Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: legem Your search found 1100 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 912-947:912. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] iudiciales leges pertineant. Quod summum est, utprimum potestas executiva aliquid quantumcunque praeiudiciosi extra comitia ordinavit, si status eiusdem abolitionem in diaeta urgeant, solet suum in id consensum plerumque negare. Atque ita, cum eius etiam consensus ad legem perferendam necessarius sit, nullum habet constitutio nostra modum, quo factae eiusmodi per potestatem legislativam extra diaetam ordinationes in irritum valeant revocari. Prostat luculentum eius rei exemplum in responsis, quae postremis comitiis potestas executiva
913. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] status contulisse supra ostendimus, submovere sicque efformandam in his comitiis constitutionem ita praemunire, ut nullus etiam successorum eius eam amplius evertere possit. Si id ipsum pro fundamentali lege declaretur, quod princeps nullam prorsus extra diaetam legem perferre, sed eas tantum, quae in comitiis statuuntur, effectui dare possit: si statuatur ut, si quae tamen seu vero, seu specioso praesentaneae necessitatis titulo ordinaverit, ea in primis comitiis ante omnia in examen revocentur, et si quid eorum publico bono non
914. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] fabricas opportuna media proponantur: cum inter haec unum e praecipuis sit, ut multae a laboribus agriculturae residuae manus adsint: cum denique has in Hungaria adhuc deesse, in Elaborato status actualis §-pho 51. ostensum sit, censebat Deputatio legem illam non tantum porro etiam confirmandam, sed ad alia etiam onera publica extendendam esse. § 2. Imo si ejusmodi coloniae etiam e nativis, observatis, quae Articulo 35.
915. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] e Regno eliminentur. Motivum. Scopus projectatae legis est Judaeos ad amplectendum certum alimentationis statum cogere, ad hunc assequendum nullum aliud medium superesse videtur quam eorum, qui legem implere nolunt, Eliminatio, ad hos autem uti et exteros discernendos Testimoniales illae necessariae videntur. § 7. Omnis etiam Zingarus aut subditelam alicujus dominii assumere
916. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 | Paragraph | SubSect | Section] enim omnes ejusmodi leges ineffectuatae manebunt, et ideo Deputatio in omni simili casu idem remedium compulsivum proponit. § 20. Clerus junior omnium per legem receptarum religionum cursum oeconomiae practicae absolvat, et obtenta super facto in linea hac profectu testimonia eidem pro commendatione, ad meliora beneficia obtinenda, deserviant. Motivum. Ut scopus
917. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 | Paragraph | SubSect | Section] adulterationem cautelis actum fuerit, talia se impedimenta evolvent, quae nonnisi lege
publica removeri possunt. Quodsi vel de aequali vasculorum mensura, observanda, vel de
stigmate aliquo stabiliendo actum fuerit, jam ad id observandum Domini terrestres nonnisi
per legem obligari possunt, et ideo Deputatio haec, elaborandum per Consilium Projectum, in
Comitiis referendum esse existimavit.
Articulus IX.
influxum extraneo
dicasterio in negotia Hungarica, quod in Regno independente, uti Hungaria est,
sustineri non potest; deinde hac ratione residentes in Hungaria Abaldi Officiales contra
communem non modo Hungariae, sed omnium aliorum etiam Regnorum legem a jurisdictione
ordinariorum localium magistratuum eximuntur. Vitiosa autem ideo est, quia hac ratione omne
ejusmodi negotium duplicem circulum peragere debet. Interest itaque ut res ad naturalem
suum cursum reducatur, nempe ut officiales Abaldi negotia sua
perspectum habeant, cum secus in earum promotionem efficaciter cooperari vix
possint. Et tamen apparuit e §-pho 42. et 43. Elaborati status actualis quam
inadaequatae hactenus de iis relationes submissae fuerint. Ut obligatio haec legalis
evadat, Deputatio legem hanc perferendam esse demisse existimavit.
Articulus XVII.
magistri nullos sodales habere possent.
Quod proponenda regulationis puncta attinet, horum pleraque jam via politica non
obstantibus vetustiorum caeharum privilegiis praescripta et forte ideo tantum effectui
plene mancipata non sunt, quia necdum hactenus in legem abiverunt.
Praecipuum autem videtur illud, ne hi coetus sibi ipsi relicti tam facile in excessus
prolabi possint, sed habeant sibi praepositum commissarium qui eos et dirigat et observet.
Ideo hic via etiam politica jam praescriptus fuit.
annuas de cassis his rationes inomisse exigat, eas revideat, et cum
difficultatibus, aut reflexionibus suis magistratui pro decisione praesentet.
Motivum.
Et haec via politica jam disposita, sed minus effectuata fuerunt. Forte si in legem
abeant, exactius observabuntur.
§ 53.
In assumendis tyronibus testimonium de legitima nativitate non requiratur, pro consequendo
magisterio paradigma non exigatur; denique peregrinandi obligatio
Motivum.
Hanc provisionem caehae maxime refugient, non tam propter concurrentiam, quam ideo, quia
ordinatio haec eos impediet, ne de pretio artefactorum suorum ita facile condicere possint:
verum et justitia et ratio publici legem hanc perferri omnino exposcit.
§ 56.
Absolute propria alicui opificio fabricata alterius speciei opifici non liceat elaborare.
Si tamen fabricatum aliquod, quod aut aequivocum sit, aut vel aliquem cum alio
Articulum 10. agnita est, admitti non potest. Sed
nec secus ullum inter tricesimalia et alia politica aut judicialia negotia discrimen
subversatur. Sicut enim illa Consilio Locumtenentiali, haec Juridicis Dicasteriis, ita
tricesimalia Camerae Hungaricae per legem delata sunt 1554. Articulo 11.
1630. 15.
1635. 30 .
Et tamen tricesimalis manipulatio, ut in Elaborato Status Actualis §-pho 54.
et 59. ostensum est, bis jam a domesticis dicasteriis avulsa
bis jam a domesticis dicasteriis avulsa et ad extraneas
jurisdictiones translata fuit, nempe sub Augusta Maria Theresia ad Consilium Commerciale
Germanicum, sub Augusto vero Josepho II. ad Directionem Tricesimalem Viennensem: itaque ne
id amplius eveniat, Deputatio legem hanc proponendam esse demisse existimavit.
§ 61.
Directio Commercii tantum via Consilii Locumtenentialis exerceri potest: itaque, in
quantum res tricesimalis cum objecto hoc nexum habet, Consilium in hoc
annuas tricesimales tabellas habere debet, et quales tricesimatoribus etiam
peculiares instructiones extradentur, et an portorium alicujus mercis elevari, vel deprimi
expediat, ignorare non potest; quare ad evitandas dicasteriorum collisiones, Deputatio
disertam hanc legem demisse proponendam esse arbitrabatur.
§ 62.
Subsistentem modo tabellarum tricesimalium formulam Consilium revideat, et aliam, modernis
circumstantiis magis conformem, Suae Majestati pro benigna
impediunt, et varias mercatores vexandi occasiones praebent, adeoque commercio noxiae sunt.
Interest itaque, ut harum status per Consilium simultanee cum Camera cognoscatur, et facta
in Comitiis relatione, mediterraneae, quae utiles sunt, stationes, per legem
stabiliantur, reliquae vero sufferantur. Neque id pro novo, aut inconsueto reputari potest,
cum antea et in veteri et in nova legislatione ipsae
limitanearum tricesimarum stationes in Diaeta defixae fuerint; nempe 1498.
seu a quibus mercibus tricesima dependi debeat; jam in veteri legislatione
1492. Articulo 27. minutae merces, quae valorem unius floreni non aequant, a portorio
tricesimali eximebantur, id quod recentior etiam legislatio confirmavit, 1553. Art. 18.
defixumque hoc per legem principium in elaboratione recentiorum vectigalium adeo religiose
observabatur, ut adhuc vectigalis 1784. praeambulo insertum fuerit: ne nobiles seu ab
eductis extra Regnum pro propria tantum necessitate allodialibus, seu etiam ab
inductis pro
cum nunc benignitate Principis suus
legislationi cursus reseratus sit, ne fluctuans continuo vectigal commercium Hungaricum
ultro affligat, interest ut regulativa et inportationis, et
eductionis, et transitus principia per legem defigantur;
activitate haec ad specificas merces applicandi, laboremque suum benignae ratificationi
immediate substernendi concernentibus dicasteriis porro etiam relicta.
Articulus
ad se adtraheret, sicque Germanicas Provincias exhauriret;
deinde quia Germanicae Provinciae longe majora atque Hungaria onera sustinent, adeoque
justum videatur, ut pro his fundus per favores vectigalis iisdem conservatur. Proinde cum
ad perferendam in Hungaria legem principis assensu opus sit, sustinetur ab adverso, quod
hujus non intersit, ut talibus legibus, quae favorabilia pro vectigali Hungarico principia
continerent, assentiatur.
Ac id quidem quod in casu illo, ubi Monarchia e duobus distinctis, et ab invicem
ita coalescerent, ut
favores, quos Germanicae Provinciae in vectigali Hungarico obtinerent, per eos, qui
Hungariae in Germanico vectigali vicissim obtingerent, se mutuo compensent;
tractatus autem ejusmodi in proximis Hungariae Comitiis relatus in legem
referatur, pro basi respectivorum vectigalium tamdiu deserviturus, donec mutandae forsan
commercii circumstantiae novum iterum tractatum deposcant.
Verum via tractatus distincta est a via legislationis,
reseretur.
Caeterum nocivas illas commercio Hungarico prohibitiones legislatio Hungarica eo potiori
jure abrogare potest, quod hae citra ullum non modo suum, sed Hungaricorum etiam
dicasteriorum influxum emanarint, quodve contra jam praeexstantem Regni legem
intercesserint. Dum enim Articulo 116. 1723. statuitur, ut Consilium prospiciat
quo naturalia quoque in sortem mercium inducendarum a quaestoribus
acceptentur, nihil utique aliud per id intelligi potest, quam ut merces tales, quae
nihil utique aliud per id intelligi potest, quam ut merces tales, quae
productorum Hungaricorum exportationem promovere possunt, non tantum non prohibeantur, sed
potius inductio eorum per constituenda ipsis modica portoria facilitetur. Et hoc sensu
acceptam hanc legem ipsa Augusta Maria Theresia pro principio
confecti 1754. vectigalis adoptavit, prout id ex hujus praeambulo apparet.
§ 69.
Singulus privatus merces etiam
– Hic autem per id jam obtinetur, si earum commercium prohibeatur;
nam quod privati non obstantibus superius defixis aggraviis invehent, id adeo exiguam
summam efficiet, ut haec attentionem legislationis non mereatur.
Principium autem hoc in legem publicam referendum esse Deputatio haec eo magis
existimavit, quod in Hungaria facultas rebus suis libere utendi fundamentalem Nobilium
Regni praerogativam constituat.
§ 70.
Portoria
portorio nunc quoque haud adeo magnum discrimen
intercedit. Interest tamen, ut hi quoque perfecte exaequentur. Et ad hanc classem pertinent
omnia ferme naturae producta, nisi necessarium pro aliqua fabrica materiale constituant.
Quare quoad haec Deputatio sequentem legem perferendam esse existimavit.
§ 84.
Materialia tamen illa, quibus Hungaricae fabricae egent, graviori tantisper portorio etiam
in eductione ad Germanicas Provincias subjiciantur, et quidem ab ea
Croatico, favores hi quoad Portum
Fluminensem revocati; sed per vectigal 1784. eidem restituti fuerint, quodve
iisdem hodiedum perfruatur: quare ne favores hi littorali Hungarico iterum
adimi possint, principium hoc in legem referendum esse videbatur. Caeterum possunt quidem
circumstantiae commercii aliquam in ipsis his favoribus seu quoad speciem
articulorum, seu quoad quottam
portorii mutationem deposcere; cum tamen Tergestum et
ad potestatem executivam pertinet hanc etiam auditis localibus jurisdictionibus
determinare. Caeterum omnia quidem haec ad usque etiam eodem tramite procedebant, cum tamen
id nulla hactenus lege constitutum fuerit, rationibus publici conducere videtur, ut id
quoque in legem diserte referatur.
§ 99.
Omnes hae viae interea, donec fundus publicus constabilitus fuerit, gratuitis, uti
hactenus usus invaluit, laboratoribus perficiantur. Ne tamen id in sensibile plebis
non ardenter optaret, ut plebs onere hoc
nunc statim sublevari possit. Verum cum indispensabilis haec status necessitas ante
constabiliendum fundum publicum nulla alia ratione expleri possit, nihil
reliqui videtur, quam ut certi oneri huic limites per legem defigantur. Hactenus enim illud
arbitrarie, adeoque diversimode imponebatur. Proposita clavis pro domibus populosis
sat moderata esse videbatur; si enim duos manuales mittat spatio duarum, si duos
jugales spatio unius hebdomadae totum laborem
validitate impedimenti quaestio oriatur, haec testimonio judicis facilius dilucidari
possit; potest autem judex ad assignandum commodum depositorium vel ideo obligari, quia et
hujus census, et fatigia sua, ut mox dicemus, eidem persolventur; si autem impositae per
legem obligationi huic non satisfaciat, justum est ut compensatione damni teneatur.
Interest etiam ut judex ad edocendum ocyus de hoc incidenti proprietarium obligetur, quia
quo citius hic de mercibus suis disponere potuerit, eo minus in illis damnum emerget.
quidem haec hactenus politica tantum via tractabantur, sed plane ideo, quia legis
sanctione carebant, saepe difficilis, quandoque impossibilis etiam erant executionis.
Interest itaque ut Consilium opus hoc in Comitiis referat, quo illud, postquam revisum
fuerit, in legem referri possit.
Articulus XXXVI.
Theresia, licet nulla adhuc lex obligatoria eatenus exstiterit, hujus
rei exemplum in paludibus Sárviziensibus editum fuit, et tunc proprietarii in
obversum libere disponendi facultatis ad suppeditandos sumtus cogebantur. Cui tamen
inconvenientiae per legem hanc obviatur.
§ 132.
Si e compluribus stagni alicujus, quod nullum cum generali navigationis plano nexum habet,
compossessoribus pluralitas eorum exsiccando illi manum admovere velit, hi id ipsum
testimonialium et scriptae facultatis vel
ipsa in textu allata ratio satis evincit, nempe, ne sub hoc praetextu perniciosi homines
per Regnum oberrare possint. Ut haec gratis expediantur, aequitas ipsa postulare videtur.
Ne vero cupiditas legem hanc violare possit, specifica poena defigenda videbatur. Plurimae
enim leges ideo tantum non observantur, quia earum transgressioni nulla specifica poena
statuta est.
Domalis per incolas Germanicarum Provinciarum in Hungaria exerciti quaestus
et sicut omnes alias merces, ita etiam pecora in
hebdomadalibus nundinis distrahi admittat. Non inferetur per id injuria iis, qui ejusmodi
privilegia jam impetrarunt; nam respectu eorum ad idem recidit: an pecuariae nundinae per
privilegia multiplicentur, vel vero per legem pro liberis declarentur; contra id autem nec
nunc querulari possunt, si omnes sui in legali distantia vicini privilegium ejusmodi impetrent. Si modernorum privilegiatorum situatio pro quaestu pecuario idonea
est, ipse naturalis commercii cursus
aut fabricas erigent aut notabile exportationis commercium
exercebunt, isthoc legis beneficio priventur.
In reliquo id suapte alioquin intelligitur, quod favores hi in quantum se ultra tenores
Articuli 117. 1723. extendunt, nonnisi post publicatam legem locum habere
possunt.
Quoad objectum Fundi Publici.
§ 147.
Cum pecuniarii succursus seu in decernendis
proprietarius, una huic, altera medietas
principi competat. Imo si res non in pecunia aut clenodiis, sed in utensilibus aureis aut
argenteis consistat, titulo antiquitatum totum principi cedere solet. Interea
non est dubium, quin usus hic per legem, si principis assensus accedat, mutari possit. Verum
inventi thesauri, praesertim notabilioris, casus post tot annorum pacem adeo raro occurrit,
ut ex hoc objecto fundus publicus exiguum admodum capturus sit incerementum. Nihil tamen
obstare Deputationi videtur
merita autem censui alicui subjicere non convenit.
A paritate rationis hujus nec impetratio publici officii taxa aliqua
afficienda videtur; qui enim publico servit, jam per id ipsum congruum eidem censum
dependit. Verum invaluit praeter legem usus ille, ut singulo, qui officium regiae
collationis gerit, certa stipendii pars titulo conflandae inde pro viduis ejusmodi
officialium cassae quotannis detrahatur. Cum in prima statim tam politicorum,
quam et juridicorum dicasteriorum
earum pretii parte denuncianti, aut eas
apprehendenti addicta, praevaricatio haec saepius detegetur. Caeterum pleraque quidem, quae
hic ponuntur, per posteriores normales resolutiones Regias alioquin stabilita fuerunt: ut
tamen tanto exactius observentur, in disertam legem referenda videbantur.
Ad §-phum 3. Complures etiam aliae nationes articulos luxus distinctis
impositis gravarunt, et aliquem sibi inde fundum publicum conflavere. Imposita haec
ordinarium proventum tricesimalem, qui Aerarium Regium respicit, non
porro etiam retinendum, sed cassam hanc a generali arharum fundo simpliciter separandam, per Cameram Hungaricam
administrandam, et exinde pensiones nonnisi viduis Hungarorum decernendas esse Deputatio
existimavit.
Ut hoc tanto magis per legem determinari possit, discutienda quidem forent omnia, quae
circa institutum hoc vigent normalia, utpote circa tempus, a quo salaria decurrere
incipiant, circa detractam carentialem et characterialem, circa mensem emortualem, et his
similia, cum in his saepius
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.