Your search found 3641 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 565-806:

alacresque, ne lassescerent, magis animarem, alios uero etiam redderem cautiores, ne, tametsi boni sanctique sint, facile de se popularibus auris credant. Quam enim periculosa sit humilibus Christi seruis mortalium laudatio, tunc plane intelligent, cum relatu legerint non aliam ob causam quosdam reliquisse monasteria uastasque penetrasse solitudines annosque plurimos feris tantum peruias habitasse terras. Tu igitur, cuius nutu cuncta reguntur

quam seculi honoribus perfrui. Omitto nunc alios huius ordinis uiros, non quia in contemnendis rebus minus constantes fuerint, sed quia et ante apostolatum humiles inopesque extitisse apparet, stulta tunc et infirma Deo eligente, ut sapientia fortiaque confunderet. Quanuis uerissimum sit eos quoque non minus multa reliquisse, qui sibi nihil reseruauerint. Hinc est, quod tamen piscatoriam nauim et, quę resarciebant, retia

domo hęres ex asse futurus manere. Illi enim proficiscentes paruulo inter ęquales in foro ludenti dixere: Niuarde frater, nunc te solum totius summa respicit patrimonii. Nos nanque ius omne tibi cedentes Christum sequimur. Tunc ipse: Cęlum uos ergo possidebitis, inquit, ego terram? Nihilque moratus post eos adiit monasterium, ut potius cęlestes cum fratribus quam cum parentibus manens diuitias obtineret terrenas. Sed

adhuc ętate futurę perfectionis floreret signis, prandiolum suum cum pauperculis partiri consuesse dicitur. Et dum in panario die quodam, uix qui domesticis sufficeret, panis extaret ac materfamilias mendicanti defectum, qui tunc casu affuit, excusaret, eam Bernardinus tam diu orare non destitit, donec exorauit id saltem petenti concedi, quod sibi reseruabatur, affirmans semet esurire malle quam esurientem non pauisse.

benignitas) impetrasse; perendie deinde rursum accessisse lamentantem minimum quid prę iis, quę in mari amiserat, sibi fuisse emendicatum, proinde ad opem eius implorandam iterum atque iterum necesse se habere confugere; tunc murmurante multum dispensatore ac dicente iam aliud nihil, quod dari possit, pręter argenteam lagunculam in monasterio restare, continuo eam ipsam a Gregorio tradi iussam. Cęterum Gregorius haud multo post summus

dicitur. Et cum a diuite quodam uile ac sordidum grabatuli sui tomentum miserante plumeam culcitram dono missam accepisset, ubi primum ea substrata cubauit, noctem illam totam insomnem egit, identidem ingemiscens mollius tunc se iacere quam dominos suos. Cumque illuxisset, culcitram uenumdari, pecuniam pauperi erogari mandauit. At diues ille ab emptore redemptam iterum misit precatus, ne munus suum ultra uenale haberet, sed eo ipse frui uellet.

charitate porrectus? Sicuti porrexisse aliquando Iudocum legimus. Qui cum ad fluminis ripam in solitudine sibi domicilium constituisset, uno duntaxat discipulo contentus, partem quartam panis, quem tunc unicum habebat, mendicanti dedit; mox iterum, et tertio et item quarto, diuersa semper, ne agnosceretur, habitu petitum reuertenti semper panem largitus, nihil sibi neque discipulo, nisi certam in Domino

Hanc grandem huberemque mensuram non tam in terra quam in cęlo repositam esse, non ignorauit Simon monachus, Susotionis ** corr. ex Sitionis filius. Qui cum in coenobio illo, ubi tunc manebat, in uesperum edendi mos esset uiritimque cibaria fratribus diuiderentur, sępenumero nihil delibans, coenulam suam integram seponebat, demum, quam poterat secretius, pauperculis eo uentitantibus

uix pudenda corporis operuerant. Et nuditatem eius dolens substitit, suspirauit, ingemuit. Frater uero, qui illum comitabatur: Quid, inquit, ita tristaris, pater? Etsi hic indumentis eget, forsan abundat concupiscentiis. Tunc Franciscus, fraterni erroris non dissimulator, sed corrector iussit protinus, ut ille sua se tunica exuens pauperem tegat, et quod de ipso perperam opinatus fuerat, ab eodem ueniam roget ac tandem discat nefas esse

tribuant. Mendicans si a me non acceperit, quę ei possum etiam de alieno tribuere, et mortuus fuerit, a quo anima eius requiretur? Nulla itaque in pauperes liberalitate satiata, ad egestatem pene ultimam peruenit. Sed quanto tunc se fecerat pauperiorem, tanto postea amplioribus locupletata est diuitiis in regno cęlorum. Elizabeth nondum marito lantgrauio uiduata, ob assiduam in pauperes benignitatem, mater eorum cognominabatur. Sanis uitę

obsecrantium uoces apostolum Petrum compulerunt, ut illi iam conclamatę ad pristinam uitam reditum a Domino impetraret? Nonne et pro Drusiana egenorum Ephesi turba Ioanni apostolo occurrens, ut, quam illi tunc efferebant, ipse protinus suscitaret, obtinuerunt, dum uestes ab ea receptas ostentant, dum illa incolumi se nunquam famem timuisse affirmant? Mulier igitur ad uocem apostoli a morte ueluti a somno

O pręgrandis elemosinę uirtus! Diuites sanctificat, pauperes beat, peccatores iustificat, iustos glorificat, mortuos suscitat et immortalitatem mortalibus donat. Sed ne cuiquam tam fructuosum opus tunc demum exercendum differatur, cum aut nihil aut parum profuturum sit, documento nobis erit Lucia uirgo. Quę cum matrem Euticiam ad erogandas pauperibus facultates hortaretur illaque diceret, uti uitę suę finem

Non enim propterea hospitalitatem Marthę improbatam credimus, sed bono melius pręlatum, actioni contemplationem. Ad quam tamen non potest peruenire qui non prius iustitię exercitationibus labem expiauerit delictorum, ut tunc demum ad consyderanda Dei inuisibilia animus attollatur, cum liberum se esse persenserit onere peccatorum. Denique duo illi ex Discipulis in castellum Amaus tendentes, cum Iesu simul eunt, simul

coegistis. Ego enim a uobis debui commendari; nihil enim minus feci ab iis, qui sunt supra modum apostoli, tametsi nihil sum. Quibus sane uerbis testatus est minime de se loquendum, nisi cum incumbit necessitas. Sed et tunc ita temperandum, ut et res dicatur et euitetur iactatio. Tali quidem temperamento usus Ioannes Aegyptius monachus, cum Spiritu Sancto reuelante multis futuri euentus responsa daret, inferebat non suis meritis

afficeretur, gaudebat in contumeliis, nunquam de iniuria sibi illata conquestus, intantum ut de medio calumniatorum suorum nusquam discesserit, nisi cum Byzantii hospitis indicio cognitum honorare coepissent. Denique tunc profugit, cum coleretur ut liber, non cum sperneretur ut seruus, humilitati studens, a gloriationibus abhorrens, displicere cupiens hominibus, ut Christi seruum exiberet. Martinus, dum adhuc stipendia faceret nec tamen

sese manifestans, ob hoc solum, ne agnitum honore afficerent. In exitu uitę, et quis et quantus esset, apparuit, hoc signis prodigiisque instanter editis, illud chyrographo in manu defuncti reperto ac rei ordinem indicante, tunc scilicet, cum iam superato uanę ambitionis periculo secura humilitas ad cęlos properabat, uerę et immortalis glorię honore semper fruitura. O beatum et felicem illum, qui se sic humiliat, ut sic exaltetur!

dulcedine nullius iam dissuasionibus a proposito moueri potuisset, quoniam nec regis motus est. Id neque improuide neque inconsulte factum facile uel uno argumento probari potest, quod magis deinde miraculis claruit quam tunc pontificatu et tandem in numero sanctorum est habitus. Quis adeo mentis impos est, ut proposita sibi optione non mallet eius priuati habere conuersationem quam aliorum in dignitate constitutorum honorem, in cęllula

sed ex donantis liberalitate, neque ad luxuriam, sed ad necessitatem. Consyderandum autem, sic etiam acceptum munus quantę patuit inuidię. Nonne tantę, ut acceptorem suum leonibus obiecerit laniandum, nisi quod mitior tunc syluestrium belluarum extitit feritas quam semper malesuadus flagitiosorum hominum liuor. Nec mirum, si Deo uolente protectus est, qui, ut suos protegeret, honorem munusque admisit, non ut sibi indulgeret.

pro eo sibi oblatam constanter recusauit. Si nostra, inquit, dereliquimus, quomodo accipiemus aliena? Itaque tantum diuitiarum contemptum in tam paupere uiro rex admiratus, non ita cupide paulo ante expetiuerat sanitatem ut tunc Christi suscepit fidem. Neque enim dubitauit ueritatem ab eo syncere prędicari, a quo aberat captatio lucri. Pari animi magnitudine pręditus Cyriacus martyr, cuius gloriosus exitus VI. Idus Augusti nobis celebris

reliquas oppressit ruina, ut ex tanto numero, ne una quidem saltem extremum in mortem anhelitum ducens post casum illum sit inuenta. Itaque contusis miserabiliter artubus una omnes tam paruo temporis momento extinctę, tunc demum auaritię, cum uitę finem fecere. Quis hęc audiens non contremisceret, quis prauum animi propositum in melius non commutaret? Scio tamen et uehementer doleo esse quosdam, qui etiam multa talia legentes nihilo

Quid tu hic, inquiunt, adolescens, si te adorirentur latrones? Nudus latrones non timet, respondit. At si uitę, aiunt, pręsens intentaretur periculum? Nec id quidem timet, inquit, qui paratus est mori. Tunc illi stupentes tantam in tam tenera ętate constantiam atque in Deum fidem pariterque noctis errorem reuoluentes extemplo animos demittunt, propositum mutant, crimen confitentur. Et quem uel terrere uel spoliare uenerant

susceptus, nee ulli cognitus nec ipse se prodens totidem peregit annos. Mortuus postremo indicauit, quod uiuens cęlauerat, relicto breui chyrographo, quo quis esset, quidue egisset, descriptum continebatur, ut tunc demum se manifestum faciendo, cum pro temporali inopia diuitias esset recepturus sempiternas, et patri adhuc orbitatem suam lugenti causam pręberet consolationis et nobis materiam imitationis.

ad eorum prouectus est et gloriam. Bernardinus uero nec ideo illis, mea quidem sententia, minor, quia de collegio Minorum fuit. Etiam antequam religionem profiteretur, religiosi uitam uixit. Quodque ad rem pertinet, tunc quoque ad offerendum Deo salutis sacrificium noctu consurgens, ne quiete occuparetur, contemptis lecti stratis super pauimento uestitus iacere consueuerat. Cum hoc uigiliarum pręludio ad monasterium uenit, tanto deinde

celebritatis gaudiis perpetuo frui. At contra cauete maxime et enitimini, nequando in illam fatuarum uirginum sortem concedatis, quę ueniente Sponso dormitauerunt et dormierunt seriusque quam oportuit excitatę, tunc demum oleum emere uolebant, cum peractis nundinis iam nemo esset, qui uenderet. Extinctis iam lampadibus in tenebris remanentes, aditu beatitudinis indignę, somnolentię suę poenas dederunt. Vigilate itaque,

multo felicius in sinum iactati sunt quam illi in sitellam, quibus in senatu decerni magistratus solent. Alteris terrenus honor quęritur, alteris Paulus cęlestem gloriam est adeptus. Isaac Syrus, tunc quidem monachus, deinde etiam ipse abbas, postquam Spoletum, Piceni oppidum, appulisset, presbyteros rogauit, ut ibidem orandi, quandiu uellet, copiam sibi concederent nec sinerent interim oranti quenquam impedimento esse.

derisoribus iudicia et mallei percutientes stultorum corporibus, repente maligno arreptus spiritu uexari coepit. At Isaac, pietatis memor, iniurię immemor, percussorem suum precatione a supplicio liberauit offensamque omnem tunc remisit, cum accepit, et eodem die remissam beneficio rependit, ut addito benignę patientię cultu triduanę orationis huberior fructus fieret. Arsenium abbatem (sicuti alibi iam diximus) hunc morem habuisse satis

monitus est a Petro apostolo in somnis, ut surgeret et coeptum opus intentius perficere curaret. Quę res argumento est non nisi peractis finitisque orationibus dandum esse quieti locum. Nequando a missarum auditione orante tunc pro nobis sacerdote res aliqua non ita necessaria nos abducat, meminisse debemus, quod quidam a Martino, Bituricensi monacho, uocatus, uti die Dominico missam una secum audiret, nondum finita, ne tardius

pro nobis sacerdote res aliqua non ita necessaria nos abducat, meminisse debemus, quod quidam a Martino, Bituricensi monacho, uocatus, uti die Dominico missam una secum audiret, nondum finita, ne tardius negocio tunc urgenti occurreret, abire uoluit. Sed ascenso equo frustraque calcaribus fatigato, ubi bestiam, ut inde se moueret, compellere nequiuit, semetipsum reprehendens desiliit et missam perfecte integreque audiuit. Atque eodem

factus assumpsit, alteras iampridem monachum professus non deseruit. Ad inferiorem Mysiam perueniens primus Christum prędicauit, Ruthenorum regem baptizauit martyrio coronatus est. Martinus uero, Turonensis episcopus, ne tunc quidem, cum quicquam operis manibus exerceret, linguam ab oratione cohibebat effecitque, ut illud Apostoli pręceptum: Sine intermissione orate, illi etiam, qui simpliciter dictum intelligant, a se plane seruatum

orauit ad Dominum, ut temulenta putaretur. Heli sacerdoti sibi ebrietatem exprobranti nihil turbata respondit: Vinum et omne, quod inebriare potest, non bibi, sed effudi animam meam in conspectu Domini. Et tunc quidem homo faciem tantum uidens deceptus est. Sed scrutator cordis et renum Deus conpunctionem consyderauit orantis et misertus, quod rogabatur, concessit, ut, quę propter sterilitatem contemnebatur, propter partum

Senacherib centum octoginta quinque milia Assyriorum. Sicque eum, quem arma nequiuerant, oratio seruauit. Hinc nos, quoties siue occultis siue manifestis demonum oppugnationibus infestabimur, a Domino auxilium imploremus. Et tunc cadent a latere nostro mille, et decem milia a dextris nostris, ad nos autem non appropinquabunt. Sed neque illud nunc de Ezechia silentio est prętermittendum, quod aduersa ualitudine grauiter affectus, cum

nihil aliud nisi Deum deprecari indictoque ieiunio se et sua illi impensius commendare. Denique urbem egressus gladium non eduxit nec pugnam iniit, et hostes mutuis inter se uulneribus ante eum conciderunt. Iudeorumque tunc labor non in uincendo, sed in spoliando fuit, cum predam prope moenia iacentem uix per triduum prę magnitudine auferre quiuerint. Iudę quoque Machabei orationes magis quam arma de hostibus triumpharunt. Sępe

transiens persequentis iram rursum iungentibus se aquis euasit. Persecutor autem prę stupore iam placatus obsecrauit hominem, ut se quoque eodem modo transire faceret. Percussoque iterum fluuio idem secutum est miraculum. Tunc cognita Christi uirtute Balzanius credidit et simul cum multis baptisma suscepit. Sicque Fantinus orando mortis periculum effugit et iis, quos effugerat, uitam, quam non habebant, dedit, Moysen nobis Aegyptios fugientem

uirtute Balzanius credidit et simul cum multis baptisma suscepit. Sicque Fantinus orando mortis periculum effugit et iis, quos effugerat, uitam, quam non habebant, dedit, Moysen nobis Aegyptios fugientem exibens, nisi quod tunc Pharao iuste submersus periit, Balzanius uero misericorditer seruatus uixit. Iam enim Filius hominis uenerat, ut saluet, non ut iudicet mundum. Aeque admirandum facinus et Faronis, Meldensis episcopi, fuit. Etenim

uix crederet. Itaque intactam relinquens ad se rediit, et turpis propositi poenitens, filiam dote, patrem libertate donauit ac deinceps uixit cautius. Postremo monachus factus meruit in catalogum redigi sanctorum. At si tunc non orasset, cecidisset; si cecidisset, fortasse nec monachus nec sanctus fuisset. Anselmus episcopus, cum fratrem quendam ex langore morti iam proximum pauitare atque horrore concuti

morti iam proximum pauitare atque horrore concuti animaduertisset, causam rogauit. Et ille respondens duos ibi lupos adesse dixit rabida toruitate terribiles minaciterque ringentes et inde se timere, ne dilanietur ab eis. Tunc episcopus pro ipso Dominum orauit ac post orationem eodem fratre referente audiuit feras illas bestias discessisse, fugatas flamma ex ore orantis in fulguris morem promicante. Hoc demum remedio frater pauoris molestia

audiuit feras illas bestias discessisse, fugatas flamma ex ore orantis in fulguris morem promicante. Hoc demum remedio frater pauoris molestia liberatus, ac securior factus, ad Dominum migrauit. Quę res documento est tunc maxime nobis opus esse precibus sanctorum, cum e uita discedimus, nullo tempore acrius in nos insurgente demonum pugna. Nec solum demones, sed quandoque etiam homines cum orantibus congredi non ausos legimus.

portas aperiri, hostem admitti iussit. Ingressi, omnia extemplo euersuri putabantur. Recta pertransierunt, ac ueluti per solitudinem iter facientes, nihil prorsus hostiliter egere. Nunquam armata manus minus nocuit suis quam tunc isti alienis. Quid multa? Lupus lupis omnibus rapaciorem tyrannum non bellando, sed Deo supplicando a se repulit procul et spe predę frustratus est. Vana est ergo sententia dicentium: Non uotis neque suppliciis

extinctam fuisse ferunt et ter ab angelo rursum accensam. Non enim passus est Dominus illum deridiculi gratia in tenebris derelinqui, qui orando seruiebat luci. Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt ullę. Quid tunc solacii, quid gaudii cepisse Launomarum dixerim, cum pro se contra nequitię spiritum stare Dominum uideret? Potuit lętus concinere Dauidicum illud: Quoniam tu illuminas lucernam meam, Domine; Deus meus, illumina

Caput IV / DE CONTEMPLATIONE Satis hęc de oratione. Nunc res ipsa poscere uidetur, ut gradum faciamus ad contemplationem. Prius enim orandum, deinde contemplandum, ut, cum gratiam impetrauerimus, tunc demum in cubiculum introducamur regis, iam tacito mentis obtutu consyderaturi maiestatem glorię illius, cuius potentia nihil potentius, sapientia nihil sapientius, bonitate nihil melius. ęternitate nihil prius, nihil

et ibidem missam celebraret, aliquandiu in extasi raptus stetit. Post hęc Psalmorum effici meruit expositor, quorum paulo ante ne lector quidem satis idoneus fuerat. Dum enim ipsum Dei uerbum (quod tunc manibus contrectabat) intentius consyderat, sanctorum uerborum percipere meruit anagogen latentemque sub littera sensum. Plurimorum annorum studium ad tantum diuinę eruditionis profectum nunquam illum extulisset, ad

filię: si semel gustastis, quam dulcis est Dominus, ad quem accedentes lapidem uiuum, ab hominibus quidem reprobatum, a Deo autem electum; poteritis ab eo illud audire: Venite, et ostendam uobis omne bonum. Et tunc ostendet uobis talia, qualia non nisi mentes assuetę norunt. Scio, quid loquor, charissimę. Nam ut meam insipientiam loquar, ego homunculus sic abiectus, sic uilis in domo Domini, adhuc uiuens in corpore, angelorum sępe

cogitare circumspectionem Dei. Elizabeth, Pannonum regis filia, cuius sępe mentionem fecimus, dum se supra se tollens cęlestia meditatur, in extasin abibat et mente cernebat, quod oculi peruidere non possunt. Quod ne tunc quidem, cum ad se redisset, dissimulare poterat; tantam etiam tacita facies hilaritatem pręferebat. Eadem, cum aliquando nimio labore fatigata lassaque resedisset, oculis in cęlum intentis fronte modo iocunda, modo

potuit, animum non potuit, et ancilla Christi affuit in spiritu, ubi in carne adesse nequibat. Reuersis quippe sororibus, quicquid inter absentes actum dictumque esset, ordine retulit et mirantibus adiunxit sibi tunc ibidem loci, ubi absens cum ipsis fuit, Iesum puerum, qua hora quondam nasci uoluit, apparuisse. Iesum ergo deuote contemplata, cum in lectulo iaceret, omnia, quę procul in oratorio agerentur, perspiciebat. Et quod ne

agitis, omnia in gloriam Domini facite. ** corr. ex facientes Et Prophetę uerba dicentis: A mandatis tuis intellexi. Vt, postquam mandata complesset, tunc se sciret mereri intelligentiam Scripturarum. Quod et alibi legimus, quia coepit Christus facere et docere. Erubescit enim quanuis pręclara doctrina, quam propria reprehendit conscientia frustraque eius lingua prędicat

horribilesque cruciatus uacabit post se relictę laudis nuncios audire et non magis magisque affligentur earum rerum recordatione, quibus effectum est, ut ad tam miserandę sortis perpetuam infelicitatem deuoluerentur? Quam tunc uellent animarum suarum saluti, non inani glorię comparandę operam impendisse, cum iam pro cantu personatus fletus et pro cythara dentium stridor, cum iam pro iocis et lusibus et risu prement tenebrę, torrebit ignis,

futurum sic olim ad nostram hanc nouam Hierusalem loquens: Aedificabunt filii peregrinorum muros tuos, et reges eorum ministrabunt tibi. Et iterum: Suges lac gentium, et mamilla regum lactaberis. Tunc primum quidem Roma ipsa Ecclesię iugum suscepit, multo felicius iam Christo seruiens quam quondam orbi terrarum imperitans. Basilius Magnus eo quidem maior, quod iam desperatę pertinacię uirum

argumento ad credulitatem egit. Cum enim morbo grauiter affectum Ioseph, Iudeus medicus, adiens, deprehensis mortis signis, eum uesperi illius diei decessurum dixisset: Quid, inquit, si et alterum diem superuixero? Ille tunc Christianum fore, cum id contigisset, respondit. Igitur Basilius non uitę suę in terris producendę, sed salutis proximi cupidus, orando a Domino impetrauit exitus dilationem. Maneque hora tertia sanus de lectulo

Astaroth desiit responsa dare atque obmutuit. Demum iussu apostoli se non deum, sed diabolum esse, seductorem hominum, confiteri coepit, ut, cum sibi cultum diuinum exibuerint, secum simul ad inferna corruant. Tunc rursum iubente apostolo simulachrum in puluerem redigitur, teterrimus demon catenis circumligatus uisibiliter apparet omnibusque palam fit, quam peruersa hactenus fuerit eorum religio. Ille magno et horrenti edito ululatu

Id acceptum apostolus hausit inoffense. Et impletum est, quod Dominus noster de credentibus prędixerat: Et si mortiferum quid biberint, non eis nocebit. Ipsos insuper, qui necati fuerant, ad uitam reuocauit. Tunc demum Aristodemus et, qui spectaculo aderat, consul reliquumque uulgus, derelicta idolorum superstitione, ad salutis lauacrum confugerunt et apostoli iussu per omnem Asiam euersis deorum simulachris crucis uexillum

cura laborque eorum omnis incassum recidisset, Augustinus Christum suum deprecatus, sine cunctatione hominem sanum reddidit et reliquam plebem eo signo conuertit, Britanniam totam erripiens diabolo et subiiciens Christo. Tunc terra illa inculta (iuxta Ezechielem) facta est ut hortus uoluptatis, iam exhuberans fructibus salutis. Quid de Mutio abbate dicemus? Qui dum esset gentilis, natura ferox et

loci Petrus et Paulus aduenissent, cum ipsis coram Nerone miraculis certauit. Denique se relictis terris cę1um petiturum dicens, a spiritibus immundis in aera ferebatur iamque fere omnes Simonem uere Deum esse acclamabant. Tunc in tanto errantium periculo apostoli minime cunctandum rati spiritibus in nomine Christi pręceperunt, ut illum dimitterent. Itaque demonum auxilio destitutus pręceps ad terram corruit ac repentino ellisu extinctus,

de fide certamen iniit. Victus autem credidit et ad magistrum suum reuersus: Magus abieram, inquit, redeo Christianus. Indignatus Hermogenes Phileten, ubi constiterat, incantationibus fixit, ita ut se loco mouere non posset. Tunc apostolus sudariolum suum misit, cuius tactu liberatus Philetes, discipulum diaboli relinquens, adhesit discipulo Christi. Rursum tamen Hermogenes imperat spiritibus, ut extemplo ambos coram se uinctos sisterent. Sed in

cum apostoli Pauli prędicationes audisset et ea, quę sibi iam similia ueri uidebantur, credere adhuc dubitaret, uerbis fidem se habiturum dixit, si Paulus cęco, qui forte aderat, Christi inuocatione uisum restituisset. Tunc ille: Ne me, inquit, magico carmine usum, Dionysi, suspicari possis, tute ipse accedens cęco illi iube, ut uideat in nomine Domini Iesu Christi. Id ubi peregisset prospero euentu, protinus Areopagum reliquit atque

eius decorem sęuiendo deformaret, a fide Christi philosophorum suasionibus auerti cupierat. Igitur ex omnibus prouincię oppidis quinquaginta sapientissimos deligi curauit, qui illam respondere paratam impugnarent. Ferunt ita tunc locutam, ut omnium animos in stuporem uersos tandem ad credulitatem induxerit. Immanissimus tyrannus credentium ceruicibus cum gladio imminebat, illi uero maluerunt iugulum prębere ferienti quam cognitę

impugnauit, nemo acritas est persecutus. Peruersissima impietas, cuius assertione tutam se putabat, eius confutationum telis confossa periit. Euticianę uero prauitatis error; quam Chalcedonensis synodus damnauerat, etiam tunc manifesto apparuit, cum Anastasius Augustus, ut ab eo discederet, summi pontificis Hormisdę denunciationibus monitus, sed obtemperare negligens atque contemnens, fulmine ictus poenas dedit. Reliqui, ne idem paterentur,

reprehensus: Peccaui, inquit, Domino. Dixitque Nathan: Dominus quoque transtulit peccatum tuum; non morieris. Peccatum confitendo doluit et de misericordia Dei non diffidit. Iccirco non est spe deceptus: tunc ueniam impetrauit, cum commissa ingemuit. Sed si Dauid sic cecidit, nemo continentium se arbitretur securum. Rursum, si idem tanti reatus damnatione absolutus est, nemo delinquentium desperet. Manasses regum omnium, qui

mulier nihil prorsus Christiani moris inesse uiro: non orare, non ad ecclesiam ire, non crucis signum facere. Denique causam ab eo curiosius sciscitans plene didicit et anxia remedium quęrens Basilio episcopo rem detulit. Tunc accersitum Phaniam Basilius hortatur, ut reuerti uellet, unde per pręuaricationem recesserat, et credere et confidere in Domino. Conuersum secum domi retinuit ac pro illo orauit. Et post quadraginta dierum ieiunium

spem nostram minus intra nos labascere patiamur, in foeminas etiam Domini miserationes consyderabimus. Mulieri in adulterio deprehensę pepercit, iniungens tamen ei, ne amplius peccaret, ut intelligas tunc nos recte ueniam sperare, cum desinimus peccare. Malignis autem in illam frementibus iniecit ruborem, propria eis exprobrans delicta, qui accusatum uenerant aliena. Et hi sane unus post alium abierunt, sicut aduenerant,

unum non poposcit? Quia eodem cum Iesu contubernio uti et nullo prorsus intersepto ab eo seiungi uelle consilium erat. Semper oculis illum coram intueri cupiebat, quem semel animo complexus fuerat. Tunc quoque separari ab eo pertimuit, cum ille Discipulorum pedes loturus sibi obnixe renitenti minaretur ac diceret: Nisi lauero te, non habebis partem mecum. Hoc ut audiuit, protinus se totum eius exponens

si cognouisset? Quando quidem nec armatorum cohortem timuit, unum ex illis gladio feriens, dum pro Domino, cui iam manus iniecerant, furibundus contempto uitę periculo decertat, plures inuasurus, nisi Dominus inhibuisset. Tunc gladium uaginę reddidit cum is, cui etiam ligato parendum erat, iussit. Illud etiam obiter consyderemus, quantę pietatis quantęque teneritudinis fuit, cum Dominum audisset dicentem: Quo ego uado, uos non potestis

et ab aliis introductus accedit ad ignem, quoniam surrepente formidine frigescebat charitas. Denique interrogatus, se nosse illum negat, pro quo paulo ante ne uitę quidem suę parsurum, si res ita postulasset, dixerat. Cessit tunc sane timori amor, ut pateret, quanta esset humana fragilitas, ubi auxilium subtrahitur diuinum. Sed etsi cessit, non tamen recessit. Rursum se ille colligens, cum in ipsum respexisset Iesus, usque adeo timuisse doluit, ut

quod ex parte est. Cum essem paruulus, loquebar ut paruulus, sapiebam ut paruulus, cogitabam ut paruulus. Quando autem factus sum uir, euacuaui, quę erant paruuli. Videmus nunc per speculum in ęnigmate, tunc facie ad faciem. Nunc cognosco ex parte, tunc autem cognoscam, sicut et cognitus sum. Nunc autem manent fides, spes, charitas, tria hęc. Maior autem horum est charitas. Hęc charitas

loquebar ut paruulus, sapiebam ut paruulus, cogitabam ut paruulus. Quando autem factus sum uir, euacuaui, quę erant paruuli. Videmus nunc per speculum in ęnigmate, tunc facie ad faciem. Nunc cognosco ex parte, tunc autem cognoscam, sicut et cognitus sum. Nunc autem manent fides, spes, charitas, tria hęc. Maior autem horum est charitas. Hęc charitas sanctos tuos. Domine, non modo diuitiarum dignitatumque

consequendam, quam ne sibi ad uitam propagandam. Cęterum tantę pietatis uir in tam pręsenti periculo sanus atque incolumis meruit conseruari dignusque effici, qui multo magis postea prodesset hominibus, prędicando, quam tunc profuerat ministrando. Sanctulus, Nursię provincię abbas, cum sibi pecunia non suppetisset, qua diaconum suum a Longobardis latronibus captum redimeret, aliam longe difficiliorem redimendi rationem iniit et, ut sibi

latronibus captum redimeret, aliam longe difficiliorem redimendi rationem iniit et, ut sibi cum illo colloqui diesque aliquot una esse liceret, rogauit. Qui rogabantur, hac lege concesserunt, ut, si diaconus effugisset, tunc abbas, qui per ętatem effugere non poterat, capite puniretur. At ille pro diacono mori paratus fugam persuadet eumque noctu emittit. Qua de causa ad necem petitus prębuit ceruicem. Cęterum iam ad

accusatus, inique damnatus crudeliter lapidum ictibus impetebatur, genibus prouolutus orauit, ne ipsis hoc ad peccatum imputaretur, quod sibi cedere sciebat ad gloriam. Iacobum quoque apostolum, Alphei filium, tunc, cum de pinna templi lapidum ictibus deturbaretur ac deturbatus insuper fullonis fuste cęderetur, orasse accepimus illis ignosci postulantem, a quibus iniuste necabatur Sęuiendo impii efficere nequiuerunt, ut pius in

ictu regis oculum confixisset, uulneris remedium monstrauit. Rex itaque decollati martyris cruore oculo illito sanatus est, et conuersus cadauer eius sepulturę honore affecit, cuius uitam extinxerat, tunc demum consyderans Christi uirtutem, cum expertus est erga se martyris charitatem. Nazarium et Celsum martyres ii, qui in mare suffocandos de naui iactauerant, cum orta statim tempestate

discitur nisi tam dignum diuina ultione doctorem, qui dissimulat populi crimina, cum ad prędicandum mittitur, quam populum, qui ab his auerti negligit, cum redarguentem audierit. Neque enim tantam calamitatem Niniuitę tunc effugissent, si Ionę minas contempsissent. Ioannis quoque Baptistę uox clamantis in deserto puchre nobis modum formamque prędicandi uidetur exhibuisse. Vitia primum omnium acriter increpanda maximeque eorum, quos in

haustum. Quod etsi uerum dixerit, inconsulte tamen apud sacramenti ignaros atque adeo incaute, ut illi non modo non crederent, sed etiam ipsum quasi blasphemum ulcisci uellent. Denique parum abfuit, quin eidem, quod sequitur, tunc contingeret: Et canes conuersi dirumpant uos. Cuius quidem periculi non ignarus Salomon: Qui custodit, inquit, os suum, custodit animam suam; qui autem

conuerterat, idem etiam paucos non contempsit, ita ut neque itineris laborem ab Ioppe Cęsaream usque euocatus recusaret. Illi igitur, qui in magna etiam auditorum frequentia non suam gloriam, sed alienum profectum quęrunt, tunc quoque, cum rariores conuenerint, docere non erubescunt. Paulus segregatus in Euangelium Dei cum collega suo Barnaba peragrant oppida Iudeę in synagogis prędicantes. Inuidentibus uero Iudeis et ad conuitia furenti

nostraque confirmauit, obscura quęque in Scripturis declarauit et ab iis, quę dubia erant, ambiguitatem sustulit. Religiosis uiuendi pręcepta dedit, nemo in disserendo acutius uidit, nemo melius explicauit. Quid multa? Vnum tunc hominem conuertit Ambrosius, sed in uno homine totum pene terrarum orbem doctrinę illius radiis illustrandum recepit. Qui enim docti fuerint, fulgebunt quasi splendor firmamenti, et qui ad iustitiam erudiunt multos, quasi

confirmantem omnia, quę ab ipso dicebantur. Ad tam sublime euangelizandi munus non nisi per humilioris gradum ascendit, hoc est, dum se eo indignum reputat et tamen, quod iubebatur, obediendo experiri non recusat, sed et tunc confitens ac dicens: Doctrina mea non est mea, sed eius, qui misit me. De Bernardo, Clareuallensi abbate, traditum est, quod mater eum editura ante in quiete uidit se catellum in utero

te quisquam audiat quanuis bene prędicantem, ne forte sequatur male uiuentem. Sin uero aliqui ex eo tantum, quod peritia ingenioque nonnihil polleant, prędicare aliquando arroganter pręsumpserint uiam ueritatis docentes, tunc iis, qui audiunt, salubriter profecto consulitur, ut magis disciplinę eorum quam uitę rationem habeant, dicente Domino: Quę dicunt, facite, secundum autem opera illorum nolite facere; dicunt enim, et non

misit. Iure igitur Martinus, Turonensis episcopus, a Valentiniano imperatore inuitatus, cum multis principibus uiris una recumbentibus primus poculum accepisset, in circumferendo, sicuti tunc mos erat, honoris ratio ducebatur, eo gustato presbytero suo post se hauriendum porrexit, neminem ex omni illo conuiuarum numero digniorem decernens, cui secundum honoris locum daret, ne ipsum quidem Valentinianum

pacem. Certe ipse ęterni Patris coęternus Filius non prius de homine nasci uoluit quam totus terrarum orbis positis bellis pacem ageret. Cur ita, nisi ut pacem et concordiam sibi gratissima esse significaret? Tunc et angeli lętantes cecinerunt: Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonę uoluntatis! Ipse insuper Discipulis suis, cum eos ad insinuandam gentibus ueritatem mitteret, pręcepit, ut, quamcunque

uni Christo, ut unius capitis membra esse mereantur. Non est pax impiis , ait Dominus. Et in Euangelio legimus non alio erga Discipulos salutationis genere eum fuisse usum quam ut diceret: Pax uobis! Tunc quoque, cum post resurrectionem insufflaret eis: Pax uobis , inquit. Accipite Spiritum Sanctum! Nimirum, ut doceret illum, qui Spiritus Sancti charismata uellet promereri, prius cum proximis suis concordem

Quos igitur obsidio domare non poterat, simulata pax uicit. Alchimus sacerdos cum pessimis ex Israhel ad Demetrium, Asię regem, defecerat et coacto exercitu cum Bachide, regis pręfecto, uenerat contra Iudam. Tunc Assideis, qui de stirpe Israhel erant, amicum se ostendens iurauit nihil se mali illis illaturum. Sic deceptos atque euocatos cum comprehendisset, sexaginta ex ipsis die una neci dedit. Nescio infelicius an inconsultius

eorum. Cum uero inde discessissent, rursum comparuit et usque ad locum, quo ibant, fideliter pręcessit. Quid est hoc, nisi quia caligat in nobis rectę rationis lumen, quandiu illis iungimur, quos nebulę premunt uitiorum. Tunc nitescit et exoritur, cum his relictis ad quęrendum Deum conuertimur. Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt ullę. Petrus ipse apostolus, Christi amore inter omnes ardentissimus, tunc quidem

nebulę premunt uitiorum. Tunc nitescit et exoritur, cum his relictis ad quęrendum Deum conuertimur. Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt ullę. Petrus ipse apostolus, Christi amore inter omnes ardentissimus, tunc quidem refrixit, cum atrium Caiphę ingressus impiorum hominum se implicuit colloquiis compulsusque est negare se illum nosse, quem paulo ante Dei uiuentis filium confessus fuerat. Corrumpunt itaque, ut Paulus ait,

uterque consortio fruitur angelorum. Paulus, primus inter Christianos eremi cultor, annos septem et nonaginta, Honophrius septuaginta hominibus inuisi incognitique fuere. Ac postremo, ne incogniti essent, tunc uisi sunt, cum de solitudine terrena ad celebritatem cęlestem transferendi erant, Domino nobis prospiciente, ut eorum exemplo ad uirtutes capessendas uiamque perfectionis confidenter aggrediendam magis accenderemur.

Christus mortuus est. Si delinquentem despicis, ne despicias corrigi uolentem. Admissa audiuit, quantę uanitatis esset ille ornatus, quo caro mox in terram cessura et in putredinem resoluenda comitur decoraturque. Tunc domum rediens impetrata a uiro, cui tradita erat, coniugii solutione religioni sese addixit. Ac tanto deinde Deo seruire coepit humilius, quanto ambitiosius ante seruierat mundo. Magnum profecto fuit uirentis adhuc ętatis

nuptialem? Sed profecto, qui spiritalibus uirtutum indumentis animam suam tegere et ornare student, non opus habent corporis indumentis nisi quantum naturę necessitas requirit. Adam et Eua in paradiso nudi erant. Tunc illis parandę uestis cura irrepsit, cum propter mandati transgressionem inde eiecti terram colere, hoc est, terrenis occupari negociis coeperunt. Sed ne tunc quidem usque adeo conditionis humanę obliti sunt, ut carnem

naturę necessitas requirit. Adam et Eua in paradiso nudi erant. Tunc illis parandę uestis cura irrepsit, cum propter mandati transgressionem inde eiecti terram colere, hoc est, terrenis occupari negociis coeperunt. Sed ne tunc quidem usque adeo conditionis humanę obliti sunt, ut carnem iam morti obnoxiam luxuriose uestiendam putarent; consuerunt folia ficus et fecerunt sibi perizomata. Tunicis denique pelliceis contenti uixerunt.

calcea et caligas tuas! Rideant hanc tenuitatem, qui ignorant Ecclesiam, ab ipso fundatam, olim in paupertate gloriantem, postquam cumulari diuitiis coeperit, uirtutibus decreuisse. Nemo diuitum nunc ęgrotos uerbo sanat, tunc autem seminudi pontifices etiam mortuos reuiuiscere fecerunt. Bartholomeum quoque apostolum collobio albo palioloque purpureo et sandaliis usum memorię proditum est. Sed hoc miraculi adiicitur, quod quinque et

ceruix cuculla uelabantur, pedes prorsus nudi erant, nisi forte ligneis socculis ueluti sandaliis, ne terram contingerent, suffulti. Quem morem nunc a professoribus institutionis tuę seruari uidemus. Multis tunc habitus iste ludibrio erat, nunc per orbem celabratur. Sed, quam tu sapienter cuidam nuditatem hanc tuam hyemis tempore calumnianti ac petenti, ut guttulam sibi sudoris uenderes, eam te Christo, non hominibus uendere

uersaretur, laborem, qui ibi omnes suis horis exercebantur, sibi duplicando pro matre creditori satisfecerit, cum ipsa ob inopiam soluendo non esset. At neque patrem neque matrem agnouerat, dum religionem profiteretur. Tunc uero matrem se habere intellexit, cum illam egestate liteque coarctari vidit, ut ei scilicet, qui parentes honorare iussit, obediret, cuius amore et ipsam reliquerat et patrem. Archebius igitur pręceptum Domini seruauit

cum hora coenę ex industria ipsum non uocassent, ubi coenatum est, miranti ac quęrenti, cur ita se praetermisissent, abbas respondit ratos fuisse ipsi, qui se totum spiritalem profiteretur, cibo potuque minime opus esse. Tunc demum illo errorem confitente subiunxit: »Scias igitur Mariam etiam Marthę ministerio indigere auxilloque iuuari.« Ob hoc quidem et Dorotheus in desertis Aegypti abbas, minima somno indulgens,

confitente subiunxit: »Scias igitur Mariam etiam Marthę ministerio indigere auxilloque iuuari.« Ob hoc quidem et Dorotheus in desertis Aegypti abbas, minima somno indulgens, noctis quoque partem operi manuum dabat. Tunc nempe sportulas contexere solitus, interdiu autem lapides conuehere et cęllas ędificare, quas ibi habitare uolentibus (ut modo de Archebio diximus) ultro offerebat. Sportulis autem diuenditis precium

copias, quas paulo ante metu perculsus fugerat, fugientes persecutus est a Machmis usque in Hailon multisque interfectis preda potitus est. Inermis erat et ieiunio se muniens armatos uicit. Quippe neminem ex Israhelitis arma tunc habuisse asserit Scriptura pręter Saulem et Ionatham. Non ergo armis, sed ieiunii uirtute pręualuerunt. Et cum uix decem milium numerum implerent, aduersariorum autem exercitus essent triginta curruum, sex

quare discipuli eius, sicut Ioannis et phariseorum, non ieiunarent, respondit: Nunquid possunt filii nuptiarum, quandiu sponsus cum illis est, ieiunare? Venient autem dies, cum auferetur ab eis sponsus, et tunc ieiunabunt in illis diebus. Peracta igitur spiritalis connubii celebritate passionis ac resurrectionis tempos aduenit, et sublatus est ab iis Sponsus. Exinde illius desyderio uehementer solicitati ieiunare et

permansisse. Illos quatuor, quos Pafnutius abbas in remotissima Aegypti eremo commorantes reperit: Ioannem, Andream, Thaddeum et Philippum, hebdomadarum continuata ieiunia Dominicis diebus soluere solitos ferunt, angelo tunc iuxta eorum numerum panes deferente. Et in aduentu Pafnutii quintum panem additum fuisse dicunt. Nec sane mirum uideri debet, quod quidam sanctissimi homines in solitudine de cęlo receperint alimenta, cum etiam

quam magna res esset ieiunium, ostendit, cum ipsam matrem ad id compellendo tum semet usque in finem eo incredibiliter macerando, id est, a duodeuigesimo usque ad septuagesimum tertium ętatis suę annum. Tunc demum pascuis cęlestibus satiatus est, tanto quidem huberius, quanto hic uixerat abstinentius. Sancto Liberali, cuius ossa Taruisii posita honorantur, uitę merito de cęlo concessum fuit (omne enim donum perfectum

ieiunium, cum tamen duro admodum parcissimoque uictu usum dicat — herbarum syluestrium ordeaceique panis et non coctę, sed aqua frigida maceratę lentis, ita ut ei aliquando caligarent oculi, corpus scrabedine rigeret, et tunc oleum pro remedio in cibatu addidisse. Denique a sexagesimo tertio usque ad octogesimum ętatis suę annum, cum pane quoque abstineret, sorbitiunculis ex farina et holere comminuto sustentatum fuisse, donec

cum Zacharia discipulo iter faciens, ad quoddam monasterium diuertit et humaniter acceptus manducauit. Cum autem discessissent, discipulum in uia bibentem reprehendit, quod eo potu ieiunium ante tempus soluisset. Et cum ille tunc se ambos iam soluisse ieiunium diceret, cum in monasterio comedissent: Minime, inquit, nam illud non ieiunii solutio, sed charitatis communicatio fuit. Itaque existimauit absque ieiunii detrimento posse aliquid pręgustari

tam sibi quam festi solennitati concederet. Tantum profecit, ut nec ipse aliud gustarit quam quod consueuerant, panem scilicet cum sale aquamque frigidam. Sic refecti Deo gratias egere, hoc tantum festo tribuentes, quod escas tunc sapidiores parauerint quam comederint. Adeo oleum in cibo sumere luxurę deputabant. Amandus Turoni ad beati Martini sepulchrum quindecim annos mansit et hoc toto tempore cibus illi panis

passionis honestavit: esurienti misit cibos, latenti martyrii coronam. Benedicto abbati, cum saxeę rupis olim spelunca clauso panis defecisset, presbyter quidam diuinitus monitus prandiolum suum attulit, et quoniam tunc solennis Paschę dies erat, secum cibum liberius capere hortatus. Deo gratias egit Benedictus, tum quod sibi uictum in tempore prospexisset, tum quod sacerdotem suum sibi in solitudine uidendum obtulisset, talique lętus

gaudeat, non egeat in digerendo stomachus medicinis; ructum potius uacuatio quam nimia repletio inducat. Idem ad Matutam uirginem: Carnis et uini species, quasi caloris fomenta et libidinis incitamenta, fuge et tunc forte uino uteris exiguo, cum stomachi dolore nimio corporis compellit infirmitas. Et ne plura id genus congerendo longior sim, ad Demetriadem uirginem scribens ait: Optimus est in omni re modus et laudabilis ubique

ut nulla deinde aduersitate, nullis persecutionum tempestatibus auelli separarique potuerint. Qui enim semel gustauerit, quam suauis est Dominus, omnes alias suauitates facile contemnet. Sed neque tunc paruum obedientię specimen dedere, cum in deserto turbę discumbenti iussi cibos apponere quinque panes et duos pisces, id est, totum, quod habebant, nihil sibi reseruantes, porrexerunt; siquidem ipsi fame periclitari

sumi neque emi poterat. Concitus tamen ipse, non inopię, non loci rationem ducens, quod iubebatur, perfecit. Alias quoque saxum ingens, et quod multi simul mouere non ualerent, soli, ut aduolueret, abbas pręcepit. Tunc ille quidem toto conatu frustra nitens, uires experiri non cessauit, donec multo sudore madentem iam quiescere idem abbas iussit. Hac obsequiorum simplicitate Ioannes prophetandi donum consecutus, in magnis bellorum

tempus instaret, confestim succendit fornacem, rutabulo ignem circumuertit, sed scopam, qua prunas euerteret locumque ponendis panibus aptaret, non habuit. Insiliens ergo in fornacem melote pro scopa est usus. Tunc demum coctos panes fratribus nihilo tardius, quam res poscebat, attulit, nulla corporis aut indumentorum parte lęsa, ut propensę obedientię alacritatem intelligas et inter pericula securam et inter infima nobilem.

ab abbate uocatus relicta urna festinus cucurrit. Vinum uero, sicuti fluebat, repleta urna non est effusum, sed sic stetit, ac si gelu concretum esset, donec ille reuersus cadi foramen tereti in mucronem ligneolo obturauit. Tunc, qui aderant, haud dubitarunt, quin hoc illi alacris admodum atque impigrę obedientię merito contigisset, ut, qui se totum abbatis uoluntati libenter tradiderat, ad eius uotum fluentis naturę liquor pro tempore

mandauit. Continuo illa positis uestibus, linea tantum tunica, quę nuditatem tegeret, derelicta, ipso spectante tandiu se loris diuerberauit, donec idem, ut cessaret, pręcepit. Minus obsequiosi animi argumentum edidisset, si tunc ad ecclesiam, cum iussum fuerat, accessisset. Leui in re non obediuit, ut in multo difficiliore se obedientem probaret. Euphrosina uirgo, Pafnutii Alexandrini filia (Smaragdus monachus dicta et

pręsentia sua labefactaret, iussa est cęllulę suę ianuam ultra non egredi, sed ibi humanis pariter diuinisque defungi officiis. Paruit non libenter minus quam constanter, octo et triginta annos carcerem passa perpetuum. Tunc tandem, quod foemina fuisset, deprehensum est, cum defunctę corpusculum de more lauarent. O patientiam animi incredibilem, qua sustinuit tanto tempore sexum uestibus, se cęllula tegere, ut et Christo seruiret et abbati

manu prophetantem comprehendi iubebat. Et manus, quam protenderat, aruit, ita ut, quem ulcisci uoluerat, continuo eundem pro instauranda manu supplex rogaret. Vsque adeo is, qui uera prędicere ausus fuerat, ipso etiam rege tunc maior fuit: lędi non potuit, lęsum sanauit. Micheas quoque propheta, cum de belli euentu, quod Achab et Iosaphat reges contra Syrię regem parabant consuleretur, nihil ad gratiam est locutus.

a patre missi. Et tamen omnes mox abire permisit pręter unum, quem pro obside tenuit secum. Postremo reversos una cum Beniamin, cypho suo argenteo in sacco eius clam indito, furti insimulauit. Nunc ergo quęritur, an illi tunc licuerit his ex industria confictis circumuentionibus uti. Et uidetur licuisse, cum eo spectarint, ut poenitudinem ellicerent, per quam ipsi saluarentur, qui in fratrem peccauerant. Vnde toties uexati

sententiam laturus, non nisi simulationis usurpatione inuestigauit ueritatem. Afferte mihi gladium — inquit — et diuidite infantem uiuum in duas partes, et date dimidiam partem uni et dimidiam alteri! Tunc inter altercantes prodit pietas matrem, impietas alienam. Et non fuit diuisus puer, ut rex callide simulateque iusserat, sed integer ac uiuus datus matri, ut in animo proposuerat. Et hoc sapientia, non mendacium fuit. Sic

perfidię est. Sed quid de ista Petri simulatione dicemus? Reprehensibilem eam fuisse non nego. Quis enim sum, ut Paulo contradicam, cum pręsertim neque Petrum illi contradixisse constet. Sed tamen facile uenia dignam tunc extitisse non dubito, cum adhuc Moysi lex apud Iudeos in Christo credentes non illicite uigeret. Postea uero neque propter Iudeos neque propter gentiles in fide quicquam simulandum fuit, cum tandem non simulatio, sed error

ubique celebris erat, illam exterruisset et uel fugam uel latebram petere coegisset. Alium ergo se finxit, ut amissam inueniret, et non alium se dixit, ut inuentam secum reduceret, reductam sanctificaret. Quanti igitur fructus tunc simulasse fuit, liquido sciemus, si perpenderimus, quanti econtra damni non simulasse fuisset. Postremo fingi aliquid etiam sine ulla culpa posse quis dubitat, quando quidem Veritas illa, in quam nullum prorsus uitium

causa in fratrem iratus, Dei in se iram magis prouocauit et a Deo maledictus fuit. Mitis Noe in arca seruatur, superbi diluuio pereunt. Sic et Pharao in Mari Rubro mergitur, Moyses saluatur, cuius mansuetudo tunc egregie apparuit, cum pro eis, qui sibi insultauerunt, Deum est deprecatus. Vnde dicitur: In fide et lenitate ipsius sanctum fecit illum. Pharaonis autem obdurationem grauissimis quidem flagellis mollescere potuit,

mansuefactus humiliter adhesit. Eadem fera ad Basoli, Rhemensis abbatis, cęllam confugiens, pedibus eius prouoluta sic in tuto fuit, ut canes, qui magno cursus impetu iam tergo fugientis imminebant, repente subsisterent. Tunc Attila uenator rem admiratus, prędium, quod ibi habebat, abbati concessit, dignum omni beneficio asserens, cuius et mansuetudinem aper et uirtutem canes testati sunt. Columbano abbati ursi in syluis

se audit, et tamen ait: A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Quomodo ergo illi lingua non delinquant, qui irrequisiti garriunt, si peccare loquendo timuit, quem loqui Deus inuitabat? Qui tunc demum ad prophetandum populo se accinxit, cum Dominus non iam inuitaret, sed imperaret dicens: Noli dicere, quia puer sum, quoniam ad omnia, quę mittam te, ibis et uniuersa, quęcunque mandauero tibi,

experiri coepisset, deprehendens, quorsum eius tenderent silentia: Bos iste mutus — inquit — talem mox edet mugitum, ut sonum eius totus admiraturus sit mundus. Et cum omnium doctissimus euasisset, tunc sane apparuit, quantum docilis taciturnitas uanę et arroganti loquacitati esset pręferenda. Cęterum et hac in parte diaboli insidię uitandę sunt. Cuidam ex fratribus perpetuum silentium seruanti pater Franciscus,

tam modicę flammę lęsionem persentiret. Quiescenti angelus apparuit et: Quid — inquit — Pafnuti, ab igne te offendi potuisse miraris, cum necdum ignem, qui in te est, sic penitus, ut putas, extinctum geras? Tunc te illum extinxisse crede, cum puellam nudam atque formosam complexus nullo te libidinis motu solicitari deprehenderis. Euigilans ille expauit tale experimentum et liquido intellexit tutius esse cum demoniis colluctari

diabolum, sub mulieris forma se dolose illicientem, candenti ferro manu e fornace rapto (erat enim faber) perculit in faciem, et ille edito eiulatu, ut a multis audiret, fugiens euanuit. Apelli deinde, sicuti tunc, candens ferrum manu, non forcipe tenere, cum opus faceret, moris fuit. Quem enim libidinis calor diabolo succendente urere non potuit, iam nec ferri poterat. Christophorum martyrem, qui mundi Opificem in humeris

coenobio multis pręesset uirginibus, neque minis neque blanditiis moueri potuit, ut Hirtacum, paterni regni successorem, acciperet maritum, ęterni Regis sponsam se esse dicens nec licere sibi illo relicto alteri nubere. Tunc Hirtacus ex amore in furorem uersus Iphigeniam cum reliquis, quę cum illa erant, atque adeo cum ipso monasterio concremari iussit. Admoto uero igne flamma, uirginalis pudicicię ultrix, inde se auertens in regiam

fugiens constiterat, inclinata trans uallem in aduersa rupe deposuit et rursum se errigens persecutorem impediuit. At neque miraculo mollitus, omni silice durior pater tandiu per deserta latitantem quęsiuit, donec inuenit. Tunc per capillos tractam Martiano pręsidi torquendam tradidit. Quam Martianus post multos cruciatus et utranque auulsam papillam ignominię causa nudam per urbis fora duci iussit. Exhorruit nuditatem uirgo, quam non

neque mortis periculo territa propositum dimisit castitatis. Dum autem diem suum obiret, affuit in uisu Petrus apostolus, a peccatis absolutam esse dixit, promissis uitę ęternę errexit et, ut secum ueniret, hortatus est. Tunc sancta animula illo dimisso corpore, quo uocabatur, lęta abiit. Si his etiam digamas frui solere uisis nostis, nubite, uiduę. Sin uero nihil tale de illis memorię proditum legistis, non est, cur illas imitemini, de

quem clauo in tempore transfodimus, cum in tempore poenitentiam agimus, compunctionis clauo uitium expungentes. Hoc tempus si elabi sine poenitudine dimiserimus, frustra postea nos poenitebit. Incassum enim tunc lugetur, cum iam actorum ratio exigitur. Post annos quadraginta in pace peractos rursum ad impietatem prolapsi a Madianitis deuastantur annos septem. Et cum tandem illos delicti poenituisset, per

scilicet hoc profuturum nouit, cui placatus est. Nam uirtus in infirmitate perficitur. Achab, Samarię regum pessimus, qui uineam Naboth Iezrahelitę per ipsius cędem ita occupauerat, ut, crudelior tunc an auarior fuerit, non facile dignosci possit, minante sibi Domino per Heliam prophetam pertimuit et scissis uestibus texit se cilicio, ieiunauit, in sacco iacuit. Iccirco Dominus malum, quod illi interminatus fuerat,

uinctus, abductus est in Babylonem. Et tamen, postquam eum flagitiorum suorum poenituisset precatusque esset Deum, quem peccando irritauerat, exauditus est reductusque Hierosolymam et in regnum postliminio restitutus. Tunc simulachra, quę posuerat, euertit arasque destruxit et restaurato altari Domini uictimas ac pacifica immolauit suisque pręcepit, ut colant Dominum, Deum Israhel. In bonum denique ex pessimo mutatus est, in liberum ex

Hierosolymam remigrauerant, miscuissent semen sanctum cum exteris nationibus connubiorum copulatione, scidit palium et tunicam, uulsit capillos, barbam depilauit seditque moerens ante templum usque ad sacrificium uespertinum. Tunc demum surgens curuauit genua, expandit manus ad cęlum et flens orauit. Ex eius moerore cęteri suum metientes crimen et ipsi fleuerunt. Magnoque diuinę ultionis metu expauefacti, intantum illi obedierunt, ut consenserint

templi et altare opertum cilicio. Illa quoque, quę interfecit inimicum, uidua erat, quotidie ieiunabat, lumbos cilicio pręcinxerat, cinere caput perfuderat, in secreto domus suę cubiculo cum ancillis clausa morabatur. Et tunc prostrata clamauit ad Dominum, cum tam audax facinus esset aggressura. Huiuscemodi ergo poenitentię afflictionibus atque angustiis conciliatur Deus, reprimitur diabolus, innocentię status reparatur, reparatus

dies aliquot cęllę carcere castigatum in statum pristinum ordinemque redegit. Et is, qui mortuus fuerat peccando, poenitendo reuixit. Potuit quidem crimine, quod occultum erat, dissimulato absque rubore redire, sed maluit tunc manifestus fieri et mundari quam postea in die Iudicii * corr. ex Aglaię multo confusibilius detegi multoque infelicius in igne illo inextinguibili sine fine cruciari.

confessorem (cuius corpus Veronę positum uenerationi habetur), cum poenitentię laborem subiret, compede ferrea se uinxisse traditum est et clauem qua nexus dissoluebantur, in Athesim fluuium proiecisse, atque orasse, tunc illam repertam conspiceret, cum ipse omni culpę labe purificatus esset; inde non post multos annos intra capti piscis uentriculum repertam eique restitutam; sic illum compedem deposuisse * corr. ex Andagauensis

hostiam laudis. Arnulphus quoque, Lotharingię dynastes, Caroli Magni imperatoris auus, cum relicto dominatu Christo in solitudine seruiret, annulum suum in fluuium Mosellam iactauerat, tunc se pro delictis Deo satisfecisse crediturus, cum ille repertus sibi redderetur. Postea Metensis episcopus electus, cum diu Ecclesiam optime rexisset, allatus est ei piscis, in cuius intestinis inuento annulo Deo gratias

Arsenium abbatem ob frequentes lachrymas fluxis ciliis, turgidulis ocellis suffusisque rubore genis fuisse ferunt. Vincentium quoque prędicatorem ad lachrymas promptissimum extitisse legimus, sed tunc pręcipue, cum salutarem hostiam offerret, corpori et sanguini Christi communicaturus. Francisco, Minorum patri, plorandi assiduitas hebetauerat uisum. Et cum oculis parcere moneretur, respondebat haud esse tanti ipsos

dolet et compunctus lachrymas emittit, deinde inclinat se, dum humiliatur, et in monumentum prospicit, dum ante acta mente uoluens, quid mali commiserit, quid boni omiserit, examinat et singula quęque diligenter perpendit. Tunc autem angelos uidet, cum iam constanti animo angelicę consentit inspirationi, et unum quidem ad caput, alterum ad pedes, quia consentiens a principio usque ad finem perseuerare debet. Postquam autem perseuerauerit,

carni seruiendo uehementer offenderat, carnis castigatione placauit. Quadraginta annos in deserto uixit, quę fortasse tantundem temporis in obscoenitatibus uitę consumpserat. Antea se ornauerat, ut hominibus placeret; tunc nuda incessit, ut placeret Deo. Antea lasciuis cantibus et delicatis epulis indulserat; tunc assiduis precationibus quotidianisque se fatigauit ieiuniis. Hoc itaque quadraginta annorum labore ad ęternę quietis peruenit

in deserto uixit, quę fortasse tantundem temporis in obscoenitatibus uitę consumpserat. Antea se ornauerat, ut hominibus placeret; tunc nuda incessit, ut placeret Deo. Antea lasciuis cantibus et delicatis epulis indulserat; tunc assiduis precationibus quotidianisque se fatigauit ieiuniis. Hoc itaque quadraginta annorum labore ad ęternę quietis peruenit felicitatem tantumque boni percepit pro poenitentia, quantum perceptura erat mali pro

porcos pauimus immunditię seruientes, cum eodem ad indulgentissimum Patrem reuertamur et ante ipsum humi prostrati dicamus: Pater, peccauimus in cęlum* et coram te; iam non sumus digni uocari filii tui . Tunc ille adhuc aduentantibus occurret et, cum propius accesserimus, amplexabitur et, cum rogauerimus, osculo pacis excipiet, pristinę innocentię stolam nobis offeret, annulum fidei in manibus, calciamenta Euangelii in

innocentię stolam nobis offeret, annulum fidei in manibus, calciamenta Euangelii in pedibus dabit, uitulum etiam saginatum apponet, cuius caro uere est cibus et sanguis uere est potus, cuius pastu uiuitur in ęternum. Tunc demum sanctis omnibus ad celebre conuersionis nostrę conuiuium conuocatis dicet: Manducemus et epulemur, quia hi filii mei mortui erant, et reuixerunt; perierant, et inuenti sunt. Postremo et pręcinget se

Post confessionem eiecti sunt de paradiso subditique laboribus, doloribus, morti. Venit deinde Christus, exoluit pro eis debitum et reducti sunt, unde pulsi fuerant, angustiis liberati et ex miserrimis felicissimi facti. Tunc ergo gratiam recipit confessio, cum satisfactum est pro delicto. Hoc sacramentum in Leuitico figuratum est, ubi lepra perfusi arbitrio sacerdotis diiudicantur. Qui immundi fuerint, extra castra eiiciuntur, donec

ligandi soluendique potestatem tribuit, hos gregis sui Pastor bonus curam habere iussit, his denique claues regni cęlorum dedit. Per illos ergo uitam nostram exponamus Deo, et cum hic ab eis remittentur nobis peccata nostra, tunc remissa credamus et in cęlo. Porro iis delicta nostra confiteri nos oportere iam tum innuebat Saluator noster, cum leprosis mundatis, uti se sacerdotibus ostenderent, iniunxit. Soluendi quoque

si ea, quę male nequiterque egisti, uni nunc sacerdoti absconderis, postea certe in die Iudicii toti publicabuntur mundo: amicis, inimicis, uiris, mulieribus, omnibus angelis, omnibus sanctis uidenda coram exponentur. Nihil tunc absconditum erit, quod non reueletur, nihil occultum, quod non sciatur, nisi quod ante confessione ac poenitudine fuerit abolitum. Pandentur ex cordibus multorum secretę cogitationes, dicta factaque in aperto erunt,

foeminę sumendum offerret, quę panes ipsos, quos ille consecrabat, facere consueuerat, incredula renuebat accipere, quod diceret nequaquam esse illud corpus Domini, sed panem, quem ipsa suis manibus formauerat, ipsa coxerat. Tunc pontifex ęgre ferens infidelitatem mulieris orauit Dominum, et panis species uersa est in speciem carnis. Rursum orauit, atque ubi pristina sacramento facies rediit, credenti iam ac poenitenti illi obtulit. Experimento

Beati enim, qui non uiderunt, et crediderunt. Stephanus, presbyter Constantinopolitanus, caput foeminę hostia sacra contingens, ab ea demonem, a quo uexabatur, expulit. Quę liberata dixit sibi tunc uisum fuisse, quod ille puerum nudum ac uiuum uertici supponeret suo. Dubitari posset, ne commentum confixerint, si secuta sanitas non faceret fidem. Panem quippe malignus ille spiritus minime timuisset, sed ipsum ferre

ipso, qui ueritas est, non continuo dirigantur. Et diuus Hieronymus diem agens extremum, sacrum Christi corpus dari sibi petiit. Illud uero sumpturus de lectulo humi se deponi fecit saccoque operiri. Tunc genibus prouolutus lachrymas fudit, pectus pugno percussit et sic sanctam oblationem hausit, gestu habituque se illa indignum contestans, illam tamen sibi necessariam hauriendo docens. Quod autem et intelligentiam pie

de Trinitate disputationem initurus, noctu in somniis uidit se sacramentum istud accepisse, columba afferente. Et cum mane in auditorium uenisset, pręter spem magna omnium admiratione disseruit. Siquidem illi tunc spiritaliter communicauerat, qui Dei sapientia est et Dei uirtus. Hęc insuper immortalis et ineffabilis hostia, si in altari pro mortuis offeratur, maximo illis adiumento erit ad commisa in purgatorii locis

ad cęlum migrauit. Non fuit illi satis cum angelis iter hoc ingredi, nisi Dominum angelorum ducem habuisset. Sic olim ad sepulchrum eius lugens, dimissis angelis, quos uiderat, illum solum quęsiuit, quem lugebat. Et tunc demum consolata abiit, cum ipsum resurrexisse cognouit. Petronilla uirgo cupiens iam ad cęleste de terreno transferri habitaculo, ne sine uiatico discederet, a presbytero Nicomede panem Trinitatis accepit.

neglexisset. Luciam uirginem nec inter flammam constrictam nec perfosso a sacrilegis iugulo lęthaliter uulneratam mori potuisse accepimus, donec sacram sibi communionem a sacerdote oblatam sumpsisset. Tunc cum martyrii corona cęlum lęta petiit, cum eum, pro cuius amore supplicia contempserat, sibi iunxit itineris ducem. Si ergo sanctis hominibus tantę curę fuit ad hanc sacrosanctam communionem etiam corpora accedere,

in oculo fratris tui, et trabem in oculo tuo non uides? Aut quomodo dicis fratri tuo: Frater, sine eiiciam festucam de oculo tuo! Et ecce trabs est in oculo tuo. Hypocrita, eiice primum trabem de oculo tuo, et tunc uidebis eiicere festucam de oculo fratris tui! Tunc ergo alios decentius corrigere poterimus, cum prius nosmetipsos correxerimus; corripere, inquam, non condemnare, ut charitas conseruetur et semper declinetur

Aut quomodo dicis fratri tuo: Frater, sine eiiciam festucam de oculo tuo! Et ecce trabs est in oculo tuo. Hypocrita, eiice primum trabem de oculo tuo, et tunc uidebis eiicere festucam de oculo fratris tui! Tunc ergo alios decentius corrigere poterimus, cum prius nosmetipsos correxerimus; corripere, inquam, non condemnare, ut charitas conseruetur et semper declinetur impietas. Illi quippe, qui nimis

paciscebatur neque quicquam tota ea nocte aliud quam dolenter ingemiscere et Deum pro salute perditę mulieris deprecari. Ita alias ad Deum conuertere, alias saltem eo tempore, ut a scelere cessarent, compellere. Quę res tunc clarius patuit, cum post uindictę diuinę in percussorem miraculum illę ipsę mulieres, apud quas aliquando pernoctauerat, palam confiterentur atque idem percussorem suum miseratus oratione sanitati restituisset. Nos tam

imperauit. Illico mulier sanatur et pręsente Syluano Syluanus alter iuxta illam cernitur, qui rem ordine confessus disparuit. Et uulgato miraculo cessauit innocentis infamia uersipellisque impostoris offucię magno omnibus tunc stupori fuere. Quam igitur circunspectos, quam uigilantes nos esse decet, nequid male de sanctis uiris, etiam cum in crimine deprehensos esse credimus, nimis cito affirmemus. Idem quippe

usum exprobrauit. Attamen, qui Deum magis quam equi phaleras animo uoluebat, quale ephippium illud esset, cui insidens a Clareualle iter egerat, penitus ignorabat et ab iis, qui secum uenerant, quale esset, quęrere coepit. Tunc haud dubie apparuit magis illi curę fuisse, qualem animum eo afferret quam qualem supellectilem. Itaque non semper ex utensilium aliquo decore mens hominis erit metienda, sed ex operibus potius uitęque conuersatione.

Iudex et Conditor unus Deus, unus et Redemptor Iesus Christus. Nolite - inquit- ante tempus iudicare, quoad usque ueniat Dominus, qui et illuminabit abscondita tenebrarum et manifestabit consilia cordium; et tunc laus erit unicuique a Deo. Interim uero, qui se existimat stare, uideat, ne cadat. Perspicuum autem est eum labi et ruere, qui se iis, quos iudicat, arbitratur meliorem, Iacobo apostolo dicente: Qui detrahit fratri

cum loco eos et calcaribus et flagris urgendo mouere non possent, diuinam in homine uirtutem (quem improbe uexauerant) animaduertunt, et repente ante ipsum suppliciter prouoluti, peccatum confitentur et ueniam exposcunt. Tunc ille pro iniuria beneficium referens, eos amice amplexatus est. Equis autem, ut dominis suis obedirent, imperauit. Qui quasi uinculis carceribusue soluti, statim abiere, iter coeptum maturantes. Merito brutis beluis

uolucris illa iussis eius obediuit, cuius sanctitati homo inuidebat, ut appareat inuidos homines bestiis minus rationales esse. Decipi autem Dei seruus non potuit, Spiritu Sancto insidias reuelante. Eas tamen ipse nosse tunc dissimulauit, ne maliciam inimici palam faciendo suam ultus iniuriam argui posset, timens illud: Qui uindicari uult, a Domino inueniet uindictam. Florentius uero in flagitio perseuerans, quem

referri posset, ut idem tam expers mendacii foret, quam erat impatientię perturbatione alienus. Paulum, in partibus Aegypti abbatem, Cassianus tradit magno monachorum et suorum et alienorum coetu discumbente (qui tunc eo forte conuenerant) suo cuidam discipulo adolescenti, quod tardius ferculum apposuisset, colaphum infregisse, ita ut et illi, qui non uiderant ferientem, ictus tamen sonitum audirent. At uero ipsum, qui percussus fuerat,

imponerent, rogauit. Inde uero egressus per duas hebdomadas ieiuniis ac fletu sese afflixit nec interim ad communionem accedere pręsumpsit, sed tandem in limine ecclesię coram prostratus ueniam petiit, cum innocens esset. Tunc demum Dei iudicio factum est, ut eius ignominię autor demone arreptus nequitiam suam ac dolos confitendo proderet. Qui cum diu multumque uexatus a sanctissimis uiris curari nequiuisset, postremo ipsius Pafnutii oratione

foeda colluuione perfundi a mancipiis patienter sustinuit, ut Christum suum, cuius paupertatem secutus fuerat, tolerantię quoque humilitate exprimeret. Quis autem esset qualiterque uixisset, diuinitus tandem reuelatum est, tunc scilicet, cum e uita discederet, ne tantę patientię exemplum ignorata generis claritate in obscuro foret. Neque enim satis magnum erat, si et ipse, ut uidebatur, seruilis conditionis fuisse crederetur. Maximum uero

quod syluestre animal homini seruiret, dixisse fertur sperare se in eos Deo ulciscente commissum luituros. Inde ergo ursinę cędis rei repentino leprę morbo confecti, paucos post dies uersis in saniem corporibus contabuere. Tunc, qui ursi necem doluerat, horum inopinatam mortem moerore ac lachrymis inconsolabiliter prosequi coepit, seipsum reprehendens, quod pius in beluam, impius in proximum fuerit, quod illi ursum, illos ipse peremerit, quos ita

hinc inde lacunosis silicibus uoraginosam notę cuidam foeminę, et in quam non pauca quondam beneficia contulerat, facta est obuiam. Quę contemptim admodum superbeque occurrens ipsam, quam antea coluerat obseruaratque, tunc per iniuriam aduerso impulsam latere euertit in lutum atque pręteriit. Multo ergo deturpata coeno Christi ancilla nihil indignationis prę se tulit, sed tacita tantum subrisit, gaudens se ab hominibus despici, ut placeret

potuerunt quam terram uertere et herbas infructuosas conuellere, donec Isaac adueniens eis prandium attulit pro opera, insuper exhortans, ut a furto abstinerent; semper enim, quicquid eis opus esset, se libenter indulturum. Et tunc primum omnis generis holeribus oneratos amice dimisit. Itaque, et cum abesset, a flagitio illos cohibuit, et cum adesset, rebus donauit, maius damnum reputans proximi peccatum quam sui hortuli, quo uitam sustentabat,

Aduersas etiam ualitudines, quoties in has inciderimus, ęquo animo ferre uirtutis lucrum erit. Languente enim corpore animi uigor in contemnendis uoluptatibus roboratur, iuxta illud Apostoli dictum: Cum infirmor, tunc fortior sum. Quod si corporeę infirmitati quicquam inesset mali, hanc sanctis suis Deus contingere non permitteret. Permittit autem, ut efficiat sanctiores. Isaac itaque ab illo

periculi plena non inuitus subiret pro Christo, frigus, famem, gladium iuxta contemnens. Et: Libenter - inquit- gloria bor in infirmitatibus meis, ut inhabitet in me uirtus Christi. Et: Cum infirmor, tunc potens sum. Et: Licet is, qui foris est, noster homo corrumpatur, tamen is, qui intus est, renouatur de die in diem. Id enim, quod in pręsenti est momentaneum et leue tribulationis

sancti ossa, et illico uisum recepisse. Deinde, cum rursum orasset, ut, si ea res animę suę saluti minus conduceret, rediret infirmitas, iterato oculis captum fuisse. O prudens uotum singularemque cęci patientiam, qui ne tunc quidem cernendi copiam postulasset, nisi tam pii desyderii causa incidisset. Ideoque sancti corpore uiso ad cęcitatem suam reuerti maluit quam ad ea, quę ante cęcitatem forte se commisisse recolebat. Contempsit oculos,

sibi dictum, uti proxima monasteria inuisere pergeret et fratribus perfectius uiuendi pręcepta daret, ipse propediem decessurus. Itaque eo perfunctum officio, postquam ad suos rediit, in fratrum coetu psallentem expirasse. Tunc ergo uideri coepit, cum e uita egredi oportuit, ut palam esset cęcitatem illam non culpę fuisse, sed probationis, qua auctum est per patientię uirtutem uitę meritum. Ab ore morientis columbam exisse et

chyrurgum aliquem ad se uenisse rata detrectabat medicinam, dicens nunquam se pharmaca corpori admisisse, sed illius medici opera semper usam, qui solo uerbo omnem infirmitatem curaret; hunc autem esse Dominum Iesum. Tunc Petrus apostolum se eius esse et ab eodem ad illam missum indicans euanuit, ipsa sana relicta. Non hoc dicimus, ut infirma uirgo medicamentum respuat, sed semper spem omnem in Christo collocet, semper soli

pręciderunt et sic trunca corpora super ignitam sartaginem torrendo consumpserunt. Mater denique, quę non fleuerat filios, sed ad patientiam iam hortata fuerat, iam de illorum uictoriis lęta mortem alacriter subiit et, quos tunc tam acerbos cruciatus tolerare uidit, nunc una secum in ęternę beatitudinis regno triumphantes cernit. Tanto facta est post erumnas felicior, quanto in perferendo extitit constantior. Neque te, Rasia, uir non solum

includitur. Inde dimissus plurimisque peragratis locis profectus Hierosolymam, ibi alligari et mori paratus pro nomine Iesu comprehenditur, ligatur, flagellatur, torquetur, in ore percutitur. Postremo Romę capite truncatur, tunc demum cessans euangelizare Iesum, cum in corpore uiuere cessasset. Andream deinde apostolum Patras a pernicie erroris uindicare conantem Egeas, Achaię proconsul, comprehendi iussit et in facie cędi et in cruce

in theatro exponitur. Sed eidem, in quem homines grassabantur, bestię pepercere. Post hęc in carcerem fame consumendus truditur. Sed angelo hominem nutriente, quem inedia iam extinctum putabant, die decima saluum educunt. Tunc iudex plumbo liquefacto nudum perfundi iussit. Sed cum neque hoc supplicii genere perimi ille potuisset, capitis tandem abscisione finitur. Poterat nec sic mori, sed iam omnes poenas passo beatitatis pręmia differre

Ipse quoque cęsar magis iam timens quam timendus, nequid martyrem torquendo grauius ipse pateretur, statim illum obtruncari iussit. Sed ne sic quidem eum interficere potuisset, nisi remunerand? uirtutis tempus id requireret. Tunc mori miles Christi permissus est, cum per patientię merita iam ad immortalitatem transferri debuit. Quid de te dicam, Prime Stephane, pontifex maxime ac martyr insignis? Tu ad Martis templum

deos gentilium simulachra uana esse diceret, Almachii, urbani prętoris, iussu in ignem cremanda deiicitur. Et cum illęsa permaneret, decollari iubetur. Ter percussa occidi non potuit et dimissa triduum superuixit, ut neque tunc moreretur, cum carnifici liberet, neque ultra, quam sibi expediret, uiueret, ne et ille nece eius gloriari posset et ipsa tardius, quam uellet, cum seruatę castitatis tum consummati martyrii reciperet

cum tandem ad capitale supplicium duceretur, gaudebat, quod se ad Sponsum ire diceret, cuius paradisus omnium florum omniumque fructuum ferax multo amoenius, quam dici possit, uernat, suauius fragrat, copiosius exhuberat. Tunc Theophilus scriba ridiculi causa illam rogauit, ut, cum eo peruenisset, inde sibi rosas mittendas curaret. Cui ipsa: Nequid — inquit — impossibile esse credentibus credas, quod petis, efficiam. Postquam ergo decollata

se effecturum promiserit, diaboli uanno concutietur et, cum triticum mundum se esse crediderit, inter decermina computabitur. Frustra aliquid conamur, nisi Domini affuerit auxilium. Cum illo in carcerem uel in mortem ire tunc poterimus, cum ipse audendi pręstiterit fiduciam. Vt autem pręstet, rogari uult dicens: Petite, et dabitur uobis. Nec solum diabolus, uerum etiam corpus nostrum aduersatur nobis. Vas

immortalitatem transmigrant. Quotidie igitur animo uoluamus, quotidie ruminemus quales mox futuri simus, et pręsentium uoluptatum illecebras dolos esse patebit. Quibus qui capti fuerint, tunc, cum se ad felicitatis culmen euectos putabunt, ad extręmas corruent miserias ignemque illum inextinguibilem, unde nullus unquam sperari regressus potest. At uero, qui se ipsum aliquantulum recognouerit contemplarique

fuere uitę eius quindecim anni, dicente Domino: Audiui orationem tuam et uidi lachrymam tuam, et ecce sanaui te. Die tertia ascendes templum Domini, et addam diebus tuis quindecim annos. Ex quo instruimur tunc maxime precibus et poenitentię moerore nobis opus esse, cum mortis instet dies, ut pleniore uenia peccatorum impetrata addantur nobis uitę anni, non quandoque finiendi, sed anni ęternitatis.

testimonio probatur. Vterque autem ambulasse cum Deo dicitur. Ita et nos quidem, si cum Deo ambulantes, hoc est, mandata eius obseruantes, mors occupauerit, transferemur in anima prius, postea et in corpore, non quo illi tunc translati sunt, sed quo ascendit Christus. Nihil igitur doleamus carnem nostram nunc corrumpi redigique in puluerem, cum rursum quandoque reparanda in incorruptione et in gloria, si modo usque in finem fuerimus

Christo morientes, pręstantissimum id esse mortis genus testantur, quod ipsi passi sunt. Sed non omnibus hoc contingit. Omnibus tamen ea mens esse debet, ut, si fors ita ferret, libenter et ipsi sustinerent. Cui is animus uel tunc, cum e uita egreditur, fuerit, procul dubio martyrum coronę particeps erit. Corda enim perpendit Dominus magis quam facta. Dic ergo cum Paulo: Non solum alligari, sed et mori in Hierusalem paratus sum propter

An — inquit — non uidetis demonum cateruam, hic in perniciem meam congregatam? Ille, qui prę cęteris horrendus apparet, compellit me ad blasphemias heresumque prauitatem. Et tam dirus est, ut contra tueri non ausim. Tunc fratrum supplicationibus demones in fugam uersi sunt. Et beatus Hieronymus apparens, ipsum, ne paueret, hortatus est. Eius itaque conspectu Eusebius recreatus, in Domino obdormiuit. Nemo ex incompto aliquo deformique

admodum gauderet: Optato — inquit — aduenistis, domini mei, et gratias ago, quod pręsentia uestra me dignamini, qui uester seruus sum. Deinde, tanquam ab ipsis inuitatus: Venio, uenio, respondebat. Tunc, quid uideret uel quocum loqueretur, ab iis, qui aderant, interrogatus: Nunquid — ait — non conspicitis hic Petrum et Paulum apostolos, qui modo huc intrarunt? Et cum rursum ad illos conuersus iamiam se uenire

duo certissima signa commendarunt: in cęlo angelorum melos, in terra suauitas odoris. Beatus Martinus, Turonensis episcopus, obitum suum multo ante prędixit. Quo iam proximo mala ualitudine grauiter affici coepit. Tunc discipulis flentibus: Nec mori — inquit — timeo, quia pii Domini seruus sum, nec uiuere recuso, si uobis adhuc necessarius sum. Languens autem et morbo tantum non consumptus, cubabat in cilicio et cinere neque alio in

futurum, sibi diuinitus pręnunciatum, Herberto presbytero, quem charissimum habebat, indicauit. Et ille ne in morte quidem amicum deserere cupiens, obsecrare coepit, uti se quoque ea in re comitem assumeret. Tunc episcopus Deum aliquandiu precatus: Herberte — inquit — Dominus noster te uoti tui compotem facit. Proinde prępara te, mecum una discessurus. Itaque anno post, quanuis locorum interuallo diuersi manerent, cum die, qua

obstupefecit. Si uiri sanctitatem consyderes, ideo in morte eius concussum pauimentum dices, ut beatorum spirituum multitudinem ad suscipiendum defuncti animam eo conuenisse testaretur. Dignus quippe tali tunc comitatu fuit, qui, dum uiueret, omnia, quę habere poterat, indigentibus dabat. Et cum res defecissent, seipsum dedit, uicaria seruitute redimens uiduę filium. Merito nunc cum angelis gaudet, qui sic homines

ut uigilarent, iniunxit. Nocte prope media uentus irruens luminaria extinxit; demones apparuerunt. Sed cum illa orasset, soror e cęlo delapsa affuit, malignos spiritus in fugam uertit, ipsam consolata est, lucernas accendit. Tunc et Christus ei pręsto fuit et, ut secum ueniret, hortatus est. Ipsa igitur tam optato itineri se accingens, efferri se sub dio fecit cinereque conspergi et crucem sanctam iuxta apponi atque Euangelium Dominicę passionis

uitę sine salutari uiatico decederet, Zosimas abbas occurrit. Qui dato ei Trinitatis pane, cum postea defunctam reperisset, reperit simul in puluere scriptum: Sepeli, Zosima, Marię corpus et terram terra tege ac pro me ora. Tunc leo ad cauandam sepulturam operam pręstitit, Zosimas ad cadauer condendum. Sic ergo et deserti bestię deserti habitatoribus inseruiunt, et in solitudine Christum quęrentibus neque sacra deest communio,

monasterio abbatissę, Colonatus martyr apparuisse dicitur et, ut proximo Dominico die ad ecclesiam suam ueniret, eam inuitasse. Ipsa igitur, quę iam per annos quadraginta limen monasterii transgressa nunquam fuerat, tunc primum, ut martyri morem gereret, exiit et coenulam, quam secum tulerat, in ecclesia eius peregit. Inde reuersa, sororibus propediem ex hac uita se migraturam prędixit. Ac post biduum nulla corporis infirmitate lacessita,

tenui pressaque succinere coepit. Lęta mortem expectabat, iugiter orabat. Et cum prope se demonem uidisset, ut protinus recederet, iussit. Eo fugato Christum uidit, a quo ad cęleste thalamum inuitata mox ire perrexit. Et tunc exanime corpusculum diuinum spirauit odorem, quia in odorem unguentorum Christi, dum uiueret, cuccurrit. Ad istorum igitur exemplum, quos modo commemorauimus, nos componentes, tunc pręcipue, cum a corpore secedendum

thalamum inuitata mox ire perrexit. Et tunc exanime corpusculum diuinum spirauit odorem, quia in odorem unguentorum Christi, dum uiueret, cuccurrit. Ad istorum igitur exemplum, quos modo commemorauimus, nos componentes, tunc pręcipue, cum a corpore secedendum est, humilitatem seruemus, poenitentiam agamus, precibus instemus, fidem, spem, charitatem nullo modo in nobis labascere patiamur. Quia ex fide uiuit iustus; et: Qui sperat in

post mortem expiationi locum? Decimus Benedictus, pontifex maximus, cum mortem obiisset, Ioanni, Portuensi episcopo, apparens confessus est se Odilonis abbatis precibus ab ęternę mortis periculo seruatum; se autem ideo tunc ei apparuisse, ut ipse eundem abbatem rogatum iret, ne sibi in flammis purgatorii ardenti subtraheret auxilium, quod ferre adhuc in corpore uiuenti consueuerat. Hoc nuncio sibi allato abbas et ipse suppliciter pro eo

sed nondum statim finis. Magnum quippe rerum apparatum multo ante Fama nunciare solet, quam ipse se prodat. Prius itaque pręlia audienda sunt, postea etiam uidenda. Cum autem supremus iam aduentare dies coeperit, tunc et bella magis sęuient malaque malis cumulabuntur. Consurget — inquit — gens in gentem et regnum in regnum. Neque id satis. Erunt pestilentię et fames et terręmotus per loca et terrores de cęlo.

uibratione magnas ędificiorum moles funditus conuulsas procubuisse. At *corr. ex Terra uero de hac, quam futuram expectamus, erumna dicitur: Erit tunc tribulatio magna, qualis non fuit ab initio mundi usque modo, nec fiet. Et nisi — inquit — breuiati fuissent dies illi, non fieret salua omnis caro, sed propter electos breuiabuntur dies illi. Hic

quoque fideles Verbi Dei prędicatores intelligimus, qui orbem peragrantes consulent credentium saluti, dicente Domino: Et prędicabitur hoc Euangelium regni in uniuerso orbe in testimonium omnibus gentibus. Et tunc ueniet consummatio, id est, seculi finis. Quod autem Helias uenturus sit, etiam in Mattheo testatur Dominus dicens: Helias quidem uenturus est, et restituet omnia. Quid est restituet omnia, nisi quia

tunc ueniet consummatio, id est, seculi finis. Quod autem Helias uenturus sit, etiam in Mattheo testatur Dominus dicens: Helias quidem uenturus est, et restituet omnia. Quid est restituet omnia, nisi quia tunc et ipsi conuertendi sunt, qui occidentem Legis litteram adhuc sequuntur? Si enim in Malachia legimus: Ecce ego mittam uobis Heliam prophetam, antequam ueniat dies Domini magnus et horribilis.

adhuc sequuntur? Si enim in Malachia legimus: Ecce ego mittam uobis Heliam prophetam, antequam ueniat dies Domini magnus et horribilis. Et conuertet cor patrum ad filios, et cor filiorum ad patres eorum. Tunc igitur et Hieremię impletum erit uaticinium dicentis: In diebus illis saluabitur Iuda, et Israhel habitabit confidenter. Quanto autem tempore durabit prędicatio hęc et quibus miraculis proficiet, superius

enim partim doli ueneno ut coluber, partim potestatis cornu ut cerastes eos inuadet, quos per uiam ueritatis et semitam iustitię ire uiderit. Cum itaque Enoch et Helię prędicatio per uniuersum terrarum orbem uulgata fuerit, tunc Sathanę filius prodere se et aduersus eos inualescere incipiet. Sic enim in Apocalypsi legimus: Et cum finierint testimonium suum (Enoch scilicet et Helias), bestia, quę ascendit de

scribens ait: De temporibus autem et momentis, fratres, non indigemus, ut scribamus uobis. Ipsi enim diligenter scitis, quia dies Domini sicut fur in nocte ita ueniet. Cum enim dixerint: Pax et securitas, tunc repentinus eis superueniet interitus, sicut dolor in utero habenti, et non effugient. Et, ut ostenderet, qui sunt, quos repente ueniens opprimet: Vos autem, fratres — inquit — non estis in

refert, si ante moriamur quam Iudicium fiat, cum, quandocunque futurum est, tales ante Iudicem sistendi simus, quales hinc decedimus? Igitur, si mille uel plures adhuc anni restant, ut omnibus extremus ille numeretur dies, tunc unicuique nostrum adesse putandus est, cum obimus. Alioquin non ad eos pertineret, quibus iam ante mille quadringentos sexaginta sex annos dictum est: Videte, uigilate et orate! Nescitis enim, quando tempus sit.

cum uenerit *corr. ex ueniat repente, inueniat uos dormientes. Et, ne ad illos tantum dictum suspicaremur, adiunxit: Quod uobis dico, omnibus dico: Vigilate! Hoc est omnibus, et qui tunc erant, et qui nunc sunt, et qui postea futuri sunt. Omnibus quippe uigilandum est, quia stat sua cuique dies, breue et irreparabile tempus omnibus est uitę. Si breue, cur sic uiuimus, tanquam longissimum sit? Si

Caput IV / DE APPARITIONE CRVCIS ET CHRISTI INTERITVQVE ANTICHRISTI Postquam igitur uirtutes cęlorum commouebuntur, sicut in Euangelio scriptum est, tunc apparebit signum Filii hominis in cęlo et tunc plangent omnes tribus terrę. Si uirtutes cęlorum tunc commouebuntur, id est, angelici spiritus, quantus timor, qualis stupor in pectoribus mortalium erit? Si beati

Caput IV / DE APPARITIONE CRVCIS ET CHRISTI INTERITVQVE ANTICHRISTI Postquam igitur uirtutes cęlorum commouebuntur, sicut in Euangelio scriptum est, tunc apparebit signum Filii hominis in cęlo et tunc plangent omnes tribus terrę. Si uirtutes cęlorum tunc commouebuntur, id est, angelici spiritus, quantus timor, qualis stupor in pectoribus mortalium erit? Si beati angelorum chori turbationem aliquam patientur,

INTERITVQVE ANTICHRISTI Postquam igitur uirtutes cęlorum commouebuntur, sicut in Euangelio scriptum est, tunc apparebit signum Filii hominis in cęlo et tunc plangent omnes tribus terrę. Si uirtutes cęlorum tunc commouebuntur, id est, angelici spiritus, quantus timor, qualis stupor in pectoribus mortalium erit? Si beati angelorum chori turbationem aliquam patientur, quid tunc acturi sunt multorum flagitiorum conscii peccatores?

plangent omnes tribus terrę. Si uirtutes cęlorum tunc commouebuntur, id est, angelici spiritus, quantus timor, qualis stupor in pectoribus mortalium erit? Si beati angelorum chori turbationem aliquam patientur, quid tunc acturi sunt multorum flagitiorum conscii peccatores? Apparebit signum Filii hominis, de quo Esaias ait: Cum eleuatum fuerit signum in montibus, uidebitis et clangorem tubę audietis. Et iterum: Eleuate

recordabuntur. O, pręclarum regis nostri triumphaleque uexillum! Si eo uiso sic formidabunt inimici, quid facient, cum mox et ipsum Dominum cum uirtute magna et maiestate post illud prodeuntem cernere incipient? Et tunc uidebunt — inquit — Filium hominis uenientem in nubibus cum uirtute multa et gloria. Videbunt iniqui, quem uidere supplicium illis et mors erit. Iam enim ex timore in stuporem uersi animis deficient et

illis et mors erit. Iam enim ex timore in stuporem uersi animis deficient et tandem spiritu oris eius percussi crudeles animas cum diris gemitibus ingentique cruciatu exalabunt. Siquidem dici non potest, quam horrendus tunc erit impiis uel solus conspectus Iudicis irati. Egredietur enim Dominus — ut Esaias ait — de loco suo, ut uisitet iniquitatem habitatoris terrę contra eum. Et reuelabit terra sanguinem

dicens: Et percutiet terram uirga oris sui, et spiritu labiorum suorum interficiet impium. Et erit iustitia cingulum lumborum eius, et fides cinctorium renum eius. Hoc et Apostolus affirmat, cum ait: Et tunc reuelabitur ille iniquus, quem Dominus Iesus interficiet spiritu oris sui et destruet illustratione aduentus sui. Non ergo armis, non uirium ui, non ueneno perimetur ille nequissimus, sed solo spiritu oris

Caput V / DE HORRENDO CHRISTI AD IVDICANDVM ADVENTV ET CREATVRARVM ADVERSVS PECCATOREM ACCVSATIONE ET IGNE QVO CONSVMENDA SVNT OMNIA Quam enim formidabilis atque horrendus iudicis Christi aduentus cunctis, qui tunc in terra erunt, apparebit, sed illis pręsertim, qui damandi sunt, quis fando exprimere possit? Quia tamen hoc impensius consyderare plurimum expedit, nos, ut possumus, adhuc indicare pergemus. Verum ita sit, ut non meis

nihil? Peccauimus tibi, Domine, multumque deliquimus; miserere nostri secundum magnam misericordiam tuam et secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitates nostras. Da, ut nunc ploremus ingratitudinem nostram, ne tunc confundamur; ut nunc lugeamus, ne tunc semper lugendi causam habeamus. Remitte facinora, clementissime Domine, et pręsta ueniam, quia Beati, quorum remissę sunt iniquitates et quorum tecta sunt peccata!

deliquimus; miserere nostri secundum magnam misericordiam tuam et secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitates nostras. Da, ut nunc ploremus ingratitudinem nostram, ne tunc confundamur; ut nunc lugeamus, ne tunc semper lugendi causam habeamus. Remitte facinora, clementissime Domine, et pręsta ueniam, quia Beati, quorum remissę sunt iniquitates et quorum tecta sunt peccata! Remitte illa, precamur, in pręsenti, ne

sicut exustio ignis tabescerent, aquę arderent igni, ut notum fieret nomen tuum inimicis tuis, a facie tua gentes turbarentur. Cum feceris mirabilia, non sustinebimus. Desyderat aduentum Iudicis propheta, quia tunc demum se plenam beatitudinem consecuturum sperat. Et tamen non sustinebimus inquit, ut ostendat eo die ne sanctos quidem sine pauore futuros. Et quis non formidabit uidens furere ignem, montes conteri, ualles

et opera manuum tuarum sunt cęli. Ipsi peribunt, tu autem permanes; et omnes sicut uestimentum ueterascent. Et sicut opertorium mutabis eos, et mutabuntur; tu autem idem ipse es, et anni tui non deficient. Et tunc demum terra cultoribus suis uacua relinquetur et ubique erit uasta solitudo. Nullus prorsus usquam locorum erit, non homo, non iumentum, non pecus, non fera, non in mari piscis, non in aere uolucris, non saltem sub terra

triumphans cęlum petiit, rursum e cęlo aduenientis gloriam testetur. Quod futurum Zacharias prophetauit dicens: Et stabunt pedes eius die illa super montem Oliuarum, qui est contra Hierusalem ad orientem. Et tunc sedebunt sedes in iudicio, hoc est, patriarchę, prophetę, sacerdotes, apostoli, discipuli, martyres, confessores, uirgines, uiduę, coniugatę, sancti sanctęque omnes. Tunc implebitur illud: Qui reliquistis omnia

qui est contra Hierusalem ad orientem. Et tunc sedebunt sedes in iudicio, hoc est, patriarchę, prophetę, sacerdotes, apostoli, discipuli, martyres, confessores, uirgines, uiduę, coniugatę, sancti sanctęque omnes. Tunc implebitur illud: Qui reliquistis omnia et secuti estis me, cum Filius hominis ad iudicandum uenerit, sedebitis et uos super sedes duodecim, iudicantes duodecim tribus Israhel. Inde est, quod Paulus ad

interim illam pręstolantes intra se grauissime conflictabuntur, clamabunt, ora lachrymis rigabunt, pugnis pectora plangent, quia deliquerunt ei, a quo iudicabuntur. O, miserandum spectaculum et quidem uenia dignum, si tunc uenię locus esset, cum Iudicii erit. Scriptum est autem: Zelus et furor uiri, id est, Filii hominis, non parcet in die uindictę nec acquiescet cuiusquam precibus nec suscipiet pro redemptione dona plurima.

furor uiri, id est, Filii hominis, non parcet in die uindictę nec acquiescet cuiusquam precibus nec suscipiet pro redemptione dona plurima. Sera enim nimis est poenitentia, cum iam pro delictis paratur poena. Tunc flesse decuit, cum uacabant iocis, tunc tristari operęprecium erat, cum irrefrenato animi appetitu uoluptatibus indulgebant, cum denunciabatur eis: Vę uobis, qui nunc ridetis, quoniam flebitis! Vę ergo illis,

non parcet in die uindictę nec acquiescet cuiusquam precibus nec suscipiet pro redemptione dona plurima. Sera enim nimis est poenitentia, cum iam pro delictis paratur poena. Tunc flesse decuit, cum uacabant iocis, tunc tristari operęprecium erat, cum irrefrenato animi appetitu uoluptatibus indulgebant, cum denunciabatur eis: Vę uobis, qui nunc ridetis, quoniam flebitis! Vę ergo illis, quibus nunc ueritatis uerba pro

erat, cum irrefrenato animi appetitu uoluptatibus indulgebant, cum denunciabatur eis: Vę uobis, qui nunc ridetis, quoniam flebitis! Vę ergo illis, quibus nunc ueritatis uerba pro ludibrio sunt, quoniam tunc, quam uera fuerint, damno irrecuperabili experientur. Visitabo super orbis mala — inquit per prophetam Dominus — et contra impios iniquitatem eorum... Super hoc cęlum turbabo, et mouebitur terra de loco

Caput VIII / DE SENTENTIA CHRISTI ADVERSVS IMPIOS Didicisti pię miserationis pręmium. Disce nunc eorum, qui miseris misereri negligunt, supplicium! Tunc — inquit — dicet et iis, qui a sinistris erunt: Discedite a me, maledicti, in ignem ęternum, qui paratus est diabolo et angelis eius! Tam plena est indignationis et irę et erumnarum uox ista quam

in stagno ardenti igne et sulphure, quod est mors secunda. Mox etiam quasi indignabundus exclamabit: Foris canes, et uenefici, et homicidę, et idolis seruientes, et omnis, qui amat et facit mendacium. Tunc et ipse gentium doctor Paulus, quos olim docendo corrigere nequiuit, increpando damnabit et dicet: An nescitis, quia iniqui regnum Dei non possidebunt? Nolite errare: neque fornicarii, neque idolis seruientes,

uirum et domum eius, uirum et hęreditatem eius. Iccirco hęc dicit Dominus: Ecce ego cogito super familiam istam malum, unde non auferetis* corda uestra et non ambulabitis superbi, quoniam tempus pessimum est. Tunc etiam Abacuch propheta in raptores, in auaros, in sanguinolentos fraudulentosque exclamabit dicens: Vę ei, qui multiplicat non sua! Vsquequo et aggrauat contra se densum lutum? Nunquid *corr. ex

poterunt, non iam pręcipientis Dei uocem, sed iracundi clamantis clamorem et in ignem ęternum abigentis? Adde illas omnium creaturarum accusationes, omnium sanctorum execrationes, non quod sancti pietatem tunc relinquent, sed quod Dei iustitię conformes erunt, hominibus quidem miserantes, sed Deo obsequentes, quoniam misericors et iustus Dominus. Adde etiam demoniorum insultantium et singula cuiusque facinora exprobrantium,

ergo furta, quot adulteria, quot ueneficia, homicidia, simulationes, perfidię, proditiones, insidię, fraudes, quot pessimę cogitationes cęteraque mala, quę ad illam usque diem nemo mortalium, nisi qui commisit, nouerat, tunc cunctis in propatulo erunt, tam hominibus quam angelis! Et quem tam ignominiosę manifestationis non uehementissime pudebit, ut uel ob hoc solum peccasse nollet, ne toti mundo proditus erubescat? Itaque ante eos

et Iudei erunt, qui in errore infidelitatis pertinaces obduratique periere. Videbunt crucem in salutem credentium refulgentem, uidebunt ipsum, qui in illa crucifixus fuerat, ponentem inimicos suos scabellum pedum suorum, et tunc demum credere incipient, cum credere nihil proderit. Videbunt ipsum et gentiles et dicent: »Vbi sunt dii, quos coluimus? Ecce Crucifixus, quem contempsimus, ipse est Deus. Ecce illi, quos eum

Illi pro ueritate moriendo uicerunt, nos eos persequendo perimendoque defecimus. Et, quia mendacium secuti sumus, merito nunc ad inferna relegamur, una cum ipsis fatuitatis nostrę diis cruciandi.« Tunc et qui uarias hereses asserere conati sunt, lugentes ac semet inuicem mutuis compellationibus mordentes dicent: »Ecce Arri, quem Patre minorem affirmabas, in maiestate et potestate Patris uenit, ut se Patre ęqualem

Interim omnes sancti Christum ad cęlum comitantes, una cum angelicis choris glorificabunt in hymnis et psalmis et canticis et uno ore omnes benedicent ei. Sicut per Sophoniam Spiritus sanctus olim locutus est dicens: Tunc reddam populis labium electum, ut inuocent omnes nomen Domini et seruiant ei humero uno. Sicut etiam ipse per Esaiam ait: Mihi curuabitur omne genu, et iurabit omnis lingua. Tunc enim etiam illi, qui

locutus est dicens: Tunc reddam populis labium electum, ut inuocent omnes nomen Domini et seruiant ei humero uno. Sicut etiam ipse per Esaiam ait: Mihi curuabitur omne genu, et iurabit omnis lingua. Tunc enim etiam illi, qui damnati erunt, confitebuntur Christum experti uirtutem potentiamque eius, qua sibi subiecit omnia. Et tunc adorabunt eum — ut in Psalmo dicitur — omnes reges, o mn es gentes seruient

etiam ipse per Esaiam ait: Mihi curuabitur omne genu, et iurabit omnis lingua. Tunc enim etiam illi, qui damnati erunt, confitebuntur Christum experti uirtutem potentiamque eius, qua sibi subiecit omnia. Et tunc adorabunt eum — ut in Psalmo dicitur — omnes reges, o mn es gentes seruient ei. Et timebunt gentes nomen tuum, Domine, et omnes reges terrę gloriam tuam. Tunc tu, Domine, implebis ru inas, ut, unde

eius, qua sibi subiecit omnia. Et tunc adorabunt eum — ut in Psalmo dicitur — omnes reges, o mn es gentes seruient ei. Et timebunt gentes nomen tuum, Domine, et omnes reges terrę gloriam tuam. Tunc tu, Domine, implebis ru inas, ut, unde reprobi spiritus pręcipites corruerunt, ibi homines a te electi tecum habitent et te ad dexteram Patris in magnificentia ęqualitatis considentem semper uideant semperque

per speculum et in ęnigmate et quandam soporis umbram uisa tantam uim habuere, quid uirium quantumque efficacię haberent, ita ut sunt, conspecta? Sicuti conspexerant tres illi Hierosolymis bis morte defuncti, de quibus tunc quoque mentionem fecimus, cum de purgatorio tractaremus. Qui — ut Cyrillus tradit — ad destruendam heresim quandam precibus ipsius Cyrilli et Eusebii Hieronymique iam cum Christo regnantis meritis, qua

de purgatorio tractaremus. Qui — ut Cyrillus tradit — ad destruendam heresim quandam precibus ipsius Cyrilli et Eusebii Hieronymique iam cum Christo regnantis meritis, qua die mortui fuerant, resuscitati sunt. Tunc palam testari coeperunt se Hieronymo duce loca paradisi, inferni purgatoriique perlustrasse et, cum damnandi essent, eiusdem apud Deum gratia, antequam iudicarentur, ad uitam redire iussos. Enarratis igitur omnibus, quę

futuri, si ad gehennam usque pertraxissent. At uero, quam fortis Seueri pietas, quam potens meritum, qui de ore tam rapacium luporum erripuit predam et animam ab Orci faucibus auulsam inseruit cęlo! Ex quo liquet tunc maxime sanctorum precibus nobis opus esse, cum expiramus. Iam iudicatis nihil proficiunt preces. Nulla est in inferno redemptio. Neque enim Thedoricum, Italię regem, Arrianum, ne in interitum rueret

quoque uocem erumpentem audiui, quę indicaret, quis ille esset, cui poena parabatur. His enarratis repente obmutuit, non sydere, sed morte percussus, atque iterum illuc, unde redierat, abiit. Tiburtius etiam infelicem animam tunc exalasse compertus est. De quo hominum quoque pręiudicium factum fuerat nemine non uitam illius detestante. Cum enim presbyter esset, nihil presbyteri habebat pręter figuram ac nomen. Reparato autem alios admonendi, non

incidens uita decessit. Et quoniam ii, qui illum comitati fuerant, officii gratia corpus eius ad patriam referre uolebant, quęsitus est pollinctor, qui illud exenteratum sale condiret, ne in itinere putresceret. Pollinctore tunc non inuento, is, qui mortuus iacebat, die postero exurrexit uiuus. Vixitque postea non param diu, sed minus quam debuit emendate. Adeo quosdam ne uisa quidem horrenda ita terrent, ut corrigant. Igitur narrare solebat tunc

tunc non inuento, is, qui mortuus iacebat, die postero exurrexit uiuus. Vixitque postea non param diu, sed minus quam debuit emendate. Adeo quosdam ne uisa quidem horrenda ita terrent, ut corrigant. Igitur narrare solebat tunc se ad inferos deductum uidisse formidabilia illa, quę olim audita non crediderat. Et dum ueluti reus ante Iudicis tribunal sisteretur, dimitti iussum, reprehenso errore eorum, qui ipsum adduxerant, cum non ipse, sed

quod totum aureis laterculis adhuc construebatur. Cui autem construeretur, se scire nequiuisse. Consyderasse tamen, quod iusti pontem secure pertransirent, reprobi uero laberentur et in fluuium ruerent. Tunc uidit — ut aiebat — Peregrinum presbyterum tam inoffense per angustias illas gradum tulisse, quam hic pie uixerat. Sed inter eos quoque, qui ceciderant quosque rapidi gurgitis spumosi uortices agitabant, uidit Petrum,

igitur uisa fratribus narrans, dum locum, in quo eam uri conspexerat, ostendit, deprehensa sunt in marmoreo solo ardoris uestigia. Qui ergo linguę intemperantis est, timeat tam cruentam sectionem, timeat ignem, non ignem, qui tunc in ecclesia uisus est, sed qui per illum significatus est, ignem gehennę quouis alio igne acriorem. Cuius quidem ignis tam uehemens erit cruciatus, ut ad maledicendum Creatori suo multos compellat. Sic enim in

patriam semper inhabitabunt, iam ciues facti sanctorum et domestici Dei et cohęredes Christi! Fulgebunt ergo iusti — sicut scriptum est — et tanquam scintillę in arundineto discurrent. Tunc semet inuicem admirabuntur et mutuo affecti gaudio dicent: O, quam pulchra est casta generatio, cum claritate! De hac sane illorum claritate prophetabat Baruch dicens: Stellę dederunt lumen in custodiis

qui fecit illas. Hic est Deus noster. Et Daniel: Fulgebunt — inquit — quasi splendor firmamenti, et quasi stellę in perpetuas ęternitates. Hoc idem testatus est ipse Dominus, et ait: Tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum. Solem autem septempliciter lucidiorem futurum prophetica nobis uox attestatur. Hoc ergo sole, in quem prospicere uisus noster non sufficit, multo

pennas sicut aquilę, current, et non laborabunt, ambulabunt, et non deficient. Mutabunt — inquit — fortitudinem, quia nemo nunc ita fortis est, ut sine peccato esse possit, ne puer quidem unius diei. Tunc autem nemo erit cum peccato. Nemo ibi peccare poterit, ubi nulla iniquitas pręualebit. Pennas uero aquilę illis tribuendo, gressus eorum uelocitatem expressit. Et ne lassitudo aliqua fatigatione itineris timeretur,

sed modo mirabili atque inaudito, et qui uerbis exprimi non potest. Hinc sane idem Apostolus, qui Deum a nemine uideri posse dixerat: Videmus — inquit — nunc per speculum in ęnigmate, tunc autem facie ad faciem. Nunc cognosco ex parte, tunc autem cognoscam, sicut et cognitus sum. Et ille quoque, qui Deum a nemine unquam uisum asseuerat, rursum ait: Charissimi, nunc filii Dei sumus. Et nondum

exprimi non potest. Hinc sane idem Apostolus, qui Deum a nemine uideri posse dixerat: Videmus — inquit — nunc per speculum in ęnigmate, tunc autem facie ad faciem. Nunc cognosco ex parte, tunc autem cognoscam, sicut et cognitus sum. Et ille quoque, qui Deum a nemine unquam uisum asseuerat, rursum ait: Charissimi, nunc filii Dei sumus. Et nondum apparuit, quid erimus. Scimus, quoniam, cum

Spiritum. Intelligent, quomodo Pater et Filius et Spiritus sanctus sint unus Deus, discreti in personis, unum in substantia. Aperientur eis mysteriorum libri, et secreta cęlestis arcani pandentur, ut, quod nunc fide tenent, tunc, sicuti est, uidendo intelligendoque agnoscant. Audient arcana illa uerba, quę non licet homini loqui. Denique, quod oratorum princeps Demosthenes aut par illi in dicendo Tullius nunquam eloqui potuissent, quod gentilis

Dominum facie ad faciem, et salua facta est anima mea. Contempsit exteriorem corporis lęsionem, dum ex pręsentia Dei intus in mente exultat dumque animę salute lętatur, non sensit detrimentum. Sed quanto magis tunc exultasset, si claram, non adumbratam faciem Dei uidisset et salutem tam animę quam corporis perpetuam perennemque fuisset assecutus. Moysi Dominum in flamma rubi apparuisse legimus atque ad se accedenti

die sancta hęc anima miro radians fulgore Augustino Hippone apparuit. Turoni etiam duo monachi lucentem globum aera transire et inde dulciter canentium choros audiri dum admirantur, intellexerunt Hieronymi presbyteri animam tunc apud Bethlehem defuncti ab angelis ad paradisi quietem ferri, et hoc quidem pro laboribus, quos ipse in uita exhausit, Dei laudibus et hominum utilitati semper intentus. Tot pręterea signa de illo, tot miracula

duos lectos ineffabili ornatu comptos multoque nitore splendentes ab angelis ferri uiderat atque audierat in altero Hugonem, abbatem Cluniacensem, collocandum, in altero Anselmum, archiepiscopum Cantuariensem, cognouit ambos tunc simul uita ista defunctos et in lectis uerę felicitatis requieuisse, de quibus dictum est: Exultabunt sancti in gloria, lętabuntur in cubilibus suis.

episcopus, animam eius ab angelis ad cęlum ferri uidit. Seuerus etiam monachus ipsum in quiete conspexit, niueo tegumento, uultu rutilo, radiantibus oculis, librum manu gerentem summa cęli petere. Et euigilans audiuit eundem tunc decessisse. Ambrosio quoque missam Mediolani celebranti et in spiritu rapto uisum est se exequiis eius interesse. Et cum ad se rediisset, nunciauit astantibus Martinum, Turonensem pręsulem, obiisse. Tot itaque

nec de futura salute dubitauit, dum a sanctis, ut secum ueniret, inuitatur. De Probo quoque, Reatino episcopo, memorię proditum est, quod, cum ex langore mox se decessurum cognouisset, omnibus, qui ei assidere solebant, tunc forte summotis, pręter unum puerum, uidit ad se intrantes Iuuenalem et Eleutherium martyres; quorum aduentu puer conterritus et repentino fulgore stupefactus ubi, qui essent, didicit, fugiens prorupit e cubiculo, familiam

ad arborem laqueo suspensi necatique, uespere diei illius psallere auditi sunt, ita ut carnifices ipsi, qui eos interemerant, attoniti terrerentur. Quid hoc est, nisi ut credamus eos, qui Deo seruiunt, tunc demum feliciter ac beate uiuere incipere, cum contingit mori. Neque hoc omnino prętermittendum, quod beato Gregorio testante uerum fuisse non ambigitur. Quidam religiosę uitę uir moriens Ionam et Ezechielem et

Alexandrina, quę sexu dissimulato inter monachos persancte uixit, cum decessisset, abbati in quiete apparuit cum quadam nuptiali pompa, sanctarum exultantium agmine eam circumuallante, ipsa in medio gemmis auroque coruscans. Tunc se illam esse confessa est, quę Theodorus monachus diceretur, mas credita. Mox deinde experrectus et *corr. ex ut sibimet redditus, abbas continuo cęllam eius adiit et defunctam esse reperit et

magis etiam timuerunt, cum mox conuenientis illuc turbę strepitum persensissent, et neminem uiderent. Represso deinde ambulantium fragore successit suauitas odoris, qui ibidem tandiu permansit, donec Romula spiritum tradidit. Tunc etiam ante ostium cęllulę eius psallentium cantus auditus. Haud dubium, quin ideo, ut palam fieret, dignam fuisse animam illam, quam hinc abeuntem angeli exultantes comitarentur et cum tripudio ad cęlum perferrent atque

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report