Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: publicae Your search found 230 occurrences
1 2 3
Occurrences 110-141:110. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] in privatis tantum versari existimaveris rationibus, cum tamen ubi prudentia, ibi et illa locum semper habeat. Deum immortalem! quot actiones publicas politica confectas scimus, quot servatos exercitus, quot dissipatas perduelliones, quot urbes in fide servatas! Atqui haec publicae sunt actiones; nec de nomine tecum certare velim, politica an stratagemate ista confecta dicas; id constat eadem mentis sagacitate inventioneque, qua quis privato conflat odium (quae actio vel secundum te politicae est), eadem, inquam, inventione hosti quoque conflari
111. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] importuni, scissa infelicis consiliarii nomen
habuit, dum "per abrupta" (ut ait Tacitus), "sed nullo reipublicae usu ambitiosa morte
inclaresceret."
112. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] statum reponi possint? Solacii huius magnitudinem sola illa consideratio tantisper diminuit quod videam nostram posterorumque felicitatem sola hac providentia non absolvi, sed eo nobis omni studio conitendum esse ut primum quidem, quidquid illegalitatis in aliquam publicae administrationis partem quandocunque irrepsit, id omne in imminente iam nobis diaeta ita deleatur ut eius nec vestigium quidem severus actionum nostrarum iudex, posteritas, agnoscere possit; dein vero ut constitutione nostra in iisdem comitiis ad omnigenum securitatis
113. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] plane Comitatum a Crisiensi intersecet, quasi iterum erecta alioquin e bonis nobilium confinia regni coordinare eademque seu restringere, seu extendere non pertineret ad potestatem legislativam, aut vero quasi liberum esset potestati executivae sub arbitrario necessitatis publicae nomine possessores e bonis suis erga arbitrariam iterum aestimationem et bonificationem etiam invitos proturbare. Non multo post executiva potestas ad effectum tot tantarumque superinde conditarum regni legum aliquam partium maritimarum particulam incorporavit
114. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] resecaverint, quae vero manca suppleverint; si constitutionis praesidium ad omnem, quae Hungariam incolit, hominum classem extenderint, praesertim vero si in ipsa illa modum, quo contribuens sublevetur, statuerint, sicque in ordinatum compendium missam non modo pro cynosura publicae administrationis, sed et pro basi inauguralium diplomatum stabiliverint: porro, si aut certum et periodicum comitiorum terminum defixerint, aut certe eadem de diaeta in diaetam ita indixerint, ut ad illa repraesentantes nationis absque
115. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] executivae seu immediatis, seu mediatis instrumentis periculum imminebit. Nos ipsos quod attinet, cum vera libertas inter arbitrarium imperium et anarchiam media sit, sicut illud impedire, ita hanc omni ratione vitare debemus. Id ut assequamur, plura certe causae publicae sacrificia nos facere oportebit. In arbitrario enim imperio una civium classis ad honores, alia ad lucrosa officia, ad exemptionem a communibus oneribus alia obrepere solet: vera libertas exigit ut tam beneficia quam onera reipublicae communia sint. In arbitrario
116. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] m.p Vincentius Kalafatich actuarius m.p Praesentatum 22 Iunii 1777. |
mancipare effectui obligatur. Imo nobile harum officium exigit ut salutarem hunc scopum sponte etiam sua procurare omnimode collaborent. Motivum. Si de utilitate oeconomiae publicae tota jam natio persuasa foret, si palam receptum esset quod praecipuum administrationis publicae officium sit hanc promovere: denique si omnes locales Jurisdictiones agnoscerent quod ordinationes ejusmodi irremisso conatu exequendo utilissimum Patriae
sponte etiam sua procurare omnimode collaborent. Motivum. Si de utilitate oeconomiae publicae tota jam natio persuasa foret, si palam receptum esset quod praecipuum administrationis publicae officium sit hanc promovere: denique si omnes locales Jurisdictiones agnoscerent quod ordinationes ejusmodi irremisso conatu exequendo utilissimum Patriae servitium praestent, tunc lex haec certe supervacanea foret. Nunc cum commune adhuc sit apud populum
Quodsi tamen Magistratus vastiorum praesertim Comitatuum aliis agendis ita distineatur, ut objecto huic minus sufficiat, potest Comitatus uni aut pluribus conspicuis commembris suis provinciam hanc ea ratione deferre, ut hi cum titulo Curatorum oeconomiae publicae hujus promotionem, cum dependentia tamen a Comitatu procurent. Motivum. Pro causa non effectuatarum complurium salutarium sane, quas Augusti Maria Theresia et Josephus II ediderant, ejusmodi ordinationum, saepe illud
Jurisdictiones, sub inviatione dirigentis Dicasterii, ad novas etiam hactenus industriae species formari debeat, hoc autem facto, quod societates agrariae suapte emergent: itaque in casu impediti aliis agendis Magistratus per ejusmodi Curatores oeconomiae publicae melius prospici demisse arbitrabatur. § 14. Ne vero per Institutum hoc Cassa publica gravetur, praestandorum in officio hoc servitiorum peculiaris in
comperit Deputatio unam Jurisdictionem consilio aperte declarasse, quod ideo a cultura serici manum retrahat, quia ad illam nulla lege obligatur. Si haec omnia in condignam reflexionem assumantur, facile apparebit quod legislatio, si promotionem oeconomiae publicae efficaciter intendit, disertam quoad modum eam procurandi Jurisdictionibus imponere debeat obligationem. Quod autem hic sit opportunissimus propagandae alicujus culturae modus, et ratio et experientia testatum reddunt. Omnis enim ejusmodi cultura in
cursum oeconomiae practicae absolvat, et obtenta super facto in linea hac profectu testimonia eidem pro commendatione, ad meliora beneficia obtinenda, deserviant. Motivum. Ut scopus perficiendae oeconomiae publicae obtineri possit, summa rei in eo vertitur, ut plebs ad colenda nova etiam producta, modernorum vero meliorem culturam sensim disponantur; id nulla alia via facilius perfici posse, quam si per pastores ipsos in eo manuducantur, pauci illi, qui notitiam
distribuantur. § 45. Nova in tractando utilius aliquo opificio aut manufactura inventa, si talia sunt, quorum manipulatio facile secreta conservari potest, inventori, nisi arcanum suum administrationi publicae aperiat, nullum exclusivum privilegium concedatur. Liberum tamen eidem sit manipulationem ejusmodi, reservato sibi secreto, exercere. Motivum. Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 41. quod fixum
alioquin secreta sua seu ad haeredes transmittere, seu amico alicui, qui illud post fata eorum continuat, communicare soleant. § 46. Quodsi vero inventor secretum suum administrationi publicae communicet, aut si inventum tale per ipsum ejus exercitium se pandere debet, potest eidem, aut suae, si quam inivit, societati exclusivum pro ratione utilitatis quae inde in publicum promanabit privilegium ad aliquot, nunquam tamen ad
utilitatis quae inde in publicum promanabit privilegium ad aliquot, nunquam tamen ad plures quam 15 annos concedi. Motivum. In primo casu meretur favorem publicum, quia per id, quod secretum suum administrationi publicae detegat, jam securum reddit statum, quod utile ejusmodi inventum non intercidet. In secundo casu, debet illi privilegium concedi, quia secus ille omni lucro frustraretur, quod tamen ut ipsi qua inventori assecuretur justum est; ut primum enim manipulationem suam
vero in Hungaria major sit circulantis pecuniae massa, circulationisque celeritas? Ad id autem determinandum nullum datur tutius politicum thermometrum, quam melior aut deterior respectivorum incolarum subsistentia. Cum enim impositiones publicae praeferenter, et durioribus etiam mediis, exigi soleant, si post has depuratas Germanicarum Provinciarum incolis tantum superest ut cum mediocri industria plura vitae commoda sibi possint procurare, Hungariae vero incolis vix tantum remanet ut cum eadem
omnino deposcit. Jam vero id nulla alia, quam quae in textu proposita est, ratione praestari potest. Nec obstat, quod id occasionem maleversandi praebeat in eo, ut contractibus etiam tardius ineundis anteriora data inserantur. Verum id detegere ad partes publicae administrationis pertinebit. § 81. Crudorum materialium eductio ad extra nonnisi tunc aut prohibeatur, aut aequipollente prohibitioni portorio gravetur, dum id ipsarum immediate
posse. § 100. Necessaria in viis non teloniatis pro pontibus ligna adjacentia dominia juxta aequanimem comitatus repartitionem subministrabunt. Motivum. Viae publicae non tantum plebis, sed nobilium etiam usui perinde deserviunt. Cum hi insuper immunitate a teloniis gaudeant, non dubitavit Deputatio quod exiguum hoc bono publico sacrificium ultro facturi sint, praesertim cum usus hic in nonnullis comitatibus alioquin sponte
hoc
coetu singulo mercatori libertas relinquatur alias etiam vecturas penes distinctos
contractus conducendi.
Objicient se quidem effectuationi instituti hujus complures difficultates; sed has
superare non ad legislationis, sed ad administrationis publicae partes pertinebit.
Articulus XXXIII.
admodum minuet, atque notabile provehendo commercio vehiculum praebebit. Verum usus
ejusmodi navium alia via vix unquam inducetur, quam si administratio publica et primum
earum modulum omnium oculis objiciat, et de capacibus eas regendi nautis provideat; si
publicae ejusmodi naves devehendis mercibus privatorum locentur, fundus publicus interea,
donec eas privato fortasse alicui vendere intersit, suum adminus interusurium certe
habebit.
Ut exemplum hoc in privatos efficacius operetur, illud 100 aureorum proemium
enim eum juvabit talem navim construere, si idoneis navarchis destituatur; hos autem sibi
procurare privato non ita pronum est. Publicum faciliorem habet aut eos e conducendis
tyronibus formandi, aut si id non succedat, exteros etiam accersendi rationem. Itaque
publicae illae naves quodpiam veluti nautarum seminarium constituere deberent, et ideo non
interesset eas tamdiu vendere, donec haec navigandi ratio in naves etiam privatorum
sufficienter propagetur.
Jam quidem Augusta Maria Theresia, ut provocato loco
Motiva.
Legislatio commercium haud secus promovere potest, quam si impedimenta,
quae eidem obstant, removeat, et idonea eidem adminicula subministret. De
extrinsecis ejus impedimentis, quae in oeconomiae publicae,
opificiorum, manufacturarum, viarum,
navigationis, et vectigalis defectibus consistunt, removendis,
Deputatio suam in superioribus opinionem jam depromsit. Intrinseca
aliquo articulo comparationem, seu etiam a
vicinae, quae in iisdem plane circumstantiis versatur, jurisdictionis exemplo pretium
alicujus ejusmodi articuli exaggeratum esse ostendatur.
Cum tamen ipsa haec criteria fallere possint, interest ut jurisdictiones publicae omnes
alias diminuendi talis pretii politicas vias antea experiantur, quam ad limitationem
descendant. Ita si pistores panis, lanii bubulae pretium plus justo augeant, juvat
experiri, an non per admissam omnibus emacillandi et panem vendendi facultatem
Europae situatione pecunia pro nervo gerendarum rerum jure
optimo reputatur, cum non tantum bella ingentibus sumtibus gerantur, sed et omnium, quae
utilia sunt, publicorum institutorum introductio magnam pecuniae vim requirat. Et ideo
omnis prosperitatis publicae studiosa legislatio commercium exportationis
prae importatione fovet; illi omnes, quos in potestate habet, favores
largitur; importationem ad solos necessitatis et primae
commoditatis Articulos, quoad fieri
constituatur, erit perpetua inter commerciales et alias eventuales
necessitates lucta. Quando, et qua parte una alteri cedere debeat, aut per
legislationem de casu ad casum definiri, aut mero administrationis
publicae arbitrio committi deberet. Primum utilissimis et urgentibus hydraulicis
operibus moram saepius injiceret, quia legislatio, quae in singulo casu controversiam
ejusmodi decidat, non semper in promtu est; alterum variis de causis vix expedire videtur.
Quod
autem instituti hujus theoria paucis nota sit, id eam
continuo producet suspicionem, quod schedae hae non habeant sufficientem securitatem; rumore
autem hoc sensim propagato accurrent plerique omnes earum possessores illarumque
permutationem efflagitabunt. Si cassae publicae iis redimendis pares sint et eas reipsa
exsolvant, perdet status omnem utilissimi alias instituti utilitatem. Si aut cassae publicae
non sufficiant, aut secus legislatio earum redemtionem interdicat, schedae aut omnem, aut
maximam valoris sui partem uno ictu
rumore
autem hoc sensim propagato accurrent plerique omnes earum possessores illarumque
permutationem efflagitabunt. Si cassae publicae iis redimendis pares sint et eas reipsa
exsolvant, perdet status omnem utilissimi alias instituti utilitatem. Si aut cassae publicae
non sufficiant, aut secus legislatio earum redemtionem interdicat, schedae aut omnem, aut
maximam valoris sui partem uno ictu amittent, atque ita legislatio involabit in sacrum
jus proprietatis, quia multi schedarum possessores gravia damna
denominationem possideat, respiciens cassam publicam
quotta facile determinari poterit. Quoad beneficia vero collationis privatarum
familiarum, haec post mortem primi a publicatione legis hujus possessoris,
integrum erit administrationi publicae conscribi curare, exindeque cessuram pro fundo
publico quottam determinare.
Ad §-phum 2-dum. Quoad inventos thesauros usus quidem, ut jam
diximus, pro Principe militat. Cum tamen ille
largiamur denique tam fidelem sumtuum erectionis et conservationis canalis, uti et
telonialium proventuum administrationem, ut investiendum capitale larga interusuria
producat; si omnia haec admittamus, adhuc projectum hoc non pro fundo erigendae cassae
publicae, sed pro plano conflandae utilis commercialis societatis
haberi potest.
Jam primum omnia haec, aut complura ex iis, aliter atque supponimus evenire possunt, et
tunc projectum hoc ne realem quidem utilitatem producet; stabiliendus
oblatum; cum
enim capitalia a 5 pro 100 facile elocentur, si alicui nonnisi 1 1/2 pro 100 solvatur, idem
est, ac si ille 30 tantum florenos a 5 pro 100 elocasset, residuos vero 70 florenos
donasset. Hoc autem stante, cur deberet administratio cassae publicae talium etiam
capitalium, quae sibi nullum lucrum proferunt, manipulatione gravari, et vel hoc nomine
sumtuosior effici? Expediret itaque statuere non ut quartam, sed ut septem quartae decimas
proventuum suorum nobiles ad fundum publicum conferant, et tunc
efficeret. Quodsi autem ad siccas perceptionis et
erogationis rubricas reducatur, e mutuo id tantum in eam realis emolumenti
redundare potest, quanto minus ac usuale sit, interusurium dependit; sicut e
converso, qui cassae publicae erga minus, quam sit usuale, interusurium pecunias credit, in
re ipsa totam illam summae partem, pro qua nihil ex usuali interusurio
obtingit, cassae huic donat.
Sed etsi purum in septem unius quartae
130. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
131. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
132. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
133. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
134. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
135. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
136. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
137. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
138. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
139. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
140. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
141. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Bibliographia locorum inventorum
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].
1 2 3
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.