Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: per Your search found 20279 occurrences
First 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 5463-5512:5463. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [Paragraph | Section] Neven Jovanović
In qua, praeter multa alia lectu
dignissima, et pii Regis imago, et regni optime constituti forma ad unguem expressa
demonstratur.
res verae religionis cultui vicinior,
vel liberali benignitate augustior, vel variis vitae civilis ac gubernationis
utilissimis praeceptis refertior, a nullo huius generis historico, meo iudicio,
literarum monumentis prodita reperiatur.
Cuius etenim per Deum immortalem Regis, omnium historicorum libris excussis,
factum propius ad verum veri Dei cultum accedens, quam hoc Philadelphi, invenietur: ad
instructae Bibliothecae adornationem, legis Hebraicae translationem immensis sumptibus,
et populi Iudaici
liberari contigit. Nam dum in eo versor,
fit, ut optimo doctissimoque viro Iohanni OPORINO, hospiti et amico meo, eius conversio,
authore Matthia GARBITIO pauculos ante annos in inclyta Tubingensi Academia Graece
linguae professione cum vita feliciter defuncto, per doctissimum eiusdem Academiae,
Physicae professorem, Georgium LIEBLERUM, transmittatur. Ego itaque, qui talem operam ab
eruditissimo viro in conversione illa navatam perspicerem, quae doctis minime improbari
posset, libenter id manibus defuncti concessi, ut debita
licuit: sic
literarum studiosis vestri ordinis homines, quantumvis non admodum notos, e vel
gratia suae observantiae testificandae, vel vestrae benevolentiae promerendae,
compellandi veniam facile dari solere. Eius itaque a tua Magnificentia impetrandae, per
tuae praeclarae, tantumque praedicatae humanitatis famam, mihi fiducia facta, illud
polliceor: nihil in posterum mihi antiquius fore, quam ut, cuius iam tenuis umbra
conspicitur, ea in te observantia indies magis magisque clarior reddatur: et in
maioribus
iugis, in Pharo extat: Ioachimo id quoque in Chronologia
Nicephorea referente.
et
nos in primis: sed nominantes aliter, vocamus
contineant in se sententiam et contemplationem. Si ergo visum fuerit tibi Rex,
scribetur ad principem sacerdotum Hierosolymis, ut mittat ad te ex quaque tribu sex
viros maxime honestate vitae, senio et prudentia legum suarum praestantes: ut ita ex
pluribus per diligentem examinationem nacti consentientem et accuratam
interpretationem, hos libros pręclare, ut et rei ipsius et tuae voluntatis dignitas
postulat, recondamus. Sis felix perpetuo.
Facta hac relatione, Rex iussit ad Eleazarum istis de
fierent oblationes, et sacra peragerentur: tum
talenta centum pecuniae, ad conficienda alia quibus templum indigeret. Quae quidem
attulerunt Andreas tibi charissimus, et Aristeas, viri honesti et boni, ac doctrina
praestantes, tuaque conversatione ac iustitia per omnia digni. Qui etiam exposuerunt
nobis omnia sibi abs te commissa: et a nobis vicissim cognoverunt, quae ad literas tuas
respondenda fuerunt. Nam in omnibus quae tibi proderunt, etiamsi illa naturam nostram
superent, obtemperabimus tibi: id quod est
a rege missorum
descriptio ornamenta et elaborationem munerum, quae varia et praestanti
solertia artificii fuerunt confecta. Cum enim rex et suppeditaret omnia large, et
artifices in conficiendis singulis observaret, non potuit fieri ut illi per oscitantiam
aliquid vel intermitterent, vel temere et perperam conficerent. Primum autem mensae
confectionem exponam.
Mensa aurea Hanc rex mole quidem valde magnam volebat extruere: sed cum
iussisset interrogare
cedentium. Quia autem, ut diximus, forma triangularis erat operis
in quamcunque partem versi, hinc utriusque huius tractus pars in summo acuta et elevata
erat. In hoc etiam altero tractu erant preciosi et varii lapides, in medio plegmatum
funalium situ contiguo per vices inserti ad inimitabilem connexionis formam: omnes etiam
per foramina fibulis aureis, ut firmi inessent, comprehensi. angulorum iuncturas
clausurae constringebat. Circa partes autem coronae ad aspectum eminentes, per obliquum
in circuitu erat ex
in quamcunque partem versi, hinc utriusque huius tractus pars in summo acuta et elevata
erat. In hoc etiam altero tractu erant preciosi et varii lapides, in medio plegmatum
funalium situ contiguo per vices inserti ad inimitabilem connexionis formam: omnes etiam
per foramina fibulis aureis, ut firmi inessent, comprehensi. angulorum iuncturas
clausurae constringebat. Circa partes autem coronae ad aspectum eminentes, per obliquum
in circuitu erat ex lapidibus preciosis confecta quaedam ovorum facies, cum effigie
extante,
medio plegmatum
funalium situ contiguo per vices inserti ad inimitabilem connexionis formam: omnes etiam
per foramina fibulis aureis, ut firmi inessent, comprehensi. angulorum iuncturas
clausurae constringebat. Circa partes autem coronae ad aspectum eminentes, per obliquum
in circuitu erat ex lapidibus preciosis confecta quaedam ovorum facies, cum effigie
extante, et virgulis exculptis, ad formam continui et densi inter se situs, quae ambibat
totam mensam. Sub hac lapidea ovorum effigie, artifices fecerant
pedi botros haberet ad
summum usque ex lapidibus preciosis confectos. Atque hęc eadem forma erat pedum quator,
in quibus omnia erant ita elaborata affabre, et coaptata, ut peritiae et artis
praestantia non solum nihil discreparent a veritate, sed etiam vento per aerem flante
moverentur eorum folia omnia, et situ et habitu ad nativam imaginem sculpta. Labia
autem mensae constabant ex tribus partibus, et erant veluti triplicata, ac clavibus
subtilibus ita inter se per crassitudinem operis coagmentata, ut
discreparent a veritate, sed etiam vento per aerem flante
moverentur eorum folia omnia, et situ et habitu ad nativam imaginem sculpta. Labia
autem mensae constabant ex tribus partibus, et erant veluti triplicata, ac clavibus
subtilibus ita inter se per crassitudinem operis coagmentata, ut neque cerni neque
inveniri posset, qua iuncturae coirent. Crassitudo autem mensae totius non minor erat
semicubito: unde sumptus ad multa millia protrahebantur. nam quia Rex semel
constituerat, non esse magnitudine
quia in solemnibus festis multa millia iumentorum
offeruntur. Aquae vero confluxus nunquam deficit: et quia fons intrinsecus magnus
naturalem, et eam perennem scaturiginem habet, et quia subtus terram sunt mira et
inenarrabili arte aquarum receptacula, confecta per quinque stadia, quemadmodum
apparebat undequaque circum templum, quorum singula habent fistulas infinitas, utrinque
in se invicem emittentes fluxus: atque haec omnia in imo et a lateribus plumbo sunt
obducta, et multa terra accurate cooperta. Sunt praeterea
utrinque
in se invicem emittentes fluxus: atque haec omnia in imo et a lateribus plumbo sunt
obducta, et multa terra accurate cooperta. Sunt praeterea multa ostia in fundo et basi,
quae nemo cernere potest, praeter illos quibus ministerium est commissum: per hęc impetu
et effluxu supermissae aquae, sanguis quantumvis copiosus a victimis collectus, abluitur
et expurgatur.
Exponam etiam, quomodo ipse istorum receptaculorum molem et structuram ex singulari
benevolentia monstratam cognovi. Nam
ligna, alii oleum, alii similam,
alii aromata in ministerio suo curant: alii integras carnes hostiarum comburunt, utentes
in hoc magna virium et intentione et dexteritate. apprehensa enim utrisque manibus
vitulorum crura, quae singula fere talenti pondo habent, per vices utraque manu sursum
porriciunt mira industria, in altitudinem satis magnam: nec in iis excipiendis errant.
Simili modo porriciunt etiam ovium crura, nec non et caprarum, quae mirifice et pondere
et pinguedine excellunt. nam quod iam dictum est, ita
satis magnam: nec in iis excipiendis errant.
Simili modo porriciunt etiam ovium crura, nec non et caprarum, quae mirifice et pondere
et pinguedine excellunt. nam quod iam dictum est, ita peragitur, ut ad id, a certis
quibus hoc curae est, per omnia seligantur, quae et labe reprehensionis omni
vacent, et pinguedine excellant. Ad quietem autem habent locum certum, ubi quiescentes
recumbunt: atque inde usi quiete, alacres et prompti excitantur, nemine ipsis ministerii
officia imperante. Tantumque
Supra caput habebat tegumentum, quod Cidarim vocant: et
supra hanc inimitabilis artificii mitram, ornamentum a regibus consecratum. Hinc supra
laminam auream nomen Dei sacris literis scriptum, cum ornatu et decore summae
reverentiae per frontem ad supercilia usque protenditur. Ipse vero Eleazarus in
tractatione sacrorum videbatur his omnibus dignus esse. Qui autem splendor inde
existebat, ille metu et turbatione quadam afficiebat spectantes, cum videretur ipsis
quasi extra ornatum in alium
locusque iste erat in vertice montis, et supereminens inter alia munimenta. Praeterea
turres custodiebantur a fide dignissimis, et patriae multis argumentis declaratis viris,
qui non habebant facultatem egrediendi ex arce praeterquam festis diebus, idque per
partes et vices: neque sinebant ingredi quenquam. Et a pręside iussi admittere aliquem
contemplandi gratia, valde ac curate eum observabant: quod etiam tum, cum nos adessemus,
eveniebat. Nam aegre nos duos et inermes admittebant, ad perlustrandas res
omnis generis multa, et
pascua uberrima. Itaque praeclare hoc perspicientes, ista loca multitudine hominum
egere, ad hoc et civitatis constitutionem et pagorum numerum accommodarunt. Praeterea
immensa copia aromatum, lapidum preciosorum et auri, importatur eo per Arabes. Nam regio
et ad cultum et ad negociationem est idonea, et civitas abundat artificibus: nec
deest ei quicquam eorum quae mari advehi solent, cum habeat portus opportunos, qui
abunde suppeditent res et Ascalonae, et Ioppae, et Iazae,
cum habeat portus opportunos, qui
abunde suppeditent res et Ascalonae, et Ioppae, et Iazae, Ptolemais
similiter etiam Ptolemaidis, civitatis a rege conditae. Iam in medio istorum locorum est
sita, nec ab illis multum distat, sed ipsa per se omnia abunde habet, cum sit et irrigua
undique regio, et ad magnam securitatem munita. Iordanus fluvius Nam
Iordanus, fluvius ille perennis, circumfluit ipsam, in se ab antiquo continentem non
minus arvorum quam sex millia
invadi possit.
Narrabatur etiam, ex montibus Arabiae vicinis prius metalla aeris et ferri fuisse
eruta: quae postea, quo tempore Persae rerum potirentur, fuerunt intermissa: quia qui
tum praeessent, culparent illa, ut inutilis et sumptuosi laboris, et per quae etiam
regio posset perdi. Ac quidem haec ipsorum criminatio valuit: quia fere per potentiam
illorum qui intenti iis erant, regio fuit perducta in alienas manus, cum illi inde in
regionem nacti fuissent ingressum. Exposui ita strictim tibi, frater
et ferri fuisse
eruta: quae postea, quo tempore Persae rerum potirentur, fuerunt intermissa: quia qui
tum praeessent, culparent illa, ut inutilis et sumptuosi laboris, et per quae etiam
regio posset perdi. Ac quidem haec ipsorum criminatio valuit: quia fere per potentiam
illorum qui intenti iis erant, regio fuit perducta in alienas manus, cum illi inde in
regionem nacti fuissent ingressum. Exposui ita strictim tibi, frater Philocrates, quae
etiam de his commemoranda fuerunt. deinceps exponam illa, quae sunt ipsius
ita coepit loqui:
Eleazari ad quaestionem ab Aristea et Andrea propositam responsio
Cernis, inquit, quid possint et efficiant conversatio et consuetudo. quia homines ex
conversatione improborum depravantur, et fiunt miseri per totam vitam. Si vero cum
sapientibus et prudentibus versentur, ignorantiae suae emendationem ad vitae
rectitudinem consequuntur. Hinc primus Legislator noster distincte et accurate
praecipit, quae sunt pietatis et iusticiae: et singula de his tradidit non
nostra intentius perpenderant,
et inde assumpserant, nos Dei homines appellant: quod ex aliis nemini contingere potest,
nisi verum Deum colat. Sed fere alii homines sunt cibi et potus et vestitus, in quo toto
animo incumbunt. Nostri vero his pro nihilo habitis, per totam vitam versantur in
contemplatione maiestatis et omnipotentiae Dei. Hinc ergo ne per ullius impietatis
communicationem inficeremur, neve conversatione improborum depravaremur, circumsepsit
nos legitima sanctitate et puritate cibi, potus, tactus, auditus,
nemini contingere potest,
nisi verum Deum colat. Sed fere alii homines sunt cibi et potus et vestitus, in quo toto
animo incumbunt. Nostri vero his pro nihilo habitis, per totam vitam versantur in
contemplatione maiestatis et omnipotentiae Dei. Hinc ergo ne per ullius impietatis
communicationem inficeremur, neve conversatione improborum depravaremur, circumsepsit
nos legitima sanctitate et puritate cibi, potus, tactus, auditus, et visus. nam in
universum omnia quae ipse sanxit nobis, habent naturalem causam, et ita
animalium, quae leguminibus ex terra nascentibus vescantur, et nullam vim usurpent
ad alia sui generis absumenda. His itaque quasi symbolis quibusdam, legislator voluit
ostensum intelligentibus, ut cogitarent se debere esse iustos, et nihil per vim agere,
neque fiducia potentię et virium suarum alios opprimere. Nam cum non permisit attingere
iam enumerata animalia propter impetus et inclinationes illas, quas singula habent:
quomodo non prorsus iudicavit cavendum esse, ne moribus et vita ad ipsorum
Nam cum dicit, Quaecunque habent fissas ungulas,
et ruminant: ibi manifeste intelligentibus proponit signum memoriae. nam ruminatio
significat memoriam et recordationem, ac quidam praecipue vitae et constitutionis
nostrae: et quod vita constat et conservatur per alimenti sumptionem. Unde similiter
etiam in Scriptura cohortatur ille qui dicit: Memoria recordator Domini, qui fecit in te
magna et mirabilia. Apparent enim illa magna et admiranda, cum recte considerantur: ut
primum ipsa corporis compages, nutrimenti
dicto
neque facto quis laedat. Atque ita quantum brevitas permisit, de his disseruimus, ad
ostendendum hoc tibi, omnia in legibus nostris esse statura ad iusticiam: neque
quicquam temere aut severius et durius esse ordinatum et propositum, sed ut per totam
vitam et in actionibus omnibus exerceremus et usurparemus iusticiam erga omnes homines,
et Dei gubernantis omnia nunquam oblivisceremur. Ita ergo, et quae de cibis, et quae de
bestiis sunt tradita, omnia spectant eo, ut iusticia excolatur, et hominum
volumina legis.
hocque facto, salutans excepit illos, et dixit: Rectum erat, viri pietate insignes, me
primum exhibere honorem illis ob quae vos accersivi huc: deinde vobis praebere dextram:
ideo illud prius feci. Hic autem dies in singulos annos per totam vitam meam erit
mihi solennis et magnus, quo vos ad me venistis. Et quia contigit ut ad me veniretis
tempore illo, quo ego navali adversus Antigonum praelio victoria sum potitus: ideo volo
hodie vobiscum coenare. Iussitque suo convenienti ordine et modo
illi Eleazarum seniorem sacerdotem ex illis qui advenerant rogarunt, ut faceret vota.
qui cum convenienti reverentia stans dixit: Rex, impleat te Deus omnipotens omnibus
illis bonis quae creavit: detque et efficiat ut ea tu, uxor, liberi et amici habeatis
per omne vitae tempus affluentia et firma. Ad haec ab illo dicta excitatus est magnus
applausus, cum clamore et exultatione, qui satis diu duravit. hinc conversi sunt
ad oblectandum se illis quae apparata erant. Tum ministri omnes, ex Dorothei praescripto
ad oblectandum se illis quae apparata erant. Tum ministri omnes, ex Dorothei praescripto
et ordinatione ministrantes, expediebant sua munia: inter quos etiam regii pueri erant,
quique apud regem in magno essent honore.
Ibi Rex post aliquantulum spacii, per occasionem captatam, sedentibus illis ordine
secundum aetatem, eum qui primum locum in sessione habebat interrogavit:
1 QUOMODO regnum ad finem usque retinuerit extra lapsum et offensionem?
Ad quod ille paululum cunctatus,
et nihil neque superbe neque pro tua potentia egeris contra delinquentes.
Hoc autem ita facies, si Dei observabis administrationem et constitutionem, qui dignis
perficit vota ipsorum: quos autem non vult participes fieri suorum votorum, illis
aut per insomnia, aut factis et actionibus ipsis ostendit, ipsorum vota esse noxia:
neque eos vel pro ipsorum delictis, vel pro suae potentiae magnitudine affligit, sed
aequitate erga illos utitur.
Et hunc suis laudibus prosecutus, interrogabat eum qui
hostibus formidolosus? Ille dixit: Si et armorum et potentiae multo apparatu instructus
fueris, et haec longiore tempore detinueris ad negocii finitionem, compositionemque,
quasi inania extra omnem rei aggressionem. Etenim et Deus utitur dilatione, et ita per
declarationem potentiae suae omnium animis incutit terrorem.
Hoc etiam collaudato, ad sequentem dixit: 7 QUID sibi ad vitam degendam
possit esse optimum? Ille ait: Hoc cognitum habere et statuere, Deum
interrogata, coepit cum undecimo colloqui, quia decem die priori erant interrogati. ac
silentio facto, quaerebat: 11 QUA ratione dives permanere posset? Tum,
qui interrogatus erat, paululum moratus, dixit: Si nihil praeter regni dignitatem et per
luxum egeris, sique sumptus nullos in inania et inutilia impenderis: tuos vero subditos
studueris beneficiis tuis perducere in benevolentiam erga te. Nam Deus est summe
beneficus, et omnium bonorum causa: quem imitari oportet.
QUA ratione posset esse humanus?
Ille respondit: Si consideraveris, quam longo tempore, et in quantis miseriis genus
humanum nascatur et crescat: quodque ideo nec facile punire oportet, neque accusare
alios, ex hac cogitatione, quia vita humana per se obnoxia sit doloribus et
afflictionibus. Ex horum enim diligenti consideratione inclinaberis ad misericordiam: et
eo magis, si Deum etiam cogitabis esse misericordem.
Approbato et hoc, proximum interrogavit: 15 QUI mores in
si consideraveris, Deum magna providentia
gubernare et tueri genus humanum, et ipsis suppeditare valetudinem, integritatem
sensuum, aliaque omnia, et tu simile quid, imitans ipsum, egeris, non neglecta interim
etiam iusta malorum compensatione. Nam quae per iusticiam peraguntur, illa habent
diuturnitatem.
Hunc etiam fassus recte dixisse, interrogabat decimum: 50 QUI esset
fructus sapientię? Ille dixit: Non esse sibi conscium malarum actionum, et in tota vita
degenda
tristari. Sed ad
se et suum commodum respicientes, etiam ob haec omnes homines tristantur. Caeterum ut
quis effugiat omne malum, hoc non contingit nisi virtute Dei.
Fassus hunc respondisse ut oportebat, ad proximum dixit: 57 PER quae
veniat quis in contemptum, et amittat gloriam, et existimationis famam? Ille dixit:
Quando in aliquo existit superbia et confidentia perpetua, tum supervenit contemptus, et
existimationis eius eversio. Deus tamen omnem gloriam gubernans, quo vult eam
ex vita excesserint, te habituros curatorem rerum suarum. Neque enim, Dei
beneficio nactus ex animi sententia rerum successum, cessas omnes tuos refocillare, et
erigere tua munificentia, ad meliorem rerum suarum statum. Edita significatione
approbationis suae per applausum, ipsos omnes amice commendavit, et singulis paulo plus
propinavit, et eo plus oblectationis et gaudii haberet ista sua conversatio cum
ipsis.
Septimi diei convivium Septimo die, instructo convivio cum maiori
eo clara voce, et oculis in sequentem coniectis, dixit ad eum:
66 QUOS oporteat in belli duces eligere? Ille respondit: Fortitudine et
iusticia praestantes, et quibus potius est servare homines, quam cupiditate victoriae
per confidentiam perdere eorum vitam. Nam ut Deus beneficus est in omnes, ita tu
imitatione eius omnia beneficentia prosequeris.
Fassus eum bene respondisse, alium interrogabat: 67 QUEM hominem
conveniat prosequi admiratione? Ille
nos haec, sicut dictum est,
desumpta et selecta ad te misimus: non ignari, quantum sit tuum studium ad cognoscenda
utilia.
Post tres autem dies, quam illa quae exposuimus, sunt acta, Demetrius assumpsit ad se
illos viros, et in insulam per aggerem maris septem stadiorum est progressus, ac
traiecto ponte partes versus septemtrionem occupavit: ibi congregatis illis viris in
domo splendide extructa iuxta littus, et ab omni tumultu et strepitu remota, cum
ibi etiam adessent omnia
interpretari.
Quare Iudaei vota peracturi manus lavent Interrogati autem et de hoc,
quare post lotas manus vota faciant? respondebant: hoc fieri in argumentum et
testimonium, nullius sceleris perpetrati, quoniam per manus omnes conatus soleant
expediri, ita pulchre et sancte omnia ad iusticiam referebant. In singulos ergo dies,
sicut ante diximus, convenientes in locum illum amoenum, iucundumque et ob silentium et
ob lucis claritatem, rem susceptam studebant perficere.
laude, rogaruntque ut istam legem suis etiam principibus dare vellet. Ut autem perlecta
sunt ista volumina legis, adstantes et sacerdotes et interpretes seniores,
gubernatoresque civitatis, et ipsi principes multitudinis, ita dixerunt: Quoniam recte,
sancte, et per omnia accurate perfecta est ista interpretatio, par est, ut omnia
permaneant in suo habitu, nec ulla fiat immutatio.
Omnibus ad haec cum approbatione acclamantibus: iussit Demetrius illos, ut haberent in
more, imprecari dira illi, si quis
dicitur fuisse liberatus a morbo.
Accepi etiam de Theodecte tragico poeta, cum voluisset aliquid quod scriptum esset hoc
libro, transferre in quandam suam fabulam, fuisse visum ei ablatum, donec perpendisset
hoc sibi evenisse propter hoc suum factum, et per multos dies reconciliasset sibi Deum
votis suis.
His auditis Rex, et (sicut diximus) accepta a Demetrio legis interpretatione, religiosa
veneratione est eam prosecutus: et iussit magnam curam haberi librorum istorum, eosque
religiose
cognationis utilitas quae 74
confidentiae comes contemptus 83
consilia optima quae 79
consilia sana capere quid 78
consiliariis quibus utendum 81
in Contemptum per quae veniat quis 83
conversationis vis 42
convivium primae diei 56. secundae 62. tertiae 67. quartae 72. quintae 76. sextae
81. septimae 85
convivii adornatio 55
in Conviviis quae
19
sine Erratis quomodo vivere quis possit 77
eruditionis cultura quantum utilitatis adserat 3
Eschlemias 18
eventus quiuis quomodo moderate ferantur 60
existimationis fama per quae amittatur 83
expensarum in captivorum redemptionem factarum summa 11
Ezekias 18
Ezekielus 19
fiducia non in potentia aut viribus suis, sed in solo Deo ponenda 59
fodinis metallorum regiones perdi 39
fortitudinis finis 61
Levis 19
liberorum neglectus maximus 76
luxu abstinendum 62
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.