Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: non Your search found 49997 occurrences
First 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 19034-19142:19034. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [Paragraph | SubSect | Section] et generoso viro Huldricho Fuggero, Kirchpergae et Weissenhorni Domino, viro eruditione, pietate et virtute amplissimo. S. P. Si quae, ut censent, Fuggere generosissime, ex conquisitione, vel publicatione reconditorum scriptorum, speranda laus est: non postrema iis meo iudicio debetur, qui monumenta, quibus regum magnorumque ducum pręclarae actiones, cum in caeteris vitae partibus, tum rebus ac artibus utilibus conservandis, memoriae posteritatis consecratae fuere, e tenebris in lucem eruere, et ad publicam
19035. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page iv | Paragraph | SubSect | Section] ad verum veri Dei cultum accedens, quam hoc Philadelphi, invenietur: ad
instructae Bibliothecae adornationem, legis Hebraicae translationem immensis sumptibus,
et populi Iudaici liberatione redimentis: eamque tam religiosa pietate amplectentis, ut
saepius exclamare non dubitet,
19036. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page iv | Paragraph | SubSect | Section] eamque tam religiosa pietate amplectentis, ut
saepius exclamare non dubitet,
19037. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page v | Paragraph | SubSect | Section] esse videntur. Cum etenim religio Christiana literis inclusa contineatur, hae vero neutiquam absque Bibliothecis, tanquam castellis doctrinae, conservari queant: qua laude nomen, quod profitentur, gerere possunt, qui rerum ad eius conservationem pertinentium cura non afficiuntur? Iam vero, cui unquam vel ante vel post Ptolemaeum, literario monumento, aut scripto, tantus liberalitatis ac benignitatis honos est habitus, quanto Philadelphus legis divinae translationem, eiusque interpretes remuneravit? Philippi liberalitati
19038. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page viii | Paragraph | SubSect | Section] βασιλείας ἕξειν. Aristeae epistula ad Philocratem 125.2. Noratque cum aliis regibus quamplurimis literatos charos gratosque fuisse: tum vero Alexandrum, cuius in regno isto post patrem locum occuparat, non minus literarum et benignitatis in doctos, quam rerum fortiter gestarum laude excelluisse. Ideoque non minus eruditionis ac benignitatis, quam regni successionem sibi gloriosam fore. Egregia virtus, et digna celebratissimi optimique regis sententia: cuius solius
19039. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page viii | Paragraph | SubSect | Section] 125.2. Noratque cum aliis regibus quamplurimis literatos charos gratosque fuisse: tum vero Alexandrum, cuius in regno isto post patrem locum occuparat, non minus literarum et benignitatis in doctos, quam rerum fortiter gestarum laude excelluisse. Ideoque non minus eruditionis ac benignitatis, quam regni successionem sibi gloriosam fore. Egregia virtus, et digna celebratissimi optimique regis sententia: cuius solius imitationi utinam nostri seculi Principes insisterent, cum eum vel in adornandis bibliothecis, vel
19040. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page viii | Paragraph | SubSect | Section] sibi gloriosam fore. Egregia virtus, et digna celebratissimi optimique regis sententia: cuius solius imitationi utinam nostri seculi Principes insisterent, cum eum vel in adornandis bibliothecis, vel liberalitate exercenda, magis facultate quam voluntate aequare non posse videantur: nae nos literas florentiores, maioremque doctorum copiam habituri essemus. Uti namque bona temperies, ac aeris clementia, copiam ac ubertatem frugum: ita humanitas, honor et beneficentia principis, bonas artes, excellentiaque ingenia
19041. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page ix | Paragraph | SubSect | Section] complectatur: literatosque benigne foveat, sustentet, honoribusque et praemiis ornet? Itaque cum regis Aegyptii tantam liberalitatem ac venerationem in doctos ab Aristea describi perspicerem, quanta nostri seculi hominibus optanda potius quam speranda est, non potui non voluptate lectionis eius singulari perfundi. Quid vero dicam de variis vitae civilis ac gubernationis praeceptis, quae in hoc libello continentur? Ex omni antiquitate nec autor, nec autoris libellus ullus, meo iudicio, facile invenietur,
19042. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page ix | Paragraph | SubSect | Section] complectatur: literatosque benigne foveat, sustentet, honoribusque et praemiis ornet? Itaque cum regis Aegyptii tantam liberalitatem ac venerationem in doctos ab Aristea describi perspicerem, quanta nostri seculi hominibus optanda potius quam speranda est, non potui non voluptate lectionis eius singulari perfundi. Quid vero dicam de variis vitae civilis ac gubernationis praeceptis, quae in hoc libello continentur? Ex omni antiquitate nec autor, nec autoris libellus ullus, meo iudicio, facile invenietur, qui
19043. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page x | Paragraph | SubSect | Section] Xenophontis Cyri Paedia, quod quae ad boni principis informationem pertineant, rectius et elegantius caeteris autoribus monstret: ferturque ideo inter alios praestantissimo heroi Scipioni lectio eius fuisse perquam familiaris. Cur vero prae ipsa Aristeae libellus non laudetur, qui non solum boni, sed et boni et pii principis vivam imaginem ostendit? Neque etenim ulla gubernationis munia incidere possunt, sive domi, sive foris, vel cum subditis, vel cum aequalibus, cum domesticis aut extraneis, quin quomodo in iis
19044. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page x | Paragraph | SubSect | Section] Paedia, quod quae ad boni principis informationem pertineant, rectius et elegantius caeteris autoribus monstret: ferturque ideo inter alios praestantissimo heroi Scipioni lectio eius fuisse perquam familiaris. Cur vero prae ipsa Aristeae libellus non laudetur, qui non solum boni, sed et boni et pii principis vivam imaginem ostendit? Neque etenim ulla gubernationis munia incidere possunt, sive domi, sive foris, vel cum subditis, vel cum aequalibus, cum domesticis aut extraneis, quin quomodo in iis cum pietatis atque
19045. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page xi | Paragraph | SubSect | Section] Neque etenim ulla gubernationis munia incidere possunt, sive domi, sive foris, vel cum subditis, vel cum aequalibus, cum domesticis aut extraneis, quin quomodo in iis cum pietatis atque virtutis laude feliciter Principi versandum sit, hic a viris non prophana, sed Spiritus sancti prudentia illuminatis, tradatur: idque tanta brevitate, ut unumquodque facile a quolibet percipi, et in magnis variisque rerum occupationibus atque negociis in mentem redigi, et ad usum conferri possit. Quare tanto eius lectio caeteris
19046. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page xi | Paragraph | SubSect | Section] possit. Quare tanto eius lectio caeteris in hoc genere scriptis mihi gratior est visa, quanto quae pietate nituntur, caeteris feliciora existunt: quantoque quae a Spiritu sancto dimanant, prophanis veriora et certiora nobis habentur. Auxit porro non parum historiae huius legendae cupiditatem, iucundissima multarum rerum descriptio: utpote vasorum, phialarum, mensae aureae, vestium pontificalium, locorum Iudaeae, Hierosolymorum, templi, arcis: ita expressa, ut oculis omnia subiecta et exposita
19047. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page xii | Paragraph | SubSect | Section] iucundissima multarum rerum descriptio: utpote vasorum, phialarum, mensae aureae, vestium pontificalium, locorum Iudaeae, Hierosolymorum, templi, arcis: ita expressa, ut oculis omnia subiecta et exposita videantur, eorumque lectione animus liberalis non possit non affici ac delectari. Cum itaque et ad aliorum, tum vero Principum vitam exemplis et praeceptis praeclare informandam libellum accommodatissimum, et minime iucunditatis expertem esse cernerem, a publicis commodis non alienam me rem
19048. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page xii | Paragraph | SubSect | Section] multarum rerum descriptio: utpote vasorum, phialarum, mensae aureae, vestium pontificalium, locorum Iudaeae, Hierosolymorum, templi, arcis: ita expressa, ut oculis omnia subiecta et exposita videantur, eorumque lectione animus liberalis non possit non affici ac delectari. Cum itaque et ad aliorum, tum vero Principum vitam exemplis et praeceptis praeclare informandam libellum accommodatissimum, et minime iucunditatis expertem esse cernerem, a publicis commodis non alienam me rem facturum
19049. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page xii | Paragraph | SubSect | Section] lectione animus liberalis non possit non affici ac delectari. Cum itaque et ad aliorum, tum vero Principum vitam exemplis et praeceptis praeclare informandam libellum accommodatissimum, et minime iucunditatis expertem esse cernerem, a publicis commodis non alienam me rem facturum existimavi, si eum multos iam annos latentem, cum conversione Latina in lucem eruerem. Etsi enim ante complures annos a MATTHIA PALMERIO Pisano in linguam Latinam, et inde quoque in Italicam translatus esset, tamen cum is (quod citra
19050. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page xiii | Paragraph | SubSect | Section] inde quoque in Italicam translatus esset, tamen cum is (quod citra obtrectationem dictum sit) in plerisque locis sensum autoris minus assecutus videretur, quod mihi in Germaniam reverso, a caeteris studiis tempus reliquum erat, labori eius convertendi non invitus impendere coepi. Sed me eo, fortuna magis quam voluntate, quam citissime liberari contigit. Nam dum in eo versor, fit, ut optimo doctissimoque viro Iohanni OPORINO, hospiti et amico meo, eius conversio, authore Matthia GARBITIO pauculos ante annos in
19051. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page xiv | Paragraph | SubSect | Section] ut meae, de praestantissimis animi tui dotibus, multorum praedicatione iampridem conceptae observantiae specimen qualecumque praeberem: et quod nulli magis quam tibi, is convenire videretur. Tu siquidem divino Ptolemaei exemplo in vestra ornatissima familia renovato, non solum literarum studiosos quam plurimos hincinde liberali sumptu alis: et peritissimos in omni doctrinarum genere professores, Gassarum, Vuolfium, Schrimgerum, Gerstmannum, viros mihi amicitia iunctissimos, domi tuae summa benevolentia foves, honoribusque et
19052. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page xv | Paragraph | SubSect | Section] virtutum tuarum admiratione et observantia singulari profectam, pro aequitate tua in meliorem partem interpretari: et me, qua bonos omnes, benevolentia complecti digneris, etiam atque etiam te rogo: cum benigna mentione, ut veteribus olim Romanis atque Graecis non solum patrios atque indigetes deos pro se, sed et exteros adorare licuit: sic literarum studiosis vestri ordinis homines, quantumvis non admodum notos, e vel gratia suae observantiae testificandae, vel vestrae benevolentiae promerendae, compellandi
19053. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page xv | Paragraph | SubSect | Section] omnes, benevolentia complecti digneris, etiam atque etiam te rogo: cum benigna mentione, ut veteribus olim Romanis atque Graecis non solum patrios atque indigetes deos pro se, sed et exteros adorare licuit: sic literarum studiosis vestri ordinis homines, quantumvis non admodum notos, e vel gratia suae observantiae testificandae, vel vestrae benevolentiae promerendae, compellandi veniam facile dari solere. Eius itaque a tua Magnificentia impetrandae, per tuae praeclarae, tantumque praedicatae humanitatis famam, mihi
19054. Grbić Ilirik,... . Aristeae historia cum conversione... [page xviii | Paragraph | SubSect | Section] describens. Transtulit ex hoc autore Iosephus ea quae
sunt lib. 12. Antiquit. Iudaicarum, capite 2. ubi convivii mentione facta, tandem
lectorem ad hunc Aristeae librum remittit. Meminit quoque eius Epiphanius libro de
Mensuris et ponderibus, ex eo quoque non pauca ad sua transferens, ac ea Aristeae
narrationi adiiciens, in quae hominibus eruditis ac ingeniosis diligentius nonnunquam
inquirendum videtur. Nam cum sacri libri duplicis sunt generis
transferens, ac ea Aristeae
narrationi adiiciens, in quae hominibus eruditis ac ingeniosis diligentius nonnunquam
inquirendum videtur. Nam cum sacri libri duplicis sunt generis
de interpretationibus
sacrorum librorum ea quae a liberali cognitione, et ab hoc argumento minime sunt aliena,
cognoscere poterit: ita alterius praeter Epiphanium, et a Iustiniano Imperatore Novella
146. cum singulari admiratione relati, et ab Aristea praetermissi, non possum non quasi
in transcursu mentionem iniicere: nimirum, praeter caetera occulta in hac
interpretatione et hoc accidisse, ut cum semper bini interpretes seorsim conclusi, et
singulis paribus legis translatio tradita esset, in interpretatione ita consenserint,
sacrorum librorum ea quae a liberali cognitione, et ab hoc argumento minime sunt aliena,
cognoscere poterit: ita alterius praeter Epiphanium, et a Iustiniano Imperatore Novella
146. cum singulari admiratione relati, et ab Aristea praetermissi, non possum non quasi
in transcursu mentionem iniicere: nimirum, praeter caetera occulta in hac
interpretatione et hoc accidisse, ut cum semper bini interpretes seorsim conclusi, et
singulis paribus legis translatio tradita esset, in interpretatione ita consenserint, ut
Cum enim tu magno tenearis studio eorum quae menti prodesse possint, et
rectum sit talia quidem maxime communicare cum omnibus similiter affectis: multo tamen
magis tecum sunt communicanda, quae praeditus es genuina, et eadem mecum animi sententia
et voluntate, non solum ex eo quia vere meus moribus es frater, ex sanguine et communi
institutione, sed etiam quia similiter mecum res honestas magno studio et toto impetu
animi prosequeris. Neque enim animi splendor aut decus ullius illarum rerum quę
magni fiunt ab illis
haec Demetrius respondit: Indigent
interpretatione leges illae. nam Iudaei in sua regione, perinde ut Aegyptii literarum
dispositione, ita illi characteribus propriis utuntur iuxta pronunciationem quam
propriam habent. Putatur a nonnullis illa esse Syriaca, quod non ita est: verum est eius
alia ratio et forma. Rex his acceptis, dixit se scripturum ad summum Iudaeorum
sacerdotem, ut quae exposita essent, perficerentur.
Hic ego sum ratus adesse tempus agendi illa, de quibus saepe ante Sosibium Tarentinum
instructos viros assumpsit in regionem, ut in praesidiis ipsius degerent. Sed ante
quoque satis multi pervenerant in regionem cum rege Persarum, et ante hos alii ut
auxiliarii missi erant ad Psametychum, quo cum pugnarent adversus regem Aethiopum: verum
illi non tot multitudine erant, quot secum adduxerat Ptolemaeus ille Lagi filius.
Quemadmodum autem prius diximus, electos praestantissimos, qui et aetate et robore
praestarent, armis instruxit: reliquam vero turbam seniorum et iuniorum, ac mulierum
Ptolemaeus ille Lagi filius.
Quemadmodum autem prius diximus, electos praestantissimos, qui et aetate et robore
praestarent, armis instruxit: reliquam vero turbam seniorum et iuniorum, ac mulierum
etiam, concessit militibus in servitutem, non tam sponte et consilio suo, quam exoratus
ab illis, ad usus et necessaria in belli rebus ministeria. Nos ergo postquam nacti
essemus quandam ansam ad liberandos eos, talibus usi sumus verbis ad regem.
Aristeae cum Rege consultatio
ad regem.
Aristeae cum Rege consultatio de legis divinae interpretatione, et captivorum
Iudaeorum liberatione Vide ne sit deforme, te (Rex) redargui ex rebus ipsis.
Nam cum ad omnes Iudaeos pertineant leges illae, quas cupimus non solum describere, sed
et interpretari: quam rationem habebimus mittendi ad illos, legatos, dum tam multi
Iudaeorum servituti obnoxii sunt in regno tuo? Quin age, animi voluntate perfecta et
divite libera eos, qui in aerumnis detinentur: praesertim cum idem
illi Deum omnium inspectorem et creatorem colunt, quem etiam alii omnes homines, et
nos in primis: sed nominantes aliter, vocamus
qui ea habeant, viginti accipiant drachmas: et hac de re promulgetur
edictum, idque statim fiat, et simul perscripta omnia diligenter annotentur. Ita insigni
usus est animi promptitudine, Deo omnia quae cupiebamus peragente, et impellente ipsum
ad redimendos non illos tantum qui cum patris exercitu advenerant, sed illos etiam
si qui ante aderant, aut postea in regnum fuerant adducti. Expensas autem referebant
factas ultra QUADRINGENTA TALENTA. Ipsius etiam edicti exemplum non incommode, ut puto,
est a me
impellente ipsum
ad redimendos non illos tantum qui cum patris exercitu advenerant, sed illos etiam
si qui ante aderant, aut postea in regnum fuerant adducti. Expensas autem referebant
factas ultra QUADRINGENTA TALENTA. Ipsius etiam edicti exemplum non incommode, ut puto,
est a me separatim expositum. Nam ita regis magnificentia fiet multo splendidior et
illustrior, ad quam Deus confirmabat et impellebat ipsum, ad hoc ut contingeret salus
multis hominum coetibus. Tale autem erat edictum ex mandato regis
de libris Iudaeorum
describendis Cum Rex mandaveris mihi, ut qui deessent Bibliothecae tuae
libri, eos curarem ad eam complendam conquisitos colligi: et simul si quid detrimenti
cepissent, illos ad modum convenientem reficerem: ego hactenus non segnem in hoc
operam navavi. Et nunc praeterea ad te refero, Legum Iudaicarum libros cum paucis
quibusdam deesse. Constant enim hi lingua et literis Hebraicis: sed negligentius, nec
ita ut re ipsa se habent (quemadmodum hoc perhibetur ab illis qui
regnum conservavit in pace et gloria, quae
praestet in toto terrarum orbe. Praeterea aetate et viribus valentiores in exercitum
recipimus: qui vero idonei essent ut circa nos versarentur, illos dignos iudicavimus,
quibus negocia aulae committeremus. Sed cum non solum his cupiamus gratificari, sed et
omnibus aliis Iudęis in orbe terrarum, illis etiam qui sunt in posterum futuri:
constituimus, legem vestram ex Hebraica lingua interpretatione traducere in Graecam, ut
hae leges vestrae in nostra Bibliotheca extent, cum
Munerum a rege missorum
descriptio ornamenta et elaborationem munerum, quae varia et praestanti
solertia artificii fuerunt confecta. Cum enim rex et suppeditaret omnia large, et
artifices in conficiendis singulis observaret, non potuit fieri ut illi per oscitantiam
aliquid vel intermitterent, vel temere et perperam conficerent. Primum autem mensae
confectionem exponam.
Mensa aurea Hanc rex mole quidem valde magnam volebat extruere: sed cum
modum, ipseque rursus quaesivisset an maiorem conficere deberet? ac
quidem tum nonnulli ex sacerdotibus et aliis dixissent, nihil obstare: ipse dixit se
paratum esse ad extruendam vel quintuplo maiorem, sed vereri ne ad ministeria inutilis
fiat. nam se non hoc respicere, ut tantum a se oblata in templo persistat: sed iudicare
multo plus gratiae consecuturum, si ministeria et sacra solita rite, quibus conveniat,
essent peracturi supra illa opera quę a se essent confecta. neque enim ob penuriam auri,
priorem
quibus conveniat,
essent peracturi supra illa opera quę a se essent confecta. neque enim ob penuriam auri,
priorem mensam ita parvam factam: sed sibi videri eam, cum satis auri habeat, certa
de causa et ratione ista magnitudine constare: propterea non velle, neque debere eam,
cum iusta et commoda sit, transgredi et transmutare. Sed dixit se aliam initurum
rationem, ac curavit ut quamplurimum ingenii et artificiosae operae in eam conferretur.
Nam ut erat ingenio solerti ad rerum formas et imagines
esse, illa iubebat facere quam speciosissime: quae vero plana et nullo coelo exornata,
illis modum suum convenientem praecipiebat adhibere. hinc longitudine duorum cubitorum,
altitudine autem unius et semis, eam extruebat, undique ex auro probato solidam, non
foliaceo extrinsecus circumvoluto obductam. Coronam autem palmarem circumdederunt.
Plegmata vero et reticula circum labia et extremitates erant contorta ad modum
funiculorum, in quibus supra modum mirabile artificium torni ex tribus lateribus
totam mensam. Sub hac lapidea ovorum effigie, artifices fecerant coronam feracem
omnium frugum, ita ut illi fructus extarent, et conspicui essent: ut botri, spicae,
palmae, poma, olivae, punica mala, et id genus alii fructus: quos singulos lapides non
tantum ad formam, sed et colorem fructuum elaboratos in circuitu totius mensae
alligarant ad summum orbis aurei. Post coronam ita exornatam extabat in opere similiter
et ovicularis illa facies, et illa reliqua virgularum et coelaturae forma, ut cum mensa
hedera achanto implexa et viti, quae circumvoluta toti pedi botros haberet ad
summum usque ex lapidibus preciosis confectos. Atque hęc eadem forma erat pedum quator,
in quibus omnia erant ita elaborata affabre, et coaptata, ut peritiae et artis
praestantia non solum nihil discreparent a veritate, sed etiam vento per aerem flante
moverentur eorum folia omnia, et situ et habitu ad nativam imaginem sculpta. Labia
autem mensae constabant ex tribus partibus, et erant veluti triplicata, ac clavibus
imaginem sculpta. Labia
autem mensae constabant ex tribus partibus, et erant veluti triplicata, ac clavibus
subtilibus ita inter se per crassitudinem operis coagmentata, ut neque cerni neque
inveniri posset, qua iuncturae coirent. Crassitudo autem mensae totius non minor erat
semicubito: unde sumptus ad multa millia protrahebantur. nam quia Rex semel
constituerat, non esse magnitudine ampliorem faciendam, quae insumenda fuissent in eam,
illa, atque adeo plura, contulit in crassitudinem, omniaque sunt ex ipsius
subtilibus ita inter se per crassitudinem operis coagmentata, ut neque cerni neque
inveniri posset, qua iuncturae coirent. Crassitudo autem mensae totius non minor erat
semicubito: unde sumptus ad multa millia protrahebantur. nam quia Rex semel
constituerat, non esse magnitudine ampliorem faciendam, quae insumenda fuissent in eam,
illa, atque adeo plura, contulit in crassitudinem, omniaque sunt ex ipsius sententia
perfecta ad ornatum excellentem et visu mirabilem, in quo et artificium superaret omnem
imitationem, et
ut in eo praeter speciem pulchritudinis, artis etiam insignis
industria eluceret. Post hunc erat virgularum series, super quam usque ad labia rhombi
ad similitudinem retis complicati. in medio horum scuta ex lapidibus diversi generis,
magnitudine non minore quatuor digitorum, ad summum illustrabant splendorem
pulchritudinis illa sua perpetua lapidum discrepantia. In coronae autem labiis erant
expressa lilia, et anthemides, atque botri in ambitu intertexti. Talem formam habebant
crateres aurei, qui
effigiem eorum. Nam postquam essent perfecti, et hoc ordine dispositi, ut
primum locum haberet argenteus, secundum aureus, deinde rursus argenteus, postea aureus
positus esset, plane inenarrabilis spectaculi facies reddebatur: ut accedentes ad
contemplandum, non possent discedere, eo quod omnia splendore eorum illustrarentur,
et quod in contemplatione magna inesset iucunditas, et ea condita varia quadam vi
apparitionis et speciei ipsorum, dum contemplantes quidem decus aureorum craterarum
sentirent
assidue se ab una ad aliam
artificii solertiam conferentis. Respicientibus ad argenteos, undique in oculos
incurreret splendor, qui multo etiam magis caperet animos, et eos ita distineret, ut
potuisses diffluere: ex quo sane varietas et solertia artificii eorum non potest
enarrari.
Phialae aureae Porro phialas aureas ita torno expolierant, ut in medio
haberent coronas vitis, circa labia hederae et myrti: quibus etiam coronam oleae
illustrem et lapidibus valde preciosis
dum singulari industria studerent omnia
absolvere ad excellentiam gloriae Regis. Nam prorsus neque in aerario regio, neque ullo
alio extabant tanti sumptus et tam artificiosa opera. Rex enim, ut erat ambitiosus
circa decus et splendorem, non parum adhibebat curae et solicitudinis ad hoc suum
institutum. Nam saepe omissis publicis occupationibus, studiose assidebat artificibus,
ut illi perficerent omnia ut conveniret loco in quem illa opera missurus erat. unde
quidem evenit, ut omnia essent
omnia ut conveniret loco in quem illa opera missurus erat. unde
quidem evenit, ut omnia essent absoluta honorifice, et pro dignitate tum regis
mittentis, tum summi sacerdotis qui pręesset loco illi. Nam lapides et magnitudine
conspicui, et numero multi, non pauciores quinque millibus adhibiti erant: tum artis
solertia omnia ita excellebant, ut quintuplo precium auri superarent lapides collati, et
artificum industria navata.
Ita habes et haec, quorum expositionem iudicavi necessariam. Sequens narratio,
apprehensa enim utrisque manibus
vitulorum crura, quae singula fere talenti pondo habent, per vices utraque manu sursum
porriciunt mira industria, in altitudinem satis magnam: nec in iis excipiendis errant.
Simili modo porriciunt etiam ovium crura, nec non et caprarum, quae mirifice et pondere
et pinguedine excellunt. nam quod iam dictum est, ita peragitur, ut ad id, a certis
quibus hoc curae est, per omnia seligantur, quae et labe reprehensionis omni
vacent, et pinguedine excellant. Ad quietem
munimenta. Nam in turribus arcis erant acuta iacula, et varia bellica instrumenta:
locusque iste erat in vertice montis, et supereminens inter alia munimenta. Praeterea
turres custodiebantur a fide dignissimis, et patriae multis argumentis declaratis viris,
qui non habebant facultatem egrediendi ex arce praeterquam festis diebus, idque per
partes et vices: neque sinebant ingredi quenquam. Et a pręside iussi admittere aliquem
contemplandi gratia, valde ac curate eum observabant: quod etiam tum, cum nos adessemus,
est sita, sunt
reflexae, et in se invicem pronae. Ad illos transitus sunt etiam parati ascensus graduum
editiores, ut alii in sublimi, alii subtus incederent. quae distinctio praecipue facta
est ob sanctos et religioni deditos viros, ut neminem attingerent, quem non liceat.
Non temere autem illi primi conditores, civitatem hac convenienti amplitudinis
dimensione condiderunt: sed sapienti hoc consilio fecerunt. Nam regio est ampla et bona.
versus quidem Samaritas, et qua attingit Idumenaeos, magna ex
et in se invicem pronae. Ad illos transitus sunt etiam parati ascensus graduum
editiores, ut alii in sublimi, alii subtus incederent. quae distinctio praecipue facta
est ob sanctos et religioni deditos viros, ut neminem attingerent, quem non liceat.
Non temere autem illi primi conditores, civitatem hac convenienti amplitudinis
dimensione condiderunt: sed sapienti hoc consilio fecerunt. Nam regio est ampla et bona.
versus quidem Samaritas, et qua attingit Idumenaeos, magna ex parte est campestris:
sita, nec ab illis multum distat, sed ipsa per se omnia abunde habet, cum sit et irrigua
undique regio, et ad magnam securitatem munita. Iordanus fluvius Nam
Iordanus, fluvius ille perennis, circumfluit ipsam, in se ab antiquo continentem non
minus arvorum quam sex millia myriadum. Deinde ex vicinia sexaginta myriades hominum in
ipsam pervenerunt, qui singuli possessionem centum iugerum agri sunt consecuti.
Iordani exundatio annua Fluvius autem, perinde ut Nilus,
etiam de his commemoranda fuerunt. deinceps exponam illa, quae sunt ipsius
interpretationis.
LXX interpretum electio Elegit ergo Eleazarus optimos et eruditione
praestantes viros, utpote pręclaris ortos parentibus: qui non solum exercitati erant in
literis Iudaeorum, sed etiam in studia et mores Graecorum non segnem operam navarant:
quique ideo idonei erant ad legationes, et eas obibant cum opus esset. Iam ad
disputationes de legibus explicandas valde solertes
LXX interpretum electio Elegit ergo Eleazarus optimos et eruditione
praestantes viros, utpote pręclaris ortos parentibus: qui non solum exercitati erant in
literis Iudaeorum, sed etiam in studia et mores Graecorum non segnem operam navarant:
quique ideo idonei erant ad legationes, et eas obibant cum opus esset. Iam ad
disputationes de legibus explicandas valde solertes erant. iidem amplexabantur statum
vitae et morum medium, qui est optimus, deponentes a se
quod inde licebat colligere: quia praeterquam quod scripserat ad Regem
de ipsis restituendis, multum etiam rogabat Andream, ut id negocii promoveret, et in
aliis quibus possemus, ipsis gratificaremur. Cumque nos promisissemus nostram operam, et
dixissemus ipsum non debere de istis sollicitum esse: ipse respondebat, se etiam valde
angi animo ob istam rem. Compertum enim habere, Regem, cum virtutis studio et amore
excellat, huius praecipue curam habere, ut ubicunque locorum celebretur aliquis doctrina
et
secum regni sui maximum praesidium et munimentum: eo
quod illi libere et intrepide consulant, ad communem utilitatem illorum quibus ipse
bene velit. Talesque dicebat se animadvertere, esse illos ab ipso missos. Praeterea
iureiurando affirmabat, se istos viros non dimissurum, si quod aliud suum negocium
instaret. Nunc vero dimittere illos, ad emendationem rei communiter omnibus civibus
utilis. Nam ut quis bene vivat, hoc situm esse in observantia et diligenti custodia
legum: hoc vero acquiri et absolvi multo magis ex
miseri per totam vitam. Si vero cum
sapientibus et prudentibus versentur, ignorantiae suae emendationem ad vitae
rectitudinem consequuntur. Hinc primus Legislator noster distincte et accurate
praecipit, quae sunt pietatis et iusticiae: et singula de his tradidit non solum
prohibitione, sed etiam cum praescriptione recti: ob oculos etiam positis malis et
afflictionibus, quas Deus immittat authoribus delictorum. Nam primum omnium ostendit,
unum solum esse Deum, et eius potentiam omnia pervadere, ita ut omnia
clam fiant: sed
quaecunque quis vel iam faciat, vel post sit facturus, ea sint illi aperta. Quibus
quidem ita accurate traditis, hoc demonstravit et effecit, ut si quis tantum cogitet de
aliquo improbo facinore peragendo, nedum si id peregisset, sciret Deum id non latere:
sicque in tota lege sua Dei maiestatem et potentiam illustravit. Hoc initio ita facto,
demonstravit deinde, omnes alios homines, praeter Iudaeos, stulte multos statuere Deos,
et colere eos quibus ipsi sint multo praestantiores. Nam illos simulachra ex
aliquid ad vitam utile
invenerint: atque ita adorare illa, quae manifeste videant omni sensu destituta esse.
Iam ut quis concedat, ipsos respicere ad facultatem, qua tempore inventionis praediti
fuerunt: hinc etiam stultos habendos, quia illi ipsorum inventores non crearint neque
produxerint quicquam, sed ex creatis et productis quaedam aut ostenderint esse
utilia, aut ad meliorem usum composuerint. Unde etiam hanc ob causam stulte et inaniter
agere, dum habebant et colant pro diis sui similes: et eo magis,
usurpent
ad alia sui generis absumenda. His itaque quasi symbolis quibusdam, legislator voluit
ostensum intelligentibus, ut cogitarent se debere esse iustos, et nihil per vim agere,
neque fiducia potentię et virium suarum alios opprimere. Nam cum non permisit attingere
iam enumerata animalia propter impetus et inclinationes illas, quas singula habent:
quomodo non prorsus iudicavit cavendum esse, ne moribus et vita ad ipsorum naturam
perverse afformaremur? Ita quę nobis concedit in omnibus, ut
intelligentibus, ut cogitarent se debere esse iustos, et nihil per vim agere,
neque fiducia potentię et virium suarum alios opprimere. Nam cum non permisit attingere
iam enumerata animalia propter impetus et inclinationes illas, quas singula habent:
quomodo non prorsus iudicavit cavendum esse, ne moribus et vita ad ipsorum naturam
perverse afformaremur? Ita quę nobis concedit in omnibus, ut volatilibus, ita pecoribus,
figurate et ad morum informationem statuit. Nam quod praecepit, pecora geminis et fissis
debere
hanc etiam ob causam, quia
simus magno discrimine seiuncti ab aliis hominibus, quorum plerique se ipsi mutuo
commercio inquinent, cum magna iusticiae violatione. Atque de hoc etiam civitates et
regiones integrae gloriantur, in quibus impune est, non solum cum masculis commercium
habere, sed etiam puerperas et filias polluere: a quibus nos longe sumus seiuncti: Quo
autem in loco est haec distinctionis admonitio, in eo est etiam suo charactere expressum
memoriae et recordationis praeceptum. Nam cum dicit,
considerare, et quidem diligenti animi
contemplatione, motiones et vices ac successiones in operibus Dei.
Ostendi ita tibi in expositione ungularum fissarum et ruminationis, praestantiam
oraculi legitimi, de distinctione, delectu et memoria, ut videres non temere ista, prout
in animum inciderint, a legislatore nostro constituta esse, sed ad veritatis et rectae
rationis declarationem. Praecepta de tactu et auditu Atque ut de esu et
de cibis disposuit, ita etiam de singulis quae ad
est invenire. Nam mustelae et murium, et
id genus aliarum bestiarum, quas prohibuit, est invenire. Nam mustelae et murium, et id
genus aliarum bestiarum quae sunt prohibitae, natura est damnosa, et ad nocendum prona.
mures enim omnia vastant et corrumpunt, non solum quantum ad ipsorum nutrimentum
attinet: sed etiam, quia quę invadunt, illa omnino corrumpunt, et reddunt homini
inutilia. Et mustelę natura est peculiaris, quia hoc animal praeter iam commemoratam
nocendi inclinationem et facultatem, hoc
etiam proprium habet, ut auribus concipiat, ore
vero pariat foetum suum. Quo significatur, hanc naturam et consuetudinem hominum esse
impuram, qua quae auribus percipiant, verbis exaggerata, efferant ad alios malis
involvendos, inquinantes in hoc se immundicia non levi, dum plane impietatis foeditate
contaminantur. Ex quo praeclare Rex vester facit, qui (ut accipimus) hoc genus hominum
solet afficere. Hic ego: Tu videris mihi loqui de delatoribus. nam hos ille tormentis et
suppliciis capitalibus, iisque acerbis
arripere, et sibi
adscribere possent, eo quod sacrificans omnino faciat oblationem pro animi sui
affectione. Atque haec fuerunt tractata in collocutione, memoratu (ut ego puto) digna:
quae tibi Philocrates, propter studium tuum singulare cognoscendi res utiles, non potui
non exponere: ut cognosceres legis illius maiestatem, sanctitatemque, et mentem in
natura rerum reconditam. Nunc ad institutum.
Eleazarus peractis sacris, et adornatis regi muneribus, dimisit nos cum securitate
itineris.
adscribere possent, eo quod sacrificans omnino faciat oblationem pro animi sui
affectione. Atque haec fuerunt tractata in collocutione, memoratu (ut ego puto) digna:
quae tibi Philocrates, propter studium tuum singulare cognoscendi res utiles, non potui
non exponere: ut cognosceres legis illius maiestatem, sanctitatemque, et mentem in
natura rerum reconditam. Nunc ad institutum.
Eleazarus peractis sacris, et adornatis regi muneribus, dimisit nos cum securitate
itineris.
donec
advenientes salutasset. Quos quidem ingressos cum muneribus missis, et variis
pellibus, in quibus lex aureis literis lingua Iudaeorum perscripta erat, quarumque
membranae mira arte elaboratae erant, et ita compositae ut oculis discerni non posset
earum compositio, Rex ut vidit, de libris interrogavit. Qui postquam illos involutos
revelassent, et membranas explicuissent: ille diu subsistens, cum adoratione fere septie
ita est locutus: Salutatio Regis interpretibus
victum,
et alia omnia praeparat temporibus suis.
Suffragatus et huic, sequentem interrogabat: 4 QUOMODO in iure dicendo,
et iudiciorum sententiis ferendis, possit laudem et approbationem assequi apud illos
etiam qui non sint sui compotes facti voti? Ille dixit: Si omnibus te prębueris sermone
aequabilem, et nihil neque superbe neque pro tua potentia egeris contra delinquentes.
Hoc autem ita facies, si Dei observabis administrationem et constitutionem, qui dignis
perficit
voti? Ille dixit: Si omnibus te prębueris sermone
aequabilem, et nihil neque superbe neque pro tua potentia egeris contra delinquentes.
Hoc autem ita facies, si Dei observabis administrationem et constitutionem, qui dignis
perficit vota ipsorum: quos autem non vult participes fieri suorum votorum, illis
aut per insomnia, aut factis et actionibus ipsis ostendit, ipsorum vota esse noxia:
neque eos vel pro ipsorum delictis, vel pro suae potentiae magnitudine affligit, sed
aequitate erga illos utitur.
Hoc etiam collaudato, ad sequentem dixit: 7 QUID sibi ad vitam degendam
possit esse optimum? Ille ait: Hoc cognitum habere et statuere, Deum universorum
dominari: nosque etiam in illis quae nobis maxime sunt gloriosae actiones, non dirigere
consilia nostra, sed Deum omnia perficere et gubernare pro sua potentia.
Comprobata et huius sententia, interrogabat alium: 8 QUOMODO et ipse
posset omnia conservare et tueri integra et salva, et tandem eundem rerum
et constitutum, id etiam ita pro animi sententia expediatur. Sed tibi, o
Rex, a Deo praeclare omnia perficiuntur, qui recta et salutaria habes proposita.
Acclamantibus omnibus ad haec, et applausu suam approbationem declarantibus, Rex ad
philosophos, qui non pauci aderant, dixit: Ego arbitror istos homines excellere virtute,
et prae aliis esse intelligentes, qui ex tempore ad huiusmodi quaestiones ita apte
respondent, omnes a Deo sermonis sui initium capientes.
Tum Menedemus philosophus Eretriensis: Recte
iustis vero Deum semper adornare
bona.
Hoc approbato, ad sequentem dixit: 19 QUOMODO in somno quietus esse
possit? Ille dixit: Quaeris rem explicatu difficilem. nam in illis quae in somno
dormientibus eveniunt, non regimus nos ipsi, sed ducimur sensu irrationali circum illa.
quae enim utcunque inciderunt, illis afficimur tanquam iis quę cernamus: idque fit
sine ratione, quatenus putamus nos vel in mare ferri, vel navibus vehi, aut vendere
aliquid, aut
inciderunt, illis afficimur tanquam iis quę cernamus: idque fit
sine ratione, quatenus putamus nos vel in mare ferri, vel navibus vehi, aut vendere
aliquid, aut volare sublatos, aut peregrinari, idque genus alia facere, quae postea
experimur non extitisse. Licet autem haec sit difficultas in hoc negocio, tamen quantum
ego possum assequi intelligentia mea, ita puto tibi faciendum esse Rex, ut omnia quae et
agenda et dicenda sunt tibi, illa referas ad pietatem. Nam ut ipse expertum habes, dum
meditaris
generis voluptates: Reges vere existimant, sibi pro suae
potentiae et dignitatis amplitudine convenire regionum subiugationem: sed modus in
omnibus rebus rectus est, et probatur. Tu ergo Rex, conserves et tuearis illa quę Deus
tibi contribuit: quę vero ad te non pertinent, et ad quae non datur tibi accessus
iustus, illa ne concupiscas.
His delectatus, ad sequentem dixit: 22 QUOMODO posset esse liber a vicio
invidiae, ita ut ipse nemini invideret? Ille interiecta brevi mora, dixit: Hoc
vere existimant, sibi pro suae
potentiae et dignitatis amplitudine convenire regionum subiugationem: sed modus in
omnibus rebus rectus est, et probatur. Tu ergo Rex, conserves et tuearis illa quę Deus
tibi contribuit: quę vero ad te non pertinent, et ad quae non datur tibi accessus
iustus, illa ne concupiscas.
His delectatus, ad sequentem dixit: 22 QUOMODO posset esse liber a vicio
invidiae, ita ut ipse nemini invideret? Ille interiecta brevi mora, dixit: Hoc pręcipue
brevi mora, dixit: Hoc pręcipue
modo, si ita tecum cogitaveris, Deum esse qui distribuat et largiatur regibus
potentiam et opum affluentiam, nec esse quenquam regem ex sese. id quod inde patet, quia
omnes cupiunt consequi hanc dignitatem: sed non possunt, cum sit Dei donum.
Hoc multis collaudato, ad sequentem dixit: 23 QUOMODO spreverit hostes?
Ille dixit: Si studueris omnes homines benevolentia prosequi, et ita tibi paraveris
amicitias illorum, non te turbabit hostis
hanc dignitatem: sed non possunt, cum sit Dei donum.
Hoc multis collaudato, ad sequentem dixit: 23 QUOMODO spreverit hostes?
Ille dixit: Si studueris omnes homines benevolentia prosequi, et ita tibi paraveris
amicitias illorum, non te turbabit hostis ullus: se ita promeritum et in gratia esse
apud omnes homines, est praeclarum donum Dei, quo ab illo praestantius non licet
consequi aliud.
His approbatis, sequentem respondere ad hanc quaestionem iussit:
spreverit hostes?
Ille dixit: Si studueris omnes homines benevolentia prosequi, et ita tibi paraveris
amicitias illorum, non te turbabit hostis ullus: se ita promeritum et in gratia esse
apud omnes homines, est praeclarum donum Dei, quo ab illo praestantius non licet
consequi aliud.
His approbatis, sequentem respondere ad hanc quaestionem iussit: 24
QUOMODO posset esse in perpetua gloria et fama apud homines? Ille dixit: Si fueris
munificus, et propensus ad alios
dono Dei: quam tu
etiam possides, et in ea omnia bona complecteris.
Ad hęc amico admodum applausu edito, ad sequentem dixit: 28 QUOMODO
offensione aliqua imminutam gloriam recuperare posset? Ille inquit: Tu quidem non potes
labi et offendere quenquam, qui in omnes beneficia confers, unde germinat benevolentia:
quae cum sit superior maximis armis, praestat maximum munimentum et praesidium. sed si
qui solent delabi in offensas, illi ea quibus offendunt alios, non amplius
Tu quidem non potes
labi et offendere quenquam, qui in omnes beneficia confers, unde germinat benevolentia:
quae cum sit superior maximis armis, praestat maximum munimentum et praesidium. sed si
qui solent delabi in offensas, illi ea quibus offendunt alios, non amplius faciant: sed
reconciliatis animis offensorum, iusta agant. Verum hoc est donum Dei, bonis et non
malis actionibus deditum esse.
His oblectatus, ad sequentem dixit: 29 QUOMODO quis vacuus esse possit a
quae cum sit superior maximis armis, praestat maximum munimentum et praesidium. sed si
qui solent delabi in offensas, illi ea quibus offendunt alios, non amplius faciant: sed
reconciliatis animis offensorum, iusta agant. Verum hoc est donum Dei, bonis et non
malis actionibus deditum esse.
His oblectatus, ad sequentem dixit: 29 QUOMODO quis vacuus esse possit a
tristicia? Ille respondit: Si neminem laeserit, sed omnes ex amore et studio colendae
iusticię iuverit. huius
etiam eum turbent.
Sed tibi, pietatis cultori, nihil horum accidere potest.
Recte autem et hoc approbato, decimum interrogabat: 30 QUID esset in
primis gloriosum, et homine dignum? Ille dixit: colere et venerari Deum, non muneribus
et sacris, sed animi puritate: et hoc sancto studio cogitandi et considerandi, ut omnia
ab ipso creentur, et gubernentur secundum voluntatem suam. Ad quem quidem tu es animo et
sententia tua perpetuo conformatus: sicut hoc licet facile omnes
habitus animi, qui a divina virtute
dirigitur ad prosequenda omnia honesta, et contraria aversanda.
Suffragatus huic, sequentem interrogabat: 32 QUID in primis faceret ad
valetudinem tuendam? Ille respondit: Temperantia. Sed hanc non licet assequi, nisi Deus
ad eam mentem praeparet, et conformet.
Hoc approbato, ad alium dixit: 33 QUOMODO parentibus dignas quis posset
referre gratias? Ille dixit: Nulla prorsus tristicia et molestia ipsos afficiendo. Sed
nisi Deus
ad eam mentem praeparet, et conformet.
Hoc approbato, ad alium dixit: 33 QUOMODO parentibus dignas quis posset
referre gratias? Ille dixit: Nulla prorsus tristicia et molestia ipsos afficiendo. Sed
hoc non conceditur, nisi Deus mentis dux et gubernator extiterit in consiliis et
actionibus dirigendis ad optima quęque.
Suffragatus et huic, ad sequentem dixit: 34 QUOMODO quis fieri posset
cupidus audiendi? Si, inquit ille,
convertuntur ad hilaritatem canentium.
Quinti diei convivium Sequenti die Rex similiter captata opportunitate,
interrogabat sequentem: 41 QUAE esset maxima negligentia? Ille ad hoc
respondit: Si quis non curat liberos, nec eos educando quam diligentissime informat. Nam
oramus Deum semper non tam pro nobis, quam pro liberis nostris, ut illis assint omnia
bona. ut autem vere cupiant et possint acceptare temperantiae disciplinam, hoc est
gratiae et virtutis
Sequenti die Rex similiter captata opportunitate,
interrogabat sequentem: 41 QUAE esset maxima negligentia? Ille ad hoc
respondit: Si quis non curat liberos, nec eos educando quam diligentissime informat. Nam
oramus Deum semper non tam pro nobis, quam pro liberis nostris, ut illis assint omnia
bona. ut autem vere cupiant et possint acceptare temperantiae disciplinam, hoc est
gratiae et virtutis divinae.
Hunc fassus recte dixisse, alium interrogabat: 42
verum accedente invocatione opis divinae,
haec gubernatio sit foelix.
Hoc cum assensione audito, ad sequentem dixit: 44 QUOMODO sine erratis
vixerit? Ille dixit: Si egeris omnia cum diligenti consideratione, et non habueris
fidem calumniis, sed putaveris tibi singula esse expendenda: sique cum iudicio pariter
et colloqueris cum aliis, et de quibus fueris locutus, illa perficies: ita, Rex, nunquam
laberis et errabis. Sed haec ita expendere, et in iis perseverare, est
omnium potestatem
habeas, si adiunxeris iram, mortem sis allaturus multis: id quod est inutile et triste,
si quis ex eo quod omnia in sua potestate habeat, multos vita privat: deinde si hoc
etiam perpenderis, cum omnes habeas subiectos, et nullum adversantem, non esse cur tibi
sit irascendum. Postremo, si et hoc expenderis, Deum totum mundum gubernare cum
mansuetudine, sine indignatione omni: huncque, Rex, tibi esse imitandum.
Fassus hunc praeclare respondisse, ex sequente percontabatur:
perpellere possit sine
mercede. Sed pręcipue hoc ita assequeris, si consideraveris, Deum magna providentia
gubernare et tueri genus humanum, et ipsis suppeditare valetudinem, integritatem
sensuum, aliaque omnia, et tu simile quid, imitans ipsum, egeris, non neglecta interim
etiam iusta malorum compensatione. Nam quae per iusticiam peraguntur, illa habent
diuturnitatem.
Hunc etiam fassus recte dixisse, interrogabat decimum: 50 QUI esset
fructus sapientię? Ille dixit:
non neglecta interim
etiam iusta malorum compensatione. Nam quae per iusticiam peraguntur, illa habent
diuturnitatem.
Hunc etiam fassus recte dixisse, interrogabat decimum: 50 QUI esset
fructus sapientię? Ille dixit: Non esse sibi conscium malarum actionum, et in tota vita
degenda veritatem colere. nam ex hoc maximum gaudium, et tranquillitas animi maxima tibi
contingent Rex. Spes etiam in Deo praeclara continget tibi, pie administranti
regnum. His auditis, omnes
Sexti diei convivium Sequenti autem die apparato convivio, series eadem,
quę ante, erat discumbentium. ibi Rex data opportunitate, reliquos interrogare cępit, ac
ad primum dixit: 51 QUOMODO quis vitaverit, ut non in superbiam incidat?
Ille dixit: Si primum aequalitatem servaverit: deinde ubique sibi subiecerit, quod ipse
homo praesit hominibus: tertio, si cogitaverit, Deum deprimere superbos, et exaltare
humiles.
Commendato eo, sequentem interrogabat:
percontabatur: 54 QUI finis esse orationis?
Ille inquit: Persuadere, sed ita ut ostendas, adversarium ex argumentis et orationis
suae serie habere noxia proposita. ita enim conciliabis tibi auditorem ad sententiam
tuam acceptandam: non contra disceptando rationibus, sed adiutus ipsius adversarii
comprobatione. Verum Deus est, qui sua virtute gubernat persuasionem, ad eventum
exoptatum.
Praeclare hunc fassus dixisse, alium interrogabat: 55 QUOMODO, cum in
Hunc benigne amplexus, ad alium dixit: 56 OB QUAE sit tristandum? Ille
respondit: Ob illa, quae adversa eveniunt amicis, si cernamus ea fore diuturna, et
inevitabilia. Nam ob defunctos et liberatos malis, ratio non permittit tristari. Sed ad
se et suum commodum respicientes, etiam ob haec omnes homines tristantur. Caeterum ut
quis effugiat omne malum, hoc non contingit nisi virtute Dei.
Fassus hunc respondisse ut oportebat, ad proximum dixit:
amicis, si cernamus ea fore diuturna, et
inevitabilia. Nam ob defunctos et liberatos malis, ratio non permittit tristari. Sed ad
se et suum commodum respicientes, etiam ob haec omnes homines tristantur. Caeterum ut
quis effugiat omne malum, hoc non contingit nisi virtute Dei.
Fassus hunc respondisse ut oportebat, ad proximum dixit: 57 PER quae
veniat quis in contemptum, et amittat gloriam, et existimationis famam? Ille dixit:
Quando in aliquo existit superbia et
existimationis eius eversio. Deus tamen omnem gloriam gubernans, quo vult eam
inclinat.
Huius etiam sententia pro rata accepta, sequentem interrogabat: 58
QUIBUS debeat se credere? Illis qui versantur tecum ob benevolentiam, non ob metum,
neque ob potentiam tuam, referentes inde omnia ad suum commodum. Nam illud, argumentum
est amoris: hoc, malevolentiae, et callidae captationis opportunitatis, ad fraudem
usurpandam. Nam qui ducitur cupiditate rerum suarum locupletandarum,
Septimo die, instructo convivio cum maiori
apparatu, eo quod plures, et ii satis multi, advenerant legati ex civitatibus, cum
tempus adesset, Rex primum ex reliquis ad interrogandum percunctabatur:
62 QUOMODO effecerit, ut non seducatur et decipiatur verbis aliorum? Ille
inquit: Si expenderis et quis sit qui dicat, et quid dicat, et de quo dicat, et quidem
longiori tempore eadem aliis modis sciscitando. Sed habere mentem celerem, et idoneam ad
quaevis diiudicanda, qualem tu habes,
modis sciscitando. Sed habere mentem celerem, et idoneam ad
quaevis diiudicanda, qualem tu habes, hoc est praeclarum donum Dei.
Applausu approbationis edito, alterum interrogabat: 63 QUARE
plerique homines virtutem non amplexarentur? Ille dixit: Quia natura omnes homines sunt
incontinentes, et proclives ad voluptates: unde solet existere iniusticiae et avariciae
immensitas. At virtus functione et vi sua inhibet praecipites ad incontinentiam
voluptatis, et iubet potius
paupertatem experti, cum ad
imperia populorum fuerunt perducti, extiterunt intolerabiliores etiam impiis tyrannis.
Sed, quemadmodum dixi, indoles ingenii, et natura proba, et humanitatis cultu exornata,
idonea est ad imperandum: quemadmodum tu Rex magnus es, qui non tam dignitate imperii
et opibus praestas aliis, quam aequitate et humanitate omnes alios homines superas,
Deo tibi ista in longius tempus sua benignitate suggerente.
Hoc etiam collaudato, postremum interrogabat:
ita apte et
sapienter ad singulas interrogationes: sed et aliis omnibus qui aderant, videbantur haec
admiratione digna, et praecipue Philosophis. existimo autem fore, ut et aliis omnibus
qui haec sunt lecturi, videantur ea supra fidem esse. Sed profecto non licet aliquid
falsi narrare de illis quae excepta et annotata sunt, et nefas iudicem etiam praeterire
aliquid in huiusmodi rebus: sed ut haec sunt acta, ita ea exposui, ut vitarem omnem
errorem. Licet ipse haec omnia percepissem, tamen studiose
Nam hinc sequenti die et acta et dicta praecedentis,
antequam quid denuo publice agatur, pręleguntur: et si quid parum recte est gestum: id
emendatur. Inde ergo cum essent omnia accurate perscripta, nos haec, sicut dictum est,
desumpta et selecta ad te misimus: non ignari, quantum sit tuum studium ad cognoscenda
utilia.
Post tres autem dies, quam illa quae exposuimus, sunt acta, Demetrius assumpsit ad se
illos viros, et in insulam per aggerem maris septem stadiorum est progressus, ac
traiecto ponte
Historiographorum aut Poetarum aggressus sit mentionem facere? Ille
inquit: Quia ista lex est sacrosancta, et divinitus lata: tum quia nonnulli aggressi,
divina plaga territi, ab instituto destiterunt. Nam audivi Theopompum, cum vellet
quaedam ex ista lege, tum non ita commode versa, in suam historiam inserere, animo
fuisse turbatum ultra dies triginta: et in morbi intermissione cum exorasset Deum
votis, ut sibi declararet, quam ob causam hoc sibi accidisset: in somno ei fuisse
indicatum, ideo accidisse,
eum rogavit, ne prohibere vellet, si quando qui istorum virorum iter ad se
suscepturi essent. Nam sibi gratissimam futuram conversationem cum tam doctis et
intelligentibus viris: seque malle suas opes large et magnifice conferre in tales
homines, quam in alias non tanti momenti res.
Atque ita, Philocrates, quemadmodum promisi tibi, habes hanc historiam: quali puto te
magis oblectari, quam libris eorum qui fabulas continent. Nam intentus es studio
gravium rerum, et huc plus temporis impertis. Dabo
58
amicis gratificandum 70
Ananias 18
Andreas Ptolemaei regis procerum primas 5. ad Eleazarum legatus 16.17
animalia in lege prohibita cuiusmodi 50
animalia mansueta tantum, non ferocia, lege concessa Iudaeis cur 46.47
animalia sacrificari solita cuiusmodi 52
animus hominis quomodo ad purum habitum informetur 1
Arabiae montium fodinae neglectae 39
arcis Sionis custodes
benevolentia maximum praesidium 71
benevolentia unde germinet ibid.
bibliothecae Philadelphicae librorum numerus 4
in captivorum redemptionem factarum summa 11
Ezekias 18
Ezekielus 19
sua diligenter perpendenda 65
Sosibius Tarentinus 5
status vitae et morum medius, optimus 40
statum suum quomodo conservare quis integrum possit, et posteris etiam tradere 60
sua cuique conservanda, aliena non concupiscenda 68
superbiae comes contemptus 83
in Superbiam ne incidas, quomodo cavendum 81
aliorum ne seducaris quomodo cavendum 85
veritatem quomodo diligere quis et colere possit 63
quae Vigilantes agimus, ea in somno etiam fere observari 66
virtutis usus 86
virtutem quare plerique homines non amplexentur ibid.
virtute potissimum conservari gratiam et honorem 84
vita humana variis afflictionibus obnoxia 64
vita qualiter instituenda 88
ad Vitam degendam quid optimum 59. 60
46
ad Voluptates proni omnes homines 36
Voluptatibus quomodo sibi cavere quis, ne ad eas distrahatur, possit 75
vota peracturi Iudaei cur manus lavent 93
votorum compotes quomodo Deus alios faciat, alios non 58. 59
cum Uxore quomodo possit quis commode degere 77
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.