Your search found 5166 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 104-210:

Cum urgerem diligentius opus tuo nomine coeptum quo singulas animi perturbationes pro cuiusque uirtute ac conditione explicare statueram, Reuerendissime Pater, ea pars, qua rationem consolationis perstrinxi, forte incidit in manus quorundam amicorum meorum, qui me perpulerunt ut prudens, licet inuitus, in illud uitii prolaberer quod in uulgari est prouerbio: Canicula

cui integrum deuoueram, transmittere curaui ut ex hoc membro cognosceres quid sit de toto corpore (si tamen cetera ad hanc rationem effingere ualebimus) spei reliquum. Ceterum hoc tibi frustum ea lege committo, ut sit mihi integrum id cum uniuerso compingere corpore ; et si ratio totius formae postulabit, in quibus opus fuerit, commutare, quandoquidem dignius commodiusque singula membra

pectora nostra duas non admittentia curas, ut poeta ait, praesertim quae diligentius tractandae sunt. Hinc euenit ut homini altius quippiam cogitanti ea, quae narrantur, non intelligat nec, quae in oculis aguntur, aduertat. Idcirco cum homo grauioribus malis oppressus id sedulo agat, in eoque totus uersetur ut illud depellat aut enitet, quo tantopere urgetur, nequit animum ad

sunt ad laetitiam uoluptatemque proniores. Quales imprimis sunt iuuenes, quippe quorum animos ob inconstantiam ac inconsiderationem facile est ad quampiam traducere iucunditatem, atque etiam propter rerum imperitiam his persuadere ea, quae patiuntur uel passi sunt, incommoda non esse; uel saltem, quando nimium creduli sunt facileque de se omnia sperant, aliqua egregia spe eos reddere hilariores. Has fere easdem ob causas et mulieres non magno negotio

usi sunt, et quibus uniuersa ex uoto successerunt, ita unico uel rerum uel honoris casu franguntur ut frustra illis queuis solacia adhibeas; quo fit ut quadam tristitia et desperatione conficiantur consumanturque. Id autem ipsis ea ratione contingit quod nimium sibi uel tribuunt uel indulgent. Quoniam, ut praeclare ait Boethius: felicissimi cuiusque delicatissimus est sensus et, nisi ad nutum cuncta suppetant, omnis aduersitatis insolens minimis

et truces nimium ac melancholici solacium accipere nesciunt, quoniam illi quidem iniuste se afflictos putant et non debita pati, ab his uero affectio contraria omne abigit solacium. At uero homines pii et Deum metuentes, quoniam ea, quibus premuntur omnipotentis iudicio destinata recte arbitrantur, ut Iob, Thobias, et alii sanctorum plerique aequo animo ferunt et consolationem lubentes amplectuntur.

I 5 Quae propria sunt antidota harum aegritudinum singularium Hoc loco non alienum puto singulis his generibus propria assignare antidota ne, si ea inter aliam medicinarum turbam coniciamus, difficultatem lectori praebeamus, si quando cognoscere uoluerit quod praecipue pharmacum cui morbo sit idoneum. Ab his ergo, quos proxime nominauimus, exordium sumamus.

quid eorum sapientia, quid disciplina, quid uirtus egregia, quid clara morum ac uitae institutio ab ipsis postulet, uelint aduertere. Quam rationem Cicero ad Figulum scribens pulchre per occupationem attigit: ea quidem facultas uel tui uel alterius consolandi in te summa est, si umquam in ullo fuit. Itaque eam partem, quae ab exquisita quadam ratione et doctrina proficiscitur, non attingam; tibi totam relinquam. Quid sit forti et sapienti

tum quod earum potestas etiam pessimis datur, quorum neutrum accideret si diuitiae uera bona essent: nam quod uere bonum est et nouit nocere nemini, id enim malo proprium est; et apud malum pernoctare nescit, quoniam natura secreta sunt nec ea fas est ulla ratione permisceri; ex pauperibus plerosque probos inuenias, ex diuitibus admodum paucos; quod est unde diuitiae bonae possint appellari. Ego uero sicuti illum minime dixerim

singula, ut gesta erant, conscribens misit ad Amasim. Qui intelligens non posse praestare hominem ut uel se uel quempiam alium e fato impendenti eripiat, utque Polycrates bene moreretur bonam fortunam semper expertus, insuper ea quoque reperiret, quae abiecisset, misso Samum caduceatore uoluit ius cum eo hospitii soluere. Quod ideo fecit ne in tristem aliquem grauemque casum incidente Polycrate animi dolorem, ueluti de hospite, ipse contraheret.

praemittantur. Sic et sciti medici omnes, si non extremo discrimine aegroti ab ordine auocentur, semper ante pharmacum potiunculis leuioribus morbum mitiorem reddere consueuerant. Nam et natura excolit prius corpora ac praeparat quam ea formam induat uel superuestiat. Nos tamen postquam, quae de tempore et modo aggrediendae curationis admonenda erant, praemisimus, iuxta institutum ordinem a radicali

Auferri autem alio pacto nequit nisi ita auditoris inducas animum ut, quae prius putabat mala, credere desinat. Inducere autem poteris ut talia mala suspicari desistat si ea in muneribus naturae esse doceas atque ad omnes aequaliter spectare; deinde si boni auferant nihil; postea si uel honoris uel utilitatis plurimum afferant; ad haec si nulli quicquam mali

inimicas, peregrinationes, discrimina, uulnera, praedas, captiuitates, uincula, et omnis faciei aerumnas quas singulas uel pati uel timere necesse est. Quae uniuersa, si ad rem publicam accesseris, tanto augentur amplius, quanto in ea dignitas aut magistratus magis augescit. Si fortuna tibi sinus paululum feliciores laxauerit, metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam eos auara patefecerit aut patefactos instabilis contraxerit, tunc uero dolore

uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens: Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset si liberet. Sed si tamen eam mortem appellare

et cupiditatum turmas, quarum nec nomina nec numerum ullus umquam scire potuit. Haec tibi mors omnia adimit, his te liberat malis, et audes demens dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus ingeris. Resipisce aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque

Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita disserentem: Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi

Triptolemum, conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique

Hoc ergo modo, quo mortem utilem bonamque esse declarauimus, poterimus persuadere morbos, uulnera, plagas, tormenta, uincula, carceres, contumelias, opprobria, aliaque eiusmodi mala non esse, quippe quibus uiri praestantes, si ea aequo animo tolerant, digniores admirabilioresque redduntur. Quid enim M. Reguli praeclaram et omni ueneratione dignam fecit memoriam quam carcerum teterrimorum,

Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est cum duceretur ad supplicium: "Legesne Lycurgi contemnis?" quod hilaris pergeret, respondit: "Ego uero illis ingentes ago gratias quae me ea poena multauerunt quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere." Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit

uniuersas, sicuti Augustinus egregie fecit secundo et uigesimo libro eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait: In hac uita quam nouimus, in qua adhuc sumus, cuius temptationes, immo quam totam temptationem, quam diu in ea sumus, quantum libet proficiamus, perpeti non desinimus, quae sint iudicia Dei circa genus humanum, quis poterit explicare? Nam quod ad primam originem pertinet omnem mortalium propaginem fuisse damnatam haec ipsa uita, si uita dicenda est

stadia matrem uehentes mira celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus omnibus et acclamantibus felicem matrem, quae natos tali ac tanta pietate procreasset; ea re delectata admodum sacerdos ingentique perfusa gaudio stans ante simulacrum precata est deam ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur sacrificatum epulatumque est, Cleoboles

integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem,

Auferri autem alio pacto nequit nisi ita auditoris inducas animum ut, quae prius putabat mala, credere desinat. Inducere autem poteris ut talia mala suspicari desistat si ea in muneribus naturae esse doceas atque ad omnes aequaliter spectare; deinde si boni auferant nihil; postea si uel honoris uel utilitatis plurimum afferant; ad haec si nulli quicquam mali

inimicas, peregrinationes, discrimina, uulnera, praedas, captiuitates, uincula, et omnis faciei aerumnas quas singulas uel pati uel timere necesse est. Quae uniuersa, si ad rem publicam accesseris, tanto augentur amplius, quanto in ea dignitas aut magistratus magis augescit. Si fortuna tibi sinus paululum feliciores laxauerit, metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam eos auara patefecerit aut patefactos instabilis contraxerit, tunc uero dolore

uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens: Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset si liberet. Sed si tamen eam mortem appellare

et cupiditatum turmas, quarum nec nomina nec numerum ullus umquam scire potuit. Haec tibi mors omnia adimit, his te liberat malis, et audes demens dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus ingeris. Resipisce aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque

Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita disserentem: Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi

inimicas, peregrinationes, discrimina, uulnera, praedas, captiuitates, uincula, et omnis faciei aerumnas quas singulas uel pati uel timere necesse est. Quae uniuersa, si ad rem publicam accesseris, tanto augentur amplius, quanto in ea dignitas aut magistratus magis augescit. Si fortuna tibi sinus paululum feliciores laxauerit, metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam eos auara patefecerit aut patefactos instabilis contraxerit, tunc uero dolore

uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens: Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset si liberet. Sed si tamen eam mortem appellare

et cupiditatum turmas, quarum nec nomina nec numerum ullus umquam scire potuit. Haec tibi mors omnia adimit, his te liberat malis, et audes demens dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus ingeris. Resipisce aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque

Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita disserentem: Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi

inimicas, peregrinationes, discrimina, uulnera, praedas, captiuitates, uincula, et omnis faciei aerumnas quas singulas uel pati uel timere necesse est. Quae uniuersa, si ad rem publicam accesseris, tanto augentur amplius, quanto in ea dignitas aut magistratus magis augescit. Si fortuna tibi sinus paululum feliciores laxauerit, metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam eos auara patefecerit aut patefactos instabilis contraxerit, tunc uero dolore

uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens: Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset si liberet. Sed si tamen eam mortem appellare

et cupiditatum turmas, quarum nec nomina nec numerum ullus umquam scire potuit. Haec tibi mors omnia adimit, his te liberat malis, et audes demens dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus ingeris. Resipisce aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque

Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita disserentem: Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi

Triptolemum, conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique

Hoc ergo modo, quo mortem utilem bonamque esse declarauimus, poterimus persuadere morbos, uulnera, plagas, tormenta, uincula, carceres, contumelias, opprobria, aliaque eiusmodi mala non esse, quippe quibus uiri praestantes, si ea aequo animo tolerant, digniores admirabilioresque redduntur. Quid enim M. Reguli praeclaram et omni ueneratione dignam fecit memoriam quam carcerum teterrimorum,

Triptolemum, conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique

Hoc ergo modo, quo mortem utilem bonamque esse declarauimus, poterimus persuadere morbos, uulnera, plagas, tormenta, uincula, carceres, contumelias, opprobria, aliaque eiusmodi mala non esse, quippe quibus uiri praestantes, si ea aequo animo tolerant, digniores admirabilioresque redduntur. Quid enim M. Reguli praeclaram et omni ueneratione dignam fecit memoriam quam carcerum teterrimorum,

Triptolemum, conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique

Hoc ergo modo, quo mortem utilem bonamque esse declarauimus, poterimus persuadere morbos, uulnera, plagas, tormenta, uincula, carceres, contumelias, opprobria, aliaque eiusmodi mala non esse, quippe quibus uiri praestantes, si ea aequo animo tolerant, digniores admirabilioresque redduntur. Quid enim M. Reguli praeclaram et omni ueneratione dignam fecit memoriam quam carcerum teterrimorum,

Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est cum duceretur ad supplicium: "Legesne Lycurgi contemnis?" quod hilaris pergeret, respondit: "Ego uero illis ingentes ago gratias quae me ea poena multauerunt quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere." Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit

Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est cum duceretur ad supplicium: "Legesne Lycurgi contemnis?" quod hilaris pergeret, respondit: "Ego uero illis ingentes ago gratias quae me ea poena multauerunt quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere." Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit

miserias uniuersas, sicuti Augustinus egregie fecit secundo et uigesimo libro eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait: In hac uita quam nouimus, in qua adhuc sumus, cuius temptationes, immo quam totam temptationem, quam diu in ea sumus, quantum libet proficiamus, perpeti non desinimus, quae sint iudicia Dei circa genus humanum, quis poterit explicare? Nam quod ad primam originem pertinet omnem mortalium propaginem fuisse damnatam haec ipsa uita, si uita dicenda est

stadia matrem uehentes mira celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus omnibus et acclamantibus felicem matrem, quae natos tali ac tanta pietate procreasset; ea re delectata admodum sacerdos ingentique perfusa gaudio stans ante simulacrum precata est deam ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur sacrificatum epulatumque est, Cleoboles

integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem,

miserias uniuersas, sicuti Augustinus egregie fecit secundo et uigesimo libro eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait: In hac uita quam nouimus, in qua adhuc sumus, cuius temptationes, immo quam totam temptationem, quam diu in ea sumus, quantum libet proficiamus, perpeti non desinimus, quae sint iudicia Dei circa genus humanum, quis poterit explicare? Nam quod ad primam originem pertinet omnem mortalium propaginem fuisse damnatam haec ipsa uita, si uita dicenda est

stadia matrem uehentes mira celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus omnibus et acclamantibus felicem matrem, quae natos tali ac tanta pietate procreasset; ea re delectata admodum sacerdos ingentique perfusa gaudio stans ante simulacrum precata est deam ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur sacrificatum epulatumque est, Cleoboles

stadia matrem uehentes mira celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus omnibus et acclamantibus felicem matrem, quae natos tali ac tanta pietate procreasset; ea re delectata admodum sacerdos ingentique perfusa gaudio stans ante simulacrum precata est deam ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur sacrificatum epulatumque est, Cleoboles

integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem,

integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem,

recognoscit. III 3 Secundus locus a uoluntate diuina Ex quo loco ille secundus rite nascitur, quo itidem mortales curis non magnopere mouentur nec ea intolerabilia ducunt, puta quae uoluntate Dei acciderunt. Haec enim patienter ferunt, uel propter hoc quod ea, quae ab ipso sunt, iusta esse cognoscuntur, uel quia ipsi licet de luto suo disponere uti uult; quoniam, ut sapiens ait:

a uoluntate diuina Ex quo loco ille secundus rite nascitur, quo itidem mortales curis non magnopere mouentur nec ea intolerabilia ducunt, puta quae uoluntate Dei acciderunt. Haec enim patienter ferunt, uel propter hoc quod ea, quae ab ipso sunt, iusta esse cognoscuntur, uel quia ipsi licet de luto suo disponere uti uult; quoniam, ut sapiens ait: Sicut lutum in manu figuli, sic homo in manu eius qui creauit se; nec debet lutum figulo dicere:

Num nos ad constantiam nostris moribus alienam inexpleta cupiditas hominum alligabit? Haec nostra uis est, hunc continuum ludimus ludum: rotam uolubili rota uersamus, infima summis, summa infimis mutare gaudemus. Ascende ergo si placet, sed ea lege ne, uti, cum ludicri nostri ratio poscet, descendere iniuriam putes. At tu mores nostros ignorabas? Pulchre uniuersam fortunae descripsit faciem,

Ideo autem explicatio conditionis fortunae confert ad consolationis officium, quo tristitia lenitur, quoniam per talem fortunae commemorationem inducitur homo ad credendum ea, quae sibi euenerunt, iure quodammodo euenisse nec inde se aliqua iniuria affectum. III 6 Quintus locus a conditione humana Quamobrem quinto loco

laborare, aliasque miserias pati. Quo loco Cicero ad consolandum Titium pulchre est usus cum inquit: Est autem consolatio illa peruulgata quidem maxime, quam semper in ore atque in animo habere debemus, homines nos ut esse meminerimus ea lege natos ut omnibus telis fortunae proposita sit uita nostra, neque est recusandum quominus ea, qua nati sumus, conditione uiuamus. Quam qui nosse cupit

inquit: Est autem consolatio illa peruulgata quidem maxime, quam semper in ore atque in animo habere debemus, homines nos ut esse meminerimus ea lege natos ut omnibus telis fortunae proposita sit uita nostra, neque est recusandum quominus ea, qua nati sumus, conditione uiuamus. Quam qui nosse cupit Apuleium audiat qui ait: Homines esse ratione plaudentes, oratione pollentes, immortalibus

enim alium uidetur quisquis ab eius conuersatione dissentit. Et incipiens a primo iustorum Abel inuidiam ipsius impias persecutiones cedemque fraternam diligentissime exsequitur. Inde eius persecutionis iniquissime sortem exaggerans, unde ea liber esse non potuit cum tantum unum haberet inimicum: per hoc admonens uniuersos mortales rationabilius, immo et necessario tribulationibus esse additos, quippe qui tot inimicos haberent quot extraneos, quorum cum ingens sit multitudo,

nisi ut tanta in nobis sit eius pollicitationis credulitas ut, cum mala mundi patiamur, futurae spei fiducia in summa pace nos esse credamus tantaque in nobis sit futurorum fides quod omnino non sentiamus nos sustinere illa quae patimur, sed ea potius arbitremur iam obtinere quae credimus. Siquidem dictum est Vnde totum nos in futuro habere cognoscimus spe salui facti sumus. Spes autem quae uidetur, non est spes. Ad hoc igitur tantam in nobis fidei stabilitatem Dominus esse

non absque ingenti sciat dolore transire, quia auiditate nimia liberos cupit, dolores tormentum spernit dum, quod satis diligit, concupiscit et ante gaudet ex prole quam contristetur ex partu, nec recusat fecunditatis exordia, quamuis certa sit ea non absque magnis angoribus euentura, quoniam, dum maius gaudium cogitat, tristitiae curas amplectitur. Sic et in omnibus paene rebus humanis difficile potest esse laetitiam nisi tristitia ante praecessit. Et amaritudo praesentis

a uoluntate Dei, a uoluntate principis uel maioris, a conditione fortunae, a conditione humana, a societate, a necessitate, a diligentia, ab honesto et ab utili. Et haec omnia ad secundam rationem consolandi spectant. Nunc ad ea ueniamus quae sunt tertiae rationis propria. III 12 DE TERTIA CONSOLANDI RATIONE Tertiam rationem curandi aegritudinem

magnitudine nec tollere ullo modo queas nec mitigare; proinde sequenti loco laborandum oratori est ut angorem, quem aut auferre aut lenire nequit, reddat saltem minorem . Id uero maxime ea ratione consequemur si malum ipsum paruum esse docebimus. Paruum autem demonstratur uel in se uel relatum ad aliud. In se paruum declaratur quando id, quod accidit, reuera exiguum esse detrimentum

a tempore debito. Extenuatur enim haud modicum detrimenti cuiusuis dolor si id tempore debito aut iusto accidisse docebitur. Vt Seruius Sulpicius fecit cum inquit: ab hisce rebus animum ad cogitationem tuam aduoca atque ea reminiscere potius quae digna tua persona sunt: illam, quam dicis opus fuerat uixisse, una cum re publica fuisse et cum res publica occideret, uita excessisse.

tu et aliarum rerum similibus rationibus poteris persuadere. III 14 Secundus locus a breuitate temporis Ex breuitate autem temporis imminuitur malorum opinio si ea paruo tempore duratura insinuare ualebimus, ut philosophia ait Boethio: Si idcirco te fortunatum non existimas quoniam, quae tunc laeta uidebantur, abierunt, non est quod te miserum putes quoniam, quae nunc creduntur maesta, cito

funebri consolationi congruere uidetur; verumtamen et aliis poterit adaptari, ut si persuadeamus, quod quisque patitur, illud ei fuisse omnino futurum quia licet ista, si ad inferiores causas referas, casu quodam fieri uideantur, tamen, si ea ad illam certam infallibilemque rectoris summi prouidentiam uel ordinationem conferamus, comperies illud tibi ab initio fuisse deputatum aut meritis tuis aut aliqua alia iusta omnipotentis dispositione.

cogitare: en nos homunculi! si quis nostrum interiit aut occisus sit, quorum uita breuior esse debet, cum uno loco tot oppidorum cadauera proiecta iacent. Visne tu te, Serui, cohibere et meminisse te hominem esse natum? Crede mihi, cogitatione ea non mediocriter sum confirmatus: hoc idem, si tibi uidetur, fac ante oculos tibi proponas: modo uno tempore tot uiri clarissimi interierunt, de imperio praeterea tanta imminutio facta est, omnes prouinciae conquassatae sunt; in unius

dubio maximis animum angoribus cruciari solent. Plus tamen ad solacium aduersarii exteriora mala conferunt, quamuis tenuiora sint et leuiora. Nam cum inimicus unusquisque ideo praecipue inimici sui gaudet malis quod suas uices ea ulcisci putat et de hoste suo optatas sumere poenas, ultio autem omnis et uindicta non potest nisi in apertis consistere detrimentis, ut in ratione irae declarauimus, iure omnis inimicus magis laetatur

refricuerimus uel manifestauerimus quae imminent longe esse perniciosiora. Hoc egit optime Sulpicius scribens ad Ciceronem: Quid est quod tantopere te commoueat tuus dolor intestinus? Cogita quem ad modum adhuc nobiscum fortuna egerit: ea nobis erepta esse quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, patriam honestatem dignitatem, honores omnes; hoc uno incommodo addito quid ad dolorem adiungi potuit? Aut qui non illis rebus exercitatus animus calere iam debet atque

mortuum qui mihi non a diis immortalibus ereptus ex his miseriis atque iniquissima conditione uitae uideretur. Hoc ipsum fecit scribens et ad L. Fabium: Ea demum uidetur conditio impendere legum iudiciorum temporum ut optime actum cum eo uideatur esse qui quam leuissima poena ex hac re publica discesserit.

publicae molestiam traxerit, tamen multa iam consolantur maximeque conscientia consiliorum meorum. Istorsum spectat et cum dicimus illi, qui mala patitur, ea ob uirtutem suam pati ipsique egregiam probitatem uel doctrinam aut exquisitum ingenium nocuisse. Hanc rationem solacii Ouidius in epitaphio suo praecipuam adhibuit: Hic ego qui iaceo tenerorum lusor amorum Ingenio

corpora et uisu et odore foeda amoueantur, aut ob aliquod uiuorum solacium quibuscum iucundissime uixerunt; ueluti fecit rex Aegypti Micerinus qui unica filia, quam tenerrime diligebat, orbatus prae nimio amore bouem inauratam fecit atque in ea filiae cadauer apud regiam in conclaui posuit, atque ei singulis diebus multiplicia thura inferri iussit, lucernasque incensas iugiter adstare. Quod se Herodotus scribit in urbe Sai uidisse.

et alibi inquit: Praecogitati mali mollis ictus uenit, at stultis et fortunae credentibus omnis uidetur noua rerum et inopinata facies; magna autem pars est apud imperitos mali nouitas. Hoc ut scias ea, quae putauerant aspera, fortius, cum assueuere, patiuntur. Ideo sapiens assuescit futuris malis et quae alii diu patiendo leuia faciunt, hic leuia facit diu cogitando. Audimus aliquando uoces imperitorum dicentium 'Sciebam hoc mihi restare';

praecipuam rationem putant Cyrenaici ad quemlibet luctum comprimendum: quam nimirum nec nos respuimus, dicimus tamen istam rationem non posse a consolatore praecipue post acceptum damnum adhiberi quandoquidem illum, qui iacturam est passurus, ea multo ante ratione se ita comparasse oportet ut, cum aduersa euenerint, non ueniant insperata. Nostrum autem propositum est non ea presidia praestare quibus homo munitus omnia fortunae tela constanti animo ualeret excipere; nam id

a consolatore praecipue post acceptum damnum adhiberi quandoquidem illum, qui iacturam est passurus, ea multo ante ratione se ita comparasse oportet ut, cum aduersa euenerint, non ueniant insperata. Nostrum autem propositum est non ea presidia praestare quibus homo munitus omnia fortunae tela constanti animo ualeret excipere; nam id alterius est negotii alteriusque considerationis. Non hoc ergo in hoc opere curamus, uerum illud dumtaxat, quo consolatorem illis

enim mollius tibi ferre uiderer quam deceret uirum, praesertim cum, qui alios consolari soleret, accusasti me per litteras grauioribus uerbis quam tua consuetudo ferebat. Itaque iudicium tuum magni existimans idque ueritus me ipse collegi et ea, quae didiceram legeram acceperam, grauiora duxi tua auctoritate addita. Quibus uerbis nihil aliud egit quam ipsum admonere eum se sibi praestet quem se

adhortandus est atque ut hanc quoque uirtutem suscipiat, cum ceterae suppetent, diligentius admonendus. Quod egregie Sulpicius ad Ciceronem attigit. "Vidimus", inquit, "aliquotiens te secundam pulcherrime ferre fortunam magnamque ex ea re te laudem adipisci; fac aliquando intelligamus aduersam quoque te aeque ferre posse, ne id maius quam debeat tibi onus uideri, ne ex omnibus uirtutibus tibi haec una uideatur deesse."

tormento cogitaturus est. Quibus rebus omnibus tam Cicero quam Seneca ostendere nituntur constantiam uiri in sua manu positam, nec multo negotio posse acquiri. Proinde ea uacare tanto fit turpius quanto haberi potest facilius. Atque ita in repressione luctus tres loci tractandi sunt, quorum unus a pudore sumitur, alter ab aemulatione

Quare si (ut mihi initio concessisti) turpitudo peius est quam dolor, nihil est plane dolor. Nam tibi dum turpe nec dignum uiro uidebitur gemere eiulare lamentari frangi debilitari dolore, tum honestas, tum dignitas, tum decus aderit; cum in ea intueberis, te continebis. Cedet profecto uirtuti dolor et animi inductione languescet. Aut enim nulla uirtus est, aut contemnendus est dolor. Prudentiamne uis esse sine qua ne intelligi quidem ulla uirtus potest? Quid

intueberis, te continebis. Cedet profecto uirtuti dolor et animi inductione languescet. Aut enim nulla uirtus est, aut contemnendus est dolor. Prudentiamne uis esse sine qua ne intelligi quidem ulla uirtus potest? Quid ergo ea? Patieturne te quicquam facere nihil proficientem et laborantem? An temperantia sinet te immoderate quicquam facere? An coli iustitia ab homine poterit propter uim doloris enuntiante commissa, prodente conscios, multa officia relinquente?

igitur fortem uirum, num magno animo, num patientem, num humana contemnentem, num grauem poteris dicere? Haec licet Cicero de corporis oppressione dicat, poteris tamen ea leui commutatione ad animi transferre angustias atque adeo melius quod corpus uiolentiae subiectum est, animus minime; corpus multa inuitum tolerare cogitur, animum nisi uolentem

IV 7 QVINTA RATIO CONSOLANDI Supremam autem rationem medendae aegritudinis diuersionem esse diximus; ea est qua animum a maerore ad aliam curam studiumue aut cogitationem uoluptuosam euocamus uel traducimus. Haec autem fit multipliciter, secundum quod multiplicia sunt quibus mortales oblectari aut occupari consueuerunt. Quorum nos, ut

felices ornent haec instrumenta libellos, fortunae memorem te decet esse meae. Talia igitur et dictitare et factitare in luctu homines delectat magis quam ea quae ad laetitiam pertinent. Immo "si qui forte," ut optime testatur Cicero, "cum se in luctu esse uellent, aliquid fecerunt humanius aut si hilarius locuti sunt, reuocant se rursum ad maestitiam peccatisque se insimulant quod

dolorem intermiserint. Pueros uero castigare matres et magistri solent nec uerbis solum, sed etiam uerberibus, si quid in domestico luctu hilarius factum ab his est aut dictum," ut minus illo tempore et ea rerum conditione dignum. Vnde et Sappho, cum se aptiorem alio scribendi carmini diceret, in flebili tamen materia flebile carmen elegit. Similem huic rationi et Boethius assignauit. Ouidius quoque ait:

siluas Orpheus et dura canendo saxa, bis amissa coniuge tristis erat. Hoc attigit et Vergilius de Polyphemo quem lanigerae comitantur oues: ea sola uoluptas solamenque mali de collo fistula pendet. Ex hac ratione solacii sunt conuiuia, compotationes domesticae, et conuictus familiaris, quo

et Seruium maerore leuare cupiens ad hanc inuitat ita scribens: Reliqua sunt in te ipso neque mihi ignota nec minima solacia. Et quidem ego sentio multo maxima, quae experiens quotidie sic probo ut ea mihi salutem afferre uideantur, te autem ab initio aetatis memoria teneo summe omnium doctrinarum studiosum fuisse omniaque, quae a sapientissimis uiris ad bene uiuendum tradita essent, quae quidem uel optimis rebus ac usui et delectationi

nihil. Aliarum uero rerum studia, quae nominauimus, uel quia singula eorum certae sequuntur uoluptates, uel quia animum a cogitatione rerum inuisarum abducunt et eorum memoriam tollunt: hinc diuturnitas temporis sedat dolorem, sed ea dumtaxat quae frequenter animum ad alias curas euocauit, id enim agendo facit imaginem praeteritorum malorum excedere. Cito enim decidunt e memoria quae frequentius non retractantur.

cupiditatem uel propter ambitionis fastum, uel propter amoris aut augumentum aut conciliationem, siquidem istis tribus affectibus dona pretiosa animum praecipue immutare consueuerunt. Quamobrem et tribus tantum generibus hominum ea largiri solent: aut auaris, quorum opera egentes largitione eos corrumpere student, aut maioribus, quos honorare cupimus, aut amicis uel beniuolis, quibus uel nostrum amorem declarare, uel eorum nobis beniuolentia conciliare desideramus. Quos

maiores nostri usi sunt, tum quod exercitatum ingenium poterit eos, si adhibere diligentiam uoluerit, aliqua ex parte honestare et nonnumquam dignioribus consolationibus adaptare. Primum itaque horum a uindicta mutuamur, non quidem ea ratione qua superius diximus, quando de diminutione angoris disputabamus, uerum a spe uindictae, id est ut persuadeamus amico lugenti aduersarium eius, a quo iniuriam accepit, poenas daturum aut in hac aut saltem in alia uita Deumque esse

impiam, crudelem. Hinc illa Theophrasti aduersus naturam querela est, qua lamentatur quod cornicibus ac ceruis aliisque animantibus, quorum paruum interest, longiora indulget spatia, hominibus uero, quibus maxime interfuisset, etiam ea, quae semel breuia licet concessit, saepius inuida praeripit ac praecidit; quorum si aetas potuisset fieri longior, futurum fuisse ut omnibus perfectis artibus omnique doctrina hominum uita erudiretur.

huic nostrae disputationi uniuerse aptissimum uisum est, totam hanc sermocinationem, quam longius quam sperabamus produximus, uoluimus concludere. Ait ergo Cicero: Extremum illud est ut te horter et obsecrem animo ut sis maximo nec ea solum memineris quae ab aliis magnis uiris accepisti, sed illa etiam quaeque ipse ingenio studioque peperisti; quae si colliges et sperabis omnia optime et, quae accident, qualiacumque erunt, sapienter feres.

Prol. 1 Reuerendissime ] Reuerende V1 | inter meorum et qui deleta nonnulla: quos est (ut noua omnia facere solent) haud parum delectata, atque adeo ut me sine cessatione in dies magis compellere, immo et pro ea, quę ipsis mecum est, necessitudine liberius cogere coeperunt, quo ceteris partibus posthabitis hanc primum absoluerem, quippe quod ducebant dignum humani generis munus, et propter creberrimas calamitates, quibus mortalium uita assidue

II.7.3 Eatenus pro Ita | quatenus pro ut nihilominus II.8.3 Aut cui addidit Aut II.8.4 id ętatis immutavit de ea ętate II.8.5 implicat ac addidit | scaturire occipit transposuit II.8.6

II.8.22 iuuentam ] iuuentutem V1 | senecta ] senectus V1 | Greg. Mor. 25,3,4 II.8.23 ea pro hac | Aug. ep. ad Macedonum (PL 33, 668,1.4) = Cic. Tusc. 1,31 (75) II.8.24 et uitam pro uerum uitam

II.7.3 Eatenus pro Ita | quatenus pro ut nihilominus II.8.3 Aut cui addidit Aut II.8.4 id ętatis immutavit de ea ętate II.8.5 implicat ac addidit | scaturire occipit transposuit II.8.6

II.8.22 iuuentam ] iuuentutem V1 | senecta ] senectus V1 | Greg. Mor. 25,3,4 II.8.23 ea pro hac | Aug. ep. ad Macedonum (PL 33, 668,1.4) = Cic. Tusc. 1,31 (75) II.8.24 et uitam pro uerum uitam

II.7.3 Eatenus pro Ita | quatenus pro ut nihilominus II.8.3 Aut cui addidit Aut II.8.4 id ętatis immutavit de ea ętate II.8.5 implicat ac addidit | scaturire occipit transposuit II.8.6

II.8.22 iuuentam ] iuuentutem V1 | senecta ] senectus V1 | Greg. Mor. 25,3,4 II.8.23 ea pro hac | Aug. ep. ad Macedonum (PL 33, 668,1.4) = Cic. Tusc. 1,31 (75) II.8.24 et uitam pro uerum uitam

II.8.33 Hier. ep. 40,1-2 II.8.3 Aut cui addidit Aut II.8.4 id ętatis immutavit de ea ętate II.8.5 implicat ac addidit | scaturire occipit transposuit II.8.6

II.8.22 iuuentam ] iuuentutem V1 | senecta ] senectus V1 | Greg. Mor. 25,3,4 II.8.23 ea pro hac | Aug. ep. ad Macedonum (PL 33, 668,1.4) = Cic. Tusc. 1,31 (75) II.8.24 et uitam pro uerum uitam

III.12.2 ut... minorem pro ut illum saltem minorem reddat III.12.3 ea... consequemur pro efficere dabitur | docebimus pro docere poterit III.12.4 Iuv. 13,11-14, ubi 12 dolor esse

5,16,4, ubi post probitati add. virtuti, rectis studiis, bonis artibus, sed omnino libertati; aut puerum; atque ex iniquissima III.18.2 Cic. fam. 5,18,1, ubi Ea denique; poena ab hac III.18.3 Hier. ep. 40,2-3 | Hier. ep. 75,2

III.24.5 Ov. trist. 3,3,45-46, ubi Indeploratum pro Et non ploratum III.24.5 Ov. trist. 3,3,65-66,69-70, ubi ea pro etiam III.24.5 Ov. trist. 3,3,81-84, ubi 83 cinerem

III.25.14 ipse ] ipse est qui V1 III.25.19 eos ex ea | post opinionem V2 om. Tametsi quędam damna sint quę si domi aut coram amicis accipiuntur grauiora fiant, ea tamen per contrariam rationem efficies leuiora.

est qui V1 III.25.19 eos ex ea | post opinionem V2 om. Tametsi quędam damna sint quę si domi aut coram amicis accipiuntur grauiora fiant, ea tamen per contrariam rationem efficies leuiora. III.27.2 nisi si sic | Iuv. 13,6-8

IV.1.11 comparaui ] pręcinxi V1 IV.2.1 Cic. fam. 4,5,5, ubi add. eo ante officio; tum leuasses pro tu leuasses; imitare; post quę add.aliis; add. ea ante tute; subiace IV.2.2 Cic. ad Brut. 17 (1, 9),1-2, ubi pro in… meditare Cic. mihi nunc tibi tute medeare

IV.4.5 tria loca V1 IV.4.6 Cic. Tusc. 2,13-14 (31-33), ubi mihi om. Cic; tuque in ea intuens pro cum... intueberis omnis dolor Cic. pro est dolor; Quid ergo? ea patieturne; despicientiae quomodo respondebis?; ecquid Cic. pro et quid; post patientem add. num grauem; potes

loca V1 IV.4.6 Cic. Tusc. 2,13-14 (31-33), ubi mihi om. Cic; tuque in ea intuens pro cum... intueberis omnis dolor Cic. pro est dolor; Quid ergo? ea patieturne; despicientiae quomodo respondebis?; ecquid Cic. pro et quid; post patientem add. num grauem; potes IV.4.7 post animus delevit uero

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report