Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: non Your search found 49997 occurrences
First 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1323-2210:1323. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod in uulgari est prouerbio: Canicula festinans parere catulos parit caecos . Hic uero noster partus etiam ex alia ratione monstruosus est, utpote quo membrum unum, non integrum corpus enixi sumus. Illud tamen qualecumque (quando mihi ita faciendum fuit) ad Vestram Reuerendissimam Dignitatem, cui integrum deuoueram, transmittere curaui ut ex hoc membro cognosceres
1324. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dignius commodiusque singula membra secundum statum totius corporis examinantur ac expenduntur, minusque operis ac difficultatis est unam partem quam totum immutare. Conatus sum igitur hoc in opere consolandi rationem explicare, non quidem secundum exactam philosophiae legem — nunc enim non de rerum natura disputamus aut de illis tenuioribus magisque minutis rebus, de quibus a turba secreti cum sapientibus disserendum esset — sed secundum pinguiorem crassioremque rationem,
1325. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] totius corporis examinantur ac expenduntur, minusque operis ac difficultatis est unam partem quam totum immutare. Conatus sum igitur hoc in opere consolandi rationem explicare, non quidem secundum exactam philosophiae legem — nunc enim non de rerum natura disputamus aut de illis tenuioribus magisque minutis rebus, de quibus a turba secreti cum sapientibus disserendum esset — sed secundum pinguiorem crassioremque rationem, quae etiam in populo non ignaua
1326. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] exactam philosophiae legem — nunc enim non de rerum natura disputamus aut de illis tenuioribus magisque minutis rebus, de quibus a turba secreti cum sapientibus disserendum esset — sed secundum pinguiorem crassioremque rationem, quae etiam in populo non ignaua possit uersari. Est enim propositum nostrum praecepta tradere, quibus, ut ceteris perturbationibus, ita et consolatione, quando res postulabit, auditoris animum afficere possimus, ac
1327. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ceteris, ita et in hoc ipso inuidiae insimulent. Mihi autem iubetur scientiam absque inuidia communicare et ex percepto talento lucrum uel fenore quaerere, nec pudori esse debere infantibus lac praebere, pro quibus Christus mori non erubuit. Praecipue cum sit ipse dominus non solos philosophos, aut eos dumtaxat qui habiti sunt sapientiores, uerum omnes omnino homines interrogaturus si se in carceribus et in tribulatione positum
1328. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] absque inuidia communicare et ex percepto talento lucrum uel fenore quaerere, nec pudori esse debere infantibus lac praebere, pro quibus Christus mori non erubuit. Praecipue cum sit ipse dominus non solos philosophos, aut eos dumtaxat qui habiti sunt sapientiores, uerum omnes omnino homines interrogaturus si se in carceribus et in tribulatione positum uisitauerint, aut consolati fuerint; unde uidere licet quanta necessitate mortales cogantur
1329. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Est igitur consolatio (quatenus ad propositum negotium spectat) amicis dictis uel factis maerentis animi refocillatio quaedam. Maeret autem animus praesentis mali opinione: praesentis, inquam, non re tantum uerum etiam imaginatione. Potest enim malum uel praeteriisse, uel esse futurum, et nihilominus aegritudine animum afficere, ceterum tunc dumtaxat, cum illius mali species nos apprehensos tenet. Veluti enim
1330. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] . Oportet uero opinionem huiusmodi (ut sapienter monet Zeno) recentem esse, siquidem inueterata et obsoleta, quoniam iam longiore usu familiarior facta est et iam inter domesticas computatur, non multum exacerbat animum. Siquidem tanta est consuetudinis uis, ut etiam, quae natura illepida sunt, ipsa laeta efficiat. Verum quod recentem opinionem esse debere diximus, ita interpretatur Cicero: ut non
1331. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non multum exacerbat animum. Siquidem tanta est consuetudinis uis, ut etiam, quae natura illepida sunt, ipsa laeta efficiat. Verum quod recentem opinionem esse debere diximus, ita interpretatur Cicero: ut non tantum illud recens intelligatur, quod paulo ante acciderit, sed quam diu in illo opinato malo uis quaedam insit et uigeat et habeat quandam uiriditatem, tam diu appellatur recens; ut Artemisia illa, Mausoli Cariae regis uxor, quae
1332. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] recens; ut Artemisia illa, Mausoli Cariae regis uxor, quae nobile illud Halicarnassi fecit sepulchrum, quam diu uixit, uixit in luctu, eodemque etiam confecta contabuit. Huic erat illa opinio quotidie recens, quae tum denique non appellatur recens cum uetustate exaruit. Itaque idem est dicere recentem ac si uiuidam dixeris aut uehementem! Recens ergo
1333. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tinea uestimento et uermis ligno, ita tristitia uiri nocet cordi . Constat enim humana uita in motione quadam quae a corde in cetera membra diffunditur. Atque hanc commotionem non quantamcumque esse decet, uerum certa quadam moderatione praefinitam, ultra quam si progrediatur, perturbabit, immo nonnumquam et exterminabit mortalium uitam. Docuimus
1334. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] si progrediatur, perturbabit, immo nonnumquam et exterminabit mortalium uitam. Docuimus autem alibi singulis passionibus animi corda humana amplius solito exagitari; uerum non omnis immodica exagitatio nocet cordi, quoniam illae passiones, quae concitant appetitum ad prosequendum comprehendendumque quippiam quod conueniat, si non omnino uehementius concutiant, obesse nequeunt. Quae etsi aliquando
1335. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] autem alibi singulis passionibus animi corda humana amplius solito exagitari; uerum non omnis immodica exagitatio nocet cordi, quoniam illae passiones, quae concitant appetitum ad prosequendum comprehendendumque quippiam quod conueniat, si non omnino uehementius concutiant, obesse nequeunt. Quae etsi aliquando obsunt, ut Philoni Lacedaemonio, Chiloni philosopho aut Sophocli tragoedo et aliis nonnullis, quos legimus inmodica laetitia exstinctos, non tamen obsunt ratione
1336. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod conueniat, si non omnino uehementius concutiant, obesse nequeunt. Quae etsi aliquando obsunt, ut Philoni Lacedaemonio, Chiloni philosopho aut Sophocli tragoedo et aliis nonnullis, quos legimus inmodica laetitia exstinctos, non tamen obsunt ratione subiectae materiae, quam repraesentant, quippe quae maxime congruit, immo quodam pabulum ac fomentum est humanae uitae, uerum nocet ratione uehementioris
1337. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] exhalat. Passiones uero, quae appetitum in fugam uertunt et eum in se ipsum contrahere cogunt, ueluti res obscena uisum , non tantum nocent ratione motus, sed etiam ipsius pestiferi cibi administratione. Illud enim animo nostro res tristes illatae faciunt, quod corpori exhibitum uirus; ex quo liquet, cum nulla aliarum passionum ita infesta face animum
1338. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] magis ac usque ad exinanitionem
consumuntur. Hoc est quod Ouidius scribens ex Ponto amico suo Flacco
queritur:
1339. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] delectatio perficit opus; unde et Ouidius ait:
1340. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uel aptius, aut quibus
euidentioribus naturae signis summus exprimi luctus et intestini doloris rabies?
Dixi autem merito rabiem, quoniam testimonio Aristotelis multos in
insaniam uertit mentis angor. Vnde et Vergilius non inconcinne de
Amata Latini uxore fingit, cum impetrare nequiuit Lauiniam Turno in coniugium
dari:
1341. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pueri magno in gyro atria uacua circum
1342. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
1343. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dolore exstinctus est. Ex his iam constare potest quo modo quaue de causa nimia aegritudo uires animi et debilitet et grauet. Porro cur philosophari maerentes non ualeant, causa impromtu est: quamuis enim diuersae sunt uires animae, radix tamen eius substantiae simplex ac penitus una, quamobrem nemo simul animum nisi ad unum opus intendere potest, quod dum exsequitur, alia negligat necesse est,
1344. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] diuersae sunt
uires animae, radix tamen eius substantiae simplex ac penitus una, quamobrem nemo
simul animum nisi ad unum opus intendere potest, quod dum exsequitur, alia
negligat necesse est,
1345. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] curas, ut poeta ait, praesertim quae diligentius tractandae sunt. Hinc euenit ut homini altius quippiam cogitanti ea, quae narrantur, non intelligat nec, quae in oculis aguntur, aduertat. Idcirco cum homo grauioribus malis oppressus id sedulo agat, in eoque totus uersetur ut illud depellat aut enitet, quo tantopere urgetur, nequit animum ad aliud opus
1346. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Atque ita et ratione et experimento seu testimonio doctissimi uiri liquet aegrotum animum ad speculandum minime esse idoneum, quamuis hoc ipsum et aliter confirmare poteramus: sed in re aperta sine uitio immorari non potest. Nos quoque forsan altius in arcem huius rei inuecti sumus quam praesens ratio postulabat, ut iocunda magis quam apta uideantur. Ad alia ergo, quae magis ad nostrum propositum spectant, ueniamus, et quo
1347. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Quales imprimis sunt iuuenes, quippe quorum animos ob inconstantiam ac inconsiderationem facile est ad quampiam traducere iucunditatem, atque etiam propter rerum imperitiam his persuadere ea, quae patiuntur uel passi sunt, incommoda non esse; uel saltem, quando nimium creduli sunt facileque de se omnia sperant, aliqua egregia spe eos reddere hilariores. Has fere easdem ob causas et mulieres non magno negotio consolationem admittunt, utpote quae et imbecillis
1348. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] imperitiam his persuadere ea, quae patiuntur uel passi sunt, incommoda non esse; uel saltem, quando nimium creduli sunt facileque de se omnia sperant, aliqua egregia spe eos reddere hilariores. Has fere easdem ob causas et mulieres non magno negotio consolationem admittunt, utpote quae et imbecillis sensus sunt et ad quocumque libuerit deducendum faciles. Contra uero consolationi difficulter consentiunt senes, ut qui sua sponte ob amissam de se fiduciam
1349. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Peritis quoque mundanarum rerum hominibus magnoque usu edoctis solacium adhibere malorum plerumque haud facile est, quoniam detrimenta tam honoris quam facultatum iusto amplius diiudicare consueuerunt et grauioribus metiri ponderibus, ut non sit possibile ab ipsis ueluti a pueris aut ab aliis leuioribus opinionem malorum amouere aut eorum mentes ullis demulcere blanditiis. Non facile etiam solacium suscipiunt homines, qui eas res, quas praecipue dilexerant,
1350. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quam facultatum iusto amplius diiudicare consueuerunt et grauioribus metiri ponderibus, ut non sit possibile ab ipsis ueluti a pueris aut ab aliis leuioribus opinionem malorum amouere aut eorum mentes ullis demulcere blanditiis. Non facile etiam solacium suscipiunt homines, qui eas res, quas praecipue dilexerant, perdiderunt; ut auari diuitias, parentes filios et uniuersaliter cunctas illas res, quas sibi homines maximo studio ac labore comparauerunt. Ista autem
1351. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] spe recuperandi. Hinc fuit quod Menippo cynico, cum pecuniam male quaesitam per insidias sublatam didicisset, manus a iugulo, quin se praefocaret, studium philosophiae prohibere non ualuit. Hinc quoque uenit ut illi, qui se sciunt morti destinatos, raro et uix consolationem recipiant. Amplius et eorum, qui frequentia infortunia passi sunt
1352. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nutum cuncta suppetant, omnis aduersitatis insolens minimis quibusque prosternitur. Viri quoque irreligiosi et qui de prouidentia iustitiaque Dei non recte sentiunt et truces nimium ac melancholici solacium accipere nesciunt, quoniam illi quidem iniuste se afflictos putant et non debita pati, ab his uero affectio contraria omne abigit solacium. At uero homines pii et Deum
1353. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Viri quoque irreligiosi et qui de prouidentia iustitiaque Dei non recte sentiunt et truces nimium ac melancholici solacium accipere nesciunt, quoniam illi quidem iniuste se afflictos putant et non debita pati, ab his uero affectio contraria omne abigit solacium. At uero homines pii et Deum metuentes, quoniam ea, quibus premuntur omnipotentis iudicio destinata recte arbitrantur, ut Iob,
1354. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nec aliunde pendere nec extrinsecus aut bene aut male uiuendi suspensas habere rationes. Ille autem pendere extrinsecus merito dicitur, cui spes non est in se ipso reposita, quin potius in externis bonis, quarum iacturam si fecerit, se periisse funditus arbitratur ac per hoc nisi restitutis bonis solacium admittit nullum; porro qui de se ipso bene sperat, floccipendit cetera
1355. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] qui de se ipso bene sperat, floccipendit cetera uniuersa.
1356. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] lectori praebeamus, si quando cognoscere uoluerit quod praecipue pharmacum cui morbo sit idoneum. Ab his ergo, quos proxime nominauimus, exordium sumamus. Consolatori enim cum huiusmodi uiris non multum negotii erit, siquidem aduersitatibus tantum concutiuntur, sed non consternantur, ut in eadem epistula testatur Cicero ita dicens: Haec cogitatio, uidelicet contemnendarum fortunarum, cum mihi omnino non
1357. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pharmacum cui morbo sit idoneum. Ab his ergo, quos proxime nominauimus, exordium sumamus. Consolatori enim cum huiusmodi uiris non multum negotii erit, siquidem aduersitatibus tantum concutiuntur, sed non consternantur, ut in eadem epistula testatur Cicero ita dicens: Haec cogitatio, uidelicet contemnendarum fortunarum, cum mihi omnino non excidisset (etenim penitus insederat), ui tamen tempestatum erat labefactata
1358. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uiris non multum negotii erit, siquidem aduersitatibus tantum concutiuntur, sed non consternantur, ut in eadem epistula testatur Cicero ita dicens: Haec cogitatio, uidelicet contemnendarum fortunarum, cum mihi omnino non excidisset (etenim penitus insederat), ui tamen tempestatum erat labefactata atque conuulsa. Tales igitur homines statim confirmare poterimus si eos, ut ad se
1359. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pulchre per occupationem attigit:
ea quidem facultas uel tui uel alterius consolandi in te summa est, si umquam in
1360. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Vide, quaeso, quam prudenter eum admonuit et obliqua oratione insolentiam simul atque arrogantiam euitauit, et quod propter suam modestiam ac amici auctoritatem grauitatemque, cui tantum tribuit ut eum monere non audeat, se facturum negauit, tamen sapientissime effecit. Induxit eum pulcherrime omneque ipsius studium accendit ad tuendam honoris existimationisque suae rationem ad
1361. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fortitudine eius conceperant, ipse dolendo mollius turpiter perdat ac subuertat. Hinc nos rectissime admonemur in consolandis grauioribus ac prudentioribus uiris ut et nostri pudoris et eorum auctoritatis curamus rationem habere et non illis nos praeceptores aut doctores exhibeamus, ne nostrum consilium sapientiae eorum praeferre uideamur, uerum quicquid uel dicere uel facere uoluerimus, uerecundius agere ac ipsorum dignitatem in omnibus conseruare; ita fiet ut et
1362. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ne nostrum
consilium sapientiae eorum praeferre uideamur, uerum quicquid uel dicere uel
facere uoluerimus, uerecundius agere ac ipsorum dignitatem in omnibus conseruare;
ita fiet ut et impudentiae notam pulchre effugiamus et apud eos non minus oratione
quam beniuolentia ualeamus.
1363. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ueniamus quibus minus et spei est et uirtutis, cum quibus multo plus operis difficultatisque superest oratori, atque illud praecipue curandum quo eos bene de se sperare inducat ostendatque in eis siquid poterit tale esse, quo freti miseri esse non poterunt, ueluti sapientiam, artem, scientiam, disciplinam, ualitudinem, robur, ingenium, sollertiam, probitatem, et cetera id genus; quo pacto Cicero Lentulum submonuit: "Tuae", inquit, "sapientiae magnitudinisque animi est omnem
1364. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] instabilis est, uarios ac instabiles famulos suos reddat necesse est, et semper eos cupiditate futurorum bonorum anhelantes efficiat, amore praesentium anxios, praeteritorum aut ademptorum iactura tristes ac luctuosos. Quomodo igitur non hic iure ac merito inops et miser, immo miserrimus sit censendus in tanta animi inopia et fluctuatione positus tametsi Attali aut Croesi thesauros possideat? Aut quis hunc probum uel bonum dixerit, cui nullum scelus adeo
1365. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et miser, immo miserrimus sit censendus in tanta animi inopia et fluctuatione positus tametsi Attali aut Croesi thesauros possideat? Aut quis hunc probum uel bonum dixerit, cui nullum scelus adeo exsecrandum detestandumque est, quod non leue putet et factu facile, dummodo, quod cupit, uel retineat uel adipiscatur? Nonne istorum illa uox est: Crescant diuitiae" et "crescant quocumque modo; quid enim saluis infamia nummis?
1366. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nec mirum quidem; qui enim sibi ipsis diffidunt, si amittunt quod possident, desperant sua uirtute aliquid amplius umquam comparare. Idcirco quando in discrimen eorum ueniunt, omnibus illa flagitiis et criminibus defendere non erubescunt, non pietati parcunt, non amicis, non fratribus, non parentibus, non famae suae, non honori, non ipsi denique omnium conditori deo: omnia perturbant, omnia subruunt, polluunt et
1367. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quidem; qui enim sibi ipsis diffidunt, si amittunt quod possident, desperant sua uirtute aliquid amplius umquam comparare. Idcirco quando in discrimen eorum ueniunt, omnibus illa flagitiis et criminibus defendere non erubescunt, non pietati parcunt, non amicis, non fratribus, non parentibus, non famae suae, non honori, non ipsi denique omnium conditori deo: omnia perturbant, omnia subruunt, polluunt et profanant.
1368. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sibi ipsis diffidunt, si amittunt quod possident, desperant sua uirtute aliquid amplius umquam comparare. Idcirco quando in discrimen eorum ueniunt, omnibus illa flagitiis et criminibus defendere non erubescunt, non pietati parcunt, non amicis, non fratribus, non parentibus, non famae suae, non honori, non ipsi denique omnium conditori deo: omnia perturbant, omnia subruunt, polluunt et profanant. Contra
1369. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] diffidunt, si amittunt quod possident, desperant sua uirtute aliquid amplius umquam comparare. Idcirco quando in discrimen eorum ueniunt, omnibus illa flagitiis et criminibus defendere non erubescunt, non pietati parcunt, non amicis, non fratribus, non parentibus, non famae suae, non honori, non ipsi denique omnium conditori deo: omnia perturbant, omnia subruunt, polluunt et profanant. Contra uero illi, qui uirtutem
1370. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod possident, desperant sua uirtute aliquid amplius umquam comparare. Idcirco quando in discrimen eorum ueniunt, omnibus illa flagitiis et criminibus defendere non erubescunt, non pietati parcunt, non amicis, non fratribus, non parentibus, non famae suae, non honori, non ipsi denique omnium conditori deo: omnia perturbant, omnia subruunt, polluunt et profanant. Contra uero illi, qui uirtutem colunt eiusque
1371. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] desperant sua uirtute aliquid amplius umquam comparare. Idcirco quando in discrimen eorum ueniunt, omnibus illa flagitiis et criminibus defendere non erubescunt, non pietati parcunt, non amicis, non fratribus, non parentibus, non famae suae, non honori, non ipsi denique omnium conditori deo: omnia perturbant, omnia subruunt, polluunt et profanant. Contra uero illi, qui uirtutem colunt eiusque praesidio freti
1372. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sua uirtute aliquid amplius umquam comparare. Idcirco quando in discrimen eorum ueniunt, omnibus illa flagitiis et criminibus defendere non erubescunt, non pietati parcunt, non amicis, non fratribus, non parentibus, non famae suae, non honori, non ipsi denique omnium conditori deo: omnia perturbant, omnia subruunt, polluunt et profanant. Contra uero illi, qui uirtutem colunt eiusque praesidio freti sunt,
1373. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aliquid amplius umquam comparare. Idcirco quando in discrimen eorum ueniunt, omnibus illa flagitiis et criminibus defendere non erubescunt, non pietati parcunt, non amicis, non fratribus, non parentibus, non famae suae, non honori, non ipsi denique omnium conditori deo: omnia perturbant, omnia subruunt, polluunt et profanant. Contra uero illi, qui uirtutem colunt eiusque praesidio freti sunt, nullis
1374. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] omnium conditori deo: omnia perturbant, omnia subruunt, polluunt et profanant. Contra uero illi, qui uirtutem colunt eiusque praesidio freti sunt, nullis omnino opibus adduci queunt ut non solum rem piaculo, sed ne laxissima quidem paenitudine dignam committant. Vt M. Curius et C. Fabricius apud Romanos optime declararunt, quorum alter a Samnitibus, alter a
1375. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quidem paenitudine dignam committant. Vt M. Curius et C. Fabricius apud Romanos optime declararunt, quorum alter a Samnitibus, alter a rege Pyrrho multa argenti aurique pondera missa non attigit . Etenim tolle cupiditatem et flagitia uniuersa sustuleris; tolle auaritiam et non erit amplius ob quod peterent homines, aut furta latrociniaque exerceant,
1376. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quorum alter a Samnitibus, alter a rege Pyrrho multa argenti aurique pondera missa non attigit . Etenim tolle cupiditatem et flagitia uniuersa sustuleris; tolle auaritiam et non erit amplius ob quod peterent homines, aut furta latrociniaque exerceant, nec cur fidem uiolent, socium decipiant aut interimant. Sane Xenocrates philosophus quinquaginta
1377. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Solon cuidam diuiti retulit, a quo dum esset rogatus an thesauros haberet, respondit: "Ambo thesauros habemus, uerum inter meum et tuum hoc interest quia nullus de meo quicquam me inuito contingere potest, et si aliis distribuo, diminutionem non patitur; tuus autem amissionis quotidie patet discrimini, et si alteri uel modice tribuis, semper deperit." Huius expectatio ab se erat et hic ab se pendebat, non ab extrinseco. Quod si dicas "Huic sapientia et
1378. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] me inuito contingere potest, et si aliis distribuo, diminutionem non patitur; tuus autem amissionis quotidie patet discrimini, et si alteri uel modice tribuis, semper deperit." Huius expectatio ab se erat et hic ab se pendebat, non ab extrinseco. Quod si dicas "Huic sapientia et rerum ingens scientia erat!" et tu, inquam, sapiens eris si ad naturam uixeris, non ad opinionem; nam neque illi de facultatibus fortunae amplius erat quam tibi; diues tamen
1379. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] modice tribuis, semper deperit." Huius expectatio ab se erat et hic ab se pendebat, non ab extrinseco. Quod si dicas "Huic sapientia et rerum ingens scientia erat!" et tu, inquam, sapiens eris si ad naturam uixeris, non ad opinionem; nam neque illi de facultatibus fortunae amplius erat quam tibi; diues tamen erat, quia ei, quod habebat, erat satis. Idem, si cito cupis ditari, tibi faciendum est; mox enim ditaberis si cupiditati detraxeris et
1380. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nam neque illi de facultatibus fortunae amplius erat quam tibi; diues tamen erat, quia ei, quod habebat, erat satis. Idem, si cito cupis ditari, tibi faciendum est; mox enim ditaberis si cupiditati detraxeris et pecuniis adiicere non curaueris. His igitur atque eiusmodi suasionibus hi inducendi sunt ut uel fortunas omnes contemnant uel, si id facere nequeunt, fiduciam sui non amittant; quia, ut dicitur, caput facile inueniet pileum; unde habuisti, quae
1381. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] faciendum est; mox enim ditaberis si cupiditati detraxeris et pecuniis adiicere non curaueris. His igitur atque eiusmodi suasionibus hi inducendi sunt ut uel fortunas omnes contemnant uel, si id facere nequeunt, fiduciam sui non amittant; quia, ut dicitur, caput facile inueniet pileum; unde habuisti, quae perdidisti, inde et, quae non habes, consequi poteris. Sic illi, qui dolebat uxorem bonam amississe, dictum est: Bono animo esto;
1382. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] His igitur atque eiusmodi suasionibus hi inducendi sunt ut uel fortunas omnes contemnant uel, si id facere nequeunt, fiduciam sui non amittant; quia, ut dicitur, caput facile inueniet pileum; unde habuisti, quae perdidisti, inde et, quae non habes, consequi poteris. Sic illi, qui dolebat uxorem bonam amississe, dictum est: Bono animo esto; aut enim bonam inuenisti, aut fecisti; si fecisti, et aliam facies; periit enim opus, non magister; sin inuenisti, quaere et
1383. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] inde et, quae non habes, consequi poteris. Sic illi, qui dolebat uxorem bonam amississe, dictum est: Bono animo esto; aut enim bonam inuenisti, aut fecisti; si fecisti, et aliam facies; periit enim opus, non magister; sin inuenisti, quaere et inuenies. Et hac ratione istos consolabimur de quorum numero senes diximus primos.
1384. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] de rebus omnibus plenius suis locis disputauimus. Porro, si bona fortunae fuerint, quibus, quorum iacturam uel detrimentum aegro animo ferunt, amorem illorum ab animo maestorum subtrahemus si persuadebimus bona non esse, quin potius, si liquidius discutere uoluerimus mala, ut in eo loco, quem paulo ante adduximus, e uestigio subiecit Boethius: Ego uero nego illud bonum esse quod nocet habenti. Num id mentior? Minime, inquies. Atqui diuitiae
1385. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eoque alieni magis auidus, quicquid usquam auri gemmarumque est, se solum, qui habeat, dignissimum putat. Vbi ostendere uoluit Boethius diuitias bonas non esse cum quod nocent habenti, tum quod earum potestas etiam pessimis datur, quorum neutrum accideret si diuitiae uera bona essent: nam quod uere bonum est et nouit nocere nemini, id enim malo proprium est; et apud malum pernoctare nescit,
1386. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] contemptus illustres fecit. Item ex nostris prophetarum paene omnes, apostoli, martyres, monachi, et fere sanctorum uniuersi, quos omnes nulla res admirabiliores quam omnium diuitiarum abiectio fecit. Et Saluator non diuites, sed pauperes beatos dixit. Nam quod ad munificentiam liberalitatem ac elymosinam spectat, uera quidem essent, quae dicta sunt, si uirtutis opus pretio potius rerum
1387. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quae duo aera minuta praestitit plus cunctis aliis in thesauros Domini intulisse , ex quo intelligere potes rerum inopia nec ipsam munificentiam excludi posse uirtutemque omnem non ab arca, sed a corde proficisci. Quod uero a sapientibus aliquando usurpatur diuitias bene utentibus bonas esse, nec nos quidem inficiamur, sed hoc ratione defendimus: illud uidelicet quicquid eis bonitatis
1388. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sint, perscrutentur; seque mortales agnoscant, quam pauca possint paucioraque ualeant et sciant. Demum examinent paululum quo freti intumescant tantopere, quid se subito casuros extollat; aut cur potius, si se prudentes existimant, non illud magis uestigent cuius rei gratia in mundo sint, quemue finem, aut quod tandem propositum habeant, cuius gratia uiuant seu quo actus operationesque suas dirigant. An forte frustra uel temere uel ad nihilum se factos
1389. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Cn. Cornelium. Quamuis aptius recentiorum adduci memoria et praecipue eorum, quos ipsi maerentes cognouerunt. Amplius hoc loco spe meliore inducere maestum animum non postponas. Vnde laudatus est Rhodius ille, cui in caueam a tyranno coniecto cum suaderet quidam a cibo abstinere, respondit omnia, dum uiuit, homini esse speranda.
1390. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] suaderet quidam a cibo abstinere, respondit omnia, dum uiuit, homini esse speranda. Adde quod Domini semper fuit institutum corripere, quos dilexit, amicos suos in deliciis non nutrire, sed more optimorum patrum filios suos per duriorem disciplinam seuerius educare, quod multorum amicorum Dei factum declarat, quos nunc prolixitatem euitantes enumerare
1391. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] scripsit ad ipsum epistulam in haec uerba: Amasis Polycrati ita inquit: mihi quidem feliciter agi cum uiro amico meo et hospite audire uoluptati est, tamen tuae magnae prosperitates mihi non placent, qui intelligo quam inuidum numen sit. Quod ad me attinet, malim cum meas ipsius, tum eorum, qui mihi curae sunt, res nunc prospere ire, nunc per uarias fortunae uices aeuum traducere quam in omnibus an prospere cedere. Tu itaque
1392. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cedere. Tu itaque mihi obtemperando hoc aduersus prosperitates agito: despice quid tibi est quod plurimum facias quodque amissum tibi maxime doleret; id ubi inueneris, ita abicito ut numquam ad homines ueniat. Quod si prospera deinceps tua non uariabuntur aduersis, medeare tu tibi subinde, eo modo quem tibi subieci. Hoc consilium explere cupiens Polycrates accepit rem quam in deliciis praecipuam habebat, gemmam uidelicet signatoriam, smaragdum quam gestabat auro
1393. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cupiens Polycrates accepit rem quam in deliciis praecipuam habebat, gemmam uidelicet signatoriam, smaragdum quam gestabat auro inclusam, opus Theodoris Samii, atque eam ex biremi longius prouectus cunctis spectantibus in pelagus proiecit, non absque magno dolore. Paucis deinde diebus piscator quidam insigni capto pisce eo Polycratem donauit; in cuius uentre famuli eam ipsam, quam abiecerat, gemmam inuentam Polycrati detulerunt. Qua re Polycrates admodum
1394. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eo Polycratem donauit; in cuius uentre famuli eam ipsam, quam abiecerat, gemmam inuentam Polycrati detulerunt. Qua re Polycrates admodum delectatus singula, ut gesta erant, conscribens misit ad Amasim. Qui intelligens non posse praestare hominem ut uel se uel quempiam alium e fato impendenti eripiat, utque Polycrates bene moreretur bonam fortunam semper expertus, insuper ea quoque reperiret, quae abiecisset, misso Samum caduceatore uoluit ius cum eo hospitii
1395. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aliquando uincatur. Hanc sententiam primus Plato posuit, quam cum apud eum legisset Callimachus adeo pudore simul et dolore accensus est, quod ei nihil aduersi accidisset, ut se e muro in mare praecipitem daret. Furorem non laudo, laudo tamen singularem uirtutis aemulationem. Demum his eisdem de quibus loquebamur, si res postulabit, spem sumendae uindictae iniciemus de his, a quibus iniuriam acceperunt, quandoquidem ob fastum
1396. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ista
congrua singulis generibus sigillatim assignasse sufficiat.
1397. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ad leniendos dolores sunt idonei propter admirationem fidei uel alterius uirtutis, et quia eorum aut sapientiae aut sanctimoniae plurimum tribuimus, consolationem ipsorum et salubrem et fidelem nobis arbitramur turpeque ducimus monitis ipsorum non obtemperari . Hinc Cicero ad Seruium ait: Me autem non oratio tua solum et paene societas aegritudinis, sed auctoritas consolatur. Turpe enim esse existimo me non ita ferre casum meum ut
1398. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sanctimoniae plurimum tribuimus, consolationem ipsorum et salubrem et fidelem nobis arbitramur turpeque ducimus monitis ipsorum non obtemperari . Hinc Cicero ad Seruium ait: Me autem non oratio tua solum et paene societas aegritudinis, sed auctoritas consolatur. Turpe enim esse existimo me non ita ferre casum meum ut tu tali sapientia praeditus ferendum putas.
1399. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ducimus monitis ipsorum non obtemperari . Hinc Cicero ad Seruium ait: Me autem non oratio tua solum et paene societas aegritudinis, sed auctoritas consolatur. Turpe enim esse existimo me non ita ferre casum meum ut tu tali sapientia praeditus ferendum putas. Cum ergo amicorum aut beniuolorum persona ad consolandum sit aptissima, illud unum hoc
1400. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ad te consolandum accommodatus, quod tantum ex tuis molestiis cepi doloris ut consolatione ipse eguerim, tamen, cum longius a summi luctus acerbitate meus abesset dolor quam tuus, statui nostrae necessitudinis esse meaeque in te beniuolentiae non tacere tanto in tuo maerore tam diu, sed adhibere aliquam modicam consolationem, uel quae leuare tuum dolorem posset, si minus sanare potuisset. Et ad L.
1401. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Et ad L. Fabium: Etsi egomet, qui te consolari cupio, consolandus ipse sum, propterea quod nullam rem grauius tam diu tuli quam incommodum tuum, tamen te magnopere non hortor solum sed etiam pro amore nostro rogo atque oro, te colligas uirumque praebeas unde liquet quam uerum sese ei probet amicum, et quod declarat incommoda eius aegro ferre animo, et quod illum se amare persuadet et de eius languore
1402. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hoc ipsum et Hieronymus Theodoram consolando in principio sermonis sui significare curauit: Lugubri nuntio consternatus super sancti ac uenerabilis mihi dormitione Lucinii uix breuem epistulam dictare potui, non quo eius uicem doleam, quem scio ad meliora transisse dicente Moyse transiens uidebo uisionem hanc magnam. Sed quo torqueor desiderio non meruisse eius uiri uidere faciem, quem in breui tempore huc uenturum esse credebam.
1403. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] consternatus super sancti ac uenerabilis mihi dormitione Lucinii uix breuem epistulam dictare potui, non quo eius uicem doleam, quem scio ad meliora transisse dicente Moyse transiens uidebo uisionem hanc magnam. Sed quo torqueor desiderio non meruisse eius uiri uidere faciem, quem in breui tempore huc uenturum esse credebam. Multa et alia apud alios doctos uiros ex hoc genere passim reperies.
1404. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] et quidem hac de causa, ut Cicero in Tusculanis quaestionibus narrat, uarie sapientes censuerunt. Cleanthes enim putauit unam illam ac simplicem esse consolandi rationem docere illud, quod accidit, malum non esse. At Epicurus, quoniam mala concedit, optime factum ratus est abducere animum a malis ad bona. Peripatetici, utpote qui mediocritatem in omnibus sectantur, officium consolatoris praecipuum statuunt persuadere afflictis non magna mala
1405. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] accidit, malum non esse. At Epicurus, quoniam mala concedit, optime factum ratus est abducere animum a malis ad bona. Peripatetici, utpote qui mediocritatem in omnibus sectantur, officium consolatoris praecipuum statuunt persuadere afflictis non magna mala pati. Chrysippus uero caput censet in consolando inducere animum maerentis se putet in illo labore iusto ac debito officio fungi, nec ulla contumelia aut iniuria affectum; Cyrenaici lugentem
1406. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] enim omnes similiter mouentur, uerum alius alio et unus quidem grauius quam alter, neque satis exploratum habes quid cui magis conducat; ideo tentanda sunt singula etiam si sint parua uel tenuia, quia, ut ille ait: Fortasse quae non prosunt singula multa iuuant Parua necat morsu spatiosum uipera taurum A cane non magno saepe tenetur aper, Tu tantum numero pugna, praeceptaque in unum Contrahe; de multis grandis aceruus erit.
1407. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] habes quid cui magis conducat; ideo tentanda sunt singula etiam si sint parua uel tenuia, quia, ut ille ait: Fortasse quae non prosunt singula multa iuuant Parua necat morsu spatiosum uipera taurum A cane non magno saepe tenetur aper, Tu tantum numero pugna, praeceptaque in unum Contrahe; de multis grandis aceruus erit. Quam ob rem huius aegritudinis
1408. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] praeceptaque in unum Contrahe; de multis grandis aceruus erit. Quam ob rem huius aegritudinis curatori perinde atque prudenti medico faciendum est, qui non bene cognitum morbum uario pharmaco uel cataplasmate tentat diuersisque medelis experitur nec eorum, quae conducere putat, intentatum quicquam relinquit. Nititurque praecipue scitus medicus morbum tollere funditus, aut, si id nequit, dolorem
1409. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] qui morbum funditus eradicare cupit, Cleanthis sequatur rationem, Chrysippi uero qui mitigare desiderat; porro qui detrahere dolori uult, peripateticorum obseruet monstrata; qui supprimere, Anaxagorae; et qui abducere aut diuertere, Epicurum non dedignetur praeceptorem. Tollitur enim funditus aegritudo si, quod aegre fertur, doceatur malum minime esse; sedatur uero si iuste eos uel utiliter afflictos
1410. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] enim funditus aegritudo si,
quod aegre fertur, doceatur malum minime esse; sedatur uero si iuste eos uel
utiliter afflictos declarabimus. Minuitur cum paruum esse persuadetur; cum autem
non nouum aut insperatum agnoscitur, comprimitur haud mediocriter; sed diuertitur
cum animum ad aliam curam traducimus aut eum noua uoluptate demulcemus.
1411. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] consilium, si dabitur facultas, uenienti occurrat morbo: Sero nam medicina paratur Cum mala per longas inualuere moras. Deinde, si antecapere non est concessum, saltem tempestiuam adhibeat medicinam, ut Prometheum illum Aeschyli monuisse Cicero scribit, cui cum dictum esset: "Atqui, Prometheu, te haec tenere existimo mederi posse ratione iracundiae,"
1412. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] scribit, cui cum dictum esset: "Atqui, Prometheu, te haec tenere existimo mederi posse ratione iracundiae," respondit: Siquidem qui tempestiuam medicinam admouens Non aggrauescens uulnus illidat manus. – etenim quid aliud faciet sero ueniens medicus et sanitatem desperans quam plangere aut collidere manus? In
1413. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] faciet sero ueniens medicus et sanitatem desperans quam plangere aut collidere manus? In quibusdam tamen languoribus, sicut in apostemate, mora et quidem utilis est, non modo non periculosa; unde in talibus necesse est tempus maturationis praestolari, ne crudis ulceribus nondum conuenientia medicamenta frustra apponas. Quo consilio Cicero in consolando Ligario aptissime est usus:
1414. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et sanitatem desperans quam plangere aut collidere manus? In quibusdam tamen languoribus, sicut in apostemate, mora et quidem utilis est, non modo non periculosa; unde in talibus necesse est tempus maturationis praestolari, ne crudis ulceribus nondum conuenientia medicamenta frustra apponas. Quo consilio Cicero in consolando Ligario aptissime est usus: Etsi tali tuo tempore
1415. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] medicamenta frustra apponas. Quo consilio Cicero in consolando Ligario aptissime est usus: Etsi tali tuo tempore me aut consolandi aut iuuandi tui causa scribere ad te aliquid pro amicitia nostra oportebat, tamen adhuc id non feceram, quia neque lenire uidebar oratione neque leuare posse dolorem tuum. Postea uero quam magnam spem habere coepi fore ut te breui tempore incolumem haberem, facere non potui quin tibi et uoluntatem declarem meam.
1416. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] scribere ad te aliquid pro amicitia nostra oportebat, tamen adhuc id non feceram, quia neque lenire uidebar oratione neque leuare posse dolorem tuum. Postea uero quam magnam spem habere coepi fore ut te breui tempore incolumem haberem, facere non potui quin tibi et uoluntatem declarem meam. – et ad Sestium P. filium: Non obliuione amicitiae nostrae neque intermissione consuetudinis meae superioribus temporibus ad te nullas litteras misi, sed quod priora
1417. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] oratione neque leuare posse dolorem tuum. Postea uero quam magnam spem habere coepi fore ut te breui tempore incolumem haberem, facere non potui quin tibi et uoluntatem declarem meam. – et ad Sestium P. filium: Non obliuione amicitiae nostrae neque intermissione consuetudinis meae superioribus temporibus ad te nullas litteras misi, sed quod priora tempora in ruinis rei publicae nostrisque iacuerunt, posteriora autem me a scribendo tuis iniustissimis
1418. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nostrisque iacuerunt, posteriora autem me a scribendo tuis iniustissimis atque acerbissimis incommodis retardarunt. Cum uero et interuallum iam satis longum fuisset et tuam uirtutem animique magnitudinem diligentius essem mecum recordatus, non putaui esse alienum institutis meis haec ad te scribere. Sic dicit Scriptura et amicos Iob septem diebus ac noctibus, qui ad consolandum uenerant, cum
1419. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] arte Respuit, atque odio uerba monentis habet Aggrediar melius tunc cum sua uulnera tangi Iam sinet et ueris uocibus aptus erit Quis matrem nisi mentis inops in funere nati Flere uetet? Non hoc illa monenda loco est; Cum dederit lacrimas animumque impleuerit aegrum Ille dolor uerbis emoderandus erit. Temporibus medicina ualet, data tempore prosunt Et data non apto tempore uina nocent.
1420. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Flere uetet? Non hoc illa monenda loco est; Cum dederit lacrimas animumque impleuerit aegrum Ille dolor uerbis emoderandus erit. Temporibus medicina ualet, data tempore prosunt Et data non apto tempore uina nocent. Quin etiam accendis uitia irritasque uetando Temporibus si non aggrediare suis. Captandum est ergo consolatori idoneum
1421. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Ille dolor uerbis emoderandus erit. Temporibus medicina ualet, data tempore prosunt Et data non apto tempore uina nocent. Quin etiam accendis uitia irritasque uetando Temporibus si non aggrediare suis. Captandum est ergo consolatori idoneum tempus, quod nobis est necessario prudentiae eius relinquendum.
1422. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] . Ista prudentia Seneca, in consolando Lucilio scilicet, accommodatissime usus est, quem cum accepisset uehementius morte Flacci amici sui commotum, principio eum dolere non prohibuit, ceterum ut id modestius faceret, diligenter admonuit: "Moleste" inquit "fers discessisse Flaccum amicum tuum; plus tamen aequo dolere te nolo. Illud ut non doleas uix audebo exigere a te; et esse melius scio. Sed cui iam ista
1423. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] accepisset uehementius morte Flacci amici sui commotum, principio eum dolere non prohibuit, ceterum ut id modestius faceret, diligenter admonuit: "Moleste" inquit "fers discessisse Flaccum amicum tuum; plus tamen aequo dolere te nolo. Illud ut non doleas uix audebo exigere a te; et esse melius scio. Sed cui iam ista firmitas contingeret, nisi iam multum supra fortunam elato? Illum quoque ista res uellicabit. Nobis autem ignosci potest prolapsis ad lacrimas si non minime decurrerint,
1424. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dolere te nolo. Illud ut non doleas uix audebo exigere a te; et esse melius scio. Sed cui iam ista firmitas contingeret, nisi iam multum supra fortunam elato? Illum quoque ista res uellicabit. Nobis autem ignosci potest prolapsis ad lacrimas si non minime decurrerint, si ipsi illas repressimus. Nec sicci sint oculi amisso amico nec fluant: lacrimandum est, non plorandum." Sed postquam aliis plurimis medicaminibus
1425. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nisi iam multum supra fortunam elato? Illum quoque ista res uellicabit. Nobis autem ignosci potest prolapsis ad lacrimas si non minime decurrerint, si ipsi illas repressimus. Nec sicci sint oculi amisso amico nec fluant: lacrimandum est, non plorandum." Sed postquam aliis plurimis medicaminibus fomentisque egregiis, quae in illa epistula adhibuit, uisus est sibi dolorem eius potuisse temperare, quam docte
1426. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sic fabri caementarii in lapidibus effodiendis facere consuerunt, sic agricolae in transplantandis arboribus. In leuioribus uero negotiis freti uiribus mox caput rei adoriuntur. Vnde aliquando ultra uires ausi temeraria spe, non iniuria frustrantur et accepta confusione, digno temeritatis suae praemio, ad sanius redeunt consilium. Ex quo datur intelligi, si qua manifesta necessitatis ratio aliud non postularet,
1427. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] temeraria spe, non iniuria frustrantur et accepta confusione, digno temeritatis suae praemio, ad sanius redeunt consilium. Ex quo datur intelligi, si qua manifesta necessitatis ratio aliud non postularet, securiorem salubrioremque uiam consolandi fore si leniores medelae praemittantur. Sic et sciti medici omnes, si non extremo discrimine aegroti ab ordine auocentur, semper ante pharmacum potiunculis leuioribus morbum
1428. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ad sanius redeunt consilium. Ex quo datur intelligi, si qua manifesta necessitatis ratio aliud non postularet, securiorem salubrioremque uiam consolandi fore si leniores medelae praemittantur. Sic et sciti medici omnes, si non extremo discrimine aegroti ab ordine auocentur, semper ante pharmacum potiunculis leuioribus morbum mitiorem reddere consueuerant. Nam et natura excolit prius corpora ac praeparat quam ea formam induat uel superuestiat.
1429. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] consolatori, postquam satis indicauit se esse amicum, si ita res tulerit ut beniuolentia nostra fit obscurior, illa praecipue cura adhibenda est, ut haec, quibus amicus urgetur , doceat aut persuadeat mala non esse. Quippe ut superius habitum est, nemo maeret nisi grauiorum opinione malorum; quam si auferas, et maerorem procul dubio totum abstuleris. Auferri autem alio pacto nequit nisi ita auditoris inducas animum ut, quae prius
1430. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sed sapientioribus ac melioribus expetantur; extremo si oppositum horum malum esse
ostendemus.
Horum septem modorum quocumque maluerit, poterit prudens consolator
persuadere, quae arbitrabatur afflictus, tristia non esse; et, si omnes has
rationes adaptare ualebis, ne obmiseris; id autem assequi in defunctorum casu non
erit difficile.
1431. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quocumque maluerit, poterit prudens consolator
persuadere, quae arbitrabatur afflictus, tristia non esse; et, si omnes has
rationes adaptare ualebis, ne obmiseris; id autem assequi in defunctorum casu non
erit difficile.
1432. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] erit difficile.
1433. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aut persuadere mortem malam non esse primum, inquam, quoniam naturae munus. Nam, ut in illis libris docuimus, quos de natura mali conscripsimus, quaecumque secundum naturam sunt, bona sunt uniuersa: omne autem malum, si non est praeter naturam, cunctorum sapientum sententia nec malum ullo pacto censendum est; sicuti ergo nemo iure queritur de ortu, pubertate, adolescentia, iuuentute, et senecta, ita certe queri non habet neque de morte; aeque enim ista omnia
1434. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] bona sunt uniuersa: omne autem malum, si non est praeter naturam, cunctorum sapientum sententia nec malum ullo pacto censendum est; sicuti ergo nemo iure queritur de ortu, pubertate, adolescentia, iuuentute, et senecta, ita certe queri non habet neque de morte; aeque enim ista omnia naturae lege distribuuntur, nec minus errabit qui mortem malam dixerit, quam qui fructuum filiorumque maturationem culpauerit; aut quis suae compos mentis, cum pira, poma, castaneae, aliaeque nuces
1435. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] hac ipsa, quam tractamus, ratione Seneca in libello suo de remediis fortuitorum multa traxit sapientissime dicta, quale est illud imprimis, quod ipse quoque in fronte collocauit; cum diceretur "Morieris!" respondit: Ista hominis est natura, non poena. item: Hac condicione intraui ut exirem. et illud: Peregrinatio est uita; cum multum diuque ambulauerimus, domum tandem redeundum est. Ad hanc conditionem cuncta gignuntur ut quod
1436. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] mihi natura posuit protinus hunc terminum: quid habeo quo indigner? Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio
1437. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quoniam docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a
1438. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans
1439. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens
1440. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia. – si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala, sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire? Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem non ipsius rectoris nostri aut rerum
1441. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] distribuuntur, ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia. – si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala, sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire? Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus
1442. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia. – si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala, sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire? Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri
1443. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] – si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala, sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire? Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri uitio uenit. Plorant pueri malumque putant cum corripiuntur uel uerberantur; sed pater aut
1444. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala, sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire? Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri uitio uenit. Plorant pueri malumque putant cum corripiuntur uel uerberantur; sed pater aut magister, qui incutit flagra, aliter existimat. Et uitis inuita forsan falcem patitur
1445. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum
detrimentis adaptabis.
1446. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
1447. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen aut non ademerunt. Nam nescisse
1448. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen aut non ademerunt. Nam nescisse id aut nequiuisse tam sapientissimos potentissimosque opifices sani hominis non est asserere.
1449. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen aut non ademerunt. Nam nescisse id aut nequiuisse tam sapientissimos potentissimosque opifices sani hominis non est asserere. Restat ergo ut si illud, quod toto ipsorum in opere
1450. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen aut non ademerunt. Nam nescisse id aut nequiuisse tam sapientissimos potentissimosque opifices sani hominis non est asserere. Restat ergo ut si illud, quod toto ipsorum in opere reperitur, malum esse dicatur, nec tamen id prohibeatur uel tollatur, cum possit et noscatur, restat duo ut
1451. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] malum esse dicatur, nec tamen id prohibeatur uel tollatur, cum possit et noscatur, restat duo ut tam sancti auctores uel inuidiae uel ineptiae aut saltem negligentiae accusentur, quod nimirum affirmari absque summa impietate simul et dementia non potest. Si ergo deus ac natura et prudentissimi et potentissimi sint, certe operi suo mali inseruerunt nihil; atqui mortem ab ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet scire.
1452. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nimirum affirmari absque summa impietate simul et dementia non potest. Si ergo deus ac natura et prudentissimi et potentissimi sint, certe operi suo mali inseruerunt nihil; atqui mortem ab ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet scire. Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non esse.
1453. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet scire. Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non esse. Illud uero quod, licet non omnibus, potioribus tamen et praestantioribus nobiscum commune est, alia ratione et forsan non inepta declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa
1454. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] unusquisque debet scire. Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non esse. Illud uero quod, licet non omnibus, potioribus tamen et praestantioribus nobiscum commune est, alia ratione et forsan non inepta declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa est sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis
1455. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non esse. Illud uero quod, licet non omnibus, potioribus tamen et praestantioribus nobiscum commune est, alia ratione et forsan non inepta declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa est sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis refert quaestionibus, neque uiuis neque mortuis quicquam mali euenire, nec eorum res a deo
1456. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eas potius quam laudibus prosecuti fuissent. Istius secundi loci hanc alteram partem omnibus omnino calamitatibus et anxietatibus humanis accommodare poteris quandoquidem nullum est infortunii genus quod non plerosque clarissimos sanctissimosque uiros perstrinxerit. Quorum habita ratione iuxta modum, quem ostendimus, dabitur commoditas persuadendi tales aduersitates malas non debere appellari.
1457. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] poteris quandoquidem nullum est infortunii genus
quod non plerosque clarissimos sanctissimosque uiros perstrinxerit.
Quorum habita ratione iuxta modum, quem ostendimus, dabitur commoditas
persuadendi tales aduersitates malas non debere appellari.
1458. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est, ita ad consistendum debilissimus. Nempe cum difficile sit rationes inire , quae constanter docere queant morte aut rerum interitu uel defectu boni nihil esse ademptum. Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum aliis de quibus postea disseremus; similiter et abdicationem magistratus et aliarum rerum priuationem nihil nocere; sed contra uitam
1459. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quam sollicitudines, labores, curas, molestias, anxietates, dolores, et omnis generis miserias? Intuere in omnes aetates eius; nullibi pacem, nullibi quietem, nullibi tranquillitatem, nullibi aliquam reperies iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina sapientia amore incredibili
1460. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] molestiae habeat quam uoluptatis. Nam si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati potuisset? Aut cui non stomachum fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia fastidia non commouissent? Aut quem non
1461. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] singulas discurrere aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati potuisset? Aut cui non stomachum fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione
1462. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati potuisset? Aut cui non stomachum fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur? Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id
1463. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non temperasset, quis id umquam pati potuisset? Aut cui non stomachum fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur? Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis
1464. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod ex collo pendeat, per quod captus rursum ad molam alligaberis; atque hoc te munere adolescentia donat. Transi nunc ad prouectiorem uiri aetatem, cum qua ultra has, quas commemorauimus, molestias te alias non leuiores oportet suscipere , curam rei familiaris, uxoris importunitates, ac fastidia continua, seruorum perfidias, filiorum scelera. Adde infortunia diuersa, languores uel tuos uel tuorum, odia
1465. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum. Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit caput, genua manusque tremunt. Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen referam, quo merito deridet eos qui ad eam peruenire
1466. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cum uoce trementia membra et iam leue caput, madidique infantia nasi; frangendus misero gingiua panis inermi. Vsque adeo grauis uxori natisque sibique ut captatori moueat fastidia Cosso. Non eadem uini atque cibi torpente palato gaudia; nam ueneris iam longa obliuio, uel si coneris, iacet exiguus cum ramice neruus et, quamuis tota palpetur nocte, iacebit. Anne aliquid sperare potest haec
1467. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] somno et hesternis adhuc indigestis crapulis surgere cunctaris, dum hinc te sollicita auaritia ad negotium uocat, illinc desidia plumis et otio inuolutum fouent utque tibi indulgeas hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua quaeque studia te diuisum trahentibus. Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e uolutabro suem
1468. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] utque tibi indulgeas hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua quaeque studia te diuisum trahentibus. Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e uolutabro suem , licet tu saepius languidior illud repetas. Exsurgenti primus labor uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
1469. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Et ecce iterum mane, ecce iterum superioris diei angustias, atque ita his miserrimis uicibus totam transigimus hanc, felicem quam appellamus, uitam, et quam differre protelareque tantopere optamus. At non ita apostolus, sed gemitibus, fletibus, rugitibusque magnis clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius? Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis
1470. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius? Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita. Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius, cotidie est a uita transire; quippe dum infantia ad pueritiam, pueritia ad adolescentiam, adolescentia ad
1471. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] adolescentia ad iuuentam, iuuentus ad senectutem, senecta transit ad mortem, in cursu uitae praesentis ipsis suis augumentis ad detrimenta impellitur. Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae breui et
1472. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] de re iudicium dicens: Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset si liberet. Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia
1473. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] lamentari posset si liberet. Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia innumeras uerasque tristitias, pro fastidiosissima sanitate complures saeuos morbos.
1474. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] adimit, his te liberat malis, et audes demens dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus ingeris. Resipisce aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis! His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt;
1475. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] malis, et audes demens dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus ingeris. Resipisce aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis! His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim
1476. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis! His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum
1477. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] subducit malis! His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue abhominandum. Sic apostolus non in sanitate,
1478. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in infirmitatibus gloriabatur: "Cum enim", inquit, "infirmor, fortior sum." Et Dominus ad eum: "Paule, uirtus in infirmitate perficitur."
1479. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te
1480. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] corporis boni potius comprobantur quam mali ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur
1481. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] suscepi meisque opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter
1482. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] creditorem, et nihil aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec consolatio contra luctum quod nemo lugere debeat cum aliquid reddiderit alienum, quia fas non erat apud alium retineri quod domino suo fuerat necessarium.
1483. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec consolatio contra luctum quod nemo lugere debeat cum aliquid reddiderit alienum, quia fas non erat apud alium retineri quod domino suo fuerat necessarium. Innumera eiusmodi et dicta et facta apud sapientes reperies. Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes,
1484. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sunt, succincte admonere.
Pergamus itaque reliqua recensendo.
1485. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] itaque reliqua recensendo.
1486. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
1487. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] germanus omnino est huic quem modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur casus aliquis malus non esse si declarabitur eorum, quaecumque secum adducit, bona esse uniuersa; siquidem diuina pariter et naturae lege sententia stabilitum est non posse a mala arbore bonos fieri fructus, nec ullum malum parere bonum; nascitur enim semper in legitima procreatione simile ex simili. Si igitur tam ex morte quam ex aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant,
1488. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] simile ex simili. Si igitur tam ex morte quam ex aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant, multa et ingentia bona prouenire explicabimus, facile ab his mali notam diluemus. Quod quidem in singulis horum non magno negotio assequi poteris si magis oculum ad bona animi, quae uera bona sunt, intenderis. Inuenies enim ab illis omnibus fructum afferri uberrimum mirificumque prouentum.
1489. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quanta uel qualia illa bona sint quae martyribus mors ipsa conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.) De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot teste Scriptura Nec oculus
1490. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] illa bona sint quae martyribus mors ipsa conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.) De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit
1491. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nec auris audiuit nec in cor hominis umquam ascendit . Horum exiguam minimamque partem cum legisset ille Siculus philosophus apud Platonem bonis uiris esse propositam, non est passus diuturniorem mortis moram, sed eam e uestigio ipse inuenire curauit; itaque in ardentis Aetnae specum praeceps prosilit, sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam ardenter properabat:
1492. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] moram, sed eam e uestigio ipse inuenire curauit; itaque in ardentis Aetnae specum praeceps prosilit, sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam ardenter properabat: non enim per piaculum, sed per pietatem iter ad illa bona patet ipso Platone attestante, qui ait ex hac uita, quam a deo accepimus, nefas esse quenquam iniussum discedere. Praestolanda est igitur illius uoluntas qui nobis uitam dedit
1493. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens
1494. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla omnino perturbatio metuenda est? Difficillimos labores, maxima pericula uidemus adiri
1495. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla omnino perturbatio metuenda est? Difficillimos labores, maxima pericula uidemus adiri ab hominibus pro his caducis bonis; quibus si potiri contigerit,
1496. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] postea; ad reliqua ueniamus. Hoc ergo modo, quo mortem utilem bonamque esse declarauimus, poterimus persuadere morbos, uulnera, plagas, tormenta, uincula, carceres, contumelias, opprobria, aliaque eiusmodi mala non esse, quippe quibus uiri praestantes, si ea aequo animo tolerant, digniores admirabilioresque redduntur. Quid enim M. Reguli praeclaram et omni ueneratione dignam fecit
1497. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et aliis omnibus
qui mollius uiuentes indulgere sibi studuerunt, otium segne illud praestitit ut
nec inter uiros quidem nominentur. Latet enim (ut recte ille poeta
ait)
1498. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] recte sane, quandoquidem Ciceronis testimonio uirtus a uiro appellata est, uirtutum autem praecipua et uiro maxime propria fortitudo, cuius munera duo sunt maxima: doloris mortisque contemptio; his qui uti negligit dum usus uenit, procul dubio non potest nec nomen recte uiri retinere. Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc
1499. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio
breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu
difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia
nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio
breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu
difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia
nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
Sexto loco diximus posse probari malum non esse illud quod multi
sapientes uiri concupiscunt aut concupierunt. Neque enim uerisimile uidetur
sapientes uiros aliud quam bonum expetere, quandoquidem sapientes non essent si,
quod cognoscerent malum, tamen appeterent: appetitio namque testimonio
philosophorum nisi boni esse nequit et praesertim sapientum, qui falli non
consueuerunt. Videmus autem uiros et quidem sapientissimos
aliud quam bonum expetere, quandoquidem sapientes non essent si,
quod cognoscerent malum, tamen appeterent: appetitio namque testimonio
philosophorum nisi boni esse nequit et praesertim sapientum, qui falli non
consueuerunt. Videmus autem uiros et quidem sapientissimos
sanctissimosque mortem optasse, ut hunc ipsum, cuius iam meminimus, Socratem, qui
Apollinis iudicio sapiens est
ago gratias quae me ea poena
multauerunt quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere."
Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum
nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit
dilatam uel oblatam lubens non exceperit.
Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus
Heliam his uerbis Dominum obsecrasse:
quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere."
Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum
nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit
dilatam uel oblatam lubens non exceperit.
Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus
Heliam his uerbis Dominum obsecrasse:
"Sufficit mihi Domine. Tolle quaeso hanc animam a me;
Et ille gloriosissimus pontifex Martinus quid aliud optabat, cum
dicebat:
"Tolle, obsecro, Domine, iam me, uerumtamen si populo tuo sum necessarius, non
recuso laborem."
Denique nullus sanctorum umquam fuit qui mortem et precatus et cupide
non sit et amplexus.
Domine, iam me, uerumtamen si populo tuo sum necessarius, non
recuso laborem."
Denique nullus sanctorum umquam fuit qui mortem et precatus et cupide
non sit et amplexus.
Quod nimirum apertissimum maximumque potest esse argumentum mortem
bonam esse et minime malam. Hac eadem ratione et paupertatem,
tormenta,
hoc est ut, quem
casum bonum esse persuadere uolumus, eius contrarium malum esse ostendamus.
Atque hic locus uniuersaliter in omnibus rerum detrimentis
oportunissime adhiberi potest. Vt si mortem uoluerimus persuadere malam non esse,
explicemus uitae aerumnas, afflictiones, sollicitudines, labores, et alias
miserias uniuersas, sicuti Augustinus egregie fecit secundo et uigesimo libro
eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait:
secundo et uigesimo libro
eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait:
In hac uita quam nouimus, in qua adhuc sumus, cuius temptationes, immo quam
totam temptationem, quam diu in ea sumus, quantum libet proficiamus, perpeti non
desinimus, quae sint iudicia Dei circa genus humanum, quis poterit explicare? Nam
quod ad primam originem pertinet omnem mortalium propaginem fuisse damnatam haec
ipsa uita, si uita dicenda est tot et tantis malis plena, testatur. Quid enim
aliud indicat horrenda quaedam profunditas ignorantiae, ex qua omnis error
existit, qui omnes filios Adam tenebroso quodam sinu suscepit, ut homo ab illo
liberari sine labore et dolore timere non possit.
Quantus est metus, quanta calamitas ab orbitatibus atque luctu, a damnis et
damnationibus et deceptionibus et mendaciis hominum, a suspicionibus falsis, ab
omnibus uiolentis facinoribus et sceleribus alienis, quandoquidem ab eis et
metuantur faciantque hominem, quem forte acta
tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis
peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera
gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam
rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem fregit, et ex illo uulnere hanc
uitam finiuit. Quid uidetur sedente
securius; et tamen de
argumenta et medicamenta tormenta sunt, ut
homines a malis poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines
ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames
ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed
propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres
incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent.
incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent.
Multa quoque et alia, quae referre longum esset, de hac ratione
praeclare eo in libro disputat, fortasse non segnius quam ille Cyrenaicus
Hegesias, quem tradunt ita strenue in hanc partem quodam in libro suo disseruisse
ut multos ad mortem sibi ipsis consistendam prouocasset, idcirco a Ptolomaeo ne is
legeretur liber, edicto sublatus est
"Ignari homines in uita mentibus errant:
Euthynous potitur fatorum numine laeto
Sic fuit utilius finiri ipsique tibique."
Apollo quoque Delphicus non inuenit in humanis precium maius, quod
Trophonio et Agamedi pro extructo templo persolueret, quam mortem. Cum enim
templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod
optimum homini esset, id operis sui daret
Cleobolo et Bitone, quorum mater cum sacerdos esset et dies festus
Iunonis apud Argiuos instaret, in quo sacerdoti adesse necessitas summa erat, et
boues ei ex agro praesto ad horam non essent, tum iuuenes temporis interclusi
angustia iugum subeuntes per quinque ac quadraginta stadia matrem uehentes mira
celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus
omnibus et acclamantibus felicem
ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur
sacrificatum epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et
daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus
determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita
oneratur.
Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo
suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur
sacrificatum epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et
daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus
determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita
oneratur.
Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo
sanctissimoque
Hinc et sapiens ait: Auis ad
uolandum et homo natus est ad labores. Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita
hominis militia est super terram.
Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia
dicens:
"nos decebat coetus celebrantis domum
lugere, ubi esset aliquis in lucem editus,
humanae uitae uaria reputantes mala;
at, qui labores morte finiuisset
ut inquit Gregorius, "aestu
concupiscentiae et multiplici custodiae cura; si potentiorem uidet, timet
raptorem; si inferiorem, suspicatur furem." Ac infelix tot mala
sustinet quot in caelo sunt sidera, et cum omnia habeat, se ipsum non habet; ab
illo quippe possidetur cuius se putat possessorem, et cui imperare credit, illius
saeuissimam tolerat tyrannidem. Siquidem diues omnis statim sub
auaritiae miserandum iugum
tolerat tyrannidem. Siquidem diues omnis statim sub
auaritiae miserandum iugum mittitur, illi se totum dedit, illius leges ad unguem exequitur
et eas uiolare maximum nefas ducit, alios cibos non capit nisi quos ipsa iusserit.
Si atrum proponit panem, uorat infelix dicens:
"Hoc bene sic" tunicatum cum sale mordens
cepe et farratam pueris plaudentibus ollam
pannosa faecem morientis sorbet
senis uoluit deplorare.
Quid mihi diuitiae? Quarum si demeris usus
quamuis largus opis semper egenus ero,
immo etiam partis poena est incumbere rebus,
quas cum possideas est uiolare nefas:
non aliter sitiens uicinas Tantalus undas
captat et appositis abstinet ora cibis.
Efficior custos rerum magis ipse mearum
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
undas
captat et appositis abstinet ora cibis.
Efficior custos rerum magis ipse mearum
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
peruigil obseruat non sua poma draco.
Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae,
hinc requies animo non fuit ulla meo.
Quaerere quae nequeo semper retinere laboro
et retinens semper nil tenuisse puto.
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
peruigil obseruat non sua poma draco.
Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae,
hinc requies animo non fuit ulla meo.
Quaerere quae nequeo semper retinere laboro
et retinens semper nil tenuisse puto.
Nec mirum quidem quoniam, ut Gregorius
tam
insigni triumphatori omnis cupiditatum acclamat turba
eumque ouantem usque ad Ditis palatia producit. Mortuus est enim diues
et sepultus in inferno; nam caelos scandere non speret, cum ueritas dicat possibilius esse camelo foramen acus
penetrare quam diuiti caelos ascendere.
Hic mihi cum Iacobo exclamare libet:
Agite nunc, diuites, et
offendit? Et Salomoni magis rerum habundantia nocuit quam profuit sapientia. Cur ita? Nempe domini
testimonio spinae sunt diuitiae bonumque semen excrescere non
sinunt, sed suffocant et obruunt. Verum dices, fuerunt tamen diuites
plerique dilecti amicique dei, ut Abraham, Isaac, Iacob, Ioseph, Dauid, Ezechias,
Constantinus, duoque gloriosissimi Vngariae reges Stephanus eiusque filius
cor apponere.
Proinde et Dauid, tametsi amplissimum teneret imperium, pauperem se
tamen et inopem ubique appellat et iure quidem, quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
et Dauid, tametsi amplissimum teneret imperium, pauperem se
tamen et inopem ubique appellat et iure quidem, quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
Ita igitur paupertas ex contrario diuitiarum malo bona esse astruitur.
Hoc modo et Boethius, ut fortunam prosperam
quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
Ita igitur paupertas ex contrario diuitiarum malo bona esse astruitur.
Hoc modo et Boethius, ut fortunam prosperam malam esse doceret, aduersae fortunae
multas utilitates prudentissime explicauit dicens:
ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum
circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum,
cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis
consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere
uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem
amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam familiaris iocans dixisset:
"Huic quidem
mentis caecitatem , quae numquam in se curant
descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut
innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos,
ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores
oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales
quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.
fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores
oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales
quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.
Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus
probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem,
quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum
et ponderis
sanctissimum uirum nefaria impudentia
consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi
uoluerint, improba esse incipiet!
At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput
meum.
Optime enim nouerat quod scriptum est:
Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae
consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi
uoluerint, improba esse incipiet!
At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput
meum.
Optime enim nouerat quod scriptum est:
Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae uobis, qui saturati
estis,
flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines,
quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi
sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne
uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem
qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur.
Hinc ille cui dictum est: "Male de te locuntur
"Si boni mouerer quidem, sed boni male loqui nesciunt. Sin mali equidem gaudeo,
quippe quibus displicere magna laus est."
Sed adde quod prudenti bonorum etiam laudatio quaerenda non est, ne
illud ex euangelio referatur: "Recepisti mercedem tuam."
Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus,
si illi nos laudent quibus
mercedem tuam."
Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus,
si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur
non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli
si uituperent? Cur
non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam
obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam sibi similes
laudare consueuerunt.
Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam sibi similes
laudare consueuerunt.
Et hoc modo ostendendo contrarium illius quod dolemus malum esse
commutamus in animo auditoris illam, quam
animo auditoris illam, quam conceperat, mali opinionem, atque ita et
aegritudinis totam subuertimus sedem. Similiter faciendum est si
quando quempiam bonis dolere accidat alienis, ut inuidis contingere solet.
Persuadeamus illa bona non esse, sicuti fecit Seneca quando est illum consolatus
qui aegre ferebat quendam magna comitatum caterua incedere; "Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non
illa bona non esse, sicuti fecit Seneca quando est illum consolatus
qui aegre ferebat quendam magna comitatum caterua incedere; "Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non hominem."
Quibus uerbis egregie declarauit illum honorem non esse inimico illius
exhibitum, sed diuitiis ad quas illa turba intenta anhelabat.
"Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non hominem."
Quibus uerbis egregie declarauit illum honorem non esse inimico illius
exhibitum, sed diuitiis ad quas illa turba intenta anhelabat.
magnam commoditatem ingensque
solacium suscipere. Idcirco intulit:
Restat ut his ego me ipse regam solerque elementis,
hoc est philosophicis institutis, quibus (ut idem testatur)
nemo adeo ferus est qui non mitescere possit
si modo culturae patientem commodet aurem.
– unde et paulo post deridet eos qui maxima credunt
esse mala exiguum censum turpemque repulsam.
aetatis nostrae
temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem
portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae
philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum! Quid non modo nos,
sed etiam omnis uita hominum sine te esse potuisset? Tu urbes peperisti, tu
dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo
domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu
satis nunc pro modulo nostro dixisse uidemur, praeceptionesque congruas posuisse,
quibus consolator dabit operam maerorem lugentis funditus tollere.
Diximus enim id fieri posse si illud, quod quempiam angit, bonum esse
ostendatur et non malum; quo modo autem id consequi possimus, septem rationibus
monstrauimus. Nunc ad reliqua pergamus.
consolatori, postquam satis indicauit se esse amicum, si
ita res tulerit ut beniuolentia nostra fit obscurior, illa praecipue cura
adhibenda est, ut haec, quibus amicus urgetur , doceat aut persuadeat mala non esse. Quippe ut
superius habitum est, nemo maeret nisi grauiorum opinione malorum; quam si
auferas, et maerorem procul dubio totum abstuleris. Auferri autem alio pacto
nequit nisi ita auditoris inducas animum ut, quae prius
sed sapientioribus ac melioribus expetantur; extremo si oppositum horum malum esse
ostendemus.
Horum septem modorum quocumque maluerit, poterit prudens consolator
persuadere, quae arbitrabatur afflictus, tristia non esse; et, si omnes has
rationes adaptare ualebis, ne obmiseris; id autem assequi in defunctorum casu non
erit difficile.
quocumque maluerit, poterit prudens consolator
persuadere, quae arbitrabatur afflictus, tristia non esse; et, si omnes has
rationes adaptare ualebis, ne obmiseris; id autem assequi in defunctorum casu non
erit difficile.
erit difficile.
aut persuadere mortem malam non
esse primum, inquam, quoniam naturae munus. Nam, ut in illis libris
docuimus, quos de natura mali conscripsimus, quaecumque secundum naturam sunt,
bona sunt uniuersa: omne autem malum, si non est praeter naturam, cunctorum
sapientum sententia nec malum ullo pacto censendum est; sicuti ergo nemo iure
queritur de ortu, pubertate, adolescentia, iuuentute, et senecta, ita certe queri
non habet neque de morte; aeque enim ista omnia
bona sunt uniuersa: omne autem malum, si non est praeter naturam, cunctorum
sapientum sententia nec malum ullo pacto censendum est; sicuti ergo nemo iure
queritur de ortu, pubertate, adolescentia, iuuentute, et senecta, ita certe queri
non habet neque de morte; aeque enim ista omnia naturae lege distribuuntur, nec
minus errabit qui mortem malam dixerit, quam qui fructuum filiorumque maturationem
culpauerit; aut quis suae compos mentis, cum pira, poma, castaneae, aliaeque nuces
hac ipsa, quam tractamus, ratione Seneca in libello suo de remediis
fortuitorum multa traxit sapientissime dicta, quale est illud imprimis, quod ipse
quoque in fronte collocauit; cum diceretur "Morieris!" respondit:
Ista hominis est natura, non poena.
item:
Hac condicione intraui ut exirem.
et illud:
Peregrinatio est uita; cum multum diuque ambulauerimus, domum tandem redeundum
est. Ad hanc conditionem cuncta gignuntur ut quod
mihi natura posuit protinus hunc terminum: quid habeo quo
indigner?
Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam
docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur.
Et hic locus leuando funebri
luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non
item priuatio
quoniam
docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur.
Et hic locus leuando funebri
luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non
item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac
ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat
computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a
ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat
computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a
natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo
minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a
fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam
tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante:
Ego sum faciens bonum et creans
praecipua bona nemo dubitat
computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a
natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo
minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a
fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam
tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante:
Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens
ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante:
Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia.
– si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala,
sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire?
Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem
non ipsius rectoris nostri aut rerum
distribuuntur, ipso per prophetam testante:
Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia.
– si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala,
sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire?
Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem
non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus
ipso per prophetam testante:
Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia.
– si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala,
sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire?
Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem
non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri
– si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala,
sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire?
Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem
non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri uitio uenit.
Plorant pueri malumque putant cum corripiuntur uel uerberantur; sed pater aut
si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala,
sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire?
Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem
non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri uitio uenit.
Plorant pueri malumque putant cum corripiuntur uel uerberantur; sed pater aut
magister, qui incutit flagra, aliter existimat. Et uitis inuita forsan falcem
patitur
detrimentis adaptabis.
Possumus enim ex his omnibus locis ostendere aut persuadere mortem malam non
esse primum, inquam, quoniam naturae munus. Nam, ut in illis libris
docuimus, quos de natura mali conscripsimus, quaecumque secundum naturam sunt,
bona sunt uniuersa: omne autem malum, si non est praeter naturam, cunctorum
aut persuadere mortem malam non
esse primum, inquam, quoniam naturae munus. Nam, ut in illis libris
docuimus, quos de natura mali conscripsimus, quaecumque secundum naturam sunt,
bona sunt uniuersa: omne autem malum, si non est praeter naturam, cunctorum
sapientum sententia nec malum ullo pacto censendum est; sicuti ergo nemo iure
queritur de ortu, pubertate, adolescentia, iuuentute, et senecta, ita certe queri
non habet neque de morte; aeque enim ista omnia
bona sunt uniuersa: omne autem malum, si non est praeter naturam, cunctorum
sapientum sententia nec malum ullo pacto censendum est; sicuti ergo nemo iure
queritur de ortu, pubertate, adolescentia, iuuentute, et senecta, ita certe queri
non habet neque de morte; aeque enim ista omnia naturae lege distribuuntur, nec
minus errabit qui mortem malam dixerit, quam qui fructuum filiorumque maturationem
culpauerit; aut quis suae compos mentis, cum pira, poma, castaneae, aliaeque nuces
hac ipsa, quam tractamus, ratione Seneca in libello suo de remediis
fortuitorum multa traxit sapientissime dicta, quale est illud imprimis, quod ipse
quoque in fronte collocauit; cum diceretur "Morieris!" respondit:
Ista hominis est natura, non poena.
item:
Hac condicione intraui ut exirem.
et illud:
Peregrinatio est uita; cum multum diuque ambulauerimus, domum tandem redeundum
est. Ad hanc conditionem cuncta gignuntur ut quod
mihi natura posuit protinus hunc terminum: quid habeo quo
indigner?
Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam
docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur.
Et hic locus leuando funebri
luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non
item priuatio
quoniam
docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur.
Et hic locus leuando funebri
luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non
item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac
ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat
computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a
ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat
computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a
natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo
minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a
fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam
tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante:
Ego sum faciens bonum et creans
praecipua bona nemo dubitat
computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a
natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo
minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a
fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam
tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante:
Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens
ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante:
Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia.
– si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala,
sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire?
Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem
non ipsius rectoris nostri aut rerum
distribuuntur, ipso per prophetam testante:
Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia.
– si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala,
sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire?
Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem
non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus
ipso per prophetam testante:
Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia.
– si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala,
sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire?
Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem
non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri
– si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala,
sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire?
Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem
non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri uitio uenit.
Plorant pueri malumque putant cum corripiuntur uel uerberantur; sed pater aut
si, inquam, ab eo sunt omnia, quare non iure singula sint non solum non mala,
sed potius bona censenda? Aut quomodo aliud quam bonum ab optimo potest prouenire?
Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem
non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri uitio uenit.
Plorant pueri malumque putant cum corripiuntur uel uerberantur; sed pater aut
magister, qui incutit flagra, aliter existimat. Et uitis inuita forsan falcem
patitur
modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum
detrimentis adaptabis.
uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod
uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus
commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo
uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus;
damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere
potuerunt, dederunt tamen aut
non ademerunt. Nam nescisse
ex hoc ipsum, quod omnibus
commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo
uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus;
damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere
potuerunt, dederunt tamen aut
non ademerunt. Nam nescisse id aut nequiuisse tam sapientissimos potentissimosque
opifices sani hominis non est asserere.
uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus;
damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere
potuerunt, dederunt tamen aut
non ademerunt. Nam nescisse id aut nequiuisse tam sapientissimos potentissimosque
opifices sani hominis non est asserere. Restat ergo ut si illud, quod
toto ipsorum in opere
si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere
potuerunt, dederunt tamen aut
non ademerunt. Nam nescisse id aut nequiuisse tam sapientissimos potentissimosque
opifices sani hominis non est asserere. Restat ergo ut si illud, quod
toto ipsorum in opere
reperitur, malum esse dicatur, nec tamen id prohibeatur uel tollatur, cum possit
et noscatur, restat duo ut
malum esse dicatur, nec tamen id prohibeatur uel tollatur, cum possit
et noscatur, restat duo ut tam sancti auctores uel inuidiae uel ineptiae aut
saltem negligentiae accusentur, quod nimirum affirmari absque summa impietate
simul et dementia non potest. Si ergo deus ac natura et prudentissimi
et potentissimi sint, certe operi suo mali inseruerunt nihil; atqui mortem ab
ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet
scire.
nimirum affirmari absque summa impietate
simul et dementia non potest. Si ergo deus ac natura et prudentissimi
et potentissimi sint, certe operi suo mali inseruerunt nihil; atqui mortem ab
ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet
scire.
Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non
esse.
ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet
scire.
Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non
esse.
Illud uero quod, licet non omnibus, potioribus tamen et
praestantioribus nobiscum commune est, alia ratione et forsan non inepta
declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa
unusquisque debet
scire.
Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non
esse.
Illud uero quod, licet non omnibus, potioribus tamen et
praestantioribus nobiscum commune est, alia ratione et forsan non inepta
declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa est
sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis
Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non
esse.
Illud uero quod, licet non omnibus, potioribus tamen et
praestantioribus nobiscum commune est, alia ratione et forsan non inepta
declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa est
sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis refert quaestionibus,
neque uiuis neque mortuis quicquam mali euenire, nec eorum res a deo
eas potius quam
laudibus prosecuti fuissent.
Istius secundi loci hanc alteram partem omnibus omnino calamitatibus et
anxietatibus humanis accommodare poteris quandoquidem nullum est infortunii genus
quod non plerosque clarissimos sanctissimosque uiros perstrinxerit.
Quorum habita ratione iuxta modum, quem ostendimus, dabitur commoditas
persuadendi tales aduersitates malas non debere appellari.
poteris quandoquidem nullum est infortunii genus
quod non plerosque clarissimos sanctissimosque uiros perstrinxerit.
Quorum habita ratione iuxta modum, quem ostendimus, dabitur commoditas
persuadendi tales aduersitates malas non debere appellari.
Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod
uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc
ostendimus, dabitur commoditas
persuadendi tales aduersitates malas non debere appellari.
Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod
uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus
commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo
uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse
Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod
uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus
commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo
uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus;
damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere
potuerunt, dederunt
uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod
uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus
commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo
uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus;
damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere
potuerunt, dederunt tamen aut
non ademerunt. Nam nescisse
ex hoc ipsum, quod omnibus
commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo
uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus;
damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere
potuerunt, dederunt tamen aut
non ademerunt. Nam nescisse id aut nequiuisse tam sapientissimos potentissimosque
opifices sani hominis non est asserere.
uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus;
damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere
potuerunt, dederunt tamen aut
non ademerunt. Nam nescisse id aut nequiuisse tam sapientissimos potentissimosque
opifices sani hominis non est asserere. Restat ergo ut si illud, quod
toto ipsorum in opere
si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere
potuerunt, dederunt tamen aut
non ademerunt. Nam nescisse id aut nequiuisse tam sapientissimos potentissimosque
opifices sani hominis non est asserere. Restat ergo ut si illud, quod
toto ipsorum in opere
reperitur, malum esse dicatur, nec tamen id prohibeatur uel tollatur, cum possit
et noscatur, restat duo ut
malum esse dicatur, nec tamen id prohibeatur uel tollatur, cum possit
et noscatur, restat duo ut tam sancti auctores uel inuidiae uel ineptiae aut
saltem negligentiae accusentur, quod nimirum affirmari absque summa impietate
simul et dementia non potest. Si ergo deus ac natura et prudentissimi
et potentissimi sint, certe operi suo mali inseruerunt nihil; atqui mortem ab
ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet
scire.
nimirum affirmari absque summa impietate
simul et dementia non potest. Si ergo deus ac natura et prudentissimi
et potentissimi sint, certe operi suo mali inseruerunt nihil; atqui mortem ab
ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet
scire.
Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non
esse.
ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet
scire.
Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non
esse.
Illud uero quod, licet non omnibus, potioribus tamen et
praestantioribus nobiscum commune est, alia ratione et forsan non inepta
declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa
unusquisque debet
scire.
Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non
esse.
Illud uero quod, licet non omnibus, potioribus tamen et
praestantioribus nobiscum commune est, alia ratione et forsan non inepta
declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa est
sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis
Et hoc modo persuadetur illud, quod omnibus commune est, malum non
esse.
Illud uero quod, licet non omnibus, potioribus tamen et
praestantioribus nobiscum commune est, alia ratione et forsan non inepta
declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa est
sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis refert quaestionibus,
neque uiuis neque mortuis quicquam mali euenire, nec eorum res a deo
eas potius quam
laudibus prosecuti fuissent.
Istius secundi loci hanc alteram partem omnibus omnino calamitatibus et
anxietatibus humanis accommodare poteris quandoquidem nullum est infortunii genus
quod non plerosque clarissimos sanctissimosque uiros perstrinxerit.
Quorum habita ratione iuxta modum, quem ostendimus, dabitur commoditas
persuadendi tales aduersitates malas non debere appellari.
poteris quandoquidem nullum est infortunii genus
quod non plerosque clarissimos sanctissimosque uiros perstrinxerit.
Quorum habita ratione iuxta modum, quem ostendimus, dabitur commoditas
persuadendi tales aduersitates malas non debere appellari.
est, ita ad consistendum debilissimus. Nempe cum difficile sit rationes
inire , quae constanter docere queant morte aut rerum interitu uel defectu boni
nihil esse ademptum. Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere
poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum
aliis de quibus postea disseremus; similiter et abdicationem magistratus et
aliarum rerum priuationem nihil nocere; sed contra uitam
quam sollicitudines, labores, curas, molestias, anxietates,
dolores, et omnis generis miserias? Intuere in omnes aetates eius;
nullibi pacem, nullibi quietem, nullibi tranquillitatem, nullibi aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili
molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non
singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes
insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione
amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes
insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur?
Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia;
quippe cum id
non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes
insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur?
Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia;
quippe cum id aetatis
quod ex
collo pendeat, per quod captus rursum ad molam alligaberis; atque hoc te munere
adolescentia donat.
Transi nunc ad prouectiorem uiri aetatem, cum qua ultra has, quas
commemorauimus, molestias te alias non leuiores oportet suscipere , curam rei familiaris, uxoris
importunitates, ac fastidia continua, seruorum perfidias, filiorum scelera. Adde
infortunia diuersa, languores uel tuos uel tuorum, odia
desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum.
Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus
non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit
caput, genua manusque tremunt.
Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen
referam, quo merito deridet eos qui ad eam peruenire
cum uoce trementia membra
et iam leue caput, madidique infantia nasi;
frangendus misero gingiua panis inermi.
Vsque adeo grauis uxori natisque sibique
ut captatori moueat fastidia Cosso.
Non eadem uini atque cibi torpente palato
gaudia; nam ueneris iam longa obliuio, uel si
coneris, iacet exiguus cum ramice neruus
et, quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec
somno et hesternis adhuc
indigestis crapulis surgere cunctaris, dum hinc te sollicita auaritia ad negotium
uocat, illinc desidia plumis et otio inuolutum fouent utque tibi indulgeas
hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua
quaeque studia te diuisum trahentibus.
Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e
uolutabro suem
utque tibi indulgeas
hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua
quaeque studia te diuisum trahentibus.
Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e
uolutabro suem , licet tu saepius
languidior illud repetas.
Exsurgenti primus labor uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
Et ecce iterum mane, ecce iterum superioris diei angustias, atque ita
his miserrimis uicibus totam transigimus hanc, felicem quam appellamus, uitam, et
quam differre protelareque tantopere optamus.
At non ita apostolus, sed gemitibus, fletibus, rugitibusque magnis
clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius?
Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis
clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius?
Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans
euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita.
Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius,
cotidie est a uita transire; quippe dum infantia ad pueritiam, pueritia ad
adolescentiam, adolescentia ad
adolescentia ad iuuentam, iuuentus ad senectutem, senecta transit
ad mortem, in cursu uitae praesentis ipsis suis augumentis ad detrimenta
impellitur.
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et
de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset
si liberet.
Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non
poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro
uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia
lamentari posset
si liberet.
Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non
poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro
uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia innumeras uerasque
tristitias, pro fastidiosissima sanitate complures saeuos morbos.
adimit, his te liberat malis, et audes demens
dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus
ingeris. Resipisce
aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt;
malis, et audes demens
dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus
ingeris. Resipisce
aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim
quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim
sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos
in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem
magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum
subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim
sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos
in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem
magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue
abhominandum. Sic apostolus non in sanitate,
recte accusare non poteris nisi quod nos
in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem
magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue
abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in infirmitatibus
gloriabatur: "Cum enim", inquit, "infirmor, fortior sum." Et Dominus ad eum:
"Paule, uirtus in infirmitate perficitur."
Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali
ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non
hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si
tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent
integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te
corporis boni potius comprobantur quam mali
ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non
hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si
tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent
integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te
ipso. Nemo autem iuste queritur
suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc
mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius
querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam
famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter
creditorem, et nihil
aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur
deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino
placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec
consolatio contra luctum quod nemo lugere debeat cum aliquid reddiderit alienum,
quia fas non erat apud alium retineri quod domino suo fuerat necessarium.
deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino
placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec
consolatio contra luctum quod nemo lugere debeat cum aliquid reddiderit alienum,
quia fas non erat apud alium retineri quod domino suo fuerat necessarium.
Innumera eiusmodi et dicta et facta apud sapientes reperies.
Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes,
est, ita ad consistendum debilissimus. Nempe cum difficile sit rationes
inire , quae constanter docere queant morte aut rerum interitu uel defectu boni
nihil esse ademptum. Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere
poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum
aliis de quibus postea disseremus; similiter et abdicationem magistratus et
aliarum rerum priuationem nihil nocere; sed contra uitam
quam sollicitudines, labores, curas, molestias, anxietates,
dolores, et omnis generis miserias? Intuere in omnes aetates eius;
nullibi pacem, nullibi quietem, nullibi tranquillitatem, nullibi aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili
molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non
singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes
insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione
amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes
insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur?
Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia;
quippe cum id
non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes
insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur?
Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia;
quippe cum id aetatis
quod ex
collo pendeat, per quod captus rursum ad molam alligaberis; atque hoc te munere
adolescentia donat.
Transi nunc ad prouectiorem uiri aetatem, cum qua ultra has, quas
commemorauimus, molestias te alias non leuiores oportet suscipere , curam rei familiaris, uxoris
importunitates, ac fastidia continua, seruorum perfidias, filiorum scelera. Adde
infortunia diuersa, languores uel tuos uel tuorum, odia
desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum.
Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus
non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit
caput, genua manusque tremunt.
Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen
referam, quo merito deridet eos qui ad eam peruenire
cum uoce trementia membra
et iam leue caput, madidique infantia nasi;
frangendus misero gingiua panis inermi.
Vsque adeo grauis uxori natisque sibique
ut captatori moueat fastidia Cosso.
Non eadem uini atque cibi torpente palato
gaudia; nam ueneris iam longa obliuio, uel si
coneris, iacet exiguus cum ramice neruus
et, quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec
somno et hesternis adhuc
indigestis crapulis surgere cunctaris, dum hinc te sollicita auaritia ad negotium
uocat, illinc desidia plumis et otio inuolutum fouent utque tibi indulgeas
hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua
quaeque studia te diuisum trahentibus.
Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e
uolutabro suem
utque tibi indulgeas
hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua
quaeque studia te diuisum trahentibus.
Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e
uolutabro suem , licet tu saepius
languidior illud repetas.
Exsurgenti primus labor uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
Et ecce iterum mane, ecce iterum superioris diei angustias, atque ita
his miserrimis uicibus totam transigimus hanc, felicem quam appellamus, uitam, et
quam differre protelareque tantopere optamus.
At non ita apostolus, sed gemitibus, fletibus, rugitibusque magnis
clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius?
Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis
clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius?
Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans
euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita.
Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius,
cotidie est a uita transire; quippe dum infantia ad pueritiam, pueritia ad
adolescentiam, adolescentia ad
adolescentia ad iuuentam, iuuentus ad senectutem, senecta transit
ad mortem, in cursu uitae praesentis ipsis suis augumentis ad detrimenta
impellitur.
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et
de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset
si liberet.
Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non
poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro
uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia
lamentari posset
si liberet.
Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non
poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro
uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia innumeras uerasque
tristitias, pro fastidiosissima sanitate complures saeuos morbos.
adimit, his te liberat malis, et audes demens
dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus
ingeris. Resipisce
aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt;
malis, et audes demens
dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus
ingeris. Resipisce
aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim
quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim
sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos
in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem
magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum
subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim
sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos
in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem
magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue
abhominandum. Sic apostolus non in sanitate,
recte accusare non poteris nisi quod nos
in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem
magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue
abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in infirmitatibus
gloriabatur: "Cum enim", inquit, "infirmor, fortior sum." Et Dominus ad eum:
"Paule, uirtus in infirmitate perficitur."
Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali
ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non
hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si
tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent
integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te
corporis boni potius comprobantur quam mali
ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non
hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si
tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent
integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te
ipso. Nemo autem iuste queritur
suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc
mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius
querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam
famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter
creditorem, et nihil
aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur
deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino
placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec
consolatio contra luctum quod nemo lugere debeat cum aliquid reddiderit alienum,
quia fas non erat apud alium retineri quod domino suo fuerat necessarium.
deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino
placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec
consolatio contra luctum quod nemo lugere debeat cum aliquid reddiderit alienum,
quia fas non erat apud alium retineri quod domino suo fuerat necessarium.
Innumera eiusmodi et dicta et facta apud sapientes reperies.
Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes,
quam sollicitudines, labores, curas, molestias, anxietates,
dolores, et omnis generis miserias? Intuere in omnes aetates eius;
nullibi pacem, nullibi quietem, nullibi tranquillitatem, nullibi aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili
molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non
singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes
insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione
amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes
insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur?
Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia;
quippe cum id
non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus, et bestialia
fastidia non commouissent? Aut quem non defatigassent iuges sollicitudines, noctes
insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur?
Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia;
quippe cum id aetatis
quod ex
collo pendeat, per quod captus rursum ad molam alligaberis; atque hoc te munere
adolescentia donat.
Transi nunc ad prouectiorem uiri aetatem, cum qua ultra has, quas
commemorauimus, molestias te alias non leuiores oportet suscipere , curam rei familiaris, uxoris
importunitates, ac fastidia continua, seruorum perfidias, filiorum scelera. Adde
infortunia diuersa, languores uel tuos uel tuorum, odia
desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum.
Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus
non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit
caput, genua manusque tremunt.
Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen
referam, quo merito deridet eos qui ad eam peruenire
cum uoce trementia membra
et iam leue caput, madidique infantia nasi;
frangendus misero gingiua panis inermi.
Vsque adeo grauis uxori natisque sibique
ut captatori moueat fastidia Cosso.
Non eadem uini atque cibi torpente palato
gaudia; nam ueneris iam longa obliuio, uel si
coneris, iacet exiguus cum ramice neruus
et, quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec
somno et hesternis adhuc
indigestis crapulis surgere cunctaris, dum hinc te sollicita auaritia ad negotium
uocat, illinc desidia plumis et otio inuolutum fouent utque tibi indulgeas
hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua
quaeque studia te diuisum trahentibus.
Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e
uolutabro suem
utque tibi indulgeas
hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua
quaeque studia te diuisum trahentibus.
Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e
uolutabro suem , licet tu saepius
languidior illud repetas.
Exsurgenti primus labor uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
Et ecce iterum mane, ecce iterum superioris diei angustias, atque ita
his miserrimis uicibus totam transigimus hanc, felicem quam appellamus, uitam, et
quam differre protelareque tantopere optamus.
At non ita apostolus, sed gemitibus, fletibus, rugitibusque magnis
clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius?
Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis
clamabat: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius?
Et recte sane, quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans
euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita.
Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius,
cotidie est a uita transire; quippe dum infantia ad pueritiam, pueritia ad
adolescentiam, adolescentia ad
adolescentia ad iuuentam, iuuentus ad senectutem, senecta transit
ad mortem, in cursu uitae praesentis ipsis suis augumentis ad detrimenta
impellitur.
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et
de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset
si liberet.
Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non
poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro
uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia
lamentari posset
si liberet.
Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non
poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro
uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia innumeras uerasque
tristitias, pro fastidiosissima sanitate complures saeuos morbos.
adimit, his te liberat malis, et audes demens
dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus
ingeris. Resipisce
aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt;
malis, et audes demens
dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus
ingeris. Resipisce
aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim
quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim
sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos
in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem
magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum
subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim
sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos
in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem
magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue
abhominandum. Sic apostolus non in sanitate,
recte accusare non poteris nisi quod nos
in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem
magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue
abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in infirmitatibus
gloriabatur: "Cum enim", inquit, "infirmor, fortior sum." Et Dominus ad eum:
"Paule, uirtus in infirmitate perficitur."
Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali
ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non
hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si
tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent
integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te
corporis boni potius comprobantur quam mali
ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non
hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si
tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent
integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te
ipso. Nemo autem iuste queritur
suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc
mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius
querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam
famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter
creditorem, et nihil
aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur
deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino
placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec
consolatio contra luctum quod nemo lugere debeat cum aliquid reddiderit alienum,
quia fas non erat apud alium retineri quod domino suo fuerat necessarium.
deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino
placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec
consolatio contra luctum quod nemo lugere debeat cum aliquid reddiderit alienum,
quia fas non erat apud alium retineri quod domino suo fuerat necessarium.
Innumera eiusmodi et dicta et facta apud sapientes reperies.
Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes,
sunt, succincte admonere.
Pergamus itaque reliqua recensendo.
itaque reliqua recensendo.
ac praeclare dicta reperies.
Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse,
si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod
malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil
est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce
Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse,
si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod
malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil
est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce dixerit,
quod omnis dulcedinis expers est?
germanus omnino est huic quem
modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur casus aliquis malus non esse
si declarabitur eorum, quaecumque secum adducit, bona esse uniuersa; siquidem
diuina pariter et naturae lege sententia stabilitum est non posse a mala arbore
bonos fieri fructus, nec ullum malum parere bonum; nascitur enim semper in
legitima procreatione simile ex simili. Si igitur tam ex morte quam ex
aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant,
simile ex simili. Si igitur tam ex morte quam ex
aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant, multa et ingentia
bona prouenire explicabimus, facile ab his mali notam diluemus. Quod quidem in
singulis horum non magno negotio assequi poteris si magis oculum ad bona animi,
quae uera bona sunt, intenderis. Inuenies enim ab illis omnibus fructum afferri
uberrimum mirificumque prouentum.
quanta uel qualia illa bona sint quae martyribus mors ipsa
conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat
omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et
scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala
affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.)
De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot
teste Scriptura Nec oculus uidit nec
illa bona sint quae martyribus mors ipsa
conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat
omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et
scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala
affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.)
De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot
teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in
uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam
ascendit.
Horum exiguam minimamque partem cum legisset ille Siculus philosophus
apud Platonem bonis uiris esse propositam, non est passus diuturniorem mortis
moram, sed eam e uestigio ipse inuenire curauit; itaque in ardentis Aetnae specum
praeceps prosilit, sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam
ardenter properabat:
moram, sed eam e uestigio ipse inuenire curauit; itaque in ardentis Aetnae specum
praeceps prosilit, sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam
ardenter properabat: non enim per piaculum, sed per pietatem iter ad illa bona
patet ipso Platone attestante, qui ait ex hac uita, quam a deo accepimus, nefas
esse quenquam iniussum discedere. Praestolanda est igitur illius
uoluntas qui nobis uitam dedit
Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus
inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis
cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere
non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum,
uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est;
quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens
pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere
non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum,
uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est;
quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens
amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla omnino
perturbatio metuenda est? Difficillimos labores, maxima pericula
uidemus adiri
tradere
non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum,
uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est;
quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens
amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla omnino
perturbatio metuenda est? Difficillimos labores, maxima pericula
uidemus adiri ab hominibus pro his caducis bonis; quibus si potiri contigerit,
postea; ad
reliqua ueniamus.
Hoc ergo modo, quo mortem utilem bonamque esse declarauimus, poterimus
persuadere morbos, uulnera, plagas, tormenta, uincula, carceres, contumelias,
opprobria, aliaque eiusmodi mala non esse, quippe quibus uiri praestantes, si ea
aequo animo tolerant, digniores admirabilioresque redduntur. Quid enim
M. Reguli praeclaram et omni
ueneratione dignam fecit
Immo his, quos modo commemorauimus, et aliis omnibus
qui mollius uiuentes indulgere sibi studuerunt, otium segne illud praestitit ut
nec inter uiros quidem nominentur. Latet enim (ut recte ille poeta
ait) "Inque bonis cessat non cognita rebus, / apparet Virtus arguiturque
malis."
Et recte sane, quandoquidem Ciceronis testimonio uirtus a uiro
appellata est, uirtutum autem praecipua et uiro maxime
recte sane, quandoquidem Ciceronis testimonio uirtus a uiro
appellata est, uirtutum autem praecipua et uiro maxime propria fortitudo, cuius
munera duo sunt maxima: doloris mortisque contemptio; his qui uti negligit dum
usus uenit, procul dubio non potest nec nomen recte uiri retinere.
Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc
Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio
breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu
difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia
nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio
breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu
difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia
nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
Nos nunc ad quintum locum ueniamus qui germanus omnino est huic quem
modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur casus aliquis malus non esse
si declarabitur eorum, quaecumque secum adducit, bona esse uniuersa; siquidem
diuina pariter et naturae lege sententia stabilitum est non posse a mala arbore
bonos fieri fructus, nec ullum malum parere bonum; nascitur enim semper in
germanus omnino est huic quem
modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur casus aliquis malus non esse
si declarabitur eorum, quaecumque secum adducit, bona esse uniuersa; siquidem
diuina pariter et naturae lege sententia stabilitum est non posse a mala arbore
bonos fieri fructus, nec ullum malum parere bonum; nascitur enim semper in
legitima procreatione simile ex simili. Si igitur tam ex morte quam ex
aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant,
simile ex simili. Si igitur tam ex morte quam ex
aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant, multa et ingentia
bona prouenire explicabimus, facile ab his mali notam diluemus. Quod quidem in
singulis horum non magno negotio assequi poteris si magis oculum ad bona animi,
quae uera bona sunt, intenderis. Inuenies enim ab illis omnibus fructum afferri
uberrimum mirificumque prouentum.
quanta uel qualia illa bona sint quae martyribus mors ipsa
conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat
omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et
scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala
affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.)
De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot
teste Scriptura Nec oculus uidit nec
illa bona sint quae martyribus mors ipsa
conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat
omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et
scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala
affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.)
De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot
teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in
uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam
ascendit.
Horum exiguam minimamque partem cum legisset ille Siculus philosophus
apud Platonem bonis uiris esse propositam, non est passus diuturniorem mortis
moram, sed eam e uestigio ipse inuenire curauit; itaque in ardentis Aetnae specum
praeceps prosilit, sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam
ardenter properabat:
moram, sed eam e uestigio ipse inuenire curauit; itaque in ardentis Aetnae specum
praeceps prosilit, sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam
ardenter properabat: non enim per piaculum, sed per pietatem iter ad illa bona
patet ipso Platone attestante, qui ait ex hac uita, quam a deo accepimus, nefas
esse quenquam iniussum discedere. Praestolanda est igitur illius
uoluntas qui nobis uitam dedit
Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus
inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis
cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere
non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum,
uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est;
quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens
pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere
non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum,
uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est;
quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens
amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla omnino
perturbatio metuenda est? Difficillimos labores, maxima pericula
uidemus adiri
tradere
non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum,
uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est;
quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens
amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla omnino
perturbatio metuenda est? Difficillimos labores, maxima pericula
uidemus adiri ab hominibus pro his caducis bonis; quibus si potiri contigerit,
postea; ad
reliqua ueniamus.
Hoc ergo modo, quo mortem utilem bonamque esse declarauimus, poterimus
persuadere morbos, uulnera, plagas, tormenta, uincula, carceres, contumelias,
opprobria, aliaque eiusmodi mala non esse, quippe quibus uiri praestantes, si ea
aequo animo tolerant, digniores admirabilioresque redduntur. Quid enim
M. Reguli praeclaram et omni
ueneratione dignam fecit
Immo his, quos modo commemorauimus, et aliis omnibus
qui mollius uiuentes indulgere sibi studuerunt, otium segne illud praestitit ut
nec inter uiros quidem nominentur. Latet enim (ut recte ille poeta
ait) "Inque bonis cessat non cognita rebus, / apparet Virtus arguiturque
malis."
Et recte sane, quandoquidem Ciceronis testimonio uirtus a uiro
appellata est, uirtutum autem praecipua et uiro maxime
recte sane, quandoquidem Ciceronis testimonio uirtus a uiro
appellata est, uirtutum autem praecipua et uiro maxime propria fortitudo, cuius
munera duo sunt maxima: doloris mortisque contemptio; his qui uti negligit dum
usus uenit, procul dubio non potest nec nomen recte uiri retinere.
Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc
Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio
breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu
difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia
nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio
breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu
difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia
nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
quanta uel qualia illa bona sint quae martyribus mors ipsa
conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat
omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et
scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala
affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.)
De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot
teste Scriptura Nec oculus uidit nec
illa bona sint quae martyribus mors ipsa
conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat
omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et
scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala
affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.)
De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot
teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in
uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam
ascendit.
Horum exiguam minimamque partem cum legisset ille Siculus philosophus
apud Platonem bonis uiris esse propositam, non est passus diuturniorem mortis
moram, sed eam e uestigio ipse inuenire curauit; itaque in ardentis Aetnae specum
praeceps prosilit, sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam
ardenter properabat:
moram, sed eam e uestigio ipse inuenire curauit; itaque in ardentis Aetnae specum
praeceps prosilit, sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam
ardenter properabat: non enim per piaculum, sed per pietatem iter ad illa bona
patet ipso Platone attestante, qui ait ex hac uita, quam a deo accepimus, nefas
esse quenquam iniussum discedere. Praestolanda est igitur illius
uoluntas qui nobis uitam dedit
Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus
inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis
cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere
non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum,
uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est;
quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens
pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere
non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum,
uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est;
quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens
amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla omnino
perturbatio metuenda est? Difficillimos labores, maxima pericula
uidemus adiri
tradere
non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum,
uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est;
quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens
amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla omnino
perturbatio metuenda est? Difficillimos labores, maxima pericula
uidemus adiri ab hominibus pro his caducis bonis; quibus si potiri contigerit,
postea; ad
reliqua ueniamus.
Hoc ergo modo, quo mortem utilem bonamque esse declarauimus, poterimus
persuadere morbos, uulnera, plagas, tormenta, uincula, carceres, contumelias,
opprobria, aliaque eiusmodi mala non esse, quippe quibus uiri praestantes, si ea
aequo animo tolerant, digniores admirabilioresque redduntur. Quid enim
M. Reguli praeclaram et omni
ueneratione dignam fecit
Immo his, quos modo commemorauimus, et aliis omnibus
qui mollius uiuentes indulgere sibi studuerunt, otium segne illud praestitit ut
nec inter uiros quidem nominentur. Latet enim (ut recte ille poeta
ait) "Inque bonis cessat non cognita rebus, / apparet Virtus arguiturque
malis."
Et recte sane, quandoquidem Ciceronis testimonio uirtus a uiro
appellata est, uirtutum autem praecipua et uiro maxime
recte sane, quandoquidem Ciceronis testimonio uirtus a uiro
appellata est, uirtutum autem praecipua et uiro maxime propria fortitudo, cuius
munera duo sunt maxima: doloris mortisque contemptio; his qui uti negligit dum
usus uenit, procul dubio non potest nec nomen recte uiri retinere.
Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc
Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio
breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu
difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia
nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
omniumque aliarum miseriarum ac
infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio
breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu
difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia
nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
Sexto loco diximus posse probari malum non esse illud quod multi
sapientes uiri concupiscunt aut concupierunt. Neque enim uerisimile uidetur
sapientes uiros aliud quam bonum expetere, quandoquidem sapientes non essent si,
quod cognoscerent malum, tamen appeterent: appetitio namque testimonio
philosophorum nisi boni esse nequit et praesertim sapientum, qui falli non
consueuerunt. Videmus autem uiros et quidem sapientissimos
aliud quam bonum expetere, quandoquidem sapientes non essent si,
quod cognoscerent malum, tamen appeterent: appetitio namque testimonio
philosophorum nisi boni esse nequit et praesertim sapientum, qui falli non
consueuerunt. Videmus autem uiros et quidem sapientissimos
sanctissimosque mortem optasse, ut hunc ipsum, cuius iam meminimus, Socratem, qui
Apollinis iudicio sapiens est
ago gratias quae me ea poena
multauerunt quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere."
Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum
nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit
dilatam uel oblatam lubens non exceperit.
Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus
Heliam his uerbis Dominum obsecrasse:
quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere."
Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum
nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit
dilatam uel oblatam lubens non exceperit.
Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus
Heliam his uerbis Dominum obsecrasse:
"Sufficit mihi Domine. Tolle quaeso hanc animam a me;
Et ille gloriosissimus pontifex Martinus quid aliud optabat, cum
dicebat:
"Tolle, obsecro, Domine, iam me, uerumtamen si populo tuo sum necessarius, non
recuso laborem."
Denique nullus sanctorum umquam fuit qui mortem et precatus et cupide
non sit et amplexus.
Domine, iam me, uerumtamen si populo tuo sum necessarius, non
recuso laborem."
Denique nullus sanctorum umquam fuit qui mortem et precatus et cupide
non sit et amplexus.
Quod nimirum apertissimum maximumque potest esse argumentum mortem
bonam esse et minime malam. Hac eadem ratione et paupertatem,
tormenta,
sapientissimi maximique uiri uel sponte assumpserunt uel illatas laeti
susceperunt.
Sexto loco diximus posse probari malum non esse illud quod multi
sapientes uiri concupiscunt aut concupierunt. Neque enim uerisimile uidetur
sapientes uiros aliud quam bonum expetere, quandoquidem sapientes non essent si,
quod
Sexto loco diximus posse probari malum non esse illud quod multi
sapientes uiri concupiscunt aut concupierunt. Neque enim uerisimile uidetur
sapientes uiros aliud quam bonum expetere, quandoquidem sapientes non essent si,
quod cognoscerent malum, tamen appeterent: appetitio namque testimonio
philosophorum nisi boni esse nequit et praesertim sapientum, qui falli non
consueuerunt. Videmus autem uiros et quidem sapientissimos
aliud quam bonum expetere, quandoquidem sapientes non essent si,
quod cognoscerent malum, tamen appeterent: appetitio namque testimonio
philosophorum nisi boni esse nequit et praesertim sapientum, qui falli non
consueuerunt. Videmus autem uiros et quidem sapientissimos
sanctissimosque mortem optasse, ut hunc ipsum, cuius iam meminimus, Socratem, qui
Apollinis iudicio sapiens est
ago gratias quae me ea poena
multauerunt quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere."
Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum
nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit
dilatam uel oblatam lubens non exceperit.
Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus
Heliam his uerbis Dominum obsecrasse:
quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere."
Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum
nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit
dilatam uel oblatam lubens non exceperit.
Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus
Heliam his uerbis Dominum obsecrasse:
"Sufficit mihi Domine. Tolle quaeso hanc animam a me;
Et ille gloriosissimus pontifex Martinus quid aliud optabat, cum
dicebat:
"Tolle, obsecro, Domine, iam me, uerumtamen si populo tuo sum necessarius, non
recuso laborem."
Denique nullus sanctorum umquam fuit qui mortem et precatus et cupide
non sit et amplexus.
Domine, iam me, uerumtamen si populo tuo sum necessarius, non
recuso laborem."
Denique nullus sanctorum umquam fuit qui mortem et precatus et cupide
non sit et amplexus.
Quod nimirum apertissimum maximumque potest esse argumentum mortem
bonam esse et minime malam. Hac eadem ratione et paupertatem,
tormenta,
hoc est ut, quem
casum bonum esse persuadere uolumus, eius contrarium malum esse ostendamus.
Atque hic locus uniuersaliter in omnibus rerum detrimentis
oportunissime adhiberi potest. Vt si mortem uoluerimus persuadere malam non esse,
explicemus uitae aerumnas, afflictiones, sollicitudines, labores, et alias
miserias uniuersas, sicuti Augustinus egregie fecit secundo et uigesimo libro
eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait:
In hac
fecit secundo et uigesimo libro
eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait:
In hac uita quam nouimus, in qua adhuc sumus, cuius temptationes, immo quam totam
temptationem, quam diu in ea sumus, quantum libet proficiamus, perpeti non
desinimus, quae sint iudicia Dei circa genus humanum, quis poterit explicare? Nam
quod ad primam originem pertinet omnem mortalium propaginem fuisse damnatam haec
ipsa uita, si uita dicenda est tot et tantis malis plena, testatur. Quid enim
aliud indicat horrenda quaedam profunditas ignorantiae, ex qua omnis error
existit, qui omnes filios Adam tenebroso quodam sinu suscepit, ut homo ab illo
liberari sine labore et dolore timere non possit.
Quantus est metus, quanta calamitas ab orbitatibus atque luctu, a damnis et
damnationibus et deceptionibus et mendaciis hominum, a suspicionibus falsis, ab
omnibus uiolentis facinoribus et sceleribus alienis, quandoquidem ab eis et
metuantur faciantque hominem, quem forte acta
tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis
peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera
gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam
rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem fregit, et ex illo uulnere hanc
uitam finiuit. Quid uidetur sedente
securius; et tamen de
argumenta et medicamenta tormenta sunt, ut
homines a malis poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines
ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames
ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed
propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres
incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent."
incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent."
Multa quoque et alia, quae referre longum esset, de hac ratione
praeclare eo in libro disputat, fortasse non segnius quam ille Cyrenaicus
Hegesias, quem tradunt ita strenue in hanc partem quodam in libro suo disseruisse
ut multos ad mortem sibi ipsis consistendam prouocasset, idcirco a Ptolomaeo ne is
legeretur liber, edicto sublatus est
"Ignari homines in uita mentibus errant:
Euthynous potitur fatorum numine laeto
Sic fuit utilius finiri ipsique tibique."
Apollo quoque Delphicus non inuenit in humanis precium maius, quod
Trophonio et Agamedi pro extructo templo persolueret, quam mortem. Cum enim
templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod
optimum homini esset, id operis sui daret
Cleobolo et Bitone, quorum mater cum sacerdos esset et dies festus
Iunonis apud Argiuos instaret, in quo sacerdoti adesse necessitas summa erat, et
boues ei ex agro praesto ad horam non essent, tum iuuenes temporis interclusi
angustia iugum subeuntes per quinque ac quadraginta stadia matrem uehentes mira
celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus
omnibus et acclamantibus felicem
ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur
sacrificatum epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et
daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus
determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita
oneratur.
Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo
suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur
sacrificatum epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et
daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus
determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita
oneratur.
Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo
sanctissimoque
Hinc et sapiens ait: Auis ad
uolandum et homo natus est ad labores. Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita
hominis militia est super terram.
Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia
dicens:
"nos decebat coetus celebrantis domum
lugere, ubi esset aliquis in lucem editus,
humanae uitae uaria reputantes mala;
at, qui labores morte finiuisset
ut inquit Gregorius, "aestu
concupiscentiae et multiplici custodiae cura; si potentiorem uidet, timet
raptorem; si inferiorem, suspicatur furem." Ac infelix tot mala
sustinet quot in caelo sunt sidera, et cum omnia habeat, se ipsum non habet; ab
illo quippe possidetur cuius se putat possessorem, et cui imperare credit, illius
saeuissimam tolerat tyrannidem. Siquidem diues omnis statim sub
auaritiae miserandum iugum
tolerat tyrannidem. Siquidem diues omnis statim sub
auaritiae miserandum iugum mittitur, illi se totum dedit, illius leges ad unguem exequitur
et eas uiolare maximum nefas ducit, alios cibos non capit nisi quos ipsa iusserit.
Si atrum proponit panem, uorat infelix dicens:
"Hoc bene sic" tunicatum cum sale mordens
cepe et farratam pueris plaudentibus ollam
pannosa faecem morientis sorbet
senis uoluit deplorare.
Quid mihi diuitiae? Quarum si demeris usus
quamuis largus opis semper egenus ero,
immo etiam partis poena est incumbere rebus,
quas cum possideas est uiolare nefas:
non aliter sitiens uicinas Tantalus undas
captat et appositis abstinet ora cibis.
Efficior custos rerum magis ipse mearum
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
undas
captat et appositis abstinet ora cibis.
Efficior custos rerum magis ipse mearum
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
peruigil obseruat non sua poma draco.
Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae,
hinc requies animo non fuit ulla meo.
Quaerere quae nequeo semper retinere laboro
et retinens semper nil tenuisse puto.
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
peruigil obseruat non sua poma draco.
Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae,
hinc requies animo non fuit ulla meo.
Quaerere quae nequeo semper retinere laboro
et retinens semper nil tenuisse puto.
Nec mirum quidem quoniam, ut Gregorius
tam
insigni triumphatori omnis cupiditatum acclamat turba
eumque ouantem usque ad Ditis palatia producit. Mortuus est enim diues
et sepultus in inferno; nam caelos scandere non speret, cum ueritas dicat possibilius esse camelo foramen acus
penetrare quam diuiti caelos ascendere.
Hic mihi cum Iacobo exclamare libet:
Agite nunc, diuites, et
offendit? Et Salomoni magis rerum habundantia nocuit quam profuit sapientia. Cur ita? Nempe domini
testimonio spinae sunt diuitiae bonumque semen excrescere non
sinunt, sed suffocant et obruunt. Verum dices, fuerunt tamen diuites
plerique dilecti amicique dei, ut Abraham, Isaac, Iacob, Ioseph, Dauid, Ezechias,
Constantinus, duoque gloriosissimi Vngariae reges Stephanus eiusque filius
cor apponere.
Proinde et Dauid, tametsi amplissimum teneret imperium, pauperem se
tamen et inopem ubique appellat et iure quidem, quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
et Dauid, tametsi amplissimum teneret imperium, pauperem se
tamen et inopem ubique appellat et iure quidem, quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
Ita igitur paupertas ex contrario diuitiarum malo bona esse astruitur.
Hoc modo et Boethius, ut fortunam prosperam
quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
Ita igitur paupertas ex contrario diuitiarum malo bona esse astruitur.
Hoc modo et Boethius, ut fortunam prosperam malam esse doceret, aduersae fortunae
multas utilitates prudentissime explicauit dicens:
ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum
circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum,
cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis
consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere
uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem
amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam familiaris iocans dixisset:
"Huic quidem
mentis caecitatem , quae numquam in se curant
descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut
innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos,
ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores
oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales
quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.
fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores
oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales
quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.
Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus
probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem,
quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum
et ponderis
sanctissimum uirum nefaria impudentia
consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi
uoluerint, improba esse incipiet!
At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput
meum.
Optime enim nouerat quod scriptum est:
Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae
consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi
uoluerint, improba esse incipiet!
At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput
meum.
Optime enim nouerat quod scriptum est:
Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae uobis, qui saturati
estis,
flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines,
quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi
sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne
uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem
qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur.
Hinc ille cui dictum est: "Male de te locuntur
"Si boni mouerer quidem, sed boni male loqui nesciunt. Sin mali equidem gaudeo,
quippe quibus displicere magna laus est."
Sed adde quod prudenti bonorum etiam laudatio quaerenda non est, ne
illud ex euangelio referatur: "Recepisti mercedem tuam."
Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus,
si illi nos laudent quibus
mercedem tuam."
Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus,
si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur
non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli
si uituperent? Cur
non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam
obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam sibi similes
laudare consueuerunt.
Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam sibi similes
laudare consueuerunt.
Et hoc modo ostendendo contrarium illius quod dolemus malum esse
commutamus in animo auditoris illam, quam
animo auditoris illam, quam conceperat, mali opinionem, atque ita et
aegritudinis totam subuertimus sedem. Similiter faciendum est si
quando quempiam bonis dolere accidat alienis, ut inuidis contingere solet.
Persuadeamus illa bona non esse, sicuti fecit Seneca quando est illum consolatus
qui aegre ferebat quendam magna comitatum caterua incedere; "Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non
illa bona non esse, sicuti fecit Seneca quando est illum consolatus
qui aegre ferebat quendam magna comitatum caterua incedere; "Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non hominem."
Quibus uerbis egregie declarauit illum honorem non esse inimico illius
exhibitum, sed diuitiis ad quas illa turba intenta anhelabat.
"Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non hominem."
Quibus uerbis egregie declarauit illum honorem non esse inimico illius
exhibitum, sed diuitiis ad quas illa turba intenta anhelabat.
Restat igitur nunc septimus et ultimus locus quo
hoc est ut, quem
casum bonum esse persuadere uolumus, eius contrarium malum esse ostendamus.
Atque hic locus uniuersaliter in omnibus rerum detrimentis
oportunissime adhiberi potest. Vt si mortem uoluerimus persuadere malam non esse,
explicemus uitae aerumnas, afflictiones, sollicitudines, labores, et alias
miserias uniuersas, sicuti Augustinus egregie fecit secundo et uigesimo libro
eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait:
In hac
fecit secundo et uigesimo libro
eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait:
In hac uita quam nouimus, in qua adhuc sumus, cuius temptationes, immo quam totam
temptationem, quam diu in ea sumus, quantum libet proficiamus, perpeti non
desinimus, quae sint iudicia Dei circa genus humanum, quis poterit explicare? Nam
quod ad primam originem pertinet omnem mortalium propaginem fuisse damnatam haec
ipsa uita, si uita dicenda est tot et tantis malis plena, testatur. Quid enim
aliud indicat horrenda quaedam profunditas ignorantiae, ex qua omnis error
existit, qui omnes filios Adam tenebroso quodam sinu suscepit, ut homo ab illo
liberari sine labore et dolore timere non possit.
Quantus est metus, quanta calamitas ab orbitatibus atque luctu, a damnis et
damnationibus et deceptionibus et mendaciis hominum, a suspicionibus falsis, ab
omnibus uiolentis facinoribus et sceleribus alienis, quandoquidem ab eis et
metuantur faciantque hominem, quem forte acta
tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis
peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera
gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam
rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem fregit, et ex illo uulnere hanc
uitam finiuit. Quid uidetur sedente
securius; et tamen de
argumenta et medicamenta tormenta sunt, ut
homines a malis poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines
ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames
ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed
propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres
incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent."
incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent."
Multa quoque et alia, quae referre longum esset, de hac ratione
praeclare eo in libro disputat, fortasse non segnius quam ille Cyrenaicus
Hegesias, quem tradunt ita strenue in hanc partem quodam in libro suo disseruisse
ut multos ad mortem sibi ipsis consistendam prouocasset, idcirco a Ptolomaeo ne is
legeretur liber, edicto sublatus est
"Ignari homines in uita mentibus errant:
Euthynous potitur fatorum numine laeto
Sic fuit utilius finiri ipsique tibique."
Apollo quoque Delphicus non inuenit in humanis precium maius, quod
Trophonio et Agamedi pro extructo templo persolueret, quam mortem. Cum enim
templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod
optimum homini esset, id operis sui daret
Cleobolo et Bitone, quorum mater cum sacerdos esset et dies festus
Iunonis apud Argiuos instaret, in quo sacerdoti adesse necessitas summa erat, et
boues ei ex agro praesto ad horam non essent, tum iuuenes temporis interclusi
angustia iugum subeuntes per quinque ac quadraginta stadia matrem uehentes mira
celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus
omnibus et acclamantibus felicem
ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur
sacrificatum epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et
daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus
determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita
oneratur.
Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo
suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur
sacrificatum epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et
daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus
determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita
oneratur.
Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo
sanctissimoque
Hinc et sapiens ait: Auis ad
uolandum et homo natus est ad labores. Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita
hominis militia est super terram.
Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia
dicens:
"nos decebat coetus celebrantis domum
lugere, ubi esset aliquis in lucem editus,
humanae uitae uaria reputantes mala;
at, qui labores morte finiuisset
His itaque rationibus uidetur satis copiose declaratum mortem bonam
potius esse quam malam, quam ueritatem daemones quoque, licet sint mendacissimi,
cum dictis, tum factis negare tamen non ualuerunt.
Refert enim Cicero
Trinacreum quendam Elysium, cum grauiter mortem filii maereret, uenisse in
siccomantium querentem quae fuisset tantae calamitatis causa;
Cleobolo et Bitone, quorum mater cum sacerdos esset et dies festus
Iunonis apud Argiuos instaret, in quo sacerdoti adesse necessitas summa erat, et
boues ei ex agro praesto ad horam non essent, tum iuuenes temporis interclusi
angustia iugum subeuntes per quinque ac quadraginta stadia matrem uehentes mira
celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus
omnibus et acclamantibus felicem
ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur
sacrificatum epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et
daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus
determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita
oneratur.
Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo
suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur
sacrificatum epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et
daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus
determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita
oneratur.
Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo
sanctissimoque
Hinc et sapiens ait: Auis ad
uolandum et homo natus est ad labores. Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita
hominis militia est super terram.
Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia
dicens:
"nos decebat coetus celebrantis domum
lugere, ubi esset aliquis in lucem editus,
humanae uitae uaria reputantes mala;
at, qui labores morte finiuisset
ut inquit Gregorius, "aestu
concupiscentiae et multiplici custodiae cura; si potentiorem uidet, timet
raptorem; si inferiorem, suspicatur furem." Ac infelix tot mala
sustinet quot in caelo sunt sidera, et cum omnia habeat, se ipsum non habet; ab
illo quippe possidetur cuius se putat possessorem, et cui imperare credit, illius
saeuissimam tolerat tyrannidem. Siquidem diues omnis statim sub
auaritiae miserandum iugum
tolerat tyrannidem. Siquidem diues omnis statim sub
auaritiae miserandum iugum mittitur, illi se totum dedit, illius leges ad unguem exequitur
et eas uiolare maximum nefas ducit, alios cibos non capit nisi quos ipsa iusserit.
Si atrum proponit panem, uorat infelix dicens:
"Hoc bene sic" tunicatum cum sale mordens
cepe et farratam pueris plaudentibus ollam
pannosa faecem morientis sorbet
senis uoluit deplorare.
Quid mihi diuitiae? Quarum si demeris usus
quamuis largus opis semper egenus ero,
immo etiam partis poena est incumbere rebus,
quas cum possideas est uiolare nefas:
non aliter sitiens uicinas Tantalus undas
captat et appositis abstinet ora cibis.
Efficior custos rerum magis ipse mearum
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
undas
captat et appositis abstinet ora cibis.
Efficior custos rerum magis ipse mearum
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
peruigil obseruat non sua poma draco.
Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae,
hinc requies animo non fuit ulla meo.
Quaerere quae nequeo semper retinere laboro
et retinens semper nil tenuisse puto.
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
peruigil obseruat non sua poma draco.
Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae,
hinc requies animo non fuit ulla meo.
Quaerere quae nequeo semper retinere laboro
et retinens semper nil tenuisse puto.
Nec mirum quidem quoniam, ut Gregorius
tam
insigni triumphatori omnis cupiditatum acclamat turba
eumque ouantem usque ad Ditis palatia producit. Mortuus est enim diues
et sepultus in inferno; nam caelos scandere non speret, cum ueritas dicat possibilius esse camelo foramen acus
penetrare quam diuiti caelos ascendere.
Hic mihi cum Iacobo exclamare libet:
Agite nunc, diuites, et
offendit? Et Salomoni magis rerum habundantia nocuit quam profuit sapientia. Cur ita? Nempe domini
testimonio spinae sunt diuitiae bonumque semen excrescere non
sinunt, sed suffocant et obruunt. Verum dices, fuerunt tamen diuites
plerique dilecti amicique dei, ut Abraham, Isaac, Iacob, Ioseph, Dauid, Ezechias,
Constantinus, duoque gloriosissimi Vngariae reges Stephanus eiusque filius
cor apponere.
Proinde et Dauid, tametsi amplissimum teneret imperium, pauperem se
tamen et inopem ubique appellat et iure quidem, quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
et Dauid, tametsi amplissimum teneret imperium, pauperem se
tamen et inopem ubique appellat et iure quidem, quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
Ita igitur paupertas ex contrario diuitiarum malo bona esse astruitur.
Hoc modo et Boethius, ut fortunam prosperam
quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
Ita igitur paupertas ex contrario diuitiarum malo bona esse astruitur.
Hoc modo et Boethius, ut fortunam prosperam malam esse doceret, aduersae fortunae
multas utilitates prudentissime explicauit dicens:
ut inquit Gregorius, "aestu
concupiscentiae et multiplici custodiae cura; si potentiorem uidet, timet
raptorem; si inferiorem, suspicatur furem." Ac infelix tot mala
sustinet quot in caelo sunt sidera, et cum omnia habeat, se ipsum non habet; ab
illo quippe possidetur cuius se putat possessorem, et cui imperare credit, illius
saeuissimam tolerat tyrannidem. Siquidem diues omnis statim sub
auaritiae miserandum iugum
tolerat tyrannidem. Siquidem diues omnis statim sub
auaritiae miserandum iugum mittitur, illi se totum dedit, illius leges ad unguem exequitur
et eas uiolare maximum nefas ducit, alios cibos non capit nisi quos ipsa iusserit.
Si atrum proponit panem, uorat infelix dicens:
"Hoc bene sic" tunicatum cum sale mordens
cepe et farratam pueris plaudentibus ollam
pannosa faecem morientis sorbet
senis uoluit deplorare.
Quid mihi diuitiae? Quarum si demeris usus
quamuis largus opis semper egenus ero,
immo etiam partis poena est incumbere rebus,
quas cum possideas est uiolare nefas:
non aliter sitiens uicinas Tantalus undas
captat et appositis abstinet ora cibis.
Efficior custos rerum magis ipse mearum
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
undas
captat et appositis abstinet ora cibis.
Efficior custos rerum magis ipse mearum
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
peruigil obseruat non sua poma draco.
Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae,
hinc requies animo non fuit ulla meo.
Quaerere quae nequeo semper retinere laboro
et retinens semper nil tenuisse puto.
conseruans aliis quae periere mihi
sicut in auricomis dependens plurimus ortis
peruigil obseruat non sua poma draco.
Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae,
hinc requies animo non fuit ulla meo.
Quaerere quae nequeo semper retinere laboro
et retinens semper nil tenuisse puto.
Nec mirum quidem quoniam, ut Gregorius
tam
insigni triumphatori omnis cupiditatum acclamat turba
eumque ouantem usque ad Ditis palatia producit. Mortuus est enim diues
et sepultus in inferno; nam caelos scandere non speret, cum ueritas dicat possibilius esse camelo foramen acus
penetrare quam diuiti caelos ascendere.
Hic mihi cum Iacobo exclamare libet:
Agite nunc, diuites, et
offendit? Et Salomoni magis rerum habundantia nocuit quam profuit sapientia. Cur ita? Nempe domini
testimonio spinae sunt diuitiae bonumque semen excrescere non
sinunt, sed suffocant et obruunt. Verum dices, fuerunt tamen diuites
plerique dilecti amicique dei, ut Abraham, Isaac, Iacob, Ioseph, Dauid, Ezechias,
Constantinus, duoque gloriosissimi Vngariae reges Stephanus eiusque filius
cor apponere.
Proinde et Dauid, tametsi amplissimum teneret imperium, pauperem se
tamen et inopem ubique appellat et iure quidem, quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
et Dauid, tametsi amplissimum teneret imperium, pauperem se
tamen et inopem ubique appellat et iure quidem, quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
Ita igitur paupertas ex contrario diuitiarum malo bona esse astruitur.
Hoc modo et Boethius, ut fortunam prosperam
quoniam diuitias omnes non pluris
quam lutum pendebat.
Hoc si tu quoque feceris, in amissione rerum tuarum consolatione non
indigebis. Nemo enim, ut alias diximus, iacturam illius rei dolere potest, quam
non diligit.
Ita igitur paupertas ex contrario diuitiarum malo bona esse astruitur.
Hoc modo et Boethius, ut fortunam prosperam malam esse doceret, aduersae fortunae
multas utilitates prudentissime explicauit dicens:
ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum
circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum,
cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis
consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere
uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem
amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam familiaris iocans dixisset:
"Huic quidem
ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum
circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum,
cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis
consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere
uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem
amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam familiaris iocans dixisset:
"Huic quidem
mentis caecitatem , quae numquam in se curant
descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut
innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos,
ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores
oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales
quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.
fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores
oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales
quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.
Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus
probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem,
quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum
et ponderis
sanctissimum uirum nefaria impudentia
consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi
uoluerint, improba esse incipiet!
At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput
meum.
Optime enim nouerat quod scriptum est:
Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae
consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi
uoluerint, improba esse incipiet!
At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput
meum.
Optime enim nouerat quod scriptum est:
Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae uobis, qui saturati
estis,
flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines,
quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi
sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne
uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem
qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur.
Hinc ille cui dictum est: "Male de te locuntur
"Si boni mouerer quidem, sed boni male loqui nesciunt. Sin mali equidem gaudeo,
quippe quibus displicere magna laus est."
Sed adde quod prudenti bonorum etiam laudatio quaerenda non est, ne
illud ex euangelio referatur: "Recepisti mercedem tuam."
Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus,
si illi nos laudent quibus
mercedem tuam."
Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus,
si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur
non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli
si uituperent? Cur
non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam
obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam sibi similes
laudare consueuerunt.
Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam sibi similes
laudare consueuerunt.
Et hoc modo ostendendo contrarium illius quod dolemus malum esse
commutamus in animo auditoris illam, quam
animo auditoris illam, quam conceperat, mali opinionem, atque ita et
aegritudinis totam subuertimus sedem. Similiter faciendum est si
quando quempiam bonis dolere accidat alienis, ut inuidis contingere solet.
Persuadeamus illa bona non esse, sicuti fecit Seneca quando est illum consolatus
qui aegre ferebat quendam magna comitatum caterua incedere; "Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non
illa bona non esse, sicuti fecit Seneca quando est illum consolatus
qui aegre ferebat quendam magna comitatum caterua incedere; "Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non hominem."
Quibus uerbis egregie declarauit illum honorem non esse inimico illius
exhibitum, sed diuitiis ad quas illa turba intenta anhelabat.
"Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non hominem."
Quibus uerbis egregie declarauit illum honorem non esse inimico illius
exhibitum, sed diuitiis ad quas illa turba intenta anhelabat.
Quod si dicas "Famam tamen et gloriam uiro sine culpa
mentis caecitatem , quae numquam in se curant
descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut
innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos,
ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores
oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales
quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.
fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores
oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales
quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.
Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus
probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem,
quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum
et ponderis
sanctissimum uirum nefaria impudentia
consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi
uoluerint, improba esse incipiet!
At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput
meum.
Optime enim nouerat quod scriptum est:
Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae
consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi
uoluerint, improba esse incipiet!
At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput
meum.
Optime enim nouerat quod scriptum est:
Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae uobis, qui saturati
estis,
flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines,
quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi
sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne
uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem
qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur.
Hinc ille cui dictum est: "Male de te locuntur
"Si boni mouerer quidem, sed boni male loqui nesciunt. Sin mali equidem gaudeo,
quippe quibus displicere magna laus est."
Sed adde quod prudenti bonorum etiam laudatio quaerenda non est, ne
illud ex euangelio referatur: "Recepisti mercedem tuam."
Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus,
si illi nos laudent quibus
mercedem tuam."
Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus,
si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur
non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli
si uituperent? Cur
non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam
obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas
electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus,
hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam sibi similes
laudare consueuerunt.
Christi seruus non essem."
Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius
quam Christo placere; contenti ergo interim simus hominibus displicere, tantum ut
Christo placeamus; nec eorum laudibus oblectemur qui non alios quam sibi similes
laudare consueuerunt.
Et hoc modo ostendendo contrarium illius quod dolemus malum esse
commutamus in animo auditoris illam, quam
animo auditoris illam, quam conceperat, mali opinionem, atque ita et
aegritudinis totam subuertimus sedem. Similiter faciendum est si
quando quempiam bonis dolere accidat alienis, ut inuidis contingere solet.
Persuadeamus illa bona non esse, sicuti fecit Seneca quando est illum consolatus
qui aegre ferebat quendam magna comitatum caterua incedere; "Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non
illa bona non esse, sicuti fecit Seneca quando est illum consolatus
qui aegre ferebat quendam magna comitatum caterua incedere; "Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non hominem."
Quibus uerbis egregie declarauit illum honorem non esse inimico illius
exhibitum, sed diuitiis ad quas illa turba intenta anhelabat.
"Mel", inquit, "muscae
sequuntur, cadauera uel mures uel lupi, frumenta formicae; praedam sequitur ista
turba, non hominem."
Quibus uerbis egregie declarauit illum honorem non esse inimico illius
exhibitum, sed diuitiis ad quas illa turba intenta anhelabat.
Auroram et Gangem, pauci dignoscere possunt
vera bona, atque illis multum diuerse, remota
erroris nebula. Quid enim ratione timemus
Aut cupimus? Quantum dextro pede concupis ut te
conatus non paeniteat uotique peracti?
et subiungit:
Nocitura toga, nocitura petuntur
militia et torrens dicendi copia multis
et sua mortifera est
magnam commoditatem ingensque
solacium suscipere. Idcirco intulit:
Restat ut his ego me ipse regam solerque elementis,
hoc est philosophicis institutis, quibus (ut idem testatur)
nemo adeo ferus est qui non mitescere possit
si modo culturae patientem commodet aurem.
– unde et paulo post deridet eos qui maxima credunt
esse mala exiguum censum turpemque repulsam.
aetatis nostrae
temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem
portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae
philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum! Quid non modo nos,
sed etiam omnis uita hominum sine te esse potuisset? Tu urbes peperisti, tu
dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo
domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu
satis nunc pro modulo nostro dixisse uidemur, praeceptionesque congruas posuisse,
quibus consolator dabit operam maerorem lugentis funditus tollere.
Diximus enim id fieri posse si illud, quod quempiam angit, bonum esse
ostendatur et non malum; quo modo autem id consequi possimus, septem rationibus
monstrauimus. Nunc ad reliqua pergamus.
Auroram et Gangem, pauci dignoscere possunt
vera bona, atque illis multum diuerse, remota
erroris nebula. Quid enim ratione timemus
Aut cupimus? Quantum dextro pede concupis ut te
conatus non paeniteat uotique peracti?
et subiungit:
Nocitura toga, nocitura petuntur
militia et torrens dicendi copia multis
et sua mortifera est
magnam commoditatem ingensque
solacium suscipere. Idcirco intulit:
Restat ut his ego me ipse regam solerque elementis,
hoc est philosophicis institutis, quibus (ut idem testatur)
nemo adeo ferus est qui non mitescere possit
si modo culturae patientem commodet aurem.
– unde et paulo post deridet eos qui maxima credunt
esse mala exiguum censum turpemque repulsam.
aetatis nostrae
temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem
portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae
philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum! Quid non modo nos,
sed etiam omnis uita hominum sine te esse potuisset? Tu urbes peperisti, tu
dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo
domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu
satis nunc pro modulo nostro dixisse uidemur, praeceptionesque congruas posuisse,
quibus consolator dabit operam maerorem lugentis funditus tollere.
Diximus enim id fieri posse si illud, quod quempiam angit, bonum esse
ostendatur et non malum; quo modo autem id consequi possimus, septem rationibus
monstrauimus. Nunc ad reliqua pergamus.
DE SECVNDA CONSOLANDI
penitus conati sumus, et
quoniam ista uix et paucis persuaderi possunt, idcirco nunc explicare rationes
expedit quibus lenire ac mitigare angorem ualeamus; ut, si tollere
morbum non possumus, tentemus, si quo modo efficere ualebimus, saltem ne cruciet
languentem.
poetae
Leuius ex merito, quicquid patiare, ferendum est,
quae uenit indigne poena, dolenda uenit.
Nihil autem adeo graue homini accidere potest quod non dicet iuste ac
merito sibi euenisse si uel iustitiam altissimi aspiciet, qui uniuersa rectissimo
consilio dispensat, uel peccata sua, quae aut in conditorem, aut in proximum suum
commisit, ad memoriam reuocet. Priore ratione
et idcirco uenit
tribulatio.
Et Iudith obsessum ab Holoferne populum eadem ratione prudentissime
consolata est dicens:
Et nos non ulciscamur nos pro his quae patimur, sed reputantes peccatis nostris
haec ipsaque supplicia minora esse flagello quod meremur.
Amicus quoque Iob idem attigit cum ait:
meremur.
Amicus quoque Iob idem attigit cum ait:
Numquid homo Dei comparatione iustificabitur, aut factore suo purior erit uir?
Ecce qui serui sunt ei non sunt stabiles et in angelis suis repperit prauitatem;
quanto magis hi qui habitant domos luteas.
Quibus uerbis prudenter Iob adducit et ad reputandum condicionis suae
prauitatem;
quanto magis hi qui habitant domos luteas.
Quibus uerbis prudenter Iob adducit et ad reputandum condicionis suae
infirmitatem, quae apud Deum non potest esse nitida aut omnino noxa immunis;
quippe, ut ipsemet postea fatetur, in cuius oculis neque caeli mundi sunt. Vnde
Isidorus:
Scito, o homo, nullum tibi aduersari potuisse nisi Deus potestatem dedisset, nec
neque caeli mundi sunt. Vnde
Isidorus:
Scito, o homo, nullum tibi aduersari potuisse nisi Deus potestatem dedisset, nec
habuisset in te potestatem aduersarius nisi permitteret Deus. Vniuersa quae tibi
accidunt absque Dei non ueniunt uoluntate. Iniquorum potestas super te ex Dei
datur licentia; qui tibi aduersantur Dei consilio faciunt. Indignatio Dei te
affligi iussit, ipse iratus iussit te mala omnia experiri. Nam et quod infirmaris
et quod corporis morbo
iudicaris, procella iusta te conterit, iustitiae poena te premit. Nihil enim bonum
agis, nihil in te sanctitatis est, nihil pudoris; nulla memoria dignitatis;
cotidie peccas, cotidie laberis, quotidie praeceps in deterius uadis; elatio tua
non resedit, superbia non deponitur; tumor et iactantia non cohibetur; repetit te
quoque furor; inflammat ira; clamor excitat; commouet indignatio; paratus semper
ad iram supra modum irasceris, supra mensuram animi furore moueris; zelas bonis,
iusta te conterit, iustitiae poena te premit. Nihil enim bonum
agis, nihil in te sanctitatis est, nihil pudoris; nulla memoria dignitatis;
cotidie peccas, cotidie laberis, quotidie praeceps in deterius uadis; elatio tua
non resedit, superbia non deponitur; tumor et iactantia non cohibetur; repetit te
quoque furor; inflammat ira; clamor excitat; commouet indignatio; paratus semper
ad iram supra modum irasceris, supra mensuram animi furore moueris; zelas bonis,
inuides melioribus,
te premit. Nihil enim bonum
agis, nihil in te sanctitatis est, nihil pudoris; nulla memoria dignitatis;
cotidie peccas, cotidie laberis, quotidie praeceps in deterius uadis; elatio tua
non resedit, superbia non deponitur; tumor et iactantia non cohibetur; repetit te
quoque furor; inflammat ira; clamor excitat; commouet indignatio; paratus semper
ad iram supra modum irasceris, supra mensuram animi furore moueris; zelas bonis,
inuides melioribus, alienae felicitatis aemulus, alienis
inflammat ira; clamor excitat; commouet indignatio; paratus semper
ad iram supra modum irasceris, supra mensuram animi furore moueris; zelas bonis,
inuides melioribus, alienae felicitatis aemulus, alienis uirtutibus semper
inuidus; cui umquam non detraxisti? Cuius famam non lacerasti? Cuius non
absorbisti uitam? Cui non iactasti infamiam? Inconstans inuidus fallax auarus
tenax sterilis inhumanus infructuosus, non est in te ulla misericordia, occidisti
in concupiscentiis saeculi,
commouet indignatio; paratus semper
ad iram supra modum irasceris, supra mensuram animi furore moueris; zelas bonis,
inuides melioribus, alienae felicitatis aemulus, alienis uirtutibus semper
inuidus; cui umquam non detraxisti? Cuius famam non lacerasti? Cuius non
absorbisti uitam? Cui non iactasti infamiam? Inconstans inuidus fallax auarus
tenax sterilis inhumanus infructuosus, non est in te ulla misericordia, occidisti
in concupiscentiis saeculi, defluxisti in cupiditatibus
paratus semper
ad iram supra modum irasceris, supra mensuram animi furore moueris; zelas bonis,
inuides melioribus, alienae felicitatis aemulus, alienis uirtutibus semper
inuidus; cui umquam non detraxisti? Cuius famam non lacerasti? Cuius non
absorbisti uitam? Cui non iactasti infamiam? Inconstans inuidus fallax auarus
tenax sterilis inhumanus infructuosus, non est in te ulla misericordia, occidisti
in concupiscentiis saeculi, defluxisti in cupiditatibus mundi, flagras in
supra modum irasceris, supra mensuram animi furore moueris; zelas bonis,
inuides melioribus, alienae felicitatis aemulus, alienis uirtutibus semper
inuidus; cui umquam non detraxisti? Cuius famam non lacerasti? Cuius non
absorbisti uitam? Cui non iactasti infamiam? Inconstans inuidus fallax auarus
tenax sterilis inhumanus infructuosus, non est in te ulla misericordia, occidisti
in concupiscentiis saeculi, defluxisti in cupiditatibus mundi, flagras in terreno
amore, congeris res
alienae felicitatis aemulus, alienis uirtutibus semper
inuidus; cui umquam non detraxisti? Cuius famam non lacerasti? Cuius non
absorbisti uitam? Cui non iactasti infamiam? Inconstans inuidus fallax auarus
tenax sterilis inhumanus infructuosus, non est in te ulla misericordia, occidisti
in concupiscentiis saeculi, defluxisti in cupiditatibus mundi, flagras in terreno
amore, congeris res perituras, nescit satiari, nescit expleri tuae cupiditatis
sitis; nouis te quotidie peccatis
in concupiscentiis saeculi, defluxisti in cupiditatibus mundi, flagras in terreno
amore, congeris res perituras, nescit satiari, nescit expleri tuae cupiditatis
sitis; nouis te quotidie peccatis inuoluis, nouis facinoribus et ueteribus auges,
non diluis scelus sed dilatas, nec satiaris umquam flamma libidinosae
concupiscentiae. O te infelicem, non te pudet multas aspergere libidines,
corruptor luxuriose, adulter; sic in flagitio perseueras, sic in libidine
perduras, sic in luxuria
perituras, nescit satiari, nescit expleri tuae cupiditatis
sitis; nouis te quotidie peccatis inuoluis, nouis facinoribus et ueteribus auges,
non diluis scelus sed dilatas, nec satiaris umquam flamma libidinosae
concupiscentiae. O te infelicem, non te pudet multas aspergere libidines,
corruptor luxuriose, adulter; sic in flagitio perseueras, sic in libidine
perduras, sic in luxuria permanes, sic in carnali amore persistis.
libidines,
corruptor luxuriose, adulter; sic in flagitio perseueras, sic in libidine
perduras, sic in luxuria permanes, sic in carnali amore persistis.
Non miretur ergo se afflictum qui perpetrauit propter quod afflictio
uenit; solet namque digna recogitatio delictorum a piis mentibus omnem doloris
abigere impatientiam. Etenim boni uiri, quando ob delicta patiuntur, non, quod
patiantur, sed,
Non miretur ergo se afflictum qui perpetrauit propter quod afflictio
uenit; solet namque digna recogitatio delictorum a piis mentibus omnem doloris
abigere impatientiam. Etenim boni uiri, quando ob delicta patiuntur, non, quod
patiantur, sed, quod deliquerint, dolent, poenam autem uolentes sustinent et quasi
sponte ob errata sua de se ipsis et praestant et sumunt supplicium. Contra uero
improbi et scelesti se peccasse minime dolent, uerum quod
pendere coguntur.
Quamuis tamen et facinorosi nonnulli et futiles, leuitate quadam dum
aliquando inuiti aut imprudentes delinquunt, unde postea incommodi quippiam
referunt, cum alios accusare nesciunt, aut in quos culpam reiciant non inueniunt,
in se ipsos conuersi furibundi desaeuiunt et se ipsi uicem suam ulciscuntur. Vltro autem
omnis hac uindicta, ut postea docebitur, semper dolori admixtam habet uoluptatem.
animo mala putat quae iure sibi accidisse recognoscit.
in manu eius qui creauit se; nec debet lutum
figulo dicere: quare me ita formasti?
Ex hac ratione Creusa Aeneam apud egregium poetam consolasse uidetur:
Non haec sine numine diuum
eueniunt; nec te comitem hinc asportare Creusam
fas, haud ille sinit superi regnator Olympi.
Hinc et illud Ouidii est:
hinc asportare Creusam
fas, haud ille sinit superi regnator Olympi.
Hinc et illud Ouidii est:
"Immensa finemque potentia caeli
Non habet: et quicquid superi uoluere peractum est"
Hinc et Hieronymus:
Resurgere credimus nostros et plangimus: quid faceremus si mori tantummodo
Deus? Voluntas eius utique sola sufficeret ad solacium cui nullum
praeponere iubemur affectum.
et alio loco:
Si luctum horrueris, et te obtulisse Deo pignus deputari poteris, secundum tuum
uotum habes post Abraham, si non potes primum, ut, quod ille non dubitauit
offerre, tu saltem uidearis de sublato gaudere; ab illo Dominus postulauit, a te
tulit; ille iussioni paruit: tu uoluntati consentis; illum per obedientiam
illicita lege naturae probauit sibi
sufficeret ad solacium cui nullum
praeponere iubemur affectum.
et alio loco:
Si luctum horrueris, et te obtulisse Deo pignus deputari poteris, secundum tuum
uotum habes post Abraham, si non potes primum, ut, quod ille non dubitauit
offerre, tu saltem uidearis de sublato gaudere; ab illo Dominus postulauit, a te
tulit; ille iussioni paruit: tu uoluntati consentis; illum per obedientiam
illicita lege naturae probauit sibi deuotum: te autem per licitam
habet, uoluntatem consueuimus assignare. Vt
Terentianus ille fecit Dauus, qui uolens inducere Pamphilum ad obsequendum iussis
paternis, quae aegre ferebat: "Pater est", inquit, "Pamphile," ac si diceret "non licet tibi eius spernere mandata."
Hinc uulgaris illa consolatio orta est: "Patere; oportet; ita Dominus
iubet." Quod nimirum ideo ad consolandum ualet quoniam principi licet
quaecumque
eam
reposcentibus denegarem, aut illis, a quibus ipsam acceperam, exigentibus nollem
restituere."
His dictis laetus ac gaudens ultro ad aram accessit, non minus parentem
quam se ipsum sapientissimo responso consolatus.
prorsus innotuit. Si probas, utere moribus, ne
queraris; sin perfidiam perhorrescis, sperne atque abice perniciose ludentem. Nam
quae nunc tibi est tanti causa maeroris, haec eadem tranquillitatis causa esse
debuisset. Reliquit enim te quam non relicturam nemo umquam poterit esse securus.
An uero tu pretiosam existimas abituram felicitatem et cara est tibi forma
praesens nec manendi fida et, cum discesserit, allatura maerorem? Quod si nec ex
arbitrio retineri potest et calamitosos
oportet quid intra fortunae aream geritur cum semel
iugo eius colla submiseris. Quod si manendi abeundique scribere legem uelis ei,
quam tu tibi dominam sponte elegisti, nonne iniurius fueris et impatientia sortem
exacerbabis quam permutare non possis? Si uentis uela committeres, non quo
uoluntas peteret, sed quo flatus impeteret promouereris. Si aruis semina crederes,
feraces inter se annos sterilesque pensares; fortunae te dedisti regendum, dominae
moribus oportet obtemperes; tu
cum semel
iugo eius colla submiseris. Quod si manendi abeundique scribere legem uelis ei,
quam tu tibi dominam sponte elegisti, nonne iniurius fueris et impatientia sortem
exacerbabis quam permutare non possis? Si uentis uela committeres, non quo
uoluntas peteret, sed quo flatus impeteret promouereris. Si aruis semina crederes,
feraces inter se annos sterilesque pensares; fortunae te dedisti regendum, dominae
moribus oportet obtemperes; tu uero uoluentis rotae impetum retinere
Pulchre uniuersam fortunae descripsit faciem, ex cuius conditione et natura iure conuicisse unumquemque
uidetur casus eius dolendos non esse. Hinc est et illud poetae ad
amicum qui pecunias perdiderat: iste casus tritus est et e medio fortunae ductus
aceruo.
Ideo autem explicatio conditionis
uolucri tempore, tarda sapientia, cita
morte, querula uita.
Et Seruius Sulpicius ad Ciceronem ipsum de morte filiae consolando ait:
si hoc tempore non diem suum obiisset, paucis tamen post annis ei moriendum
fuisset, quoniam homo nata fuerat.
Et Menander Trophimum consolando: "Si enim", inquit, "te solum hac
(ut
tragice loquar) communem traxisti aera, ferenda haec melius et putanda ratione
sunt. "
Tale quid et Euripides scribit:
Mortalis nemo est quem non attigit morbique
dolorque; multi humandi sunt liberi,
rursumque creandi. Mors est futura omnibus.
Quae generi humano angorem nequaquam afferre habetur
reddenda est terra terrae: tum uita omnibus
totius mundi ruinas,
gentes a gentibus et regnis regna collisa, alios torquere, alios necari, alios
absorbi fluctibus, alios ad seruitutem trahi, hic nuptias, ibi plantum, illos
nasci, istos mori, alios affluere diuitiis, alios mendicari, et non Xerxis tantum
exercitum, sed totius mundi homines, qui nunc uiuunt, in breui spatio defuncturos.
Vincitur sermo rei magnitudine et minus est omne quod dicitur.
aut iniustum acciderit nihil, sed quae ipsa humanae
naturae fert conditio.
Vanus est enim dolor, ut sapientissime inquit Hieronymus, "qui nec
primus uidetur esse nec solus."
Hinc et philosophia ait apud Boethium:
delicias tuas ferre non possum, qui abesse aliquid tuae beatitudini tam luctuosus
atque anxius conquereris. Quis est enim tam compositae felicitatis ut non aliqua
ex parte cum status sui qualitate rixetur? Anxia enim res est humanorum conditio
bonorum et quae uel
Hinc et philosophia ait apud Boethium:
delicias tuas ferre non possum, qui abesse aliquid tuae beatitudini tam luctuosus
atque anxius conquereris. Quis est enim tam compositae felicitatis ut non aliqua
ex parte cum status sui qualitate rixetur? Anxia enim res est humanorum conditio
bonorum et quae uel numquam tota prouenit, numquam perpetua subsistat. Huic census
exuberat, sed est pudori degener sanguis. Hunc nobilitas notum facit,
uidetur quisquis ab eius conuersatione dissentit.
Et incipiens a primo iustorum Abel inuidiam ipsius impias persecutiones cedemque
fraternam diligentissime exsequitur. Inde eius persecutionis iniquissime sortem
exaggerans, unde ea liber esse non potuit cum tantum unum haberet inimicum: per
hoc admonens uniuersos mortales rationabilius, immo et necessario tribulationibus
esse additos, quippe qui tot inimicos haberent quot extraneos, quorum cum ingens
sit multitudo, impossibile
III 8
Quod si ita est, locus ergo a necessitate praecipue ad mitigandum
laborem erit accommodatus; ut ostendas quam stultum sit iniquius ferre eas res
quas aliter tenere non uales. Ideo Seneca ait: Stultum est timere quod uitare non
possis, et Hieronymus ad Tyrasium: Non tam grauiter eos casus feramus quos nullo
modo euitare possimus.
Ex hac ratione apud Vergilium uxor Aeneam
locus ergo a necessitate praecipue ad mitigandum
laborem erit accommodatus; ut ostendas quam stultum sit iniquius ferre eas res
quas aliter tenere non uales. Ideo Seneca ait: Stultum est timere quod uitare non
possis, et Hieronymus ad Tyrasium: Non tam grauiter eos casus feramus quos nullo
modo euitare possimus.
Ex hac ratione apud Vergilium uxor Aeneam increpat frustra lacrimantem:
Quid tantum
frustra lacrimantem:
Quid tantum iuuat insano indulgere amori,
o dulcis coniunx?
Ex hoc genere et illud Terentianum est:
quando non potest fieri id quod uis,
id uelis quod possis.
Hinc est et quod uulgo lamentanti flentique dicimus: "Quid tandem
facies? Iam actum est; restitui res
Hac ratione comicus Graecus usus est cum inquit:
Si malorum medicamentum lacrimae essent semperque flens a labore quiesceret, aurum
pro lacrimis penderemus; nunc uero molestiae has nec respiciunt nec intendunt,
here, sed siue fleas siue non, eandem tamen ingrediuntur uiam.
Ista atque alia eiusmodi apud prudentes animos multum angorem sedare
consueuerunt.
bonorum omnem diligentiam adhibuit et
nihilominus retinere nequiuit. Hinc et se ipsos homines in tali iactura
plerumque consolari solent dicentes: "Feci quicquid et potui et debui, res aliter
teneri non potuit; saltem non mea culpa hoc mihi accidisse quisquam poterit
causari."
bonorum omnem diligentiam adhibuit et
nihilominus retinere nequiuit. Hinc et se ipsos homines in tali iactura
plerumque consolari solent dicentes: "Feci quicquid et potui et debui, res aliter
teneri non potuit; saltem non mea culpa hoc mihi accidisse quisquam poterit
causari."
laudatur illa praeclara ducis Leonidae uox qua commilitones suos ad honestam
mortem pro patria oppetendam cohortatus est. "Pergite animo forti," inquit,
"Lacedaemonii, hodie apud inferos fortasse cenabimus." Quam animosam adhortationem
non minus strenui facto compleuerunt.
Praedicatur in toto orbe Codri regis Atheniensium insignis casus; qui
se ultro hostibus seruili ornatu mactandum obiecit, cum edictum in
quod oraculum ex
Delphis declarauerat illum uictorem exercitum fore cuius rex in acie
occubuisset.
Quis Curtii, Romani adolescentis nobilissimi interitum felicissimum non
appellat, qui cum equo armatus pro salute patriae teterrimum in antrum sponte
insiliit? Aut duorum illorum fratrum Carthaginiensium qui Philaeni nuncupabantur
digna memoria quanto in honore apud uniuersos habetur, qui uoluntaria morte fines
extenderunt?
Dimitto enumerare gloriosam Epaminondae mortem, Harmodii, Aristogitoni,
Themistoclis, Bruti, et aliorum ducum clarissimorum tam Graecorum quam Latinorum
nec non etiam barbarorum, cum apud hos omnes non solum duces aut alias singulares
personas, uerum etiam et totos exercitus certae morti sese deuouisse legimus et,
quae imbecillioris sunt sexus, feminae pleraeque magnanimitate simili uiros
Dimitto enumerare gloriosam Epaminondae mortem, Harmodii, Aristogitoni,
Themistoclis, Bruti, et aliorum ducum clarissimorum tam Graecorum quam Latinorum
nec non etiam barbarorum, cum apud hos omnes non solum duces aut alias singulares
personas, uerum etiam et totos exercitus certae morti sese deuouisse legimus et,
quae imbecillioris sunt sexus, feminae pleraeque magnanimitate simili uiros
aequauerunt; quarum nomina longum esset recensere,
ego iam raptis laudabor opimis,
aut leto insigni,
et illud Aeneae ad Lausum:
Hoc tamen infelix miseram solabere mortem:
Aeneae magni dextra cadis.
et illud:
At non, Euandre, pudendis
uulneribus pulsum aspicies nec sospite dirum
optabis nato funus patri.
Hac ratione et Xenophon se ipsum est consolatus, cui
quae postquam accepit nuntium mortis filii strenuissimi,
nullos femineos edidit eiulatus, immo nec illacrimata est, uerum laeto
constantique uultu respondit: "Diis equidem ingentes ago gratias quod talem
genuerim qui mortem ob patriam oppetere non dubitauit. "
Hoc animo in iactura suorum et alii multi fuerunt esseque omnes debent
qui turpi utilitati honestum damnum anteponunt, uel, ut uerius dicamus, qui illud
profuit toto pectore cogitare quam id honestum sit. Sumus enim natura, ut
ante dixi – dicendum enim est saepius – studiosissimi appetentissimique
honestatis. Cuius si quando quasi lumen aliquod aspexerimus, nihil est quod, ut eo
potiamur, non parati simus et ferre et perpeti. Ex hoc cursu atque impetu animorum
ad ueram laudem atque honestatem illa pericula adeuntur in proeliis. Non sentiunt
uiri fortes in acie uulnera, uel si sentiunt, sed mori malunt quam tantummodo de
honestatis. Cuius si quando quasi lumen aliquod aspexerimus, nihil est quod, ut eo
potiamur, non parati simus et ferre et perpeti. Ex hoc cursu atque impetu animorum
ad ueram laudem atque honestatem illa pericula adeuntur in proeliis. Non sentiunt
uiri fortes in acie uulnera, uel si sentiunt, sed mori malunt quam tantummodo de
dignitatis gradu dimoueri. Fulgentes gladios hostium uidebant Decii cum in aciem
eorum irruebant. His leuabat omnem uulnerum metum nobilitas mortis et
ab his, qui in id certamen descendant, deuitari dolorem. Apud quos autem
uenandi et equitandi laus uiget, qui hanc petescunt, nullum fugiunt dolorem. Quid
de nostris ambitionibus, quid de cupiditate honorum loquar; quae flamma est per
quam non cucurrerint hi qui haec olim punctis singulis colligebant? Itaque semper
Africanus Socraticum Xenophontem in manibus habebat, cuius imprimis laudabat illud
quod diceret eosdem labores non esse aeque graues imperatori et militi, quod ipse
de cupiditate honorum loquar; quae flamma est per
quam non cucurrerint hi qui haec olim punctis singulis colligebant? Itaque semper
Africanus Socraticum Xenophontem in manibus habebat, cuius imprimis laudabat illud
quod diceret eosdem labores non esse aeque graues imperatori et militi, quod ipse
honos laborem leuiorem faceret imperatori.
Ex his igitur satis perspicuum esse potest qua re et quo modo
materiamque tuis tristem uirtutibus imple:
ardua per praeceps gloria uadit iter.
Hectora quis nosset felix si Troia fuisset?
Publica uirtutis per mala facta uia est.
Ars tua, Typhi, iacet si non sint aequore fluctus,
si non sint homines ars tua, Phoebe, iacet.
Quae latet inque bonis cessat non cognita rebus,
apparet uirtus arguiturque malis.
Dat tibi nostra locum tituli fortuna caputque
imple:
ardua per praeceps gloria uadit iter.
Hectora quis nosset felix si Troia fuisset?
Publica uirtutis per mala facta uia est.
Ars tua, Typhi, iacet si non sint aequore fluctus,
si non sint homines ars tua, Phoebe, iacet.
Quae latet inque bonis cessat non cognita rebus,
apparet uirtus arguiturque malis.
Dat tibi nostra locum tituli fortuna caputque
conspicuum pietas quae tua colat,
quis nosset felix si Troia fuisset?
Publica uirtutis per mala facta uia est.
Ars tua, Typhi, iacet si non sint aequore fluctus,
si non sint homines ars tua, Phoebe, iacet.
Quae latet inque bonis cessat non cognita rebus,
apparet uirtus arguiturque malis.
Dat tibi nostra locum tituli fortuna caputque
conspicuum pietas quae tua colat, habet.
Vtere temporibus quorum nunc minime freta es
et
carmine uide quaeso quam prudenter uxoris aerumnas leuat atque ad
alias etiam grauiores fortiter ferendos scite armat, declarando ex his ipsius
calamitatibus amplissimam dari materiam, in qua uirtus eius cognoscatur eluceatque
si casibus mariti non frangatur; quin immo ipsi in tantis necessitatibus
constituto operam suam uiriliter nauare non cessauerit. Sic et nos
mulieri uiro suo orbatae aut filio, cui parens ademptus est, dicere consueuimus:
"Venit tempus in quo tua
ferendos scite armat, declarando ex his ipsius
calamitatibus amplissimam dari materiam, in qua uirtus eius cognoscatur eluceatque
si casibus mariti non frangatur; quin immo ipsi in tantis necessitatibus
constituto operam suam uiriliter nauare non cessauerit. Sic et nos
mulieri uiro suo orbatae aut filio, cui parens ademptus est, dicere consueuimus:
"Venit tempus in quo tua uirtus cognoscetur et quid ualeas ostendatur; hucusque
alterius ope tutatus gubernatusque uixisti
ut per tolerantiam malorum potissimam
uirtutum fortitudinem acquirat. Quam procul dubio nemo umquam nisi multis
grauioribus perpessis malis assequi potuit. Vnde Seneca recte aegrotum
est consolatus dicens:
Non in mari tantum aut in proelio uir fortis apparet; exhibetur et in lectulo
uirtus.
Nec te moueat quod uirtus tua in obscuro degit nec per ora populi
11
1912. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] An non uidemus agricolas, pastores, fabros, aliosque operatores sub quibus ponderibus aut quali aestu uel gelu cantantes desudare grauissimumque opus hilari animo peragere? Aut negotiatores, nautae, latrunculi, praedones, quae non adeunt certissima discrimina, quos non perferunt libentissime labores ex quibus lucri aliquid se relaturos arbitrantur? Similiter et militum ducumque genus uel impensas uel inediam, sitim, uigilias, uulnera, cedes referrem, quibus
1913. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pastores, fabros, aliosque operatores sub quibus ponderibus aut quali aestu uel gelu cantantes desudare grauissimumque opus hilari animo peragere? Aut negotiatores, nautae, latrunculi, praedones, quae non adeunt certissima discrimina, quos non perferunt libentissime labores ex quibus lucri aliquid se relaturos arbitrantur? Similiter et militum ducumque genus uel impensas uel inediam, sitim, uigilias, uulnera, cedes referrem, quibus utilitatis gratia sponte se dedunt
1914. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cedes referrem, quibus utilitatis gratia sponte se dedunt atque haec cuncta iocundissima putant si optata praeda uel desideratis spoliis potiri concedatur. Deinde quis non uidet languentes et imbecillioribus uiribus morbis confractos, quas acerbissimas amarissimasque potiones, collisiones, uncturas, cauteria, sectiones, aliaque asperrima medendi genera aequo animo perferant
1915. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] spe recuperandae sanitatis adductos? Postremo quis est omnino omnium hominum qui uel leuiter ingemiscat etiam maximis aut detrimentis aut laboribus ex quibus non dubitat magnam se emolumentum consecuturum? Suauis enim omnis quaestuosus labor et, quicquid amaritudinis opus habet, temperat spes lucri; quod intelligens apud apud nobilissimum poetam Aeneas ad socios ait:
1916. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ipsam consolatur, ita hunc locum tractans ut neque elegantius neque doctius neque prudentius quicquam uel fieri possit uel cogitari. Vnde ne et diuinum illud ingenium sua laude fraudarem et studiosis clarissimum imitandi exemplum proponerem, non putaui superfluum aut absurdum totum illum locum uerbis ipsius in medium afferre. "Ita ergo", inquit, "nos quoque iocundos ac laetos esse oportet dum spei nostrae signa conspicimus, cum probatores eius sumimus, cum per mala
1917. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pacem habeatis. In hoc autem mundo passuram habebit nisi ut tanta in nobis sit eius pollicitationis credulitas ut, cum mala mundi patiamur, futurae spei fiducia in summa pace nos esse credamus tantaque in nobis sit futurorum fides quod omnino non sentiamus nos sustinere illa quae patimur, sed ea potius arbitremur iam obtinere quae credimus. Siquidem dictum est Vnde totum nos in futuro habere cognoscimus spe salui facti sumus. Spes autem quae uidetur, non est spes. Ad hoc igitur
1918. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sit futurorum fides quod omnino non sentiamus nos sustinere illa quae patimur, sed ea potius arbitremur iam obtinere quae credimus. Siquidem dictum est Vnde totum nos in futuro habere cognoscimus spe salui facti sumus. Spes autem quae uidetur, non est spes. Ad hoc igitur tantam in nobis fidei stabilitatem Dominus esse desiderat ut et uerius esse quod credimus quam quod patimur iudicemus et uerius habeamus speranda quod sensibilia et praesentes
1919. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] spes. Ad hoc igitur tantam in nobis fidei stabilitatem Dominus esse desiderat ut et uerius esse quod credimus quam quod patimur iudicemus et uerius habeamus speranda quod sensibilia et praesentes angustias non sentiamus dum in futuram spem tota animi intentione protendimus. At si bellator aliquis dolorem uulneris aut contemnat aut nesciat, dum omnibus uiuacitatis sensibus solam uidetur cogitare uictoriam. Nam et qui tempore hiemis uadit ad balneas
1920. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] geritur mundo, quia mundus transibit et malitia quaecumque agitur, in ipso finietur. Pax uero mea nulla umquam defectione temporis soluetur. Et alibi dicit: Mulier cum parit tristitiam habet quoniam uenit dies eius, cum autem peperit puerum, non meminit iam passurae propter gaudium quia natus est homo in mundo. Et uos nunc quidem tristitiam habetis, sed tristitia uestra uertetur in gaudium. Iterum autem uidebo uos et gaudebit cor uestrum et gaudium uestrum nemo tollet a uobis.
1921. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uertetur in gaudium. Iterum autem uidebo uos et gaudebit cor uestrum et gaudium uestrum nemo tollet a uobis. Aptissimum namque ad comparationem praesentium et futurorum gaudiorum praegnantis mulieris induxit exemplum; quae quamuis causam partus non absque ingenti sciat dolore transire, quia auiditate nimia liberos cupit, dolores tormentum spernit dum, quod satis diligit, concupiscit et ante gaudet ex prole quam contristetur ex partu, nec recusat fecunditatis exordia, quamuis certa sit
1922. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] absque ingenti sciat dolore transire, quia auiditate nimia liberos cupit, dolores tormentum spernit dum, quod satis diligit, concupiscit et ante gaudet ex prole quam contristetur ex partu, nec recusat fecunditatis exordia, quamuis certa sit ea non absque magnis angoribus euentura, quoniam, dum maius gaudium cogitat, tristitiae curas amplectitur. Sic et in omnibus paene rebus humanis difficile potest esse laetitiam nisi tristitia ante praecessit. Et amaritudo praesentis doloris
1923. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] gaudia secutura: sic quidem pretiosior salubritas est, quae post languoris recuperatur incommodum et a qualibet maiore spe laboris necessitate ad ampliorem solet felicitatem uenire. Sic qui litterarum scientiam desiderat habere, si discendi non susceperit taedia, peritiae gaudia adipisci non poterit. Nec cuiuslibet eruditionis quisquam habere poterit gloriam nisi aestus fuerit ante perpessus. Agricola quandoque de ubertate frugum laetari non poterit nisi prius terram multo labore
1924. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est, quae post languoris recuperatur incommodum et a qualibet maiore spe laboris necessitate ad ampliorem solet felicitatem uenire. Sic qui litterarum scientiam desiderat habere, si discendi non susceperit taedia, peritiae gaudia adipisci non poterit. Nec cuiuslibet eruditionis quisquam habere poterit gloriam nisi aestus fuerit ante perpessus. Agricola quandoque de ubertate frugum laetari non poterit nisi prius terram multo labore confecerit et tanto magis prosperitatis spem
1925. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] scientiam desiderat habere, si discendi non susceperit taedia, peritiae gaudia adipisci non poterit. Nec cuiuslibet eruditionis quisquam habere poterit gloriam nisi aestus fuerit ante perpessus. Agricola quandoque de ubertate frugum laetari non poterit nisi prius terram multo labore confecerit et tanto magis prosperitatis spem congerit, quanto se amplius desudasse cognouerit et de labore impenso sperat ubertatis augumentum. Quicquid in creaturis paene omnibus ita esse cognoscimus
1926. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et quicquid clementia ueris resoluit, spem ubertatis
amisit. Arbores uero ipsae tanto numerosiore grauantur fructo quanto acerbioris
frigoris uiolentia reprimuntur, cum praecoquos flores oportuna castigatio
refrenando ad periculum festinare non patitur; utile impedimentum pruinae et quod
reprimit non obserat, sed includit. At uero si paulo clementius extiterit imbrium,
quanto luxuriant prius in disciplina
1927. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] amisit. Arbores uero ipsae tanto numerosiore grauantur fructo quanto acerbioris
frigoris uiolentia reprimuntur, cum praecoquos flores oportuna castigatio
refrenando ad periculum festinare non patitur; utile impedimentum pruinae et quod
reprimit non obserat, sed includit. At uero si paulo clementius extiterit imbrium,
quanto luxuriant prius in disciplina
1928. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Domini est enim illa uox dicentis: Beati estis cum uos maledixerint et persecuti uos fuerint et dixerint omne malum aduersum uos; gaudete et exultate, quia merces uestra copiosa est in caelis. Quisquis enim mercedis et beatitudinis suae curas non cum ingenti gaudio suscipit, certum est hunc aut infidelitate aut imperitia laborare. Optandum est etiam, quamuis sit amarum, quod lucrum parit et cum laetitia maiore sumendum quicquid ampliorem potest generare mercedem. Nec congestio
1929. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cura nec maria pertimescit nec terrena discrimina, quae interdum etiam causae solent esse damnorum, et propter maioris lucri spem nauigationis et peregrinationis incommoda libenter assumit. Quia quamuis magnus, facile contemnitur labor ubi non tam laboris quantitas quam eius utilitas cogitatur, et si id fieri propter temporalia et incerta lucra conspicimus, quid nobis propter aeterna et sine ulla ambiguitate uentura sit agendum, cogitemus. Nam cum illorum lucra insidiae uel
1930. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aeterna et sine ulla ambiguitate uentura sit agendum, cogitemus. Nam cum illorum lucra insidiae uel pericula praecedant, similiter nostra commoda dispendiis cumulantur et sub periculo feliciora contingunt. Quae commoda ui tantum tribulationes non minuunt ut etiam mors possit propter illa contemni, siquidem pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum eius." Haec Hieronymus
1931. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tenebrarum horrore circumdatus Dominum uocat quem dudum ut hominem persequebatur. Denique nullum est calamitatis genus quod diuina maiestas summa ratione non distribuat atque alios uerberibus emendat, ut sororem Moysi Mariam; alios exercet, ut Iob; alios cohibet, ne uirtutem eorum per lasciuiam efflui sinat, ut Paulum, cui datus est stimulus carnis ad colaphizandum, ne multitudo reuelationum
1932. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod diuerti quodammodo animus per eorum uoluptatem a dolore uidetur. Verum si omnem locum, qui uoluptatem aut aliquam iocunditatem ingerit, Epicuro deputabimus, nullus fere erit quem aliis relinquere possimus; quandoquidem nullus est qui non aliqua demulceat uoluptate. Istae enim duae animi affectiones, uoluptas scilicet et tristitia, perpetui comites sunt omnium quaecumque animum possunt perturbare. Neque ulla est perturbatio animi, teste Aristotele,
1933. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] scilicet et tristitia, perpetui comites sunt omnium quaecumque animum possunt perturbare. Neque ulla est perturbatio animi, teste Aristotele, quam e uestigio aut uoluptas aut tristitia non consequatur. Et licet isti duo loci, de quibus loquimur, qui ab utili et honesto ducuntur, uoluptatem non solum post se trahant sed etiam principaliter gignant, tamen alii sunt propiores magisque accommodati
1934. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quam e uestigio aut uoluptas aut tristitia non consequatur. Et licet isti duo loci, de quibus loquimur, qui ab utili et honesto ducuntur, uoluptatem non solum post se trahant sed etiam principaliter gignant, tamen alii sunt propiores magisque accommodati et ad diuertendum dolorem aut maerorem conuenientiores, ut postea docebimus, cum ad genus illud
1935. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Tametsi, ut ab initio testati sumus, magis hoc in opere curandum duximus res illas, quae ad officium consolandi faciunt, tradere, quam illa subtiliora dialectica ratione de earum differentiis aut generibus disputare. Ista quippe non est praesentis negotii speculatio nec ad leuandum cuiuspiam luctum satis idonea, ad quod propositum praesens iste labor noster pergit. Hi sunt igitur loci praecipui,
1936. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] declaratur quando id, quod accidit, reuera exiguum esse detrimentum contingit. Quod Iuuenalis amico suo, cui depositum negatum fuerat, persuadere est conatus illo carmine quo ait: Ponamus nimios gemitus. Flagrantior aequo non debet esse dolor uiri nec uulnere maior: tu quamuis leuium minimam exiguamque malorum particulam uix ferre potes Sic et nos dicere uulgo solemus: "Quid tu
1937. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] est aut nimirum mollis. Siquidem tenuioribus malis exacerbari puerorum est et imbecillium femellarum friuolis moueri. Magnorum bonorum interitu aliquando etiam uiri fortes ingemiscunt, sed non absque insigni nota; quanto ergo foediore aduruntur nota qui minima mala in maximis habent, quales sunt illi quos idem poeta paulo post deridet dicens: Maiore tumultu planguntur nummi quam funera. Nemo dolorem
1938. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] una cum re publica fuisse et cum res publica occideret, uita excessisse. Quibus uerbis prudentissime Ciceronem persuadere uoluit filiam eius amplius uiuere non oportuisse, nec fas esse re publica extincta ipsam superstitem optare, cum post casum eius honeste uiuere nequiuisset; atque ex eo insinuat oportunissimo tempore ipsam a uita destitutam.
1939. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quorum omnium iocundior mors esse consueuit quam uita. Praestat quoque desiderium sui amicis quam nausiam aut satietatem relinquere. Praeterea, ut recte Seneca inquit, Quicumque ad extremum sui fati uenit, senex moritur. Non enim refert quae sit hominis aetas, sed quae sit uita. Nec re multum interest quot annos habeam, sed quot acceperim; si plus uiuere non possum, haec est senectus mea. – et Cicero: Nemo parum diu uixit qui uirtutis
1940. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Praeterea, ut recte Seneca inquit, Quicumque ad extremum sui fati uenit, senex moritur. Non enim refert quae sit hominis aetas, sed quae sit uita. Nec re multum interest quot annos habeam, sed quot acceperim; si plus uiuere non possum, haec est senectus mea. – et Cicero: Nemo parum diu uixit qui uirtutis perfectae perfecto functus est munere. Sane
1941. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] III 14 Secundus locus a breuitate temporis Ex breuitate autem temporis imminuitur malorum opinio si ea paruo tempore duratura insinuare ualebimus, ut philosophia ait Boethio: Si idcirco te fortunatum non existimas quoniam, quae tunc laeta uidebantur, abierunt, non est quod te miserum putes quoniam, quae nunc creduntur maesta, cito praeteribunt. – et apud
1942. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Ex breuitate autem temporis imminuitur malorum opinio si ea paruo tempore duratura insinuare ualebimus, ut philosophia ait Boethio: Si idcirco te fortunatum non existimas quoniam, quae tunc laeta uidebantur, abierunt, non est quod te miserum putes quoniam, quae nunc creduntur maesta, cito praeteribunt. – et apud Vergilium Aeneas: O socii, neque enim ignari sumus ante
1943. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] – Ciceroque ad Figulum: Ego quod intelligere et sentire ualeo et quia sum Romae, et quia curo attendoque quod possum, id tibi affirmo te in istis molestiis, in quibus es hoc tempore, non diutius futurum. – praeterea Hieronymus ad Theodoram: Aduersus mortis duritiam et crudelissimam necessitatem hoc solacio erigimur quod in
1944. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tempus deficient et ut lanam mordet eos tinea, iustitia autem mea manet, salutare uero meum in saeculum saeculi. Illi quoque, qui querebantur ad Dominum quare suum sanguinem non defenderet, acceperunt diuinum responsum: Sustinete adhuc modicum tempus donec impleatur numerus fratrum uestrorum. Haec de temporis breuitate dicta sunt
1945. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] III 15 Tertius locus ab ineuitabilitate Porro et ex futura necessitate minoratur nonnihil existimatio aerumnarum. Hoc est, cum quispiam damnum accepit, ostendamus si ualebimus, id licet nunc non accidisset, paulo post tamen necesse futurum. Idcirco talem casum non esse uiro prudenti aegre ferendum propterea quod nihil iure diuturnum dixeris quod finem habet. Nec distare utrum hoc nunc
1946. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Porro et ex futura necessitate minoratur nonnihil existimatio aerumnarum. Hoc est, cum quispiam damnum accepit, ostendamus si ualebimus, id licet nunc non accidisset, paulo post tamen necesse futurum. Idcirco talem casum non esse uiro prudenti aegre ferendum propterea quod nihil iure diuturnum dixeris quod finem habet. Nec distare utrum hoc nunc pereat an postea, quod tandem, uelis nolis, perdere habes. Atque ut
1947. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dixeris quod finem habet. Nec distare utrum hoc nunc pereat an postea, quod tandem, uelis nolis, perdere habes. Atque ut sapientissima Senecae complexione utar: Nonne tibi uidetur stultissimus omnium qui queritur quod ante annos mille non uixerit? Eque stultus est qui flet quod post annos mille non uiuit; haec paria sunt. Non eris nec fuisti: utrumque tempus alienum est. In hoc punctum coniectus es, quod ut extendas, quousque tandem extendes?
1948. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] an postea, quod tandem, uelis nolis, perdere habes. Atque ut sapientissima Senecae complexione utar: Nonne tibi uidetur stultissimus omnium qui queritur quod ante annos mille non uixerit? Eque stultus est qui flet quod post annos mille non uiuit; haec paria sunt. Non eris nec fuisti: utrumque tempus alienum est. In hoc punctum coniectus es, quod ut extendas, quousque tandem extendes? – aut quidnam
1949. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] perdere habes. Atque ut sapientissima Senecae complexione utar: Nonne tibi uidetur stultissimus omnium qui queritur quod ante annos mille non uixerit? Eque stultus est qui flet quod post annos mille non uiuit; haec paria sunt. Non eris nec fuisti: utrumque tempus alienum est. In hoc punctum coniectus es, quod ut extendas, quousque tandem extendes? – aut quidnam lucri uel commodi reportaturus? Qua re Nestor
1950. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] – aut quidnam lucri uel commodi reportaturus? Qua re Nestor puerum in cunabulis extinctum nunc superat? Quid eo amplius modo habet cum uterque sit mortuus? Non ergo uiuere bonum est, sed bene uiuere; et sapiens uiuit quantum debet, non quantum potest. Citius mori aut tardius ad rem non pertinet: bene autem mori est effugere male uiuendi periculum. Portus est aliquando
1951. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] – aut quidnam lucri uel commodi reportaturus? Qua re Nestor puerum in cunabulis extinctum nunc superat? Quid eo amplius modo habet cum uterque sit mortuus? Non ergo uiuere bonum est, sed bene uiuere; et sapiens uiuit quantum debet, non quantum potest. Citius mori aut tardius ad rem non pertinet: bene autem mori est effugere male uiuendi periculum. Portus est aliquando petendus, numquam recusandus; in quem si quis delatus intra
1952. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in cunabulis extinctum nunc superat? Quid eo amplius modo habet cum uterque sit mortuus? Non ergo uiuere bonum est, sed bene uiuere; et sapiens uiuit quantum debet, non quantum potest. Citius mori aut tardius ad rem non pertinet: bene autem mori est effugere male uiuendi periculum. Portus est aliquando petendus, numquam recusandus; in quem si quis delatus intra primos annos est, non magis queri debet quam qui cito nauigauit. Alium enim, ut
1953. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quantum potest. Citius mori aut tardius ad rem non pertinet: bene autem mori est effugere male uiuendi periculum. Portus est aliquando petendus, numquam recusandus; in quem si quis delatus intra primos annos est, non magis queri debet quam qui cito nauigauit. Alium enim, ut scis, uenti segnes ludunt ac detinent et tranquillitatis lentissime taedio lassant, alium pertinax flatus celerrime perfert. Idem euenire nobis puta. Alios uita uelocissime adduxit
1954. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nobis puta. Alios uita uelocissime adduxit quo ueniendum erat etiam cunctantibus, alios macerauit et coxit. Hic Senecae est discursus; sed ille Ciceronis non indoctior: Quae uero aetas longa est? Aut quid omnino homini longum? Nonne modo pueros, modo adulescentes in cursu a tergo insequens Nec opinantes assecuta est senectus? Si, quia nihil ultra habemus, hoc
1955. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hunc locum neque ille facundissimus Christi orator Hieronymus in consolatione Heliodori episcopi obmisit: "Sed debemus", inquit, "et nos animo praemeditari quod aliquando futuri sumus, et quod, uelimus nolimus, longius abesse non potest. Nam si nongentos uitae extenderemus annos, ut ante diluuium uiuebat genus humanum, et Mathusalem nobis tempora donarentur, tamen nihil esset praeterita longitudo quae esse desisset. Etenim inter eum qui decem uixit annos et illum qui
1956. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] illud tibi ab initio fuisse deputatum aut meritis tuis aut aliqua alia iusta omnipotentis dispositione. De qua re poterit consolator et apte et copiose multa disserere, quae nos prolixitatem deuitantes simulque ingeniis peritorum non diffidentes praetermittimus ut cetera pleraque. Haec ergo ex ratione temporis sufficiant. Iam quo modo unum malum ex collatione alterius mali minui conueniat, aperire incipiamus.
1957. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] gentes, populos, et alias potentias quascumque quibus aliquid cladis aut exitii aut infortunii maximum accidisse cognoscitur. Quod nimirum Seruius ad Ciceronem prudentissime aptissimeque his uerbis induxit: Quae res mihi non mediocrem consolationem attulit uolo tibi commemorare, si forte eadem res tibi minuere dolorem posset. Ex Asia rediens cum ab Aegina Megaram uersus nauigarem, coepi regiones circumcirca inspicere. Post me erat Aegina, ante Megaron, dextra
1958. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] en nos homunculi! si quis nostrum interiit aut occisus sit, quorum uita breuior esse debet, cum uno loco tot oppidorum cadauera proiecta iacent. Visne tu te, Serui, cohibere et meminisse te hominem esse natum? Crede mihi, cogitatione ea non mediocriter sum confirmatus: hoc idem, si tibi uidetur, fac ante oculos tibi proponas: modo uno tempore tot uiri clarissimi interierunt, de imperio praeterea tanta imminutio facta est, omnes prouinciae conquassatae sunt; in unius mulierculae
1959. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hunc locum et ille caelestis rhetor Hieronymus scribens ad Heliodorum episcopum haud segnius pertractauit his uerbis: Verum quid ago medens dolori quem iam reor et tempore et ratione sedatum ac non potius replico tibi uicinas regum miserias et nostri temporis calamitates ut non tam plangendus sit, qui hac luce caruit, quam congratulandum ei qui de tantis malis euaserit? Constantius, Arianae fautor hereseos, dum contra inimicum paratur
1960. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hieronymus scribens ad Heliodorum episcopum haud segnius pertractauit his uerbis: Verum quid ago medens dolori quem iam reor et tempore et ratione sedatum ac non potius replico tibi uicinas regum miserias et nostri temporis calamitates ut non tam plangendus sit, qui hac luce caruit, quam congratulandum ei qui de tantis malis euaserit? Constantius, Arianae fautor hereseos, dum contra inimicum paratur et concitus fertur ad pugnam, in Mopsi uiculo moriens magno dolore hosti
1961. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uasto genitali solo et inultam patriam derelinquens uomitu sanguinis extinctus est. Huius germanus Valens Gotico bello uictus in Tracia eundem locum et mortis habuit et sepulchri. Gratianus ab exercitu suo proditus et ab obuiis urbibus non receptus ludibrio hosti fuit. Cruentataeque manus uestigia parietes tui, Lugdune, testantur. Adolescens Valentinianus et paene puer post fugam, post exilium, post recuperatum multo sanguine imperium haud procul ab urbe fraternae mortis
1962. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] gestatum est et abscissa manu dextra ad dedecus insatiabilis auaritiae ostiatim stipes mendicauit. Timasius praecipitatus repente de altissimo dignitatis gradu euasisse se putat quod aduerse uiuit inglorius. Non calamitates miserorum, sed fragilem humanae conditionis statum narro. Horret animus temporum nostrorum ruinas prosequi. Viginti et eo amplius anni sunt quod inter Constantinopolim et Alpes Iulias quotidie Romanus sanguis effunditur,
1963. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] officia clericorum; subuersae ecclesiae, aenea altaria Christi stabulati equi, martyrum effossae reliquiae, ubique luctus, ubique gemitus et plurima mortis imago. Romanus orbis ruit et tamen ceruix nostra erecta non flectitur. Quid putas nunc animi habere Corinthios, Athenienses, Lacedaemonios, Arcadas, cunctamque Graeciam quibus imperabant barbari? Et certe paucas urbes nominaui in quibus olim fuere regna non modica. Immunis ab
1964. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] orbis ruit et tamen ceruix nostra erecta non flectitur. Quid putas nunc animi habere Corinthios, Athenienses, Lacedaemonios, Arcadas, cunctamque Graeciam quibus imperabant barbari? Et certe paucas urbes nominaui in quibus olim fuere regna non modica. Immunis ab his malis uidebatur oriens et tantum nuntiis consternatus. Ecce et ibi anno praeterito ex ultimis Caucasi rupibus immissi in nos non Arabiae, sed septentrionis lupi, tantas breui prouincias percurrerent; quanta
1965. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quibus imperabant barbari? Et certe paucas urbes nominaui in quibus olim fuere regna non modica. Immunis ab his malis uidebatur oriens et tantum nuntiis consternatus. Ecce et ibi anno praeterito ex ultimis Caucasi rupibus immissi in nos non Arabiae, sed septentrionis lupi, tantas breui prouincias percurrerent; quanta monasteria capta, quantae fluuiorum aquae humano cruore mutatae sunt. Obsessa Antiochia et reliquae urbes quas Halys, Cydnus, Orontes, Euphratesque praeterfluunt.
1966. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quantae fluuiorum aquae humano cruore mutatae sunt. Obsessa Antiochia et reliquae urbes quas Halys, Cydnus, Orontes, Euphratesque praeterfluunt. Tracti greges captiuorum, Arabia, Phoenix, Palestina, Aegyptus timore captiuae. Non mihi si linguae centum sint oraque centum, ferrea uox, omnes scelerum comprehendere formas, omnia poenarum percurrere nomina possem. Neque enim historiam proposui scribere, sed nostras breuiter flere miserias;
1967. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] omnia poenarum percurrere nomina possem. Neque enim historiam proposui scribere, sed nostras breuiter flere miserias; alioquin ad haec merito explicanda et Titides et Sallustius muti sunt. Felix Nepotianus qui hoc non uidet, felix qui ista non audit. Nos miseri qui aut patimur aut patientes fratres nostros tanta prospicimus, et tamen uiuere uolumus eosque, qui his carent, flendos potius quam beatos putamus.
1968. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] poenarum percurrere nomina possem. Neque enim historiam proposui scribere, sed nostras breuiter flere miserias; alioquin ad haec merito explicanda et Titides et Sallustius muti sunt. Felix Nepotianus qui hoc non uidet, felix qui ista non audit. Nos miseri qui aut patimur aut patientes fratres nostros tanta prospicimus, et tamen uiuere uolumus eosque, qui his carent, flendos potius quam beatos putamus.
1969. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Quid aptius, quid accommodatius ex hac ratione dici potuit, quantumque putas id ad minuendum luctum ualuisse? Quis enim cum tantarum rerum ruina detrimentum suum non leuiter ferat? Nemo profecto nisi qui in tantam esset delapsus amentiam ut se omnibus principibus praeponendum dicat suamque conditionem uniuerso orbe existimet digniorem. Ceterum non ita sensit ille merito uel propter hoc ipsum
1970. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] enim cum tantarum rerum ruina detrimentum suum non leuiter ferat? Nemo profecto nisi qui in tantam esset delapsus amentiam ut se omnibus principibus praeponendum dicat suamque conditionem uniuerso orbe existimet digniorem. Ceterum non ita sensit ille merito uel propter hoc ipsum habitus sapiens cui cum dictum esset: "Morieris!" respondit: Quo mundus transit ego quoque transibo; stultumque est nolle mundo secum pereunte mori.
1971. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] respondit:
Quo mundus transit ego quoque transibo; stultumque est nolle mundo secum pereunte mori.
1972. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] affecerit, quandoquidem omnium sapientum iudicio peius sit improbum esse ac sceleratum quam uel pauperem uel filio aut membro corporis orbatum. Palam autem est unumquemque, qui proximo iniuriam infert, turpitudinis notam effugere non posse. Hanc paene uniuersam rationem satyrus ille assecutus est qui ait: Cur tamen hos tu euasisse putes quos duri conscia facti mens habet attonitos et surdo uerbere cedit occultum
1973. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] urget, te uidet in somnis, tua sacra et maior imago humana turbat pauidum cogitque fateri. Hi sunt qui trepidant et ad omnia fulgura pallent cum tonat, exanimes primo quoque murmure caeli, non quasi fortuitu nec uentorum rabie, sed iratus cadat in terras et uindicet ignis; illa nihil nocuit, cura grauiore timetur proxima tempestas uelut hoc delata sereno. Praeterea lateris iuguli cum febre
1974. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tenuiora sint et leuiora. Nam cum inimicus unusquisque ideo praecipue inimici sui gaudet malis quod suas uices ea ulcisci putat et de hoste suo optatas sumere poenas, ultio autem omnis et uindicta non potest nisi in apertis consistere detrimentis, ut in ratione irae declarauimus, iure omnis inimicus magis laetatur apertis ac manifestis inimici sui malis. Proinde talia si qua poterimus referre erit utilissimum. Ex hoc ergo
1975. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] iure omnis inimicus magis laetatur apertis ac manifestis inimici sui malis. Proinde talia si qua poterimus referre erit utilissimum. Ex hoc ergo genere est quod dicere solemus his qui iniuria affecti sunt: "Bono animo esto, quia non hoc auferat impunitum." Similiter et quando eos consolamur qui in bello succubuerunt: "Quid doletis si a pluribus pauciores oppressi estis; magis gaudere debetis quod
1976. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quae imminent longe esse perniciosiora. Hoc egit optime Sulpicius scribens ad Ciceronem: Quid est quod tantopere te commoueat tuus dolor intestinus? Cogita quem ad modum adhuc nobiscum fortuna egerit: ea nobis erepta esse quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, patriam honestatem dignitatem, honores omnes; hoc uno incommodo addito quid ad dolorem adiungi potuit? Aut qui non illis rebus exercitatus animus calere iam debet atque omnia minoris existimare?
1977. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Cogita quem ad modum adhuc nobiscum fortuna egerit: ea nobis erepta esse quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, patriam honestatem dignitatem, honores omnes; hoc uno incommodo addito quid ad dolorem adiungi potuit? Aut qui non illis rebus exercitatus animus calere iam debet atque omnia minoris existimare? An illius uicem, credo, doles. Quotiens in eam cogitationem et tu ueneris et nos saepe incidimus, hisce temporibus cum his esse actum quibus sine dolore
1978. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Cicero ad Titium: neque hae neque ceterae consolationes, quae sunt a sapientissimis uiris usurpatae, tantum uidentur proficere debere quantum status ipse ciuitatis et haec perturbatio temporum perditorum, cum beatissimi sunt qui liberos non susceperunt, minus autem miseri qui his temporibus amiserunt quam si eosdem bona aut denique aliqua re publica perdidissent. et parum infra:
1979. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] minus autem miseri qui his temporibus amiserunt quam si eosdem bona aut denique aliqua re publica perdidissent. et parum infra: Quid est enim iam non modo pudori, probitati, ac saluti loci? Non mehercule quenquam audiui hoc grauissimo et pestilentissimo anno adolescentulum uel puerum mortuum qui mihi non a diis immortalibus ereptus ex his miseriis atque iniquissima conditione uitae
1980. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] temporibus amiserunt quam si eosdem bona aut denique aliqua re publica perdidissent. et parum infra: Quid est enim iam non modo pudori, probitati, ac saluti loci? Non mehercule quenquam audiui hoc grauissimo et pestilentissimo anno adolescentulum uel puerum mortuum qui mihi non a diis immortalibus ereptus ex his miseriis atque iniquissima conditione uitae uideretur.
1981. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et parum infra: Quid est enim iam non modo pudori, probitati, ac saluti loci? Non mehercule quenquam audiui hoc grauissimo et pestilentissimo anno adolescentulum uel puerum mortuum qui mihi non a diis immortalibus ereptus ex his miseriis atque iniquissima conditione uitae uideretur. Hoc ipsum fecit scribens et ad L. Fabium: Ea demum uidetur
1982. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tot saeculi clades euasit et lacrimas fundis? Quasi nescias quid in te ipsum cotidie patiaris, propter quod Dominus sic admonet apostolos suos dicens: "Si diligeretis me, gauderetis utique quia uado ad patrem." Plane Lazarum mortuum fleuit non dormientem, sed potius resurgentem et flebat quem cogebatur propter saluandos alios saeculo reuocare; hanc uitam dans Dominus ingemiscebat, quam tu doles esse sublatam. – et ad Theodoram: Nos dolendi magis simus,
1983. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] maerore nostro ad communem omnium euocamur; quem quamuis grauiorem censeamus, leuius tamen toleramus, quandoquidem multos socios nos habere uidemus ut nos aut infortunatos ultra ceteros aut indigniore iniuria affectos cogitare non possimus, quae duo in casibus aduersis maxima sunt incrementa angoris; horum uero absentia aut ex toto, aut ex maiore parte leuat luctum. Hinc est quod nemo mortalium durius fert humanas miserias, ut puta corporis infirmitates,
1984. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Cum aestuaret febribus et uenarum fontes hauriret calor, lasso anhelitu tristem auunculum consolabatur, laetus erat uultu et uniuersis circa se plorantibus solus ipse ridebat. Proicere pallium, manus extendere, uidere quod alii non uidebant et quasi in occursum se erigens salutare uenientes; intelligeres illum non emori sed migrare, et mutare amicos, non relinquere.
1985. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] auunculum consolabatur, laetus erat uultu et uniuersis circa se plorantibus solus ipse ridebat. Proicere pallium, manus extendere, uidere quod alii non uidebant et quasi in occursum se erigens salutare uenientes; intelligeres illum non emori sed migrare, et mutare amicos, non relinquere. – quod egregie et Vergilius ex persona uxoris Aeneae illo carmine attigit:
1986. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et uniuersis circa
se plorantibus solus ipse ridebat. Proicere pallium, manus extendere, uidere
quod alii non uidebant et quasi in occursum se erigens salutare uenientes;
intelligeres illum non emori sed migrare, et mutare amicos, non
relinquere.
– quod egregie et Vergilius ex persona uxoris Aeneae illo carmine attigit:
1987. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
– quod egregie et Vergilius ex persona uxoris Aeneae illo carmine attigit:
1988. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
– idem et in alio loco fecit, ubi per insomnium inducit umbram Anchisae Aeneae ex
obitu patris maesto haec solacia referentem:
1989. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] In tali ergo ratione admonendi sunt amici ut aequo animo ferant, nec uelint dolendo tantam eis felicitatem inuidere. Quod si dicant "Nostras, qui ab eis deserti sumus, non illorum dolemus uices", tu hic apte subicies quam sit iniquum sua commoda ex amici incommodis spectare et salutem suam immeriti interitu quaerere aut optare. Quem locum Hieronymus ad Tyrasium pulcherrime explicauit:
1990. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] proprium transiuit ad dominum, et de hostili patria migrauit ad caelum, caruit malis ciuibus, quorum odia sustinebat, ne adhuc peregrinaretur in terra contraria; sicut apostolus monet dicens: quamdiu sumus in hoc saeculo, peregrinamur a Domino. Non ergo uobis luctum debet incutere quisquam cum e peregrinatione meruerit redire ad propriam regionem, maxime cum non inanis et uanus redire noscatur qui Christianitatis mercatus est lucrum, propter quod descendit ad mundi commercium.
1991. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ne adhuc peregrinaretur in terra contraria; sicut apostolus monet dicens: quamdiu sumus in hoc saeculo, peregrinamur a Domino. Non ergo uobis luctum debet incutere quisquam cum e peregrinatione meruerit redire ad propriam regionem, maxime cum non inanis et uanus redire noscatur qui Christianitatis mercatus est lucrum, propter quod descendit ad mundi commercium. Negotium explicauit, reddidit et ideo
1992. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] digni nobilisque facinoris memoria aut fama praeclara. Etenim leuior fit eorum mors qui liberos et praesertim bonae uirtutis uel spei reliquerunt. Filius namque, ut Platoni placet, paruus pater est. Vnde et in prouerbium uenit: Non moritur qui filium relinquit. Et recte quidem; nam cum homini non sit data secundum personam aeternitas, sed secundum genus, aegre ferendum non est si et debitam personae inierit conditionem et munus aeternitatis per propagationem
1993. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] leuior fit eorum mors qui liberos et praesertim bonae uirtutis uel spei reliquerunt. Filius namque, ut Platoni placet, paruus pater est. Vnde et in prouerbium uenit: Non moritur qui filium relinquit. Et recte quidem; nam cum homini non sit data secundum personam aeternitas, sed secundum genus, aegre ferendum non est si et debitam personae inierit conditionem et munus aeternitatis per propagationem sobolis sit consecutus. Ex hoc genere solacii erat quod Dido optabat illo
1994. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Filius namque, ut Platoni placet, paruus pater est. Vnde et in prouerbium uenit: Non moritur qui filium relinquit. Et recte quidem; nam cum homini non sit data secundum personam aeternitas, sed secundum genus, aegre ferendum non est si et debitam personae inierit conditionem et munus aeternitatis per propagationem sobolis sit consecutus. Ex hoc genere solacii erat quod Dido optabat illo carmine: Si qua mihi de te saltem suscepta fuisset
1995. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] consecutus. Ex hoc genere solacii erat quod Dido optabat illo carmine: Si qua mihi de te saltem suscepta fuisset ante fugam soboles, si quis mihi paruulus aula luderet Aeneas qui te tantum ore referret, non equidem omnino capta aut deserta uiderer. Istorsumque spectant egregia facinora aut alia digna monumenta quae quis reliquit uel in re militari uel ciuili uel in sapientia,
1996. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
quae Hannibalem peperit. Sed de secundo lugubri loco satis.
1997. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] 22 Tertius locus a genere mortis Non infimus ergo et tertius locus est, qui a genere mortis accipitur, si sors ita tulerit ut possimus uere commemorare ipsum quem lugent minime esse lugendum, quippe qui non subita, non insperata, non ignominiosa morte decessit, sed naturali, generosa, expetenda; lugeant eos qui suspenduntur, qui in exemplum populi publice trucidantur, qui comburuntur secantur
1998. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] 22 Tertius locus a genere mortis Non infimus ergo et tertius locus est, qui a genere mortis accipitur, si sors ita tulerit ut possimus uere commemorare ipsum quem lugent minime esse lugendum, quippe qui non subita, non insperata, non ignominiosa morte decessit, sed naturali, generosa, expetenda; lugeant eos qui suspenduntur, qui in exemplum populi publice trucidantur, qui comburuntur secantur
1999. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Tertius locus a genere mortis Non infimus ergo et tertius locus est, qui a genere mortis accipitur, si sors ita tulerit ut possimus uere commemorare ipsum quem lugent minime esse lugendum, quippe qui non subita, non insperata, non ignominiosa morte decessit, sed naturali, generosa, expetenda; lugeant eos qui suspenduntur, qui in exemplum populi publice trucidantur, qui comburuntur secantur suffocantur et aliis
2000. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] illud quod dictum est: "Decollaberis;" – "Quid interest", ait, "an caesim moriar an punctim?" – et rursum: "Sed ferieris et multi in te gladii conuenient." "Quid refert", respondit, "quam multa sint uulnera? Non potest amplius quam unum esse mortiferum." Haec quanti momenti sint prudens lector diiudicet. Nos uero institutum prosequamur.
2001. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] prosequamur.
2002. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] , tamquam nulla maiore ignominia affici possit. Sic legimus et sacris codicibus illius uiri Dei, qui contra mandatum Domini apud malum prophetam panem comederat, inter alias a Domino illatas poenas una fuit quod non est in sepulchro patrum suorum illatus. Hinc et illa Ouidii fuit sollicitudo et lamentatio: Sed sine funeribus caput hoc, sine honore sepulchri Et non ploratum barbara terra teget.
2003. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] inter alias a Domino illatas poenas una fuit quod non est in sepulchro patrum suorum illatus. Hinc et illa Ouidii fuit sollicitudo et lamentatio: Sed sine funeribus caput hoc, sine honore sepulchri Et non ploratum barbara terra teget. – proin precatur uxorem: Ossa tamen facito parua referantur in urna. Sic ego non etiam mortuus exul ero.
2004. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sine honore sepulchri Et non ploratum barbara terra teget. – proin precatur uxorem: Ossa tamen facito parua referantur in urna. Sic ego non etiam mortuus exul ero. Atque etiam cum foliis et amomi puluere misce inque suburbano condita pone solo. – et post: Tu tamen extincto
2005. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in ignota iacebis, Palinurus, arena. Mater quoque Euryali apud eundem poetam apte ex eadem ratione inducitur querens se in morte filii uel illo saltem solacio destitutam quod non presserat oculos ipsius morientis aut uulnera lauerat. Nec mirum esse debet si mortales in pompa funerum tantam curam suscipiant cum huiusmodi opus ipse quoque Saluator
2006. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] perunxerat. Vel Abrahae quanta cura sepulturae et suae et uxoris fuit? Similiter et Iacob qui iussit tot dierum itinere corpus suum ab Aegypto ad sepulchrum suorum referre; Ioseph moriens mandauit, cum ab Aegypto exirent, ossa sua non relinquere; Thobias, quod mortuorum corpora proiecta diligentius colligendo humaret, ab angelo laudatus est, a Domino autem misericordiam et gratiam consecutus. Ex quo perspicuum esse potest
2007. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Thobias, quod mortuorum corpora proiecta diligentius colligendo humaret, ab angelo laudatus est, a Domino autem misericordiam et gratiam consecutus. Ex quo perspicuum esse potest quod non mediocre solacium suscipere consueuerunt homines ex digna funerum curatione. Quod si ita est, quo modo ergo consolabimus ex hoc loco eos quorum mortui inhumati iacent? Certe neque his ratio deerit consolationis si illis
2008. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] curatione. Quod si ita est, quo modo ergo consolabimus ex hoc loco eos quorum mortui inhumati iacent? Certe neque his ratio deerit consolationis si illis declarabimus non defunctorum, sed uiuorum causa inuentam esse sepulturam, aut quo corpora et uisu et odore foeda amoueantur, aut ob aliquod uiuorum solacium quibuscum iucundissime uixerunt; ueluti fecit rex Aegypti Micerinus qui unica filia, quam tenerrime
2009. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] proiciunt inundationis tempore. Porro qui insulam Pityussam incolunt, sepeliendorum membra concisa in uase multo lapidum aggere recondunt. At apud Persas mortuus non prius humatur quam ab alite aut bestia, uel a cane trahatur. Aethiopes illi, qui Macrobii appellati sunt, mortuos suos in cippis uitreis, cuius multa apud eos est copia, concludunt; prius corpore aromatibus condito, quos intra
2010. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cum et usque in hodiernam diem uix duas gentes inuenies exceptis Christianis quibus idem sit mos sepulturae! Vnde ergo, cum una sit omnium mors, tanta diuersitas sepeliendi inoleuit? Non certe aliunde quam ex diuersa uiuentium uoluntate aut opinione, ad quos, ut uel ex hoc ipso deprehendi potest, omnis tumulandi ratio pertinet, ad ipsos uero mortuos omnino nihil, quia, ut sapienter colligit Seneca: Si nihil mortui
2011. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] id est curatio funeris, conditio sepulturae, pompa exsequiarum, magis sunt uiuorum solacia quam subsidia mortuorum. Licuit hac de re et poetis iocari: Caelo tegitur qui non habet urnam. Et hanc mortalium uanam curam prudentissimo sale ille cynicus derisit Diogenes, qui ab amicis rogatus ubi et quo pacto sepeliri uellet
2012. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ille cynicus derisit Diogenes, qui ab amicis rogatus ubi et quo pacto sepeliri uellet iussit inhumatum se proici. Cum amici: "Volucribusne et feris?" "Minime uero", inquit, "sed baculum prope me, quo abigam, ponite." Et illi: "Quidnam poteris; non enim senties!" "Quid igitur mihi ferarum laniatus oberit nihil sentienti? " Hoc ipsum et ille uir Cyrenaeorum clarissimus Theodorus sensit, qui Lysimacho regi crucem
2013. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] bene merendi opus haberent, atque hoc si illud pie digneque exequerentur. Nam quod ad pompam luxumque sit mundi, probat sanctorum auctoritas et uiuis obesse et defunctis. "Illa quoque sanctorum exempla," ut Augustinus inquit, "non hoc admonent quod insit ullus cadaueribus sensus, sed ad Dei prouidentiam, cui placent etiam talia pietatis officia, et corpora quoque mortuorum pertinere significant propter fidem resurrectionis adstruendam."
2014. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Eiusdem generis et illa Ouidii lamentatio fuit: Tam procul ignotis igitur moriemur in oris et fierent ipso tristia fata loco; nec mea consueto languescent corpora lecto, depositum qui me non fleat ullus erit; nec dominae lacrimis in nostra cadentibus ora accedent animae tempora grata meae; nec mandata dabo, nec cum clamore supremo labentes oculos condet amica manus.
2015. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] rem mortuis praestare se putent si diutius et diligentius ipsos lugeant. Qui mos peruersus adeo apud Indos inualuerat ut quidam eorum in funere carissimorum suorum non solum capillum ac barbam, uerum etiam nares aures supercilia genasque praeciderent; alii in effossis sepulchris iacentes inedia se sponte conficerent. Nonnulli super rogum, in quo cadauer comburebatur, sponte insilirent, plerique
2016. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] conficerent. Nonnulli super rogum, in quo cadauer comburebatur, sponte insilirent, plerique se uiui consepelirent; quidam in cauernis et montibus latitantes ac consortia hominum deuitantes totam uitam luctuosam peragunt dicentes se non debere ullis uoluptatibus oblectari quando amici eorum illis erant priuati; eadem ratione multi nec solem nec caelum toto tempore suspiciunt. Sed mitius Aegyptii in
2017. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] luget nemo, amici uero, si se lugere sentirent, esset illis maiorem afferre aegritudinem, quod nullus amicus umquam amico aliud optauit quam bonum, malo uero, si contigit, indoluit semper, et cum luctus conficiat lugentes malusque eis sit, non est uerisimile ut defuncti amici eo delectentur, immo doleant magis." Quod uero ad rationem Dei pertinet, longe se aliter habet. Deus enim miserorum cruciatibus minime gaudet nec cupit ut se quisquam conficiat uel enecet;
2018. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in prosperis benedicit deo. Itaque haec est uoluntas Dei ut in omnibus ipse laudetur et glorificetur. Haec autem singula apud sanas mentes, quoniam plena leuitatis fatuitatisque uidentur, utique, etiam si cui non dantur aut exhibentur mortuo, non debent animum uiri exacerbare, etiamsi quem extorrem et in aliena terra uita contingerit excedere. Quandoquidem puerorum aut ignauorum proprium uidetur in suo strato mori; uiris uero fortibus
2019. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] deo. Itaque haec est uoluntas Dei ut in omnibus ipse laudetur et glorificetur. Haec autem singula apud sanas mentes, quoniam plena leuitatis fatuitatisque uidentur, utique, etiam si cui non dantur aut exhibentur mortuo, non debent animum uiri exacerbare, etiamsi quem extorrem et in aliena terra uita contingerit excedere. Quandoquidem puerorum aut ignauorum proprium uidetur in suo strato mori; uiris uero fortibus magis conuenit in equo uel in
2020. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] opinionem.
2021. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Minuitur autem malum non tantum ex his solis, uerum uniuersaliter ex contrariis rationibus cunctorum illorum quibus augetur bonum. Sunt autem quae deterrere bonum consueuerunt; ista, ut summatim dicamus, si sit paruum, si non perpetuum, si cito abiturum, si non est pulchrum, si non est honestum uel iustum, si non multum proficuum, si non libet factum aut praestitum, si imprudenter uel ignoranter datum. Licet haec, ut etiam aliqua alia, et iniuriam
2022. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tantum ex his solis, uerum uniuersaliter ex contrariis rationibus cunctorum illorum quibus augetur bonum. Sunt autem quae deterrere bonum consueuerunt; ista, ut summatim dicamus, si sit paruum, si non perpetuum, si cito abiturum, si non est pulchrum, si non est honestum uel iustum, si non multum proficuum, si non libet factum aut praestitum, si imprudenter uel ignoranter datum. Licet haec, ut etiam aliqua alia, et iniuriam minuant, ut puta quando eam nolens aut
2023. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uerum uniuersaliter ex contrariis rationibus cunctorum illorum quibus augetur bonum. Sunt autem quae deterrere bonum consueuerunt; ista, ut summatim dicamus, si sit paruum, si non perpetuum, si cito abiturum, si non est pulchrum, si non est honestum uel iustum, si non multum proficuum, si non libet factum aut praestitum, si imprudenter uel ignoranter datum. Licet haec, ut etiam aliqua alia, et iniuriam minuant, ut puta quando eam nolens aut inscius quispiam
2024. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] rationibus cunctorum illorum quibus augetur bonum. Sunt autem quae deterrere bonum consueuerunt; ista, ut summatim dicamus, si sit paruum, si non perpetuum, si cito abiturum, si non est pulchrum, si non est honestum uel iustum, si non multum proficuum, si non libet factum aut praestitum, si imprudenter uel ignoranter datum. Licet haec, ut etiam aliqua alia, et iniuriam minuant, ut puta quando eam nolens aut inscius quispiam intulit. Amplius
2025. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quibus augetur bonum. Sunt autem quae deterrere bonum consueuerunt; ista, ut summatim dicamus, si sit paruum, si non perpetuum, si cito abiturum, si non est pulchrum, si non est honestum uel iustum, si non multum proficuum, si non libet factum aut praestitum, si imprudenter uel ignoranter datum. Licet haec, ut etiam aliqua alia, et iniuriam minuant, ut puta quando eam nolens aut inscius quispiam intulit. Amplius extenuatur pretium boni si non sit
2026. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] si non libet factum aut praestitum, si imprudenter uel ignoranter datum. Licet haec, ut etiam aliqua alia, et iniuriam minuant, ut puta quando eam nolens aut inscius quispiam intulit. Amplius extenuatur pretium boni si non sit a bono auctore administratum sed ab ignauo aut indigno; si non diligitur aut magni fit ab aliis et praecipue bonis; si non spectat ad probos; si non bene ordinatum aut concinne positum; si non debito tempore exhibitum nec oportuno loco
2027. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] datum. Licet haec, ut etiam aliqua alia, et iniuriam minuant, ut puta quando eam nolens aut inscius quispiam intulit. Amplius extenuatur pretium boni si non sit a bono auctore administratum sed ab ignauo aut indigno; si non diligitur aut magni fit ab aliis et praecipue bonis; si non spectat ad probos; si non bene ordinatum aut concinne positum; si non debito tempore exhibitum nec oportuno loco impensum, nec nostri sed alterius gratia.
2028. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] minuant, ut puta quando eam nolens aut inscius quispiam intulit. Amplius extenuatur pretium boni si non sit a bono auctore administratum sed ab ignauo aut indigno; si non diligitur aut magni fit ab aliis et praecipue bonis; si non spectat ad probos; si non bene ordinatum aut concinne positum; si non debito tempore exhibitum nec oportuno loco impensum, nec nostri sed alterius gratia. Praeter hos hic inducere poteris omnes fere mansuetudinis locos, de
2029. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eam nolens aut inscius quispiam intulit. Amplius extenuatur pretium boni si non sit a bono auctore administratum sed ab ignauo aut indigno; si non diligitur aut magni fit ab aliis et praecipue bonis; si non spectat ad probos; si non bene ordinatum aut concinne positum; si non debito tempore exhibitum nec oportuno loco impensum, nec nostri sed alterius gratia. Praeter hos hic inducere poteris omnes fere mansuetudinis locos, de quibus suo
2030. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Amplius extenuatur pretium boni si non sit a bono auctore administratum sed ab ignauo aut indigno; si non diligitur aut magni fit ab aliis et praecipue bonis; si non spectat ad probos; si non bene ordinatum aut concinne positum; si non debito tempore exhibitum nec oportuno loco impensum, nec nostri sed alterius gratia. Praeter hos hic inducere poteris omnes fere mansuetudinis locos, de quibus suo loco disputauimus. Etenim singulis propemodum rationibus,
2031. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] mansuetudinis locos, de quibus suo loco disputauimus. Etenim singulis propemodum rationibus, quibus ira mitigatur, aegritudo quoque aut maeror animi uel tollitur uel minuitur, nec iniuria quidem. Nam omnis ira angor animi est, sed non omnis angor ira; addit enim ira ad angorem ulciscendi spem. Siquidem irascimur nemini nisi de quo uindictam aliquo pacto sumere speramus. Hinc nemo maioribus, ut regi aut principi, ob illatam succenset iniuriam, maerere tamen et
2032. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] spem. Siquidem irascimur nemini nisi de quo uindictam aliquo pacto sumere speramus. Hinc nemo maioribus, ut regi aut principi, ob illatam succenset iniuriam, maerere tamen et dolere potest, quoniam dolor ex sui ratione spem uindictae non habet. Ex his igitur locis omnibus lenire malum poteris et minus quam putabatur persuadere; quae extendere studio breuitatis obmittimus et ne nobilibus ingeniis fastidium ingeramus, quibus satis est modum gerendi tantum ad
2033. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Quomodo ex collatione boni mali opinio minuitur Nunc uidere superest quomodo ex collatione boni minuitur mali opinio, aut quo pacto iacturam, quam accepimus, si ad bona conferamus, attenuare ualebimus. Sed hoc non alio pacto commode fieri poterit nisi si bona, quae supersunt, multo uberiora praestantioraque esse explicabimus, adeo ut non debeat minorum iactura tantopere commoueri. Hoc facere uoluit ille poeta qui ait: Sed nec
2034. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] mali opinio, aut quo pacto iacturam, quam accepimus, si ad bona conferamus, attenuare ualebimus. Sed hoc non alio pacto commode fieri poterit nisi si bona, quae supersunt, multo uberiora praestantioraque esse explicabimus, adeo ut non debeat minorum iactura tantopere commoueri. Hoc facere uoluit ille poeta qui ait: Sed nec tam tenuis tibi census contigit, ut mediocris iacturae te mergat onus
2035. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] possidebas, id tibi diuinitus illaesum adhuc inuiolatumque seruatur, poterisne meliora queque retinens de infortunio iure causari? Atqui uiget incolumis illud pretiosissimum humani generis decus Simacus socer et, quod uitae pretio non segnis emeres, uir totus ex sapientia uirtutibusque factus, suarum securus, tuis ingemiscit iniuriis. Viuit uxor ingenio modesta, pudicitiae pudore praecellens et, ut omnes eius dotes breuiter includam, patri similis est. Viuit, inquam,
2036. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ac si dicat: "Tu qui haec tanta ac talia habes miserum te uel infortunatum appellare minime debes, nec tantis bonis stipatus maerere, quorum uel media pars si alteri daretur, felicem se dicere non dubitaret." Cuius perspicuum esse potest quantum diminuitur opinio accepti detrimenti huiusmodi bonorum, quae superfuerunt, collatione.
2037. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] imminebat, et tamen aliquid periculo subduxit. Tunc illorum iacturam leuare consueuimus ex collatione bonorum quae superfuerunt, siue illa praestantiora sint siue inferiora. Hinc ille naufragium consolatus est dicens: Cogita non quod perdideris sed quod euaseris. Et si nudus existi, bonum est quod existi. Considera, qui omnia perdidisti, quod cum omnibus perire potuisti. – gaude igitur
2038. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
2039. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] scire maestitiam aegrotantis diminuere atque id quo pacto consequi ualeat iam his, quae tradidimus, instructus esse potest. Verum non minus proposito suo conducere ualebit si rectam assequatur rationem, qua maerorem omnem queat comprimere, et non permittere eum licentiosius permanare. Hanc uero Cyrenaici, ut ab initio docuimus, praecipuam et unicam esse posuerunt cunctorum casuum humanorum diligentem
2040. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] Hanc sententiam et Cicero probare uidetur; ait enim: Et nimirum est haec illa praestans et diuina sapientia et perceptas penitus et pertractatas res humanas habere: nihil admirari cum acciderit, nihil, ante quam non euenerit, non euenire posse arbitrari. "Quam ob rem omnes cum secundae res sunt maxime, tum maxime meditari oportet quo pacto aduersus aerumnam ferant pericula, damna peregre rediens semper secum cogitet,
2041. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] Hanc sententiam et Cicero probare uidetur; ait enim: Et nimirum est haec illa praestans et diuina sapientia et perceptas penitus et pertractatas res humanas habere: nihil admirari cum acciderit, nihil, ante quam non euenerit, non euenire posse arbitrari. "Quam ob rem omnes cum secundae res sunt maxime, tum maxime meditari oportet quo pacto aduersus aerumnam ferant pericula, damna peregre rediens semper secum cogitet, aut filii
2042. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] Et post obiectis aduersus hanc sententiam respondens ait: Nihil est quod tam obtundat leuetque aegritudinem quam perpetua in omni uita cogitatio nihil esse quod non accidere possit , quam meditatio conditionis humanae, quam uitae lex commentatioque parendi; quae non hoc affert ut semper maereamus, sed ut numquam. Neque enim qui rerum naturam, qui uitae uarietatem,
2043. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] Nihil est quod tam obtundat leuetque aegritudinem quam perpetua in omni uita cogitatio nihil esse quod non accidere possit , quam meditatio conditionis humanae, quam uitae lex commentatioque parendi; quae non hoc affert ut semper maereamus, sed ut numquam. Neque enim qui rerum naturam, qui uitae uarietatem, qui et imbecillitatem generis humani cogitat, maeret cum hoc cogitat, sed tum uel maxime sapientiae fungitur munere. Vtrunque enim
2044. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] primum quod posse accidere diu cogitauerit, quae cogitatio maxime omnes molestias extenuat et diluit; deinde quod humane ferenda intelligit; postremo quod uidet malum nullum esse nisi culpam, culpam autem nullam esse cum id, quod ab homine non potuerit praestari, euenerit. Huic sententiae accedit et Seneca qui ad Lucilium ita ait: Hoc tibi scribo, is qui amicum Serenum carissimum tam
2045. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] minorem, tamquam ordinem fata seruarent. Itaque assidue cogitemus tam de nostra quam omnium, quos diligimus, mortalitate. Tunc ego debui dicere: 'Minor est Serenus meus; quid ad rem pertinet? Post me mori debet, sed ante me potest.' Quod quia non feci, imparatum cito fortuna percussit. Nunc cogito omnia et mortalia esse et incerta lege mortali; hodie fieri potest quicquid umquam potest. et alibi
2046. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] cogitando. Audimus aliquando uoces imperitorum dicentium 'Sciebam hoc mihi restare'; sapiens scit omnia sibi restare; quicquid factum est, dicit 'Sciebam'. Non est enim sapientis dicere 'Non putaram'. "Ex hoc et illa iure laudantur," ut Cicero ait: "Ego cum genui, tum moriturum sciui et ei rei sustuli. Praeterea ad Troiam cum misi ad defendendum Graeciam,
2047. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] uoces imperitorum dicentium 'Sciebam hoc mihi restare'; sapiens scit omnia sibi restare; quicquid factum est, dicit 'Sciebam'. Non est enim sapientis dicere 'Non putaram'. "Ex hoc et illa iure laudantur," ut Cicero ait: "Ego cum genui, tum moriturum sciui et ei rei sustuli. Praeterea ad Troiam cum misi ad defendendum Graeciam, sciebam me in mortiferum
2048. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] putaram'. "Ex hoc et illa iure laudantur," ut Cicero ait: "Ego cum genui, tum moriturum sciui et ei rei sustuli. Praeterea ad Troiam cum misi ad defendendum Graeciam, sciebam me in mortiferum bellum, non in epulas mittere." et illud Thesei apud Euripidem: Nam qui haec audita a docto meminissem uiro, futuras mecum commentabar miserias:
2049. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] mali, ut si qua diritas iniecta casu foret, ne me imparatum cura laceraret repens. Simile est et illud Aeneae apud Vergilium Non ulla laborum, o uirgo, mi facies inopinaue surgit; omnia percepi atque animo mecum ante peregi. Ac si diceret: "Consueui pati difficilia atque ad
2050. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] me comparaui." Hanc itaque praecipuam rationem putant Cyrenaici ad quemlibet luctum comprimendum: quam nimirum nec nos respuimus, dicimus tamen istam rationem non posse a consolatore praecipue post acceptum damnum adhiberi quandoquidem illum, qui iacturam est passurus, ea multo ante ratione se ita comparasse oportet ut, cum aduersa euenerint, non ueniant insperata. Nostrum autem propositum
2051. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] nimirum nec nos respuimus, dicimus tamen istam rationem non posse a consolatore praecipue post acceptum damnum adhiberi quandoquidem illum, qui iacturam est passurus, ea multo ante ratione se ita comparasse oportet ut, cum aduersa euenerint, non ueniant insperata. Nostrum autem propositum est non ea presidia praestare quibus homo munitus omnia fortunae tela constanti animo ualeret excipere; nam id alterius est negotii alteriusque considerationis. Non hoc ergo in hoc
2052. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] a consolatore praecipue post acceptum damnum adhiberi quandoquidem illum, qui iacturam est passurus, ea multo ante ratione se ita comparasse oportet ut, cum aduersa euenerint, non ueniant insperata. Nostrum autem propositum est non ea presidia praestare quibus homo munitus omnia fortunae tela constanti animo ualeret excipere; nam id alterius est negotii alteriusque considerationis. Non hoc ergo in hoc opere curamus, uerum illud dumtaxat, quo consolatorem illis
2053. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] aduersa euenerint, non ueniant insperata. Nostrum autem propositum est non ea presidia praestare quibus homo munitus omnia fortunae tela constanti animo ualeret excipere; nam id alterius est negotii alteriusque considerationis. Non hoc ergo in hoc opere curamus, uerum illud dumtaxat, quo consolatorem illis medicamentis instruamus, quibus aegroti uulnera ab infestis fortunae telis illata ualeat consolidare ac sanare et morbo, qui ex his uulneribus nascitur, congruas
2054. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] 2 Primus locus a pudore Ac primum admonendus est amicus ne nimium mollem aut effeminatum se ostendat et suo se uelit iudicio condemnare, ut qui aliis simili in causa opem saepius egregiam nauauerit, sibi ipsi illam non deneget. Quo pacto Seruius Sulpicius Tullium compellat: noli te obliuisci Ciceronem esse et eum qui aliis consueueris praecipere et dare consilium neque imiteris malos medicos, qui in alienis morbis profitentur se
2055. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Sulpicius Tullium compellat: noli te obliuisci Ciceronem esse et eum qui aliis consueueris praecipere et dare consilium neque imiteris malos medicos, qui in alienis morbis profitentur se tenere medicinae scientiam, ipsi se curare non possunt; sed potius, quae tute praecipere soles, tute tibi subice atque apud animum propone. Ex hoc eodem loco et ipse Cicero Brutum de morte filii consolando
2056. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Ex hoc eodem loco et ipse Cicero Brutum de morte filii consolando initium sumpsit: Fungerer officio quo tu functus es in meo luctu teque per litteras consolarer nisi scirem his remediis, quibus meum dolorem tu leuasses, te in tuo non egere ac uelim facilius quam in tuo mihi nunc tu te meditare. Est autem alienum tanto uiro, quantus es tu, quod alteri praeceperit, id ipsum facere non posse. Me quidem cum rationes, quas collegeras, tum auctoritas tua a nimio maerore
2057. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] per litteras consolarer nisi scirem his remediis, quibus meum dolorem tu leuasses, te in tuo non egere ac uelim facilius quam in tuo mihi nunc tu te meditare. Est autem alienum tanto uiro, quantus es tu, quod alteri praeceperit, id ipsum facere non posse. Me quidem cum rationes, quas collegeras, tum auctoritas tua a nimio maerore deterruit. Cum enim mollius tibi ferre uiderer quam deceret uirum, praesertim cum, qui alios consolari soleret, accusasti me per litteras grauioribus uerbis
2058. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Ad hoc ipsum et tu lugentem impellas. Poteris autem et ualidius impellere si, quod hortaris, facile factu esse docueris ex hoc quod in nostra situm est manu, si modo nos cohibere paululum uoluerimus et non dare impatientiae manus: praesertim cum "nihil sit miserum," ut praeclare ait Boethius, "nisi cum putes, contraque beata sors omnis est in aequanimitate tolerantis. " Ex
2059. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sit miserum," ut praeclare ait Boethius, "nisi cum putes, contraque beata sors omnis est in aequanimitate tolerantis. " Ex hoc genere est et illud Ciceronis ad Titium: non est iam grauitatis et sapientiae tuae, quam tu a puero praestituisti, ferre immoderatius casum incommodorum tuorum qui sit ab eorum, quos dilexeris, miseria maloque seiunctus. Etenim cum te semper et priuatis in rebus et publicis
2060. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tibi grauitas et constantiae seruiendum. Nam quod allatura est ipsa diuturnitas, quae maximos luctus uetustate tollit, id nos praecipere consilio prudentiaque debemus; etenim si nulla fuit umquam liberis amissis tam imbecillo mulier animo, quae non aliquando lugendi modum fecerit, certe nos, quod est dies allatura, id consilio anteferre debemus, neque expectare temporis medicinam quam repraesentare ratione possumus.
2061. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] temporis medicinam quam repraesentare ratione possumus. Hoc ipsum attigit et Seneca Lucilium de morte filiae consolando: finem dolendi etiam qui consilio non fecerat, tempore inuenit. Turpissimum autem est in homine prudenti remedium maeroris lassitudo maerendi. Malo relinquas dolorem quam ab illo relinquaris, et quam primum id facere desiste quod, etiam si uoles, diu facere non poteris. Annum
2062. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] etiam qui consilio non fecerat, tempore inuenit. Turpissimum autem est in homine prudenti remedium maeroris lassitudo maerendi. Malo relinquas dolorem quam ab illo relinquaris, et quam primum id facere desiste quod, etiam si uoles, diu facere non poteris. Annum feminis ad lugendum constituere maiores non ut tam diu lugerent, sed ne diutius: uiris nullum legitimum tempus est quia nullum honestum. Quam tamen mihi ex illis mulierculis dabis uix retractatis a rogo, uix a cadauere
2063. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] autem est in homine prudenti remedium maeroris lassitudo maerendi. Malo relinquas dolorem quam ab illo relinquaris, et quam primum id facere desiste quod, etiam si uoles, diu facere non poteris. Annum feminis ad lugendum constituere maiores non ut tam diu lugerent, sed ne diutius: uiris nullum legitimum tempus est quia nullum honestum. Quam tamen mihi ex illis mulierculis dabis uix retractatis a rogo, uix a cadauere reuulsis, cui lacrimae in totum mensem durauerunt? Nulla res
2064. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et rursum in eadem epistula: 'Quid ergo?' inquis 'obliuiscar amici?' Breuem illi apud te memoriam promittis si cum dolore mansura est. Iam istam frontem ad risum quaelibet res transfert. Non differri in longius tempus quo desiderium omne mulcetur, quo etiam acerrimi luctus residunt: cum primum te obseruare desieris, imago ista tristitiae discedet. Nunc ipse custodis dolorem tuum, sed custodienti quoque elabitur eoque citius, quo
2065. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quo etiam acerrimi luctus residunt: cum primum te obseruare desieris, imago ista tristitiae discedet. Nunc ipse custodis dolorem tuum, sed custodienti quoque elabitur eoque citius, quo est acrior, luctus desinit. Nemo libenter ad id redit quod non sine tormento cogitaturus est. Quibus rebus omnibus tam Cicero quam Seneca ostendere nituntur constantiam uiri in sua manu positam, nec multo negotio posse acquiri.
2066. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Atque ita in repressione luctus tres loci tractandi sunt, quorum unus a pudore sumitur, alter ab aemulatione uirtutis et a constantia tertius. Licet et a ceteris uirtutibus omnibus non minus dignos locos educere ualebis ad compescendum omnem languorem; ualent enim omnes uirtutes ad comprimendum quemuis angorem, ut Cicero praeclare in Tusculanis quaestionibus docuit. Vbi ait: Quare si (ut mihi initio concessisti)
2067. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ne uirum quidem quisquam dixerit. Amittenda igitur fortitudo est aut sepeliendus dolor. Et quid scis igitur, si quid de Corinthiis tuis amiseris, posse te habere reliquam supellectilem saluam; uirtutem autem si unam amiseris (etsi amitti uirtus non potest) sed, si unam confessus eris te non habere, nullam esse te habiturum. Num igitur fortem uirum, num magno animo, num patientem, num humana contemnentem, num grauem poteris dicere?
2068. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] igitur fortitudo est aut sepeliendus dolor. Et quid scis igitur, si quid de Corinthiis tuis amiseris, posse te habere reliquam supellectilem saluam; uirtutem autem si unam amiseris (etsi amitti uirtus non potest) sed, si unam confessus eris te non habere, nullam esse te habiturum. Num igitur fortem uirum, num magno animo, num patientem, num humana contemnentem, num grauem poteris dicere? Haec licet
2069. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nimium dolorem euenturum comminamur. Vt puta quod caros suos dolendo offendat aut cruciet aut ipsis displiceat; secundum quam rationem Cicero Brutum est consolatus: Nunc populo et scaenae, ut dicitur, tibi seruiendum est. Nam cum in te non solum exercitus tui, sed omnium ciuium ac paene gentium coniecti oculi sint, minime decet, propter quem fortiores ceteri sumus, eum ipsum animo debilitatum uideri.
2070. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cum consolaretur Heliodorum episcopum a congrua poetae sententia tale sumens initium: Hesiodus natales hominum plangens gaudet in funere, prudenterque Ennius "Plebs", ait, "in hoc regi antestat loco: licet lacrimari plebi, regi honeste non licet". Vt regi, sic episcopo, immo minus regi quam episcopo; ille enim nolentibus praeest, hic uolentibus; ille terrore subicit, hic seruitute donatur; ille corpora custodit ad mortem, hic animas seruat ad uitam. In te oculi omnium
2071. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cogantur, delinquere. Vince quantum potes, immo etiam plus quam potes, mollitiem animi tui et ubertim fluentes lacrimas reprime ne grandis pietas in nepotem apud incredulas mentes desperatio putetur in Deum. Desiderandus est tibi quasi absens, non quasi mortuus, ut illum expectare, non amisisse uidearis. Huc spectat et quod ille apud comicum ait: Cur meam senectutem huius sollicito amentia:
2072. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] immo etiam plus quam potes, mollitiem animi tui et ubertim fluentes lacrimas reprime ne grandis pietas in nepotem apud incredulas mentes desperatio putetur in Deum. Desiderandus est tibi quasi absens, non quasi mortuus, ut illum expectare, non amisisse uidearis. Huc spectat et quod ille apud comicum ait: Cur meam senectutem huius sollicito amentia: an ut pro huius peccato ego supplicium
2073. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] esse aut eos affligere diutius." Ad quem locum et illud Seruii ad Ciceronem spectat: Quod si quis etiam inferis est sensus, qui illius in te amor fuit pietasque in omnes tuos, hoc certe illa te facere non uult. Da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus qui tuo dolore maerent, da patriae ut, si qua in re opus sit, opera consilio tuo uti possit. Denique, quoniam in eam fortunam deuenimus ut etiam huic rei nobis seruiendum sit, noli
2074. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ceteris amicis ac familiaribus qui tuo dolore maerent, da patriae ut, si qua in re opus sit, opera consilio tuo uti possit. Denique, quoniam in eam fortunam deuenimus ut etiam huic rei nobis seruiendum sit, noli committere ut quisquam te putet non tam filiam quam rei publicae tempora et aliorum uictoriam lugere. Simili ratione Ioab a luctu Dauid regem reuocauit, quo ob necem Absalom filii sui
2075. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] initio neci traditi fuissemus nullo hostium nostrorum flente, sed potius omnibus laetantibus ac iubilantibus; et si quis forte nostri miseratus fuisset, nullus impune id procul dubio fecisset. Te uero haec agere super casum maximi inimici tui non confunderis qui, cum tuus filius esset, non est ueritus tanta te persequi impietate et tantis onerare malis. Quin tu igitur ab hac discedens tristitia procedis in publicum et te militibus ostendis eisque pro labore et parta uictoria agis
2076. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nostrorum flente, sed potius omnibus laetantibus ac iubilantibus; et si quis forte nostri miseratus fuisset, nullus impune id procul dubio fecisset. Te uero haec agere super casum maximi inimici tui non confunderis qui, cum tuus filius esset, non est ueritus tanta te persequi impietate et tantis onerare malis. Quin tu igitur ab hac discedens tristitia procedis in publicum et te militibus ostendis eisque pro labore et parta uictoria agis gratias? Ego autem hoc tibi praedico, o rex,
2077. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] utilitatesque rei publicae adduxit;" – et merito quidem. Eruditissime enim omnes fere partes perstrinxit quae unumquemque inducere possunt ut amplius dolere metuat et luctum, si non tanta damna pati uult aut uni malo multa accumulare, cohibeat et compescat. Hae eaedem partes et nobis ferme semper ad consolandum suppetere possunt, praeter illam ultimam quae ex ratione tyrannidis accipitur. Possumus
2078. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Alexandrum retulisse ferunt Philippo medico potionem offerenti qua hilari uultu suscepta et epistula, qua medicus a Parmenone proditionis insimulabatur, ab rege medico tradita his uerbis: "Accipe, Philippe, epistulam, quam ueri nuntiam esse non credo; quae etiam si uera afferret, et mors mihi de manu tua, dulcis amice, suauis est." Quanto ergo magis et nobis de manu altissimi conditoris, rectoris
2079. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Quanto ergo magis et nobis de manu altissimi conditoris, rectoris patrisque nostri optimi cuncta suauia esse debent et amoena, qui cum sit summe bonus, non nouit filiis suis nisi bona dare data, tametsi nobis ob imperitiam nostram secus uideatur. Itaque si nos uniuersam spem amoremque nostrum totum in summo illo optimoque bono, cuius perfruendi gratia et conditi sumus, repositam
2080. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Ex hac igitur ratione pulchre semper timorem cuiuis incuties atque, ut
maerorem cohibeat, efficies.
2081. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] suos uidentes tribulationem eius gaudio inpartiatur. Multi enim hac ratione se cohibere consueuerunt ac dolorem dissimulare. Vnde et Ouidius audiens quendam aemulum suum laetari infortunio suo scribit ad eum: Non adeo cecidi, quamuis abiectus, ut infra te quoque sim, inferius quo nihil esse potest. Vbi se longo carmine consolatur ostenditque inimico suo non tantum
2082. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Non adeo cecidi, quamuis abiectus, ut infra te quoque sim, inferius quo nihil esse potest. Vbi se longo carmine consolatur ostenditque inimico suo non tantum grauibus se oneratum malis, quantum ipse putabat; licet ipse aliter sentiret, tamen dissimulabat quoad poterat. Valet autem ideo dissimulatio doloris quia merentes comprimunt
2083. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] doloris quia merentes comprimunt luctum dumque id frequentius tentant, tandem efficiunt ut uere accipiant consolationem. Et aliis quoque modis tristitiam posse reprimi non dubito; uerum haec, quae attigimus, potiora mihi uisa sunt et propositae rationi facientia satis. Nunc ad supremae rationis explicationem accedamus.
2084. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] a compassione gignitur, qui ob praestantiam suam (ut mihi quidem probatur) in omni ratione consolandi praecedere debet. Plurimum enim (mihi crede) amici incommoda leuabimus si prius condolebimus ac collacrimabimus. Et si per absentiam facere non licuerit, id tamen uel litteris uel nuntiis declarare non desistamus atque ab eo loco initium sumamus. Nam et Seruius in illa egregia epistula ab eodem loco pulchre exorsus est: "Postquam", inquit, "mihi
2085. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quidem probatur) in omni ratione consolandi praecedere debet. Plurimum enim (mihi crede) amici incommoda leuabimus si prius condolebimus ac collacrimabimus. Et si per absentiam facere non licuerit, id tamen uel litteris uel nuntiis declarare non desistamus atque ab eo loco initium sumamus. Nam et Seruius in illa egregia epistula ab eodem loco pulchre exorsus est: "Postquam", inquit, "mihi renuntiatum est de obitu Tulliae filiae tuae, sane quam pro
2086. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Leuatur autem idcirco maerore animus cum cernit alios sua incommoda uere dolere, uel quod socios se habere malorum uidet, uel quod plurimum se amari illo argumento colligit dum ceteros intuetur, et maxime non indignos, suis calamitatibus ingemiscere, tantamque ex huiusmodi amicitia suscipit uoluptatem ut iam maestitiae illi non relinquat exacerbandi locum, teste Seneca qui ait: Nihil aeque, Lucilii uirorum optime, aegrum reficit atque adiuuat
2087. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uel quod socios se habere malorum uidet, uel quod plurimum se amari illo argumento colligit dum ceteros intuetur, et maxime non indignos, suis calamitatibus ingemiscere, tantamque ex huiusmodi amicitia suscipit uoluptatem ut iam maestitiae illi non relinquat exacerbandi locum, teste Seneca qui ait: Nihil aeque, Lucilii uirorum optime, aegrum reficit atque adiuuat quam amicorum affectus. Hinc
2088. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nihil aeque, Lucilii uirorum optime, aegrum reficit atque adiuuat quam amicorum affectus. Hinc est quod nemo lamentatur aut queritur nisi beniuolo uiro, quem non dubitat suis commoueri malis; at coram inimico dolorem dissimulat unusquisque quoad potest. Quantum uero uoluptatis afflictus ex compassione amici suscipiat, ex illo Ouidii carmine uidere licet quod ad amicum suum huiusmodi
2089. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] collo et singultantis oscula mixta sonis. Sumque, care, tuis defensus uiribus absens scis, care, ueri nominis esse loco, multaque praeterea manifesti signa fauoris pectoribus teneo non habitura meis. Haec singula uerba ingentem quandam uoluptatem praeseferre uidentur, cuius affectu dum singula officia tanto uerborum studio prosequitur, expleri non
2090. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] teneo non habitura meis. Haec singula uerba ingentem quandam uoluptatem praeseferre uidentur, cuius affectu dum singula officia tanto uerborum studio prosequitur, expleri non posse uidetur. Qua de re desolati homines merito amicos requirunt quibuscum infortunia sua communicent. Quod quidem et Cicero eidem Seruio rescribens se imprimis expetere demonstrauit: Ego uero, Serui, uellem, ut
2091. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] secundo loco adhibenda est eorum commemoratio qui afflictorum, quos consolamur, malis commouentur pluresque esse et bonos qui uicem eorum doleant. Ex quo genere est illud: quae regio in terris nostri non plena laboris? En Priamus. Sunt hic etiam sua praemia laudi; Sunt lacrime rerum et mentem mortalia tangunt. et illud: Extinctum Nymphae crudeli funere Daphnim flebant, uos coryli testes
2092. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] lacrime rerum et mentem mortalia tangunt. et illud: Extinctum Nymphae crudeli funere Daphnim flebant, uos coryli testes et flumina Nymphis, atque deos atque astra uocat crudelia mater. non ulli pastos illis egere diebus frigida, Daphni, boues ad flumina; nulla neque amnem libauit quadrupes nec graminis attigit herbam. Daphni, tuum Poenos etiam ingemuisse leones interitum montesque feri
2093. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] iocundior. Hic est qui a lamentatione afflicti petitur, cum maerentem prouocamus uel petimus nobis casum infortunii sui exponat. Qua in re fit mirum quoddam ut maestum ad dolorem inuitando dolore tamen leuemus: id quidem fit, uerum non praeter rationem. Etenim exspuit quodammodo miserias animus infortunia sua recensendo et cum lamentis partem uirus haud minimam euomit. Quod intelligens Ouidius scribit uxori: flere meos casus; est quaedam
2094. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] adempti et superest sine me nomen in Vrbe meum suppositum stellis numquam tangentibus aequor me sciat in media uiuere barbaria; Sauromatae cingunt, fera gens, Bessique Getaeque quae non ingenio nomine digna meo. ubi ad longum exponit suas miserias; idem facit et aliis in locis complurimis. Vnde indignatus scribit aduersus illum a quo lamentari
2095. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Exigis ut nulli gemitus tormenta sequantur acceptoque graui uulnere flere uetas? Ipse Perilleo Phalaris permisit in aere; edere mugitus et bouis ore queri. Cum Priami lacrimis offensus non sit Achilles, tu fletus inhibes, durior hoste, meos? cum faceret Niobem orbam Latonia proles, non tamen huic siccas iussit habere genas; est aliquid fatale malum per uerba leuare: hoc
2096. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Phalaris permisit in aere; edere mugitus et bouis ore queri. Cum Priami lacrimis offensus non sit Achilles, tu fletus inhibes, durior hoste, meos? cum faceret Niobem orbam Latonia proles, non tamen huic siccas iussit habere genas; est aliquid fatale malum per uerba leuare: hoc querula Procnes Alcyonesque facit. Hoc erat in gelido quare Poeantius antro uoce fatigaret Lenia saxa sua.
2097. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] physici docent, praecipuus in cerebro est, in animo uero phantasiam aut opinionem malorum quibus se oppressum cernit. Humorem illum melancholicum quidam philosophorum praestantissimi dixerunt per lacrimas purgari atque ideo asserere non dubitauerunt salubriores esse lacrimas homini quam nimium risum, quippe quod ploratus quaedam erat malorum humorum purgatio. Sed de humore aut purgatione eius utcumque; illud tamen indubia fide tenendum est, lamentationibus et
2098. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] circa illam occupatur et eam intuendo diutius uehementius affligitur et cruciatur; cum uero plorat aut querelas fundit, animus ad exteriora expanditur et ab illa urente cura quodammodo se non parua ex parte auertit. Et rursum lamentationibus mitigatur aegritudo quoniam omnis lamentatio cum uoluptate est ex eo quod homo malis oneratus lacrimando et querendo putat conuenientia sibi abire munera; omnis uero eo quod quis
2099. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] putant sibi minime conuenire, ut Ouidius libellum suum facere monet: Vade, sed incultus, qualem decet exulis esse infelix habitum temporis huius habe, nec te purpureo uelent uaccinia suco, non est conueniens luctibus ille color; nec titulus minio nec cedro charta notetur candida nec nigra cornua fronte geras nec fragili geminae poliantur pumice frontes hirsutus sparsis ut uideare comis;
2100. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos in tantam spem tollet auos, nec Romula quondam ullo se tantum tellus iactabit alumno. Heu pietas, heu prisca fides inuictaque bello dextera! Non illi se quisquam impune tulisset obuius armato, seu cum pedes iret in hostes seu spumantis equi foderet calcaribus armos. Heu miserande puer, si qua fata aspera rumpis, tu Marcellus eris. Manibus date lilia
2101. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Et iure quidem, quoniam sanae et compositae mentes potius gaudere deberent tales uiros habuisse, qui et nobis et patriae et huic fortasse aetati ornamento fuerunt, quam eos, qui nobiscum esse non poterant, amisisse. Ita ergo laudes defunctorum abducunt a luctu animum, sed multo magis laudes ipsorum maerentium. Nemo est enim qui earum commendatione mirifice non tangatur aut cuius aures simul et corda non demulceat.
2102. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] qui nobiscum esse non poterant, amisisse. Ita ergo laudes defunctorum abducunt a luctu animum, sed multo magis laudes ipsorum maerentium. Nemo est enim qui earum commendatione mirifice non tangatur aut cuius aures simul et corda non demulceat. Vnde animus ingenti dulcedine illectus uolens ac lubens ab illa maeroris imaginatione ad iocundissimam laudum suarum speciem adducitur. Quod Hieronymus cum saepe tum
2103. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] esse non poterant, amisisse. Ita ergo laudes defunctorum abducunt a luctu animum, sed multo magis laudes ipsorum maerentium. Nemo est enim qui earum commendatione mirifice non tangatur aut cuius aures simul et corda non demulceat. Vnde animus ingenti dulcedine illectus uolens ac lubens ab illa maeroris imaginatione ad iocundissimam laudum suarum speciem adducitur. Quod Hieronymus cum saepe tum Pammachium de morte Paulinae consolando et longo
2104. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et Cicero ingenue fassus est rescribens Lucio Lucceio ipsum de rei publice calamitate consolanti: "Das mihi", inquit, "iocundas recordationes conscientiae nostrae rerumque earum, quas te imprimis auctore gessimus; praestitimus enim patriae non minus certe quam debuimus, plus profecto quam est ab animis cuiusquam aut consilio hominum postulatum. Ignosces mihi de me ipso aliquid praedicanti; quarum enim tu rerum cogitatione nos leuare aegritudine uoluisti, earum et commemoratione
2105. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] earum et commemoratione lenimur." Et ad Seruium de rei publicae calamitate uehementius sollicitum perscripsit: doleo te sapientia prope singulari non tuis bonis delectari potius quam alienis malis laborare. Inuitat eum ad bene actorum contemplationem, et merito quidem, quia, ut sapientissime idem
2106. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Inuitat eum ad bene actorum contemplationem, et merito quidem, quia, ut sapientissime idem alio in loco ait, acta aetas honeste ac splendide tantam affert consolationem ut eos, qui ita uixerunt, aut non attingat aegritudo aut perleuiter pungat. Ad quam considerationem laudando afflictum pulcherrime euocamus, ita tamen si laudatio absit ab adulationis suspicione, qua in
2107. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nunc ad propiores locos et huic rationi consolandi magis fortasse congruos accedamus. Est autem eorum primus qui desolatos homines ad aliquod studium non illepidum aut ingratum inuitat, puta ad uenationem, ludum, cantum sonum ceteraque eiusmodi. Quod nimirum et Ouidius in exilium missus et probasse et libens usurpasse se scribit: Si qua mei fuerint, ut erunt, uitiosa
2108. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eiusmodi. Quod nimirum et Ouidius in exilium missus et probasse et libens usurpasse se scribit: Si qua mei fuerint, ut erunt, uitiosa libellis, excusata suo tempore, lector, habe. Exul eram requiesque mihi, non fama petita est, mens intenta suis ne foret usque malis. Hoc est cur cantet uinctus quoque compede fossor indocili numero cum graue mollit opus. Cantat et innitens limosae pronus arenae
2109. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] animis, inanes sollicitudines detrahit, cupiditatibus liberat, pellit timores, ueraque cultura animi est quae extrahit uitia radicitus et praeparat animos ad satus accipiendos. Est profecto animi medicina, philosophia, cuius auxilium non ut in corporis morbis petendum est foris. Hinc et Seruium maerore leuare cupiens ad hanc inuitat ita scribens: Reliqua sunt in te ipso neque mihi
2110. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dedisti; tantum dicam quod te spero approbaturum: me, postea quam illi arti cui studueram nihil esse loci neque in curia neque in foro uiderem, omnem meam curam atque operam ad philosophiam contulisse. Tuae scientiae excellenti ac singulari non multo magis quam nostrae est relictum loci. Quare non equidem te moneo, sed mihi ita persuasi te quoque in his uersari rebus quae, etsi minus prodessent, animum tamen a sollicitudine abducerent.
2111. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] me, postea quam illi arti cui studueram nihil esse loci neque in curia neque in foro uiderem, omnem meam curam atque operam ad philosophiam contulisse. Tuae scientiae excellenti ac singulari non multo magis quam nostrae est relictum loci. Quare non equidem te moneo, sed mihi ita persuasi te quoque in his uersari rebus quae, etsi minus prodessent, animum tamen a sollicitudine abducerent. Et in
2112. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] animum tamen a sollicitudine abducerent. Et in Tusculanis quaestionibus: Illud quidem sic habeto: nisi sanatus animus sit, quod sine philosophia fieri non potest, finem miseriarum nullum fore; quam ob rem, quoniam cepimus, tradamus nos ei curandos; sanabimur si uolemus. Inter omnes uero occupationes aut
2113. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] memoriam tollunt: hinc
diuturnitas temporis sedat dolorem, sed ea dumtaxat quae frequenter animum ad
alias curas euocauit, id enim agendo facit imaginem praeteritorum malorum
excedere. Cito enim decidunt e memoria quae frequentius non
retractantur.
2114. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] mortuo est." Et illi qui querebatur amicum perdidisse: "Alium", inquit, "quaere." Atque iterum lamentanti, quod non esset potens, respondit: "Gaude quia impotens non eris." Aeneam quoque fessum ac multis aegrum curis illud Ascanii facetum consolatum fuisse scribit Mantuanus: "Heus! etiam mensas consumitis", inquit Iulus.
2115. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Et illi qui querebatur amicum perdidisse: "Alium", inquit, "quaere." Atque iterum lamentanti, quod non esset potens, respondit: "Gaude quia impotens non eris." Aeneam quoque fessum ac multis aegrum curis illud Ascanii facetum consolatum fuisse scribit Mantuanus: "Heus! etiam mensas consumitis", inquit Iulus.
2116. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Mantuanus:
"Heus! etiam mensas consumitis", inquit Iulus.
Plurima sunt ex hoc genere ac uaria a scriptoribus memoriae prodita,
quae repetere hic non oportet.
2117. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
2118. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Eruditissimus poeta uigilanter ad rem solacii causam quoque adiecit et quo pacto spe futurorum ademptus est maeror, declarauit. Non solum autem haec, sed et alia ex hac ratione exempla apud Vergilium passim comperies. Similiter et in epistulis apud Ciceronem, ut est illud ad Publium Figulum: "Familiares eius," id est Caesaris, "et hi quidem qui illi iocundissimi
2119. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eius," id est Caesaris, "et hi quidem qui illi iocundissimi sunt, familiariter et admirabiliter de te locuntur et sentiunt. Accedit eodem uulgi uoluntas uel potius consensus omnium; etiam illa quae nunc minimum quidem potest, sed ut possit, non cessat res publica, quantascumque uires habebit, ab his ipsis quibus tenetur, de te propediem (mihi crede) impetrabit." Nihil plane omnino tantum ad solacium hominis
2120. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nec fides aliquando sentit quantamcumque iacturam. Et alibi simile quid scribit: Mihi crede, semper in omnibus incredulitas maeret et sicut non potest fides nosse quod doleat, sic diffidentia sola doloribus inuenitur ancilla. Nam si dormientes dicimus, dormientes utique credere debemus et non mortuos ac requiescentes in terris fideliter secundum uocem Domini. 'Omnis', inquit, 'qui
2121. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Et alibi simile quid scribit: Mihi crede, semper in omnibus incredulitas maeret et sicut non potest fides nosse quod doleat, sic diffidentia sola doloribus inuenitur ancilla. Nam si dormientes dicimus, dormientes utique credere debemus et non mortuos ac requiescentes in terris fideliter secundum uocem Domini. 'Omnis', inquit, 'qui credit in me, licet moriatur, uiuet.' Si tibi medicus hoc promitteret quisquam, nullam sine dubio promissioni eius negare poteris omnino laetitiam.
2122. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uocem Domini. 'Omnis', inquit, 'qui credit in me, licet moriatur, uiuet.' Si tibi medicus hoc promitteret quisquam, nullam sine dubio promissioni eius negare poteris omnino laetitiam. Nunc quia Christus fabricator et restitutor promittit, non timeas eam plangere. Haec uerba, licet fidem ac diffidentiam sonent, magis tamen pertinere ad spem et desperationem; de quo loco plura iam diximus.
2123. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ac diffidentiam sonent, magis tamen pertinere
ad spem et desperationem; de quo loco plura iam diximus.
2124. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ex muneribus dignis summam caperent uoluptatem. Itaque qui et cito et bene a luctu quempiam reuocare aptat, id claris muneribus apprime efficiet. Quodsi id fieri non potest aut non libet, saltem ei nos ipsos operam nostram facultates ceteraque talia polliceamur, ueluti Cicero L. Fabio, cum inquit: Meus animus erit in te liberosque tuos semper quem tu esse uis et qui esse debet.
2125. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dignis summam caperent uoluptatem. Itaque qui et cito et bene a luctu quempiam reuocare aptat, id claris muneribus apprime efficiet. Quodsi id fieri non potest aut non libet, saltem ei nos ipsos operam nostram facultates ceteraque talia polliceamur, ueluti Cicero L. Fabio, cum inquit: Meus animus erit in te liberosque tuos semper quem tu esse uis et qui esse debet.
2126. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uiris exhibentur, tanto acceptiores fiunt maiorique
oblectatione demulcent.
2127. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fuisset, aut duriores cruciatus uel uincula uel carceres expertus fuisses sicuti plerisque accidere et legimus et uidimus." Simili ratione persuadebis et filii, fratris, amici, parentis, aut cuiuspiam alterius interitum lugendum non esse: "Fortasse, ut sapientia monet, raptus est ne malitia immutaret sensum eius. Placita enim erat Domino anima illius. Aut forsan, si superuixisset, acerbos dolores, uel ex eius prauis moribus uel ex miserabiliori casu suscepisses. Quanto
2128. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
2129. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cum quod his maiores nostri usi sunt, tum quod exercitatum ingenium poterit eos, si adhibere diligentiam uoluerit, aliqua ex parte honestare et nonnumquam dignioribus consolationibus adaptare. Primum itaque horum a uindicta mutuamur, non quidem ea ratione qua superius diximus, quando de diminutione angoris disputabamus, uerum a spe uindictae, id est ut persuadeamus amico lugenti aduersarium eius, a quo iniuriam accepit, poenas daturum aut in hac aut saltem in alia uita
2130. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] improperii. Nos insensati uitam illorum existimamus insaniam et finem illorum sine honore: ecce quomodo computati sunt inter filios Dei: et inter sanctos sors illorum est. Ergo nos errauimus a uia ueritatis et iustitiae: lumen non illuxit nobis: lassati sumus iniquitatis uia et perditionis et ambulauimus solitudines difficiles, uiam Domini dum ignorauimus.
2131. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Ista omnia ad consolationem dicta sunt aduersum illos, qui iniurias consueuerunt irrogare, ut ex eo solacium suscipiant contristati, quod sperare possunt aduersarios eorum poenam daturos. Tametsi non sit ingenuorum ac proborum uirorum ultione gaudere, quippe qui iubentur diligere etiam inimicos et orare pro persecutoribus ac calumniatoribus suis. Cuius rei honestatem etiam falsae religionis cultores uiderunt atque
2132. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] orare pro persecutoribus ac calumniatoribus suis. Cuius rei honestatem etiam falsae religionis cultores uiderunt atque comprobauerunt. Vnde cum Demosthenes saeuientem in Athenienses Alexandrum mitigare cuperet, non habuit maiorem laudem ad quam eum adhortaretur aut quod ei pro clementia ipsius dignum pretium polliceretur quam quod ait: "Nihil habet fortuna tua maius quam ut possis, nec nostra melius quam ut uelis conseruare quam plurimos." Quam
2133. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Ad quod respondit dicens: Nempe haec indocti quorum praecordia nullis interdum aut leuibus uideas flagrantia causis; quantulacumque adeo est occasio, sufficit irae. Chrysippus non dicit idem nec mite Thaletis ingenium dulcique senex uicinus Hymetto qui partem acceptae saeua inter uincla cicutae accusatori nollet dare. Plurima felix paulatim uitia atque errores exuit omnes
2134. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod uindicta nemo magis gaudet quam femina. I nunc et inter tot tantaque et diuina et humana clementiae specimina ac documenta insanire et furere non cessa et more rabidorum canum irritatores insectare. Aut si id turpe putas, ut merito debes, amplectere mansuetudinis tranquillitatisque pacem et huius potius uoluptate suauitateque fruere quam illius, quam a spe uindictae inepte uenaris.
2135. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Est ergo finitimus huic loco et ille qui a criminatione aduersarii accipitur. Solent enim plerique haud mediocrem suscipere uoluptatem cum audiunt conuicia uel maledicta congeri in suos inimicos: consolabimur ergo huiusmodi uiros non parum si accusabimus aduersarios aut maliuolos ipsorum eosque impuris uerbis insectabimur asserentes illos esse homines nefarios, impios, ueneficos, parricidas, et si ex ipsorum flagitiis et sceleribus
2136. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] iniustitias malitiasque, ac perfidias humanas intorquere ac iaculari consueuerunt. Ex quorum numero est illud Iob: Pereat dies in qua natus sum et nox in qua dictum est conceptus est homo. Dies illa uertatur in tenebras non requirat eum Dominus desuper et non sit in recordatione nec illustretur in lumine. Ceterum haec atque eiusmodi uix et raro salua Dei reuerentia ac ipsius
2137. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ac perfidias humanas intorquere ac iaculari consueuerunt. Ex quorum numero est illud Iob: Pereat dies in qua natus sum et nox in qua dictum est conceptus est homo. Dies illa uertatur in tenebras non requirat eum Dominus desuper et non sit in recordatione nec illustretur in lumine. Ceterum haec atque eiusmodi uix et raro salua Dei reuerentia ac ipsius hominis dignitate fieri posunt.
2138. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] puta cum
conatur magna mala inferre aut uniuersis exspoliare bonis, nec tamen potest
efficere; ex hoc se consolantur homines tamquam quandam ultionem ex hoste
sumpsissent, sed uident eum non omnino uoti sui
compotem factum. Istorsum spectat quod Ouidius ait:
2139. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] inde solacium ingens suscipiebant. Hinc illa Laurentii in uesaniam regis insultatio fuit qua dicebat dum in craticula ureretur: Assatum est; uersa et manduca . Non sine uoluptate ac solacio putamus Anaxarchum dentibus suam praecidisse linguam quam ei tyrannus ille amputare minabatur. Itidem et aliis plerisque, quos enumerare praetermittimus, iocundam bonorum suorum fuisse non dubitamus iacturam, quam
2140. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et manduca . Non sine uoluptate ac solacio putamus Anaxarchum dentibus suam praecidisse linguam quam ei tyrannus ille amputare minabatur. Itidem et aliis plerisque, quos enumerare praetermittimus, iocundam bonorum suorum fuisse non dubitamus iacturam, quam ipsi sponte fecerunt, ne illa in manus aut potestatem uenirent inimicorum, et, si eis ex sententia contigit, pro magno solacio habuisse. Ex hoc genere solacii est et illud quod ei accidit qui
2141. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] incolumis id quiuit tentare. In tali negotio persequens licet paruo potitus, tamen
uictorem se putat atque illo uel tenui successu solatur. Vt apud
Ouidium Phoebus:
2142. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eris certe", dixit, "mea; semper habebunt
2143. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] procul dubio cunctarum suarum tribulationum obliuiscitur aut ei in conspectu harum uel placidiores uel saltem leuiores fiunt. Etenim quis suae mentis compos, in quem omnis amoris omnisque humanitatis scintilla non in totum extincta est, quis, inquam, adeo delicati est sensus uel tantus sui ipsius amator cui non dulcescant uniuersae praesentis uitae amaritudines ac poenae si diligentius intueatur quanta et qualia pro se sit noster passus saluator? Qui
2144. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uel saltem leuiores fiunt. Etenim quis suae mentis compos, in quem omnis amoris omnisque humanitatis scintilla non in totum extincta est, quis, inquam, adeo delicati est sensus uel tantus sui ipsius amator cui non dulcescant uniuersae praesentis uitae amaritudines ac poenae si diligentius intueatur quanta et qualia pro se sit noster passus saluator? Qui primum, ut ita loquar, caelos relinquens ad nos in terras descendit, qui patrem maximum optimumque,
2145. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] intueatur quanta et qualia pro se sit noster passus saluator? Qui primum, ut ita loquar, caelos relinquens ad nos in terras descendit, qui patrem maximum optimumque, mirificam angelorum reliquorumque supercaelestium ciuium societatem, non enarrabiles delicias posthabens, se credidit inimicis, perfidis ciuibus, detractoribus blasphemis et grassatoribus impiissimis; qui sanctissimus, immo qui solus est sanctus, nasci
2146. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nuditatem, algorem, opprobria, derisiones, uerbera, colaphos, euulsam illam barbam sacratissimam, faciem uenerandam consputam inaudita pertulit patientia; stetit mutus ueluti ouis coram tondente se, non fuit in uniuerso corpore illo gloriosissimo quantum grano sinapi tegeres quod non fuerit plagis et liuoribus sauciatum ac labefactatum. Ad extremum, quod reliquum et summum erat, uitam suam ignominiosissime acerbissimaeque morti
2147. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] barbam sacratissimam, faciem uenerandam consputam inaudita pertulit patientia; stetit mutus ueluti ouis coram tondente se, non fuit in uniuerso corpore illo gloriosissimo quantum grano sinapi tegeres quod non fuerit plagis et liuoribus sauciatum ac labefactatum. Ad extremum, quod reliquum et summum erat, uitam suam ignominiosissime acerbissimaeque morti pro nostra uita exposuit; ut nos uiueremus, ipse mori uoluit; ut nos salui essemus,
2148. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dedit sensum, cogitate, pensate, narrate! Quis ergo est adeo durus, adeo ferus aut inhumanus, quibusue exaggeratus malis, qui ista atque eiusmodi de saluatore suo, de Domino et conditore uniuersorum, de altissimi Dei filio cogitans non mitescat; aut cui cuncta amara, quaecumque uel passus est, uel patitur, uel pati posset, non uideantur amoena, et quasi domino suo seruus pro tantis ac talibus rependat uices, praecipue ipso Domino admonente ac clamante: Qui cupit
2149. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] inhumanus, quibusue exaggeratus malis, qui ista atque eiusmodi de saluatore suo, de Domino et conditore uniuersorum, de altissimi Dei filio cogitans non mitescat; aut cui cuncta amara, quaecumque uel passus est, uel patitur, uel pati posset, non uideantur amoena, et quasi domino suo seruus pro tantis ac talibus rependat uices, praecipue ipso Domino admonente ac clamante: Qui cupit meus esse discipulus me sequatur: et qui uult uenire post me, abneget semet ipsum et
2150. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Qui cupit meus esse discipulus me sequatur: et qui uult uenire post me, abneget semet ipsum et tollat crucem suam et sequatur me. et rursum: Qui diligit patrem aut matrem, uxorem filios uel sorores plus quam me, non est me dignus. et: Beati qui lugent quoniam consolabuntur. Hinc et apostolus in nullo gloriabatur nisi in tribulationibus suis;
2151. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et: Beati qui lugent quoniam consolabuntur. Hinc et apostolus in nullo gloriabatur nisi in tribulationibus suis; beatum quippe non dubitabat esse eum, qui in tribulationibus suffert, quoniam, quem probatus fuerit, accipiet coronam quam repromisit deus diligenti se. Idcirco et ipse dicebat: Si contolerabimus, et corregnabimus.
2152. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quae pro nobis pertulit magister et Dominus noster. Qui uero haec pati renuit, nec discipulum eius se depromere habet, nec filium, nec domesticum, neque seruum. Nec illam denique debet sperare gloriam, quae etiam Christo nisi passo non est data, quandoquidem oportuit pati et ita intrare in gloriam suam. Ille innocens, immaculatus, sanctus, qui testimonio prophetae peccatum non fecit, nec inuentus est dolus in ore
2153. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sperare gloriam, quae etiam Christo nisi passo non est data, quandoquidem oportuit pati et ita intrare in gloriam suam. Ille innocens, immaculatus, sanctus, qui testimonio prophetae peccatum non fecit, nec inuentus est dolus in ore eius, pro nobis peccatoribus impiis sceleratis perinde ac facinorosissimus reus uel atrocissimus grassator ab iniquissimis latronibus iudicatur, conspuitur,
2154. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] flagellis ceditur. Et nos si quid ab ipso aut ab inimicis eius uel ob delicta nostra uel ob iustitiam eius aut uoluntatem pati contingerit, contristamur, dolemus, lamentamur, iniuste nos afflictos querimur, insuper impiissimo ore non solum diem, horam natiuitatis nostrae, matrem patrem, uerum et ipsum conditorem et regem Dominumque uniuersorum blasphemamus. Non nos comminationes eius absterrent, non documenta erudiunt, non alliciunt blandae paternaeque pollicitationes,
2155. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pati contingerit, contristamur, dolemus, lamentamur, iniuste nos afflictos querimur, insuper impiissimo ore non solum diem, horam natiuitatis nostrae, matrem patrem, uerum et ipsum conditorem et regem Dominumque uniuersorum blasphemamus. Non nos comminationes eius absterrent, non documenta erudiunt, non alliciunt blandae paternaeque pollicitationes, non sanctorum inducunt exempla, non sempiternae beatitudinis attrahunt praemia. Et quibus rebus gaudere debemus, ut
2156. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dolemus, lamentamur, iniuste nos afflictos querimur, insuper impiissimo ore non solum diem, horam natiuitatis nostrae, matrem patrem, uerum et ipsum conditorem et regem Dominumque uniuersorum blasphemamus. Non nos comminationes eius absterrent, non documenta erudiunt, non alliciunt blandae paternaeque pollicitationes, non sanctorum inducunt exempla, non sempiternae beatitudinis attrahunt praemia. Et quibus rebus gaudere debemus, ut pote indubiis ualidisque bonorum meritis,
2157. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nos afflictos querimur, insuper impiissimo ore non solum diem, horam natiuitatis nostrae, matrem patrem, uerum et ipsum conditorem et regem Dominumque uniuersorum blasphemamus. Non nos comminationes eius absterrent, non documenta erudiunt, non alliciunt blandae paternaeque pollicitationes, non sanctorum inducunt exempla, non sempiternae beatitudinis attrahunt praemia. Et quibus rebus gaudere debemus, ut pote indubiis ualidisque bonorum meritis, eisdem exacerbamur
2158. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non solum diem, horam natiuitatis nostrae, matrem patrem, uerum et ipsum conditorem et regem Dominumque uniuersorum blasphemamus. Non nos comminationes eius absterrent, non documenta erudiunt, non alliciunt blandae paternaeque pollicitationes, non sanctorum inducunt exempla, non sempiternae beatitudinis attrahunt praemia. Et quibus rebus gaudere debemus, ut pote indubiis ualidisque bonorum meritis, eisdem exacerbamur insani et tristamur uolentes ex crapulis et plumis per
2159. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nostrae, matrem patrem, uerum et ipsum conditorem et regem Dominumque uniuersorum blasphemamus. Non nos comminationes eius absterrent, non documenta erudiunt, non alliciunt blandae paternaeque pollicitationes, non sanctorum inducunt exempla, non sempiternae beatitudinis attrahunt praemia. Et quibus rebus gaudere debemus, ut pote indubiis ualidisque bonorum meritis, eisdem exacerbamur insani et tristamur uolentes ex crapulis et plumis per otium et uoluptates
2160. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quem iussu Domini erexit Moyses in heremo ut omnis saucius et infirmus,
quicumque respexerit ad illum, sanetur ab aegritudine sua et languore; ad quod
spectaculum tanto crebrius et libentius concurrere deberemus quanto eius intuita
specie non solum ab aegritudine liberamur et totam pristinam recuperamus
ualitudinem, uerum etiam illos sempiternos altissimi thesauros promeremur. Sed de
pietatis loco hactenus.
2161. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pietatis loco hactenus.
2162. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nec perpetuo haberi neque illo pauculo et exiguo tempore sine magnis laboribus comparari queunt, sine ingenti fastidio administrari et sine grauissimis curis anxietatibusque retineri . Non ergo iste dignus est humani generis finis, non profecto ob haec friuola et caduca ille factus est propter quem etiam caeli conditi sunt. Alius ergo mortalium est finis et ob aliud procul dubio hoc in mundo producimur; nimirum ut per
2163. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] laboribus comparari queunt, sine ingenti fastidio administrari et sine grauissimis curis anxietatibusque retineri . Non ergo iste dignus est humani generis finis, non profecto ob haec friuola et caduca ille factus est propter quem etiam caeli conditi sunt. Alius ergo mortalium est finis et ob aliud procul dubio hoc in mundo producimur; nimirum ut per patientiam ac obedientiam Deo creatori nostro
2164. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et maris et terrae, fluminum, tempestatum, latronum, piratarum, aestuum, imbrium pericula ad caducas tam diuitias properantes; et ego per minora aut etiam longe grauiora, si esse possunt, ad illas sempiternas uerasque diuitias pergere non festinabo, quas mihi nec tempestas labefactari aut corrumpere, nec tyrannus eripere, nec fures subtrahere, nec demoliri tinea, nec aerugo exedere ualet; latrunculi sanguine
2165. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eripere, nec fures subtrahere, nec demoliri tinea, nec aerugo exedere ualet; latrunculi sanguine suo et capitis certo discrimine miserrima spolia et uictum infelicem petere non dubitant, et ego bona illa quae nec oculus uidit, nec auris audiuit, nec in cor hominis ascendit sanguine meo et periculo capitis quaerere uerear? Quid mea si uituperor, si blasphemor, si irrideor, si affligor, uerberor,
2166. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] integras mentes ualeat ad exonerationem cunctarum molestiarum, quicumque sani
consilii diiudicare potest.
2167. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] amissurumque omnia illa, insuper et fortasse poenas daturum, haud paruam accipit refocillationem. Hinc sacer psalmista ait: Ne timueris cum diues factus fuerit homo aut cum multiplicata fuerit gloria domus eius quia cum interierit non sumet haec omnia neque descendet cum eo gloria domus eius. Pleni sunt sacri codices talibus consolationibus et huic tamquam potissimo consolationis innituntur
2168. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] impia uita moras. Idem queritur Iob: Quare misero data est lux et uita his qui in amaritudine animae sunt, qui expectant mortem et non uenit, quasi effodientes thesaurum gaudentque uehementer cum inuenerint sepulchrum. Vnde plerique tenerioris sensus et malorum impatientes
2169. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ut eo, cum usus uenit , utantur homines et suadet et docet uaria mortis genera explicando quibus facile sit uolenti e uita excedere. Sed absit tanta impietas tantaque amentia ab homine Christiano quae non solum diuina, sed et ipsius naturae ratione improbatur, ut pulchre in Politicha sua docet Aristoteles: Homo namque natura est membrum ei rei publicae cui si se subtrahit,
2170. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] publicae cui si se subtrahit, nimirum iniuriam facit et pro cede sua ciuitati debet poenas. Idcirco lege sancitum est huiusmodi uirorum cadauera honore sepulturae priuari; qua ignominia mortuo maior inferri non potest, et iure quidem. Totum enim lege naturae in partes suas habet potestatem, quippe quae ad famulatum eius sunt natae ipsique cuncta sua seruitia debentur.
2171. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] etiam facinorosum quantumuis aut sceleratum. Vnde liquet nemini etiam nocenti licere se ipsum interimere, quanto magis insonti! Quod etiam theologorum non minus efficaci astruitur ratione. Etenim sapientum ambigit nemo Deum uniuersa propter hominem condidisse, hominem uero propter se ipsum; quam ob rem, cum homo non sibi, uerum Deo potius uiuere habet, nefas est ei procul dubio uitam suam,
2172. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] insonti! Quod etiam theologorum non minus efficaci astruitur ratione. Etenim sapientum ambigit nemo Deum uniuersa propter hominem condidisse, hominem uero propter se ipsum; quam ob rem, cum homo non sibi, uerum Deo potius uiuere habet, nefas est ei procul dubio uitam suam, quam Domino debet a quo eam et acceperat, adimere. Quod si ademerit, iure ab eo Dominus pro perfidia aut
2173. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] acceperat, adimere. Quod si ademerit, iure ab eo Dominus pro perfidia aut temeritate meritas poterit sumere poenas; nec poteris causari te inutilem ei fuisse aut ne ipsum offenderes subtraxisse, quia non est pecudis de se ipsa iudicare ad quem usum domino sit, sed pastoris; et figulus uasa probat et usibus quibus lubet accommodat . Vnde nequeo satis demirari illorum
2174. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et constantiae tribuunt quod est ignominiosissimae pusillanimitati et turpissimae imbecillitati merito tribuendum. Siquidem quis est adeo obtuso aut hebeti ingenio qui aperte dispicere non queat hos omnes, quod prae mollitiem et infirmitatem uel dolores uel contumelias diutius perpeti extimescerent, mortem sibi consciuisse? Nam quid dicam de Lucretia, cui rem nullo piaculo dignam summa
2175. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] extimescerent, mortem sibi consciuisse? Nam quid dicam de Lucretia, cui rem nullo piaculo dignam summa impietate libuit expiare et alienam suo malo culpam ulcisci? Sed de his praesens locus disputare non postulat. Satis igitur sit nobis hic illud admonuisse quod sicut mortis crebra recogitatio tum ad tollendas aerumnas, tum ad componendas omnes suae uitae rationes ad sapientes
2176. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] adueniat nobis. Ignoramus si hac nocte animam nostram conditio mortis reposcat, finis noster nobis absconditus est, uenturi exitus ignorantia nobis incerta est; improuisus est mortis occursus; dum nescimus, repente mors uenit; dum non existimamus, improuisi tollimur; dum ignoramus, repente subtrahimur. Timeamus ne dies illa tamquam fur nos comprehendat, ne nos turbo Diuini iudicii, dum ignoramus, diripiat, ne repentinus interitus auferat, ne imprudentes subito
2177. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] inflammat, extemplo deuorat morientes; qui inflectit ad uitia, mox rapit ad tormenta; quantos ad poenam mortis improuisa rapuit calamitas, quantos inmeditatus exitus strauit, quanti in momento subtracti deficiunt; quanti, dum mori non existimant, auferuntur; quanti ad mortem subito rapiuntur et repente ad aeterna supplicia deducuntur. Ad hos atque alios huiusmodi
2178. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] Prol. 12 ignorantię V1 ] ignoratione V2 | per ] ob V1 Prol. 14 absque ] sine V1 | lucrum V1 ] luce V2 | debere ex debet | non V1 Prol. 15 delevit sedulo ante obire | comminatur pro promittit futurum
2179. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] Prol. 15 delevit sedulo ante obire | comminatur pro promittit futurum Prol. 16 post exquiritur delevit et desideratur | post 16 deleta sequentia Et non quidem omnia, nam illud cum esset imprimis impossibile, tum negotii immensi ac nimirum laboriosi; etenim quis posset singulas proprias cuiusque refocilationes ac medelas explicare, nisi qui singularum miseriarum ęgritudines pęnitus
2180. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] I.4.18 post premuntur delevit
incommodis
I.4.20
2181. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] I.6.9 bis omnia pro bis uniuersa I.6.10 nullis... ut addidit; post piaculo delevit dignam non committerent; laxissima pro leuissima; committant posuit et pro totius orbis auro delevit I.6.11 attigit corr. ex attigerunt | cf. Val. Max. 4,3,4-5
2182. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] nocet I.7.8 inter permisceri et ex pauperibus in V1 nonnulla quae V2 omisit: hic tu poteris addere et illud quod quantęuis diuitię si accedant, minimum assem non afferunt probitatis; alioquin ut quisque esset ditissimus, ita et optimus, et qui pauperrimus, idem et pessimus. Quod asserere si summę dementię est quom
2183. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] II.2.3 ante mora delevit certo | quidem sic II.2.4 Etsi tali... declarem meam Cic. fam. 6,13,1, ubi haberemus pro haberem; post quin tibi add. et sententiam | Non obliuione... scribere Cic. fam. 5,17,1 II.2.5Vulg. Iob. 2,13 II.2.6
2184. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] uerum quo | post admonuit delevit ita scribens | post "Moleste" addidit inquit | Sen. epist. 63,1, ubi fero decessisse; a te om. Sen; iam om. Sen; post firmitas add. Sen. animi; post uellicabit add. Sen. sed tantum uellicabit; non... decurrerint Sen. nimiae decucurrerunt II.3.3 adhibuit transposuit, prius post quę | conatus est ex conatus est | Sen. epist. 63,16, ubi recipitque
2185. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] II.4.3 nulli... mali ] quicquam mali nulli V1 II.4.4 ualebis... autem ] posse uidebit, non obmittat. Quod V1 II.5.1 ex... ostendere ] his omnibus locis docere V1 II.5.2 senecta ]
2186. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] post qui delevit dicitur, ante appellatus addidit est II.12.3 cf. Val. Max. 3,2ext, 6 | post excussit deleta ut uideretur nihil in eo quod non bibisset reliquum fecisse (quae itidem in V1) | Critiam... Critias ] Eritium... Eritius V1 II.12.5 nominibus ] omnibus V1 | sapientum ] sapientium V1 |
2187. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] post congressos delevit ergo II.15.19 illud pro se II.15.21 Nonne ex Non | fabricatoque pro et (quod etiam V1) | habundantia ex abundantia (quod etiam V1) II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico
2188. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] II.4.3 nulli... mali ] quicquam mali nulli V1 II.4.4 ualebis... autem ] posse uidebit, non obmittat. Quod V1 II.5.1 ex... ostendere ] his omnibus locis docere V1 II.5.2 senecta
2189. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] post qui delevit dicitur, ante appellatus addidit est II.12.3 cf. Val. Max. 3,2ext, 6 | post excussit deleta ut uideretur nihil in eo quod non bibisset reliquum fecisse (quae itidem in V1) | Critiam... Critias ] Eritium... Eritius V1 II.12.5 nominibus ] omnibus V1 | sapientum ] sapientium V1 |
2190. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] post qui delevit dicitur, ante appellatus addidit est II.12.3 cf. Val. Max. 3,2ext, 6 | post excussit deleta ut uideretur nihil in eo quod non bibisset reliquum fecisse (quae itidem in V1) | Critiam... Critias ] Eritium... Eritius V1 II.12.5 nominibus ] omnibus V1 | sapientum ] sapientium V1 |
2191. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] post congressos delevit ergo II.15.19 illud pro se II.15.21 Nonne ex Non | fabricatoque pro et (quod etiam V1) | habundantia ex abundantia (quod etiam V1) II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico
2192. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] post congressos delevit ergo II.15.19 illud pro se II.15.21 Nonne ex Non | fabricatoque pro et (quod etiam V1) | habundantia ex abundantia (quod etiam V1) II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico
2193. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] post congressos delevit ergo II.15.19 illud pro se II.15.21 Nonne ex Non | fabricatoque pro et (quod etiam V1) | habundantia ex abundantia (quod etiam V1) II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico
2194. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] III.4.3-4 in V1 in margine, fortasse manu ipsius auctoris,
adscriptum, paulo aliter: Vnde Isac, ut refert Iosephus, uidens se tam dei quam
patris uoluntate ad mortem deposci, confirmato ac magno animo... o pater... et
non minus parentes quam se prudentissimo dicto consolatus est.
2195. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] III.10.2
iusto ex iniusto
2196. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] III.10.5 insiliit sic |
uoluntaria ] spontanea V1 | extenderunt ] protenderunt V1 | cf. Val. Max. 5,6
ext,4
2197. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] uoluntaria ] spontanea V1 | extenderunt ] protenderunt V1 | cf. Val. Max. 5,6
ext,4
2198. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] nec non
etiam ] ac etiam V1 | nedum ] non tantum V1
2199. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] 1,6,2, ubi amplitudinem pro dignitatem
2200. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] (PL30, 57B-59D)
2201. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
2202. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] manus dextera; in Oase pro aduerse; Epiros;
cunctasque Pannonias; beluis fuere; ęnea ad altaria; tibi pro et ibi;
percucurrerunt; quot; possim Verg. apud Hier; omnes... formas apud Verg. om.
Hier; Thucydides et Sallustius; haec non uidet; beandos putamus
2203. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
2204. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
2205. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
2206. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
2207. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] emanare V1 IV.1.4 dixerunt pro dicere eis libuit IV.1.5 Cic. Tusc. 3,14 (30), ubi om. non post ante quam; post meditari add. Cic. secum; filiae pro familię; post ne quid horum add. Cic. umquam IV.1.6 accidere possit ] accidere poterit V1
2208. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] ] nimia V1 IV.11.7 Cic. fam. 4,3,3-4, ubi aut quidem; quę ego experiens; uiris om. Cic; habemus aliud add. Cic; natura praeditum add. Cic; non multo plus; etiam si minus IV.11.8 Cic. Tusc. 3,6 (13) IV.11.9 Assueri regis V1 | post
2209. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] IV.13.6 ademptus est sic IV.13.7 Cic. fam. 4,13,5, ubi Familiares uero eius; familiariter... de te pro Cic. mirabiliter de te et; non cessat pro necesse est IV.13.8 Ov. trist. 3,5,23-28 IV.13.9 Hier. ep. 40,1 (ep. Tur.
2210. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
IV.18.2 se ipsos ] sese V1
IV.18.3 Qua
ex re haud ] Qua de re non V1 | regis insultatio pro reges exsultatio ] illa
in... regis Laurentii insultatio V1---
Bibliographia locorum inventorumNikola Modruški (c. 1427-1480) [1465], De consolatione liber, versio electronica (, Italija), Verborum 79291, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [modrncons].
First 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.