Your search found 147 occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 63-88:

praesertim doctoribus requirit, inquiens Tit. 3. Discant autem etiam nostri bonis operibus aut functionibus praeesse in necessarios usus, ut non sint inutiles. Ubi omnino eis praecipit, artes liberales et mechanicas discere. Sic et 2. Tim. 2. iubet Theologiam hominibus tradi ad docendum et dicendum idoneis, quo illi eam porro aliis exponere possint, ut manifeste Logicas scientias aut organa requirat in studioso ad Theologiam adhibendo. Sic igitur in domo iuxta Theologiam, veluti iuxta matremfamilias Saram, etiam Agar Philosophia gentilis: sed serviat ac ancilletur, et non dominetur:

aetate allegoriis mire abusi sunt) sese in his exercuerunt: etiamsi quidam excellentis ingenii homines egregium ac dignum imitatione praebuerunt specimen. Exemplorum lectio, et pensiculata eorundem examinatio, magistra ac dux in hac arte erit. Postremo loco dicendum, quis allegoriarum sit usus, et quo usque censeantur admittendae. Sobrie et raro adhiberi debent: semperque habenda auditorum, praesertim infirm orum, ratio. Nam quanquam tu dextre tractes, non tamen omnes eodem sensu atque adfectu percipiunt. Quamobrem consultissimum

10 Sexto atque ultimo loco, distinguentur notis quibusdam praecipua doctrinae Christianae capita, atque Loci communes Theologici, quotquot in Epistola explicantur. Quae res non solum monstrat scripti multiiugem utilitatem, verum etiam instruit, praeformatque animum: ut si quando dicendum sit, habeant studiosi quasi cellaria, unde paratam rerum Theologicarum supellectilem expromant. Haec ita a nobis annotata, cum diligentem, tum sagacem Lectorem reddere queunt. 11 Est Apostolo familiare, Epistolas secare in duas partes principales: quarum priore ea tradit, quae

rebus invisibilibus erit expressio, quae per dissimilia signa monstratur. Unde lapis dicitur, leopardus, et ursa, et vermis. Sacra scriptura pro auditorum viribus et utilitate dimetitur, quae denunciat. Origenes lib. 4. contra Celsum.

EXPLICATIO. Dicendum est, quod quemadmodum ipsi, ubi cum pueris minutioribus oborta est disceptatio, non nostras dicendi vires attendimus, sed illorum imbecillitati nos ipsos accommodantes, non solum his consentanea fabulamur, sed ea etiam facimus, quae ad puerorum videntur emendationem satisfacere, et illis

Cum in monte Oliveti resideret Dominus, et accedentes ad eum solicite discipuli, de captivitate Hierusalem, deque ipsius sciscitarentur adventu: et certe nostis, quam grandi hoc tempus medio dividatur, cum de urbis subversione dixisset, sermonemque de his disputans terminasset, iamque ad dicendum de mundi fine transiret: Tunc, inquit, haec vel illa erunt. Dicendo autem Tunc, non utique tempora quae plurima erant a se discreta, coniunxit: sed illud tantummodo quo eventura erant, tempus notavit, dicens: In diebus illis. Non enim quasi continuo haec secutura monstraret, His posuit:

quae viderint, sed quae dicta sunt, narrant. Hieronymus in 1. cap. Esaiae.

EXPLICATIO. Cum in Esaia dicatur, Visio Esaiae: subiungitur, non quid viderit, sed dicitur, Audi caelum, et auribus percipe terra: et reliqua quae sequuntur. Idemque dicendum de aliis Prophetis. Prophetae nequaquam suo arbitrio loquuntur, sed ex Domini voluntate. Hieronymus in Hieremiae capite 28.

EXPLICATIO. Quia prophetia

vivere, mori, inter se differre, et esse contrarias. Insuper ordo, consecutio, cohaerentia, bisque similia atque contraria, nec tamen singulis universa. De accidentibus voluntatis. Cap. XXI. Quoniam satis dictum est de accidentibus naturarum, dicendum nunc de accidentibus voluntatis. Est autem voluntas vis animi inviolata, sive spontanea, secundum quam diversae atque contrariae cogitationes efficiuntur, et opera. Naturalis in nobis ipsa virtus sit, an spontanea? Naturalis est in nobis boni malique communis

iustificari idem quod iustitiam iam fide partam operibus bonis declarare: quia saepe tunc demum res existere dicuntur, cum agnoscuntur. Inquit igitur ille primum super Gal. 3. hoc modo: Et ideo dicendum est, quod nemo iustificatur in lege, id est per legem. Nam per eam cognitio quidem peccati habebatur, ut dicitur Rom. 5. sed non habebatur per eam iustificatio. Rom. 3. Ex operibus legis nullus iustificabitur. Sed contra Iacob. 2. dicitur: Nonne Abraham ex operibus iustificatus est?

quod nemo iustificatur in lege, id est per legem. Nam per eam cognitio quidem peccati habebatur, ut dicitur Rom. 5. sed non habebatur per eam iustificatio. Rom. 3. Ex operibus legis nullus iustificabitur. Sed contra Iacob. 2. dicitur: Nonne Abraham ex operibus iustificatus est? Respondeo: Dicendum est, quod Iustificare potest accipi dupliciter: vel quantum ad exequutionem iustitiae, et manifestationem. et hoc modo iustificatur homo, id est iustus ostenditur ex operibus operatis: vel quantum ad habitum iustitiae infusum. et hoc modo non iustificatur quis ex operibus, cum habitus

Convenit aliquo modo cum hoc, id quod in Metonymia dixi, interdum maiorem partem significare totum, minorem aut parvam nihil, et vicissim nihil pro parvo poni. 11 De signis universalibus, indefinitis, aut particularibus, dictum est in singularum vocum explicatione, ut hic nihil restet dicendum de eis. Hoc igitur tantum breviter, ac in genere observetur, quod apud Hebraeos adverbium negativum signo universali rei praepositum, vel postpositum, non faciat particularem, sicut apud Latinos: ut Psal. 143, Non iustificabitur in conspectu tuo omnis vivens. Rom. 3, Ex

tanto durior, et quasi obscurior oratio, si simul postponatur antecedens relativo: ut Terent. Restitue me, in quem accepisti locum: pro, Restitue in eum locum, in quo me accepisti. Rom. 6, Obedivistis ex animo, in quem traditi estis typum doctrinae: tametsi hoc potius ad illud prius pertineat. Dicendum enim fuisset secundum communem morem, Obedivistis ei typo aut formae doctrinae, in quem typum, aut in quam formam doctrinae traditi, vel traducti estis. Horum utrumque ad Graecismum referunt. 23 Relativum Qui, quae, quod, saepe cum antecedentibus construitur, non vocis, sed

prolepsis constructionis. ut cum pronomen relativum praeponitur suo antecedenti, aut etiam verbum suo nominativo. Psal. 87, Fundamenta eius in montibus sanctis: Diligit Dominus portas Syon super omnia tabernacula Iacob. Prius ponitur relativum Eius quam antecedens Syon, cum forte dicendum esset: Fundamenta Syon in montibus sanctis: aut Syon sita est in montibus sanctis, quam Dominus diligit super omnia tabernacula Iacob. De quo genere Hebraismi plenius dictum est in constructione Nominum et Pronominum. Iud. 4, Et ipsa quidem habitabat sub palma Debora, inter Rama et

dicitur irasci aut propitius fieri alicuius peccatis, cum ipsis hominibus peccantibus fiat iratus propter peccata, et propitius condonatis peccatis. Sic quoque pronomina affixa interdum adduntur accidenti. Idola argenti sui, quae erant addenda subiecto, nempe homini, cuius sunt idola: dicendum enim fuisset, Abiiciet homo idola sua argentea. Contra etiam nonnunquam praedicata debita accidenti, tribuuntur subiecto. Geneseos 5, Hic consolabitur nos, aut quietem nobis pariet a terra quam maledixit Deus: id est, a maledictione terrae. Quam speciosi pedes Evangelizantium

collectio sit se extensura usque in autumnum, cum iam ad alterius anni proventus arandum et serendum esset. neque enim copiam laboris seu arationis promittit, quae facile haberi potest, sed copiam messis, quae diu occupabit agricolas. Ezech. 14, Sicut est iniquitas quaerentis, sic propheta erit. Dicendum potius, Sicut est iniquitas pseudoprophetae, sic consulentis eum. Non enim pseudoprophetae, sed auditorum aut consulentium eum, peccatum exaggeratur, quod non minus erunt rei, quam ipsemet seductor. Amos 9, Vocate agricolam ad luctum et planctum, ad scientes lamentum: pro, Vocate peritos

novum non semper aptissime conferruminat reliquo textui, sed quasi violentius affigit. Loquor autem non de sensus dissonantia, sed tantum de verborum quadam quasi confragositate: ut Rom. 15, Christus non placuit sibiipsi, sed sicut scriptum est, Opprobria opprobrantium tibi inciderunt in me. Dicendum forte fuisset. Christus non studuit sibi placere aut indulgere, verum omnia ea fecit ac passus est, quae voluntas ac gloria Dei ab eo requisivit, non habita ratione afflictionum, aut ullius ignominiae inde sibi provenientis. Accidit ergo ei id, quod iam olim Scriptura praedixerat, fore, ut

sic etiam contra iustitia, etc. In constructione ponunt Grammatici inter alia exempla Anacoluthi, seu male sequentis aut respondentis etiam hoc Terentii: Nos omnes quibus est obiectus alicunde labor, priusquam id rescitum est, lucro est. Nos omnes, Lucro est, non consonat. Dicendum esset, Nobis omnibus lucro est, vel nos omnes id in lucro habemus, aut censere debemus. Talia sunt prorsus innumera in Sacris: ut Matth. 7, Quis vestrum est homo, quem si petierit filius panem, num serpentem dabit ei? pro, qui, si filius petierit panem, det ei serpentem? Matth. 7,

queat redditum esse membrum, quod praecedentia requirebant. Rom. 8, Quod enim erat impossibile legi, in quo erat infirma per carnem, Deus misso filio suo in similitudine carnis peccati, et de peccato damnavit peccatum in carne, ut iustitia legis compleatur in nobis, etc. Dicendum erat: Quod erat impossibile legi ob defectum humanarum virium in obediendo, ut videlicet aboleret peccatum, et suum ius obtineret, aut flagitatam iustitiam consequeretur: hoc Deus misso filio suo incarnato praestitit, abolendo peccatum, et persolvendo iustitiam legi debitam, seu legem

Esau displicere patri suo Ethnicas mulieres, duxit unam ex sua cognatione, etc. Verum de hoc syntactico repetitionum genere dicemus aliquid in regulis de cohaerentia sententiarum Pauli. Hactenus de repetitionibus Syntacticis dictum sit, iam consequenter de Rhetoricis dicendum erit. Tertium Iterationum genus, quod superius Rhetoricum vocavimus, est itidem multiplex. Fit enim alias ornatus gratia. Explet enim aurem integro sono repetito, quam alio qui nativa illa Hebraeis brevitas explere non potuisset. Adhaec in eo sermone habent tales repetitiones

est profiteri, sine qua esse doctor gentium non valeret. Certe si quid eius proferimus ad exemplum eloquentiae, ex illis epistolis utique proferimus, quas etiam ipsi obtrectatores eius, qui sermonem praesentis contemptibilem putari volebant, graves et fortes esse confessi sunt. Dicendum ergo mihi aliquid esse video et de eloquentia prophetarum, ubi per Tropologiam multa obteguntur. Quae quanto magis translatis verbis videntur operiri: tanto magis, cum fuerint aperta, dulcescunt. Sed hoc loco tale aliquid commemorare debeo, ubi quae dicta sunt, non cogar exponere, sed

David putaverunt se habere vasa cantici, bibentes in phialis vinum, et optimo unguento delibuti, et nihil patiebantur super contritionem Ioseph. Nunquid nam isti qui prophetas nostros tanquam ineruditos et elocutionis ignaros, veluti docti disertique contemnunt, si aliquid eis tale vel in tales dicendum fuisset, aliter se voluissent dicere, qui tamen eorum insanire noluissent? Quid enim est, quid isto eloquio aures sobriae plus desiderent? prima ipsa invectio, quasi sopitis sensibus ut evigilarent, quo fremitu illisa est? Vae vobis qui opulenti estis in Sion, et confiditis in monte

ipsamet potissimum mens inversa est. Ad illud istorum sophisma, omnis substantia est a Deo: Quoddam peccatum est substantia: Igitur quoddam peccatum est a Deo. Opponatur primum responsio Lutheri, piae memoriae, hisce verbis: Ubi impingit vel forma Syllogistica, vel ratio Philosophica, dicendum est ei illud Pauli, Mulier in Ecclesia taceat: et illud, Hunc audite. Impingit quidem Theologia in Philosophiae regulas, sed ipsa vicissim magis in Theologiae regulas. Eundum ergo est ad aliam Dialecticam et Philosophia, in articulis fidei, quae vocatur verbum Dei et fides. Hîc sistendum

ac perspicua oratione studiosi verae pietatis in rebus Theologicis contenti esse possunt ac debent. ἐθλὸν γὰρ τὸ σαφές, καὶ ἁπλοῦς ὁ λόγος τῆς ἀληθείας. Ante omnia autem de dignitate huius linguae dicendum esset, et multa sane ac praeclara sunt, quae in eam sententiam dici possent: sed temporis angustia et rerum aliarum quae dicendae erunt, copia impeditus, tantûm singulis verbis, veluti punctis quibusdam singula notabo. Summa igitur dignitas, amplitudo et veluti maiestas

vitae potus, clementer ob misericordiam et veritatem suam perducat: Amen. ADHORTATIO AD STUDIUM SACRArum Literarum. Non tam more, illo quidem honesto ac utili, scholarum, ut quisque initio novi authoris declamationem habeat, nunc ad dicendum adducor, quam extrema prorsus necessitate rei ipsius temporum ac hominum. Cum enim sacrarum Literarum textum exponere instituerim, easque nos filius Dei summa diligentia scrutari iusserit, et in tanta re plerique nimium frigeant ac stertant: quid obsecro magis a me fieri convenit et

prosopolepsia fascinati iacent, ut nihil non ab illis eximiis dictum vel sine omni diiudicatione, vel etiam contra conscientiam comprobent. Quae duo ingentia mala si non caveantur, plurimum periculi sunt in synodo veritati allatura. Ut igitur eis aliquo modo obvietur, ac resistatur, dicendum est de quibusdam regulis, nostro iudicio, veritati utilibus, quae nobis iam decidunt. De aliis proculdubio alii sapientiores monebunt, et de aliquibus forte in re praesenti de communi consensu deliberabitur et statuetur: tametsi de omnibus prius statui multo tutius commodiusque foret.

huic synodo adiungentur, aut aliquid in ea agent, sacrosancto iuramento gravissime obligentur ad inquirendam et promovendam veritatem omni studio ac diligentia, et ad extirpandos errores, nulla penitus ullius hominis aut affectus habita ratione, ut et paulo ante dictum est. Quinto, dicendum esset de praesidentibus ac gubernatoribus, qui si quae aliae personae maxima pientissimaque diligentia deligantur, certis legibus instruantur, gravissimoque iuramento in sententiam modo indicatam obstringantur. Utile verô admodum, vel necessarium potius esset, ipsosmet principes vel

atramentum, chartam, et similia: et non potius contra clamet, esse intimam sui pectoris voluntatem, et quasi cor ipsum, aut seipsummet: nec chartam illam, sed seipsum, suamque omnem dignitatem ac maiestatem in ea charta contemni. STAPHYLI. De Staphylo quid dicendum in hoc genere sit, ipse propemodum dubito. Nam licet plurimus sit in suis scriptis, in conculcandis et conspurcandis sacris Literis: tamen id aliquanto astutius et artificiosius caeteris agit. Velat enim faciem Christo, et sic demum tanquam nequienti videre, acerbas et impias alapas

Bibliographia locorum inventorum

Click here for a KWIC Report