Your search found 20279 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 11949-12414:

est opinio, falsa tamen ac contemnenda, otiosorum tantum hominum esse ac vulgarium tractare litteras, quas Principibus Viris in publicarum rerum procuratione versantibus minus decoras esse putandum sit. Faluntur profecto, qui haec ita existimant. Compendiariam quandam esse viam per haec studia ad virtutem ad laudem ad gloriam Optimus novit atque amplissimus quisque; cum praesertim bene provisum ante sit, ne quid privatis studiis de opera publica detrahatur. Quarum igitur vides indolem, amas Litteras ac foves, quae te praesidia sibi et decora patrocinio tuo comparari

persecutus sis, rem nempe gravissimam scribendi genere jucundissimo. Vidisti profecto hujusmodi res, quae ad utilitatem caeterorum scribuntur, tantum valere non posse, ut sine ulla delectationis spe homines invitent ad legendum. Quamvis enim rerum dignitas atque ipsius Veritatis pulchritudo nos per se satis trahere posset, si, prout a Natura quae nobis veri cognoscendi cupiditatem ingenuit instituti sumus, ejus informationem studio atque exercitatione nostra excoleremus; tamen, quia specie rerum quas sensibus percipimus ita

excitabant homines tum loci tum sermonis jucunditate. Hujusmodi instituto si stetissent ii, qui mox eas disciplinas professi sunt, minus inculta fortasse tandiu ea studia jacuissent: nosti enim, qualem iis speciem plerique quam asperam adhibuerint; et, quasi ea, quae ipsi traderent, per se satis essent ampla atque illustria, nihil minus elaborarint, quam ut eadem non incompte dicerentur: quo pacto liberales animos a discendo averterunt, nedum invitarint, eo, ut opinor, decepti, quod cum solam dicendi venustatem rem esse levissimam putarent, eandem etiam gravibus sententiis

urbis congregarent. Sed ut haec antiqua nimis omittamus, cum jam Graecia artium studiis maxime floreret, accepimus Parmenidem Xenophanem Empedoclem atque alios illius memoriae complures Philosophiam versibus conscripsisse. An vero putas Pythagoreos tam facile ac tam brevi tempore Philosophiam per omnem Italiam ac eam praecipue Italiae partem, quae Graecia Magna dicta est, divulgaturos fuisse, nisi hunc morem in his tractandis disciplinis ipsi potissimum tenuissent; quos traditum est adjecisse carminibus fides etiam atque cantus? Quae quidem praeclare eorum rationi convenire poterant,

ausu Oceanum praetergressi novas terras ac regiones compererunt; eodem jure arbitror, quidquid in Philosophia aliorum opera mox cognovimus, eum sibi vindicare posse, qui veri inquirendi aperuit viam caeteris, et facem praetulit. Plura de Cartesio libenter dicerem, si aut ulla ejus laudibus per me fieri posset accessio, aut non vererer, ne, si uberius de illo dicerem, viderer idcirco id facere, ut amplior inde pars laudis tanquam cum illo communicatae tibi redundare possit. Nam ego quidem semper duxi non exiguum esse meritum eorum, qui, quae ab aliis

LIBRI PRIMI ARGUMENTUM Ad Naturam rerum explicandam accedens auspicatur Opus ab invocatione Divinae SAPIENTIAE, per quam, quidquid est, factum ordinatumque est: pergit deinde nuncupare libros suos Nobilibus atque Eruditis Viris, quibuscum sibi eorumdem studiorum consuetudo intercedebat: in quotidianis enim congressionibus simul Mathematicis et Philosophicis disciplinis operam dabant: quin, ut fatetur ipse

probat ex eo, quod eorum speciebus afficitur Animus; propterea suum Animum alligatum esse uni corpori, in qua conjunctione Hominis naturam positam esse affirmat; praeter se alios etiam esse Homines ex eorum cogitationes nobiscum in sermone communicatis deducit. Mundum creatum esse a Deo, cui uni per se esse convenit, ab eoque servari atque administrari demonstrat a versu 829. pravasque de Natura, Fortuna, et Fato opiniones tollit, eosque arguit, qui a rerum gubernatione Deum amovent: quos refellens ad Animorum immortalitatem demonstrandam deducitur a versu 1194. Cum

percipere. Propria vero esse Animi velle atque intelligere, amare summum Bonum necessario atque expetere, contra summum malum odio habere atque aversari; ad caetera, quae media sunt, vel expetenda vel fugienda liberum esse suoque arbitratu moveri; innatas ei quoque esse plurimarum rerum notiones; per has Deum a nobis cognosci, non comprehendi; Corpori nos deditos hebetiores ad illum cognoscendum reddi. Postremo culpa primorum Parentum nos esse corruptos corporique nimis addictos deflet, statumque eorum, ante quam a Deo descivissent, describit.

Postremo Terrae, praeter motum quo circa Solem agitur, inesse etiam alterum, quo ipsa circa se vertitur; illo Annum, hoc Diem fieri. A vers. 783. varias lucus et figurae mutitiones in Luna explicat. Tum ut Lunae et Solis defectus demonstret, annuum Terrae circa Solem motae cursum per duodecim Eclipticae signa describit. Orbem, quem Luna suo motu conficit, ab Eclipticae via variae hinc atque inde declinare ostendit, proinde ab hoc orbe Eclipticam intersecari in duobus punctis, qui vocantur Nodi. Fit itaque Lunae defectus, cum ea e regione Solis in Nodo vel prope Nodum

tamen, cum superiores semper impedimento sint in ferioribus: in quo particularum effugere contendentium nisu naturam lucis ait esse positam. Tum a Vers. 210. declarat unius Vorticis polum contigui Vorticis Eclipticae obversum esse; proinde primi Elementi materies elabens (potest enim ea per sphaerularum intervalia exitus sibi viam reperire) per unius Eclipticam in alterius polos influit. Ea, ubi per polum utrumque largius immissa in medium confluit, subito occursu moveri simul celeriter et rotari debet; hinc Astrum in centro gignitur: nonnunquam vero neque id in axis medio fieri,

in quo particularum effugere contendentium nisu naturam lucis ait esse positam. Tum a Vers. 210. declarat unius Vorticis polum contigui Vorticis Eclipticae obversum esse; proinde primi Elementi materies elabens (potest enim ea per sphaerularum intervalia exitus sibi viam reperire) per unius Eclipticam in alterius polos influit. Ea, ubi per polum utrumque largius immissa in medium confluit, subito occursu moveri simul celeriter et rotari debet; hinc Astrum in centro gignitur: nonnunquam vero neque id in axis medio fieri, neque in ipso axe perstare demonstratur; hinc

lucis ait esse positam. Tum a Vers. 210. declarat unius Vorticis polum contigui Vorticis Eclipticae obversum esse; proinde primi Elementi materies elabens (potest enim ea per sphaerularum intervalia exitus sibi viam reperire) per unius Eclipticam in alterius polos influit. Ea, ubi per polum utrumque largius immissa in medium confluit, subito occursu moveri simul celeriter et rotari debet; hinc Astrum in centro gignitur: nonnunquam vero neque id in axis medio fieri, neque in ipso axe perstare demonstratur; hinc Excentricos circa Astrum orbes a Vortics materie ipsique

perseverat; ibi enim extremas ocyus paulo inferioribus moveri, et utrasque aequali mole constare ostendit. Deinde a Vers. 337. Tertii Elementi naturam explicare pergens hanc confici docet ex primi Elementi particulis inter se complicatis, atque in crassiorem excrescentibus molem, quae per globorum intervalla transiens in Striae figuram conformatur. Iners ea materies in polos redigitur; inde per axem in Astrum pervenit, eique maculas offundit. Hae idcirco in Sole observantur: atque ex earum Soli inhaerentium conversione Solem

explicare pergens hanc confici docet ex primi Elementi particulis inter se complicatis, atque in crassiorem excrescentibus molem, quae per globorum intervalla transiens in Striae figuram conformatur. Iners ea materies in polos redigitur; inde per axem in Astrum pervenit, eique maculas offundit. Hae idcirco in Sole observantur: atque ex earum Soli inhaerentium conversione Solem quoque circa se converti deductur. Hujusmodi maculas diu non permanere, sed alias absumi, alias rursus generari videmus; hinc sit, ut Solis lux interdum valde

in Luna servantur, retionem reddit. A vers. 946. de corporum Gravitate agit, cujus causam repetit a globulis secundi Elementi a centro motus, quod idem Terrae centrum est, recedere nitentibus, et caetera corpora deorsum renovato semper impulsu trudentibus: idcirco enim ea lapsus suos per quadrata temporum accelerant: imo et Terrae rotunda figura prodit ab hujusmodi particulis eam circumundique prementibus. Gravitatem corporibus minorem sub Aequatore, quam sub Polis esse a celeriori in his, in illo tardiori Pendulorum motu deprehendi ait; idque ea de causa fieri, quod sub

in variis liquoribus gravitatem itemque in solidis deprehendi posse. Demum Vectis exemplo corpora valde gravia facile moveri ad Vers. 1214. ostenditur. Nunc ad Magnetis vim explicandam transiens haec habet: quoniam ab uno Terrae polo in alterum striata materies perpetuo fluit, cadem per Magnetis corpus viam sibi accommodatam facile invenit; idque pervadendo ad polum suo cursu dirigit; quin imo egrediendo et regrediendo parvum vorticem circa idem, ut circa Terram, conficit. Hinc infertur, cur Magnes a Magnete, ut varie alter alteri obversus est, nunc trahatur, nunc rejiciatur.

cur Maris aquae salibus corrupta sit, inquirit; et cur eadem fluat ac refluat, hanc affert explicationem: ut in fluminum alveis, ubi a pontium mole coarctantur, undae celerius effluunt; sic in Terrae Vortice, ubi Luna suo corpore iter fluenti aetheris materiae arctavit, ea materies vi connitens per impeditiorem viam subjectas Oceani aquas premit, simulque Terram paulum illa impressione repellit: hinc in oppositis Terrae partibus fluere Maria necesse est, refluere vero, cum Luna ab illo loco digreditur. Et quoniam Orbis Vorticis Terrae ellipticus est, cum Luna in graciliore ejus parte

paulum illa impressione repellit: hinc in oppositis Terrae partibus fluere Maria necesse est, refluere vero, cum Luna ab illo loco digreditur. Et quoniam Orbis Vorticis Terrae ellipticus est, cum Luna in graciliore ejus parte (quod in Oppositionibus et in Conjunctionibus fit) versatur, arctam per se viam magis obstruens solito majores Aestus efficit, praefertim in Aequinoctiis vi Solis accedente. Aestus hujusmodi maxime sub proximis Aequatori locis, qua Lunae est via, contingunt; et quo quaeque magis ab illo distant Maria, minus agitari oportet. A vers: 298. tres affert de

eluceat, atque animo conspici a nobis possit, nihil tamen ait magis, quam Hominem claram atque expressam ejus imaginem exhibere. Toto itaque hoc libro Hominis naturam consideraturus jam ab ejus generatione atque exortu incipit: idque a vers. 65. ad 116. Tum Animam in cerebro locat, unde per totum corpus nervorum propagines diffunduntur, per quos ipsa corpus impellit ac movet, et externarum rerum admonetur. Accedunt et spiritus, quos Animales vocant, qui de purgatiori sanguine effecti totum corpus pervadunt celeriter, ac mobilitant, rerumque species in cerebrum deferunt, in eoque

tamen ait magis, quam Hominem claram atque expressam ejus imaginem exhibere. Toto itaque hoc libro Hominis naturam consideraturus jam ab ejus generatione atque exortu incipit: idque a vers. 65. ad 116. Tum Animam in cerebro locat, unde per totum corpus nervorum propagines diffunduntur, per quos ipsa corpus impellit ac movet, et externarum rerum admonetur. Accedunt et spiritus, quos Animales vocant, qui de purgatiori sanguine effecti totum corpus pervadunt celeriter, ac mobilitant, rerumque species in cerebrum deferunt, in eoque imprimunt. Ab horum spirituum varietate, et diversa

cerebrum deferunt, in eoque imprimunt. Ab horum spirituum varietate, et diversa cerebri fibrarum constitutione diversi sunt Hominum mores et ingenia; unde et singulae aetates Hominis inter se praecipue differunt. A vers. 248. praeteritorum nos reminisci docet propter spirituum excursum per impressa rerum in cerebro vestigia; itemque a saepe repetitio eorum per nervos transitu agendi aliquid facilitatem a nobis acquiri: ubi de labrorum ac linguae ad loquendum et de nervorum ac musculorum ad progrediendum apto motu disserit. A versu 345. vigilare nos ait, cum spirituum

diversa cerebri fibrarum constitutione diversi sunt Hominum mores et ingenia; unde et singulae aetates Hominis inter se praecipue differunt. A vers. 248. praeteritorum nos reminisci docet propter spirituum excursum per impressa rerum in cerebro vestigia; itemque a saepe repetitio eorum per nervos transitu agendi aliquid facilitatem a nobis acquiri: ubi de labrorum ac linguae ad loquendum et de nervorum ac musculorum ad progrediendum apto motu disserit. A versu 345. vigilare nos ait, cum spirituum copia nervos omnes intendes sensus ad res percipiendas excitat; iisdem

ad loquendum et de nervorum ac musculorum ad progrediendum apto motu disserit. A versu 345. vigilare nos ait, cum spirituum copia nervos omnes intendes sensus ad res percipiendas excitat; iisdem deficientibus delassari et somno corripi; somniare vero ob eorum incertum perturbatumque per cerebrum motum ab illis quoque capitis morbos, vertigines, virium defectum, atque insaniam saepe oriri ad vers. 450. docet. Famem deinde et sitim et ciborum in stomacho concoctionem, et, quo pacto corporis partes nutriantur, explicat; ac circuitionem sanguinis describit. Ad sensus

ad vers. 621. disputat, nobis eos a Natura datos esse non ad veritates rerum cognoscendas, sed ad tuendum conservandumque corpus (facile enim et compendiaria quadam via de rebus, quae vel obesse vel prodesse possint, nos admonent). Tum de iis seorsum acturus, primo Tactum, qui per totum corpus diffunditur, progigni docet in extima cute, a qua motus per nervos ad ipsius Animae sedem defertur. Affert hoc loco doloris et voluptatis discrimen, et hujusmodi alia. A vers. 704. ad 748. Gustum praecipue in linguae fibris collocat, variasque saporum species enumerat.

non ad veritates rerum cognoscendas, sed ad tuendum conservandumque corpus (facile enim et compendiaria quadam via de rebus, quae vel obesse vel prodesse possint, nos admonent). Tum de iis seorsum acturus, primo Tactum, qui per totum corpus diffunditur, progigni docet in extima cute, a qua motus per nervos ad ipsius Animae sedem defertur. Affert hoc loco doloris et voluptatis discrimen, et hujusmodi alia. A vers. 704. ad 748. Gustum praecipue in linguae fibris collocat, variasque saporum species enumerat. Porro ad Olfactum transiens agit de Odoribus, qui vel in perpetuo

et rationem reddit, cur de duabus chordis aequalibus et aeque tensis, percussa altera, altera pariter exultet, et sonum edat. Tum observari docet sonum, sive tenuior sit sive fortior, sive feratur fecundis sive adversis ventis, aequali semper tempore per aequale prope spatium propagari, et velocitatem ejus vix quidquam progrediendo imminui: Hinc ad eorum corporum, quae sonum pariter cum fulgore reddunt, cognoscendam a nobis distantiam ducimur. Quod jam superest, Visus naturam explicaturus a vers. 1098. varias lucis affectiones

cujusmodi est ejus reflexio et refractio. Ob refractionis radiorum rationem et remus sub undis videtur fractus, et sidera suos exortus anticipare, obitusque postponere; neque illa eo, quo apparent, loci revera sunt: tum convexis transmissi radii vitris colliguntur, concavis disperguntur. Per reflexionem vero res in speculo repraesentantur, in eoque tantum ultra, quantum sunt citra, videntur. Inde quoque oriuntur Colores: candida apparent enim corpora, quae omnes in omnem partem radios reflectunt; nigra contra, quae paucissimos: et cum lucis elementa a corporibus reflexa pro varia

quaedam de Iride, nonnulla de Halonibus, et de Pareliis ad vers. 1430. habet. His explicatis de Oculi structura agit. In intima ejus membrana, quam Retinam vocant, res exteriores ait pingi, atque exprimi, velut pignuntur in obserate domus interiore pariete, vel in objecta charta radiis per lentem vitream transmissis: ea figura per nervum Opticum cerebrum Animae sedem concuti, Animamque percipere. Porro cognosces, cur quidam, praesertim Senes, propriora minus distincte videant, nonnulli contra remotiora: et quo pacto rerum, quas tuemur, distantias percipiamus; et pro variis

et de Pareliis ad vers. 1430. habet. His explicatis de Oculi structura agit. In intima ejus membrana, quam Retinam vocant, res exteriores ait pingi, atque exprimi, velut pignuntur in obserate domus interiore pariete, vel in objecta charta radiis per lentem vitream transmissis: ea figura per nervum Opticum cerebrum Animae sedem concuti, Animamque percipere. Porro cognosces, cur quidam, praesertim Senes, propriora minus distincte videant, nonnulli contra remotiora: et quo pacto rerum, quas tuemur, distantias percipiamus; et pro variis distantiis quare varia nobis eorum magnitudo

potens atque uberis alma
2  Naturae Genitrix, magnum, SAPIENTIA, Numen;
3  Quam Pater haud aevo nec majestate secundam
4  Edidit aeterna foecundae in imagine mentis
5  Progeniem; per te causae et sua semina rebus
6  Seminibusque suus vigor et vis indita vitae:
7  Tu Dea, tu pulchri Ratio ordinis, omnia nectis
8  Mensuris elementa suis, numerisque revincis.

foetus, tibi debent sidera lucem:
10  Tu facis, ut caleant ignes, tu caerula ponti
11  Diffundis, caelumque levi circumtegis aura:
12  Et facis, ut certo volvantur tempora cursu
13  Per motus distincta suos, vicibusque recurrant.
14  Mentibus humanis tu certa et summa voluptas:
15  Nam simul atque tuum longe splendescere lumen
16  Incipit, et lucis radios ostendis amicae,

scrutamus avari,
23  Correptique ardore tui: nam quid sola terrae
24  Quid mare quid caelum quid demum sidera et ignes
25  Nos caperent, nisi sancta tui vestigia, per quae
26  Te cupide sequimur, quo inducis cumque, referrent?
27  Denique te propter nocturnis invigilamus
28  Pallentes libris, somnoque epulisque relictis
29  Et Sociûm turba

27  Denique te propter nocturnis invigilamus
28  Pallentes libris, somnoque epulisque relictis
29  Et Sociûm turba gaudentum. Sufficis una,
30  Una licet longe tenues quaesita per umbras
31  Sufficis. O! illo quantum gaudere licebit
32  Tempore, cum te ipsam non per simulacra, sed ore,
33  Qualis es, attoniti claro spectabimus ore.
34  Affore tanta equidem

relictis
29  Et Sociûm turba gaudentum. Sufficis una,
30  Una licet longe tenues quaesita per umbras
31  Sufficis. O! illo quantum gaudere licebit
32  Tempore, cum te ipsam non per simulacra, sed ore,
33  Qualis es, attoniti claro spectabimus ore.
34  Affore tanta equidem speramus gaudia nobis:
35  Sed, te dum rebus longe speculamur in ipsis,
36  Tota tibi

58  BASSEGLI, cujus victrix facundia linguae;
59  Quique tuam Grajûm, ZAMAGNA, a fontibus ipsis
60  Doctrinam hausisti; tuque o sate sanguine claro
61  RAGNIADUM, ingenuas Musarum exculte per artes,
62  Egregii Juvenes animos intendite vestros,
63  Ut rerum occultas penitus convisere causas
64  Possitis, nostro quas in sermone solemus
65  Saepe acri studio vigilique

Et unde coorta
77  Et quibus a causis, et qua ratione? vacantes
78  Tu tamen his adhibe dictis aures animumque;
79  Dum maria et terras circumfusumque peragro
80  Aëra, sidereique vagor per moenia mundi.
81  Invenies etiam, teque hoc longe omnibus unum
82  Plus capiet, per quae felix consistere possit
83  Vita hominum, et rerum rectus quid flagitet usus,
84  Quae finis

dictis aures animumque;
79  Dum maria et terras circumfusumque peragro
80  Aëra, sidereique vagor per moenia mundi.
81  Invenies etiam, teque hoc longe omnibus unum
82  Plus capiet, per quae felix consistere possit
83  Vita hominum, et rerum rectus quid flagitet usus,
84  Quae finis sit summa Boni, quo tendere oportet.

85   Gallus Homo nobis ea mente

154   Principio rerum species, quas hausimus alte
155  Tum, cum prima novis aetas fuit et rationis
156  Indiga mens, longe ex animo posuisse necesse est.
157  Tunc etenim, ut quaevis male firmo per loca gressu
158  Repsimus instabiles, et humum plerumque petentes,
159  Sic levis et nullo rationis pondere certae
160  Mens firmata ferebatur, quocumque

198  Sit longe longeque minor, millesima quam pars)
199  Non majora micent, oculis quam conspiciuntur,
200  Quam facis exiguae, quam parvae lampadis ignis.
201  Fiet item, celeres cum per vada salsa phaseli
202  Decurrunt Nautis remo impellentibus undas,
203  Subter aquis tonsae ut frangantur; namque videntur
204  Subter aquis frangi: pariter quoque caetera fient,

rectum
213  Quid fit, quid contra curvum, et nil talia praeter,
214  Exoptes etiam, ut tibi pondera mensurasque
215  Demonstret rerum, longe a ratione ferere.
216  Nimirum sic est per foedera naturaï
217  Dispositum, ut rem quaeque suam gerat officiumque
218  Res bene, ut alterius, nisi prave, non metat arvum.
219  Judicio sensus absistant: caetera sume,
220  Quae

315  Ni, quarum nos cumque sumus rerum ante potiti
316  Notitiam nil jam penitus nunc scire reamur.
317  Et veluti, juncto postquam bove verterit arva
318  Pinguia, et infelix excoxerit omne per ignem
319  Herbarum vitium tribulos loliumque Colonus,
320  Proscissae mandat frumenti semina terrae,
321  Inversoque solo penitus tegit; haud ea certe
322  Prodigus ut perdat,

et sua nunquam
341  Narrasset sese pereunti facta Puellae
342  Fortia, ni tandem labyrinthaeos maeandros,
343  Et coecum tecti ducentia fila secutus
344  Explicuisset iter: per flexus reddita finis
345  Nam secus errandi nunquam foret, aeternumque
346  Mansisset coeca labyrinthi indagine clausus.

347   Quapropter, quoniam naturam inquirere

376  Aut dubitare etiam: neque enim praesentior ulla
377  Res Menti, ipsa sibi quam sit, quae plurima circa
378  Ambigat, aut erret, se circa non valet unquam
379  Falli, dum sese per se sibique intima novit.
380  Confiteare opus est igitur, quae cogitat, esse
381  Mentem, et propterea, dum sese cogitat esse,
382  Non falli; neque enim, quod non est, fallitur unquam.

393  Verum erit usque adeo, non unquam ut fallere possit:
394  Nam si posset, eadem illum ratione valeret
395  Fallere, qui sese retur, dum cogitat, esse;
396  Quod non posse quidem docui, res ipsaque per se
397  Jam patet. Ergo illud, quod clara in mente tuemur,
398  In nullas poterit nos unquam inducere fraudes.
399  Inde tibi elucet, rerum id non posse quod

aut speciem aut exemplar reddere rerum.

455   Porro quis tanto donavit munere mentem,
456  Ut, quod sit Summum supremumque, ipsa videret?
457  Non etenim sibi mens per se unquam effingere tale
458  Quid valuit: quoniam a Summo sibi conscia certe est
459  Deficere in magis atque omnibus e genere omni.
460  Nec nostri docuisse ea potuere Parentes,

531  Et quocumque oculos circumfers, numine complet
532  Immenso locus ipse sibi Deus, omniaque uno
533  Continet amplexu, sed non extensus, ut aether,
534  Per loca, qui circum mundi latera omnia fusus
535  Stelliferi ad metas extollitur arduus orbis,
536  Sic tamen, ut teneat majori parte loci plus,
537  Parte minore sui minus, et non omnis ubique.

543   Quin etiam aeternum, quod Summum est, esse fateri
544  Cogimur. Ante pedes (da sic colludere paulum)
545  Illius ante pedes fractis inglorius alis
546  Annus, et immotum jacet alta per otia Tempus:
547  Tempus enim fit, ubi quid nos mutarier ipsis
548  Cernimus in rebus: transactum dicimus esse,
549  Quod fuit ante, nec est in re, quae mobilis extat;
550  Ac tum

638  Firmius haerescant animo res, insideantque,
639  Caetera perfacili poteris cognoscere nisu,
640  Nam veluti excelsi qui clivum montis anhelans
641  Difficili ascensu Sole impendente per aestum
642  Vix tandem exsuperarit, et est jam rupe potitus
643  Suprema, fessus quamvis et languidus artus
644  Convertens oculos huc illuc detegit omnem
645  Subter planitiem

falsis illudere sensus
695  Numen imaginibus; ratio quod vera refutat,
696  Qua prius esse Deum docui Verumque Bonumque.
697  Constantes igitur quae nos extare videmus
698  Corpora per sensus, eadem illa extare necesse est.

699   Et quia, quae nosmet circumstant corpora, eosdem
700  Semper per sensus variis distantia formis
701  Inter se, et longe in

Constantes igitur quae nos extare videmus
698  Corpora per sensus, eadem illa extare necesse est.

699   Et quia, quae nosmet circumstant corpora, eosdem
700  Semper per sensus variis distantia formis
701  Inter se, et longe in multis diversa videntur;
702  Illud erit, quod idem, dum magnis partibus extat
703  Corpus et innumeris, vario harum conciliatu

725  Quin super auxilio est, quoties tentare quid extra
726  Collibuit; motu illius quaecumque movemur
727  In loca; at immoto pariter consistimus illo;
728  Illo oculos tuimur circum reserante; per aures
729  Illus audimus voces; tum mollia quaeque,
730  Duraque item, sicccas glebas, frigentia saxa,
731  Humoremque liquentem opera contingimus ejus;
732  Et sentimus item per

per aures
729  Illus audimus voces; tum mollia quaeque,
730  Duraque item, sicccas glebas, frigentia saxa,
731  Humoremque liquentem opera contingimus ejus;
732  Et sentimus item per nares ejus odorem;
733  Ut demum pepigisse queat cum mente videri,
734  Ut cum affectum aliqua fuerit re protinus ipsa
735  Adsit ibi excubiis veluti Mens excita vimque
736  Excipiat

incendia dira
762  Serpentumque truces iras malasque leonum
763  Sanguineas tristemve ex alta rupe ruinam,
764  Nec quod praeterea sibi convenientia quaerunt
765  Sectando ardorem per brumam umbrasque per aestum.
766  Ullum animi praebent intus ratione vigentis
767  Indicium; fieri quoniam ratione remota
768  Cernimus illa eadem: longe aversantur arenas

762  Serpentumque truces iras malasque leonum
763  Sanguineas tristemve ex alta rupe ruinam,
764  Nec quod praeterea sibi convenientia quaerunt
765  Sectando ardorem per brumam umbrasque per aestum.
766  Ullum animi praebent intus ratione vigentis
767  Indicium; fieri quoniam ratione remota
768  Cernimus illa eadem: longe aversantur arenas
769  Frumenta; at crescunt

verba:
784  Tutemet haec eadem quoniam es tibi conscius esse
785  In te mentis opus tantum, fateare necesse est
786  Hac ratione, aliis etiam vivata quod adsit
787  Vis animae, per quam fundant ea verba, quibus res
788  Significent tibi non temere, ut vesania mentem
789  Percussit quibus, aut sopitos somnia ludunt,
790  At ratione animi certa penitusque valente.

penitusque valente.

791   Sed si sorte putes nihil horum a corpore posse
792  Non fieri, horarum numeros et ut indice certo
793  Monstrat, et ut sonitu dat tempora scire per aures
794  Constans aut ferro aut dentato machina ligno
795  Prorsus corporea et non ullo praedita sensu;
796  Sic quoque si, humanum quod corpus nominitamus,
797  Esse putes adeo

aut dentato machina ligno
795  Prorsus corporea et non ullo praedita sensu;
796  Sic quoque si, humanum quod corpus nominitamus,
797  Esse putes adeo digestum dispositumque,
798  Ut per se voces, quas non intelligat ipsum,
799  Edere possit, uti digitis pulsata peritis
800  Vocalis cithara, aut silvestris fistula cantus
801  Dat ventis animata, licet non audiat ipsa,

829   Nunc age, et omnigenûm quae constant corpora rerum
830  Omnia non semper saeclis aeterna fuisse
831  Innumerabilibus, sed quae Divina Potestas
832  Ipsa prior cunctis et per se prima creârit,
833  Percipe. Quaecumque in rebus constare videntur,
834  Non sunt Summa; etenim Summum est, ut diximus, unum,
835  Quod per se nullius existere debet.
836  Ast hoc

Divina Potestas
832  Ipsa prior cunctis et per se prima creârit,
833  Percipe. Quaecumque in rebus constare videntur,
834  Non sunt Summa; etenim Summum est, ut diximus, unum,
835  Quod per se nullius existere debet.
836  Ast hoc omne, quod est non summum, non erit unquam
837  Per se extans: opus est igitur, natura quod ejus
838  Pendeat a Summo: porro quia pendet ab illo,

rebus constare videntur,
834  Non sunt Summa; etenim Summum est, ut diximus, unum,
835  Quod per se nullius existere debet.
836  Ast hoc omne, quod est non summum, non erit unquam
837  Per se extans: opus est igitur, natura quod ejus
838  Pendeat a Summo: porro quia pendet ab illo,
839  Principium tenuisse sui videatur, oportet,
840  De nihiloque

tenuisse sui videatur, oportet,
840  De nihiloque creata, nec usque aeterna fuisse.
841  Quapropter, qui cunctarum primordia rerum
842  Esse aeterna ferunt, per seque existere posse,
843  Insanire putem priscorum corda Virorum,
844  Quorum cum primis Epicurus Democritusque est
845  In patriis ambo viventes molliter hortis.
846  Hi licet a

866  Aeternum summae quapropter totius Omne
867  Non fuit; ast illam semper Deus infinita
868  Natura excedens durando vincere debet.

869   Non minus et, per quem rerum natura creata est
870  Omnis, uti maneat, servari debet ab illo.
871  Nam veluti aetherio perfusi lumine campi
872  Aëris et vitrei fluctus maris et sola terrae
873  Non

durando vincere saecla.

881   Illud in his tibi erit minime mirabile habendum,
882  Quod, velut effigies e marmore sive elephanto
883  Aut aere aut ligno multam confecta per artem
884  Stare diu valet, atque aevi contemnere vires,
885  Quamvis docta manus signo procul absit ab illo
886  Artificis qui finxit opus, quoque non ita possit
887  Copia cunctarum

884  Stare diu valet, atque aevi contemnere vires,
885  Quamvis docta manus signo procul absit ab illo
886  Artificis qui finxit opus, quoque non ita possit
887  Copia cunctarum haec rerum per temporis omnes
888  Circuitus per se constans servataque egere
889  Jam nihil Auctoris, qui primum existere fecit:
890  Namque horum ratio patefit diversa profecto.
891  Non manus

vires,
885  Quamvis docta manus signo procul absit ab illo
886  Artificis qui finxit opus, quoque non ita possit
887  Copia cunctarum haec rerum per temporis omnes
888  Circuitus per se constans servataque egere
889  Jam nihil Auctoris, qui primum existere fecit:
890  Namque horum ratio patefit diversa profecto.
891  Non manus Artificis penitus consistere fecit

terra; quae singula cum sint
913  Distantem longe naturam, ut cernere cuique est,
914  Sortita, haudquamquam formam coalescere in unam
915  Convenienter et inter se connexa ligari
916  Per se fortuitis potuissent motibus unquam,
917  Ni Chaos hoc ingens atque haec variantia rerum
918  Suprema tum primum a Mente diremta fuisset
919  Formarum aeterna ratione et lege suarum.

spatiisque moveri,
922  Certaque Naturae non unquam in foedera ferri,
923  Ni vigil intera Mens excubet arce Pronoeae,
924  Instabilesque regat stabilis res, atque reducat
925  Sub leges per se pugnantem legibus Orbem,
926  Discordesque liget concordi foedere patres.

927   Praeterea, Mundo fieri quodcumque videmus,
928  (Nubila enim fiunt et agentes nubila

927   Praeterea, Mundo fieri quodcumque videmus,
928  (Nubila enim fiunt et agentes nubila venti
929  Et tempestates caelo terraque coortae,
930  Per campos late fruges arbustaque crescunt,
931  Alituum proles generetur quadrupedumque
932  Necnon squammigerûm nec non serpentia saecla
933  Humanumque genus, sic damna perennia vitae

fieret pacto: quapropter inesse
939  Corporibus debet motus, quando omnia motu
940  Nascuntur, pereunt, mutantque locum atque figuras.
941  At motum hunc per se non possunt corpora habere,
942  Nimirum nostrae quae scimus corpora menti
943  Verti in notitiam non ullo praedita motu.
944  Sint ea magna quidem, sint

motu.
944  Sint ea magna quidem, sint contra tenuia longe,
945  Ut libet, aut triquetra aut quadrata rotundave ponas,
946  Plena foraminibus multis condensave; nunquam
947  Efficies, per se sit ut illa necesse moveri.
948  Non se igitur possunt, alio nisi mota, movere.
949  At porro causam hanc motus fateare necesse est
950  Esse Deum, quoniam non possent illa moveri

qui motus causa est, agat omnia, oportet.

955   Hinc facile agnosces, quam scilicet avius erret,
956  Qui penitus nulla fretus ratione fatetur
957  Semina cunctarum per se genitalia rerum
958  Aeternos ire in motus semota quiete,
959  Quique ea summaï partem contendit in unam
960  Ferri: at cur potius nullo impellente ferantur
961  Illuc, non

colores
972  Colludensve super puerilis dextera telam
973  Possit Apelleas casu simulare figuras,
974  Reddereque humanos vultus aut Numina Divûm
975  Sacras inter ebur gazasque locanda per aedes?
976  Possit item vocum, constat quibus Ilias omnis,
977  Fortuitis elementa modis congesta capaci
978  Projicere ex urna tabulam super, omnia ut illo

haec rerum Summa creata:
989  Qui queat ut fieri, rationem consiliumque
990  Altius humano divinam denique Mentem
991  Postulat, ut penitus nulla erret ab ordine parti,
992  Quo neque per coetus aeternos deveniet fors.

993   Porro terraï num qua sunt parte reperta
994  Edita fortuito concursu particularum
995  Unquam Templa Domus Urbes atque Oppida

nutrit, et auget.
1058  Quorum qui nosset bene causas, esse pateret
1059  Naturam (quamquam maternum nomen adepta est)
1060  Nil nisi protelum causarum continuatum,
1061  Quae per se facere haud quidquam potuere, sed omnes
1062  A prima pendent Causa, quae singula per se
1063  Et movet, et facit, ut moveant; velut ipse catenam
1064  Si parte ex una teneas, agitesque, necesse est

1059  Naturam (quamquam maternum nomen adepta est)
1060  Nil nisi protelum causarum continuatum,
1061  Quae per se facere haud quidquam potuere, sed omnes
1062  A prima pendent Causa, quae singula per se
1063  Et movet, et facit, ut moveant; velut ipse catenam
1064  Si parte ex una teneas, agitesque, necesse est
1065  Annellos per pendentes ad caetera motus
1066  Ordine demisso

sed omnes
1062  A prima pendent Causa, quae singula per se
1063  Et movet, et facit, ut moveant; velut ipse catenam
1064  Si parte ex una teneas, agitesque, necesse est
1065  Annellos per pendentes ad caetera motus
1066  Ordine demisso descendat, qui tamen idem
1067  Ille erit, a dextra qui fit se sponte movente,
1068  Quamvis per medios annellos manet ad imos.

agitesque, necesse est
1065  Annellos per pendentes ad caetera motus
1066  Ordine demisso descendat, qui tamen idem
1067  Ille erit, a dextra qui fit se sponte movente,
1068  Quamvis per medios annellos manet ad imos.
1069  Quin ipsum hoc, seriem quod dico continuatam
1070  Causarum a prima, dici ne forte rearis
1071  Propterea, credas revera in rebus ut illas

existens nulla ratione videri
1243  Possit; quandoquidem haec natura reperta est.

1244   Quod superest, corpus, quod supra diximus esse
1245  Partibus extensam multis rem per loca multa,
1246  Quamlibet exiguum nulla ratione profecto
1247  Jam poterit simplex fieri Mens, atque Animaï
1248  Verti in naturam, et sic res quae cogitat

1264  Quare Mens non est corpus neque corporis ullus
1265  Est modus, ast longe differre ab utroque fatendum.
1266  Hinc tibi perspicuum est, grajo qui nomine Mentem
1267  Harmoniam dicunt, procul usque per avia ferri
1268  Diversos: quid enim est habitus nisi corporis illa,
1269  Partium ubi inter se nexarum consonat ordo?
1270  At quocumque modo partes connectere pergas

modo partes connectere pergas
1271  Corporeas, semper distare a Mente necesse est.

1272   Non igitur, vivum corpus quia desint esse,
1273  Aeternos nec tale potest durare per annos,
1274  Mens, erit, ut pariter finito tempore constet,
1275  Et longo extingui tum demum debeat aevo.

1276   Praeterea mors est, seu cum revoluta perit res

1296  Quam si nunc Animam esse volens divina Potestas
1297  Mutetur porro, et ne sit, velit, atque ideo Mens
1298  Concidat in nihilum: sed supra ostendimus esse
1299  Nos tibi quandoquidem per se immutabile Summum,
1300  Certa erit haud unquam verisimile esse putandum
1301  Id summa voluisse Deum virtute creare,
1302  Tempore post parvo quod dein dissolvere vellet.

felix valet esse, ubi tempore parvo
1314  Deficiet: quid enim felix, nisi constet in aevum?
1315  Indidit hoc etiam nobis Natura, velimus
1316  Semper ut aeterna per terram vivere fama.
1317  Nosne Deus semper naturaque luderet istis,
1318  Deberet penitus si extingui morte sua Mens?

1319   Praeterea illa animis unde insita poena

tali
1364  Corpus ab externis plagis: ideoque vigenti
1365  Corpore Mens vigeat, languenti langueat illo.
1366  Inde fit, ut, vini cum venas vis penetravit
1367  Acris, et ardorem per cunctos dididit artus,
1368  Sanguine turbato turbetur vis animaï,
1369  Claudicet ingenium, madeat mens, impediantur
1370  Notitiae rerum cum libertate, neque ulla
1371  Denique

1382  Debeat, et motus ejus sentire valentes.

1383   Foederis hanc legem, qua rerum discrepitantes
1384  Sunt inter se naturae per mutua nexae,
1385  Corpus uti atque Anima est, sanxit Deus; unde habet omnes
1386  Et sensus Anima, ipsa suos et corpora motus.

1387   Sunt tamen hic, facili qui non ita

1387   Sunt tamen hic, facili qui non ita tendere gressu
1388  Sese posse putant, quo se purissima Veri
1389  Ostendit Regio; sed sentibus omnia duris
1390  Aspera confingunt, glomerantque per ardua gressus
1391  Difficiles, nimiumque vias scrutantur iniquas,
1392  Qua vix sint aditus ulli: res plena laboris
1393  Errare ambagesque sequi, res plena pericli est;
1394  At

jungi cum corpore rentur,
1396  Non agere et fungi sese inter posse vicissim
1397  Naturas tam dissimiles, sed quamque sine ullo
1398  Alterius respectu, et opis nullius egentem
1399  Per se, quidquid agit, facere, et sua munera tantum
1400  Exercere, ut fert intus cujusque potestas:
1401  Dum vult nimirum, dum percipit ipsa sua vi
1402  Mens intus, proprios educit et elicit actus

omnia vellet,
1411  Quae nunc velle vides, naturae nempe suae vi.
1412  Praeterea humanum componunt talibus illi
1413  Corpus principiis, ut caetera corpora quaevis,
1414  Ollis ut per se quaedam vis insit agendi.
1415  Ergo non alios motus fluere inde necesse est,
1416  Verum quos tantum fluere inde videmus, eorum
1417  Ut fert natura et contextus principiorum,

videmus, eorum
1417  Ut fert natura et contextus principiorum,
1418  Scilicet in quovis ratio indita corpore quaedam est,
1419  Ex uno transire statu qua deinde per omnes
1420  Ordine perpetuo se debeat excipientes.
1421  Quare cum nostro fiunt in corpore motus,
1422  Ut cum oculos circum, seu crura manusve movemus,
1423  Tantum corporea a

1439  Haec possit ratio atque incerto pondere nutans,
1440  Illa tamen vehementer ob id suspecta necesse est
1441  Sit tibi, quod tanto fuerit quaesita labore
1442  Tam procul, et tantos per flexus ducta per orbes,
1443  Ut se ipsa impediat facile, involvatque tenebris.
1444  Nempe hic ingenium prius admireris et artem,
1445  Ullam quam retegas speciem aut vestigia Veri,

1439  Haec possit ratio atque incerto pondere nutans,
1440  Illa tamen vehementer ob id suspecta necesse est
1441  Sit tibi, quod tanto fuerit quaesita labore
1442  Tam procul, et tantos per flexus ducta per orbes,
1443  Ut se ipsa impediat facile, involvatque tenebris.
1444  Nempe hic ingenium prius admireris et artem,
1445  Ullam quam retegas speciem aut vestigia Veri,
1446  Cujus forma

quodque valemus
1537  Esse diu memores, poterit commune videri.
1538  Omnia quae mihi qua siant ratione modoque,
1539  Cum res poscet, eris clarandum. Plurima vero
1540  Expers corporeo per se gerit auxiliatu
1541  Vis Animae intra se, nam per se intelligit, et vult.

1542   Vult, et amat summum, quo felix possit adepto
1543  Esse, Bonum, sequiturque suum,

videri.
1538  Omnia quae mihi qua siant ratione modoque,
1539  Cum res poscet, eris clarandum. Plurima vero
1540  Expers corporeo per se gerit auxiliatu
1541  Vis Animae intra se, nam per se intelligit, et vult.

1542   Vult, et amat summum, quo felix possit adepto
1543  Esse, Bonum, sequiturque suum, quem condita propter
1544  Est, Finem, atque ultro

nullam gestet ab ortu
1574  Impressam rerum speciem, nullamque receptet
1575  Notitiam sensu sine corporis, unde figuret
1576  In varias porro se formas. Scilicet ipsa
1577  Multa etiam per se sine corporis auxiliatu
1578  Novit, jam prima signavit origine quorum
1579  Illam notitiis, illam qui condidit, Auctor.
1580  Principio, (quis enim lateat se?) quae sua, novit,

1578  Novit, jam prima signavit origine quorum
1579  Illam notitiis, illam qui condidit, Auctor.
1580  Principio, (quis enim lateat se?) quae sua, novit,
1581  Sit natura sibi per se manifesta; neque ullis,
1582  Quam sibi sit, praesens magis et magis intima rebus
1583  Esse potest; ideo specierum hic corporearum
1584  Non eget auxilio: tum porro novit et illa,

Veri speciem cohiberet, ut illa
1592  Notitias inter se jungat convenientes;
1593  Contra, quae nequeant bene consentire, resolvat.
1594  Omnia corporea quae non in imagine fiunt
1595  Per sensus; quoniam neque sunt extensa neque ulla
1596  Praedita corporea forma motuve, sonanti
1597  Nec sunt natura neque lucis tincta colore
1598  Duraque: ut hinc possis comprendere plurima mente

1596  Praedita corporea forma motuve, sonanti
1597  Nec sunt natura neque lucis tincta colore
1598  Duraque: ut hinc possis comprendere plurima mente
1599  Cognosci sensum licet haud transmissa per ullum.

1600   Notitiane Sui quoque non signaverit, illam
1601  Qui formis rerum ditavit pluribus, Auctor?
1602  Quique, sua, fecit, videantur ut omnia luce,

23  Templa super Solisque vias Lunamque meantem,
24  Et venit in mentem causarum atque ordinis hujus,
25  Omnia tum, vulgus plausu quaecumque secundo
26  Excipit, evictos Populos diffusa per Orbem
27  Imperia et regum vires titulosque Potentum
28  Marmoreas etiam moles laqueataque tecta,
29  Haec, inquam, nihilo tunc sunt miranda magis, quam
30  Quae Pueri peragunt

omne caret pecudum, ditàrit amicum
33  Numen, quid facere hic pro tali denique oportet
34  Natura? num divitiis certare parandis
35  Noctes atque dies? infestumne ambitionis
36  Luctari per iter potius, quam exordia rerum
37  Dispicere et causas, qua quid ratione geratur,
38  Et lustrare plagas Mundi, et deferrier illuc,
39  Unde gradus summam ad Naturam pervius extat?

suscepit eundem
125  Cum pede; et id tali fieri ratione videtur.
126  Aëra propellit motus pes anteriorem;
127  Ille alium prae se trudit, pariterque propinquum
128  Alter hic; et motu per plures continuato
129  Non recta sed circuitu celerantibus auris,
130  Fiet, uti moveatur et aër, posteriorem
131  Qui tangit, sequiturque pedem, sed tempore eodem.
132  Haud

quem linquit, eundem
134  Protinus altera succedens pars obtinet ipso
135  Tempore. Quapropter sine inani corpora possunt
136  Ire suos varie in motus, semperque cieri.
137  Sic mare per vitreum possunt procedere pisces,
138  Et mutare locum circum refluentibus undis,
139  Qua liquidas facere vias; sint omnia quamvis
140  Plena, neque idcirco privandum est corpora motu.

178  Conspicuaeque in eo quot erunt, tum conjice, partes,
179  Vel quot erunt, gracili argenti si inducta cylindro
180  Bractea sit fulvi, quod circum contegat, auri:
181  Atque ille interea per decrescentia multa
182  Aera transmissus persaepe foramina magna
183  Aegre vi tandem (neque enim perrumpitur) usque
184  Diducatur eo, tenui ut non crassior extet,
185  Plurimus

ipsum etenim supra distenditur aurum,
187  Continuoque suo nec vanescente coloris
188  Cortice candentem tegit involvitque medullam.
189  Scilicet hoc aurum phrygio deducere ritu
190  Per varios flexus non cessavere Puellae
191  Arte in Arachnaea praestantes, dum sibi peplum
192  Circum oras fulvo decorant pallamque nitore,
193  Munera sive aris laturae corde prementes

oras fulvo decorant pallamque nitore,
193  Munera sive aris laturae corde prementes
194  Vota verecundo et tacita orantes prece Divos.
195  Aureus in tela Leo pellucente refulget,
196  Per caelum volat extensis Avis aurea pennis,
197  Plurimus in pratis circum flos aureus exit.
198  Pingitur interdum quoque furtim languidulum cor,
199  Nimirum teneri percussum cuspide Amoris,

207  Si bene pervideas, quae non fucata videri;
208  Quae non proinde salis corpuscula multa receptet.

209   Praeterea piper humectum si vitrea serves
210  Septa per, ut faciunt, nostros qui cernere gaudent
211  Quae sunt infra oculos, animantum effervere saecla
212  Aspicias, minimum genus horum ut crassius extet
213  Si se mille etiam vicibus, vix aequet arenae

220  In quos (nec mora non aliqua est) abit unda, vaporum,
221  Unda licet perparva cavo conclusa metallo,
222  Quod calefactum igni gracili vomit ore strepentem
223  Alituum vim, quae loca per diffunditur ampla
224  Aëris, et tenuis consit nubecula circum.

225   Adjice et immensas nocturna a lampade partes
226  Quae saliunt cum luce, leves abeuntque per

quae loca per diffunditur ampla
224  Aëris, et tenuis consit nubecula circum.

225   Adjice et immensas nocturna a lampade partes
226  Quae saliunt cum luce, leves abeuntque per auras
227  Perpetuo fluctu, parvo ut vix tempore possit
228  Cera liquens flamma abrasa et tenuata videri,
229  Et tota lucis vim nocte per atria jactet.
230  Nonne vides etiam, cum

226  Quae saliunt cum luce, leves abeuntque per auras
227  Perpetuo fluctu, parvo ut vix tempore possit
228  Cera liquens flamma abrasa et tenuata videri,
229  Et tota lucis vim nocte per atria jactet.
230  Nonne vides etiam, cum thura adolemus ad aras,
231  Late per templi laquearia perque columnas
232  Perque tholum fundi fumos, et odora revolvi
233  Nubila per

ut vix tempore possit
228  Cera liquens flamma abrasa et tenuata videri,
229  Et tota lucis vim nocte per atria jactet.
230  Nonne vides etiam, cum thura adolemus ad aras,
231  Late per templi laquearia perque columnas
232  Perque tholum fundi fumos, et odora revolvi
233  Nubila per populum, cujus se millia in aede
234  Stipant, et portis prodire patentibus extra?

nocte per atria jactet.
230  Nonne vides etiam, cum thura adolemus ad aras,
231  Late per templi laquearia perque columnas
232  Perque tholum fundi fumos, et odora revolvi
233  Nubila per populum, cujus se millia in aede
234  Stipant, et portis prodire patentibus extra?

235   Denique perpetuum quod odorem e corpore fundit,

243  Pallida, et e manibus teneris opus effluat olli;
244  Perpetuos, inquam, quod odorum emittere fluctus
245  Sentimus, spatiisque ingentibus omnia circum
246  Replere, et multos quoque non cessare per annos,
247  Ponderis amittit minimam vix denique partem,
248  Ut vel inexhausti scateat fons sargus odoris.

249   His aliiaque tuum permultis de genere

287  Impiger hac illac puppim superambulat, atque haec
288  Interea vada salsa ruit, spumasque relinquens
289  Praecipitanter aquis volat alite percita vento;
290  Tum motu licet ille suo per transtra feratur,
291  Puppis fertur item motu, perque aequora currit.
292  Verior ille temen motus, quo Natura per altam
293  Progreditur puppim; nam, si considat acerna

289  Praecipitanter aquis volat alite percita vento;
290  Tum motu licet ille suo per transtra feratur,
291  Puppis fertur item motu, perque aequora currit.
292  Verior ille temen motus, quo Natura per altam
293  Progreditur puppim; nam, si considat acerna
294  Projectus tabulata super, somnumque capessat,
295  Dum tamen et caelum permutat et aequora navis,
296  Expertem motu

295  Dum tamen et caelum permutat et aequora navis,
296  Expertem motu dicemus; puppis easdem
297  Quod partes respectat, et aeque distat ab illis.

298   Nec motum per se, quod primo in carmine vera
299  Ostendi ratione, potest tibi corpus habere.
300  Et quem jam Deus, hoc mundi cum conderet Omne,
301  Materiae impressit motum, conservat eadem

303  Scilicet e summa, non ullo crescit adauctu.
304  Corpore pro vario quanquam variare videtur;
305  Ocyor in parvo fit enim, fit tardior idem,
306  Cum dispertitur per magnum corporis augmen.
307  Omnis poscit enim ratio, ut divina Potestas,
308  Quam supera ostensum est esse immutabile Summum,
309  Quem motum primo tum rerum effecit in ortu,

325   Prima tibi ante alias esto lex; semper eadem
326  Corpoream naturam omnem ratione necesse est,
327  Qua semel extiterit, perstare; nec excidere illa
328  Per se unquam externis nisi causis victa valebit.
329  Proinde, quod immotum est, corpus fervabit eundem,
330  Sic poscit Natura, statum, immotumque manebit.
331  Ut nunquam per se queat incipere ire

328  Per se unquam externis nisi causis victa valebit.
329  Proinde, quod immotum est, corpus fervabit eundem,
330  Sic poscit Natura, statum, immotumque manebit.
331  Ut nunquam per se queat incipere ire repente
332  Externa sine vi: contra si forte moveri
333  Incipiat semel, amissa mutare quiete
334  Haud poterit, donec sistat vis externa, motum.
335  Quare seu

contra si forte moveri
333  Incipiat semel, amissa mutare quiete
334  Haud poterit, donec sistat vis externa, motum.
335  Quare seu corpus moveatur, sive quiescat,
336  Ejus semper iners per se natura videtur.
337  Sed quia nos coeco circumstat corpore, in omne
338  Porrectus caelum, qui motibus officit, aether,
339  Et facit, ut deorsum se corpora

362  Corpora ad ignavam finxit Natura quietem.

363   Altera Naturae lex est, ne materiaï
364  Pars quaevis, cum mota cietur, debeat unquam
365  A recto per se deflectere tramite cursus;
366  Quandoquidem simlex longe via recta brevisque est:
367  Gaudet enim brevibus simplex Natura, geritque
368  Per compendia res, ubi est pluribus usus.

mota cietur, debeat unquam
365  A recto per se deflectere tramite cursus;
366  Quandoquidem simlex longe via recta brevisque est:
367  Gaudet enim brevibus simplex Natura, geritque
368  Per compendia res, ubi est pluribus usus.
369  Obliquo porro cum tramite mota feruntur
370  Corpora, continuis extrinsecus in diversa
371  A rerum debent deflecti

impulit ultima dextrae;
389  Nec post in gyrum sed recta concitus ibit.
390  Quapropter, quantum est in se, Natura meatum
391  Rebus largita est recta regione viaï;
392  Corpora nec per se possunt obliqua meare.

393   Denique postremam Naturae percipe legem.
394  Corpus in alterius si corporis incidat augmen,
395  Tantum illi subito motus impertiet

419  Te memorem quas ante alias, ut postulat ordo;
420  Namque aliis, quae mox dicendae cumque supersunt,
421  Rebus iter sternunt, et vim rationibus addunt;
422  Nunc locus est late per caelum et sidera ferri,
423  Multorum ut ratio, peragi quaecumque videmus
424  Astra per et terras et mundi concava, constet.
425  Dum tamen in magni partes discurrimus orbis,

cumque supersunt,
421  Rebus iter sternunt, et vim rationibus addunt;
422  Nunc locus est late per caelum et sidera ferri,
423  Multorum ut ratio, peragi quaecumque videmus
424  Astra per et terras et mundi concava, constet.
425  Dum tamen in magni partes discurrimus orbis,
426  Naturam ante oculos, quae condidit omnia, summam
427  Semper habe interea, et nunquam obliviscere primam

436  Principio Solem et Terram Lunamque tuere:
437  Quae nobis quanquam tria corpora magna videntur,
438  Attamen haud aliis, quae ferri cumque tuemur
439  Per caelum, debes ideo majora fateri
440  Sideribus, quamvis haec longe tenuia nobis
441  Parvaque demonstrent oculi: namque impare possunt
442  Mensura a terris distantia parva videri,

470  Terrae e diversis pariter spectata videri
471  Diversa ratione queant; ut tempore eodem
472  Cum tuimur sed non ab eodem littore puppim
473  Per mare labentem, mihi fors respondet ad Austrum,
474  Fors eadem Eoas tibi visa refertur ad oras:
475  Proin notum spatium, quod nos interjacet, illi,
476  Quo ratis a nobis distat, conferre licebit.

plurima distant
499  A nobis spatio, tenui majora videri
500  Cum nequeant puncto, propria si luce carerent,
501  Languida reflexae transmittere lumina lucis
502  Non possent tam longa per intevalla viarum:
503  At quoniam vivis tremere ignibus aspiciuntur,
504  Scintillantque, suae credamus origine lucis
505  Gaudere, et propriae fulgorem emittere flammae;
506  A nobis

504  Scintillantque, suae credamus origine lucis
505  Gaudere, et propriae fulgorem emittere flammae;
506  A nobis ut si, quantum Sol, omnia abessent,
507  Per caelum totidem Soles, quot nocte videmus
508  Sidera, perpetua rutilarent undique luce.

509   Propterea vero scintillant alta tremuntque
510  Sidera (praesertim venti si

rutilarent undique luce.

509   Propterea vero scintillant alta tremuntque
510  Sidera (praesertim venti si magna serenam
511  Vis agitet noctem), quod concita multa per auras
512  Corpora, quae tellus exhalat nostra, vaporum,
513  Objecta tenui quantumvis mole, nitentes
514  Paulum intercipiant, interceptosque repente
515  Restituant radios et purae

ratione licet pulcherrima toto
540  Se caelo ostendat Venus, et profundat amica
541  Lumina, non propria sed Solis luce superbit:
542  Quandoquidem ipsa etiam per caelum, ut Cynthia, flexis
543  Cornibus incedit persaepe, et candida tantum
544  Illa parte nitet, Solis qua conspicit Orbem.
545  Hesperus est, sequitur cum Solem nocte ruente,

sunt, caeloque errare feruntur,
579  Sese inter quae nempe situm mutare videntur,
580  Et nunquam spatiis aeque distare locisque.
581  Nunc ea quae constent, et quo correpta cieri
582  Per caelum motu possint, age texere pergam.
583  Et veluti placidum cum stat mare, multaque circum
584  Navigia apparent, si puppi Navita ab una
585  Mutatis alias spatiis innare locisque

586  Prospiciens advertat, erit, cur haereat anceps,
587  Scilicet hocne ratum motus concinnet earum,
588  Quas longa avectas pelago videt? an sua puppis
589  Illabens tacito tranquilla per aequora cursu
590  Efficiat, videatur ut haec variantia longe
591  Inter eas, spatiis quae fors retinentur in isdem?
592  Sic cum suspicimus vaga magno sidera caelo
593  Inter se

labenti prodeat aevo.
609  Multa tulere anni, quae prima aetate latebant;
610  Multa ferent secum venientes: nec fuit ante,
611  Quae regat errantes ventosa per aequora puppes,
612  Ferrea Cuspis, ut est longo post tempore tandem
613  Inventa ingenti mortalibus emolumento.
614  At neque praeterita neque nostra aetate repertum est,

632  Transferat, atque illo caeli rotet impete partes;
633  Sed tamen ipse manens una in statione quiescat,
634  Nec loca permutet variis regionibus errans;
635  Signa velut caelum rutilant quae fixa per altum.

636   Debet materies proporro fluvida caeli
637  Esse; etenim solida si constent omnia mole,
638  Quae supera tuimur caeli in regione patere,

patere,
639  Qua ratione queant palantia sidera ferri?
640  Num cuneis debent et acuta cuspide praese
641  Rumpere iter? semperque via luctarier arcta?
642  Ne tamen hanc ob rem penitus per inania ferri
643  Astra putes, liquidis permixtum aut rebus inane:
644  Nam, praeter spatio quod ab omni exclusimus omnem
645  Naturam vacui, et pugnare

raptareque turbine eodem.

653   Propterea Tellus (quia non est funibus ullis
654  Suspensa aut subter solidis innixa columnis,
655  Debeat ut constans una in statione per aevum
656  Omne manere; sed aurarum tenuissima circum
657  Vis omni pariter cingit de parte, suisque
658  Perfluidum hoc caelum conjunctam amplexibus ambit)
659  Debet ab illius

669  Trudat in aequoreis haerentem partibus isdem;
670  Unda licet tacito secum illam deferat aestu.

671   Astra quoque errando sese quae multa volutant
672  Per caelum varie, liquidissimus aëris aestus
673  Vortice corripiat rapido, circumque revolvat,
674  Orbibus ut medium repetitis versa coronent
675  Solem; qui rapide quoniam movet omnia circum,

terra, peragrat
697  Mensibus octonis cursus sed turbine multo
698  Flaccidiore Venus, quam quo Cyllenius errat
699  In gyrum; tribus hujus iter nam mensibus aeques.
700  Omnia ab occasu per magnos aetheris orbes,
701  Sed per inaequales haec astra feruntur in ortum.

702   Praeterea sit, ut hoc in magno vortice Solis
703  Saturni minor atque Jovis Terraeque

cursus sed turbine multo
698  Flaccidiore Venus, quam quo Cyllenius errat
699  In gyrum; tribus hujus iter nam mensibus aeques.
700  Omnia ab occasu per magnos aetheris orbes,
701  Sed per inaequales haec astra feruntur in ortum.

702   Praeterea sit, ut hoc in magno vortice Solis
703  Saturni minor atque Jovis Terraeque feratur
704  Vortex: in magno veluti

lucem, sed Sole receptam.
713  Hanc opus est valde tenuem jactarier ad nos;
714  Nam nudis oculis illa usurpare nequimus:
715  Prisca proinde Viros omnes aetate latebant:
716  Donec per vitreos tandem conspecta tuborum
717  Anfractus: vidit primum Vir gentis Hetruscae:
718  Inclitus ille novis finxit nomina stellis.
719  Haud ullo tantum se Tuscia tollit Alumno:

740  Annulus abripitur Saturni a vortice eodem,
741  Quo ferri quinos Astrorum diximus orbes.

742   Tertius est Terrae vortex, quo Luna sui se
743  Circuitus per iter convertit concita Terrae
744  Turbine terdenis prope circum rapta diebus,
745  Scilicet assequitur queis Solem abrepta manentem.
746  Multaque praeterea,

ut agantur motibus illi?
767  Partim tramite eunt recto, partimque voluti
768  Se circa multos peragunt super aequore gyros.
769  Haud aliter gemina tellus ratione duos se
770  Volvit per motus, dum Solis circuit ignes
771  Alterius vi rapta, suoque in vorticis aestu
772  Dum fertur sese versata volutaque circum.
773  Inde tibi, advertas paulum, constare videbis

attentas aures animumque reposco.

805   Si Solis media situs in regione manentis
806  Te circum Terrae spectares corpus oberrans,
807  Hoc bissena viam signare per astra notares,
808  Ad speciem per quae nobis Sol ire videtur.
809  Et, quae sint ea Signa, canam, quae terra peragrat.
810  Primus inauratis Aries se cornibus effert
811  Sidere

805   Si Solis media situs in regione manentis
806  Te circum Terrae spectares corpus oberrans,
807  Hoc bissena viam signare per astra notares,
808  Ad speciem per quae nobis Sol ire videtur.
809  Et, quae sint ea Signa, canam, quae terra peragrat.
810  Primus inauratis Aries se cornibus effert
811  Sidere conspersus multo, quo vellus et altum

undis.
814  Fecerat ipse suo celebrem tum Colchidis oram
815  Vellere, quod sacris Divûm pendebat ab aris;
816  Ut tali excierit pretio tot robora pubis
817  Argoae, quot prima per aequor vexerat Argo:
818  Scilicet ut veteres Grajûm cecinere Poëtae.
819  Insequitur Tauri, quod dicunt nomine, Signum;
820  Ignes per nares et frontem et tempora fulgent.

pretio tot robora pubis
817  Argoae, quot prima per aequor vexerat Argo:
818  Scilicet ut veteres Grajûm cecinere Poëtae.
819  Insequitur Tauri, quod dicunt nomine, Signum;
820  Ignes per nares et frontem et tempora fulgent.
821  Excipitis Taurum Ledae pulcherrima quondam
822  Pignora, vexatis at nunc gratissima Nautis
823  Sidera, vos inter pedibus manibusque revinctis.

839  Exanimem excepit caelum. Mox Aegocerotis
840  Aurea, mox geminis resplendent sidera rivis:
841  Deinde loci subeunt Pisces, extremaque claudunt.

842   Quare per caelum, qua late extenditur ingens
843  Signiferi via circuitus, a turbine Solis
844  Rapta suum sibi iter poterit fecisse videri
845  Terra (quia hac medio properantem e Sole videres

851  Lunam agere obliquos; modo ab Austro truditur errans
852  Brumales longe ad flexus, vicibusque recurrit
853  Aestiferam in partem gelidis Aquilonis ab oris.
854  Dum tamen interea citraque ultraque per orbem
855  It, redit, in geminis magnum oppositisque necesse est
856  Luna locis Terrae secet orbem, quo via flectit
857  Signiferi se circum, et iter bis transeat illud.
858  Haec

circum, et iter bis transeat illud.
858  Haec loca bina vocant nodos hi, qui loca caeli
859  Omnia nominibus certis signisque notârunt.

860   Haec bene cognita si teneas, per te ipse valebis
861  Defectus Lunae et Solis cognoscere causam.
862  Nam si tempore eo, Soli quo Luna propinquo
863  Juncta meat, nobisque illam, quae luce refulget,
864  Eripuit

aversa decoro est;
865  Si procul a nodis, inquam, illo tempore flectat
866  Cynthia iter, claro Terram secludere fratris
867  Lumine non poterit, nec amicam avertere lucem.
868  Quod si per nodum tum transeat aut prope, Solis
869  Occurret radiis ardentibus officietque,
870  Ne transire queant in Terram, corpore opaco.
871  Propterea tibi Sol dimittere languidus ignes

881  Si minimum a nobis distet Sol, atque ita major
882  Illius species ad sensus accidat orbis,
883  Cynthia si contra, quantum pote, dimoveatur
884  A Terra caelum bigis invecta per altum;
885  Nam nequeat totum breviori corpore Solem
886  Obtegere in nodis, quin circum luceat ora.

887   Cum vero penitus se Luna a Sole removit,

894  Vel parti faciem delibat praetereuntis.
895  Nam tibi tum Solemque inter Lunamque, necesse est,
896  Terra sit; hujus item, quia opaco corpore constat,
897  Parte ex adversa Solis protensa per illam
898  Umbra cadat caeli regionem, qua meat Orbis
899  Lunae tempore eo; quare perlabitur umbras.
900  Et quoniam ipsa suo non fulgit Luna nitore,
901  Sed radiis Solis, quos

aliquod monstris portendi talibus omen
925  Contingens metus ipse fidem sibi conciliaret.
926  Cecropius morbo Siculisque exercitus armis
927  Vexatus tandem hostili decedere terra
928  Per magnum Jonium collecta classe parabant,
929  Et patria mutare solum Pandionis urbe
930  Trinacrium: Nox jamque aderat, jam vellere signa,
931  Jam properare fugam; cum caelo Luna sereno

causarum: formidine terret,
944  Insanaque animos conscindit relligione.
945  Inde tibi fortes inde omina diraque menti
946  Auguria; et Lemures apparent Capripedesque
947  Per noctem formaeque Animarum luce carentum.

948   Quod superest, cum Sole minor sit Terra, necesse est,
949  Umbram, qua lata est, decresere

976  Concipe mente polos: [loca sic voluere vocari,
977  Turbine quae in tanto possunt immota videri;
978  Circa ea quandoquidem moles evolvitur omnis]
979  Porro finge, suum veluti rota versa per axem est,
980  Axem per mediae corpus versatile Terrae
981  A geminis transire polis, et concava caeli
982  Productum recta regione utrinque per auras

sic voluere vocari,
977  Turbine quae in tanto possunt immota videri;
978  Circa ea quandoquidem moles evolvitur omnis]
979  Porro finge, suum veluti rota versa per axem est,
980  Axem per mediae corpus versatile Terrae
981  A geminis transire polis, et concava caeli
982  Productum recta regione utrinque per auras
983  Tangere: fac pariter loca

979  Porro finge, suum veluti rota versa per axem est,
980  Axem per mediae corpus versatile Terrae
981  A geminis transire polis, et concava caeli
982  Productum recta regione utrinque per auras
983  Tangere: fac pariter loca partibus esse rearis
984  In caeli oppositis, quae (ut fert natura polorum)
985  Aequis hinc illinc spatiis disjuncta

1006  Cum tergum flamma aut pectus peragrantis et ora
1007  Collustrat, dextrumque aeque laevumque necesse est
1008  Collucere latus. Fac idem in Tellure rearis,
1009  Tempore obit medium dum rapta per annua Solem.

1010   Hinc tempestatum, quas uno cernimus anno.
1011  Tam varia ratione subire, ut frigida Bruma est
1012  Post mitem Autumnum, percoctaque solibus

1011  Tam varia ratione subire, ut frigida Bruma est
1012  Post mitem Autumnum, percoctaque solibus Aestas
1013  Veris post Zephyros, ratio tibi certa patebit.
1014  Nam cum Sol metas per Cancri solstitiales
1015  Visus erit ferri, tum vere concita Tellus
1016  Per signum adversi versabitur Aegocerotis.
1017  Et quoniam sese Mundi totuis ad

percoctaque solibus Aestas
1013  Veris post Zephyros, ratio tibi certa patebit.
1014  Nam cum Sol metas per Cancri solstitiales
1015  Visus erit ferri, tum vere concita Tellus
1016  Per signum adversi versabitur Aegocerotis.
1017  Et quoniam sese Mundi totuis ad orbem
1018  Inclinat paulum, quo Tellus vertitur, axis
1019  Est opus hunc nostrum

axem
1039  In Mundi partes sibi constans ), condat, oportet,
1040  Tunc a Sole Polum, radiis qui exarserat ante,
1041  Atque alia de parte alium convertat ad ignes.
1042  Proin tibi per nostras late dominabitur oras
1043  Tristis hiems: longas cessare per illa videbis,
1044  Tabescente die paulatim, tempore noctes.
1045  Tum glacies constringet aquas, et flumina sternet,

1040  Tunc a Sole Polum, radiis qui exarserat ante,
1041  Atque alia de parte alium convertat ad ignes.
1042  Proin tibi per nostras late dominabitur oras
1043  Tristis hiems: longas cessare per illa videbis,
1044  Tabescente die paulatim, tempore noctes.
1045  Tum glacies constringet aquas, et flumina sternet,
1046  Canescent nivibus juga montium, et horrida nudas

1049  Extensa est qua Terra polum, desaeviet aestas
1050  Phoebei radiis superimpendentibus ignis.

1051   Postremo mediis cum magnum invecta per orbem
1052  Fertur Terra locis Capricorni et Canceris inter
1053  Lucida signa, Aries vel per sua cornua volvit
1054  Suspectam, Librae vel per momenta vagatur;
1055  Tum mediam

1051   Postremo mediis cum magnum invecta per orbem
1052  Fertur Terra locis Capricorni et Canceris inter
1053  Lucida signa, Aries vel per sua cornua volvit
1054  Suspectam, Librae vel per momenta vagatur;
1055  Tum mediam radiis Sol recta percutit urens,
1056  Aequatoque Polum spatio collustrat utrumque.
1057  Idcirco

1051   Postremo mediis cum magnum invecta per orbem
1052  Fertur Terra locis Capricorni et Canceris inter
1053  Lucida signa, Aries vel per sua cornua volvit
1054  Suspectam, Librae vel per momenta vagatur;
1055  Tum mediam radiis Sol recta percutit urens,
1056  Aequatoque Polum spatio collustrat utrumque.
1057  Idcirco aequatae procedunt lucibus umbrae
1058  Omnes per

vel per momenta vagatur;
1055  Tum mediam radiis Sol recta percutit urens,
1056  Aequatoque Polum spatio collustrat utrumque.
1057  Idcirco aequatae procedunt lucibus umbrae
1058  Omnes per Terrae regiones. Illa vocamus
1059  Tempora Ver, cum post brumam venere rigentem:
1060  At, qui ferventes aestatis temperat ignes,
1061  Dicimus Autumnum: non illo ditior ulla est

venere rigentem:
1060  At, qui ferventes aestatis temperat ignes,
1061  Dicimus Autumnum: non illo ditior ulla est
1062  Tempestas: matura suos tune Uva racemos
1063  Undique vitigenos per colles multa colorat;
1064  Pomaque curvatis suspendit mitia ramis
1065  Daedala Natura, et turgentes Palladis almae
1066  Fert baccas:quin et passim nemora avia complet

1073  Herbarum soboles nova vestit, et ubere rident
1074  Ex utero terrae rumpentes undique flores;
1075  Pacatumque nitet caelum, lenique susurro
1076  Aspirant animae Zephyrorum; per Veneris res
1077  Quadrupedum Volucrumque genus sua saecla propagant.
1078  Tempore non alio veteres Philomela querelas
1079  Suavius in solis vulgavit concita lucis,
1080  Scilicet

1084  Denique Vere novus senium post triste fit Annus.

1085   Nunc age, cur celeri videantur sidera cursu
1086  Omnia in Occasum Caeli per templa cieri;
1087  Cur videatur item Sol pulsa surgere nocte
1088  Ex Oriente, per aetherias dein labier oras,
1089  Mox et in occiduas defessus concidere undas,
1090  Percipe: quin

1085   Nunc age, cur celeri videantur sidera cursu
1086  Omnia in Occasum Caeli per templa cieri;
1087  Cur videatur item Sol pulsa surgere nocte
1088  Ex Oriente, per aetherias dein labier oras,
1089  Mox et in occiduas defessus concidere undas,
1090  Percipe: quin primo poteris cognoscere causam
1091  Tutemet intuitu, supera si dicta revolvis.

1090  Percipe: quin primo poteris cognoscere causam
1091  Tutemet intuitu, supera si dicta revolvis.
1092  Terra etenim Solique et caelo stantibus astris
1093  Occurrit motu, quo circumlata per orbem
1094  Semper ab occasu sese convertit in ortum.
1095  Idcirco, quoniam celerem non possumus ipsi,
1096  Qui simul abripimur cum Terrae corpore magno,
1097  Percipere ipsius

1120   Aspicies etiam, fors et miraberis, isdem
1121  Nunc immota locis palantia sidera caeli
1122  Stare, modo effusis ferri properanter habenis
1123  Signiferum per iter, modo contra signa reverti,
1124  Confectaeque remetiri retrograda partem
1125  Saepe viae. Non est ut possit credere vera,
1126  Quae genus hoc caelo tuimur; neque videres

1167  Subduci non proinde locum, quo concideret, si
1168  Tranquillo ratis in portu religata maneret?
1169  Proin queat ut Nautis recta cecidisse videri;
1170  Et tamen obliquo cadit ille per aëra motu;
1171  Et vere obliquum cernunt in littore stantes.
1172  Sic grave pondus, ubi celsae de vertice turris
1173  Aspicis in terram recta ruere, atque ferire
1174  Subjectam

1178   Dicere porro avium causa debere videri
1179  Immotam, quoniam nidos reperire volantes
1180  Non possent; etenim, dum caelo aurisque morantur
1181  Suspensae pennis, seseque per aëra librant,
1182  Subtraheretur humus, correptaque turbine Terrae
1183  Cum nidis nemora effugerent, praeterque volarent,
1184  Nonne hoc delirum est? Nihil est tibi namque, quod obstet

1187   Addunt praeterea, quibus haec nova perculit aures
1188  Res animumque, quod in Terrae sit corpore motus,
1189  Qua ratione queat, cum Solis obambulet ignes
1190  Terra per ingentes spatiorum versa meatus,
1191  Non variare situm fixis collata videri
1192  Sideribus? caeli sed iisdem denique semper
1193  Respondere locis, si signa manentia spectes?

fateri
1200  Ast id quis certa verum ratione notavit?
1201  Contra quin caelo servatum est sidera ferri
1202  Non una ratione hieme atque aestate, nec una
1203  Veris et Autumni per tempora: namque videntur
1204  In medio caeli spatio non semper eundem
1205  Illa tenere locum, nec eodem tramite ferri:
1206  Nempe ut Mensorum Caeli Terraeque sagaces

1238  Nominibus distincta suis spatiisque, canamus.
1239  Principio Boreae qua se Polus extulit Axis,
1240  Alta micat Cynosura, ducem quam Nauta marinis
1241  Fluctibus ante aliud servat serquiturque per undas
1242  Sidus: at huic Helice plaustro majore propinqua est;
1243  Septem praecipuis Helice nitidissima stellis
1244  Conspicienda micat, Septem dixere Triones.
1245  Hujus ego

propinqua est;
1243  Septem praecipuis Helice nitidissima stellis
1244  Conspicienda micat, Septem dixere Triones.
1245  Hujus ego saepe extremam de nocte serena
1246  Aspicio inscripti per parva foramina buxi;
1247  Unde licet tenui pendente agnoscere filo,
1248  Nocturni quae sit numeranda ea temporis hora.
1249  Fulgidus Arturo cunctantia plaustra Bootes

sidus habes, tergoque superbus
1294  Fulget Erichthonius; nam tergo lucida Mater
1295  Haedorum ternique coruscant ignibus Haedi.

1296   Tum duodena, tibi quae diximus ante, per orbem
1297  Sidera signiferum numerabis. Caetera ad Austrum
1298  A scythicis flectunt Aquilonibus. Occupat amplam
1299  Immani hic caeli regionem corpore Cete:
1300  Inde loci Orion

Corvus et Angius
1314  Et medius Crater; prope Semivirum Centaurum,
1315  Atque Lupum, atque Aram, Piscemque, aliamque Coronam
1316  Aspicies. Hac est in caeli parte locata
1317  Argo; per malos per vela tumentia perque
1318  Costas et prorae tabulata aplustraque fulgent
1319  Conspersi stellarum ignes, longeque coruscant.

1320   Adjice, quae veteri latuere

Angius
1314  Et medius Crater; prope Semivirum Centaurum,
1315  Atque Lupum, atque Aram, Piscemque, aliamque Coronam
1316  Aspicies. Hac est in caeli parte locata
1317  Argo; per malos per vela tumentia perque
1318  Costas et prorae tabulata aplustraque fulgent
1319  Conspersi stellarum ignes, longeque coruscant.

1320   Adjice, quae veteri latuere incognita

Costas et prorae tabulata aplustraque fulgent
1319  Conspersi stellarum ignes, longeque coruscant.

1320   Adjice, quae veteri latuere incognita saeclo
1321  Signa, per intactum tandem mare donec in Austrum
1322  Perventum est: illum nam Terrae desuper axem
1323  Sidera collustrant nostris contraria Signis.
1324  Unicus hoc

nam Terrae desuper axem
1323  Sidera collustrant nostris contraria Signis.
1324  Unicus hoc caelo Phoenix collucet, in ignem
1325  Jamque abit, et veterem renovat per damna senectam.
1326  Hunc prope Grus longo succendit gutture stellas:
1327  Sidereisque micat jaculis Puer Indus et arcu:
1328  Astraque fulgentem Volucris Junonia profert
1329  Per

per damna senectam.
1326  Hunc prope Grus longo succendit gutture stellas:
1327  Sidereisque micat jaculis Puer Indus et arcu:
1328  Astraque fulgentem Volucris Junonia profert
1329  Per caudam conspersa: et proxima Pica coruscat:
1330  Propterque in spiras se evolvit lucifer Hydrus.
1331  Quodque vocant parvi de nomine Chamaleontis
1332  Sidus, et australi Triquetrum quoque fulgere caelo

Babylonica, quin fateantur
1381  Inventam temere in stolidi ludibria vulgi.

1382   Quod superest. Praeter, supera quae diximus, astra
1383  Sunt alia innumero dispersa per ingens
1384  Aetherium spatium, quae tantum nocte serena
1385  Aspicere est oculis; penitusque abducta recedunt
1386  Quaedam, ut, ni tenus per vitrea septa tuborum
1387  Immittant

astra
1383  Sunt alia innumero dispersa per ingens
1384  Aetherium spatium, quae tantum nocte serena
1385  Aspicere est oculis; penitusque abducta recedunt
1386  Quaedam, ut, ni tenus per vitrea septa tuborum
1387  Immittant radios, nulla ratione videri
1388  Possint, prorsus uti veteres latuere per annos.
1389  Haec igitur, cum se contingere plurima, et uno
1390  Esse

1385  Aspicere est oculis; penitusque abducta recedunt
1386  Quaedam, ut, ni tenus per vitrea septa tuborum
1387  Immittant radios, nulla ratione videri
1388  Possint, prorsus uti veteres latuere per annos.
1389  Haec igitur, cum se contingere plurima, et uno
1390  Esse in concilio veluti congressa videntur,
1391  Quandoquidem speciem nebularum immittere

constitit, innumerarum
1398  Ni congesta simul stellarum lumina perquam
1399  Tenuia, quae faciunt oculis albescere caelum.
1400  Idque tibi manifesta palam res indicat, ex quo
1401  Per vitreos caelum omne tubos lustrare repertum est.
1402  Cum tamen hac in re, quae nunc ita constat aperta,
1403  Ante Viri incertis varie rationibus omnes
1404  Errassent: ni Democriti sententia solers

quot circum vorticis aestum
1412  Possunt; et nobis ideo propiora coruscant.
1413  Altera, quae moli referuntur deinde secundae,
1414  Quandoquidem spatiis ultra majoribus haerent
1415  Per caelum, sunt plura quidem sed mole minori.
1416  Tertia sic porro, quaeque his super edita constant,
1417  Perpetuoque alia atque alia ordine lucis ut ipsa
1418  Decrescunt auctu, numero sic crescere

1433  Quod si terra foret triquetra aut quadrata, videri
1434  Deberet pariter Lunaï in corpore caeco,
1435  Ut primum inciperet jam deficere, angulus umbrae:
1436  Scilicet haud foret in conum porrecta per auras,
1437  Pyramidi sed par in Lunam excurreret illa;
1438  Rectum proinde latus simul aspiceretur et umbrae
1439  Angulus in Lunae facie, cum deficit, atra.
1440  Quod quoniam non

fatereris: fieri quod posse negares,
1483  Haec si plana foret Tellus, fierique necesse est
1484  Si convexa sit, et circumflectatur in orbem.

1485   Nec mihi inaequales per terras objice montes;
1486  Quandoquidem et montes et montibus addita summis
1487  Oppida, quae apparent sese inter condere nubes,
1488  Collata ingenti cum Terrae totius auctu,

1486  Quandoquidem et montes et montibus addita summis
1487  Oppida, quae apparent sese inter condere nubes,
1488  Collata ingenti cum Terrae totius auctu,
1489  Exiguus pulvis convexa per aera rotarum
1490  Esse videbuntur, vel si quid tenuius extat.

1491   Ne tamen idcirco Terram aeque a parte rotundam
1492  Esse putes omni; media nam forsitan illa

ab igne;
1526  Solis enim reliquis multo magis igne calescit.
1527  Haec paribus distat spatiis ab utroque Polorum.
1528  Quaeque habitant intra Gentes, utrinque per annum
1529  Projiciunt umbras: nam cum Sol flexit ad Austrum,
1530  In Boream umbra cadit; cum contra Aquilonia Regna
1531  Illustrat, cadit umbra eadem contraria in Austrum.

1636  Europa, a Tyria tenuit quae Virgine nomen.
1637  Hanc Jove cornigero, dum littore luderet inter
1638  Aequales aetate simul florente Puellas,
1639  Deceptam memorant Vates vestamque per aequor
1640  In Cretam: trepidans ex aequore respiciebat,
1641  Aequore dum Tauri tergo veheretur amantis,
1642  Littus respiciebat, eoque in littore Pubem
1643  Tendentemque manus

Tripodes Laurus Cortinaque Phoebi?
28  Gallus et hic; magno se Gallia tollit Alumno.

29   Felix, qui clarum potuisti extollere primus
30  Lumen, et immensum te late ferre per Orbem,
31  Et nubes atque Astra tuae supponere menti.
32  Te sequor, o Gallae Gentis decus, atque tuorum
33  Docta pedum relego pressis vestigia signis;

et suprema a Mente geri res;
45  His animus rebus quaedam divina voluptas
46  Afficit, atque extra mihi me rapit, ut videar jam
47  Non humilis Terrae sed totius incola Mundi,
48  Et per te propius Naturam agnoscere summam.
49  Non ita vis mentem tangit mihi suavior ulla,
50  Magnifica ante oculos vel cum se nocte Theatra
51  Auro et picturis et lumine fulgida multo

88  Longe aliter quam qui Divûm simulacra perenni
89  Aut veterum Heroum vultus in marmore fingit:
90  Principio lapidis rude pondus et horrida moles
91  Multiplices ferri quavis de parte per ictus
92  Excutitur; donec referat molemque modumque
93  Corporis humani; signantur brachia porro
94  Et caput atque humeri pectusque et crura pedesque;
95  Porro oculis vitam dabit

142  Idcirco ut varios se flexerit omnis in orbes,
143  Usus erat, subito multis cum partibus una:
144  Atque ita Vorticibus totidem se verterit omnis
145  Materies, totum quot constant Astra per orbem.

146   Illas praeterea cujusvis pone fuisse
147  Particulas, cum summa fuit divisa, figurae;
148  Non opus idcirco minus est fateare, quod omnis

omnis
149  Pars ea debuerit prostantes e latere omni
150  Excutere angululos (parti pars officiebat
151  Quandoquidem motu), fieri tum proinde rotunda,
152  Ut pila, quam Pueri volvunt per strata viarum.
153  Quod sic exciderat de partibus, esse necesse est
154  Id minimum et quascumque potens variare figuras;
155  Ut tali ratione queat replere, pilarum
156  Inter

conantibus exteriores
206  Mole sua obsistunt semper, vi vimque refraenant
207  Funda velut lapidem. Vis haec et nisus eundi
208  Longius a medio Lucis natura profusae est
209  Undique per magni regiones Vorticis omnes.

210   Turbinis in motu porro cujusque, Polorum
211  Rere loca extremis hinc illinc partibus esse;
212  Circa ea materies etenim

211  Rere loca extremis hinc illinc partibus esse;
212  Circa ea materies etenim convertitur omnis:
213  Ut sic deinde queas cognoscere, qualis inesse
214  Vorticibus rapidis tactus per mutua possit.
215  Namque polo alterius si fors tangatur uterque,
216  Circum et uterque viae de parte feratur eadem;
217  Unum opus est gemino fieri de Turbinis aestu:
218  Quod si

in axem
229  Non medium cogetur, et inter septa Pilarum
230  Haerebit semper: verum quia corpore constat
231  Subtili atque auctu tenui nimis, effigiumque
232  Proinde potest reperire per intervalla Pilarum;
233  Idcirco rapidi vi turbinis egredietur
234  Per partes elapsa, polis quae longius absunt.
235  Vix elapsa tamen curu se

verum quia corpore constat
231  Subtili atque auctu tenui nimis, effigiumque
232  Proinde potest reperire per intervalla Pilarum;
233  Idcirco rapidi vi turbinis egredietur
234  Per partes elapsa, polis quae longius absunt.
235  Vix elapsa tamen curu se proferet extra;
236  Ecce recepta polo vicini Vorticis intro
237  Illabetur

Vorticis intro
237  Illabetur eo, quo fugerat, impete cursus.
238  Hac nunquam ratione potest cessare meare
239  Inter contiguos rapidae vertiginis aestus,
240  Illa lege tamen, tantum per aperta polorum
241  Ut queat endogredi tenuis natura Elementi;
242  Undique at extremis laterum de partibus exit.

243   Atque ubi materies ea Vorticis unius aestus

241  Ut queat endogredi tenuis natura Elementi;
242  Undique at extremis laterum de partibus exit.

243   Atque ubi materies ea Vorticis unius aestus
244  Ingressa est per utrumque polum, se concita recto
245  Intro aget incursu; donec de partibus aeque
246  Oppositis veniens hinc illinc tramite motus
247  Occurret medio, offensuque rotabitur acri.

se volvit in orbem
258  Pontus, et ingenti sinuatus turbine seavit.
259  Non illac impune rates transire; marique
260  Ante procelloso potiusque furentibus Austris
261  Jactari caecam per noctem hiememque malignam
262  Nauta velit, quam vel caelo ventisque serenis
263  Deprendi Siculi diros prope gurgitis aestus:
264  Namque ratem misere illa rapax vis corripit undae,

263  Deprendi Siculi diros prope gurgitis aestus:
264  Namque ratem misere illa rapax vis corripit undae,
265  Contorquetque aestu, saevoque absorbet hiatu.
266  Sic tibi materies es diro agitata per orbem
267  Protinus offensu circa se turbine magno
268  Volvetur, liquidumque illa ratione fluensque
269  Constituet corpus; debet quod proinde rotundum

orbe
287  Esse; quia a medio plus partem accedet ad illam,
288  Liberior primo patet exitus unde Elemento.
289  Idcirco aestivo Tellus mage tempore distat,
290  Horrida quam brumae per frigora, Solis ab igne:
291  Quandoquidem medium non obtinet orbe suo Sol
292  Vorticis hujus eam, quam dicimus, ob rationem:
293  Forsan ob hanc etiam, non aequis viribus extra

294  Quod Vortex omni de parte prematur; et inde
295  Parte hac excurrat protensior, arctior illa,
296  Et sese oblongi speciem conformet in ovi.
297  Propterea haud aequum gradiuntur et astra per orbem.
298  Idcirco tellus unam quoque serius orbis
299  Absolvit magni partem, pluresque dierum
300  Actos circuitus aequatis Veris ab horis
301  Ad medium Autumnum proinde

ob id, motus pernicior illis
321  Quandoquidem est, circumque suo ocyus orbe feruntur.

322   Augminis haec ratio, qua scilicet esse remotas
323  Majores opus est partes, per Vorticis omnes
324  Non valet extendi regiones: namque necesse est
325  Post ingens spatium tum demum existere partes
326  Mole pari, atque alia motus ratione cieri,
327  Ocyus

necesse est,
365  Ipsa suis quod perplexis plerumque figuris
366  Endopedita una nectatur, conque globetur,
367  Inque ita majorem concrescat corporis auctum.
368  Et cum deinde meare per intervalla Pilarum
369  Debeat, ipsius sulcos in mole cavatos
370  Hac ratione opus est fieri corpusque striatum.
371  Corpus id, ut solidum minus est pro

medium descendet in Astrum,
385  Cum valido primi subito torrente Elementi.

386   Illud in his obsignatum sed oportet habere,
387  Corpora de genere hoc quod quae compulsa per unum
388  Sunt transire polum, sulcos de parte retortos
389  Evolvunt alia, quam qua sunt parte striata,
390  Oppositum per iter veniunt quae missa polorum.
391  Nam veluti adversa

oportet habere,
387  Corpora de genere hoc quod quae compulsa per unum
388  Sunt transire polum, sulcos de parte retortos
389  Evolvunt alia, quam qua sunt parte striata,
390  Oppositum per iter veniunt quae missa polorum.
391  Nam veluti adversa sese polus inter uterque
392  A parte hinc illinc opponitur, usque necesse est,
393  Oppositis quaecumque polorum a partibus acta

405  Atque illa maculas tenebrarum parte refundent.

406   Quod genus est maculas tibi claro in Sole tueri
407  Hac ratione; domum, facito, per tenue foramen
408  Ingrediatur in obscuram radiantia Solis
409  Lumina; tum vitreo radiorum ea lumina clausus
410  Excipies tubulo: dein egredientia multos
411  Post vitri anfractus

cum luce calorem
456  Fundebat caelo; gravis ut caligine densa
457  Desuper incumbens horreret frigidus aër,
458  Et non percoctis squallerent frugibus agri:
459  Visus item Sol est per caeli templa vagari
460  Clarior assueto: maculas cum scilicet atras
461  Sorberet victor, motuque resolveret acri.
462  Quin etiam, propriam quae jactant sidera lucem,
463  Interdum

illis
525  Partibus, a geminis quae distant scilicet aeque
526  Solis utrinque polis: nam corpora fortius illinc
527  Ejiciuntur, uti longe procurrere possint.
528  Hinc protensa quidem per caelum saepe videtur
529  Lucida surgentem praecurrere Lancea Solem,
530  Occiduumque sequi. Praelonga cuspide primum
531  Tollitur exoriens; post latior usque videtur
532  In Solem.

601  Elabatur: at egrediens in Vorticis aestus
602  Incidet alterius, pariterque exibit ab illo
603  Porro in finitimum; semperque errabit eodem,
604  Quo doceo, pacto varios ratione per aestus
605  Fortuita certo nec motu aut tempore certo.

606   Atque ea conveniant nimirum ut cuncta Cometis,
607  Servatum est, caelo cum visi ardere Cometae;

610  Ostendant, ut, si certum quid constat in illis.
611  Propterea, raro quia visi, haud nosse queamus.
612  Forsan et haec melius ventura aetate patebunt,
613  Namque ea praeteritos caelo servata per annos
614  Noscere quibit, et antiquis praesentia rebus
615  Conferet, ut videat, si quidquam haec convenit inter,
616  Qui sit motus, uti redeant, abeantque videntum
617  Ex oculis,

distat, loca, posse videri:
638  Posse tamen, proprius cum Soli accessit; ab ejus
639  Si tamen haud radiis propioribus involvatur,
640  Si supera et nostrum clara de nocte feratur
641  Per caelum; magnos ita rentur scilicet orbes
642  Talibus absolvi diuturno tempore ab Astris:
643  Proin, quoniam longos in Solem tarda revertunt
644  Post annos,

tum, cum jam rediere, videri
645  Interdum a nobis possunt, sive obruta Solis
646  A radiis, nostro seu luce extantia caelo;
647  Non bene conveniunt, quae sunt servata, queamus
648  Per caelum ut certos horum deprendere motus.
649  Propterea possis quoque dicere, corpora circum
650  Multa Cometarum a medio raptarier Astro,
651  Non tamen immoto, sed Solem obeunte manentem;

658   Tutemet aspicies raro fulgere Cometam,
659  Quin longos lucis videas emittere tractus.
660  Si quid in incerta re conjectare valemus,
661  Haud male refractae per caelum, dum loca tranat,
662  Id tribuas luci, quae pro regione situque
663  Diversa nostras acies ratione lacessit.
664  Sin, hoc ne credas, obstat, quod sidera quaeque
665  Cum

simile esse: videntur
672  Hi tractus longum, prope cum Sol, crescere semper
673  In spatium, et partem caeli comprendere magnam;
674  Cum procul est, contra curtato incedere tractu
675  Per caelum, et longa decrescere luce: sed usque
676  Est opus adversa ut Solis regione feratur
677  Fumida materies visque exhalata vaporum:
678  Nam motu acquirunt

679  Altius, educti liquido velut aëre sumi.
680  Hos tibi praeterea lucem dare posse vapores
681  Credendum eat; quoniam radios reflectere Solis
682  Posse quis inficias est? ut suspensa per auras
683  Nubila reflectunt. Haec nos Caudata vocamus
684  Sidera, cum caudae nimirum more sequuntur
685  Astrum Phoebeo lucentes lumine sumi:
686  Sin vero partem, Sidus quo tenit,

897  Et motus mutare suos, quot corpora passim
898  Constant in Summa rerum, quae mota cientur;
899  Omnia quandoquidem, quae concita cumque feruntur,
900  Diffundunt vires etiam in longinqua per inter-
901  Jecta loca, et vacui quae sunt expertia prorsus.

902   Caetera quin etiam, genus hoc, quaecumque videntur
903  Per caelum, facili poteris cognoscere

Diffundunt vires etiam in longinqua per inter-
901  Jecta loca, et vacui quae sunt expertia prorsus.

902   Caetera quin etiam, genus hoc, quaecumque videntur
903  Per caelum, facili poteris cognoscere nisu,
904  Si positas supera rationes mente revolvis.
905  Idque tibi certo possum promittere, mentis
906  Non a te magnas ullam rem poscere curas,

tenes, porro, quae caetera cumque supersunt,
945  Evolvamus ab his, unde ipsa exorta videntur.

946   Et quoniam docui, Terraï corpora circum
947  Caeli materiem rapidos per Vorticis aestus
948  Volvier; idcirco magnis ea viribus extra
949  Nititur elabi, medioque recedere motus,
950  Scilicet a Terra; medium namque obtinet

976  Delabuntur, uti lignum est aurumque lapisque
977  Lanaque item et siccae frondes plumaeque volucrum:
978  Ast haec tenuia sunt quae corpora raraque longe,
979  Horum quandoquidem per multa foramina liber
980  Particulis fluidae est egressus materiaï
981  Non ita vehementer subtus truduntur, euntque
982  Lentius in terram, quam quae solidissima constant:

aurum in fornice vitri
1001  Omnibus exhausto, quantum licet, aëris auris;
1002  Cujus, post referam, quae structura, quis usus:
1003  Scilicet ut quodvis rarum densumve ruendo
1004  Per ter quinque pedes descendat corpus eodem
1005  Tempore, quo vibrat se pulsu arteria tantum
1006  Simplice, nimirum decies pars sena quod extet
1007  Partis item decies quoque senae simplicis horae;

1020  Crescere sic numeris loca; sic decrescere contra,
1021  Si sursum emittas grave pondus in aëra jactum;
1022  Decrescit quoniam pariter fuga. Certaque constat
1023  Praeterea haec ratio, si per declive feratur,
1024  Atque inclinato volvatur in assere pondus.
1025  Haud tamen immensis ita quovis tempore posset
1026  Augeri spatiis deorsum fuga corporis: aeque
1027  Ad

1079  Pondere sunt; sed, quod solidum mage, pendere debet
1080  Plus aliis, queis sunt plura intervalla viaeque
1081  Majores: poterit tibi ab hac ratione patere,
1082  Cur quaedam summas fluitent non mersa per undas;
1083  At deorsum sub aquas contra cur multa ferantur,
1084  Considant fundo labentia donec in imo.
1085  Nam quae condenso sunt corpora conciliatu

1091  Quanto illis constant leviora: at denique, si quod
1092  Tantundem corpus, par quantum pendit aquaï
1093  Moles, illud aquis non partes exeret ullas,
1094  Nec fundum contra per se volvetur in imum;
1095  Sed regione loci haerebit quacumque liquentis.

1096   Nunc tibi perfacile est ex his cognoscere causam,
1097  Qua muti possint se a fundo

1115  Efficiens, solito majus fit corporis augmen,
1116  Proptereaque unda levius; quapropter oportet
1117  Se sursum attollat: tum summis oscula lymphis
1118  Saepedat, et varios ludentum more per auras
1119  Contiguas saltus; festas quoque inire choreas
1120  Turba cum magna pariter ludente videtur.

1121   His

1228  Cardine ab alterutro Terrae transir polorum
1229  Cardinem ad oppositum recta regione rearis,
1230  Circuituque polos introire, exire perenni,
1231  Sub terraque meare, extraque meare per auras.
1232  Cumque ingressa polum terrae intra viscera fertur
1233  Materies, motu facili meat: invenit intus
1234  Nam sibi pervia multa foramina: Transmeat ergo,
1235  Qua via

meatu
1248  Flexit in obliquum ramosque pilosque, meanti
1249  Ut nihil obstaret: quapropter ubi erutus ima
1250  Hic Lapis e terra est, superis si pendeat auris
1251  E tenui filo, per crebra foramina sese
1252  Intro particulae subtiliter insinuabunt;
1253  Pervia quandoquidem moli intervalla retortae
1254  Inveniunt, quo confugiant ex aëris auris,

usum Magnetis Amalphis.
1267  Major ob hoc ollis tum deinde audacia crevit
1268  Intactas maris ire vias, spretisque procellis
1269  Metiri Oceanum cursu, atque inquirere terras
1270  Per mare classe novas, Orbemque ambire carinis.

1271   Porro cum sese Lapidis per aperta viarum
1272  Tam facile insinuent, vixque ire per aëra possint
1273  Particulae,

maris ire vias, spretisque procellis
1269  Metiri Oceanum cursu, atque inquirere terras
1270  Per mare classe novas, Orbemque ambire carinis.

1271   Porro cum sese Lapidis per aperta viarum
1272  Tam facile insinuent, vixque ire per aëra possint
1273  Particulae, circa Magnetem in vorticis aestus
1274  Se ferre incipient egressae regrediendo.
1275  Quod

cursu, atque inquirere terras
1270  Per mare classe novas, Orbemque ambire carinis.

1271   Porro cum sese Lapidis per aperta viarum
1272  Tam facile insinuent, vixque ire per aëra possint
1273  Particulae, circa Magnetem in vorticis aestus
1274  Se ferre incipient egressae regrediendo.
1275  Quod magis ut pateat; ferri scobs desuper ipsum
1276  Sparsa

1293  Atque hinc atque illinc quasi provehat, atque propellat
1294  Inter se Lapides, et prorsus mutua jungat
1295  Connexos arcte: tunc ambiet unus utrumque
1296  Materiae vortex recta per utrumque meantis.
1297  Fit porro Lapis a Lapide ut plerumque recedat,
1298  Conjungique neget pariter, pulsusque vicissim
1299  Appositum pellat: discordia tanta creatur

neget pariter, pulsusque vicissim
1299  Appositum pellat: discordia tanta creatur
1300  Propterea, quia nimirum, cum mutua sese
1301  Respiciunt illis a partibus, egrediuntur
1302  Per quas particulae Lapide ex utroque retortae,
1303  Inter se nequeunt confundere vorticis aestus:
1304  Opposito inter se verum egredientia motu
1305  Atque hinc atque illinc corpuscula percita, debent

1378  Fluvida materies, quae Saxum transmeat illud.
1379  Namque ea cum faciles multo magis, aëre quam sint,
1380  In ferro reperire vias queat, effluet hilum
1381  Haud extra, sed qua per longum extenditur illud,
1382  Ibit: quapropter chalybis si fragmina duri
1383  Applicet armanti quis ferro hinc inde, teneri
1384  Vi majore queunt pendentia, junctaque subter

1383  Applicet armanti quis ferro hinc inde, teneri
1384  Vi majore queunt pendentia, junctaque subter
1385  Firmius haerescunt: nam copia materiaї
1386  Omnis, non circum aërias dispersa per auras
1387  Confluit a ferro, Magnes quo armatur utrinque,
1388  Pendentem in chalybem, atque arctis compagibus una
1389  Copulat hunc lapidi; majoraque pondera Magnes
1390  Sustinet,

1428  Omnia quae sese facile in propiora propagant
1429  Corpora, dura eadem, contraque fluentia constent,
1430  Ut libet. Hinc Vitro a perfricto egressus in auras
1431  De genere hoc fluctus per longum excurrere Funem,
1432  Seque potest Ebori et Silici variisque metallis,
1433  Seque et Arundinibus Chartis teretique Bacillo
1434  Omnibus et Lignis, lapsusque infundere Plantis,

vitrum patulo ore rotundum
1448  Tangentes, hoc majori qua volvitur orbe:
1449  Scilicet egrediens ut ab illo materiaї
1450  Torrens non vacuas circum effundatur in auras,
1451  At per septa meet ferri cava, multiplicesque
1452  In partem vires illapsus dirigat unam.
1453  Ferrea praeterea quoque magnum exinde catena
1454  Longe extendatur producta per intervallum,

1451  At per septa meet ferri cava, multiplicesque
1452  In partem vires illapsus dirigat unam.
1453  Ferrea praeterea quoque magnum exinde catena
1454  Longe extendatur producta per intervallum,
1455  Ut vel dena quarter stadia aequet; at undique ducta
1456  Tenuibus e filis vacua dependeat aura,
1457  Ne tangat prolapsa solum, neu parjete pondus
1458  Applicet

aura.
1489  Tum quoque carbonum cum pulvere sulphura mixta,
1490  Et Bacchi florem si latae imponere ferri
1491  Lamellae tentes, digito das sulphura flammis
1492  Protinus admoto per flumina crebra per ictus,
1493  Et Bacchi accendis, contactum ut lampade, florem.
1494  His etiam interdum fecere pericula multi
1495  In tenui vilique

1489  Tum quoque carbonum cum pulvere sulphura mixta,
1490  Et Bacchi florem si latae imponere ferri
1491  Lamellae tentes, digito das sulphura flammis
1492  Protinus admoto per flumina crebra per ictus,
1493  Et Bacchi accendis, contactum ut lampade, florem.
1494  His etiam interdum fecere pericula multi
1495  In tenui vilique animantum corpore

1493  Et Bacchi accendis, contactum ut lampade, florem.
1494  His etiam interdum fecere pericula multi
1495  In tenui vilique animantum corpore bruto;
1496  Protinus exitium muscis fuit îsse per illas
1497  Scintillas; namque immotae exanimesque cadebant,
1498  Parvaque turbatis avis expirabat ocellis
1499  Dilatans plumas, extendens tenuia crura.
1500  Vis ea transit item

per illas
1497  Scintillas; namque immotae exanimesque cadebant,
1498  Parvaque turbatis avis expirabat ocellis
1499  Dilatans plumas, extendens tenuia crura.
1500  Vis ea transit item per aquam, ut si flumine plenum
1501  Dextra tenens cyathum propter versatile vitrum
1502  Pendenti ferro aut aeri supponat, et ejus
1503  Immergat partem, manibus per mutua junctis

1500  Vis ea transit item per aquam, ut si flumine plenum
1501  Dextra tenens cyathum propter versatile vitrum
1502  Pendenti ferro aut aeri supponat, et ejus
1503  Immergat partem, manibus per mutua junctis
1504  Longa se innectant Spectantes deinde chorea,
1505  Nec mora, cum digitum accedens ferrumve quis illuc
1506  Admovit, subito se tactum sentiet ictu
1507  Quisque,

ortus,
1588  Nomina vestra sua decorum cum luce feruntur,
1589  Aeternisque vigent monumentis insita Famae,
1590  Atque suo inscribens sacravit Gloria templo.
1591  Jam quoniam per vos licet esse, ut dicar Amicus
1592  Vester ego optârim pariter; decus inde sequetur
1593  Ingens et nostris non deerit gloria Musis.
1594  Tum permulta etiam possem miranda referre,

1607  Quosque diu varius solertes reddidit usus,
1608  Quo vertunt se cumque, nova undique et undique mira
1609  Objiciantur, et humanae quae denique nunquam
1610  Inciderint menti, nisi cum per somnia ludit.
1611  Ergo in Natura spectatum admittimur ipsi,
1612  Idque agere, ut taciti servemus singula, oportet,
1613  Docta suas peragat Ratio tum denique partes.

1639  Gignet, particulas perturbato ordine motus
1640  Qui ciet, exagitatque in cunctas undique partes.
1641  Propterea e tumidis cum pellimus aëra buccis
1642  Expressum vi multa oris per tenue foramen;
1643  Frigidus ille foras erumpet non aliam rem
1644  Propter, quam recto quia motu concitus exit.
1645  At perturbato cum motu ex ore patente
1646  Mittitur, aura tibi

aliam rem
1644  Propter, quam recto quia motu concitus exit.
1645  At perturbato cum motu ex ore patente
1646  Mittitur, aura tibi tunc aëris illa calebit.
1647  Illa nos gelidae suemus per frigora brumae
1648  Calfacere extremos digitos palmasque rigentes;
1649  Illa suemus item ceram mollire tenacem.
1650  At quia non alio quimus dignoscere pacto
1651  Res calidas,

ipso
1656  Contactu; quamvis illi natura caloris
1657  Insit commotas ob partes: idque videtur
1658  Propterea, calida unda minus quia corpore nostro est,
1659  Mens alienigenas per quod res sentit: at illa
1660  Exagitata magis si sit, quam corpore sanguis
1661  In nostro, calidam sensu fateare, necesse est.
1662  Hinc loca sub terris effossa aestate videntur

quam corpore sanguis
1661  In nostro, calidam sensu fateare, necesse est.
1662  Hinc loca sub terris effossa aestate videntur
1663  Frigidiora, hiemis quam sint per tempora canae:
1664  Illis quandoquidem mage nos aestate calemus;
1665  At mage per brumam contra frigemus opertis;
1666  Quamvis revera caleant magis illa per aestum,

loca sub terris effossa aestate videntur
1663  Frigidiora, hiemis quam sint per tempora canae:
1664  Illis quandoquidem mage nos aestate calemus;
1665  At mage per brumam contra frigemus opertis;
1666  Quamvis revera caleant magis illa per aestum,
1667  Frigidioraque sint tristis per frigora brumae;
1668  Tempore nam tali lymphas persaepe repostas

1663  Frigidiora, hiemis quam sint per tempora canae:
1664  Illis quandoquidem mage nos aestate calemus;
1665  At mage per brumam contra frigemus opertis;
1666  Quamvis revera caleant magis illa per aestum,
1667  Frigidioraque sint tristis per frigora brumae;
1668  Tempore nam tali lymphas persaepe repostas
1669  Constringit glacies; aestatis tempore nunquam
1670  Quod sumus

1664  Illis quandoquidem mage nos aestate calemus;
1665  At mage per brumam contra frigemus opertis;
1666  Quamvis revera caleant magis illa per aestum,
1667  Frigidioraque sint tristis per frigora brumae;
1668  Tempore nam tali lymphas persaepe repostas
1669  Constringit glacies; aestatis tempore nunquam
1670  Quod sumus experti; quamvis illa usque profunda
1671  Sint

ventis brumalibus idem,
1682  Agnosces; vitrea, collum quae porrigit arctum,
1683  Si Bacchi tentes ampulla claudere florem:
1684  Nam gracile ascendat si tum liquor altius intus
1685  Per collum, tali dabit aucti signa caloris
1686  Tempore: quandoquidem major vis illa caloris
1687  Dilatans vinum superextulit: assimilique
1688  Agnosces pacto, vini quo tempore florem

densatur liquor; ut si clausa sub auro
1797  Argentove fit unda cavo, tum pondere magno
1798  Imposito videas durum sudare metallum
1799  Rore prius tenui per parva foramina lapso,
1800  Intus quam spatium sese in minus illa coarctet.
1801  Nec mirum, quoniam partes se flectere possunt
1802  Undique, qua locus est, vixque ullum proinde relinquunt

1911  Tam variis inter se formis, omnigenisque
1912  Conserit arboribus nemora undique, et educat herbas.
1913  Plurima quid terra gradientia dicam Animantum
1914  Corpora, quid per humum longas volventia spiras,
1915  Diversam inter se naturam nomina vires
1916  Sortita et mores et vitam denique et auctum?
1917  Quid genus Alituum memorem, quicumque vel auris

et vitam denique et auctum?
1917  Quid genus Alituum memorem, quicumque vel auris
1918  Assueti praedam sectari et vivere rapto,
1919  Vel vitam insontem varie qui corpora picti
1920  Per dumos agitant umbras vel per nemorales?
1921  Demum evolvere quis liquidi jam regna Profundi
1922  Evaleat, pecudum saecla omnia commemorando,
1923  Quotquot aquas scindunt, scopulis et quotquot

1917  Quid genus Alituum memorem, quicumque vel auris
1918  Assueti praedam sectari et vivere rapto,
1919  Vel vitam insontem varie qui corpora picti
1920  Per dumos agitant umbras vel per nemorales?
1921  Demum evolvere quis liquidi jam regna Profundi
1922  Evaleat, pecudum saecla omnia commemorando,
1923  Quotquot aquas scindunt, scopulis et quotquot inhaerent?

misera distare ab imagine lethi;
1984  Proin vigilare magis nummos super, inque cubare
1985  Assuescunt, nulli fidentes, suspiciosi.
1986  Namque ut divitias certabant conduplicare
1987  Per fas atque nefas, ipsi et praeponere honesto,
1988  Sic Homines alios rentur quoque quaerere tantum,
1989  Ut fiant dites, nec, qua ratione, morari.
1990  Adde, quod haec inter fortunae munera saepe

ostro?
2021  Somno humiles habitare casas et agrestia tecta
2022  Plus libuit; nam vix feras tulit Hesperus umbras,
2023  Illo correpti Agricolae lucemque laboremque
2024  Efflant per noctem, neque mentem somnia turbant.
2025  Dulcius ipsi etiam dapibus satiantur inemtis,
2026  Quam Reges, nunquam esse fames quos ulla coëgit;
2027  Namque famem, ut placeant, epulas condire necesse est.

in vita substernunt dulcia nobis.
56  Temperat Unda sitim Mortalibus, Unda feraci
57  Telluris gremium pluvia foecundat, et herbis
58  Sufficit humorem, atque aestivos temperat ignes
59  Per terras diffusa et in omnes undique Gentes
60  Fontibus et fluviis lacubusque in praemia vitae
61  Publica, et omnem uno circumdat denique Terram
62  Oceano, per quem disjunctas visimus oras,

temperat ignes
59  Per terras diffusa et in omnes undique Gentes
60  Fontibus et fluviis lacubusque in praemia vitae
61  Publica, et omnem uno circumdat denique Terram
62  Oceano, per quem disjunctas visimus oras,
63  Atque alias Gentes lustramus et invia Regna.
64  Num minus Aurarum natura deinde juvamur?
65  Vivimus his quoniam: respirant aëra namque

63  Atque alias Gentes lustramus et invia Regna.
64  Num minus Aurarum natura deinde juvamur?
65  Vivimus his quoniam: respirant aëra namque
66  Omnia per terras omnes Animalia vulgo:
67  Spiritus ille fovet plantas, arbustaque rupta
68  Tollit humo, ut crescant, et ventis adjicit alas.
69  Ignis item nobis longe utilis: utimur igne,

in rara foramina vitri,
147  Ejus et adfixae paulum quoque sustineantur
148  Parjetibus; quare consurgunt altius illinc.
149  Ex his apta fidem ducit res, saepe quod alte
150  Insiliat per se tubulis inclusus Aquae fons.
151  Nam saepe a montis radicibus erumpentem
152  Includunt plumbo, quod montis ad ardua tendit:
153  Ille viam sequitur, surgensque attolitur alta

156  Clausa valet tantum superinsiluisse, latenti
157  Quantum sub terra sunt alta loca, unde necesse est
158  Descendat persaepe, priusquam erumpat in auras
159  Exiliens. hanc nimirum fons usque per artem
160  Attolletur eo, mensura ponderis aequa
161  Donec sub caeca libret tellure cadentem
162  Undam; possit et haec gravitate attollere contra
163  Surgentem; demum Lympha

attollere contra
163  Surgentem; demum Lympha utraque mutua sese
164  Hinc atque inde pari sustentet pondere nisus.
165  Urbibus in magnis idcirco multa videmus
166  Neptuni simulacra per os summumque tridentem
167  Ejicere undantes latices, Tritonaque Proteumque
168  Et Nymphas, madidi quas dicunt humida regna
169  Concelebrare salis, pertuso e

madidi quas dicunt humida regna
169  Concelebrare salis, pertuso e marmore late
170  Undique caeruleas undae diffundere guttas.
171  Scilicet ex alto descendens vertice collis
172  Per sese subter caeco insinuata meatu
173  Insilit unda pedes et crura et viscera saxi.
174  Exit dehinc capitis per aperta foramina summi.
175  Plurima praeterea possunt humentis Aquaї

diffundere guttas.
171  Scilicet ex alto descendens vertice collis
172  Per sese subter caeco insinuata meatu
173  Insilit unda pedes et crura et viscera saxi.
174  Exit dehinc capitis per aperta foramina summi.
175  Plurima praeterea possunt humentis Aquaї
176  Inquiri de natura. Nos quarere quaedam
177  Hic opus est, et plura indicta relinquere contra:
178  Ne, si

spatii: unde pari fluere hic ratione necesse est
230  Aequor, et alterno procurrere gurgite pontum.
231  Ast ubi deinde locum, quo pressa est, Terra removit
232  A Luna; et plusquam senas cirumacta per horas
233  Ejus ab orbe sui quarta jam parte recessit;
234  (Nam quoque Luna means aliquid tum temporis horis
235  Sex addit, quarta Tellus dum parte recedit)

239  Bisque vado labente relinquere littus, et Aestu
240  Decrescente retro ferri, et sorbere lapillos.
241  Non tamen haec orbem, quo Terram scilicet ambit,
242  Ut supra docui, rapitur levis aura per aequum:
243  Nam qua fit Martis clypeoque hastaque minantis,
244  Et Veneris caelo propior, sese orbis utrinque
245  Parte in utraque sui nobis vicinior arctat.
246  Illis Luna locis

243  Nam qua fit Martis clypeoque hastaque minantis,
244  Et Veneris caelo propior, sese orbis utrinque
245  Parte in utraque sui nobis vicinior arctat.
246  Illis Luna locis idcirco (namque per illa
247  Bis loca mense meat; Solis cum scilicet ignes
248  Occiduos oriens contra atque adversa tuetur;
249  Cumque regit currus illi conjuncta silentes)
250  Illis Luna locis,

293  Ventosque fluviosque, ingenti qui agmine aquarum
294  In mare vicinum se evolvunt exonerantes,
295  Atque alias propter causas; quae singula possunt
296  Efficere, ut varias Aestu variante per oras
297  Unda fluat, refluatque, neque uno id tempore fiat.
298  Quod superest, dicam, Fluviis quae causa perennes
299  Suppeditare potest undas, semperque recentem
300  Lympharum e

nam crebro illapsa meatu
308  Et caecis maris unda viis, diductaque tellus
309  Qua patet, insinuat se magni in viscera montis:
310  Dumque cavos flexus bibulas et transit arenas
311  Per tot acerba fluens, veluti per cola, relinqui
312  Parvula posse salis retro corpuscula credunt;
313  Omne ut propterea vitium purgetur aquarum;
314  Illae jamque leves salium gravitate relicta

308  Et caecis maris unda viis, diductaque tellus
309  Qua patet, insinuat se magni in viscera montis:
310  Dumque cavos flexus bibulas et transit arenas
311  Per tot acerba fluens, veluti per cola, relinqui
312  Parvula posse salis retro corpuscula credunt;
313  Omne ut propterea vitium purgetur aquarum;
314  Illae jamque leves salium gravitate relicta
315  paulatim magnos

horum
319  A ratione, ruit penitus quae collabefacta:
320  Neptuni nec enim mansuescere corpus acerbum,
321  Nec maris unda valet tetri primordia viri
322  Linquere; quantumvis tot eat per acerba locorum,
323  Tot per inaequales terras, tenuesque lapillos
324  Transmeet. haud ullo conatu consilioque
325  Multimodis tentans Ars unquam effecit id ulla,
326  Ut secerneret

quae collabefacta:
320  Neptuni nec enim mansuescere corpus acerbum,
321  Nec maris unda valet tetri primordia viri
322  Linquere; quantumvis tot eat per acerba locorum,
323  Tot per inaequales terras, tenuesque lapillos
324  Transmeet. haud ullo conatu consilioque
325  Multimodis tentans Ars unquam effecit id ulla,
326  Ut secerneret illa ab aqua, seorsumque relicta,

terras, tenuesque lapillos
324  Transmeet. haud ullo conatu consilioque
325  Multimodis tentans Ars unquam effecit id ulla,
326  Ut secerneret illa ab aqua, seorsumque relicta,
327  Per quae transcurrunt, inter tot cola videret;
328  Semper enim prima contractum in origine virus
329  Illa tenet, semperque suus servatur amaror.
330  Nec, si sub terris acri spoliata sapore

333  Unquam erit, eductos in caelum scandere montes
334  Ut queat, atque adeo immani se attollere sursum
335  Ascensu; cum tot praesertim obstacula sese
336  Objiciant, dum densa meat per cola, salitque.
337  Altera proin Fluviis quaerenda videtur origo,
338  Certaque de terris quae Fontes causa resolvat.
339  Et jam cum salium videamus corpora

340  Non alio posse aequorea discernier unda,
341  Quam cum abit in tenues resoluta calore vapores;
342  (Nam pariter nequit humenti cum nube vaporum
343  Sustolli gravior salium natura per auras)
344  Dicimus hinc riguis evolvi Fontibus undas.
345  Scilicet in gremio Tellus habet undique subter
346  Speluncas vallesque cavas vacuosque recessus,
347  Hospitium undarum;

necesse est
354  Solvier in guttas constrictos frigore saxi,
355  Quarum perpetuo sudant humore cavernae;
356  Et jam majores, semperque recentibus auctae
357  Discurrunt flexos guttae per fornicis arcus.
358  Roscidus hic montis crustis ita defluit humor,
359  Erumpitque viis in aperta latentibus extra;
360  Ut jam Rivus aquas serpenti deferat alveo,
361  Et prima

origine Fontes.
362  Si tamen haec etiam fundendis Amnibus impar
363  Causa videtur, et ex aliqua tibi parte vacillat;
364  Et quia jam sese vis tanta evolvit aquarum
365  Undique per terras tam multis Fontibus omnes;
366  Scilicet ut raro fornix sub monte cavatus
367  Non posset tantas dare tantis Amnibus undas:
368  Verum pauper aquae tunc inter saxa lapillosque

volvere cernes
414  Flumina magnarum pelago vectigal aquarum:
415  Contra qua raros effundit Juppiter imbres,
416  Ut siccis Libyae regionibus, illa, necesse est,
417  Rara fluant tenui per humum serpentia rivo.
418  Mons tibi praeterea (pluviae neque montibus unquam
419  Praecelsis desunt: illorum semper inumbrant
420  Namque supercilium, et nigra caligine cingunt

montis
430  Sorbetur terra. Verum si desuper humor
431  Intus iter reperit caecum, tum deinde rigentis
432  Incidit in stratum saxi declive, necesse est,
433  Ultra non penetret, sed per declivia dorsi
434  Diffluat, et superas ita Fons se reddat in auras.
435  Cum gemina insinuant sese inter strata solutae
436  Alto in monte nives, variis ut flexibus unda
437  Huc

467  Cumque suis late sexaginta amnibus Ister,
468  Quondam et Threiciis stupefactus versibus Hebrus,
469  Eridanusque pater Rhodanusque et dives Iberus
470  Et Thuscus Tibris septemque per ostia Nilus
471  unicus in terris Aegypti totius Amnis.
472  Expertes pluviis campos foecundat inundans
473   le per aestatem; quoniam ad caput ejus in imbres

470  Et Thuscus Tibris septemque per ostia Nilus
471  unicus in terris Aegypti totius Amnis.
472  Expertes pluviis campos foecundat inundans
473   le per aestatem; quoniam ad caput ejus in imbres
474  Tempore eo totus congestis solvitur aether
475  Nubibus, et magnis Lunae de montibus alte
476  Tabificis Phoebi

virusque receptant.
480  Sulphuris idcirco quoque plurimus halat odorem
481  Fons, et naturam ferri sortitur et auri:
482  Rerum quandoquidem lymphis permiscet earum
483  Particulas, per quas sub terra labitur alta.
484  Sunt etiam quaedam, quae certo agitantur ab aestu,
485  Ut mare, quod certas refluitque fluitque per horas,
486  Flumina: nam, moto pelagus cum tollitur aestu,

482  Rerum quandoquidem lymphis permiscet earum
483  Particulas, per quas sub terra labitur alta.
484  Sunt etiam quaedam, quae certo agitantur ab aestu,
485  Ut mare, quod certas refluitque fluitque per horas,
486  Flumina: nam, moto pelagus cum tollitur aestu,
487  Fit via declivis minus Amnibus; unda necesse est
488  Proinde minus celeri pede defluat; atque ita sursum
489  Aestu

de sese reddere nullas.
524  Illi propterea, quoniam consistere iisdem
525  Cernuntur ripis, neque magnis augmina sumunt
526  Exceptis Fluviis, quanta est infusa superne
527  Undarum vis per Fluvios imbresque nivesque,
528  Tantundem occultis debent emittere caeca
529  Sub tellure viis, et Flumina fundere subter.
530  Opposita ratione Lacus, qui Flumina de se
531  Multa

caelum caligine, et altas
589  Paulatim in Nubes concrescit conveniendo.
590  Et quia tunc aër magis opportunus habendo est,
591  Cum gravior prodit cum densior ipse, vapori,
592  Per brumam idcirco (fit enim tum frigidus aër
593  Densior et gravior) recipit retinetque vapores
594  Agmine majori, quam cum idem rarior aestu est.
595  Halitus iste tamen supera ascendentis aquaї

a tenui quae non distare videtur
600  Nube, nisi in superis haec quod suspenditur auris
601  Altior ac levior: contra depressior illa
602  Obnubis nigro terram velamine inhaerens.
603  Per brumam idcirco Nebulae plerumque coortae
604  Visuntur; quoniam conscendere protinus aër
605  Non sinit e terris stipatas frigore bullas.
606  Hac etiam e causa multo plus Nubila constant

Nebulae plerumque coortae
604  Visuntur; quoniam conscendere protinus aër
605  Non sinit e terris stipatas frigore bullas.
606  Hac etiam e causa multo plus Nubila constant
607  Alta per aestatem, gelido quam tempore possint.
608  Tum porro Pluvius caeli descendit ab altis
609  Nubibus humor, et in terras devolvitur Imber
610  Propterea, quia,

622  Nec simul, et prius infernis tum forte supernae,
623  Illo nimirum veniens erit obvia casu
624  Una alii; haerebunt inter se mutua multae
625  Propterea, majore cadent et mole per auras,
626  Quo spatii plus, unde ruunt, erit interjecti.
627  Proin in valle cava magnis stillare Viator
628  Expertus nubem guttis; quo se altius effert
629  In montem, magis hoc

effert
629  In montem, magis hoc tenui respergitur unda.
630  Idcirco guttis aestivus grandibus Imber
631  Defluit ex alte suspensa nube solutus;
632  Quandoquidem in terras praeceps per vasta locorum
633  Aëris e caelo ruit intervalla liquentum.
634  Ast hieme aut in aquam subito se nubila solvunt,
635  Emittunt guttas et aquarum proinde minutas;
636  Altius aut

668  Extemplo excussis instrata est floribus omnis
669  Undique humus; teneri succisi verbere foetus
670  Submisere caput; contusaeque ictibus herbae
671  Emoriebantur: spectatum dira per agros
672  Erumpunt miseri multa cum prole Coloni,
673  Et vitem et ramos oleae frumentaque lustrant
674  Flentes, et circum demissis vultibus errant.
675  At, quae pertenues placida

simul in guttas solvuntur aquarum:
678  Et matutinis foliis respergitur humor
679  Herbarum, Sol ante suo quam surgat ab ortu.
680  Dicimus hunc Rorem, per quem viridantia florum
681  Prata vigent; illum per pascua laeta per herbas
682  Lanigerae pecudes gemmantem mellificaeque
683  Consectantur Apes, et caeli dona legentes
684  Aptum

678  Et matutinis foliis respergitur humor
679  Herbarum, Sol ante suo quam surgat ab ortu.
680  Dicimus hunc Rorem, per quem viridantia florum
681  Prata vigent; illum per pascua laeta per herbas
682  Lanigerae pecudes gemmantem mellificaeque
683  Consectantur Apes, et caeli dona legentes
684  Aptum operi humorem certatim in tecta reportant.
685  Noxius

678  Et matutinis foliis respergitur humor
679  Herbarum, Sol ante suo quam surgat ab ortu.
680  Dicimus hunc Rorem, per quem viridantia florum
681  Prata vigent; illum per pascua laeta per herbas
682  Lanigerae pecudes gemmantem mellificaeque
683  Consectantur Apes, et caeli dona legentes
684  Aptum operi humorem certatim in tecta reportant.
685  Noxius at saepe est,

qui fluctu expirat in auras
692  E venis, ubi hiant patulae: nec luce videntur;
693  Nam Sole et ventis tenuis dispergitur humor:
694  Verum in lacrymulas collectus nocte silente
695  Per frondes, illic, qua scilicet exit, inhaeret,
696  Non alibi, ut faceret, frigentibus halitus auris
697  Si tum fors caderet parvas concretus in undas.
698  Per noctem clausae quin tectis uberiori

nocte silente
695  Per frondes, illic, qua scilicet exit, inhaeret,
696  Non alibi, ut faceret, frigentibus halitus auris
697  Si tum fors caderet parvas concretus in undas.
698  Per noctem clausae quin tectis uberiori
699  Humore exsudant plantae, foliisque madescunt
700  Plus, quam quae caeli sub aperto tegmine rorant;
701  Quo quamvis sileat, tamen est agitatior aër.

rubigine flava,
710  Sulphureumque etiam cecidisse e nubibus imbrem.
711  Interdum et guttis perterrita corda cruentis;
712  Nam tum, cum caderent, occursavere per auras
713  Rubrarum populo, queis corpora parva, Volantum,
714  Et madefecerunt, secum implicatasque tulerunt.
715  Tristibus his acti quondam, pro pectora Veri
716  Inscia! prodigiis

secundas
730  Poscere, ut evectos sustentent Aëre tenui
731  Usus erit tantum se tollere mobilitate
732  Ingenii, et magnas animi contendere vires;
733  Se levis ut liquidum librare per Aëra possit
734  Mens, neque praecipitem confisa timere ruinam:
735  Cum sequitur felix praesertim iter atque volatus
736  Ejus, quem super et ventos aurasque liquentes
737  Aethera

per Aëra possit
734  Mens, neque praecipitem confisa timere ruinam:
735  Cum sequitur felix praesertim iter atque volatus
736  Ejus, quem super et ventos aurasque liquentes
737  Aethera per purum jam in caelum Gloria tollit.
738  Quapropter filis constat pertenuibus Aër
739  Et longis et flexilibus; quam nempe figuram
740  Inventae fecere viae Tellure sub ima

751  Quare compressus subita vi polleat Aër
752  In spatia ampla magis se protinus expandendi.
753  Ut, cum folliculis Juvenum socia agmina ludunt,
754  Impelluntque leves alte jactantque per auras;
755  Illos, vix feriunt delapsi ex Aëre terram,
756  Protinus impletos vento resilire videmus
757  E terra, rursusque cadunt, rursusque repente
758  Exiliunt; multoque ita

validas igitur possis cognoscere vires
833  Aëris, Aërii reminiscere [namque ita fuemus
834  Appellare] tubi, constet licet ille rigenti
835  E ferro, multam ferrum intra namque per artem
836  Compressum validis conatibus Aëra claudunt,
837  Immittuntque pilam plumbi super, ecce repente,
838  Inclusis ubi dant egressum extrinsecus auris,
839  Quae spatio sese

868  Cum constructa tibi haec constabit Machina, ab ipso
869  Educes, intra qui clauditur, Aëra vitro.
870  Namque ubi restantem multa vi traxeris infra
871  Embolum; ut interea nequeat per tenue foramen,
872  Valvula quod clausit, venientem extrinsecus auram
873  Excipere, utque omni constet prorsum invia vento
874  Antlia, fundetur loca per magis ampla repente,
875  Et

871  Embolum; ut interea nequeat per tenue foramen,
872  Valvula quod clausit, venientem extrinsecus auram
873  Excipere, utque omni constet prorsum invia vento
874  Antlia, fundetur loca per magis ampla repente,
875  Et rarefiet spatiis majoribus intus
876  Aër: propterea vitri de vase cavati
877  Irruet angustum per ferrum septaque ferri
878  Per reserata, locisque,

constet prorsum invia vento
874  Antlia, fundetur loca per magis ampla repente,
875  Et rarefiet spatiis majoribus intus
876  Aër: propterea vitri de vase cavati
877  Irruet angustum per ferrum septaque ferri
878  Per reserata, locisque, vacat quibus antlia, sese
879  Diffundet: dehinc claude viam mediumque canalem,
880  Excipiens auris ne vitrum possit adiri,

fundetur loca per magis ampla repente,
875  Et rarefiet spatiis majoribus intus
876  Aër: propterea vitri de vase cavati
877  Irruet angustum per ferrum septaque ferri
878  Per reserata, locisque, vacat quibus antlia, sese
879  Diffundet: dehinc claude viam mediumque canalem,
880  Excipiens auris ne vitrum possit adiri,
881  Fac super ascendat tunc embolus, Aëraque omnem,

claude viam mediumque canalem,
880  Excipiens auris ne vitrum possit adiri,
881  Fac super ascendat tunc embolus, Aëraque omnem,
882  Antlia quem cohibet, per apertum expelle foramen:
883  Dein iterum atque iterum demitte, et tolle vicissim:
884  Exhaustum crasso demum vas Aëre prorsus
885  Constabit; tamen usque levis tenuisque manebit

883  Dein iterum atque iterum demitte, et tolle vicissim:
884  Exhaustum crasso demum vas Aëre prorsus
885  Constabit; tamen usque levis tenuisque manebit
886  Aura, potest quae se vas insinuare per ipsum:
887  Transit enim levis aura per aera et saxa per aurum,
888  Et si quid solidum magis est et durius istis.
889  Non tamen hac possunt Animantum vivere saecla:
890  Si namque

884  Exhaustum crasso demum vas Aëre prorsus
885  Constabit; tamen usque levis tenuisque manebit
886  Aura, potest quae se vas insinuare per ipsum:
887  Transit enim levis aura per aera et saxa per aurum,
888  Et si quid solidum magis est et durius istis.
889  Non tamen hac possunt Animantum vivere saecla:
890  Si namque exhausto quaevis Animalia vitro

884  Exhaustum crasso demum vas Aëre prorsus
885  Constabit; tamen usque levis tenuisque manebit
886  Aura, potest quae se vas insinuare per ipsum:
887  Transit enim levis aura per aera et saxa per aurum,
888  Et si quid solidum magis est et durius istis.
889  Non tamen hac possunt Animantum vivere saecla:
890  Si namque exhausto quaevis Animalia vitro
891  Sint inclusa, simul

Aër;
896  Rugosam penitus collo intus claude ligato
897  Vesicam, vitreo clausas tunc Aëris auras
898  Atque iterum atque iterum de vase educere tenta.
899  Paulatim, insertum calami per tenue foramen
900  Ac si inflata foret, distenditur illa tumescens,
901  Et magnam in molem sese explicat; atque ita crescens
902  Rumpitur interdum, vis intus tanta animaї est.

964  Vel cum praecipitat supera e regione deorsum;
965  Hac ratione etiam servatum est flante quod idem
966  Fit gravior Borea, quia densior exit ab illo;
967  Densior hic itidem brumae per tempora torpet,
968  Et gravior, majusque vapores addere pondus
969  Novimus eductos; qui contra saepe soluti
970  In pluvias faciunt paulum descendat aquaї
971  Alte in producto

causa perennem
1074  Hunc facit, haec alios eadem nunc murmura flantes
1075  Edere dat, sonitum nunc et consopit eorum;
1076  Haud secus ac eadem dat causa perennibus undis
1077  Currere per terras fluvios, contraque protervos
1078  Torrentum sinit ire haud longo tempore fluctus.
1079  Praecipua a multis tamen horum causa petenda est,
1080  Exhalat semper quos terra, vaporibus; illi

contraque protervos
1078  Torrentum sinit ire haud longo tempore fluctus.
1079  Praecipua a multis tamen horum causa petenda est,
1080  Exhalat semper quos terra, vaporibus; illi
1081  Per tractus educti occursantesque liquentes
1082  Aëris atque una commixti proelia pugnasque
1083  Edunt ingentes: ferviscunt omnia circum
1084  Turbata, impulsae subito expanduntur et aurae,

1105  Terrificisque ciet pelagus vexatque procellis,
1106  Ut trepidi horrescant Nautae, portusque requirant;
1107  Demum Aquilo medius Boreamque flat inter et Eurum.
1108  Illi peregrinas nobis per tempora ditis
1109  Autumni bruma fert adventante volucres,
1110  Pennigerisque replet late nemora avia saeclis
1111  Et montes et agros: illo me tempore Brenum Rus prope Ragusium cum

inclusus rarescere possit ut aër;
1150  Nec mora, frigentes cum collo merge sub undas,
1151  Intus uti, subito quoniam densabitur aër
1152  Frigore, per collum queat unda replere pilaї
1153  Partem haud exiguam: si porro ardentibus illam
1154  Admoveas iterum flammis, vehementer ut intus
1155  Unda calescat; erit, subito commota vapores

illam
1154  Admoveas iterum flammis, vehementer ut intus
1155  Unda calescat; erit, subito commota vapores
1156  Omnis ut exhalet magnos, qui spiritus extra
1157  Dum fugit elabens per collum tenue, necesse est,
1158  Sibilet erumpens rapidi vis concita Venti;
1159  Evacuetur aqua donec vas omne soluta.
1160  Sic etiam Natura cavis e montibus efflat
1161  Saepe

rapidi vis concita Venti;
1159  Evacuetur aqua donec vas omne soluta.
1160  Sic etiam Natura cavis e montibus efflat
1161  Saepe quidem aeolias animas, dum murmure magno
1162  Undarum per aperta fugit spiracula montis
1163  Halitus, interior quas flamma resolvit in auras.
1164  Sunt etiam, perflant anni qui tempore certo
1165  Certa loca; ut magnos fluctus concinnat in Indo

Sol deflectit ad Austrum,
1168  Concalefecit eas et partes igne propinquo.
1169  Idem ubi se ad gelidam remeando transtulit Arcton
1170  Subjectum radiis dilatans aëra crebris,
1171  Per totam aestatem Zephyrum strepit inter et Austrum
1172  Spiritus exoriens aurarum, atque aequora miscet.
1173  Sic pariter redeunt quoque Etesia flabra quotannis
1174  Aestivum post Solstitium, Grajûmque

atque aequora miscet.
1173  Sic pariter redeunt quoque Etesia flabra quotannis
1174  Aestivum post Solstitium, Grajûmque secundis
1175  Demulcent animis regiones; Ioniumque
1176  Per lucem crispant pelagus: nam condita tota
1177  Nocte silent: Thracum vicinis montibus illa
1178  Carpathiisque jugis, opus est, videantur oriri.
1179  Difficile et porro rationem reddere non est,

1238  Alte exsorbet aquas, quas fundo commovet imo.
1239  Quin etiam infesto contortas turbine naves
1240  Corripit, et diro lapsuras pondere tollit;
1241  Nil studio ut vitent nautae majore per undas,
1242  Nil magis horrescant, votisque avertere certent,
1243  Quam, mare qui rapido, Typhones, vortice miscent.
1244  Nunc age, qua constet natura praeditus Ignis,

liquore.
1330  Scilicet epotum Solis flammaeque nitorem
1331  Multa diu servant: virtus vel in omnibus haeret
1332  Fors ea corporibus; nam latior experiendo,
1333  Inque dies vario per plura extenditur usu.
1334  Nunc ratio quae sit, chalybe ut percussa rigenti
1335  Scintillas det dura silex, arentibus Ignem
1336  Suscipere ut foliis siccoque in fomite possis,

1345  A silice; avulsae, fit, uti seorsumque cadentes,
1346  Quandoquidem a primo septae undique sunt Elemento,
1347  Naturam calidi subito vertantur in Ignis,
1348  Scintillaeque volent tenues. hae Saepe per altas,
1349  Quas manus excussit Pastorum improvida, silvas
1350  Paulatim ingenti flamma fulgore coorto
1351  Fulserunt, et magna dedere incendia vulgo;
1352  Omnia conficerent dum

cecidit nec vento excussa movente;
1373  Quandoquidem radii gutta excipiente coacti
1374  Exurunt primo fructus in flore tenellos,
1375  Lactentesque ardore suo populantur aristas.
1376  Per vitrum collecta tamen densataque Lunae
1377  Lux, qui sentiri possit, no ulla caloris
1378  Unquam signa dedit; quoniam tam rara profecto
1379  Pervenit huc ad nos, ut vel conjuncta per artem

1376  Per vitrum collecta tamen densataque Lunae
1377  Lux, qui sentiri possit, no ulla caloris
1378  Unquam signa dedit; quoniam tam rara profecto
1379  Pervenit huc ad nos, ut vel conjuncta per artem
1380  Quantumvis, pars fulgoris millesima vix fit,
1381  Quo Sol et terras atque aëris imbuit oras.
1382  Illius hinc quantum tribuendum percipe luci,
1383  Quam multi in

illae
1409  Quaelibet idcirco disrumpunt obvia magnis;
1410  Et faciunt, rapido glans evolet icta volatu
1411  Plumbea de tubulo erumpens: ita namque cruentam
1412  Transmittunt hostes per mutua vulnera caedem.
1413  Nam neque nunc contis, Latiis neque martia pilis
1414  Praestat bella geri; minus est feritatis in illis.
1415  Ast ubi sub tergo terraї clausa cavatae

ibidem
1434  Ventus et a supera pressus gravitate cadentis
1435  Infernam magno perfringens impete subter
1436  Perscindet nubem: crepitum displosa repente
1437  Illa dat, et caeli per caerula commeditatur
1438  Horrendum tonitru, quo tellus aequora vulgo
1439  Concutiuntur; uti metuas, divulsa repente
1440  Maxima dissiliant ne vasti moenia mundi.
1441  Haud

est,
1454  Quod perterricrepum nubes det scissa fragorem.
1455  Praeterea illapsus quoque nitri et sulphuris intro
1456  Halitus, et rupta luctans de nube repente,
1457  Qua via secta, per angustos exire meatus,
1458  Concitus hoc debet violento denique motu
1459  Accendi, et volucri caeli loca tingere luce.
1460  Hac ratione tibi densa inter

1458  Concitus hoc debet violento denique motu
1459  Accendi, et volucri caeli loca tingere luce.
1460  Hac ratione tibi densa inter nubila fulgit.
1461  Saepe etiam innubi per noctem fulgere caelo
1462  Vidimus aestivam sonitus terrore sine ullo:
1463  Quandoquidem quos sustulerat Sol luce vapores,
1464  Frigore nocturno densati forte per auras

1461  Saepe etiam innubi per noctem fulgere caelo
1462  Vidimus aestivam sonitus terrore sine ullo:
1463  Quandoquidem quos sustulerat Sol luce vapores,
1464  Frigore nocturno densati forte per auras
1465  Accenduntur, uti subitas tum serpere flammas
1466  Huc illuc caelo videamus saepe sereno.
1467  Si tamen ille cito violentior halitus exit
1468  Impete, Fulmen erit: nam

restantia quaeque
1498  Discutit; et validi Fulmen cum frigore ferri
1499  Et rigida lapidum natura saepe necesse est
1500  Confligat victor; celeri sibi turbine quaerit
1501  Dum per dura viam, rapidaque recludit iter vi.
1502  Interdum teneris crebroque foramine raris
1503  (Suscipere haec flammas quanquam opportuna videntur)
1504  Corporibus parcit; quoniam saevire fatendum est

est
1505  Tum debere minus, facilis cum transitus extat
1506  Atque patens: loculis quapropter saepe reperta est
1507  Integris avido conflata pecunia ab igne:
1508  Insinuatur enim per rara foramina lanae
1509  Transcurrens impune; resolvit at omnia vincla
1510  Atque omnes auri nodos tenuissimus ignis.
1511  Edita saepe tibi infesto loca Fulmine fumant,

instrata sepulchris
1541  Cum loca conspicimus celeri pede praetereuntes.
1542  Namque locis tenuis pinguisque accenditur illis
1543  Halitus; ut Manes agrestia corda Virorum
1544  Per noctem e tumulis credant exire sepultos,
1545  Funeraque accensum praeferre errantia lumen.
1546  Fit decurrentes quoque stellas nocte quieta
1547  Longos per caelum ut videamus ducere crines:

corda Virorum
1544  Per noctem e tumulis credant exire sepultos,
1545  Funeraque accensum praeferre errantia lumen.
1546  Fit decurrentes quoque stellas nocte quieta
1547  Longos per caelum ut videamus ducere crines:
1548  Quandoquidem placidas noctu succensa per auras
1549  Flamma sua insequitur per caelum pabula labens.
1550  Est quoque, quem Veteres Pollucem et Castora dicunt,

1545  Funeraque accensum praeferre errantia lumen.
1546  Fit decurrentes quoque stellas nocte quieta
1547  Longos per caelum ut videamus ducere crines:
1548  Quandoquidem placidas noctu succensa per auras
1549  Flamma sua insequitur per caelum pabula labens.
1550  Est quoque, quem Veteres Pollucem et Castora dicunt,
1551  Ignis, qui magna pelagus turbante procella
1552  Vela

1546  Fit decurrentes quoque stellas nocte quieta
1547  Longos per caelum ut videamus ducere crines:
1548  Quandoquidem placidas noctu succensa per auras
1549  Flamma sua insequitur per caelum pabula labens.
1550  Est quoque, quem Veteres Pollucem et Castora dicunt,
1551  Ignis, qui magna pelagus turbante procella
1552  Vela per et funes maloque infixus in alto

per auras
1549  Flamma sua insequitur per caelum pabula labens.
1550  Est quoque, quem Veteres Pollucem et Castora dicunt,
1551  Ignis, qui magna pelagus turbante procella
1552  Vela per et funes maloque infixus in alto
1553  Apparere solet nautis; qui corda pavore
1554  Perculsi ancipiti et commoti relligione
1555  Delapsos in opem credunt ex aethere Divos:

spectacula caelo:
1580  In varias abeunt formas variosque colores,
1581  Et veluti a ventis huc impelluntur et illuc,
1582  Discurruntque: tamen sunt raro corpore, namque
1583  Sidera per longas translucent undique virgas.
1584  Auroram Boreae multi dixere: sed illam
1585  Quovis cumque voces tu nomine, dum tibi constet
1586  Ejus, quam referam, ratio; tamen ante refelli

projectus in Arcton,
1615  Oppositum partim, minor est ubi motus, in Austrum.
1616  Vis ea multa polum super alte cogitur; ad nos
1617  Dum valeat visi subter reflectere Solis
1618  Per noctem radios, caelumque rubentibus illud
1619  Pingere collucens flammis, et vasta referre,
1620  Quae paveant Homines, incendia; scilicet ignari
1621  Interdum specie rerum colludimur ipsa:

1710  Nam neque fulmina sunt adeo metuenda; videmus
1711  Quandoquidem caeli correptos turbine raros
1712  Volvier in rapidis praefixo pectore flammis.
1713  Mortifer aut aestus non tanta caede per urbes
1714  Desaevit magnas: nam totam haud tempore puncto
1715  Evertit gentem, nec eodem percutit ictu.
1716  Denique bellorum minus aversanda videtur
1717  Tempestas; quoniam

1738  Non erat Illyricis florentior omnibus oris
1739  Urbs alia, aut opibus tantum famaque vigebat;
1740  Ubertasque soli multaeque frequentia Gentis
1741  Nobilitasque Virûm atque omnes servata per annos
1742  Libertas caelo tollebant fortibus armis
1743  Naturaque loci murorumque objice circum
1744  Defensam a validis vicini incursibus Hostis.
1745  Tot rebus Fortuna bonis

1777  Aut oculis lacrymas aut pectore fundere vota.
1778  At neque, sancta Deûm si templa fuisset adire
1779  Mens nobis, tali in fortuna ut debuit esse,
1780  Usquam inventa forent totam quaesita per Urbem;
1781  Omnia namque solo misere prostrata jacebant
1782  Omnia Templa Theatra Lares et publica tecta
1783  Undique praecipitata immani eversa ruina.
1784  Ante alia illud in

vel denique vires,
1814  Vel quia murorum deprensos desuper ingens
1815  Mactabat casus: nonnulli membra trahentes
1816  Post sese lacera et laniatos ictibus artus
1817  Raptabant per saxa, Suosque in opem vocitabant;
1818  Demum opis expertes deserti, ut bucera saecla,
1819  Tristem exhalantes animam inter saxa cadebant.
1820  Qui fuerant autem juvenili robore freti

1825  Eruere, amissam Prolem seniumque Parentum
1826  Cum gemitu et lacrymis et luctisono ululatu
1827  Quaerentes sub eis, iterumque iterumque vocantes.
1828  Flamma vorax totam dein ingens orta per Urbem
1829  A consanguineis disjunxit denique moestos
1830  Corporibus, sanctoque ingratîs, pro fera fata!
1831  Vulsit ab officio. Nostris hoc denique deerat

1841  Ardebant, collapsa licet, tamen aurea tecta
1842  Aurataeque trabes, veterum monumenta Parentum,
1843  Templorum decora, atque antiquae insignia Gentis.
1844  Quin etiam lapides flamma liquefacta per ipsos
1845  Auri atque argenti vis ingens divitiaeque
1846  Manabant rivis ferventibus, atque fluebant
1847  Latronum in praedam; nam protinus undique lapsi
1848  Illi vicinis e

48  (Quae neque, si centum linguae sint, edere possim);
49  Scilicet ut nervos omnes fibrasque minores
50  Et venas atque ossa Virûm firmantia corpus
51  Hic tentem numerare; vel, ut digesta per artus
52  Sint, et quam vario fungantur munere, fari.
53  Tanta quidem ubertas atque harum copia rerum est,
54  Ut prope nulla, velis si me tentare, daretur
55  Finis: item exhorrent

81  Aspicies subito prognatos fervere vermes
82  Exortu; nisi quod susceptum alicunde sit horum
83  Semen, vel parvis tum forte Volantibus illic
84  Ejectum, liquidas delatum sive per auras
85  Aëris, aërias nam tenuia multa per auras
86  Quolibet a ventis passim correpta feruntur.
87  Quod magis ut noscas, age, frustum include recentis
88  In phiala carnis,

82  Exortu; nisi quod susceptum alicunde sit horum
83  Semen, vel parvis tum forte Volantibus illic
84  Ejectum, liquidas delatum sive per auras
85  Aëris, aërias nam tenuia multa per auras
86  Quolibet a ventis passim correpta feruntur.
87  Quod magis ut noscas, age, frustum include recentis
88  In phiala carnis, nullae penetrare Volantes
89  Ut possint, avidaeque

nullae penetrare Volantes
89  Ut possint, avidaeque super deponere semen;
90  Vermibus id cernes haud umquam albescere motis.
91  Ergo etiam atque etiam certo de semine fiunt
92  Omnia per terras quaecumque animalia vivunt.
93  Seminaque omnigenûm tibi protinus haec animantum
94  Condita sunt prima jamdudum ab origine Mundi,
95  Inclusa in primae nimirum semine matris:

Quapropter multo genitali semine, adhaeret
100  Adfixum certis, intra quod partibus apte,
101  Donavit natura genus muliebre, sed illa
102  Lege quidem, per se nullos ut parvula foetus
103  Ova queant sterili natura reddere prorsus;
104  Mascula ni vis et genitalis spiritus aurae
105  Per Veneris res commôrit, tum protinus ictum