Your search found 1744 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1585-1721:

3 Iberi vero descendentes Foenicum. 4 Celtae bellarunt imprimis cum Iberis, tandem pace se unierunt. 5 Tertius populus notus est Carthaginensis, hi originis sunt Africanae, ubi celeberrimum imperium eorum fuit; hi erant Foeniceae originis, etiam nempe coloniae Foenicum. 6 Et per Elissam, uxorem Sicchei, fundata fuit civitas Carthaginensis; quam poetae Didonem dicunt. 7 Hi Carthaginenses vi auri in Hispania tracti et detenti sunt 300 ante Christum natum

et mores Romanorum victorum quoque imbuerunt. 5.1 Primi invaserunt Vandali, Suevi et Alani Hispanias imperio occidentali extincto; hi ex Germania receperunt se ad Hispanias. 2 His aliqui etiam Syrnigos adjiciunt, sed cum Alanis idem erant; Vandali et Alani cum initio saeculi 5‑i venerunt in Hispanias 409‑o anno. 3 Hinc dein in Portugalias se receperunt; relicta tardius Europa in Africam migrarunt, in provincias orientalis imperii, circa 428. in regione Carthaginis; hoc regnum eorum

extensum et ampliatum est; nam in Galliis, ipsa quoque Africa provincias habuerunt, ubi hodie Marocanum Imperium est. 2 Imperium tamen hoc ad tempus extinctum est ineunte saeculo 8‑o seu 711‑o anno, et quidem per Saracenos, seu Mauros; hi incolae Africae erant, Mahomedanaeque religioni addicti (Mahomed ex Arabia oriundus saeculo 6‑o religionem suam fundavit tardiusque totam Africam Asiamque occuparunt eius asseclae); enatis ergo dissensionibus extrudere voluerunt Gothos ex Africa, imo etiam in Hispania eos adorti sunt, et primo 711

Biscaja, Gallitiaque montosa; hic sex 7‑ve annis latitantes consultantesque tandem devenerunt in eligendum ducem sibi Pelagium; hic ex veteri Gothorum regia stirpe oriundus Kindasvindae, regis Gothorum, nepos erat; instruxit copias, collegitque armatos; vires Saracenorum divisae erant jam in plures praefecturas et partes; pugnavit feliciter dominatumque suum extendit ulterius circa 718 et ulteriores annos; post Pelagium subsequi duces etiam strenue se gesserunt contra Saracenos, qui etiam ex Francia ejecti sunt per reges Francicos usque ad Eborum fluvium,

regnum debuit agnoscere dominium aulae Castilianae, solvendo eidem tributum. 16 Regnum Castiliae et Aragoniae per sponsalia connexum est apud Gothos; ultimatim omnia alia minora regna reciderunt ad haec duo regna. 17 Saec. ergo 15 quatuor erant status in Hispania, regnum Granatense, Castiliae, Aragoniae et Navarrae. 18 Ad regnum Castiliae pertinebat ipsa Castilia, Legio, seu Leona, Gallitia, Asturia, Quibusgoa, Alaba, Biscaja, Estremadura, Andalusia et Murtia. 19 Aragonia

emigravit ex Hispania, et partim in Africam partim in Portugalliam se receperunt; idem etiam cum Saracenis contigit et quidem ad 17,000 familiarum, proin cum maximo totius regni dispendio, qua ingentem vastitatem reliquerunt hi homines, qui etiam seduli opifices magnique artifices erant in Hispania, proin et opulenti erant, ingentem quantitatem pecuniarum et thesauri secum etulerunt ex regno. 16 Non tamen omnes emigrare potuerunt, aula etiam omni conatu in eo desudavit, ut convertat et retineat subditos suos,

Africam partim in Portugalliam se receperunt; idem etiam cum Saracenis contigit et quidem ad 17,000 familiarum, proin cum maximo totius regni dispendio, qua ingentem vastitatem reliquerunt hi homines, qui etiam seduli opifices magnique artifices erant in Hispania, proin et opulenti erant, ingentem quantitatem pecuniarum et thesauri secum etulerunt ex regno. 16 Non tamen omnes emigrare potuerunt, aula etiam omni conatu in eo desudavit, ut convertat et retineat subditos suos, hinc partim policitationibus,

pulsavit donec persuaso confessario reginae Iohanne Peretz Franciscano reginam quoque permovisset, ut 17,000 aureorum resolveret pro hac expeditione, instructis ergo omnibus necessariis tribus navibus iis occidentem versus coepit suos inquisitiones, ubi jam insulae Azores detectae erant. 3 Excessit 3‑a Aug. anno 1492. post 70 dierum iter; jam repperit insulam Antillam, quam Szant Salvador denominavit, anno sequenti redivit domum, ubi admiralis (seu archicallasi) Indiarum titulo honoratus est. 4 Sequenti anno rursus

sicque nova Liga contra Ludovicum 12 inita est cum Venetis, Gallique exstirpati sunt ex Italia per Ligam Sanctam, a capite pontifice sic dictam. 3 Hinc ingens odium enatum est inter Ludovicum 12 et Iulio Pontifice. 4 Cardinales male contenti erant cum Iulio, qui bellicosus homo parum curavit ecclesiam sed tantum politica Europae; hinc Pisae convenerunt patres cum cardinalibus; Iulius ergo cum sibi adhaerentibus patribus Romae convocavit concilium; Ludovicus ergo, ut affligat Iulium pontificem, defendit Concilium Pisanum;

duxerunt esse feudum virile, non foemineum, proin eos respicere hunc ducatum; hunc ergo ducatum repetiit Carolus ut portionem avitae suae haereditatis. 15.1 Quinta causa fuit comitatus Flandriae et Artesiae; hi ducatus origine a sua ! erant feuda coronae Gallicanae. 2 Imperator venit ad possessionem harum provinciarum, ergo Carolus fuit vasallus quoque Francisci; hoc rursus dedignabatur facere imperator et negavit ducatus esse feuda Galliae.

2 Imperator venit ad possessionem harum provinciarum, ergo Carolus fuit vasallus quoque Francisci; hoc rursus dedignabatur facere imperator et negavit ducatus esse feuda Galliae. 3 Hae ergo erant causae enatorum bellorum; quo accessit etiam lis de regno Navarrae per Ferdinandum Catolicum astutia Galliae avulsum, et Hispaniae connexum. 4 Galli ergo grassantibus Hispanis dein irruperunt in Navarram, inde tamen expulsi sunt; sed 1521‑o errupit

huius fuit quod filium suum sacrae inquisitioni tradiderit, ubi etiam peremptus est, et eodem anno etiam Isabella mortua est, non sine suspitione veneni. 24.1 Ad haec tempora recidit etiam expeditio quam habuit Philippus contra Turcas, qui potentissimi jam erant his temporibus etiam in Europa; subegerunt enim insulam Cyprum, per quam toti Italiae formidabiles effecti sunt; Pius ergo 5‑us pontifex vigebat omni modo ut unitis viribus agatur contra Turcas; Phylippus ergo cum Venetis et pontifice huic expeditioni praefecit fratrem suum

et Phylippus 5‑us nondum inter se convenerunt; et sic Hispani post paucos annos bellum renovarunt; nempe 1716., cum recte Carolus cum Turcis implicitus esset, tunc occupaverunt Siciliam et Sardiniam fere nemine resistente; Carolus provocavit garantes partes contra Philippum; primi erant Galli; mortuo enim ibi Ludovico 14‑o successit pronepos Ludovicus 15., qui sub ducis Aurelianensis Phylippi gubernio regnavit, hic ergo promptus erat ad bellum, ut sibi amicos conciliaret exteros; fuit enim valde lucrosum tutorem esse in Galliam; acceserunt etiam Angli; anno

enim Galli jam pridem ducatui Lotharingiae contermino regno suo, saepe habuerunt cum ducibus Lotharingiae altercationes, subegerunt sibi eum, et iterum restituere debuerunt; de hoc ergo acquirendo nunc egerunt; duces Lotharingiae circa ea tempora erant Franciscus, parensIosephi 2‑i, et Carolus, gubernator Belgii; horum ergo duorum vexatorum a Gallis principum partes tuitus est Carolus 6‑us, eos Viennam detulit splendideque educavit, ita ut dein plane filiam suam Mariam Theresiam Francisco in uxorem dedit; Galli ergo urgebant

nempe subditi Anglicani cum Anglis tantum etc.; hinc ergo exortum est bellum in Florida et Canada; hoc bellum dein continuatum est per plura regna; anno enim 1740. mortuus est Carolus 6. in Octobri; emersit ergo hic rursus quaestio de successione foeminarum; primi erant Hispani qui protestati sunt contra sanctionem ex eo quod acceptatio eius prior sit praejuditiosa successoribus suis; dixit enim stirpi suae prioritatem competere prae Mariae Theresiae, cum eius stirps ex linea seniore procedat, Mariam vero Theresiam tantum ex juniore linea;

oeconomiam et statum militarem, quae omnia neglecta sunt; sacram inquisitionem etiam restruxit et regulavit. 14 Anno '66. domestico tumultu Madrittae exorto coactus est rus petere, malum tamen suffocatum est praemature. 15 Rationes hae erant: quod ille decreto suo voluerit vestimentum ipsorum reformare, pallia nigra, et decussatos pileos ipsis prohibere, et vestimenta Gallica invehere; Hispanica ergo plebs ceteroquin infensa Gallis tumultum excitavit, multi etiam Galli transiverunt ad Hispanos, imo primaris regis

frumenti restituit ad commune pretium, venationem regiam vehementer restrinxit, pro bono et commodo plebis, ad duo tantum loca. 20 Debita priorum regum declaravit pro debitis coronae, proin pro suis. 21 Haec enim debita jam quasi caduca erant et nullus regum curavit exsolutionem eorum; ille ergo in se suscepit exsolutionem. 22 Inter domum Austricam nostram et Hispanicam ergo intercedit vinculum magnum affinitatis; Iosephus enim 2. anno '60. duxit Phylippi, ducis Parmensis, filiam Isabellam; qui

fuit pars Hispaniae Romanae; hinc et hodie saepe eodem nomine compellatur; sub potestate Romanorum permansit usque interitum imperii occidentalis seu usque saeculum 5‑tum. 2 Variae enim barbarae gentes per Hispaniam grassatae etiam Lusitaniam invaserunt; primi erant Alani, eos secuti sunt Vandali et Suevi, qui omnes ex Hispania transiverunt sedesque suas fixerunt; Alani tamen regnum ibi non condiderunt, sed primi erant Svevi qui regnum fundarunt sedesque fixas ibi habuerunt, prouti in Hispania. 3 Eorum regnum ab anno

saeculum 5‑tum. 2 Variae enim barbarae gentes per Hispaniam grassatae etiam Lusitaniam invaserunt; primi erant Alani, eos secuti sunt Vandali et Suevi, qui omnes ex Hispania transiverunt sedesque suas fixerunt; Alani tamen regnum ibi non condiderunt, sed primi erant Svevi qui regnum fundarunt sedesque fixas ibi habuerunt, prouti in Hispania. 3 Eorum regnum ab anno 440. usque 584. floruit in Lusitania; tunc enim a Visigothis extinctum est tam in Hispania, quam in Lusitania sub duce

Henricus rex Franciae, et Robertus; huic donavit parens Robertus ducatum Bourgundicum, et ex huius linea dicunt plurimi condescendere hunc Henricum, et quidem aliqui filium, aliqui dicunt nepotem fuisse. 2.1 Per tempora, quibus Castiliani reges impliciti erant bellis, factum est ut saepe principes alii succurrerint iis; et sic etiam Henricus hic accurrit Alfonso 6‑o; pro quibus fidelibus servitiis ipsi provincias Portugallicas gubernandas dedit; dein uxor Alfonsi fuit soror patris huius Henrici, et hinc ei carissimus fuit; aliquo

tam quoad immunitates, quam quoad dignitates; imo etiam jus circa sacra concessit Pontifici in suo regno; haec 1289. anno acta sunt cum Nicolao 4‑to pontifice. 6 Sub idem tempus jam contra ordinem templariorum variae accusationes et suspiciones oriebantur; hi erant equites religiosi qui ex voto suo obligabantur decertare contra Turcas tempore expeditionum; erat nobilissimus et ditissimus ordo; concitarunt ergo sibi invidiam principum; accesserunt etiam eorum aliqui excessus, et hinc per Phylippum pulcrum regem Galliae exstinctus est ordo

throno dejicere voluit; inter has turbas anno 1351. decessit, ei successit Petrus I. filius Rigorosus, et juxta alios etiam Crudelis dictus est, ob nimiam severitatem in exercenda justitia; hinc etiam Iustitiarius dictus est. 10 Maxime saevit in eos, qui ansa erant necis uxoris suae. 11 Limites potestatis regiae extendit magis, restringendo ecclesiasticos et status regni; temporibus enim iis plurimum restricta erat potestas principum et regum, ob nimiam cleri et nobilium potestatem et influxum; multas saluberrimas

anno '506. Iulius 2. pontifex hunc Tortesilensem tractatum ratihabuit. 3 Anno '494. decessit Iohannes 2.; ei successit proximus agnatus, cum sine prolibus moreretur; Alfonsus enim eius filius, jam uxoratus, ex equo prolapsus, anno '91‑o mortuus est; duo erant principes, qui quaerebant successionem: Maximilianus imperator et dux Deviseo Emanuel; hic enim dux et Iohannes ex communi stipite descendebant, nempe ex Eduardo, cuius erant nepotes; Maximilianus vero imperator per sexum foemineum fuit conjunctus, mater nempe eius fuit

moreretur; Alfonsus enim eius filius, jam uxoratus, ex equo prolapsus, anno '91‑o mortuus est; duo erant principes, qui quaerebant successionem: Maximilianus imperator et dux Deviseo Emanuel; hic enim dux et Iohannes ex communi stipite descendebant, nempe ex Eduardo, cuius erant nepotes; Maximilianus vero imperator per sexum foemineum fuit conjunctus, mater nempe eius fuit Eleonora, quae fuit filia Eduardi regis Portugalliae, sed Portugalli magis favebant Emanueli, et hinc etiam rex salutatus est anno '495. 4 Hic Magni

est, comitia dein in urbe Tanoro indixit, in quibus privilegia nationis confirmavit, novaque ipsis complura promisit jura; et sic Portugallia peregrino principi subjecta fuit; Antonius de Crato se ad insulam Terceram, quae est una ex insulis Asoriis, quae omnes Crato addictae erant, recepit; domi ergo firmatus classem expedivit ad subjiciendam Terceram, ubi clade navali victus Antonius etiam hinc profligatus est; caeterae ditiones omnes Africae, Americae ultro se subjecerunt potestati Phylippi. 3

Europae, et in his semper Portugallia, ob situm suum, lacessita fuit a hostibus Phylippi, cum jam nunc pro uno corpore cum Hispania considerata sit; dein plus etiam utilitatis habebant hostes Phylippi ex Portugallia diviti tunc adhuc, quam ex Hispania; Belgae foederati maxime noxii erant Portugallis, hi enim rebellantes contra Phylippum, cum eos armis supprimere non potuisset, conatus est eas egestate et penuria sibi subjugare; harum enim sterilium provinciarum ramus sustentationis fuit piscatio, et navigatio, illi permultum ergo lucrati sunt ex commercio

hic habuit filium Ferdinandum 1‑um, hic 2‑um Ferdinandum, hic Iacobum, hic Theodosium, hic Iohannem, hic Theodosium 2, et huius filius fuit Iohannes 4‑tus). 3 Iohannes hic difficile bellum sustinere debuit cum Hispanis; ipsae etiam aulae Europeae divisae erant inter Phylippum et Iohannem; sic Galli, Angli, Sveci Iohannem pro libero recognoverunt, una cum Hollandis, sed vicissim aula Caesarea Germanica fuit pro Phylippo, aula etiam Pontificis, sed Portugalli paratiores erant ad schisma faciendum quam ut se subjiciat Hispanis; initio

sustinere debuit cum Hispanis; ipsae etiam aulae Europeae divisae erant inter Phylippum et Iohannem; sic Galli, Angli, Sveci Iohannem pro libero recognoverunt, una cum Hollandis, sed vicissim aula Caesarea Germanica fuit pro Phylippo, aula etiam Pontificis, sed Portugalli paratiores erant ad schisma faciendum quam ut se subjiciat Hispanis; initio enim Phylippus non potuit agere contra Portugallos, ob bella cum Gallis, Anglis; videntes se sic efficere non posse quodpiam, profusis multis pecuniis conati sunt Hispani in ipsa Portugallia seditionem incipere, et

aequivalens stipulati sunt Portugalli, anno 1661; haec tamen pactio effectum non habuit, sed iterum recruduit bellum, anno vero '69. finalis pax inita est; procedente bello Phylippus, cum se liberasset a Gallis, omnes vires convertit contra Portugallos, sed nil effecit, adjuti enim erant ab Anglis, Gallis et Belgis. 16.1 Interim domi frater Alfonsi Petrus vestigia pressit matris suae contra Alfonsum, instigabant enim monachi et adulatores Petrum quod Alfonsus non sit eius mentis, et hinc altercationes enatae sunt; anno 1666.

suo; institutio haec patriarchatus erat paradoxa, nam totum regnum erat jam divisum in diaeceses et archiepiscopatus; Ullissipona erat sub jurisdictione archiepiscopi, hinc egit Iohannes, ut Pontifex capellam suam aulicam elevaret ad dignitatem ecclesiae metropolitanae, et sic duae erant metropolitanae dein in urbe; hinc Iohannes divisit urbem in novam et veterem, occidentalis eius pars nova, orientalis vetus dicta est, et sic partem novam cessit novo metropolitae, veterem vero permisit antiquo; haec dein divisio civitate

incidit ad haec in morbum Iohannes, quo multis annis vexabatur; anno '748. peculiari titulo a Benedicto 14‑o pontifice ornatus est, nempe regis fidelissimi; sub rege hoc languido et aegroto ipsa negotia, quae sub Franciscani pontifice Caspari regimine fiebant, languida erant; decessit 1750; successit ei Iosephus Emanuel filius; hic usque '72. annum regnavit; hic adjecit animo, ad mendanda ea quae male aut languide sub patre gesta sunt, maxime sub ministerio Bombalii; anno '753. cum Hispania se in tractatum immisit propter insulam S. Sacramenti, ob

anno '61. natus est filius Franciscus, qui anno '88. decessit, sed '62. natus est alter filius; Iosephus habuit cum pontifice Clemente 13. summas altercationes ob ordinem Jesuitarum cassatum et Pontifici transmissum ad Italiam; haec sponsalia etiam erant contra jus canonicum; offensus Josephus legatum Romanum misit domum, idem fecit Pontifex; Iosephus rursus fere in belli contentionem devolutus fuisset, si Angli ei opitulati non fuissent; scimus enim his temporibus bellum arsisse in Europa tota, ob successionem Mariae

Josephus legatum Romanum misit domum, idem fecit Pontifex; Iosephus rursus fere in belli contentionem devolutus fuisset, si Angli ei opitulati non fuissent; scimus enim his temporibus bellum arsisse in Europa tota, ob successionem Mariae Theresiae; Angli enim pro parte Austriacorum erant, Galli cum Hispanis conati sunt Portugallos in foedus suum, et contra Anglos excitare, sed Josephus observata stricta neutralitate elusit ipsos; hinc '62. Hispani coeperunt lacessere Portugallos, sed Angli causam belli scientes prompti ferendis auxiliis erant, repraesseruntque

parte Austriacorum erant, Galli cum Hispanis conati sunt Portugallos in foedus suum, et contra Anglos excitare, sed Josephus observata stricta neutralitate elusit ipsos; hinc '62. Hispani coeperunt lacessere Portugallos, sed Angli causam belli scientes prompti ferendis auxiliis erant, repraesseruntque Hispanos, et eodem dein anno pax universalis composita est. 20.1 Iosephus omni severitate jura majestatica sua, praesertim circa sacra versantia, erexit et confirmavit, quod Romanus Pontifex nullo modo ferre voluit; edidit ergo

hujus bullae; episcopus Michael dela Annunciata, episcopus Coimbriae, fautor Pontificis, curavit prohiberi sub poena excommunicationis omnes libellos, qui in favorem factorum regiorum scribebantur; in hac littera pastorali etiam quaedam accerbitates contra regem et ministerium erant; Iosephus ergo eum exauctoratum ad publicos carceres perpetuos [eum] condemnavit; hae acerbitates inter duas aulas durarunt usque mortem Clementis 13; ei successit cardinalis Ganganeli sub nomine Clementis 14‑i; hic praestantissimus vir, aliorum longe principiorum quam

sed Pontifex Germanis attribuit hunc titulum, nempe Othoni 1-o jure exclusivo). 2 Lis ergo definita sic fuit, ut omnes provinciae Belgicae exceptis duabus Flandria et Artesia cedantur Germanis, duae vero hae Gallis maneant. 3 Saec. 10, 11. erant obscurissima pro tota Europa, in quibus mera bella, turbae et altercationes inter gentes vigebant; sub his temporibus saepe potentes nobiles et alii jura majestatica aliaque sibi non competentia jura sibi appropriabant, hinc enatum est systema feudale in Germania et Francia,

magna mansit semper in Belgio auctoritas; ut enim concilient sibi tales usurpatores, aut donatarii animos suorum subditorum, varias immunitates, privilegia ipsis concedere debebant, et jam ab iis temporibus permansit apud Belgas spiritus quidam libertatis et independentiae; erant status hi 17 sequentes, jam saeculo 11-o, nempe 4 ducatus: Brabantia, Limburgum, Luxemburgum et Geldriae; erant 7 comitatus: Flandria, Artesia, Hannoniae, Hollandia, Zeelandia, Namurium, Zutfania; erant 5 dominia: Frisia, Mechlinia, Utrajectum, Transisolana, Groninga.

subditorum, varias immunitates, privilegia ipsis concedere debebant, et jam ab iis temporibus permansit apud Belgas spiritus quidam libertatis et independentiae; erant status hi 17 sequentes, jam saeculo 11-o, nempe 4 ducatus: Brabantia, Limburgum, Luxemburgum et Geldriae; erant 7 comitatus: Flandria, Artesia, Hannoniae, Hollandia, Zeelandia, Namurium, Zutfania; erant 5 dominia: Frisia, Mechlinia, Utrajectum, Transisolana, Groninga. 2 Antverpia fuit 17-a, quae nomine Marchionatus S. Romani imperii usa est; hi omnes erant vasalli,

temporibus permansit apud Belgas spiritus quidam libertatis et independentiae; erant status hi 17 sequentes, jam saeculo 11-o, nempe 4 ducatus: Brabantia, Limburgum, Luxemburgum et Geldriae; erant 7 comitatus: Flandria, Artesia, Hannoniae, Hollandia, Zeelandia, Namurium, Zutfania; erant 5 dominia: Frisia, Mechlinia, Utrajectum, Transisolana, Groninga. 2 Antverpia fuit 17-a, quae nomine Marchionatus S. Romani imperii usa est; hi omnes erant vasalli, clientes imperatoris quidem, soli tamen omnibus juribus majestaticis usi sunt; per decursum

et Geldriae; erant 7 comitatus: Flandria, Artesia, Hannoniae, Hollandia, Zeelandia, Namurium, Zutfania; erant 5 dominia: Frisia, Mechlinia, Utrajectum, Transisolana, Groninga. 2 Antverpia fuit 17-a, quae nomine Marchionatus S. Romani imperii usa est; hi omnes erant vasalli, clientes imperatoris quidem, soli tamen omnibus juribus majestaticis usi sunt; per decursum saeculorum hae provinciae per nuptias, per hereditariam successionem, imo et titulo emptionis ad paucorum dominatum devenerunt, donec tandem ad unius ducis Burgundiae lineae

praeposuit ipsis; hac re totius Belgii odium sibi contraxit; haec tamen non sola causa aversionis fuit, sed accessit et id, quod Philippus non tantum Caroli decreta circa haereticos renovaverit, sed ea extendit, gravioribus poenis roboravit, et severissime exsequi fecit; erant et aliae minores causae, uti studium vindictae et odii procerum quorumdam Belgii; sed princeps Vilhelmus Aransionensis (Duc d’Aurange), hic princeps erat superbus et ambitiosus, eminuitque caeteris opibus et divitiis; cupiebat hic ut gubernator harum provinciarum creatur

per eam gubernator fieret; sed Philippus in neutrum consensit, sed Margaretham sororem naturalem suam, conjugem ducis Farnese, creavit gubernatricem; hic ergo dux Aurelianensis ! nullam neglexit occasionem Philippo nocendi cum tempore; cum hoc enim principe plures status erant offensi Philippo, quod neglecti fuerint; praecipui ex his erant comes Egmontanus et comes Ornanus; infensum habuit etiam statum ecclesiasticum, episcopos; videns enim Philippus dioecesium non esse aequam distributionem, aliquas esse nimis magnas, hinc voluit plures dioeceses

sed Margaretham sororem naturalem suam, conjugem ducis Farnese, creavit gubernatricem; hic ergo dux Aurelianensis ! nullam neglexit occasionem Philippo nocendi cum tempore; cum hoc enim principe plures status erant offensi Philippo, quod neglecti fuerint; praecipui ex his erant comes Egmontanus et comes Ornanus; infensum habuit etiam statum ecclesiasticum, episcopos; videns enim Philippus dioecesium non esse aequam distributionem, aliquas esse nimis magnas, hinc voluit plures dioeceses creare, sicque imminuere ceterorum proventus; abalienavit ergo

taciturni, parum inter se conversantes, non exigebant tantam severitatem, quam vivaces, loquaces, audaces Belgae; erravit etiam Philippus in electione consilii status, quod Margarethae gubernatrici adjecit, pro gravioribus negotiis provinciarum dirigendis; in hoc consilio meri tales erant qui Philippo faventes et eius creaturae erant et ipso facto ceteris exosi erant; inter caeteros praecipuus erat cardinalis Granvellanus, qui toti consilio, et ipsi quasi etiam gubernatrici praepositus, sine cuius assensu et nutu nil fieri poterat; hic vero homo ab omnibus

tantam severitatem, quam vivaces, loquaces, audaces Belgae; erravit etiam Philippus in electione consilii status, quod Margarethae gubernatrici adjecit, pro gravioribus negotiis provinciarum dirigendis; in hoc consilio meri tales erant qui Philippo faventes et eius creaturae erant et ipso facto ceteris exosi erant; inter caeteros praecipuus erat cardinalis Granvellanus, qui toti consilio, et ipsi quasi etiam gubernatrici praepositus, sine cuius assensu et nutu nil fieri poterat; hic vero homo ab omnibus odio ferebatur; vix ergo, his constitutis,

loquaces, audaces Belgae; erravit etiam Philippus in electione consilii status, quod Margarethae gubernatrici adjecit, pro gravioribus negotiis provinciarum dirigendis; in hoc consilio meri tales erant qui Philippo faventes et eius creaturae erant et ipso facto ceteris exosi erant; inter caeteros praecipuus erat cardinalis Granvellanus, qui toti consilio, et ipsi quasi etiam gubernatrici praepositus, sine cuius assensu et nutu nil fieri poterat; hic vero homo ab omnibus odio ferebatur; vix ergo, his constitutis, Philippus discessit ex Belgio, jam enatae

maritimi, qui nempe bellarunt mari contra Hispanos. 5.1 Deputatio tamen ad regem facta nullum effectum habuit, imo acerbiter repulsi sunt, quasi inaudita; corripuit ergo indignatio totum populum, non enim tantum inoboedientes, sed jam violenti ubique erant; sacra sua prohibita publice exercuerunt, pluribus in locis publicis, sed armati semper, ut contra violentias tuti essent; non contenta tamen plebs protestantium his, virus suum in Chatolicos profuderunt, eorum ecclesias incenderunt, dejecerunt statuas, praesbiteros enecuerunt

recipere, ubi etiam anno '83. occubuit; videntes se delusos a Gallis imperium summum Vilhelmo Aransionensi detulerunt, ob magna eius merita; dum de his ageretur, in urbe Delforum Vilhelmus manu Caspari Gerhard pistoleta occidit 10-a Maji 1583; per eius mortem vehementer consternatae erant provinciae; Alexander ergo dux Farnese gubernator ubique ipsos pressit duce destitutos; congregati ergo status decreverunt officium belliducis deferre Mauritio, filio juniori occisi Vilhelmi Aransionensis, videbant enim in hoc juvene 18 annorum principe magnas latere

vero Rinobergam et Mersam, duo munita loca Transisalanae provinciae, expugnavit 1597. 2 '98. pax coaluit inter Henricum et Philippum, Belgae ergo ex parte Galliae destituti arctius cum Anglis conjunxerunt se, domi etiam suae commercio jam florente fortiores erant, et ipsi facile resistere poterant; videntes Hispani tam potentes esse Belgas fecerunt varias promissiones, comminationes, ipsa aula Austriaca comminata est se convertere velle contra eos, si non resipuerint, sed Belgae viribus suis confisi spreverunt et monita et comminationes.

pacemque ursit, quam etiam Albertus et Isabella suasit; convenerunt ergo legati Hagam comitium, ibi cum pax fieri non potuerit, ad minimum ad 12 annos confectae sunt indutiae tamquam cum populo quasi libero; ipsi Belgae habebant magnam causam indutias acceptandi; attritae enim erant vires eorum tantis bellis, dein coeperunt metuere auctoritatem Mauritii principis, qui totum exercitum a nutu suo habebat populoque gratissimus fuit; hinc ut exercitus imminui possit, proin Mauritius quasi auctoritate sua exui, studuerunt pactionem pacis cum Philippo iniri; in

ductu Mauritii desiderabant exstirpationem eorum; ex his nugis tandem persecutiones, turbae, et lites enatae sunt, praecipue Lugduni, Alemariae, et Utrajecti; Mauritius ergo, ut vicarius provinciarum, in diversis urbibus magistratus exauctoravit, nempe eos, qui de contraria secta erant, imo contra ipsum Barnevellium dispositiones fecit, tamquam caput et fautorem turbarum; hic comprehensus et incarceratus est cum multis aliis meritissimis viris, quibus etiam Hugo Grotius accersi meretur; urserunt ergo omnes partes celebrationem synodus, commoratus ergo est

est clerus Dorderacum, in quo tandem Arminii doctrina damnata est, Gomarii vero sententia canonica declarata; post hoc Mauritius in apertam persecutionem Arminianorum progressus est, multi relegati, sylicio affecti, nempe praecipue ii, qui exosi erant Mauritio; Barnevellius perduellionis reus deprehensus capite plexus est 1619. 16-a Maji, ceteri ad perpetuos carceres damnati [nati] sunt; Arminiani tamen exstincti non sunt penitus, et hodie quoque exstant; interim hoc factum multos adversarios generavit Mauritio, finem tamen

est Suecis cum Danis conjucta; contigit id in freto Anglicano Manss. 2 Anno '40. Catalaunia rebellavit, et Philippo 4-o ingentes molestias facessivit; hos secuti sunt Portugalli; interea etiam Ferdinandus cardinalis mortuus est, et haec omnia summe favorabilia erant Belgis; anno '44. Aggerem Gandanensem (Saß von Gent) munimentum forte expugnarunt, etiam Vulsam in potestatem suam redegerunt. 13.1 Ipsi Galli circa haec tempora Gravelingam et Dunquercem portum opportunissimum ceperunt. 2

vicarialem exstinxerint, eoque devenit negotium ut excitatis turbis aliquot in locis dehonestatos magistratus populus dispulerit aliosque substituerit, praetenditque populus, ut extemplo haec dignitas restituatur; his ergo malis adacti status Hollandiae et Zealandiae primi erant qui Vilhelmum 3. renunciarunt; exemplum horum secutae sunt ceterae provinciae, et sic etiam capitanei dignitas restaurata est; populus tamen his non contentus odio maximo ferebatur in Iohannem Vitt ceterosque eius asseclas republicanos et hostes dignitatis vicarialis; erant

primi erant qui Vilhelmum 3. renunciarunt; exemplum horum secutae sunt ceterae provinciae, et sic etiam capitanei dignitas restaurata est; populus tamen his non contentus odio maximo ferebatur in Iohannem Vitt ceterosque eius asseclas republicanos et hostes dignitatis vicarialis; erant scilicet duo fratres Vitt, Cornelius erat consul Dorderacensis, Iohannes vero pensionarius; vespertino ergo tempore insultum fecerunt in Iohannem, eumque adeo ignominiose habuerunt ut aegre vitam salvaverit, hinc alia die dignitati suae sponte renunciavit; post paucos dies

passae sunt a navibus praedatoriis Gallorum, interim scopum suum feliciter attigerunt, nempe Ludovicum enervare et Anglos ab eius foedere abstrahere, et sibi unire; bellum usque '697. continuatum est, quo tempore enervatis ambabus partibus Risvici pax coaluit; puncta controversiae erant loca in Belgio Hispanico occupata, et hereditas throni Anglicani. 3 Loca in Belgio Hispanico occupata restitui deberunt omnia; Vilhelmum vero 3-um coactus est Ludovicus recognoscere legitimum Angliae regem, et omnes aulae Europeae idem fecerunt.

2 Anna haec erat matrimonio juncta Georgio Daniae regi. Per mortem Vilhelmi etiam vicariatus in Belgio exstinctus et vacans relictus est; emersit ergo in Belgio lis ob hereditatem Auransionensem inter agnatos et cognatos; agnati erant lineae junioris Auransionensis descendentes nempe Nassoviensis stirps et Fridericus 1-us rex Borussiae; immo etiam Ludovicus 14. praetensiones formavit, occupavitque partem hereditatis, quae hodiedum cum Gallia conjuncta est. 3 Quod bellum Belgarum cum

a bellis, quantum [quantum] securitas eorum admittat, abstinere velint; emersit tamen mox causa belli ob successionem in Hispania et cogendum Philippum regem Hispaniae ut conditionibus pacis Ultrajectensis stet, et Belgae cum Anglis et Gallis erant potentiae, quae evictionem promittebant; interim Belgae se extricarunt ex hac molestia cum sua utilitate, Carolus enim imperator Ostendae erexit societatem mercatoriam quae in magnum praejudicium Belgarum erat, praecipue mercatorum Amsterodamensium, habuerunt ergo spem quod si

fuit is hereditarius vicarius duarum provinciarum post mortem patris, sed primo '47-o anno factus est generalis vicarius omnium provinciarum. 21.1 In insula Valcria familia Aransiensis possedit duas urbes titulo marchionis, hae ergo urbes obnoxiae erant jure et dominio pleno familiae Aransionensi, et modo Nassoviensi; hoc videbatur ignominiosum, ut florentes civitates subsint privato domino, status ergo Zeelandiae eripuerunt ei has urbes et ei 100,000 obtulerunt titulo aequivalentis, urbes hae erant Campoveria et Gressinga;

hae ergo urbes obnoxiae erant jure et dominio pleno familiae Aransionensi, et modo Nassoviensi; hoc videbatur ignominiosum, ut florentes civitates subsint privato domino, status ergo Zeelandiae eripuerunt ei has urbes et ei 100,000 obtulerunt titulo aequivalentis, urbes hae erant Campoveria et Gressinga; Vilhelmus 4-tus id tolerare debuit. Anno '740. decessit Carolus 6. imperator; eius mors novis molestiis cumulavit domum Austriacam Saxonensem; Hispani, Galli, Borussi omni ex parte lacessiverunt provincias Austriacas, Belgae ergo et Angli fideliter

dein per pacem sunt); hae provinciae generalitatis ergo sunt subjectae foederato Belgio; alia est Trenczia provincia quae nec foederata, nec subjecta est, sed tantum sub praesidio statum generalium vivunt. Talis urbs generalitatis fuit Berga ad Zonam; status Hollandiae primi erant, qui Vilhelmo jure hereditario et quidem ad utrumque sexum deferri statuerunt vicariatum et capitaneatum, ut scilicet Georgio regi Angliae faverent, cuius gener erat Vilhelmus; et sic anno '47. et '8-o ab omnibus provinciis ei delata est haec dignitas jure hereditario; imo

classis, arguebant ergo Vilhelmum, quod ille colludat cum Anglis et sponte non adornet classim, haec res internas turbas causavit in Belgio confecta jam pace, factae enim sunt accusationes omni ex parte contra Vilhelmum, quod ille data opera hoc fecerit; status Hollandiae primi erant, qui eum publice convicerunt et exauctorarunt per modum poenae quod commercium per ipsum tantum passum sit; negotium hoc ad status generales etiam adductum est, ubi etiam pluralitate votorum condemnatus, malis non nihil artibus; ducem vero Brunsvicensem relegarunt ex

negotium hoc ad status generales etiam adductum est, ubi etiam pluralitate votorum condemnatus, malis non nihil artibus; ducem vero Brunsvicensem relegarunt ex principibus, eique pensionem 20,000 fl. ademerunt; interim conjux eius Sophia iter suscepit Hagam, ubi status congregati erant, ea ergo intercepta est a tumultuantibus, retentaque est a suo itinere tamquam suspecto; numerus patriotarum seu rebellium semper crevit; interim rex Borussiae Fridericus petiit satisfactionem ob injuriam sorori suae illatam, provinciae spreverunt

Intermedio tempore religio, mores, lingua Romanorum inducta est in Angliam; exstincto imperio occidentali Romano per barbararum gentium peregrinationes negligebant Romani Brittanniam tamquam remotam provinciam, militiam inde eduxerunt, ipsos incolas, qui armis tractandis idonei erant, educebant, sicque desolatam Valentinianus 3-us anno 446-o dereliquit penitus; sicque defensoribus imperanteque destituti erant Brittae; coaluerunt ergo ut summum imperium deferant principi Vortiger, qui dux Cornubiae erat; hic ergo bellum cum Scotis sustinuit, eos tamen arcere

gentium peregrinationes negligebant Romani Brittanniam tamquam remotam provinciam, militiam inde eduxerunt, ipsos incolas, qui armis tractandis idonei erant, educebant, sicque desolatam Valentinianus 3-us anno 446-o dereliquit penitus; sicque defensoribus imperanteque destituti erant Brittae; coaluerunt ergo ut summum imperium deferant principi Vortiger, qui dux Cornubiae erat; hic ergo bellum cum Scotis sustinuit, eos tamen arcere non potuit; hinc decretum est vicinas gentes aliquas ex Germania evocandas esse contra Scotos; missis ergo nuntiis evocati sunt

debuit recuperandi regni, cum plurimi ex suis peste attriti fuissent; hinc Romam se recepit et monachus factus est. 3 Saxones et Angli firmati in Brittannia nomen hocce aboleverunt, et regnum hoc primi Angliam dixerunt, in hac tamen Anglia 7 regna minora erant, nempe: regnum Cantium erat primum regnum per Hengistum 457-o anno fundatum. 4 Sussex, hoc condidit 491-o Ella. 5 VestSex, hoc condidit Cerdicus anno 519. 6 Essex, ab Erquino anno 527. fundatum.

527. fundatum. 7 Nordhumbria, Ida, anno 547, illud erexit. 8 Ostanglia condidit Uffa 575. 9 Mercia Cridda anno 582. illud fundavit. 10 Haec regna seorsim gubernabantur a suis regulis, conjuncta tamen erant; haec regna diversa subibant fata per nuptias, hereditates, et vim armorum donec ex heptarchia tardius enata fuisset monarchia. 11 Religio Christiana his temporibus coepit rursus aethnicis Anglo Saxonibus communicari; cum Brittis enim extinctis exstincta

Haraldus sagitta sauciatus post aliquot horas mortuus est; dispersis ergo copiis eius arbiter rerum evasit Vilhelmus, sibique regnum reservavit nomine Vilhelmi 1-i Conquestoris. 3 Et hic induxit novam in Anglia stirpem regnantem, nempe Normannicam (Normanni erant populus septemtrionalis ex Nord et Mann nomenclaturam nacti, erant populus barbarus, idolatriae deditus, in Franciam regnante Carolo Simplici magnantes ! irruptiones fecerunt duce Rollone, ex qua amplius ejici non poterant per Francos cumque iis foedus inire coacti

ergo copiis eius arbiter rerum evasit Vilhelmus, sibique regnum reservavit nomine Vilhelmi 1-i Conquestoris. 3 Et hic induxit novam in Anglia stirpem regnantem, nempe Normannicam (Normanni erant populus septemtrionalis ex Nord et Mann nomenclaturam nacti, erant populus barbarus, idolatriae deditus, in Franciam regnante Carolo Simplici magnantes ! irruptiones fecerunt duce Rollone, ex qua amplius ejici non poterant per Francos cumque iis foedus inire coacti sunt, et provinciam, quam occuparunt, Normanniam compellarunt eisque

ut haberet auxilia ab extus, si domi turbae enascerentur, duxitque Mathildam Etgardi regis Scotici sororem (haec fertur diris devovisse omnes ex se descendentes, eisque maledixit, quia elicuit votum castitatis et coacta inivit matrimonium; et reipsa omnes eius descendentes infelices erant). 7 Interim Robertus, cui mors fratris innotuit, pedem referre coepit in patriam, collectisque in Normannia militibus in Angliam irrupit, sed exiguo cum effectu; firmatus enim fuit jam Henricus; hinc pacificationem etiam cum hoc fratre inivit, ut nempe ei

moeniorum admisit, et his artibus usque dies vitae, nempe usque 1154. se in regno conservavit; cum aula Gallica foedus inivit; habuit filium Eustachium, pro hoc solicitavit filiam Ludovici 6-ti regis Galliae Constantiam, quam etiam obtinuit; turbas tamen perpetuas habuit; primi erant Scotae, qui eum infestarunt; accessit dein bellum, quod Mathilda ei intulit ex Normannia, cui ingens copia Anglorum adhaesit; ad Lincolnam ergo pugna decretoria habita est, in qua fortuna favebat Mathildae; captus enim est Stephanus, et exercitus eius fugatus, sicque inducta

limites auctoritatis suae non nihil extendere coeperit, in praejudicium Chartae magnae, accessit quod populum tributis gravaverit ob bella sua cum Gallis. 3 Ipse Denarius S. Petri, aliaeque clericorum exactiones, quae connivente rege fiebant, exosae summopere erant populo, curia enim Romana circa haec tempora 60,000 marcarum extrahebat quotannis ex Anglia, ubi tamen ipse rex solummodo 50,000 marcarum percepit; ingens multitudo Itallorum irrepsit in Angliam circa haec tempora, ob jus patronatus Romani Pontificis in Angliam, leguntur enim

filios, aetate maximus Ludovicus 10. decessit, unicamque filiam reliquit Ioannam; post mortem Ludovici enatae sunt turbae de eo, num Ioanna filia vel Philippus frater Ludovici succedere debeat; nulla enim lex positiva, nulla consuetudinaria habebatur pro hoc casu; status et ordines erant contra successionem feminarum, ne sic devolvatur regimen ad exteros principes, statuta ergo est Lex Salica, vi cuius omnes feminae in perpetuum exclusae sint a successione in regno; Salica dicitur indubie a populo Salico, qui hodie in Hollandia existit, apud quos lex haec

hoc Ludovicus, Philippus 5. et Carolus descendebat; jam mater Eduardi fuit Isabella, Caroli 4-i soror. 4 Alia linea fuit comitum Valensiae, Philippus enim 3. habuit filium Carolum comitem Valensiae, hic vero Philippum comitem Valensiae, hi ergo duo praetendentes erant, Eduardus ex linea seniore, Philippus vero ex juniore; Eduardo videbatur obstare Lex Salica, sed ille dicebat se non esse feminam, sed tantum jure feminae quarere successionem, proin legem eam non posse habere locum; interim Philippus eo negotium perduxit, ut statueretur lex

viris, ipse etiam Ioannes rex Bohemiae (hic caecus ad utrumque oculum erat, tamen bellum ingressus est), imo altera die 7,000 tironum ad castra Philippi proficiscentium inciderunt in Anglos et ad unum occisi sunt omnes. 5 Causae huius victoriae potissimum hae erant: Philippus fecit planum ipse aggrediendi Anglos, cum autem Angli nimis longe distarent, delassato cum exercitu venit ad recentissimos, jam instructos Anglos, qui eos solide aggressi sunt; dein Galli in via pluvia oppressi uti sagittis non poterant humectatis, quod Angli

exercitatissimusque erat in negotiis belli; Eduardus hic Niger per res praeclare gestas in Gallia ingens nomen sibi peperit, praesertim per victoriam anno '357. relatam; hoc anno in Galliis regnavit jam Ioannes Bonus post Philippi decessum; eo anno 8,000 Anglorum circumdata erant per 60,000 Gallorum, Angli ergo de victoria desperantes pacis conditiones proposuerunt, Galli vero superbientes eas res respuerunt; Angli ergo decreverunt se fortunae et virtuti suae committere, Eduardus 8,000 suorum intra vineas infra montes collocavit, etiam in dumeta et

cedere necessitati coacti, amplexi sunt pacis conditiones, intermediatione Pontificis; conventus ergo legatorum habitus est Bretignii anno '360, ubi 8-a Maji bellum, quod 24 annis arserat, terminatum est. 2 Conditiones pacis erant hae: Galli omnia ea cedebant Anglis, quae intra hos 24 annos occuparunt Angli, proin mansit Anglis Aquitania, Pictavia, provincia Engoulismensis, Comitatus Ponticus, urbs Caletum (Calais) cum portu, urbs Quina, cum nobilissimo praesidio; Galli praeter haec pro redemptione regis

urbibus receperunt, nempe urbe Burdegela et Bajona. 14.1 Richardus hic 2. infelix habuit regimen; omnibus enim malis statim ad initium vexatus est, bellis tot quot, peste, et ex his enata malecontentione suorum subditorum, per introducta nova onera, primi erant rustici, qui in nobiles et sacerdotes conspirarunt, cum ab his onerati et pressi fuerint; hos tamen motus oppresssit, sed mox nobilitas ipsa consurrexit contra eum; cassavit enim parlamenta quae se ei obposuerunt in tributis exscribendis, dein suo arbitrio coepit omnia agere;

occasionem optimam nactus est ex turbis in ipsa Gallia enatis, eo discessit, ut per ablegatos Carolo 6-o regi Franciae nunciaret, ut decedat regno suo, quod jure proaviae suae Isabellae ipsi competit, verum repulsam passus bellum Gallis indixit; eo tempore bello intestino impliciti erant Galli; nam Carolus 6. successit patri suo Carolo 5-o qua minorennis, sub tutela ergo aggressus est imperium, propter hanc tutelam jam enatae sunt lites et turbae inter proceres, cum vero ipse regnare coepisset, Carolus 6. mente captus est delirareque coepit, indiguit ergo

promisit urbem Aurelianensem ab obsidione Anglorum , dein promisit coronationem regis Caroli Remis; haec puella indubie ab ipso Carolo instigata fuit, ut superstitiosorum et desperantium militum animos erigeret; successit stratagema hoc, milites Galli, qui jam in procinctu erant Carolum deserere, erecti per hoc resumptisque animis Anglos ab obsidione reppulerunt; Angli vero hoc rescientes desperare coeperunt, Carolus ergo per medios hostes cum suis perrupit Renos usque, suique coronationem suscepit, puella vero haec tardius ab Anglis intercepta ut saga

reditusque Pontificis ex Anglia restrixit et prohibuit; Pontifex vero anno '534. edidit bullam qua matrimonium primum Henrici declaravit non incaestuosum, sed validum; Henricus ergo anno '35. sustulit appellationes ad sedem Romanam fieri consuetas, quae semper cum taxis conjunctae erant; interim ipsi status et ordines consentientibus episcopis se separarunt ab ecclesia Romana schismaque fecerunt, proin [Pontifici] omnia jura adempta sunt Pontifici regique delata sunt omnia ea jura, quae prius Pontifici competebant; hinc introducta fuit specialis juris jurandi

schismaque fecerunt, proin [Pontifici] omnia jura adempta sunt Pontifici regique delata sunt omnia ea jura, quae prius Pontifici competebant; hinc introducta fuit specialis juris jurandi formula, qua regis hanc potestatem recognoscit jurans; hoc Iuramentum Supremaciae dicitur; erant quidem multi, qui nolebant elicere hoc juramentum, hinc poena mortis statuta est in eos qui elicere nollent; Ioannes Fishus episcopus Roshesteriensis et Thomas Moore cancellarius regni huic formulae suscribere nolebant, hinc diu in carceribus

qua ipse privabatur; inter haec anno '560. mortuus est Franciscus rex Galliae Mariaque redivit ad Scotiam, et ab hoc tempore abstinuit a titulo reginae Angliae, ut sic Elisabetham sibi devincat; in Gallia circa haec tempora etiam turbae enatae erant inter Guisios et Ligam Sanctam, seu inter Hugonotas et Catolicos; Elisabetha ergo suscepit fovendos Hugonotas, ut Gallis molestias causaret; Hugonotae Anglis Portum Gratiae in pignus dabant, quem enim occuparunt, et sic Elisabetha omnes machinationes aulae Parisinae a suo regno

ut Jacobus rex Scotiae eligeretur successor eius in regno. 2 Regina haec a protestantibus laudium ! cumulis ad astra effertur, Chatolici ad imum reprimunt; fatendum tamen eam magnam ingenio fuisse. 3 Proci eius praecipui hi erant: Philippus 2. rex Hispaniae, Ericus rex Scotiae, Carolus archidux Austriae, Henricus dux Antegavensis, postea Henricus 3-us rex Franciae, Franciscus dux Alenconius, frater Henrici; Comes Laicestriae; omnes hos per plurimos annos distraxit, speque lactabat, ut sic diversas aulas

praeferentiam. Deducenda nunc est historia Scotiae ad haec usque tempora. 22.1 Scotia partem septemtrionalem insulae M. Brittaniae occupat; historia obscura Scotiae extenditur usque 838. annum; Sceltae ! antiquissimi erant incolae Scotiae, quos natali nomine Scotae Gails appelant, Romani vero Caledonios eos dicebant, tardius vero etiam Albaniam dicebant; Celticus his populus abivit procedente tempore in duos populos, in Pictos et Scotos (seu nigros); tardius commemoratur Picti qui Germanicae

erant incolae Scotiae, quos natali nomine Scotae Gails appelant, Romani vero Caledonios eos dicebant, tardius vero etiam Albaniam dicebant; Celticus his populus abivit procedente tempore in duos populos, in Pictos et Scotos (seu nigros); tardius commemoratur Picti qui Germanicae erant originis; Scotae vero Graecae originis. 2 Uterque hic populus distinctum regnum habuit in Scotia, et continuis bellis se lacessiverant; si tamen periculum externum imminuit, causam communem faciebant; ad extremum per exstinctionem regnantis familiae

habuerit, quas jam Jacobus incepit, propter praesbiterianos et Calvinianos, ubi se caput ecclesiae dicere incepit, quod praesbiteriani non ferebant; perfregit tamen Jacobus voluntate sua et tunc statim episcopatus induxit, prout in Gallia erant; idem fecit filius Carolus, qui episcopos confirmavit, bona ipsis restitui jussit a privatis familiis; anno '25. bellum inchoavit Carolus contra Hispanos, et '26. contra Gallos bellum movit; fovendos enim suscepit Hugonotas contra Ludovicum 13. 14

seu sumptus pro persona sua, minores constitutos; hinc debita contraxit, pecunias ubique corrasit, quae omnia summopere populum affligebant; proposuit post haec status longiori tempore non convocare, cum tamen pecunia opus erat varias praestationes exegit, quae confirmatae non erant; in Scotia pariter indignatio mirum in modum crevit in Carolum, cuius causa fuit religio. 15 Carolus enim Ecclesiam Anglicanam inducere voluit etiam in Scotia, qui prius Genevensi confessioni addicti erant, et caput ecclesiae non agnoscebant; perrupit

varias praestationes exegit, quae confirmatae non erant; in Scotia pariter indignatio mirum in modum crevit in Carolum, cuius causa fuit religio. 15 Carolus enim Ecclesiam Anglicanam inducere voluit etiam in Scotia, qui prius Genevensi confessioni addicti erant, et caput ecclesiae non agnoscebant; perrupit tamen Jacobus, uti scimus, et episcopalem ecclesiam reduxit, sed vix discessit ex Scotia, turbae iterum enatae sunt, quae etiam compositae sunt, liturgiaque introducta est Anglica, male tamen contenti erant non tantum sacerdotes,

confessioni addicti erant, et caput ecclesiae non agnoscebant; perrupit tamen Jacobus, uti scimus, et episcopalem ecclesiam reduxit, sed vix discessit ex Scotia, turbae iterum enatae sunt, quae etiam compositae sunt, liturgiaque introducta est Anglica, male tamen contenti erant non tantum sacerdotes, sed et parlamenta et nobilitas, quae bona episcoporum restituere debebant; adhaesit tamen res usque '36. et '7-um annum; hoc anno edito novo decreto confirmavit ecclesiam episcopalem, libros precatorios, Chatechismam induxit, et promulgari curavit; per

Londinensem ingressus est eamque occupavit, consilium bellicum ex meris independentibus consistens inductum est, cui omnis potestas delata est, exauctorata curia inferiore; videntes praesbiteriani tanta mala per independentes fieri ad arma provolarunt pro rege defendendo; primi erant Valliae incolae et Scoti; eventus huius belli unica pugna decisus est anno '48, hac pugna Cronvellius devicit et Scotos et Valenses, capto celebri duce Scotorum Hamiltonio; interim status Curiae minoris se immiserunt in tractatum cum rege aderatque spes unionis, sed unicum

aedium conflagrasse; hoc incendium Chatolicis adscribebatur. 2 Anno '69. instituit Carolus consilium secretum cabineti pro negotiis exteris gerendis, quod tantum ex 5 personis constabat, quae suspectae erant protestantibus; inter eos praecipuus fuit Jacobus frater Caroli, de quo, quod Chatolicus fuerit, nemo dubitavit. 3 Dein hic consilium nimis cum aula Gallica servaverat, foedus etiam initum est cum Gallis contra Belgas, quod bellum ex parte Caroli misere

incepit contra jus jurandum Test dictum varios ab episcopali religione alienos et ipsos Chatolicos ad munera publica admovit !; '86. anno Commissionem ecclesiasticam constituit, cui incumberent negotia religionis, cuius membra quam plurima Chatolicae religioni addicta erant; hinc maxime exulceravit animos suorum, quia pro Chatolicis sustulit hoc jus jurandum propria auctoritate; anno '87. legatum Romam misit, ut cum ecclesia et aula Romana reconciliationem constituat; ipse pontifex misit nuntium apostolicum Card. Dada, qui solemniter exceptus

tamen protestantes cogitare coeperunt de mediis Jacobum hunc a successione excludendi, et Mariam cogitarunt ei sufficere, miserunt ergo nuntios ad Mariam et eius maritum Vilhelmum, eius collaborationem in hoc expetierunt. 2 Ordines Belgi foederati offensi erant Jacobo 2-o propter arctum foedus cum Ludovico 14-o, hinc decreverunt Vilhelmum omnibus necessariis instructum mittere in Angliam; Iacobus quam potuit classem collegit sub duce Dortmuthio eamque opposuit Vilhelmo, sed parum profecit cum ea;

et Maria, substituta est Anna eiusque descendentes anno '689-, et hoc anno etiam Hiberniae gubernacula in eum translata sunt; ipsi dein Scotae sequenti anno secuti sunt Anglos Vilhelmumque cum Maria receperunt; ipsi tamen Hiberni non transiverunt ad partes Vilhelmi, sed, ut erant plerumque Chatolici cum pro-rege suo Tirconel Jacobo 2-o fideles adhaeserunt; hic ergo Vilhelmus ab '689-o ad '702. annum regnavit, princeps hic in omnibus maxima cura satisfecit statibus et ordinibus, ut sibi devincat suorum animos, religioni Anglicanae se conformavit,

partibus litigantibus restituta sunt et Ludovicus coactus est Vilhelmum legitimum M. Brittaniae regem recognoscere; sub Vilhelmo magna copia Hugonotarum ex Gallia migravit in Angliam propter sublationem aedicti Navetensis; inter quos praestantissimi artifices, fabricantesque erant, per quorum industriam res commercialis Angliae mirum in modum promota est. 4 Circa haec tempora Ludovicus 14. solicitus fuit ut nepotem suum Philippum regno Hispanico imponeret, quod per defectum Caroli 2-i vacans erat, hinc Belgas et Anglos spe

mutationes in Anglia facere, sed obfuit ei factio Vihgs, quae propugnabat jura et libertates; factio vero Doris assistabat regiae potestati, eamque propugnabat; satis tamen Toris his temporibus potentior erat alia, hinc effectum est ut regina multos amoverit ex consilio qui erant de factione Vihgs, in ipsa electione membrorum parlamenti factio Toris regnabat, suppressis aliis. 5 Effectus huius mutationis fuit quod anno '711. Anna foedus iniverit cum Ludovico 14. contra Hispanos et domum Austriacam; qua aliantia factum est ut pax

novam, et sinum Hudsonis acceperunt a Hispanis portusque Dunquercensis demoliri statutum est; et Ludovicus recognovit Annam legitimam reginam, et ipsum ordinem successionis protestanticum recognovit Hispania et Gallia. 6 Protestantes tamen contenti minime erant hac ministerii mutatione, et hinc gliscebat jam sub cineribus seditio inter factiones; Anna enim non obscure egit de restituendo fratre suo Jacobo 3-o; interim anno 1714. mortem opetiit Anna; cum successores non relinqueret, ad thronum vocatus est Georgius dux Hanoveranus,

Georgii 1-i successit praemortua matre sua, et cum hoc nova stirps regnans invecta est, quae modo quoque regnat; hic Georgius initio statim regiminis dimisit ministros Annae, seque ad nutum protestantium adcommodavit, novum parlamentum convocatum, cuius membra ex factione Vighs erant potissimum, ministrorum Annae facta est accusatio in parlamento, et hinc commissio deputata est, quae inquireret in facta priorum ministrorum, ex quibus aliqui male mulctati sunt; interim non deerat fatuorum qui communicantes cum aula Gallicana restituere volebant stirpem

trono Anglico imponere, excitata ergo est conjuratio in Anglia per Jacobitas, cui multi adhaerebant, praecipue in Scotia grassabantur; ipsam enim capitalem urbem Edinburgum ceperunt Jacobitae, qua capta in Angliam discesserunt et fere ad viscera Angliae pervenit, nudata enim erant haec regna militibus; anno tamen '46. comparuit validus exercitus contra Eduardum, praesertim ex Germania, quo exercitu fractus est Eduardus et eodem anno ejectus est ex Anglia, et ex ipsa Scotia tardius, ex quo Romam se recepit rursus. 13 Bellum

insula Crimea (Chersonesus Taurica) pro independenti declarata est, quam dein ipse chanus huius peninsulae subjecit Chatharinae 2-ae. 17 Anno '73. inter colonias Americanas et populum metropolitanum Anglicum novae altercationes incoatae sunt; exacerbati enim erant animi Americanorum per priores exactiones, hinc abstinebant ab iis mercibus, quas ab Anglis emere debebant, hinc fabricantes et opifices adhaeserunt in Anglia; miserunt ergo suos deputatos ad parlamentum, per quos statu calamitoso suo exposito postulabant jurium communionem

invalescere, donec anno 7. huius saeculi facta unione incorporativa omnium trium regnorum hoc nomen civitate donatum fuisset; nomine vero Angliae venit antiqua Anglia Saxonica, haec in septem provincias subdivisa est, quae provinciae prius regna integra et diversa a se invicem erant; tota Anglia in 40 comitatus dividitur, qui Schir appellantur. Vallia dividitur in septentrionalem et meridionalem, et in 12 comitatus, proin sunt 52 comitatus in tota Anglia. 2 Urbes majores sunt 29; minores 707; pagi 119; parochiae 9293; domorum

Americanis et Asiaticis et Africanis. 2 In coloniis Americanis sensim populus increvit etiam, hinc ibi 3 260 618; cum 13 provinciis defecerunt 2 389 300. 4.1 Incolae Angliae sunt descendentes variarum gentium; antiquissimi erant Brittae, hos superarunt et se cum illis miscuerunt Romani, hos secuti sunt Angli, Saxones et Jutti, qui subjugatis Brittis et Scotis fundarunt heptarchiam, quam Egbertus in monarchiam convertit; accesserunt dein Dani in Angliam saec. 11--o; Vilhelmus induxit Brittas ex

etiam jure mutationem faciendi in ordine successionis; sic scimus stirpem Stuardam exclusam esse, scimus per parlamentum statutum fuisse ne catholicus in Anglia regni hereditatem capessere possit. 5 Anni minorennitatis ante Henricum 8. determinati non erant, sed hic voluit testamento suo ut filius eius usque 18 annum maneret sub curatela. 6 Dein anno '751. defixa est per parlamenti confirmationem 18 annis; idem etiam '765. anno determinatum est; regis

in omnibus publicis accusationibus, et in omnibus causis, quae respiciunt pares Curiae superioris, et quidem tam ecclesiasticorum, quam saecularium. 22 Per supra memoratum decretum Habeas Corpus libertas Anglorum firmata est, Lettre Cachete sublata, quae erant epistolae clausae quibus inarrestabantur viri praestantissimi quin processus ipsis formaretur; apud Gallos originem habuerunt, sed modo et ibi sunt prohibitae. 23 Iura haec et immunitates fere omnes etiam Scotis sunt communes; in religione tamen est

8.1 Inter nobiles eminentiores habentur diversi praerogativae gradus, quos titulus determinat, dux, marchio, comes, vice-comes, baro; juxta hos titulos inter se diversis honoribus et praerogativis utuntur; antiquitus barones erant omnes proceres generatim, sed successive alii tituli recepti sunt; hi omnes titulo Lords gaudent, quod Dominum denotat; tituli hi per solemne diploma a rege acquiruntur, cum prerogativa paris Curiae, et tunc plerumque

episcopi, et archiepiscopi ipso facto accepti oficii sui sint pares Curiae, ad descendentes tamen episcoporum non transit haec dignitas, sed est stricte personalis. 2 Nobiles inferiores etiam diversos habent gradus nempe Knicht Baronets (ex Ger. Knecht); erant enim regis vassali; hos Jacob I. induxit pro 1000 Ł Ster.; praerogativa est restricta ad primogenitos. 3 Dein sunt Bannerets (Banner Herrn), sunt sicut equites aliarium gentium; hi utuntur titulo Sir cum prioribus, nempe

vix naves bellicas Anglos habuisse dicere possumus, proin nec classem habuerunt; Henricus 8. prius collegium admiralitatis instituit, et regulavit militiam navalem, iisque stipendia assignavit; temporibus Elisabethae ingens incrementum cepit potentia marina; anno 1603--o erant 42 naves bellicae et militiae navalis 8526 capita, anno '678. regnante Carolo 2. naves 83 erant, et 18 323 capita. 4 Regnante Jacobo 2--o anno '688. erant 173 naves et 42 003, et 6930 tormenta habebant.

regulavit militiam navalem, iisque stipendia assignavit; temporibus Elisabethae ingens incrementum cepit potentia marina; anno 1603--o erant 42 naves bellicae et militiae navalis 8526 capita, anno '678. regnante Carolo 2. naves 83 erant, et 18 323 capita. 4 Regnante Jacobo 2--o anno '688. erant 173 naves et 42 003, et 6930 tormenta habebant. 5 Anno '702. regnante Vilhelmo 225 naves, 53 921 caput militiae, 10 678 tormenta numerabatur. 6

ingens incrementum cepit potentia marina; anno 1603--o erant 42 naves bellicae et militiae navalis 8526 capita, anno '678. regnante Carolo 2. naves 83 erant, et 18 323 capita. 4 Regnante Jacobo 2--o anno '688. erant 173 naves et 42 003, et 6930 tormenta habebant. 5 Anno '702. regnante Vilhelmo 225 naves, 53 921 caput militiae, 10 678 tormenta numerabatur. 6 Regnante Anna anno '714. 232 naves, 49 800 capita, tormenta 9954; anno '727. regnante

225 naves, 53 921 caput militiae, 10 678 tormenta numerabatur. 6 Regnante Anna anno '714. 232 naves, 49 800 capita, tormenta 9954; anno '727. regnante Georgio 1--o 235 naves, 64 514 capita, 10,082 tormenta; anno '763. erant primae classis 3 naves, tormenta in his a 100 ad 120, militia in his a 700 ad 780 capita; 2--ae classis naves 15; tormenta 90, militia inter 600 et 660 capita; 3--ae classis 103 naves, quibus a 64 usque 80 inposita erant tormenta, numerus militiae 400; 4--ae classis 69

tormenta; anno '763. erant primae classis 3 naves, tormenta in his a 100 ad 120, militia in his a 700 ad 780 capita; 2--ae classis naves 15; tormenta 90, militia inter 600 et 660 capita; 3--ae classis 103 naves, quibus a 64 usque 80 inposita erant tormenta, numerus militiae 400; 4--ae classis 69 naves, tormenta intra 50 et 60 in singulis navibus, numerus militiae 280. 5--ae classis 62; tormenta intra 26 et 40, militia 190; 6--ae classis naves 24, tormenta inter 20 et 24, militia 130. 7 Summa

50 et 60 in singulis navibus, numerus militiae 280. 5--ae classis 62; tormenta intra 26 et 40, militia 190; 6--ae classis naves 24, tormenta inter 20 et 24, militia 130. 7 Summa navium ergo 276; praeter has habebantur subsidiariae naves 69, proin 345 naves erant omnes; et hic status est fere etiam modernus Anglicae marinae; tota classis in 3 divisiones dispescitur, quae Geschwader dicuntur, et per vexilla sua differunt; prima habet rubrum vexillum, secunda album, tertia ceruleum; cuivis divisioni praeest architalassus.

in statu coactionis vivebant diutissime, donec sub Carolo rege praevalescente ecclesia praesbiterianorum subprimeretur ecclesia episcopalis; tardius vero rursus opressi sunt, et vix gratiam tolerantiae obtinere poterant, ab omnibus tamen muneribus publicis exclusi erant; hae duae sectae differunt maxime in regimine ecclesiastico se invicem, etiam in quibusdam dogmatibus. 2.1 In Scotia sub initium etiam erat idololatria, tardius per Romanos inducta est Christiana; reformata religio ex Anglia in Scotiam irrupsit;

haec tamen bona successive in fiscum redacta sunt et habent numerata stipendia; episcopus Londinensis habet tantum 2000 Ł S, reliqui episcopi adhuc minus habent. 9.1 Ordines religiosi, qui olim copiosi erant in Anglia, hodie nulli sunt; ultimus ordo fuit Iesuitarum in Anglia qui integram formabant provinciam in Anglia; hoc seculo exstincti sunt et hi. § 11 De scholis, scientiis et artibus. 1.1 In Anglia tam

Alfredus 4 scolas fundavit, pro theologia, pro grammatica et rethorica, pro logica, philosophia, et musica; et tandem geographia et mathematica. 4 Hodie in Oxoniensi universitate adsunt 18 collegia majora, minora vero 7; haec colegia ad initium erant sparsa per regnum, tardius collecta sunt; quodvis collegium propriam ecclesiam, bibliothecam, et hortum habet, et suos proprios professores et rectores; iuventus ergo litteris operam navare volens unum vel aliud collegium ingredi debet, externus enim nemo toleratur; debet

ad augendum numerum populi; facilitas dein se sustentandi aeque multum facit ad copiam hominum; aestimetur numerus populi ad medium tertium millionem. 2.1 Populus iste Belgicus originem suam ducit ex diversis gentibus; Batavi, Frisii antiqui primi erant incolae; accesserunt Romani, Franci, diversique populi Germanici sedes fixerunt exstincto imperio Romano; temperamento gaudet populus melancholico-flegmatico, sunt benefici, taciti, serii et sinceri, in affectibus admodum moderati, neque in iram proni, judicii

in iram proni, judicii maturitate et acumine ingenii gaudent; hae dotes animi aptos reddunt Belgas ad commercium, ad speculationem. 2 Probitas, fidelitas et honestas capitales olim virtutes Belgarum erant, hodie tamen nonnihil hae virtutes deficiunt. 3 Libertatis maxime sunt amantes, hinc etiam aliis libenter succurrunt, qui in periculo sunt eam amittendi; vitia communia Belgarum sunt avaritia et habendi cupido; haec omni ex parte censeri non possunt,

in ceteris omnibus pari jure utuntur omnes provinciae septem. 3 Ad exercenda jura omnium olim toties quoties congregabantur status universi provinciarum Utrajecti, conventus isti durabant tamdiu, quamdiu non terminabatur negotium, proin hi conventus non erant stati, non fixi; ab anno 1593. hi conventus statuum generales sunt fixi et perpetui, Hagae Conventum, substitutique sunt congregationi statum universalium. 4 Numerus deputatum ex consuetudine determinatus est, sic Utrajectensis provincia mittit 3,

9.1 Utrajectensis provincia 3 status numerat, repraesentantes capitulorum et episcopatus Utrajectensis; deputati nobilitatis et urbis unicae Utrajectensis deputati. 2 Repraesentates capitulorum olim erant 8; 4 nobiles, 4 ignobiles; tardius nobilibus adjectus est unus, omnes hos deputatos nominat vicarius. 10.1 In Frisia sunt duo status, deputati 3--um quarteriorum, et 11 urbium; 3--a quarteria haec distribuuntur in 30 jurisdictiones, quorum

dignitatibus et caracteribus. 2.1 Extraordinarie praestatio quae fundis imponitur triplicatur vel quadruplicatur; accipitur 100 vel 200 vel etiam 50 pars omnium rerum; exigitur etiam capitatio. 2 Olim omnes istae rubricae erant exarendatae; cum tamen anno '748. in rebellionem abiret pleps ! propter exactiones arendatorum, elocatio reditum publicorum prohibita fuit, exceptis accisis. 3.1 Tota haec res publica magnis gravatur debitis, partim propter multa

homines enim nimis parce vivunt, hinc paucissimis sibi provident de rebus necessariis; census exigui sunt, hinc facile pecuniae haberi possunt pro speculatione, hinc etiam minori lucro contenti esse possunt quam aliae gentes; hodie tamen fabricae non sunt in eo flore in quo erant prius, potissimum ex eo quod etiam aliae gentes suas fabricas habeant; dein ipse luxus et frugalitas Belgarum maius manupretium produxit pretiumque mercium auxit. 2 Maxime florentes manufacturae sunt Amsterodami et Harlemi, ubi sericeae maximae,

sic in architectura magnos progressus fecerunt, non tamen Gallos et Anglos superant; sculptura aeque non est in maximo flore; in pictura tamen maximum gradum perfectionis adepti sunt cum Italis. 2 In calcographia (Kupferststecherei) Belgae jam magistri erant, cum aliae gentes nec manum adjecisset huic arti. 3 In arte fusoria, praecipue litteras, excellunt Belgae; inventionem typographiae Belgae adscribunt Laurentio Costa, Germani vero Ioanni Guttenberg; summi artifices sunt Belgae in conficiendis mappis

monarchice gubernantur. 4.1 Status publici sunt 4: clerus, proceres, ordines equestres, et urbium deputati; status hi prius celebrarunt suas Iuntas de Las Cortas generales, hi tamen status extra usum venerunt. 2 Status Arragoniae erant 3: clerus, proceres et urbes. 5.1 Olim unica erat classis nobilitatis, qui Riccos hombres, Reiche Leute, dicebantur; tardius dividebatur in duces, comites, marchiones et vicecomites, hi generatim barones regni dicebantur, et hi omnes Sennores

Carolo 3. tempore nativitatis nepotis; insigne est stella in medio hominis effigie Beatae Mariae Virginis, in parte postica est nomen fundatoris Caroli, geritur ex ceruleo-lucida ligula cum limbo albo ad dextrum latus. 2 Habentur adhuc 4 ordines, qui prius erant ordines ecclesiastici, modo tamen sunt saecularisati; ordines hi tempore cruciatarum expeditionum sunt enati; ordines hi sunt tres: 1. Sancti Iacobi de Compostella; 2. Calatrava et 3. Alcantara; omnes tres ordines ampla possident bona,

ordines hi tempore cruciatarum expeditionum sunt enati; ordines hi sunt tres: 1. Sancti Iacobi de Compostella; 2. Calatrava et 3. Alcantara; omnes tres ordines ampla possident bona, praecipue magnus magister ampla bona habet; omnes hi ordines prius subjecti erant pontifici et a regibus exempti erant; Ferdinandus tamen Chatolicus se ipsum fecit magnum magistrum ordinum; praeter magnum magistrum sunt equites alii titulares, qui nulla praedia habent, alii sunt commendatores, qui praedia habent; ordo prius habet 47 commendaturas;

cruciatarum expeditionum sunt enati; ordines hi sunt tres: 1. Sancti Iacobi de Compostella; 2. Calatrava et 3. Alcantara; omnes tres ordines ampla possident bona, praecipue magnus magister ampla bona habet; omnes hi ordines prius subjecti erant pontifici et a regibus exempti erant; Ferdinandus tamen Chatolicus se ipsum fecit magnum magistrum ordinum; praeter magnum magistrum sunt equites alii titulares, qui nulla praedia habent, alii sunt commendatores, qui praedia habent; ordo prius habet 47 commendaturas; 2--us habet 56, 3--us habet 37

ecclesiasticum duabus nititur concordatis, unum inter Carolum 5. imperatorem et Hadrianum 6. et Clementem 7. de anno '524; alterum est inter Benedictum 14. et Ferdinandum 2. de anno '753--o. 2 Olim pontificum summa erant jura in Hispania, pontifices enim omnia jura majestatica circa sacra exercebant; sed per concordata haec jura vindicata sunt regibus; confirmatione tamen pontificis opus est; pontifici reservati sunt 52 pingues canonicatus, hos pontifex confert, in ceteris rex aut

inquisitor; per universam Hispaniam sparsi habentur sic dicti familiares, qui sunt exploratores Inquisitionis et ad 20 000 aestimantur. 3.1 Ab institutione sua tantum illi referebantur ad haec tribunalia, qui Iudaismo et Mahometanismo suspecti erant, tardius omnis haeresis relata est his tribunalibus, apostasia, impietas sodomiae, bigamiae, praeceptorum ecclesiasticorum violatio; processus in his tribunalibus distinctus est ab omnibus aliis procedendi modis, formam suam accepit partim ab abusibus monachorum et

architecturae academiam Madritti. 4 Hispanus ad scientias generatim aptus est, maxime tamen ad poesim sunt proclives, in authorum classicorum lectione et imitatione certe non ultimi sunt; ipse Seneca, Quintilianus, Lucanus etc. Hispani antiqui erant. 5 Philosophia in hanc diem regnat scholastica, quae multum obest perfectioni eorum, nemo enim audet novationem facere, quin incurrat notam sacrae inquisitionis; in studio medicinae hodie adhuc omnibus gentibus Europeis

jam supra egimus. 9.1 In provinciis adnexis, incorporatis, et subjectis specialis habetur constitutus provinciae praeses, qui apellatur vel prorex vel gubernator vel capitanus, pro diversitate provinciarum. 2 Hi gubernatores olim erant soli, sed ob abusus multos hodie habent adnexos consiliarios; raro tamen ultra triennium permittitur quis gubernator, ne per corrasas opes formidabiles fiant. 10.1 Urbes habent suos magistratus domesticos, qui vel gubernatoribus vel

Hispaniae, quam fuit olim, hodie ergo utcumque indifferentes sunt; cum Dania, Svecia, Russia utut hae gentes per distantiam tantum obesse non possint, tamen in foedere haec regna multum obesse possent. 4 Cum Porta Ottomanica olim in statu perpetui belli erant Hispani, hodie tamen ob commercium tractatus et foedera servanda sunt, idem cum Tunetanis et Algiris faciendum erit ob commercii securitatem. Statistica practica Portugalliae.

vocantur; aliae sunt mediae, nempe Beiria et Extrema Dura; inferiores provinciae sunt provincia Transtagana et Algarbia; in his provinciis 18 urbes numerantur; 530 minores urbes et pagi. 3 Cetera territoria sunt colonicalia; Portugalli enim primi erant qui navigatione detectiones novarum terrarum faciebant, sicque factum est ut in omnibus 3 orbis partibus suos occupationes facerent; in mediis orientalibus quidem possessiones eorum magnam diminutionem passae sunt per Belgas tempore subjectionis Hispanicae; in oceano

Bonae spei vidisset, nobilis esset; hodie jam eviluit haec nobilitas. 3 Proceres in Portugalia potentes sunt, eorum bona sunt haereditaria etiam pro illegitimis prolibus in defectu legitimorum ad hoc ut familiae conserventur, et dein etiam reges duo erant illegitimi. 4 Majoratus locum habet, feminae non capiunt partem ex bonis, sed dotantur large et sumptuose. § 4 De ceteris juris publici partibus 1.1 Rex Portugalliae illimitate

Portugallia summa est, genu flectendo omnia cum rege aguntur neque in Antichambre habentur sellae, ut nec legati quidem sedere possint. 6 Aulae- et archi-officiales sunt copiosi et splendidi. 3.1 Archi-officiales olim hi erant: Connetabilis Portugalliae; 2--o) Marechallus aulae; 3--o) Supremus regni Vexillifer; 4-5) duo admirales Portugalliae; haec tamen officia extincta sunt modo et tantum tituli exstant. 4.1 Aulae officiales sunt hi: aulae praefectus 2.)

omnis, qui ad judicis dignitatem levari intendit, 9 annis juri studuisse debuit, 6 rigorosa subivisse, et 3 publice disputasse ex jure. § 7 De reditibus publicis 1.1 Olim reditus Portugalliae conspicui erant, hodie tamen defecerunt vehementer, habentur autem partim ex bonis regalibus et domaniis, partim ex peculio privato civium. 2.1 Conspicuos reditus habet regia stirps ex bonis familiae Bragantinae; 2--o) ex domaniis; 3--o) qua magnus

3.1 Sub initium liberum fuit cuicunque Portugallo commercium exercere in Brasiliam, Iosephus vero rex anno '55. fundavit mercatoriam societatem ad portus Groapara et Maranha restrictam; huic societati in annos 20 dedit privilegium, ab his ergo exclusi erant ceteri; anno '59. fundavit aliam et concessit ei in portu Paraiba, et Barmanduco commercium exercere. 2 Hae tamen societates non profuerunt Portugalliae, nam multae familiae ad mendicitatem redacti ! sunt per restrictum commercium.

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report