Your search found 1164 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 401-500:

erat, magna omnium admiratione redditum. Nefas enim Turcae putant in fiscum uel iniuste illata inde unquam perinde ac Deo dicata efferre, aut in alium usum quam in rem principis, seu publicam uertere: tantum plane Turcis inest, ut alio loco diximus, siue publicae utilitatis studium, siue erga reges gentis uitio adulatio. Sunt enim fere omnes, qui praesertim in aula Turcarum regis degunt, aut serui aut libertine conditionis, quorum proprium est assentari, atque in gratiam dominorum omnia et loqui et facere. Dum haec Salomon agit, literę e Syria ad eum afferuntur

agri diuisio, eiectis ueteribus colonis, parum purgata esset; cum insulani, alienae cladis exemplum, metumque, qui non uanus esse uidebatur, in suam defensionem contulissent. Itaque, licet Rhacusanorum studium et fides erga regem omnibus satis nota essent; cupiditas tamen alieni agri causam eorum euertit. Nempe Rhacusani non modo imperium insularum quaerebant, sed etiam priuatas possessiones, prauo consilio inito, sibi uendicare conabantur,

Dauid percussit Idumeos. Idumei interpretantur ruffi, rubei, terreni, sanguinei; ruffi iracundos significant, rubei inuidia inflamatos,38 terreni eos qui terrenarum rerum curis implicati nihil de cęlestibus cogitant, sanguinei crudeles, quos nulla mouet erga proximos pietas. Tales Idumeos iustus iudex in malo perseuerantes damnat. VIIII.

Dauid Miphibosetum Ionathę filium bonis paternis donat, et mensę suę participem facit et Sibam seruum cum filiis terram eius colere iubet.

Dauidem senectute frigentem Abisach, Sunamitis puella, suis amplexibus calefacit. Abisach interpretatur patris mei incensum uel patris mei holocaustum. Abisacham hanc Mariam uirginem matrem esse existimo, cuius precibus Christus Dominus, nobis iratus, placatur et amore erga genus humanum magis incalescit. Ipsa patris incensum est, dum orat, iuxta illud: Oratio mea sicut incensum in conspectu tuo. Ipsa patris est holocaustum, dum sua erga peccatores pietate accensa, Deum etiam patrem illis placat, ut uindictam differat et penitentiam

Mariam uirginem matrem esse existimo, cuius precibus Christus Dominus, nobis iratus, placatur et amore erga genus humanum magis incalescit. Ipsa patris incensum est, dum orat, iuxta illud: Oratio mea sicut incensum in conspectu tuo. Ipsa patris est holocaustum, dum sua erga peccatores pietate accensa, Deum etiam patrem illis placat, ut uindictam differat et penitentiam expectet peccatorum. Dauid non cognouisse eam dicitur, quia uirgo peperit et uirgo post partum permansit. XIIII.

Postremo Adonias, Dauidis

comes etc. Serenissime, illustrissimi reverendissimique principes, domini mei observandissimi. Grato recolentes animo vestra erga nos, immo erga christianam rempublicam, merita magni illa quidem momenti immensas et immortales celsitudinibus vestris ex imo pectore gratias agimus piis necessariis auxiliis; quae iussu et auctoritate vestra superioribus diebus ad nos missa communem

Serenissime, illustrissimi reverendissimique principes, domini mei observandissimi. Grato recolentes animo vestra erga nos, immo erga christianam rempublicam, merita magni illa quidem momenti immensas et immortales celsitudinibus vestris ex imo pectore gratias agimus piis necessariis auxiliis; quae iussu et auctoritate vestra superioribus diebus ad nos missa communem sacrosancte

velim, non possum. Hic siquidem iam quicquid attuli mecum argenti pro sumptibus quotidianis erogavi, expendi, pignori dedi. Nec hucusque me hic continere potuissem, nisi me serenissimus princeps Ferdinandus aliquibus sumptibus adiuvisset. Nec satis scio quibus erga miseros Croatos verbis, quibus modis, qua consolatione uti debeam, quum me sine certo auxilio rediisse viderint. Quae cum ita sint, excellentissimas celsitudines vestras humillime rogo dignentur mihi quodcunque dare

Cogitanti mihi, praestantissime Petre Luchare, hinc admirabille desiderium Francisci Iuliani, uiri sane tum in litteris eminentissimi, tum in moribus continentissimi, erga laudatissimam uitam ac probatissimos mores Marci Maruli nostri dignoscendos, illinc uero promptitudinem animi tui erga Iulianum obsequiosissimam, uisum fuit non absurde uobis ambobus uno tempore eodemque liberalitatis officio moremgerere, Maruli parentibus ac amicis satisfacere, posteros

hinc admirabille desiderium Francisci Iuliani, uiri sane tum in litteris eminentissimi, tum in moribus continentissimi, erga laudatissimam uitam ac probatissimos mores Marci Maruli nostri dignoscendos, illinc uero promptitudinem animi tui erga Iulianum obsequiosissimam, uisum fuit non absurde uobis ambobus uno tempore eodemque liberalitatis officio moremgerere, Maruli parentibus ac amicis satisfacere, posteros quoque pro uirili mea munificentius demereri. Marulianam igitur uitam, quam diucius a me efflagitaueras, licet breuissimo

de Histria. (48) ac Philippi Bergomatis Supple. cro. lib. IX. (49) necnon et quorundam aliorum, ut peritissimum a nobis auferre suisque connumerare diuum possint Hieronymum, Histriam Italiae esse prouinciam astruentium erga nos aemulationem, cum situ ac moribus et sermone Histria ab Italis distinguatur omnesque circum adiacentes populi Histria Italiae intimiores, ut Tergestini Tergestini ac Goricienses Goricienses. et quidam alii, passim non

incendio ad preces summi Antistitis Leonis (ut Paulus Diaconus prodit) Pau. Diaco. lib. XV. (97) in Vrbe abstinens Siciliam Vrbemque ac plaerasque Italiae ciuitates diripuit et uastauit. Quod, quaeso te, maius apertiusque aemulationis auctorum erga aduersarios testimonium afferri cupis, quam a tanto uiro unum eundemque populum imbellem et ignauum dici et tamen ueritate urgente fortissimos et natura pugnacissimos magnaque bellandi consuetudine ualde probatos uiros eadem tempestate paribus copiis ab eodem populo frequenter superatos fuisse

ad insulam Chepel animi causa secesserat, illic maiestatem suam et serenissimam dominam meam, reginam conveni. Benigne ab eis exceptus quibus cum mandata Vestre Sanctitatis exposuissem, gratissimo animo omnia audivere, presertim Vestre erga se Sanctitatis tantum ac tam paternum amorem et de rebus huius regni curam. De oratoribus ad caesaream maiestatem mittendis et de quibusdam aliis rebus nondum responsum habui. Postquam habuero, Vestram Sanctitatem faciam de rebus

13.583  Nam quid ei ad mentam dictam de nomine Minthae?
13.584  Quidue satum stomacho forsan praebere cuminum?
13.585  Atque halitu grato beneolentis semen anethi.
13.586  En quae lecta metunt, grauia illa et magna relinquunt.
13.587  Scilicet erga homines animo tam deside rectum
13.588  Iudicium, nec non pietatis iura, fidemque.
13.589  Prima necesse fuit fieri haec, nec omittier illa.
13.590  Haec manus orba ducum, culicis quae uiscera pennis
13.591  Denudat, pando sed deuorat ore Camellum.

Insuper asueti sunt ibidem Clissÿ aliquot teneri equites, prout omnia hec Vestre Sanctitatis nunctius vidit latiusque ecclesie scribere potuit. Praeterea, quod annis elapsis Maiestas Regia, dominus meus gratiosus parvam erga me provisionem fecit nec salaria debita mihi dedit, Maiestas Regia hoc anno pene nullam de salario meo fecit mihi provisionem et cum ab amicis 19 solicitus scisitassem, relatum habui, quod Regia Maiestas habet in

hoc regnum regi consuevit: cancellariatus et the saurariatus – nam de palatinatu nunc nihil loquor. Cancellarium habet Vestra Sanctitas illum, quem voluit, si nulla alia re, certe integritate et fide tam erga Se, quam erga regem et regnum nemini cedentem, id, quod ego de eo constantissime polliceor. Sed cancellarius, qualiscumque et quantuscumque sit, nihil est sine thesaurario, ut rerum quarumcumque maxime publicarum et regnorum

regi consuevit: cancellariatus et the saurariatus – nam de palatinatu nunc nihil loquor. Cancellarium habet Vestra Sanctitas illum, quem voluit, si nulla alia re, certe integritate et fide tam erga Se, quam erga regem et regnum nemini cedentem, id, quod ego de eo constantissime polliceor. Sed cancellarius, qualiscumque et quantuscumque sit, nihil est sine thesaurario, ut rerum quarumcumque maxime publicarum et regnorum administratio sine

pro frugalitate iniqua interpraetatione appellat: Marius, quum istuc spes omnes suorum honorum uel potius Tyrannidis coniecisset, perstilenti rabie primum ad meam statuam et Bocchi regis amicissimi populo romano summa erga me inuidia, ingratitudine uero in tantum regem inaudita penitus euertendam se accinxit. Quod ei flagitium si ex animi sententia successisset, extemplo maiorum monumentis exitium gladiatoria ferocitate intendisset. Quid

iamque neque cibus pro uoluptate, nec iter pro auctoritate, neque bella pro iudicio suscipiantur: quum te putas maxime uiuere, praeceps ad mortem concitatissime raptaris. Quid commemorem Alexandri Pheręi miseram erga suum corpus diligentiam? Quid infęlix et abominantum regis Massinissę custodia suae uitae commentum recenseam? quorsum attinet solitudines Mithridatis et anthidota referre partim a tua memoria remota, partim hoc tempore

dicat, cur uiatorem occiderit? Olim Gallos propemodum iusta ira pertraxit ad urbem: Nam legatus Romanus contra ius gentium in acie pugnauerat. Isti latrones nihil causantur aliud, quam pecuniam non esse datam, quam flagitarunt. Non igitur tentata urbs est, quia Gallis et Venetis esset alieno animo erga Caesarem, quia Gallis et Venetis esset aequior. Nihil in gratiam Caroli susceptum est. Auaritia et amplissimae praedae spes perpulerunt, ut transgressi Apenninum, maximis itineribus summa celeritate confectis ad urbem properarint. Nec dierum aliquot inedia, nec hostis a

eiuscemodi negocia quibus ipse delectari posses. Nam occupari te nugis dumtaxat et inanitate verborum qui distringeris muneribus publicis dementis est. Gaudeo quod illustris comes a Salmis profert nomen suum strenue castellis rebellium expugnandis patientia et fide erga principem singulari, cui me etiam atque etiam commendes rogo. Haberem ad te mittere polipos et gelatos pisces ad mensem Februarium: proinde indica quo et ad quem mittere debeam. Vale feliciter una cum optima tua coniuge atque nepote, Pernessithio et

tantae gratiae ac benignitatis, qua me indignum et immeritum sua est maiestas prosequuta, et supra omnes non solum aequales meos, sed me longo superiores sua authoritate euexerat. Pro quo suae maiestatis in me tanto beneficio volo, donec viuam, suae maiestatis erga me gratiam omnibus, quibus potero modis quaerere. Et utinam tam longo terrarum spatio non defungeremini a nobis, non potuissem profecto huc etiam usque mihi temperare, quin suam maiestatem reuerenter adiissem. Sed si Dominus Deus pacem dederit, ut spero, et plane

partem suam sequentes, qui multo plures sunt adversariis, Sanctitatem Vestram curam de eorum salute gerere et se paterno amore a Vestra Sanctitate prosequi, sicut a predecessoribus Vestre Sanctitatis olim prosequebantur et ipsi viceversa erga Vestram Sanctitatem et sedem apostolicam hii essent, qui fuerunt. Nunc hic per donacionem maiestatis regie domini mei libere possidetur archiepiscopatus Colocensis, in ea parte in qua non est destructus per Turchas, episcopatus

ac libencius, quod vehementissime cuperem hunc pontificatum Vestre Sanctitatis non solum ab omnibus huiusmodi controversiis videre vacuum, sed rebus eciam omnibus aliis pacatissimum et florentissimum ob privatam meam et incredibilem erga Vestram Sanctitatem affectionem et observanciam. De pace inter hos principes nihil nunc aliud habeo, quam quod is ipse dominus nuncius referet aut domini Casalii. Poterit de hiis, que scribo, Vestra Sanctitas et a domino Paulo

litteris meis sine alia appellatione Maiestatis Tuae statim sermonem occipio. Namque animi mei affectus is est, ut quam maxima fieri potest pietate Maiestatem Tuam obseruem, sed inanibus uerbis cartas occupare deuito. Quicquid id ergo est, boni consulat Sacra Maiestas Tua et me pietate erga eam obstinatissima teneto. Cęterum in hanc sententiam litteras ad regem Francorum Imperatoremque, fratrem Maiestatis Tuae, scribo, quarum copiam hic adiunxi. Porro litterę cum praesentibus annexę sunt, ut Maiestas Tua perferri mandet, quo diriguntur, si futurum sperat, ut quid prodessent.

salutem Charissime Domine et frater, salutem plurimam et commendationem! Tamdiu nec tu quicquam ad me scribis nec ego ad te; licet et ego te ut fratrem amem, et eundem affectum in te esse erga me non dubitem. Statum rerum nostrarum aperte intelligis. Tamdiu tractata est pax Viennae, ut huc nunc sit translata. Hic, speramus, bonum exitum habebit. Quod Deus concedere dignetur, bonorum omnium largitor, fortuna caesaris et

pluribus item perspecta, testataque redderentur. Quae et si in singulos nobis priuatos peragenda, quasi necessitate quadam huius sapientissimi Rhetoris sententia impendent, maiore quidem ratione me hoc tempore in hoc consessu uestro prestantissimi patres hoc officii genere erga uos omnes uti debere, operepretium existimaui ut, a quibus me abscentem non mediocriter exornatum esse sciam, in primo hoc congressu aliquid gratiae reposuisse perspiceretis. Et quum in ea re plurima mihi sese offerunt, in quibus celebrandis oratio nostra immorari optima ratione posset, dum

authoritate pollere, aditum ad illum, facileque colloquium omni tempore, non observatis momentis, secum habere, ac desideriorum compotem ab ipso semper discedere scio. Quare saepius ad te scribere et secretarum rerum mearum curam confidentius inducor commendare, cujus amorem ac benevolentiam erga me, saepenumero perspectam habui. Rogo itaque, fac me quamprimum certiorem, si intelligere potuisti: num avunculus meus moram hanc meam Albensem ferat iniquo animo, quo tempestive consilium capiam, et indignationem ejus evitem. Ea enim si a me abest, abest omne malum; si

in oppido Kesmark, vehementer ipsi mihi et gavisus et gratulatus sum, quod superesses et certe valeres, utererisque tanti viri contubernio ac patrocinio, statimque pro mea in te benevolentia scribendum mihi ad te esse duxi, ut saltem mutuis litteris colloqueremur et una essemus. Habes jam animum erga te meum, habes et voluntatem. Restat, ut te soler, si solandus es, quum et homo sis et humani a te nihil alienum putem. Casus itaque tuos, Tranquille charissime, fer, ut soles, forti animo, virtute tua te sustentes, nec fortunae succumbas, quae natura ipsa debilibus, et iis, quibus infra nihil

omnibus negotiis consilium celeritatemque maturrimam, ubi usuvenerit, pro mediocritate mea soleo commendare, si paulo constantior et minus praeceps esset, studeretque parsimoniae, neque ex novis rebus, quas Aloisius Gritti moliebatur in Hungaria, spes suas dum festinat assequi, ingratitudine sese erga Joannem regem infecisset. Nova nulla scribo, quum ipse melius scias, si quae sunt. Sunt autem veteres ignes et incendia, novi vero luctus et angustiae ac mala universa, quae jam inde a clade Mohachiense nobis minitantur, utinam non opprimant.

tuae, idque, ut ingenue de me polliceri non dubitem, ita de te sperare facile inducor. Venio ad Joannem Hontherum virum doctum et clarissimum, de quo nuper plura coram, ac de eo quid scribam? Mihi certe si vel de ipsa fama charissimus est et optatissimus, Deus bone, quantus meae erga eum dilectioni cumulus accederet, si de facie cognoscerem? Dici profecto vix potest, quam valde amicum me, familiaremque esse cupiam. Sed tu illi meo nomine salutem dices, maximeque efficies, ut me quam maxime diligat, etiam atque etiam rogo;

nostrae, quae in otio, si vera est, esse non debet, et postquam praesente consuetudine frui nequimus, nihil superfluum, neque ab amicitia nostra alienum faciemus, si majore blandientium verborum copia voluntates nostras confirmabimus. Hoc tu certe proximis litteris tuis, tum amoris tum fidei erga me tuae plenis, egregie praestitisti, hoc ipse quoque nunc his meis exhibeo, reddoque benevolentiae erga te meae, perpetuo duraturae firmissimum pignus, et clarissimum testimonium. Ubi autem mones, ne de observantia in me tua in dubium veniam, facis tu quidem amice et ex humanitate, facileque

nihil superfluum, neque ab amicitia nostra alienum faciemus, si majore blandientium verborum copia voluntates nostras confirmabimus. Hoc tu certe proximis litteris tuis, tum amoris tum fidei erga me tuae plenis, egregie praestitisti, hoc ipse quoque nunc his meis exhibeo, reddoque benevolentiae erga te meae, perpetuo duraturae firmissimum pignus, et clarissimum testimonium. Ubi autem mones, ne de observantia in me tua in dubium veniam, facis tu quidem amice et ex humanitate, facileque abs te quanti fio, et quam vehementer me amas, perspicio, verum scito, nunquam meum cor ejusmodi

per principem mihi, nec per avunculum meum, communem praesulem datur. Quare si ullo alio tempore quampiam rem gratam in me contulisti, hanc profecto longe gratissimam conferes, si aurum, ut dicunt, urburarum mearum ad festum divi Michaelis per te accipiam. Quod si praestiteris, omnes veri amoris erga me tui numeros explebis, et amicitiam nostram mutuam immortalem facies, meque magis tuum reddes imposterum, quam sim meus. Vale. Albae Juliae Transsylvanae X. kal. Julii

hominem majore potuisses, quod ego nullis antea nec officiis nec meritis apud te promerueram. Verum omni amore atque obsequio, si quod a me in tanti viri ac praesulis usum abire possit, statui eundem sempiterne prosequi, et jussis ejus semper praesto esse, accedente huic scintillulae devotionis erga te meae ingenti igne laudum et magna vi praeconiorum, quae de virtutibus tuis Erasmus Gierlachonschy meus necessarius non raro, sed semper, nec apud me solum, sed apud omnes, quibuscum optimi quique nominari cupiunt, libens ac sedulo excitat et diligenter enumerat. Id itaque

ad amicos meos charissimos eo longiores dare litteras, quo rariores, nostra hujus temporis nova largius perscripta accipe, quae quidem non existimo nova esse, quum jam inde a conciliata Turcae amicitia semper nobis et timenda et exspectanda fuere. Solimanum imperatorem Turcarum omnino irati animi erga nos esse, non dubiis argumentis percipimus, nec alia causa est, quam quod in mutuam concordiam principum christianorum proxime factam, Joannem quoque regem nostrum ivisse, et sanctissimae eorum unitati nomen dedisse, cumque Romanorum rege Ferdinando pacem composuisse intelligat. Quare potiri

mihi acciderit, eam voluntate Dei concedi mihi non dubito. Itaque nec prosperis exultandum nec adversis dejici debere judico. Omnia nempe humana fragilia sunt et caduca mutationibusque obnoxia. Rogo ut integram benevolentiam erga me serves et bene vale ac fortunam reverenter habe. Haec pluribus verbis debui rescribere nisi temporis angustia fuissem prohibitus. In Naghfalw V. non Octobris

Ea me humanitate superioribus diebus Cracoviae complexus es, eo favore ornasti, tantam etiam liberalitatis apud te copiam et praesenti fecisti et absenti obtulisti, ut nihil est quod a te expetere non audeam meque consequenturum non confidam, tam multa mihi de integritate ac tua erga me benevolentia persuaserim. Is itaque Marinus Caboga Ragusinus, meus necessarius, ac mihi quum natione tum consuetudine ipsa pene a primis annis junctus, veniens nunc in Hungariam, ad me, vetere necessitudine nostra fretus, recta concessit. Eum ut germanum fratrem accepi et amanter habui.

optatum intelligam, vix crederes, quantum doloris suffero, quantum molestiarum ac moeroris devoro. Neque mireris; quandoquidem, ut ommittam, quam obsequens, quam morigera in omnibus mihi semper extitit; tantam eius fidem, tantum erga me amorem sum expertus, quantum nullius hominis alterius amicae a nativitate mea. Juva igitur eam opera, studio, re atque industria tua, et utrumque nostrum salvum reddes, altero conservato.

occurrebant, oratio redderetur obscurior, implerenturque volumina. Proinde rem perstrinxi quam breuissime, luce tamen verborum addita: vt cum res intelligi primo aspectu possit, tum ne lector verbositate fastidium contrahat. Hanc tibi disputatiunculam mitto atque dedico, cum pro tuo singulari erga me amore, tum propter meam summam in te obseruantiam. Scio enim (quo candore es) etsi non fuero assequutus, quod optabam, meum tamen conatum esse probaturum, nec parum videbitur in tantis obscuritatibus probabilia dixisse. Nolim autem quempiam offendi, si quid in hoc libello nobis exciderit

nec tibi defuisse iudicium atque virtutem, sed fortunam, quae fere probis omnibus aduersatur, aethernis suscaeptis contentionibus aduersus probitatem: tamen mihi concaedi postulo, si nunc magnis quibusdam rationibus vna in re sentire tecum prohibear, nec propterea velim credas immutatam esse meam erga te voluntatem, aut quicquam tibi de meo iudicio decidisse. Non sum inquam adeo ambitiosus, vt offendar, si quisquam praesertim vir optimus atque amicissimus, in quo albo te collocaui, diuersus eat a mea sententia: fieri enim potest, vt integra amicitia, nonnunquam

AD ILLVSTRISSIMVM, ET MAGNIFICVM DOMINVM, STANISLAVM COMITEM DE GORCA, PALATINVM POSNANIENSEM ET COMITEM Iacobi Gorscii, in Tranquillum Andronicum Praefatio Paraenetica. Voluntas nusquam, occasio semper, Illustrissime Comes, studii mei, erga Illustrissimam Magnificentiam vestram demonstrandi mihi defuit. Nam et Illustrissimae Magnificentiae vestrae ea amplitudo est; ut opera me ulla in re opus non habeat: et rerum mearum privatarum ea est ratio; ut nunquam adhuc usus venerit; ut aut opera, aut patrocinio Illustrissimae

autem omnes debent, quam caedem, quam vastitatem, quam immanitatem, huic regno animo volutet; non potest non videre. Cui furori suo, ut occurratur, et praesidia contra eius impetm contrahantur, Illustrissima Magnificentia vestra, pro suo et prosapiae suae clarissimae, ac potentissimae officio, et erga Rempublicam amore, id negocium suscipere, totis viribus in eam rem imcumbere debet; ne hosti, inermes et omni praesidio nudi tradamur. Sunt tibi opes amplissimae: est authoritas, et tua virtute insigni, et maiorum tuorum in hoc regnum difficillimis temporibus, maximis meritis comparata; qua

voluntas non defuerit. Quae ne desit, et maiorum tuorum magnis rebus gestis gloria quaesita, et animi tui magnitudo, et amor patriae communisque libertatis nostrae, efficiet. Ad quam rem te Illustrissime Comes pluribus hortari nolo, ne videar perpetuae voluntati tuae, et amori tuo haereditario erga patriam diffidere. Non defueris nobis, non defueris patriae, non communi saluti, et regni dignitati. Ut autem Illustrissime Comes, haec quae a te postulamus praesidia, Reipublicae et regno universo facilius invenias et firmius constituas, et adversus hostem, et re, et consilio regnum

cupiant, persuadet. His artibus prosapia tua amplissima, Comes Illustrissime tantum splendorem, qui oculos nostros perstringit, sibi peperit: hanc tantam gloriam vestram, et opes amplissimae, et authoritas summa consecuta. Hanc laudem equestris ordo propriam sibi semper esse voluit: atque ut fide erga suos reges; ita rei militaris gloria princeps aliarum gentium esse contendit, atque ut haereditatem a maioribus sibi traditam retinuit. Quod decus gentis nostrae viresque invictas regni, nihil aliud praeter odia, discordias, atque dissensiones intestinas, praeterquam domestica mala illa, de

Atque equidem, si fuerint ulla unquam tempora, cum hoc tantum decus, reique militaris gloriam, Polonia, et tueri et augere facultatem habuerit; nunc vel maxime ea potestas illi datur. Nihil enim tam arduum incidere potest; quod hoc Rege Stephano, quem singulari Dei Bonitate, et erga nos amore, tuaque Illustrissime Comes cura, et tuo beneficio habemus, regno praesidente, et ad clavem eius sedente, non saperetur, nihil est quod non speretur. Nihil enim in Rege Stephano desideratur, quod vel regno legibus gubernando, vel hosti armis frangendo necessarium fuerit. Est ingenium

illis plantae pedum in multos sulcos cultro rescinduntur, et rescissis sal inspergitur: quibusdam furca ingens ferrea, cum ferro collari inseritur, quam dies noctesque in longum tempus gestant. DE GRAECORVM ET Armeniorum pietate erga captiuos. MOrtis poena et confiscatio omnium bonorum illis infligitur, qui captiuorum fugam instituunt. Tamen non cessant Armeni et Graeci captiuos Christianos apud se occultare, et deformatos suo cultu deducere ad naues Venetas, uel

formicis. Dicunt enim aeque gratum esse Deo, offerri eleemosymam tam brutis egentibus quam hominibus, cum ob amorem Dei offertur. Multos uidi, qui auiculas reclusas, data pecunia ualoris auicolae, euolare iusserint, alios panem piscibus in flumen proijcere amore Dei, dicentes se pro tali pietate erga egentes mercedem amplissimam a Deo consecuturos. DE TVRCARVM DE MILITIA Cap. II. HAbent omnes unum Regem qui illorum uocabulo HVNCHER OTHMANLARDAN SAHI TSVLTAN TSVLEIMAN, modernus ita appellatur

omnes in te honorando et venerando mirifice consentiunt. Imo ipse Carolus Ro. Imperator tanti te habet, eaque veneratione et charitate amplectitur, vt te suum vicarium locumque tenentem in Comitijs ordinum Imperij in Germania fecerit. Iam igitur cum et ego deuotionem animi mei erga tuam amplitudinem declarare vellem, nihil habebam nisi istud Turcicum vaticinium quod offerrem: quod tametsi nugatius et vanius est, quam vt tuae magnitudini inscribi debeat, tuae tamen humanitatis benignitate fretus, id ausus sum facere. Cum enim coelum post tot luminaria stellarum, etiam

eiusque illustrissimo filio, unde quotidianę necessitates istarum Maiestatum sublevarentur, deferre voluerunt. In qua ecclesia teste ipso fratre Augustino praeter preposituram nihil est, quod possideam. Rogo igitur ipsam pro mea erga Dominationem Vestram Reverendissimam observantia singulari, velit non aliter de me cogitare, quam homines graves et prudentes de bonis et religionis Christianę studiosis cogitare solent, testimonioque bonorum magis credere, quam

pręter unum Bodoniensem, episcopum suffraganeum Varadiensem, hominem et aetate et annis ita confectum, ut diu omnino vivere non possit, habeamus in toto hoc regno neminem, Dominationem Vestram Reverendissimam rogo, velit pro sua erga hoc regnum et religionem Christianam affectione interposita auctoritate sua hoc a Sanctissimo Domino Nostro impetrare, ut ista novorum suffraganeorum consecratio propter summam inopiam regni, qua ob ingentem tributi solutionem

quondam principis domini Joannis regis, quem ego summa fide parique studio et diligentia memor accepturum benefficiorum educandum suscepi, ope omnium principum Christianorum ita sit destitutus, ut nemo sit, qui hunc recipiat pioque erga eum amore moveatur, Dominationem Vestram Reverendissimam rogo, velit causam huius infantis pueri apud Sanctissimum Dominum Nostrum ita tuendam suscipere, ut cura Sanctissimi Domini Nostri comendationeque Dominationis Vestre

aut spe adipiscendi alicuius munusculi, canonicatus, praepositurae, episcopatus, regiunculae, tituli aut honoris, Antichristum adorant et summo studio in id incumbunt, ut Christum quam longissime ex Germania pellant? Hos, inquam, peruelim saltem haec Turcicae erga Christum lenitatis exempla perpendere ac, si possibile est, agnoscere, quam horribile hoc crimen sit, quod ipsi Christiani domini non tam hospitales erga Christum eiusque discipulos esse uelint, ut sunt imanissimi illi barbari, imo quod etiam uagientem Christum in stabulo, cui se alioqui ipsi

adorant et summo studio in id incumbunt, ut Christum quam longissime ex Germania pellant? Hos, inquam, peruelim saltem haec Turcicae erga Christum lenitatis exempla perpendere ac, si possibile est, agnoscere, quam horribile hoc crimen sit, quod ipsi Christiani domini non tam hospitales erga Christum eiusque discipulos esse uelint, ut sunt imanissimi illi barbari, imo quod etiam uagientem Christum in stabulo, cui se alioqui ipsi toti dedicauerunt, ferre non uelint eumque inde extrudere summo studio conantur, cum crudelissimi Turcae et ferunt apud se Christum et eum gladio suorum

erant sicut ficus pessimae. Non igitur hoc ago per hoc scriptum ut ullam seditionem moueam, sed ut tum pios exemplo isto diuinae praesentiae in conseruanda religione ad spem, patientiam et inuocationem excitem, tum ut Christianos istos, ut sane adhuc uocantur, dominos hisce Turcicae erga Christum lenitatis et hospitalitatis exemplis nonnihil moueam, ut aliquanto mitius et lenius deinceps contra Christum eiusque ministros furant, quam hactenus fecerunt. PIO AC DOCTO VIRO

Qua inclementia non utuntur victoriarum initiis, sed post ubi longius protulerint finium pomeria, et jam adepta bene constituerint. Expendant haec, qui Turcarum sceptra expetunt, et iis clementiam erga genus nostrum inesse credunt. Ducti autem sunt hoc fuco et Graeci, et Mysi, et Thraces, et reliqui quique prius subacti. Nunc jam ad nos quoque translata eorum potentia, reliquos omnes protrivere. Sed redeo. Trajecto amne Morava,

quam qui inibi sedes habent, ob iniquitatem praesentium ipsorum et rebellium violentias, quorum vicinia etiam probos ne ad improbitatem cogat, timendum est, et providendum, ne his necessitatibus obnoxii simus. Ad reliqua sua erga me officia, hoc etiam cumulatissimum accedet. De rebus aliis nihil occurrit, nisi ut Magnificum dominum Stephanum Dobo habeat apud Suam Maiestatem commendatum.

in diaeta per totum mensem Januarii, ex solita diligentia dignetur ad nos de prospera sua valetudine semel et iterum litteras dare, antequam longius recedat. Ipse autem juvenis Dominus Joannes Bassanus in suis ad parentem litteris miro modo se de benignitate dominationis vestrae reverendissimae erga se laudavit ita quod et pater et omnes cives et amici nostri jubilentur, et Deum pro incolumitate sua exorent, laudant, extollunt, venerantur. Ex Sibenico, die 27. Decembris 1558. Michael

a Persis, cum illi rerum potirentur, Hierosolymis abducti, partim a patre regis Ptolemaeo cognomento Lagi capti fuerant, ultra centum millia, ad preces Aristeae liberat: iusto precio iis a quibus captivi detinebantur, liberaliter persoluto. Eleazarus iaque regis erga Deum pietate, et gentem Iudaicam beneficentia perspecta, ex singulis duodecim tribubus sex seniores cum pellibus, in quibus Lex literis aureis lingua Iudaeorum praescripta erat, ad eam transferendam dimittit. Iis itaque Alexandriam appulsis, rex

honore constitutos, qui tecum hac de re agant, et afferant tibi secum et in templum primitias nostrae dedicationis, et ad sacra aliosque usus pecuniae talenta centum. Si autem et tu ad nos scripseris de quibus placuerit, rem et nobis gratam, et amicitia tua erga nos dignum facies. nam nos statim effecta curabimus, de quibus nos voluntatem tuam cognoverimus. Vale. Ad hanc epistolam Eleazarus haec benigne rescripsit. Eleazarus summus

Arsinoe soror tua: liberi etiam bene, et, ut cupimus, habeant: valemus autem et nos. Accepta epistola tua, valde gavisi sumus, ob institutum et consilium tuum tam praeclarum: ac congregatae universae multitudini praelegimus, ut cognoscerent tuam erga nostrum Deum piam voluntatem. Dona missa Eleazaro quibus monstravimus etiam phialas, quas aureas viginti, et argenteas triginta misisti: crateras item quinque, et mensam super quam fierent oblationes, et sacra peragerentur: tum

angi animo ob istam rem. Compertum enim habere, Regem, cum virtutis studio et amore excellat, huius praecipue curam habere, ut ubicunque locorum celebretur aliquis doctrina et prudentia prę aliis excellens, eum ad se accersat. Ptol. regis erga doctos homines observantia nam et hoc ipsum dicere, et recte: Quod si habeat apud se iustos et moderatos viros, habeat secum regni sui maximum praesidium et munimentum: eo quod illi libere et intrepide consulant, ad communem utilitatem illorum

rei communiter omnibus civibus utilis. Nam ut quis bene vivat, hoc situm esse in observantia et diligenti custodia legum: hoc vero acquiri et absolvi multo magis ex auditione, quam lectione. Ex horum ergo, et similium commemoratione, satis declarabat animi sui erga illos viros affectum. Nunc pauca quaedam ex illis quae ipse nobis interrogantibus explicuit, dignum fuerit commemorare, praesertim cum existimemus multis videri, nonnulla in lege temere comprehensa: ut illa quae de cibo et potu,

disseruimus, ad ostendendum hoc tibi, omnia in legibus nostris esse statura ad iusticiam: neque quicquam temere aut severius et durius esse ordinatum et propositum, sed ut per totam vitam et in actionibus omnibus exerceremus et usurparemus iusticiam erga omnes homines, et Dei gubernantis omnia nunquam oblivisceremur. Ita ergo, et quae de cibis, et quae de bestiis sunt tradita, omnia spectant eo, ut iusticia excolatur, et hominum societas et conversatio sit iusta. Mihi itaque videbatur

et mitius, illos etiam de sua improbitate detrudes, et perduces ad poenitentiam eius. Hoc collaudato, proximum interrogabat: 2 QUOMODO quodque instituat et agat? Ille respondit: Ita ipsum singula recte acturum, si quod iustum est erga omnes conservet, ex eo quod statuat omnem cogitationem suam Deo notam esse: et in primis, si cum timore Dei actiones suas inchoet, in nulla earum interruptum et parum commodum processum habiturum. Hoc etiam admodum benigne

ipsorum: quos autem non vult participes fieri suorum votorum, illis aut per insomnia, aut factis et actionibus ipsis ostendit, ipsorum vota esse noxia: neque eos vel pro ipsorum delictis, vel pro suae potentiae magnitudine affligit, sed aequitate erga illos utitur. Et hunc suis laudibus prosecutus, interrogabat eum qui sequebatur: 5 QUOMODO in rebus bellicis posset esse invictus? Ille dixit: Si neque in multitudine, neque in potentia et viribus fiduciam tuam collocaveris:

dives permanere posset? Tum, qui interrogatus erat, paululum moratus, dixit: Si nihil praeter regni dignitatem et per luxum egeris, sique sumptus nullos in inania et inutilia impenderis: tuos vero subditos studueris beneficiis tuis perducere in benevolentiam erga te. Nam Deus est summe beneficus, et omnium bonorum causa: quem imitari oportet. Collaudato hoc, Rex alterum interrogabat: 12 QUOMODO veritatem diligere et colere posset? Ille respondit: Si primum statueris,

conversis oculis in sequentem, dixit ad eum: 13 QUAE esset doctrina, et qui fructus sapientiae? Ille respondit: Quemadmodum tu mala quidem recusas habere, bonis vero omnibus abundare cupis, sapienter egeris, si similiter affectum te erga subditos et delinquentes exhibueris, honestos vero et probos viros humanius et animo aequiori monueris. Nam Deus etiam in sua administratione omnes homines aequitate prosequitur. Collaudato hoc, ad sequentem dixit: 14 QUA

invocandus erit. Hoc cum approbatione excepto, proximum interrogabat: 25 APUD quos conveniret gloriose et honorifice se genere? Ille dixit: Alii omnes putant hoc faciendum esse apud illos, qui amice erga nos sunt affecti: ego autem existimo hanc honorificam venditationem cum gratia civilis moderationis usurpandam coram illis, qui in contrariis gloriam et laudem quaerunt, ut hoc modo illos etiam traducamus ad id quod conveniat, et prosit illis. Sed Deus erit

vivere et mori domi: apud peregrinos vero, reputet egentes quidem contemni, divites vero male audire, tanquam ob turpitudinem aliquam exulent. Verum tu, Rex, si perges benefice tractare omnes, quemadmodum hoc diligenter facis, Deo contribuente tibi erga omnes tam benignam voluntatem, habeberis amator patriae. Hoc audito, ex eo qui sequebatur quaerebat: 43 QUOMODO quis cum uxore posset commode et consentienter in coniugio degere? Ille dixit: Hoc quidem certum est,

quae eveniunt in vita, nec de gradu moveri impetu ullius cupiditatis: sed perpensis incommodis quae ex cupiditatibus existant, pro tempore omnia agere, ut conveniat cum animi moderatione. Sed ut horum curam habere possimus, Deus erit colendus. Erga hunc etiam approbatione declarata, ad proximum dixit: 48 QUOMODO apud peregrinos posset nancisci hospitales et faciles ad se excipiendum? Dixit ille: Si te erga omnes ęqualem exhibueris, aut etiam inferiorem magis quam superiorem erga illos

Sed ut horum curam habere possimus, Deus erit colendus. Erga hunc etiam approbatione declarata, ad proximum dixit: 48 QUOMODO apud peregrinos posset nancisci hospitales et faciles ad se excipiendum? Dixit ille: Si te erga omnes ęqualem exhibueris, aut etiam inferiorem magis quam superiorem erga illos apud quos peregrineris. Nam primum Deus ipse in universum, quod se humiliat, acceptat ex sua natura. Deinde etiam homines ipsi demissos humanitate prosequuntur.

Erga hunc etiam approbatione declarata, ad proximum dixit: 48 QUOMODO apud peregrinos posset nancisci hospitales et faciles ad se excipiendum? Dixit ille: Si te erga omnes ęqualem exhibueris, aut etiam inferiorem magis quam superiorem erga illos apud quos peregrineris. Nam primum Deus ipse in universum, quod se humiliat, acceptat ex sua natura. Deinde etiam homines ipsi demissos humanitate prosequuntur. Suffragatus huic, alium interrogabat: 49

si cogitaverit, Deum deprimere superbos, et exaltare humiles. Commendato eo, sequentem interrogabat: 52 QUIBUS sit utendum consiliariis? Illis, inquit ille, qui in multis sunt exercitati negociis, et qui sinceram erga te conservant benevolentiam, quique eisdem tecum praediti sunt moribus: sed horum cognitio contingit dignis, ex illustratione divina. Collaudato et eo, sequentem interrogabat: 53 QUAE possessio esset regi in primis

cogitationes graves. Hoc confirmato, sequentem interrogabat: 60 QUID conservet gratiam et honorem? Ille dixit: Virtus, quę bona peragit opera, et quod viciosum est abolet. quemadmodum tu hoc donum nactus divinum, erga omnes conservas et usurpas perfectam virtutis probitatem. Hoc etiam libenter audito, undecimum, eo quod illorum duo supra Septuaginta essent, interrogabat: 61 QUOMODO etiam in bello gerendo posset esse animo

beneficentia prosequeris. Fassus eum bene respondisse, alium interrogabat: 67 QUEM hominem conveniat prosequi admiratione? Ille dixit: Eum qui cum gloria, opibus et potentia abunde sit exornatus, interim tamen animo aequali sit erga omnes. quemadmodum tu Rex, dignus es admiratione, qui dignitate, opibus et potentia excellens, hoc facis, Deo tibi huius rei curam iniiciente. Hoc quoque comprobato, ad proximum dixit: 68 IN quibus rebus reges

bibliotheca 4. eiusdem circa decus et splendorem ambitio 28. de Antigono victoria 55 Ptolemaei Philadelphi de Iudaeis captivis liberandis, et lege D. ex Hebraica lingua in Graecam vertenda consilium 7. 8. inde. Ptol. epistola ad Eleaz. Pont. Hierosol. 14. eiusdem erga doctrina et prudentia excellentes viros observantia 41 Ptolemaei Philadelphi laus 67. liberalitas 8. 14. 16. 97. eiusdem edictum de liberatione Iudaeorum 9. dona ad Eleaz. Pontif. missa 14.17 Ptol. salutatio interpretibus facta 54

ad dominationem vestram reverendissimam, nondum tamen totaliter secum deliberavit. Joannes Bassanus, qui isthic degit penes dominationem vestram reverendissimam, huc ad parentem suum dominum Petrum dedit litteras, quibus extollit miris praeconiis favorem et gratiam ejus erga se, quando ipse pater in dies non cessat paria referre in utrumque nostrum, et licet antea quoque nos amaverit, tamen nunc singulari officio et veneratione colit, adeo ut nuper, cum nescio quid agelli emere voluissem, nec aes suppeteret, ultro obtulit de suo se mutuaturum florenos 100. De

ἡγούμεθα γὰρ τό τε θεῖον δόξῃ τἀνθρώπειόν τε σαφῶς διὰ παντὸς ἀπὸ φύσεως ἀναγκαίως, οὗ ἂν κρατῇ, ἄρχειν. Hoc est: Quod igitur ad benevolentiam erga deos attinet, neutiquam existimamus nos aliis inferiores esse. nihil enim extra humanum institutum, vel quod spectat ad opinionem de diis, vel quod ad voluntatem erga nos ipsos, aut sentimus, aut agimus. Nam, quod ad numina pertinet, de illis, quod

ἂν κρατῇ, ἄρχειν. Hoc est: Quod igitur ad benevolentiam erga deos attinet, neutiquam existimamus nos aliis inferiores esse. nihil enim extra humanum institutum, vel quod spectat ad opinionem de diis, vel quod ad voluntatem erga nos ipsos, aut sentimus, aut agimus. Nam, quod ad numina pertinet, de illis, quod opinione receptum est, sentimus de hominibus autem ita naturae necessitate comparatum, ut haud dubie is semper victo dominetur, qui vicerit . Horum quidem

Ad Reverendissimum dominum Antonium Verantium Archiepiscopum Strigoniensem Tranquillus Andronicus. (19. Octobris 1569; ed. Wenzel 10, 1, pp. 3--11) Non possum oblivisci tuae benevolentiae quam saepe perspexi erga me singularem, sed tunc evidentius sese exeruit quum Viennae proxima aestate legens quoddam meum epigramma de malis reipublicae me fideliter et amanter admonuisti ne pergerem immodicus esse in deplorandis nostris temporibus, quoniam

institutoque vivendi celebres, quibuscum utiliter quotidie disceptes atque statuas, quae pertinere videantur non solum ad rationes tuae domus constituendas, degendaeque totius vitae, sed etiam ad ornamenta reipublicae. Interim ego ea erga te fide, quam semper perspexisti sinceram et singularem, profero de scrinio meorum amicorum sacerdotem Xistum nostri generis et sanguinis, Jadra oriundum; virum aetate maturum, et in sacris litteris exercitatum, multaque experientia

praeditum, excultumque studiis doctrinarum. Sed certe, ut iustis rationibus tibi persuadeam, ne differas ceteris praetermissis accingere te ad decus et famam nominis tui sempiternam. Non autem vereor, quod hanc meam erga te voluntatem, senis inquam hominis, et veterani amici, tuique cupidissimi, (qua mansuetudine es supra ceteros mortales), et moleste ferres, utpote qui non tam prudentiam in amicis requiras, quam voluntatem metiaris. In altero

id fieri posse existimaverant verum illud etiam oportere, imo in eo totius rei, rite perficiendae colophonem pendere, ut terrestri, eoque validissimo aggrediatur exercitu. Sed haec de his sufficiant, qua vero erga omnes pietate, munificentiaque fuerit, non solum Hungariae, sed et aliis provinciis cognitum fuit. Omnes suscipiebat, omnibus largiebatur, omnium animos sua liberalitate etiam invidorum perstringebat. Nec quicquam minus, quam pecuniae studebat. Nec solum minorum, sed et aequalium, et principum

et episcopatu, et eorum in consiliis consessu non erubuit aperte profiteri Statilius; malle se loco suo cedere quam iisdem in subselliis secum eum sedentem conspicere, signum certe non parvae iracundiae, quae tamen omnia magno semper animo Antonius pertulit, majoremque erga se omnium gratiam, benevolentiamque aquirebat. Sed nec ad exteras ejus fortunas parum haec animi firmitas momenti contulit; cum enim clarorum virorum felicibus successibus, invidiam aemulorum, et temporum vicissitudines plerumque se opponere soleant, tamen scite sua mansvetudine

librum reverenter dedicare ac offerre volui, quod tanto favore ac sumptu omnis generis bonas literas, studiaque, et praesertim synceriorem Theologiam foves ac promoves, quanto (absit veritatis verbis invidia) hoc tempore nullus alius. In quo etiam eo nomine tanto magis iste tuus plane heroicus erga studia animus zelusque pietatis cernitur, quod etiam exteros, eruditionis ac pietatis fama celebres, accersis, fovesque, non habita odii ac furoris persecutorum ulla ratione. Inter quos sane fuit non ita dudum etiam popularis meus Petrus P. Vergerius p. m. qui non tantum episcopalem mitram,

Mem. Significat crebro metam, a qua aliquid incipit, sive â tempore, sive a loco, re aut persona. ut, A diebus, a mense aut a tempore: id est, pest eam diem, tempus aut mensem Esaiae 18. A populo terribili ex quo ipse et ultra. Verum quod significet me tam tendendo deorsum, citra, versus aut erga nos, seu idem quod De, non est dubium: eoque nec pluribus exemplis opus habet. Videtur autem nonnunquam idem valere quod Ante, seu metam sursum versus aut ultra tendendo: ut cum Septuaginta ac Vulgata verterunt in Psal. 110, mischechar, Ante auroram seu luciferum genuite. Sic

non studio occultandi et clam habendi fecit: sed quod ita forte accidit, et occasione sese obtulit, ut de illis rebus clam aut privatim in alicuius aedibus, solitudine aut itinere sermo inciderit. 1. Corinth. 14 dicit Paulus, occulta cordis manifesta fieri per prophetiam: ubi non intelligenda erga alios homines, sed tantum erga ipsummet peccatorem seu incredulum, ac erga eius conscientiam. Cum enim antea peccatores aliqui, dormiente conscientia, suam malitiam ac iram Dei ignorarent, nunc illo lumine verbi aut prophetiae illuminantur, ut melius sua mala cernant, et exactius ea ponderent:

fecit: sed quod ita forte accidit, et occasione sese obtulit, ut de illis rebus clam aut privatim in alicuius aedibus, solitudine aut itinere sermo inciderit. 1. Corinth. 14 dicit Paulus, occulta cordis manifesta fieri per prophetiam: ubi non intelligenda erga alios homines, sed tantum erga ipsummet peccatorem seu incredulum, ac erga eius conscientiam. Cum enim antea peccatores aliqui, dormiente conscientia, suam malitiam ac iram Dei ignorarent, nunc illo lumine verbi aut prophetiae illuminantur, ut melius sua mala cernant, et exactius ea ponderent: simul etiam somnolenta

occasione sese obtulit, ut de illis rebus clam aut privatim in alicuius aedibus, solitudine aut itinere sermo inciderit. 1. Corinth. 14 dicit Paulus, occulta cordis manifesta fieri per prophetiam: ubi non intelligenda erga alios homines, sed tantum erga ipsummet peccatorem seu incredulum, ac erga eius conscientiam. Cum enim antea peccatores aliqui, dormiente conscientia, suam malitiam ac iram Dei ignorarent, nunc illo lumine verbi aut prophetiae illuminantur, ut melius sua mala cernant, et exactius ea ponderent: simul etiam somnolenta conscientia illo penetrantissimo gladio icta

referuntur, eique tanquam imputantur seu adscribuntur, tanquam ab eo accepta, aut in eum absumpta, eive data vel danda, sive ab eo revera dependente data receptave sint, sive ab alio nomine ipsius: sive ex misericordia, et condonando acceptumque ferendo, quod revera acceptum non est: sive ipso se erga alium pro te ad tale onus obligando, ac in se recipiendo, tuumque perinde magnum debitum alteri creditori, cui tu debeas compensando, aut saltem promittendo. ACCEPTATIO, seu Acceptilatio iuridica vocatur, ut ipsi exponunt, imaginaria solutio, cum debitor interrogat creditorem,

quoque talis solutionis aut acceptilationis dicitur Quitantia, quasi quietantia, aut quietatio. praestat enim debitori quietem ab omni molestatione debiti et creditoris. Pulchre consonant huic vocabulo quietantiae, D. Pauli verba: Iustificati aut absoluti fide, pacem aut Quietem habemus erga Deum, aut cum Deo, per CHRISTUM, per quem etiam fide aditum habemus in gratiam hanc acceptilationis, aut iustificationis. Verbum Imputare, de quo suo loco postea dicetur plenius, cum de re bona dicitur, aut in meliorem partem accipitur, omnino videtur quasi e regione Acceptationi aut

ACEDIA, ἀκήδεια, quasi dicas incuriositas, negligentia. Sic vocaverunt olim Theologi istud detestandum fastidium verbi Dei, verae pietatis, et omnis rectae actionis: cum homines perinde nauseant ad verbum Dei, ad beneficia et donum Dei, omneque studium erga Deum, ac olim Iudaei nauseabant ad caeleste Manna, et Aegyptias ollas appetebant. Gregorius in Homiliis eam sic describit: Acedia est, de virtutum laudabili exercitio utriusque hominis languida deiectio. Bernhardus vero in Epist. ita: Acedia est animi quidam languor, cum legere non libet,

curuo et flexuoso ac sinuoso ingressu incedentis: aut sicut Poetae Amorem caecum, instabilem, volatilem et iuvenem puerum, qui mutetur in horas, faciunt. Hic etiam illud observandum est, non dici in Proverbiis incertam esse viam viri cum Alma, adolescentula, aut virgine: sed in Alma, id est, amor erga Almam aut virginem. Ex hisce omnibus liquido patet, rectissime in Isa. per ALMAM, virginem exponi, quae sit conceptura et paritura verum Emanuelem Meschiam, qui et persona et officio est Deus nobiscum: id est, cum ipse per se est revera Deus nobiscum habitans, ac carnem gestans, tum etiam

uxorem: sive ab effectu, quod sontem mulierem amarissime cruciabant, ac excarnificabant. Amarum non raro diciturid, quod est noxium, ut supra diximus de ultimis aut exitu adulterii. Et Ier. 2 dicitur, Scies quod malum et amarum sit, reliquisse te Deum. In hoc sensu vetantur viri esse amari erga uxores, Coloss. 3, Sic et Iacob 3, zelus amarus, pro hostili ponitur. Amaritudo amarissima, Isaiae 38 ponitur pro dolore animi acerbissimo. Amaritudo, absynthium, et fel, aliquando etiam pro impietate, et veluti quadam hostilitate erga Deum et homines ponitur. Sic os impiorum dicitur

te Deum. In hoc sensu vetantur viri esse amari erga uxores, Coloss. 3, Sic et Iacob 3, zelus amarus, pro hostili ponitur. Amaritudo amarissima, Isaiae 38 ponitur pro dolore animi acerbissimo. Amaritudo, absynthium, et fel, aliquando etiam pro impietate, et veluti quadam hostilitate erga Deum et homines ponitur. Sic os impiorum dicitur plenum maledicentia et amaritudine, Psal. 12, et Rom. 13. Sic Deut. 29 dicitur, Ne forte sit in vobis radix germinans fel et absynthium: id est, impia doctrina, quae et Deo est acerba, et hominibus perniciosa. Similis phrasis

accidit. Hinc Dies antiqui pro priscis temporibus. ut, Postea habitabitur secundum dies antiquos, Ier. 46 Mich. 7. Mal. 3. pro, sicut olim, sicut priscis temporibus. Sic dicitur, A diebus antiquis, Isaiae 23. Antiqua misericordia Dei: pro, prima benevolentia, favor et beneficentia erga nos. Psal. 89, Ubinam sunt misericordiae tuae antiquae Domine, quas iurasti in veritate? id est, veteres promissiones misericordiae, favoris ac beneficentiae. Antiquorum desolationes erigent Is. 6. pro, priscas ruinas, olimque dirutas civitates instaurabunt. Ab antiquo

Et Psal. 51, David se aspergi hysopo petit, quo super nivem dealbetur. 1. Petr. 1. et Hebr. 10. dicimur sanguine Christi aspersi: id est purificati cordibus a conscientia mala. Similis phrasis est et Hebraeorum 12. Fiebant etiam aspersiones sanguinis in sacrificando, erga tabernaculum et altare. Praeterea in foederis cum Deo sanctione, aspergebatur populus sanguine. Lagana, et alia quoque farinacea, oleo aspergebantur, cum Deo offerebantur. Conspersio, nimium Hebraice est versum 1. Corinth. 9, cum ibi sit proprie

Isai. 6. Obtura aures eorum, ne audiant. Aurem perforare servo subula moris fuit, si noluit liber fieri anno septimo. Exodi 21 Deut. 15. quo indicatum est, eum valde obedientem esse debere, et quasi prorsus servilem conditionem suscipere. Sic et Christus de sua perfectissima obedientia erga patrem, Psal. 40. Sacrificium et oblationem noluisti, aurem perfodisti mihi. Quo indicatur patrem nobis obedientia Christi placatum esse. Loqui in alicuius auribus, Ieremiae 26, et, Esse in alicuius auribus, notae loquutiones sunt. Auditum est in auribus Ecclesiae Actorum

gratias ei age pro omnibus beneficiis eius. Idem est quod D. Virgo dicit, Magnificat anima mea Dominum: id est, celebro et magnum praedico eum ex animo. Huius significati plurimus omnino est in Scripturis usus, cum dicimur benedicere Domino: aut cum legimus, benedictus Dominus. Sic et ab hominibus erga homines, aliquando pro laudare accipitur: ut Psal. 62, Ore suo benedixerunt, corde autem maledixerunt. Item, seductores seducunt per benedictiones, Rom. 16. Sic mittuntur legati ad Davidem, qui benedicant et laudent eum, quod prospere pugnaverit contra Hadadezer. 2. Sam. 8.

Bibliographia locorum inventorum

Marulić, Marko (1450-1524) [1522], Tropologica Dauidiadis expositio, versio electronica (), Verborum 5871, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - expositio] [word count] [marulmartrop].

Frankapan, Bernardin (1453-1529) [1522], Bernardini de Frangepanibus comitis Segniae, Vegliae, Modrusiique etc. Oratio pro Croatia Nürenbergae in Senatu Principum Germaniae habita XIII. Cal. Decemb. An. Ch. M.D.XXII, versio electronica (, Nürnberg), Verborum 2137, Ed. Violeta Moretti [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio] [word count] [frankapanboratiocroatia].

Božićević Natalis, Frano (1469-1562) [1524], Vita Marci Maruli Spalatensis per Franciscum Natalem conciuem suum composita, versio electronica (), Verborum 1777, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - vita] [word count] [natalisfvitamaruli].

Pribojević, Vinko (mortuus post a. 1532) [1525], Oratio de origine successibusque Slauorum, versio electronica (, Hvar), verborum 14680, Ed. Veljko Gortan [genre: prosa oratio - oratio; poesis - epigramma; poesis - carmen] [word count] [pribojevvor].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1525], Stephanus Brodericus secretarius regius Clementi papae VII, versio electronica (, Budim), Verborum 387, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15250913].

Bunić, Jakov; Cortonus de Vtino Minorita, Bernardinus; Petrus Galatinus; Colonna Galatino, Pietro (1469-1534; m. post 1539.) [1526], De vita et gestis Christi, versio electronica (), 10155 versus; verborum 68245, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [bunicjvgc].

Kružić, Petar (m. 1537) [1526], Petrus Crusich capitaneus Segniae Clementi papae VII, versio electronica (, Senj), Verborum 555, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [kruzicpepist15260130].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1526], Stephanus Brodericus electus episcopus Sirmiensis, cancellarius Clementi papae VII, versio electronica (, Budim), Verborum 653, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15260317].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1527], Dialogus Sylla, versio electronica. (), Verborum 15372, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfsylla].

Štafilić, Ivan; Ioannes Staphileus (1472-1528) [1528], Oratio ad Rotae auditores excidii Vrbis Romae, sub annum Christi 1527. causas continens (, Roma), 4294 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - oratio] [word count] [stafilicioratioroma].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1532], Epistolae ad Thomam Nadasdinum, versio electronica (, Venecija; Beč; Beč; Beč; Venecija; Venecija; Venecija; Trogir; Rab; Sarvar; Venecija; Trogir; Bakar; Sarvar; Trogir; Sarvar; Trogir; Venecija; Trogir), Verborum 5603 (pro tem), Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepistnadasd].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1533], Stephanus Brodericus Episcopus Sirmiensis Nicolao Olao, versio electronica. (, Požun), Verborum 484, Ed. Arnold Ipolyi [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15330308].

Frankapan, Franjo (m. 1543) [1533], Franciscus de Frangepanibus Clementi papae VII, versio electronica (, Budim), Verborum 805, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [frankapanfepist15330705].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1533], Stephanus Brodericus episcopus Sirmiensis Clementi papae VII, versio electronica (, Budim), Verborum 427, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15331210].

Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], Epistulae ad principes, versio electronica (, Dubrovnik), , 1867 verborum, Ed. Vlado Rezar [genre: prosa - epistula] [word count] [benesadepistulae].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1536], S. Brodericus Episcopus Quinqueecclesiensis Nicolao Olao suo, versio electronica. (, Napulj), Verborum 163, Ed. Arnold Ipolyi [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15360226].

Petrović, Nikola (1486-01-15 – 1568-04-16) [1538], Oratio salutatoria ad Rhagusinum senatum cum primum se ad illorum Vrbem contulit, versio electronica (), 984 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - oratio] [word count] [petrovnorrhag].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1538], Epistulae anni 1538, versio electronica (), Verborum 4332, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist1538].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1538], Franciscus Andronicus Tranquillus Antonio Wrancio, versio electronica (, Naghfalw (Siklósnagyfalu – Baranya megyei, Nuşfalău)), Verborum 354, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15381003].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1539], Petro de Gamratis episcopo Cracoviensi, versio electronica (, Buda), Verborum 300, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist15391220].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1540], Epistulae anni 1540, versio electronica (), Verborum 996, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist1538].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1544], Dialogus philosophandumne sit, versio electronica. (), Verborum 8149, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfphilos].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1545], Ad optimates Polonos admonitio, versio electronica (, Cracovia; Polonia), Verborum 8436, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfpolonos].

Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], De Afflictione, Tam Captivorum Quam Etiam Sub Turcae tributo viventium Christianorum : cum figuris res clarè exprimentibus ; Similiter de Ritu, deque Caeremoniis domi, militiaeque ab ea gente usurpatis ; Additis nonnullis lectu dignis, linguarum Sclavonicae & Turcicae, cum interpretatione Latina, libellus (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbafflictio].

Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], Prognoma, sive Praesagium Mehemetanorum : primùm de Christianorum calamitatibus, deinde de suae gentis interitu, ex Persica lingua in Latinum sermonem conversum. (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbprognoma].

Utješenović-Martinuzzi, Juraj (1482-1551) [1547], Frater Georgius episcopus Varadiensis cardinali Alessandro Farnese, versio electronica (, Varadin), Verborum 897, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [utjesenovicjepist15470207].

Vlačić Ilirik, Matija; Zigerius, Emerik (1520-1575) [1549], Epistola cuiusdam pii concionatoris, ex Turcia, ad M. Illy. missa, qualis nam status Euangelii et Ecclesiarum sub Turco sit indicans, cum Praefatione Illyrici (1549), versio electronica (, Tolna; Magdeburg), Verborum 1772, Ed. Stanko Andrić [genre: prosa oratio - epistola; poesis - epigramma] [word count] [zigeriuseepist].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1553], Iter Buda Hadrianopolim, versio electronica (), Verborum 10368, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - itinerarium; prosa oratio - diarium] [word count] [vrancicaiter].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1557], Casimiro nepoti suo salutem, versio electronica (, Vienna), Verborum 440, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist15571224].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 1499, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15581227].

Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1559], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 651, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15590209].

Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1569], Ad Reverendissimum dominum Antonium Verantium Archiepiscopum Strigoniensem, versio electronica (, Posonii), Verborum 1794, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15691019].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1570], Reverendissimo et observandissimo d. Domino meo Antonio Verantio Archiepiscopo Strigoniensi etc. in Hungaria, versio electronica (, Tragurii), Verborum 1755, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15700202].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1571], Ad Archiepiscopum Strigoniensem Antonium Verantium, versio electronica (, Posonii), Verborum 901, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15710630].

Vrančić, Faust (1551-1617) [1575], Vita Antonii Werantii, versio electronica (), 51 versus, verborum 606, Ed. Martinus Georgius Kovachich [genre: prosa oratio - vita] [word count] [vrancicfvitaant].

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report