Your search found 6869 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 4553-5004:

esse hoc Opus appareat, rogandus est Lector, ut hunc Titulum ad ea referat tempora, quibus decem hi Libri ab Auctore scripti sunt, neque hic alia requirat, quam quae inter potiora erant Philosophorum ad illam usque diem inventa. In illa nempe, quae tum erat, satis certe ampla atque illustri Philosophicarum rerum copia consistendum sibi esse Auctor decreverat; neque enim ipsi, vel si libuisset nova quaeque porro persequi ac superioribus adjungere, vacuum jam

neque tuae, neque cujusquam facultatis esse existimabam, ut universam motuum doctrinam, quam Mechanicam vocant, Keplerianas leges, tam varios ac tam impeditos Lunae cursus, atque alia hujusmodi, quae a Gravitatis vi promanant, illa item quae lucis, et colorum naturam continent, enunciare, ac versibus expolire valeat. Quae cum omnia perfecta jam a te, atque absoluta esse videam, possumne illud tibi ominari, quod in scribendo propositum nobis habere minime quidem

et quasdam veluti disciplinae formulas, quae rerum vim, potestatemque duntaxat declarare valeant: has autem arcendas esse a carminibus, ac prorsus repudiandas, propterea quod quae a venustate, ac numeris omnino abhorreant: ita si persequi illa etiam velimus, quae ab intima philosophia hauriri solent, cum eadem per se satis aspera sint, atque impedita posse ea quidem quasi mollitie enervari carminum, illustrari autem non posse. At qui ita sentiunt, nimium angustis terminis

loca nimirum referas ad tempora, sic ut
Quo fuerit spatium productius, et vice tempus
Mutata fuerit contractius, hoc tibi constet
Major mobilitas; producto a tempore contra
Illa remissior existat, spatioque minuto;
Propterea breviore viam qui tempore eandem,
Aut, mage quae longa est, in eodem tempore carpunt,
Prae reliquis laudantur equi, palmamque reportant

velimus, quae sub sensus minime cadunt, commenta magis nostra, quam res ipsas describemus. Sed plerique vel ingenii aestu, vel gloriae cupiditate abrepti, cum omnem rerum formam, atque ordinem tenere sese, ac perspicere jactarent, ad illa, quae omnino ignorarent, delabi maluerunt, quam ea quaerere, quae in sensus ipsos facile incurrerent. Illi igitur dum initia, primasque causas aequo cupidius consectabantur, a rebus ipsis, quae cognosci quidem poterant, si veri

longe aberrabant. Tametsi enim imbecilla nostra sint nimisque angusta ingenia, ut causas omnes continere possint, datus est tamen aliquis nobis permultis in rebus veri cognoscendi locus. Antiquior enim est, quam fortasse verior querela illa Democriti in profundo veritatem esse demersam, atque omnia tenebris aeque circumfusa. Sed permagni interest, quem in causis investigandis cursum instituamus, ut primum si gradum recte fecerimus, ad maximarum rerum cognitionem

ac recedentis oceani aestus, telluris ipsius figuram ac conformationem ex una eademque causa proficisci videremus? Quantam vero mentis vim, ingeniique aciem, quantam perspiciendi eam esse celeritatem oportuit, quantam in geometria, atque illa infinitorum doctrina solertiam, quae difficillimas hujusmodi, atque obscurissimas corporum vires, quas abdiderat ac tenebris Natura obduxerat, quae aliorum corporis cognoscendorum munerum fuit ratio, eadem etiam indagandae, ac

quantus erat rerum ordo perlustrandus, quantus in superandis, amovendisque impedimentis, sustinendus labor? Permulta quidem exempla repeti poterant, ab eorum corporum experimentis, quae totius terrae ambitu continerentur; sed illa minime quidem fatis esse poterant, ut rem omnem conficerent. Aliae erant perlustrandae regiones, ubi amplioribus spatiis corpora excurrerent, caeli conversiones, atque astrorum cursus diligentissime considerandi, ut ex tot ingentibus,

cursus clarissime patuissent, cumque easdem, quas ipse praescripsisset, germanas esse Naturae leges declararent! Atque hoc quidem ille in conversionibus siderum, atque ingentibus hisce mundi corporibus praestitit. Quid autem? Num leviora illa, ac minora esse censemus, quae in tenuissimis radiorum particulis perfecit? Nam quid corpore illo, quae lux dicitur, nobis erat obscurius? Nam autem postea, quam haec quoque est ab illo pertractata naturae pars, quid nobis in ea

est, ne projectum corpus describat parabolam, sed potius ad hyperbolam accedat. A vers. 1523 transit ad motum per plana inclinata: hic statim resolvit vim gravitatis in duas, alteram perpendicularem plano, alteram parallelam; illa eliditur; haec constans corpus deorsum fert cum iis eisdem legibus, quae in libero descensu expositae; hoc tantum discrimen hic agnoscendum, quod ea vis descensum obliquum sollicitans est ad totam gravitatem, ut est

quid animadvertendum sit, docet ad vers. 1731. Ut vero exponat, quae ratio sit temporum descensus per chordas et per arcus, incipit a descensu gravium per plura plana inclinata, et inde ad descensum per arcus transit, in quos illa plana infinite minuta desinere concipiuntur; unde demonstrat in descensu obliquo per curvam corpus in fine acquirere eandem velocitatem, quam acquireret in libero descensu ex eadem altitudine. Porro a vers. 1851 duas

revolutio, aequinoctiorum demum praecessio in hoc apparatu non desunt. Quorum omnium causas redditurus a vers. 687 ex tertia Kepleri lege deducit Planetas omnes primarios in Solem, omnesque secundarios in suos primarios illa gravitatis vi tendere, quae in ratione sit reciproca duplicata distantiarum, ea videlicet ipsa, quae inventa est in gravitate Lunae cum gravitate nostrorum corporum comparata. Qua in ratione explicanda, et confirmanda ad

et procurrente fieri probat; pro qua Newtoniana theoria Cometarum multas affert observationes; unde evincit ad vers. 1266, confirmatque generalem illam in Solem gravitatem revera existere. Eam veteres Pythagoricos agnovisse ex illa caelesti eorum harmonia quidam suspicantur, quae tamen conjectura solido argumento non innititur. A vers. 1350 gravitatem hanc esse mutuam inter omnes materiae particulas docet, proinde et mutuam esse inter Solem, et

densitate in altitudine quavis sit ille praeditus, et cur hic plerumque observationes a theoria dissentiant. Eum non longe a Terra protendi, finirique debere ait ab ingenti Solis atmosphaera repetit, quam a vers. 1250 probat illa praesertim luce, quam zodiacalem appellant, cujus speciem describit, ortumque ab ipsa Solis atmosphaera repetit, a qua boreales quoque Auroras deducit, de quibus agit a vers. 1360 praecipua exponens earum phaenomena,

posse ad vim nempe gravitatis, fermentationis, et cohaesionis reduci, sed hae postremae, qua ratione vigeant, nequaquam satis deprehensum, praesertim, in quo consistat partium cohaesio, cum dubitari jure possit, quod vulgo de illa existimatur, a praejudicatis opinionibus proficisci. Innuit hic, quantum hae, ab infantia hausta decipere non valeant, quamque, quod de contactu, de continua corporum extensione, ac impenetrabilitate sentimus, temere

200  Verùm, quandoquidem nos claro in lumine quaedam
201  Aspicimus, subitoque eadem percepta probamus,
202  Cur erit, ut nulla fieri id ratione reamur
203  Posse, nisi illa eadem nobiscum nata feramus,
204   Atque inscripta animo sint, atque insculpta potenti
205  Naturae artificis digito, velut aerea constet,
206  Aut adamantina mens, quae sic ea signa receptet?

judiciis est
241  Corrupta, atque virûm doctrinis obsita multis;
242  Quod fixum interius, debet magis ipsa tueri:
243   Cernit notitias idcirco, et plurima veri
244  Principia, illa diu pariter, noctuque revolvit,
245  Percensetque videns, longùmque moratur in illis.
246  Talia qui fieri vere putat, ille profecto
247  Desipit, atque omni procul a ratione recedit.

269  Non tamen ut possint pene infinita notari
270  Vocibus, et verbis totidem discrimina quaeque.
271  Propterea, simili queis nos ratione ciemur,
272  Sunt eadem fortita vocabula; cogimus illa
273   Nam quasdam in species, et sub communia signa.
274  Haud secus ac sumptis miles Romanus in armis,
275  Undique cum sese sua sub vexilla recepit,
276  Pluribus e junctis

358   At neque se egregiam commendat ob utilitatem
359  Haec Ratio: facilis non se via, nec nova pandit
360  Propterea ad verum. Vel, si libet, indita cunctis
361  Sit rebus Ratio, quae sufficit, illa videri
362  Idcircone queat nobis, praestoque repente
363   Esse tenebrosae subeuntibus abdita regna
364  Naturae; velut Aenean excita Sibylla
365  Taenariae duxit per opaca

419  Proin plus nota forent generatim corpora quaeque,
420  Nempe modis totidem: sed adhuc natura lateret
421  Intima, et officiis superessent plura retectis
422  Infinitaque, quae fluere illa ab origine possunt,
423   Quorum notities in mentem nulla venirent.
424  Haud aliter quàm quos oculorum lumine cassos
425  Ex utero miserans mater profudit in auras,

haec semita Phoebi,
768  Qui non aequales nobis annosque, diesque
769  Partitur; modo nam citior, modo segnior idem est.
770  Jam quid erit, si solis iter, si semita caeli
771   Illa ingens cursu certe haud contunditur aequo,
772  Ullis, jam quid erit, quod nos in motibus usquam
773  Ducier aequali noscamus denique lapsu,
774  Prendere possimus mensurâ ut tempora certâ?

818  Corporibus, visisve locis, immotaque cernis,
819  Esse immota, et prorsus ab omni parte quieta?
820  Quandoquidem immoti spatii quoque tum loca possunt
821   Mutari vera; ante oculos aut illa moveri,
822  Ista quiescere cum cernis, quis spondeat auctor,
823  Accidere haec prorsus non contra, haec nempe moveri,
824  Illa quiescere, et immoti statione tenere

loca possunt
821   Mutari vera; ante oculos aut illa moveri,
822  Ista quiescere cum cernis, quis spondeat auctor,
823  Accidere haec prorsus non contra, haec nempe moveri,
824  Illa quiescere, et immoti statione tenere
825  Unâ se spatii? Quapropter ne tibi motum
826   Tum fieri tantùm statuas, cum a corpore corpus
827  Vicino, quod forte quietum fingis, abire

cum a corpore corpus
827  Vicino, quod forte quietum fingis, abire
828  Aspicies, aliique accedere deinde, quietum
829  Quod pariter spectes: neque enim spectare quieta
830  Illa sat est; ast in vera est opus esse quiete.
831   Sic igitur quasvis cum nostro corpore partes,
832  Sic moto nucleum cum cortice, cum rate malum,
833  Aëra cum tellure, opus est, fateare moveri.

838  Ergo qui motus nullis sunt viribus orti,
839  Apparent tantùm, nec re, sed nomine constant.
840  Scilicet impressae vires in corpora multa
841   Interdum efficiunt, aliud referatur ad illa
842  Si tum corpus, uti queat apparere moveri,
843  Stet licet, ut nautis montesque, urbesque recedunt,
844  Aut tardove, citove magis transire meatu.
845  Non igitur veros

ad tempora, sic ut
907  Quo fuerit spatium productius, et vice tempus
908  Mutata fuerit contractius, hoc tibi constet
909  Major mobilitas; producto a tempore contra
910  Illa remissior existat, spatioque minuto.
911   Propterea breviore viam qui tempore eandem,
912  Aut mage quae longa est, in eodem tempore carpunt,
913  Prae reliquis laudantur equi, palmamque reportant

intra.
943  Protinus a numero punctorum, et corporis auctu
944  Percipies, quid sit densum; quod debet haberi,
945  Omnia si moli confers in corpore puncta:
946   Densior illa tibi nimirum materies est,
947  Cui plus punctorum, contra minus augminis insit.
948  Ergo viae spatio puncti cujusque peracto
949  Metimur motum; quoniam sed pendet ab ipsa

omnia vulgò,
1038  Quae fiunt; quis erit tam sidere cretus amico,
1039  Ut quae prima suae menti forte indicat et quae
1040   Conveniat tantum perpaucis, nec bene, rebus,
1041  Illa sit e cunctis una, et certissima causis;
1042  Cum valeant hoc Omne capaci prendere gyro
1043  Hae melius, quàm cui praeferrier obtigit uni.
1044  Non igitur fas est nosmet contendere primas

1134  Et quasdam verum quaerendi noscere normas.
1135   Et primò quaecumque eadem constare videmus
1136  In rebus semper, si stant paria omnia circum,
1137  Omnibus, ut nil fiat, ubi deprendier illa
1138  Non eadem possint, et quod connectier ipsis
1139  Perfacile, et nunquam cernas pugnare vicissim;
1140   illa quidem legum in numerum censumque repone
1141  Naturae,

paria omnia circum,
1137  Omnibus, ut nil fiat, ubi deprendier illa
1138  Non eadem possint, et quod connectier ipsis
1139  Perfacile, et nunquam cernas pugnare vicissim;
1140   illa quidem legum in numerum censumque repone
1141  Naturae, quae non possint dissolvier unquam.
1142  Munera quandoquidem, quae nos communia toti
1143  Semper materiae sensuque et mente tuemur,

1160   Deficiat teneris almus ne fructibus humor;
1161  Sic nobis, quodcumque superfluit, est resecandum
1162  Legibus in nostris, effecta ut singula privas
1163  Non habeant causas; sed quae sunt unius illa
1164  Ordinis aut generis, causa peragantur ab una,
1165   Ni plures nova fors ratio, manifestaque poscat.
1166  Simplex propterea causa est, animalia vulgò
1167  Omnia

1195   Saepe, tamen quoniam nos inde excludere clara
1196  Propterea ratione alias non possumus omnes,
1197  Per quas multa geri quoque eorum posse tuemur,
1198  Non clara ratione illa unica certa videtur.
1199  Non ita nam quidquam naturae in rebus apertum
1200   Constat, ut in claro contra se lumine pandunt
1201  Mensurae, et numeri, verum sine nube ubi fulget:

implacabile monstrum
1223  Se contra rupe infrendens projecit ab alta,
1224  Quippe suas non detectas contendere contra
1225   Artes non potuit; cur non at pluribus aeque
1226  Illa etiam aptari rebus verba abdita possent,
1227  Praesertim cum conjiciens dissolveret illa
1228  Oedipus, occulta quae Sphinx involverat arte?
1229  Accidere hoc rarò, vel vix queat, ut bene cuncta

1224  Quippe suas non detectas contendere contra
1225   Artes non potuit; cur non at pluribus aeque
1226  Illa etiam aptari rebus verba abdita possent,
1227  Praesertim cum conjiciens dissolveret illa
1228  Oedipus, occulta quae Sphinx involverat arte?
1229  Accidere hoc rarò, vel vix queat, ut bene cuncta
1230   Qui vertisset, in id, quod verum est, scilicet idem

1286  Si lucem perquàm subtili corporis auctu
1287  Esse, nec admixtum cunctis non rebus inane
1288  Percipias; atque in vitro, atque humore latere
1289  Tam varios flexus, queis permeat illa, viarum.
1290   Spongia nam lympha veluti repletur, aperta
1291  Per, quae sunt oculis, tot rara foramina, nostris;
1292  Sic et caetera item, sic saxum, et lignea texta,

1352  Novimus a motu in proprias quin corpora partes
1353  Disjungi; inter se partes nam saepe videmus
1354  Corporis unius motu variante cieri;
1355   Ocyor aut meat haec, aut tardior illa, meatu
1356  Sive alio longe latera in diversa feruntur;
1357  Atque ita discedunt a sese, disque trahuntur
1358  Mutuà, ut hinc proprias revera corpora findi
1359  Scire

tenaci.
1422  Horum est de numero cunctis vis indita quaedam
1423  Corporibus, qua posse videntur inertia dici:
1424  Scilicet in quo sunt, per se conantur eundem
1425   Illa vi servare statum, si nempe quiescant,
1426  Haud mutata quiescere, et haud mutata moveri,
1427  Si moveantur: et aequali lapsusque, viaeque
1428  Ire tenore, nisi adveniat vis extera turbans,

1505   At si eadem ad solam referatur mobilitatem,
1506  Inde trahens, veluti mutato munere, nomen
1507  Audiet accelerens; tantoque haec auctior extat,
1508  Auctior illa movens quanto vis; praetereaque
1509  Quanto materies minor est in corpore moto.
1510   Compositos motus at dicimus esse, recentes
1511  Scilicet adduntur cum motibus ante receptis.

1516  Alterum ab adjunctis tranandum tempore seorsum
1517  Esset in aequali: vel vis nova motibus obstans
1518  Corpus in oppositas partes agit, atque repellit;
1519  Parte illa tibi sunt tanti breviora fugaï
1520   Intervalla, nova quantus vi debet oriri
1521  Motus; et idcirco si sit minor iste priore,
1522  Tum corpus, tantò sed tardius, ibit easdem,

1523  In quas ante, plagas; sin par sit uterque, necesse est,
1524  Sistat idem se; navis uti, quam statibus aequis
1525   Hinc Boreas protrudit, et illinc aestifer Auster;
1526  Illa immota fero stans vortice paret utrique.
1527  Denique posterior si vincat motus, oportet,
1528  Retro corpus idem sua se in vestigia flectat.
1529  Nonne vides turris de vertice cum lapis alto

impetus undae.
1557  Sic quoque dum validos Juvenis de nocte lacertos
1558  Hellespontiacis agitaret fortiter undis
1559  Luce regens notos ab Abydi littore cursus,
1560   Illa luce regens, quam summa Sextias arce
1561  Pendens, expectansque madentia brachia collo,
1562  Et teneris commixta amplexibus oscula salsa,
1563  Sidus uti, monstrabat et extollebat, amicum;

1641  Tentat et in rebus dum se esse ostendere, non est.
1642  Et veluti, dum fit repetitis tempore plagis
1643  Saepe brevi constans multis multangula rectis
1644  Semita tramitibus; tum protinus illa recentes
1645   Si regione aliqua vis addere desinat ictus;
1646  Qua regione viae reperitur, pergat eadem
1647  Corpus continua, et directa proinde, necesse est,
1648  Quo

1704  Nam partim haec tibi erunt audita, repertaque partim.
1705   Quare opus est, crescunt ut tempora, corpore quosvis
1706  Quae nempe enumeres circumlabente per arcus,
1707  Crescere sic credas etiam illa, inclusa sub îsdem
1708  Fingere quae possis spatia arcubus, a radiisque
1709  Comprensa e medio puncto venientibus oras
1710   Arcuum ad extremas; quae scilicet area prodit,

1735   Esse, et mensuras quoque distenduntur in aequas.
1736  In media medio corpus regione viaï
1737  Tempore cum fuerit, facito, vis extera pellat
1738  In punctum; via tunc oriens deflectet ab illa
1739  Rectae parte viae subitò, interiusque meabit
1740   A gemina corpus vi raptum; hoc tempore tum fit
1741  Dimidio quod iter, pariter finire memento
1742  Eductis

quaeque notemus.
1826  Et nisus primò, aut conatus corporis ille,
1827  Quo tendit per iter frustra procurrere rectum,
1828  Atque viâ, flexos arcus quae tangit, abire,
1829   Illa eadem certe est, quae dicitur insita, inersque
1830  Vis; nisi quod species est nominis amplior hujus,
1831  Et servat quemvis generatim in corpore constans
1832  Cumque statum; verùm ille statum jam non

1862  Libratae, medium nec posse accedere corpus
1863  Ad punctum, contra nec posse recedere dicunt,
1864   Aequatum sed deferri debere per orbem:
1865  At mage si fugiens vis polleat, ilicet illa
1866  De parti captare fugam; sin altera vincat
1867  Fortior, in medium tantundem accedere corpus,
1868  Circuitusque ita translatum non conficere aequos.
1869   At vel si

servare statum, sed sola sine illis;
1898  Quae cum adsunt, socias sibi jungit, et efficit, omnes
1899   Secum ut se certo componant foedere in unum;
1900  Quidquid et hinc exit queiscumque a viribus, illa
1901  Non minus est servare tenax, et juncta tenere
1902  Effectis aliena suis, nec respuit ulla,
1903  Queiscumque adveniant laterum de partibus unquam.
1904   Non igitur

1968  An nummum e summa quantovis tempore? semper
1969   Quin plus quàm quatuor superesse, novemve videbis.
1970  Sic et materiae nullum quandoque movendi
1971  Sese posse dari finem quis perneget; illa
1972  Persaepe in partes licet ipsis tendere pergat
1973  Viribus oppositas, quae contra proinde trahentes
1974   Ad sese celeremque fugam, lapsumque retardent

2020  Tum sua si ductus redit in vestigia circum
2021  Orbis, et inceptus proprios cum finibus aptat
2022  Conjungens, semper cujusque in fine; necesse est,
2023  Circuitus illa ut pugnae discrimina cessent;
2024   Nam quodcumque oritur vi qualibet, illud oportet,
2025  In quas vis directa, plagas servetur in illas;
2026  At cum omnes toto positus mutantur in orbe,

Nam praeter quam quod puncto haud, quae concava,
2047  Obvertet via curva, sinuque ambibit amico, (frontem
2048  At contra tergo, fugientem more, tumenti,
2049   Ut docui, et parti convexa videbitur illa;
2050  Quae fuerat vis ante trahens, nunc facta repellens,
2051  Quamque repellentem nos ante vocavimus, ipsam
2052  Nunc contra nobis vocitare necesse trahentem est;

2190  Atque leves, animi tunc ad se vertere motus
2191  Contendentis eo, conatu, quo potis, omni,
2192  Atque male esse sibi, curaque urgerier acri
2193  Experientis, ubi meta procul errat ab illa.
2194   Felix, quem capiunt, quae summa, aeternaque constant,
2195  Illa fames quem vexat, et expectata voluptas
2196  Suscitat; haud illum nitor auri, purpureoque

omni,
2192  Atque male esse sibi, curaque urgerier acri
2193  Experientis, ubi meta procul errat ab illa.
2194   Felix, quem capiunt, quae summa, aeternaque constant,
2195  Illa fames quem vexat, et expectata voluptas
2196  Suscitat; haud illum nitor auri, purpureoque
2197  Lumine collucens ostrum regale movebit,
2198  Famaque diversum rapiet, nec blanda voluptas

mutent, ante resistant;
219  Cum fuerit mutata tamen, servare recentem
220   Pergunt, pro veteri et conatus edere nullos.
221  Quae fuerint nec dura tibi, nec mollia demum,
222  Illa ubi perdiderint primam compulsa figuram,
223  Vim subito exercent aliquam, amissamque receptent
224  Ut faciem, pugnant: vis haec, et pugna profecto,
225   Quo mage comprimitur corpus, mage crescere

242  Multa, et propterea minus a se mutua certant,
243  Quam prius accessere, recedere, multiplicique
244  Mensura minuunt ipsum hunc diversa recessum.
245   At cum nil minuunt prorsus, cum scilicet illa est
246  Vis vi, quae formam prius immutaverat, aequa,
247  Restituitque pari, quo tempore laesa, figuram,
248  Maxima dicetur, majore excrescere porro
249  Auctu cum

346  Attamen his ipsis, si vere extare daretur,
347  Quid fieret, cum viderimus, fierique necesse
348  Quid foret, ad veras rationes inde referri
349  Perfacile est, et quid mediis his accidat, illa
350   Praedita quae non vi, neque contra mollia constant,
351  At sita sunt horum genus in ter utrumque, videre.
352  Verum infinitae quoniam per corpora fundi
353  Exterius

445   Vel nihil in cumulo superabit, si referendo
446  In medium fuerit par, quod debebitur, auro;
447  Sin minus, aut majus contra, vel uterque, necesse est,
448  Summa aliquid ferat ex illa non prorsus inani,
449  Pars divisa utrumque alieni vel premat aeris;
450   Nimirum vel uterque suo, vel uterque alieno
451  Tum sit in aere, opus est, post icta haec foedera, coetus.

tamen exsiliendi
508  Ut vi sit, major qua nulla est, praeditum utrumque;
509  Post ictum vicibus versis celerare videbis,
510   Nimirum, ut primum modo mobilitate feratur
511  Illa, qua corpus contenderat ante secundum;
512  Ast hoc nunc contra, qua tum properaverat illud;
513  Atque ita, mutatis personae ut vestibus, ibunt,
514  Inter si similes, velut ante, habitumque,

Ast et adhuc fuga major erit, si certa sit inter
570   Has ternas ratio moles, et mutuus ordo;
571  Quoque magis, genus hoc, crescent discrimina, crescet
572  Hoc magis extremi pariter fuga corporis illa.
573  Denique, disponens si non tria corpora tantum,
574  Multa sed inter se conjungas ordine certo
575   Perpetuùm variati auctùs quocumque globorum,
576  Efficies illo

auctùs quocumque globorum,
576  Efficies illo impulsu, mage corpore multo
577  Mobilitas ut adhuc extremo crescat; et ipse
578  Immensùm celeri sese globus impete volvet
579  Illa nimirum prae mobilitate, tulisset
580   Qua sese fugiens globus ipse hic, primus ad illum
581  Expositus si tum incursum, solusque fuisset.
582  Jam si, quod minimum est corpus, sit in ordine primum

vincit
699  Prima ratis, quoniam sequitur pondusque, ratisque
700   Altera: quare ubi sunt illae aequo momine vires,
701  Quae sese inter agunt, et aguntur? nonne videtur
702  Illa et proinde minus stabili fundata solo lex?
703  Verum, ne quid in his erres hìc forte putandis
704  Viribus, adverte huc animum, atque age, collige mecum,
705   Quidquid agat vel equus, vel puppis,

710   Se pedibus movet ipsa retrorsum terra repulsa,
711  Atque hinc, atque illinc terrae par motus, equoque est:
712  Quaeque ferunt aurae puppim, deperdere motus
713  Tantundem debent pariter, quantum illa receptat:
714  Nonne vides agere hìc ambis vim partibus aequam?
715   Interea funis distenditur, aequalique
716  Victricem trahit hinc puppim molimine, equumve,
717  Praedam

795   Longius, et certo deduxit tramite veri,
796  Qui procul in summo sistantur culmine demum;
797  At decorum primos tamen ipse insedit honores.
798  Ergo discussis mens primum erroribus illa
799  Inclyta, rebus in his hominum qui corda premebant,
800   Lustravit vigilans, quo deorsum corpora pacto
801  Descendant, et qua, detexit, lege, quibusque
802  Et spatii,

817  Par sit, cuncta suo mecum dicenda recense
818  Ordine. Principio gravitatem cernimus ipsam
819  Continuo urgentem conatu corpora deorsum,
820   Si quid et officiat lapsuris, illa prementem
821  Haud minus, aequali semper vi, sive locentur
822  Altius in summa turre, aut depressius ima.
823  Nonne vides, cum nos corpus grave tollere terra

840   Corpus, tempus erit quanto productius, ex quo
841  Labier incepit, majorem crescere tanto
842  Debebunt omnes in summam mobilitates;
843  Totaque temporibus respondeat illa, necesse est:
844  Proin breve per tempus quod decidit, illud, oportet,
845   Acquirat motum celerem minus; at mage longum est
846  Si tempus, videas properantius ire deorsum

in fine illius agebant:
861  Scilicet aspicies, alte si quattuor ulnis
862  Sustollas ebur, et demittas deinde globosum,
863  Sic ut (contigerit subjectae cum sola terrae)
864  Illa, qua cecidit, plano super assere volvi
865   Mobilitate queat servata, et semper eadem;
866  Quod faciet, lapsùs ima si in parte revolvi
867  Incipiat se per declivia, at usque supina

plano super assere volvi
865   Mobilitate queat servata, et semper eadem;
866  Quod faciet, lapsùs ima si in parte revolvi
867  Incipiat se per declivia, at usque supina
868  Illa magis, celeri fugiat qua impune volatu,
869  Aspicies, inquam, non quattuor, ut prius, aequo
870   Tempore, at octonas cursum proferre per ulnas,
871  Majorique viae duplo contendere tractu;

accidet imam,
928  Impendetque decem in tranando tempora inani.
929  At jacias certa si mobilitate deorsum
930   Impellens rectà ad terram grave corpus, oportet,
931  Quaeras, illa forent loca quam sublimia, corpus
932  Unde cadens ipsa hac se mobilitate tulisset:
933  Omnes tum poteris, qui fiant, noscere motus
934  Scilicet, ex illis si fingas ante quieta

1079  Praeterea volvens terram se grave pondus,
1080   Efficiunt, multa aera valenti ut verbere pulset,
1081  Aera in lamellas tenuata, plicataque multis
1082  Flexibus; inflecti nam quattuor illa repente,
1083  Mobilitate ubi sint geminatâ impulsa, tuentur,
1084  Ut fuit inflexum prius ipsa a simplice simplex:
1085   Quapropter tum bis geminatam vim quoque rentur.

Protinus, atque levi turbant haec omnia nisu,
1099  Sive, quòd id nimium cupiunt, turbare videntur.
1100   Hìc etenim non vim dicunt satis esse tueri
1101  Ut solam, solumque, subinde quod exit ab illa;
1102  Ast opus esse etiam, quanto quid tempore fiat,
1103  Inspicere, atque moras causae cognôsse vigentis.
1104  Cum faciem pila lapsa suam, argillâve tenaci,
1105  

1109  Ipsam qua sit opus paulatim mobilitatem
1110   Illo ex offensu minui omnem, et proinde perire.
1111  Propterea cum vis mage longo obstantia vincet
1112  Tempore, majus erit, quod ab illa prodit in auras.
1113  Sic et Aratores gemini, cum jugera ferro
1114  Invertunt, duro geminis si forte diebus
1115   Insudent operi, subigent plus tum quater arvi,
1116  Unus

1346  Hoc ductu immensas, alium, qui tollitur alte,
1347  Delibare queas adverso vertice conum;
1348  Exsurget species multum diversa priore
1349  Curva, quòd in sese non se, velut illa, revolvit,
1350   Nec redit in gyros sua per vestigia flexos,
1351  At magis hinc atque hinc sese dilatat eundo,
1352  Ingentique velut ramo protensa patescit.
1353  Ramus

1367  In spatia infinita, sinu magis usque patente.
1368  Alteram item referunt olli, propiusque figuram
1369  Contingunt, ramo quae longe diffugit uno;
1370   At sunt et multis diversi in rebus ab illa,
1371  Praecipue quod, eunt cum longius, ire necesse est
1372  Hoc minus incurvos, sic ut videantur in auras
1373  Aëris ingentes tandem procurrere recti.
1374  Hinc recti

1531  Et quia, quae premit, incumbat vis recta, necesse est,
1532  Desuper; idcirco gravitatem corporis omnem
1533  In geminas, opus est, pergas disjungere partes,
1534  Queis illa a sese divisis polleat aeque;
1535   Altera subjectum recta vi comprimit aequor,
1536  Altera agens corpus fert, impellitque secundùm
1537  Aequor idem: quo tum restante elliditur illa;

1534  Queis illa a sese divisis polleat aeque;
1535   Altera subjectum recta vi comprimit aequor,
1536  Altera agens corpus fert, impellitque secundùm
1537  Aequor idem: quo tum restante elliditur illa;
1538  Haec illaesa manens obliquis pulsibus urget
1539  Corpus, et accelerat; sic omnem sola gerit rem.
1540   Hanc tanto agnosces tota gravitate minorem
1541  Esse, minus

eodem
1555   Quod minor exoritur loca per declivia tanto
1556  Mobilitas, obliqua minor vis est ea quanto
1557  Totius illaesae gravitatis viribus ipsis,
1558  Nimirum spatia illa minus sublimia quanto
1559  Sunt, quam longa, soli devexi: exinde necesse est,
1560   Cum par tempus erit, vel idem, si plurima flexu
1561  Aequora declines diverso, longa sed aeque,

1606  Convexa illius quas ultima finat orbis
1607  Ora, vel ex ipsis faciei queislibet oris
1608  Undique diversas convertas axis ad imum,
1609  Quo coëant omnes, punctum; tum sive per illa,
1610   Sive per haec grave corpus eat declivia quaeque;
1611  Aequo quamque viam decurri tempore cernes,
1612  Illo nimirum, pondus demitteret axem
1613  Quo se per totum

1720   Ille prior vincit decursus, ut, altera motùs
1721  Pars haec cum fiat breviori tempore, jam vim
1722  Propter conceptam, nequeant discrimina proinde
1723  Denique pensari sic temporis illa prioris.
1724  Arcum propterea breviori tempore multo
1725   Nonne opus est carpi, quam chordam, corporis omni
1726  Illo in procursu, pars arcus, quamlibet ipsa
1727  Totius

vinctos,
1784  Sed quae sentiri nequeat, captivaque turba
1785   Cum simus, tamen ut victores plaudimus, et nos,
1786  Occiso Pythone velut, jactamus ovante.
1787  Scilicet illa animo comprendunt, vis quibus acris
1788  Ingenii est, fictumque luto meliore falit cor.
1789  Nocturnae vitant volucres fulgentia solis
1790   Spicula: fert diam lucem Jovis armiger ales.

a terra vertice surgit;
1826  Sive per istius tum partem continuati
1827  Corpus agi grave deinde libebit, sive per illud,
1828  Perveniet parili ad confinia mobilitate
1829  Illa, ubi se junctis duo finibus aequora nectunt;
1830   Namque utrinque locis aeque descendet ab altis:
1831  Quare etiam inferius volvens se deinde per aequor,
1832  Recta sive via, ex alio seu venerit

1837  Incolumis ratio, qua vincimus omnia demum
1838  Incrementa fugae, si nil subtraxerit inde
1839  Multiplex, variusque (licet quod fingere) flexus,
1840   Esse eadem prorsus, quae tum essent, illa per unum
1841  Aequor su ruerent aeque alto pondera casu,
1842  Aut illinc rectà deorsum si lapsa venirent.
1843  Tum constructarum numerus, brevitasque viarum
1844  Si

1891  Per, genus hoc, arcus, ut conficeretur ad oras
1892  Terraï medias si libera corpora tali
1893  Vi gravitas urgeret, ut ictus fortior esset,
1894  Quo magis a mediis distarent finibus illa,
1895   Contractisque aeque spatiis languesceret aeque.
1896  Qui tibi quo fiat jam lapsus tempore, nosce,
1897  Possis rebus ab his ut ad illas scandere notis.
1898  Sic

inventa labores
2073  Exacuunt, cumulantque nova, ad majoraque semper
2074  Deducunt: ullus diae terminus arti est,
2075   Fertur ubique patens, seseque per omnia laxat.
2076  Illa quidem nostro non possit carmine claudi,
2077  Non si Pierio primos in colle dedissem
2078  Vagitus, et Mnemosyne me Mater ad amnem
2079  Pegaseum Musis germanum fuderit ipsis.

Primùm igitur partes, refert cognôsse, fluentes
2091  Quae, qualesque sient, inter se cum referuntur:
2092  Tum ratione ex hac, qua sese mutuà partes
2093  Respiciunt, infra quae sunt, descenditur illa
2094  Ad discrimina; et hinc ratio quoque certa, necesse est,
2095   Quaeratur, qua se respectant ipsa vicissim:
2096  Scilicet his parvis, infiniteque minutis

haec est quoque, dicas,
183  Cui sua debetur curvi natura meatus
184  Una uni; nil revera nam constat, ut ipsa est:
185   Scilicet haud alia est quam qua ratione requirit
186  Illa loci regio, tellusque, illa arbor, et ille
187  Ramus, et ille aër, et quae sunt caetera circum
188  Omnia. Si, genus hoc, mens singula cernere possit
189  Omnibus in rebus, cunctosque ediscere

183  Cui sua debetur curvi natura meatus
184  Una uni; nil revera nam constat, ut ipsa est:
185   Scilicet haud alia est quam qua ratione requirit
186  Illa loci regio, tellusque, illa arbor, et ille
187  Ramus, et ille aër, et quae sunt caetera circum
188  Omnia. Si, genus hoc, mens singula cernere possit
189  Omnibus in rebus, cunctosque ediscere motus,

345   At si alii ductus aequo curventur ab orbe
346  Diversi, diversa cadet per tempora pondus:
347  Crescet mobilitas, si primo pendeat ortu
348  Inclinata magis via: sed nimis illa deorsum
349  Inclinatur ubi in praeceps, distenditur amplum
350   Tum spatium, quod sit tranandum, temporis addens
351  Tantum, ut jam constent majora impendia lucris.

386  Nunc, quod opus, possimus uti res nectere rebus
387  Carmine vulgatis alio, reminiscere, quae sunt
388  Illic de vario descensu, sive per arcus,
389  Prodita, seu recto; illa aliis neque vera putato
390   Esse locis, urget nisi qua regione locorum
391  Res gravitas, aequos adjungens ictibus ictus,
392  Constans; ut terram circum diffunditur omnem,

391  Res gravitas, aequos adjungens ictibus ictus,
392  Constans; ut terram circum diffunditur omnem,
393  Atque ubi nilve, parumve meantibus officiatur
394  Corporibus. Verum vigeat si legibus illa
395   Diversis, infinitos confingere quarum,
396  Si sit opus, libeatque, modos, praescriptaque possis,
397  Si quoque particulis variis loca consita, per quae

537  Scilicet unam ad rem non uno tramite tantùm
538  Pervenisse queas: aditus patet undique rerum,
539  Si tamen insistas rectâ regione; neque extat,
540   Quod nequeas et ab ha, et ab illa parte tueri,
541  Et quod perceptum non longe plurima prodat.
542  Quod superest, rigida si jam duo corpora eadem
543  Innectas virga, verùm disjuncta vicissim,
544  Hoc sit

tempore certo
579  Quantum intervalli percurrant, libera deorsum
580   Corpora cum properant, penitus novisse laborant:
581  Nam tuimur cum forte cadentia; non fuga praeceps
582  Illa sinit subitum nos motum posse putare
583  Servantes quamvis animo vigilante, oculisque:
584  Exposcit mens nostra moras, oculique notantes;
585   Exiguusque, et qui nequeat vitarier error

mensura, protinus omnes
620   Mensuras per eam possis transmittere rerum
621  Ad seros nimium disjuncta aetate nepotes.
622  Non mutata etenim, vicibusque obnoxia nullis
623  Illa manet, dum solis iter, quo tempora nobis
624  Currunt, dum gravitas, descensus ponderis unde est,
625   Invicta proprium servârint lege tenorem.
626  Nunc velut illa etiam, quae non inducta canali,

nullis
623  Illa manet, dum solis iter, quo tempora nobis
624  Currunt, dum gravitas, descensus ponderis unde est,
625   Invicta proprium servârint lege tenorem.
626  Nunc velut illa etiam, quae non inducta canali,
627  Suspensa e tenui sed tantùm pondera filo
628  Inflectunt aequi varios iter orbis in arcus;
629  Sic aliqua pariter fiet ratione profecto,

780   Scire, ubi sint, et qua mundi regione locentur
781  Continuò, instabilisque viae qua parte peracta
782  Quae superet, terrae spatiumque, plagamque petitae.
783  Spes rata si nautis tentantibus illa fuisset,
784  Num foret inventum majus, num pulchrius isto,
785   Num generi utilius nostro, aut divinius usquam?
786  Proin vitae ingentes optatum est semper ad usus,

sidera, eadem,
824  Et delabuntur ratione, obitusque revisunt.
825   At discrimen id est, quod proximiore locantur
826  Qui circum regione ipsorum exortibus, îdem
827  Accidere illa prius, quae diximus, omnia cernunt.
828  Quare ubi sex horis praecurrere cuncta videntur,
829  Quartâ est terraï promotior ora sub ortus
830   Parte; quater senis circum omnem, non simul, horis

vel suda sidera nocte:
855   Proin momentorum discrimen nosceret, atque
856  Per mare labendo, quantùm provecta sub ortum,
857  Sive sub occasum puppis sua, quoque rotundae
858  Illa sit in puncto terraï, sciret aperte,
859  Atque id mole super terram referente notaret.
860   Nonne videas aequis virgae a procursibus omnem
861  Pendere hanc penitus rationem, et nitier illis.

virga, caloris
908  Propter saepe vices, et frigoris; omnia namque
909  Aestu extenduntur, retrahuntur dura metalla
910   Frigore: at has etiam in regione subibit eadem
911  Illa vices, aestumque feret, brumaeque rigorem.
912  Saepe itidem privas illae vertuntur in horas
913  Aëre converso, ventis, pluviisque coortis.
914  Tardior idcirco procursus, et ocyor exit,

certa reperta
917  Jam ratio; siquidem, argenti cum pondere vivi
918  Si tubulum inductum se virgae in fine moventis
919  Suspendas, erit, ut, cum fiet longior aestu
920   Illa, magis tubulo se mergat, et altius ipsum
921  Insiluisse liquens argentum cogat, ut inde,
922  Dispositis bene ponderibus, non longior extet
923  Revera; minus efficient nam pondera longam,

Flumina, et hiberno campos late imbre natantes;
944  Sic mihi fas paulum discurrere, dum gravitatis
945   Magnum iter insisto, res et convertere mentem
946  Ad varias, hac se objiciant quae parte, vel illa,
947  Quaeque viam reddant facilem magis, atque patentem,
948  Mutatoque levent animum quae saepe labore,
949  Visier et dignae sint, et sint parte viaï
950   Non alia nobis

nostro
1034  Ex animo par est: stetit haec sententia quondam,
1035   Scilicet esse citos mage lapsus, pondera constant
1036  Cum majora, fugamque minoribus esse minorem.
1037  Illa abiere quidem jam tempora, cum mortales
1038  Balantum pecudum vivebant more ferino.
1039  Se pedibus cum quaeque suis ferat, atque videre
1040   Quaeque suis oculis cum possit pascua laeta,

1049  Sunt demissa, locus, nimium neque pondera magna;
1050   Non ita percipies aequo descendere lapsu:
1051  Advenient citius majora, minoraque paulo
1052  Serius; interdum contra tamen, illa patenti
1053  Sint si fronte nimis, gremio intus sive cavato.
1054  Nempe quis ignoret, nec sensibus usurpârit
1055   Saepe suis, citius plumbum descendere pluma,
1056  Et

1096  Possunt officere, atque obstare meantibus intra
1097  Corporibus: primùm, liquidae quod semper eundo
1098  Finduntur partes, et iter vi rumpitur illud:
1099  Deinde, graves quod labuntur gravia illa per auras,
1100   Aut lymphas, aut materiam quamcumque fluentem.
1101  Pendet causa prior non causa a simplice; namque est
1102  Corporis et facies commoti, mobilitasque,

1129  Vi properans corpus; retrorsumque ilicet illae
1130   Conversae celeri minuant obstantia gyro.
1131  Inde novo at de fonte velut, de mobilitate
1132  Aucta, crescet item vis motibus illa resistens;
1133  Nam neque tam subito retrorsum flectier aër
1134  Ipse queat, neque non antrorsum densior esse.
1135   Si quaedam inspicias, paria et sint caetera circum,

1140   Sin alia inspicias, similem auctum, causaque restans,
1141  Mobilitasque feret, nam dupla a duplice tantùm,
1142  Ternaque de terna nascetur. Denique possit
1143  Illa itidem ex aliqua constans quoque parte videri,
1144  Immutataque: vel potius tribus omnibus illam
1145   Compositam ex istis rationibus esse fatendum.
1146  Haud bene conveniunt verùm cum legibus

1153  Cui vas innixum est, circumfusique liquores,
1154  Qui proin partem aliquam motùs transmittere debent
1155   Rebus; ut his, quantum est amissum a corpore, constet.
1156  Illa sed ut fieri possent, constare necesse
1157  Nobis ante foret, quonam stent ordine partes
1158  Inter se fluidae, quas moles, quasque figuras,
1159  Quasque habeant vires. Sed qua ratione patere,

1206  Quare, pro facie, majori in corpore, multo
1207  Molis erit plus; nempe, pilae quam transeat axis
1208  Exiguae decies, pila ferrea, cortice totam
1209  Quae faciem sit, ut illa, argenti obducta, vel auri,
1210   Illius decies cohibebit pondera centum,
1211  At non exterius nisi centum excurret in oras,
1212  Auro et centuplici super, argentove tegetur.

continet intus in amplo
1268  Diffusum gremio, minus aequa pendit aquaï
1269  Mole: sed et latam si subtilemque metalli
1270   Desuper imponas lamellam, sustinet unda:
1271  Illa tenetur aquae vim propter nempe tenacem;
1272  Nec secus aggeribus consurgeret unda retentis
1273  Circum, sed tegeret subito diffusa superne.
1274  Cymbula tum veluti fiet; nam lamina fundi,

1273  Circum, sed tegeret subito diffusa superne.
1274  Cymbula tum veluti fiet; nam lamina fundi,
1275   Undaque fungetur laterum vice; proinde manebit
1276  Lamina, et ipse aër, qui sponda clauditur illa
1277  Lympharum, levior, quam moles aequa liquoris.
1278  Quod si non possit paries attollier undae
1279  Hinc, illinc, ut cum madefacta est lamina circum,
1280   Se super

accedat ad aequum;
1318  Aequus uti fiat, tanto si creverit auctu
1319  Mobilitas, par vi gravitatis ut aucta resistens
1320   Vis fit, et eripiat tantum de corpore motùs,
1321  Illa suos semper repetens quantùm adjicit ictus.
1322  Namque pari contra si mobilitate feratur
1323  Tunc aër, corpus grave sustentaret ibidem,
1324  Et retineret: aqua velut exagitante videmus,

1331  Inflare, et timidas strepitu terrere Napaeas;
1332  Nempe videmus aqua sursum exagitante propulsum
1333  Aëra de tubulis fugere et retinere liquenti
1334  Suspensam regione pilam; gravis illa repente
1335   Jam ruat: aurarum negat impetus ire deorsum.
1336  Officitur varie hìc pro denso corpore, et amplo;
1337  Praecipitans corpus si namque sit amplius unum,

1390   Punctum in corporibus medium queiscumque, videndum est
1391  Quale sit, inque situs quos cogat corpora ferri.
1392  Quo cupias tu de puncto suspendere corpus
1393  Sive hac, sive sitùs illa ratione, vel ipsi
1394  Inniti facias, sic ut libretur ab omni
1395   Immotum latere atque aequaliter undique pendat,
1396  Scilicet id medium punctum gravitatis habendum est;

1421  Nec nisi cum duplici librabit pondere sese
1422  Opposito. Alterutri si tum superaddere tentes
1423  Aut spatii, aut aliquid quoque ponderis, efficies, ut
1424  Pars haec vincat, at illa per auras victa feratur.
1425   Sic igitur quanto corpus vicinius ipsi
1426  Sit puncto, sit idem tanto quoque majus, oportet,
1427  Ut queat immotum consistere, libratumque.

tota retexta
1550   In geminas si sit partes, quarum altera rectà
1551  Insistat clivo, vi dirigat altera eodem,
1552  Scilicet ut partis pars triplex illa sit hujus.
1553  Non tamen haec lex sit tibi firma, immotaque; namque
1554  Diversa asperitas restantem vim quoque possit
1555   Diversam facere; et si partes aequore multùm

1636  At quo materies minor est, plus distet ab illo.
1637  Sed tria deinde tibi referantur corpora si se
1638  Inter, jam quid ages? punctum commune duorum
1639  Scilicet invenies, ibique illa coire putabis,
1640   Unum ut de geminis, duo fingas de tribus esse.
1641  Sic quoque si fuerint quantumvis plurima, primò
1642  Si bina inter se tentes, tum bina referre

alia tum a planitie, quam fingimus extra
1675   Eductam haud aliter, quam prima est; scilicet îsdem
1676  Distantes spatiis sese inter ut undique constent.
1677  Si modo planities eadem loca bina per illa
1678  Altera ducatur, primam secet ipsa, necesse est,
1679  Quoque secat, rectus communis trames utrique est.
1680   Et quoniam debet punctum per utramque meare
1681  Illud

tantùm
1713  Scilicet egissent per tempora; proinde nec istis
1714  Mutari junctis spatiorum summa valebit.
1715   Denique vel curvo quocumque, vel impare motu
1716  Scilicet illa tibi, quae diximus ante, ferantur
1717  Puncta, aut corpora, uti tamen ille sit ortus inerti
1718  Sola a vi, solis itidem cum viribus illis
1719  Internis, quibus inter agunt se corpora, junctâ;

quà flexus brevis est decurreret unda
1748  Protinus ad partes alias, queis latior idem est.
1749  Aequius idcirco est, quam tellus, marmor aquarum;
1750   Fiat inaequalis cum paulum montibus illa,
1751  Vallibus atque cavis; hic surgit, sidit at illic.
1752  At si de terra montes evellier alti
1753  Possent aut omnem tegerent maria undique terram,
1754  Aequor

1763  In caput alta suum paulatim sidera cernit
1764  Surgere fixa polo, media a regione diei
1765   Qui terrae ad gelidas venit oras; quique vicissim
1766  Hinc remeat, sese illa humili demittere caelo:
1767  Quique ortus, obitusve petunt, orientia mundi
1768  Ocyus astra vident, aut serius; ipsaque saepe
1769  Sic peragrata fuit, quam magna est, vastaque, tellus,

vibret eodem
1884  Se brevius filum, quo longius; illud oportet
1885   Vi gravitatis agi forti minus, atque valente:
1886  Tanto et majori tum crescere debet adauctu
1887  Illa, movet filum quanto productius; atque
1888  Si minor est, illo decrescere diminuique
1889  Ordine, quo filum; sic respondere vicissim,
1890   Augerique pari pacto, aut decrescere debent.

remotum,
1905   Atque suam quondam in terris qua condidit urbem
1906  Uranie procul a populo, strepituque reductam.
1907  Omnia servabant tractu protendier aequo.
1908  Non prior illa tamen ratio labefacta ruebat
1909  Propterea, quoniam non tantis, quae loca filum
1910   Aeque monstrabant aequo pro tempore longum,
1911  Distabant spatiis, tellus qua lata patescit,

Nam vis quaeque, sui medio dum profugit orbis,
1999  Quo medium hoc medio terrae mage distat ab ipso,
2000   Est obliqua magis gravitati, languidiusque
2001  Officit idcirco; minus et proin carpitur illa;
2002  Maxima quapropter sub cardine, totaque utroque est.
2003  Illinc continuo paulum libata recedit;
2004  Fit minima at, vernus quà recta desuper urens
2005   Pendet

longe natalibus auris
2104  Vescentes obscura sibi, nec vera videri,
2105   Prorsus et ambigua posita in ratione fatentur;
2106  Posse nec omniparente sua contendere cum vi
2107  Illa, nec indigenis inventis aequiparari;
2108  Quae tamen ipsa aliis quoque rejiciuntur in oris,
2109  Nempe ubi vorticibus locus est, ternisque elementis.
2110  Nimirum quae res eadem sit saepe probari,

91   Ergo ubi magna novo rationum lumine fulsit
92  Newtoni mens, a certis incerta dirempta
93  Vidimus, atque suis haec intentata relicta
94  Aeternùm in latebris, contra illa educta superne.
95  Solis ita exortu noctis fugere tenebrae,
96   Atque iter ingressis ductus patuere viarum.
97  Illum igitur placido tranantem sidera cursu
98  Usque

138  Septenis quater haec dempto prope volvitur uno;
139  Quamvis ut redeat sub Solem, conque sequatur,
140  Ipsa dies geminos his addat, praetereaque
141   Plus quam dimidium; quoniam non invenit illa
142  Solem parte, prius caeli qua parte reliquit,
143  At paulum, ad speciem, progressum hoc tempore toto.
144  Et quoniam illius molem prope corporis aequam
145  Conspicimus

in orbem
146   Si non aequum, opus est, at qui vix distet ab aequo,
147  Ut prope sint gyrum spatia haud mutata per omnem.
148  A terrae medio procul illa recessit ubique
149  Sex decies spatiis, queis nos removemur ab oris
150  His ipsis terrae mediis. Si more Gygantum
151   Exinde aggressus non monti imponere montem,

Vis facit haec quiddam volvendo in corpore lunae
177  Consimile, ac gravitas, quae deorsum hic corpora pellit.
178  Nec, si quid lunam rapientes tramite vires
179  Tangenti impediat subito, non protinus illa
180  Ad terrae medium recta debebit adire;
181   Nec contra, terrae grave corpus quodlibet auras
182  Ultra restantes si mobilitate cieri,
183  Quantum opus, incipiat magna,

186   Concipe propterea resontantes (horrida Martis
187  Instrumenta) tubos jacere, atque emittere plumbi,
188  Aut ferri, lapidumve pilas: ejecta volabit
189  Ex uno pila fors passus per mille, sed illa
190  Majori ex alio, et potiori pulveris icta
191   Incita sulphurei procurret longius, ad bis,
192  Aut quater, aut decies quoque passus mille, vel ultra;
193  Impulsùs

esse, referre
204  Ad sua prima pilam queat ut loca, nec minuatur,
205  Nec crescat tot per tractus, servetur ut isdem
206   Una, eademque locis, si cognoscere avebis;
207  Illa est, quam paribus gravitatis ab ictibus, atque
208  Nusquam intermissis deorsum actum acquireret illic
209  Corpus, ubi terrae pars esset quarta profundae:
210  Projectum hoc etenim valido tunc impete

229  Haud minus, ac lignam, lapides, ac dura metalla;
230  Aequa sed an lunae gravitas, majorne, minorne
231   Harum sit rerum gravitate, age, perspice mecum.
232   A terra quantis jam tractibus illa recedat,
233  Cum notum tibi sit, cognosces, quanta sit orbis
234  Illius via circum; et cum ejus tempora noscas
235  Circuitùs pariter, quantus quoque prodeat arcus.
236  

ternis,
274  Et denis dena decies, proin in minuendo
275  Respondens semper repetitis tractibus in se,
276   In quos excurrit diffusa per ampla locorum:
277  Qandoquidem lux illa eadem, quae non ita distans
278  Ante globi brevioris erat stipata minorem
279  Per faciem, sese faciem dissundit in amplam,
280  Fingere quam possis majoris deinde pilaï.

285  Non alia, quam qua tractus a lumine semper
286   Scilicet in sese repetiti crescere debent.
287  Quare quo tractus puncto a flammante sit ipse
288  Major, cum repetas in se se ubi scilicet, illa
289  Rarior hoc certe lux, languidiorque meabit.
290  Subjicere hanc oculis rationem sic quoque possis;
291   Lampade per noctem succensa longius adsta
292  Te retrahens,

absona cuncta, nec ullas
385  Idcirco quibant certas agnoscere leges,
386   Ut tunc esset opus, numerorumque ordine clausas;
387  Sollicitata aliis ratio ne motibus esset
388  Illa, nec incolumes non orbes, assimilesque
389  Usque sibi motus, media horum de regione
390  Deducta est paulum Tellus: num proinde peracta
391   Omnia? Non caelum discors rationibus istis

403  Id quoniam sensus vulgo non afficit ullos;
404  Donec et e Veterum monumentis protulit oras
405  Hanc rursum in superas, caeli et rationibus artem
406   Aëre Sarmatico quanquam nutritus, et illa
407  Fruge Vir indigena, mediis tamen esset Athenis
408  Qui decori, circa immotum sex corpora magna
409  Convertens illo, quo diximus, ordine Solem.
410  At Cimber, tibi qui

latam hanc cupiunt minus esse, magisve figuram,
471   Post ita circumfertur acus, sit ut usque trahentis
472  Vi distensa manùs pars ipsius utraque fili
473  Continuo per acum proin transcurrentis, et illa
474  Quantum increscentis, tantum hac de parte minuti.
475  Sic per humum circum species signabitur ovi
476   ( Subtus acùs acies signabit), scilicet illa,
477  Quam libuit

Continuo per acum proin transcurrentis, et illa
474  Quantum increscentis, tantum hac de parte minuti.
475  Sic per humum circum species signabitur ovi
476   ( Subtus acùs acies signabit), scilicet illa,
477  Quam libuit secto de cono dicere primam.
478  Sed capita haec fili si non disjuncta fuissent
479  A sese, sed fixa simul, vertisset in orbem
480  Sese acus aequalem

478  Sed capita haec fili si non disjuncta fuissent
479  A sese, sed fixa simul, vertisset in orbem
480  Sese acus aequalem prorsum, et signasset eundem.
481   Ergo inter sese quanto magis illa recedent,
482  Hoc orbis magis aequali distabit ab orbe,
483  Atque ea forma magis gracilis, compressaque fiet.
484  Quod si concipias unum evanescere demum
485  Extremum,

in astris,
539  Sed varium tamen, ut varie duo puncta focorum
540  Inter se sita sunt; vaga pergunt astra per orbes
541   Proin varios, magis haec aequis contermina gyris,
542  Illa minus, quaedam ut ferri videantur in aequos.
543   En geminae Caeli leges: prior illa profecto est,
544  Orbis nempe via haud aequi: porro altera surgit,
545  Undique temporibus respondens area

540  Inter se sita sunt; vaga pergunt astra per orbes
541   Proin varios, magis haec aequis contermina gyris,
542  Illa minus, quaedam ut ferri videantur in aequos.
543   En geminae Caeli leges: prior illa profecto est,
544  Orbis nempe via haud aequi: porro altera surgit,
545  Undique temporibus respondens area lapsis.
546   Praeterea conferre astrorum mobilitates
547  Si

Quattuor, et decies sex agglomerabis in unam
586  Componens summam, ut nuper, quater ipse quaternus
587  Quo numerus toties sibi junctus surgat, oportet.
588  Quapropter numerus manet idem hac parte vel illa;
589  Proin utrosque modus similis, quos diximus, inter
590   Est numeros, ratioque una, et par mutuus ordo.
591   Attamen ut possint peragi bene cuncta, caveto,
592  Ne

600   Servatum est; quin et simul ipsa secunda cieri
601  His itidem, Comites Saturni his ire, Jovisque.
602  Tertia praesertim hic mage lex deprensa vigere est;
603  Namque duae vix comparent, illa omnia gyros
604  Cum circum tenues convertant, tamque remotos
605   A nostris oculis, ut et inter puncta focorum
606  Vanescat spatium, et volvi videantur in aequis

637  Tum quoque conspectum, patrio cum Juppiter astro
638  Esset jam propior, simul hunc in motibus ipsis
639  Turbari, simul et Saturnum: forte Vetustas
640   Inter vivere eos odia illa antiqua putasset,
641  Imperiique avidos et adhuc contendere velle;
642  Nam comites utriusque etiam turbantur, ut ipsi
643  Praesidio qui sunt regi, et defendere debent.

post condita Caeli a
676  Legifero sacra jura Viro, Vir lampade lucem
677  Major ab aetheria terras deduxit ad imas.
678  Ergo age, protulerit quod Divum nectare pasta
679  Mens illa inventum Mortalibus, unde videmur
680   Omnia subjicere, et victum dare jura per Orbem,
681  Suavidico conor dum protinus edere versu,
682  Et latiis, quantum fas est, vulgare Camoenis,

722  Tanto Mercurii vim, quanto majus ad ipsum
723  Solem illinc esset spatium, vi nempe quaterna;
724  Mars siquidem mage tanta per intervalla recessit.
725   At Martis vis est minor illa, quae trahit astrum
726  Confictum, quanto minus in sese repetitum
727  Hujus erit tempus ( quod idem quoque diximus esse
728  Mercurii tempus ) repetito tempore Martis;

736  Quae debet vis in rubicundo Marte locata,
737  Mercurii vi major ab una parte reperta est,
738  Ut simplex spatium est ad Solem majus ab illo,
739  Quam sit ab hoc astro (vis illa est nempe quaterna),
740   At minor ex alia parte est, spatia ut sua constant
741  Majora, in sese repetita bis; inde necesse est,
742  Ellisa opposita, vis tota in Marte supersit

tangentis ad oras,
790   Qui distans aeque intervallo curreret illi,
791  Limite quod rectum a primo distenditur arcus
792  Ad medium punctum, tenuans quo se area finit.
793  Illa via est certe, quae, quod vis efficit illic,
794  Metitur, prorsusque refert, atque exprimit aeque.
795   Ipse viam hanc igitur variis in flexibus arcus,
796  Inque locis variis expendens, quodlibet

unde, reverti
804  Si cupias, geminos si scilicet ipse meatus,
805   Hoc genus, inter se tentes conferre vicissim
806  Per caelum spatio quantumvis impare ductos,
807  Aspicies, illa, qua dico, si ratione
808  Vis in utroque trahens etiam collata vicissim
809  Decrescat spatiis, legem te protinus esse
810   Deducendum ad eam, quae

865   Inde loco celerans aequalibus incrementis
866  Ejus, quam primo sensit, gravitatis ob ictus;
867  Secti forma prior coni signabitur oras
868  Per superas: sed si fuerit par illa, necesse est,
869  Altera signetur: sin major, tertia fiat.
870   At si de medio gravitas se denique puncto
871  Convertat, removentem et transeat in levitatem,
872  At

931  Attamen aerumnas, atque infortunia nostra
932  Omnia si mundo, genus hoc, per signa liceret
933  Noscere, quando foret, non diram ut suspiceremus
934  Per caelum lucem? Cur tam rara illa micaret?
935   Semper an insuetum vis saeva secuta malorum est
936  Lumen; et id nunquam pavitantia corda fefellit?
937  Nunquamne uberior, longeque salubrior annus

videntur
1128  Tantùm, et qua Mundi perstant de parte locata.
1129  Tandem animadversum est, cum fit longissimus orbis
1130   Proscisso primae de cono nempe figurae,
1131  Illa parte, foco propior quae constat, eandem
1132  Esse viam prope, quae fieret via nempe secunda
1133  E specie, veraque parum re discrepitantem:
1134  Toto propterea, quo cernimus esse Cometas

quo tempore bellum
1152  Europae populos concussit, sanguine multo
1153  Danubii fluctus cum tingeret, imperiique
1154  Urbs Caput intremeret, qua non augustior ulla.
1155   Illa ferum Martem tum pertulit una, suasque
1156  Totum Orientem in opes ire, et disperdere velle
1157  Omnia, et horribili vidit sua quassa fragore
1158  Moenia tum prope jam minitantes ultima Lunas

1196  Tempora, et inventam rationem his omnibus aptans
1197  (Proh quantus labor, et numerorum denique quantae
1198  Ambages!) numeris loca repperit omnia prorsus.
1199  Consentire suis, cum de tribus illa relatis
1200   Erueret queiscumque locis, et cuncta videret
1201  Haud quidquam diversa prius prodire notatis.
1202  Ipse Cometarum proin horum

1211  Haec elementa tibi cum monstrent puncta secundae
1212  Omnia, quae a cono est, formae, primae quoque partim
1213  Monstrant, conspicitur dum caelo lux nova labens
1214  Illa Cometarum, et quo tum directa videri
1215   Nobis debuerit quocumque in tramite, certum est.
1216  Constitit e positis id legibus; unde necesse
1217  Cum fuerit motus inter se mutuà quorum

ostendere prorsus.
1224  Quare cum numero e tanto nec dissonet una,
1225   Omnia sic collecta simul suffragia firmant,
1226  Quas docui, leges gravitatis in ardua fusae
1227  Illa etiam spatia, excurrunt queiscumque Cometae;
1228  Unaque rerum vox Naturae detegit artem.
1229  Adde, quod ex illo dein tempore ad ultima demum
1230   Quotquot fulserunt haec tempora nostra Cometae,

mutuà sese
1290   Excipiant vario pro tempore, quaeque vicissim
1291  ( Sed versa vice ) sint, ut longi nempe priorum
1292  Chordarum tractus, repetas si quemlibet in se,
1293  Illa sonos iterat sola omnes, prorsus eosdem,
1294  Nunc hos, nunc illos ( iteres si ad singula pulsum
1295   Pondera) multiplex queis nuper chorda tremebat.
1296  Quare, chordarum referunt quae pondera

in unum
1447  Moles materiae quaevis, pariterque receptet
1448  Alterum item in punctum se corporis altera moles,
1449  Ast impar, quacumque velis ratione, priori;
1450   Illa prior rapietur in hanc, rapietur in illam
1451  Haec quoque; visque, prior qua nititur, est opus aeque
1452  Alterius sit vi nitentis; nam manifestum est
1453  Aequalem vim vi, cum sese mutuà

1655   Magnum si magneta loces, multoque minores
1656  Dispergas circum, ferrim globus iret in illum
1657  Exiguus, paulumque licet torqueret eundo
1658  Rectum iter, in latera hinc illinc deductus; at illa
1659  Fragmina si longe sint tenuia, non nisi rectum
1660  Ferri iter aspicias grandem ad magneta, neque huc atque
1661  Illuc errores oculis deprendere possis.
1662  Hinc

ut vis obstans prodeat inde;
1684  Tum, super imponas si saxea qualiacumque
1685   Bina, vel alterius cujusvis materiaï
1686  Pondera, contendent ad sese rapta vicissim
1687  Illa quidem, lente tamen, ut vix tempore longo
1688  Perciperes motum; cum multo debeat esse
1689  Mobilitas minor haec, si sit cum mobilitate,
1690   Qua grave descendit corpus, collata, minus quo

1692  Ad terrae totum, qua sit crassissimus, orbem.
1693  Nunc paulum immuta faciem hanc, aut adjice quiddam
1694  Asperitatis, et obstantes circum aëris auras
1695   Funde leves, tenuis vis protinus illa, necesse est,
1696  Ullos eliciat ne motus, impediatur.
1697  Nunc quam desipere est, quia non deprendere sensu
1698  Possis, quod sensu certe haud deprendere debes,

ejus,
1831  Quae sita sit quavis alia in regione canalis,
1832  Ordine quo debent alio in quocumque canali
1833  Respondere aliae simili regione locatae:
1834  Propterea illa extans in summo margine debet
1835   Respectare aliam extantem quoque margine in alto
1836  Particulam haud aliter, quam qua se illius, et hujus
1837  Mutuà respectant totae ratione columnae.

languidior fit;
1884  Nam geminis varie a medio distantibus orbe
1885   Si quam longa locis haec constent pendula fila,
1886  Servaris, fatis est, ut porro prendere possis,
1887  Illa locis aliis quam longa quibuslibet esse
1888  Debent, quin sit opus loca terrae invisere cuncta,
1889  Et certos possis numeros signare tabellis,
1890   Quarum ope mensuras vel adhuc quoque tutius

2042  Inque Caledonias regiones, inque Britannos,
2043  Inque patens pelagus, vel adhuc mage continuata
2044  Semper planitie: pondus sentire recentes
2045   Incipiet raptus ex illa parte tumentum
2046  Undarum, atque illuc coget deflectere filum.
2047  Tum spatium, per quod cogit deflectere, longo
2048  Totius est fili tractu minus, advenientis
2049  Ut

2160   Magnarum, et falso complebat nubila rore.
2161  Ex illo proin in terra jam forma remansit
2162  Excidii antiqui: resonanti pars bona cessit
2163  Terrarum pelago; quae pars eductior, illa
2164  Rupes, et scopulos, atque inter culmina valles,
2165   Raraque camporum, nec lata sat aequora praefert;
2166  Undis interius variata est, fragminibusque
2167  Illis, de

montibus inter
2373  Duratos pisces inventa, aplustraque fracta
2374  Saxea, malus item, pars et confracta carinae.
2375   Naufragii non ille fuit locus? Ergo putandum
2376  Illa quoque anteacto juga tempore mersa fuisse.
2377  Seape etiam ad fractas tabulas in monte repertas
2378  Eruta sunt huminum mulotrum saxea memba,
2379  Ossaque, et armorum, et varii vestigia amictus.

credas,
177  Qui facuint, ducuntque viam, quam longa, labore?
178  Singula quae possunt, quod tu deduxeris illinc,
179  Irrepente aliqua facili corrumpere fraude.
180   At non illa fagax ratio minus esse videtur
181  Idcirco, per quam Terrae metirier orbem
182  Scilicet inventum est, suaque ars exordia coepit.
183   Porro alium non Sol, nocturni at sideris ignis

209  Se magis infringunt radii, quam Solis, ab alto
210   Culmine cum caeli rutilantia spicula vibrat,
211  Ut novus hinc aliis cumulari debeat error.
212   Mensurae, genus hoc, sed adhuc fallacior illa
213  Tum tentata fuit ratio. Procul urbe Syene,
214  Cujus et haec servant, excisa et marmora nomen,
215   Qui tum adventabant, velut inter mira, referre
216  Hoc quoque

213  Tum tentata fuit ratio. Procul urbe Syene,
214  Cujus et haec servant, excisa et marmora nomen,
215   Qui tum adventabant, velut inter mira, referre
216  Hoc quoque consuerant, illa regione sub Austrum
217  Tercentum stadia a Borea protendere sese,
218  Queis stadiis per humum quae corpora consita recta
219  Tolluntur, muri veluti, celsaeque cupressi,

234  Et non partium item partes, iterumque resectas,
235   Atque iterum, quas integris demasve, vel addas.
236   Barbara cum premerent Europam bella, ferique
237  Vexarent usus, proin illa inculta jaceret,
238  Atque artes, legesque sibi lugeret ademptas;
239  Soli vos Arabes terrae felicis Alumni,
240   Astrorum motus cupidi spectastis, et alta
241  Convexa,

314  Tramite convexam vertente ad sidera partem,
315   Ibat lux; ideo magis apparere patentes
316  Hi flexus, quam par, gemini, et subtilior ille,
317  Quam par, tertius esse; gradus pars scilicet illa
318  Major ob hoc, et major item quoque Terra videri
319  Debuerat, quam sit, sedesque excrescere nostra.
320   Caetera quid memorem, primo velut artis in ortu
321  Quam

binos.
586  Novimus at quoniam lentos nihil esse moratum
587  Sideros illum motus, mensura, necesse est,
588  Claudicet hinc paulum. Verum qui primus in Austrum
589  Incipiens illa mensuram duxit ab urbe,
590   Distenditque gradus in quinque (in quolibet uno,
591  Si quis erat, divisus uti vanesceret error),
592  Invenit medium a geminis utrinque receptum

627  Longane, uter major nimirum, et quatenus axis.
628   Ergo ex servatis gradibus quoque, fraude retecta,
629  Compressam non parte polorum ab utraque putarunt
630   Esse; sed ex illa contra procurrere Terram:
631  Nimirum non tum stetit haec sententia primum,
632  Quippe aliquis jam contulerat, quod rebus in istis
633  Omnibus et terris tentatum, et tempore in omni est,

ferroque secanda rigescunt;
710   Tantum, Bacche, tuo fera temnis frigora flore,
711  Hoc uno gelidis non stringeris aeris auris.
712  Postquam flumineo est cognita dorso
713  Illa prior; montes tum qua ratione adeundi?
714  Undique praeruptis sylvae stant montibus altae,
715   Verbera ventorum tantum frangentia ramos
716  Perpessae, nunquam flammas, duramque bipennem,

768   Gaudentes focios praeclaro munere functos
769  Restituit patriae incolumes, caeloque tepenti.
770   Interea calidas Americae errabat in oris
771  Altera missa manus Comitum; terra illa, marique
772  Jactata Iliadas decimum protraxit in annum.
773   Vix fuit, ut magnam ad Quiti consideret urbem,
774  Atque ibi castra velut duro sub marte locaret;

urbem,
774  Atque ibi castra velut duro sub marte locaret;
775  Nimirum qua se flectit noctemque, diemque
776  Aequans, qui mediam Terram discriminat, orbis.
777  Tempore eodem illa caeli regione quis omnes
778   Aëris esse vices, atque una frigora, et aestum
779  Crederet, et mites una insedisse tepores?
780  Non procul aestiferi de littore gurgitis illic

quibus altior alter
782  In terris se nullus apex ad sidera tollit:
783   A Borea longo decurrunt ordine ad Austrum
784  Perpetui; medio est at quae ingens consita vallis,
785  Illa quidem centrum repetita in millia longe
786  Trans terrae vastas pariter distenditur oras,
787  Atque humilis quanquam prae verticibus praeruptis,
788   Tantundem super undisonum sustollitur aequor,

et vallibus interruptam,
965  Saepe et pro vario mutatam tempore? rupes
966  Quippe cadunt aevo, valles opplentur, et ampli
967  Desidunt campi, eductove cacumine surgunt.
968   Illa neque esse potest Terrae quaesita figura,
969  Quae fieret, valles si montibus aequarentur;
970  quippe incerta foret, nos utpote quam variare
971  Arbitrio nostro possemus, multiplicique

978   Possemus gradibus mensis pertingere formam;
979  Quippe gradus cum mentimur, quae pondera deorsum
980  Deducit via de tenui pendentia filo,
981  Recta ad quaesitam Terrae cadat illa figuram
982  Est opus; ast eadem num recto incurrere possit
983   Descensu in talem, modo quae constata, figuram,
984  Depressis conflata jugis, et vallibus alte

1062   Nunc circumfusas mecum te transfer ad auras
1063  E terra, breve constat iter, superamque fluentis
1064  Inspice naturae quoque frontem, cortice quali
1065  Includat Terram, num se conformet, ut illa,
1066  Atque adstricta velut vestis se inflectat in artus?
1067   At non huc gradibus, non huc conscenditur ullis
1068  Mensuris. Quod non oculis, manibusque valebis

1248  Indico primum maculae sunt lucida Phoebi
1249  Turpantes ora, et quaedam velut aere in illo
1250  Nubila suspensa, et faciem radentia diam:
1251  Indicio candens porro est lux illa, tenebris
1252   Quae Solem ossusum, et subjecto corpore Lunae
1253  Obstructum penitus nobis, complexa coronat.
1254  Esse sed hunc nobis magis indicat aera vastum

1288  Ast eadem occiduis occumbunt recta prope oris.
1289  Contra quae oppositam circumdant lucida Libram,
1290  Obliquant se signa cadentia, at alta oriuntur.
1291  Idcirco e nostris regionibus aeris illa
1292   Non bene conspicimus Phoebei lumina caelo
1293  Edita, ni vernae per suda crepuscula noctis,
1294  Et matutinis Autumni divitis horis.
1295  Omnia in adversi contraria

Vel prope sunt gentes, rectus queis signifer orbis
1298  Occumbitque, oriturque, vident hanc tempore lucem
1299  In quovis, dum se distendat cuspide longa.
1300   Hanc vero lucem exortam de parte quis illa
1301  Ambigat aurarum, quae sit mage crassa, potensque
1302   Deorsum occursantes radios convertere pulsos,
1303  Augmine vel proprium majori effundere lumen?
1304  Ipse

constare necesse est
1311  in lentem, propter majorem particularum
1312   Nisum de medio fugiendi limite gyri;
1313  Propterea nobis oblique ut visa sub illa
1314  Debeat, ut docui, rhombi apparere figura.
1315  Corporis utque sui partem quae rapta per orbem
1316  Est latum, ad nos Sol convertit, ita aera quanto
1317   Plus a se

1323  Undique dissusus tota de nocte videri
1324  Debebit splendor tenuis: mirantur agentes
1325  Excubias proin interdum, vel longa viarum
1326  Carpentes noctu: cur nox hac suscior illa,
1327   Scilicet haec formas varias distinguere rerum
1328  Cur sinat, illa nigris aeque omnia contegat alis:
1329  Ignorant, id qua possit contingere causa.
1330   Aeris

agentes
1325  Excubias proin interdum, vel longa viarum
1326  Carpentes noctu: cur nox hac suscior illa,
1327   Scilicet haec formas varias distinguere rerum
1328  Cur sinat, illa nigris aeque omnia contegat alis:
1329  Ignorant, id qua possit contingere causa.
1330   Aeris hujus at hic num meta, et terminus haerens,
1331  Ipsum quo monstrant oculi finire? Profecto

lucem
1344  Quit spatiis: statuunt hos ipsa crepuscula fines,
1345  Quae Solis lux sunt ad lumina nostra repulsa
1346  Corpore ab aerio: brevia, atque fugacia cum sint
1347   Illa, quater denis non plus quam millibus alte
1348  Posse repulsantes inventum attollier auras,
1349  Quin denis tantum his spatiis, si forte repulsu
1350  Bino ad nos dubiam credas descendere lucem.

lucem.
1351  Aura at quae radios nequeat convertere deorsum,
1352   Officione alio monstret se impervia visu?
1353  Ejus an in vasto pelago non innatet illa
1354  Lux insueta, novo Boreae quam nomine dicunt
1355  Auroram? Re tam tenui se sustinet ardens.
1356   Hic me par etiam peregrinam hanc dicere lucem,
1357   Qualis, et unde

ardens.
1356   Hic me par etiam peregrinam hanc dicere lucem,
1357   Qualis, et unde suos descendens hauriat ortus,
1358  Queisque magis, Terrae, an Phoebeis debeat auris.
1359  Illa quidem rubeos Tithoni conjugis ortus
1360  Visa polo plerumque refert: solet altivolantis
1361  Principio ad Cauri regionem fumidus ingens
1362   Spectari globus; ejus humo pars conditur ima,

1405  Longe ut praetereant fines, qui sustinet illos,
1406   Aeris: hos fines distendi posse probatum est
1407  Vix ad dena quater nimirum millia, nuper
1408  Ut docui; ast ardens Aurorae tollitur illa
1409  Flammantis species (praesertim totius ingens
1410  Europae populis conversis lumina ad Ursas
1411   Cum micat, et Boreae haud soli videre coruscam
1412  Indigenae) plus

1449   Haec si percipias bene cuncta, resolvere possis,
1450  Quaecumque aspicias, cum septem arsere Triones.
1451   Inter hyperboreas primo, occiduasque videri
1452  Incipit illa plagas ad Caurum fumida nubes,
1453  Nam Mundi pars illa die conversa cadente est
1454  Phoebo, et phoebigenis mage densis aeris auris:
1455  Et globus est, nondum concepto expanditur igne

1450  Quaecumque aspicias, cum septem arsere Triones.
1451   Inter hyperboreas primo, occiduasque videri
1452  Incipit illa plagas ad Caurum fumida nubes,
1453  Nam Mundi pars illa die conversa cadente est
1454  Phoebo, et phoebigenis mage densis aeris auris:
1455  Et globus est, nondum concepto expanditur igne
1456   Quandoquidem, terrae super auras fusa per orbem,

1476  Ni raros, paucosque, queas ut cernere claris
1477   Hos intermixos nigrantes orbibus orbes.
1478  Praeterea caeli non longo tempore prima
1479  Permanent haec species, nam sive absumitur illa
1480  Fumida materies, seu sese distrahit a se
1481  Mutua, divellitque, incendi protinus ardor
1482   Comparet, radiique erumpunt, haud secus, alte
1483  Ac per constratas

ramos
1502   Inter se apparent nexos, truncisque coire.
1503  Postremo rubeus color ille, et sanguine splendens,
1504  Qui sylvas montesque, paventesque imbuit urbes,
1505  Illa continctis a luce vaporibus ortum
1506  Non referat, caelo obscuro, noctisque per umbras?
1507   Sic etiam caelum, multo si foeta vapore est

1526  Haec, inquam, priscis quanquam olim lumina saeclis
1527   Prodita, visaque sunt, non omnibus emicuere;
1528  Nimirum saeclis lucis vestigia nulla
1529  Comparent aliis, ut tum neque visa, neque illa
1530  Nota fuisse putes. Quibus at conspecta fuere
1531  Temporibus, jam non una ratione quotannis
1532   Lumina fulserunt, modo rarave, nullave prorsus
1533  Prodibant, modo

1564  Aetherio pelago, per ut undas truditur alnus.
1565  Ergo tempora queis aptae, facilesque per annum
1566  Res, genus hoc, una coeunt, et mutua jungunt
1567   Auxilia, invenies magis illa splendida luce
1568  Sithonia, tantoque magis, quo fortior inde
1569  Advenient causae vis, et numerosior una.
1570  Quae cum conveniant, quantumlibet aucta, minuta,
1571  Et

1657   Ire pedes sonitus aurarum tempore perquam
1658  Exiguo, quod nimirum pars una sit horae
1659  In decies senas partes divisae, iterumque
1660  In decies pariter senas pro qualibet illa.
1661  Atque hoc a vario tentamine constabiliri
1662   Percipies, si fors ire in tentamina rerum,
1663  Vel, genus hoc, cognosse aliis tentata

1686  Ars queat, et vano contendere ad ardua nisu.
1687   Quas pote, majores proin exere pectore vires.
1688   Ergo etiam hic Terris Caelum conscende relictis,
1689  Et nunc haec, desulter uti, nunc illa repente
1690  Mecum sidera adi, praesertim errantia lusta.
1691  Contemplator ibi in multis quid rebus agatur
1692   A gravitate, per aetherias quae funditur oras.

es?
1762  Vestra etiam jam sigura via ad secreta daretur,
1763  Tentarem vel Lemniacis comprendere vinclis.
1764  Nec clam adeo nobis furtive, Caducifer, ires.
1765  Scilicet illa aliis incerta errantibus astris
1766   Omnia sunt; aditus nondum illuc stant patefacti,
1767  Quippe carent famulis Dominos prodentibus: horum
1768  Deprensae tantum sunt moles, utpote pendent

1852  Humanae positum est vim supra mentis, et ultra
1853  Obtutus animi, saltem majoribus ipsi
1854  Auxiliis donec firmentur, ut aucta potestas
1855  Mentis, et inventrix animi vis illa sagaci
1856   Excutiat motu, et modo quae sunt invia, lustret.
1857  Jam nunc, quidquid in his est artis opisque, feraci
1858  Obruitur rerum numero,

1885  Omnia sunt terris late portenta perempta,
1886   Vel vasti tantum montes, terraeque remotae
1887  Hoc terrore scatent, ut nos vitare queamus;
1888  Est alio conversa Virorum illa inclyta virtus,
1889  Et diversus agit flagrantia pectora fervor:
1890  Contendunt mentis nunc viribus, atque procellas,
1891   Ventorumque domos, adeuntque tonantia magni

1898  Illi, de capta veluti, persaepe triumphos
1899  Concinuere, sed est tenui sublapsa volatu
1900  Lubrica; cumque novam jactanti voce vocassent
1901   Ad praedam socios, nusquam praeda illa reperta est;
1902  Tantum fixa pedum levium vestigia quaedam;
1903  Illusique recessere. Irritata sed istis
1904  Plus acuit virtus sese, atque audentior urget
1905  Magnum

1917  Pro spatiis in se repetitis usque minutas,
1918  Et si tum oblique a recto nectente meatu
1919  Projiceretur in adversas simul utraque partes,
1920  Protinus excurrens atque haec, atque illa figuras
1921   Signaret circa punctum commune orientes
1922  Coni e segminibus, mediumque immobile staret
1923  Hoc punctum, aut recta motu procederat aequo
1924  Semper, ut

1929  Si recta a medio, jungit qui corpora, tractu,
1930   Primaque mobilitas si aequaret mobilitatem,
1931   Quam motu sibi quodque aequaliter accelerato
1932  Ob gravitatem illam ex illa regione cadendo
1933  Confectum post dimidium tum denique haberent
1934  Commune ad punctum spatium; aequo verteret orbe
1935  Sese, quodque suo,

verteret orbe
1935  Sese, quodque suo, punctum hoc immobile circa,
1936   Majori, cui materies minor, orbe minori
1937  At contra, cui nimirum cumulatior illa est.
1938  Jamque extra positus qui bina haec corpora longe
1939  Spectaret, properans utrumque videret in orbes
1940  Ire suos; at qui supra consisteret horum
1941  

flexu,
2021   Aeque nec distant a Sole, trahantur ut aeque.
2022  Atque mage ut valeas turbantes noscere vires;
2023  Quae Terram via recta, et Solis lampada nectit,
2024  Illa tibi Terrae gravitatem in lampada Solis,
2025  Fac, referat; fac deinde, in lampada Solis eandem
2026   Quae Lunae est gravitas, referat vis scilicet illac
2027  Ducta, meat qua Solem inter, Lunamque

igitur pars est, tractum quae devenit illum
2103  Recta super, Terrae, et Lunae qui corpora jungit;
2104  Altera in hoc ipso tractu est: pars prima propellit
2105   Lunam in circuitum, cum transit scilicet illa,
2106  Quam finxi, a facile ( quo sunt loca, dimidiato
2107  Lumine queis Phoebe hinc, atque illinc clara renidet )
2108  Ad loca, quae constant suprema, atque infima, fulget

illis,
2119  Fulget dimidia tantum queis Cynthia fronte;
2120   At subito redit in lucem, atque adolescit eunte
2121  Ulterius Luna, loca dum jungentia tangat,
2122  In quibus illa quidem vis fiet tripla prioris,
2123  Sedem ubi nempe velut regni, soliumque locavit;
2124  Et sua crescet item pars prima, per omne sed istud
2125   Non spatium (paulum decedit nata parenti),

Tunc itidem ambarum contra conjuncta potestas
2150  A Terra retrahet Lunam; totumque per orbem
2151  Plus est, quod retrahet, quam quod trahet, et quia major
2152  Est arcus, per quem retrahens agit illa potestas,
2153  Et quia conatus retrahendi fit quoque major.
2154   Sed quid praeterea faciant hae, percipe, vires.
2155  Prima quidem vis, alterius parsque altera, cum sint

proin deinde recessibus immitantur;
2206   Hic sit nempe locis, et summo, et transitus imo.
2207  Proinde accedendi queis major causa locis est,
2208  Illa magis distant a Terra; contra ubi major
2209  Causa recedendi, minor est distantia ibidem.
2210  Haec eadem quoque causa facit, cum Lunifer orbis
2211   Debeat a prima non aequus origine gigni,

2233  Eduxitque animo relegens, quod corpus in orbem
2234  Pergeret immotum, si in sese pro repetito
2235  Decrescens spatio vis exagitaret, iturum
2236   Jam per mobile iter, si vis non illa maneret,
2237  Verteret et morem, quo se circum undique fundit.
2238  Debet enim jungens vicina, remotaque in orbe
2239  Quae loca sunt, tractus procedere, sive retrorsum

fundit.
2238  Debet enim jungens vicina, remotaque in orbe
2239  Quae loca sunt, tractus procedere, sive retrorsum
2240  Verti, ut vis agitas mutatur plusve, minusve
2241   Illa, quae immotos deferret corpus in orbes.
2242  Nunc vis illa prior, gravitati qua fit adauctus,
2243  Alteraque alterius pars, qua decerpitur inde,
2244  Cum non mutentur spatiorum more recepto,

orbe
2239  Quae loca sunt, tractus procedere, sive retrorsum
2240  Verti, ut vis agitas mutatur plusve, minusve
2241   Illa, quae immotos deferret corpus in orbes.
2242  Nunc vis illa prior, gravitati qua fit adauctus,
2243  Alteraque alterius pars, qua decerpitur inde,
2244  Cum non mutentur spatiorum more recepto,
2245  Efficiunt, Lunae vis tota ex omnibus una

orbem.
2249  Utraque juncta simul geminarum effecta, meante
2250  Infra, vel supera Luna, quod diximus ante,
2251   Assueto reddunt gravitatem more minorem,
2252  Majoremve, illa ad latera obverasste vicissim.
2253  Quod tollunt, duplum est, quam restituere quod istic,
2254  Majoremque etiam fiunt ea furta per arcum.
2255  Tum variatur et hic gravitas, variatur et illic

Mensura, quam quae est spatiorum certa, minori.
2257  Nonne vides igitur, quod opus, cum dempseris illic,
2258  Quod tum exit, minus immutari lege recepta;
2259  cumque hic addideris, magis immutarier illa.
2260  Proin loca conjungens vicina remotaque tractus,
2261   Luna illic versante, antrorsum progredietur,
2262  Hic Luna versante, retrorsum deproperabit:
2263  at citior

meantis
2281   Dum circum Terrae, partimque extollitur alte,
2282  Conditur atque humilis partim, subterque latescit,
2283  Interea flexu non inclinatus eodem.
2284  Nam vis illa prior cum sese dirigat ipsa
2285  A Luna ad Terram, positus conservat, uti sunt,
2286   Orbis Luniferi, neque flexu hunc commovet ullo.
2287  Altera

2298  Vis ea quo Lunam ducit, reperire profecto
2299  Tunc erit, et quantum nodus mutetur uterque,
2300  Et quantum varient inter gemina aequora flexus.
2301   Scilcet inventum est illa procedere nodos,
2302  Qua sunt signa, plaga quoties Luna ipsa moratur
2303  Alterutrum e geminis inter latus orbis, ubi ore
2304  Dimidio fulget cum transmeat, inter et ipsum

2314  Lunifer in partes: cum pars subtilior harum
2315  Lunam haber utralibet, per signa secunda feretur
2316   Nodus; ab his retro contra conversus abibit,
2317  Obtusos intra cum flexus illa vagatur.
2318  Et quonim hos intra mora longior, intervallo
2319  Retrorsum proin nodus eat majore, necesse est.
2320  Nodi, circuitum cum denique Luna peregit,
2321  

videmus
2397  Humanas, ipsumque animi versatile nostri
2398  Consilium, ingeniumque volubile prorsus, et exlex.
2399  Praesertim quos incessit vesania jugis,
2400  Aut brevis illa itidem lymphatos, irave torquet
2401   Praecipites, quatit aut incertus pectora moeror,
2402  Dicimus hos Triviae contactos esse flagello;
2403  Hinc

Evan,
2404  Saevities, et triste odium, et rationis egestas.
2405  In caelum evehimus sic crimina, transferimusque
2406   Nostra, nec, unde ortus ducunt, auctusque, videmus
2407  Illa, neque e medio conamur vellere corde.
2408  Scilicet infontes videamur ut esse, bonique,
2409  Non tamen, ut simus, contendimus: O mala mentis
2410  Libertas! Quidam ignotus nos perculit ardor,

241   Luna loco haud mutata suis in partibus, ipsum
242  Quod terram punctum prius aspiciebat, abibit,
243  Aspicietque aliud; circum at nova puncta manebit
244  Jam non par gravitas, cum nec globus illa, nec aeque
245  Densa sit; ad punctum subito venietur, ubi istinc
246   Pars gravior, levior pars illinc altera constet.
247  Propterea assidui conatus exorientur

246   Pars gravior, levior pars illinc altera constet.
247  Propterea assidui conatus exorientur
248  Partibus ad positus se primos restituendi.
249  Cum paulum Luna a statione recesserit illa,
250  Hic erit exiguus conatus, crescet at idem
251   Aucto pro spatio, donec tum denique major
252  Conatu fiat perstandi una in ratione.
253  Quare non positu nimium

erit invia certe
316   Defectus ratio, vultus convertere eosdem
317  Illum ad Saturnum si concipis, eoaque
318  Propterea cum Saturni de parte vagatur,
319  Semper idem latus ex illa convertere parte
320  Ad nostros oculos; tegere illud namque videbis,
321   Plusquam aliud quodcumque latus, caligine posse
322  Offusa maculas, neque nostros inde lacessi

320  Ad nostros oculos; tegere illud namque videbis,
321   Plusquam aliud quodcumque latus, caligine posse
322  Offusa maculas, neque nostros inde lacessi
323  Posse oculos; proin ex illa regione latere
324  Ut sit opus nobis frustra inspectantibus astrum.
325  Tum regione loci mutata, corporis ipso
326   Et latere, extemplo sub lumina nostra redibit.
327  At

sequacibus astris
328  Ex aliis porro conjectes, fulgere luce
329  Dum variante vides in partibus orbis eisdem?
330  Forsitan hoc circa sese glomerata revolvi
331   Indicet illa, nec una intro convertere semper
332  Se facie ad prima, et dominantia sidera, proinde
333  Densa aeque mole, ac prorsus constare rotunda.
334  Sed si nec prorsus tornata mole, nec aeque

361   Nunc aliquo facias compingi glutine Lunas,360
362  Ut solidus, nullaque fluentes in parte sit orbis;
363  Mutabuntur item nodi, non prorsus ut ante,
364  Majorem cum pars haec poscat, at illa minorem
365  Motum; sed motus tamen, ut fuit ante, manebit,
366   Qui medius certe, qui scilicet inter utrumque est,
367  Nempe magis, celeremque minus; namque ocyor ille

380  Aequantem excretum, circumductumque per orbem,
381   Annulus illud erit, Terrae velut additus ipsi.
382  Hujus quapropter nodi, loca nempe, vicissim
383  Queis via Terrai magna illa, secantur, et aequans
384  Orbis hic inter se, debebunt quolibet anno
385  Ire retro, atque eadem non unquam sidera caeli
386   Rspicere, at sensim mutare, sed ordine semper

443  Mutaque signorum, et numerorum oracla movendo,
444  Anni regressus censerier incipientis,
445  Verus et inde potest servari, sidera fixa
446   Qui defert, motus. Non scilicet illa moveri
447  Apparent aliter, detectum quam fuit istis
448  Revera numeris nota ob discrimina certis.
449  Tam bene servatis oracla ea consona rebus.
450   Nunc locus est late

478   Scilicet in partes ternas tribuenda putamus
479  Effecta, in falsis quae cernimus omnia campis.
480  Prima diurna feret pars, altera menstrua porro,
481   Tertia postremo feret annua; qualibet illa
482  Nempe die ut fiunt, vel quovis mense, vel anno.
483   Quaque die pelago bis crescens alta patenti
484  Tollitur, et toties decrescens desilit unda.
485  Cumque tumens

Exagitat bigas, quam cum extra excurrit utrinque.
519  Porro intervallum, geminos quod temporis extat
520  Inter eos, sibi qui succedunt mutua, cursus
521   Integram post quamque diem, sit majus, ubi illa
522  Caeca silet, vel plena micat. Diuturnius ac tum
523  Multo tempus erit pariter, quod furgerit, ex quo
524  Illa altum ad mediae lucis devenerit orbem
525  Scilicet, ad

cursus
521   Integram post quamque diem, sit majus, ubi illa
522  Caeca silet, vel plena micat. Diuturnius ac tum
523  Multo tempus erit pariter, quod furgerit, ex quo
524  Illa altum ad mediae lucis devenerit orbem
525  Scilicet, ad cursus primi, qui est maximus, horam.
526   Postremo sunt haec in moribus annua moti
527  Oceani. Magis exsiliens turgescit in illis

Ut Coelo, Terraque, ita magni in gurgite ponti,
582  Omnes undique res, hoc certo ut pondere, firmans.
583   Scilicet, ut supera docui, ut Sol ipse Sorori
584  In Terram vires, gravitatemque auget, ubi illa
585  E latere excurrit, minuitque exinde vaganti
586   Duplo plus imos orbis, summosque per arcus;
587  Sic etiam Terrae diversis accidit ipsis
588  Partibus ob Solem

632  Atque huius jam certa per artem inventa figurae
633  Natura est, oritur quae coni a segmine primo,
634  Si vestigia linquat, ubi est super axe rotatum
635  Majori circum. Quare pars altior illa est
636   In terra, summo cui supra in vertice Luna est,
637  Inferius vel sub pedibus; depressior ora
638  Illinc Telluris circum usque recedet utrinque.
639  Illa aliis

pars altior illa est
636   In terra, summo cui supra in vertice Luna est,
637  Inferius vel sub pedibus; depressior ora
638  Illinc Telluris circum usque recedet utrinque.
639  Illa aliis humilis mage erit quapropter, eoo
640  Quae videt, occiduoque lavantem gurgite Lunam:
641   Sic quoque, si Sol est, qui pertrahat, illa necesse est
642  Longa sit in Solem simili constata

638  Illinc Telluris circum usque recedet utrinque.
639  Illa aliis humilis mage erit quapropter, eoo
640  Quae videt, occiduoque lavantem gurgite Lunam:
641   Sic quoque, si Sol est, qui pertrahat, illa necesse est
642  Longa sit in Solem simili constata figura.
643  Sed quia vis Solis longe longeque remoti
644  Vi Lunae minor est proprios, sit licer ipsa
645  Sole minor:

nec qua regione
829  Fit prior, hac ipsa fieri queat alter in ora.
830  Jam primum si post cursum, primumque tumorem
831   Ex improviso Lunam cessare movere
832  Confingas maria, illa in se suspensa recumbent,
833  Atque cadendo ultra procurrent impete coepto,
834  Et se demittent plus, quam libramina poscunt,
835  Atque iterum exsurgent, iterum labentur eisdem

859   E laterum cum Luna locis movet aequoris undas,
860  Tam certa adstricti non aestus lege videntur,
861   Ut sunt cum movet ex aliis, sublimibus, imis.
862  Exlex ipsa etenim ferri illa Luna videtur
863  Orbis parte sui magis, ulla quam regione.
864  Quare etiam antiquae signantes cuncta tabellae,
865  Lunai quae sunt variis in moribus, omnes
866   Immane

siqua subesset.
869  Porro, plus debent sensum turbantia cuncta
870  Afficere in parvis rebus, quam grandibus; illis
871   Nam facile emineat, quod in his vanescat; in aestu
872  Illa ideo apparent parvo, in majore latescunt.
873   Tempore quo Phryxi Vector, vel Libra comantem
874  Fert Solem, motum Luna a latitante sit aequor,
875  Sive etiam tota a rutilante tumentius, ille

ab Indis
902  Oceano venienti; ergo novus aestus, oportet,
903  Post Lunam exoriatur eo, quod nomine dicunt
904  Atlantis, vasto in pelago, motumque sequatur
905  Quo rapit illa, occasum: sed sistitur aestus
906   Finibus objectis Americae, nec valet ultra
907  In mare porro aliud disclusus ab aggere Terrae
908  Irruere; at retinetur, et omnia littora circum,

946   Accidit, ut certus Lunae situs excitet undas.
947  Sustineatque; brevi cum scilicet altera cursu
948  Advenit, altera post mage longa ambage vagata,
949  Cum parat illa prior jamjamque recedere, praesens
950  Impedit, et retiner, proinde ut compareat undae
951   Nullus itus, reditusque. Sed his nova deinde reperta
952  Est ratio multo solertior, unaque forsan

In medium, in sese conducto corpore; corpus
1027  Hoc ipsum conductum in se, in medioque receptum
1028  Gignendis faceret nihil aestibus, et variandis
1029  Aera per liquidum, nusquam velut esset; et illa
1030  Materies, quam tum, ut sola,.perstare videbis,
1031   Aestiferis aeque se motibus exagitabit,
1032  Quamtumvis denso constet, raroque vicissim
1033  Corpore, nimirum

1049  Comprimat argentum diverso, dum salit alte
1050  Longo suspensum in vitro? discrimina nempe
1051   Sunt tenuissima in hoc mutato pondere, totum
1052  Scilicet ad pondus confers si corporis illa.
1053  A Terrae gravitate etenim sic exsuperatur
1054  Haec Solis, Lunaeque trahentum, ut mille minorem
1055  Centenis decies repetitis partibus esse
1056   Dicendum sit; et

1170  Scilicet in medio facies est aspera Lunae
1171  Laevis at extremo comparet margine circum.
1172   Credere sed tantum non esse in margine scabram
1173  Difficile est: quare dicendum illa aequora densa
1174  Conspecta obliqua extremas ratione per oras,
1175  Quidque inaequale est, tegere, aequalique videri
1176  Undique propterea finitam lumine Lunam.
1177  

1223  Ex alto radii; brevior via namque per auras
1224  Tunc est obstantes, atque undique disjicientes:
1225  At cum longior est, ut mane, aut luce cadente,
1226  Aut etiam mediam per brumam, obtunditur illa
1227   Vis acris, longeque venit languentior ad nos.
1228  Quanto percuteret proin impete jacta sine auris?
1229  Esset et in quanto degendum frigore contra
1230  Quo non lux

frigora ab aestu
1238  Migremus subito, contraque a frigore ad aestum
1239  Immodicum nimio, mediis extremaque jungit.
1240   At quanto magis est distensa illa aura Cometis
1241  Utilis! immenso cum tractu a Sole recedunt,
1242   Ut fugiant nostros oculos, penitusque latescant,
1243  Exciperent paucos, qui non disrumpere possent

1389  Demum est caesaries, cum circumfunditur, una
1390  Aut nimium est de parte brevis: tamen usque necesse est,
1391  Quo sit cumque loco, quod nomen cumque reposcat,
1392   Illa situ ad Solem, quo ut semper eodem
1393  Perstet, ut oppositas nimirum pergat in oras.
1394  Barbigerum est igitur sidus, cum a Sole recedit,

distendere per regiones
1462   Illas, quas caude visus majore Cometa
1463  Trajicere insignis, praelongo et verrere tractu.
1464  Postremo neque post tergum deflexa vaporum
1465  Illa columna foret, curvataque vertice celso,
1466  Ut docui; abducti motu celerente volarent
1467   Quandoquidem fumi sursum, cum corripientis
1468  Vis lucis non tam spatio decresceret illo,

ire
1472   Longis, sulcus uti tenuis, filumve videtur:
1473  Falleris, hunc ejus projectam corporis umbram
1474  Si credas, quoniam non tam queat illa videri
1475  Longa, sed a spatio semper subtilior esse,
1476  Et demum in puncti extremum finire cacumen:
1477   Tum quoque lucis eo fractae vis atque reflexae
1478  Aere,

1659  Nobis est, aliis plus omnibus ille minari
1660  Visus erat, spaciem horribilem qui protulit olim
1661  Terris ( bis septem prope lusta abiere ) Cometa;
1662   Nam Terrae prope iter non tum illa parte vagantis
1663  Contigerat; quanto subito turbata tumultu
1664  Tellus, isset ea si tum regione, fuisset!
1665   Credere verum illinc Terris venisse ruinas,
1666  Aut

rationibus ante,
1708  Et nostrae possint gravitati obstare videri,
1709  Deque via veluti spinas exscindere cunctas,
1710  Vel paulum ne te properantem forte morentur.
1711  Illa quidem magicis velut artibus edita constant
1712   Omnia; namque procul prospecta, haud vana videntur,
1713  Et terrent animos simulacris grandibus; at, si
1714  Accedat propius ratio, evanescere

1747   Percipiunt vires majores, donec in ipsam
1748  Demum abeant: id fiat item, nisi Terra trahendi
1749  Praedita majori sit vi, quam Luna, nec unquam
1750  Attolli possint maria, a gravitate nisi illa
1751  In Terram valida, vi raptans Luna minori,
1752   Demat in his, aliisque aliquid regionibus addat,
1753  Ut proin librari non aequo pondere possint;
1754  Idcirco

1761  Omnia conjungi, et confundi fixa trahendo
1762   Debere inter se, et cum nostro sidera Sole.
1763  Verum hac absistant ratione, immania quam sint
1764  Si videant spatia illa, a se queis fixa recedunt
1765  Sidera, et a nostro queis absunt edita Sole.
1766  Sunt ideo forsan vasta in regione locata,
1767   Ne gravitas facile arripere, atque adducere possit.

non percepisse queamus;
1784  Ingens nam Terrae, quo magnum obit annua Solem,
1785  Circuitus quid jam est ad caeli sidera fixa,
1786  Cum nequeant positu illa suo mutata videri?
1787   Adjice, sublato quod vultu, nocte serena,
1788  Ignibus innumeris tibi Caeli fulgurat ardens
1789  Scena, sed excrescit numerus, si vitrea septa

1853  Inductam summi arbitrio, imperioque potenti
1854  Artificis, talem voluit qui cudere Mundum,
1855  Qualis is est, et non alia ratione ciere
1856  Auctificos motus, quam qua vis illa reposcit.
1857   An pudeat diam hic pro causa adsciscere legem?
1858  At quocumque velis alio dissolvere pacto
1859  Naturam, venies ad quosdam denique fines
1860  Extremos,

mixtum agnoscere inane
1888  Esse, atque aetheriis late diffundier oris,
1889  Astra pati offensus ubi non deprendimus ullos.
1890  Alma licet lux, et phoebeius imbuat aer
1891  Illa loca; usque adeo tenuis natura utrinsque est,
1892   Distare a spatio nihil ut videantur inani.
1893   Sed qui corporibus late spatia omnia complent,
1894  Et spatii rentur naturam, et corporibus

1964  Protinus unda sinus, quos fecerat ante retorta.
1965  Praeterea vortex aliquod consistere tempus
1966  Possit, si libeat, qui se aequos flectit in orbes;
1967   At compressus ab hac, et ab illa parte tumescens
1968  Quid dubites, quin se cito per se destruat ipsum
1969  Nectens ipse moras, et miscens cuncta tumultu?
1970   Demum turbineos ut jam et consistere motus

exaequet eandem
2007  Conatus, sese convertere corpus in orbem
2008   Debebit circum Tellurem mobilitate,
2009  Quae bis ob octonum velocior incrementum
2010  Scilicet est illa, qua sese corpora volvunt
2011  Illic in Terra, quo latior ambitus extat.
2012  Proin et adhuc aether majori mobilitate
2013   Se convertere debet; at conatibus ipse,

2012  Proin et adhuc aether majori mobilitate
2013   Se convertere debet; at conatibus ipse,
2014  Dum fugit a medio, si corpora deprimat intro,
2015  Et cadere in Terram cogat, quanto magis illa
2016  Trudat agens secum, directoque impete raptet?
2017  Impete quo sylvas, turres, et celsa domorum
2018   Culmina humi, totas etiam prosternat et urbes:

ea, praecipiti quanquam amne, immota natare.
2031  Utque haec materies cogit deflectere Lunam
2032  Circum, cur etiam non circum haec corpora pellat?
2033   Vel cur non Lunam deorsum deturbet, ut illa?
2034   Demum, quod superest, totus cum vorticis aestus,
2035  In quo versatur medius Sol, et vaga circum
2036  Sidera, converti super uno debeat axe
2037  Illo ipso, Solem

diuturnius exit.
2092   Tanto sed quid agit rerum molimine? semper
2093  Labendique vices, faliendique esse necesse est,
2094  Nec minui, neque postremo finire fluenti
2095  Illa in materie, quae quiddam e motibus aufert
2096  Continuo obsistens? veluti vibrata per auras
2097   Virga suos demum procursus pendula sistit.

sed deinde inimica
2152   Saepe lacessiti, et quassati vi rationis,
2153  Denique turbinei prorsus cecidere tumultus.
2154  Jam quid materia est subtilis, et aetheris aura
2155  Illa levis, quae trans impervia cuncta meabat,
2156  Impulsuque potens cuncta omniparente struebat?
2157   Quid tria sunt elementa illa, unde exorta putatum est
2158  Omnia scobs, agilesque globi, molesque

2154  Jam quid materia est subtilis, et aetheris aura
2155  Illa levis, quae trans impervia cuncta meabat,
2156  Impulsuque potens cuncta omniparente struebat?
2157   Quid tria sunt elementa illa, unde exorta putatum est
2158  Omnia scobs, agilesque globi, molesque striata?
2159  Sciliciet in putres resoluta abiere ruinas
2160  Et spaciem praebent magnam, ut Carthaginis altae

putatum est
2158  Omnia scobs, agilesque globi, molesque striata?
2159  Sciliciet in putres resoluta abiere ruinas
2160  Et spaciem praebent magnam, ut Carthaginis altae
2161  Illa diu per humum vestigia visa; vigentis
2162   Urbis enim motus, populique ferocia bella,
2163  Et vires, et opes repetebat mente viator,
2164  Orbia et imperium jam totius affectatum.

2264  Atque onera important scrobibus, praedamque cavatis;
2265  Fervet opus, releguntque viam, repetuntque laborem.
2266  Sed tanto fera parva quid efficit utile nisu?
2267   Prospicit illa hyemi, longum qua languida torpet,
2268  Plurima cum nullas hyemes, neque viderit ulla
2269  Frigora? Nimirum sibi longo accommoda somno
2270  Tecta parat, segetemque locat, quam corpora possit

2270  Tecta parat, segetemque locat, quam corpora possit
2271  Sternere parva inter, brumam et defendere membris.
2272   Neu tumeat faciles terra seges abdita in herbas
2273  Eruptura, illa corrodit parte, futurae
2274  Qua latet effigies in parvo semine aristae.
2275  Haec tu scire putes animantem, et noscere cuncta
2276  Mensibus aut paucit prognatam, aut forte diebus?

summo fine rudentes.
2288  Expectat sic densa leves in retia muscas.
2289  Piscibus exemplum capiendis unde, ferisque
2290  Sylvicolis, avibusque homines nos hausimus ipsi.
2291  Illa sed unde hausit? Proprio talem extudit artem
2292   Ingenio? An potius quidam ingens impetus intus,
2293  Quod facit, id cogit facere, impellitque sequentem?

115   Possit perfacile; ut si spectans desuper undam
116  In puteo, facies num plana sit, aestimet ipsis
117  Tantum oculis, rectam prorsus, planamque putabit;
118  Et tamen illa golbi pars est tenuissima magni
119  Extima, quem faceret tellus, si tota nataret.
120   Sic queat ingentis pars curvi parva meatus
121  Esse iter id lucis, quod nostris sensibus ipsi

ne possint condere certum
125   Nobis indicium veri, quam quaerimus, in re.
126  Sed si praeterea ratio subjungitur istis,
127  Indicia ut testis firmantur teste recenti,
128  Illa etiam tum pondus habent; simul agmine juncto
129  Educunt, claro et perfundunt lumine verum.
130   Scilicet haec ratio est patefacta, aptataque multis
131  Jam supera rebus, cum dixi prorsus inertem

est,
190  Res ipsae videantur ibidem, ast ordine verso.
191  Amplius est illud sed si tibi forte foramen,
192  Tota adaperta domus vel, quantum est lata, fenestra,
193  Nusquam illa effigies rerum, picturaque muri
194   Apparet; radii per quodvis trajicientes
195  Nam punctum, species totidem fecere, quot illa
196  Tum fuerint puncta; hinc orietur plurima rerum

192  Tota adaperta domus vel, quantum est lata, fenestra,
193  Nusquam illa effigies rerum, picturaque muri
194   Apparet; radii per quodvis trajicientes
195  Nam punctum, species totidem fecere, quot illa
196  Tum fuerint puncta; hinc orietur plurima rerum
197  Effigies simul expressarum, at conteget alteram
198  Altera; confundunt mixti proin cuncta colores,
199   Picturam et

omnis.
396  Vera sed et porro patuit discriminis hujus
397  Et lex et ratio; defectus nempe praeire
398  Servatum est, cum Terra Jovi subit, atque propinquat,
399   Differrique, illa procul a Jove deinde remota.
400  Non subito luci referendum progredienti
401  Id fuerat, tractu sit ut ocyor in breviore,
402  Serior in longo? Facile hinc minus esse videbant

402  Serior in longo? Facile hinc minus esse videbant
403  Temporis a tactis umbris, seu forte relictis
404   Umbras ad tangi conspectas, sive relinqui,
405  A Jove Terra minus cum distat; debuit illa
406  Propterea tum res properantior esse videri.
407  Protinus aera quidem tabularum prima recusa,
408  Cunctaque sunt Terrae spatia illic enumerata,
409   Quae veniunt et ab

431  Causa, sed interdum tabulis fors tempora jungit.
432   Verum si Comites alios contingeret usque
433  Respondere suis, neglecta luce, tabellis,
434   Interior vel si a ratione recederet illa
435  Nunquam, lucis iter qua primo nempe notatum est;
436  Tunc equidem, dum carpit iter lux aurea, legi,
437  Quam doceo, subici lucem debere negarem:
438  At quia neglecta

quod lux
445  Efficeret properans per tot diversa locorum;
446  Motibus inque ipsis primi, interiusque locati
447  Impar esse aliquod quoque, quod discrimina lucis
448  Illa aequet saltem, loca quae mutata sequentur
449   Ad Solem Jovis: haec propriis in motibus ergo
450  Utrisque imparia, ut dico, turbare meantis
451  Possint in speciem lucis tempusque, viamque,

minus at solo discrimen in interiore est,
496  Motus quam lucis, loca qua diversa teruntur,
497  Queis distat medii Tellus de lampade Solis.
498  Illa Jovem, ut totidem Lunarum corpora, cingunt,
499   Impulsusque a Sole alios aliosque receptant
500  Atque alios inter turbantes mutua sese:
501  Hos astrum interius persert quoque; sed minus errat;

est
537  Protinus; exigno proin vastum hunc aequiparare
538   Usus erat puncto, tellus quem conficit, Orbem,
539  Illis confertur dum cum distantibus Astris,
540  Ne subito ratio illa trahat vix orta ruinam.
541  At post convertis oculis ad Sidera multa,
542  Directisque tubis immotis, vitrea septa
543   Queis sunt, esse aliquem servatum est denique motum

tot e Terra prospectibus acta;
549  Proinde videbantur pessum tunc omnia verti.
550  Scilicet a mota si Terra Sidera fixis
551  Cernimus alta tubis, debebunt ipsa videri
552  Illa in planitie positos tunc ire per orbes,
553   Quae paribus spatiis disjuncta sit undique magno ab
554  Aequore, quo Tellus fertur circum annua Solem.
555  Qui cunctarum orbes Stellarum (has excipe, si

certa plagarum
592  Sic loca, cum caelum longe metimur, et astra,
593   Divisis vel cum signamus jugera campis.
594  At nos ut moti possimus cernere, quod sit
595  Immotum, trans illa foramina, num manifestum
596  Non erit, haud debere tubum convertier illuc?
597  Pars etenim lucis jam primum ingressa foramen
598   Non poterit transire alio, sensumque ferire,

timorem;
606  Ille videns culpatque manus, arcumque trementem
607  Inscius; ipso etenim praecurrere debuit ictu,
608   Posset ubi fieri celeri celer obvia ferro.
609  Ut queat illa igitur lux pertransire foramen
610  Inferius, tubus ad partem inclinarier illam,
611  In quam defertur, tantundem debet, ut intra
612  Particula ipsa tubum medium transcurrere possit,

regionem et prorsus eandem
622  Interius fibras tenues, nervumque agitantis,
623   Immoti cum sunt oculi, vel mobilitate
624  Correpti cum sunt tanta, ut cum mobilitate
625  Illa queat lucis conferri: si religatam
626  Forte pila in navim de littore projiciatur
627  Saxea, fucatis tabulis super incita gyro
628   Multiplici, qua pergit, iter signabit, ut ante,

qui tramite Terrae
659  Distet ab ingenti spatiis aequalibus; et cum
660  Continuo rectos commutet Terra meatus,
661  Dum post integrum loca gyrum prima revisat,
662  Siderei illa loci species defertur in orbem,
663   In medioque locum verum circumdat imago.
664  Et quavis quia Terra prope aeque concita fertur
665  Tempestate anni, proin illa est semper imago

662  Siderei illa loci species defertur in orbem,
663   In medioque locum verum circumdat imago.
664  Et quavis quia Terra prope aeque concita fertur
665  Tempestate anni, proin illa est semper imago
666  Equali spatio a vera statione remota,
667  Si spatium hoc nempe in tracta capitur, ab illa
668   Aeque disjuncto, quae defert orbita Terram,
669  Cum

664  Et quavis quia Terra prope aeque concita fertur
665  Tempestate anni, proin illa est semper imago
666  Equali spatio a vera statione remota,
667  Si spatium hoc nempe in tracta capitur, ab illa
668   Aeque disjuncto, quae defert orbita Terram,
669  Cum Terraque oculum tam longe prospicientem.
670  Propterea circum apparens locus implicat orbes
671  Distantes aeque

695  Orbe super sidus, qui coni segmine formam
696  Praeferat e primo; sed eo discrimine tantum,
697  Altera ut haec faciat causa uno certa teneri
698   Tempore cum loca, causa prior tres differat illa
699  In menses peragranda locorum puncta; sed una
700  Conjunctae faciant causae, haec ut tempore quodam
701  Finat in medio, magis incipientibus illis
702  Mensibus, aut

Nullus de genere hoc primo exoriatur ut error.
806   At magnum lucis forsan mirabere tempus,
807  Quo venit a quovis ad Terram sidere fixo.
808   Illa quidem (quorum bene congruit annuus error
809  Emissae tantum rationi lucis, ut ulla
810  Altera non turbet ratio) fateare, necesse est,
811  Sidera non Terrae mutari aspectibus ullis:

809  Emissae tantum rationi lucis, ut ulla
810  Altera non turbet ratio) fateare, necesse est,
811  Sidera non Terrae mutari aspectibus ullis:
812  collatur Terrae proin ad spatia annuus illa
813   Jam nihil est motus, superat nec jam ulla videndi
814  Propterea ratio nobis, quantum alta recedant.
815  Sed motu fingamus ab hoc discriminis esse
816  Tantum vera

At lux non adeo subtili corpore multis
964  Esse videtur; eo nam corpore plurima rerum
965  Efficit, et quid non validis impulsibus urget?
966  Concutit illa oculi fibras, motumque propagat
967  In cerebrum, et mentem simulacris excitat ipsam:
968   Illa fovet plantas, et laetis frondibus ornat
969  Educto sylvas succo, produxit clara cana

plurima rerum
965  Efficit, et quid non validis impulsibus urget?
966  Concutit illa oculi fibras, motumque propagat
967  In cerebrum, et mentem simulacris excitat ipsam:
968   Illa fovet plantas, et laetis frondibus ornat
969  Educto sylvas succo, produxit clara cana
970  Cessit hyems glacie, et produxit clara dierum
971  Tempora ver, timidasque novus calor allicit herbas,

saltus
1030  Per montis devexa, et deorsum volvier actos
1031  Cum strepitu horrisono; subjectas proterit Urbes
1032  Interdum casus, ruiturisque imprimitur vis
1033   Moenibus illa furens; tum si super incidat aequor
1034  Suppositum accelerans lapis, in spumantibus undis
1035  Excitat improvisum ut ab atro turbine nimbum,
1036  Obruit et cana involvens aspergine montem.

De regione status, an contra perstet eadem.
1062  Incurrit cum lux in corpora, corpora quanquam
1063   Convertit subito in cinerem, calcemque perusta,
1064  Aut cogit resoluta liquescere, non tamen illa
1065  A regione, ubi erant, videas impulsa moveri
1066  Propterea; internis agitantur viribus ergo,
1067  Et tantum internas educunt lumina vires.
1068   Quin petere

1245  Latior at media tractus regione virescit;
1246  Qui post consequitur, quia caeli caerula pingit,
1247  Illinc nomen habet; qui porro est splendor, ab Indis
1248  Dicitur, illa ferax quo nempe est terra; renidet
1249  Ultima tum species violae pallentis amictu.
1250  Inter se sed uti rubra sunt diversa, suoque
1251  Cum fini fila accedunt, contingier auro

1406  Materiae in raro est, fit idem, ut si transeat illo
1407  Corpore tantundem de rarescente in inane
1408  Immissus radius; namque ob discrimina densae
1409  Tantum materiae radii franguntur, et illa
1410  Si crescant, crescit fractus, tortusque meatus,
1411  Et si decrescant, decrescit; corpus utrumque
1412  Postremo si sit densum aeque, desinet omnis
1413  In rectum,

inclinatior ut sit
1475  Lux veniens rediensque, nitorem augere prioris
1476  Incipies, clarumque secundae carpere lumen;
1477  Donec ab obliqui nimium regione meatus
1478  Illa micet puro nitidissima lumine Solis;
1479  Quandoquidem radius reflectitur uberiori
1480  Vi lucis, crescit ratio cum obliqua meandi,
1481  Sorbeturque ab eo tum corpore parcius intro.

videri,
1609  Evolvam causas, quaeque ars adhibenda, colorum
1610  Ut septem pateat series ea pulchra, docebo.
1611  Primo trans faciem si lux est fracta, remotis
1612  Protinus illa locis erit excipienda, colorum
1613  Septeni ut possint oculos perfundere fuci;
1614  Namque opus est longum filis iter ire retextis,
1615  Disjuncta ut prorsus sint, et discreta vicissim;

margine in uno
1632  Et ruber, et flavus vix tum color, alter habebit
1633  Pallorem violae margo, et vix caerula caeli
1634  Tum referet; quoniam misceri fila nequibunt
1635  Illa, et quae partem tendunt mage fracta sub unam,
1636  Opposita et quae fracta minus sunt parte relicta.
1637  Ast ubi caveris haec, tibi adhuc turbantia paulum
1638  Sunt quaedam, e medio quae tollere,

1865  Compositum quam qua primam est, ut longa colorum
1866  Incidat in longum series, projactat eandem
1867  In latus infractam rursus; nam cum rubicundum
1868  Frangatur lumen viola minus, illa, necesse est,
1869   Ad terram videatur ut inclinata; sed usque
1870  Longa erit haec series, ut jam fuit ante, colorum,
1871  Parte nec ulla alia latescens crassaque crescet;

quae saepe referre
1884   Unum e nativis poerit: conjungere flavum
1885  Sic si caeruleo tentes, viridantia cernes,
1886  Quae fient, jam non aliter, viridantia quam sunt
1887  Illa loca, in media quae sunt regione colorum.
1888  Ergo ita compositum si pertransire colorem
1889   Claustra vitri efficias triquetri pellucida, abire
1890  In sua conspicies divisum elementa repente

colorum
1936  Fila, eadem incipiunt dignosci certa vicissim.
1937  At si dimoveas contra, a candente recedens,
1938  Quo sunt juncta, loco, rursum apparere videbis
1939   Illa eadem, verum inversa regione locata,
1940  Alta prius, demisa manent nunc, imaque summa;
1941  ????????????????????????????????????
1942  Nec tamen

colorum
1978  Servari in candore, age chartam, fila ubi cuncta
1979   Conveniunt vario inter se venientia flexu,
1980  Hac illac inflecte movens; nunc illa, necesse est,
1981  Nunc obliqua cadant magis haec; nunc proinde ruborem
1982  Aspicias, aliis obliquior ictibus ictus
1983  Rubri cum fuerit fili, et spatiosior idem;
1984  

coloris
2063  Respondens ubi sit limes; jam limite chorda
2064   Discreta est vario, spatiis quibus ipsa tremiscens
2065  Tot variata, dabit totidem discrimina vocum
2066  Illa eadem, repetunt iterum assurgente, iterumque
2067  Quam voce, ediscunt qui primum hanc flectere cantu.
2068  Et quoniam illo ipso tantum discrimine consit
2069   Omne melos, quod vel digitis, vel pectinis

Distinctam effigiem post sese formet, oportet.
2241  Ergo, haec effigies quam sit dimota, requirens,
2242  Candentem abducas tabulam, contraque reducas,
2243  Donec splendidior super, et distinctior illa
2244   Incidat (agnosces quod nigri a staminis una
2245  Ductibus illapsis; nimirum clarius ipsum
2246  Qua regione queas stamen deprendere); ductus
2247  Staminis ipsus tum

194  Trans speculum a pariter posito; aut concurrere quoddam
195  Trans speculum ad punctum facias, concurrere cernes
196  Cis speculum ad punctum, sed tantum parte modo ista,
197  Illa nuper erat quantum de parte remotum.
198  Denique quae fors est radiis convexa propulsis
199  Ad specula? Adveniunt cum per loca cuncta maniplo
200  aeque densato, post plagam rarior exit

lucem.
339  Praeterea quae lux e parte remittitur una,
340  Dimidium non est aeque divisa per orbem,
341  At recta exsiliens major vis luminis extat.
342  Namque oculo hac, illa circum regione locato,
343  Quo minor apparens est auctus partis, eandem
344  Seu quo conspicias obliquior, accidit inde
345  Hoc lucis minus ad sensum, et mage languida vis est.

343  Quo minor apparens est auctus partis, eandem
344  Seu quo conspicias obliquior, accidit inde
345  Hoc lucis minus ad sensum, et mage languida vis est.
346  Sic mediam cum luce pilam Sol irrigat, illa
347  Quam quoque tu spectes Solis regione nitentem,
348  Comparet discus veluti, qui lucidus aeque est
349  Undique; quandoquidem quas partes augmine cernes
350  Aequali,

rutilante videtur.
361  Propterea quae pars prope limbum cernitur aequa
362  In medio positae parti, vi lucis eadem
363  Impellit nostras acies, et percutit aeque;
364  At pars illa quidem non est, ut cernitur, aequa,
365  Sed major tanto, quanto est devexior; ergo
366  Vis lucis viso, non vero, pendet ab auctu,
367  Cum minuatur, ubi pars est obliqua tuenti.

412  Scilicet illius, quae in disco est lucida, partis.
413  Tellurem hanc etiam reflexae lumina lucis
414  Mittere dicendum; ex obscuro cernere eandem
415   Illa, clara diem qua fert, si parte queamus,
416  Impare non aliis fulgentem luce tuamur.
417  Atque hoc multiplici possis cognoscere pacto:
418  Cum tu vincta aperis nocturno lumina somno,

416  Impare non aliis fulgentem luce tuamur.
417  Atque hoc multiplici possis cognoscere pacto:
418  Cum tu vincta aperis nocturno lumina somno,
419  Exorto jam sole, tuum lux illa diei
420  In thalamum irrumpens per rara foramina, reddet
421  Astrorum totidem species, similesque nitores.
422  Cum nitet alma dies, lunam aspice, confer et agris,

420  In thalamum irrumpens per rara foramina, reddet
421  Astrorum totidem species, similesque nitores.
422  Cum nitet alma dies, lunam aspice, confer et agris,
423  Collustrat quos sol, et montibus; illa profecto
424  Non jam lucidior, non esse micantior istis
425  Apparet; quare montes, campique videri
426  Si possent procul ex altis, et lumine cassis
427  Nempe locis;

omnis ad ictus
566  Exposita, aspicies alia simul Iride caelum
567  Pingier, exterior cui sit, proin amplior arcus.
568  Ista pares praefert etiam, quos illa, colores,
569  Ast et pallidulos, inversoque ordine flexos:
570  Extimus híc violae color, at ruber intimus extat,
571  Interiorque sui medio tam distat ab orbis

radiis ex omni parte patescat
643  Innumerabilibus, confertoque agmine inundent
644  Dimidiam guttam; jam filis fila, necesse est,
645  Concurrant his illa, coloresque uniter apti
646  Omnigeni nequeant vires educere seorsum,
647  Ut videantur, et hos possis distinguere ab illis.
648  Quae nunquam reflexa exibant fila, per omnes

augmen
688  Paulatim, contraque revolvitur, et minor usque
689  Fit flexus, filumque, quod exit denique lucis,
690  Tum minimum discurrit ab axe plagaque priori.
691  Ergo illa regione situs, ubi crescere flexus
692  Desinit, et minui inceptat, permulta, necesse est,
693  Exire inter se spatiis distantia fila
694  Pene aequis; nam multi aequantur pene ibi flexus:

808  Nam modo vel propria cum sunt in sede locati
809  Miscentur filis alia de parte remissis;
810  Sed sua vis major, longeque potentior illic
811  Exsuperat, speciemque dat illa noscere tantum.
812  Pondera quapropter vitri pendentia cernens
813  Undique conspicies pulchrae Thaumantidos ora
814  Plurima, sed geminis inerit laus major, honorque,

887  Aut vix, aut nusquam comparent; debile namque
888  Lumen adit nostros visus, neque percutit ictu,
889  Quem sentire queamus, et internoscere multis.
890  Quare oculus quoties illa in regione locetur,
891  In quam mittuntur densati quique colores,
892  Spectet eos, opus est, gutta in mittente nitores.
893  Protinus hinc ratio patefit, cur orbis in arcum

mittente nitores.
893  Protinus hinc ratio patefit, cur orbis in arcum
894  Flectitur Iris, et incurvo se tramite ducit;
895  Fila etenim fuci cujusque, valentia quae sunt,
896  Illa exire plaga debent, formare necesse est
897  Quam certum, ut docui, cum prima, qua prius illa
898  Advenere, plaga flexum. Jam finge recentem
899  Duci acies nunc per nostras a Sole meatum;

894  Flectitur Iris, et incurvo se tramite ducit;
895  Fila etenim fuci cujusque, valentia quae sunt,
896  Illa exire plaga debent, formare necesse est
897  Quam certum, ut docui, cum prima, qua prius illa
898  Advenere, plaga flexum. Jam finge recentem
899  Duci acies nunc per nostras a Sole meatum;
900  Hunc etiam simili pollentia fila secabunt
901  Flexu; quandoquidem

finges, describier auris
916  Finge etiam coni faciem; guttasque putato
917  Omnes, quae jactant rubeum, educuntque colorem,
918  Apparere super facie illa, et proinde videri
919  Aequali a medio coni axe recedere tracta.
920  Proin et dispositae comparent orbis in arcum,
921  Orbis, quem medium nimirum trajicit illa,
922  Quae

918  Apparere super facie illa, et proinde videri
919  Aequali a medio coni axe recedere tracta.
920  Proin et dispositae comparent orbis in arcum,
921  Orbis, quem medium nimirum trajicit illa,
922  Quae solem atque oculum nectit via, continuata.
923  Sic alios etiam, quotquot sunt, flectere debes,
924  Fleximus ut rubeos, super Iridis ore colores.
925  Haec via,

976  Quamvis uberior, constetque valentior aureus
977  In ditione sua; flaventes inter, et aurei,
978  Et rubei irrepunt; potior flaventibus at vis.
979  Denique qua violae funduntur, fundier illa,
980  Parte minore sui tamen, omnes est opus ora.
981  Languescunt violae proin, pallescuntque per auras;
982  Praeterquam quod lux quoque per se pallida earum est;

fluentes
1154  Per radios igitur fieri tum debet imago,
1155  Parvarumque itidem, ut puncti nigrantis in alba
1156  Signati chartae facie, in regione locare
1157  Quam possis illa, sensus quam, resque reposcunt.
1158  Forsitan at mirum videatur, cur ita rerum
1159  Distincta effigies fieri queat, in sua fila
1160  Cum confracti abeant radii, variosque colores:

puncto, at spatio quod latius extet;
1170  Qui situs amplior est, quo lens patet amplior ipsa.
1171  Praeterea quae sunt diversi fila coloris,
1172  Ut minium, et violam referentia, tardius illa,
1173  Ocyus haec coëunt; quare rubra omnia puncto
1174  Vel si conveniant uno, non ulla profecto
1175  Altera convenient, sed circum sparsa nitebunt.
1176  Jam primum,

1235  Sentiri, medio tantum quae plaga fit orbe.
1236  Et licet ad medium hoc veniant quoque non sua fila,
1237  Ex aliisque cadant diversa fluentia punctis,
1238  Non tamen illa prior turbari possit imago. 1245
1239  At si trans tenebras prospectes undique densas
1240  Clarum lumen, erit, multo ut videatur ob istos
1241  Majus aberrantes radios, mutare figuram

1268  Mutatumque novis inventis, omnia pandam.
1269  Sensimus extemplo jam tum sustollier, atque
1270  Plus quam praepetibus procul ire per aëra pennis.
1271  Panditur illa ingens caeli domus, altaque nobis
1272  Cominus apparet; discedunt moenia mundi;
1273  Inde novi patefacti ignes, novus ignibus ordo:
1274  Inde etiam sensus infra deteximus ipsam

minus, atque animantum tenuia structa.
1277  Quare ades; evolvam miram tibi protinus artem,
1278  Naturae fines quae laxat, et undique pandit.
1279  Neve jube, vel in haec vario, vel in illa morari
1280  Digressu interea, et nugis avertere mentem;
1281  Namque obsunt veris interdum ludicra rebus,
1282  Ingratasque moras objectant ambitioso
1283  Ornatu, cum sit

nostris
1284  Jamdudum musis, genus hoc, assuetaque causis,
1285  Quas doceo; tu proinde leves hic neglige cultus,
1286  Quasque Atalanta vices habuit, nunc cautus omitte.
1287  Illa levi cursu dum pervolat, atque sequentes
1288  Se vicisse procos dum jam putat; ecce volutus
1289  In latus excurrit globus aureus, ?ilicet ardet
1290  Conspectum, fidensque suis legit avia

1292  Tum subito haec citior ventis et fulminis igne
1293  Evasura prior subit: at provolvitur alterum
1294  Ante pedes malum, cum jam jam proxima meta est;
1295  Haud minus illa tamen sectatur capta nitore,
1296  Digrediturque via; metam tenet alter, et ipsa
1297  Interea sine honore sinu mala aurea portans
1298  Sub juga conjugii nequidquam ditior ibit.

1314  Quae supera in speculis ratio est jam prodita nobis.
1315  Hic medius focus est; densatur nam venientes
1316  Si radii, citra focus horum fiat, oportet,
1317  Sin regione illa rarescunt forte, fit ultra.
1318  Punctum hoc, unde fluunt, quo fit vicinius, ille
1319  Jam magis atque magis vitro a frangente recedit,
1320  Donec ea sistat punctum a regione, remotum

1346  Circumducti orbis, post aequo fracta meabunt
1347  Inter se spatio, et focus ille vicarius ibit
1348  Tractu infinito, ut non usquam appareat esse.
1349  Se densantia adhuc magis illa venire putato,
1350  Post quoque densari, quamvis minus, atque videbis
1351  Conduci, tandemque foco se jungere vero.
1352  Atque haec per numeros generatim solvere possit

1375  Exceptos nunc ante tubi convexa refringit
1376  Lens, mittitque, foco proprio ut jungantur; at illi
1377  Agmine densato inter se, lentisque petentes
1378  Alterius loca ficti foci, quae diximus, illa
1379  Franguntur rursus lente; haud conducier exin
1380  Debent, ast aequo distantes ordine ferri,
1381  Ut totidem veluti fasces de lente cavata
1382  Aeque densati

1482  Exhibeant, et paulatim vanescere pergant,
1483  Donec deficiat non certo limite lumen.
1484  Esse sed haec artis, quaecumque est, exorientis
1485  Et fors et ratio debet, ne protinus illa
1486  Pertingat propriae summa ad fastigia laudis;
1487  Praeferat exortu sed multa informia primo,
1488  Quae labente die paulatim perpoliantur:
1489  Quaedam proinde loco

1498  Aequo inter sese stipati a lente propinqua
1499  Erumpunt, subeuntque aditum, quem pupula pandit,
1500  Congesti totidem in fasces, sunt puncta quot illa:
1501  Ast ipsi conventuri erupere vicissim
1502  Fasces, contenduntque sui densarier omnes
1503  In regione foci; qua si regione locetur
1504  Ipsa adaperta acies oculorum,

1503  In regione foci; qua si regione locetur
1504  Ipsa adaperta acies oculorum, una excipit omnes,
1505  Excipit, et partem non parvam corporis haurit.
1506  Margine praeterea certo distinguitur illa
1507  Effigies, si, qua focus est conjunctus uterque,
1508  In regione tubi, et radiis coëuntibus una
1509  Formatur species, orbem tu scilicet aptes,
1510  Inque feras,

1565  Illos dimoto quantumvis jungere tractu,
1566  Effigiemque super tabula, vel parjete longe
1567  Pingere, praesertim nimium si fulgida sit res,
1568  Obsitus et tenebris locus, in quo pingitur illa.
1569  Sic spectare licet claros et noscere vultus
1570  Solis, eoque super maculas numerare repertas,
1571  Mercuriique orbem tranantem cernere subter
1572  Interdum,

1603  Sed jam posse tubis (geminis seu lentibus illi,
1604  Seu sint bis geminis instructi) forte rearis,
1605  Quae tu conspicias, augeri corpora molem
1606  Haud secus in quamvis, ac si tribus illa recedant
1607  Passibus, aut ulnis, inter quae millia multa
1608  Sunt, et quae medium mare vasto interluit aestu:
1609  Nam tantum cum res oculorum in imagine crescat,

1669  Ista tubis augmen ne cum crescentibus aequum
1670  Accipiant; horum multo minus incrementum
1671  Sed sit, uti numeri est, in sese qui repetitus
1672  Evaleat cum mole tubi componier illa:
1673  Sic duplo fiat si rerum major imago,
1674  Majorem prima molem quater esse necesse est,
1675  Aut novies etiam, ter eam si increscere cordi est.
1676  Ipse tubum sed

1704  Moles, fit nostro pariter male commoda ad usus,
1705  Denique nec pro re tractanda movendaque nostra,
1706  Tantum at iners ad rara velut spectacula moles.
1707  Quid Newtonus in his, quid mensa illa inclyta, rebus
1708  Ingeniumque sagax, naturaeque artibus aptum,
1709  Extulerit, si vos scitis, vos dicite Musae,
1710  Ad vestrum nova si delata est machina montem,

1751  Excipiebant ibi tubulus tribus, atque refractos
1752  Sic etiam spectantum oculis mittebat habendos.
1753  Corpora erant auctu distinctaque, claraque magno.
1754  Ut referunt, fuit illa cavi crystallina primo
1755  Materies speculi, vitrumque triforme secundo
1756  Pro speculo fuit, at facies cui recta vicissim
1757  Est gemina, inclinata sed aeque tertia utrique,

1785  Omnia sed nec erant domita his incommoda rebus:
1786  Transversa regione sitûs, fundoque minoris
1787  Adsistens oculus tubuli uno prospiciebat
1788  E latere, atque plaga res inquirebat in illa,
1789  Qua non sunt; igitur non molem dirigere illuc,
1790  Non patulum norant convertere molis hiatum
1791  Extemplo; longa ista mora, et fastidia longa
1792  Lassabant

Praeterea a speculo plus, quam suus ipse, recedit.
1803  Interiori itidem rimae subnectitur alter
1804  At parvus tubus, intus habet qui non nisi binas
1805  Sic positas lentes, minus ut convexa sit illa,
1806  Quae propior speculo, pauloque tumentior altera,
1807  Atque inter sese spatio breviore locantur,
1808  Exquirunt quam quod gemina intervalla focorum.
1809  Jamne

in corpore lunae
1927  Aspicere haud aliter, quam passus mille remotum
1928  Si foret a nobis; fieri tum major imago
1929  Deberet toties, quot millibus edita luna est:
1930  Illa sed a nobis tot milibus edita distat,
1931  In quot pervenies, denos quater, et biscentum
1932  Si numeros repetas numeros per mille; necesse est
1933  Proin speculum toties pupillae prendat id

1993  Aequali visum feriunt, oculoque recluso
1994  Succedunt densi: distincta ita confit imago.
1995  Praeterea adductam tum nobis esse putandum est
1996  Tam prope rem, quam si nudus consisteret illa,
1997  Qua lens in regione, oculus; proin corporis ipsa,
1998  Parva licet frons sit, magnum grandescit in auctum:
1999  Nec tamen hanc si nos oculo intueamur inermi

tranat,
2042  Incidat in clausam tenuem rem, protinus umbra
2043  Hujus adaucta fugit, thalamumque irrumpit in ipsum;
2044  Excipitur nivea si jam super illa papyro,
2045  Corporis efficiet simulacrum grande pusilli,
2046  Tanto grandius id, quanto est distantius; istic
2047  Contemplere suas partes, seorsumque figuras
2048  Omnes

Absona jam videas, informia, scissaque multis
2180  Cuncta viis, neque non huc procurrentia, et illuc,
2181  Denique ni rectum, nil planum, laeve, nec aequum.
2182  Quanto igitur sensus acuas magis, illa profecto
2183  Naturae tanto magis admirere venustis
2184  Compta modis opera, et multam deducta per artem:
2185  Contra quae condunt homines, fateare, necesse est,

urbes,
41  Et qui sint mores, cultusque, et vita, recense;
42  Inspice tum populos alio procul urbe locatos
43  Trans Calpen longe, vastae regionis alumnos,
44  Incultae tamen, illa hominum sylvestria secla
45  Inspice, et a nobis quae sint discrimina, nosce;
46  Et postquam nos more Deorum, more ferarum
47  Degere eos, miserosque nimis, nos esse beatos

tota colorum
85  Quanquam surgit ab hoc ratio, queis corpora fulgent,
86  Et nobis ea cuncta esse hinc fucata putandum.
87  Eductum id claras nunc denique venit in auras
88  Illa mente Viri, qua nil solertius usquam est,
89  Propositumque alte, claraque in luce locatum.
90  Lucis particulae dum frontem ad corporis unam
91  Perveniunt aliae atque aliae sese excipientes,

138   Insistas. Flexus radii quo adstrictior illam
139  Ad faciem fuerit, majora exurgere contra
140  Intervalla opus est, quoque amplior ille, minora.
141  Jam si illa resilit radius de fronte, reditque,
142  Exoriuntur eo tunc intervalla repulsu
143  Non alia, in corpus, quam quae intra exorta fuissent,
144  Si flexu ingressus radius penetrasset eodem.

se frondibus arbor
175  Induit, et viridem ramorum protulit audax
176  Luxuriem, nequeas pubentes cernere fructus,
177  Promissisque novi spem pascere grandibus anni;
178  Omnes illa etenim sub densis occulit umbris.
179  Ac nos inde gradus ad consequa multa feremus.
180  Jamque age, per variae subtiles materiaï
181  Lamellas, radios lucentes transpiciamus.

super excipe lente
195  Disjunctos radios alia, quae scilicet illos
196  Protentos arctet, certoque nitore colores
197  Finiat. Oppositum chartae super incidat aequor
198  Illa, ut funiculi, species, mediumque foramen
199  Parvum ibi sit, per quod filo extet transitus uni,
200  Cui vis cumque uni, nunc huic, nunc scilicet illi,
201  Converso paulum quod vitro immittere possis.

Non transisse, retro verum exsiluisse videbis;
211  Crassior ast et adhuc paulo si lamina constat,
212  Trajiciet rursum in lentem, contraque revertet
213  Rursum, si vel adhuc quoque paulo crassior illa est.
214  Et sic deinde vices mutabit pro ratione
215  Aërio tractus, qui sit tranandus, ut illac
216  Transeat, ast istac nequeat transire, iterumque
217  Transeat, atque

Transeat, atque iterum nequeat transire repulsum.
218  Tum si crassa locis quam lamina constet in illis
219  Omnibus invenias; certa intervalla videbis,
220  Queis transit lux, aut resilit, metirier illa
221  Ut possis facile, et vero cognoscere tractu.
222  Altera post veniant, atque altera fila oculorum
223  Diversa objectae transmissa foramine

transmissa foramine chartae,
224  Diversa agnosces esse intervalla, colori
225  Cuique sua: in filis majora rubentibus esse,
226  In violam filis imitantibus esse minora,
227  Illa tribus numeris, binis haec posse referri:
228  In mediis filis media interponier; ut sint
229  Non alio inter se, quam quo super ordine dixi,
230  Scilicet organicis cum chordis aequipararem.

augetur, rursus remeare necesse est
299  Retrorsum prima a facie, at quod forte duobus
300  Majus, vel minus est, liquidas transcurret in auras,
301  Atque illa oppositam continget parte papyrum;
302  Quod tribus, immerget rursum se; quodque quaternis,
303  Emerget: potes alternans sic ire per omnes
304  Tu numeros, progressa, regressaque fila recensens.

335  Si radii, quae nuper habebant ante repulsum,
336  Et quibus idcirco tum flexibus esse, viasque
337  Revera; sed tum contra bene cuncta profecto,
338  Hoc posito, inter se respondent, illa manere
339  Post regressum eadem nempe intervalla, fuissent
340  Quae filis, alio exterius si e corpore in istos
341  Venissent flexus, proin et

371  Est rubris magis, ut numerus decrescere possit
372  Intervallorum. Revera si super illam
373  Crystallum speculi facias diversa colorum
374  Seorsum decidere, haec modo fila, modo illa, videbis
375  Amplis, quod doceo, discrimen in orbibus istud.
376  Legibus ex istis quanta, et quam pulchra sequantur,
377  Quae cupidus facili venari indagine possis!

449  Sic totam trans congeriem; tu corpora nunquam
450  Ultra quae sita sunt, acie usurpabis acuta,
451  Congeries fit opaca etenim, sensumque retundit.
452  Insertis aliis spatia illa patentia sed si
453  Replere instituas lamellis, vitraque jungas
454  Vitris continua; illa omnis tum vitrea prorsus
455  Congeries subito incipiat

acuta,
451  Congeries fit opaca etenim, sensumque retundit.
452  Insertis aliis spatia illa patentia sed si
453  Replere instituas lamellis, vitraque jungas
454  Vitris continua; illa omnis tum vitrea prorsus
455  Congeries subito incipiat splendescere luce
456  Transmissa, referetque, quid ultra fiat, et extet.
457  Lucis namque

529  Jam quid fiet? erit, filis sors omnibus una
530  Ut sit purpureis, mutata nam vice cuncta
531  Retrorsum redeunt, vicinis fors quoque filis
532  Unum intervallum est istud; proin illa reverti
533  Tum cernes etiam; at fors accidet, aurea fila,
534  Rubraque non unum numerent sibi, sed minus uno
535  Illud sit; quare ulterius

550  Transmittentur, at et contra rubicunda redire, et
551  Purpurea aspicies. Qua crassa est, denique nota
552  Lamina si fuerit, naturaque materiaï,
553  Qua compingitur illa, per has, paulo ante probavi
554  Quas leges, illuc poteris pertingere, fila
555  Ut noscas, quae quotque pares aliosve reposcent
556  Intervallorum numeros, quae proinde habitura

tramite recto;
681  Quare obliquius est multo, et productius intus
682  Lucis iter; quo fiet, uti color alter et alter
683  Tunc oculo obliquato hic, et compareat illic.
684  Sic illa aurarum tenuissima lamina vitris,
685  Ut docui, geminis intersita, non habet unum,
686  Te mutante situs, in eadem parte colorem.
687  Auris insinues sed si pro tenuibus undas

verna virore;
804  Harum sunt quoniam saturi, largique colores;
805  Et cum jam coeptant frondes marcescere, et herbae,
806  Lux in flaventem convertitur illa virorem
807  Multarum, in flavum prorsum, auratumque colorem
808  Multarum, aut rubeum; quin lumine lumen in alterum
809  Itur ab uno, ut succus ab illis evolat humens,

in rubram speciem, at permixta liquore
826  Diverso, ut lotj est, viridem dat cernere formam;
827  Nam perfusa liquor cum corpora solvat acescens,
828  Solvat et attenuet, liquor et contrarius illa
829  Spisset, et adstringat, series si forte secunda
830  Purpuream violae lucem cohiberet, acetum
831  Attenuans partes converteret in rubra lympham
832  Lumina, quae primo

880  Scilicet ob certam, queis constant, particularum,
881  Quae nitidum jactent candorem luminis a se.
882  Nam si fors aliqua ratione hoc accidat, auctu
883  Illae ut mutentur partes, mutabitur illa
884  Tunc etiam species alios induta colores;
885  Quod calybe ignescente vides, et saepe metalli
886  Fusi in supremo faciei cortice, quadam

vacuum, cur frangantur, saliantque, vicesque
1003  Cur redeant illis frangendi, atque exsiliendi.
1004  Congerere exemplo formicae, atque undique multa
1005  Hac cumulare tenus contendimus: utitur illa
1006  Collectis tantum comportatisque; neque ultra
1007  Urget opus, neque de sese rem conficit ullam:
1008  Contra quae solers contexit aranea telas,
1009  Moribus in

viarum,
1109  Nulla fluens ut sit, quae repleat, unda; vel ulla
1110  Si sit, in his undae vacua intervalla viarum
1111  Extent particulis, per quae via libera luci.
1112  Illa vacent vel si non prosus denique, at intra
1113  Ipsa luce magis subtilem pone fluentem
1114  Materiem; immensum subtilem scilicet ipsa
1115  Luce, mora ut brevior sensu sit percipiente

1178  Cur multa in solidas nequeant incurrere partes?
1179  Praeterea bulla in pingui cur ducitur ordo
1180  Multiplex variusque colorum? nonne videtur
1181  Undique frons similis? cur haec jacit, illa colores
1182  Aut hos, aut illos sorbet, vel denique nullos?
1183  Pro crassa varie lamella num quoque constet
1184  Partibus in facie varius situs, atque figura?

1227  Interceptum ullis offensibus, extinctumque
1228  Esse, et pulsatis tumulatum partibus intra.
1229  Proin etiam quae sunt pellucida corpora, luce
1230  Non tamen integra, solidis haud illa putandum est
1231  Partibus officere, et quosdam retinere, sub auras
1232  Ne redeant, radios; sed tum spatia illa necesse est
1233  Inter particulas tranandi corporis extent

Proin etiam quae sunt pellucida corpora, luce
1230  Non tamen integra, solidis haud illa putandum est
1231  Partibus officere, et quosdam retinere, sub auras
1232  Ne redeant, radios; sed tum spatia illa necesse est
1233  Inter particulas tranandi corporis extent
1234  Diversis alienigenis hic rebus et illic
1235  Consita, diversas proin vires esse

circa hanc diffusum concipe porro
1342  Mente globum, vim qui referat, quaecumque sit, omnem,
1343  Atque extendatur, quantum haec extenditur ipsa.
1344  Parte globi plus dimidia dum lumen ab illa
1345  Dimotum est facie, neque vim sentire recentem
1346  Coeptat adhuc; pacto nequeat mutarier ullo,
1347  Dum properat, quoniam vis aequa in corpore eodem est,

1381  Non aliter, modo quam docui; si nempe secundis,
1382  Qua via, motus item concrescat viribus, ipse
1383  Conjunctus socio cum motu, quem modo findens
1384  Disjunxi, mage tum directior ibit, ab illa
1385  Decedens facie, atque introrsum proin via rectis
1386  Finibus accedet: quod fit, cum transit ab auris
1387  Lux densum magis in vitrum, nam frangitur intro,
1388  Sin

aequalibus extent,
1422  Mutenturque illis mutatis ordine quovis.
1423  Ingrediantur id in spatium jam mobilitate
1424  Puncta pari duo, diversas sed euntia in oras:
1425  Illa quidem spatio dein egredientia eodem
1426  Mobilitate nova, non hac tamen impare pergent.
1427  Atque hoc, ni pigeat, fluat ex quo fonte, docebo.
1428  Hinc sua nempe trahit primordia: mobilitatis

1448  Illinc, a medio quantum globus ille tumescens
1449  Excurret puncto, quem lucis finximus ante
1450  Circum particulam fundi, et vestire nitentem.
1451  Nunc cum eadem post egressum par illa supersit
1452  Mobilitatis, agit quae lucem fronte secunda,
1453  Percipies facili pacto, venientis ad axem
1454  Collatis intervallis atque egredientis
1455  Inter se