miserum vulgus gemitus de pectore ducit:
„Panem, here, panem, namque diu non vidimus illum!“
„Expecta, vulgus, caelo dum

somnia non sunt,
Haud dubie, minime tu propter somnia fleres.
Aestuat interea prae papilionibus ignis,
Qui curae Turcis est. Hic nova porrigit igni 580
Nutrimenta, ambas buccas hic inflat et illum,
Ut melius flagret, spiramine concitat oris;
Hic pedibusque decussatis ad humumque retortus
In longoque veru conversans arietem opimum
Iuxta illum sidit. Sevosus stillat et ingens 585
Ad prunas aries stridet, dum lucida

aquae curarunt; atque placenta
Carneque se recreant Stygioque furore rigantur.
Cum Smail-aga famem saturaverat atque furorem 600
Viventem geminaverat hocce sequente furore,
Exarsit rursus furians ut vivida flamma:
Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare 605
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum:
Exarsit

furore,
Exarsit rursus furians ut vivida flamma:
Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare 605
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum:
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma,
Et posthinc servis: „En exuberantia carnis,
Nuda fame presso vulgo vos proiicite ossa,
Proiicite ossa, alio carnem transferte perustam, 610

Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare 605
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum:
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma,
Et posthinc servis: „En exuberantia carnis,
Nuda fame presso vulgo vos proiicite ossa,
Proiicite ossa, alio carnem transferte perustam, 610
Omnia, dum voco vos, debent haec esse peracta.“

saevissima corde dolenti,
Cor dolet, ast oculus lacrimarum non madet unda.
Cum servi fuerant ad iussa obeunda parati,
Illorum rapuit fervens insania mentem,
Imprimis mentem Saferi lumine laesi, 625
Ut Smail-aga furens illos clamore moveret:
„O iuvenes, ehodum, confestim desidiosos
Christiadas fragilis tiliae suspendite ramo!“
Interea Smail-aga sedet sub papilione
Et Bauk, astutus dux, cum illo, Mustapa,

pictum convolvitur umbris,
Et, si trans densas nubes tu cernere posses,
Pleiades, parvas stellas, trepidare videres 660
Supra papilionem et te stans ante corusca
Sidera cerneret ex occasu luna bicornis,
Ut te dux aries cernit stans prae grege miti.
Caeca foris nox est et surda nec ulla sonat vox,
Sed tantum sensim mussat tenuissimus imber, 665
Caelum ut si doleat. Devicta luce tenebrae
Involvunt

Sidera cerneret ex occasu luna bicornis,
Ut te dux aries cernit stans prae grege miti.
Caeca foris nox est et surda nec ulla sonat vox,
Sed tantum sensim mussat tenuissimus imber, 665
Caelum ut si doleat. Devicta luce tenebrae
Involvunt densae campos et culmina montis,
Ut digitos haud ante oculos discernere possis,
Nedum ea, quae offendis gradiens per opaca viarum.
Vae misero, quem, dum graditur, nox arripit

Caeca foris nox est et surda nec ulla sonat vox,
Sed tantum sensim mussat tenuissimus imber, 665
Caelum ut si doleat. Devicta luce tenebrae
Involvunt densae campos et culmina montis,
Ut digitos haud ante oculos discernere possis,
Nedum ea, quae offendis gradiens per opaca viarum.
Vae misero, quem, dum graditur, nox arripit ista, 670
Nec locus est illi, caput in quem abstrudere possit!
Oppositi venti

Et cupit hospitii comis contingere portam. 705
Sed iam tunc fulgor vibratus ab aethere primus
Aspexit latitans agmen post papiliones
In stationes tres positum, quo fortius esset.
Ac illic stetit agmen opacum fulmen ut instans,
Aut exardescens veluti Vulcania spuma, 710
Quae ruit in vallem de ignitis montibus hora,
Qua nil curantes homines dant membra quieti.
Immotum manet et voces aure aucupat agmen,
Ut cognoscat

fulmen ut instans,
Aut exardescens veluti Vulcania spuma, 710
Quae ruit in vallem de ignitis montibus hora,
Qua nil curantes homines dant membra quieti.
Immotum manet et voces aure aucupat agmen,
Ut cognoscat ubi dominus det lumina somno,
Sed nullam vocem captat, nisi quod petulanter 715
Et propere notus Safer sociique cachinnant
Praelibantque graves cruciatus Christiadarum.
Aga sedet magno sub papilione:

Ornatos gladios, pulchras iuvenesque puellas,
Venatus, aurum, falcones bellaque saeva,
Heroes Montis Nigri palosque tremendos, 725
Subtiles hastas quoque letiferasque sagittas;
Exarsitque deinde furens ut vivida flamma:
Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare 730
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum.
Exarsit

Exarsitque deinde furens ut vivida flamma:
Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare 730
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum.
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma;
Ast ubi pendentes de trunco viderat heros
Inter ferra fides blandas, violentia flagrans
Sanguine repressa est aliquantum et sanguis

Dedecori tali forti est urgere tributum,
Non cumulare illud, vibrantem coniicere hastam
Et non icere metam, et eo magis obcaecare 730
Pro vulgo Turcas, ut vulgus rideat illum.
Exarsit Smail-aga furens ut vivida flamma;
Ast ubi pendentes de trunco viderat heros
Inter ferra fides blandas, violentia flagrans
Sanguine repressa est aliquantum et sanguis amarus 735
Dulcuit instanter fidium modulamine

aestu
Me meditante e festucaque bibente tabacum, 750
Quod nos deterret nox, ne nos exhilaremus
Thus vulgo dantes. Tu cantor es, hercule, notus,
Ast ego sum valde cupidus cantusque fidisque:
Eia cane, ut fervens de corde cupido recedat.“
Tum stetit evellitque Bauk de cardine chordas, 755
Deinde decussatis pedibus mitisque resedit
Sede priore fideque canora ad molle cubile
Admota plectrum per caudam duxit equinam

„Care Deus, dictu mirabile! quam potis heros
Rizvan-aga erat et gladio teloque vibranti,
Ignivoma saeva ballista ac ense cruento
Et palmis et equo veloci! Kosovo campum 765
Aga adit, ut quaerat saevum imperiale tributum:
Ex auro nummum stricte hic a quoque requirit,
Ac a quoque foco vult et iubet arietem opimum
Necnon alternam, iuvenem pro nocte puellam.
„Aga requirit ubique tributum, at vulgus

Ex fidibus donec deductum est carmen amoenis
Ac hodie caecus cantor per Kosovo cantat: 790
„Rizvan-aga potens certe semissis erat vir.“
Dum fatale melos vafri resonabat ab ore
Cantoris Bauk ut tonitrus, qui fixit in Aga
Et non in cantore oculos, hic eius in ore
Angores, luctus, iras rabiemque furentem 795
Et centum Furias alias agnoscere quibat,
Quae motae zephyro risus in corde

in corde superbo
Iucundos fodiunt sibi nidos ungue cruento.
Flamma cruenta prius tumidas exarsit in iras
Illo in corde calens adversum ignobile vulgus, 800
Contra Christiadas viles haud quippe merentes,
Ut iuxta Turcas calefiant solis ab aestu.
Ferra, venena, capistra, truces palos gladiosque
Fervescens oleum, flammam tormentaque centum
Momento minimo tunc heros mente reponit, 805
Ut compungentis risus vestigia

haud quippe merentes,
Ut iuxta Turcas calefiant solis ab aestu.
Ferra, venena, capistra, truces palos gladiosque
Fervescens oleum, flammam tormentaque centum
Momento minimo tunc heros mente reponit, 805
Ut compungentis risus vestigia tollat
Atque sono fidium famae praeconia servet.
Atra tegit nubes austera supercilia eius;
Ardescunt oculi sicut Vulcanius ignis;
Illius malas allambit flamma rubescens; 810

nares illius acerbo;
Sub nivea spuma inferna videtur in ore
Significatio, quae clare quasi dicat: iniqui
Christiadae pereant, et carmina sola cavenda!
Cum Bauk effudit postremum pectore verbum, 815
Ut fulgur celebrum subiere haec eius inane:
Dedecori testis non est tantummodo vulgus,
Non est os, non sunt oculi tantummodo vulgo;
Percute vulgus, eho! cum vulgo percute Turcas
Et cures servare tuum spectabile

Vult mundo, verum tremor eius concutit artus. 825
Cum demum minime magnum celare furorem
Amplius adstantes potuisset, surgit et edit
Clamorem furians: „Iuvenes, estote parati!
Ut pereat vulgus, fulgentes sumite cultros,
Ardescens oleum, gladios palosque tremendos, 830
Urite flammis et Stygias dissolvite vires!
Carmina me dicent heroem: ut victima cuncti
Ad finem debent istum decedere

„Iuvenes, estote parati!
Ut pereat vulgus, fulgentes sumite cultros,
Ardescens oleum, gladios palosque tremendos, 830
Urite flammis et Stygias dissolvite vires!
Carmina me dicent heroem: ut victima cuncti
Ad finem debent istum decedere vita!“…
Vix Smail-aga furens finem dedit ore loquendi,
Cum ballista foris explosa superstes in umbras 835
Saferi lumen sparsit, qui promptus ad Agam

Ille quis est, qui iuxta Agam iacet exanimisque
Bile tumens frendet crudelis in exanimatum? 880
Novica adest notus: Chaso prostraverat illum,
Cum heros incurrit per Turcas morte leonem
Iam stratum, a collo caput ut divelleret illi.
Exitiosa tubis ex saevis grando quievit,
Dein se grando furens ex aethere rupit: et agmen 885
Immisit pernox se papilionibus albis.
Nox horrenda, nigra est, obscura et sanguine sparsa;

RISUS PANIS
Accipe serene omnia in vita,
Dum in anima tua
Cuncta in somno vivunt
Ut semen tritici,
Quod in tenebris silet;
Et laetitia in eo floret
aristarum flavarum in sole
Ac risus dulcis panis. MANE

flori recenti
similis illa
veris nascentis
abdita pandit

Carmine tota vicinia exultat
sole oriente
In manibus puellae viridis
ramus olivae
Oculi eius columbarum volatus per aerem

Et splendens ut nuntia veris
calcat per viam
pulchrior vere
amoenior sole MUNUSCULA MARIS

Caecus nauta
sedens in

Neven Jovanović Versio prima. MIROSLAV KRAVAR Quaeso, doctissimi collegae, ut mihi liceat hoc in Coetu ea, quae de studiorum classicorum in re publica Iugoslavia statu suo tempore in ephemeride «Romanitas» pluribus verbis exposui, in pauca conferre, quo facilius appareat parem aut similem saltem horum studiorum condicionem in variis non solum Europae

agere. Dies me deficiat, si ordine exponere velim, quam abundanter olim in urbibus Slavorum meridianorum, imprimis apud eos, qui ad occidentem vergunt, studia classica floruerint, quae praeclara scriptorum studiosorum sapientium ingenia contenderint, ut Latini sermonis usum conservarent atque propagarent, quotque opera hac lingua edita cum Latinas tum etiam Slavicas litteras locupletaverint. Nam eo tempore lingua Latina apud nos non solum in Ecclesia aut in schola, sed etiam in tota fere vita publica complures utebantur.

somno exciti, ad patrii sermonis studia se contulerunt atque eum, quamvis etiamtum maxima ex parte sub alienorum dicione atque imperio essent, tamen magis magisque colere eoque in propriis litteris multo latius multoque aptius quam antea uti coeperunt. Quo factum est, ut lingua Latina nullo iam modo eum honoris locum retinere posset, quem antea habuerat. Haec ego omnia nimis vetera satisque cognita praetereo, ut ad hodiernum studiorum Latinorum statum veniam. Inter duo bella universalia in Vetere

magisque colere eoque in propriis litteris multo latius multoque aptius quam antea uti coeperunt. Quo factum est, ut lingua Latina nullo iam modo eum honoris locum retinere posset, quem antea habuerat. Haec ego omnia nimis vetera satisque cognita praetereo, ut ad hodiernum studiorum Latinorum statum veniam. Inter duo bella universalia in Vetere Iugoslaviae regno duo erant scholarum genera, in quibus discipuli puerili aetate lingua litterisque Latinis instruerentur: alterum erat gymnasium classicum, in quo

iam rei publicae ratione, quae post alterum bellum universale est constituta, multa sunt in scholarum provincia partim renovata partim funditus mutata. Multae novae scholae et quaedam novae Universitates ortae sunt, aliquot vetera gymnasia classica sunt clausa, nonnulla nova aperta, sed ita tamen, ut omnium numerus minor esset quam ante bellum. Praeterea in gymnasio quod dicitur communi biennium tantum linguae Latinae consecratur, quo fit, ut litteris non solum Latinis sed etiam omnino classicis in singulos annos minus studeatur. Cuius rei causas si quaerere velis, duas

Multae novae scholae et quaedam novae Universitates ortae sunt, aliquot vetera gymnasia classica sunt clausa, nonnulla nova aperta, sed ita tamen, ut omnium numerus minor esset quam ante bellum. Praeterea in gymnasio quod dicitur communi biennium tantum linguae Latinae consecratur, quo fit, ut litteris non solum Latinis sed etiam omnino classicis in singulos annos minus studeatur. Cuius rei causas si quaerere velis, duas forsitan invenias, quae adulescentium animos maxime ad hoc studiorum genere deterreant: unam celerrimum scientiarum progressum, cuius omnes

civitatis rationem, quae eas praecipue artes curat, quae ad novam rem publicam aedificandam pertinere videntur. Quod autem ad ipsas antiquitatis disciplinas, quae philologia classica continentur, eae nihilominus in Universitatibus strenue coluntur, ut ex ephemeride semestrali "Živa antika" (id est "Antiquitas viva"), quae Scupis iam sedecim annos editur, iudicari potest. Hoc rerum statu scientia linguae Latinae magis magisque singulis artibus atque disciplinis servire

incipit: historiae, archeologiae, philosophiae, medicinae, iurisprudentiae etc. Quid mirum, si in aetate technica viventes studia antiquitatis e scholarum scamnis paulatim recedere videmus atque magis magisque in alias provincias transire? Nostrum certe est summa ope niti, ut omnia quae veteres nobis memoria tradiderint ab oblivione vindicemus, sed tempora mutata monere videntur novis quibusdam itineribus opus esse, quae nos ad hanc metam perducant, eoque magis, quod in variis nationibus non eaedem sunt vitae condiciones, quae studia

nationibus non eaedem sunt vitae condiciones, quae studia nostra vel provehere vel retardare possint. Haud sane dubium est, quin hic Conventus, sicut alii eiusdem generis coetus, quippe qui hac in re auctoritate plurimum valeant, efficere possint, ut in studiis Latinis provehendis multa in commune statuantur. In his mihi eae sententiae maximi momenti esse videntur, quae hac in re ad omnium nationum unitatem pertinent. Qui enim fines sint destinandi, quae methodi adhibendae, quae auxilia petenda, hoc potissimum loco

dictum vetus animae
in luce consummabitur In unda
Molliter
in unda cor nostrum oscillat
Leniter
o formosa visio crepusculi
manibus rosis purpureis plenis
ad cor nostrum ut mater
pia nostra mater venis Carmina mea
Carmina mea visibiles movere fontes
Multa illa invisibilia
in corde meo videre
ac in cordibus florum
hominum
arborum hilariumque

hominum
arborum hilariumque avium Exegi parvum tumulum
Fortunam parvam in libris relicturus
cum ero in aeternum abiturus
quia opus tantum praesensio cordis fuit
animae quae nunc ut cicada in luce fluit
Felix eram cum aliis potens gaudere
Sospes ero vere humilis
poetis multis haud similis... Parcae Parentinae
In die plena lucis
undique undae redundantes

induti pallio solari
canticum caeruleum
poesi ebrium Multa latent
In gremio densi rubeti
avis parva refugium quaerit
At illico serpens clam expectat
Multa nobis
ut avi parvae
multa latent. Incipiunt cicadae
Incipiunt cicadae garrulae
in ramis olivarum
cantum suum matutinum
flatu ardentis solis ictae
Et dissipat ventus amoenus

in litore
post piscatum nocturnum
pisces coctos cum pane edentibus
ac vinum bibentibus
cum cantu tristi
avorum nostrorum more
Sed audiens amicorum cicada carmen
aliquantum stridere sistit
et denuo incipit carmen suum canere
ut mater cantilenam piscatoribus
fessis nunc in umbra olivarum
quiete dormientibus... Tremens in undis
Tremens in undis navicula
tam tristis spectat crepusculum
donantem ei carmen

de ignotorum tessellatis cantat simulacris
humili incitata pulchritudine Pallio caeruleo
Pallio amictus caeruleo
in vertice montis saxosi sedeo
Cor meum video ad olivam quietis plenam
ut ad matrem avolavisse
Et illa sapiens foliis mollibus
in vento argenteis
illa vetus oliva risu viridi
susurrans cor ut pilam mihi porrigit
cantilenam saepe cantans nitidam
consolans semper animam lacrimis madidam.

caeruleo
Pallio amictus caeruleo
in vertice montis saxosi sedeo
Cor meum video ad olivam quietis plenam
ut ad matrem avolavisse
Et illa sapiens foliis mollibus
in vento argenteis
illa vetus oliva risu viridi
susurrans cor ut pilam mihi porrigit
cantilenam saepe cantans nitidam
consolans semper animam lacrimis madidam. (Parentii, 1967) Zagreb. T. Smerdel.

inter arma commercium cum Ciceronis lingua intermiserunt. Ludi, gymnasia, academiae, quae volventibus annis variis in urbibus »reliquiarum« Croatiae constituebantur, bonarum artium et latinitatis sacraria exstiterunt. Sermo Latinus Croatis quasi publicus evasit. Inde factum est, ut universa fere iuris publici ac privati monumenta (leges et articuli diaetales, diplomata, acta iudiciaria et notaria, litterae privatorum) longo saeculorum tractu Latine scriberentur. Haec lingua adhibebatur in curiis, tribunalibus, in foris, in publicis congregationibus, in scholis,

privatorum) longo saeculorum tractu Latine scriberentur. Haec lingua adhibebatur in curiis, tribunalibus, in foris, in publicis congregationibus, in scholis, quin etiam in familiaribus et privatis congressibus. Sacerdotes, nobiles, cives, milites, docti indoctique omni ope nitebantur, ut Latinis litteris instituerentur Latinoque sermone assuescerent. Non videbatur, ut Ciceronis verbis utar, tam praeclarum esse scire Latine, quam turpe nescire. Nihilominus lingua Latina, quippe quae plebis non propria fuerit, apud Croatas nullo modo communis dici potest,

in curiis, tribunalibus, in foris, in publicis congregationibus, in scholis, quin etiam in familiaribus et privatis congressibus. Sacerdotes, nobiles, cives, milites, docti indoctique omni ope nitebantur, ut Latinis litteris instituerentur Latinoque sermone assuescerent. Non videbatur, ut Ciceronis verbis utar, tam praeclarum esse scire Latine, quam turpe nescire. Nihilominus lingua Latina, quippe quae plebis non propria fuerit, apud Croatas nullo modo communis dici potest, sed lingua tantum cultorum virorum. quibus in scholis cum labore discenda

Croatas multa opera lingua Latina conscripta (magna ex parte inedita), quae rei publicae litterariae totius Europae nunc quoque decori sunt. Scriptores Croatici, qui sermone Latino scripserunt, nullum genus scribendi a se alienum putabant. Eorum id genus opera tam multa sunt, ut a quodam nostro viro docto vetustiores Croatarum litterae optimo iure bilingues, i.e. Croaticae et Latinae dictae sint. Si in hac Croatarum elegantissima Latinitate scribentium multitudine quaeras, cuinam palma danda sit, auctoribus, qui saeculo XVIII primisque triginta annis

cuinam palma danda sit, auctoribus, qui saeculo XVIII primisque triginta annis saeculi XIX floruerunt et quorum plerique Ragusii nati sunt, illam prae ceteris deberi invenias. Hi enim scriptores in adhibenda lingua Latina tantam cognitionem, praestantiam nitoremque exhibuerunt, ut ab universis fere eiusdem temporis viris eruditis uno ore celeberrimis veteribus scriptoribus aequiparandi dicerentur. Facere non possum, quin hic magnum numerum nostratium, qui lingua Latina usi sint, meliorem vitae partem, immo omnem vitam in diversis Europae

partem, immo omnem vitam in diversis Europae partibus transegisse atque patriae suae parum profuisse, dolenti animo commemorem. Verumtamen cum plurimi eorum acerrimi ingenii essent litterisque ac studiis impigram operam navarent, tantam apud exteras nationes famam sibi conciliaverunt, ut patriae suae gloriam non parum auxerint. Inter hos nostros linguae Latinae cultores multi ardentissimo patriae amore enituerunt. Testantur id verba Nicolai Modrussiensis, assertoris liturgiae glagoliticae, Georgii Sisgorei, Marci Maruli Spalatensis, Simonis Begnii ceterorumque oratorum

aetatis Iugoslaviae condendo vacantibus inserviret. Cum autem apud nos, quod ego sciam, nemo adhuc provinciam istam exantlaverit, licet sperare, deficientibus aliis subsidiis bibliographicis, hunc indicem ceteris quoque viris doctis alicuius utilitatis fore. Ut nunc res est, absolutam litterarum Latinarum Croatiae bibliographiam ad praesens confici non posse persuasum mihi habeo. Litterarum populi Croatici hereditas diversissimis de causis tam distracta est, ut ad omnium librorum editiones comparandas plurimorum eruditio et longa

hunc indicem ceteris quoque viris doctis alicuius utilitatis fore. Ut nunc res est, absolutam litterarum Latinarum Croatiae bibliographiam ad praesens confici non posse persuasum mihi habeo. Litterarum populi Croatici hereditas diversissimis de causis tam distracta est, ut ad omnium librorum editiones comparandas plurimorum eruditio et longa indefessaque indagatio requirantur. Si hic labor ad elaborandam Latinitatis Croaticae bibliographiam, quae jam dudum in votis multorum est, vel minimum contulerit, id mihi satis superque erit.

Bibliotheca conventus Fratrum minorum Ragusii, Bibliothecae scientiarum Ragusii, Spalati, Iaderae, duo Archiva historica Iaderae et Zagrabiae. Auctor huius indicis, parvo spatio ad perficiendum opus sibi relicto, ex memoratis thesauris librorum non omnia depromere et invisere potuit, ut voluerat, sed non raro ex catalogis ipsis ei hauriendum fuit. Simili modo, quae ex singulis auctoribus deprompserat, deficientibus ipsis libris aliisve testimoniis, recognoscere nequivit, sed, ut invenerat, retulit. Quae omnia si benevolus lector, aequus rerum aestimator,

opus sibi relicto, ex memoratis thesauris librorum non omnia depromere et invisere potuit, ut voluerat, sed non raro ex catalogis ipsis ei hauriendum fuit. Simili modo, quae ex singulis auctoribus deprompserat, deficientibus ipsis libris aliisve testimoniis, recognoscere nequivit, sed, ut invenerat, retulit. Quae omnia si benevolus lector, aequus rerum aestimator, recte consideraverit, spero fore, ut multis, quae in hoc indice minus elaborata videantur, benigne indulgeat. Nihilominus in hoc elencho plurima nova adducuntur, quae litterarum Croaticarum historiae

ipsis ei hauriendum fuit. Simili modo, quae ex singulis auctoribus deprompserat, deficientibus ipsis libris aliisve testimoniis, recognoscere nequivit, sed, ut invenerat, retulit. Quae omnia si benevolus lector, aequus rerum aestimator, recte consideraverit, spero fore, ut multis, quae in hoc indice minus elaborata videantur, benigne indulgeat. Nihilominus in hoc elencho plurima nova adducuntur, quae litterarum Croaticarum historiae adhuc latuerunt. Lacunis enim supplendis imprimis operam navandam censui ad bibliographiam nostram id maximi momenti esse

paucas, quas ad quaedam illustranda vel detegenda utiles iudicavi. In conscribendis notis usus sum sermone Latino, quo exteris quoque viris usus huius indicis commodior fieret. Oro et rogo benevolos lectores, quae hoc in opere emendanda vel supplenda animadvertant, ut vel ipsi suppleant vel me certiorem facere dignentur, quo prius in supplementis edendis addi et corrigi possint. Omnibus, qui in perficiendo hoc elencho quolibet modo me adiuverunt, praecipue doctori Aurelio Herkov, gratias ago maximas.

inde nullo modo fieri potuit, quin multa in ea errata remanerent. Haec itaque spalmata typothetica aliaque quaedam menda, quae culpa nostra libro irrepserant, in nova editione imprimis sub limam revocanda putavi. In decursu autem laboris id quoque semper prae oculis habebam, ut et alia opera Latina nostratium, quae priori Tomo abesse dolebam, pro viribus in hunc novum Tomum referrem. Ad supplendum opus etsi et tempus et subsidia in adeundis bibliothecis prorsum deerant, nihilominus CCL plus minusve titulos novos adiectos, lector,

suppetebat, publici iuris facta est, pars decursu temporis curantibus diversis doctis viris typis mandata, tertia pars ( chartae doctae, Iuppiter, et laboriosae ) adhuc usque inedita remansit. Nescio certe qua iniquitate fati acciderit, ut complura ex illis, quae in lucem emissa non sunt, eo usque delitescant, ut incompertum sit, an amplius extent an non. Nisi uspiam in publicis privatisve bibliothecis tabulariisque sine auctoris nomine reiecta putrescunt, prorsus periisse credenda sunt.

doctis viris typis mandata, tertia pars ( chartae doctae, Iuppiter, et laboriosae ) adhuc usque inedita remansit. Nescio certe qua iniquitate fati acciderit, ut complura ex illis, quae in lucem emissa non sunt, eo usque delitescant, ut incompertum sit, an amplius extent an non. Nisi uspiam in publicis privatisve bibliothecis tabulariisque sine auctoris nomine reiecta putrescunt, prorsus periisse credenda sunt. Tamen spes haudquamquam deponenda videtur. Notum enim

luci publicae restitutum esse. De recentioribus Maruli operum inventis, si rem volumus usque ad nostra tempora prosequi, lectorem nota pag. XV-XVI adiecta breviter monemus. Usus igitur docet nos confidere posse fore, ut etiam alia opera clarissimi Spalatensis, quae nostra aetas numquam vidit, fortuna favente tempus aliquando in medium proferat. Quam rem ut comprobem, liceat mihi afferre quae sequuntur: anno superiore, dum Romae in Bibliotheca Vallicelliana quibusdam negotiis

XV-XVI adiecta breviter monemus. Usus igitur docet nos confidere posse fore, ut etiam alia opera clarissimi Spalatensis, quae nostra aetas numquam vidit, fortuna favente tempus aliquando in medium proferat. Quam rem ut comprobem, liceat mihi afferre quae sequuntur: anno superiore, dum Romae in Bibliotheca Vallicelliana quibusdam negotiis bibliographicis vacabam, incidi in codicem manu propria Maruli exaratum, qui praeter duo iam evulgata eius opera librum quoque De viris illustribus

conquirenda typisque exaranda esse. Hoc enim modo et officium nostrum erga eximium scriptorem servamus et bonarum artium studiis maxime grata facimus. Sed de ratione et iudicio edendi operis pauca dicatur. Ut editio nostra recentioribus litterarum investigatoribus plene satisfaceret, putavimus utilissimum fore, ut primigenium exemplar Marci nostri, si ullo modo fieri poterit, ex toto chalcotypice, photographice vel alia simili arte exprimi curaremus. Tabulis sic

et bonarum artium studiis maxime grata facimus. Sed de ratione et iudicio edendi operis pauca dicatur. Ut editio nostra recentioribus litterarum investigatoribus plene satisfaceret, putavimus utilissimum fore, ut primigenium exemplar Marci nostri, si ullo modo fieri poterit, ex toto chalcotypice, photographice vel alia simili arte exprimi curaremus. Tabulis sic confectis germanam et sinceram transcriptionem adiungere constituimus, ita ut ipsa ad genuinum contextum

putavimus utilissimum fore, ut primigenium exemplar Marci nostri, si ullo modo fieri poterit, ex toto chalcotypice, photographice vel alia simili arte exprimi curaremus. Tabulis sic confectis germanam et sinceram transcriptionem adiungere constituimus, ita ut ipsa ad genuinum contextum auctoris quam proxime accedat verba formasque eius fideliter servans atque a codice non recedens nec si de aperto mendo ageretur. Quae tamen legentium commoditatis gratia immutationes factae sunt, paucis accipe:

(Reggia dei Carraresi) Patavii in udo picta vidi potest!), fol. 24r nota manu vetusta exarata Spalati die Xo decembris . Reliquum est, ut grato animo proferam singulare meritum Bibliothecae nationalis et universitariae Zagrabiensis nec non Societatis librariae "Liber", quae hunc librum edendum curaverunt nullis impensis parcentes, ut Marci nostri opus nitidis typis et in optima charta

Reliquum est, ut grato animo proferam singulare meritum Bibliothecae nationalis et universitariae Zagrabiensis nec non Societatis librariae "Liber", quae hunc librum edendum curaverunt nullis impensis parcentes, ut Marci nostri opus nitidis typis et in optima charta describeretur ac plus quam CXC phototypicis imaginibus exornaretur. Zagrabiae IX Kalendas Decembres

Bibliographia locorum inventorum

Mažuranić, Ivan [1957], Mors Smail-Agae Čengić (, Split), Verborum 6318, versus 916, Ed. Baković, Ivan [genre: poesis - epica; poesis - versio] [word count] [mazuranicbakovicmors].

Smerdel, Ton (1904-1970) [1962], Poemata octo, versio electronica (), 279 verborum, 90 versus, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - poema] [word count] [smerdeltpoemata].

Kravar, Miroslav (1914-1999) [1966], Oratio in conventu Latinis litteris linguaeque fovendis, versio electronica (, Roma), 712 verborum [genre: prosa - oratio] [word count] [kravarmoratio].

Smerdel, Ton (1904-1970) [1969], De cicadis et undis Parentinis, versio electronica (), 552 verborum, 133 versus, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - poema] [word count] [smerdeltcicad].

Jurić, Šime (1915-2004) [1971], Praefatio in Iugoslaviae scriptores Latinos recentioris aetatis, versio electronica (, Zagreb), 1646 verborum [genre: prosa - praefatio] [word count] [juricspraefatio].

Jurić, Šime (1915-2004) [1979], Praefatio in editionem commentarii Marci Maruli de Veteris Instrumenti viris illustribus, versio electronica (, Zagreb), 778 verborum [genre: prosa - praefatio] [word count] [juricspraefatioviris].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report