Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: per Your search found 20279 occurrences
First 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 2961-3450:2961. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] sit c. 10 De moderatione uirtutum c. 11 De fructibus bonitatis c. 12 De pręmio iustorum c. 13 De peccatis principalibus per septem leprę genera significatis c. 14 De peccatorum differentia c. 15 Quę mala peccato accedant c. 16 Quę peccata sunt pręcipue damnabilia
2962. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Quanta mala pariat superbia c. 2 In eos, qui sanctitatis ostentatione alios carpunt c. 3 Quod superbi succumbant passionibus | et quę sint illa per quę notantur superbi c. 4 Quod alii dignitate, alii humilitate laudari appetunt , alii Deo quoque se audent comparare c. 5 Quod sancti quandoque lapsi sint
2963. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] per quę notantur superbi c. 4 Quod alii dignitate, alii humilitate laudari appetunt , alii Deo quoque se audent comparare c. 5 Quod sancti quandoque lapsi sint per superbiam c. 6 De superbia diaboli et superborum damnatione c. 7 De superborum poena c. 8
2964. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
Non erit itaque meum quod docebo sed diuinum.
et de ipso sanctorum uoluminum thesauro fideliter sincere-que depromptum.
ut quicquid dixero tam uerum sit | quam ipsa ueritas.
Etenim statui atque decreui |
nusquam a Lege,
nusquam ab Euangelio discedere,
sed per utriusque Scripturę spacia discurrendo,
quę magis necessaria nobis uidebuntur, passim colligere |
et in septem digesta libros, quam diligentissime potero explanare |
discere-que uolentibus offerre.
2965. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] nullo exotici coloris fuco linita, sed sola sui puritate contenta. Porro opus ipsum Euangelistarii nomine consecrabitur. quamuis non solum Euangelii | sed etiam Legis dicta exempla-que continebit. Nam quoties per synecdochen a parte totum designare uolumus, ab ea parte quę insignior uidetur, uocabulum imponi debet. unde et puppim pro naui: et animam pro homine quandoque legimus apud autores. Pręstat autem Legi Euangelium. quia in Lege futurorum signa erant, quę
2966. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] autores. Pręstat autem Legi Euangelium. quia in Lege futurorum signa erant, quę in Euangelio impleta uidemus. illic typus et umbrę, hic ueritas et umbrarum caliginem dissipans desiderata lux. Illic pręterea per seruos suos nobis locutus est Deus: hic per filium. et tunc quidem in Adam mortui eramus, nunc uiuimus in Christo. Explicata tandem rerum: quas aggredimur, propositione: inscriptionis-que ratione ostensa | reliquum est: ut Spiritu Sancto aspirante uela pandamus: et ab ipsa,
2967. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] quia in Lege futurorum signa erant, quę in Euangelio impleta uidemus. illic typus et umbrę, hic ueritas et umbrarum caliginem dissipans desiderata lux. Illic pręterea per seruos suos nobis locutus est Deus: hic per filium. et tunc quidem in Adam mortui eramus, nunc uiuimus in Christo. Explicata tandem rerum: quas aggredimur, propositione: inscriptionis-que ratione ostensa | reliquum est: ut Spiritu Sancto aspirante uela pandamus: et ab ipsa, quam Deo debemus fide: illo beneiuuante
2968. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
hi non humanę solertię callide inuentis argute-que conclusis credunt,
sed soli ueritati diuinitus reuelatę firmiter adhęrent,
humanam doctrinam diuinę semper posthabentes.
Iccirco quidem et ad Samaritanam mulierem,
id est ad animam per fidem saluandam
ipse ueritatis magister Christus dixit:
2969. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
Quod si recte acciperent,
etiam in ueteribus Scripturis mysterium sanctę Trinitatis contineri
faterentur |
et nobiscum simul sentirent.
Crede mihi inquit.
distantiam quidam faciunt |
inter credere Deo |
et credere in Deum,
ut credere in Deum sit per fidem operari |
et eius cui credimus pręcepta exequi.
Hinc idem ait:
2970. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] sese excoluisset.
Et hoc est quidem quod alibi ait Dominus:
2971. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Domino:
si mortuus fuerit uiuet.
et rursum:
Si credideritis inquit,
uidebitis gloriam Dei .
Pręcessit ergo fides,
et subsecutus est tam grandis miraculi effectus.
Omnium tamen quę per fidem Christi facta sunt |
quę-que fiunt fient-ue,
hoc maximum quidem est,
quod per eam ipsi credentes de mundi huius miseriis
ipsis autem uocatis Iudeis atque Gręcis Christum Dei uirtutem et Dei sapientiam.
Sed post Christum quid quęso beatius matre Christi?
et ipsa tamen ideo beata prędicatur,
quia de nuncio sibi cęlitus allato nihil dubitauit .
Sic enim Spiritus Sanctus per os Elisabeth eius cognatę ad eam dixit:
ueniat,
uestem tamen nuptialem, hoc est uirtutum ornamenta non habens |
de ędibus eliminatur |
et quod deterius est, manibus pedibus-que ligatis proiicitur in tenebras exteriores.
Ibi erit inquit, fletus et stridor dentium;
ut discas eos damnandos esse,
qui uel per ocium | uel per malitiam |
beatitudine fidelibus promissa se fecerint indignos.
tamen nuptialem, hoc est uirtutum ornamenta non habens |
de ędibus eliminatur |
et quod deterius est, manibus pedibus-que ligatis proiicitur in tenebras exteriores.
Ibi erit inquit, fletus et stridor dentium;
ut discas eos damnandos esse,
qui uel per ocium | uel per malitiam |
beatitudine fidelibus promissa se fecerint indignos.
ambulant,
leprosi mundantur,
mortui resurgunt,
et uos me hominem esse confitemini, Deum negatis.
Talia et ab hominibus facta sunt inquiunt.
sed qui hoc fatentur, nonne uerius dicerent |
non ab hominibus sed per homines facta fuisse,
si consyderare uellent,
in cuius nomine, quo inuocato facta sint.
Quod si hęc miracula, ut debent, facta esse a Deo credunt |
et per quos ea ipse fecerit, ueraces et sanctos fuisse non negant,
hoc fatentur, nonne uerius dicerent |
non ab hominibus sed per homines facta fuisse,
si consyderare uellent,
in cuius nomine, quo inuocato facta sint.
Quod si hęc miracula, ut debent, facta esse a Deo credunt |
et per quos ea ipse fecerit, ueraces et sanctos fuisse non negant,
dicant quis unquam illorum | se uel Deum | uel Dei filium esse confessus sit?
Et si eum se esse Christus affirmauerit, cur ei non credunt?
cur eius uerbis fidem non pręstant?
cum etiam ipsi homines, quibus
egissent.
veruntamen dico uobis |
Tyro et Sydoni remissius erit in die iudicii quam uobis.
Tyrus et Sydon ciuitates idolatrę erant |
uitiis-que deditę,
et tamen his acerbius punientur illi,
qui cum per inuocationem Christi non pauca prodigia facta uiderint,
Christum non ut Deum recipiunt |
et minus aliquid Patre habere affirmare non dubitant.
In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant.
Caput V
Maius est enim semet a morte reuocare ad uitam quam alios,
et ad uitam incorruptibilem atque immortalem |
quam ad corruptibilem et mortalem.
Non est ergo eis datum signum efficacius ad credendum Christo |
quam ipsa resurrectio Christi.
quam tamen subornatis per largitionem custodibus denegare conati sunt.
Eorum perfidiam imitantur,
qui miracula ipsi cernere quęrunt |
et de illis quę in Euangelio recensentur dubitant.
eradicabitur.
hoc est omnis religio,
omne dogma,
quod alio pręterquam Deo autore inductum fuerit, diu stare non poterit.
De ecclesia fide fundata.
Caput VI
Per hanc ergo fidem diuinitus nobis reuelatam ędificata est Ecclesia
supra firmissimam petram Christum,
Dei Filium,
Dominum nostrum.
Si fideles simus ipsi sanctę Dei Ecclesię |
cujus caput est Christus,
membra corporis Christi sumus.
Qui autem non credit
Si fideles simus ipsi sanctę Dei Ecclesię |
cujus caput est Christus,
membra corporis Christi sumus.
Qui autem non credit Ecclesię |
nec potestati eius subjicitur,
ille abscisus et abiectus est |
atque cum mortuis computatus,
nisi forte poenituerit eum erroris |
ac rursum per fidem iunxerit se Ecclesię mandata-que ejus perfecerit.
Solo enim fidei glutino corporis huius membra ferruminantur,
spe firmantur,
charitate perficiuntur.
Igitur
euasere.
Suscepto enim Iesu in naui cessauit uentus |
et turbines errorum dissipati sunt.
Sed obserua, quod ad laborantes uenit Saluator,
non ad desides et pigros et a iustis operibus ociosos.
Qui ergo quod per se facere potest non omittit, facile impetrabit,
ut etiam illa quę per se facere nequit, efficiat.
Porro primę ab initio Ecclesię illa in Euangelio parabola est:
uentus |
et turbines errorum dissipati sunt.
Sed obserua, quod ad laborantes uenit Saluator,
non ad desides et pigros et a iustis operibus ociosos.
Qui ergo quod per se facere potest non omittit, facile impetrabit,
ut etiam illa quę per se facere nequit, efficiat.
Porro primę ab initio Ecclesię illa in Euangelio parabola est:
quod uiolenti rapiunt illud non ignaui |
nec qui a uitiis superantur,
sed qui his repugnando uictores euadunt.
Nullibi autem certior uincendi spes quam in Euangelio,
in quo certantibus suffragatur gratia.
|
nec qui a uitiis superantur,
sed qui his repugnando uictores euadunt.
Nullibi autem certior uincendi spes quam in Euangelio,
in quo certantibus suffragatur gratia.
historico, morali, spiritali.
donec fermentetur totum,
donec totum sane recte-que intelligatur,
ita
cum diuinus sermo dicat:
cum Barthimeo perge inuocare Iesum et petere ut uideas.
tunc ipso imperante discedent ab oculis tenebrę illę,
in quibus spectandarum mulierum concupiscentia habitabat |
uel delectatio aliquam uanitatem uidendi uersabatur,
cęlum-que ac sydera contueri incipies |
et per ea quę uidentur ipsa Dei inuisibilia contemplari.
Quod si te auditus et loquendi intemperies in malum pręcipitant,
surdus et mutus es.
quia, dum te audire uel loqui ea quę mundi sunt nimium delectat,
ab his quę Dei sunt,
et aures auertis ne audias,
et os comprimis ne
nouissimis erant Mattheus, Zacheus, latro,
sed conuersi ad Dominum | primi facti sunt.
Mattheus reliquit teloneum, et fit apostolus.
Zacheus auariciam largitate mutauit,
et salus facta est domui eius, cum Christum suscepisset hospitio.
Latronem aliena per uim rapuisse penituit ,
et Saluatori se commendans meruit de cruce transferri in paradisum.
Audi Christum clamantem:
filiam pro qua supplicauerat, sanam non recepisset.
Et nos igitur si ab iis quę nequiter commisimus purgari cupimus,
modis omnibus caueamus,
est rapitur | et ad peccata declinat.
Quam autem difficulter ne in scelere perseueret effici queat disce.
Lunaticum hunc apostoli curare non poterant;
a Christo sanatus est.
qui ipsis mirantibus, quare sibi id non licuerit,
dixit | hoc demoniorum genus non posse eiici |
nisi per orationem et ieiunium.
ostendens grauissimam quidem esse animi ęgritudinem inconstantiam.
Hanc pręterea rotarum instabilitati comparat Scriptura:
fiduciam-que habeatis.
Hunc pręterea fortis animi uirum | Christi-que Domini sectatorem,
quemadmodum aduersa non deiiciunt,
ita nec secunda arroganter erigunt .
Frustra enim in aduersis uinceret,
si in prosperis per inanis glorie appetentiam superaretur.
Itaque in dignitate constitutus non sibi blanditur,
sed aliis prodesse affectat |
nec tam prępositum se esse meminit |
quam eorum quibus pręest ministrum,
a Domino admonitus dicente:
A quo quidem casu eo difficilius exurgunt ambitiosi,
quo magis adulantium sibi palpatione delectantur.
Ideo in Euangelio dictum est:
filii in Euangelio miserabilis testatur euentus.
illius uita,
quem mortuum fuisse omnibus manifestum est,
Sed hoc apud gentiles in finibus Tyri et
Sydonis gestum esse meminisse debemus,
quibus non antequam Iudeis prędicandum erat Euangelium.
quia ergo uulgandi gentibus Euangelii nondum tempus erat,
Dominus Iesus noluit tunc illis nunciari per apostolos,
sed tantum agnosci per miracula,
his duntaxat qui ultro ad fidem uenturi erant.
Non ergo uoluit aliquid quod non potuit,
sed et quomodo uoluit latuit,
et quomodo noluit, latere non potuit
gentiles in finibus Tyri et
Sydonis gestum esse meminisse debemus,
quibus non antequam Iudeis prędicandum erat Euangelium.
quia ergo uulgandi gentibus Euangelii nondum tempus erat,
Dominus Iesus noluit tunc illis nunciari per apostolos,
sed tantum agnosci per miracula,
his duntaxat qui ultro ad fidem uenturi erant.
Non ergo uoluit aliquid quod non potuit,
sed et quomodo uoluit latuit,
et quomodo noluit, latere non potuit
Sic luceat lux uestra coram hominibus,
ut uideant opera uestra bona,
et glorificent Patrem uestrum qui in cęlis est .
Neque hoc repugnare putemus alteri sententię postea dictę:
Attendite ne iustitiam uestram faciatis coram hominibus ut uideamini ab eis.
per hoc enim quod subiunxit:
ut uideamini ab eis,
ostentationem facti prohibet, non spectaculum.
Eadem ratione et elemosinam fieri iubet in occulto |
et orationem in abscondito,
ut totum optimi cujusque studium sit |
non suam laudem, sed Dei quęrere.
Simile est regnum cęlorum thesauro abscondito in agro,
quem qui inuenit homo abscondit.
Thesaurum in agro |
uitam perfectiorem in Ecclesia intellige.
hanc cum inueneris,
ita abscondere debes,
ut quod per gratiam Spiritus Sancti adeptus es,
per tuam inanem iactantiam non amittas.
Et quoniam hoc cęleste donum comparari non potest,
nisi contemnantur terrena:
cęlorum thesauro abscondito in agro,
quem qui inuenit homo abscondit.
Thesaurum in agro |
uitam perfectiorem in Ecclesia intellige.
hanc cum inueneris,
ita abscondere debes,
ut quod per gratiam Spiritus Sancti adeptus es,
per tuam inanem iactantiam non amittas.
Et quoniam hoc cęleste donum comparari non potest,
nisi contemnantur terrena:
Solus ergo in Domino gloriari poterit,
qui uanitatis humanę pompam honores-que contempserit.
Sic enim et Apostolus gloriatus est dicens:
denique priuato ęquat mors.
Et si fama superstes uiuat,
quid ad te?
quam uoluptatem ex eo capies,
si non audis quid de te post te dictitent homines?
Solent illi quidem qui per adulationem uiuo laudes dixerunt,
de mortuo nonnihil obloqui.
quippe cuius iam neque beniuolentiam captent |
neque uim formident.
Sed esto ut lauderis
et in ore uiuas multorum |
et hoc insuper ad te illi, qui ad inferos descendunt perferant |
nunquid
nolentium.
posset hoc tamen,
quod propinqua iam passione est dictum ,
et ad metum mortis referri.
non tam quia timuit,
quam ut hac etiam in re,
sicut in cęteris in se hominis naturam ostenderet.
Separari autem a corpore nemo est qui uellet,
nisi idem per separationem istam ad ęternam beatitudinem se transiturum speraret.
Paulus Apostolus nunquam dixisset:
Cupio dissolui,
nisi cupitę dissolutionis causa potior subesset |
quam in corpore uiuere.
quam ipse ostendit continuo subiungens:
et esse cum Christo.
mortuus sum?
egressus ex utero non statim perii?
et Ionas:
Domine tolle quęso animam meam a me,
quia melior est mihi mors quam uita .
Quod si hi quibus adhuc clausus erat aditus regni cęlestis,
hinc decedere optarunt,
nos timebimus,
quibus per Christum a maladicto iam
liberatis patet paradisus?
quos-que corpore isto exutos protinus excipit cęlestis claritatis habitaculum sempiternum?
mors notata est iustorum,
qui in Domino uiuunt.
Vnde Christus Iudeorum nuncupatus est uiuorum et mortuorum.
Plura quippe mortis genera sunt.
est proprie mors corporis recedente anima, quę uiuificat illud.
est per metaphoram mors animę, cum propter peccatum a Deo deseritur.
est mors reorum poena in inferno.
hęc in Apocalypsi secunda mors appellatur.
Quanuis enim anima etiam peccatrix immortalis sit,
mortua tamen est,
tum quando in corpore
uiuant,
alteri ut in ęternum crucientur;
fugienda ista,
expetenda illa,
etiam cum tormentis et suppliciis pro tempore tolerandis.
Si enim tolerabimus,
et conregnabimus.
Magis excoctum aurum purius nitet.
et terra per se ferax si aratro aut ligone uersata fuerit,
fructus uberiores reddet.
Mortis tempore non est iustitię nostrę operibus-que confidendum,
sed in misericordia Dei sperandum,
cum sanctus Apostolus dicat:
,
stomachi cruditatem,
uentris tormina,
inguinum tumorem,
spirandi difficultatem,
mingendi stranguriam |
alia-que hujusmodi multa, quę annositas ipsa secum apportat,
nec corpus modo,
uerum etiam mentem infestans.
Videas enim plerosque delyrare per ętatem |
et qui paulo ante sapientes habiti erant,
iam ridiculos esse.
Cum-que tot mala una senectus afferat,
nonne satis apparet |
eum qui diu uiuere appetit,
non uitam appetere, ut putat,
sed morbos?
Si quibus autem contingat,
quod rarissimum est,
ut etiam in
Propterea quidem uocati apostoli,
quoniam aliter sequi Christum non poterant,
gauderent,
quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati.
Et cum sęuissimi tyranni tormenta proponerent,
necem minarentur,
ne Iesum euangelizarent,
tacere omnino non poterant.
tanto illis nomen Domini sui iocundius fuit |
quam uitę pręsentis usus |
aut doloris per supplicia infligendi euasio.
Tales itaque esse debent qui uolunt montem excelsum conscendere cum
Petro |
et operarii fieri uineę Domini |
et abiecta seculi huius sarcina per foramen acus transire |
percalcatis-que mundi angustiis ad
iocundius fuit |
quam uitę pręsentis usus |
aut doloris per supplicia infligendi euasio.
Tales itaque esse debent qui uolunt montem excelsum conscendere cum
Petro |
et operarii fieri uineę Domini |
et abiecta seculi huius sarcina per foramen acus transire |
percalcatis-que mundi angustiis ad beatam illam regni cęlestis amplitudinem peruenire.
Tu igitur qui relicta syndone nudus impiorum
manus effugisti,
ne
discitur.
confitetur |
et ad celsiorem beatitatis gloriam aspirat,
frequentiam fugiat solitudine-que delectetur.
Quod si docendi officio fungitur |
et uicos urbes-que peragrare necesse est,
tantisper in publicum prodeat,
donec populo saluti congrua per sermonem insinuet.
castitatis.
Veteri uero Lege ideo concessum sacerdotibus fuit matrimonium,
quia sola tribus Leui et domus Aaron sacerdotalis erat.
nec aliis licebat hoc fungi officio.
Ne igitur Leuitarum genus in paucis conclusum deficeret,
reparandum per connubia erat.
At nunc non carnis quęritur successio sed spiritus,
translato-que sacerdotio ad tribum Iuda, id est ad Christum,
quicunque Christianus est,
nisi uxori alligatus fuerit,
potest eligi in sacerdotem.
Omnes tamen qui Christo in sacerdotio succedunt,
castos esse
et immundum ostendent eis.
et cum fuerit controuersia,
stabunt in iudiciis meis |
et iudicabunt.
Exigitur ergo a sacerdote ut eruditus in Lege sit |
et quicquid in sacris litteris continetur, pro uiribus ediscat.
alioquin sacerdotio indignus existimabitur,
dicente Domino per Osee prophetam:
de ouibus.
Non quia non pertineat ad eum,
sed qua sic agat,
tanquam si nihil omnino ad eum pertineat.
quandoquidem non animarum lucrum sed pecunię quęritet |
terrenam-que mercedem cęlestibus pręferat diuitiis.
Talium auaritiam per Malachiam prophetam redarguit Dominus dicens:
claudat ostia
et incendat altare meum gratuito?
Et quoniam qui eiuscemodi uitio laborant,
a Deo reprobati sunt,
sequitur:
esset pastor.
Quo pacto enim est pastor,
qui nec religiosę uitę exemplis |
nec sanę doctrinę monitis gregem sibi creditum alere curat?
Quo autem magis deliciis luxurię-que indulget,
eo grauius in inferno supplicium feret.
per Amos prophetam dicente Domino:
exequendo.
Episcopi tamen proprium est et peculiare |
publicos edere ad populum sermones,
uitia reprehendere,
ad capessendas exhortari uirtutes,
transgressores Legis apostolica autoritate castigare,
ad poenitentiam conuersos recipere.
Quibus in rebus si defecerit,
uel per ignorantiam si nesciat |
uel per negligentiam si nolit |
uel pusillanimitatem si metuat,
de fidelium coetu excludetur |
et canibus mutis per contumeliam comparabitur.
Cur enim episcopus est, si docere nescit?
aut cur scit si non uult?
aut
proprium est et peculiare |
publicos edere ad populum sermones,
uitia reprehendere,
ad capessendas exhortari uirtutes,
transgressores Legis apostolica autoritate castigare,
ad poenitentiam conuersos recipere.
Quibus in rebus si defecerit,
uel per ignorantiam si nesciat |
uel per negligentiam si nolit |
uel pusillanimitatem si metuat,
de fidelium coetu excludetur |
et canibus mutis per contumeliam comparabitur.
Cur enim episcopus est, si docere nescit?
aut cur scit si non uult?
aut quid uelle prodest si non audet quod
Legis apostolica autoritate castigare,
ad poenitentiam conuersos recipere.
Quibus in rebus si defecerit,
uel per ignorantiam si nesciat |
uel per negligentiam si nolit |
uel pusillanimitatem si metuat,
de fidelium coetu excludetur |
et canibus mutis per contumeliam comparabitur.
Cur enim episcopus est, si docere nescit?
aut cur scit si non uult?
aut quid uelle prodest si non audet quod debet implere?
Sed neque presbyter assumat curam animarum,
si modo se ad eam
Male subitur onus |
quod imbecillę uires ferre nequeunt.
In eos ergo, qui doctoris ecclesiastici sibi munus uendicant |
et nequaquam docent,
siue ignoratione confusi,
siue negligentia corrupti,
per Esaiam exclamat Dominus et ait:
reducere non curauit.
At uero tanti periculi non ignarus Apostolus
Timotheum discipulum
obnixe,
solicite,
urgenter adiurat dicens:
post:
assidue perscrutemur.
In his plenissime discitur,
quid facere,
quid uitare,
quid credere,
quid amare,
quid sperare nos oporteat,
ut cęlo digni simus,
cum terram reliquerimus.
In his Deum Patrem a quo omnia,
in his Filium per quem omnia,
in his Spiritum Sanctum in quo omnia facta sunt inuenies.
et hęc tria unum Deum,
unam hipostasim esse melius credendo
intelliges |
quam intelligendo credes.
Magnum quippe mysterium est sancta Trinitas,
humanę
loquentem ac dicentem:
doctiorum cophinos colligenda dimitte.
Homines et iumenta pascit Dominus,
doctos et indoctos admittit,
neminem repellit.
In monte apostolos docuit ,
de monte uero descendens prędicauit plebi.
Habes in Euangelio et uias planas,
per quas incedere cum simplicibus iuuat.
habes et montes excelsos,
quorum altitudinem si adire nequiueris, mirari proderit.
Medicamenta quibus rebus composita sunt,
licet ignoret ęgrotus,
prosunt tamen ei | eleuant-que languorem.
comptus delectat sermo |
et musici poetarum cantus deliniunt,
quantum inde tibi emolumenti contraxeris parumper cogita.
et cum nihil ista tibi ad salutem profuisse cognoueris,
ad Iesum tandem quęso conuersus dic cum Petro:
Pręceptor per totam noctem laborantes nihil cepimus;
in uerbo autem tuo laxabo rete.
Et cum hoc inquit euangelista fecissent,
concluserunt piscium multitudinem copiosam.
Quod si demum in Scripturę sacrę pelago piscari te delectabit,
tu quoque implebis pectoris tui nauiculam saluberrimorum
Sed nec audire profecto multum prodest,
nisi audita memoriter retineantur,
nec memoriter retinere,
nisi quod memorię mandatum est, opere compleatur.
Audis castitatis, patientię, mansuetudinis, charitatis pręcepta |
ne sinas illa per incuriam effluere,
sed corde complexus foue,
ut cum psalmista dicere possis:
constare ostendit
|
dum subiungit |
et custodiunt illud .
Custodiunt autem illud,
qui bene beate-que uiuendi rationem edocti peccatis, in quibus
hactenus fuisse se recognoscunt, finem statuunt |
et ab his per poenitentiam resilientes ad capessendas uirtutes
disponuntur |
magnam-que capiunt uoluptatem uel legendo diuina uel audiendo.
In quo Mariam ad pedes Domini sedentem diligenter obserua |
possint.
Ad illa ergo consurgat animus terrenis negotiis expeditus,
et non solum ea quę oculis cernimus,
sed etiam quę intellectu percipiuntur cogitet.
Veruntamen ab his quę uidentur incipiat,
ut quasi per gradus ascendendo ad ea quę non uidentur queat
peruenire.
Primum itaque cum Propheta ad Deum conuersus dic:
et bonitatem, qua nihil melius possit cogitari .
Ille homines corporeos,
ille incorporeos angelos fecit,
utrosque ad fruendam cęlestis regni beatitudinem benignissime
constituens.
Ex his tamen non parua pars per arbitrii libertatem suo aduersata est creatori.
Inter quos angeli cum peccassent,
a tanto bono diuina largitate sibi collato excidere.
Itaque protinus de cęlo pręcipitati |
et intima corruentes irreuocabili
ignoratione magis quam malicia peccauerat,
datus est poenitentię locus,
ut quod seductus male appetendo commisit,
dolendo emendaret.
Sed tamen pristinę gratię statum recuperare de radice corrupta geniti
nequiuimus,
donec ille qui non per copulam carnis,
sed de Virgine intacta per Spiritum Sanctum est natus,
in mundum ueniret |
et nos corporis sui sacrificio expiatos Deo Patri reconciliaret.
Exinde credentibus atque poenitentibus cęlum patere coepit.
Quod siquis a malo,
quod deinceps
datus est poenitentię locus,
ut quod seductus male appetendo commisit,
dolendo emendaret.
Sed tamen pristinę gratię statum recuperare de radice corrupta geniti
nequiuimus,
donec ille qui non per copulam carnis,
sed de Virgine intacta per Spiritum Sanctum est natus,
in mundum ueniret |
et nos corporis sui sacrificio expiatos Deo Patri reconciliaret.
Exinde credentibus atque poenitentibus cęlum patere coepit.
Quod siquis a malo,
quod deinceps
et si finiti ad infinitum nulla est comparatio,
cur quęso pro breuibus deliciis amittimus ęternas?
et non potius cum breui labore transimus ad quietem gaudii perennis?
Conscii igitur fragilitatis nostrę |
nec per se bonum quod cupimus ualentes perficere,
leuemus oculos ad montes cum psalmista |
et mente cęli culmina penetremus.
Inde ueniet nobis auxilium a Domino,
qui fecit cęlum et terram et omnia.
Non possumus recte de illo aliquid
ratus in miseriis celsitudinis diuinę contemplationem.
Qui enim cęlestis ęternitatis bonum mente complectitur,
caduca omnia facile contemnit.
Quosdam talis meditatio in tantum occupat,
ut abstracti a sensibus toto corpore obstupescant |
mortuis-que simillimi appareant,
cum per dies multos nihil de necessitatibus corporis curantes immoti
muti-que perdurent.
Id Gręci extasin,
nostri stuporem appellant.
corpus raptus fuerit,
cum id sibi contigisset.
Ioannes quoque in Apocalypsi se in spiritu non in corpore fuisse ait,
cum Dominum uidit.
S.Hie.
3043. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Igitur tanti ac talis beneficii magnitudinem animo metiendo, quis adeo ingratus erit, ut potius eligat illa quę caro appetit, quę mundus blanditur, quę suadet diabolus | quam quę omnium creator Deus, omnium Redemptor ac Saluator Christus iubet? cum pręsertim per ista mundati ad cęleste regnum perducamur, per illa autem ęterni ignis cruciatibus mancipandi simus. O stupendam obstinatorum cęcitatem! In tanta temporis breuitate nolunt carere uoluptatibus, per quas certissimum est ad inferos pręcipitium, et laborem tam modici temporis
3044. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] magnitudinem animo metiendo, quis adeo ingratus erit, ut potius eligat illa quę caro appetit, quę mundus blanditur, quę suadet diabolus | quam quę omnium creator Deus, omnium Redemptor ac Saluator Christus iubet? cum pręsertim per ista mundati ad cęleste regnum perducamur, per illa autem ęterni ignis cruciatibus mancipandi simus. O stupendam obstinatorum cęcitatem! In tanta temporis breuitate nolunt carere uoluptatibus, per quas certissimum est ad inferos pręcipitium, et laborem tam modici temporis defugiunt, per quem aditus ad supernam
3045. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] omnium creator Deus, omnium Redemptor ac Saluator Christus iubet? cum pręsertim per ista mundati ad cęleste regnum perducamur, per illa autem ęterni ignis cruciatibus mancipandi simus. O stupendam obstinatorum cęcitatem! In tanta temporis breuitate nolunt carere uoluptatibus, per quas certissimum est ad inferos pręcipitium, et laborem tam modici temporis defugiunt, per quem aditus ad supernam beatitudinem uerissime comparatur sine fine fruendam. De pravis cogitationibus cavendis. Caput XXVIII
3046. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ad cęleste regnum perducamur, per illa autem ęterni ignis cruciatibus mancipandi simus. O stupendam obstinatorum cęcitatem! In tanta temporis breuitate nolunt carere uoluptatibus, per quas certissimum est ad inferos pręcipitium, et laborem tam modici temporis defugiunt, per quem aditus ad supernam beatitudinem uerissime comparatur sine fine fruendam. De pravis cogitationibus cavendis. Caput XXVIII Quantum autem ad bene beate-que uiuendum conferre solet diuinarum
3047. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quę cum etiam inuitis nobis et nolentibus frequenter obrepant, quanto uiolentiores putas fore, siquando uictus manum dederis, qui nunc repugnas? Mihi crede nisi semper bellum cum illis quam pacem malueris, per sensuum tuorum ianuas ad animam usque ingredientur | et per blandimenta eam subuertent, subuersam interiment. Anima enim mala cogitatione foecunda parit peccatum. peccatum uero cum perpetratum fuerit, generat mortem. Igitur tametsi
3048. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quanto uiolentiores putas fore, siquando uictus manum dederis, qui nunc repugnas? Mihi crede nisi semper bellum cum illis quam pacem malueris, per sensuum tuorum ianuas ad animam usque ingredientur | et per blandimenta eam subuertent, subuersam interiment. Anima enim mala cogitatione foecunda parit peccatum. peccatum uero cum perpetratum fuerit, generat mortem. Igitur tametsi aduersarius hic noster id est perniciosus cogitatus non
3049. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] repelli et in fugam conuerti, quin rursum aliquando collectis uiribus in pręlium redeat | mentis-que nostrę arcem oppugnet, portis instet. donec tamen intus non irruerit | ac dominari coeperit, tuti sumus. nec uerendum est ne forte per uim irrumpat. neminem uincit nisi uolentem. De illis duntaxat, qui se in potestatem eius non inuite dedunt, triumphare consueuit | et eos ad interitum usque perducere. Nihil itaque aliud est impurę cogitationi totum animi assensum prębere | quam ab hoste nobis
3050. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
sicut fecit Zacheus |
ac tum demum poteris esse discipulus Christi,
cum desieris esse mammonę seruus.
Porro,
si Venereę uoluptatis obscoenitatibus es pollutus |
et tua te accusat conscientia,
ingemisce compunctus,
ora ut munderis.
mundata autem conscientia per confessionis poenitentię-que sacramentum
|
dicet tibi Dominus, quod ante dixit adulterę:
3051. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] ei peccata multa,
quia dilexit multum.
Vtrum hoc de Maria Magdalena dictum |
an de quadam alia incertum est.
3052. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ut adores illud ac pro Deo habeas. Non est sceleris huius expers, qui pecuniam seculi-que diuitias magis quam ęquum bonum-que diligit. Apostoli autoritate hoc probamus, qui Colossensibus scribens | auaritiam simulacrorum seruitutem appellat. Neque tamen per hoc mandatum ars reprobata est sculptorum uel pictorum. Non pingere aut fingere simulacra uetantur, sed adorare. Ideo sequitur: Non adorabis ea neque coles. Ego enim sum Dominus Deus tuus.
3053. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | et inter se identidem rixari atque in contumeliam prorumpere fas esse dixerimus. omitto quod interdum nec manibus temperatur | et usque ad uulnera cędes-que peruenitur. Quanto ergo leuius crimen ab his diuertere | et alicuius honestę artis laboribus diem illum conterere | quam per ocium ad tam nefanda flagitia conuerti? Profecto minus offenderetis nullum omnino diem festum agere quam hunc quem agitis tot uitiorum obscoenitatibus prophanare. Concessus fuit olim Iudeis repudii libellus, ne in uxores quę
3054. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Furti actio est in eum, qui contrectat rem alienam inuito domino. Igitur contra hoc pręceptum peregit | non solum qui aliquid furto sustulit, sed etiam qui per uim rapuit | uel per fraudem ellicuit | uel casu inuentum restituere noluit. Octauum. Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium. Cum enim Christus Dei Filius ueritas sit,
3055. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Furti actio est in eum, qui contrectat rem alienam inuito domino. Igitur contra hoc pręceptum peregit | non solum qui aliquid furto sustulit, sed etiam qui per uim rapuit | uel per fraudem ellicuit | uel casu inuentum restituere noluit. Octauum. Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium. Cum enim Christus Dei Filius ueritas sit, quicquid aduersus
3056. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mel ori meo. Vis, ut et tibi dulcia sint? Noli in uerbis diuinis eloquii ornatum requirere; ita composita sunt, ut et docti et indocti, quod omnibus pariter profuturum erat, intelligerent. Sed attende, qualis quantus-que sit, per quem prolata sunt. Per illum utique, qui solus et acumen ingenii hominibus pręstat et ipsum dicendi leporem impartit. Idem enim et fons bonorum omnium est et largitor et cuius tam dicta quam facta nulla prorsus in parte argui queant, cum
3057. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Vis, ut et tibi dulcia sint? Noli in uerbis diuinis eloquii ornatum requirere; ita composita sunt, ut et docti et indocti, quod omnibus pariter profuturum erat, intelligerent. Sed attende, qualis quantus-que sit, per quem prolata sunt. Per illum utique, qui solus et acumen ingenii hominibus pręstat et ipsum dicendi leporem impartit. Idem enim et fons bonorum omnium est et largitor et cuius tam dicta quam facta nulla prorsus in parte argui queant, cum solus in cunctis ut maxime
3058. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Non poteris enim illud non maxime diligere, in quo tibi tam grande bonum propositum esse intellexeris. Prudentia pręterea mirum in modum proficere et sapientia compleri incipies. Hoc tibi Baruch prophetę uerbis promittitur. Neque enim fallit ille, per cuius os Spiritus Sanctus locutus est: Audi, inquit, Israhel, mandata uitę! Auribus percipe, ut scias prudentiam. Et Iesus, Sirach filius, cuius dicta sacris uoluminibus inseri meruerunt: Fili, ait, concupiscens sapientiam, conserua iustitiam, et Deus prębebit illam
3059. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Hęc est cithara illa ille-que decacordus , ad quem nos hortatur Dauid dicens: Confitemini Domino in cithara, et psalterio decem cordarum psallite ei! Hę denique sunt decem plagę illę, quibus pharao, aduersarius noster, percutitur et nos per eas liberati ad Terram usque Promissionis perducimur, terram lacte et melle manantem, id est lucis ęternę candore uisionis-que diuinę dulcedine refertam. Quę non mortuuorum terra, sed uiuentium dicitur, nequis alibi uiuere cupiat quam ubi semper feliciter uiuat et mori non
3060. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uidelicet neque cogitatione delinquas neque lingua labaris. Cum ambulaueris, inquit, gradiantur tecum, et cum dormieris, custodiant te, ne pecces, et uigilans loquere cum eis. Quęris, cur ita? Ne scilicet, quamdiu per huius uitę curricula incedis, iustitię iter deseras et uel per quietem diaboli ludificationibus capiaris uel, cum euigilas, de mundo prius quam de Deo cogites. In quo quidem imitandus est nobis ille, qui ait: Quomodo dilexi legem tuam, Domine! Tota die meditatio mea est.
3061. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ambulaueris, inquit, gradiantur tecum, et cum dormieris, custodiant te, ne pecces, et uigilans loquere cum eis. Quęris, cur ita? Ne scilicet, quamdiu per huius uitę curricula incedis, iustitię iter deseras et uel per quietem diaboli ludificationibus capiaris uel, cum euigilas, de mundo prius quam de Deo cogites. In quo quidem imitandus est nobis ille, qui ait: Quomodo dilexi legem tuam, Domine! Tota die meditatio mea est. Igitur quotidie
3062. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uolumus. Nam et ipse Euangelii autor Christus, quęcunque docendo tradidit nobis, ea se a Patre accepisse dixit; hoc quoque habens a Patre, ut Filius sit, Patri tamen coęternus et consubstantialis. Atque ita fiet, ut illa, quę uel per Patrem uel per Filium uel per Spiritum Sanctum iubentur, unius Dei iussa esse credamus, unius maiestatis imperia. Quędam tamen ad tempus obseruanda, ut illa, quę futurorum figuras continebant, quędam semper, ut hęc ipsa de quibus
3063. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et ipse Euangelii autor Christus, quęcunque docendo tradidit nobis, ea se a Patre accepisse dixit; hoc quoque habens a Patre, ut Filius sit, Patri tamen coęternus et consubstantialis. Atque ita fiet, ut illa, quę uel per Patrem uel per Filium uel per Spiritum Sanctum iubentur, unius Dei iussa esse credamus, unius maiestatis imperia. Quędam tamen ad tempus obseruanda, ut illa, quę futurorum figuras continebant, quędam semper, ut hęc ipsa de quibus nunc agitur,
3064. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] autor Christus, quęcunque docendo tradidit nobis, ea se a Patre accepisse dixit; hoc quoque habens a Patre, ut Filius sit, Patri tamen coęternus et consubstantialis. Atque ita fiet, ut illa, quę uel per Patrem uel per Filium uel per Spiritum Sanctum iubentur, unius Dei iussa esse credamus, unius maiestatis imperia. Quędam tamen ad tempus obseruanda, ut illa, quę futurorum figuras continebant, quędam semper, ut hęc ipsa de quibus nunc agitur, quę ad uitę
3065. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Babylonem est ductus,
templum ipsum atque domus urbis igni consumptę,
turres ac moenia solo ęquata,
populus captiuus, pręter eos qui ceciderant, Babylonem translatus.
3066. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] meam,
et Israhel non attendit mihi.
Et dimisi eos secundum desyderia cordis eorum;
ibunt in adinuentionibus suis.
Nihil illo homine infelicius,
a quo diuinę benignitatis auxilium subtrahitur.
Cum enim sic destitutus nihil boni per se agere possit |
et suis affectibus ad malum pronis anhelet,
continuo in omne nefas pręceps feratur necesse est.
Iccirco non solum a paradisi expectatione excluditur,
verum etiam in dies grauius futurum sibi supplicium
comparat in inferno.
Dominum.
Nox itaque meditationum mater est,
dies actionum.
Has inter se uices partisse uidentur,
quandoquidem Saluator quoque noster,
ut huiusce rei nobis documento esset,
per diem docuisse in templo,
noctu autem in monte Oliueti exiens orasse perhibetur.
Noctu ergo surgentes meditando atque orando quęramus cum sanctis
mulieribus uirtutum aromata,
ut illis ungamus Iesum.
Si cum sanctimonię odore ad se
sunt
quam hę, de quibus loquimur, expetendę.
His aduersus mortiferę uoluptatis illecebras armamur,
his diaboli uires frangimus |
et in dies efficimur fortiores.
In his orando, legendo, meditando, quam suauis est Dominus gustamus.
Per has mundatur animus,
acuitur intellectus,
mens ad cęlestia contemplanda errigitur |
et gaudia illa quę eloqui nescit,
se interdum sensisse miratur.
Hę sunt sanctarum uigiliarum dotes,
hęc commoda.
quę
quibus cęlestis prouidentię mysteria pandantur.
cum magis illis conueniat in Prouerbiis dictum:
cum quibus tunc in carcere erat,
somnia interpretatus est,
diuersę quidem sortis,
sed certissimi euentus |
ac nihil prorsus ab interpretationis sententia discrepantis.
Pręterea in Iudicum libro Gedeonis uictoria aduersum Madianitas ante
per nocturnam imaginem fuit uulgata quam euenisset,
quodam somniante,
quod ordeaceus panis castra Madianitarum suo ictu subuertisset.
Regum quoque historia testatur |
Salomoni dormienti apparuisse Dominum |
fuisse-que locutum,
et sicut petierat,
rerum
matre eius uirgine fugit in Aegyptum,
ut ipsum Iesum neci subtraheret,
qua Herodes ipsum solum quęritans aduersus insontem multorum infantiam
erat sęuiturus.
Ad hęc non pauca in sanctorum uitis relata legimus,
quibus credere compellimur |
per quietem sępenumero quę uera sunt reuelari.
cum pręsertim ipse Dominus (ut in Numeris scriptum est) dicat:
relata legimus,
quibus credere compellimur |
per quietem sępenumero quę uera sunt reuelari.
cum pręsertim ipse Dominus (ut in Numeris scriptum est) dicat:
uera sunt reuelari.
cum pręsertim ipse Dominus (ut in Numeris scriptum est) dicat:
quo animo falsum aliquid suadet,
eodem et uerum reuelat,
utique ut nimium credulos |
et iam sibi libere confidentes facilius euertat |
atque in foueam alicuius mortiferi erroris pręcipitet incautos.
Prudentia igitur opus est ad deuitandos dolos,
quos ille ueterator nobis dormientibus per ipsa somniorum phantasmata struere consueuit.
Minimum itaque erit ei credendum,
qui perpetuus humani generis aduersarius esse noscitur.
Quicquid ille quocunque modo suggesserit,
nisi uirtute diuina compulsus suggerat,
non ueritatem sed laqueos esse certo
quam uidit consideres |
uario metallo compactam |
siue arborem supra modum proceram atque amplam.
Vtroque enim somnio Daniele interpretante didicit |
futuram regni cladem |
et suimet qui felicissimus putabatur,
extremam miseriam.
Pilati etiam uxor in Euangelio multa per uisum se passam conquęritur
propter Christum,
et marito ut missum illum faceret,
nititur persuadere.
Hoc quoque obseruandum,
quod iniqui insomniorum suorum quid portendant ignari
a sanctis interpretationem accipiunt,
ut pharao a Iosepho |
et Nabuchodonosor a Daniele.
Vnde
Vnde apparet |
somnia ista quę diuino fiunt consilio,
et impiis obiici quandoque,
sed non nisi electis Dei seruis reuelari.
Taceant igitur peccatores ad quos non pertinet iudicium somniorum,
aut eos ad quos pertinet interrogent,
ne per uiam non suam incedentes pręsumptione labantur.
Vt autem nobis quoque Spiritu Sancto largiente interpretandi donetur facultas,
minus temporis demus somno,
ut plus concedamus uirtuti.
Id si fecerimus,
ne tunc quidem cum dormimus,
Nihil soliciti sitis inquit,
sed in omni oratione et obsecratione cum gratiarum actione petitiones
uestrę innotescant apud Deum.
In quo mihi quidem uidetur docere,
ut oremus eum qui potest dare quod petimus.
obsecremus autem per ea,
quę illi quem oramus,
chara esse nouimus.
ut facilius ad pręstandum id quod poscimus inclinetur.
et cum pręstiterit,
gratias agamus,
ne impetrata ingratitudinis uitio amittamus.
Habes orationis formam;
disce qualiter te
Orabo spiritu, orabo et mente;
psallam spiritu, psallam et mente;
ut uidelicet et lingua sermonem resonet
et mens circa ea, quę dicuntur, intenta sit.
Parum diligens est precator,
qui alio uerba, alio cogitationes dirigit,
et cum corpore in ecclesia sit, animo uagatur foras
per urbis loca uel secessus ruris.
Quando hic cum Apostolo dicere poterit:
Conuersatio nostra in cęlis est,
si ne ibi quidem, ubi est, se esse noscit?
Nec semel orasse sufficit.
Instandum est, ut impetres, quod
nostre pręferamus Dei uoluntatem.
Vnde ab eodem edocti,
quotidie orando dicimus:
Fiat uoluntas tua
sicut in cęlo et in terra!
Cęterum, cum eius uoluntas sit,
ut pie iuste-que uiuamus,
hoc quoque his uerbis poscimus,
ut leges atque pręcepta,
quę dedit nobis,
per nos impleantur.
Frustra enim imbecillitas nostra ad id niteretur,
nisi illam gratia iuuaret diuina.
Et si per se bonum aliquod agere possemus,
necesse non esset orare, ut possimus.
Charitas
cum eius uoluntas sit,
ut pie iuste-que uiuamus,
hoc quoque his uerbis poscimus,
ut leges atque pręcepta,
quę dedit nobis,
per nos impleantur.
Frustra enim imbecillitas nostra ad id niteretur,
nisi illam gratia iuuaret diuina.
Et si per se bonum aliquod agere possemus,
necesse non esset orare, ut possimus.
Charitas pręterea, quam omnibus debemus, exigit,
ut sicut pro nobis ita et pro aliorum commodis
preces offeramus Deo
uota-que faciamus.
Iacobi apostoli sententia
Ita fecisse gentiles quasdam in Euangelio Ioannis legimus.
Cupiditate enim affecti uidendi Iesum rogauerunt Philippum,
Philippus Andream,
ambo Dominum.
Quid secutum sit,
euangelista non explicat.
Non tamen dubito,
quin ipse Dominus per apostolos exoratus hoc concesserit,
quod fortasse iis tacentibus uel non concessisset
uel concedere distulisset.
Sanctos ergo in auxilium nobis inuocemus,
quia in psalmo est scriptum:
Oculi Domini super iustos,
potest,
quin ille cuncta, quę petierit, a Domino impetraturus sit,
cuius internuncii spiritus ipsi angelici esse non dedignantur.
Neque enim hoc ideo permittit omnium pręscius et semper ubique pręsens
Deus,
quod indigeat, ut hominum opera orationes-que ad se perferantur,
sed ut per angelorum officium suam erga pios promptos-que peccatores beniuolentiam testetur.
Amare se plurimum eos ostendit,
quos talibus uti concedit ministris.
Quibus certe si digni fuerimus,
hoc est, si, quemadmodum oportet, orauerimus,
uel aliud quod legi diuinę aduersatur, agere non omittis?
De istiusmodi supplicatoribus lamentatur in Euangelio Saluator noster
dicens:
Quid uocatis me: Domine, Domine,
et non facitis quę dico?
Quod si forte contigerit,
ut per inuocationem diuini nominis miraculum aliquod efficias,
noli propterea credere Deum tibi reconciliatum |
si in delicto perseueras.
non tuo merito id conceditur,
sed necessitati aliorum.
Multi, inquit, dicent mihi in illa die:
constaret,
nemo fidelis pro salute illius orare auderet,
nisi sibi licere arroganter crederet,
quod non licuit prophetę.
Nos uero ideo etiam pro obstinatissimis rogamus,
quia nescii futurorum speramus ad poenitentiam redituros.
Certum est tamen cassas uanas-que esse preces,
per quas aliis id postulatur,
quod non merentur accipere.
Illorum etiam inefficax et inutilis erit deprecatio,
qui lingua quidem mansuetudinem atque humilitatem pręferunt,
dum Deo supplicant,
et in corde aduersus
humilitas adhibita peccato,
quanto plus poterit innocentię probe-que factis copulata?
Sunt, qui nimis negligenter orant.
summis labiis uerba murmurant |
nec satis quid dicant attendunt,
non dissimiles illis, qui per quietem somniantes loquuntur,
quos per Esaiam arguens Dominus ait:
Hic populus labiis me honorat,
cor autem eorum longe est a me.
Tales certe si exaudiret,
non reprehenderet.
Et quoniam inter orandum semetipsos non intelligunt,
faciunt ut nec a
plus poterit innocentię probe-que factis copulata?
Sunt, qui nimis negligenter orant.
summis labiis uerba murmurant |
nec satis quid dicant attendunt,
non dissimiles illis, qui per quietem somniantes loquuntur,
quos per Esaiam arguens Dominus ait:
Hic populus labiis me honorat,
cor autem eorum longe est a me.
Tales certe si exaudiret,
non reprehenderet.
Et quoniam inter orandum semetipsos non intelligunt,
faciunt ut nec a Deo intelligantur.
Qualem igitur
confitetur,
cum ait:
Odientes me disperdidisti.
Clamauerunt, nec erat qui saluos faceret;
ad Dominum, nec exaudiuit eos.
Contraria his agamus oportet,
si uolumus, ut petita nobis concedantur;
ut uidelicet ista per quę peccantium labor irritus efficitur uitemus |
et illa faciamus, quę nos, cum precamur, uoti compotes reddunt.
Quoties autem id, quod orando poscimus, non euenerit,
aut dilatum credamus, ut aptiori detur tempore,
aut non fuisse
rei figura et paralyticus de lecto surgit
et mulier a sanguinis profluuio curatur
et, qui mortui erant, reuiuiscunt
et alii multi uariis langoribus grauati eleuantur.
Nam quemadmodum hi credendo et poenitendo corporis consecuti sunt
salutem,
ita animę fideles a peccatorum ęgritudine per poenitentiam liberatę
saluantur.
reg. 2. 12
Sic saluatus est Dauid,
qui de adulterii homicidii-que crimine, quod commiserat, dolens:
Peccaui, inquit, Domino.
Et
peccatum sibi remissum esse meruit audire.
Et tunc quidem ad altiora se extendens clamauit:
ps. 50
Cor mundum crea in me, Deus,
et spiritum rectum innoua in uisceribus meis.
ut impetrata delictorum uenia Spiritus Sancti donum in ipso reparetur,
per quod uitę quoque sanctitate possit proficere.
Quod autem sceleri ueniam impetret poenitentia,
etiam per Ezechielem prophetam Dei uerbis edocemur:
18
Si impius, inquit, egerit
ps. 50
Cor mundum crea in me, Deus,
et spiritum rectum innoua in uisceribus meis.
ut impetrata delictorum uenia Spiritus Sancti donum in ipso reparetur,
per quod uitę quoque sanctitate possit proficere.
Quod autem sceleri ueniam impetret poenitentia,
etiam per Ezechielem prophetam Dei uerbis edocemur:
18
Si impius, inquit, egerit poenitentiam ab omnibus peccatis
suis quę operatus est
et custodierit omnia pręcepta mea
et fecerit iudicium et
diuertissent,
fulgor, uię salutaris index, euanuit.
Vbi uero discessum est ab Herode,
rursum idem lumen apparens illos usque ad Dominum, quem quęrebant, perduxit.
Ergo diuinę gratię mentem nostram irradians lux latet et obscuratur,
si ad uitia diuertimus.
Cum autem ab his per poenitentiam recedimus,
quamprimum exoritur
et intelligentiam mundati cordis illustrat,
ut ad contemplationem cęlestium errigatur,
cui prius terrena tantum curę erant.
Sic et cęcis uisus
et surdis auditus
et uox mutis tribuitur in
et intelligentiam mundati cordis illustrat,
ut ad contemplationem cęlestium errigatur,
cui prius terrena tantum curę erant.
Sic et cęcis uisus
et surdis auditus
et uox mutis tribuitur in Euangelio,
ut, qui in tenebris peccati fuerunt, per poenitentiam illuminentur,
et qui Dei pręcepta audire nolebant, conuersi etiam perficere
studeant,
et qui docendi non ignari, sed ocio dediti linguam compescuerant, iam
alios ad capessendam uirtutem hortando atque instruendo ora resoluant.
quamdiu pars aliqua noctis remanet
neque syncerum esse triticum, donec a minutissimis etiam paleolis et
cunctis pulueris micis euentilatum non fuerit.
Mar. 8
Denique, ueluti cęcus ille,
qui nondum satis credulus uisu recepto quasi per caliginem cernebat
uidebantur-que ei homines (ut Marcus ait) tanquam arborum effigies
incedentium,
deinde plena fide Christum suscipiens
iterum-que ab illo contactus clare uidere coepit omnia.
Ita nunquam perfecte illuminari poterit,
cuius non erit ex omni parte poenitentia
uictos,
propter poenitentiam uictoria potitos.
Hoc Iudicum liber continet,
hoc Regum gesta testantur.
Roboam.
Sic Roboam, ne Aegypti armis disperderetur, obtinuit.
Achab
Sic Achab malum, quod capiti suo mox incubiturum per prophetam
didicerat, distulit ad posteros.
Iosaph.
Sic Iosaphat Ammonitas Idumeos-que uicit et numero et armis impar.
Ioram. Ioachan
Sic Ioram Assyriorum obsidione |
et Ioachan eorundem seruitute liberantur.
confitenti ab eodem
responsum est:
22
Hodie mecum eris in paradiso.
Et in Apocalypsi beati dicuntur,
qui lauant stolas suas in sanguine Agni,
ut sit potestas eorum in ligno uitę
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
sed eas in sanguine Agni lauari oportet.
quia poenitentia nihil iuuaret,
si Christi passio sub maledicto uenundatos non redemisset.
Lauantur itaque in sanguine Agni,
qui in
Lauantur itaque in sanguine Agni,
qui in Christum credentes eius misericordiam poenitendo et sperando
implorant |
et eodem miserante |
bonum quod cupiunt,
consequuntur.
Neque enim nisi fideles forent,
quos peccasse poenitet,
per portam, id est, per ipsum qui ait:
Ego sum ostium ouium,
ciuitatem illam patriam beatorum perpetuam atque perennem ingredi potuissent.
Quanta conferat nobis poenitentia diximus,
nunc qualis esse debeat,
ut ea
itaque in sanguine Agni,
qui in Christum credentes eius misericordiam poenitendo et sperando
implorant |
et eodem miserante |
bonum quod cupiunt,
consequuntur.
Neque enim nisi fideles forent,
quos peccasse poenitet,
per portam, id est, per ipsum qui ait:
Ego sum ostium ouium,
ciuitatem illam patriam beatorum perpetuam atque perennem ingredi potuissent.
Quanta conferat nobis poenitentia diximus,
nunc qualis esse debeat,
ut ea conferantur,
Emundate manus peccatores,
et purificate corda duplices animo |
miseri estote et lugete et plorate |
risus uester in luctum conuertatur |
et gaudium in moerorem |
humiliamini in conspectu Domini,
et exaltabit uos.
per hoc quod in fine subiunxit,
docet |
poenitentis lachrymas ęterna consolatione esse dignas.
Eadem Pauli sententia est,
ubi ait:
est,
ubi ait:
leuitatis esse uideantur,
uitę austerioris obseruatio comitari debet,
ut quod per uoluptatum illecebras peccatum est,
per corporis afflictionem purgetur.
purgetur.
porta et arcta uia est,
quę ducit ad uitam.
Quod si per uiam istam sanctos ac pios homines cęlum ascendisse
credimus,
quomodo qui peccarunt id assequi posse
sperant,
nisi et ipsi per eam incesserint?
Iob iustus nullius mortiferi delicti conscius |
et qui summi Dei uerbis laudatus fuerat,
pręter illa quę ad patientię probationem pertulit:
(ut Esaias ait) in quibus prius dracones
habitabant,
orietur uiror calami et iunci |
et erit ibi semita,
et uia sancta uocabitur.
in quanto uerseris discrimine)
ęternam quę poenitentibus datur beatitudinem amittes |
et in ignem inextinguibilem, quo corruunt
obstinati,
perpetuo cruciandus deiicieris.
Nihil est quod magis cauere debes,
ergo et nihil magis accelerare quam poenitentiam,
per quam talia cauentur |
et mutata sorte tam immensum malum uetatur,
tamque immensum bonum acquiritur.
Hęc sunt igitur uere poenitentis officia,
quę retulimus,
ut uidelicet uolens, non inuitus
resurgentis gloriam uidere non poteris.
Tametsi hoc tibi difficillimum sit,
incipe tamen,
tenta,
experire |
quanto magis tardas,
tanto rem factu difficiliorem reddes.
Neque enim ad hanc difficultatem,
quam causaris,
nisi per moras dilationes-que conuersionis descendisti.
quo longius abieris,
durius erit reuerti.
oneri quotidie addendo,
nisi rursum de illo demere incipias,
grauitate crescente opprimeris.
Quamdiu ergo poenitentiam agere cunctaris,
in dies deterior euadas necesse est.
itaque die,
quo finem criminum fecit,
Christum domi suę hospitem meruit habere.
Multa id genus exempla tibi de Scripturis possem proponere,
si in his recensendis occupari uellem.
Currentem per consueta uitia rotam affixo poenitentię paxillo sistere non uales,
si alii non pauci ualuere?
Serum est dices.
at etiam nouissimis datur denarius sicut primis.
et mulier duodeuiginti annos inclinata ad cęlestem medicum tandem
accedens extento dorso errigitur.
quoniam eum qui
societate consortio-que discedas
et uiris animi integritate conspicuis uti incipias hortamur,
non ut amicos derelinquas.
quod si isti quorum nunc familiaritate delectaris,
ęqui atque honesti amici essent,
et te ab eis amari faterer.
cum autem te secum simul contempta uirtute per deuia uitiorum trahant,
audeo dicere (quis enim uerum dicere non audet?)
capitaliorem illis inimicum habes neminem.
Talibus autem carere non posse,
non eos deserendi difficultas facit,
sed male sibi consulendi
Et cum tantus talis-que sit,
tu illum tibi iratum esse audes negligere?
tu illum peccata peccatis cumulando ad uindictam non uereris
prouocare?
cum tamen a peccatis desistendo placare posses.
Ipse enim per prophetam tibi pollicetur |
nullam de tot offensis unquam se exprobraturum,
si offendere desieris |
et secundum sua pręcepta coeperis operari.
neque esse suę uoluntatis asseuerat,
ut moriatur peccator,
sed ut conuertatur et uiuat.
debet,
aliquid memoremus.
De peccatorvm confessione.
Caput XV
Tria sunt peccatorum genera:
aut enim peccamus cogitatione |
aut uerbo |
aut opere.
per ista mente discurrendo,
postquam conscientiam diligenter accurate-que examinauerimus,
tam de omnibus quam de singulis,
in quibus Deo uel proximo aliqua illata est iniuria,
dolentes moesti-que imprimis |
et ante sacerdotem ueluti ante Christum reuerenter genibus prouoluti
Non dubitemus igitur,
quin peccatum illud deletum sit,
quodcunque Christi sacerdotes rite dimiserint.
|
ut peccatorum cum poenitentia confessio.
Hac sola quoties cadimus,
errigimur et stamus.
Baptismus quidem sordes ante se contractas eluit semel,
confessio semper.
Cęterum quod etiam per martyrium aboleantur peccata non ambigimus,
Domino dicente:
semper.
Cęterum quod etiam per martyrium aboleantur peccata non ambigimus,
Domino dicente:
et ecce omnia munda sunt uobis;
et per iniuriarum condonationem, quia scriptum est:
et per exhortandi studium,
quo alios a flagitio ad uirtutem reuocare nitimur,
quia dicitur:
promissus non uenisset.
Quare nec illorum confessio in Lege potuit esse ita plena
(nihil enim ad perfectum adduxit Lex)
ut est nostra in Euangelio.
cum illa in parte manca sit,
hęc per omnia integra et perfecta.
Illa simul multorum,
hęc singulorum.
illa Deo audiente tantum,
hęc etiam Dei sacerdote examinante et ab omnibus absoluente.
Nondum enim illis mediator uenerat Christus
Dominus,
per quem reseratus est aditus ad cęlestia |
et
cum illa in parte manca sit,
hęc per omnia integra et perfecta.
Illa simul multorum,
hęc singulorum.
illa Deo audiente tantum,
hęc etiam Dei sacerdote examinante et ab omnibus absoluente.
Nondum enim illis mediator uenerat Christus
Dominus,
per quem reseratus est aditus ad cęlestia |
et cuius cruore a corruptę originis culpa expiati in sancta coepimus
introire |
et hęredes fieri non terreni et temporalis regni,
ut illi,
sed cęlestis et ęterni.
Ne igitur tanti erga humanum genus beneficii memoriam ulla unquam
deleret
ut illi,
sed cęlestis et ęterni.
Ne igitur tanti erga humanum genus beneficii memoriam ulla unquam
deleret obliuio,
mediatoris atque redemptoris Christi locum in terra tenere coeperunt sacerdotes.
Per eos ipse uerus Agnus, pro nobis semel oblatus,
quotidie offertur.
Per eos Ecclesię sacramenta participiamus
|
remissionem-que accipimus peccatorum .
et postquam hic penitus mundati uita ista decedimus,
non iam ad inferos ut
beneficii memoriam ulla unquam
deleret obliuio,
mediatoris atque redemptoris Christi locum in terra tenere coeperunt sacerdotes.
Per eos ipse uerus Agnus, pro nobis semel oblatus,
quotidie offertur.
Per eos Ecclesię sacramenta participiamus
|
remissionem-que accipimus peccatorum .
et postquam hic penitus mundati uita ista decedimus,
non iam ad inferos ut ueteres illi,
sed ad cęlestem patriam,
ut in Christo renouati
tu autem erruisti animam meam ut non periret;
proiecisti post tergum tuum omnia peccata mea.
Idem testatur psalmista cum ait:
et tu remisisti impietatem peccati mei.
Per hanc dum preces effundimus,
uoti compotes efficimur,
eodem propheta dicente:
stolam |
et anulum |
et calciamenta |
et conuiuium.
nihil quod male egerat exprobratur ei,
sed humilis confessionis merito in hęreditatem cum omni lętitię ambitu fuit admissus,
ingenti calamitate in summam beatitudinem commutata.
In integrum itaque restituitur gratia,
cum peccator per poenitentiam et confessionem humiliatur.
Postremo quicquid diximus de poenitentia,
idem de confessione est sentiendum.
Neque enim perfecta esse potest poenitentia sine proposito
Coram uno modo non uis erubescere?
coram plurimis postea confunderis.
Omni tamen uerecundię tuę molestia intolerabilior erit Iudicis aduersum te seueritas atque cognitio.
ea te peccatis grauatum in barathrum detrudet inferni,
ut qui confessionis beneficio per misericordiam Dei oblato uti
noluisti,
terribiles infinitos-que cruciatus patiaris per iustitiam,
dicente Osee propheta:
confunderis.
Omni tamen uerecundię tuę molestia intolerabilior erit Iudicis aduersum te seueritas atque cognitio.
ea te peccatis grauatum in barathrum detrudet inferni,
ut qui confessionis beneficio per misericordiam Dei oblato uti
noluisti,
terribiles infinitos-que cruciatus patiaris per iustitiam,
dicente Osee propheta:
et comedite |
hoc est corpus meum.
deinde preciosum sanguinem tuum sub specie uini in calice infusum
propinans ais:
Bibite ex hoc omnes.
Hic est enim sanguis meus Noui Testamenti,
qui pro multis effundetur in remissionem
peccatorum.
Et ante per Salomonem in Prouerbiis hortatus es dicens:
Venite et comedite panem meum |
et bibite uinum quod miscui uobis!
Ad tuum ergo conuiuium a te inuitati,
a te uocati accedimus,
cum plena fide,
cum indubitata credulitate confitentes,
et sitis desyderium tui est.
quo desyderio qui affecti fuerint,
beati erunt quia saturabuntur.
Incipient enim repleri uirtutibus,
qui ante uitiis referti erant.
ut fiat quod in psalmo dicitur:
A fructu frumenti uini et olei multiplicati sunt.
Quod ut nobis contingat,
ipse per Prophetam hortaris dicens:
Dilata os tuum,
et implebo illud.
Qui paratior accedit magis dilatatur,
et qui magis dilatatur,
magis et impletur.
Cum autem implemur ,
tunc pręcipue ad te diligendum accendimur.
Hoc Propheta spiritualiter
ut qui prius in tenebris ignorantię erant,
iam intelligentię donum attingant.
Perinde atque illi,
quorum oculi tenebantur ne te agnoscerent,
et postea quidem cognouerunt,
dum te ad suum diuertere hospitium cogunt,
dum te aperiente Scripturas discunt |
per panis fracti sacramentum in tui agnitionem se uenisse confessi
sunt.
Huius panis uirtute animam quoque effici pulcherrimam Ezechielis prophetę testimonio discimus dicentis:
Similam et mel et oleum
comedisti,
quasi ad corporis communes epulas inuitati,
non ad animę alimentum singulare.
Si ergo mundari se aliquis ita credat |
et pro delicto satisfacere,
uehementer fallitur.
Immundior etiam efficitur ipsa confidentię temeritate.
Vnde per Hieremiam prophetam a Domino arguitur dicente:
Quid est quod dilectus meus in domo mea facit scelera multa?
nunquid carnes sanctę auferent a te malicias tuas?
Profecto (ut diximus) non solum non auferent,
sed etiam addent.
Dominicam coenam ore sacrilego delibare pręsumpsit,
factus est Domini proditor.
Hunc si imitari in gustando sacramento perges,
nonne etiam tibi dicere poterit Dominus:
Ecce manus tradentis me, mecum est in mensa.
et vę homini illi per quem Filius hominis tradetur ?
Tradidit illum Iudas impiis Iudeis,
tu eundem tradis tibi impuro.
Hanc ob rem nisi te correxeris |
poenitentiam-que egeris |
ac pro
Pręterea si isti qui flagitii alicuius conscii sacramentum sumere
perhorrescunt,
damnabiles habentur,
quid de illis dicemus |
qui omnino contemnunt?
et infidelitate quadam lapsi illo sibi non opus esse asseuerant?
De iis quidem per Osee prophetam ait Dominus:
accepit.
quibus ob plebis impietatem confractis totidem dierum noctium-que
repetito ieiunio alias tabulas impetrauit |
atque Deum ipsum populo qui peccauerat, reddidit placatum.
Credimus etiam ipsum tali cibo usum fuisse,
qualem aliis apposuit.
cui ergo miraculorum operatio concessa fuerat,
eum ordeo uesci non piguit.
Ezechiel ut famem futuram partim uerbis |
partim re atque opere nunciaret,
frumentum,
ordeum,
fabam,
lentem,
milium,
uitiam |
per dies centum quadraginta comedere iubetur |
et aquam potare.
At nos fabam ipsam respuimus tanquam Pythagorę, non Christi discipuli.
nos triticum nisi in similaginem redactum fastidimus |
et uina delicatiora conquirimus |
nulla in parte
his Domini uerbis confirmatus in illo spem collocet.
non tamen ocio et ignauię sese dedat:
laborantes ille adiuuat,
non desides neque somniculosos.
et quoties hominis industria quantum necessitati satis est nequit
parare,
ipse suppeditat.
Agar cum filio per desertum errans cum uehementer sitiret,
angeli indicio puteum comperit |
et inde hausta aqua se et puerum a pernicie seruauit.
Sanson nazareus, cum et ipse siti enectus clamasset ad Dominum,
egressis de molari maxillę asinę aquis seruatus est.
Elias in torrente Charith latens Deo
angeli indicio puteum comperit |
et inde hausta aqua se et puerum a pernicie seruauit.
Sanson nazareus, cum et ipse siti enectus clamasset ad Dominum,
egressis de molari maxillę asinę aquis seruatus est.
Elias in torrente Charith latens Deo procurante a coruis pascitur.
Cum per deserta Idumeę arida arenosa-que ducerent exercitum Achab et
Iosaphat reges aduersus Moabitas |
et siti plurimum laborarent,
excauarunt scrobes ,
quę orante Eliseo aquis repletę multitudinem ab imminente periculo liberarunt
superauit inimicos.
Iudit uidua eisdem armis munita Olophernem Assyriorum ducem
interfecit.
Et Iudas Machabeus ingentes gentilium exercitus post triduanum ieiunium parua manu aggressus profligauit.
Pręterea Christus Dominus per dies quadraginta nihil gustando diaboli tentamenta uicit.
Et cum demoniacum surdum ac mutum curasset:
Hoc demonium inquit non eiicitur,
nisi in ieiunio et oratione.
Prodigus filius,
qui bona scortando luxuriando-que abligurierat,
tunc
Hoc demonium inquit non eiicitur,
nisi in ieiunio et oratione.
Prodigus filius,
qui bona scortando luxuriando-que abligurierat,
tunc ad patrem flagitii sui poenitens rediit,
cum esurire coepisset.
Deus Iudeis placari paratus, per Iohelem clamabat:
Conuertimini ad me in toto corde uestro, in ieiunio et fletu et planctu!
Et Niniuitis ieiunantibus pepercit,
quos-que minatus fuerat se funditus euersurum,
seruauit.
Danieli ieiunanti et oranti Christi uenturi mysteria reuelantur.
Ieiunium ergo peregre proficiscentibus iter prosperum impetrat,
contra hostium uim pręualet,
demonum malignitatem contundit,
obscoenę libidinis cupidinem coercet,
Deum placat,
ueniam exorat,
mentem ad cęlestia errigit |
Postremo per ieiunium atque abstinentiam ad cęlestem usque beatitudinem peruenitur.
magis Deo fruuntur,
quanto continentius uixerunt.
Rursum pensitare proderit,
quantum deliquerant illi |
qualiter-que a Deo mulctati sint,
qui ob gulę incontinentiam in Moysen murmurauerunt.
Profecti ab Aegypto ibant cum illo per solitudinem |
et cum esurirent,
manna de cęlo pluente aliti sunt,
et cum sitirent,
aquis de petra eductis potati.
Deinde postquam manna contempto Aegyptias dapes concupissent,
coturnicum uis ingens castra operuit.
quarum carnibus ad
spes est.
Iccirco alibi idem hortatur dicens:
Nolite inebriari uino in quo est luxuria,
hoc est,
uino quod gulę blanditur |
et impudenter lasciuire compellit.
Quamobrem etiam Dominus ita affectos ad poenitentiam reuocat per Iohelem prophetam et ait:
Expergiscimini ebrii et flete et ululate omnes |
qui bibitis uinum in dulcedine!
Poenitere autem nolentibus per Hieremiam minatur dicens:
Bibite et inebriamini et
uomite et cadite |
neque surgatis a facie gladii,
quem ego
hoc est,
uino quod gulę blanditur |
et impudenter lasciuire compellit.
Quamobrem etiam Dominus ita affectos ad poenitentiam reuocat per Iohelem prophetam et ait:
Expergiscimini ebrii et flete et ululate omnes |
qui bibitis uinum in dulcedine!
Poenitere autem nolentibus per Hieremiam minatur dicens:
Bibite et inebriamini et
uomite et cadite |
neque surgatis a facie gladii,
quem ego mittam inter uos.
Gladius hic iustitia Dei est,
quę breuissimam uitę huius uoluptatem uno ictu
eum a corpore contigerit.
Non quod animę dentes osseos |
aut oculos habeant carnales,
sed quod inter uiuentes acerrimus dolor sit,
qui hominem flere et dentibus inter se collisis stridere cogit.
Vt ergo intelligas poenarum grauitatem quę sunt in inferno,
per eius poenę similitudinem tibi loquitur,
quam in hac uita grauissimam esse non ignoras.
Hęc autem consuetudo est diuinę Scripturę,
ut spiritalia quę non intelligimus,
per corporea quę nouimus,
nobis insinuet.
Maxima enim summa-que esse |
et in
et dentibus inter se collisis stridere cogit.
Vt ergo intelligas poenarum grauitatem quę sunt in inferno,
per eius poenę similitudinem tibi loquitur,
quam in hac uita grauissimam esse non ignoras.
Hęc autem consuetudo est diuinę Scripturę,
ut spiritalia quę non intelligimus,
per corporea quę nouimus,
nobis insinuet.
Maxima enim summa-que esse |
et in paradiso gaudia |
et in inferno supplicia credendo confitemur |
quanta autem uel qualia sint,
fando explicare nescimus.
Quanto pręstabilius obseruandis ieiuniis operam dare |
et abstinentia superbiam fastum-que contundere |
quam crapula inflatum neque bonorum neque malorum quę futura sunt
meminisse |
et a Deo recedere?
Quod crimen illorum fuit,
in quos per Amos prophetam exclamat Deus:
Vę uobis qui opulenti estis in Syon |
et confiditis in monte Samarię,
optimates,
capita populorum,
ingredientes pompatice domum Israhel!
Quod hic de opulentis in Syon est
initio,
in uobis permaneat. |
quia si in uobis permanserit,
quod audistis ab initio,
et uos in Filio et Patre permanebitis.
Dominus etiam in Apocalypsi:
Esto fidelis inquit usque ad mortem,
et dabo tibi coronam uitę.
Deinde in spe quoque perseuerandum est,
ut sicut per fidem ita et per spem habitet in nobis Christus.
Habemus enim Apostoli testimonium affirmantis nos esse domum Christi,
si fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus.
Postremo in charitate etiam assidue
permaneat. |
quia si in uobis permanserit,
quod audistis ab initio,
et uos in Filio et Patre permanebitis.
Dominus etiam in Apocalypsi:
Esto fidelis inquit usque ad mortem,
et dabo tibi coronam uitę.
Deinde in spe quoque perseuerandum est,
ut sicut per fidem ita et per spem habitet in nobis Christus.
Habemus enim Apostoli testimonium affirmantis nos esse domum Christi,
si fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus.
Postremo in charitate etiam assidue est
uersandum,
Beatus est qui cum psalmista dicere potest:
Concupiuit anima mea desyderare iustificationes tuas in omni tempore.
Et iterum:
Custodiam legem tuam semper et in seculum seculi.
Difficile est profecto per omne uitę tempus eundem se pręstare |
et in nullo deficere.
Quoties ergo aliqua diuerticula patitur fragilitas,
quam cito fieri potest,
ad iter coeptum redeat nondum penitus
labefacta uirtus,
ne longiore
Et cum nihil omnino inter mundanas uoluptates firmitatis,
nihil stabilitatis existat,
illę quoque te destituent
te-que sublato omni sustentaculo protinus in profundum ruere
permittent,
ut qui nunc mundi affluis luxuriis,
mox calamitatibus afficiaris ęternis.
dicente Domino per prophetam:
Si auerterit se iustus a iustitia |
et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas operari solet
impius,
nunquid uiuet?
omnes iustitię eius quas fecerat,
non erunt in memoria.
in pręuaricatione qua pręuaricatus est,
et in peccato suo quo peccauit,
in
Sed quę inimica est Deo,
ne illi quidem cuius est,
amica esse potest |
cum idem corpori multa prouideat,
animę suę nihil.
animam quę longe nobilior est corpore,
nihil ęstimat.
quin immo ut carni blandiatur,
spiritum perire patitur,
quia nec usuris abstinet |
nec aliena per uim uel per calumniam occupare ueretur |
nec dolis fraudibus-que niti,
ut lucretur,
cauet.
Valde quidem fugienda est ista prudentia,
quia uere mors est.
non mors quę mortem afferat,
sed quę morte acerbius cruciet |
et mori
inimica est Deo,
ne illi quidem cuius est,
amica esse potest |
cum idem corpori multa prouideat,
animę suę nihil.
animam quę longe nobilior est corpore,
nihil ęstimat.
quin immo ut carni blandiatur,
spiritum perire patitur,
quia nec usuris abstinet |
nec aliena per uim uel per calumniam occupare ueretur |
nec dolis fraudibus-que niti,
ut lucretur,
cauet.
Valde quidem fugienda est ista prudentia,
quia uere mors est.
non mors quę mortem afferat,
sed quę morte acerbius cruciet |
et mori uetet.
I 14
scientiam sequimur, sed cęlestem.
Nihil uerius, nihil certius esse asserimus |
quam quod illa continet.
Lignum uitę est iis qui apprehenderint eam,
et qui tenuerit eam beatus.
Per hanc enim ad summum bonum peruenitur,
quod supra cęlum esse ignorauerunt illi,
qui sapientem sola uirtute contentum |
ideo-que beatum dixerunt.
Vbi enim pręmia uerę uirtutis essent nesciebant,
per totam noctem humanę scientię laborantes et nihil
Per hanc enim ad summum bonum peruenitur,
quod supra cęlum esse ignorauerunt illi,
qui sapientem sola uirtute contentum |
ideo-que beatum dixerunt.
Vbi enim pręmia uerę uirtutis essent nesciebant,
per totam noctem humanę scientię laborantes et nihil capientes.
Sapientiores igitur fuere illis piscatores nostri,
quorum disciplinam,
quam a Christo didicerant,
et philosophi Ariopagum relinquentes sunt secuti |
et ipsi Romani principes
Hęc est scientia,
quam a nobis exigit Dominus dicens:
Misericordiam uolui et non sacrificium,
et scientiam Dei plus quam holocaustum. .
Hanc ipsam autem Dei scientiam a se peti iubet,
cum ait:
Siquis sitit, ueniat ad me et bibat. .
et:
Ego sum ostium, inquit,
per me siquis introierit saluabitur. .
Non est itaque aditus ad beatitudinem |
nisi per scientiam diuinitus nobis traditam.
Cęterę omnes scientię uanę sunt.
nemo enim per illas efficitur beatus.
qui-que ipsis nititur,
hominum opinionibus pendet |
et
et scientiam Dei plus quam holocaustum. .
Hanc ipsam autem Dei scientiam a se peti iubet,
cum ait:
Siquis sitit, ueniat ad me et bibat. .
et:
Ego sum ostium, inquit,
per me siquis introierit saluabitur. .
Non est itaque aditus ad beatitudinem |
nisi per scientiam diuinitus nobis traditam.
Cęterę omnes scientię uanę sunt.
nemo enim per illas efficitur beatus.
qui-que ipsis nititur,
hominum opinionibus pendet |
et certam uitę uiam prorsus
ignorat.
a se peti iubet,
cum ait:
Siquis sitit, ueniat ad me et bibat. .
et:
Ego sum ostium, inquit,
per me siquis introierit saluabitur. .
Non est itaque aditus ad beatitudinem |
nisi per scientiam diuinitus nobis traditam.
Cęterę omnes scientię uanę sunt.
nemo enim per illas efficitur beatus.
qui-que ipsis nititur,
hominum opinionibus pendet |
et certam uitę uiam prorsus
ignorat.
Quis enim nouit Filium nisi Pater |
uel Patrem nisi Filius |
et cui
idem respondit:
Beatus es Simon Bar Iona,
quia caro et sanguis non reuelauit tibi,
sed Pater meus qui in cęlis est.
Decuit autem,
ut qui homini quem formauit,
beatitudinem dare decreuerat,
doctrinę quoque esset
autor,
per quam beatitudo ipsa acquiri posset.
In cassum igitur laborarunt omnes philosophorum scholę,
omnes mundi sapientes,
ut ueram de Deo scientiam per se ipsi inuenirent,
si non alius quam Deus debuit illam homini monstrare,
sicut et fecit.
ut qui homini quem formauit,
beatitudinem dare decreuerat,
doctrinę quoque esset
autor,
per quam beatitudo ipsa acquiri posset.
In cassum igitur laborarunt omnes philosophorum scholę,
omnes mundi sapientes,
ut ueram de Deo scientiam per se ipsi inuenirent,
si non alius quam Deus debuit illam homini monstrare,
sicut et fecit.
Sed non est satis eam didicisse |
nisi quę pręcipiuntur fecerimus,
beati esse non possumus.
Neque
homini monstrare,
sicut et fecit.
Sed non est satis eam didicisse |
nisi quę pręcipiuntur fecerimus,
beati esse non possumus.
Neque enim uiam qua ad cęlum itur,
nosse,
sed cum noueris,
per eam ingredi sapientis est.
Quin immo, tanto nequius peccat,
quanto quis inter bonum malum-que discernere plenius didicit.
Sit igitur in te sanctarum scientia Scripturarum,
sed ita ut non
iter ostendere,
qui ipse esset perfectissimus omnium felicissimus-que,
ut soli gratię agantur habeantur-que tam pro doctrina adipiscendę
salutis |
quam pro adeptę beneficio.
Hanc autem probatissimę saluberrimę-que disciplinę sapientiam,
cum Deus in mysterio uelatam daret per seruos exibuit,
sed cum reuelatam tribueret,
per Filium uulgauit.
Tunc in nubis aut ignis figura apparens Deus cum hominibus est
locutus,
postea uero Deus homo factus cum hominibus conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam
omnium felicissimus-que,
ut soli gratię agantur habeantur-que tam pro doctrina adipiscendę
salutis |
quam pro adeptę beneficio.
Hanc autem probatissimę saluberrimę-que disciplinę sapientiam,
cum Deus in mysterio uelatam daret per seruos exibuit,
sed cum reuelatam tribueret,
per Filium uulgauit.
Tunc in nubis aut ignis figura apparens Deus cum hominibus est
locutus,
postea uero Deus homo factus cum hominibus conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
quia Legis mediator Moyses,
Euangelii Christus,
per quem redempti ac saluati sumus.
Hunc si sequi uolumus |
et sanctissimis eius institutionibus inhęrere,
uere sapientes uere-que beati erimus |
et iam non terreni sed cęlestes.
Audiamus quid super hac re Apostolus dicat:
est omni humana uirtute.
et quod illi stultum existimant,
sapientius est omni mundanę philosophię traditione.
Stulta, inquit, mundi elegit Deus,
ut confundat sapientes,
et infirma mundi elegit Deus,
ut confundat fortia.
Per piscatorum quippe et uulgarium hominum prędicationem superauit
philosophos,
et per inermes martyres |
regum imperatorum-que potentiam.
Quidni? si iidem ipsi qui persequebantur
Christianos facti sunt Christiani,
et Ecclesię propugnatores,
qui Ecclesię
philosophię traditione.
Stulta, inquit, mundi elegit Deus,
ut confundat sapientes,
et infirma mundi elegit Deus,
ut confundat fortia.
Per piscatorum quippe et uulgarium hominum prędicationem superauit
philosophos,
et per inermes martyres |
regum imperatorum-que potentiam.
Quidni? si iidem ipsi qui persequebantur
Christianos facti sunt Christiani,
et Ecclesię propugnatores,
qui Ecclesię hostes erant?
Seruire coeperunt Christo,
qui imperabant mundo.
Christus igitur (ut Apostolus ait) factus est nobis sapientia
et iustitia et sanctificatio et redemptio,
ut quemadmodum scriptum est:
Qui gloriatur, in Domino glorietur.
Quis enim hominum comparandę uerę beatitudinis rationem potuit per se
cognoscere,
si hoc solius Dei erat docere,
cuius solius fuit ipsam beatitudinem tribuere.
Quę Dei sunt, inquit, nemo cognouit |
nisi Spiritus Dei.
nos autem non spiritum huius mundi accepimus,
sed Spiritum qui ex Deo est,
ut
ea paruulis.
ita Pater,
quoniam sic fuit placitum ante te.
Qvod sola dei sapientia efficit beatos.
Caput VI
Et quoniam sola Dei sapientia |
non uana sed uera est,
per quam solam patet aditus ad beatitudinem:
Sapientia, inquit Iacobus apostolus,
quę desursum est,
primum quidem pudica est,
deinde pacifica,
modesta,
suadibilis,
bonis consulens,
plena misericordia et fructibus bonis,
non
id quidem si de nostris diceretur |
et non de illis, qui a uera religione alieni erant.
Nostri enim uere beati,
quos nulla compellere tormenta potuerunt ut Christum negarent.
Porro hi non sola uirtute contenti erant,
quę prope uana esset,
si nihil eam post mortem sequeretur,
sed per ipsa uirtutis opera Deo iungi cupiebant.
quod quia pręcipue martyrii patientia pręstare poterat,
cędi occidi-que gaudebant.
Illi autem quibus ęterna hominis beatitudo ignota erat,
non quomodo oportuit,
sed quomodo poterant,
beatam
Tantum abest igitur ut sapiens sit,
qui ethnicorum sapientes pręter modum emulatur,
ut etiam iniquus et infidelis esse possit conuinci.
Et quoniam sola Dei sapientia,
quę in Sacris litteris continetur,
uera est sapientia,
ideo ipse Dominus per prophetam exclamat dicens:
Non glorietur sapiens in sapientia sua,
et non glorietur fortis in fortitudine sua,
et non glorietur diues in diuitiis suis,
sed in hoc glorietur qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus,
qui
Qui enim fecerit et docuerit sic,
hic magnus uocabitur in regno cęlorum.
Ipse Dominus noster Christus docuit |
nec apostolos suos passus est desidia ocio-que torpere,
sed Spiritu Sancto repletos per diuersas orbis partes dimisit,
ut errantes docendo in uiam ueritatis reuocarent.
atque illos quidem non itineris labor,
non persecutionis immanitas ab officio deterruit |
et te pigebit illorum saltem,
a quibus nihil mali metuis,
tuę sapientię medicamenta conferendo |
saluti
non quod in cęlo sint demones sed in aere |
qui quidem his plenius esse creditur.
In cęlestibus autem dixit |
iuxta consuetudinem diuinę Scripturę,
quę uolucres quoque cęli appellat,
quas per aera uolitantes cernimus.
Magnarum autem uirium esse illos ostendit |
principatum et potestatem et regimen eis attribuens.
non hoc tamen in omnes homines,
sed in illos duntaxat,
qui tenebrę sunt.
In illos uero qui lux sunt,
ius nullum habent,
nisi
De Leuiathan idem fere aliis uerbis prędicatur |
et uis naturę demoniacę exprimitur,
supra modum potens atque uersuta.
quę utique cuncta humana subuerteret,
nisi freno arbitrii diuini compesceretur.
erat ab initio,
et in ueritate non stetit,
quia non est ueritas in eo |
cum loquitur mendacia,
ex propriis loquitur,
quia mendax est et pater eius.
Mendacio quippe et fraude primos homines deduxit in interitum.
In ueritate autem non permansit,
quia a Deo qui ueritas est,
per elationem mentis recessit.
Timendus est ergo ut homicida,
cauendus ut mendax.
Nam etiamsi quando uera loquitur,
mendax proposito est.
quoniam ne uerum quidem ueri dicendi studio exprimit,
sed cura fallendi.
ut postquam per nonnulla uere prędicata syncere-que monstrata fidem
autem non permansit,
quia a Deo qui ueritas est,
per elationem mentis recessit.
Timendus est ergo ut homicida,
cauendus ut mendax.
Nam etiamsi quando uera loquitur,
mendax proposito est.
quoniam ne uerum quidem ueri dicendi studio exprimit,
sed cura fallendi.
ut postquam per nonnulla uere prędicata syncere-que monstrata fidem
uerbis adeptus fuerit,
credulos tandem in foueam pręcipitet erroris.
Idem quanuis intimas hominum cogitationes ignoret,
eas tamen per
ut postquam per nonnulla uere prędicata syncere-que monstrata fidem
uerbis adeptus fuerit,
credulos tandem in foueam pręcipitet erroris.
Idem quanuis intimas hominum cogitationes ignoret,
eas tamen per exteriores motus atque gestus iudicat et deprehendit.
tum quocunque aliquem magis inclinari uidet,
eo accommodatis tentationibus trahere nititur,
suggerens quicquid illum magis appetere coniicit.
Tu uero si uis istud uitare periculum,
etiam
Tu uero si uis istud uitare periculum,
etiam cum mali aliquid cogitaueris
(impossibile est enim ne quando mens ad illicita non recurrat)
caue ne ad gestum cogitationis indicem prorumpas.
et enitere ut citius desinat cogitatio intus in anima |
quam per sensus effusa se foris ostendat.
Quod si illa patuerit,
acrius impugnaberis ut cogitata opere perficias,
et fortasse crebriori certamine labefactus tandem succumbes.
Quare creatus diabolus.
Caput X
Dei facto tam inimicus ac tam infestus
?
Factus fuit quidem angelus Dei,
ut cum reliquis beatis eiusdem generis in cęlo spiritibus beatitudine frueretur ęterna.
Et licet futuri prescius Deus nosset illum per arrogantię uitium a statu suę conditionis repellendum,
sciebat tamen iustis expedire ut crearetur.
ne uidelicet deesset illis aduersarius,
cuius molestia ad pręlium exerceantur |
et tandem uictoria potiti
dicentes: Affer affer.
Quę sunt istę filię,
quę quantumuis afferas non satiantur ,
nisi libido et auaritia?
quibus qui illaqueatus fuerit,
ei diabolus erit uere sanguisuga |
exhauriens eius sanguinem per concupiscentiam |
et spiritum per concupiscentię adimpletionem,
ut corpori simul animę-que noceat.
Serpens. Scorpio
Idem serpens dicitur et scorpio.
Mera enim uenena sunt,
quicquid ille suadet.
Quę sunt istę filię,
quę quantumuis afferas non satiantur ,
nisi libido et auaritia?
quibus qui illaqueatus fuerit,
ei diabolus erit uere sanguisuga |
exhauriens eius sanguinem per concupiscentiam |
et spiritum per concupiscentię adimpletionem,
ut corpori simul animę-que noceat.
Serpens. Scorpio
Idem serpens dicitur et scorpio.
Mera enim uenena sunt,
quicquid ille suadet.
Huius tamen periculi metu seruos suos
Quid autem amarius heretica prauitate?
Hereticorum igitur Seon iste rex est,
ut cum illo simul pereant,
si ab eo ad Christum qui ueritas est,
non conuertentur.
Hic est ille Seon superbus,
qui fideles Israhelitas non sinit in pace transire per fines regni sui
|
obstat-que armatus,
inito tamen pręlio succumbit.
Tentare enim demon sanctos potest,
uincere non potest,
Deo cui seruiunt protegente.
Hic idem est Balach rex Moabitarum,
qui Balaam diuinum compellebat,
ut fideli populo malediceret.
cui autem Deus
Ducem ergo Iesum sequamur,
atque aduersus regem Gai bellando pręualebimus |
et si nos uexillum ferre crucis uiderit,
in qua Iesus noster semet crucifigendo illum confixit,
metu perculsus concidet |
uel in fugam conuertetur.
De quo per Esaiam fuit prędictum:
A facie Domini pauebit Assur, uirga,
hoc est, cruce Domini percussus .
Vrbs autem eius cui dominabatur,
gentiles erant.
quę tunc quidem concremata est igni,
cum gentiles ad Christum conuersi.
Ignem, inquit, ueni mittere in terram,
et
iustorum contemptores |
Ecce inquit ego suscitabo Caldeos,
gentem amaram et uelocem,
ambulantem super latitudinem terrę,
ut possideat tabernacula non sua .
Caldei quasi demones |
uel quasi feroces interpretantur.
Et quoniam per latitudinem ambulant quę ducit ad perditionem,
tu tibi e contrario uiam arctam elige quę ducit ad salutem |
Et Caldei isti non ingredientur tabernaculum,
in quo habitare uiderint Christum,
sed tabernaculum uirtutibus uacuum et uitiis
patens,
hoc est,
praui
|
Et Caldei isti non ingredientur tabernaculum,
in quo habitare uiderint Christum,
sed tabernaculum uirtutibus uacuum et uitiis
patens,
hoc est,
praui hominis animam,
quę ante peccatum Dei erat |
post peccatum uero data est Sathanę in possessionem,
ut sua sit per reatum,
quę sua non est per naturam.
In eodem propheta malignos spiritus etiam Aethiopum uocabulo
significatos constat.
Pro iniquitate, inquit, uidi tentoria Aethiopię.
Tentoria
tabernaculum,
in quo habitare uiderint Christum,
sed tabernaculum uirtutibus uacuum et uitiis
patens,
hoc est,
praui hominis animam,
quę ante peccatum Dei erat |
post peccatum uero data est Sathanę in possessionem,
ut sua sit per reatum,
quę sua non est per naturam.
In eodem propheta malignos spiritus etiam Aethiopum uocabulo
significatos constat.
Pro iniquitate, inquit, uidi tentoria Aethiopię.
Tentoria Aethiopię sunt omnes iniqui,
Et ne ignoremus angelum aliquando Dei fuisse,
post reatum etiam angelus nominatus est,
non tamen bonus,
sed malus,
non Dei,
sed diaboli.
Ut est illud in psalmo:
Immissiones per angelos malos.
et illud in Euangelio:
Ite maledicti in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo et angelis eius.
Qui quoniam transfigurat se aliquando
(ut Apostolus ait )
in angelum lucis,
prudentia opus est ad
Et paulo post:
Veniat, inquit, gladius regis Babylonis.
Hoc gladio impios concidendos minatur Dominus,
nisi corrigantur.
In Naum propheta dicitur:
Clypeus fortium eius ignitus .
Iste ignitus clypeus homines urget in libidinem,
ut per stupra adulteria-que traductos mactet gladius exacutus.
Turpis enim uoluptatis finis est interitus.
breuissimum est quidem quod delectat,
quod autem torquet et excruciat,
ęternum est.
Rursum in Ezechiele mons Seyr nuncupatur:
Hęc dicit Dominus Deus:
Ecce ego ad te, mons
,
de quo etiam in Euangelio dicitur:
Si habueritis fidem ut
granum sinapis,
dicetis monti huic:
Transi hinc ,
et transibit.
Non itaque montes per fidem transferendos dixit Dominus |
quid enim id iuuaret?
sed diabolum repellendum.
Reor hunc ipsum ab Apostolo profundum dici,
ubi ad Ephesios scribens ait:
Vt possitis comprehendere quę sit latitudo et longitudo et
profundum et
animaduertunt.
Vnde Apostolus:
3194. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] duo sunt genera:
Aut enim a Deo tentamur ut probemur,
aut a carne et diabolo, ut peccemus.
Tentauit Deus Abraham ut obedientissimum sibi esse ostenderet.
Tentauit filios Israhel,
quemadmodum in Deuteronomio legitur,
quadraginta annos per desertum deducendo.
ut notum foret,
quantę constantię sint in illis obseruandis,
quę sibi mandata pręcepta-que erant.
unde in psalmo dicitur:
3195. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tuę dispersisti inimicos tuos. Qvomodo vincitvr tentatio Caput XIX Inuidia diaboli mors introierat in orbem terrarum, sed hac morte per Christum liberati sumus | et ad uitam, quam propter pręuaricationem primorum parentum amiseramus, reuocati. Gaudebat inuidus ille sanctissimos etiam uiros in infernum descendere | et quasi uictor, quia primos uicerat, de omnibus triumphare.
3196. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] enim etiam pro his quę Domino tribuerimus,
ipsi pręmium merebimur atque mercedem.
De tentationibvs carnis.
Caput XX
Nunc quoniam paris periculi est |
a propriis cupiditatibus per carnis blandimenta superari,
qualiter cum his quoque nobis decertandum sit uideamus.
3197. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Condelector, inquit, legi Dei secundum interiorem hominem, uideo autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meę et captiuantem me in lege peccati, quę est in membris meis. Infelix ego homo | quis me liberabit de corpore mortis huius? gratia Dei per Iesum Christum Dominum nostrum. igitur ego ipse mente seruio legi Dei, carne autem legi peccati. . Quare caro aduersatur spiritui. Quęris quare contrarię inter se uoluntatis sint |
3198. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sed a Deo accepimus. Iccirco spiritus expetit ea quę Deo placent, caro autem magis illa concupiscit, quę ipsam delectant, et ad peccandum est prona, quia traducitur de peccato. tanta-que eius uis est aduersus spiritum, ut luctanti repugnare spiritus ipse per se non sufficeret, nisi uirtus diuina quę illum creat | et creando infundit | et infusum conseruat, etiam periclitantem adiuuaret. Quis me liberabit, inquit Apostolus, de corpore mortis huius? hoc est de corpore, in quo primi parentes nostri cum non obedissent Deo
3199. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quę illum creat | et creando infundit | et infusum conseruat, etiam periclitantem adiuuaret. Quis me liberabit, inquit Apostolus, de corpore mortis huius? hoc est de corpore, in quo primi parentes nostri cum non obedissent Deo mortui sunt. respondet et ait: Gratia Dei per Iesum Christum. Nos igitur in Christum credentes | a carnis uiolentia non nostrę uires, sed diuina liberat gratia. Quanuis autem ab Adę maledictione tunc absoluimur cum in Christo per baptismum regeneramur, manet tamen in nobis fomes peccati, ut ii qui
3200. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quo primi parentes nostri cum non obedissent Deo mortui sunt. respondet et ait: Gratia Dei per Iesum Christum. Nos igitur in Christum credentes | a carnis uiolentia non nostrę uires, sed diuina liberat gratia. Quanuis autem ab Adę maledictione tunc absoluimur cum in Christo per baptismum regeneramur, manet tamen in nobis fomes peccati, ut ii qui Christi sunt, in certamine suę carnis probentur. et qui uicerint, eo ascendant, ubi ęternę pacis ineffabili bono perfruantur. Hac
3201. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] animus ad prosequendum uirtutum propositum uegetatur | et saluberrimis uitę fructibus exhuberat. Cęterum si malarum cogitationum insultus non ita crebros | neque ita uehementes pati desyderas, claude fenestras sensuum tuorum, per quas mors ad animam ingredi consueuit. Auerte oculos ne uideant uanitatem. Sepi aures tuas spinis | et linguam nequam noli audire. Pone ori tuo frenos, ne in uerbo labaris | neque gulę aliquid ultra necessitatem indulgeas. Naribus odoramenta luxurię subtrahe. Manus
3202. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ita nobis cogitationum quandoque officere solet congeries, ut non quod uolumus, sed quod nolumus, animo uoluamus. tunc inter orandum quid lingua loquatur , mens non attendit, et cum corpore in ecclesia simus, animo foris per diuersa uagamur. Huic ingruenti turbę totis uiribus reniti decet | et non cedere | neque si mali quicquam suaserint consentire. Quod ut succedat, eorum industriam, qui paralyticum gerebant, imitari oportet. Illi tecto domus in qua Christus erat,
3203. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] gerebant, imitari oportet. Illi tecto domus in qua Christus erat, patefacto | ęgrotum coram Iesu submiserunt | et morbo receperunt liberatum. Nos quoque abiecta terrenarum rerum cura culmen cęlestis contemplationis inscendamus | et per ea quę creata sunt, mente ingressi inueniemus Creatorem. et cum inuenerimus, ei nos reuerenter submittamus, ut quod altitudo meditandi contulerit, humilitas deiiciendi sese conseruet. et
3204. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
semper repugnemus.
quamdiu repugnamus uincimus.
quoties autem quiescimus non quiescente aduersario superamur.
et irruentibus malis dissipantur bona |
nihil-que homini illi relinquitur,
qui carnis cupiditatibus ultro se subiicit.
euenit-que ei quod dictum est per prophetam:
3205. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Neque enim superseminantur zizania in medio tritici, nisi cum ocio dediti dormimus | et a custodia bonę frugis cessamus. Atque ideo sane uigilare et orare nos iubet Dominus | ne tentationibus succumbamus. hoc est, diligentes esse et intentos | et solicitos, ne per desidiam spiritus caro, quę ancilla esse debet, dominari incipiat | et pręualere permittatur Madian aduersus Israhel. is uidelicet qui se cultui dedicauit diuino, subuerti sinatur a nequitia. De reparatione lapsi. Caput XXII
3206. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] illo qui uitiis seruit?
quis sapientior quam qui ab iis dum licet fugit |
et ad studium se confert uirtutum ?
Sed ne rursum in eodem luto more porcorum relabamur,
non ociose neque segniter est agendum.
Nam sicut per negligentiam uicti fuimus,
ita per sedulitatem curam-que certandi uincemus.
Cuius rei nequaquam ignarus Apostolus admonet et ait:
3207. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quam qui ab iis dum licet fugit |
et ad studium se confert uirtutum ?
Sed ne rursum in eodem luto more porcorum relabamur,
non ociose neque segniter est agendum.
Nam sicut per negligentiam uicti fuimus,
ita per sedulitatem curam-que certandi uincemus.
Cuius rei nequaquam ignarus Apostolus admonet et ait:
3208. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in ueritate | et induite loricam iustitię | et calceati pedes in pręparatione euangelii pacis, in omnibus sumentes scutum fidei, in quo possitis omnia tela maligni ignea extinguere | et galeam salutis assumite | et gladium spiritus, quod est uerbum Dei, per omnem orationem et obsecrationem | orantes omni tempore in spiritu | et in ipso uigilantes in omni instantia. Profecto, qui armis istis contra carnis infestationes demonum-que dolos munitus fuerit, sicut mons Syon non mouebitur in ęternum.
3209. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] incentiuum. Raro tibi cum seculi amatoribus miscendus est sermo, Quia colloquia mala corrumpunt bonos mores. rarius cum foeminis. Primam foeminam decepit diabolus, illa uirum. Diaboli ergo laqueus est foemina. Quem diabolus per se non potest capere, per illam capit. fugiendo melius uitabis hoc periculum | quam resistendo. Oratio contra tentationes carnis | et post victoriam actio gratiarvm. Caput XXIII
3210. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Raro tibi cum seculi amatoribus miscendus est sermo, Quia colloquia mala corrumpunt bonos mores. rarius cum foeminis. Primam foeminam decepit diabolus, illa uirum. Diaboli ergo laqueus est foemina. Quem diabolus per se non potest capere, per illam capit. fugiendo melius uitabis hoc periculum | quam resistendo. Oratio contra tentationes carnis | et post victoriam actio gratiarvm. Caput XXIII
3211. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] meis, Domine, ad te confugi. doce me facere uoluntatem tuam, quia Deus meus es tu. Ab homine iniquo et doloso errue me; ab homine isto exteriori, qui interiorem hominem ad similitudinem tuam factum, inique et fraudulenter quęrit subuertere, per uoluptatis illecebras, per concupiscentię blandimenta trahere me nititur, ut peccem tibi et peream. Ab his ergo mei tui-que aduersarii insidiis libera me! Esto mihi in Deum protectorem | et in locum munitum, ut saluum me facias. Ventum, Domine,
3212. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tuam, quia Deus meus es tu. Ab homine iniquo et doloso errue me; ab homine isto exteriori, qui interiorem hominem ad similitudinem tuam factum, inique et fraudulenter quęrit subuertere, per uoluptatis illecebras, per concupiscentię blandimenta trahere me nititur, ut peccem tibi et peream. Ab his ergo mei tui-que aduersarii insidiis libera me! Esto mihi in Deum protectorem | et in locum munitum, ut saluum me facias. Ventum, Domine, ualidum, quo in diuersum impellor metuo | et iam
3213. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Qvod oportet nos conformari Christo. Caput XXIV Atque is demum et uitia calcabit | et uirtute proficiet, qui quotidie Christi Domini gesta considerabit | et per eius uestigia ingrediens ipsi quam proxime accedere contendet. Exemplum, inquit, dedi uobis, ut quemadmodum ego feci, ita et uos faciatis. Humilitas Primum igitur in omnibus humilitatem seruemus.
3214. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pertinet, quod autem quęsierit et iudicarit, ad diuinitatem refertur. Quanuis enim humanitas et diuinitas una persona Christi sit, sępe tamen et dicere aliquid et facere illi placuit, quod non erat utrique naturę commune. ut per ea quę hominis sunt, hominem agnosceremus, et quę Dei Deum. Nam in Christo uel hominem sine Deo | uel Deum sine homine confiteri | hereticorum impietas est. Cum igitur dixit se gloriam suam non quęrere, nobis insinuauit, ne hominum plausus laudationes-que uenemur, sed in
3215. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] reclinet .
3216. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pauper est, cum Christo diues erit in cęlo. Gloria enim et diuitię in domo eius. Parsimonia Victu quoque modico ac tenui, et qui corpus tantum sustentet contentus erit, qui Christum imitabitur. Per dies quadraginta ille neque comedit neque bibit, postea (ut euangelista ait) esuriit. et tunc quidem diaboli maligna tentamenta uicisse describitur, ut noscamus ieiunio et esuritione opus esse, si carnis illecebras demonum-que captiones cupimus superare.
3217. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | non nostrę tantum saluti, sed etiam aliorum prospicere, uitę disciplinis eos imbuendo | et exhortationibus piis, ut ad uirtutis uiam dirigantur solicitando. Circuibat ille totam Iudeam, totam Galileam | per castella et uicos | docens ignaros | et uerbo curans ęgrotos, ut corpore simul et animo saluos redderet. Pręcepta dedit discipulis in monte, in planitie plebi, ut discas altiores mysteriorum sensus illis qui magis capacis ingenii sunt
3218. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Contagione quippe trahitur uitium si conuersaris cum uitioso. ac ueluti pestilentię morbus afflatu tactu-que ęgrotantis inficere solet sanos, ita infidelium familiaritas plerunque fideli uiro perniciem parit. Iccirco per os Hieremię clamat nobis Dominus: Fugite de medio Babylonis, ut saluet unusquisque animam suam. et per os Oseę: Nolite ingredi in Galgala, et non ascenderitis in Bethauen; loca uidelicet prophana
3219. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] inficere solet sanos, ita infidelium familiaritas plerunque fideli uiro perniciem parit. Iccirco per os Hieremię clamat nobis Dominus: Fugite de medio Babylonis, ut saluet unusquisque animam suam. et per os Oseę: Nolite ingredi in Galgala, et non ascenderitis in Bethauen; loca uidelicet prophana idolorum-que polluta culturis atque immunda. Saluator etiam noster et Dominus: In uiam gentium inquit ne
3220. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Si uobis curę erit | continentius uiuere, mandata Dei perficere, Ecclesię opes non in uestrum usum conuertere, sed indigentibus distribuere, aut defendet uos Dominus ab infidelium uiolentia | aut non defendet. si defendet, tuti eritis. si non defendet, per patientiam martyrii a Domino coronabimini. et Ecclesia Dei gloriosius ędificabitur in cęlo | quam permanet in terris . Neque enim lapidei parietes isti | uel prędia | uel urbes | uel prouincię | uel regna | Ecclesia Dei sunt,
3221. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] canes,
nobiles seruos uultis possidere,
non ut Christi discipulos decet,
sed terrę dominos,
et ea rerum copia,
quę nec ueteri |
nec noua Lege conceditur uobis,
abundare.
Nam cum populus Israhel ad Terram Promissionis translatus esset per
singulas tribus diuidendam,
sacerdotali tribui est a Domino dictum:
3222. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] oratio, iis pro breui inopia ęterna tribuitur beatitudo, dicente Domino: Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum cęlorum. et: Beati qui nunc esuritis, quoniam saturabimini. de diuitibus uero e contrario est dictum, quod facilius transibit camellus per foramen acus, quam diues ascendet ad regnum cęlorum. Cui sententię et illud Euangelicum congruit: Esurientes impleuit bonis, et diuites dimisit inanes. Quid enim illo homine magis uanum, qui diuitiis, quas mox uita decedens
3223. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quod autem sequitur: Sed nunc qui habet sacculum, tollat similiter et peram. et qui non habet, uendat tunicam suam et emat gladium, non reor esse simpliciter pręceptum, sed imminentis persecutionis causa denunciatum. per sacculum quippe ac peram | famis et sitis futurę malum innui, per gladium patientia martyrii designari mihi uidetur. sacculus enim et pera uictui seruit, gladio autem fidei ab impietate persequentium defendimur.
3224. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] qui habet sacculum, tollat similiter et peram. et qui non habet, uendat tunicam suam et emat gladium, non reor esse simpliciter pręceptum, sed imminentis persecutionis causa denunciatum. per sacculum quippe ac peram | famis et sitis futurę malum innui, per gladium patientia martyrii designari mihi uidetur. sacculus enim et pera uictui seruit, gladio autem fidei ab impietate persequentium defendimur. notandum Porro per ea quę superius
3225. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] futurę malum innui, per gladium patientia martyrii designari mihi uidetur. sacculus enim et pera uictui seruit, gladio autem fidei ab impietate persequentium defendimur. notandum Porro per ea quę superius dicta sunt, rerum quęrendarum solicitudo tollitur, non ocium imperatur. Quęrite, inquit, primum regnum Dei! Sed qui regnum Dei quęrit, non solum cęlestium contemplationi | aut impartiendę aliis doctrinę uacat, sed etiam manibus operatur, partim
3226. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] proximum suum. Hic nempe seipsum non modo non diligit, sed etiam odit maxime, cum nemo ei capitalior hostis sit | quam ipse sibi, quandiu uitiis malę-que animi libidini seruit. Quid enim magis noxium esse potest homini quam peccatum? per quod et bonum summum amittitur | et ad summum malum peruenitur. Vera est igitur illa charitas, qua tum nosipsos | tum proximos nostros ita amamus, ut et peccata caueantur et colatur uirtus | ac simul iuuetur proximus | et honoretur Deus. Oportet
3227. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uos. et sequitur: Maiorem hac dilectionem nemo habet, quam ut animam suam quis ponat pro amicis suis. deinde paulo post: Hęc mando inquit uobis, ut diligatis inuicem. per hoc quod pręcipiendo replicat sępius de dilectione, maiore studio et diligentiore cura sequendam esse demonstrat. Quicquid enim magis persuadere cupimus, hoc crebrius auditorum auribus inculcamus. Maximam autem charitatem illam esse
3228. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] de terris transferuntur in cęlum.
ut qui pacifici fuerant,
filii Del fiant et uocentur.
Ad pacem istam capessendam Corinthios hortatur Apostolus dicens:
3229. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Obsecro uos, fratres, per nomen Domini nostri Iesu Christi,
ut idipsum dicatis omnes |
et non sint in uobis schismata.
Sitis autem perfecti in eodem sensu |
et in eadem scientia.
Plurimi sane hoc faciendum esse ostendit,
dum cum tanta exigit obsecratione |
et dum adiurat per nomen,
quod est super omne nomen,
testatur fidelibus maxime necessariam esse pacem atque concordiam.
Quod aperte declarat,
ubi ad Hebreos scribens ait:
3230. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] idea electum qui Deo templum poneret |
et in hoc opus Dauidi patri pręlatum,
non quia melior,
sed quia pacis fuit obseruator.
3231. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] concupiscant. auditus Tuas etiam aures sepi spinis | et linguam nequam noli audire. neque amatoriis obscoenis-que cantibus uel impudicis poetarum lectionibus eas accommodes, ne forte turpe aliquid ab iis receptum ad cor penetret | et per blanditias infusum animam feriat. Odoratus Odoramenta quoque muliebrem mollitiem prę se ferentia fuge | quos ea delectant illis ipsa sordet uirtus. effoeminati-que et enerues duriora poenitentię officia obire nequeunt.
3232. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in Esaia legimus) erit opus iustitię: pax | et cultus iustitię silentium, et securitas usque in sempiternum | et sedebit populus meus in pulchritudine pacis, et in tabernaculis fiducię, et in requie opulenta, inquit Dominus. Per quotidiana igitur certamina | et ipsam certaminum uictoriam, qua malarum cupidinum uires conterimus, ad sempiternę tandem quietis triumphum peruenitur. Restat nunc, ut etiam pacis malignam simulationem omnibus fugiendam
3233. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dicens:
Veste quę ex duobus texta est non indueris.
Quanto autem magis Deo inobedientes fuisse conuincentur,
tanto acerbiora inferni supplicia subire cogentur.
hi sunt enim quibus Propheta in psalmo per Spiritum Sanctum stimulatus imprecatur dicens:
3234. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sin autem luxurię libidini-que tradideris, nocebunt. atque his contraria paupertas iuuabit, si patienter feres | et contemptis opibus nihil amplius, quam quod sustentandę uitę satis est appetes | ut Christo seruias. Offendet autem si per impatientiam Deum probro aliquo lacessieris | uel ad furtum rapinam-que auaras porrexeris manus. Cuncta igitur id genus bona erunt, si admixta illis uirtus fuerit, mala uero si adhęserit nequitia. Ad bona autem mala-que diiudicanda
3235. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Falluntur igitur illi, qui in uirtute hominis beatitudinem collocant, cum beatitudo pręmium sit uirtutis, non uirtus, et qui bona corporis uel fortunę ei adiungunt, cum omnia caduca fragilia-que sint | nec per se bona esse queant. Stabile autem bonum beatitudo est | et perenne et perpetuum. cuius adipiscendi gratia etiam aduersa pati bonum esse dicimus | et prosperis insolescere malum. Contra uitia pugnare bonum |
3236. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Deo gratias age. Ipsius donum est quicquid boni agimus. Bonam uero actionem | bonorum contemplatio parere solet. Maximi ad uirtutem stimuli sunt, quanti ea facienda sint cogitare, per quę ad summum bonorum peruenitur. Quod nec oculus uidit | nec auris audiuit | nec in cor hominis descendit. Et cum tam immensa tam-que inęstimabilis merces iustis ac uirtute
3237. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
et impletur in nobis quod in psalmo dicitur:
3238. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
cogitantem.
Et caro pugnat aduersus spiritum |
et spiritus aduersus carnem.
hęc sibi inuicem aduersantur,
ut non ea quę uolumus faciamus.
Itaque in hac uita sicut proficere,
ita et deficere contingit.
et quemadmodum peccatores per poenitentiam sanctificantur,
ita sancti per fragilitatem peccant atque delinquunt.
(!)
Sanctorum tamen siue iustorum nomen non amittunt illi,
qui dum se peccasse dolent cito corriguntur.
Et caro pugnat aduersus spiritum |
et spiritus aduersus carnem.
hęc sibi inuicem aduersantur,
ut non ea quę uolumus faciamus.
Itaque in hac uita sicut proficere,
ita et deficere contingit.
et quemadmodum peccatores per poenitentiam sanctificantur,
ita sancti per fragilitatem peccant atque delinquunt.
(!)
Sanctorum tamen siue iustorum nomen non amittunt illi,
qui dum se peccasse dolent cito corriguntur.
ad similitudinem et imaginem suam nos creauit.
Tunc autem plene perfecti et consummati erimus,
cum ablata omni mortalitatis molestia in ipso uiuere incipiemus.
Nunc enim uidemus in ęnigmate per speculum,
tunc autem facie ad faciem, et sicuti est eum uidebimus.
quę sola uisio efficit nos beatos |
atque omni uirtute repletos |
et iam neque culpę neque tentationi obnoxios.
quibus miseriis interim carere non possumus.
profuisse.
Apostoli
Ideo quippe et apostoli gaudebant in contumeliis pro nomine Iesu susceptis.
Martyres
Gaudebant et sancti martyres pro ueritate suppliciis affecti,
quoniam per ea Deum se magis demereri sciebant.
Intrepidi igitur iugula persecutoribus
ferienda porrexerunt,
ut fidem Domino integre seruatam sanguis effusus testaretur |
et uirtus nullo superata tormento pręmia caperet felicitatis ęternę.
,
remedio fuere.
et terra fructum.
Idem in Sarepta uiduę pauperculę nihil habenti,
farinę olei-que copiam non largitione sed oratione contulit |
filium-que eius mortuum ad uitam reuocauit.
quid adhuc?
fluminis cursum stare fecit,
donec diuisis aquis ad ulteriorem ripam per siccum transiret.
regnant,
tibi famulando dominantur.
Apostoli
Apostoli tui, Domine, desperatas hominum ęgritudines curauerunt,
mortuis uitam reddiderunt,
demonia de obsessis corporibus eiecerunt.
Ac ne solis illis hoc datum crederemus,
eadem post illos miracula per sanctos tuos factitata uere fideliter-que referuntur.
Ex quo satis patet,
quantum diligentes te diligas,
cum per eos tuam potentiam tuam-que bonitatem mundo manifestes.
Petrus. Ioannes. Mattheus. Paulus
hominum ęgritudines curauerunt,
mortuis uitam reddiderunt,
demonia de obsessis corporibus eiecerunt.
Ac ne solis illis hoc datum crederemus,
eadem post illos miracula per sanctos tuos factitata uere fideliter-que referuntur.
Ex quo satis patet,
quantum diligentes te diligas,
cum per eos tuam potentiam tuam-que bonitatem mundo manifestes.
Petrus. Ioannes. Mattheus. Paulus
Petrus Dorcam,
Ioannes Drusianam,
Mattheus Aegippi regis filium,
Paulus Eutychum a morte ad uitam suscitarunt.
Petrus Dorcam,
Ioannes Drusianam,
Mattheus Aegippi regis filium,
Paulus Eutychum a morte ad uitam suscitarunt.
Quę terrena potestas,
quę naturę uis efficere hoc potuisset,
quod electi tui, Domine, te pręstante potuerunt?
Per te igitur et regibus terrę et populorum dominis plus possunt.
Ipsi itaque et reges sunt |
et plus quam reges,
dii uidelicet,
quorum deorum tu Deus es.
de his quippe apostolus ait:
quam reges,
dii uidelicet,
quorum deorum tu Deus es.
de his quippe apostolus ait:
dulcis est Dominus,
ad quem accedentes lapidem uiuum ab hominibus quidem reprobatum,
a Deo autem electum et honorificatum,
et ipsi tanquam lapides uiui superędificamini domos spiritales in
sacerdotium sanctum,
offerentes spiritales hostias acceptabiles Deo per Iesum Christum.
Syon,
quia tempus miserendi eius,
quia uenit tempus;
quoniam placuerunt seruis tuis lapides eius .
Placent Dei famulis isti Ecclesię lapides,
cum uitam ipsorum imitando ad eorum perfectionem nituntur peruenire.
Iidem sicuti montes per uirtutum altitudinem nuncupantur,
ita et flumina propter doctrinę inundationem copiam-que affluentem.
Plenissime enim uiam ueritatis docent.
quam uiam ipsi terendo Iudicis aduentum pręstolantur securi.
unde dicitur:
Deo sunt,
quia fortia et robusta,
quia sapientia,
quia plurimi ęstimanda.
Ea ipsa cognoscere se dicit,
quę sua notione digna sunt |
quę-que in suo manent corpore,
ea uero ignorare,
quę extra Ecclesiam sunt |
et per peccatum ab ipsa sese alienarunt.
Hoc Amos propheta testatur cum ait:
Etenim peccator quoque uas est,
sed in contumeliam factum non in honorem,
uas impurum,
uas non Dei sed diaboli.
Quisquis igitur et Spiritus Sancti habitaculum |
et uas Dei sanctificatum atque utile esse desyderas,
uiam derelinque uitiorum |
ac per uirtutum semitam gressus tuos dirige,
ab ocio atque uoluptatibus discede |
et ad cęlum ascendendi labori ac solicitudini te quamprimum accinge.
ut pro iustitię fidei-que operibus mercedem
capere mereare sempiternam |
et tandem in illo pro cuius amore te
et claudit oculos suos ne uideat malum,
iste habitat in excelsis.
Igitur qui in his non ambulat,
non est iustus,
et qui non est iustus,
habitare in excelsis non poterit.
Iustum autem per eundem prophetam consolatur Dominus |
et promissis remunerationis allicit dicens:
eum qui uocauit uos sanctum,
ut et ipsi in omni conuersatione sancti
sitis.
Tanti est ergo facienda pie sancte-que uiuendi uirtus,
quanti ipsa uirtutis merces,
quę est summum hominis bonum,
ad quod per hanc quidem uirtutem peruenitur.
Tales igitur simus,
qualibus ista quę dicta sunt,
conferri credimus.
De peccatis principalibus per septem leprę genera significatis
Caput XIIII
facienda pie sancte-que uiuendi uirtus,
quanti ipsa uirtutis merces,
quę est summum hominis bonum,
ad quod per hanc quidem uirtutem peruenitur.
Tales igitur simus,
qualibus ista quę dicta sunt,
conferri credimus.
De peccatis principalibus per septem leprę genera significatis
Caput XIIII
Porro bonitatem ipsam magis ac magis expetemus,
cum peccati quoque mala consyderauerimus.
Quicquid legi diuinę aduersatur,
quicquid uirtutibus contrarium est
locis indifferenter indistincte-que utitur.
Cęterum non parua inter se peccatorum discrimina sunt,
cum aliud alio longe grauius sit detestabile-que magis |
uel diuersi generis atque conditionis.
Peccatum in Lege ueteri per lepram significari
nouimus |
et sicut uarię ibi leprarum species notantur,
ita uaria esse peccata manifestum est.
Colore habitu-que diiudicantur leprę,
sic peccata specie atque pondere.
Non incongrue igitur
barbę in
uiro uel muliere.
cum locus humilior fuerit reliqua carne |
et capillus flauus solito-que subtilior |
Lepra inquit capitis et barbę est.
Caput et barba gulę contigua sunt.
non inepte igitur lepram hanc ad crapulę uitium referemus.
Quoties per ingluuiem impotes rationis facti fuerimus et iam nec
lingua suum implere officium ualuerit,
capitis ac barbę lepra erit.
Non capitis et barbę Aaron,
in quibus est benedictionis diuine unguentum,
sed capitis et barbę eorum quibus manna fastidio est |
et Aegyptię carnes uoluptati.
quibus manna fastidio est |
et Aegyptię carnes uoluptati.
Capillus autem flauus,
qui meretricibus conuenit,
gulosorum impudentiam designat.
quorum temeritati nihil obstat,
quin semper obscoenum ac turpe aliquid dicant aut faciant.
Tunc uero extenuatur capillus,
cum bona animi per luxuriam consumuntur.
Locus autem leprę ubique humilior prędicatur,
quia in ea parte uirtus animę deprimitur,
in qua peccatur,
non in qua non peccatur.
potest enim fieri,
ut aliquis partim uirtutibus pręstet,
partim alicui uitio deditus sit.
Superbia
Sexta lepra caluitii est.
Si in caluitio inquit |
uel recaluatione albus uel ruffus color fuerit exortus,
et hoc sacerdos uiderit |
condemnabit eum haud dubie leprę quę orta est in caluitio.
Quoniam caluitium summa capitis occupat,
per hoc superbię elationem signari reor.
Semper se supra se errigit superbus,
inani tumet gloria,
pares contemnit.
Cum de animi bonis inaniter sese iactat,
albus color est in uertice.
cum de bonis corporis
hominis peccat,
qui opinione falsus Christum purum hominem putat.
quę quidem culpa,
quia ex ignoratione est profecta,
ad credulitatem conuerso atque correcto protinus condonatur.
Siquis uero aperte opera Dei intelligens uirtutem calumniatur,
dum religioni nostrę inuidet,
et quę per Spiritum Sanctum facta sunt,
impie ad diaboli potestatem refert,
huius culpa irremissibilis esse decernitur.
Non quia poenitentibus aliquid non remittatur,
sed quod sic peccanti ad poenitentiam conuertendi se facultas
denegatur,
ueluti indigno Dei gratia qui sciens ac prudens Deo
Cur autem iustis quandoque male |
et iniustis bene?
hoc certe minime uidebitur mirum,
si rerum exitum,
qualis utrorumque futurus sit spectabimus.
Iustis quippe uiris aduersa quę contingunt,
summę perennis-que felicitatis meritum per patientiam comparant .
Malorum uero prosperitas nequioris luxurię illis materia est |
intemperantię-que dissolutioris.
Tanto itaque maius merebuntur supplicium,
quanto in pręsentibus uiuendo deliciis uidentur sibi esse feliciores.
huius sapientia stulticia est apud Deum.
Vere autem sapiens est,
qui innocentiam seruat,
ut ei placeat,
a quo ut saperet accepit.
Ex omnibus tamen malis quę in se habet peccatum,
hoc teterrimum est,
quod nos a Deo separet,
et qui per gratiam adoptionis filii Dei sumus,
per peccatum efficimur serui diaboli.
Quod a Deo separetur qui peccat,
audi Ioannem apostolum dicentem:
Vere autem sapiens est,
qui innocentiam seruat,
ut ei placeat,
a quo ut saperet accepit.
Ex omnibus tamen malis quę in se habet peccatum,
hoc teterrimum est,
quod nos a Deo separet,
et qui per gratiam adoptionis filii Dei sumus,
per peccatum efficimur serui diaboli.
Quod a Deo separetur qui peccat,
audi Ioannem apostolum dicentem:
Denique peccatores mori dicuntur morte ęterna |
sicut e contrario iusti uiuere uita ęterna.
Scriptum est enim:
et salutationes in foro.
Recordare pręterea quam graui onere premuntur qui in dignitate constituti sunt.
primo quod multo magis illis imputatur peccatum quam cęteris,
deinde quod non pro se modo,
uerum etiam pro omnibus quibus pręsunt,
tenentur reddere rationem.
Et si per eorum negligentiam plebs deliquerit,
tam alienę quam suę culpę rei erunt.
Vt postremo diuitias non concupiscas,
Apostoli pręceptum ad mentem reuoca:
Nolite inquit thesaurizare in terra sed in cęlo.
Non potestis Deo seruire et mammonę.
Quid prodest homini si uniuersum mundum lucretur,
animę uero suę detrimentum patiatur?
et:
hulcera curentur.
Interiora si sana fuerint,
ea quę foris sunt pulchre ac probe se habebunt.
De quinque sensibus.
Caput XIX
Et quoniam sensus nostri uię sunt,
per quas illa, quę animę bonum corrumpunt,
intus penetrare solent,
quali custodia muniendi sint,
ne id patiantur,
nunc docere conabor.
Sensuum nostrorum impar numerus est.
Impar autem numerus in Scripturis
in arcam Noe ingrediuntur,
ex immundis sunt,
ex mundis quę septena.
Numeri ergo ratio nos instruit,
ne qua culpa sensus nostros pollui sinamus.
quos impar supputatio puros esse debere ostendit.
Quinario numero ideo censentur,
ut per Legis pręcepta eos dirigas.
quinque enim uolumina sunt Mosaicę discipline diuinitus descripte.
Et quia quinarius etiam quaternarium continet,
per quem Euangelia signantur,
quicquid Legi deest,
de Euangelio adimpletur.
ut sensus non solum bonos habeamus,
uerum etiam perfectos.
ne qua culpa sensus nostros pollui sinamus.
quos impar supputatio puros esse debere ostendit.
Quinario numero ideo censentur,
ut per Legis pręcepta eos dirigas.
quinque enim uolumina sunt Mosaicę discipline diuinitus descripte.
Et quia quinarius etiam quaternarium continet,
per quem Euangelia signantur,
quicquid Legi deest,
de Euangelio adimpletur.
ut sensus non solum bonos habeamus,
uerum etiam perfectos.
Quod si Domino donante adepti fuerimus,
tunc sequetur,
quod ipse pollicitus est dicens:
ait) sensus habentes ad discretionem boni ac
mali.
Hoc est in bonis operibus quotidie se exercendo,
mala autem fugiendo |
eorum-que cupidini semper nobis aduersanti repugnando.
Siquidem sensus nostri (ut diximus) semitę sunt |
a sede animi per corporis foramina patentes.
per has hostes intrare desyderant,
ut uirtutum ciuitatem expugnent |
et his expulsis ipsi ibi dominentur.
Visus
Oculos quęcunque uisu pulchra iocunda-que sunt
boni ac
mali.
Hoc est in bonis operibus quotidie se exercendo,
mala autem fugiendo |
eorum-que cupidini semper nobis aduersanti repugnando.
Siquidem sensus nostri (ut diximus) semitę sunt |
a sede animi per corporis foramina patentes.
per has hostes intrare desyderant,
ut uirtutum ciuitatem expugnent |
et his expulsis ipsi ibi dominentur.
Visus
Oculos quęcunque uisu pulchra iocunda-que sunt infestant.
quę si concupiscere coeperit
intrare desyderant,
ut uirtutum ciuitatem expugnent |
et his expulsis ipsi ibi dominentur.
Visus
Oculos quęcunque uisu pulchra iocunda-que sunt infestant.
quę si concupiscere coeperit animus,
per ianuam oculorum irrumpit siue Venereę uoluptatis turpis appetitio
|
siue pompę luxurię-que sectandę cura |
corporis-que ornandi stulta sedulitas.
Auditus
Auribus insidiantur lasciuientium poetarum carmina,
impudici cantus,
tibicinum citharedorum-que
ornandi stulta sedulitas.
Auditus
Auribus insidiantur lasciuientium poetarum carmina,
impudici cantus,
tibicinum citharedorum-que soni.
quibus delectatus animus et in mollitiem resolutus iam inimicis
prodere ciuitatem meditatur |
et illos admittere per portam male custoditi auditus.
Odoratus
Olfactum debellare properant unguenta.
quod si odore per nares penetrante intus latens animus captus fuerit,
omnibus muliebribus deliciis ad se aditum aperiet |
neque eum odoramentis ad
cantus,
tibicinum citharedorum-que soni.
quibus delectatus animus et in mollitiem resolutus iam inimicis
prodere ciuitatem meditatur |
et illos admittere per portam male custoditi auditus.
Odoratus
Olfactum debellare properant unguenta.
quod si odore per nares penetrante intus latens animus captus fuerit,
omnibus muliebribus deliciis ad se aditum aperiet |
neque eum odoramentis ad luxuriam uti pudebit.
Gustus
Cum gustu certabunt esculentorum poculentorum-que exquisiti sapores.
omnibus muliebribus deliciis ad se aditum aperiet |
neque eum odoramentis ad luxuriam uti pudebit.
Gustus
Cum gustu certabunt esculentorum poculentorum-que exquisiti sapores.
quorum auiditate superatus animus per lubricum
gulę callem crapulam illabi permittet.
uentri-que fauere incipiens,
temperantię renunciabit.
Tactus
Omnibus autem aduersariis istis eorum-que similibus uiam tactus
patefaciens,
quicquid per alios sensus affectauit,
id per se tandem opere
auiditate superatus animus per lubricum
gulę callem crapulam illabi permittet.
uentri-que fauere incipiens,
temperantię renunciabit.
Tactus
Omnibus autem aduersariis istis eorum-que similibus uiam tactus
patefaciens,
quicquid per alios sensus affectauit,
id per se tandem opere complere maturabit.
et tunc demum animus ipse perditę uitę conscientia pulsatus cum
Hieremia queri poterit |
flens-que ac lugens exclamare:
superatus animus per lubricum
gulę callem crapulam illabi permittet.
uentri-que fauere incipiens,
temperantię renunciabit.
Tactus
Omnibus autem aduersariis istis eorum-que similibus uiam tactus
patefaciens,
quicquid per alios sensus affectauit,
id per se tandem opere complere maturabit.
et tunc demum animus ipse perditę uitę conscientia pulsatus cum
Hieremia queri poterit |
flens-que ac lugens exclamare:
patefaciens,
quicquid per alios sensus affectauit,
id per se tandem opere complere maturabit.
et tunc demum animus ipse perditę uitę conscientia pulsatus cum
Hieremia queri poterit |
flens-que ac lugens exclamare:
Non corporis oculus erruendus est sed mentis.
Nam clausis quoque oculis peccant cęci.
Compesce igitur animi motum ad illicita lacessentem,
et melius tibi erit |
absque pręsentium uoluptatum usu ad ęternas transire delicias |
quam tota uita per omnes uoluptatum illecebras deducta suppliciis mancipari sempiternis.
Vt ergo regni potius heres quam poenę reus inueniaris,
imitare sanctissimi Iob continentiam,
qui ait:
te delectet,
quod corpus tantum uoluptate afficiat,
animę autem saluti nihil conferat.
Perniciosa enim res est |
aures cantu dulci suauibus-que sonis delinire |
et animę pati detrimenta.
cum potius animę salus per corporis labores castigationes-que
conquirenda sit,
per ieiunia,
per uigilias,
per scribendi,
legendi,
orandi |
alios-que adhortandi fatigationes.
Operariis quippe impigris ac solicitis opus est patrifamilias in uinea
sua
animę autem saluti nihil conferat.
Perniciosa enim res est |
aures cantu dulci suauibus-que sonis delinire |
et animę pati detrimenta.
cum potius animę salus per corporis labores castigationes-que
conquirenda sit,
per ieiunia,
per uigilias,
per scribendi,
legendi,
orandi |
alios-que adhortandi fatigationes.
Operariis quippe impigris ac solicitis opus est patrifamilias in uinea
sua excolenda,
non ociosis et oscitantibus |
et qui fructum capere
saluti nihil conferat.
Perniciosa enim res est |
aures cantu dulci suauibus-que sonis delinire |
et animę pati detrimenta.
cum potius animę salus per corporis labores castigationes-que
conquirenda sit,
per ieiunia,
per uigilias,
per scribendi,
legendi,
orandi |
alios-que adhortandi fatigationes.
Operariis quippe impigris ac solicitis opus est patrifamilias in uinea
sua excolenda,
non ociosis et oscitantibus |
et qui fructum capere negligunt,
Perniciosa enim res est |
aures cantu dulci suauibus-que sonis delinire |
et animę pati detrimenta.
cum potius animę salus per corporis labores castigationes-que
conquirenda sit,
per ieiunia,
per uigilias,
per scribendi,
legendi,
orandi |
alios-que adhortandi fatigationes.
Operariis quippe impigris ac solicitis opus est patrifamilias in uinea
sua excolenda,
non ociosis et oscitantibus |
et qui fructum capere negligunt,
dum florum
subiiciendum.
ut qui salutaria audire noluit,
perditionis ęternę afficiatur suppliciis.
De odoratu.
Caput XXII
Cauendum post hęc ne per narium foramina illapsus odor sua suauitate animum uirilem effoeminet |
et homo unguentis delibutus contemnatur,
qui autoritate pręstare debet.
Odores quippe ipsos,
quemadmodum et cantus oris et neruorum tibiarum-que sonos ad sacrorum
oculus uidit |
nec auris audiuit |
nec cor hominis excogitauit,
quanta pręparauit Deus suis dilectoribus contemptoribus-que uoluptatis.
Percurre speculatione mentis sanctorum uitam,
et si inueneris,
quod per multas tribulationes oportuit illos intrare in regnum Dei,
impossibile esse crede,
ut uoluptarii ac delicati,
nisi poenitentiam agant |
et mores mutent |
et laboribus magis |
quam ocio luxuria-que delectentur,
eo possint conscendere |
et de temporalibus deliciis repente ad ęternas
regno diuinę uisionis dulcedine saturari cupiunt.
Quosdam pane etiam abstinuisse legimus.
et maceratis aqua leguminibus uitam sustentasse,
nihil coctum comedisse.
Alios herbis crudis radicibus-que contentos fuisse.
Alios uero per biduum,
per triduum,
per dies plures nihil degustasse.
Non hoc dico ut cibis ac potu a Deo creatis uti nefas putem,
sed ut eos qui carnibus etiam uino-que uictitant,
ab ingluuie mortifera compescam.
uisionis dulcedine saturari cupiunt.
Quosdam pane etiam abstinuisse legimus.
et maceratis aqua leguminibus uitam sustentasse,
nihil coctum comedisse.
Alios herbis crudis radicibus-que contentos fuisse.
Alios uero per biduum,
per triduum,
per dies plures nihil degustasse.
Non hoc dico ut cibis ac potu a Deo creatis uti nefas putem,
sed ut eos qui carnibus etiam uino-que uictitant,
ab ingluuie mortifera compescam.
dulcedine saturari cupiunt.
Quosdam pane etiam abstinuisse legimus.
et maceratis aqua leguminibus uitam sustentasse,
nihil coctum comedisse.
Alios herbis crudis radicibus-que contentos fuisse.
Alios uero per biduum,
per triduum,
per dies plures nihil degustasse.
Non hoc dico ut cibis ac potu a Deo creatis uti nefas putem,
sed ut eos qui carnibus etiam uino-que uictitant,
ab ingluuie mortifera compescam.
Vescere igitur
post hęc neque a tactu ipso temperas?
Profecto nihil aliud restat,
nisi ut uterque inter uos excitatę consentiat cupidini |
et par amborum uoluntas ad perpetrandum illicitę coniunctionis crimen feratur.
Quod si manum cohibueris ne tangas,
tantum tibi conferet ista continentia,
ut per oculos conceptum,
per affatum auctum obscoenę cupiditatis ardorem languescere paulatim
et extingui |
labefactam-que animi uirtutem in integrum restitui necesse erit.
Sin uero ipsum tangendi sensum non refrenaueris,
igni in penetralibus cordis iam suscitato ligna addes |
et incendium
ipso temperas?
Profecto nihil aliud restat,
nisi ut uterque inter uos excitatę consentiat cupidini |
et par amborum uoluntas ad perpetrandum illicitę coniunctionis crimen feratur.
Quod si manum cohibueris ne tangas,
tantum tibi conferet ista continentia,
ut per oculos conceptum,
per affatum auctum obscoenę cupiditatis ardorem languescere paulatim
et extingui |
labefactam-que animi uirtutem in integrum restitui necesse erit.
Sin uero ipsum tangendi sensum non refrenaueris,
igni in penetralibus cordis iam suscitato ligna addes |
et incendium flammę ualidioris,
fuit,
3295. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [page 503 | Paragraph | SubSect | Section] ne monachi paupertatem professi nummos contingant, sed illam elemosinam, quę pecunia constat, secularium ministrorum manibus colligant. ęra igitur quę necessitas emendicare compellit, periculum tangere uetat. per alios recipiuntur, per alios pro ipsorum uictu expenduntur. Vsque adeo stipem per se sumere timent, quam pro se poscere non uerentur. ne forte contrectatione illius deliniti aliquid ultra necessitatem concupiscant.
3296. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [page 503 | Paragraph | SubSect | Section] ministrorum manibus colligant.
ęra igitur quę necessitas emendicare compellit,
periculum tangere uetat.
per alios recipiuntur,
per alios pro ipsorum uictu expenduntur.
Vsque adeo stipem per se sumere timent,
quam pro se poscere non uerentur.
ne forte contrectatione illius deliniti aliquid ultra necessitatem concupiscant.
3297. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [page 503 | Paragraph | SubSect | Section] Tu ergo manus tuas ad euoluendos cęlestis disciplinę libellos porrige | et in iis quę Deo placent conscribendis exerce | ad pingenda quoque fingendaue appone simulachra illa, quę uel spectatores ad sanctimonię cultum accendant | uel tuam ipsius mentem, ne per inania diuagetur, honesto labore occupent. Denique modis omnibus contende, ut easdem manus tuas cum precibus puras ad cęlum tollas. Ita enim facilius quod postulaueris impetrabis. Et
3298. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [page 505 | Paragraph | SubSect | Section] Quomodo enim eo quo illi conscenderunt ascendes, si longe aliter atque illi uixerunt uiuas? Et cum diuersa prorsus agas, quomodo non etiam diuersa sortieris? Nam si illi per terrenas tribulationes cęleste regnum possederunt, tu procul dubio post breues terrenę luxurię delicias poenam luiturus es ęternam, nisi poenitentiam egeris. Mitte igitur istas, quę te nunc oblectant uanitates, renuncia
3299. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nisi ergo illa seruaueris, licet castus, licet integer sis | et mente atque corpore impollutus, uitam habere non poteris. Castitatem uouisti, diuitias contempsisti, cętera religionis uota suscepisti. hęc per se quidem uitam beatam non merentur. si tamen uirtutibus mandatorum Dei coniuncta fuerint, ad multo altiorem beatitudinis gradum te prouehent | quam si absque his mandata tantum obseruasses. Felix igitur illa uirginitas, illa
3300. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
3301. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est enim nubere quam uri. id est, licitas inire nuptias | quam illicitis ardere amplexibus. Patet ergo Apostoli esse sententiam | Illis uiduis quę se continere nequeunt, magis expedire ut nubant | quam ut per incontinentiam pereant. Illis uero quę Deo magis quam hominibus placere cupiunt, optimum esse non nubere, sed in castitate perseuerare. Porro quod hic foeminis pręcipitur, uiros quoque respicit, qui castitatem pręferunt
3302. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Quę profecto uirtus quoniam uulgari uita eminentior est,
non imperatur sed suadetur,
dicente Domino:
3303. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dicentem:
3304. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] (ut scriptum est) saturitas panis et
ocium in abominandos pręcipitauit coitus |
et si hac ipsa de causa eiusdem criminis Iudei arguuntur,
dicente Domino:
3305. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Cęterum cum turpis libido demonium illud sit, quod non eiicitur (ut Saluator ait) nisi in ieiunio et oratione, orandum quoque erit, ut ipse in nobis castitatis uirtutem protegat qui dedit. Iungantur igitur ieiunio preces | et quod ipsi per se pręstare non possumus, a domino postulemus ut possimus. Iudith Iudit quę Olophernem Assyriorum ducem sua concidit manu, ieiunando simul et orando uiduitatem seruauit
3306. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
3307. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Domini erunt communicaturi.
ut quod in typo agni paschalis pręcipitur,
in uero agno,
qui abstulit peccata mundi impleatur.
3308. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
mihi fecistis.
3309. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Grandis inhumanitas est |
uitę necessaria quęrenti nolle saltem uendere.
Cauenda uehementer cordis ista duritia est,
ne nobis obiici possit,
quod pręter alia Hierosolymę mox ui hostili euertendę per prophetam Ezechielem exprobratur:
3310. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Captiuos quoque et in uinculis coniectos redimere,
debitoribus ęs alienum condonare,
iniuste oppressos tueri ac defendere pii atque liberalis hominis officium est.
3311. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pii atque liberalis hominis officium est.
3312. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] oblatio quam elemosinarum pia largitio.
ipso dicente:
Misericordiam uolo et non sacrificium.
3313. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Hoc ita futurum psalmista testatur,
dum de beato uiro ait:
3314. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Cęterum neque illorum inulta erit auaritia,
qui dicundi iuris fungentes officio,
pecunia donisue corrupti iniuste iudicant |
et quęstum magis quam ęquitatem diligunt |
eius-que causam potiorem habent qui plus dederit.
His per prophetam dicitur:
3315. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quam animarum lucro inhiant,
quod infirmum inquit fuit non consolidastis,
et quod ęgrotum non sanastis,
quod confractum non alligastis,
et quod abiectum non reduxistis,
et quod perierat non quęsistis.
Talium auaritiam et per os Malachię prophetę arguit dicens:
3316. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
qui nec foenore abstinent |
nec merces adulterare timent.
pondere quoque et mensuris fallunt,
alia statera uendentes,
alia ementes.
neque eos poenitet aut pudet dolo ac fraudibus niti ut lucrentur.
Aduersus istos iratus Dominus per Micheam prophetam uociferatur et ait:
3317. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ea fossionibus in profundum actis erruere coeperint . montes cuniculis subruuntur, et homo cęlum suspicere genitus, ultro se in ima telluris immergit. nec supra se pendentem metuit molem | nec post se relictum solem quicquam ęstimat; per menses plurimos perpetuam noctem sustinet, ut argentum aurum-que in suam ipse perniciem proferat. si modo quod multis contigit, non ante fuerit oppressus ruina | se-que repente cum opibus quas collegerat sepeliat. Frumenta, uinum, oleum, linum, lanam | cetera-que uitę
3318. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] (!) Sed et hoc quidem minus mirum quando iam nec aris nec templis Deo dicatis parcitur. Nostra ętate contigit | christianorum ecclesias a christianis prophanari, aurum argentum-que Deo consecratum per uim auferri. perinde ac si aduersus Deum, et non tantum aduersus homines bellum gereretur. quasi uero non idem Christus sit illorum qui oppugnantur et eorum qui oppugnant, cum utrique eius qui unus est nomine censeantur
3319. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 4
Vnus est et secundum non habet,
non filium,
non fratrem,
et tamen laborare non cessat,
nec satiantur oculi eius diuitiis |
nec cogitat dicens:
Cui laboro?
et fraudo animam meam bonis?
Sed qui eiusmodi sunt,
iis per Esaiam minatur Dominus et ait:
3320. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] spiritum ipsum morti obiiciat ęternę.
dicente Salomone:
3321. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Itaque indignum se pręstat perenni bono ad quod uocatur,
dum pluris ęstimat fragilia et caduca,
quę illum de pręsentibus deliciis ad futura transferent supplicia,
unde iam neque diuitiis redimi poterit |
nec potentia uirium suarum liberari.
Ideo illi per prophetam dicitur:
3322. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Nec immerito bonorum largitor Deus auaritia nostra irritatur,
quando quidem uitii huius hoc pręcipuum malum habetur,
quod a diuinorum cultu nos auertat |
et cęlestium bonorum meminisse non permittat.
Hoc testantur Domini uerba per Esaiam dicentis:
3323. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 8
Verbum Domini proiecerunt,
et sapientia nulla est in eis.
propterea dabo mulieres eorum exteris,
agros eorum hęredibus.
Atque unde impietas contemptus-que eorum oriatur ostendens adiecit:
Quia a minimo usque ad maximum omnes auaritiam sequuntur.
Per Osee quoque prophetam talibus minatur dicens:
3324. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uolunt glorientur,
cum interierint,
non sument omnia |
neque descendet cum eis gloria eorum |
nudos et fortunę et animi bonis gehenna excipiet,
tanto miseriores futuros,
quanto sibi uidentur feliciores.
Recte itaque admonentur a Domino per Hieremiam dicente:
3325. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
3326. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] diem, noctem, uer, ęstatem, autumnum, hiemem. foecundauit humum fructibus, herbis, arboribus, distinxit fluminibus, ligauit montibus, ditauit metallis, ornauit gemmis, repleuit bestiis. Omnis generis animantia constituit: alia quę aera peruolarent, alia quę per terram reperent, alia quę in aquis natarent. Cuncta denique quę uidemus | et quę non uidemus, ipse dixit et facta sunt, ipse mandauit et creata sunt. Cui autem ista seruirent | qui-que istis pręesset atque dominaretur, hominem ipsum formauit.
3327. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] insuper et pecora campi, uolucres cęli et pisces maris, qui perambulant semitas maris. Vt autem omnia subiecta essent homini, intelligentia ratione sapientia et cogitationum interprete lingua eum insigniuit | ac sibi in parte similem reddidit. Eidem leges pręcepta-que dedit, per quę ueram ęternam-que beatitudinem consequi posset | de terra translatus in cęlum, de corruptione ad incorruptionem, de mortalitate ad immortalitatem. ICXC Atque etiam ut post pręuaricationem, per quam a tanto exciderat bono, pristinę gratię
3328. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] reddidit. Eidem leges pręcepta-que dedit, per quę ueram ęternam-que beatitudinem consequi posset | de terra translatus in cęlum, de corruptione ad incorruptionem, de mortalitate ad immortalitatem. ICXC Atque etiam ut post pręuaricationem, per quam a tanto exciderat bono, pristinę gratię statum eidem repararet, filium suum unigenitum misit, qui humanę mortalitatis carne assumpta pro homine se Deo Patri in sacrificium obtulit | omnes-que per primorum parentum culpam sub maledicto uenundatos suo ipse sanguine redemit,
3329. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ICXC Atque etiam ut post pręuaricationem, per quam a tanto exciderat bono, pristinę gratię statum eidem repararet, filium suum unigenitum misit, qui humanę mortalitatis carne assumpta pro homine se Deo Patri in sacrificium obtulit | omnes-que per primorum parentum culpam sub maledicto uenundatos suo ipse sanguine redemit, etiam in ingratos beneficus et in delinquentes pius. Primus in se credentibus regnum cęleste promittere coepit. Primus poenitentibus paradisi ianuam aperuit,
3330. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ingratos beneficus et in delinquentes pius. Primus in se credentibus regnum cęleste promittere coepit. Primus poenitentibus paradisi ianuam aperuit, quo primus deuicta morte cum corpore ascendit, ut sequentibus pararet locum | et post se per sua incedentes uestigia clementer susciperet | omnium-que bonorum, quę homini tribui decens fuit , faceret consortes. Tot tantis-que beneficiis dignam referre gratiam non est opis humanę. quibus etiam Propheta se imparem
3331. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Hanc profecto charitatem ipse nobis primus exhibuit, qui nobis sua morte aditum uitę ęternę reserauit. Hunc imitati sanctissimi martyres, contra principum interdicta uiam adipiscendę salutis alios palam docebant, semet certę morti et quidem per tormenta sustinendę audacter exponentes. Proximi ergo animę periculum (si possumus) pręsentis uitę nostrę impendio propulsare debemus.
3332. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Morum itaque sanctimonia meruit,
ut uiuens ad beatiora quam est mortalium habitatio loca transportaretur.
Noe
3333. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] de cęlo pluente ob scelera consumptis.
Isaac
3334. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] fuit Iosue. diuinis enim credens promissionibus populum reges terrę quam ingressurus erat metuentem spe uictorię animauit. Proinde dignus fuit, qui in demortui Moysi locum sufficeretur | et uictis hostibus regionem a Domino promissam obtineret | eam-que per tribus diuideret. Ad hanc transeunti Iordanis refrenato aquarum cursu in sicco alueo uiam cessit. Hiericuntem obsidente muri corruerunt. Inimicos persequente sol et luna steterunt, ne noctis interuentu qui fugiebant elaberentur.
3335. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] grati erga Deum fuere omnes illi patriarchę, illi duces, illi sacerdotes, illi iudices, illi reges, illi prophetę, qui in mandatis Dei, in Lege, in omnibus cerimoniis constanter pie-que permansere. Tales autem eligere solitus est Dominus, per quos populum erudiret, a seruitute liberaret, a periculis errueret, uictoria donaret | et de illis quę futura erant admoneret. Quod si benignissimus Dominus fideliter sibi seruientes | beneficiorum-que suorum non oblitos |
3336. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] unum, absque quo nihil est beatum, tota mente concupiscere? Merito igitur sequens credentium ętas ad omnia dura atque aspera perferenda coepit accingi, mollia uero respuere et delicata | atque in his pręcipue gratiam referre Saluatori, per quę maximum omnium beneficium se accepisse meminit. Quid enim maius aut optabilius esse potuit | quam paradisum per tot secula primi hominis culpa clausum, per ea demum quę Christus passus est, nobis fuisse reseratum?
3337. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sequens credentium ętas ad omnia dura atque aspera perferenda coepit accingi,
mollia uero respuere et delicata |
atque in his pręcipue gratiam referre Saluatori,
per quę maximum omnium beneficium se accepisse meminit.
Quid enim maius aut optabilius esse potuit |
quam paradisum per tot secula primi hominis culpa clausum,
per ea demum quę Christus passus est,
nobis fuisse reseratum?
3338. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] aspera perferenda coepit accingi,
mollia uero respuere et delicata |
atque in his pręcipue gratiam referre Saluatori,
per quę maximum omnium beneficium se accepisse meminit.
Quid enim maius aut optabilius esse potuit |
quam paradisum per tot secula primi hominis culpa clausum,
per ea demum quę Christus passus est,
nobis fuisse reseratum?
3339. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] hominis culpa clausum,
per ea demum quę Christus passus est,
nobis fuisse reseratum?
3340. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Paulus capite truncari, Ioannes in feruentis olei dolium nudus demergi, Bartholomeus uiuus excoriari, Thomas lanceis perfodi, Iacobus Maior decollari, Minor fuste fullonis interimi, Stephanus lapidibus obrui, Laurentius igne cremari, omnes denique per tormenta consumi. Hoc idem propositum fuit reliquorum sanctorum omnium, necem uidelicet a persecutoribus inferendam subire potius | quam a Christi fide deficere. Illos quibus hoc contigit,
3341. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Noli expectare ut audias, quid hi prosperitatis in uita perceperint, qui ad quęque laboriosa sustinenda magno animo se armauerant. (!) Si tamen nosse desyderas, nihil illis prosperius contingere potuit | quam per aduersitatum patientiam ostendere, quali constantia | quanta-que fide Christum diligerent. Adde quod in illos quoque a quibus necem supplicia-que passi sunt uictores fuerint. Pręualuit enim patientium fides
3342. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Adam et Eua Primi parentes nostri donec beneficiorum memores iussioni diuinę obtemperarunt, paradisi in quo positi erant, bonis fruebantur. Postquam uero per ingratitudinem a mandato recessere ligni uetiti fructum gustando, eiecti de paradiso, laboribus, erumnis, morti subiacuerunt. Etenim peccauerant (licet postea
3343. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] de obtinenda promissionis regione desperarunt. Ideo-que illam ingredi prorsus indigni, antequam fines eius attigissent, in deserto mortui sunt, pręter Iesum et Caleph et paruulos populi, qui non peccauerant. Quadraginta annos per solitudinem antequam terram incolendam adissent errauerunt. Chore et Datan Chorę quoque Datani et Abironis castra una cum ipsis terrę hiatu absorpta sunt. atque inde subitus ignis exhalans ducentos et quinquaginta uiros, qui incensum offerebant
3344. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] eius preces cessauit ignis. (!) Deus enim iniuriam illam illatam sibi deputat, quę seruis suis indigne infertur. Quando quidem sic ultus est eos, qui Moysen et Aaronem minaciter impetere ausi fuerant. Post hęc profecti de monte Hor per uiam quę ducit ad Mare rubrum pertesi itineris laborem rursum reclamant. sed neque hoc fuit illis impune. Ignitorum serpentum ictibus percussi moriebantur. Hinc tandem humiliatis ac ueniam poscentibus | Moyses Domino iubente serpentem ex ęre formatum suspendit in
3345. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dum simul coiissent, Phinees Eleazari sacerdotis filius pugione in genitalibus confodit. Vt pręterea pateret, non minori animaduersione dignos esse criminis impulsores quam autores, Madianitas quoque percuti iussit Dominus, qui eos callide per mulierum blandimenta traxerunt ad cultum idoli sui Belphegor. Multo tamen grauius deliquerunt, qui ad deos alienos conuersi fuerant Deo suo derelicto | nec mirabilium eius memores | nec erga beneficia grati. Tempore
3346. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sub Othoniele etiam fidem Deo seruarunt. eo autem mortuo statim ad idola desciuere. Quamobrem tunc quoque seruire compulsi sunt Eglon Moabitarum regi annos octodecim. Deinde post obitum Aioth ducis cum iterum idola colere coepissent, oppressi sunt seruitute a Iabin Cananeorum rege per annos uiginti. Post Debboram quoque uxorem Lapidoth (et ipsa enim pręfuit populo) peccauerunt | atque septem annis a Madianitis uexati sunt | sata fruges-que eorum uastantibus. Item post Gedeonem | et erga familiam eius, a
3347. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] (et ipsa enim pręfuit populo) peccauerunt | atque septem annis a Madianitis uexati sunt | sata fruges-que eorum uastantibus. Item post Gedeonem | et erga familiam eius, a quo de inimicis liberati fuerant ingrati extitere | et erga Deum impii. Ideo-que per idem tempus externorum bello uarie inquietati sunt. Post Abimelech, Tholam | et Iair pręsides itidem peccauerunt | et a Palestinis mala passi sunt annis octodecim. Post Iepte et Abessan et Ahialon et Abdon rursum peccauerunt | et
3348. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sunt. Post Abimelech, Tholam | et Iair pręsides itidem peccauerunt | et a Palestinis mala passi sunt annis octodecim. Post Iepte et Abessan et Ahialon et Abdon rursum peccauerunt | et denuo a Palestinis oppressi sunt seruitutis iugo per annos quadraginta. Post Sansonem uero inter se dissidere coeperunt, quando tribus Beniamin ob stupratam cuiusdam Leuitę coniugem | et per uim in una nocte multorum coitu lassatam atque extinctam pene interiit, dum a reliquis tribubus indigne id ferentibus impugnantur
3349. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Abessan et Ahialon et Abdon rursum peccauerunt | et denuo a Palestinis oppressi sunt seruitutis iugo per annos quadraginta. Post Sansonem uero inter se dissidere coeperunt, quando tribus Beniamin ob stupratam cuiusdam Leuitę coniugem | et per uim in una nocte multorum coitu lassatam atque extinctam pene interiit, dum a reliquis tribubus indigne id ferentibus impugnantur . Primo tamen de his qui illos oppugnatum uenerant cecidere uiginti duo milia. iterum altero congressu octodecim milia. et ipsi
3350. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] seruierunt Azahelo , regi Syrię. Regnante Phacee | Theglatphalasar Assyriorum rex Samariam inuadens magnam quidem populi partem captiuam secum duxit Niniuen. Regnante Osee | una cum rege omnes translati sunt in Assyriam | per Salmanasar Assyrię regem. Cum enim prophanos gentium ritus imitarentur | et prophetarum arguerentur sermonibus, ad Deum Israhel reuerti nolebant, colentes Baal, filios filias-que idolis initiantes, inseruientes etiam diuinationibus atque
3351. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nunc ad Hierosolymitarum immunditias gradus faciendus restat. Sub Roboam rege legem Domini reliquerant, cum Sesac rex Aegypti ciuitates eorum munitissimas debellauit. dixit-que eis per prophetam Dominus: Vos dereliquistis me, et ego reliqui uos in manu Sesac. Hic captam Hierosolymam subdidit seruituti. Templi thesauros regiam-que gazam omnem sustulit et asportauit. Sub Ioram rege, quia
3352. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Idumei illorum fines depopulati sunt,
urbes aliquot expugnarunt Palestini,
agrum uastauerunt Assyrii.
3353. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quis adeo temerarius est, ut audeat esse in Deum ingratus? Mala Ivdeorvm post Christi passionem propter incredvlitatem. Caput IX Postea uero per Cyrum manumissi | postliminio-que reuersi sub Esdra sacerdote instaurarunt urbem et templum | Domino fauente, postquam eos delicti poenituisset. Fuisse deinceps legis diuinę satis quidem studiosos, improbos tamen | semper-que uirtuti alienę inuidos atque infensos.
3354. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quęso causa est, quod post Christum a uobis condemnatum, semel a Romanis uicti, euersi, dispersi, nullam unquam pristini status faciem, nullam amissę dignitatis umbram recepistis? Iam mille quadringenti et octuaginta anni sunt, ex quo incerta sede uagi per omnes orbis partes errastis, sine lege, sine sacrificio, sine duce, sine rege, sine propheta. dicite si potestis quo crimine, qua culpa id patimini? non idola (ut olim sępe contigit) colitis, non execrandos gentilium ritus exercetis | unum Deum, unum cęli terrę-que
3355. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Ille uobis quem promiserat uitę doctorem misit,
uos ipsum occidistis.
Ille dedit Redemptorem,
qui pro culpa primorum parentum uestrorum satisfaceret,
et uos ei non creditis,
uos eum repudiatis.
Quandiu igitur obstinatis mentibus fouetis errorem,
negando eum,
per quem solum data est mortalibus ad Deum accessio,
fieri omnino non potest,
ut ullam sperandę salutis gratiam consequamini.
Credite,
credite,
et salui eritis.
Hic est enim cui dixit Propheta:
3356. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Sic igitur uiue,
ut pręcipis,
et ad uerba mores confer,
et sanus curationem ęgris adhibe,
ne cum rubore audias:
Medice, cura teipsum!
Vobis qui in ecclesia Dei ad populum declamatis |
per Esaiam est dictum:
3357. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] docens in templo.
Intuere pręterea indefessam Apostoli eius in prędicando curam.
3358. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Domini,
ne Christum prędicarent,
nec minis principum deterreri,
nec tormentis inhiberi potuerunt.
Qui enim confidit in Domino,
sicut mons Syon non mouebitur in ęternum.
Paulus cum esset Corinthi,
per uisionem nocturnam audiuit Christum sibi dicentem:
3359. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Ad apostolos ait Saluator:
3360. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uiuificantem.
Sciat aperire sensus uerborum ambage uelatos |
et in medium proferre |
et ad auditorum emolumenta conuertere.
ut sunt uisa dicta-que prophetarum |
et cerimoniarum ritus ac sacrificiorum |
quę si spiritaliter et per tropologiam non intelligantur,
similia deliramentis anilibus erunt.
3361. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Expergiscere tandem,
aperi os tuum populo,
lucrare Domino |
docendo,
increpando,
exhortando.
Hoc fecit Christus,
hoc apostoli,
hoc officium episcopi est,
quem te esse profiteris.
Tibi dictum puta,
quod per Esaiam dicitur:
3362. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Vox ista euangelicę prędicationis est;
arrogantes destituit |
et in Deo tantum confidentibus se commodat.
Ita ut interdum qui minus eruditus est,
plus efficacię in dicendo habeat |
magis-que satisfaciat prudenti auditori.
Sic enim per Prophetam dicitur:
3363. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
3364. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uias eius,
ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum.
Propheta enim Altissimi Sacrarum interpres Scripturarum est.
qui tunc quidem ad cor audientium parat uiam Domino,
cum illi uerbis eius edocti a peccatis per poenitentiam purgantur |
et uirtuti studere incipiunt.
Eidem conuenient laudes illę,
quę apostolis a Domino datę sunt dicente:
3365. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] qui Christum ignorarunt. Vobis data est potestas, quam illi non habuerunt, curandi infirmos, eiciendi demonia, mortuos suscitandi. Infirmos enim curatis, quoties eos qui errant, in uiam ueritatis dirigitis. demonia expellitis, cum eos qui per peccatum diaboli domicilium erant, ad poenitentiam uestris exhortationibus conuersos Christo restituitis. mortuos ad uitam reuocatis, cum de scelerum sepulchro iam foetentes, diuinę misericordię magnitudinem proponendo ad uenię spem errigitis | et ut in Deo uiuere incipiant autores
3366. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Vos ergo uenter estis, de quo flumina fluunt aquę uiuę.
Vos thesaurus de quo proferuntur noua et uetera.
Vos aurum quo templum ueri Salomonis linitur.
Vos templum Dei uiui,
qui in uobis manens emittit eloquium suum terrę |
et per os uelociter currit sermo eius.
de hoc sermone est scriptum:
3367. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quoque in psalmis:
3368. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est et perenne. Nullius minas metuet, qui illud consecutus fuerit, nullos casus formidabit semper-que felix ac beatus erit, quem semel Dominus in suum receperit regnum. Et si ad tantum ac tale bonum per sanctorum doctrinam peruenitur, nulli dubium est , quin super omnia conducibile sit | sanctas in ecclesia auscultare prędicationes | et earum institutionibus in uiam dirigi uirtutum. Audisti quantum
3369. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Hinc idem ait:
3370. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uerbo correptionis castiget |
et sermonibus doctrinę salutaris incitet ad probitatem.
Fit autem plerunque ut plebs aliqua propter scelerum magnitudinem cordis-que duritiam indigna sit,
cui Deus mittat sui uerbi doctorem.
Vnde per Amos prophetam ait:
3371. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pertinet, simplicibus et indoctis eam dabimus exercitationem, quę corporis manuum-que labore constat. Iuuat enim post soluta precationum sacrificia operis aliquid facere, ut habeat mens et cogitatio in quo se occupet | et minus libera sit facultas euagandi per illas rerum temporalium uanitates, quę uel inuitis nobis obrepere interdum et obuersari animo solent. Honestus quique labor monacho conuenit: aut legere | aut scribere quę sancta sunt. pingere etiam uel fingere sanctorum imagines,
3372. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Labor corporis. (!) Labore quippe corporis uegetatur intellectus, uoluptatum appetitio coercetur, superbia frangitur, uirtus retinetur | et quicquid per ocium corruptum fuerit, per laborem instauratur. Denique operum orationum-que uicissitudine diaboli tentamenta superantur | et in proposito uitę sanctioris in finem usque perseueratur.
3373. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Labor corporis. (!) Labore quippe corporis uegetatur intellectus, uoluptatum appetitio coercetur, superbia frangitur, uirtus retinetur | et quicquid per ocium corruptum fuerit, per laborem instauratur. Denique operum orationum-que uicissitudine diaboli tentamenta superantur | et in proposito uitę sanctioris in finem usque perseueratur. Si
3374. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
3375. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] inertiam succumbas.
(!)
Ingentem (ut quidam ait) formicę forris aceruum
3376. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] senties,
quoties quicquid agis,
ad eum finem direxeris,
ut purius Domino seruias.
3377. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mittetur.
3378. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] humilia respicit,
alta autem a longe cognoscit.
Longe est enim ab eo qui inflatur,
qui fastum fouet |
se-que super alios errigit |
et quanto magis insolescit,
tanto longius a Deo recedit,
ad quem non est nobis accessus nisi per humilitatem.
iuxta illud:
Nam quemadmodum dissimiles inter se dissident ac disseparantur,
ita similium summa semper concordia est.
et dum paribus nituntur studiis mutua beniuolentia incalescunt.
Quod autem humiles exaudiat Deus,
per omnes fere diuinę Scripturę historias patet.
populi Israhelitici liberator de ęgyptiaca seruitute |
legis-que diuinę lator |
et multorum mirabilium autor |
atque aliis pręferri Dei iudicio dicentis:
dicentis:
Quid multa?
sic habe:
neminem in uirtutibus profecisse,
neminem sanctum uel Deo charum fuisse,
cui defuit uirtus humilitatis.
Fundamentum custos-que uirtutum |
et de terra ad cęlum ascendendi uia est humilitas.
Per hanc omnes prorsus ingressi sunt,
qui nunc in supernis sedibus habitant,
facti domestici Dei ciues-que sanctorum.
De exaltatione hvmilivm in evangelio.
Caput XXIII
infernorum,
et omnis lingua confiteatur,
quia Dominus Iesus Christus in gloria est Dei Patris .
Neque humilius diuinitas inclinare se potuit,
quam ut hominem assumeret,
se-que hominum potestati submittere ad flagella et mortem per ludibria sustinendam.
neque sublimius attolli quiuit humanitas |
quam ut diuinitati unita unus Christus et Deus esset et homo,
sedens ad dexteram Patris,
a spiritibus angelicis omnium-que sanctorum coetu uenerandus,
mortuos et uiuos iudicaturus in eadem
magis quam pręesse cupientes |
nunquam captemus hominum gloriam,
sed semper Dei laudem |
et proximorum profectum.
Parati simus omnia supplicia |
omne mortis genus perpeti prius quam Deo peccare.
Per hanc humilitatem aditum nobis parabimus in cęlum |
et gaudiis perfrui merebimur sempiternis,
participes facti glorię Domini nostri,
cuius humilitatem in terra fuerimus imitati.
De hvmilitate vitiosa.
Caput XXV
sunt,
non corripere si deliquerint,
non castigare si perseuerarint |
negligentia est istud non humilitas |
et charitatis quam proximo debes obliuio.
Debes enim curare,
ut eos qui tibi commissi sunt efficias meliores |
docendo,
solicitando,
increpando,
puniendo.
quod si per ignauiam teneritudinem-ue animi omiseris,
non mitis |
neque mansuetus |
neque humilis,
sed e contrario inhumanus et a charitate alienus fuisse argueris |
crediti-que tibi gregi non pastor sed desertor.
Quęris fortasse cur ergo
decesserit |
omni pomparum suarum ornatu fastu-que decaluabitur |
nudus ad inferos descendet,
ingloriosus ,
contemptibilis,
despectus,
tanto aliis magis infimus,
quanto sibi uidebatur sublimior.
Hoc etiam per Sophoniam minatur Dominus dicens:
alloquens incautum interemit.
Nullo itaque scelere abstinet superbia |
nec rapinis nec cędibus parcit,
dum supra omnes eminere atque excellere appetit.
Aduersus hanc per os Abbacuch prophetę Spiritus Sanctus clamat:
qui sibi insuperabilis uidebatur,
pro uita supplicauit.
Niniue
Niniuen etiam Assyriorum metropolim,
cui Dominus poenitenti et humiliatę pepercit,
postremo tamen insolenter elatam repenti ruina concidere permisit.
Ideo illi per Sophoniam superbię crimen obiicitur dicentem:
Hęc est ciuitas gloriosa habitans in confidentia,
quę dicebat in corde suo:
Ego sum,
et extra me non est alia amplius.
quomodo facta est in desertum,
cubile bestię?
omnis qui transit per eam,
sibilabit et mouebit manum.
concidere permisit.
Ideo illi per Sophoniam superbię crimen obiicitur dicentem:
Hęc est ciuitas gloriosa habitans in confidentia,
quę dicebat in corde suo:
Ego sum,
et extra me non est alia amplius.
quomodo facta est in desertum,
cubile bestię?
omnis qui transit per eam,
sibilabit et mouebit manum.
quasi dolens eam quę fuerat iam non esse.
sicut et psalmista ait:
est Domini inquit omnis arrogans |
etiamsi manus ad manum fuerit,
non erit innocens.
Et in psalmo est scriptum:
Miserere nostri Domine miserere nostri,
quia multum repleti sumus despectione |
multum repleta est anima nostra,
opprobrium abundantibus et despectio superbis.
Qvod svperbi svccvmbant passionibvs | et qvae sint illa per qvae notantvr svperbi.
Caput IV
Passionibus pręterea seruit superbus.
immoderate gaudet,
intemperanter tristatur,
supra modum sperat,
infra modum metuit |
nihil ei temperamento constat
adoraret.
Ideo furore accensus a rege apud quem plurimum poterat exegit,
ut Iudei qui in regno eius erant,
internicione delerentur |
et cum his ipse Mardocheus in crucem actus periret.
Sed uide quomodo Deus deposuit potentes de sede |
et exaltauit humiles.
Rex edoctus per reginam coniugem suam Hester,
quam bene de illo meritus fuerit Mardocheus detectis olim insidiis coniuratorum in ipsum,
mutauit edictum |
Iudeos-que liberę conditionis esse iussit.
contrarium uersa sunt,
et pernicies quam aliis inferre cogitarat,
ipsi contigit.
(!)
I nunc superbe preme alios ut te extollas,
insidiare,
machinas omnes intende,
ut per aliorum erumnas ad fastigium alicuius dignitatis ascendas,
dummodo scias iustissimum simul et potentissimum esse illum,
quem offendis.
Quod si pręsentium honorum cupidine duceris,
quis erit finis concupiscendi?
regnum adeptus aliud desyderabis,
terrę maris-que imperio potitus
fortis et procera usque ad cęlum,
et lata nimis,
expandens ramos usque ad terminos terrę,
foliis fructibus-que referta,
non quod esset,
sed quod tam magnus sibi uideretur.
Et cum prę uiribus imperii sui neminem timeret,
repente corruit.
dicente per angelum suum Domino ac iubente:
gloriabitur securis contra eum qui secat in ea?
aut exaltabitur serra contra eum a quo trahitur?
quasi diceret:
ista instrumenta non uendicant sibi laudes operis,
quę propria opificis est,
et uos de bono illo,
quod non tam a uobis quam per uos gestum est,
totam gloriam uobis usurpatis?
Cum omne bonum desursum sit,
et omne donum perfectum a Patre luminum descendat in hominibus,
ut quod ille iubeat,
ipsi possint perficere.
Qvod alii dignitate, alii hvmilitate lavdari appetvnt,
descendat in hominibus,
ut quod ille iubeat,
ipsi possint perficere.
Qvod alii dignitate, alii hvmilitate lavdari appetvnt, alii deo qvoqve se avdent comparare.
Caput V
Alii sane per ambitionem magni apparere uolunt |
et sicut Saluator ait:
posuerant sibi sedem in terra Senaar.
Turrim enim ędificarunt ,
cuius altitudinem ad cęlum usque educere decreuerant.
Tam igitur stulta est superbia,
ut etiam nulli mortalium possibilia pręsumat.
Inter ędificandum linguis confusi sunt,
deinde per orbem dispersi,
ita ut |
neque intelligere alter alterum |
neque simul consistere quiuerint.
Senacherib
arrogantia stulta-que pręsumptio |
putare se singularem |
et ab iis qui prudenter iudicant,
non ita magni haberi.
Vnde pręceptum est:
terra et cinis?
Quid est enim de quo gloriari possit aliquis |
nisi sola animi uirtute?
qui autem gloriatur,
in Domino glorietur.
Qvod sancti qvandoque lapsi sint per svperbiam.
Caput VI
Nihil aliud habemus,
quod non sit cum brutis commune pręter ipsam animi rationem atque sapientiam.
Difficile est tamen nequando in ipsam labamur mentis elationem |
Esa. 39
graui obsidione Assyriorum fuit liberatus |
additi-que sint uitę suę quindecim anni,
dato ne id futurum dubitaret signo per decem horarum spacium retro ducti solis.
Et tunc quidem iactabundus regis Babylonii legatis ostentauit omnem domus suę opulentiam.
propterea per prophetam audiuit diuitias illas ad Babylonem transferendas una cum liberis nepotibus-que suis.
Sed quoniam submisit se Domino,
dilata est calamitas ad regni successores.
Ipse uero mali huius expers decessit,
non tamen absque dolore eorum quę post se
Id quanquam ex his quę diximus perspicue apparet,
addamus tamen et alia quędam de Scripturis,
ut quo plures aduersus uitium istud sententias didicerimus,
in euitando efficiamur diligentiores.
Per Esaiam superbis minatur Dominus dicens:
sententias didicerimus,
in euitando efficiamur diligentiores.
Per Esaiam superbis minatur Dominus dicens:
Non timuerunt sancti prophetę magnos reges coram arguere |
neque populo plebi-que aduersa denunciare,
cum a Domino mitterentur.
eorum posteritas penitus perisset,
nisi pro illorum inobedientia Christi Saluatoris obedientia satisfecisset.
21
prima 3
3410. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [page 134r | Paragraph | SubSect | Section] rebus quoties animi patientiam accommodauerimus,
non solum non nocebunt,
sed etiam proderunt,
ita ut materiam nobis suppeditent sperandę beatitatis.
3411. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] vii. Iram Domini portabo, quoniam peccaui ei, donec causam meam iudicet | et faciat iudicium meum | et educet me in lucem, et uidebo iustitiam eius. Iram ergo Domini perquam humiliter toleremus, quia peccauimus. tunc autem ab eo speremus lucem, cum per peccatorum poenitentiam iratum placauerimus. Neque enim aliter egit latro in cruce, cum fateretur iuste se pati et digna factis recipere | et conuersus ad Saluatorem clamaret: Memento mei Domine cum
3412. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est. Virtus autem (ut Apostolo placet) in infirmitate perficitur. Vbi exerceres patientię uirtutem, si nemo esset qui aduersaretur, qui inuideret, qui hostiliter infestaret? Ob hoc igitur etiam malos esse permittit Deus, ut per eos boni exerceantur | et ad perfectionem uitę perueniant | odia hominum non uindicando sed sustinendo. De patientia ingratitvdinis, percvssionis | et bonorvm ablationis. Caput
3413. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
3414. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] imminet periculum.
3415. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] super diuitias peccatorum multas. De patientia morbi | et adversitatvm. Caput XVI Siqua pręterea corporis ęgritudine laboras | et morbo uehementer afficeris, caue ne per impatientiam Deum offendas | et grauius animo ęgrotare incipias quam corpore. Corpus hominis fictile uas est | corruptioni obnoxium, solutioni proximum, morti semper opportunum. quod etiam
3416. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quę ut fortiter perferantur, primo sciendum aduersa quęque in hac uita necessario euenire | et tam bonis quam malis esse communia. sed iustis bona esse iniustis uero mala, si modo castigati non se correxerint. Porro istę aduersitatum causę sunt. Iustis ideo accidunt, ut per patientię uirtutem maiora mereantur pręmia | ac ne forte prospero rerum successu elati labantur. Paulus Vnde colaphizatus est Paulus ne magnitudine reuelationum extolleretur. Afflicti martyres, ut
3417. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Hinc est quod sanctissimi homines prospera mundi contemnentes | renunciantes-que pręsentibus bonis tolerant spontaneam paupertatem, ieiunant, esuriunt, sitiunt, algent, uigilant, orant, peregrinantur, laborant, nunquam conquiescunt. ut per dura atque aspera uictis uoluptatum illecebris debita uirtuti pręmia percipiant | et pro breui afflictione ęternam capiant beatitudinem. Corripiamur ergo a Domino, ne cum hoc mundo damnemur. Pugnemus cum calamitatibus, ut cum
3418. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
quam ad correctionem.
In illa enim iusti gaudent dicentes:
3419. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Prosunt igitur non obsunt aduersa, si ęquo animo perferantur. Si enim assuesces ferre difficilia, quę facilia sunt feres leuius. Deinde per patientiam aduersitatum pro delictis facimus satis. quoniam quę per uoluptatum blandimenta perpetrantur, per contrarii doloris tolerationem purgari debent. Et cum hoc contigerit, tunc est nobis Dominus |
3420. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] igitur non obsunt aduersa,
si ęquo animo perferantur.
Si enim assuesces ferre difficilia,
quę facilia sunt feres leuius.
Deinde per patientiam aduersitatum pro delictis facimus satis.
quoniam quę per uoluptatum blandimenta perpetrantur,
per contrarii doloris tolerationem purgari debent.
Et cum hoc contigerit,
tunc est nobis Dominus |
3421. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] perferantur.
Si enim assuesces ferre difficilia,
quę facilia sunt feres leuius.
Deinde per patientiam aduersitatum pro delictis facimus satis.
quoniam quę per uoluptatum blandimenta perpetrantur,
per contrarii doloris tolerationem purgari debent.
Et cum hoc contigerit,
tunc est nobis Dominus |
3422. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Verberaris qui peccator es, ut de peccato doleas, de quo fortasse non doleres, si impunitus dimittereris. non dolendo autem | sanari omnino non posses. Tu puniris ut resipiscas, percuteris ut conualescas. Iustus autem plectitur, ut per patientiam maius sibi futurę remunerationis meritum exquirat | et ueluti de igne aurum, ita ille de miseriarum angustiis purior exeat atque clarior. Hinc satis constat, quam male cum illis agitur, qui nihil aduersi patiuntur, et tamen
3423. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Inuictos uicerunt. totius orbis dominatoribus imperare coeperunt, dum pro Christi nomine nihil non sustinendum iudicant, dum illis quoque a quibus uulnera patiuntur, mederi desyderant, dum denique in tenebris errantibus lumen ostendere ueritatis cupiunt. Qui enim calicem Domini per patientiam bibebant, inebriati sunt uino charitatis. ita ut pro illis quoque orarent a quibus cędebantur, illis uiam salutis aperirent, quorum immanitate ipsi trucidabantur. Magis eis dolori erat | persecutores suos errore interire |
3424. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] illi constantes essent in proposito, quam parati ad omnia extrema subeunda prius | quam ut Christum desererent | et cogitare cogebantur | nequaquam uanum esse, quod tormentorum patientia uitę-que impendio defendi cernebant | miraculorum etiam magnitudine, quę per illos fiebant commoti conuertebantur. et qui paulo ante in christianos grassati fuerant, cum christianis necari optabant. Atque ita auctis ampliatis-que rebus christianitas pręualere coepit, infidelitas dissolui et euanescere. crux
3425. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Cui unquam regum principum-que terrę tantum boni attulere opes, delicię, amicicię, uictorię, regna, imperia, quantum uni fideli martyri sua tormenta? Petrus. Paulus. Stephanus Petrus per crucem, Paulus per gladium, per ictus lapidum Stephanus | atque alii per alias corporis afflictiones ascensum sibi ad cęlum parauerunt | et nunc omnes bonis perfruuntur ęternis, nunc cum Domino suo regnant, quia pro nomine eius mundi aduersa forti animo pertulerunt. Futurorum
3426. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Cui unquam regum principum-que terrę tantum boni attulere opes, delicię, amicicię, uictorię, regna, imperia, quantum uni fideli martyri sua tormenta? Petrus. Paulus. Stephanus Petrus per crucem, Paulus per gladium, per ictus lapidum Stephanus | atque alii per alias corporis afflictiones ascensum sibi ad cęlum parauerunt | et nunc omnes bonis perfruuntur ęternis, nunc cum Domino suo regnant, quia pro nomine eius mundi aduersa forti animo pertulerunt. Futurorum ergo bonorum spe
3427. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Cui unquam regum principum-que terrę tantum boni attulere opes, delicię, amicicię, uictorię, regna, imperia, quantum uni fideli martyri sua tormenta? Petrus. Paulus. Stephanus Petrus per crucem, Paulus per gladium, per ictus lapidum Stephanus | atque alii per alias corporis afflictiones ascensum sibi ad cęlum parauerunt | et nunc omnes bonis perfruuntur ęternis, nunc cum Domino suo regnant, quia pro nomine eius mundi aduersa forti animo pertulerunt. Futurorum ergo bonorum spe errecti, etiam in
3428. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] terrę tantum boni attulere opes, delicię, amicicię, uictorię, regna, imperia, quantum uni fideli martyri sua tormenta? Petrus. Paulus. Stephanus Petrus per crucem, Paulus per gladium, per ictus lapidum Stephanus | atque alii per alias corporis afflictiones ascensum sibi ad cęlum parauerunt | et nunc omnes bonis perfruuntur ęternis, nunc cum Domino suo regnant, quia pro nomine eius mundi aduersa forti animo pertulerunt. Futurorum ergo bonorum spe errecti, etiam in tormentis animo gaudebant.
3429. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] inquit in tribulationibus,
scientes quod tribulatio patientiam operatur,
patientia autem probationem,
probatio uero spem |
spes autem non confunditur .
quia charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum Sanctum,
qui datus est nobis.
et iterum ait:
3430. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] superbiam repellere humilitate, libidinem castitate, parsimonia luxuriam, patientia iracundiam, liberalitate auaritiam | et breuiter uitium uirtute. Sic uincere non equidem minus laudabile esse reor | quam execranda infidelium imperia per tormentorum patientiam superare. Nam qui ita uitam instituerit, eum iam idoneum esse scias ad omnia dura difficilia atque aspera pro nomine Domini perferenda. Non potest non habere talem tolerandi affectum, qui Domino in omnibus obsequendi gerit curam.
3431. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] unico nutu interimere,
et maluit fugere,
ut nos doceret etiam imbecilliorum iracundiam potius deuitare |
quam resistendo magis accendere.
3432. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uirgis cęsi, carceri traditi, in uincula coniecti | Deo laudes decantant. Et ipse Dominus noster accepto calice gratias egit, ut nobis documento esset | ad persoluendas gratias Deo, quoties aduersitate aliqua grauati fuerimus atque afflicti. per calicem enim tribulationes mundi huius intelligimus. iuxta illud: Transeat a me calix iste. Cuius igitur prouidentia cuncta contingunt, illi de cunctis gratię agantur, ut per hoc probetur | nos et patientes esse in aduersis
3433. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] atque afflicti. per calicem enim tribulationes mundi huius intelligimus. iuxta illud: Transeat a me calix iste. Cuius igitur prouidentia cuncta contingunt, illi de cunctis gratię agantur, ut per hoc probetur | nos et patientes esse in aduersis | et in prosperis non ingratos. De impatientiae vitio erga devm. Caput XXIV Et quoniam uirtus
3434. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Et quoniam uirtus optabilior atque amabilior sit uitii comparatione,
restat ut euoluamus impatientię mala.
3435. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] modo impatiens,
uerum etiam sęuus impius-que existat.
Nullum enim crudelitatis genus est,
ad quod non compellet impatientia si te ab illa diutius possideri permiseris.
Iezrahelita uineam suam ipsi petenti neque uendere neque commutare uoluit,
tantum furoris concepit,
ut domum reuersus lectulo se iniecerit |
panem-que non comederit |
inedia se conficiens,
donec uxoris tandem usus consilio,
Naboth per dolum sublato agellum eius ui possedit.
male illi cessit ista audacia:
plurimi de populo perierunt,
ipse anno deinde tertio pedum dolore consumptus est.
manibus discerpsisse tradidisse-que igni |
ipsos-que uoluminis autores comprehendi iussisse.
quęsitos ad necem (ut Scriptura ait) Dominus abscondit ac de rege pro culpa puniendo dixit:
Non erit ex eo qui sedeat super solium Dauid;
et cadauer eius proiicietur ad ęstum per diem |
et ad gelu per noctem.
insuper mala quę in uolumine descripta fuerant,
se adducturum affirmauit.
tradidisse-que igni |
ipsos-que uoluminis autores comprehendi iussisse.
quęsitos ad necem (ut Scriptura ait) Dominus abscondit ac de rege pro culpa puniendo dixit:
Non erit ex eo qui sedeat super solium Dauid;
et cadauer eius proiicietur ad ęstum per diem |
et ad gelu per noctem.
insuper mala quę in uolumine descripta fuerant,
se adducturum affirmauit.
,
corrigantur saltem inuiti,
ne pereant.
Ira igitur ista,
quia ratione nititur,
non modo non culpanda est,
sed etiam necessaria.
Charitati enim proxima est,
dum per eam hominum saluti consulitur,
medicorum more,
qui putrescentia hulcera incisionibus cauterio-que curare aggrediuntur |
et morbo irati dum sęuiunt,
restituendę sanitati operam impendunt.
Hinc est illud Ecclesiastis:
incisionibus cauterio-que curare aggrediuntur |
et morbo irati dum sęuiunt,
restituendę sanitati operam impendunt.
Hinc est illud Ecclesiastis:
si nobis,
si aliis quibus pręsidemus consultum uolumus.
Illam uero brutam et irrationalem declinemus |
tanquam et nobis et omnibus qui ea utuntur,
noxiam atque perniciosam.
Phinee
Phinee
Viperarum genimina sunt,
quęcunque parere solet furor.
Deo,
merebitur pręmium,
qui diabolo,
supplicium .
De calvmnia et detractione.
Caput XXX
Ad hęc quoniam omnis offensa,
quam per linguę intemperantiam alicui irrogamus,
maledictum dici potest,
etiam ille qui conuitiatur |
qui-que famam carpit aliorum non minus maledicus est,
quam qui denotatione aliquem damnat.
Conuitiis autem contendere atque rixari | insanire est.
dicente
insanire est.
dicente Salomone:
Quos etiam damnandos declarat dicens:
Caput circuitus eorum,
labor labiorum ipsorum operiet eos |
cadent super eos carbones; in ignem deiicies eos; in miseriis non subsistent.
per carbones et ignem et miserias
suum.
Sicut ergo urbs illa quam moenia nulla protegunt,
facilem aditum pręstat inimicis,
ita inconsulta garrulitas peccatis blande subeuntibus aperit ianuas cordis.
Cor autem quo repletum fuerit,
hoc per oris claustra effundet,
cum in uerba proruperit.
Ex abundantia enim cordis os loquitur.
et quę procedunt de ore,
de corde exeunt |
hominem-que coinquinant.
Sulpicium,
qui diui Martini Turonensis episcopi uitam scripsit,
cum se iam in senectute sua deceptum a Pelagianis agnouisset,
silentium usque ad mortem tenuisse |
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.