Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: tu Your search found 4613 occurrences
First 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1312-1427:1312. Marulić, Marko. De humilitate, versio electronica [page 415 | Paragraph | SubSect | Section] perficienda urgere. Quicquid autem pręmii **corr. ex premii hic labor noster meretur, id totum tecum, cui plurimum debeo, cupio communicare. Huiusce autem uoti qua ratione compos effici queam, accipe. Ista, quę ego dudum conscripsi Tibique dedicaui, Tu in multas paginas diffundenda impressoribus trade, ut, cum plurium exemplariorum copia facta fuerit, illi, qui legerint, non mea magis quam Tua opera excitentur ad eas capessendas uirtutes, quibus uera beatitudo comparatur. Ego igitur seminaui, tu occabis, tu runcabis. Ego
1313. Marulić, Marko. De humilitate, versio electronica [page 415 | Paragraph | SubSect | Section] conscripsi Tibique dedicaui, Tu in multas paginas diffundenda impressoribus trade, ut, cum plurium exemplariorum copia facta fuerit, illi, qui legerint, non mea magis quam Tua opera excitentur ad eas capessendas uirtutes, quibus uera beatitudo comparatur. Ego igitur seminaui, tu occabis, tu runcabis. Ego plantaui, tu arbustabis, tu pedabis, ut et seges ipsa lętior proueniat et uiuiferi palmites per ramos quaque uersum serpendo longe sese porrigant lateque propagent. Tunc demum fructus ipse, quem Domino pręstante percipere licebit, erit utrique nostrum
1314. Marulić, Marko. De humilitate, versio electronica [page 415 | Paragraph | SubSect | Section] Tibique dedicaui, Tu in multas paginas diffundenda impressoribus trade, ut, cum plurium exemplariorum copia facta fuerit, illi, qui legerint, non mea magis quam Tua opera excitentur ad eas capessendas uirtutes, quibus uera beatitudo comparatur. Ego igitur seminaui, tu occabis, tu runcabis. Ego plantaui, tu arbustabis, tu pedabis, ut et seges ipsa lętior proueniat et uiuiferi palmites per ramos quaque uersum serpendo longe sese porrigant lateque propagent. Tunc demum fructus ipse, quem Domino pręstante percipere licebit, erit utrique nostrum
1315. Marulić, Marko. De humilitate, versio electronica [page 415 | Paragraph | SubSect | Section] in multas paginas diffundenda impressoribus trade, ut, cum
plurium exemplariorum copia facta fuerit, illi, qui legerint, non mea magis quam Tua opera
excitentur ad eas capessendas uirtutes, quibus uera beatitudo comparatur. Ego igitur seminaui,
tu occabis, tu runcabis. Ego plantaui, tu arbustabis, tu pedabis, ut et seges ipsa lętior
proueniat et uiuiferi palmites per ramos quaque uersum serpendo longe sese porrigant lateque
propagent. Tunc demum fructus ipse, quem Domino pręstante percipere licebit, erit utrique
nostrum communis.
diffundenda impressoribus trade, ut, cum
plurium exemplariorum copia facta fuerit, illi, qui legerint, non mea magis quam Tua opera
excitentur ad eas capessendas uirtutes, quibus uera beatitudo comparatur. Ego igitur seminaui,
tu occabis, tu runcabis. Ego plantaui, tu arbustabis, tu pedabis, ut et seges ipsa lętior
proueniat et uiuiferi palmites per ramos quaque uersum serpendo longe sese porrigant lateque
propagent. Tunc demum fructus ipse, quem Domino pręstante percipere licebit, erit utrique
nostrum communis.
proficere cupiunt, ut beatitudinem consequantur, legenda
proponere. Quos hortamur, ut abiectis interim terrenarum rerum curis ad hęc contemplanda
animum intendant et, quantum pro his omnibus Domino suo debeant, secum, quam dilligentius
possunt, computent atque perpendant. Tu autem, Domine, nobis de Te loqui paratis uolens
propiciusque adsis. Quicquid enim recte instituitur, Tuo indiget auxilio, ut perficiatur.
Vt igitur ab initio ordiamur susceptę humanitatis, — hic, qui regnat in cęlo, serui formam
accipere dignatus est in terra; hic,
cum ad phariseos et scribas diceret: Qui ex Deo est, uerba Dei audit.
Propterea uos non auditis, quia ex Deo non estis, responderunt: Nonne bene
dicimus *corr. ex benedicimus nos, quia Samaritanus
es tu* et demonium habes? Indignari solent iniqui, cum sua sibi uitia obiici et
exprobrari audiunt. Samaritanus es, inquiunt, hoc est Iudaicę legis semiplenus
sectator. Tales enim tunc Samaritani habebantur. Et demonium habes. Ipse autem
demonum
periculis uitę defensor et inuocantibus se saluator.
Idem cum dixisset: Amen, amen dico uobis, siquis sermonem meum seruauerit, mortem non
uidebit in ęternum, responderunt: Nunc cognouimus, quia demonium habes. Abraham
mortuus est et prophetę, et tu dicis: Siquis sermonem meum seruauerit, non gustabit mortem in
ęternum. Nunquid tu maior es patre nostro Abraham, qui mortuus est? Semper inuidus
inuenire conatur, ut eius, quem odit, uel recte dicta peruertat uel facta laudabilia malignis
rumoribus infamet. Christum
amen dico uobis, siquis sermonem meum seruauerit, mortem non
uidebit in ęternum, responderunt: Nunc cognouimus, quia demonium habes. Abraham
mortuus est et prophetę, et tu dicis: Siquis sermonem meum seruauerit, non gustabit mortem in
ęternum. Nunquid tu maior es patre nostro Abraham, qui mortuus est? Semper inuidus
inuenire conatur, ut eius, quem odit, uel recte dicta peruertat uel facta laudabilia malignis
rumoribus infamet. Christum igitur Dominum, cum uera doceret, demonium habere dixerunt, cum
miracula operaretur,
Disce,
pharisee — inquit — cęce et dux cęcorum, quid hoc sit, quod in Osee* propheta legis:
Misericordiam uolo, et non sacrificium. Tua te scriptura conuinco, tuo te gladio
iugulo. Deus tuus per prophetam clamat: Misericordiam uolo, et tu ab his, quibus
maxime miserandum est, auerteris, dum iustus non esse, sed uideri expetis. Misericordiam
uolo — inquit — non sacrificium. Tu autem econtrario te facere satis
putas nolle miserescere et uelle sacrificare. Misericors autem medicus:
scriptura conuinco, tuo te gladio
iugulo. Deus tuus per prophetam clamat: Misericordiam uolo, et tu ab his, quibus
maxime miserandum est, auerteris, dum iustus non esse, sed uideri expetis. Misericordiam
uolo — inquit — non sacrificium. Tu autem econtrario te facere satis
putas nolle miserescere et uelle sacrificare. Misericors autem medicus: Non ueni
— inquit — uocare iustos, sed peccatores. Hoc est non eos, qui non indigent, sed
eos, qui indigent miseratione.
Proprium
consumptum. Vsque adeone tam paruę pecunię cupidus fuisti, ut
eius auiditate excęcatus non uideres, quantum sceleris, quantum iniquitatis esses admissurus?
Quid opportunitatem quęris, ut illum tradas? Iam uoluntate tradidisti. Quamquam ille pro
salute omnium tradi uoluit, tu tamen electus es, qui non obsequio, sed cupiditate traderes et
auaritię studio ipse subuersus perires.
Iam tandem ad exponendam Iudeorum infandam atrocitatem nostra dirigatur oratio.
Cogitauerunt — Ioannes inquit — principes sacerdotum, ut
uersum est in scoriam.
Duritiam cordis uestri piissimus Dominus lachrymis prosecutus est et uastationem urbis
uestrę prędixit futuram. His enim, quę diximus, idem Euangelista subiungens ait: Videns
ciuitatem fleuit super illam dicens: Quia, si cognouisses et tu, et quidem in hac die tua,
quę ad pacem tibi! Nunc autem abscondita sunt ab oculis tuis. Quia uenient dies in te, et
circumdabunt te inimici tui uallo, et circumdabunt te, et coangustabunt te undique, et ad
terram prosternent te et filios tuos, qui in te sunt, et non
aduersariorum, si uellet.
Et fecerunt — inquit Euangelista — discipuli, sicut constituit illis Iesus,
et parauerunt Pascha. Non inquisierunt, quinam ille esset aut quomodo uocaretur, ad
quem mittebantur. Taciti imperata faciunt. Et tu, monache, istos imitatus, si obedientię
officio rite defungi cupis, maiorum tuorum iussa exequi matura, nullam iussionis causam
sciscitans neque, quorsum id, quod iussum est, spectet, requirens. Non est tuum mandata
scrutari, sed adimplere, quocunque modo scis et potes, nisi
et extergit discipulorum suorum pedes, ut nos instruat, quam emundati
accedere debeamus ad sumendum corporis et sanguinis eius sacramentum. Qui enim manducat et
bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit. Venit ergo ad Symonem Petrum. Et dicit
ei Petrus: Domine, tu mihi lauas pedes? Non lauabis mihi pedes in ęternum. Et Petrus
igitur tantam Domini humilitatem admiratus non sinit sibi ablui pedes. Cum uero subsequenter
audisset: Nisi lauero te, non habebis partem mecum, usque adeo separari a
consortio Domini sui
sanitates
fecisse, peccata remisisse, mortem pertulisse, paradisum post te currentibus aperuisse? Das te
insuper nobis in cibum et potum, ut tuę uirtutis, tuę glorię, tuę beatitudinis efficias
participes. Accipimus itaque corpus et sanguinem tuum, Domine, in os nostrum, ut tu in nobis
et nos in te maneamus. Accipimus sub aliena specie, et non aliud esse credimus, quam quod a
te, qui ueritas es, audimus. Quodque oculis non cernimus, hoc fide percipimus, ut et
spiritalis alimenti dono et plenę credulitatis merito tibi uniamur, tibi copulemur, atque
et nos in te maneamus. Accipimus sub aliena specie, et non aliud esse credimus, quam quod a
te, qui ueritas es, audimus. Quodque oculis non cernimus, hoc fide percipimus, ut et
spiritalis alimenti dono et plenę credulitatis merito tibi uniamur, tibi copulemur, atque ubi
tu es, et ipsi simus. Tu ille cibus, ille potus es, sine quo uiuere nequimus et cum quo semper
nos beatos fore speramus.
Et hymno dicto (ut Mattheus inquit) exierunt in montem Oliueti.
Illic prędixit eos in morte sua
maneamus. Accipimus sub aliena specie, et non aliud esse credimus, quam quod a
te, qui ueritas es, audimus. Quodque oculis non cernimus, hoc fide percipimus, ut et
spiritalis alimenti dono et plenę credulitatis merito tibi uniamur, tibi copulemur, atque ubi
tu es, et ipsi simus. Tu ille cibus, ille potus es, sine quo uiuere nequimus et cum quo semper
nos beatos fore speramus.
Et hymno dicto (ut Mattheus inquit) exierunt in montem Oliueti.
Illic prędixit eos in morte sua scandalum, hoc est fidei
adiungitur: Ego autem rogaui pro te, ut non
deficiat fides tua. Ergo et Petrum consolatur, ut post negationem timoris poenitendo
ad fidem redeat amoris nec omnino diffidat ipso orante, quin exaudiatur et, quod orauerit,
impetret statim. Vnde sequitur: Et tu aliquando conuersus confirma fratres tuos.
Conuersus utique ad poenitentiam confirma cęteros, quorum eris princeps, ut per te confirmati
in proposito fidei perseuerent, cum te post tam grande crimen in gratiam receptum uiderint.
Petrus autem, cum pro se Dominum
Sustinete hic et uigilate mecum. Et progressus pusillum, procidens in faciem
suam orauit dicens: Pater mi **add. , si possibile *corr. ex
trasmisso
est, transeat a me calix iste; ueruntamen non sicut ego uolo, sed sicut
tu.
Tres assumpsit, ut redemptionem nostram, quam ipse in se perficiebat, opus totius Trinitatis
esse ostenderet. Ad mortem autem iturus mortalis hominis conditionem seruat. Tristatur enim et
orat. Et quoniam separatur ab eis, instruit nos, quoties oratum ire uolumus,
ex quotiens precamur, et humilitate cordis, ut, quod
precamur, impetremus. Ob hoc sane ille in faciem procidens orasse dicitur.
Vt autem inter orandum uoluntati nostrę pręferamus diuinam, non sicut ego uolo
— inquit — sed sicut tu. Si enim liberari ab aduersis, quę patimur, poscimus,
utrum nobis, si liberemur, profuturum sit, ignoramus; et bonum aliquod temporale petendo,
utrum expediat ad animę salutem, nescimus. Talia ergo, si nobis conducibile futurum sit,
uoluntati eius, qui solus nouit
et in suis posset nos beatificare. Pro nobis
itaque tristatur, pro nobis orat, pro nobis ardenter orando ęstuat et sudat.
Factus — inquit — in agonia prolixius orabat. Hoc est, contentione
quadam animi in oratione perseuerabat, ut et tu morte imminente feruentius ores, cupidius
ueniam postules Iudici te mox offerendum sciens, qui, quicquid de te statuet, ęternum erit.
Sudans autem Dominus sanguinis guttas nemine uerberante, nonne ostendit, quod uolens passioni
sese offerat, quod sponte uerberantibus quoque
uerbum, tacere satius esse existimans quam frustra se tuendo linguam fatigare. Princeps uero
sacerdotum tacentem ad responsionem prouocabat quęrens ab eo occasionem magis probabilis
accusationis. Adiuro te — inquit — per Deum uiuum, ut dicas nobis, si tu es
Christus, Filius Dei. Tot miraculis eius credere noluit, et nunc uerbis credere se
uelle simulabat. Quod ergo impie quęsiuit, discere manifesto non meruit. Vnde Iesus neque
affirmans neque denegans se esse Christum, Dei Filium: Tu dixisti, respondit.
Deum uiuum, ut dicas nobis, si tu es
Christus, Filius Dei. Tot miraculis eius credere noluit, et nunc uerbis credere se
uelle simulabat. Quod ergo impie quęsiuit, discere manifesto non meruit. Vnde Iesus neque
affirmans neque denegans se esse Christum, Dei Filium: Tu dixisti, respondit.
Suspensumque illum relinquens: Veruntamen — inquit — dico uobis, amodo
uidebitis Filium hominis sedentem a dextris uirtutis Dei — ut se ęqualem probet Deo
Patri. In nubibus autem ueniet, cum ad iudicandum descendet
ut credentibus ueritatem
manifestaret et, quę Iudeis figurarum inuolucris adumbrata erant, ea nobis in se impleta
demonstraret.
Nos talia recolendo ad Saluatorem nostrum conuersi clamemus, eius in nos benignitatem
perpendentes et nostram lugentes ingratitudinem. Tu, Domine, pro nobis ligaris, nos te
quotidie offendimus. Tu pro nobis uerbera, sputa, probra pateris, nos pro tui nominis gloria
nullum suscipimus laborem, nullam pati possumus iniuriam. Si ieiunandum est, corporis
imbecillitatem excusamus. Si precationibus insistendum,
figurarum inuolucris adumbrata erant, ea nobis in se impleta
demonstraret.
Nos talia recolendo ad Saluatorem nostrum conuersi clamemus, eius in nos benignitatem
perpendentes et nostram lugentes ingratitudinem. Tu, Domine, pro nobis ligaris, nos te
quotidie offendimus. Tu pro nobis uerbera, sputa, probra pateris, nos pro tui nominis gloria
nullum suscipimus laborem, nullam pati possumus iniuriam. Si ieiunandum est, corporis
imbecillitatem excusamus. Si precationibus insistendum, longioris morę* tedio affecti
cessamus.** Si uigilandum, in
et Petri negationes factas. Vnde Ioannes, postquam ab Anna ad Caipham missum Dominum
dixit, subdit continuo Petri negationes reliquas interpositis quibusdam post primam.
Sequitur ergo: Erat autem Symon Petrus stans et calefaciens se. Dixerunt ergo ei:
Nunquid et tu de discipulis eius es? Negauit ille et dixit: Non sum. Rursum inquit ei unus ex
seruis pontificis, cognatus eius, cuius abscidit Petrus auriculam: Nonne ego te uidi in horto
cum illo? Iterum ergo (hoc est tertio) negauit Petrus. Et statim gallus
cantauit.
Tunc (ut Mattheus testatur) proditor Iudas commissi flagitii conscius ac
poenitentia ductus retulit pecuniam, quam acceperat, principibus sacerdotum et senioribus
dicens: Peccaui tradens sanguinem iustum. At illi dixerunt: Quid ad nos? Tu uideris. Et
proiectis argenteis in templo recessit. Et abiens laqueo se suspendit.
Quęstio
Antequam de Iuda, uideamus de principum exitiali odio in Iesum. Cum tota nocte non
quieuissent illum affligendo,
recordaris, antehac oblitus? Sed si uirtutem
resurrecturi agnoscis, cur non eadem uirtute etiam tibi crimen remittere eum posse non
confidis? Et si posse quidem, sed nolle ais, misericordię eius magnitudinem denegas. Pro
salute omnium ille et ludibria pati et interimi uoluit, et tu eum in te minus clementem fore
existimasti? Recte te commissi poeniteret, si de uenia non desperasses, si eum, quem
offenderas, rogasses. Sed quoniam tu tibi non pepercisti, nec ille parcere debuit, ut tibi
parcatur nolenti. Laqueo te ipse suspendis, et in laqueum mortis
quidem, sed nolle ais, misericordię eius magnitudinem denegas. Pro
salute omnium ille et ludibria pati et interimi uoluit, et tu eum in te minus clementem fore
existimasti? Recte te commissi poeniteret, si de uenia non desperasses, si eum, quem
offenderas, rogasses. Sed quoniam tu tibi non pepercisti, nec ille parcere debuit, ut tibi
parcatur nolenti. Laqueo te ipse suspendis, et in laqueum mortis ęternę lapsus es, non minus
in temet crudelis quam in Dominum ingratus. Vtrunque grande flagitium, sed uenię diffidentia
maioris in Deum infidelitatis
prohibet, qui dixit: Date, quę sunt Cęsaris,
Cęsari! Aut se regem dicit,** qui, cum eum regem facere uellent, fugit in montem?
Dolosę autem horum accusationis ne Pilatus quidem ignarus, tantummodo ad regni suspicionem
animum adiecit et interrogat dicens: Tu es rex Iudeorum? Mox etiam hoc
contempsit, nihil ultra quęrens, cum consyderasset fieri quidem non posse, ut regnum ambiat
aut ad dominatum aspiret pauper, humilis nec arma habens, quibus aliena occuparet, nec
pecuniam, qua uulgi sibi (in)*** amorem conciliaret aut
ambiat
aut ad dominatum aspiret pauper, humilis nec arma habens, quibus aliena occuparet, nec
pecuniam, qua uulgi sibi (in)*** amorem conciliaret aut milites conduceret. Vnde etiam ipsi
non fuit opus, ut se suspicione ista purgaret. Iccirco nihil aliud respondit nisi: Tu
dicis. Quo uerbo ueluti superuacaneo neque obiectum diluit crimen neque confessus est.
Manifestum igitur fuit tam ex parte iudicis quam ex parte rei nihil ueritati consentaneum
dixisse accusatores, sed omnes eorum delationes ex inuidentię liuorisque malignitate
gentilitas susceptura erat. Iudei ergo continuis
clamoribus instabant, ut Barraba dimisso Christus crucifigeretur.
Aestuabat Pilatus, quid sibi agendum esset, incertus. Introiuit ergo (ut
Ioannes ait) iterum in prętorium, et uocauit Iesum et dixit ei: Tu es rex Iudeorum?
Iesus autem, qui prius tacuerat, tunc respondit dicens: A temetipso
hoc dicis, an alii dixerunt tibi de me? Quare, quem nihil latere potest, quasi rerum
ignarus interrogat?
Quęstio
qui gentilis erat, cum audisset hunc sermonem, magis timuit.
Timuit quippe, ne autor fieret eius necis, qui non solum culpa careret, sed etiam Filius Dei
diceretur.
Et ingressus — inquit — prętorium iterum, dicit ad Iesum: Vnde es tu? Iesus
autem responsum non dedit ei. Dicit ergo ei Pilatus: Mihi non loqueris? Nescis, quia
potestatem habeo crucifigere te et potestatem habeo dimittere te? Tuo te ore iniusti
iudicii damnas, o Pilate. Potestatem te habere dicis crucifigendi et dimittendi, et tamen,
Vos uideritis. Magis enim timere Deum debuit, ut iuste iudicet, quam Cęsarem, ut
innocentem damnet. Magis quippe metuendus est, qui iniquos ęterno afficere potest supplicio,
quam qui iustis mortem tantum inferre, quę ipsis etiam, qui inferunt, est communis. Tu ergo,
Pilate, nihil manus lauando proficis, cum te iniustitię consentiendo intus inquineris. Si enim
potestatem dimittendi habes (ut confessus es) quare, quem iustum esse asseris, liberum non
dimittis? Quid prodest nolle condemnare, si inique oppressum, cum potes, non uis
uiuentem suscipere dignatus es et in tuum admittere consortium.
Da nunc, ut cum moriente moriar. Da, ut te de terra decedentem sequar, quem secuta sum in
terra manentem. Dimisisti mihi omnia peccata mea. Optimam partem, quę non auferetur, me
elegisse dixisti. Tu illa optima pars es, te super omnia elegi, te solum contemptis omnibus
colui. Cur te mihi auferri pateris? Cur a me seiungi sustines? A tuis sanctissimis pedibus
nesciebam recedere, dum loquebare. Tuis saltem suauissimis sermonibus consolare miseram. Ecce
nunc a tua cruce
cum prophetaret, benedictam inter mulieribus cecinerat. At nunc plena sum
moerore, plena angustiis. Versa est in contrarium benedictio et gratia mutata est in
tribulationem. Ego te genitum in fasciis inuolui, in pręsepio* reclinaui, totis animę meę
affectibus colui ac dilexi. Tu pastoribus nunciatus, tu magis monstratus; utrique ut Deum
adorarunt, ut hominem oculis intuiti sunt. Scio te, fili dulcissime, Deum de Deo ante secula
natum, de me assumpta humanitate in tempore genitum, et utrunque in te confitens me Dei et
hominis matrem esse agnosco.
inter mulieribus cecinerat. At nunc plena sum
moerore, plena angustiis. Versa est in contrarium benedictio et gratia mutata est in
tribulationem. Ego te genitum in fasciis inuolui, in pręsepio* reclinaui, totis animę meę
affectibus colui ac dilexi. Tu pastoribus nunciatus, tu magis monstratus; utrique ut Deum
adorarunt, ut hominem oculis intuiti sunt. Scio te, fili dulcissime, Deum de Deo ante secula
natum, de me assumpta humanitate in tempore genitum, et utrunque in te confitens me Dei et
hominis matrem esse agnosco. Veruntamen, quanto hęc mihi
uiuum flagellis cecidisse*, spinis coronasse, arundine
uerberasse, sputis foedasse, alapis percussisse, clauis in ligno distentum confixisse,
sitientem fele et aceto potasse, nisi etiam iam extincto uulnus hasta inflixissent. O scelus
immane, facinus omni feritate atrocius! At tu, fidelis anima, iam contemplare Dominum tuum in
patibulo pendentem, pro te supplicia, pro te mortem sua sponte patientem, et cogita, quid
unquam tanta ac tali Saluatoris tui erga te charitate dignum fecisti. Ille caput suum spinarum
aculeis subiecit, tu rigida ceruice elatisque
omni feritate atrocius! At tu, fidelis anima, iam contemplare Dominum tuum in
patibulo pendentem, pro te supplicia, pro te mortem sua sponte patientem, et cogita, quid
unquam tanta ac tali Saluatoris tui erga te charitate dignum fecisti. Ille caput suum spinarum
aculeis subiecit, tu rigida ceruice elatisque superciliis proximum tuum, quem sicut teipsum
diligere iussus fueras, quandoque despexisti. Ille in suo dorso flagella pertulit, tu tuum
spiritali labori subtractum mollibusque indutum in deliciis foues. Ille manibus pedibusque
uulneratis pectoreque
quid
unquam tanta ac tali Saluatoris tui erga te charitate dignum fecisti. Ille caput suum spinarum
aculeis subiecit, tu rigida ceruice elatisque superciliis proximum tuum, quem sicut teipsum
diligere iussus fueras, quandoque despexisti. Ille in suo dorso flagella pertulit, tu tuum
spiritali labori subtractum mollibusque indutum in deliciis foues. Ille manibus pedibusque
uulneratis pectoreque lancea perfosso sanguinem effundere et pro tua salute mori uoluit, tu
pro eius nominis gloria non pecuniam egeno atque inopi effundis, non peccatis mortuos
teipsum
diligere iussus fueras, quandoque despexisti. Ille in suo dorso flagella pertulit, tu tuum
spiritali labori subtractum mollibusque indutum in deliciis foues. Ille manibus pedibusque
uulneratis pectoreque lancea perfosso sanguinem effundere et pro tua salute mori uoluit, tu
pro eius nominis gloria non pecuniam egeno atque inopi effundis, non peccatis mortuos
suscitare poenitentię exhortatione studes, non mandatis eius pares, non monitis proficis, sed
delictis delicta cumulando in dies magis eum offendis et ad iracundiam prouocas. Quid hac
nos spinis
conpunximus, arundine uerberauimus, clauis cruci affiximus, *corr. ex
redimere
fele acetoque potauimus, lancea confodimus, nos te tam crudeli tamque
ignominiosa morte consumpsimus. Nisi enim parentes nostri deliquissent, tu talia passus non
fuisses. Gratias quidem agimus tibi, quod talia perferendo paradisum tot seculis clausum
primus nobis aperuisti. Sed tamen dolemus, clementissime Domine, quod tibi tantę acerbitatis
tantique cruciatus causa fuerimus quodque post acceptum etiam beneficium tibi
Gratias quidem agimus tibi, quod talia perferendo paradisum tot seculis clausum
primus nobis aperuisti. Sed tamen dolemus, clementissime Domine, quod tibi tantę acerbitatis
tantique cruciatus causa fuerimus quodque post acceptum etiam beneficium tibi peccare non
cessamus. At tu, fragilitatis nostrę memor, ignosce confitentibus, imbecilles adiuua, dimitte,
quod peccauimus, et da gratiam, ne peccemus, sed illa constanter assidueque agamus, quę tuę
placita sunt maiestati, ut, qui passionum tuarum, quas pro nobis ultro subire uoluisti,
memoriam
Consyderandum tamen, quanto erga Iesum
amore istę mulieres flagrabant. Sequebantur eum, ut docentem audirent, ministrabant ei, hoc
est, ad uictum necessaria suppeditabant, ad supplicium euntem comitatę sunt et, cum discipuli
metu perculsi diffugissent, ipsę non recessere. Vis tu harum sanctitatem imitari mulierum?
Humilis humilem Iesum sequere, pręceptis eius parere stude, pauperum inopię tua ope succurre
et, sicut hę, quem flebant mortuum, meruerunt mox uidere resurgentem, tu uidebis
in cęlo regnantem et post breuem laborem ęternę
metu perculsi diffugissent, ipsę non recessere. Vis tu harum sanctitatem imitari mulierum?
Humilis humilem Iesum sequere, pręceptis eius parere stude, pauperum inopię tua ope succurre
et, sicut hę, quem flebant mortuum, meruerunt mox uidere resurgentem, tu uidebis
in cęlo regnantem et post breuem laborem ęternę beatitudinis felici quiete perfrueris.
Et ecce uir (ut Lucas inquit) nomine Ioseph, qui erat decurio, uir bonus et
iustus; hic non consenserat consilio et actibus eorum, ab Arimathia,
est, et ipse erit expectatio
gentium. Tunc enim, cum sceptrum Iuda fuit *corr. ex eum
a blatum, occupante regnum Herode Idumeo, natus est Christus in Bethlem, terra
Iuda. Ideo sane de ipsa Bethlem a propheta est dictum: Et tu, Bethlem Effrata, paruulus
es in milibus Iuda. Ex te mihi egredietur, qui sit dominator in Israhel; et egressus eius ab
initio, a diebus ęternitatis. Hinc in Euangelio Iudei ab Herode interrogati, ubi
Christus nasci deberet, responderunt: In Bethlem
tamen atque idem Iesus, omnium in se credentium redemptor omniumque
saluator.
De Ioanne autem Baptista, qui Domini
Ioannes Baptista
natiuitatem semestri spacio sua pręcessit natiuitate, dicitur in Euangelio: Et
tu, puer, propheta Altissimi uocaberis; pręibis enim ante faciem Domini parare
uias eius. Hoc sane istud est, quod multo ante per Malachiam prędictum legimus quodque
Marcus etiam adduxit in testimonium: Ecce ego mitto angelum meum, et pręparabit uiam
deiecit seque ancillam Domini dixit, quę Domini
futura erat mater. Eua pręuaricando omnes perdidit. Maria Dei nuncio obediendo omnes saluauit.
Illam decepit malignus serpens, hęc serpentis contriuit caput, ut impleretur, quod olim
prędictum eidem serpenti fuerat: Tu insidiaberis calcaneo eius, et ipsa conteret caput
tuum. Sic Vasthi regina regis contemnens imperium repudiatur, et Hester in omnibus
obsequentissima eligitur. Maria igitur nostra est Hester, per quam impius Aman periit, nostra
Iahel, quę inimicum Israheli Sysaram
eis testem pacis,
testem sempiternum. Qui hanc pacem tota animi intentione assequi cupit, ne iniuria
quidem lacessitus irascitur, sed offensas omneis ęquo animo ferens illum imitatur, qui in
psalmo ait: Cum his, qui oderunt pacem, eram pacificus. Tu igitur, o Iudee, si
aperte intelligis nihil prorsus prophetarum oracula cum Euangelio dissedere, nihil ab eo
discrepare, quare mauis* obstinatione mentis peruersę perire quam Christum, qui crucifixus
est, confitendo saluari?
*corr. ex maius
congressus uincit. Hęc si de Messia futuro prędicta non ignoras, quare in
Christo crucifixo impleta negare audes? An tantum, ut negando pereas, qui credendo et
confitendo posses uiuere?
Baptizatus Iesus ieiunat, tentatur, uincit. Et tu certe, si baptismi salutaris te
susceptione armaueris, carnis concupiscentiam ieiunio, diaboli dolos fidei constantia
superabis. Quadraginta diebus ieiunat Moyses, ut Legem acciperet; quadraginta Helias, ut ad
montem Dei perueniret; quadraginta Christus, ut pro Adę
absoluit. Paralytico, qui ei oblatus in lecto
fuerat: Confide, fili — ait — remittuntur tibi peccata tua. Et ad
scribas conuersus: Vt sciatis — inquit — quia Filius hominis habet
potestatem in terra dimittendi peccata, tu, paralytice, tolle lectum tuum et uade in domum
tuam! Abiit ergo ille utroque morbo curatus, tam animę quam corporis. Iesus autem Deum
se esse non modo non negauit, uerum etiam opere probauit. Dixerant enim scribę illi: Hic
blasphemat. Quis potest
** corr. ex sancte
dabunt fructum suum. In eodem propheta huic simile est illud: Posui uerba
mea in ore tuo, et in umbra manus meę protexi te, ut plantes cęlos et effundas terram et
dicas ad Syon: Populus meus es tu. In ore Filii uerba Dei Patris erant. Ipse enim in
Euangelio ait: Mea doctrina non est mea, sed eius qui misit me. Quod quidem ad
naturam hominis referendum est, in qua dixit: Pater maior me est, non ad naturam
Dei, in qua idem ait: Ego et
Christus autem plantauit cęlos et
effudit terram, cum diceret: Si uis perfectus esse, uende, quę habes, et da
pauperibus... et sequere me! Hoc est enim amare cęlestia et terrena
contemnere. Tunc quoque ad Syon dixit: Populus meus es tu, cum diceret:
Super hanc petram ędificabo Ecclesiam meam.
De qua Ecclesia ante in psalmis ipse prędixerat, ubi ait: Ego autem constitutus sum
rexab eo, id est a Patre, super Syon, montem sanctum eius, prędicans
ante in psalmis ipse prędixerat, ubi ait: Ego autem constitutus sum
rexab eo, id est a Patre, super Syon, montem sanctum eius, prędicans pręceptum
eius. Quod ne ad regem Dauid pertinere putaremus, adiunxit: Dominus dixit ad me:
Filius meus es tu, ego hodie genui te. Et quia in parabolis multa locutus est, in
psalmis quoque ait: Os meum loquetur sapientiam, et meditatio cordis mei prudentiam.
Inclinabo in parabolam aurem meam, aperiam in psalterio propositionem meam, id est,
inclinabo ad me
conuertens diceret: In luce
iacula tua ibunt, in splendore coruscationis* armorum tuorum. Et sanctus psalmista
Dauid: Sagittę tuę acutę — inquit — populi sub te cadent. Hi fuerunt
fontes et torrentes et flumina iuxta illud: Tu dirupisti fontes et torrentes. Et
illud: Flumina plaudent manu, simul montes exultabunt. Hi fuerunt pastores illi,
de quibus in Hieremia locutus est Dominus: Dabo uobis pastores iuxta cor meum, et
pascent uos scientia et doctrina. Hi fuerunt
inquiunt — quia uenti et mare obediunt ei? Hinc
discimus, quia insensibilia nobis insensibilia sint, autoris autem sui sentiant imperium et
eius iussa peragant. De tranquillitatis autem tam repentinę miraculo prędictum fuisse credimus
a psalmista dicente: Tu dominaris
potestati maris, motum autem fluctuum eius tu mitigas. Et iterum alibi:
Statuit procellam eius in auram, et siluerunt fluctus eius. Et lętati sunt, quia
siluerunt, et deduxit eos in portum uoluntatis eorum. In Ecclesiastico etiam,
quia insensibilia nobis insensibilia sint, autoris autem sui sentiant imperium et
eius iussa peragant. De tranquillitatis autem tam repentinę miraculo prędictum fuisse credimus
a psalmista dicente: Tu dominaris
potestati maris, motum autem fluctuum eius tu mitigas. Et iterum alibi:
Statuit procellam eius in auram, et siluerunt fluctus eius. Et lętati sunt, quia
siluerunt, et deduxit eos in portum uoluntatis eorum. In Ecclesiastico etiam, et
quidem plenius explicatiusque est scriptum. Dicitur enim: In
esset illud, quod
exhauserant, satis fuisse.
Post hęc Iesus Petro confitenti, quod ipse esset Christus, Filius Dei uiui, respondit:
Beatus es Symon Bar Ionna, quia caro et sanguis non reuelauit tibi, sed Pater meus, qui
in cęlis est. Et ego dico tibi, quia tu es Petrus, et super
hanc petram ędificabo Ecclesiam meam, et portę inferi non pręualebunt aduersus eam. Et
tibi dabo claues regni cęlorum. Et quodcunque ligaueris super terram, erit ligatum et in
cęlis; et quodcunque solueris super terram, erit solutum et in
nouitatis
cessarunt. Hanc nouam sponsam sibi Christus copulauit, cui olim per Hieremiam loquebatur
dicens: In charitate perpetua dilexi te; ideo attraxi te miserans. Rusumque ędificabo
te, et ędificaberis, uirgo Israhel. Huic in Canticis dicebat: Ecce, tu pulchra
es, amica mea, ecce tu pulchra, oculi tui columbarum. Oculos c olumbarum
habet, qui in Scripturis diuinis non litteram, quę occidit, sequitur, sed spiritum, qui
uiuificat. Nam in columbę specie Spiritus Sanctus apparuit, dum Iesus baptizatur. De
nouam sponsam sibi Christus copulauit, cui olim per Hieremiam loquebatur
dicens: In charitate perpetua dilexi te; ideo attraxi te miserans. Rusumque ędificabo
te, et ędificaberis, uirgo Israhel. Huic in Canticis dicebat: Ecce, tu pulchra
es, amica mea, ecce tu pulchra, oculi tui columbarum. Oculos c olumbarum
habet, qui in Scripturis diuinis non litteram, quę occidit, sequitur, sed spiritum, qui
uiuificat. Nam in columbę specie Spiritus Sanctus apparuit, dum Iesus baptizatur. De hac amica
Salomon in Prouerbiis
appellat, cui confidit cor uiri sui, et cętera. Quę cuncta
spiritaliter intellecta ad Ecclesię sanctę referuntur conditionem. Ac ne aliis aliter
institutis pręferendam esse dubites: Multę — inquit — filię comparauerunt
sibi diuitias; tu supergressa es uniuersas. Fuere enim, et adhuc sunt, hereticorum
ecclesię, quę, quanuis diuitiis abundent spiritalibus: uigiliis, ieiuniis, elemosinis, a
catholica tamen religione retrocedendo* beatitudinis ęternę pręmia** non consequuntur, quę
solis in Christo
autem constitutus sum rex ab eo super Syon, montem sanctum eius, prędicans pręceptum
*corr. ex muri
Domini. Ac nequis ambigat, quin ista Christi sint uerba,
Dominus — inquit — dixit ad me: Filius meus es tu; ego hodie genui
te. Hic ille est, de quo alibi dicitur: Et induxit eos in montem sanctificationis
suę, in montem quem acquisiuit dextera eius. In terra enim apparens, quos sua passione
redemerat, sua resurrectione ad Euangelii fidem conuocans Ecclesię
eadem continetur sententia. Non* aliud intelligitur, siue isto, siue
illo, quo superius diximus, modo proferas. Ait enim Iudam, qui secum manducabat, qui suus
discipulus erat, sibi fore aduersarium atque inimicum. Quod etiam in quinquagesimoquarto
psalmo repetit dicens: Tu uero homo unanimis, dux meus et notus meus, qui simul mecum
dulces capiebas cibos, in domo Dei ambulauimus cum consensu. Vt autem ob proditionem
cum aliis sui similibus damnandum nunciet, subdit: Veniat mors super illos, et
descendant in infernum uiuentes.
id est apostoli, qui primaria membra
Ecclesię sunt, cuius caput Christus est.
Deinde ad Petrum loquens: Symon — inquit — ecce Sathanas expetiuit uos,
ut cribraret sicut triticum. Ego autem rogaui pro te, ut non deficiat fides tua, et tu
aliquando conuersus confirma fratres tuos. Quibus uerbis uniuersa quidem consolanda
est Ecclesia. Sęuiant igitur infideles, persequantur, urbes, agros regna Christianorum
occupent, toti terrarum orbi imperent. Efficere non ualebunt, ut Petri deficiat fides. Inter
ceciderunt in terram. Quid hoc est nisi illud, quod olim contigit
Iudeis ad montem Synai? Loquente enim ad eos Domino et monte ex fulgure et tonitru fumante
atque coruscante ipsi territi stetere procul et sublata in altum uoce ad Moysen clamauerunt:
Loquere nobis tu, non loquatur Dominus, ne forte moriamur. Hanc igitur in
Christo Dei *corr. ex compręhensus
**corr. ex paschatur
***corr. ex retrocędentes
u erbi* uirtutem et milites isti
Et iterum: Principes
persecuti sunt me
gratis, et a uerbis tuis formidauit cor meum. Factus est enim obediens usque ad
mortem, mortem autem crucis. Vincula quoque passurum Ezechiel propheta prędixerat Spiritu
Sancto dicente: Et tu, Fili hominis, ecce data sunt super te uincula, et ligabunt te in
eis, et non egredieris de medio eorum. Et linguam tuam adherere faciam palato tuo, et eris
mutus. Mutum fore Esaias etiam cecinit dicens: Sicut ouis ad occisionem ducetur,
et quasi agnus coram
pastorem, et dispergentur oues gregis. Hoc
Zacharię est, sed illic mutatur loquentis persona. Ait enim: Percute
pastorem, et dispergentur oues, ut prophetę sit uox ad Patrem. Percussum se
queritur* Dominus in psalmis dicens: Quoniam, quem tu percussisti, persecuti sunt, et
super dolorem uulnerum meorum addiderunt. Percussus est a Patre, ut nos salui essemus,
dicente Apostolo: Proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit
illum. Percussus est autem a Iuda propter pecunię
quem respiciam, nisi ad
pauperculum et contritum spiritu, et trementem sermones meos? Et iterum:
Vias eius uidi — inquit — et sanaui eum, et reduxi eum. Trinam ergo
negationem fletu poenitentię Petrus deleuit. Et tu, qui Domino reconciliari cupis, Petrum
imitatus ablue lachrymis trini generis peccatum: cogitationis, uerbi et operis. Audi Prophetam
dicentem: Exitus aquarum deduxerunt oculi mei, quia non custodierunt legem tuam.
Si cum lachrymis ueniam petieris, respondebit
Pilatus: Quod scripsi, scripsi. Mihi uidetur tituli huius typus fuisse
lamina aurea, quę super tyaram summi sacerdotis posita fronti imminebat. Sic enim et titulus
iste supra caput Iesu affixus fuit, ut hunc eum sacerdotem esse indicaret, cui dictum est:
Tu es sacerdos in ęternum.
Dicitur autem Iesus Nazarenus, id est consecratus siue
sanctus. De quo in psalmis Deus Pater: Super ipsum — inquit —
florebit sanctificatio mea. Vere quoque rex
me
transierunt *corr. ex trasierunt irę tuę... et omnes fluctus tuos
induxisti super me. Quasi diceret: Omnem uindictam, quam in peccatores effusurus eras,
ego sustineo, ut per me omnium miserearis. Et iterum alibi ad Patrem: Quem tu
percussisti — inquit — ipsi
persecuti
sunt. Pater ergo miserando percussit, Iudei sęuiendo persecuti sunt: Patrem
commouit pietas, Iudeos odia concitarunt. Ideo subiunxit: Et super dolorem uulnerum
ut scribit Lucas — clamans uoce magna
ait: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum. De his prędictum fuit in
psalmis. In sexagesimooctauo: In siti mea — inquit — potauerunt me
aceto. Et in trigesimo: Quoniam tu es protector meus, in manus tuas
commendo spiritum meum. Expirantem uero prędicat Esaias dicens: Iustus perit, et
non est, qui cogitet, et uiri misericordię colliguntur, et non est, qui intelligat.
Iusto nanque moriente fideles, qui prius mortui erant,
lassitudo et
tristitia, nobis robur et consolatio, nobis scutum nulli aduersariorum telo penetrabile, nulli
persecutorum obnoxium iniurię.
Quod quidem futurum uidens rursum in alio psalmo eum sanctus Propheta inuocat et ait:
Surge, Domine, in requiem tuam, tu et arca sanctificationis tuę. Arca autem
sanctificationis eius homo est, quem pro nobis assumpsit.
*corr. ex ipsum
Porro, quare Christum surgere cupiat, sequentia declarant: Sacerdotes tui —
inquit
commissa mala plangimus, terręmotum** in nobis boni angeli sentimus, et
quod ipsi per se non possumus, hoc Domino adiuuante pręstamus. Nisi enim Dominus ędificauerit
domum, in uanum laborant, qui ędificant eam. Angelus ergo Domini reuoluit lapidem et sedet
super eum, ut et tu super duritiem cordis tui sedeas et domineris ei. Alioquin lapis iste,
quandiu in corde tuo sederit, tibi dominabitur, te sibi seruire compellet, et sicut olim
pharaonem, ita et te duritia tua deducet in interitum. Si te tanto periculo liberare non
potes, posce auxilium a
comites ascensionis, nunc in gloria Patris considenti pręstant famulatum. Tanto enim ipse
maior factus est angelis — ut Apostolus ad Hebreos scribens testatur — quanto differentius prę
illis nomen hęreditauit. Cui enim dixit aliquando angelorum: Filius meus es tu; ego
hodie genui te? Et iterum: Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in
filium. Multa huiusmodi recitat Apostolus, per quę satis constat Saluatorem nostrum
supra omnem principatum omnemque potestatem atque uirtutem in cęlestibus euectum. Neque enim
pręcedet uos, pręcedentem sequimini. Beatus est seruus, qui
domini obseruat uestigia. Qui enim ueritatem sequitur, non errat. Qui luci proximat, non
offenditur a tenebris. Qui supra petram ędificat, contra procellarum impetum
domum stabilem reddit. Veruntamen tu, qui Christum sequi desyderas et ad beatitudinem, ad quam
uocatus es, peruenire, quoties inanis glorię mentem inuadit cupiditas, quoties ad auaritiam
pecunię amor impellit, quoties crapulandi meretricandique tibi blanditur libido, refer inde
pedem, compesce mortiferi
offendisti, ut ueniam inuenias et in Dei gratiam restitutus ipsum, cui peccasse te
poenitet, uidere merearis. Non ideo confitemur, ut Deus crimina nostra cognoscat — nuda enim
et aperta cuncta sunt oculis eius — sed ut misericordiam impetremus, cum scriptum sit:
Dic tu prior iniquitates tuas, ut iustificeris.
Currentibus adhuc mulieribus, necdum ad discipulos appulsis, occurrit Dominus dicens:
Auete! Ita et confessionem tuam pręueniet gratia statimque, cum de commisso
dolere coeperis,
— et tenuerunt
pedes eius, et adorauerunt eum. Quam reuerenter accedant, quam submisse, attende.
Accedunt et ad terram inclinantur, et pedes tenent, et adorant eum seque errigere non audent,
attonitę miraculo post sepulturam uiuentis Domini. Vis et tu ad Saluatorem mundi accedere,
mulierum istarum gesta emulare. Quęrentes Dominum gerebant aromata. Tu quoque cum odore
uirtutum quęre illum. Tenuerunt pedes eius, et tu humilitatem cordis conserua. Superbis enim
resistit Deus, et humilibus dat gratiam. Adorauerunt eum. Tu
quam submisse, attende.
Accedunt et ad terram inclinantur, et pedes tenent, et adorant eum seque errigere non audent,
attonitę miraculo post sepulturam uiuentis Domini. Vis et tu ad Saluatorem mundi accedere,
mulierum istarum gesta emulare. Quęrentes Dominum gerebant aromata. Tu quoque cum odore
uirtutum quęre illum. Tenuerunt pedes eius, et tu humilitatem cordis conserua. Superbis enim
resistit Deus, et humilibus dat gratiam. Adorauerunt eum. Tu quoque eum adoras, si mandatis
eius obtemperas. Qui diligit me — inquit — mandata
tenent, et adorant eum seque errigere non audent,
attonitę miraculo post sepulturam uiuentis Domini. Vis et tu ad Saluatorem mundi accedere,
mulierum istarum gesta emulare. Quęrentes Dominum gerebant aromata. Tu quoque cum odore
uirtutum quęre illum. Tenuerunt pedes eius, et tu humilitatem cordis conserua. Superbis enim
resistit Deus, et humilibus dat gratiam. Adorauerunt eum. Tu quoque eum adoras, si mandatis
eius obtemperas. Qui diligit me — inquit — mandata mea seruat.
Mentitur, qui se Deum diligere dicit, et iussa
Vis et tu ad Saluatorem mundi accedere,
mulierum istarum gesta emulare. Quęrentes Dominum gerebant aromata. Tu quoque cum odore
uirtutum quęre illum. Tenuerunt pedes eius, et tu humilitatem cordis conserua. Superbis enim
resistit Deus, et humilibus dat gratiam. Adorauerunt eum. Tu quoque eum adoras, si mandatis
eius obtemperas. Qui diligit me — inquit — mandata mea seruat.
Mentitur, qui se Deum diligere dicit, et iussa eius exequi negligit. Qui autem non diligit et
adorat, irrisor est, non adorator. Nam hypocritę quoque
— inquit — ite, nunciate fratribus meis, ut eant in
Galileam. Ibi me uidebunt. Quod paulo ante angelus dixerat, hoc repetit nunc Dominus,
ut et illum suo ore locutum demonstret. Non tamen dixit: Nunciate discipulis, sicut angelus,
sed fratribus meis, ut et tu, qui domi tibi seruientes habes, non ut mancipia contemnas, sed
ut proximos diligas, et quanquam illi te dominum uocent, honestiore nomine quam seruili
appelles. Non pro te magis quam pro illis crucifixus est Christus. Et, si ipse, qui omnium est
dominus, discipulos suos
Iesus
ergo se cęlat et cum ea loquitur, donec ex uerbis ultro citroque habitis paulatim residat
ęstus doloris. Quid ploras? Quem quęris? Iam mente parumper a moerore semota,
quem quęris, responde. Illa existimans, quia hortulanus esset, dicit ei: Domine, si tu
sustulisti eum,
dicito mihi, ubi posuisti eum, et ego eum
Quęstio
tollam. Quomodo Dominum uocat, quem putat esse hortulanum? Primum, quia iis
reuerenter blandiri solemus, a quibus in necessitate
nomenclatio,** ut, quando hortulanum putabat, dixerit Domine, quando
autem Dominum agnouit, dicat Magister. Sed tunc Dominum uocare compulit
necessitas, ut, quod rogabat, facilius impetraret, nunc Magistrum dicere suadet cogniti
familiaritas. Tu meus — inquit — Magister es, ego tua discipula. A te didici diuina
pręferre*** humanis, per uiam salutis incedere, mortalia contemnere, ęterna bona diligere
uotisque omnibus desyderare. Et quoniam te instruente cęleste bonum amare didici, te
promittente illud expecto. Tu
Tu meus — inquit — Magister es, ego tua discipula. A te didici diuina
pręferre*** humanis, per uiam salutis incedere, mortalia contemnere, ęterna bona diligere
uotisque omnibus desyderare. Et quoniam te instruente cęleste bonum amare didici, te
promittente illud expecto. Tu enim summum bonum es, te possidendo beata ero semper.
Reor equidem, cum Magistrum appellasset, quod uoluerit genibus prouoluta complecti**** pedes
eius et exosculari, quia sequitur: Dicit ei Iesus: Noli me tangere. Quod
nequaquam dixisset, nisi illam ad
Ait ergo ad illos: Qui sunt hi sermones, quos confertis ad inuicem, et estis tristes?
Non interrogat nescius, cui nihil est occultum, sed eos arguendi occasionem dispensans,
ne ambigui uacillent. Ideo infertur: Et respondens unus, cui nomen Cleophas, dixit ei:
Tu solus peregrinus es in Hierusalem, et non cognouisti, quę facta sunt in illa his diebus?
Quis alter cum Cleopha fuerit, superuacaneum est quęrere. Alii ipsum Lucam putant
fuisse, alii alium. Quicunque tamen fuerit ille, satis est, quod appareat de coetu extitisse
ait Euangelista, ut eos
sugillet et carpat, qui, *corr. ex tenaicus
dum hospitales uideri uolunt, inuitant quidem peregrinos, sed ita frigide, ut
appareat se cupere, ne ueniant, quos inuitant. Coegerunt autem isti discipuli eum, ut et tu
illum, quem mensę tuę participem facere intendis, non solum, ut ueniat, roges, sed etiam, si
eum uenire puduerit, renitentem atque inuitum cogas, ut ille se non ex ficta, sed ex uera
charitate inuitatum intelligat. Isti ergo non modo manu apprehensum* cogunt, uerum etiam
uerbis nos quoque uti operęprecium erit, cum ad supremum
uitę diem peruenerimus uel senio fracti uel ui morbi oppressi. Mane nobiscum, Domine,
quoniam aduesperascit, appropinquat uitę finis, et iam dies, quo in terra morati
sumus, inclinatur ad occasum. Si tu nobiscum manseris, uesper nostrum illuminabitur, quia lux
es, et dies, qui ad finem properat, per te incipiet esse perpetuus et ęternus. Dixisti enim:
Omnis, qui uiuit et credit in me, non morietur in ęternum. Si sic orauerimus et
toto cordis fidelis affectu
quod ipse sit, quem prophetę uenturum prędixerunt, quem uenisse miracula testabantur.
Magis itaque cognitus est Iesus in Euangelio pręsentia corporali quam in Lege uaticiniis
prophetarum aut figuris sacrificiorum rerumque gestarum, in quibus designabatur uenturus. Vis
et tu cognoscere eum in pane isto benedicto? Crede, et cognouisti. Verum est enim, quod dictum
est a propheta: Nisi credideritis, non intelligetis.
Porro, quoniam Dominum iam passibili ac mortali conditione exutum pręsentia, qua uisibilis
erat, non oportebat
qui uosmetipsos
abnegastis et contemptis opibus mihi in paupertate seruistis, uenite et prandete. Recipite pro
modicis magna, pro terrenis cęlestia, pro temporalibus sempiterna. Dicit ergo eis Iesus:
Venite et prandete. Et nemo audebat discumbentium interrogare eum: Tu, quis es;
scientes, quia Dominus est. Superfluum hoc dictum uidetur. Si enim sciebant, quod
Dominus est, quid opus erat interrogatione: Tu, quis es? Cum autem nihil frustra positum
credamus ab iis, qui Spiritu Sancto docente Euangelia scripserunt, quęrendum restat,
pro temporalibus sempiterna. Dicit ergo eis Iesus:
Venite et prandete. Et nemo audebat discumbentium interrogare eum: Tu, quis es;
scientes, quia Dominus est. Superfluum hoc dictum uidetur. Si enim sciebant, quod
Dominus est, quid opus erat interrogatione: Tu, quis es? Cum autem nihil frustra positum
credamus ab iis, qui Spiritu Sancto docente Euangelia scripserunt, quęrendum restat, quare hoc
ita dicatur. Illud ergo, quod ait Euangelista: scientes, quia Dominus est, non
absque aliqua dubitatione eos scisse reor.
ita dicatur. Illud ergo, quod ait Euangelista: scientes, quia Dominus est, non
absque aliqua dubitatione eos scisse reor. Cumque suspenso animo silentium tenerent, nonnulla
occurrebant argumenta, quę ipsum esse testarentur. Ob hoc quidem non ausos interrogare
tu quis es, euidentius iam cognoscentes, quod ipse sit quam quod quisquam alius.
Abiecta igitur omni animi ambiguitate supersederunt quęrere, quis esset, iam pro uero
habentes, quod erat ipse Dominus, qui a mortuis resurrexisset.
Et uenit —
dum ibi
piscarentur. Postea, quoties uoluit, per dies quadraginta, donec in cęlum gloriose triumphans
ascendit.
Cum ergo prandissent — inquit — dixit Symoni Petro Iesus: Symon Ioannis,
dilligis me plus his? Dicit ei: Etiam, Domine, tu scis, quia amo te. Dicit ei: Pasce agnos
meos. Hoc exemplo instruimur eis Ecclesiam esse committendam, qui amore in Deum magis
inflammantur. Plerique enim ingenio eruditioneque excellunt, sed quia non minus pecuniam quam
Deum diligunt, non pastoris in Ecclesia officium
exemplo mouent
et opibus iuuant. Denique, si bonus fuerit, ut esse debet, bonus pastor ponit animam suam pro
ouibus suis.
*corr. ex Non
Iterum ergo dicit Iesus Petro: Symon, diligis me? Ait illi: Etiam, Domine, tu scis, quia
amo te. Dicit ei iterum: Pasce agnos meos. Iterum interrogando ostendit amantem in
amore constantem esse oportere. Videmus enim in quibusdam, cum se Dei seruitio dedicauerint,
promptissimo admodum feruentique studio inire conuersionis suę initia, post hęc
Nihil enim uelociter currere prodest et in medio itinere defatigari. Victorię corona
metam attingentibus datur, non ad diuerticula subsistentibus et laborem pertesis ocioque
corruptis.
Dicit ergo ei tertio: Amas me? Et dixit ei: Domine, tu omnia nosti, tu scis, quia amo
te. Dicit ei: Pasce oues meas. Ter interrogatus Petrus, ut trina confessione trinam
deleat negationem. Quam quoniam lachrymis ante deleuerat, nihil ei exprobratur, quin immo
aliis pręfertur in Ecclesię sanctę gubernatione, Iampridem ei
Nihil enim uelociter currere prodest et in medio itinere defatigari. Victorię corona
metam attingentibus datur, non ad diuerticula subsistentibus et laborem pertesis ocioque
corruptis.
Dicit ergo ei tertio: Amas me? Et dixit ei: Domine, tu omnia nosti, tu scis, quia amo
te. Dicit ei: Pasce oues meas. Ter interrogatus Petrus, ut trina confessione trinam
deleat negationem. Quam quoniam lachrymis ante deleuerat, nihil ei exprobratur, quin immo
aliis pręfertur in Ecclesię sanctę gubernatione, Iampridem ei dixerat:
tu scis, quia amo
te. Dicit ei: Pasce oues meas. Ter interrogatus Petrus, ut trina confessione trinam
deleat negationem. Quam quoniam lachrymis ante deleuerat, nihil ei exprobratur, quin immo
aliis pręfertur in Ecclesię sanctę gubernatione, Iampridem ei dixerat: Tu es Petrus, et
super hanc petram ędificabo Ecclesiam meam. Nunc dicit: Symon Ioannis, pasce
oues meas. Petrus interpretatur cognoscens, quia cognouit peccatum suum, Symon
obediens, Ioannes gratia. Obediuit autem poenitentiam
cum tertio interrogaretur. Recordatus est enim, quod, cum
promisisset se in mortem cum illo iturum, pręstare nequiuerit. Iccirco ueritus est, ne nunc
quoque aliquid imprudenter respondisset. Submittit se igitur et humiliter loquitur:
Domine — inquit — tu omnia nosti, tu scis, quia amo te. Amor —
inquit — meus, sicut alia omnia, magis tibi notus est quam mihi *corr. ex
pasceret
ipsi. Tu ergo scis, si amo te. Dicit Dominus: Pasce oues meas. In
his pascendis
Recordatus est enim, quod, cum
promisisset se in mortem cum illo iturum, pręstare nequiuerit. Iccirco ueritus est, ne nunc
quoque aliquid imprudenter respondisset. Submittit se igitur et humiliter loquitur:
Domine — inquit — tu omnia nosti, tu scis, quia amo te. Amor —
inquit — meus, sicut alia omnia, magis tibi notus est quam mihi *corr. ex
pasceret
ipsi. Tu ergo scis, si amo te. Dicit Dominus: Pasce oues meas. In
his pascendis ostende, quantum
Submittit se igitur et humiliter loquitur:
Domine — inquit — tu omnia nosti, tu scis, quia amo te. Amor —
inquit — meus, sicut alia omnia, magis tibi notus est quam mihi *corr. ex
pasceret
ipsi. Tu ergo scis, si amo te. Dicit Dominus: Pasce oues meas. In
his pascendis ostende, quantum ames me. Si rite pastoris officio functus fueris, tunc demum,
quam bene me diligas, monstrabis. Quod ergo uerbis fateris, opere testare.
Quare primo dicit Dominus:
ut per eorum tollerantiam in cęlesti beatitudine
magis sublimetur.
Amen, amen — inquit — dico tibi, cum esses iunior, cingebas te, et
ambulabas, ubi uolebas. Cum autem senueris, extendes manus tuas, et alius te cinget et ducet,
quo tu non uis. Discreuisse mihi uidetur his uerbis conditionis humanę naturam
significasseque, quod alia sit iuuenilis ętatis actio, alia iam prouectę* et in senium
uergentis. Hoc egit et Paulus ad Corinthios scribens: Cum essem paruulus — inquit
—
ęternę largitor. Talem in te amorem esse tunc probabis, cum pro eius
confessione, qui pro omnibus crucifixus est, et ipse manus tuas extenderis in cruce.
Extendes manus tuas — inquit — et alius te cinget, non zona, sed
uinculis, et ducet te, quo tu non uis, hoc est, ad mortem. Quam subire quidem naturalis
affectus horret, sed hunc affectum superat uis amoris. Duceris ergo, quo tu non uis naturali
inclinatione, qua animę et corporis separationem fugimus. Sed tamen intelliges multo melius
esse per mortem Christo coniungi
extenderis in cruce.
Extendes manus tuas — inquit — et alius te cinget, non zona, sed
uinculis, et ducet te, quo tu non uis, hoc est, ad mortem. Quam subire quidem naturalis
affectus horret, sed hunc affectum superat uis amoris. Duceris ergo, quo tu non uis naturali
inclinatione, qua animę et corporis separationem fugimus. Sed tamen intelliges multo melius
esse per mortem Christo coniungi quam in corpore uiuere. Hoc nouerat ille, qui dicebat:
Cupio dissolui et esse cum Christo. Cęterum exponere uolens
ut ipsum a tam nefando proposito aliqua ratione amoueret. Ioannem ergo cum
uidisset Petrus, dicit Iesu: Hic autem quid? Estne morte sua secuturus te sicut
ego an aliter de illo decreueris? Dicit ei Iesus: Sic eum uolo manere, donec ueniam.
Quid ad te? Tu me sequere. Quidam hoc modo accipiunt dictum, quasi diceret Dominus:
Nolo illum quemadmodum te consumi* per martyrii poenam, sed sine illa manere, donec ueniam,
eum morte communi extinctum ad me recepturus. Constat enim Ioannem apostolum *corr. ex
Si eum uolo uiuere, donec ueniam in fine seculi uiuos et
mortuos iudicaturus, quid ad te? Non, quod tam diu illum uiuere uellet, sed ut superfluam
interrogantis solicitudinem reprimeret. Quid — inquit — ad te quęrere pertinet, quisnam
aliorum uitę futurus sit exitus? Tu me sequere! Quare ergo soli Petro reuelatur, quali
martyrio secuturus esset Dominum? Hoc in causa fuisse puto, ut per id quoque, quod
crucifigendus fuerat, se crucifixi Domini uicarium in terra constitutum cognosceret et non
solum gregem sibi commissum pasceret, sed etiam pro
dextris Filii sedet, cum omnia in Deo dextra sint, sinistrum nihil. Hoc Propheta psalmo
centesimonono testatur dicens: Dixit Dominus Domino meo: Sede a dextris meis.
Dominus Domino — Pater Filio. Et rursum Patrem a dextris Filii residere asserit, dum
ait: Tu es sacerdos in ęternum, secundum ordinem Melchisedech. Dominus a dextris tuis.
In hoc itaque ostenditur coęqualem esse Patri Filium, sicut et in eo, cum dicit:
Ego in Patre, et Pater in me est. Et: Qui uidet me, uidet et Patrem
meum.
illis eleuatus est, nisi ut, sicut
resurrectionis, ita et ascensionis, eius testes forent? Vtque illi, qui Dominum sequi uellent,
non terram, sed cęlum intuerentur, fragilia contemnerent ac de illis, quę ęterna sunt,
adipiscendis die noctuque cogitarent. Tu tamen, qui maiestatis diuinę magnitudinem
contemplaris, caue, ne ultra progredi contendas, quam mentis humanę imbecillitas possit
ascendere. Etenim apostoli ipsi ascendentem Dominum eleuatis oculis tantisper spectarunt,
donec ille cerni potuit, id est, donec nubes arcani
incurrat. Nihil enim illo felicius est, qui ad cęleste regnum destinatur, nihil illo
miserius, qui ad inferos truditur cruciandus.
Porro ille, qui in sole posuit tabernaculum suum, in luce uteri uirginalis, et ipse tanquam
sponsus procedens *corr. ex ob tu
**corr. ex cęperis
de thalamo suo exiuit nostrę humanitatis humilitate uelatus, non uiolata matris
uirginitate, exultauit ut gygas ad currendam uiam. Quam uiam? Viam laborum et dolorum mala
perferendo, uiam
si modo uitii alicuius macula tam preciosum** signum non deleuerimus. O felix
lignum, a prophetis *corr. ex appręhen-
**corr. ex pręciosum
prędictum, a Iudeis expectatum, a gentilibus susceptum et honoratum. Tu es uirga
illa Aaron, qua flagellata est Aegyptus, populus Israhel liberatus, qua mare percussum
pharaonem cum exercitu operuit fluctibus et populo Dei tutum pręstitit iter. Tu es Moysi
baculus, quo percussa petra fontem emisit aquę, qua sitientes potati consecuti sunt
prędictum, a Iudeis expectatum, a gentilibus susceptum et honoratum. Tu es uirga
illa Aaron, qua flagellata est Aegyptus, populus Israhel liberatus, qua mare percussum
pharaonem cum exercitu operuit fluctibus et populo Dei tutum pręstitit iter. Tu es Moysi
baculus, quo percussa petra fontem emisit aquę, qua sitientes potati consecuti sunt salutem.
Tu es lignea illa Dauidis regis claua, qua Golias percussus periit, et Palestinorum exercitus
uersus est in fugam. Tu fuisti arca illa Noe, qua mundo pereunte seruatum est
illa Aaron, qua flagellata est Aegyptus, populus Israhel liberatus, qua mare percussum
pharaonem cum exercitu operuit fluctibus et populo Dei tutum pręstitit iter. Tu es Moysi
baculus, quo percussa petra fontem emisit aquę, qua sitientes potati consecuti sunt salutem.
Tu es lignea illa Dauidis regis claua, qua Golias percussus periit, et Palestinorum exercitus
uersus est in fugam. Tu fuisti arca illa Noe, qua mundo pereunte seruatum est semen, cuius
germine non terrę angustia, sed cęli replenda erat amplitudo.
Merito igitur uexillum
operuit fluctibus et populo Dei tutum pręstitit iter. Tu es Moysi
baculus, quo percussa petra fontem emisit aquę, qua sitientes potati consecuti sunt salutem.
Tu es lignea illa Dauidis regis claua, qua Golias percussus periit, et Palestinorum exercitus
uersus est in fugam. Tu fuisti arca illa Noe, qua mundo pereunte seruatum est semen, cuius
germine non terrę angustia, sed cęli replenda erat amplitudo.
Merito igitur uexillum crucis circumfusi sancti, quos liberauerat Saluator, cęlum uersus
euntes una cum angelis cantabant: Vicit leo
Deo salutari nostro. Pręoccupemus faciem
eius in *corr. ex generationee
**corr. ex Bellial
confessione, et in psalmis iubilemus ei, quoniam Deus magnus Dominus, et rex
magnus super omnes deos. Ecce tu, Domine, fecisti cęlum et terram in fortitudine tua magna et
in brachio tuo extento. Priusquam montes fierent aut formaretur terra et orbis, a seculo in
seculum tu es, Deus. Generatio et generatio laudabit opera tua, et potentiam tuam
pronunciabunt. Magnificentiam glorię
confessione, et in psalmis iubilemus ei, quoniam Deus magnus Dominus, et rex
magnus super omnes deos. Ecce tu, Domine, fecisti cęlum et terram in fortitudine tua magna et
in brachio tuo extento. Priusquam montes fierent aut formaretur terra et orbis, a seculo in
seculum tu es, Deus. Generatio et generatio laudabit opera tua, et potentiam tuam
pronunciabunt. Magnificentiam glorię sanctitatis tuę loquentur, et mirabilia tua narrabunt.
Et uirtutem terribilium tuorum dicent, et magnitudinem tuam prędicabunt. Memoriam abundantię
suauitatis tuę
a Patre collocari debuerit, ipse in psalmo pręfatus est, ubi ait:
Ego autem constitutus sum rex ab eo super Syon, montem sanctum eius, prędicans pręceptum
eius. Ac ne forte, quis hoc locutus fuerit, dubites, subdit: Dominus dixit ad
me: Filius meus es tu; ego hodie genui te. Filius ergo secundum formam, quam
assumpsit, factus est super Ecclesiam Dei. Ipsa enim est Syon et mons sanctus, et corpus
illud, cuius caput est Christus.
*corr. ex trono
Vnde et in alio loco
Specie tua et pulchritudine tua intende, prospere
incede et regna propter ueritatem et mansuetudinem et iustitiam. Fuit etenim uerax in
docendo, mansuetus in perferendo, iustus in retribuendo. Illa quoque summi Patris uox est:
Ipse inuocabit me: Pater meus es tu, Deus meus et susceptor salutis meę.
Frequenter autem Deum Patrem ab eo inuocatum in Euangelio legimus. Et ego —
inquit — primogenitum ponam illum, excelsum prę regibus terrę. Omnes ergo gentes,
omnes populi, qui Christum induistis,
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.