Your search found 5166 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 4147-4375:

opus ille animum intenderat. Hic praeterea subjiciendum est Benevolo Lectori, ne ex Titulo Philosophiae Recentioris in animum inducat; his in libris contineri, quaecumque hactenus in eo doctrinae genere reperta sunt. Ea primum huic Operi praefixa fuit inscriptio, ut idem distingui posset ab alio Opere, quod aliquot ante annis Auctor ipse Cartesianam secutus Rationem vulgaverat: ac tum dici vere potuit ex recentioribus selectiora Auctorem suis exponere

vere potuit ex recentioribus selectiora Auctorem suis exponere versibus voluisse. At in nova hac Editione cum idem retinendus sit Titulus, ne nimirum ipso mutato diversum esse hoc Opus appareat, rogandus est Lector, ut hunc Titulum ad ea referat tempora, quibus decem hi Libri ab Auctore scripti sunt, neque hic alia requirat, quam quae inter potiora erant Philosophorum ad illam usque diem inventa. In illa nempe, quae tum erat, satis certe ampla atque illustri

ut nihil sibi potius, atque honorificentius esse ducat, quam ut doctissimo satisfaciat Principi, cujus immortalia sunt in omni laudum, meritorumque genere monumenta; ut omnino existimandum sit Divino plane consilio ipsius Pontificatum in ea reservatum fuisse tempora, quibus Ecclesia maximis undique jactata fluctibus, summa Moderatoris, ac Magistri sui virtute, sapientia, atque animi magnitudine indigeret.

es; quem quidem et cupidissime excepi, et semel atque iterum maxima cum voluptate perlegi. Quid enim mihi gratius esse potest, quam cura jam omni, ac diuturni laboris molestia te esse perfunctum; aut quid me magis delectet, quam ea tibi feliciter, atque ex animo processisse, quae ut susciperes, auctor ego tibi praecipuus fuissem? Nam eam quidem video additam esse rebus omnium elegantiam, atque ornatum, quem a te, cujus mihi in scribendo

facultas satis est cognita, exoptare maxime potuissem. Huc accedit, quod omnem hanc Philosophiae pertractationem uberiorem profecto, quam aut ego expectabam, aut ipse receperas, praestitisti; remissius enim acturum te putabam, neque ea tam facile traditurum, quae nimia septa essent explicandi difficultate. Nunc omnia fuse, copioseque persequutum esse te video, nihil ut fere in summa rerum obscuritate aut sit praetermissum, aut a carminum cultu, atque

a carminibus, ac prorsus repudiandas, propterea quod quae a venustate, ac numeris omnino abhorreant: ita si persequi illa etiam velimus, quae ab intima philosophia hauriri solent, cum eadem per se satis aspera sint, atque impedita posse ea quidem quasi mollitie enervari carminum, illustrari autem non posse. At qui ita sentiunt, nimium angustis terminis amplissima Poetarum studia definiunt. Quae enim erit tanta artis hujus inopia, atque infirmitas, si primos tantummodo

ac varietate carminis in claritate, ac luce collocari, idque ut confirmarem, pluribus e locis repetere exempla possem, tamen ne gratiae aliquid tribuere videar, nihil quidem de te ipse amplius, at de universo potius hoc scribendi genere ea dicam, quae sentio. Ac primum hoc facile concesserim Musas profecto delicatioris cujusdam esse fastidii atque offensionis, ut solemnes quasdam disciplinae formulas respuant; quis enim ferat, ut in carminibus duplicatas rationes, ac

studiis teneri putant, atque idcirco carminum jucunditatem, quae ad omnium permovendos animos est instituta, negant adhibendam esse hujusmodi rebus, quae ad sapientium usum, atque intelligentiam sint accommodatae; nam neque hos ea fortasse curaturos, quae ex ipsis fontibus haurire malint, neque indoctos, qui intelligere non possint. Ego autem non tam inimicos alienae industriae eos dixerim, qui nos a scribendo abducant, quam hujus aetatis gloriae invidos, qui

esse, ut plura nobis in inquirenda natura sint cognita, quam omnium superiorum temporum diuturnitas viderit? Verum si, quae optima sunt, eadem a paucis conquirantur, an idcirco etiam erunt a Musarum cognitione removenda? Quasi vero ea tantummodo, quae ludicra, ac leviora sint, venustiore hoc scribendi genere pertractari oporteat, aut eos, qui severioribus studiis sese dediderunt, bene, ac gnaviter ab omni humanitate alienos esse censeamus. Num enim, quia aliunde

imo vero eo libentius ad haec confluent, ut unde antea aegritudinem animo contraxerant, inde humanissime recreentur. Quapropter quid est, quod illos a liberaliori hac jucunditate prohibeamus, nisi forte imitari velimus L. Lucilium, qui ea, quae scriberet, a doctissimis legi recusabat. Nam facete ille quidem, qui neque ab indoctis, quos omnino contemneret, neque a doctissimis sua legi vellet, cum ea scriberet, in quibus summa profecto esset urbanitas, sed

prohibeamus, nisi forte imitari velimus L. Lucilium, qui ea, quae scriberet, a doctissimis legi recusabat. Nam facete ille quidem, qui neque ab indoctis, quos omnino contemneret, neque a doctissimis sua legi vellet, cum ea scriberet, in quibus summa profecto esset urbanitas, sed doctrina mediocris. Sed ad hujusmodi res si Musarum elegantiam traducamus, quae et gravissimae sint, et ad Sapientium usum aptissimae, quid causae est, cur pauciorum, id est

est comparanda cognitio, si naturae causarumque scientiam comprehendere, complectique animo velimus. Sed ubi tantae cognitionis comparandae instrumenta atque praesidia? sunt corporis sensus, sed breves illi quidem, atque angusti, quibus ea tantummodo usurpare possumus, quae prope nos sunt posita, atque ad eorundem sensuum usum perceptionemque accommodata. Ulla igitur spes erat, ut quispiam universam naturae descriptionem absolveret, quando et rei ipsius summa esset

accommodata. Ulla igitur spes erat, ut quispiam universam naturae descriptionem absolveret, quando et rei ipsius summa esset obscuritas, nobis autem adjumenta rerum cognoscendarum omnino deessent? Nam si ingenio, et cogitatione ea persequi velimus, quae sub sensus minime cadunt, commenta magis nostra, quam res ipsas describemus. Sed plerique vel ingenii aestu, vel gloriae cupiditate abrepti, cum omnem rerum formam, atque ordinem tenere sese, ac perspicere

magis nostra, quam res ipsas describemus. Sed plerique vel ingenii aestu, vel gloriae cupiditate abrepti, cum omnem rerum formam, atque ordinem tenere sese, ac perspicere jactarent, ad illa, quae omnino ignorarent, delabi maluerunt, quam ea quaerere, quae in sensus ipsos facile incurrerent. Illi igitur dum initia, primasque causas aequo cupidius consectabantur, a rebus ipsis, quae cognosci quidem poterant, si veri inquirendi viis institissent, longe aberrabant. Tametsi

leviora illa, ac minora esse censemus, quae in tenuissimis radiorum particulis perfecit? Nam quid corpore illo, quae lux dicitur, nobis erat obscurius? Nam autem postea, quam haec quoque est ab illo pertractata naturae pars, quid nobis in ea penitus cogniscenda claritatis omnino defuit? Subtilissimum, ac tenuissimum lucis radium dividimus, ac dispertimur, singulis quibusque partibus quae ratio, quae vis insit, novimus, e quorum admixtione quae colorum discrimina

superavit, aut hanc ipsam expoliendi, ac exornandi Poematis gloriam siquis est assequutus, non ab illo repetat, atque accersat? Quid hoc similius esse potest, atque ad exprimenda Newtoni in Philosophiam merita aptius? Cujusnam enim ea laus esse potest, ut eorum, quae ab illo sunt prodita, aut inveniendi laudem occuparit, aut perficiendi gloriam sibi vindicet? Nam si qui gravitatis vires, aut colorum causas ab aliis quoque saltem conjectura indicatas velint, iis ego,

est Philosophiae fructus) virtutum omnia origo repetenda sit, unde excitamur ad constantiam, ad animi magnitudinem, atque omnem vitae laudem, honestatemque persequendam? Sed rerum pulchritudo jam longius me abripuit, quam provideram. Ea enim est hujusmodi admirabilis Philosophiae ratio, ut, cum in ipsa expendenda semel animum defixeris, modum tenere non possis; posteaquam vero eadem a te latinis versibus est reddita, nescio quomodo jucundior est, atque gratior;

primum detectam. In gravitate generali continetur haec nostra terrestris gravitas, cujus a Galileo leges proditae; ad vers. 816. Gravitas continuis impulsibus corpora deorsum pellit, unde tempori proportionalem velocitatem ea cadendo acquirunt; et sparium, quod dato tempore percurrunt, est dimidium spatii, quod conficerent cum velocitate constanti in fine descensus acquisita. A vers. 879, spatia labendo aequalibus temporibus percursa crescunt, ut

dato tempore percurrunt, est dimidium spatii, quod conficerent cum velocitate constanti in fine descensus acquisita. A vers. 879, spatia labendo aequalibus temporibus percursa crescunt, ut numeri impares, unde deducit, ea esse in ratione duplicata temporum, vel velocitatum, quibus percurruntur ad v. 981. Si corpus sursum projiciatur, ejus motus continuo retardari debet, et spatia percursa usque ad finem sunt item,ut quadrata temporum, vel

vim gravitatis in duas, alteram perpendicularem plano, alteram parallelam; illa eliditur; haec constans corpus deorsum fert cum iis eisdem legibus, quae in libero descensu expositae; hoc tantum discrimen hic agnoscendum, quod ea vis descensum obliquum sollicitans est ad totam gravitatem, ut est altitudo plani ad longitudinem; unde duo infert; primum pertinet ad altitudines variatas data longitudine, alterum ad longitudines data altitudine. Infert

his unam eligit, quam consideret, Cycloidem, his nimirum rebus pernecessariam. Igitur a vers. 266. Cycloidis genesim explicat, quae describitur motu puncti in circumferentia circuli revoluti super rectam lineam. Tum paulum ad ea, quae ad Cycloidis historiam pertinent, delabitur, et ad aliquas ejus proprietates ad vers. 313. Hae tamen inter alias praecipuae ejus proprietates sunt, scilicet grave corpus per eam cadens, quantumvis arcus inaequales

vix longo tempore descendat, ad vers. 1222. Nunc resistentiam medii ob ipsius medii gravitatem considerat, ubi de gravitate specifica breviter agendi occasionem arripit, attingitque quaestionem de corporis figura, utrum ea ad innatationem quidquam conferre possit, an sola partium fluidi tenacitas in causa sit. Tum a vers. 1336. redit ad corpora inaequaliter per aerem descendentia, et inde massas, et densitates aestimat, et inter se comparat ad

vera caelestium corporum dispositio latuerit, exposita variis veterum, nec non et recentiorum Astronomorum erroribus, declarat, receptumque jam inter Planetas statuit, tresque proponit Keplerianas leges, ad quas intelligendas ea, quae in Ellipsi scitu necessaria sunt, breviter persequitur. A vers. 514 prima Kepleri lex Solem in altero locat e binis Ellipseos focis, qua in Curva quivis Planeta orbem percurrit suum. Per secundam legem areae orbium

omnium causas redditurus a vers. 687 ex tertia Kepleri lege deducit Planetas omnes primarios in Solem, omnesque secundarios in suos primarios illa gravitatis vi tendere, quae in ratione sit reciproca duplicata distantiarum, ea videlicet ipsa, quae inventa est in gravitate Lunae cum gravitate nostrorum corporum comparata. Qua in ratione explicanda, et confirmanda ad vers. 822 immoratur. Ex quibus infert gravitatem nostrorum corporum in Terram

sunt. Ex quibus omnibus deducitur Terram esse ad polos compressam; quatenus autem, adhuc incertum esse, cum omnia graduum dimensorum discrimina uni tantummodo formae consentire non possint. Qua occasione inquirit, quaenam ea Terrae forma sit, quae per graduum mensuras revera investigatur, ipsamque, ait, ob inaequalem textum in Terrae partibus praesertim prope superficiem, inaequalem aliquantulum esse, atque undantem quodammodo, eo nempe

argumentum proponit, tum a vers. 93 ad vers. 264 in librarionis Lunae causam inquirit, eandemque exinde librationem ad Jovis et Saturni Satellites per conjecturam transfert, carentibus eadem Planetis primariis. Ea porro, qua dicta sunt de nodis lunaris orbitae, transfert ad Saturni annulum, atque ad aequinoctiorum praecessionem explicandam, quam a vers. 376 ad vers. 449 pertractat. Tum locum ait esse ad evolvendos maris aestus delabi,

insipientium esse, provido siquidem sapientissimi Conditoris consilio est nobis in Mundi gubernatione acquiescendum. Posteaquam ut Terra, ita Caelo quoque vigere gravitatis vim fuse, accurateque evictum est, nunc a vers. 1696 ea dissolvit, quae contra eandem gravitatem a plerisque objici solent, praecipue, cur stellae fixae ad se invicem, atque ad Solem accedere non videantur, cur ipsius gravitatis naturae ignoratio nihil efficiat, quin ea possit

vers. 1696 ea dissolvit, quae contra eandem gravitatem a plerisque objici solent, praecipue, cur stellae fixae ad se invicem, atque ad Solem accedere non videantur, cur ipsius gravitatis naturae ignoratio nihil efficiat, quin ea possit existere, cur demum aetheris resistentia caelestes motus a gravitate ortos non perturbet, ubi et spatium materia ubique stipatum ac plenum a Natura prorsus excluditur; unde ad vortices Cartesianos a vers. 1891 fit

Orditurus hunc librum a speculis praemittit Narcisi fabulam non agnoscentis suam vocis a rupe repercussae, vultusque ab aqua reflexi imaginem, illamque transfert ad hominis animum extra se per res varias abeuntem, neque ea quae interius geruntur, contemplantem, qua neglecta sui ipsius cognitione, facile in vitia prolabitur, iisque consuescens naturae suae dignitatem deprimit ac deformat. Quae praefatus, a vers. 108. Speculorum rationem, quae

pertractat, ac primo de planis speculis agit, eorumque imagines, quo pacto, quibusque radiis fiant, et quales esse debeant, considerat, usque ad vers. 200. E planis speculis ad sphaerica tam convexa quam cava transit, ac ad ea etiam, quae figuram habent ortam ex conversione cujuspiam sectionis Conicae, earumque imaginum exponit varietates ac discrimina; indeque ad specula, quae vocant, ustoria descendit, et ipsorum vim atque effecta declarat,

geminis, altera ab errore figurae sphaericae, altera a diversa refrangibilitate petita; tum et radios in oculo, quos oberrantes dicunt, expendit. A vers. 1268. Aggreditur argumentum de telescopiis, ac primo praemittit ea, quae pertinent ad focos lentium, quibus telescopia constant. Hinc Galileana telescopia describit, duas scilicet lentes, alteram convexam, alteram cavam continentia; quid inde commodi, quidque incommodi consecutum sit, et

eorumdem descriptio, commoda inde percepta, atque etiam incommoda, inductaeque idcirco mutationes referuntur; in eoque usque ad vers. 1990. insistitur. Tum varia microscoporum genera attingit, quantumque per ea instrumenta producti sint humanae mentis limites in corporearum particularum tenuitate perspicienda deducit, ultra quos limites adhuc corporum particulae descendunt ad eam tenuitatem, quae nullos lucis radios reflectere

principia corporum existunt, suntque veluti fundamenta tantorum naturae operum, quae in tam mira subtilitate aeque mirum artificium praeseferunt. Hic nonnulla enumerantur, ac cum eximiis hominum artibus comparantur, quae in ea contentione pretium omne videntur amittere. Cuncta nimirum in natura sunt omni ex parte admiranda, ad quae nulli unquam nostrae mentis conatus possint pertingere.

proponit pertractandum in hoc libro argumentum, de nova scilicet luminis proprietate, vicium nimirum facilioris reflexionis, et facilioris transmissus, quas explicat, ac earum mutationis intervalla valde brevia esse declarat. Ea mutatio ab his tribus pendet, a natura nimirum luminis, seu radii colorati, a natura corporis, in quod radius ingreditur, et ab angulo, sub quo ingreditur. A vers. 117. afferuntur leges, juxta quas intervallorum mutatio iis

quam refellit, observarique evincit naturam semper ad similitudinem quandam consequendam, simplicitatemque propendere, eamque per se, nisi extra impediatur, attingere. Tum a v. 1033. paucis legibus indigere naturam probat ad ea omnia peragenda, quae tantam varietatem praeseferunt, easque posse ad vim nempe gravitatis, fermentationis, et cohaesionis reduci, sed hae postremae, qua ratione vigeant, nequaquam satis deprehensum, praesertim, in quo

138  Hinc qui nil, nisi rem, quae cogitat, esse, putavit,
139   Mentem, atque ex isto manare huic omnia fonte,
140  Prorsus id ille mihi temere arripuisse videtur;
141  Namque ea si res est, quae cogitat, usque necesse est
142  Naturam servare suam; proin cogitat omni
143  Tempore, quo perstat revera in rebus: at istud
144   Quis ratione queat nobis ostendere certa?

hoc absistere ab usu
152  Incolumis? veluti quoque corpora saepe moveri
153  Cernimus, et propriam naturam immota tueri.
154   At, vel si semper mens cogitet, exteriusne
155  Non ea vis menti queat advenisse, sed ista
156  Lege, ut naturam semper comitetur eandem?
157  Praeterea impressas multarum ab origine prima
158  Rerum notitias in nostris mentibus altè,

203  Posse, nisi illa eadem nobiscum nata feramus,
204   Atque inscripta animo sint, atque insculpta potenti
205  Naturae artificis digito, velut aerea constet,
206  Aut adamantina mens, quae sic ea signa receptet?
207  Cur potius non est referendum rebus id ipsis,
208  Quarum percepta est bene cum natura novarum,
209   Intellectaque sunt verborum signa, repente
210  Jam

378   Notitias, quid et intus agat, quae corpus, et inter,
379  Ipsam foedera sint, quid de se conscia noscat,
380  Diximus; idcirco num te cognoscere mentem,
381  Jactes, qualis ea est? Ignotum num tibi temet
382  Proin non esse putes? paucis e viribus illis,
383   Quas docui, speres deprendere funditus omnem
384  Naturam interius, quaenam sit, quidve sit illud,

513   Conjuncta: haec etenim junguntur semper, et haerent
514  Corporibus; proin et sejungi, seque gregari
515  Materiae sine discidio non posse putantur.
516  Pauca tamen nobis ea demum cognita constant
517  E numero ingenti: plura, at non cuncta daretur
518   Nosse eadem porro, si vis pollentior esset
519  Nostra animi; norunt et queis sublimior, atque

divitiarum)
581  Extudit hoc tum sera dies, candente receptum
582  Ut lympha, Regis quam pulchro nomine dicunt,
583   Aurum solvatur paulatim, oculisque, manuque
584  Mixtum ab ea nequeat secerni: immiseris at si
585  Forte salem, magno se pulveris agmine deorsum
586  Praecipitat subito, vinclisque tenacibus exit.
587  Ergo quandoquidem naturae nunc mage multo,

610  Non queat ullius spatii, vel temporis expers.
611  Quare operae pretium est naturam inquirere utramque
612  Temporis, et spatii, atque aliis conjungere rebus.
613   Atque ea quisque sibi quamquam manifesta reatur
614  Esse; at si verbis aliis rem pendere tentet,
615  Haeret in ambiguo, et fraudum videt omnia plena;
616  Temporis, et spatii donec ratione resolvat

dulcedine tangunt,
726   Interea species multo quanquam agmine densae
727  Praetereant animo, numerus perceptus earum
728  Non erit: afficiet, sed inobservata latebit
729  Vis ea; nam retinet mentem, abducitque voluptas.
730  Qui contra morbo lateris tentantur acuto,
731   Curarum aut saevis aegrescunt morsibus intus
732  Insomnes, tristique agitantur pectora motu;

immobile quod sit.
814  Fallitur idcirco, si solo talia sensu
815  Aestimat, et motus ab eo mens colligit omnes.
816   Propterea valeas certa contendere contra
817  Num ratione, ea revera, quae corpora confers
818  Corporibus, visisve locis, immotaque cernis,
819  Esse immota, et prorsus ab omni parte quieta?
820  Quandoquidem immoti spatii quoque tum loca possunt

864  Parjetibus possint haerentes semper ibidem.
865  Tum ratione sitùs aeris latera omnia eâdem
866   Respectant circum, motu omni proinde videri
867  Expertes possint, ea si referantur ad aera:
868  Et tamen e medio fugientes undique lymphae
869  In cumulum assurgent latera ad retinentia circum;
870  Quandoquidem in gyrum correpta recedere longe

978  Lactea, nec tenerae ludunt per prata puellae;
979  Ast aliquis tamen et rebus decor esse severis
980   Creditur, et proprii manet ingens gloria cultus;
981  Primùm vera tibi si pandimus, atque ea deinde
982  Ordine quaeque suo manifesta in luce locamus.
983  Haud etenim haec nimio poscunt perfusa videri
984  Ornatu, qui vim rerum, et nativa retundit
985   Lumina: sunt

1112  Quaeque etiam rerum discrimina, quantaque constent;
1113  Demum a servatis animum deferre sagacem ad
1114  Plurima, quae inventis videantur legibus apta:
1115   Atque ea si rebus noscamus deinde retectis
1116  Consentire, ratae leges sint, firmaque jura;
1117  Sin collata novis rebus lex claudicet hilum,
1118  Restitue adjungens, qua deficit, excidensque,

1143  Semper materiae sensuque et mente tuemur,
1144  Quaeque nec intendi valeant, nec deinde remitti,
1145   Ut calor, aut frigus, sed perstant una, eademque,
1146  Munera materiae generatim ea totius esse
1147  (Quo mundi sit cumque loco, terrave sub ima,
1148  Vel cum sideribus per magnum consita caelum)
1149  Credere nil obstat semper debere, neque ullas
1150  

videmus,
1250   Quod non conveniat positis cum legibus, atque
1251  Non fluere ex illis videatur; nonne necesse est
1252  Veras propterea leges has esse fateri,
1253  Atque ea vera itidem, quae tum deducimus illinc,
1254  Ambigere ut prorsum nequeas, fraudemque timere?
1255   Nunc age, quandoquidem nobis constrata viaï
1256  Sunt loca, jam stadio discurrere tempus aperto

1276  Corporis idcirco penetrari a corpore posse
1277  Materiem, sunt ut lymphae, vinique liquores;
1278  Erras; namque manent rebus spatia aequa locatis
1279  Tum simul, ante sitis ea seorsum quanta fuere.
1280   At pertransit aquas, et vitri corpora lumen,
1281  Et radii inter se multi plectuntur in unum,
1282  Et lux mille viis spatio discurrit eodem,

1378  Saepe acies, partesque iterumque iterumque resolvat,
1379  Nequidquam, quoniam quantavis arte secando
1380   In rebus nunquam minimum, primumque relinquit.
1381  Atque ea corpora sint quàm parvula principiorum,
1382  Dat variam specimen quoddam Natura per artem
1383  In multis, mihi quae sat erit memorâsse, vel ipsis
1384  Quae pueris (dubitemne, tibi?) notissima

1447  Nec deflectit in hoc coepta a regione, nec illud
1448  In latus; a recta medius nisi forte lapillus
1449  Cogat abire via, aut secti pars edita trunci.
1450   Atque ea quo saxis, quo sit magis aspera glebis
1451  Planities, motum hoc citius tum sistier illum
1452  Est opus: ast idem laevi licet aequoro pergat,
1453  Aequatoque solo, et diuturno tempore,

1629  Tot signaturum variam inflexamque figuram,
1630   Constantem rectis tot nempe meatibus, ipsa
1631  Tempora jam quot erunt, quae longe parvula fingis.
1632  Interrupta loco at si corpus vis ea turbet
1633  Haud ullo, et quae propterea sit tempore in omni
1634  Continuata, viam semper curvabit eundo
1635   Illud, et inflectet: sed flexus noscere nullos
1636  Ut possis

1692  Nunc ratione tibi qua tentem efferre, quod instat?
1693  Et quibus effari verbis, quo claudere versu
1694  possim, quae signis, quàm verbis, plus agitur, rem?
1695   Scribuntur cana variis ea signa papyro
1696  Ductibus, ut flexus omnes, cursusque, viasque
1697  Subjiciant sensu, et spatia ipsa, et tempora monstrent,
1698  Atque ea cum sonitu careant, solisque patescant

rem?
1695   Scribuntur cana variis ea signa papyro
1696  Ductibus, ut flexus omnes, cursusque, viasque
1697  Subjiciant sensu, et spatia ipsa, et tempora monstrent,
1698  Atque ea cum sonitu careant, solisque patescant
1699  Signa oculis, vocali efferre in carmine nobis
1700   Difficile est; tentare tamen dum conor, et ante
1701  Invia dum Musis, teneroque asperrima gressu

1893  Quippe illam ad vires, quas non perhibemus agentes,
1894   Collibuit; verùm non per se pugnat, et obstat
1895  Viribus insita vis aliis venientibus extra,
1896  Invitisque aliis ea non contendit eundem
1897  Materiae servare statum, sed sola sine illis;
1898  Quae cum adsunt, socias sibi jungit, et efficit, omnes
1899   Secum ut se certo componant foedere in unum;

res non sensibus ante
2004   Subjectas ullis induci, animoque volutas,
2005  Proin novitate sua ne nos percellere possint.
2006  Praeterea quavis in curvi parte meatus
2007  Vis ea nil aliud peraget, nisi tramite corpus
2008  Tantùm a tangenti deducet, tramitis ejus
2009   Limes ab extremo quantùm arcus limite distat;
2010  Proin opus, ut curvo semper servetur in arcu

extat,
2181  Saepe volutando nostra sub mente, nec omni
2182  Non de prospectu, non omni a parte tuendo,
2183  Ejus uti, quae sit, naturam perspiciamus,
2184   Quam praestans ea sit, praeclaraque, magnaque longe;
2185  Praesentemque velut tueamur conspicuamque
2186  Haud unquam immemores; nam protinus irrequieto
2187  Cor poterit desiderio configere nostrum,

pingui lanugine tectis,
167  In guttas inflexa argenti aut pondera vivi,
168  Quarum sic tenues quaedam vis mutua jungit
169  Particulas, ut sint externa fronte rotundae;
170   Ea tamen ex omni cum circum parte prematur
171  Gutta, oritur nullus jam guttae in corpore motus.
172  Nam vel inaequales in partes concipe guttam
173  Divisam; pars ut concedat, non erit unquam,

227  Maxima sit: molli quae contra in corpore, quippe
228  Semper flacidior, prorsus vanescat, oportet.
229  Hìc facile agnosces quoddam inter corpora, queis est
230   Vis ea, discrimen; sunt quae compressa figuram
231  Immutant paulùm, nam magnis protinus instant
232  Nisibus hanc reparare, suamque reducere frontem.
233  Ast alia introrsum facile, ut sunt pulsa, recedunt,

290   Ille vel introrsum motus, vel deinde retrorsum,
291  Et nequeat sensu, sed sola mente videri.
292  At quoniam sensu tantùm res aestimat uno,
293   Prorsum ea dura putat, vocitatque hoc nomine vulgus
294  Corpora, uti duras silices, ut robora, et ossa,
295   Atque adamantina saxa metallorumque rigores:
296  Ipsa tamen quae sunt oculo deprensa sagaci

487  Quanta compressum fuerat, cum perderet illam;
488  Ipso, tantundem quoque erit, quod gignitur, ictu,
489  Incrementi; ideo lucra ingeminemus, oportet;
490   Nempe in corporibus, queis vis ea maxima constat:
491  Sin minor (ut vere est in cunctis), augmine crescent
492  Non duplici, verum, pro vis ratione, minori:
493  Ut chalybem chalybi, et pressae se impingere lanae

ante peregit;
498  Quod super addendum est, non partem excedere longe
499  Debet dimidiam: si vitris sed peragas rem;
500   Octonis bis percipias de partibus unam,
501  Vis ea ne dici tum maxima possit, abesse:
502  Lucrum id propterea prope tunc erit ingeminandum.
503  Ex his per numeros deducere plurima possis,
504  Quae placeant animo novitatis imagine quadam,

primum
583  Perpetuo, incurrensque ictum transmittat ad usque
584  Extremum, magnumque (ducem velut agminis ejus),
585   Hoc aliqua certe procurrere mobilitate
586  Aspicies, sed ea multo, multoque minore,
587  Quam quae mobilitas primi foret, exiguique;
588  Motus at ejus erit (non tantum mobilitate,
589  Verum et materia quem nos constare fatemur)
590  

motum
592  Posse per impulsus tranferrier; anteriores
593  Usque sed extingui motus, gignique recentes
594  Ictibus in cunctis vi, quae reparare figuram
595   Cogit, in oppositas ea dum connititur oras.
596  Sin, qui primus erit globus, idem et maximus extet;
597  Quae sese tum per medios exinde propagat
598  Mobilitas, quam se magno efferet incremento?

628  Romanos; hominum siquidem tot millia regnum
629  Hoc aleret, quot vasta, suum quacumque per orbem
630   Incolitur, vix nunc tellus ferat. Haud tamen istic
631  Sistendum, sed adhuc opus est, ea fingere mille
632  Regna, et tam late tot per florentia regna,
633  Quotquot erunt, hominum cunctorum condere censum;
634  Vix etenim quoque tunc numerum contingere possis

corporum abibit,
656  Inter se navi haud quidquam turbatus eunte,
657  Quanquam compositus cum motu navis eodem.
658  Hinc manifesta fluit ratio, cur, maxima cui sit
659  Vis ea, quam docui, corpus si venerit ictu
660   Recto in planitiem, quae immobilis usque resistat,
661  Exsiliens recta pariter regione viaï
662  Mobilitate pari redit illinc, ante ferebat

at ipsum
664  Si contra obliquo; pariter ratione meandi
665   Exsilit obliqua, redeundoque efficit aequum
666  Flexum illi, nuper quem fecit in objice duro:
667  Quod si non ea vis, quam dixi, maxima constet,
668  Sed quacumque minor mensurae sit ratione;
669  Hac ratione magis reditus languescat ab ictu
670   Exsilientis, et ipse minor sit flexus, oportet:

videmus
754  Certa inter sese trahere omnia lege, trahique;
755   Unde in natura, quae fiunt, plurima pendent,
756  Tutemet ut facili poteris cognoscere pacto;
757  Postquam ea consisterit qualisque, et quanta potestas:
758  Gaudebis nodos dissolvere posse prope omnes
759  Scilicet, et dubios labyrinthi noscere ductus.
760   Protinus e genere hoc gravitatem hanc esse profecto

762  Contendunt; visque hac de parti cognita semper
763  Ista fuit; quis enim, terraï qui colat orbem,
764  Hanc in corporibus vim multis esse ruendi
765   Deorsum, ubi linquuntur vacuis ea libera in auris,
766  Nesciat, et motum labentibus accelerandi?
767  Propterea magnae rupes, evulsaque saxa
768  Praecipitant altis de montibus impete vasto,
769  Imber et un

906  Exit, et hinc aliud quoque, supremumque nec ullum est,
907  Ex quo non itidem produci plurima possint.
908  Censendis ergo in spatiis quam diximus esse,
909  Imparium ratio numerorum nos ea ducit
910   Ad noscenda simul multa intervalla viarum,
911  Si percursa velis ab origine noscere prima:
912  Nam quoniam primo spatium fit tempore simplex,
913  Tempore sed

erunt, toties tot sumere pergas
921  Decursos tractus spatiorum: quibis eosdem
922  Ex ipsa pariter metiri mobilitate,
923  Nam mutato aeque mutari hanc tempore dixi;
924  Proin ea in his faciet, faciunt quod tempora, rebus.
925   Quare si centum pedibus locus altior extet,
926  Unde ruat corpus, quam quo descnderat ante,
927  Ad terram decies velocius accidet imam,

1043  A gravitate rear, tantosque referre tumultus
1044  Doctrinae, bellique novum gens, atque furores
1045   Indecores animis sublimibus: a gravitate
1046  Praesertim cum sint ea cuncta exorta, videntur
1047  Ipsa locum nostra hìc in carmine poscere, nec se,
1048  Unde fluunt, propria disjungi ab origine velle.
1049  Ergo novis, genus hoc, contra qui viribus obstant,

1117  Nec cujusque ideo vis ipso a tempore crescit.
1118  Haud minus ast immota gradu pars altera perstat,
1119  Utque nihil rebus facientia tempora in istis
1120   Rejicit, et solis, quocumque ea tempore fiant,
1121  Credit ab effectis caussas debere putari.
1122  Sic et suppositis humeris qui pondera transfert,
1123  Ut procul advectis cum mercibus advenit urbes

1133  Et mage proinde viri lassari membra ferentis;
1134  Qui pariter sub eo immotus si pondere perstet,
1135   Ingemit, et longo vix tempore sustinet artus.
1136  Denique, cur ea vis haud exoriatur, ut omnes
1137  Res in natura, quarum ortus respicit unà
1138  Causam ipsam, causaeque moras, et tempus agentis?
1139  Cur sibi Natura hìc non constet, ut omnibus una

1418  Cum solem prope sunt simili properare meatu;
1419  Hinc facile et spatia, et cursus numeramus eorum.
1420   Cernimus hoc etiam projecta volare meatu
1421  Corpora, per sese nec ea deflectere posse,
1422  Cum properant obliqua, viâ; quia scilicet illi
1423  Hoc proprium est, quo nos aliis dignoscere seumus;
1424  Curvantem sese ut si puncto semita in uno

imis
1469  Finitor serpens regionibus: a mediisque
1470   Istis quae caeli distant aequaliter oris
1471  Sublimes, humilesque plagae quaecumque, per aequa
1472  Intervalla ferent ea ferri, aut pondera plumbi
1473  Missa, in eas si forte tubi direxeris ora.
1474  Jam si tantundem, quantum, eum rectus in auras
1475   Conscendit globus a succenso pulvere, confit,

1553  Aere se, recto sursum deorsumve volatu.
1554  Hoc discrimen erit tamen unum: tempore eodem
1555   Quod minor exoritur loca per declivia tanto
1556  Mobilitas, obliqua minor vis est ea quanto
1557  Totius illaesae gravitatis viribus ipsis,
1558  Nimirum spatia illa minus sublimia quanto
1559  Sunt, quam longa, soli devexi: exinde necesse est,
1560   Cum par

1903  Alternans, dum paulatim se in culmine sistat:
1904  Sic itidem adverso obstantem cum flamine in austrum
1905   Luctatur ratis, haud proram convertit ad oras
1906  Aestiferae regionis; ea nam protinus aura
1907  Retrorsum abriperetur; at hinc obliqua sub curum
1908  Dirigitur, zephyros illinc conversa tuetur,
1909  Aut sedes, furit unde nigrantibus africus alis,

487  Illi hoc collatum tempus, cujuslibet orbis
488  Orà iu dimidia transversus vincitur axis:
489  Nimirum, quoniam parvo descensu in arcu
490   Solus (itus qui dimidius sit nempe) ea poscit
491  Tempora, quae talem rationem ad tempora servent
492  Altera, confit iter toto quibus axe deorsum,
493  Inter se qualem servant in quolibet orbe
494  Quarta orae

872  Apparet, sed coepta potest, et facta videri.
873  Denique vel multi possunt transcurrere menses
874  Conspecto sine defectu: spectacula non haec,
875   Quando opus est, fiunt; sumptu non sunt ea nostro
876  Edita, nec nostros expectant sidera nutus.
877  Et veluti, lateat si morbi causa Medentes,
878  Ipse quoque ignotus morbus sit, non minus audent
879  A signis illi

1382  Pondera, cognosces qua corpora se ratione
1383  Quaelibet inter se respectent densa vicissim,
1384  Quilibet et densi qua sint ratione liquores:
1385   Unde Syracusiae deprensa ea furta coronae.
1386  Nunc veluti salebris obstantibus eluctati,
1387  Quod facimus, celeremus iter, gravitasque per omnem
1388  Materiam diffusa aeque quo ducit, eamus.

1629  Punctum, in quo recipi gravitatis tota queat vis,
1630   Quo suspensa (leve ut filum, atque inflexile nectat)
1631  Undique momentis aequalibus omnia constent.
1632  Quare si duo sint ea tantùm corpora, punctum
1633  Id, commune quod est, punctum inter utrumque jacebit
1634  Amborum medium gravitatis, eo ut magis uni
1635   Accedat puncto, quo majus corpus ibidem est;

meare:
1657  Nam cum quodque sua raptetur mobilitate
1658  Aequali punctum, spatia aequo aequalia curret
1659  Tempore planitiem accedens ad quamlibet unam,
1660   Discedensve ab ea, quo sit sita cumque locorum.
1661  Quare summa etiam spatiorum tota, necesse est,
1662  Aeque temporibus fit ut aucta, minutave in aequis:
1663  Proin itidem spatium puncto gravitatis ab illo

1912  Ut cadere in sensus discrimina parvula possent.
1913  Deinde urens quae sol, aut sole potentior ignis
1914  Addiderant longum in tractum incrementa metallis,
1915   Non ea tanta quidem, sat ut essent, visa profecto.
1916  Ferri virga pedes in sex distensa rigentem
1917  Per brumam, mox de Cancro, tergoque Leonis
1918  Sole diu radios in eam vibrante, magisne

in orbem,
212  Continuoque via a tangente rediret in arcus.
213   Nonne vides, fiat quod faxi in pondere jacto,
214  Prorsus et in luna fieri? Si scilicet illud
215  Projiciatur ea, qua dixi, mobilitate,
216   Aura neque obstet, iter tum detorquebit in arcum
217  A tangente via descendes; ut quoque motu
218  Descendit luna acta suo; sin luna ferentes.

gyro
314  Astrum errans aliquod, proin quae dixere Secunda,
315  Et flectunt quandam vim propter continuatam
316  Continuò cursus, nobis vidisse necesse est:
317   Primum vis ea quo nitatur, deinde locorum
318  Pro spatiis, quali vel crescat, vel minuatur
319  Ordine: sed paulum nobis ante omnia motus
320  Astrorum varii, facies lustrandaque caeli

409  Convertens illo, quo diximus, ordine Solem.
410  At Cimber, tibi qui semotam condidit Urbem
411   Uranie a vulgo, non inter versa locabat
412  Corpora Tellurem, sed sola ea quinque jubebat
413  Phoebi ambire ignes, et tanto cum comitatu
414  Phoebum ipsum Auctorem lucis, rerumque parentem,
415  Impete praecipiti Terram lustrare manentem.
416   Hae

in orbem
480  Sese acus aequalem prorsum, et signasset eundem.
481   Ergo inter sese quanto magis illa recedent,
482  Hoc orbis magis aequali distabit ab orbe,
483  Atque ea forma magis gracilis, compressaque fiet.
484  Quod si concipias unum evanescere demum
485  Extremum, velut in spatia infinita remotum;
486   Nascetur coni species tunc altera secti.

redire,
511   Quo venere, pari candente a fronte; sit, inquam,
512  Altero ut in puncto coëant, in eoque coacti
513  Corpora comburant ignis vi, conficiantque.
514  Proin ea puncta a re nomen sortita focorum.
515   His tibi subjunctis, est illius arte repertum,
516   Ponere qui caelo proin visus jura, focorum
517  Semper in alterutro Solem constare, suasque

619  Semper eis speciem gyri retinentibus unam.
620   Axis item nunc est brevior transversus, et idem
621  Longior, hasque plagas caeli nunc respicit, atque
622  Nunc illas, servent cum sex ea sidera semper,
623  Ut fuit, axem, unâque fere in regione locatum:
624  Praeterea, velut illorum, non constat in una
625   Semper planitie lunae orbita, nutat in oras
626  Sed

817  Per speciem coni si pergat corpus, eodem
818  Illic vim fieri variam quoque more; neque ullos
819  Posse alios generis cujusviscumque meatus
820   Corpore signari, quod vis ea scilicet urget,
821  Quae spatiorum in se repetito carpitur auctu.
822   Proin circa Solem vis Solis in omnia late
823  Diffusa est spatia, et Saturui vis quoque circa

849  Credunt, aut liquidos sola per ridentia fontes,
850   Nec rapidis cursus ventis, nec frondibus umbras.
851   Praeterea corpus gravitatis viribus istis
852  Perceptis, seu Solis ea est, Terraeve, Jovisve,
853  Falciferive Patris, si tum loca projiciatur
854  In vacua, obliquaque via contendat abire,
855   Segminibus coni debebit de tribus unum

1460   Qua rapitur punctum, debet pendere trahentis
1461  Punctorum a numero; numerus nihil hic suus addit
1462  Punctorum; properat quoniam unumquodque sua vi.
1463  Et qua mobilitas oritur vi, non ea certe
1464  Materiae raptae respondet, sed rapienti.
1465   Sic superà aequali lapsu celerare probatum est
1466  Scilicet in terram parva, atque ingentia eandem
1467  Pondera.

1567  Ad punctum alterius, queis dixi legibus ante;
1568  Non agere hanc aliter gravitatem mutuam utrinque,
1569  Quam si utrinque suam conducere se regionem
1570   In mediam fingas ea corpora, nec nisi bina
1571  Ut perstent totas vires servantia puncta.
1572  Legem igitur, duo quam sese inter puncta trahendi
1573  Servant, materiae vel magna a mole necesse est

1571  Ut perstent totas vires servantia puncta.
1572  Legem igitur, duo quam sese inter puncta trahendi
1573  Servant, materiae vel magna a mole necesse est
1574  Servari, in geminos ea si constata sit orbes,
1575   Pro spatio, ut dico, media a regione utriusque.
1576  Propterea vasti palantia sidera caeli
1577  Cum sint, ut sensu deprendis, fronte rotunda,

1596  Tanto vis erit ipsa, at duplo scilicet; illud
1597  Ut duplo a media punctum regione recessit
1598  Plus quam aliud. Ratio est horum manifesta profecto;
1599  Namque rotunda trahunt duo sic ea corpora, punctum
1600   Quodque suum, veluti traherent, utriusque coacta
1601  Undique si medias introcessisset in oras
1602  Materies; sed tum majoris quaelibet aequa

1618  Cui situs assimilis proprio sit corpore, possis.
1619  Quandoquidem similes si in partes quodque secetur
1620   Corpus, et aequali numero, quocumque libebit,
1621  Quaevis materiem comprendet pars ea tantam,
1622  Excurrens quantam referet latus, ante quod in se
1623  Tu repetas semel, atque iterum, at distabit, ut ipse est
1624  Excursus lateris; proin punctum quodque trahetur

1688  Perciperes motum; cum multo debeat esse
1689  Mobilitas minor haec, si sit cum mobilitate,
1690   Qua grave descendit corpus, collata, minus quo
1691  Nimirum sunt crassa ea pondera, si referantur
1692  Ad terrae totum, qua sit crassissimus, orbem.
1693  Nunc paulum immuta faciem hanc, aut adjice quiddam
1694  Asperitatis, et obstantes circum aëris auras

1709  Possis, constituas vicinum si prope montem
1710   Latum, atque educto penetrantem nubila dorso,
1711  Pondera seu virga, seu longo pendula filo;
1712  Debebunt quoniam deduci ea pondera magnum
1713  Protinus in montem, quantum eius nempe reposcit
1714  Moles usque trahens, terrae collata trahenti.
1715   Siqua tibi moles montis vi polleat aequa,

1798  Pro regione loci, telluris percipe fronte,
1799  Quae referat primo coni de segmine formam:
1800   Nempe locis extra diversis esse necesse est
1801  Vim totam gravitatis ea ratione vigentem,
1802  Polleat ut tanto minus in majoribus oras
1803  Ad medias spatiis, quanto majora ea constant.
1804  Concipe propterea molem hanc telluris ubique
1805  

1800   Nempe locis extra diversis esse necesse est
1801  Vim totam gravitatis ea ratione vigentem,
1802  Polleat ut tanto minus in majoribus oras
1803  Ad medias spatiis, quanto majora ea constant.
1804  Concipe propterea molem hanc telluris ubique
1805   Esse liquentem undam veluti, totamque fluentem,
1806  Nota lege trahant cujus se mutua partes:
1807  Atque

2346  In silice, et fructus omnes, herbaeque marine,
2347  Saepe eadem siccis haec condita sic reperiri
2348  Montibus a falso distantibus aequore longe.
2349  Sunt quot in Helvetiis ea rupibus, atque nivosis
2350   Alpibus? Omnigenos discissa caute tuemur
2351  Pisces; in duro non desunt corpore squamae,
2352  Spinarumque tenor, dentesque, oculique rotundi,

at sideris ignis
184  Duxit, uti fines terrae praescriberet orbi.
185   Namque Rhodo, tanto claram quam fecerat ipse
186  Hospitio, mage quam moles ea vasta Colossi;
187  Submisit fasces Doctrinae Oriente subacto
188  Magnus ubi, et subiit parvos, ut templa, penates;
189  Tu quoque ab Arpino, largum cui flumen et aureum
190  

Numeros facile hos excepimus ipsi,
260   At non cum numeris rationem, qua fuit alte
261  Quaesitus vertex, non artem, qua loca mensi
262  Sunt ea, non ipsas mensuras, quantaque prorsus
263  Millia tum fuerint, quae nunc accommodat aptans,
264  Ut vult, quisque suis mensuris: lesbia virgae
265   Regula qualis erat, ferus aut mos ille Procustis

mensum,
422  Sed variis opus idcirco ambagibus uti.
423  Principio sola sunt tibi longa, atque aequa legenda,
424  Ut campusve patens, vel stratum littus arenis;
425   Atque ea, signatas ulnis, pedibusve catenas
426  Recta extendendo, super aptendoque sine ullis
427  Flexibus in totidem metiri millia debes,
428  Quot liceat, libeatque. Atque ex hac altera nobis

Atque ideo flexum hunc majorem mutua juncti
611  Non faciant? Quapropter eo minor esse profecto
612  Unius mensura gradus non debeat illic?
613  Ast in ea coni, quae sit de segmine primo,
614  Effigie, mage frontis curvato inflectitur arcu,
615   Qua de parte magis producitur; atque ubi distat
616  Planitie minus a recta, subtilior exit,

delabier ante reperta,
650   Cum gravitas variis possit rationibus aeque
651  Aptari, at nequeat, quae jam servata, refingi
652  Forma, et non species ea, quae deprenditur, esse.
653   Certius ipsam igitur servandi exorta cupido est
654  Formam animis, curasque laboribus adjiciendi
655   Exhaustis alias; siquidem minus apta videri

943   Quem Galli patrias signarunt, quemque prope aequo
944  Distantem spatio Boreae de cardine prendas.
945   Ex his tute queas facili cognoscere pacto
946  Tellurem non prorsus ea constare figura,
947  Quam gravitas exposcit in aeque corpore denso;
948   Ejus nec facies, circum ut tornata, videri
949  Jam queat, et parili ratione inflectier, aeque

sensus.
1011  At quia per terras extrinsecus asperitates
1012   Quae sunt, vanescunt prope Terrae ad totius auctum,
1013  Credibile est etiam discrimina tenuia textus
1014  Esse ea sub terris intrinsecus, atque figuram
1015  Propterea turbari adeo non posse, polorum
1016  Ne regione ea sit paulum compressa, tumensque
1017   In medio, curva hic mage scilicet, et minus illic.

auctum,
1013  Credibile est etiam discrimina tenuia textus
1014  Esse ea sub terris intrinsecus, atque figuram
1015  Propterea turbari adeo non posse, polorum
1016  Ne regione ea sit paulum compressa, tumensque
1017   In medio, curva hic mage scilicet, et minus illic.
1018  Non tamen idcirco prorsus verissima fronis
1019  Quaesitae species unquam limesque patebit

1110  Haec lex est, gravitas ubi constans, unaque ubique
1111  Scilicet: at spatiis eadem in se pro repetitis
1112   Si decrescat, uti vere decrescere certum est,
1113  Lex parvis ab ea paulo diversa vigebit
1114  In spatiis; magnum in magnis discrimen habebis:
1115  Tum quoque rarescent quatuor jam partibus aurae,
1116  Jamque novem, bisque jam rursus, ut ante,

Terrae
1319  Contractu aetherio; quod fit, cum cernimus auras
1320  Eductas gradibus novies ab origine denis.
1321  Si vel adhuc magis excurret, convestitet omnem
1322   Lux ea tellurem circum, quo tempore quidam
1323  Undique dissusus tota de nocte videri
1324  Debebit splendor tenuis: mirantur agentes
1325  Excubias proin interdum, vel longa viarum

1423  Signifero, cujus formam, loca, tempora dixi.
1424  Illius ut pars densa solet protendier ipsam
1425  Ad Terram interdum, procurrere forte vel ultra,
1426   Fiet, uti fines ea transmeet aetheris illos,
1427  Terram in vicinam gravitas quibus incipit esse
1428  Major paulatim in Solem gravitate remotum.
1429  Tum subito, si

1461   Ad caelum conversa, aliisque obstructa latescit
1462  Inferioribus, et sistentibus undique visum:
1463  Tantum igitur fili apparet lucentis imago
1464  Circum oras, ubi praeter ea impedientia nigra
1465  Corpora subtiles expansae nant quoque partes.
1466   Tum varios illic fuscos, clarosque videbis
1467  Alternatim orbes, cum decidet altera major

est
1508  Aeris aura, rubere videmus, purpureoque
1509  Limine contingi nubes jam Sole sub undas
1510  Aequoreas lapso, fessos solvente jugales.
1511   Nunc, quibus aspicere est ea rubro incendia caelo,
1512   Tempora temporibus conspectas Solis ob auras
1513  Vulgatis quam conveniant, pariterque revertant
1514  Utraque, ne certae possis te opponere causae,

1569  Advenient causae vis, et numerosior una.
1570  Quae cum conveniant, quantumlibet aucta, minuta,
1571  Et variata modis multis, mutataque rebus,
1572   Vero quis dubitet conjungi ea denique nexu?
1573  Nobis Sequanicis quae prodidit omnia ab oris
1574  Maeranus Sophiae cultor, verique minister,
1575  Ingeniique sui fulgenti lumine claram
1576  Extulit, ut

1618  Commisceri alii, diversaque jura subire,
1619  Telluremque sequi, et leges turbare receptas.
1620   Quod superest, quoniam varie facit aera densum,
1621  Ut docui, gravitas, ab ea quqoue manet, oportet,
1622   Mobilitas, qua se resonans fluida aura propagat.
1623  Ergo auras facili se mobilitate cientes,
1624  Seque propagantes

cientes,
1624  Seque propagantes fluctu non simplice circum,
1625  Unde suus gemina sensus fit in aure, sequamur
1626  Mente agili, nam non oculis ea pervia vis est.
1627   Aura sonum circum fundit, cum nempe frementi
1628  Concutitur motu, trepidatque reciprocus aer,
1629  Cujus particulae, quibus est vis indita sese

1678  Excipere atque oculis illic, manibusque cadentem.
1679  At licet audaci jam tum transmittere jactu,
1680  Cum contra expectat facilis manus, exque pedita,
1681  Quaeque repercutiens, quacumque ea parte volarit,
1682   Audaci pariter jactu, longeque remittat.
1683  Expertum sic cum nostris rationibus esse
1684  Te rear, atque agili posse undique mente subire,

1722   A spatiis Terra distantum pendet, et auctu,
1723  Quo nostris extendi oculis servata videntur.
1724  Materie porro percepta, et mole vagantum
1725  Astrorum, invenies, ea tum quam densa vicissim
1726  Constet; materies queis major namque, minorque
1727   Est moles, mage densa aliis sunt, raraque contra
1728  Sunt mage, materies quibus est minor, amplior auctus.

1742   Illis praeterea possis in quattuor astris
1743  Noscere, quae constet facie in cujusque superna
1744  Quaelibet inter se gravitas collata vicissim;
1745  Namque ea materiae bene congruit, et repetitis
1746  In sese a medio spatiis, ast ordine verso.
1747   Quapropter facie in Solis si vis gravitatis
1748  Mille ferat partes, decies feret in Jove partes

Sed quid queat ista
1997  Turbare ad sensum serpens via, conque voluta
1998  Omni cum motu circum collata, viaque?
1999  Ille tibi motus, quo corpora bina vicissim
2000  Sese ea respectant, turbabitur, atque meatus,
2001   Quo punctum inter se circa commune volarent,
2002  Invertent formas, seseque novo ordine flectant,
2003  Prendier haec sensu ut variantia possit ab illis,

Lumine queis Phoebe hinc, atque illinc clara renidet )
2108  Ad loca, quae constant suprema, atque infima, fulget
2109  Tota quibus, vel caeca silet, conjuncta ubi Terrae
2110   Dicitur; acceleratque ea motum causa, suis ut,
2111  Quam pro temporibus major tunc area fiat,
2112  Et prope quadrijugos pro bigis ut Dea scandat;
2113  ast eadem pars prima retardat circumeuntem,

2115   Altera pars retrahit Terrae de corpore Lunam
2116  Vi primae officiens a fronte, adversaque prorsus.
2117   Altera vis, geminas quam nuper solvimus ipsi
2118  In partes, ea tota locis extinguitur illis,
2119  Fulget dimidia tantum queis Cynthia fronte;
2120   At subito redit in lucem, atque adolescit eunte
2121  Ulterius Luna, loca dum jungentia tangat,

Lunai, donec quarto haec se proferat arcu.
2162  Est tamen extremum minima haec ad limitem utrumque,
2163  Maximaque in medio, veluti stet culmine summo;
2164  Deinde loco a medio simili auget pars ea motum
2165  Lege, prius qua carpebat, dum lumine pleno
2166   Luna micet; rursus minuit, dum rursus aditur
2167  Alter ab adverso medius locus; accelleratque
2168  Rursum

2251   Assueto reddunt gravitatem more minorem,
2252  Majoremve, illa ad latera obverasste vicissim.
2253  Quod tollunt, duplum est, quam restituere quod istic,
2254  Majoremque etiam fiunt ea furta per arcum.
2255  Tum variatur et hic gravitas, variatur et illic
2256   Mensura, quam quae est spatiorum certa, minori.
2257  Nonne vides igitur, quod opus, cum dempseris illic,

locoque.
2295  Si nunc tractum illum tenuem, quem tempore perquam
2296   Exiguo pergit, dum fertur Luna per orbam,
2297  Componas alio cum tractu, tempore eodem
2298  Vis ea quo Lunam ducit, reperire profecto
2299  Tunc erit, et quantum nodus mutetur uterque,
2300  Et quantum varient inter gemina aequora flexus.
2301   Scilcet inventum est illa procedere nodos,

decrescat eundo
278  Cum gravitatis, decrescet item vis partis in axe
279  Vertendi corpus; demum si maxima constent
280  Intervalla, magis partis tenuata, magisque
281   Vis ea majoris cum vi exaequabitur omni
282  Circum aliarum, ut non ullo convertere motu
283  Ipsa queat corpus, variosque inducere nutus.
284  Quare si corpus non extra exceperit ullum

cominus adstant.
295  Atque his principio si extrinsecus additus esset
296   Semper multoplices in gyros se glomerandi
297  Impetus; inducens partes libramen in omnes
298  Vis ea paulatim, seu tardans, sive secundans
299  Impressos motus, faceret tum denique, ut illi
300  Circuitus, axemque super, totumque per orbem
301   Qui

aequos
389  Esse dies, redeunt non, cum rediisse videtur
390  Sol ad eas caeli partes, quas liquerit anno
391   Anteacto, verum prius, ut praecedere paulum
392  Idcirco dicantur ea ipsum tempora Solem.
393  Nodorum hunc igitur regeressum Lunaque, Solque
394  Viribus efficiunt obliquis in loca circum
395  Edita Telluris, magnoqne tumentia gyro.
396   Sed

fixa
446   Qui defert, motus. Non scilicet illa moveri
447  Apparent aliter, detectum quam fuit istis
448  Revera numeris nota ob discrimina certis.
449  Tam bene servatis oracla ea consona rebus.
450   Nunc locus est late undisonos maris ire per aestus,
451   Oceanique statos immensi visere motus,
452  Temporaque, et vires, et agentes aequora causas;

primum,
617  Rebus in his fieri quid debeat, aethere sidus,
618  Lunave, Solve, unum si fulgeat, ipsaque constet
619  Circum tota liquens Tellus, et tempore puncto
620  Possit ea fingi forma, quam postulat ipsum
621   Libramen, possitque aliam quoque tempore puncto
622  Induere, ut motus nil turbent ante recepti;
623  Tunc adjuncto alio quid in istis accidat astro,

quaedam
730   Praeterea irrepant, tibi quae memorabimus infra.
731   Denique Terra liquens quamvis, ut finximus ante,
732  Undique jam non sit; dubitesne, ea fluvida partim
733  Cum sit, quin poscat librari, et proinde figuram
734  Induere hanc ipsam, quam circum tota subiret,
735  Si nihil officeret solidum restansque superne?

971   Telluris queis secreti trans viscera ductus
972  Ad mare, saepe die quae crescant, et minuantur,
973  Atque fluant, refluantque; at non stata tempora servant;
974  Nam varii, per quos ea transit ab aequore causa,
975  Calles sunt, variaeque viae, incertique meatus.
976   Aequore verum aliae longe prope cardinis oras
977  Sunt utriusque vices; ibi supra, infrave moratur

1244  Noctem, tam longe radios, lumenque profusum
1245  Pertenue; idcirco ne commoda deficeret lux,
1246  Usus erat, partes circum dispersa per omnes
1247   Ut sit materies ea late vasta, potensque
1248  Arripere, et radios deducere praetereuntes
1249  Tam magno in spatio, venarique undique lucem,
1250  Et distensa velut captare in retia raram.

1325   Quodque vices redeundi, iterumque a Sole abeundi
1326  Ingentes peragunt, caudatos esse Cometas
1327   Dicemus, vicibusque carent quod caetera tantis
1328  Astra vaga, haud ullis ea caelum verrere caudis.
1329  Dum loca discedens Soli vicina relinquit
1330  Quisque Cometarum, et Phoebei trajicit auras
1331  Aeris, et tenum semper magis aethera tranat;

1544  Desinere esse aliquam. Non solis in aere debet
1545  Materies ideo concrescere major, et isti
1546  Non aliis fumi accedent errantibus astris,
1547   Molem ut paulatim majorem ea ducere possint;
1548  Namque ea materies est aere Solis ab opso
1549  Hausta, atque ex una quantum ejus parte Cometae
1550  Emittunt, alia tantundem a

in aere debet
1545  Materies ideo concrescere major, et isti
1546  Non aliis fumi accedent errantibus astris,
1547   Molem ut paulatim majorem ea ducere possint;
1548  Namque ea materies est aere Solis ab opso
1549  Hausta, atque ex una quantum ejus parte Cometae
1550  Emittunt, alia tantundem a parte receptant;
1551  Perpetuoque

1619  Sidera fixa queat procul ire invisere ut hospes,
1620  Et contundat iter coni de segmine forma
1621  In prima nimium gracili, seu forte secunda
1622   Semper hiante, magis vel ea, quae tertia, hiante,
1623  Ut nunquam ec illo redeat post exul hiatu
1624  In Solem, lucemque suam, neque nota revisat.
1625  Jam si in nos cursu directo impingeret alte

1661  Terris ( bis septem prope lusta abiere ) Cometa;
1662   Nam Terrae prope iter non tum illa parte vagantis
1663  Contigerat; quanto subito turbata tumultu
1664  Tellus, isset ea si tum regione, fuisset!
1665   Credere verum illinc Terris venisse ruinas,
1666  Aut instare novas, venturaque fingere corde
1667   Sollicito, nimis et

1735  Convertat circa Solem, proin vim fugientem
1736  Ipsa habeat; qui vi Terram non deferit, atque
1737   Non ruit in Solem. Tantum, cum prima vagtur
1738  Per loca Luna, fugam gravitas ea vincere paulum
1739  In Solem debet, fuga vincere sed gravitatem
1740  Paulum, ex opposita cum fertur parte; fit ergo,
1741  Quod supera docui, gravitas ut utroque locorum

1766  Sunt ideo forsan vasta in regione locata,
1767   Ne gravitas facile arripere, atque adducere possit.
1768  Per spatia haec gravitas nam cum decrescat, uti lux,
1769  Par si forte habeant ea pondus sidera Soli,
1770  Vis inter Solem, quodvis et mutua sidus
1771  Vi tanto Terrae in Solem minor esset (at ista
1772   Quam longe condat tenuissima prae gravitate,

astra ferantur,
1911  Hi quoque turbineo motu raptentur, oportet.
1912   Non igitur posunt concepto perge cursu;
1913  Raptatosque illos cogi, quo turbinis urget
1914  Vis ea, deducique suo de tramite cernas;
1915  Cum tamen usque suo properent impune meatu.
1916  Quod si quemque velis penetrari vorticis aestum
1917   Vorticibus variis, et turbine semper in uno

1931  E funda, magis ut procurrat saepe, minusve,
1932   Praesto materiem tibi protinus esse ferentem,
1933  Partitis velut officiis, non quamlibet, at quae
1934  Id peragat tantum, quod ea ratione jubetur,
1935  Non alia, solumque illum quae deferat ictum?
1936   Sed jam, si libeat, constantem concipe summam
1937   Vorticibus totidem, quot toto sidera caelo

2022  Sentiri aetherius ne impulsus possit, et ingens
2023   Plaga, nec avelli quidquam, raptumque moveri.
2024  Verum quae projecta cadunt, deorsumque revertunt,
2025  Cur ea non penetret quoque tunc, adeatque sine ictu?
2026  Cur latere hoc tantum, cur hac regione resistat
2027  Materies? Mireris aquam, quae pondera ligni
2028   Vi depressa vomit sursum, levioraque rerum

resistat
2027  Materies? Mireris aquam, quae pondera ligni
2028   Vi depressa vomit sursum, levioraque rerum
2029  Caetera, ni videas prono quoque flumine ferre,
2030  Verum ea, praecipiti quanquam amne, immota natare.
2031  Utque haec materies cogit deflectere Lunam
2032  Circum, cur etiam non circum haec corpora pellat?
2033   Vel cur non Lunam deorsum deturbet, ut illa?

2071  Quae teritur Veneris curru, aut pernicibus alis
2072   Mercurii: aptatum sic astrum caetera ob unum
2073  Turbentur: properent plus, quam properare videmus
2074  Saepe ea, vel cunctentur, ubi est mora nulla citatis.
2075   At quidam in pelago voluit primum esse locatum
2076  Astrum ibi turbineo, gravitas ubi particularum
2077   Extiterit minor; illud enim conscendere

2223  Sed penetrare animis animorum impervia nondum
2224  Contigit, et seriem arcanam cognoscere morum,
2225  Excutere et latebras omnes, motusque repostos.
2226  Tempora forte manent nostros ea fausta Nepotes.
2227   Se produnt aliqua, at longe modo tenuia nobis
2228  Indicia, ista sequi, quaesisse et proderit olim
2229  Plurima; nunc sat erunt faciendo in postera saecla

vires.
2390  Quae semel arripuere animi, retinere tenaces
2391  Contendunt; exin fiunt constantia quaedam
2392   Rerum judicia, et fluxerunt protinus usus,
2393  Et varii mores: ea si quis vellere tentat
2394  Ex animis, vitam prorsum ipsam evertere ab imo,
2395  Naturamque alio convertere velle videtur.
2396  Ordinis hinc animis, Pulchrique, Bonique cupido est

273  Propterea, hoc genus, incertam dixere vocantes
274   Pene umbram: fit nempe locis, pars unde videri
275  Ardentis facis una queat majorve, minorve,
276  Non fax tota, etenim tunc umbra ea definit omnis.
277   Inde vides aquilas, aut amplo corpore cygnos
278  Caelum per sudum terra procul altivolantes
279   Projicere umbrae nil telluris ad aequora posse:

viarum
288  Rectarum, ex oculo quae tendunt ad loca rerum,
289   Quas faciem ipsam ultra fingis constare; notantur
290  Puncta hac in facie trajecta a quaque viarum:
291  Esse ea pictarum loca rerum puncta necesse est.
292   Te directa etiam lucis via pertrahet illuc,
293  Ut noscas usum, tibi quem caelestibus apta
294   Instrumenta dabunt, metandique eminus artem

ipse
386  Paucis ante Comes lustris, paucique notati
387  Illius varii, tam parvo tempore motus?
388  Haec tua jam demum mens pervigil aspera rerum,
389   Cassine, edomuit; leges ea fixit eunti
390  Huic Comiti, tabulisque novis inscripsit, ut inde
391  Praedici possint medii ipsi pene labores.
392  Attamen et suberant discrimina tum quoque quaedam

505  Illic propterea sentiri posse necesse est,
506  Quae sunt particulae bis septem simplicis horae,
507  Tempora nimirum, mutatis debita luci
508  Quae Terrae spatiis; at non ea tempora posse,
509   Debita quae luci Jovis, ob mutata locorum
510  Ad Solem intervalla, ipsa exaequare quaternas
511  Particulas vix hic possint, confundere motus
512  Ut

587  Transpectumque tubus tibi supra, et praebeat infra,
588   Ast idem latere ex omni sit caetera clausus;
589  Tum sic dirige, uti res fulgens transpiciatur:
590  Transpicietur ea e regione, foramina constant
591  Qua sita, quis dubitet? Servamus certa plagarum
592  Sic loca, cum caelum longe metimur, et astra,
593   Divisis vel cum signamus jugera campis.

829  Tamque leve ex sese videantur fundere lumen,
830  Lumen ut hoc decies sit centum e millibus una
831  Ejus pars lucis, qua, sunt quae maxima, fulgent,
832  Plus ea dicendum est aliis disjuncta profecto
833   Esse, ut mille queas abducta ea credere saltem
834  Id genus in spatia: annorum sex millibus ad nos
835  Propterea demum adveniet lux inde profusa,

830  Lumen ut hoc decies sit centum e millibus una
831  Ejus pars lucis, qua, sunt quae maxima, fulgent,
832  Plus ea dicendum est aliis disjuncta profecto
833   Esse, ut mille queas abducta ea credere saltem
834  Id genus in spatia: annorum sex millibus ad nos
835  Propterea demum adveniet lux inde profusa,
836  Tantam perque viam tam pernix tempore tanto
837  Ibit.

1084  Aerio pelago circumnatat, aeris aura
1085  Densior aut ipsa re frigescente coacta,
1086  Corpore vel contra rem quandam exisse solutam,
1087  Quae levitate sua gravitati obstabat, ea omne
1088   Pondus ne eliceret, quam tellus nempe repellat
1089  Sursum continuo, atque in caelum cogat abire.
1090   Corpora cum teneant radiis impulsa loco se,
1091  Jam quid

1130   Altior hac nostra quae quanto, et tenuior aura est!
1131  Omnia quae tamen haud impulsu lucis aguntur
1132  Per spatium, quod nos sentire aut nosse queamus.
1133   Nunc ea contradens numeris, atque ordine certo
1134  Multimodis versans credi vix posse videtur,
1135  Et tamen educes, digito plus esse sub uno
1136  Materiae, qualem nos contrectare solemus

1181  Altera tum radii reflexave, fractave semper
1182  Hac in planitie jaceat via, opoetet: ab illo
1183   Quamlibet eductam tunc orbem concipe puncto,
1184  Planitieque in ea positum, dicatur ut axis
1185  Ejus, qui puncto stat rectus trames eodem.
1186  His actis, radius qui tum reflectitur, orbem
1187  Illic trajiciet fugiens, ubi distet ab axe

1603  Et quoniam docui radios debere refractos
1604  Plurima disiungi variorum in fila colorum,
1605  Inquires certe, radium cum quodlibet ire
1606  In corpus facies, ubi sint ea fila, nec usquam
1607  Plerumque invenies: mea ne fallacia proinde
1608  Dicta putes, age nunc, nequeant cur saepe videri,
1609  Evolvam causas, quaeque ars adhibenda, colorum

1607  Plerumque invenies: mea ne fallacia proinde
1608  Dicta putes, age nunc, nequeant cur saepe videri,
1609  Evolvam causas, quaeque ars adhibenda, colorum
1610  Ut septem pateat series ea pulchra, docebo.
1611  Primo trans faciem si lux est fracta, remotis
1612  Protinus illa locis erit excipienda, colorum
1613  Septeni ut possint oculos perfundere fuci;

est,
1617  Non tibi tunc, arctata nimis constrictaque, seorsum
1618  Fila videbuntur flexus prope verticem, eundo
1619  Increscit spatium, et latescunt fila colorum.
1620  Lux ea praeterea perquam subtilis, oportet,
1621  Sit radii, ingreditur qui corpus, transque foramen
1622  Exiguum illabatur; in amplo concipiendum est
1623  Nam radio plures radios, ut quilibet horum

1786  At qua orbes stringent latera excurrentia, purus
1787  Quisque, suaque color specie (non incidit illic
1788  Orbi orbis), sed erit tenuis tamen, atque videri
1789   Vix poterit, raris ea sparsis per loca filis.
1790  Jam velut haec tibi sunt praescripta, ita facta notabis
1791  Revera, bene si tentare ea noveris ante.
1792   Ne varie mixto fallaris saepe colore,

1788  Orbi orbis), sed erit tenuis tamen, atque videri
1789   Vix poterit, raris ea sparsis per loca filis.
1790  Jam velut haec tibi sunt praescripta, ita facta notabis
1791  Revera, bene si tentare ea noveris ante.
1792   Ne varie mixto fallaris saepe colore,
1793  Neve animo illudant, gemino qui fonte tumultus,
1794   Ut supera docui, manant, turbantque nitores

1828  Et crines redimire suos, strophioque nitorem
1829   Addere, post sese in Nympharum inferre catervam.
1830   Cum divisa semel fuerint ita fulgida fila,
1831  Nequidquam rursus speres ea posse retexi.
1832  Propterea speculis et flectas, atque reflectas,
1833  Infringas triquetris et vitris, atque refringas,
1834   Non variata manent, propriosque invicta colores

coloris
2099   Inscriptum quod nomen habebit, is exoriturus
2100  Est color: a medio quae tum est distantia puncto
2101  Illius medii gravitatis, fulgida quam sit
2102  Lux ea, monstrabit, quam vivo perlita fuco.
2103  Nimirum rear hoc fucatae lucis in orbe
2104   Omnem particulam, ut vim quandam, percipiendam
2105  Esse, ad se medium punctum quae pertrahat orbis;

2457  Profecisse putant deducta hinc scilicet arte.
2458  Quin et aves quibus est studium nutrire canoras,
2459  Quas fortunata de valle Canaria mittit
2460  Insula, uti laeto soboles ea pulchrior ortu
2461  Adveniat, venerem exercentes vere tepenti,
2462  Et blandas molli versantes pectore curas
2463  Pingunt, et pennis miscent variantque colores

450  Cum nondum ad radios fuerit mens versa repulsos,
451  Ingenitam dixere olli, propriamque dicarunt,
452  Ut nunquam toto spoliari lumine possit.
453  At spoliatur ea de parte, ubi crevit, et errat
454  Cornibus obtusis, qua Terram parte tuetur
455  Nocturno prope contectam velamine totam;
456  Nam prope vanescit tum lux ea; Terra aliorsum

453  At spoliatur ea de parte, ubi crevit, et errat
454  Cornibus obtusis, qua Terram parte tuetur
455  Nocturno prope contectam velamine totam;
456  Nam prope vanescit tum lux ea; Terra aliorsum
457  Nempe jacit lucem, non qua se Cynthia flectit:
458  Illi non igitur propria haec, nativaque constat.
459  Ob Solis radios a Lunae fronte repulsos
460  Non

pollentesque queas, sensumque movere
721  Aptos, et varios in mentem immittere motus,
722  At cum fila duos intra sunt passa repulsus,
723  Angulum ea exposcunt minimum, ut pollentia constent.
724  Qui veniet radius medio vicinior axi,
725  Exibit medium vix inclinatus ad axem:
726  Quapropter sese via quo secat utraque puncto,

nitebit.
797  Sed quos ante situs signaveris, iridis illos
798  Aspicies fulgere coloribus, haud aliis, quam
799  Quos mutare viam cernebas nuper ibidem.
800  Debilis aut ea lux si sit tibi lapsa colorum,
801  Signati ut nequeant muro infixique videri;
802  Ipse acies muro admotus converte nitentem
803  Crystalli in molem;

1253  Cum non sint tenui (tam distant edita) puncto
1254  Majora, at longe puncto majora videntur;
1255  Propterea ut multi hoc abrepti errore oculorum
1256  Sidera metirentur ea amplo corpore quam sint:
1257  Quanquam etiam augenda visus in imagine nostri
1258  Partem habeat quandam, fibrarum qui tremor intra
1259  Exoritur, siquidem concussis hic tibi fibris

1317  Sin regione illa rarescunt forte, fit ultra.
1318  Punctum hoc, unde fluunt, quo fit vicinius, ille
1319  Jam magis atque magis vitro a frangente recedit,
1320  Donec ea sistat punctum a regione, remotum
1321  Hinc sit ut a vitro tantum, quantum focus ipse,
1322  Qui medius; nam tunc ille infinita remotus
1323  Longe abit in spatia, et distantes egrediuntur

parte receptus:
1330  Certe fictus is est, dicique vicarius idem
1331  Possit propterea, seu forte precarius, ipsis
1332  Ut quoque de speculis non multo diximus ante.
1333  Ast ea si fuerit lens aeque concava utrinque,
1334  Luminaque inter se parili distantia tractu
1335  Excipiat, faciet porro mage lata meare
1336  Perpetuo, ut citra focus ille precarius extet,

conducier exin
1380  Debent, ast aequo distantes ordine ferri,
1381  Ut totidem veluti fasces de lente cavata
1382  Aeque densati radiorum progrediantur
1383  In sensum, quot ea sunt in re puncta videnda.
1384  Quare oculum introeunt, quo debent, limite quique
1385  Inter se positi, distincta ut fiat imago.
1386  Quin oculis

1448  Trans septa haec quoties conspecta augetur imago:
1449  Atque haec tum fiet sic lucida, claraque prorsus,
1450  Ipsam si vitris sine perciperemus, ut esset.
1451  At si non ea lens spatio, quo debet, aperta est,
1452  Arctior at paulo; poterit sat clara videri
1453  Haud minus, imbuerit rem si lux plurima, imago.
1454  Arctior at multo si fiat, pallida rerum

quibus exsiliere,
1476  Queis directum iter in pupillae tenue foramen
1477  Perpaucis certe. Punctorum sic mediorum
1478  Irrumpunt fasces integri, claraque puncta
1479  Sunt ea propterea, at positorum ad imaginis oras
1480  Carpuntur, semperque magis libantur, ut orae
1481  Confusae fiant circum, et lucem usque minorem
1482  Exhibeant, et paulatim vanescere pergant,

coget;
1543  Flectet in oppositas sic partes, ante secunda
1544  Quam qua flexerat. inversoque invertet eodem
1545  Ordine; restituet lateri proin omnia vero.
1546  Tunc in ea coëuntum oculus regione locatus
1547  Omnes hos fasces simul excipit, effigiemque
1548  Auctam, et finitam haud incerto limite cernit.
1549  Hic quoque jam fasces coëuntes denique in ipsa

1573  Cum parte ex aliqua Solis jubar invida carpit.
1574  Jam quia sunt rerum caelestia quaeque rotunda,
1575  Nil refert, videas, inversa, an recta; licebit
1576  Atque ea proinde tubo, cui bina est utraque lens, et
1577  Convexa, aspicere, ut mos est adeuntibus astra,
1578  Et cujusque locum, et motum, et lustrantibus augmen.

1780  Huc illuc, vario turbans fulgore figuram,
1781  Ut posset neque clara, neque haec distincta videri.
1782  Quapropter speculumque cavum, planumque nitenti
1783  Conflavere ex aere: ea lecta est massa metalli
1784  Scilicet, ut posset crystalli more poliri.
1785  Omnia sed nec erant domita his incommoda rebus:
1786  Transversa regione sitûs, fundoque minoris

remissi
1860  Protinus adversis de partibus advenientes
1861  Occurrent, et se flexu majore secabunt.
1862  Illinc profugiunt in primae corpora lentis,
1863  Frangunturque ab ea, plus et densarier inter
1864  Se, quam cum fugerent ipsi a se mutua nuper,
1865  Coguntur; porro lens praeripit altera, plusque
1866  Inclinat fractos, et adhuc vicinius una

caeca.
83  Munus id obstructum, ac longe longeque reductum est
84  Sensibus a nostris, variorum tota colorum
85  Quanquam surgit ab hoc ratio, queis corpora fulgent,
86  Et nobis ea cuncta esse hinc fucata putandum.
87  Eductum id claras nunc denique venit in auras
88  Illa mente Viri, qua nil solertius usquam est,
89  Propositumque alte, claraque in luce locatum.

341  Venissent flexus, proin et confracta meassent.
342  Quapropter bene jam deducas rebus ab istis,
343  Esse eadem post regressum intervalla, refractis
344  Quae fiant filis; quantum et sint longa ea (constent
345  Caetera si paria), a flexu pendere, reflexi
346  Sive ipsa a facie radii sint, sive refracti.
347  Jam si, qua speculi crassa est, crystallina moles

fiat, et extet.
457  Lucis namque viae reflexaeque atque refractae
458  Tolluntur, queat ut transire impune recepta.
459  Undanti facie, crispatoque aequore vitra
460  Sint ea; plus torquent lucem, et sunt prorsus opaca;
461  Ipse linquens jam si coeptes infundere vitrum,
462  Et flexus aequare cavos, frontem aut sinuosam,
463  Congruat ut sinuosae aeque, componere fronti,

494  Trajiciet circum, et circum genus omne redibit;
495  Nimirum ut facies crystalli cernere utrumque
496  Prima dat, in multis servatum rebus et ante est.
497  Nunc ea fila, intro quae sunt illapsa, recense,
498  tamque puta crassam lamellam scilicet, unum
499  Filorum ut decies mille intervalla meando
500  Interius subeat genus, et tenuem tamen illam

674  Utraque et in promptu est ratio; quae lamina lucem
675  Fortiter infringit, mergit nimis, et facit altam
676  Ire viam, rectaeque accedere: proinde, vel intret
677  Quantumvis obliqua ea lux, sua non via multum
678  A rectis intus distabit tramitis oris:
679  Non ita, cum tenui radios vi lamina frangit:
680  Frangit in oppositam nam partem a tramite recto;

707  Aut res siqua alia est subtilis, raraque circum,
708  Aut spatio, quo languidius nihil extat, inani.
709  Praeterea quoque scire licet, quam crassa sit omnis
710  Pars ea multiplex, quaevis qua corpora constant,
711  Corpora diversos a se mittentia fucos:
712  Hoc facile ex ipsis annellis nosse colorum
713  Possis, in quibus est lamellae cognitus auctus.

1027  Consurguntque favi miro ordine, mellaque cellis
1028  Funduntur: sic et convectis undique rerum
1029  Nos opus est spoliis nostri nunc viribus uti
1030  Ingenii, intra nos ea volvere: nempe operaï
1031  Hoc summum humanae est, natura hoc ipsa reposcit.
1032  Quare age, lectas res acri a ratione subactas,
1033  Mutatasque animo par reddere rursus in auras,

foraminibus quavis de parte viisque,
1091  Nil plerumque moram ut facere, aut inflectere possit.
1092  Quod tamen inflectit coepti de tramite cursus,
1093  Quodque moram struit interdum, vis est ea certe,
1094  Vis quam particulae, queis obvia corpora constant,
1095  In lucem exercent pellentes, sive trahentes;
1096  atque ut par uno est in corpore particularum

1149  Istinc inveniat trananda foramina lumen
1150  Ut prope cuncta, illinc restantes non nisi partes?
1151  Praesertim cum si in durum ruat aëre vitrum,
1152  Incidat obliquo quantumvis lux ea flexu,
1153  Semper hians aliquid, quo protinus insinuetur,
1154  Inveniat, subeatque novos pars magna meatus.
1155  Hanc vitare potes neque vim rationis, ubi illum

corpuscula, quippe
1444  Ipsum parjetibus conclusum concipe binis
1445  Aequali late distantibus intervallo
1446  A facie, tanquam limes quae corporis haeret,
1447  Nempe ab ea tantum hinc pariter distantibus, atque
1448  Illinc, a medio quantum globus ille tumescens
1449  Excurret puncto, quem lucis finximus ante
1450  Circum particulam fundi, et vestire nitentem.

1927  Quare cum radius vitro non ante retextus,
1928  Integer adveniet, multiplex fimbria quae tum
1929  Fiet, erit constans septem variantibus inter
1930  Se varie mixtis, quot sunt ea fila colorum.
1931  Quae prior interiorque nitebit, praeferet omnes,
1932  Quot sunt, unum alio subito excipiente, colores.
1933  Tanta inflectendi cum nempe a corpore constet

2053  Qui prius assueta se fregerat, insuetaque,
2054  Qui prius insueta, proprium et retinere tenorem
2055  Aspicies; ipsa radii quapropter inesse
2056  In natura opus est, frangatur cur ea pacto
2057  Uno pars, alio cur altera, semper eodem:
2058  Quandoquidem modus hic si fors manaret ab ipsa
2059  Crystallo, cur crystalli non deinde recentes
2060  Id facerent

2339  At scintilla levis massam subito imbuit igne
2340  Sulphuream, et flammas extemplo exsuscitat amplas.
2341  Mixtum ubi sulphureum nitro et carbonibus atris
2342  Pulverem ea attingit: miranda tonitrua circum
2343  Aëre disjecto mirandis viribus edit,
2344  Sub terraque quatit magnas, et diruit arces,
2345  Et findit duros discluso vertice montes

agitare negatum
2358  Vel minimas ut sit partes, vel ponere motus
2359  Ut vix conceptos illae jubeantur ob arctos
2360  Fines, et vetita ob commercia partibus ictis,
2361  Vix ea concipiant ignem, aut mutentur ab ipso.
2362  Foristan idcirco est amianto innoxius ignis,
2363  Undaque ferviscens, perstat tamen unda, calore
2364  Nec

2440  Ardens per conclave fugit lymphata puella,
2441  Et varios iterat cursus, variosque recursus.
2442  Tangat eam turbo dum flammeus, abripiatque.
2443  Ponit atrox ea nec tempestas, dum sua restant
2444  Pabula; propterea multis saevire diebus
2445  Interdum magnas illa videre per urbes.
2446  Ipsi quin cives circum discindere cuncta

435  Sed junctae absorptis hae partes ante metallis
436  Non ita convellant linguam, at dulcedine saepe
437  Contrectent sensum; retinendas namque metalli
438  Versa ad particulas ea vis obtusior exit;
439  Et si acidi minus est, quam ut, quod componitur, unda
440  Dissolvi possit, proin linguae et texta movere,
441  Vis effoeta fit, et nullo tractare palatum

519  Ex his nonne vides certas inducere formas
520  Tellurem salibus, quotquot sunt, posse, suosque
521  Constantes dare queisque modos, notasque figuras,
522  Dum teneros foetus ea molli educit ab ortu,
523  Proinde genus varium vario distinguere cultu?
524  Sic etiam varias gemmarum existere formas,
525  Cuique suam? sua vis

974  Non igitur mirum videatur corpora mundi
975  Cuncta a principiis vel paucis posse, vel uno
976  Delabi; in rebus nosmet discrimina cum quae
977  Praesertim sentimus, ea intus cuncta genantur
978  Fibrarum impulsus diverso sensiferarum,
979  Qui vario tantum a motu, variaque figura
980  Extra corporibus de cunctis possit oriri,
981  Unde

1063  Compactae longe primis minus, atque tenaces,
1064  Utpote se punctis tangentes tenuibus, at non
1065  Idcirco non compactae, longeque tenaces;
1066  Quandoquidem pro mole et sunt ea plurima puncta,
1067  Et qua contingi non possunt, sunt tamen omnes
1068  Vicinae inter se frontes, pollentque trahendo.
1069  Tertium ad his porro consurgere particularum

1434  Qua dein progreditur, regionem, et mobilitatem.
1435  Sentiri ut parvae moles, sic tempora parva
1436  A nobis nequeunt, quantumvis partibus infra
1437  Sint infinitis, neque sint ea parva profecto
1438  In sese, nostris sed sensibus, ut quoque parva
1439  Corpora plurima sunt, pedibus collata, vel ulnis;
1440  Metiri nostro nam corpore corpora suemus

itur,
1506  Aequaque, par omnem subito evanescere motum.
1507  Propterea, ut vitent saltum, haec durissima multi
1508  Corpora secludunt a rebus: mollia dicunt
1509  Esse ea; mutatum vi vel reparantia formam;
1510  Paulatim nam sic impulsus excipiantur,
1511  Et dum contactae pergunt concedere frontes,
1512  Fiat, mobilitas pedetentim ut corpore toto,

repellens
1562  Dicetur nobis. His ergo nonne vides vim
1563  Esse repellentem longe longeque minutis
1564  In spatiis inter duo se pulsantia corpora,
1565  Ante ad contactus ea quam pertingere possint?
1566  Hanc tu deinde sequens rationem finge per istam
1567  Posse repellentem vim certum mobilitatis
1568  Discrimen penitus tolli, quo diximus ante,

1590
1580  Esse, ut discrimen, quodcumque est, mobilitatum
1581  Omne, prius quam tangantur, restinguere possit.
1582  Ergo interjectis spatiis sine fine minutis
1583  Vis ea, quam doceo, crescet sine fine repellens,
1584  Quam non ullum augmen, numerus non terminet ullus.
1585  Haec queat una igitur vis infinita repellens
1586  Particulas a particulis, dum mutua tangi

manente
1674  Tum statuas punctum, mutandi unde omnis origo
1675  ,Invenies curvum facile ipse deinde meatum,
1676  Illam qui referat rationem, ubicumque loci sit.
1677  Atque ea si ratio simplex sit, nec varietur
1678  Ullo per sese saltu, quoque simplicis ille
1679  Curvus ductus erit naturae, reddere saltus
1680  Ut nequeat subitos, aut interrumpere cursum.

1733  Haud certe id faciat, ni post immensa locorum.
1734  Haec quae sunt axem tot puncta secantia, raptus
1735  Dicemus fines, et fines esse repulsus.
1736  Limitum item gaudere queant ea nomine vero;
1737  Namque arcus curvi supera simulare repulsum
1738  Debent, at raptum parte inferiore locati;
1739  Ut quae materiae quovis sita puncta sub arcu
1740  Sint

1742  Arcubus his varians cum constet, limitibusque
1743  Natura, officium diversum corporis omne
1744  Hinc proferre licet, qua vi, qua quodque sit arte
1745  Conflatum, et dabitur, quae sint ea munera, quaeque
1746  Esse queant in natura, cognoscere; curvae
1747  Quaeque viae vigiles si munera pervideamus
1748  Illius. Atque utinam valeant per

1783  Fidendum in rebus; quae sensus denique constant
1784  Infra omnes: sensus usurpant corpora nostri
1785  Tantum, haud corporibus quae sunt elementa creandis.
1786  Vel partes habeant ea prima elementa, vel ipsas
1787  Non habeant, scindi seu possint, sive repugnent;
1788  Corpora semper erunt cum partibus, atque secari
1789  Posse ea,

ea prima elementa, vel ipsas
1787  Non habeant, scindi seu possint, sive repugnent;
1788  Corpora semper erunt cum partibus, atque secari
1789  Posse ea, dum poterunt cerni, noscemus. Ob illas,
1790  Quare non opus est, extensa elementa profecto
1791  Ipsa ut sint, quorum pars scilicet una sub ortum
1792  Versa sit, occidui sub metas altera solis.

Porro a simplicibus fiant ut corpora punctis
1796  Extensa, et nequeant penetrari plura, sub unum
1797  Nec cogi proin posse locum conjuncta, necesse est,
1798  Vicina ut nimium pellant se, visque ea possit
1799  Contractis spatiis esse infinita, repulsu
1800  Ut puncti quamcumque refraenet mobilitatem.
1801  Natura hinc igitur per se impenetrabilis omnis
1802  Corporea

1851  Aut huic particulae, aut illi, cursusque recursusque
1852  Inflexos ageret, labyrinthi ut texta per alta.
1853  Sic quodcumque aliud projectum in corpora corpus
1854  Si polleret ea, quae summa est, mobilitate,
1855  Cur non interius transmitteret, atque mearet
1856  Illaesum, penetransque videretur penetrari?
1857  Nulli etenim puncto puncta ulla occurrere possent,

esse,
1890  Credere uti renuas, vim crescere mobilitate
1891  Aucta corporibus, dum fiat maximus ictus,
1892  Post et adhuc crescente, ictum languescere, donec
1893  Tanta ea sit, prorsus referatur ut iste senescens
1894  In nihilum, utque illaesa meet trans corpora corpus;
1895  Dumque repellentes coeptant obsistere vires,
1896  Praetereat; duo sic inter magnesia saxa

2014  Servari leges, queis primo floruit ortu.
2015  Nunc cum materiae sint omnia praedita puncta
2016  Viribus, illa statu per quas coguntur abire,
2017  Est opus, ut semper sint apta ea puncta moveri,
2018  Namque aliter vires essent hae prorsus inanes.
2019  Motus utque opus est vires aequare moventes
2020  Quolibet in puncto

2098  Viribus imperitent, et sint parere coacta,
2099  Illi, ut erant, turbentur itus reditusque, necesse est,
2100  Pulsibus adversis lenti, celeresque secundis;
2101  Limitibus donec certis ea victa quiescant.
2102  Porro scire licet non quemvis limitem eodem
2103  Formari flexu curvae super axe viai.
2104  Est, nimis axis ubi obliqua ratione secetur,
2105  Est,

repulsum
2181  Punctum, aut attractum fuerit, signanda orietur
2182  Culmine curva via extremo, diversa priore,
2183  Quae geminis tantum est collatis edita punctis
2184  ,Atque ea bina ut erunt vicino vel sita puncta
2185  Limite, vel variam avecto procul in regionem,
2186  Sic via curva recens spatiis mutabitur ipsis.
2187  Atque erit, ut facile hoc fieri queat, ut nimis ampla

vicissim,
2301  Illud at inferius, suprave, ubicumque locetur;
2302  Protinus exoritur seges hinc immensa modorum,
2303  Et varii ratio fecunda hinc ordinis exit.
2304  Illud ea si jam punctum tibi sit regione,
2305  Unde cadens rectis super axem flexibus, axem
2306  Perscindat medium transcurrens inter utrumque
2307  Hinc atque hinc punctum trames, tunc aeque ab utroque

2369  Jam positum extremi punctum, fac, ut esse rearis
2370  Aut hinc aut illinc unis in finibus axis:
2371  Ejus erit tanto distantia major ab uno
2372  Punctorum, quam quae est ea limitis, altera quanto
2373  Est minor; idcirco quantum pelletur ab uno,
2374  Tantum alio rapietur, et huic parebit, et illi;
2375  Propterea immotum libramine perstat in aequo.

2425  Sed fient, limes si sit prior, omnia contra;
2426  Dimotum extrorsum punctum introrsumque revertit
2427  Protinus ad notos calles, orbemque recurvum;
2428  Illic namque trahens, hic pellens vis ea crescit.
2429  Sic, genus hoc, orbes diversi, intraque minores,
2430  Et longa serie majores quamlibet extra,
2431  Sunt tibi naturam sortiti limitum eandem;
2432  Nam positum

2569  Attamen hoc verum est, longe longeque remotis
2570  Cum vires tenues punctis sint, atque valentes
2571  Vicinis, paulo diversis puncta moveri
2572  Flexibus interdum duo posse; et sic ea certe,
2573  Unam in particulam coeunt quae puncta vicissim,
2574  Motu diverso longe minus abripiuntur,
2575  Quam si particulis diversis addita constent.
2576  Sic quae

In quorum consuetudine cum elegantissimorum hominum sermonibus omni urbanitatis, ac litterarum suavitate conditis plurimum fruebar. Sed tantum in illo inesse politiorum etiam studiorum scientiam nunquam certe animadverteram, quantam ex ea, quae inter nos fuit orta his de rebus controversia, perspexi. Nam cum maturius, quam caeteri solerent, ad illius domum me contulissem, eodem advenientem offendi B. eximiae indolis juvenem, quique ad excellens ingenium

in legendo, et commentando non mediocriter intentum ac defixum deprehendimus. Cui B. vereor, inquit, ne minus opportuni simus, qui tam occupatum interpellamus. Vos vero, inquit A., percommode adestis; ab ea enim, qua distinebar cura, non tam sevocatis, quam ad illam mecum partiendam acceditis. Hesiodi Theogoniam paulo attentius perlegebam: siquidem vetustissimum ac in primis nobilem poetam considero tanquam praeclarum quoddam religionis ac

inclusae sententiae! sed hoc loco vetus illa didascalici carminis, et doctrinae allegoriis obtegendae ratio occurrebat animo, ac mecum cogitabam, quanta in hoc poeticae genere doctrinarum studiis ipsa rerum obscuritas, ac difficultas ab ea fabulandi consuetudine poetas retraxisset. Tum B. at cur, inquit, non pristinum hunc morem deinceps etiam retinere potuissent, aut cur nostri nunc homines repetere vetustam illam musarum ingenio magis accomodatam rationem,

fabularum supellectilem accerset, quae par sit tam multiplicibus, ac tam variis exprimendis doctrinis? Ac si quis singularis ingenii facultate id etiam assequetur, quo tamen pacto efficiet, ut quae ita fingendo involverit, ea facile ab aliis intelligantur? Sint enim aliquae mitiores doctrinae partes, quae fortasse isthaec involucra non omnino respuant, verum si de difficilioribus naturae causis erit agendum, censesne res sua sponte impeditas, fabularum

Quare in conficiendis suis fabulis volo, ut has arripiant, ac sequantur, ex quibus appareant, quae in rebus insunt, similitudines, ac propinquitates. Has dum inter se component, atque aliarum vultus ad alias transferent, atque immutabunt, ea ipsa alienae imaginis inducta specie mirum in modum intelligentiam atque animadversionem legentium acuent. Exemplo antiquissimae Pythagoreorum fabulae rem apertiorem faciam. Non ignoras, quae vis, quae significatio illorum harmoniae

ac portenta, quibus nobis hunc rerum aspectum formosiorem, et in ipsa natura pulchriorem alteram naturam efficiunt. Hinc si ad narrandos hominum eventus, vitaeque casus se conferunt, tam variis luminibus distinguunt omnia, ut perjucunda ea ipsi dicendo praestent, quae experiendo ob quotidianam rerum sive pravitatem, sive satietatem, vitae ipsius taedium nobis afferunt. Ipsae aegritudines ac perturbationes animorum, quae tam acriter nos cruciant, si ab ipsis excitantur,

numerosque rebus conjunget, atque hac cogitationum et cantus varietate aures una mentesque implebit? Nam qui carminis ac numerorum concinnitate plus aequo delectati eo usque adducti sunt, ut in ea sola poeticae vim omnem ponerent, ii mihi videntur, nec artis hujus magnitudinem, nec ipsam concinnitatis rationem intelligere, cum eandem a rebus distrahunt. Siquidem non citharoedum aut auloedum aliquem instituimus, quorum inanes

homines, quas intelligunt, videtis, quam pauci sint, qui horum scientia trahantur. Atque hi quidem ipsi, nisi humanitatem litterarum cum doctrina conjunxerint, haud scio, an haec ita versibus exornata facile respuant. Quo igitur recidet ea tam gloriosa suavitas, quae ipsa audientium infrequentia palam refellitur? Quod eo magis in hoc scribendi genere erit reprehendendum, cum Poetae et utilitatem plurimorum maxime spectent et voluptatem?

congruant. Cujus quidem rei tanta vis est, ut caeterae etiam artes illam admiratae ad sese traduxerint, nec in pictura, nec in architectura praeclarum quidquam esse possit, quod non ex hac partium conjunctione efflorescat. Sed ab ea laude Didascalicos suapte natura longe removeri vides. Ob ipsam tam multiplicem ac variam rerum inter se plerumque disjunctissimarum tractationem quo pacto possunt adipisci illud unum et simplex, de quo nobis est sermo? Aut si

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report