Your search found 49997 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 35784-36465:

IESSEIDOS LIBER I 1.
Ille ego, qui Veneto solitâ stagnare Timavo
Euganeâ cecini Phrygii positoris in urbe
Vota fidemque Viri, nec non Venusina coëgi
Barbita Dircaeum carmen resonare patronis
Gratum Caelicolis, Tuscum nunc missus ad Arnum,
Laxat ubi patrias sanguis Mediceus habenas,
Fata Palaestinae plusquam communia Nymphae

Fata Palaestinae plusquam communia Nymphae
Fallacesque thori Solymaeas dicere taedas,
Iessigenae nuptae titulos uterumque potentem
Numinis et laetâ Mariam producere Cirrhâ
Invito non Musa iubet. Iesseus Avorum
Quantus honor regum! Quanta haec natalis Idumae
Gloria! Fecundi qualis sine semine splendor
Connubii, tumuisse datâ divinitus alvo
Cui soboles Deus est. Vestrum date, sidera,

Flamma rapit tantae famam componere nuptae
Et resides animare Nuru Iesseide chordas. 2.
Alma nurus materque sacrae non innuba prolis,
Virgo, mone, si dicendi mihi copia veri
Illimi de fonte fluit, si laurea dignâ
Fronte viret; Cirrhaeus eris cui maior apertus
Fama latex, praesente tuo si Numine rebus

Quis fuit hic florum color et quam nobilis auras
Commendabat odor? Vitae quod fronde pependit
Germen et aeterno quae vis fuit indita pomo?
Quas dives regio, quas felicissima terrae
Portio, non visas – heu! – nobis occulat horti
Delicias? Primas quas climate solis Eoi
Excipiat flammas, sed quas aequalibus auris
Temperat, aeterni non errans gratia veris?
Haec ego non vetiti ut subeam penetralia

Quas dives regio, quas felicissima terrae
Portio, non visas – heu! – nobis occulat horti
Delicias? Primas quas climate solis Eoi
Excipiat flammas, sed quas aequalibus auris
Temperat, aeterni non errans gratia veris?
Haec ego non vetiti ut subeam penetralia claustri
Vota fero: lata hos ausus sententia damnat
Numinis irati, foribus rotatilis ardens
Accessum romphaea vetat teque improbus aequo

Portio, non visas – heu! – nobis occulat horti
Delicias? Primas quas climate solis Eoi
Excipiat flammas, sed quas aequalibus auris
Temperat, aeterni non errans gratia veris?
Haec ego non vetiti ut subeam penetralia claustri
Vota fero: lata hos ausus sententia damnat
Numinis irati, foribus rotatilis ardens
Accessum romphaea vetat teque improbus aequo
Est procul ut credam Custodem fallere

venis
Feminea elapsus concurrit ad ubera sanguis;
Sed lactis candore color propriusque cruoris
Mutatur sapor et guttas quas mamma recepit
Sanguinis, has dulci variant humore papillae-
Non aliter fons iste salo dilapsus abibat
Profluus in dulcem placituram faucibus undam.
Hanc prata et flores et fetae germine plantae
Mansuetumque pecus pictaeque bibêre volucres.
Post etiam (ingentis fuerat

arvis
Immittunt: campos permittit apricaque Memphis
Rura modumque vetat crescendi ponere ripas
Septeno demum pontum bibit ore, sed uno
Pellaeas lambit turres sterilemque Canopo,
Isiacis non parcus agris non nuntiat annum. 12.
Tigris et Euphrates horti de fonte soluti
Armenias Taurumque lavant et vivit utrisque
Bellator Chaldaeus

Immittunt: campos permittit apricaque Memphis
Rura modumque vetat crescendi ponere ripas
Septeno demum pontum bibit ore, sed uno
Pellaeas lambit turres sterilemque Canopo,
Isiacis non parcus agris non nuntiat annum. 12.
Tigris et Euphrates horti de fonte soluti
Armenias Taurumque lavant et vivit utrisque
Bellator Chaldaeus aquis ubi gurgite

In medio, qua maior erat florumque venustas
Plantarumque color, gemina excellebat opacis
Frondibus atque suis gravis utraque fructibus arbor:
Una mali pariterque boni libata scientes
Reddere dicta quidem; sed non vis indita plantae
Ista fuit, Stygius sic illam expressit Alastor.
Hoc etenim postquam eductum fixisset in horto
Mira faece hominem cunctosque dedisset ad esum
Arboreos fetus, vetitâ solum arboris

Aegrotus qua posset humo se tollere, dextram.
Infelix potuit similique incauta bonorum
Iacturâ coniux et stirps ventura iacebat.
Posteritas animanda pari subiecta flagello
Numinis irati, non cessatura trahebat
Supplicia, aeterno poenae doctura labore
Quam durum est pecasse semel, iustissima laesi
Quam graviter vetitum crimen ferit ira Tonantis.

est Pietas statuitque ut 359 ut: aut labe soluta
Immerita adversi properaret ad oscula servi. 18.
Labis erat pretium quo non felicius ullum
Aut bonitas divina dare, aut sapientia posset
Concipere. Aeterni proles est unica Patris,
Fecundae soboles mentis, commune Parenti
Naturâ Verbum, nec falsa Tonantis imago,

Naturâ Verbum, nec falsa Tonantis imago,
Quam generata facit solum persona loquente
A Patre distingui: caelo hunc deponere Natum,
Hunc hominem fieri voluit Pater. Ille iubentis
Imperio non lentus adest: numquam irrita Patris
Reddidit arbitria hic Natus, quibus una voluntas,
Par placitum spirantque unum constanter amorem.
Iussa igitur nostrae, aeterno consortia nexu,
Filius admittit carnis, nec

In rabiem versi, cultum damnare priorem
Intrepidi Messiae odio velut ante parentis
Reginae, plenis livoris mentibus ardent.
Namque ministrorum officiis ubi subdere summae
Se Matri debere vident, non omnibus idem
Cultus erat pietasque huius regale vereri
Culmen et impositum sibi pars non maior honoris
Detrectabat onus; quorum prior ille superbus
Lucifer obniti Marianis fascibus audet.

Reginae, plenis livoris mentibus ardent.
Namque ministrorum officiis ubi subdere summae
Se Matri debere vident, non omnibus idem
Cultus erat pietasque huius regale vereri
Culmen et impositum sibi pars non maior honoris
Detrectabat onus; quorum prior ille superbus
Lucifer obniti Marianis fascibus audet. 21.
Parcite, Pierides sacrae, si dicere

onus; quorum prior ille superbus
Lucifer obniti Marianis fascibus audet. 21.
Parcite, Pierides sacrae, si dicere primo
Aligerûm hanc noxam mihi non invidit Apollo:
Saepe vibrat tacitum laurus Parnassia lumen,
Fatorum quod nube latet Phoebusque minori
Saepe sonare lyra rerum praeconia mandat,
Aurata voluit quae non testudine tangi.

Aligerûm hanc noxam mihi non invidit Apollo:
Saepe vibrat tacitum laurus Parnassia lumen,
Fatorum quod nube latet Phoebusque minori
Saepe sonare lyra rerum praeconia mandat,
Aurata voluit quae non testudine tangi. 22.
Antitheus proprii delusus imagine vultûs
Et mentis specie elatus summoque nitentis
Ornatu tumidus gazae humanaeque

Feminea ipsi homini quoque formidata feremus
Imperia? Et mulier, luteo subiecta marito,
Praeferri aethereis etiam virtutibus audet?
Quod soboli assumpsurae hominem se prona voluntas
Subiciat, non est homini accessura, sed uni
Adveniet latria Deo. Quod vero feratur
Praeceptum, tenui quo flatu animata, clientum
Aligerûm obsequio, sceptris aequata colatur
Feminei levitas sexus, tolerabile fiet

Naturae opprobrium nostrae? Quod femina fasces
Ambiat immeritos celso nobisque verendo
Quod sedeat regina Throno nostrumque superba
Arbitrium cervice premat? Temeraria sceptri
Ambitio Aligerûm non est habitura clientem:
Nam nec ego nec vos, socii, foedabitis isto
Servitio caeli decus immortale quod estis.
Legis ubi latae ratio, si luminis hausta
Copia divini vetat ignorare minora

est
Haec iusti series, qua lege Tonantis aberrans
A vero placitum nos, praestantissima caeli
Lumina, terrenae subigit servire puellae?
Est genetrix augusta, parens est Numinis – esto.
Non tamen illa dea est: natura excellimus omne
Quod non est Deus, indociles servire minori
Imperio. Rerum pulcher confunditur ordo,
Si modicus praesit stellis maioribus ignis.
Astrorum vigiles superat quod

A vero placitum nos, praestantissima caeli
Lumina, terrenae subigit servire puellae?
Est genetrix augusta, parens est Numinis – esto.
Non tamen illa dea est: natura excellimus omne
Quod non est Deus, indociles servire minori
Imperio. Rerum pulcher confunditur ordo,
Si modicus praesit stellis maioribus ignis.
Astrorum vigiles superat quod lumine flammas
Delius, imperii certat pro sole

Astrorum vigiles superat quod lumine flammas
Delius, imperii certat pro sole potestas.”
Dicenti applausit pars magna fidemque spopondit
Antitheo: nutant plures, quibus impia necdum
Suaserat ad plenum Numen non ferre voluptas. 23.
At princeps Michaël iussa 490 iussa: iusta observare Tonantis
Impiger et placitis quae suasit

Productos virtute, ista regione micantis
Empyrei fixit naturaeque ordine primos
Constituit. Sed adhuc alius quoque suppetit ordo
Et maior naturae opibus, quo tendere votis
Nos decet atque animo non detrectante Tonantis
Imperia, alterius lucis meliora mereri
Auspicia immotumque oculis comprendere lumen.
Haec nondum stabilis lux est, quâ nostra tuetur
Tot donis instructa acies. Nec labilis iste

Matre Tonantis erit, quorum communis utrique
Est sanguis? Merito caeli terraeque coronam
Huic aeterna dedit ventura in viscera Proles.
Ambitiosa nec est Virgo, quae Numine sceptrum
Decernente tenet: vitio non possidet illa
Imperium, regni princeps cui regula, Numen.
Primus ego statuo genua incurvare parenti.
Inferior nobis terrâ vitale sepultum
Lumen habet nostrique animi natalibus impar?

Naturae superat culmen; quin ipsa levabit
Naturam super Authoris quos gratia nostri,
Excedet volucres eadem regina sodales.
Munere divino quo mens est maior, honoris
Censu etiam maiore praeit: non dedecet ergo
Nos humiles tantae frontem lunare potenti.” 24.
Dixerat haec, Reginae aliis venerantibus almum
Aligeris Mariae nomen, divina

frontem lunare potenti.” 24.
Dixerat haec, Reginae aliis venerantibus almum
Aligeris Mariae nomen, divina secutis
Iussa, pius mentis quos non discreverat ardor.
At reliqui, fuerat quorum pars tertia (magnus
Ille tamen nullique hominum censendus, aberrans
Virgineo a cultu numerus) fallacibus acti
Consiliis, audax Mariam calcare, superbus

25.
Lucifer adverso mox laetus honore minaces
Contorquet vultus, nec sacrum audire protervus
Sustinuit nomen rabiemque in crimine monstrat
Effaturque amens: “Non est cui Lucifer altam
Curvet cervicem! Non inferiora Tonanti
Sceptra gero soliumque mihi est, ubi cardine lento
Flectit Hyperboreus plaustrum glaciale Bootes.”

Lucifer adverso mox laetus honore minaces
Contorquet vultus, nec sacrum audire protervus
Sustinuit nomen rabiemque in crimine monstrat
Effaturque amens: “Non est cui Lucifer altam
Curvet cervicem! Non inferiora Tonanti
Sceptra gero soliumque mihi est, ubi cardine lento
Flectit Hyperboreus plaustrum glaciale Bootes.” 26.
Vix ea fatus erat,

saevior ipso
Fulmine romphaea) insanos in Numinis hostes
Irruit et tremidos vibratae cuspide flammae
Exterret genios. Obniti inimica sed illi
Orta phalanx certare audet caeloque repelli
Non patitur. Torvo Michaël tunc ore requirit:
“Quis vestrûm ut Deus est? Quae vestra potentia, mentes
Adversae? Caelo ite, Deus sic imperat, ite!”
Hic pavidi, trepidi, nil respondere valentes
Nilque

Torrentis ruit unda, redit vel nubibus imber?
Sed nihil ad lapsum Ditis. Fortasse molarem
Ceu iactam cecidisse polo vis fingere petram?
Idque parum est: caeli empyreo de culmine missus,
Annorum non pauca sinet decurrere lustra,
Donec humum feriat lapis: excidit ille supremis
Sedibus ignivomoque fuit conclusus Averno
Uno oculi nictu, vel si quae lumine moto
Temporis esse potest brevior mensura,

Luciferi, Scythico contortae ardore sagittae,
Fulminibusque placet? Barrum compone volucri
Nacta Iovis quae ferre faces, disces quid et aequi
Inter utrumque fiet: cui forte volubile pulsum
Non erit aere cavo plusquam testudo metallum. 28.
Hic erat Aligerûm casus talisque futurus
Illorum pariter, quorum e semisse cerebri
Orta fides,

Femina, qui plantae ferus insidiator in ista,
Quae timeat, propria semper cervice probabit,
Principe formidanda pedum vestigia Nympha.
Hanc Solymaea Domus portâ signabat Eoa:
Porta tamen clausis semper non pervia valvis
Admissura Deum. Nullis mortalibus umquam
Delubri patuit limen: sacra ostia soli
Templum ingressuro fuerant servata Tonanti.
Virgineo Matris praeluserat ista pudori
Ianua,

Aethere proscriptis augustae gloria Matris
Spiritibus bene nota fuit. Sed ut invidus illam
Templis eveheret daemon sineretque ruentes
Ad Stygii obsequium populos, sibi nomina structis
Delubris inimica coli, non convenit hosti
Haec pietas: tumido gravis est ea gloria Diti.
Ni forsan verum esse rear, vi Numinis actos
Daemonas ut pravam sibi qui fallacibus aris
Quaesivere fidem, vel religione monentis

votorum puppis rea procidit astro. 33.
Isacidum qui culta patrum mysteria Nilo
Adiecêre popae veterumque volumina vatum
Fatidico fuerant quae non ignota Canopo,
Ignaris pariter sua credere gentibus ausi
Arcana, Hebraeis primum signata tabellis,
Postea in externas miserunt dogmata chartas.
Hinc Samio sua ducta seni sapientia; debet

authoribus istis
Absque viro Sobolis felici altare Parenti
Invexitque fidem populis, quos ista colendae
Mira puerperii novitas addixerat arae.
His labor arcanos veri penetrare recessus
Non deses peregrina Phari de litore ducta
Dogmata proposuit Celtis cupidosque futuri
Edocet et quam sera foret visura parentem
Posteritas, positis aperit feliciter aris.

Unam etiam ex adyto Cumae novere canentem,
Qualiter in toto surget gens aurea mundo:
Ut nova progenies caelo mittatur ab alto,
Iam redit et Virgo. Sed quae fuit ista relicto
Orbe redux Virgo? Non est Astraea, sed ipsâ
Sanctior Astraeâ, vatem reditura Sibyllam
Divinare facit Virgo, quae simplice quondam
Rerum principio caelestia lumina, stellas
Surgentesque Chao, iuncto sibi Numine, terras

Distribuit, ludensque Deum comitata, procellis
Numquam cessurâ circumdedit aequor arenâ.
Cum data lex pelago fixaque coërcitus audax
Demissae Nereus premeretur margine ripae.
Omnibus his aderat, sed non sine Numine, totam
Componens terrae molem, quam Numine plena
Ipsa recomposuit rediens, animosa supremas
Poenali sobolis ligno fulcire ruinas.
Hanc reddendam orbi divino flamine doctus

A longe vatum cytharae verique tenaces
Virgineae sonuêre lyrae, suffragia tanto
Prodigio factura fidem? Quod funere lucis
Internae caecus licet inficiatur Apella,
Sol tamen augusto non desinit ore micantes
Eructare faces, quantumvis luminis expers
Perneget has aliquis, rexit quem filia, flammas.
Tot vatum effatis Mariam celebrantibus obstet
Qui velit adversa claras extinguere Phoebi

imago
Fundit, uti Libanus multo cum profluit imbre,
Caelestis gazae plenos pro dote canales.
Securumque dabit pretii, Iosippe, iugalis
Certa fides tabulaeque quibus subscribit Olympus
Non dubium reddunt: Paphia signante volucre
Cum Sponsae tibi pactus hymen, ac stipite flores
Emittente, tuae constarent foedera taedae.
Praeclari vero promisso postea quamvis
Connubii dono pravam accessisse

Felix connubium, caelestes dicere taedas
Fas mihi, concurrunt cum Sponsa ubi divite tantae
Sponsi locupletis opes. Sed credite, Croesi,
Cedite quos auri commendat copia, reges,
Hic ego non vestros memoro, nec praedico censos.
Quo turgetis enim, invisâ tellure reperti,
Pauperies mendica latet sub luce metalli.
Quas etiam ingratis tribuit caelum hostibus, illae
Divitiae non sunt, adversi saepe

Hic ego non vestros memoro, nec praedico censos.
Quo turgetis enim, invisâ tellure reperti,
Pauperies mendica latet sub luce metalli.
Quas etiam ingratis tribuit caelum hostibus, illae
Divitiae non sunt, adversi saepe Tonantis
Signa. Sed aeternum menti quod Numen amicae
Donat amans, hic est, ditat qui pectora splendor. 38.
Mortalem nec

Quantus es, ô Iosippe, novo cui germine virgae
Excisae radice virent manibusque receptae
In flores abeunt frondes? Natura novati
Corticis obstupuit ramum, quamque exuit olim
Sortiri reducem, non ex tellure iuventam.
Si te huius necdum taedae consorte puellae
Tanta tuis inerat palmis Iosippe potestas,
Qualis erit cum sidereae connubia Sponsae
Nactus, Virgineam tanges pro foedere dextram?

Adveniet, Iosippe, tuus, tot saecula terris
Suspiratus Hymen: ima nunc tellure sepulti
Respiciunt Patrum cineres, quos candida vestri
Connubii taeda, emissis in dissita flammis
Antra, propinquantem non vult nescire salutem
Iamque movent resides signum ad vitale lacertos. 40.
Vos nuruum Solymaeus honor, vos gratia, Nymphae
Iessiades, gratusque

Augustae lapsurae animi languore maritae.
Foederis interea tanti solacia castae
Suspirate, nurus. Et tu, formose Sionis
Nympharum candor, sinceras pectoris, igni
Virgineo servare faces non degener, aptum
Speratis Mariae taedis dispone nitorem.
Si modo vestra autem labis captiva tenetur
Libertas, maestum prohibet quae solvere guttur
Cantibus appensasque salix si livida chordas

Exposuisse Themis fertur, grandi ore locuta:
"Quae poena humano sceleri, quo tota propago
Terrigenum prostrata iacet, vi legis et aequi
Conveniet, dubium, faciat pendere quod illam
Non habeo: iam dicta reis laesae arboris, est mors.
Et mors illa quidem, non quae terrestre resolvit
Corpus et in cineres vertit; manet altera peior,
Atque aeterna animi ruituri in Tartara tabes.
Peccati quod

poena humano sceleri, quo tota propago
Terrigenum prostrata iacet, vi legis et aequi
Conveniet, dubium, faciat pendere quod illam
Non habeo: iam dicta reis laesae arboris, est mors.
Et mors illa quidem, non quae terrestre resolvit
Corpus et in cineres vertit; manet altera peior,
Atque aeterna animi ruituri in Tartara tabes.
Peccati quod homo reus est, iam debita carni
Vindicta est tumulus, mentem infelicior

quod homo reus est, iam debita carni
Vindicta est tumulus, mentem infelicior Orci
Flamma manet; vetita prior haec peccavit in esca:
Mens est tota nocens. Restat conferre nocenti
Aut poenam, aut veniam; medio non convenit error.
Quis locus hic veniae? Ratio quae poscit iniquo
Donari generi noxam? Num futile pomum
Delicias inter reliquas hortique superba
Illicia, aeterni vetito praeferre Tonantis

Ignara oppositi fallax immitia radix
Poma tulit; si tot Charitum stipata tuarum
Praesidiis natura ruit, num mortua virtus
Efficiet quod viva negat? Male demitur igni
Infecunda dapes quae non promiserit arbor.
Sit locus immeritae veniae tamen; ecqua reponet
Ius raptum obsequii moles? Iniuria laesi
Numinis excedit meritum, quod pendere possit
Humani levitas operis. Lex pacis in aequa

Iuxta etiam rerum molitrix maxima, Virtus,
Ordine quaeque suo, suffragatura piando
Adami sceleri. Pietas ita prima profari
Incipit: “Et memet reor alta ex mente Tonantis
Progenitam: infinita minus non dedecet orbis
Rectorem Pietas, deceat mox ante locutae
Quam furor Astraeae; nec me minus aequa ferentem
Audiet Omnipotens: Adami totius urna
Orcus erit? Nostris si forte favere velimus

Rectorem Pietas, deceat mox ante locutae
Quam furor Astraeae; nec me minus aequa ferentem
Audiet Omnipotens: Adami totius urna
Orcus erit? Nostris si forte favere velimus
Hostibus, hoc dabimus votum non triste superbis
Daemonibus caelo pulsis. Phlegetonte cremandis
Exulibus quas hic vacuas spectamus; iisdem
Sunt positae Aligeris sedes; cumque inde rebelles
Mersi Erebo cecidere animi, deserta protervis

Spirituum labes; curvari nescia cervix
Angelica aeternos merito inflexibilis aestus
Sustinet; ast hominis facilis natura moveri
Efficit, ut lapsi reparabilis error Adami
Viscera adorati flectat non dura Tonantis.
Aligeros etiam propriae proscripsit Olympo
Nequitiae labes; seducta sed occidit Eva,
Alterius noxa impulsus peccavit Adamus.
Aliger Empyreo detrusus Apostata caelo,
Hic

ruinam
Passus homo, veniam lapso prae daemone poscit
Sic iuris potioris homo culpaeque minoris.
At nihil excusat noxam qua corruit Ales.
Criminis immani pretio si dicis Adamum
Solvendo non esse parem; nec reddere tantum
Possit homo, quantum potuit se involvere culpa
Faenoris excessu; quare securus amicos
Numquam iungit amor, peccans nisi ponderet aequum
Offensae pretium pravoque aequale

Faenoris excessu; quare securus amicos
Numquam iungit amor, peccans nisi ponderet aequum
Offensae pretium pravoque aequale furori
Adiciat pondus, totam quod supprimat iram;
Hoc mihi librandum non est, sed limite sisto
Affectus contenta mei: non deerit amori
Ingenium: dilecta soror Sapientia iustum
Inveniet, quo versa meos Astraea 127 Astraea: Astaera libenter

Numquam iungit amor, peccans nisi ponderet aequum
Offensae pretium pravoque aequale furori
Adiciat pondus, totam quod supprimat iram;
Hoc mihi librandum non est, sed limite sisto
Affectus contenta mei: non deerit amori
Ingenium: dilecta soror Sapientia iustum
Inveniet, quo versa meos Astraea 127 Astraea: Astaera libenter
Currat in amplexus thecaque rubente repostum

Verus amor, sed solus amor (mirabile dictu)
Numinis aversi, summa cui flagrat in ira
Par amor: aeternae si lucis hypostasis una
Fiat homo, satis est: facto hoc pro labe repertum
Est pretium et pondus, quod non modo criminis aequet
Nequitiam; sed terrigenum scelus omne merentis
Excedat labor.” Hic plausit blandeque loquentis
Extulit ingenium Pietas, et quaesiit ultra
Qua ratione Deus, si maiestate Tonantis

artus,
Ut sine personae discrimine, qui Deus esset
Is pariter Deus esset homo, tunc Numine dignum
Obsequium praestaret homo: cui addita carnis
Humanae ruditas, aequo pro labe pacisci
Non impos merito, proprii virtute laboris
Posset obaerati nomen delere parentis.” 5.
Effatis commota istis Astraea reponit:
“Quae loqueris

vero sic orsa loqui: “Mihi limite nullo
Definita viget, nullo mea fine potestas
Circumscripta, omnem iubeat quem summa voluntas
Prodit in effectum: tellus, mare, sidera, caelum,
Denique quodcumque est quod non fuit ante, laboris
Sunt documenta mei. Quamvis quod quaerimus istis
Omnibus est maius, tamen hoc excedere vires
Ostendam non posse meas (hic auribus omnes
Arrecti siluere, magis tamen omnibus una

Prodit in effectum: tellus, mare, sidera, caelum,
Denique quodcumque est quod non fuit ante, laboris
Sunt documenta mei. Quamvis quod quaerimus istis
Omnibus est maius, tamen hoc excedere vires
Ostendam non posse meas (hic auribus omnes
Arrecti siluere, magis tamen omnibus una
Astraea). Infinita Dei est persona, vel imas
Cuiuscumque rei, immensa virtute valebit
Ferre vices, tolerare graves accensa labores

Hypostasis una
Assumat naturam hominis, cui proprius absit
Personae titulus, terrenae munia partis
Quae deerit supplente Deo. Dabit unio talis
Ut Numen sit homo. Fiet simul iste Tonanti
Non impar divinus homo; culpamque relaxet
Ut merito, non vilis erit propriisque salutem
Obsequiis poterit libertatemque pacisci.
Si velit unus amor, satis est, servatur Adamus.”

absit
Personae titulus, terrenae munia partis
Quae deerit supplente Deo. Dabit unio talis
Ut Numen sit homo. Fiet simul iste Tonanti
Non impar divinus homo; culpamque relaxet
Ut merito, non vilis erit propriisque salutem
Obsequiis poterit libertatemque pacisci.
Si velit unus amor, satis est, servatur Adamus.” 7.
Excepit divina

amisso reddetur amori.
Attamen hoc unum superest, ut nostra saluti
Humanae nascatur humi persona gulosi
Labe procul, corpus par assumptura parentis;
Ut patrandorum meritis et mole suorum
Non renuat placari operum, quae discutit omne
Ferro Astraea nefas: qua deponente furorem,
Aeternae ad veniam pertingant crimina culpae.” 8.
Tunc

Flaminis impulsus, partes gavisus habere
Ille suas, tantae sobolis cui pura relicta est
Nube tegenda Parens, ne qua huic terrena caleret
Flamma voluptatis, ne quo vel corporis aestu,
Aut non plura animi face conceptura labaret
Integra Virginitas. Subiit quam natus, eandem
Virgineam missus complevit Spiritus umbram.
Hic prior est, horam nostrae signante salutis
Gnomonis in morem, solem qui

dederat Chaldaeus ager, se gurgite pleno
Fundit ubi laetisque Euphrates volvitur undis.
Hunc populum, cui ille pater, prout fluxit ab illo
Carnalis soboles (quae credulitate paternam
Sectatae fluxere fidem, non sanguinis huius
In numerum veniunt gentes) aeterna Voluntas
Extulit, e cuius regali stemmate proles
Susciperet divina viri sine semine corpus.
Inde legenda fuit Virgo, cui regius esset

compare Verbum.
Hanc titulo insignem Dominae rebusque caducis
Altius evectam Mariam prior ipse vocavit.
Omnipotentis enim Divino bina latebant
Nomina thesauro, quas gemmas nomino: quamvis
Non illas Erythrea Thetis, non Indica norant
Litora, Memnoniis gemmas verrentia cymbis,
Sed nimia aeternis quarum lux abdita gazis,
Et Sobolem et Matrem designatura micabat.

Hanc titulo insignem Dominae rebusque caducis
Altius evectam Mariam prior ipse vocavit.
Omnipotentis enim Divino bina latebant
Nomina thesauro, quas gemmas nomino: quamvis
Non illas Erythrea Thetis, non Indica norant
Litora, Memnoniis gemmas verrentia cymbis,
Sed nimia aeternis quarum lux abdita gazis,
Et Sobolem et Matrem designatura micabat.

beata
Proscriptos tellure reos, quos ille Sophenes
Repperit in campis, fletus clamore retectos.
Mox prior Adamum accessit: sed tristis amicum
Aligerum fugiens exul, velut ante Tonantis
Non passus speciem, maiores quaeritat umbras
Ut lateat spectari oculis felicibus impos. 13.
Chaldaeae locus est, in qua regione ruentem
Substitit

Aspidis infernas, timuit ludibria, technas.
Sed tamen hunc flamen caeleste frequentibus urget
Vocibus ad fidei robus: “Ne reris Adame
Me Styge damnatis unum e mendacibus esse
Aligeris: non poma tibi suadebo, negatae
Delicias plantae. Potius suadebo dolorem
Numinis offensi, quo solo assurgere possis
Ad veniam; quem non posset suadere rebellis
Angelus et quae sunt olim ventura docebo.

Adame
Me Styge damnatis unum e mendacibus esse
Aligeris: non poma tibi suadebo, negatae
Delicias plantae. Potius suadebo dolorem
Numinis offensi, quo solo assurgere possis
Ad veniam; quem non posset suadere rebellis
Angelus et quae sunt olim ventura docebo.
Tollendo cum lapsa tuo natura sit impar
Supplicio, statuit Numen dimittere caelo
Unigenam, Verbum, Sobolem: licet illa Parenti

Hinc mansura tuae post debita funera noxae,
Hospes ad aethereos poteris felicior hortos,
Sidera Divino redituro ad celsa Giganti
Ire comes: sint ista tuae solacia poenae.
Et tua posteritas veniet non impare fato
Angelicae grandem numerum impletura ruinae.
Desertas caeli, meriti modo gratia veram
Exornet divina fidem, post funera sedes
Accipiet, postquam Victor caelestis ovanti

Interea tu plange scelus fusoque cruore
Numinis in culpae pretium te crede beandum.
Hoc tua progenies discet tuque ipse futuros
Strenuus hoc terrae doceas arcana colonos.
Divinae iam vero, Adam, non segnis odora
Prodigium flammae, fulmen vertentis in imbres
Innocuos, dantis placidos pro sulphure rores,
Teque tuosque isto cumulantis amore nepotes.
Sed maiore animi quo spe post multa salutis

tuique decus generis palmasque sonabo. 16.
Bis quatuor centumque quater iam conditus orbis
Annorum fuerat lustris, et tertia mundum,
Infantem non plus tenerum firmaverat aetas,
Nahorea cum stirpe ingens virtutibus heros
Nascitur Abramus; cuius de semine natae
Est soboli promissus honor, generosa quod inter
Illorum capita et celsam descendere

Bisgemina cum prole utero luctante Rebecca.
Horum unus venator erat, ferus indolis Esau,
Alterius mens pura, Deo dilectus Iacob.
Huic Rachelaeis accenso postea taedis,
Labanus tamen esse socer non simplice nata
Contentus, foedam thalamo praeponere Liam
Racheli voluit, totidem quo cogeret annos
Formosae servire thoro. Complevit Iacob
Hos etiam fecitque sibi non triste fuisse

Labanus tamen esse socer non simplice nata
Contentus, foedam thalamo praeponere Liam
Racheli voluit, totidem quo cogeret annos
Formosae servire thoro. Complevit Iacob
Hos etiam fecitque sibi non triste fuisse
Servitium Rachelis amor; cui ille iugali
Foedere coniunctus demum cognovit ( acerbus
Hymen!) dilectae sterilem Rachelis amorem.

beato
Germine, Divinis Patrem supplentibus umbris.
Hae pariter sine prole omnes, sed munere tandem
Aethereo tardos partus meruere maritae,
Prodigio votum sortitae, Virginis huius
Ut fieret non vana fides, prius eminus istae
Processere nurus, steriles aetatis et alvi. 18.
Tandem feta viris postquam Domus una fuisset
In plures divisa

Fortunatorum genuit quot nomina fratrum,
Tot populos fecit. Sed te modo dicere Iuda
Est animus: debent soboles invicta Leonis
Te fratres laudare tui: fortissime fratrum
Iuda, sceptra tenes, quae vis non auferet ulla,
Donec adorandus caelo, expectantibus illum
Gentibus, adveniat Princeps: femorisque paterni
Regia durabit soboles, divinus ab ista
Donec stirpe Leo, terras voce impleat omnes,

Donec adorandus caelo, expectantibus illum
Gentibus, adveniat Princeps: femorisque paterni
Regia durabit soboles, divinus ab ista
Donec stirpe Leo, terras voce impleat omnes,
Illustresque orbis Mariae non nesciat odas.
Iuda, invicte Leo, praedis insistere doctus
Fraternos fueris donec praedatus amores,
Quo proles germana tui te patris adoret
Teque colat domitus flexis cervicibus orbis,

orbis,
Regalis cinget semper te fascia byssi.
Et licet adversis tua saepius obruta fatis
Progenies; ut cum Phariis intenta caminis
In lateres durabat humum, tamen alta labori
Gloria non deerat, multo sudore paratis
Pyramidum excelsis crevit tua fama trophaeis.
Haec pretii nec egena fuit, cui cesserat una
Nocte Paraetonium, iustum sudoribus aurum.
Civibus ablato Phariis Erythrea metallo

Successit pelago telluris inhospita vastae
Planities, quae tot populis numerosa recepit
Agmina; sed steriles escis residesque cupitos
Ad fontes, ingrata dabant fastidia arenae.
At mirum! Cereris, quam non tulit arida tellus,
Caelo illis annona pluit: facilemque Regentis
Virga altusque silex dederant sicca utraque lympham.
Tota haec bis quatuor deserta per invia lustris
Munificum soboles Axem largique

tribuli!
Si tibi cognatus cordi Deus, euge, proterve
Isacide, caelo tua largitore superba
Vota tulere satis: natum de sanguine Numen
Cerne tuo, et supplex venerare; daturus honorem
Non alii, fratrum quam venditione, datisque
Frugibus Hebraeus quem praesignavit Ioseph.
Sed semper stolidus Iuda; modo caecus in ipsum
Insurgis solem, cuius levis umbra fideli
In servo Aegypti conservatore

Sed semper stolidus Iuda; modo caecus in ipsum
Insurgis solem, cuius levis umbra fideli
In servo Aegypti conservatore placebat.
Si bove signatum Pharia colis improba vatem
Posteritas, cur non signorum ingentibus omnem
Implentem radiis orbem, generique faventem
Divinum Hebraeo iuvenem verique fatorem
Et Numen sub carne latens factisque probantem
Esse Deum, nullo cultu, non laudibus ullis

Posteritas, cur non signorum ingentibus omnem
Implentem radiis orbem, generique faventem
Divinum Hebraeo iuvenem verique fatorem
Et Numen sub carne latens factisque probantem
Esse Deum, nullo cultu, non laudibus ullis
Provehis; hunc muto fusoque ex arte deinde
In cineres trito renuens praeferre Serapi?
Numinis irritor Iuda et munera foedae
Proscindens iaculo linguae, totque ore protervo

Murmura divinam promens ferientia curam!
Flagitiis fuit illa tuis sic laesa potestas,
Ut totum extremis temet consumere poenis
Fas fuerit. Tamen ipsa tuas miserata ruinas
Indomitum castigavit, non perdidit hostem.
Attamen ingratum te iam si tanta reliquit
Peccati rabies (quamvis gens impia semper,
Atque potestatis nostrae delicta timore,
Non virtute premens) nec tanta impune resolvit

miserata ruinas
Indomitum castigavit, non perdidit hostem.
Attamen ingratum te iam si tanta reliquit
Peccati rabies (quamvis gens impia semper,
Atque potestatis nostrae delicta timore,
Non virtute premens) nec tanta impune resolvit
Culpae libertas, desertus Numine maeres
Quid Iuda infelix? Forsan Crucis ultio tantum
Insontes divina furit? Scio grande fuisse,
Idque immane nefas; tamen ignorata

ignorata Tonantis
Maiestas hominumque probris subiecta figura
Et summus patientis amor, fortasse ferire
Istam iussissent aerumna dispare culpam.
Credo alia ratione reos maerere tribules:
Non superest illis, laesi quo debeat ira
Numinis averti. Gessit prius ille Mariam
In lumbis, prius his etiam gestabat Iesum;
Quorum etiam fontem poterat reverentia Iudam
Servare, ut caelo et terris non tanta

Non superest illis, laesi quo debeat ira
Numinis averti. Gessit prius ille Mariam
In lumbis, prius his etiam gestabat Iesum;
Quorum etiam fontem poterat reverentia Iudam
Servare, ut caelo et terris non tanta deesset
Gloria, venturae neu posteritatis amores
Extremum raperet fatui discrimen Apellae.
Ingrato Isacidae nisi seminis ista fuisset
Gloria, sulphurea Sodomae quid nube negasset

Praesto esse, ignotoque silex humore resolvi.
Hinc domiti Reges et quorum robur in armis,
Imbelles timuere tribus. Chananea recepit
Terra peregrinum Iudam, qui gentibus illis
Mox heres, non hospes erat. Sata pinguia caesis
Carpsit Amorhaeis: audax Hevaeus inermem
Horruit Isacidam, hostili quem strage ferocem,
Aegypto profugum sensit gens barbara vernam.
Nunc autem meritas cuius reverentia

lumbos cur perfide Iuda
Deseruere tuos: ut nostro in corde perennent. 24.
Percussis postquam triginta regibus isset
Iuda per hostiles non sicca cuspide campos;
Ad solium regni demum Iessea vocatur
Progenies: cunctisque minor de fratribus aetas,
Regali dignata throno, quam maxima parvi
Cura fatigabat pecoris; sed viribus audax

Magnanimusque urso aut victo certare leoni,
Subiectae in sobolem sceptrum transmisit Idumae. 25.
Iessides fuit is David, quem stipitis anceps
Non tulerat Iudae ramus sed certa propago
Isacii generis, tribui non extera quartae,
Decretus solio Sanguis femorique paterno
Significatus honos, quem Lia ex coniuge nato
Asseruit Iudae, extremum victurus

sceptrum transmisit Idumae. 25.
Iessides fuit is David, quem stipitis anceps
Non tulerat Iudae ramus sed certa propago
Isacii generis, tribui non extera quartae,
Decretus solio Sanguis femorique paterno
Significatus honos, quem Lia ex coniuge nato
Asseruit Iudae, extremum victurus Iacob.
Aequatus regno primus, Iesseia proles,

Decretus solio Sanguis femorique paterno
Significatus honos, quem Lia ex coniuge nato
Asseruit Iudae, extremum victurus Iacob.
Aequatus regno primus, Iesseia proles,
Stemma coronavit David, non degener aulae
Pastor; acerborum post corpora strata leonum,
Intrepidus tumido robur conferre giganti.
Hic ille est princeps cuius de sanguine fluxit,
Longius augusti transfusa canalibus ostri

Lympha hortos, formae cupidas contingere gaudens
Lympha nurus; roseos blande lambentia vultus
Balnea formosas urebant frigida nymphas.
Sic etiam ad propriae cutis est propensa nitorem
Femina, marmoreo si non velit illa lavacro
Conciliare decus, tacitos ad amica penates
Instruit officia, ut privato fonte nitescat
Illatoque natet ferventior imbre puella.
Talis erat belli gnavo fortique Geteo

Quae placido niveos artus humore fovebat.
Longior hac ipsa Davidem solverat hora
Somnus, et augusti spectantem a culmine tecti
Excepit Solymaea nurus, cui candida fusus
Membra lavaturus speciem non texerat imber.
Nescius infusae candor crystallinus undae
Mentiri, similes defert ad regia vultus
Lumina, nudatae fuerant quae forma maritae.
Vidit et ablutae pellectus imagine nuptae

Abstulit et tantum in lymphis invenit amantem,
Fonte Cupidineas gelido iaculata sagittas.
Nec sterilis fax ista fuit: quae emergit ab undis
Est fecunda Venus. Nudam mox purpura texit,
Forte sub hac maculas non apparere iugales
Credentem, probro hanc sed non satis esse tegendo
Certa; viri innocuâ texit quoque dedecus umbrâ
Hinc vivo coniux fuerat quae moecha marito,
Occiso regina fuit. Regalis ab undis

Fonte Cupidineas gelido iaculata sagittas.
Nec sterilis fax ista fuit: quae emergit ab undis
Est fecunda Venus. Nudam mox purpura texit,
Forte sub hac maculas non apparere iugales
Credentem, probro hanc sed non satis esse tegendo
Certa; viri innocuâ texit quoque dedecus umbrâ
Hinc vivo coniux fuerat quae moecha marito,
Occiso regina fuit. Regalis ab undis
Sic etiam petitur murex: Solymaeus eosdem

29.
Nazara Carmeli prospectu laeta legebat
Parte Zabulonios 757 Zabulonios: Fabulonios alia, qui vertice surgunt
Non humili colles; alia regione feracem
Graminis et roris guttis Hermona madentem
Obtutu 760 obtutu: obtunc propiore tenet: queis montibus amplam
Natali Mariae tecto natura coronam

solito vim Numinis esse
Cunctorum communis amor, fletusque, voluptas. 31.
Haec rudis aspectu, tenuis formata sacelli
In speciem Domus est, cuius non grande lacunar
Composuit pictus radio multiplice fornix.
Aedis erant paries massae terrestris ab igne
Durati lateres, medium quibus imbre solutae
Calcis erat gluten: tamen illita calce vetustum

Composuit pictus radio multiplice fornix.
Aedis erant paries massae terrestris ab igne
Durati lateres, medium quibus imbre solutae
Calcis erat gluten: tamen illita calce vetustum
Atria non habuit limen, sed nuda patebat
Non superinducto laterum structura colore.
Tunc peregrinam autem simplex mittebat in aulam
Introitus. Sed quod populis undantibus illo
Prospectum non esse satis collecta

fornix.
Aedis erant paries massae terrestris ab igne
Durati lateres, medium quibus imbre solutae
Calcis erat gluten: tamen illita calce vetustum
Atria non habuit limen, sed nuda patebat
Non superinducto laterum structura colore.
Tunc peregrinam autem simplex mittebat in aulam
Introitus. Sed quod populis undantibus illo
Prospectum non esse satis collecta videret
Religio, Romae princeps, Etrusca

Atria non habuit limen, sed nuda patebat
Non superinducto laterum structura colore.
Tunc peregrinam autem simplex mittebat in aulam
Introitus. Sed quod populis undantibus illo
Prospectum non esse satis collecta videret
Religio, Romae princeps, Etrusca propago,
Pontificum summus, Mediceus origine Clemens
Bina Palaestino iubet addere limina tecto.
Et quamvis audax muri perfossor acerbum

Adrius exurgit viridi mons vertice, celsas
Attingens nubes, cuius sublimia Titan
Occiduus post terga cadit: qua prospicit ortum,
Obiicit aut tumidis immania saxa procellis,
Aut modica litus non grande tuetur arena.
Est ubi mons pelago vicinior, arbore vernat
Fructifera: suavisque pirus proceraque surgit
Pomiferis trabs densa comis et creber abundat
Castaneis ramus: non spica rubensque racemis

Aut modica litus non grande tuetur arena.
Est ubi mons pelago vicinior, arbore vernat
Fructifera: suavisque pirus proceraque surgit
Pomiferis trabs densa comis et creber abundat
Castaneis ramus: non spica rubensque racemis
Dulcibus, aut musto cerebri deest impote Bacchus.
Plura per hoc montis, liquidam spectantia Thetim
Visuntur castella latus: videt altior artum
Intrantis lymphae plebs Moschenicia

Velleribus, Venetos venerans Cercyria fasces,
Litoreis quae dura petris, quod cernere possint
Flumigenae, ponti spatium definit et aestus
Maioris frenat rabiem. Sed mitis utraque
Parte subintranti fluxum non praepedit undae.
Respicit adversa Flumen Cercyria ripa,
Austriacis devotum Aquilis, ubi cernere primum
Fata mihi voluere diem pronamque Camenis
Pieridum Phoebique artes rapuere iuventam.

Austriacis devotum Aquilis, ubi cernere primum
Fata mihi voluere diem pronamque Camenis
Pieridum Phoebique artes rapuere iuventam.
Cernitur hic facilis, gravidae nec inhospita puppi
Ripa, laborato statio non improba saxo:
Nam fremitu assiduo sulcatis cautibus artum
Eluctatus iter, qua se substernit arena
Mollior, ut placidum despumavisset in amnem
Adriacis miscendus aquis, portum efficit altus

laetus Eoas
Virgineae gaudet matri transmittere nymphas
Tersactum locus est cuius, Iordane relicto,
Culmine Nazaridis primum deposta parentis
Est domus (ah nimium terris lugenda Liburnis
Non longae iactura morae! Vix substitit uno
Lustri dimidio) quae postea maxima montis
Gloria Piceni, Laureti in vertice summo
Nobile desertae spolium remansit Idumae.
Et licet elato Virgo super aequora

Sacra calet fixis quod semper et area labris,
Est procul ut credam, genetrix quod deside mota
Obsequio Virgo volucres mutaverit orâ
Picenâ sedes: nam quae vestigia sacrum
Impressit limen, forma non impare servant
Atque eadem coctis referunt sacraria muris.
Horum fixa tholis iunctumque gravantia templum,
Virgineas memorant inopum donaria curas.
Propitiam, patrio veluti si limine staret,

Fixit ubi solida fidei munimina petrâ. 34.
Ista Ioachimi sedes, regalis avitum
Sanguinis hoc tectum; sed quo pia stirpis egestas
Non indigna suae, parvo contenta penatum
Limine, pro tenui censu felicius ista
Iessei generis proles Davidica vixit
Quam Salomon: cui invicto Mavorte paratos
Regnorum census pater et possessa reliquit

Bethlemia de stirpe parens: cumque illa fuisset
Iuncta Aronaeo mystae, felicibus Annam
Enixa est thalamis, uteri portenta daturam.
Aetatis modicae postquam superaverat annos
Anna rudes, Anna innocuis non segnis amicam
Virtutem praeferre genis, tenera otia parva
Apta basis fuerat lustris surgentibus Annae. 37.
Illa laboratae non deses in aequore

rudes, Anna innocuis non segnis amicam
Virtutem praeferre genis, tenera otia parva
Apta basis fuerat lustris surgentibus Annae. 37.
Illa laboratae non deses in aequore telae
Pingebat tenui phrygiata emblemata ferro,
Non Cypridis fatuos ignes, nec Adonidis apros,
Non cursus Atalanta tuos, nec inhospita saxi
Antra Promethei, variis non Protea formis,

Apta basis fuerat lustris surgentibus Annae. 37.
Illa laboratae non deses in aequore telae
Pingebat tenui phrygiata emblemata ferro,
Non Cypridis fatuos ignes, nec Adonidis apros,
Non cursus Atalanta tuos, nec inhospita saxi
Antra Promethei, variis non Protea formis,
Herculeosve dabat lino indignante labores;
Messiae titulos, palmas, et robur

37.
Illa laboratae non deses in aequore telae
Pingebat tenui phrygiata emblemata ferro,
Non Cypridis fatuos ignes, nec Adonidis apros,
Non cursus Atalanta tuos, nec inhospita saxi
Antra Promethei, variis non Protea formis,
Herculeosve dabat lino indignante labores;
Messiae titulos, palmas, et robur amica
Distinguebat acu, nec non speciosa

Illa laboratae non deses in aequore telae
Pingebat tenui phrygiata emblemata ferro,
Non Cypridis fatuos ignes, nec Adonidis apros,
Non cursus Atalanta tuos, nec inhospita saxi
Antra Promethei, variis non Protea formis,
Herculeosve dabat lino indignante labores;
Messiae titulos, palmas, et robur amica
Distinguebat acu, nec non speciosa puellae
Ora dabat, matris Messiae imitantia formam.

Non cursus Atalanta tuos, nec inhospita saxi
Antra Promethei, variis non Protea formis,
Herculeosve dabat lino indignante labores;
Messiae titulos, palmas, et robur amica
Distinguebat acu, nec non speciosa puellae
Ora dabat, matris Messiae imitantia formam.
Et nescivit adhuc, pulchri cum duceret oris
Lumina, quod natam tela formaret in illa.
Huic tamen arrisit, pictae blandita puellae

Et nescivit adhuc, pulchri cum duceret oris
Lumina, quod natam tela formaret in illa.
Huic tamen arrisit, pictae blandita puellae
Et tenerae fronti labris innexa pependit.
Hanc affata etiam quaerit non muta: “Venire
Quid tardas electa parens? Tua lumina telae
Si tantum praefixa trahunt rudibusque notata
Effigies palmis, quantum tua vera placebunt
Ora, ubi festivo terras dignaberis ortu?”

Adamus.
Illa preces iterare frequens crebrosque litare
Pectoris affectus; humilis purusque Tonantis
Corde flagrabat amor, magnos abiturus in ignes.
Anna puellarum commendatissima, qualem
Non tulit illa aetas; talisque ea debuit esse,
Postea facta parens tantam paritura puellam
Cui similem nulla est aetas latura puellam. 39.
Hac

nuruumque decus; sed pectoris anceps
Anna voluntatem matris submisit habenis. 40.
Tecta paternorum coleret licet Anna penatum
Assidua; at patrios non luserat aequa tribules
Virtutis formaeque fides (nam grande latentis
Est pretium formae: metuentis publica maius
Virtutis decus est lustrataque compita clamant
Virtutem non esse domi. Nam prodiga cerni

Assidua; at patrios non luserat aequa tribules
Virtutis formaeque fides (nam grande latentis
Est pretium formae: metuentis publica maius
Virtutis decus est lustrataque compita clamant
Virtutem non esse domi. Nam prodiga cerni
Integra Virginitas non est, cui integra quamvis
Sit caro, Virginei renuit tamen esse pudoris
Integer affectus: prostans cupidumque videri
Est venale bonum. Nubes Iovis armiger

Virtutis formaeque fides (nam grande latentis
Est pretium formae: metuentis publica maius
Virtutis decus est lustrataque compita clamant
Virtutem non esse domi. Nam prodiga cerni
Integra Virginitas non est, cui integra quamvis
Sit caro, Virginei renuit tamen esse pudoris
Integer affectus: prostans cupidumque videri
Est venale bonum. Nubes Iovis armiger ales
Incolit, at fatuae volitant per compita

pudoris
Integer affectus: prostans cupidumque videri
Est venale bonum. Nubes Iovis armiger ales
Incolit, at fatuae volitant per compita pennae.)
Hoc gratus rumore pudor celebrataque passim
Non passim spectata Annae, laudabile taedis
Attulit auspicium probitas multisque placebat
Anna, et Levitas, matri prodire fuisset
Sicubi visa comes, cultu torquebat amantes.

cultu torquebat amantes. 41.
At prudens genetrix voluit differre procorum
Vota, quibus desiderium vehementius Annae
Cresceret: et scirent, quod non sit prodiga tantae
Virtutis mater, primo contenta rogatu.
Augetur dilatus amor crescensque petitae
Non timuit nymphae virtus ne perdat amorem.
Id quoque subsidium tribuit dilata procantum

procorum
Vota, quibus desiderium vehementius Annae
Cresceret: et scirent, quod non sit prodiga tantae
Virtutis mater, primo contenta rogatu.
Augetur dilatus amor crescensque petitae
Non timuit nymphae virtus ne perdat amorem.
Id quoque subsidium tribuit dilata procantum
Ambitio, quod protracti mora temporis, aequo
Iudicio prosit, quo plenius ille probetur
Ingenii morumque sapor, quo grata

Iudicio prosit, quo plenius ille probetur
Ingenii morumque sapor, quo grata puellam
Cognatosque trahat thalami ad suffragia sponsus.
Tunc autem reliquos, morum stirpisque praeibat
Laude Ioachimus, cuius non irrita demum
Praevia taedarum docuerunt vota, quod aptum
Connubii possit virtus reperire iugalem. 42.
Mirum! quod tanta morum caligine

Agnovisset, ait: “Coniux, procul esto, profane!
His discede aris! Credis te munera grato
Ferre marite Deo, cum sic tua seminis illi
Plectitur improbitas, a te qui forsan iniquam
Se veneraturam non vult descendere prolem?
Hinc volo discedat quivis sine honore maritus,
Qui sine prole venit: iamque est tot prodita lustris
Fama, quod improle serves cum coniuge lectum.
Hinc patet adversum patitur tua

formidata rapaci
Mansuetas avido volucris petit ungue columbas,
Idalius visis tacitus praedonibus ales
Evolat et saevum fugiens ulciscitur hostem-
Sic Ioachimus laesi discrimen honoris
Non iacit in mystam, sed se meliore tuetur
Praesidio, cuius radiis caelestibus aptum
Pectus ad aeternam casus componit amussim.
Aegeum veluti spumat cum fluctibus aequor,
Ut stabilis tumidas suscepit arena

Augurium splendoris agunt: sors tristis inertes
Sternit: ubi duros fortuna reciprocat ictus,
Splendidius reddit fortunae malleus aurum. 7.
Non procul a Solymis locus est, ubi plurima collis
Ubertas, herbaeque ferax et pascua tellus
Eminet. Hac iunctos fecundis matribus agnos
Parte Ioachimus, pecorisque fugacius agmen
Pastorum sub virga habuit, quos

Audiit attonitus iuvenem sic ore loquentem
Ioachimus, et aetherei cessante nitoris
Intuitu prostratus humi, gratusque Tonantis
Expendit promissa. Fidem caelestibus ultro
Observat monitis, proprios non amplius ille,
Non uteri steriles accusat coniugis annos.
Mox repetit Solymam, constans parere monenti
Aligero: pecorum caulis, ovibusque relictis
Festinat tacitumque premit sua gaudia pectus.

ore loquentem
Ioachimus, et aetherei cessante nitoris
Intuitu prostratus humi, gratusque Tonantis
Expendit promissa. Fidem caelestibus ultro
Observat monitis, proprios non amplius ille,
Non uteri steriles accusat coniugis annos.
Mox repetit Solymam, constans parere monenti
Aligero: pecorum caulis, ovibusque relictis
Festinat tacitumque premit sua gaudia pectus.
Urbis ut ad celebrem, quae

10.
Expletis templo votis, descendit uterque
Propria, quae Solymis stabant, ad limina coniux,
Tanta ubi sincerae pietati dedita virtus
Coniugii fructu, sibi non post multa dierum
Intervalla dato, probrum legale redemit.
Octavo gravis affulsit cum sole December,
Acceptam sensit sobolem vitalibus Anna
Indiciis: concepta suo mox vivere proles

Corpore mens, positis iungi feliciter alis.
Nec formosa magis mentes sibi membra laborant
Aethereae, cum missa Deo descendit ad ima
Membrorum natura expers oculisque videri
Terrigenum praesens cupit his non impare forma.
Ista caducarum soboles lectissima rerum-
Non caelum solisque faces nec nocte micantes
Excipio flammas, quodcumque vel axe supremo
Nobilius lucet stans coram Numine flamen.

membra laborant
Aethereae, cum missa Deo descendit ad ima
Membrorum natura expers oculisque videri
Terrigenum praesens cupit his non impare forma.
Ista caducarum soboles lectissima rerum-
Non caelum solisque faces nec nocte micantes
Excipio flammas, quodcumque vel axe supremo
Nobilius lucet stans coram Numine flamen.
Unicus hac maior Deus est: cui Numine summo
Est natura minor; conceptae culmine

creati
Orbis divinas vicit vehementia flammas.
Gnatae huius, superumque humili cervice colendus
Promicuit splendor: caeli huic terraeque coronam
Imposuit Numen; tanti cui culmen honoris
Non impar sancivit amor pietasque Tonantis.
Conscia tantarum Charitum iam noverat infans
Concepta ingentes caeli per pectora fusas
Divitias. Novit mentem faciente beatam
Ex vultu proprio Numen: quis tale

ruinae
Istius immunis staret fortuna puellae,
Quam sterilis matrona tulit: communia Virgo
Sola venenatae nescivit toxica plantae.
Illa reis pomi morsu procul, illa nocentis
Flagitio Adami non improba, maior acerbae
Exitio noxae, semper sine labe, minacem
Exterret Nemesim, tectis quae veste flagellis
Vitat adoratum Mariani verticis aurum.

semper sine labe, minacem
Exterret Nemesim, tectis quae veste flagellis
Vitat adoratum Mariani verticis aurum. 14.
Sed quo iure reae matris non corruit insons
Filia, quam nocui semen formavit Adami,
Terrigenûm transfusa lues si manat ab illo
Semine, decepti quod polluit esca parentis?
Nunc mea Castalio respergite labra fluento

Nunc mea Castalio respergite labra fluento
Pierides, votisque altas obstringite lauros,
Ut sceleris memorare queam memorare paterni
Naufragium: tum qua tabula Virgo una profundam,
Torrentis non rapta vado superavit abyssum. 15.
Omnipotens nostri generis sine semine natum
Constituit Caput Adamum, cui libera mentis
Arbitria unius legis

ab esca,
Cunctorum aeterno premeretur culpa dolore.
Sed deliquit Adam, cunctosque involvit eodem
Naufragio, poenaque simul. Stetit una paterni
Expers flagitii Virgo; nam crimine lapsus
Non fuit Adamus Mariae Caput: inde paterno
Non fuit in pacto: caeli, terraeque potestas
Huic Dominae concessa vetat pro plebe notatis
Legibus involvi, decuitque his esse solutam
Reginam Adami, libertatisque

dolore.
Sed deliquit Adam, cunctosque involvit eodem
Naufragio, poenaque simul. Stetit una paterni
Expers flagitii Virgo; nam crimine lapsus
Non fuit Adamus Mariae Caput: inde paterno
Non fuit in pacto: caeli, terraeque potestas
Huic Dominae concessa vetat pro plebe notatis
Legibus involvi, decuitque his esse solutam
Reginam Adami, libertatisque parentem.
Qui dubius facti est, credetne egisse

Lex fuit Arsacidum, solium sublime prementis
Regis Achaemenii cunctis subeuntibus aulam
Discrimen fatale foret; quâ regia solvi
Regalem nuptam voluere oracula poenâ.
Omnibus haec stat lex, sed non tibi regia coniux;
Una super cunctos es tu, non de omnibus una.
Hoc tuba Tarsensis sensu sonat aurea Pauli:
“Peccarunt in Adamo omnes”, sed tolle Mariam;
Una super cunctos est haec, non de omnibus

Regis Achaemenii cunctis subeuntibus aulam
Discrimen fatale foret; quâ regia solvi
Regalem nuptam voluere oracula poenâ.
Omnibus haec stat lex, sed non tibi regia coniux;
Una super cunctos es tu, non de omnibus una.
Hoc tuba Tarsensis sensu sonat aurea Pauli:
“Peccarunt in Adamo omnes”, sed tolle Mariam;
Una super cunctos est haec, non de omnibus una.
Illa quidem nocui de semine fluxit Adami

haec stat lex, sed non tibi regia coniux;
Una super cunctos es tu, non de omnibus una.
Hoc tuba Tarsensis sensu sonat aurea Pauli:
“Peccarunt in Adamo omnes”, sed tolle Mariam;
Una super cunctos est haec, non de omnibus una.
Illa quidem nocui de semine fluxit Adami
Virgo; quid hoc refert, si non sit subdita Adami?
Illius est soboles, verum est; Caput ille Mariae
Non tamen est. Labem ad generis concurrit

tuba Tarsensis sensu sonat aurea Pauli:
“Peccarunt in Adamo omnes”, sed tolle Mariam;
Una super cunctos est haec, non de omnibus una.
Illa quidem nocui de semine fluxit Adami
Virgo; quid hoc refert, si non sit subdita Adami?
Illius est soboles, verum est; Caput ille Mariae
Non tamen est. Labem ad generis concurrit utrumque
Et caput, et semen: sed quem est sortita parentem,
Non est nacta Caput: primum natura

Una super cunctos est haec, non de omnibus una.
Illa quidem nocui de semine fluxit Adami
Virgo; quid hoc refert, si non sit subdita Adami?
Illius est soboles, verum est; Caput ille Mariae
Non tamen est. Labem ad generis concurrit utrumque
Et caput, et semen: sed quem est sortita parentem,
Non est nacta Caput: primum natura poposcit
Gratia concessit. Voluit natura secundum,
Gratia dissensit;

Virgo; quid hoc refert, si non sit subdita Adami?
Illius est soboles, verum est; Caput ille Mariae
Non tamen est. Labem ad generis concurrit utrumque
Et caput, et semen: sed quem est sortita parentem,
Non est nacta Caput: primum natura poposcit
Gratia concessit. Voluit natura secundum,
Gratia dissensit; vetuitque haec esset Adami
Subdita, Adameae fieret ne subdita culpae.
Hinc pater ipse nocens, naturae in

aurea sacri
Limina depositi (Legis fuit Arca) patebant,
Ingrediens penetrale imum spectaret in Arca
Bisgeminum exultare Cherub, passisque moveri
Laetitiae pleno vultu prope cerneret alis.
Non visum populo ostentum, cui luminis illa
Maiestas vetita est, sed Mysta authore relatum
Prodigium, populi mirùm praesagia tentat.
Omnibus hic unus sensus fuit aureus Arcae
Bisgeminus quod fausta Ales

Prodigium, populi mirùm praesagia tentat.
Omnibus hic unus sensus fuit aureus Arcae
Bisgeminus quod fausta Ales mysteria pandat;
Quod laeti Aligerûm vultusque ostensaque pennis
Gaudia non dubio cogunt expromere signo.
Quid tamen illud erat quod vis praesaga duorum
Panderet Aligerûm, varium fuit ominis huius
Iudicium: dixere alii quod pressa Latino
Imperio Iudaea, sui sublime rediret

Ad regni solium, pulsoque ultra aequora Varo,
Isacidûm laetis fortuna resurgeret alis.
Iam prope tempus adest, aiunt, cum Martia Iudam
Gens patrium Tyberim clypeis bibitura relinquet
Non plus Oenotriis poterit Iovis Ales ab oris
Victor Idumaeis nidos componere palmis:
Nec Solymae, Ausoniis praestrictas fascibus ultra
Exolvet Latias volucris Romana secures.
Haec arcana fuit multorum fabula,

Haec arcana fuit multorum fabula, sed vox
Publica nulla fuit. Metuens nam dura Quiritum
Imperia, occultus fidas iaciebat in aures
Author, in os vocis prohibens migrare periclum
Promissum non longe alii distare docebant
Messiam, pennis hilaris quod praebuit Ales
Indicium, spondensque eadem solacia vultus.
Et Simeon Solymae Mystes aetate colendus
Occidua, cui certa suis accesserat annis

Messiam, pennis hilaris quod praebuit Ales
Indicium, spondensque eadem solacia vultus.
Et Simeon Solymae Mystes aetate colendus
Occidua, cui certa suis accesserat annis
Caelo nixa fides, non se prius aurea seris
Lumina clausurum fatis quam surgat avito
Sanguine Iessigenûm promissi principis alma,
Virgo etiam in partu, Israëlis gloria mater.
Credidit hanc primis radiis assurgere lucem,

partus
Exhilarat fetam tabulis legalibus Arcam.
Vitae expers, Vitae indicium si lignea motu
Arca dedit, viva petiisse videtur ab Arca
Quam gero, vitales animos: vel mortua vivae
Cedere non deses praesenti Numinis Arcae,
Venturos hilari motu praesagit honores.”
His animi gavisa silens affectibus Anna
Laeta suum genetrix uteri tunc pondus adorat.

21.
Delia iam nonis nova cornua laverat undis,
Feto Anna gaudente utero. Jam frugibus aestas
Transierat fecunda suis pomisque saporem
Non sterilis dabat Autumnus, cum septimus astri
Principis octavo mensis procederet ortu.
Tunc tibi nascentis sterili de coniuge prolis
Aspexit Iudaea iubar: lux ista Mariam
Edidit ignoransque novae sine more

ortu.
Tunc tibi nascentis sterili de coniuge prolis
Aspexit Iudaea iubar: lux ista Mariam
Edidit ignoransque novae sine more micantis
Aurorae ut radiis fulsit Galilaeus horizon;
Attonitus non sueto huius fulgore Diei
Haeret et ignotae flammas examinat aethrae. 22.
Pullatos iam noctis equos mutare serena
Luce videbatur soli vicinus

Delius ignes
Inciperet, cum Virgo, Annae lectissima proles,
In mundum roseos vultus, imitata rubentem
Phosphoron, aeterni lampas praenuntia solis
Ut surgens Aurora tulit terrisque superba
Non defecturae dederat praesagia lucis.
Natus ubi sol orta videt divinaque spectat
Lumina, splendorem quem non produxerat ipse
Illuxisse stupet sociasque interrogat horas
Quae lucis genitura novae, quis nascitur

Phosphoron, aeterni lampas praenuntia solis
Ut surgens Aurora tulit terrisque superba
Non defecturae dederat praesagia lucis.
Natus ubi sol orta videt divinaque spectat
Lumina, splendorem quem non produxerat ipse
Illuxisse stupet sociasque interrogat horas
Quae lucis genitura novae, quis nascitur orbi
Se non patre nitor? Cui respondêre volucres,
Temporis assiduae spatium numerare ministrae;

lucis.
Natus ubi sol orta videt divinaque spectat
Lumina, splendorem quem non produxerat ipse
Illuxisse stupet sociasque interrogat horas
Quae lucis genitura novae, quis nascitur orbi
Se non patre nitor? Cui respondêre volucres,
Temporis assiduae spatium numerare ministrae;
Quod melior splendere suis non subditus horis
Delius, ima orbis regione serena daturus
Ora palam, tristi mundo praemiserit

stupet sociasque interrogat horas
Quae lucis genitura novae, quis nascitur orbi
Se non patre nitor? Cui respondêre volucres,
Temporis assiduae spatium numerare ministrae;
Quod melior splendere suis non subditus horis
Delius, ima orbis regione serena daturus
Ora palam, tristi mundo praemiserit istam
Augustam Aurorae subeuntem munera flammam.

Nascentisque diem iucundum deses agebat
Iuda; sed una suo sollers intenta labori
Hunc operabatur natura et gratia partum.
Et quasi tunc solitas naturâ fundere lymphas
Oblitâ, ut vacuum sibi non foret omnibus undis
Prospicere, ad tanti fetus operosa calenti
Obsequia; occultum fluxus authoris egentem
Vox laticem Libani non erupisse ferebat.
Illa eademque die siquidem manare negavit

Et quasi tunc solitas naturâ fundere lymphas
Oblitâ, ut vacuum sibi non foret omnibus undis
Prospicere, ad tanti fetus operosa calenti
Obsequia; occultum fluxus authoris egentem
Vox laticem Libani non erupisse ferebat.
Illa eademque die siquidem manare negavit
(Non incerta fides) lymphae libanitidis humor,
Qui campos hortosque rigat- fons inde vocatus
Hortorum: a Libano triplici fluit utilis amne;

omnibus undis
Prospicere, ad tanti fetus operosa calenti
Obsequia; occultum fluxus authoris egentem
Vox laticem Libani non erupisse ferebat.
Illa eademque die siquidem manare negavit
(Non incerta fides) lymphae libanitidis humor,
Qui campos hortosque rigat- fons inde vocatus
Hortorum: a Libano triplici fluit utilis amne;
Quorum uno (Assyrios reliquis lavat eminus agros)
Laeta Zabulonis

amne;
Quorum uno (Assyrios reliquis lavat eminus agros)
Laeta Zabulonis tellus, quam Nazareth alto
Ornat amoena iugo, recreat sua iugera rivo.
Orta fuit quo Virgo die fons iugibus iste
Non visis defecit aquis et currere dulces,
Obstructos veluti, non sensit ripa liquores.
More suo properans siccum pecus ibat ad amnem
Et solitas quaerebat aquas: venere iuvenci,
Intonsi venere greges armentaque

Laeta Zabulonis tellus, quam Nazareth alto
Ornat amoena iugo, recreat sua iugera rivo.
Orta fuit quo Virgo die fons iugibus iste
Non visis defecit aquis et currere dulces,
Obstructos veluti, non sensit ripa liquores.
More suo properans siccum pecus ibat ad amnem
Et solitas quaerebat aquas: venere iuvenci,
Intonsi venere greges armentaque duram
Depositura sitim: arenti pecus haesit in alveo

sobolis laetissima partu,
Fecundi cui fama uteri, connubia pactae
Cognatae plausere nurus fetuque solutam
Accurrere gravem donis recreare maritam,
Quantumvis animi gaudens legale videret
Non sterili tandem generosa puerpera lecto
Exclusisse probrum. Laetae solacia matri
Sed soboles maiora dabat, cui prodita quondam
Aligeri monito susceptae est gratia natae.
Ut prolem aspexit genetrix, viditque

25.
Ut longa attonitam tenuere silentia matrem,
Illa pio affari sobolem sic incipit ore:
“Nata mei lux nata uteri, solique parenti
Lux non nata tuae; non te Iessea serenum
Sola tribus, nec sola Domus te lumen habebit
Isacia: optatas ex te, mea filia, flammas
Colliget omne hominum genus aethereique decorem
Luminis aurora velut a nascente,

25.
Ut longa attonitam tenuere silentia matrem,
Illa pio affari sobolem sic incipit ore:
“Nata mei lux nata uteri, solique parenti
Lux non nata tuae; non te Iessea serenum
Sola tribus, nec sola Domus te lumen habebit
Isacia: optatas ex te, mea filia, flammas
Colliget omne hominum genus aethereique decorem
Luminis aurora velut a nascente, sepultus

tacitus pater expertusque sciebat
Has animi multo spectari faenore dotes. 28.
Fortunata domus, cui contigit unicus iste
Connubii fructus, qualem non protulit unquam
Ulla thorum complexa fides, nec proferet ulla
Par thalami fortuna decus: manet unius Annae,
Et Ioachimi steriles haec gloria taedas.
Infecundus Hymen, lectum turpare iugalem

mille.
Hoc primum aethereus poenarum iniectus in antrum
Aligerûm splendor, quos caelo pectoris amens
Elisit tumor, aeterni quëis Numinis alma
Iussa coli regina parens. Hoc dulce proterva
Non passos cervice iugum, parere puellae
Augustae indociles, atrum protrusit in Orcum
Caelestes genios et summa sede repulsos
Non capiente diem sepelivit culpa profundo.

Numinis alma
Iussa coli regina parens. Hoc dulce proterva
Non passos cervice iugum, parere puellae
Augustae indociles, atrum protrusit in Orcum
Caelestes genios et summa sede repulsos
Non capiente diem sepelivit culpa profundo. 32.
Hic alius Stygio locus est confinis Averno
Quem flammae vis nulla premit; quo crimine purae

Et quia securâ tanti solacia fati
Spectabant ventura fide, mittendus Olympo
Pro culpa aeternus fieret cum victima Mystes,
Continua inter Messiae suspiria, longas
Exilii lenire moras, non cassa paratae
Spes poterat, secreta licet post tempora, palmae.
Adverso veluti soboles cum regia bello
Capta, minus validum fraterni robore ferri
Victorem sortita suum; data vincula; fratris

robore ferri
Victorem sortita suum; data vincula; fratris
Solatur germana fides roburque Gradivi,
Libertasque graves certo reditura catenas
Mitigat et veniens post illa pericula splendor-
Non aliter fuit illa patrum, quos Numinis aequa
Vis tenuit, captiva cohors, his carceris umbris,
Quos Adami terror, multos quoque propria vitae
Improbitas, quamvis lacrymis expuncta ligarat.
Sanguinis eiusdem,

Hos fratris spe fovit amor quem robore fortem
Emissura domus fuerat Iessea Leonem.
Proque secutura fraternam in pignus adepti
Libertate fidem, votis promissa petebant
Auxilia et duris robur non segne catenis. 33.
Divini Herois postquam de stirpe fuisset
Davidica prognata parens, detenta profundae
Agmina telluris sobolem expectantia

Sublimes Aquilone cedri, vel nubibus atris
Exoriente pavent aestivae turbine messes
Formidantque imbres gelidos et fulmina, Ditis
Sic reus expavit genius Plutonius ultra
Ne se livor agat non grati in damna ministri.
Hic ferus umbrarum tali fremit ore Tyrannus:
“Illa ergo nata est mulier, cui subditus orbis
Dicitur observantque suos caelestia nutus
Pectora, quae nostros voluit quoque subdere

Nam memini cum starem altus sortitus Olympum
Lucifer, illa suis iurata ea lumina sceptris
Necdum nata habuit. Sed me illa meosque sodales,
Indociles servile regi, sua iura sequentes
Non meruit vernas. Quamvis hostile minantem
Sint mea regna ortam semper sensura puellam,
Persequar hanc etiam, nec enim loca segnis Averna
Occupo, nec nostros evadet femina casses.
Quare agite, o comites,

animi crudeles femina poenas
Adverso Plutone ferat. Ruat illius alto
Reginae titulo temere insignita potestas.” 34.
Nec mora, Tartareus non unus inane satelles
In spatium iunctum terris ascendit et omnes
Convocat in vacua palantes Daemonas aethra.
Altus Idumaeis surgit mons saxeus oris,
Herbarum steriles rupes, prope mortua, flammis

Hoc saxo Stygiis egressus Alastor ab umbris
Consedit spatiumque suis congressibus aptum
Invenisse ratus, terris huc evocat omnes
Errantes genios, quibus ad rea gaudia caecos
Ducere terrigenas, non unam suggerit artem
Vafrities, nostris non desidiosa ruinis.
Delectis autem pullato squalida vultu
Consedit styx tota locis, ubi mortua vivam
Spectari poterat Thetis exhalare mephitim.

Consedit spatiumque suis congressibus aptum
Invenisse ratus, terris huc evocat omnes
Errantes genios, quibus ad rea gaudia caecos
Ducere terrigenas, non unam suggerit artem
Vafrities, nostris non desidiosa ruinis.
Delectis autem pullato squalida vultu
Consedit styx tota locis, ubi mortua vivam
Spectari poterat Thetis exhalare mephitim.
Quod divina reas pessum dedit ignibus urbes

Ditis vesania poenis
Gaudet et emisso Sodomae fetore putrique
Pentapolitana laetantur Daemones unda. 35.
Nox 802 nox: non erat, adversoque suos absconderat ignes
Luna polo; tenebrisque niger vestitus horizon
Ardua Tartareos ad saxa vocare Cyclopes
Incipit: atque dato numerosa per agmina signo,
Conveniunt

36.
Ante tamen sedes peteret quam quisque relictas,
Pentapolitano surrexerat horrida stagno
Tempestas, piceis Daemon quam moverat undis
Non vivae turbator aquae; sed reddita vitae
Censeri potuit, decimis cum visa procellis
Surgere et aethereos incessere fluctibus orbes
Et damnata graves replerent litora spummae,
Nigrae omnes. Neque enim puros

damnata graves replerent litora spummae,
Nigrae omnes. Neque enim puros habet ista liquores
Thetys, Avernali velut pice turbidus humor.
Gurgite turbato, fuerat quoque nubibus atris
Par facies fetorque halans non aequoris ipsa
Tempestate minor, sed quem tolerare volucres
Non possent animae; Stygiam sufferre mephitim
Sueta phalanx taetrum laeta admittebat odorem.
Edidit infestus maris hoc discrimine Daemon

liquores
Thetys, Avernali velut pice turbidus humor.
Gurgite turbato, fuerat quoque nubibus atris
Par facies fetorque halans non aequoris ipsa
Tempestate minor, sed quem tolerare volucres
Non possent animae; Stygiam sufferre mephitim
Sueta phalanx taetrum laeta admittebat odorem.
Edidit infestus maris hoc discrimine Daemon
Asphaltite suae specimen virtutis in unda;
Quo posito umbrosum rediens lux

cultus
Officia, Aligerûm laudes referebat in unum
Muneris authorem, quem solum respicit omnis
Gratia, respiciunt proprios ut flumina fontes.
Cui aetas infantis erat, sed nubila mentis
Non erat infantis ratio: prius ista refulsit
In gnata quam nata foret, cui semper in actu
Mens proprio sacros ructabat Numinis ignes.
Ipsa etiam visa divini cominus oris
Maiestate, beatificum ceu praepete

38.
Lex erat Hebraeis iussu sancita Tonantis:
Materno egrediens utero si filia lucem
Aspiciat, bis dena super sex dena dierum
Intervalla sacro non pura puerpera templo
Abstineat, donec partum comitante fluoris
Sanguinei labe, exacto lustrata duarum
Lunarum spatio, ad primum matrona nitorem,
Connubii fructum templo illatura rediret.

Lunarum spatio, ad primum matrona nitorem,
Connubii fructum templo illatura rediret.
Anna Deo positas observantissima leges
Implere, augusta totidem Salomonis in aede
Solibus esse nefas dixit non pura videri
Legis et exempli rea, dum mirabile natae,
Processisse utero vidisset septima germen
Hebdomas, et sacri placitum legale probaret
Accessum templi; cum iam purgata fluenti

Luminibusque madens tali prece Numen adorat:
“Quas tibi, siderei clemens Regnator Olympi,
Nunc referam grates, tantum qualive reponam
Obsequio donum, mihi quod, quantumlibet imum
Non citra votum, citra tamen omne meorum
Pondus et intuitum meritorum, nosse dedisti
Atque haurire oculis iam caligantibus almam
Electamque tuae sobolis pro matre puellam?
Nunc laetus

965 laetus: laetns moriar: patribus tellure retentis
Adveniam gratus monitis cum talibus hospes.
Et quamvis (alios petit haec fortuna tribules)
Iam senii provecta mei caligo beatum
Non audet sperare diem, quo limine templi,
Haec suspirato suprema puerpera fato,
Messiam infantem sistat; satis illa beavit
Me genetrix vel visa semel: procul esse micantis
Nec solis cognosco faces, ubi

ortae
Aurorae roseos orbi splendescere vultus.
Quando autem fiet, tantum ut clarissima mater
Excipiat fetum? Sitne hanc iuvenilibus annis
Emissura facem, senio vel proxima, matri
Non impar Annae, maiore datura senilem
Prodigio fructum? Scrutari impervia mentis
Nolo audax decreta tuae, sed mortuus inter
Isacidas, maestae positus telluris in umbra
Expectabo diem, placiti tibi venerit

fuit iste Tonanti
Laetitiae calor; at monitis maioribus imos
Pande sinus, nam spe potiora annuntio missus
Prodigia, emensus caeli convexa minister.
Aetatis rugosa tuae licet area frontis
Non sinat hunc sperare diem, quo visa cupitum
Messiam pariet Virgo, tamen ecce Tonantis
Te moneo imperio, Simeon: tua funera partu
Posteriora isto, Iudae te cernere Regem,
Et manibus gestare dabunt: tua bracchia

Aeterna neque nocte teget, nunc impote fandi
Ni videam ex nata Hebraeum prodisse gigantem,
Aligero testante tuli. Quid nostra moretur
Credulitas faciles praestare loquentibus aures
Aligeris, quos veracis non arguit oris
Candor et aspecti non fallit regula veri?
Nec mea luminibus iam deficientibus aetas
Hanc damnat provecta fidem: mea luminis impos
Si fuerit pupilla, Dei promissa videbo.

Ni videam ex nata Hebraeum prodisse gigantem,
Aligero testante tuli. Quid nostra moretur
Credulitas faciles praestare loquentibus aures
Aligeris, quos veracis non arguit oris
Candor et aspecti non fallit regula veri?
Nec mea luminibus iam deficientibus aetas
Hanc damnat provecta fidem: mea luminis impos
Si fuerit pupilla, Dei promissa videbo.
Mors non fera prius, non me prius opprimet horror

arguit oris
Candor et aspecti non fallit regula veri?
Nec mea luminibus iam deficientibus aetas
Hanc damnat provecta fidem: mea luminis impos
Si fuerit pupilla, Dei promissa videbo.
Mors non fera prius, non me prius opprimet horror
Funeris, Isacio videam quam sanguine cretum
Lumen, Ephrataeus quo primum arsurus horizon,
Adversa Hebraeis tanget quoque totius orbis
Climata caelesti, non

Candor et aspecti non fallit regula veri?
Nec mea luminibus iam deficientibus aetas
Hanc damnat provecta fidem: mea luminis impos
Si fuerit pupilla, Dei promissa videbo.
Mors non fera prius, non me prius opprimet horror
Funeris, Isacio videam quam sanguine cretum
Lumen, Ephrataeus quo primum arsurus horizon,
Adversa Hebraeis tanget quoque totius orbis
Climata caelesti, non circumcisa, sereno.

Mors non fera prius, non me prius opprimet horror
Funeris, Isacio videam quam sanguine cretum
Lumen, Ephrataeus quo primum arsurus horizon,
Adversa Hebraeis tanget quoque totius orbis
Climata caelesti, non circumcisa, sereno.
Quas tibi summe hominum Sator et tutella pusillus
Debitor exolvam grates, quae munera tanto
Congrua fautori referam, promissa quod orbis
Laetitia in nostras ventura sit obvia

Multa super Nata, Natae super indole multa.
Divinumque aperit, memoratque parentibus ille
Virginis istius partum, quem caelite viso
Edidicit; paribus visis, sincera parentum
Quae meruit pietas, non ignorare docetur
Plenius, ac tantae sobolis componit honores.
Aeternumque suos subiturum numen ocellos 1064 ocellos: ocellas
Aligero monitore refert, licet hosce

dabit Charitum sine faenore lumen.”
Subiecit Mystes: “Spero, hinc ego grande propinqui
Solamen referam fati: spem lucis ituro
In tenebras fax ista dabit laetusque receptis
Immoriar flammis, tumulo non maesta daturus
Lumina, ferales frontis decorantia vittas.
Te tamen, Anna, rogo cum se festiva reducet
Ad templum pietas, divinae lumina Natae
Fac tecum allatae videam, faciasque beato

Annuit, et Natae vultus offerre caduco
Crebra seni, maiora simul solacia mater
Inde parensque pius mystâ gaudente legebant.
Expletis templo votis petit Anna maritam
Nazareth et tectis non lenta iugalibus infert
Prolis delicium: crescentem sedula natam
Observat, primaeque expendit semina flammae. 45.
Corpore surgenti semper quoque

expendit semina flammae. 45.
Corpore surgenti semper quoque gratia maior
Accessit Mariae, numquam cui illa pusillis
In membris pusilla fuit: non exigit ingens
Corporis extensi spatium ingens gratia; quaevis
Non magna humani capiunt hoc pectora donum.
Caelestis Charitum dux est prudentia, qualis
Summa fuit parvae quoque Virginis, externorum

Corpore surgenti semper quoque gratia maior
Accessit Mariae, numquam cui illa pusillis
In membris pusilla fuit: non exigit ingens
Corporis extensi spatium ingens gratia; quaevis
Non magna humani capiunt hoc pectora donum.
Caelestis Charitum dux est prudentia, qualis
Summa fuit parvae quoque Virginis, externorum
Cui stat cura operum, dum non violabile rectam
Cuiuscumque sciens facti

extensi spatium ingens gratia; quaevis
Non magna humani capiunt hoc pectora donum.
Caelestis Charitum dux est prudentia, qualis
Summa fuit parvae quoque Virginis, externorum
Cui stat cura operum, dum non violabile rectam
Cuiuscumque sciens facti complebat amussim.
Omnis in ipsius, motus ignara decori,
Abfuit incessu levitas; nec prodiga linguae
Libertas teneram poterat damnare puellam,

in pectore lumen.
Delicium matris, cuius cognoscere nutus
Perfecisse fuit; comitum suavissima, sollers
Maternum stipare latus vitaeque fidelem
Virtutisque piam matrem observare magistram
Non deses. Cuius morum excellentia dulcem
Formabat, veluti speculi lux reddita, natam.
Haec linguae proferre sonos, haec edere mentis
Sensa suae grato verborum melle solebat
Matre docente: Deumque infans ubi

dicandam
Obsequio templi se per promissa ligarant.
Tunc, cui iam quartam gravidus detraxerat uvam
Vitibus autumnus, Virgo matura monebat
Tempus adesse quidem maternis utile votis;
Sed non maternis tempus satis utile flammis.
A se dulce sui pinguis divellere ventris
Non potuit dulce esse Annae; dicebat obortis
Sic lacrymis saepe illa: “Tuae, suavissima proles,
Matris amor, quo mente feram,

detraxerat uvam
Vitibus autumnus, Virgo matura monebat
Tempus adesse quidem maternis utile votis;
Sed non maternis tempus satis utile flammis.
A se dulce sui pinguis divellere ventris
Non potuit dulce esse Annae; dicebat obortis
Sic lacrymis saepe illa: “Tuae, suavissima proles,
Matris amor, quo mente feram, quo lumine cernam,
Avulsos ad 19 ad: ab vota tuos quo

Fert laeti fecunda Ceres, dabo cuncta bidentum
Vellera et agnorum distentas ubera matres
Laeta addam et multo redimam te, filia, censu.
Novi equidem quod nostra sinat lex pignora siclis
Non multis redimi; pro te sed pauca referre
Aera, minusque Deo placitura numismata, carpit
Religio. Sit lege mihi supplere minori
Fas pretio votum; summo sed debita Patri
Hoc pietas fas esse negat. Te, filia,

divinis: dvinis resplende aris, praeitura micantes
Quos fulgere sacris cernes penetralibus ignes.
Iam promissa Deo est soboles; affectibus illa
Est numquam cessura meis, matremque Tonanti
Non praeferre placet, privataque gaudia Natae
Et Natam, voti rea non infida, litabo.” 2.
Postea vero animum Natae sic Anna probabat:
“Num

Quos fulgere sacris cernes penetralibus ignes.
Iam promissa Deo est soboles; affectibus illa
Est numquam cessura meis, matremque Tonanti
Non praeferre placet, privataque gaudia Natae
Et Natam, voti rea non infida, litabo.” 2.
Postea vero animum Natae sic Anna probabat:
“Num soboles te cara lares retinere paterni,
Num posset quoque matris amor,

3.
Surgebat celsis Solymaeis turribus olim
Altior una Domus, cuius rudis area, magnae
Urbis erat spatium; moles augusta, stuporis
Prodigium, cuius pretium non solveret omnis
Copia praecipui cumulo congesta metalli
Quod melior pars orbis habet: confluxit in istam
Regnorum si gaza domum, confluxit et omnis
Sedulitas artisque labor: nam Iessias aedi

Aurea sunt, sonipes brutus quae vincula gestat,
Aurea pectoribus demissa monilia portat,
Auro asper, fulvum mandit sub dentibus aurum,
Aureus est, turpis quo stertit adultera, lectus,
Largitori auri pietas non offeret aurum?
Quas David bellator opes cumulavit, honori
Numinis expendit, propriis quoque censibus auctas
Heres pacificus, structo pietatis opumque
Ingeniique simul moderantis cuncta trophaeo.

Delubrum, petiit clivi radicibus unis
Pressa secuturae substerni marmora moli. 7.
Sed maiestatem tanti describere templi
Quis potis est? Non si pariter mihi fronte serena
Nectat adoreas et Smyrna et Mantua lauros,
Hoc opus expediam. Nemo cui divite rivo
Libera Pierio fluxit facundia nexu
Hoc opus exegit; minus est ut nostra subacto

templum
Portarum numero, obiectas in quatuor orbis
Respiciente plagas; sed quarum maior in Ortum
Versa, peregrinis etiam speciosa patebat.
Inde etiam externae sectae cultoribus ampla
Non vetita, aprico praestabant atria saxo;
Vestibuli cuius Tyriis asarota nitebant
Marmoribus, varias quae multicolore lapillo
Reddebant rerum formas; contra Euron et imbres
Erectis circa xystis, Libanitide

Reddebant rerum formas; contra Euron et imbres
Erectis circa xystis, Libanitide cedro
Desuper in gyro stantes onerante columnas.
Hoc vulgi commune forum; sese obvia templi
Hinc sacra porta dabat, quae non subeunda profanis
Gentibus, Hebraeos ducebat in atria mystas,
Moseique libri populos; fueratque secundum
Vestibulum, gradibus ter quinque, aliunde profectis
Saxicolis licito sublimius atque superbis

nitoris
Unda, per occultos urbis transmissa canales,
Cedronis bibulis absorbebatur arenis.
Aequoris illius laevum paris aeris habebat
Concha latus; fonsque iste fuit, quo vota Tonanti
Non nisi lota pecus sacros transibat ad ignes.
Proxima pandebat templi sancta atria porta
Aurea, quae nulli non mystae adeunda patebat.
Grande pavimenti planum procera tegebat
Nodi ignara abies, sed quam non

Aequoris illius laevum paris aeris habebat
Concha latus; fonsque iste fuit, quo vota Tonanti
Non nisi lota pecus sacros transibat ad ignes.
Proxima pandebat templi sancta atria porta
Aurea, quae nulli non mystae adeunda patebat.
Grande pavimenti planum procera tegebat
Nodi ignara abies, sed quam non cernere fecit
Aurea quae tecto radiabat lamina ligno.
Arte laborati constructus pondere saxi

Non nisi lota pecus sacros transibat ad ignes.
Proxima pandebat templi sancta atria porta
Aurea, quae nulli non mystae adeunda patebat.
Grande pavimenti planum procera tegebat
Nodi ignara abies, sed quam non cernere fecit
Aurea quae tecto radiabat lamina ligno.
Arte laborati constructus pondere saxi
Surgebat paries, cedros indutus ab omni
Parte; labor solido rutilabat cedrinus auro.
Tectum

Dextrum fonte latus, cui aequoris aenea lymphas
Debebant et labra suas, et habere perennes
Inde sibi elegit luteris concha liquores.
Haec miranda aulae facies, haec gloria solos
Excipiens mystas, ubi non nisi flammeus auri
Spectari potuit splendor, domus ista nec unquam
Calcari potuit, nisi calcaretur et aurum. 9.
Pars tamen augusti non haec

mystas, ubi non nisi flammeus auri
Spectari potuit splendor, domus ista nec unquam
Calcari potuit, nisi calcaretur et aurum. 9.
Pars tamen augusti non haec dignissima templi,
Ista nec arcanis legalibus apta fuere
Atria: claudebant aliae cernique vetabant
Intimius conclave fores, ubi sanctius Arcae
Servatae penetrale fuit, quam corniger olim

Hinc librare licet qualis fuit ista supremi
Maiestas adyti; multum si dicere paucis
Expedit, haud dubium est. Speculum sincerius ista
Maiestate loci, quam lumine cernimus, omnis
Non habuit tellus quod verior esset Olympi
Effigies et sole gravi conformior aethrae.
Hic aulae medium quae prodigiosa tenebat
Arca, Dei solium, solidi rutilabat 225 rutilabat :

Myriades, quorum immanem cognoscere molem
Optanti refero: quantum modo totius orbis
Optima pars auri cumulum proferre valeret –
Hac illo minus est: tantae vix credita gazae
Fama sacro debet, quod non sit ludicra, vero.
Hanc patrio Euphrati miseram populata Sionem
Fortunam Chaldaea tulit cessitque superbo
In spolium regi, cui formidanda tumoris
Poena fuit, bruto similem mugire bisonti.

mores curis caelestibus aptos. 14.
Appositum voto postquam concurrere tempus
Viderat Anna, pio senis accedente mariti
Arbitrio, statuit plus non servare potentem
Delubri sobolem. Iam ter sua sidera Titan
Absolvit, quartumque redux sol ibat in annum,
Grandaevo cum fusa utero rorantia coepit
Sugere maternis collecta alimenta papillis.

Nobilitas. Quae ne 347 ne: nec thalamos prohiberet amatae
Virginis, inicitur patri par regibus altus
Pontificalis apex. Sed ubi formare iugales
Connubii vult rite thoros, non rite priori
Detractae Capiti probrum tulit ille tiarae.
Sed rara impuris numquam fuit ista tyrannis
Improbitas, calcata quibus legalis honestas
Et iuris neglectus honos, ubi ventilat atras

Obsequio votoque pium genitricis amorem.
“Tempus adest iam, nata,” inquit, “quod subtrahet orbae,
Divinoque locet tecto te, dulce parentis
Pignus: abi tamen et sacri pete limina fani
Pars animae non una meae, sed tota parentis
Vita calorque tuae. Numquam, lectissima proles,
Te querar absentem, numquam divisa relinqui
A te posse gemam: quo te mea degere tecto
Nata iubet Numen, tecum indivisa manebo

Vita calorque tuae. Numquam, lectissima proles,
Te querar absentem, numquam divisa relinqui
A te posse gemam: quo te mea degere tecto
Nata iubet Numen, tecum indivisa manebo
Qua melior sum parte parens: non deseret unquam
Anna tuos, imo pressit quos pectore vultus,
Et tecum semper praesens non visa morabor.” 18.
Iam prope lux aderat, quae ter

A te posse gemam: quo te mea degere tecto
Nata iubet Numen, tecum indivisa manebo
Qua melior sum parte parens: non deseret unquam
Anna tuos, imo pressit quos pectore vultus,
Et tecum semper praesens non visa morabor.” 18.
Iam prope lux aderat, quae ter septena dierum
Infamis pelago secat intervalla November,
Post primam istius lunae vicesima:

ferientemque atria pallam.
Singula disponit genetrix et singula prolis
Ad cultum Solymis votum positura reponit. 19.
Est via quae ternae spatium non molle diei
Postulat et Solymis triplici distare beatos
Cogit sole lares, felix ubi semper amoeno
Nazareth adiectas oblectat vertice valles.
Iuncta viro sobolique, viam premit Anna superbas

coëgit.
Hic mirati omnes superi vi flaminis actam
Processisse rudem pedis aetatisque puellam
Et vires superasse suas, quod tardior ipse
Vincere magnanimus spatium deberet Achilles.
Non aliter quam si volucris conclusa saligno
Carcere, reclusi cum prospicit ostia clathri,
Libertatis amans, non plus prohibente patentes
Prosilit e cavea campos celerique volatu
Quam vix luce sequi possis sua

Et vires superasse suas, quod tardior ipse
Vincere magnanimus spatium deberet Achilles.
Non aliter quam si volucris conclusa saligno
Carcere, reclusi cum prospicit ostia clathri,
Libertatis amans, non plus prohibente patentes
Prosilit e cavea campos celerique volatu
Quam vix luce sequi possis sua rura requirit –
Talis erat Virgo, visa est cui maxima semper
Libertas servire Deo, data quando

Arbore vicina residens sua vimina saepe
Respicit et blanda affatur mala tecta querela.
Noluit ista suae Virgo memor esse parentis
Consecrata Deo: timuit ne pectoris imum
Divideret lumen. “Lucis non secta requirat
Hunc acies,” inquit, “certo quae vulnere figit,
Pupillae explorat radio dum simplice Numen.
Una oculorum acie nostro succumbit amori
Omnipotens: collecta uno pia spicula sentit

ostenta revolvit,
Miratur magis. Autumni diuturnior atros
Noctis, in Auroram promoverat umbra iugales,
Cum placidi Simon detentus imagine somni,
Virgineam vidit speciem: formataque nocte,
Non mage quam trimam referebant ora puellam.
Ignota effigies mystae: cui lumine grandi
Mox circumfusae, illibato surgere solem
Ventre videt, terrasque suo splendore repleri.
Depulso evigilat somno, nocturnaque

Spirat adhuc Iessaea Domus. Nec mitis egentem
Esse Ioachimum voluit fortuna: paternis,
Unde inopes etiam servat, sibi sufficit agris.
Hoc scio, saepe solent altos subvertere fasces
Fortunae sortisque vices, non commovet ulla
Isacidas Fortuna tamen, nisi caelite signo
Admoniti pandant quae sunt ventura Prophetae.
Si sacer ignota de Nazareth hactenus omnis
Subticuit Vates, quid eam proferre recentis

Isacidas Fortuna tamen, nisi caelite signo
Admoniti pandant quae sunt ventura Prophetae.
Si sacer ignota de Nazareth hactenus omnis
Subticuit Vates, quid eam proferre recentis
Famae posse putas? Non provenit inde quod altas
Afficiat mentes.” “Nil me movet iste,” reponit
Herodes, “somnus. Sed quod mihi saepe vetustis
Auditum est extare libris, tibi dicere, Simon,
Non opus est. Novisti etenim,

Famae posse putas? Non provenit inde quod altas
Afficiat mentes.” “Nil me movet iste,” reponit
Herodes, “somnus. Sed quod mihi saepe vetustis
Auditum est extare libris, tibi dicere, Simon,
Non opus est. Novisti etenim, paritura potentem
Nostra quod Iudaea Ducem, quem totius orbis
Expectat solium: fasces premet ille superbos,
Ut paleas quas aura rotat, diademata regum
Subiciet, solusque uno

Alexandriae, alterius quoque coniugis insons
Umbra aliaeque animae voluit quas una tyranni
Ira fuisse reas; fuerantque immitia saevae,
Quam ferus Ephratae exhibuit, praeludia scenae.
Dirum iterum mulcere ducem non degener infit
Turpis adulator Simon: “Extare scelestos
Quos ratio virtusque fugit non ambiguo, princeps;
Nec tamen imperio virtus caret. Ille domator
Perfidiae, facile accepturis vincla tyrannis

Ira fuisse reas; fuerantque immitia saevae,
Quam ferus Ephratae exhibuit, praeludia scenae.
Dirum iterum mulcere ducem non degener infit
Turpis adulator Simon: “Extare scelestos
Quos ratio virtusque fugit non ambiguo, princeps;
Nec tamen imperio virtus caret. Ille domator
Perfidiae, facile accepturis vincla tyrannis
Imperat Augustus; timet hunc quicumque Latina
Non patitur virtute regi: sua frena momordit

Quos ratio virtusque fugit non ambiguo, princeps;
Nec tamen imperio virtus caret. Ille domator
Perfidiae, facile accepturis vincla tyrannis
Imperat Augustus; timet hunc quicumque Latina
Non patitur virtute regi: sua frena momordit
Orbis et Augusto ratio se Caesare munit.
Si vero minus, Herodes, tibi provida rerum
Imperium fortuna dedit, non impare, princeps,
Flagitium virtute premis: par

Imperat Augustus; timet hunc quicumque Latina
Non patitur virtute regi: sua frena momordit
Orbis et Augusto ratio se Caesare munit.
Si vero minus, Herodes, tibi provida rerum
Imperium fortuna dedit, non impare, princeps,
Flagitium virtute premis: par omnibus ultor
Caesar et Herodes superest, nec poscit iniqua
Alterius mucrone fides feritasque domari.
Invicto salva est istorum robore virtus;

Et nitido Mariam crescentem expresserat ore;
Cum gravis aetate et vergente in fata senecta
Occubuit Ioachimus. Sic Phosphorus orta
Conditur Aurora: visâ splendoris Eoi
Lucifer occumbit flammâ: non ille propinquum
Expectare solet, nec natum cernere solem.
Talis erat Ioachimus, caligine priscae
Legis olorino morum candore refulgens;
Hebraeae cernens Eoa crepuscula noctis,

pulchrior astris,
Phosphore, signorum fax ultima nocturnorum,
Multa Hebraearum stellarum nomina sortem
Optavere tuam, geminae sub pondere legis
Visa micare quidem, sed quae splendore beari
Non valuere, tibi cuius data copia, flammae.
Hac ignota abiit lacrymantis Pleias Adami,
Eliae plaustrum, puppis Noëtica, Abelis
Innocui Cygnus, Lyra Iessias, Ara fidelis
Thariadae, Gedeonis ovis, Mosaicus

Iam defuncta tuam: postremum noctis avitae,
Ioachime, iubar, reliquis coniungere legis
Sideribus. Carus venies, certissimus ortae
Aurorae testis quam suspirare sepultum
In tenebris semen flentis non cessat Adami.
Hanc Adam vocat ipse, expectat Noa, reposcit
Abramus, cupit hanc Moses, hanc experit Isac,
Progenitorque tuus David, claroque probatos
Iustitiae splendore patres ea flamma fatigat.

animae famulataque caelo
Religio clausi damnum tolerabat Olympi.
His pia iustorum diuturnis debuit umbris,
Authorem promissae libertatis Iesum
Expectare fides; cuius nisi nacta cruorem
Non erat obstrictas sibi dimissura catervas
Infera telluris regio, sine lumine, noctis
Continuae caligo, atri vicinia Ditis.
Sed licet innocuae Limbi tenebrosa tulissent
Electorum animae, nullos dabat ille

Electorum animae, nullos dabat ille dolores,
Aut poenas carcer; quas nec tetigere reorum
Ultrices Erebi flammae, nec forma draconum,
Saeva aut spectrorum vis terruit infernorum.
Attamen una illis, sed non minor omnibus una
Poena fuit, summa caeli regione remotos
Empyrei tolerare sitim, vultusque bonique
Copia divini fuerit subtracta quod illo
Exilii damno, culpâ infelicis Adami.
Illis

soluta,
In pluviam veluti, caelo descenderet iste
Divinus Bellator. Aquae sitibundus hiabat
Istius ad pluviam Limbus nubesque liquatis
Imbribus hunc miseri laticem stillare rogabant –
Non aliter quam cum summas vomit aethere flammas
Sirius aestivoque ardent Hyperione durae
Arvorum glebae, sterilesque humore carentes
Titan urit agros, millena petentia nimbos
Ora aperit tellus supplex humore

saepius illi:
“Quid, Custos, de nocte? Manet quid noctis, amice
Aliger? Heu, nimium longae da noscere finem
Noctis!” “Adhuc tempus modicum tolerate” reponit
Angelus. Illi iterum: “Heu modicum! Non praeterit unquam
Hoc modicum! Semper modicum, semperque misellis
Dicitur ‘Expecta!’ Nimis expectare quid ultra
Saecula Servator post tot divine moraris?”
Hos iterum alloquitur Custos: “Iam temporis

Restat adhuc! Ades o citius, divine Redemptor!
Diceris esse gigas equidem, sed passibus eheu
Quam nimium lentis nostras descendis ad oras!
Sit licet aeternum, sitque admirabile longum
Quod moliris iter, non te tamen illa tuosque
Longa gigantaeos remoretur semita gressus!”
Talibus infernae resonabant vocibus umbrae. 29.
Quin etiam si quando

Lustra super septem, tanti spectabile lumen
Promisere Ducis. Sed Vates nesciit, illo
Annorum qualis numerus manaret in antro,
Discere ubi nullo poterat septennia signo.
Annos aeterni spatium non computat aevi. 31.
Post obitum Vatis per saecula quinque volutis
Orbibus aethereis, etiam postrema subivit
Fata Ioachimus, cuius rarissima

31.
Post obitum Vatis per saecula quinque volutis
Orbibus aethereis, etiam postrema subivit
Fata Ioachimus, cuius rarissima terris
Non obscura fuit probitas: inferna petentem
Antra tamen nox atra tegit, tenebrisque Nepotem
Poenali expectat domiturum Tartara ligno.
Hunc animi postquam insolito splendore micantem
Aspexere rei Isacidae, nova

Vir genitus quondam pro dote reliquerat amplum
Vectigal, pecorumque greges, et plurima fundi
Iugera, nec modici pondus legaverat auri.
Illa autem suprema viri post fata, fovendos
Coniugis extincti manes non lenta piorum
Suscipit officiis operum; gremioque receptam
Abrami mentem (probitas cui nota mariti
Hanc poterat fecisse fidem) decernit ad aras
Libatis dapibus, sacro templi igne piare.

Ducar in amplexus: tutando primus honori
Conveniebat hymen; aliae quas tristis adurit
Flamma faces, nequeunt sanctum laudare pudorem.
Iam satis est, uteri casta quod laude, Tonanti
Non fuit ingratus sanguis meus: editus infans
Numinis ad cultum nostri laus seminis ampla est.” 5.
Non solum hoc quod dicit, agit; maiora pudicam

satis est, uteri casta quod laude, Tonanti
Non fuit ingratus sanguis meus: editus infans
Numinis ad cultum nostri laus seminis ampla est.” 5.
Non solum hoc quod dicit, agit; maiora pudicam
Commendant exempla Annam: proscribere molles
Alterius thalami nexus, casumque secundi
Declinare thori, sacra securius aede
Proposuit claudenda nurus: prius illa

daturus
Multa repromissae post saecula libertati.
Hac spe nixa suos numerabat laetior annos
Religiosa nurus, numquam cessante piorum
Accessu studioque operum temploque fidelem
Reddere non deses cura crescente senectam.
Fana augusta colens bis septuagesima vidit
Solstitia; ingressam spectat cum templa puellam
Anna Ioachimi natam sobolemque parentis
Alterius, gavisa sibi est quam compare

6.
Anna super reliquas templi, virtutis et aequi
Canitie laudata nurus, abscondita sacris
Virginibus veterum reserare oracula Vatum,
Non impar nec deses anus, memorare vetustas
Crebra prophetarum Christi de matre figuras,
Arcanumque decus, cuius sub cortice vocum
Virgineus signata tulit praeconia venter.
Illa frequens altum et clare ventura

ab aevo
Est iter aeterno, sobolis primordia ructat.
Virginis ut vidit templum accessisse paratos
Iudaeae pro rege sinus, clam cognita prudens
Subticet arcana et praesentem prodere vulgo
Non probat ignaro matrem, sed clausa sub imo
Pectore danda palam quondam mysteria celat.
Interea observat natam et caeleste pudoris
Custodit pignus teneraeque ultronea curam
Suscipit infantis, Dominam quam saepe

docta
Effatum: “pariet Virgo”, sibi proprius ille
Gnara quod esset honor, numquam demissior ullum
Audivit Vatem: quo tunc comprenderat Anna
Indicio, sua iam praenoscere fata puellam.
Non aliter matura viri quam regia virgo
Caesareo iungenda thoro, cum publica tanti
Necdum fama volat thalami, sed pectore clausus
Stat sponsi securis amor, cum Caesaris audit
Forte Palatinas sociali murmure

sed pectore clausus
Stat sponsi securis amor, cum Caesaris audit
Forte Palatinas sociali murmure nymphas
Divinare faces, quamvis prudentius illa
Subticeat sponsi nomen, tamen illius ignes
Non nescire, silens oculos demissa fatetur.
Ergo quod arcano iam flaminis Anna sciebat
Afflatu, Mariam proprii quoque ventris honorem
Non dubitat didicisse prius, Dominamque negabat
Ignorare decens, famulae quae

illa
Subticeat sponsi nomen, tamen illius ignes
Non nescire, silens oculos demissa fatetur.
Ergo quod arcano iam flaminis Anna sciebat
Afflatu, Mariam proprii quoque ventris honorem
Non dubitat didicisse prius, Dominamque negabat
Ignorare decens, famulae quae nota fuissent.
Hic simul obstupuit, qualis prudentia parvam
Ornaret Nympham, tacito quae pectore tantas
Asservabat opes: tantae cui

10.
Prima fuit, sed summa fuit qua Virgo calebat
Fax, in sidereas mentis pernicibus alis
Eniti sedes celsique in nube Tonantis
Vestigare iubar, non deficiente volatu
Mentibus aethereis misceri et vincere sacras
Aligerûm, quibus est prior excellentia, flammas. 11.
Dicite, caelestes animae,

12.
Crebrius an vester, somnoque immunis ab omni,
Aligeri, num fervet amor, Mariamque soporis
Desidie mentis fax interrupta resolvit?
Non ita caelestes, residis quëis libera somni
Est pietas, censete animae, nec regia Virgo,
Quando soporiferae concedit lumina nocti,
Mente cubat, cordisque suus non sustinet ardor
Otia, nocturnae vigilantior

Desidie mentis fax interrupta resolvit?
Non ita caelestes, residis quëis libera somni
Est pietas, censete animae, nec regia Virgo,
Quando soporiferae concedit lumina nocti,
Mente cubat, cordisque suus non sustinet ardor
Otia, nocturnae vigilantior ore Dianae.
Invadit cum membra sopor, se limite claudit
Corporeo, vetitus proprios excedere fines,
Exemptumque animae timidus sopire vigorem.

imber fususque ministri
Aligeri fuit ore nitor, formabat adultum
Supremo Phoebi par stantis in aethere lumen.
Cernua adoravit venturi insignia fati:
Seque figurari rutilo nescire metallo
Non potuit, cultaeque umbrari aenigmate capsae.
Hac vero Phario servatus flumine Vates
Corniger inclusit, celso quae vertice Sinae
Descripsit duro legum compendia saxo
Non terrena manus. Qui per deserta

nescire metallo
Non potuit, cultaeque umbrari aenigmate capsae.
Hac vero Phario servatus flumine Vates
Corniger inclusit, celso quae vertice Sinae
Descripsit duro legum compendia saxo
Non terrena manus. Qui per deserta profectos
Pavit Abramigenas, panem servavit ibidem:
Hic siccam Aronis dantem vernantia virgam
Lilia, venturos posuit signantia casus.
Noverat haec Virgo: tum singula mente

Aronis dantem vernantia virgam
Lilia, venturos posuit signantia casus.
Noverat haec Virgo: tum singula mente revolvens,
“Messiae matrem haec,” inquit, “ventremque beatum
Arca refert”, propriae interpres non degener umbrae.
Signa futurum etiam penetrans umbrantia verum
Sic loquitur: “Nostra et patrum quid lege cavata
Saxa docent inclusa Arcae, nisi robore petrae
Messiam insignem, recti praecepta daturum,

Isacidae quae lapsus habet mysteria panis?
Nutritorem hominum signat, labefacta cibantem
Pectora Messiam. Quid flos de stipite sicco
Ascendens? Hic Virgineae praeconia matris,
Promissum populis non terrae ab origine germen
Parturientis habet, cui tota ex aethere proles.” 17.
Talia dicebat Virgo, cui divinorum
Conscia fatorum quamvis

Pectore dicebat: “Quaecumque electa cupiti
Messiae Genetrix, Virgo fecunda veniret,
Certarem obsequiis cuperemque impendere totas
Ad Dominae matrisque huius compendia curas.”
Haec ita promebat, non quod divina tulisset
Ambiguâ decreta fide, quëis docta tenebat
Maternum secura decus, sed prodidit istis
Pectoris ardorem votis, animosa mereri
Servitiis, quamcumque daret fors ista parentem.

18.
Postea Virginei pondus caeleste pudoris
Messiam exoptat dicens: “Totius Adami
Servator sperate, veni! Tibi nostra calescunt
Pectora! Maternam cur non descendis in alvum
Progenies promissa Dei? Si lurida ferro
Colla Sioneis horrent captiva puellis;
Te durus veniente chalybs, te vindice frangi
Terrigenûm servile iugum Charitumque tuarum

umbris.
Postea multiplices quos se Deus explicat extra
Ponderat effectus operum librataque rerum
Mira creatarum spectacula pectore perflant
Virgineo accensos meditari Numinis ignes.
Non aliter quam caelesti cum fulmine tactae
Silvestres fulsere trabes, si flantibus Euris
Mota tremat pinus, piceo de stipite maior
Flamma venit carpitque alias vis ignea plantas;
Tunc unus fit silva rogus,

Flumina, nec rapidus torrens Crucis obruit alto
Virginei cordis divina incendia rivo. 21.
Huic licet aetherei vis tanta fuisset amoris,
Non tamen ista fuit sterilis fax: ultra calere
Sollicita optabat, semper crescentibus uri
Ignibus, extremos donec resolutus abiret
In cineres augeri impar, dare corpora leto
Non impar, uniri astris cupidissimus

amoris,
Non tamen ista fuit sterilis fax: ultra calere
Sollicita optabat, semper crescentibus uri
Ignibus, extremos donec resolutus abiret
In cineres augeri impar, dare corpora leto
Non impar, uniri astris cupidissimus ardor.
Nec contenta suas vibrare in sidera Virgo
Sola faces, Italo similis flagrare Vesevo
Vicinos late campos et rura cremanti,
His hominum genus omne petit succumbere

Virgo
Sola faces, Italo similis flagrare Vesevo
Vicinos late campos et rura cremanti,
His hominum genus omne petit succumbere flammis.
Concipiebat enim – vasti quoque pectoris, annos
Non egressa rudes Virgo – quae copia summi,
Quae moles immensa boni, sine litore quantum
Nectaris aeterni pelagus socordia mentis
Expetat humanae labra, invitetque calentem
Terrigenûm replere gulam, quorum

Expetat humanae labra, invitetque calentem
Terrigenûm replere gulam, quorum improba vexat
Ora sitis, putentis aquae devincta paludi.
Ac veluti qui solem audax Iovis armiger ales
Respicit, ardenti non claudens lumina Phoebo,
Immotâ tanti sidus spectare decoris
Laetatur pupillae acie, poscitque pusillas
Illi etiam volucres frontem committere lucis
Oceano, cupidus parvos sua gaudia fetus

dape pascere Vatem.
Si castigatum missam consumere caelo
Sanctorum annonam Phoebeius attulit ales,
Segnius aethereos rear id fecisse ministros,
Summa Dei praesto voluit quos esse potestas
Non solitis quëis digna nurus Solymeia curis?
Haud etenim Eliae Phariamve colentis eremum
Tantus erat patris, pectus qui accenderat, ardor
Numinis, ut Mariae sacras ructantia flammas
Aequaret corda, Aligerum

maiore putandum,
Occupet astrorum ne se regina parandis
Virgo cibis purosque animis spirantibus ignes
Vilia terrestres pariant ne taedia mensae,
Aligeros tantae cenas aptasse puellae.
Non curata suis si prandia mittere vernis
Numen amat, curâ quanto est ea dignior istâ
Cui natura suos, proprios cui gratia fasces
Credit et ut solium regale Tonantis adorat.
Lustra fuere octo desertae

Corporis obstrictae mansurum foedere mentis
Conservare decus. Tunc primum candida movit
Virgineus vexilla pudor: constantior inde,
Difficilem subiit voto praecinctus arenam.
Ivit in exemplum sua non uno agmine quondam
Signa secuturis Virgo coryphaea puellis,
Virginibus tutrix eadem materque futura
Quae fuit exemplum. Mariae suprema renidet
Laurea tot gemmis, quot habet sua vota secutas

Virginitas; cuius meritum plus grande probari
Si cupias, placituro istum, thalami impote voto
Perpetuum servare prior promitte nitorem.
Ire per adversos casus saevasque dolorum
Quod voveas tolerare neces, non vana cupido est:
Poenarum immunem temet non esse futuram
Indubita sed morte procul. Te funeris expers
Poena manet, sine morte chalybs: quae verus amator
Numinis extremâ vitae discrimina luctâ

Si cupias, placituro istum, thalami impote voto
Perpetuum servare prior promitte nitorem.
Ire per adversos casus saevasque dolorum
Quod voveas tolerare neces, non vana cupido est:
Poenarum immunem temet non esse futuram
Indubita sed morte procul. Te funeris expers
Poena manet, sine morte chalybs: quae verus amator
Numinis extremâ vitae discrimina luctâ
Sustinet, inferiora tuo dabit esse dolori

Poena manet, sine morte chalybs: quae verus amator
Numinis extremâ vitae discrimina luctâ
Sustinet, inferiora tuo dabit esse dolori
Disponit qui cuncta Deus: sine sanguine maior
Omnibus his veniet, sed non sine vulnere palma.”
His Virgo Aligeri monitis demissa reponit:
“En humilem ancillam! Quidquid divina voluntas
Immittet, non maesta feram: quin alme minister
Numinis hoc opto, veniat mihi durior

Disponit qui cuncta Deus: sine sanguine maior
Omnibus his veniet, sed non sine vulnere palma.”
His Virgo Aligeri monitis demissa reponit:
“En humilem ancillam! Quidquid divina voluntas
Immittet, non maesta feram: quin alme minister
Numinis hoc opto, veniat mihi durior ensis
Qui pectus, qui membra secet: passura sereno
Mille neces vultu, poenas mea gaudia dicam.
Laeta etiam stabili pro virginitate

ignota licet foret hactenus altae
Semita virtutis, mentem festina parabo.”
Nilque morata, statim genibus minor ardua dixit
Sic vota: “O cunctarum opifex fortissime rerum,
Summe Pater, cuius placitum non falsa meorum
Regula votorum est. Arsit concepta pudoris
Virginei si flamma mihi, variare sed illam
Libertas potuit; tua nunc arcana voluntas
Affulsit, quam tota sequor, tibi gratius esse

Iucundus facie, prolato ad sidera voto
Evolat atque hilaris iurati afferre pudoris
Primitias, summo coram Solymaea Tonante
Exponit vota, aethereas superantia mentes,
Quëis simplex natura pares non sustinet aestus.
Tunc sic orsus ait: “Rerum suprema potestas,
Astrorum, terraeque author, nova gaudia caelo
Terra parit, iuste Empyreus quibus invidet aether.
Fert animas tellus, quorum de pectore

Concessit nobis sensûs natura quod expers,
Nescia foedari, dote hac excessimus omnes
Terrigenas; Solymis hodie tamen aemula tanti
Muneris est Virgo. Qualis, proh, Virgo! Stupete,
Caelestes animae! Nostrûm non contigit ulli
Par virtutis apex, par nulli admensa favoris,
Qui vos, Caelicolae, solus facit esse beatos,
Divini ubertas, par nulli affluxit amoris
Aetherei torrens, quali Solymaea Virago

flammis.
Illa quidem carnis vestitam pondere mentem
Nacta, sed huic carni data tanta licentia, quantum
Virtuti servire potest. Cui integra desit
Si virtus et motus abest: ratione movetur
Non sensu, una rei cavit quae crimen Adami.
Purior est nobis: tanti tamen illa nitoris
Non contenta gradu, sua, caeli maxime rector,
Accessit voto thalamos fugitura iugales
Integritas. Alias ibit, scio, fusus in

licentia, quantum
Virtuti servire potest. Cui integra desit
Si virtus et motus abest: ratione movetur
Non sensu, una rei cavit quae crimen Adami.
Purior est nobis: tanti tamen illa nitoris
Non contenta gradu, sua, caeli maxime rector,
Accessit voto thalamos fugitura iugales
Integritas. Alias ibit, scio, fusus in oras
Tantus in exemplum candor, caelestibus istâ
Spiritibus virtute animas faciente

Virgo aequum Solymaea decus statuamque trophaei,
Laude suo numquam carituro insignia facto.
Ardua tollatur, qua parte retorquet Eoos
Phoebus equos, saxi moles, sub lumine nostrae
Urbis in occiduis facibus non sole receptis
Occiduo, bisseno astrorum ardore refulgens,
Sessurae quondam caelo diadema puellae
Emineat; mundique iam Regina vocetur,
Virginitatis honor, decus et tutela pudoris.
Huic

Huic ego bis duplices ignotos hactenus addam
Assertos gazae, pro frontis honore pyropos;
Huic totidem radiis lucentibus esse smaragdos,
Sardoniches quatuor totidemque adamantia fronti
Lumina inesse volo. Non haec communia dextrae
Dona meae, sed quae aeternum latuere repostae,
Virginei coetus Maria pro Principe gemmae.” 32.
Exequitur mandata cohors

Exequitur mandata cohors festina piorum
Aligerûm, dum surgentem qua parte diurnam
Aethra rapit lucem, molem aptat, iaspide iustam
Componente basim. Stantis pretiosa columnae
Materies ignota mihi est: non illa Carysto,
Non excissa Paro fatalisque excedere cunctas
Quasve Tyrus niveas secat aut Sydonia rupes,
Idaeusque chalybs: hic dat ruitura trophaeis
Marmora. Quae caelo semper statura paratur,

piorum
Aligerûm, dum surgentem qua parte diurnam
Aethra rapit lucem, molem aptat, iaspide iustam
Componente basim. Stantis pretiosa columnae
Materies ignota mihi est: non illa Carysto,
Non excissa Paro fatalisque excedere cunctas
Quasve Tyrus niveas secat aut Sydonia rupes,
Idaeusque chalybs: hic dat ruitura trophaeis
Marmora. Quae caelo semper statura paratur,
Non fragilis laus est: quae

Carysto,
Non excissa Paro fatalisque excedere cunctas
Quasve Tyrus niveas secat aut Sydonia rupes,
Idaeusque chalybs: hic dat ruitura trophaeis
Marmora. Quae caelo semper statura paratur,
Non fragilis laus est: quae aevo nequit esse superstes,
Vilescit superis ruituri gloria saxi.
Mole dein summa, sed mole venustius ipsa
Conspicuum diadema stetit bis nobile seno
Stellarum numero. Lumen quod

Eventus rerum consultum pandere Numen.
Hoc ingressa adytum Virgo cumulata ferebat
Vota Deo: tum divinum deposcere lumen
Orsa, maritales mystis urgentibus ignes,
Quid faceret: votumque tenax non prodere; quali
Polliciti constans premeret connubia curâ.
Unde ait: “O terrae et celsi moderator Olympi,
Te mea Virginitas voto statura benignum
Propitiumque vocat patrem; te authore profecta

inclinare pudori?
Damnabunt docti vota imbecillia patres,
Nec licuisse mihi quidquam decernere spreto
Praesidis ignari placito, dicentque puellam
Iudicio graviore senum monitoque parentum,
Non proprio debere regi, quibus omnia fas est
Quae calor ignarae statuit resecare iuventae.
Obicient legale probrum, quale innuba suffert
Virginitas, nec vota thori divortia sancti
Aequa fuisse, tibi quëis

Vivere me dicent, spicas et poma negantis.
Hic ego Virgineae tibi si fore grata reponam
Dona pudicitiae, doctis certare volentem
Patribus illudent: tum quae mihi pectora versat
Vana superstitio, quae non audita fatigat
Religio, mystaeque graves scribaeque requirent
Imbellemque sibi sexum contraire querentur.
Cogar et hinc sacro quod me pudor abripit aestu,
Non bene morigerae probrum tolerare puellae.

versat
Vana superstitio, quae non audita fatigat
Religio, mystaeque graves scribaeque requirent
Imbellemque sibi sexum contraire querentur.
Cogar et hinc sacro quod me pudor abripit aestu,
Non bene morigerae probrum tolerare puellae.
Te, cui cunctorum, o Numen, subiecta voluntas
Servit, egens animi supplex ancilla precatur:
Consilii me luce tui, pater optime, serva
Connubii expertem defendendoque

sudans
Quinque laboravit sponsus; formosior illa,
Cuius ut effigiem genitam natura videret,
Tota laborabat motu totius Olympi,
Temporis immani spatio, tellure gemente.
Sed quid ego haec? Non est sanctorum gloria pulchrae
Frontis honos; animi species mentisque character
Divinus totum est, verum quod poscit honorem.
Laus tamen est Annae, quod nullam a corpore laudem,
Nullam a fronte tulit, quam

Non est sanctorum gloria pulchrae
Frontis honos; animi species mentisque character
Divinus totum est, verum quod poscit honorem.
Laus tamen est Annae, quod nullam a corpore laudem,
Nullam a fronte tulit, quam non calcaret et omnes
Naturae premeret subiectas gratia dotes. 41.
Fata vocant Annam: foret his felicior Anna,
Horrida Divinus si iam solvisset

Feminea rediisse manu, virtute stetisse
Fortunam: aeternùm nostris ita Iuditha vivit
In fastis celebratque memor Iudaeus Edissam:
Audit adhuc animosa suos Debbora triumphos.
Vivit adhuc clavo non exanimata vetustae
Gloria Rachelis 29 Rachelis: Iachelis , dulci quae lacte vigentem
Nutrit adhuc famam servatque audacia laudem.
Quis novit qua sorte recens nos nympha levabit,

Urgeret fortuna vices peterentque precantes
Re super ancipiti divina oracula mystae,
Sacro indutus ephod capiebat verba minister
Vel monitu interno, vel voce loquentis ad aures
Numinis, eventus non infitiante futuros.
Tale super Maria, quid responsura docerent
Pallia, proni orant mystae, primusque sacerdos
Insuper apposita capiti, quae candida solum
Bissus erat, cidari, nisi fronte quod aurea

ultima septem
Par lustris aetas, rudior quinquennia quatuor
Attigerat pubes: regali sanguine Iudae
Nati omnes, ipsa Davidis origine multi.
Et quoniam antiquos capta Babylone reversae
Non habuere tribus quibus excessere penates,
Sed quo quisque loco potuit nova limina fixit,
Iudaeae pars quaeque parem dare stipitis impos
Unius sobolem, non certa sede diremptos
Servabat mixtos omni regione

Et quoniam antiquos capta Babylone reversae
Non habuere tribus quibus excessere penates,
Sed quo quisque loco potuit nova limina fixit,
Iudaeae pars quaeque parem dare stipitis impos
Unius sobolem, non certa sede diremptos
Servabat mixtos omni regione tribules.
Inde fuit tota Iudae quod sparsus Idume
Spiraret sanguis, quavis ex parte profectos
Spe thalami, reduces domus acceptura maritos,

amantem.
Misit Ioannem Bethel, cui mater Edissa
Iuncta viro forti Sauli, qui castra secutus
Herodis, post multa Arabum certamina felix
Et dives spoliis, patrio consederat arvo.
Et Gedeon non vile genus cui regis in aula,
Mater nobilium non ultima matronarum
Sara fuit: genitorque operum praefectus in aede
Numinis, adiunctis altam quam surgere muris
Iusserat Ascalides. Daniel dilecta parenti

Iuncta viro forti Sauli, qui castra secutus
Herodis, post multa Arabum certamina felix
Et dives spoliis, patrio consederat arvo.
Et Gedeon non vile genus cui regis in aula,
Mater nobilium non ultima matronarum
Sara fuit: genitorque operum praefectus in aede
Numinis, adiunctis altam quam surgere muris
Iusserat Ascalides. Daniel dilecta parenti
Labano soboles, donis instructa paternis,

probrum est homini, virtus nequit esse probatae
Mater honestatis veraeque puerpera laudis.
At nescis, veniet sterili quae poena marito?
Vidi ego, sed dolui vidisse; ah! cetera sanctus
Et multis virtute prior, non visa iugalis
Incrementa thori, probro non simplice maerens
Sustinuit Ioachim, templo quem mysta repulsum
Ex ara cui dona dabat, vel solius ergo
Improlis thalami, longum lugere subegit.

Mater honestatis veraeque puerpera laudis.
At nescis, veniet sterili quae poena marito?
Vidi ego, sed dolui vidisse; ah! cetera sanctus
Et multis virtute prior, non visa iugalis
Incrementa thori, probro non simplice maerens
Sustinuit Ioachim, templo quem mysta repulsum
Ex ara cui dona dabat, vel solius ergo
Improlis thalami, longum lugere subegit.
Hoc tamen est citra culpam: qui cetera felix

Improlis thalami, longum lugere subegit.
Hoc tamen est citra culpam: qui cetera felix
Coniuge, si thalamum demas: exinde beatus
Et thalamo sobolisque datae laetissimus ortu,
De qua mira canunt. An non maiore notandus
Opprobrio, Iosippe, venis, dum prolis habendae
Nec tibi vota calent, castos ubi spernis amores.
Crede, nec est virtus, quae non imitabile cunctis
Transit in exemplum; quae si transiret in

thalamo sobolisque datae laetissimus ortu,
De qua mira canunt. An non maiore notandus
Opprobrio, Iosippe, venis, dum prolis habendae
Nec tibi vota calent, castos ubi spernis amores.
Crede, nec est virtus, quae non imitabile cunctis
Transit in exemplum; quae si transiret in omnes,
Laus foret humano virtutem crescere damno.
Finge alios animi eiusdem votique tenaces
Eiusdem, quo virginitas communibus orbis

Subtrahis acceptamque nurum blandosque nepotes.” 11.
Ista Mathanides genitor, meliora reponit
Iosippus: “Si nos mentis ratione velimus,
Non vulgi rumore loqui, probiore movetur
Consilio, cui vita thori socialis honestas
Recta quidem, fundens sobolem, quae Numinis aequa
Religione calens sacros prolatet honores.
Pace tua tamen, o genitor,

Pars sequitur, rationis inops plerumque tuetur
Credulitas. Superat probrum mortale pudoris
Immortalis honos et recti gloria facti.
Si mystam opponis, mystae mandantis ab ara
Cognatum migrare tuum non arguo Zelum;
Qui sacer est, nullus reus est me iudice mystes.
Nec tamen ignoro, Nemesis quod Numinis aequa
Non ferit hunc qui labe caret; sine crimine nulli
Dedecus accedit; male quod morata voluntas

facti.
Si mystam opponis, mystae mandantis ab ara
Cognatum migrare tuum non arguo Zelum;
Qui sacer est, nullus reus est me iudice mystes.
Nec tamen ignoro, Nemesis quod Numinis aequa
Non ferit hunc qui labe caret; sine crimine nulli
Dedecus accedit; male quod morata voluntas
Non regit et ratio quos vera redarguit actus,
Probri materiam cumulant poenasque lacessunt.
Nec moror, adversus vulgi

Qui sacer est, nullus reus est me iudice mystes.
Nec tamen ignoro, Nemesis quod Numinis aequa
Non ferit hunc qui labe caret; sine crimine nulli
Dedecus accedit; male quod morata voluntas
Non regit et ratio quos vera redarguit actus,
Probri materiam cumulant poenasque lacessunt.
Nec moror, adversus vulgi quod praedicat error
Virtuti satis est, unus si accesserit illi
Laudator Deus: et renuens

Fertur et integris fixurus labra papillis?
Matre illibati si de candoris amante
Divinus nobis caelo promittitur Heros,
Cui placet intacto nasci de ventre, pudorem
Virgineum casto thalami non praeferet igni?
Quis novit si forte meus placiturus eidem
Candor, ab aeterno quod currere dicitur aevo,
Acceleret festinus iter veniatque cupitus
Spe citius, solvens vinctum Israëla Redemptor?

Acceleret festinus iter veniatque cupitus
Spe citius, solvens vinctum Israëla Redemptor?
Mi pater, humani nec virginitate timendus
Defectus generis: nulla est, quae clauditur auro,
Gemma gravis pretii, quae non, collata pudori
Virgineo, levis est. Nostrae caeleste refulgens
Naturae, par sideribus, sed vitrea honestas,
Gaza ingens fragilisque simul, sine Numine nostris
Corporibus servari impos. Quis posse

Sanguinis ille leo nostri Iesseia proles,
Si canitur nostra venturus origine Princeps,
Quid Iosippe tuos fraudas hac luce futuros
Seminis haeredes? Bona sit; rerum attamen isto
Ordine virginitas non est bona.” Dicere contra
Iosippus voluit, sed respondere paratum
His interpellat genitor: “Spes sola beati
Germinis illius nostro de stemmate, terris
Promissi quantum decus est? Velle auspice tanto

propago,
Infitias nolo ire pater. Dabit aequus Olympi,
Sed sine me promissa Deus; nec fata morari
Me penes est: si me tanti voluisset habere
Adiutorem operis, caelo submissa caleret
Non mihi virginitas; nostrum concurrere tantis
Si femur adscisset fatis, me nulla soluti
Coniugio, genitor, superasset flamma pudoris.
Est mihi germanus Cleophas aliique, capaces
Quos facit immensi sanguis

esse Dei!” “Nihil ambigo,” profert
Iosippus. Cui mox genitor: “Tibi templa petenti,
Quo cupio Iosippe migres, si talibus aether
Occurrat signis teque hoc sponsum omine dicet,
Connubium tantae poteris non velle puellae?”
Iosippus contra: “De me quod talia speres,
O genitor, frustra est: ostendent astra maritum
Nymphae illi virtute parem. Nil praeter avitum
Stemma mihi videor non impar, caetera longe

Connubium tantae poteris non velle puellae?”
Iosippus contra: “De me quod talia speres,
O genitor, frustra est: ostendent astra maritum
Nymphae illi virtute parem. Nil praeter avitum
Stemma mihi videor non impar, caetera longe
A tanta virtute absum. Dilecte quiesce
Quaeso, pater, nec nostra ultra connubia tenta.” 14.
Huic iterum genitor: “Nec

Iudicii pro parte tui, componeret istos
Si mundi fortuna thoros talesque pararet
Mortalis thalamos ubi calculus. Inspicit urnae
Excessum terrena fides; humana sequuntur
Lumina mortales oculi. Non subditur autem
Hic placitis hominum, sed stat caelestibus Hymen,
Alite Chaldaea et florenti stipite, signis.
Arbiter hic Deus est, mentis qui cuncta gubernans
Lege suae, humani nimis imbecille videntem

ait: “Credo, pater, ista, nec ullus
Adversae fidei locus est: seu Virginis iste
Ex hominum placito, sive aethere profluat Hymen,
Nostra nil refert.” “Tamen, o Iosippe, parentis
Vox est: te sacro durum non exime templo,
Ut mihi virginei thalami, post visa reversus
Signa (viae lentum nam ne vetat ire senectus)
Eventum referas, almum quo Numen adorem.
Te neque nate decet cognatae prolis abesse

neque nate decet cognatae prolis abesse
Coniugio. Vires utinam sinerent, ego praesens
Dilectae thalamis nymphae sponsoque faverem.
Namque (dolens recolo) moriens soror Anna petivit,
Depositae templo immemorem non esse puellae.
Astra licet nymphae thalamos studiosa iugales
Expediant; et nostra illam quoque cura decebit!”
Vocibus his tandem cessit Iosippus et urbem
Delubrumque seni facilis promittere patri.

convenit eodem
Vestibulo iuvenum numerus, qui stipite sicco
Innixi, ambustus cuius se scipio verno
Flore coronaret, tacito circum ore legebant.
Interea accedunt mystae summusque sacerdos
Non aberat, caesae pecudis legale daturus
Obsequium; qua re proprio spectandus amictu
Aptat ephod humeris cidarimque in vertice figit.
Apposita femori bisso tunicaeque per oras
Extremas vocali auro pendente

Explorare fidem, siquidem sobolescere virgas,
Proxima bis quinti mensis tum bruma vetabat.
Suscipiunt mandata hilares: quem quisque gerebat
Extulit, inferiore levans a pectore fustem.
Tollendi Iosippum autem non repperit unum
Stipitis ambitio, invisum quem dextra premebat.
Clam tenuit fustem, spem templo inferre professus
Connubii nullam, nec habendae vota maritae.

Atque Semiramia capiti incumbente volucri,
Quaesitum Mariae taedarum in foedera sponsum.
Vix pia supremus complebat verba sacerdos,
Ecce arcana adyto valvis quo clauditur Arca
Pictaque non visos obnubunt carbasa postes,
Prodit Amyclaeis nive maior oloribus ales,
Et Cyprias longe superans candore iugales:
Lotus lacte ales, suetusque in margine pleni
Gurgitis et liquido lactis considere

Vim pelagi cessare docens; felicior ista
Terrigenis, quos iam sceleris commune vorârat
Eluvium, siccae frondi coniuncta renatis
Ad fidei robur foliis, meliore volatus
Augurio, certam, quae se non altius effert
Humanae pupilla spei, signante salutem.
Aeternae o mentis lusus! Quae naufraga regna
Emersura freto, ramum mordente columbâ
Praemonuit; sic damnatam non impare stirpem

Augurio, certam, quae se non altius effert
Humanae pupilla spei, signante salutem.
Aeternae o mentis lusus! Quae naufraga regna
Emersura freto, ramum mordente columbâ
Praemonuit; sic damnatam non impare stirpem
Indicio novisse dedit, quod labe paterna
Naufraga posteritas, domitis iucunda procellis,
Ad placidas vitae secura rediret arenas.

Virginei vultus, ala plaudente docebat.
Hunc petit, atque caput pedibus premit: ille sedentem
Vertice ter pulsam terque ad sua colla reversam
Fuste fugat. Virgam sed qua fuit icta volucris
(Quam non ante velut reliqui, prout mysta iubebat
Sed tunc cum volucris fuerat pellenda, levârat) –
Mirandum! – florere videt siccumque repente
Humore et verno vestiri cortice ramum.
Ignarus quid agat, pallet,

Te quoque delubro pariter, Iosippe, profectum
Multa animo, quas signa notent caelestia taedas,
Volventem; eximiam primae quod flore iuventae,
Certantem aetheriis geniis virtute puellam,
Aetatis tibi non modicae, cui totus egenis
Par census, manuum labor; aeternique pudoris
Constanti nuptam exhibeant; tandem omnia curae
Divinae aptantem Cleophae domus hospita fratris
Collegit, quem tunc cum prole et coniuge

humi fixo cunctatur lumine dextram.
Cumque iterum palmas ad foedera posceret Hymen,
Dat pavidam retrahitque manum fususque per omnem
Humor abit frontem pariterque trementia molles
Ora rigant lacrymae, taedas non velle fatentes.
Nec tamen evigilat, sed semisopitus in auras
Corpore sublatus medio, suspiria anhelo
Ore trahit: vultus fletu et sudore madentes
Sicut erat maestus tergit, dein corpore toto

par luce teneri.
Quiverit impressis animo licet ille figuris
Sopito effigiem talem proponere, qualis
Corporis est vultus, sed semisopita valeret
Hunc etiam Sponsi legere ut pupilla, videri
Non habilem clausit iuvenili in corpore mentem.
Non erat hic Morpheus, pigri ingeniosa soporis
Progenies, humani imitator strenuus oris,
Apparere potens fallentis imagine vultus,
Lucis inops, nimius fraudis;

ille figuris
Sopito effigiem talem proponere, qualis
Corporis est vultus, sed semisopita valeret
Hunc etiam Sponsi legere ut pupilla, videri
Non habilem clausit iuvenili in corpore mentem.
Non erat hic Morpheus, pigri ingeniosa soporis
Progenies, humani imitator strenuus oris,
Apparere potens fallentis imagine vultus,
Lucis inops, nimius fraudis; sed fallere prorsus
Impos, ab ignavo nisi cui

Esse comae raptosque suo de vertice crines.
Vestis erat nivea pendens cervice, sub imum
Fusa genu scapulasque super collecta, decoris
In cubitos fluxit manicis laxasque paratis
Numinis imperio dextris non strinxerat oras.
Pectora munierat Tyrio quae prodit aheno
Purpura, subtextum filis mordentibus aurum,
Renibus adstrinxit gemino quam balteus orbe.
Hinc sinuosa chlamis, nec parti longior uni,

Aligeri somnoque gravis sua somnia clare
Vidit Iosephus. Tanta qui luce potitus
Librat an haec vigili, seu nocte appareat atra
Sopito rerum species; dubioque sopore
Depresso didicit, non has potuisse figuras
Insomni monitusque animo non sensibus haustos.
Ille fidem nocti praestat verumque Tonantis
Aligerum credit data verba tulisse ministrum.

Vidit Iosephus. Tanta qui luce potitus
Librat an haec vigili, seu nocte appareat atra
Sopito rerum species; dubioque sopore
Depresso didicit, non has potuisse figuras
Insomni monitusque animo non sensibus haustos.
Ille fidem nocti praestat verumque Tonantis
Aligerum credit data verba tulisse ministrum. 25.
Nox erat et necdum niveos

Portio si Virgo est, terrae si gloria, Iudae
Splendor et Isacii melior si sanguinis 755 sanguinis: sanguis heres,
Caelicus indutus carnem si dicitur Ales,
Si non effigies, sed virtus ipsa, stuporis
Materies, et forma Dei (de Virgine dici
Haec etenim saepe aure tuli) quo munere Numen
Te decoret, Iosippe, vide! Caeli aliger esse
Quisque cupit nymphae famulus, pro

calebat
Addita connubii, pigros ut ferret Eoi
Solis equos tardare diem tempusque cupiti
Foederis, astrorum lux importuna teneret.
“Memnonias,” inquit, “cur tandem, Aurora, fenestras
Non aperis, cur non, Titan oriture, relinquis
Eoum superasque salem, cur sidera lentis
Volvuntur casura globis? Necdum aethere signa
Atlantea cadunt et necdum Taurus ab alto
Praecipitat meliusque sui vi ponderis

Addita connubii, pigros ut ferret Eoi
Solis equos tardare diem tempusque cupiti
Foederis, astrorum lux importuna teneret.
“Memnonias,” inquit, “cur tandem, Aurora, fenestras
Non aperis, cur non, Titan oriture, relinquis
Eoum superasque salem, cur sidera lentis
Volvuntur casura globis? Necdum aethere signa
Atlantea cadunt et necdum Taurus ab alto
Praecipitat meliusque sui vi ponderis astrum

quibus dat parca alimenta voluptas. 27.
Iamque Aurora novis Phoebi surgentis Eoo
Aequore fulgebat radiis Taurusque feroci
Stabat horizontem supra non integer ore,
Uno oculi splendore minor. Nec Pleias ulla
Visa polo, cum germanum Iosippus amice
Affatus Cleopham cunctas ex ordine promit
Connubii curas nocturnaque visa recenset.
Cui

Vestibulo dextrâque fidem gemmaque pacisci;
Aureus in nullos qui transiit hactenus orbis
Articulos emptoque rubens amethystus in auro,
Iam tuus est, Iosippe. Thori quod iussa iugalis
Non invita dabit, deero nec fidus ituro
In templum comes. Agnati quoque sanguinis idem
Est animus: venient, festi quos annuus ignis
Excivit Solymam propriis e sedibus ardor.
Hic venerandus adest grata cum

Excivit Solymam propriis e sedibus ardor.
Hic venerandus adest grata cum coniuge mystes
Melchi Hebronites, qui sanguine tangit Elisam,
Cui eadem nobis, eadem sponsaeque propago!
Quam doleo Solymam non accessisse, mariti
Zachariae amissae luctu prostrata loquelae.
Bis Phaëtonteo sese iam lumine Phoebe
Exuit, in tacitis quod maesta penatibus haerens
Elisabeth, prodire palam quo nescio fato

mariti
Zachariae amissae luctu prostrata loquelae.
Bis Phaëtonteo sese iam lumine Phoebe
Exuit, in tacitis quod maesta penatibus haerens
Elisabeth, prodire palam quo nescio fato
Saucia non audet. Vel quo discrimine vocis
In templo cum thura daret, verbi impote lingua
Zacharias fari vetitus, dat noscere nemo.
Fert tamen hoc rumor: steriles quae vixerat annos
Hactenus Elisabeth, seram et sine

vixerat annos
Hactenus Elisabeth, seram et sine prole senectam
Attigit. Ex muto (factum mirabile!) mysta
Nunc utero fecunda tumet; partusque senilis
Forte maritali tecto prodire modestam
Non patitur matrem. Reliquas tamen urbe frequentes
Cognatasque nurus cognatorumque virorum
Pectora spectabis: nemo horum negliget absens
Optatis, germane, tuis data tempora taedis.”
Dixerat haec Cleophas

apposite rem disponentis adorat. 28.
Lampas Idumaeos iam se Phoebeia supra
Extulerat montes, cum procurante videret
Germano fraterna peti non simplice coetu
Limina, cognatas matres aliquosque probata
Aronis de stirpe viros, quëis praebita solis
Libertas, thalamos Iudae cum prole pacisci.
Hic agnatae aderant, Solymae quas miserat urbi

Imperiis, haesura viro, quicumque pudoris
Virginei custos, signum sortitus adesset.
Ut primum monita accepit, pro foedere dictam
Advenisse diem mystasque indicere sacri
Accessum templi, non segnis paruit, altâ
Pectoris orsa humiles taedas accendere flammâ.
Illa ut semper erat contecta decentibus artus
Induviis, quas externi studiosa decoris
Non confecit acus, filum sed candida duxit

sacri
Accessum templi, non segnis paruit, altâ
Pectoris orsa humiles taedas accendere flammâ.
Illa ut semper erat contecta decentibus artus
Induviis, quas externi studiosa decoris
Non confecit acus, filum sed candida duxit
Simplicitas. Non quas Tyrio versavit aheno
Docta manus, vel nere Phrygum suevere puellae,
Sed rudibus contenta stolis, quas ipsa probaret
Et cuperet, si membra darent

Pectoris orsa humiles taedas accendere flammâ.
Illa ut semper erat contecta decentibus artus
Induviis, quas externi studiosa decoris
Non confecit acus, filum sed candida duxit
Simplicitas. Non quas Tyrio versavit aheno
Docta manus, vel nere Phrygum suevere puellae,
Sed rudibus contenta stolis, quas ipsa probaret
Et cuperet, si membra darent mortalia, virtus.
Egreditur tectis Virgo decorata

Et cuperet, si membra darent mortalia, virtus.
Egreditur tectis Virgo decorata modesto
Tegmine, quod pecudes et quod Solymaea dedere
Vellera, quëis pretium Virgo dabat, omnibus essent
Ut Serum et regum non inferiora potentum
Velleribus, quae Sidonio saturata veneno
Sanguineas altis acuunt in regibus iras.
Mitior haec agnis Virgo, quam veste gerebat
Effingebat ovem; mitisque lacinia fili

Apta fuit, miseris pronae quae viscera nymphae,
Stamine mansuetae pecudis contexta, notaret. 30.
Huic animi virtus chlamidi par: illa pudico
Non festina ibat, sed vera modestia passu
Quo graderetur, adit templi sponso ante petitum
Vestibulum, comitata sacris, quas illius ingens
Gratia pellexit, decoranda ad foedera nymphis.
Florentes inter iucundior

Ibant una omnes, sed mox ex omnibus unam
Iosippi Sponsam, quamvis nullo hactenus haustam
Lumine, novisses Mariam: quam frontis et oris
Gratia, simplicitas, maiestas, forma beatis
Proxima spiritibus, ne non discernere posses,
Non fecere parem reliquis, quas protulit orbi
Formosus Iudae sanguis speciesque Sionis.
Gratia sidereo vultu decorata pudicis
Moribus accessit, veluti si dentibus Indis

unam
Iosippi Sponsam, quamvis nullo hactenus haustam
Lumine, novisses Mariam: quam frontis et oris
Gratia, simplicitas, maiestas, forma beatis
Proxima spiritibus, ne non discernere posses,
Non fecere parem reliquis, quas protulit orbi
Formosus Iudae sanguis speciesque Sionis.
Gratia sidereo vultu decorata pudicis
Moribus accessit, veluti si dentibus Indis
Purpura, Sidonio vel gemmeus incubet

aether
Prospexit signis, famulae se voce suumque
Hunc dominum appellat, consobrinumque salutat.
Iosippus contra, aethereae certare puellae
Officiis propensus ait: “Lectissima Virgo,
Non me praesentes audacia poscere nexus,
Nulla maritales accendere pronuba taedas
Flamma fuit peregrina mihi. Quin si qua fuisset
Fax animi, desiderium fortasse tuarum
Caepisset Charitum, at tantae virtutis

dominamque colam teque aetheris astrum
Suspiciam, te depositum caeleste tuebor.” 31.
Fixit humi Virgo maestum testantia pectus
Lumina, non gratos quando castissima Sponsi
Flamma reponebat titulos, tinxitque pudicus
Virginis ora rubor, faciesque, ut purpura lacti
Si puro adveniat, Tyrii si sanguis echini
Influat Arctois nivibus, si candida

lacrymis tenuit Virgo, lacrymisque decorem
Auxerat, Eois veluti quae crescit in hortis
Pulchrior a guttis rosa roscida matutinis.
Attoniti stabant cognati, utriusque stupentes
Ad laudem Sponsi; quëis tunc non plura locutis
Pacta probaturum suadent accedere mystam. 32.
Iste Theophilides fuerat, qui lumine sponsos
Adverso sed amicè tuens, divina

Condecorat fortuna tuos; quo munere quondam
Connubii signata fides, modò Virginis isto,
Perpetua ipsius vobis devincta metallo
Est pietas. Istâ nescit nisi fausta pacisci
Virgo, suae fidei falsae non iudice gemmâ. 33.
Antistes vero, tactis communia palmis
Vota videns, iubet esse ratum quod mutuus ardor
Composuit foedus, vitae cui prospera

Tempore componat solitos Hymenaeus honores,
Utque foris liceat sponso custode morari.
His precibus mystas, istis quoque Virgo fatigat
Et sponsum votis, talem sed utrisque paratis
Indulgere moram, non se prius intulit aedis
Sacrae adytis, Iosippum ista quam voce teneret:
“Te Dominum, Iosippe, meum rerumque mearum
Quem statuit Deus, ingratum nequit esse tuenti
Divini iustum placiti

Haec ubi dicebat Virgo, Iosippus amica
Aure tulit, quae sidereo stillantia melle
Verba dabat castosque loquens afflabat amores.
Ut dixisse satis visa est, hoc ille resolvit
Ora sono: “Dominum non es tibi nacta iubentem
Virgo, sed acceptis, mea quo connubia tendunt,
Adictum obsequiis comitem; placitique vigebit
Me penes aequa tui ratio semperque tuorum
Fixa meis inerit verborum flamma medullis.

fovere senex aevo languente solebat)
Et nexas genitor sustollit ad aethera palmas,
Et sic ore refert: “Superi vim cuncta moventis
Flaminis agnosco, patriis cum aethera numquam
Difficilem monitis durum non ante probavi,
Quam Solymae templum ut peteres te, nate, rogasse.
An non ista Deo afflatus, Iosippe, monebam?”
Cui ille: “Hae, genitor, solo mihi Numinis ardent
Imperio taedae. Tamen et cognata

Et sic ore refert: “Superi vim cuncta moventis
Flaminis agnosco, patriis cum aethera numquam
Difficilem monitis durum non ante probavi,
Quam Solymae templum ut peteres te, nate, rogasse.
An non ista Deo afflatus, Iosippe, monebam?”
Cui ille: “Hae, genitor, solo mihi Numinis ardent
Imperio taedae. Tamen et cognata puellae,
Me quibus adstrinxit caelum, connubia tantas
Eliciant animi flammas, ut

Imperio taedae. Tamen et cognata puellae,
Me quibus adstrinxit caelum, connubia tantas
Eliciant animi flammas, ut solius ergo
Virginei affatus, merces cuicumque futura
Esset (vera fero, genitor) non parva labori.
Non hominis, sed forma Dei est: qua purius ullum
Sumere membra nequit caeli mortalia flamen.
Felix Anna parens, felix Iesseius isto
Germine Davidis sanguis: confluxit in unam

cognata puellae,
Me quibus adstrinxit caelum, connubia tantas
Eliciant animi flammas, ut solius ergo
Virginei affatus, merces cuicumque futura
Esset (vera fero, genitor) non parva labori.
Non hominis, sed forma Dei est: qua purius ullum
Sumere membra nequit caeli mortalia flamen.
Felix Anna parens, felix Iesseius isto
Germine Davidis sanguis: confluxit in unam
Stemmatis istius probitas et gratia

unam
Stemmatis istius probitas et gratia nympham.
Meque reor caelo gratum consortia tantae
Sortitum nuptae; pro qua mihi nulla dolorum
Stat fixum vitare pericula, nulla iugalis
Constanti non ferre animo discrimina curae,
Obsequium ut pactae referam non triste puellae.” 2.
Fertur huic contra sic esse locutus Iacob:
“Nate, meae

Meque reor caelo gratum consortia tantae
Sortitum nuptae; pro qua mihi nulla dolorum
Stat fixum vitare pericula, nulla iugalis
Constanti non ferre animo discrimina curae,
Obsequium ut pactae referam non triste puellae.” 2.
Fertur huic contra sic esse locutus Iacob:
“Nate, meae poterat qualis prior esse senectae
Gloria, quam, Iosippe, tuis

Vultu crediderim, cuius caelestis imago,
Praeclaraque etiam Davidis origine maior
Effecit virtus, quivis ut dotibus esset
Virgineis impar; fieretque ut propria nullus
Vota verecundus non accusaret amator.
Si te, nate, pari voluit formidine pressum
Connubialis amor, castosque proinde morari,
Quiverit aligeris Virgo si par Hymenaeos,
Nil mirum, Iosippe, fuit, sed summa vetabat

Quam dare Virgineae frontis reverentia dextram
Composuit celsis descendens calculus astris.
Venturum inde orbi quondam mens augurat ingens
Hac taeda flagrante iubar, sed quale sit illud
Non capio: sublime quidem quodque, ominor, altum est,
Quo tamen et fandi vires animique labascunt.
Memnona liquentem cum iam pars ultima noctis
Proderet Auroram, tenerae mihi visa maritae
Est facies (hanc novi

Fulgenti nymphae reliqua festivius aethra
Fortunati uteri flammas ambire videbam.
Illusit tali mihi noctis imagine Morpheus,
Si tamen illusit: certi quoque ludicra veri
Somnia pondus habent, ego sed non assequor illud,
Nec mea Chaldaeum quaerent insomnia vatem.
Nec meminisse piget vocis quae nocte coactis
Accessit formis: molli penetrante susurro
Pectora, sed claros, rerum portenta docentes

Pectora, sed claros, rerum portenta docentes
Accepi numeros: nato quae contigit uxor,
Prolis erit sine patre parens. Haec omnia noctis
Somnus erat, sed fallaces tua fata per umbras,
Quaerere non animus. Iam tu, Iosippe, paterno
Utere, quo sponsam tibi fas inducere tecto.”
“O genitor,” Iosippus ait, “sperare quod optas
Desine, nec nostris laribus succedere nuptae
Est votum: sic me templo

monumenta tueri.
Assensi voto facilis: nec virginis ille
Esse videbatur sermo, sed herile loquentis
Numinis imperium. Tanta huius gratia linguae,
Talis erat virtus; homines qua voce ligari
Non modo posse reor, flecti sed posse Tonantem.”
“Quandoquidem proprios nymphae servare,” reponit
Ore pater, “stat, nate, lares, errantia numquam
Crede Deo plenae Iosippe arbitria nuptae.
Tu modo

poscentia ritus
Connubia ad curas revoca laetisque puellam
Auspiciis, grato cognatorum comitatu
Eductam Solymis, hilarem compone paternis,
Quëis propria dicit flagrare cupidine, tectis.
Non aderit frater Cleophas, nec fratria taedis
Desidiosa tuis: eadem flagrabit utrique
Cura tuus Iosippe Hymen pluresque faventes
Viscera concedent natarum affinia matres.”

Fervet Iosephus, dum quod foret utile grato,
Ducendae Solymâ Sponsae perpendit honori.
At varias inter moderatur singula curas,
Delubro et sacra revocandae ex urbe puellae
Simplicitas placitura: levi non pascitur aura
Plaudentis populi, vacuas neque ponderat umbras,
Qualis erat Mariae veri sata semine virtus. 4.
Iamque dies aderat, caeli meliore

Defuit: illa rosas maioraque nomina pinxit
Hortorum duxitque manu adiecitque rubentes
Plantarum fructus. Nullumque carere colore
Passa fuit proprio, nullum recto ordine germen,
Ingenitaeque foret quod non sub imagine formae.
Serpebant passim violae florumque pusilla
Turba, nec extremus fluxit sine Chloride limbus.
Hanc induta togam Virgo, licet illa relictum
Matris amaret opus, tamen aversata superbum

191 artus: actus
Stamine, fluxuros frontis pressura capillos
Aptavit: capiti tandem de flore coronam
Hiberno, quales Solymis ubi mollior aura
Non prohibet brumale solum, concessa puellis
Imposuit praeses, longi matrona pudoris. 6.
Ut labor ornandae consumptus Virginis et iam
Taliter ad

turbet cuneos portasque recludat!”
Sanctior eximiùm sancto nova nupta marito
Traditur: occurrit festivis vocibus Hymen. 7.
Anna fuit, non Anna parens, post funera rapti
Anna sed illa viris lustris inclusa bis octo
Templi adytis, numquam sacros egressa penates,
Sed prece, ieiunis Numen fano abdita labris
Implorare pia, ut votorum conscia

Tempora Messiae; sed prudentissima Virgo
Parca loqui, plura aure tulit quam voce dedisset.
Illa dein sponsi placito conclave remotum
Sola petit, solitis nocturna silentia votis,
Teste procul, modico non neglectura sopore.
Utque brevis concessa quies, ubi cuspide recta
Vertice fulgentes superas terrena feriret
Vmbra faces, assueta thoro consurgere Virgo,
Evigilans solitis aeque distantibus horis

Flore pudicitiae thalamis adversa petebat.
Promissique memor, quo se pro Numine verax
Aliger obstrictum voluit docuitque sub ipsis
Connubii flammis, illaesi corporis albas
Solvendas non esse nives. Demissa Tonantem
Polliciti monuit (prece nam caeleste moneri
Numen amat) genibusque minor sic illa precata est:
“Summe Pater, si prona tibi parere severas
Conubii subii leges, subiecta

Polliciti monuit (prece nam caeleste moneri
Numen amat) genibusque minor sic illa precata est:
“Summe Pater, si prona tibi parere severas
Conubii subii leges, subiecta iugale
Imperium non sponte sequor, iurata pudoris
Mens, thalamis obstricta, pari me iure puellam
Esse iubet, prohibetque: tui, Pater optime, tutam
Auxilii spes una tenet: Chaldaea potentem
Si fidei Abramum non laesit flamma,

Imperium non sponte sequor, iurata pudoris
Mens, thalamis obstricta, pari me iure puellam
Esse iubet, prohibetque: tui, Pater optime, tutam
Auxilii spes una tenet: Chaldaea potentem
Si fidei Abramum non laesit flamma, tribusque
Si tibi servatis carbo vice roris ephebis
Assyriae fornacis erat, nec desine nostri
Connubii pariter flammam compescere, fortis
Ancillae tutella tuae.” Vix dixerat ista,

Admisit iussitque tui rata dona pudoris
His foliis te scire Deus: nec bruma nec aestas,
Cernis, huic ramo gravis est; utraque virorem
Perpetuum laurus potis est servare sub aura.
Te modo non aliter, Virgo, florere vel extra
Connubii leges, aut intra vincula casti
Foederis, ignaram thalami, isto munere primam
Designo, quamvis duce te venientia plures
Saecula flore pari sunt aspectura

maritas.
Ista tibi semper foliorum vivida laurus
Virginitatis erit mansurae in funera testis.
Nec tamen illaeso carnis candore futuram
Te sterilem cernes: thalami sine semine venter
Non improlis erit: fies sine coniuge mater,
Immensique utero flos egredietur honoris.
Huic domui vero tanti quae conscia doni
Et laudis, semper laurus vicina virebit.
Hinc ego divino iussu, qui proxima

Adriacâ fixit vestigia ripâ. 9.
Tunc ibi flumen erat, quod nunc quoque cernitur; urbis
Belligerae quondam nomen, quae fortia saepe
Arma hosti non laeta tulit, quam crebrius olim
Infido petiit vicinus Dalmata ferro.
Huic Cilici a Tarso primos venisse colonos,
Dicta fuit veteri quod nomine Tarsia, credam,
Ampla olim; modo sufficiens signare

Aeternum posuit moriens fortuna sepulchrum.
Hic oculis vitreas mensus sacer Aliger undas
Lustrataque urbe agnovit de Flumine quondam
Venturum, quem laurus amet Daphneia vatem,
Qui Mariam non segne canat. “Phoebeia,” fatur,
“Non satis est arbor. Faciam et Mariana poëtae
Surgat huic laurus!” Prensumque a pectore triplex,
(Namque sinu divus veniens a Nazareth Ales
Virgineam occuluit

Hic oculis vitreas mensus sacer Aliger undas
Lustrataque urbe agnovit de Flumine quondam
Venturum, quem laurus amet Daphneia vatem,
Qui Mariam non segne canat. “Phoebeia,” fatur,
“Non satis est arbor. Faciam et Mariana poëtae
Surgat huic laurus!” Prensumque a pectore triplex,
(Namque sinu divus veniens a Nazareth Ales
Virgineam occuluit laurum) sublatus in auras,
Vitiferos lambit qua

Huc olim ventura domus. Sed maior in uno
Colle fuit, quod mox Lauretum copia lauri
Fecit Aventinae dici par nomine silvae. 13.
Interea non parca precis Iesseia Virgo,
Curva genu primos surgentis ab aequore solis
Optabat radios. Quamvis iam certa pudoris
Perpetui, casto voluit sua vota marito
Pandere, communique thorum signare smaragdo,

Sollicitus, neque enim caluit diuturnior istis
Hospitibus mora. Tunc postremùm utrinque modestis
Certatum, veros animi prodentibus ignes
Verborum officiis. Oris parcissima Virgo
Debuit hic non pauca loqui, dum comiter usa
Composito ad normam summae virtutis amico
Alloquio, affectus, vitii procul arte, benignos
Protulit et cunctis propter regale propinquo
Sanguine honestatas facti data gratia

caelo auspice pactum
Connubium spiransque sacros Hymenaeus amores
Materies sermonis erat divinaque mirae
Flamma pudicitiae, par immortalibus ardor
Aligeris et taeda pios populata iugales
Non aliâ, quam celso ardet quae Numine flammâ. 15.
Virgo autem aspectis, quae terrae immiserat Ales
Aethereus lauri foliis – mirabile! – plantas

Consilium caeleste fuit dominumque probanda
Imperiis ancilla sequor. Donare marito
Nec meliore unquam poterant me sidera, nec te
Inferiore nuru. Quantumvis dotibus impar,
Officiis ero non impar amplectar heriles
Ut nutus, Iosippe tuos, Mariamque daturus
Iussa voca ancillam, nec erit vox gratior ulla.
Nostra etiam sponsam faciunt cum foedera, pandam
Affectus arcana mei. Nec enim utile, nec

Obstricta.” Hic tacuit Virgo, demissaque vultum
Erubuit seseque putat satis esse locutam
Et sponsum docuisse satis. Verba inde mariti
Expectare humilis, voti suffragia dictat.
Iosippus quae verba ferat, non concipit; haesit
Par utriusque animus vocemque repressit utrique.
Tandem sponsus ait Mariaeque ita voce reponit:
“Virgo, tui sexus flos aeternumque pudoris
Exemplum, quod prima dabis; me coniuge nulla

Et quamvis nulla est quae mersa iugalibus 482 iugalibus: iugalib unquam
Virginitas emersit aquis, te coniuge portum
Invenit secura suum. Quam provida caeli
Cura, nivem mediis non passa liquescere flammis!
Naufragiique locum nuptis effecit asylum!
Nunc igitur si pura Deo petit esse voluntas
Gratior, hoc Iosippe precor, nunc munere factum
Pensabit parvo Numen; quas pectore flammas

“Quo fine incipiet terreno in pulvere tanta
Spectari virtus? Quid tanta in labe iugalis
Protendit candor? Donum terrena voluntas
Quo merito caeleste gerit? Num forsitan instat
Progenies non carnis inops, sed carnis abhorrens
Principium venientque novi sine semine partus?”
Talia dicebant superi, queis dicere necdum
Virgineae dederat Numen mysteria taedae.
Attamen ut veteris perimendae gratia

mentem
Invasit nubes!) me refragante nocentes
Involvi poenis, saevo glomerata profundo
Agmina sorberi, quorum numerantibus atrum
Aeternis spatiis ignem, tormenta nefandis
Succedunt semper non deffectura caminis.
Iam satis irarum, Pater, est et stragis abunde,
Iam satis immodicis Astraea furoribus ulta est
Infelix pomum, natorum viscera torsit
Iam satis acceptus fatali stipite fructus.

Dum iusti tibi flamma calet, vis debita iusti
Perdere iura mei. Siquidem iam pluribus orbem
Saeclorum lustris tua degener ira fatigat
Exercetque furor. Divina poposcerit aequi
Id ratio, non obnitor. Sed sola Tonantem
Iustitiae si fama levat, laus integra non est,
Altera si patris hunc miserantis fama relinquat.
Iam tua Tartareas pervenit ad usque cavernas
Fama, soror. Qua lege vetor procul

iura mei. Siquidem iam pluribus orbem
Saeclorum lustris tua degener ira fatigat
Exercetque furor. Divina poposcerit aequi
Id ratio, non obnitor. Sed sola Tonantem
Iustitiae si fama levat, laus integra non est,
Altera si patris hunc miserantis fama relinquat.
Iam tua Tartareas pervenit ad usque cavernas
Fama, soror. Qua lege vetor procul aethere summo
Et nomen proferre meum, fiet unus utrique

Contineas atque ipse meus tibi serviat aether,
Aligerum in poenas ubi tantum – ah! – iuris habebas?
Si tibi me fati voluit tunc esse potestas
Exilem totumque Stygis susceperis una
Arbitrium. Non opto tui mihi portio regni
Accedat: licet ut ratio viresque sinebant,
Haec etiam Pietas admitti in regna petivi;
Sed taceo, vicisti etenim. Sit subdita sceptris
Illa vorago tuis. Terris regnare quod

Hos praesens Astraea tulit, sed pectore questus
Immodico: tali contra quae voce locuta est:
“Quae mea noxa, soror Pietas, commissa quod Orco
Urantur scelera? An miseris, prout asseris, insto
Crudelis, non aequa reis? Grave, flebile, triste
Est homini fateor, sed non crudele quod aequum est.
Constantem noxam stabilis si poena sequatur,
Id iusti ratio est. Frustra implorare faventem
Desine me contra votis

tali contra quae voce locuta est:
“Quae mea noxa, soror Pietas, commissa quod Orco
Urantur scelera? An miseris, prout asseris, insto
Crudelis, non aequa reis? Grave, flebile, triste
Est homini fateor, sed non crudele quod aequum est.
Constantem noxam stabilis si poena sequatur,
Id iusti ratio est. Frustra implorare faventem
Desine me contra votis caelestibus urnam!
Dum non iusta petis, vide sis quo fonte

Est homini fateor, sed non crudele quod aequum est.
Constantem noxam stabilis si poena sequatur,
Id iusti ratio est. Frustra implorare faventem
Desine me contra votis caelestibus urnam!
Dum non iusta petis, vide sis quo fonte nocentes
Emacules labemque premas, mox horrida ponam
Flagra, tuosque, soror Pietas, Astraea benignos
Curret in amplexus positisque ante ora flagellis
Luminaque vultusque

Metiri incipiens, primum occurrentia caelo
Empyreo propiora locorum immania lucis
Intravit spatia, extremum gaudentibus astris
Astrorumque ipsis cupidis motoribus, axem,
Numinis ingenti non lente ardere ministro,
Magna adeo in terras insuetaque dona ferenti. 28.
Mortales, oculi vires fugit illa stupendis
Semita plena globis mole

Empyreo tenus aethra micans maioribus astris,
Seipsam nosse vetat, nullo unquam prodita signo.
Hoc scio: perpetuum lux aspicienda beatis
Caelitibus, divinae Urbis quae fulgurat illic
Per iucunda suburbia, non cum simplice molis
Atque loci excessu maior spectabitur, omni
Quae posita est infra, vitae mortalis ad usum.
Et tamen has caeli immodicas, non temporis uno
Plus puncto sphaeras emensus Numinis Ales,

divinae Urbis quae fulgurat illic
Per iucunda suburbia, non cum simplice molis
Atque loci excessu maior spectabitur, omni
Quae posita est infra, vitae mortalis ad usum.
Et tamen has caeli immodicas, non temporis uno
Plus puncto sphaeras emensus Numinis Ales,
Cum paribus noctem tenebris iudaea secabat,
Virgineae subiit Gabriel conclave maritae.

29.
Illa ut erat sacrae degens penetralibus aedis
Sueta prius laxare brevi retinacula somno
Et medio umbrarum cursu, pro more coërcens,
Virgineâ corpus non segne reposcere spondâ,
Ut precibus votisque aptet vatumque legendis
Isacidum effatis. Adstricta tenebat eandem
Connubio legem: vates tunc gratior illi
Lectus Amosides, referens: “Thalamo abdita

Connubio legem: vates tunc gratior illi
Lectus Amosides, referens: “Thalamo abdita Virgo
Concipiet parietque virum.” Cui ista legenti
Multa subire animum, votis cumulanda solebant.
Talia dicebat, non quod se matris honori
Electam, veluti dubia aut incerta fuisset,
Sed tantae studiosa decus librare parentis,
Cui Virgo demissa animi componere prudens
Terrigenum sortem, trabeas regumque secures,

demitteret infra,
Reginae ad culmen sese festina ferebat. 30.
Per varios postquam se virginis extulit ardor
Crevitque affectus, quorum mihi nomina non sunt,
Improvisus adest, forma turbante puellam
Aliger, et roseo vultu chlamidisque decoro
Tegmine perculsae referens nova nuntia nymphae
Inquit: “Ave Maria, Charitum te copia plenam

avitis
Fascibus, aeternus Iudaeae regibus haeres.
Hunc dabit Hebraei Numen sublime sedere
Maiestate throni patrisque aeterna Tonantis
Dicetur soboles, aliis cui regibus impar
Prosperitas. Non ille suo peritura tenebit
Imperio regna, invictis sed fascibus aevum
Immortale fluet, damni cui impote frontem
Augustam cinget regalis fascia bysso.”

Portat onus miransque gravem se prole parentem
Aspirante Deo, natum paritura recenset
Sex lunas Hebronis anus. Divina voluntas
Id totum quod velle potest, divina potestas
Efficit et cunctorum operum non redditur impos.” 32.
His iterum dictis humilis sic Virgo locuta est:
“Dive Ales, summi mihi de virtute Tonantis
Indubitare nefas: me

Utile divino transfert in viscera semen.
Nec semen tamen illud erat: pro semine purus
Ros venit cordisque rubens ac floridus imber.
Una eademque mora perfecto corpore Verbum
Fit caro, si dicenda mora est non sectile punctum.
Uno oculi nictu sanguis transfusus in alvum
Virgineus, vegetos animae formatus in artus,
Atque una aeternam sortitus hypostasin in arta,
Solvenda numquam Numen compage recepit.

Fatorum immensam seriem natique dolores
Poenalemque trabem agnovit: post visa reorum
Lucra et Avernales praedas, data basia patris
Excipit et clauso Virgo est sibi reddita caelo.
Illa sibi ostensâ, non per simulacra, sed ipsa
Numinis effigie propria raptuque beato
Mersa voluptatis pelago, quam nullus adaequat
Ingenii mentisque labor, felicibus hausit
Divinum labris nectar. Non segne fluentis

Illa sibi ostensâ, non per simulacra, sed ipsa
Numinis effigie propria raptuque beato
Mersa voluptatis pelago, quam nullus adaequat
Ingenii mentisque labor, felicibus hausit
Divinum labris nectar. Non segne fluentis
Ambrosiae iucunda vado, torrentis et instar
Virgineum penetrante animum, superare vetantis
Lassa viatorum tumidas vestigia ripas,
Cui fugiens siccas imber cito reddit arenas.

compage recursus.
Et licet illius potuisset copia lucis
Amissa ingenti Mariam torquere dolore,
Cum tamen aspecti bene docta volumine veri
Sic statuisse Deum nosset; cedente beato
Lumine, non animi, non pectoris impos utrique
Par sorti, ipsius placitis accedit Olympi.
Quantumvis autem postquam sibi reddita, magno
Conatu luctata animi formare prioris
Fortunae exemplar, speciem sed imagine

Et licet illius potuisset copia lucis
Amissa ingenti Mariam torquere dolore,
Cum tamen aspecti bene docta volumine veri
Sic statuisse Deum nosset; cedente beato
Lumine, non animi, non pectoris impos utrique
Par sorti, ipsius placitis accedit Olympi.
Quantumvis autem postquam sibi reddita, magno
Conatu luctata animi formare prioris
Fortunae exemplar, speciem sed imagine quavis

Pollicitis praebere fidem, quod vestra iugalis
Ad thalami fructum langueret inutilis aetas,
Ignaro quantum naturae in damna potestas,
Et virtus divina valet. Maiore puellam
Prodigio, expertem thalami, non impote prolis
Ventre, tribus cognata dedit. De sanguine Iudae
Nata nurus, Iudae promisso Principe ventrem
Iam plena incedit, socio quam foedera iungunt
Iosippo, sobrina tibi est: hanc seminis expers

Subsit opis vacuo procul â consorte vagari
Tergeminasque domo externa consumere lunas,
Quoque prius caruit, tumido cum ventre reverti?
Quid demum movisset, onus caeleste ferentem
Ire procul patrio per non sibi cognita tecto
Compita, ni caeli iussis parere fidelis
Et cum dura iubet neptis didicisset Abrami
Humanosque supra cum vult Deus ire timores.

Fama fidem) palmam sterilem tunc sera daturam
Germina, cum propria peregre tellure profectam,
Aethereo gravidam spectabit Numine Matrem.
Talis fama fuit, sed nulli credita fama,
Immensum quod claudi utero non posse putaret
Aeternum patier Matris praecordia Numen,
Nec petere humanas fletu lacrymisque papillas.
Quamvis parva fides laturae germina plantae,
Religio non parva fuit: certare puellis

Immensum quod claudi utero non posse putaret
Aeternum patier Matris praecordia Numen,
Nec petere humanas fletu lacrymisque papillas.
Quamvis parva fides laturae germina plantae,
Religio non parva fuit: certare puellis
Et pueris par ardor erat, cui pulchrior horto
Surgeret aut rosa narcissusve rubensque papaver
Aut viola et lectos in sertum cogere flores
Et sterili laetum munus suspendere

horto
Surgeret aut rosa narcissusve rubensque papaver
Aut viola et lectos in sertum cogere flores
Et sterili laetum munus suspendere plantae.
Mirandum dictu! Portentique ardua, quamvis
Non incerta fides: fecunda ubi Numine Virgo
Festinans Hebrona subit cognataque visit
Atria et umbrantem Levitica limina palmam
Praeterit, occulta vi terque quaterque moveri
Observasse ferunt et flores mittere,

floribus ortos
Successisse vident fetus tenerosque per orbem
Numquam speratos escam promittere fructus.
Cumque Deo plenam studio pandentis Elisae
Audissent montana procul venisse puellam,
Non fecit matrona fidem, sed publica plantae
Vincebat populos fama: infecundaque fructu
Facta gravis, puero stabat pro Numine palma. 46.
Vocis

Laetitiae pleno vos an Davidica Virgo
Exultare choro et saltus glomerare notavit?
Parcite, Iudaeae montes, si vestra fuisset
Forsitan hic socors pietas, aequantibus haedos
Saltibus, aut hilarem si non saliistis in orbem,
Atque leves imitari agnos si languida vobis
Segnities fuit! Hyrcanis o rupibus Hebron
Asperior! Vestra, Armenii glaciale Niphatae
Durities superat tergum! Non Caucason ultra

Saltibus, aut hilarem si non saliistis in orbem,
Atque leves imitari agnos si languida vobis
Segnities fuit! Hyrcanis o rupibus Hebron
Asperior! Vestra, Armenii glaciale Niphatae
Durities superat tergum! Non Caucason ultra
Dicam brumali tantum languere veterno,
Vos veluti, si non assurrexistis eunti
Virgineae matri, Iudaeae gratia, colles.
Hunc dare supremae si neglexistis honorem
Reginae

Segnities fuit! Hyrcanis o rupibus Hebron
Asperior! Vestra, Armenii glaciale Niphatae
Durities superat tergum! Non Caucason ultra
Dicam brumali tantum languere veterno,
Vos veluti, si non assurrexistis eunti
Virgineae matri, Iudaeae gratia, colles.
Hunc dare supremae si neglexistis honorem
Reginae montes, Hebronia desine tellus
Mirari, divum regio, tua tristibus armis

Mutus erat genitor, natus patris ora resolvit
Ignarus fandi puer et per aperta parentis
Ora loquebatur Numen docuitque silentum
Labra locuturo fieri iucunda Tonanti.
Lingua loquax facunda sui, non gnara silendi,
Aetherei fructus vacuo sermone perorat:
Quae nisi divinas nescit vox esse diserta
Ad laudes, vox ista Dei est, velut ora soluti
Ista fuere diu muti praeconia mystae.
Huic

4.
Zacharias vates mutus, sine voce maritus,
Vocis Idumaeas late replentis arenas
Provectus senio genitor, quod dicere nomen
Non valuit sobolis, vocem excipiente tabella
Scripsit: “Ioannis proles nata nomen habebit.”
Vocis ut impressit nomen, vocem ipse recepit,
Tanta vel â scripto manabat gratia nato.
Prima illi laudare Deum

Irradia tenebris, pressis ut funeris imbris
Excipiat nostros pacis bona semita gressus!”
Talia fatorum praesaga mente sacerdos
Dicebat genitor, Maria praesente loquentis
Excipiente sonos, nec non meditante daturas
Cognatae sobolis, nati praeconia, voces. 6.
Hactenus optatum quartae nova cornua lunae
Virginis urgebat reditum iustasque

Virgineo ventri facientis pondus amici. 7.
Interea monito Elisabeth dat verba marito,
Apta viae quae dona forent escasque parantis
Officium non lentus agat provisor: iturae
In propria excelsae cessura cibaria matri
Sedulus adferri iubeat flammisque probari.
Zacharius monitus properat gravidaeque paterna
Tecta petiturae Nymphae mandavit edulem

Zacharius monitus properat gravidaeque paterna
Tecta petiturae Nymphae mandavit edulem
Opportuna viae replere ad prandia peram.
Multa senex famulaeque dabant et plura dedissent.
Parca cibi sed Virgo levi non munere spreto
Corporis exhaustas consueta resumere vires
Exigua dape, suaderi non pauca tenere
Difficilis, multum quod erat grato ore relinquit.
Huic facilis Ceres et decerptus ab arbore fructus

Opportuna viae replere ad prandia peram.
Multa senex famulaeque dabant et plura dedissent.
Parca cibi sed Virgo levi non munere spreto
Corporis exhaustas consueta resumere vires
Exigua dape, suaderi non pauca tenere
Difficilis, multum quod erat grato ore relinquit.
Huic facilis Ceres et decerptus ab arbore fructus
Sufficiens annona fuit; Bacchoque relicto
“Aestivae,” dixit, “poterit sine pondere

Commotisque alis auditi insueta referre
Gaudia et adverso se respicientia vultu
Flamina, ter sanctum Sabaoth clamore vocabant.
Cognovit peregrina parens notasque sub alto
Pectore celabat causas, non inscia fetu
Exultare suo, fano interiore reposta
Symbola praesentis veri. Sed gaudia summi
Attonitos adyti sine more audita litantes
Reddebat mystas, post quae vox ista secuta est:

Temporis et veniam reditumque morata precatur:
Atque iterum parere avidam dominique virique
Obsequio sisti promptamque reponere cassos
Servitii, cui longa data absentia, menses.
Iosippus reducem gratus non impare sponsam
Excipit affatu seque ad sua tecta reversam
Ut dominam, non ancillam, cui tempore lapso
Absenti nequiisse suo prodesse labore,
Se maerere inquit; tempus optare, priores

Obsequio sisti promptamque reponere cassos
Servitii, cui longa data absentia, menses.
Iosippus reducem gratus non impare sponsam
Excipit affatu seque ad sua tecta reversam
Ut dominam, non ancillam, cui tempore lapso
Absenti nequiisse suo prodesse labore,
Se maerere inquit; tempus optare, priores
Quo redimat vacuas studiis servilibus horas.
Hoc erat initium reditus, cui deinde pudoris

13.
Iosippus reducem ut vidit, se cernere quamvis
Virgineo maiorem uterum pectusque putasset.
Ille utroque tamen potius se lumine falli
Credidit, illaeso quam non conforme pudori
Flagitium vel mente insons admitteret uxor.
Saepius advertit gravidam, sua lumina constans
Accusare prius, mores quam carpere sponsae
Virgineos: Mariae pravos ne crederet ignes,

En utero grandi passim iam dicitur uxor,
Qualem ipse aspicio! Proprii tibi luminis anceps
Sit, Iosippe, fides; alienae lucis inepte
Fingis idem vitium. Si credis, adultera sponsa est.
Non credes populo? Mariae sed moribus aequa
Et maior praebenda fides. Erroris abunde
Esse solet populo, Maria est erroribus impar.
At Iosippe vide, quod tunc erroris abunde
Esse solet populo, variis dum

dum affectibus errat:
Privatos deme affectus, quorum inscia nuptae
Est soboles manifesta tuae. Vox publica certa est,
Certior est Mariae candor. Sed ventris apertus
Est tumor! Exurgat venter, sed adultera non est!
Qua ratione gravis fieret, nisi moecha fuisset?
Nescio, moecha tamen non est. Si pondere venter
Materno premitur, dicam sine semine prolem
Humano gestare suam. Si posse negaris

manifesta tuae. Vox publica certa est,
Certior est Mariae candor. Sed ventris apertus
Est tumor! Exurgat venter, sed adultera non est!
Qua ratione gravis fieret, nisi moecha fuisset?
Nescio, moecha tamen non est. Si pondere venter
Materno premitur, dicam sine semine prolem
Humano gestare suam. Si posse negaris 321 negaris: negalis
Id fieri, par infitior pecasse

Et licet opposito veluti mota impete puppis,
Quam venti ventisque caput contrarius aestus,
Vim geminam sensit, paretque incerta duobus,
Hoc animi motu poteras, Iosippe, videri.
Sed non talis eras, semper conversus ad unam,
Criminis ignara certans pro Virgine partem.
Et prosterni 338 prosterni: posterni impar, socii laus fixa pudoris
Immotam statuit Iosippi in

Pectoris invictam servat validusque tuetur,
Ne quid Virgineae subeat mentemque triumphet
Iudicium culpae, divinae infamia matris.
Hanc etiam ut fetu plenam gravidamque fatente
Dum nequiit non scire utero, maioribus umbris
Perfusum tali pectus sermone serenat:
“Quod rea connubii non sit, quam ventre tumentem
Cerno nurum, certum statuo; tamen ista puellae
Unde gravi soboles, pacto non assequor

Iudicium culpae, divinae infamia matris.
Hanc etiam ut fetu plenam gravidamque fatente
Dum nequiit non scire utero, maioribus umbris
Perfusum tali pectus sermone serenat:
“Quod rea connubii non sit, quam ventre tumentem
Cerno nurum, certum statuo; tamen ista puellae
Unde gravi soboles, pacto non assequor ullo.
Sed pariter certo nostri, nisi somnio, fetum
Connubii non esse sciens, prolemne

Dum nequiit non scire utero, maioribus umbris
Perfusum tali pectus sermone serenat:
“Quod rea connubii non sit, quam ventre tumentem
Cerno nurum, certum statuo; tamen ista puellae
Unde gravi soboles, pacto non assequor ullo.
Sed pariter certo nostri, nisi somnio, fetum
Connubii non esse sciens, prolemne iugalis
Ignorans thalami, genitor mea viscera dicam?
Ludere sed verum nequeo: tamen esse fatetur

“Quod rea connubii non sit, quam ventre tumentem
Cerno nurum, certum statuo; tamen ista puellae
Unde gravi soboles, pacto non assequor ullo.
Sed pariter certo nostri, nisi somnio, fetum
Connubii non esse sciens, prolemne iugalis
Ignorans thalami, genitor mea viscera dicam?
Ludere sed verum nequeo: tamen esse fatetur
Se patrem, propriae fetum si coniugis, uno
Nutriat effusum tecto. Commune maritis

decus Charitumque profundum
Divinarum aequor superaeque immobile pectus
Virtutis, certus fidei certusque pudoris,
Incertusque uteri? Lentus perpende quid isthic
Tutus agas. Quaecumque sit haec, sine Numine non est
Haec soboles, nec te legis damnabit omissae
Religio, si non timeas dimittere nuptam,
Quam constat non esse ream. Committe Tonanti
Quidquid id est certusque puta, vis illius ista est.

Virtutis, certus fidei certusque pudoris,
Incertusque uteri? Lentus perpende quid isthic
Tutus agas. Quaecumque sit haec, sine Numine non est
Haec soboles, nec te legis damnabit omissae
Religio, si non timeas dimittere nuptam,
Quam constat non esse ream. Committe Tonanti
Quidquid id est certusque puta, vis illius ista est.
Et memini (nec adhuc illum revolutus ad axem,
Vel semel est Phaëton) post

Incertusque uteri? Lentus perpende quid isthic
Tutus agas. Quaecumque sit haec, sine Numine non est
Haec soboles, nec te legis damnabit omissae
Religio, si non timeas dimittere nuptam,
Quam constat non esse ream. Committe Tonanti
Quidquid id est certusque puta, vis illius ista est.
Et memini (nec adhuc illum revolutus ad axem,
Vel semel est Phaëton) post connubiale reversus
Auspicium, cum tecta patris

Lascivire pater? Nulla est iniuria lecti,
Si nemo est vetiti damnet quem flamma cubilis.
Credere nec fas est quemquam, vel barbara qualem
Fudisset genetrix, voti licet improbus esset,
Virgineae caperet quem non reverentia frontis,
Atque pavor tentare nefas: ea fulget honoris
Integritas talisque sui pudor eminet oris,
Ut nisi caelestes animi non spiret amores.
Solus ego, cui nota meae mage gratia nuptae,

Fudisset genetrix, voti licet improbus esset,
Virgineae caperet quem non reverentia frontis,
Atque pavor tentare nefas: ea fulget honoris
Integritas talisque sui pudor eminet oris,
Ut nisi caelestes animi non spiret amores.
Solus ego, cui nota meae mage gratia nuptae,
Credere flagitium, iudex temerarius, ausim?
Anne vides quamvis ferme spectatur adulto
Non ignara utero, meque ad sua pondera pressis

eminet oris,
Ut nisi caelestes animi non spiret amores.
Solus ego, cui nota meae mage gratia nuptae,
Credere flagitium, iudex temerarius, ausim?
Anne vides quamvis ferme spectatur adulto
Non ignara utero, meque ad sua pondera pressis
Interdum pendere labris maestumque tuentem
Advertat prudens animi. Tamen illa serenum
Oris habet sine nube decus: tranquilla, pavoris
Inscia maiestas cordis, micat

Advertat prudens animi. Tamen illa serenum
Oris habet sine nube decus: tranquilla, pavoris
Inscia maiestas cordis, micat area frontis
Laeta, hilares oculi, quae nescio gaudia vultus
Non silet et verno similis florescit aprico.
Denique par semper virtus: cui crimen inesset
Tantane lascivo staret fiducia ventri?”
Libranti haec oculis solito se tempore somnus
Immittit curisque suis indormit

Tantane lascivo staret fiducia ventri?”
Libranti haec oculis solito se tempore somnus
Immittit curisque suis indormit Ioseph. 15.
Postquam non molli patuissent clausa sopori
Lumina, sidereae mentem irradiare cubantis
Accessere faces, superum 410 superum: superumque praeambula pectus
Flamma subit multoque videt se lumine

Lumina mox genium spectat, consurgit ab Indo
Aequore quam Phaëton igni maiore micantem
Dicentemque sibi: “Proles Davidica, Ioseph,
Ne metuas Mariam pacti servare iugalem:
Pondus enim, quod ventre gerit, non moecha recepit,
Sed Virgo aeterno flatu fecunda, beatum
Complexa intumuit germen, paritura potentem
Felicis vitae authorem, patremque salutis.
Ille, quibus dura ceu compede victus anhelat

Visceribus claudis, pietatis viscera Iudae.
Teque tacente sacer docuit me Numinis Ales
Ambiguum, pavidum, tuus et quo germine crescens
Grandescat venter. (Taceo, neque enim ulla pudoris
Me flexit non recta fides). Te coniuge felix
Dicebar, cum te Dominam sponsamque recepi,
Invenisse ratus superantem sidera gemmam:
Tanta fuit, quocumque prior tua gratia censu.
Hactenus ut propriae servire ad commoda

Haec postquam Iosippus, ait mox talia Virgo:
“Quod tibi commissam voluit, dominoque viroque
Custodique Deus quantis, Iosippe, benignum
Laudibus extollo Numen! Talemque favoris
Non potui meruisse gradum, pietate quod ista,
Qua praestas, nuptam foveas praesisque pudoris
Tutelâ patrisque fide: minus aequa putarem
Obsequiis me posse tuos pensare labores.
Hoc promitto, gravi ne sim tibi

Nec te suscepti celassem arcana Tonantis,
Sed nequii tantam (quis enim mea dicta probasset
Vera satis?) sperare fidem. Me vana profari
Somnia dixisses: silui, secura quod ipse
Omnipotens operi proprio non deforet author.
Teque ideo, sapiens gaudet prout illa voluntas
Ordine quaeque suo contexere, nocte silenti
Erudiit factoque fidem cui mente dedisti
Sopitus, nemo vigilans me teste dedisset.”

sponsae
Dignatum, cuius puro molimine castus
Intumuit venter, modicos digestus in artus
Suscipiens animam sanguis, vis illius una est.
Officium sponsi sponsus – mirabile dictu! –
Non pater implevit, divini flatus amoris.
Haec Iosippe tibi, quo non mortalis honore
Me cumulavit Hymen, sponsusque, ut dicere scivi
Mortali sponso cordis soli abdita dixi.”
Hic tacuit flexaque solum cervice

Intumuit venter, modicos digestus in artus
Suscipiens animam sanguis, vis illius una est.
Officium sponsi sponsus – mirabile dictu! –
Non pater implevit, divini flatus amoris.
Haec Iosippe tibi, quo non mortalis honore
Me cumulavit Hymen, sponsusque, ut dicere scivi
Mortali sponso cordis soli abdita dixi.”
Hic tacuit flexaque solum cervice legebat,
Stant veluti curvo matura papavera collo.

Techyn , septem prohibere triones
Gurgite caeruleo, pelagoque repellere lenta
Sidera, ne puro tingatur in aequore pellex.
Paruit Oceanus semperque a fluctibus Ursam
Reicit. Haec vetita quod non mergatur in unda
Adversus nobis spectabilis esse recusat
Axis: perpetuo siquidem stat foedere fixum,
Alter ut emergat casu quo mergitur alter,
Seque levet tantum, quantum se deprimit alter.

Axis: perpetuo siquidem stat foedere fixum,
Alter ut emergat casu quo mergitur alter,
Seque levet tantum, quantum se deprimit alter.
Iam vero Arctoo numquam se cardine ponto
Inclinante tenus, non se levat aemulus axis,
Sed sua caeruleo sub gurgite sidera celat.
Pax ibi nacta specum, vasti quam filia Nerei
Insula habet mediam, septis poenalibus aptam;
Eligit hanc, ingens ubi contabesceret exul.

Deposuit; notique admotus faucibus antri
Clamorem immensum misit, quo pontus et omnes
Intremuere undae. Stridore remugiit aër
Oris inhumani, motae ceu turbine nubes.
Horribilem iussus non sponte subire cavernam
Obnixusque diu, tandem sepelitur amaro
Carcere, quem duri repetita volumina ferri
Cautibus innexum, soli stellisque negatum,
Immotum statuunt, stridentem et acerba frementem.

vela carinis.
Illa omnes Marte expulso dare iubila gentes
Imperat et pacis parto gaudere sereno,
Caesaris auspiciis maiestatisque Latinae.
Nec Romae lux parva fuit, quod Crassus inultâ
Non ultra erraret Parthis victoribus umbrâ
Ventidio cecidit Pacorus, qua clade priorem
Assyrio Crassi maculam delevit Oronte,
Et pacem statuit, nisi quod renovare vetusta
Scortator Pharius cupidus discrimina,

Ventidio cecidit Pacorus, qua clade priorem
Assyrio Crassi maculam delevit Oronte,
Et pacem statuit, nisi quod renovare vetusta
Scortator Pharius cupidus discrimina, rumpit
Iuratam sanctè, sed non sine vulnere pacem.
Quem tamen Augustus repetit, missisque Latinis,
Quae victor posuit Crassi pro caede trophaeis.
Dardanidae timidus reparavit foedera Parthus.
Iam fera captivo fasces Germania Rheno

Hinc armis secura quies quaesitaque simplex
Composuit totum maiestas Caesaris orbem. 26.
Hinc fuit ut Latium toto quos axe remotos
Non vidit ferrum, caperet reverentia molis
Romanae, cui sponte datam, nec iure coactam
Armisono misere fidem: nec tendere dextram
Sarmata, nec deses Scytha, nec Phaetonte calentes
Eoo fecere moras

Talis erat Lybicas augens Discordia mortes,
Dissidiis postquam fuerat fatalibus impos
Humanos turbare animos; patrisque Gradivi
Exilium et duras flebat gemebunda catenas.
Plorandum tamen est, quod non diuturnior aegra
Lumina confecit maeror; cui nexus amoris
Et pacis, revocato iterum Mavorte solutus
Ad prima ingratos laxavit gaudia rictus.

Ira, et Avarities regum, queis tertia fertur
Accessisse comes, cordis caligo superbi,
Ambitio, quarum par est fortuna, lucroso
Saepe quod his felix Martis cadit alea talo.
Crescere proscripto non plus sua lucra Gradivo,
Exclamant; quare hunc tota tellure requirunt,
Inventumque specu eripiunt ferroque solutum
Ad privata aptum revocant compendia Numen.

Numen. 29.
Immitis primum Ira “Meus,” dicebat, “inanis
Est sine Marte furor: regum quos summa voluntas,
Seu fas, sive nefas iubeat, non flectit inermis,
Vis armata domat. Regum est iniuria cives
Adversos impune pati! Consultius aegris
Mittitur e membris sanguis, quam cuspidis usu
Si vetito, totum pereat sine vulnere corpus.

Dicatur quis plebis amans rex, sive tyrannus.
Infelix regum sine Marte precaria regnat
Purpura. Toto igitur Mars est quaerendus in orbe;
Uni concessum siquidem secura tueri
Regna et non pavidis sceptra inconcussa monarchis.” 30.
Desiit Ira loqui, quam sic sermone secuta est
Turpis Avarities: “Et ego sine faenore deses

Sint mihi terrarum ingentes sine limite tractus,
Sint urbes, sint regna mihi! Nisi semper ad istas
Accedat vis maior opes, me reddit egentem
Quod nequit augeri pretium. Crescente beari
Imperio, non stante queo; neque principe dignos
Sola parit veniens ab avis opulentia, census.
Divitiae veteres, quibus est innata cupido
Augmenti nova lucra petunt, exempla peritae
Proferre illorum, quibus et fortuna

Pactolo atque Hebro Medoque explevit Hydaspe.
Et me par fortuna vocat: si praeside regni
Marte legam validas mea sub vexilla cohortes
Hunc ego, quantumvis magni Pax exulis arma
Et meritum non grata premit (nam dissona vero
Ni loquimur, praesens Pacis per compita risus
Armati labor est fructus munusque Gradivi.
Qui tamen hanc peperit per tot discrimina constans,
Ingratam genitor probat inter

Gloria nominibus multis facit, alget inanis
Vox, nisi quaesitae maiora vocabula famae
Accedant. Resides animos ferrique paventes
Spernit honor dextras, plorans neque pectoris imas
Dissimulat pupilla faces, non caeca superbas
Regnorum quas orbis habet spectare secures
Roboris ignaras nostri, quae nomina mille,
Mille meis possent titulos praebere triumphis.
Me, Macedo, tua fama trahit, tua gloria, Caesar,

serenos
Nominis aeterni radios, laudumque perennes
Inscripsere notas, victuri praemia Martis.
Par laudis famaeque mihi praecordia calcar
Affectumque fodit; summae petit ardua famae
Non socors animus: vilis stupidusque probatur
Qui sanguis pulchri flammis non bullit honoris.
Marte uti me fata volunt, quo numine solo
In decus et nomen claris ascenditur ausis.
Quae modo pax mundi est,

Inscripsere notas, victuri praemia Martis.
Par laudis famaeque mihi praecordia calcar
Affectumque fodit; summae petit ardua famae
Non socors animus: vilis stupidusque probatur
Qui sanguis pulchri flammis non bullit honoris.
Marte uti me fata volunt, quo numine solo
In decus et nomen claris ascenditur ausis.
Quae modo pax mundi est, blandiri mollibus aptam
Esse satis notum est animis, sed fortibus hostem.

Implebat tabulas, laeto quas Roma legebat
Auspicio ut rerum domina constaret in urbe
Unigenam Mariae esse genus Davidis Iesum:
Unde sui generis, frustra obnitente protervo
Isacida tantum non agnoscente tribulem
Prodiret secura fides Mariamque Latinae
Assererent vero regum de sanguine cerae. 35.
Ut primùm Romana Ducum parentis

Promittat, nil iussa moror, nec principis aequo
Imperio obnitor; Deus est, qui Caesare mundum
In tabulas cogente, iubet Bethlemia rura
Visere: qualiscumque meum divina gubernet
Cura uterum, non maesta feram: dabit illa parenti
Et soboli, quantum ipsius suprema probabit,
Quae semper iusta est, rerum adiumenta voluntas.” 38.
Gavisus

caelestibus addit. 39.
Unde dapes sponsi solitas vitamque petebant
Hortus erat plantis modicus, sed edulibus herbis
Sufficiens tectisque ipsis non dissitus hortus.
Arboribus tenuis subiectum bucula gramen
Et rude carpebat pecus: inde domestica Ioseph
Auxilia et parcum mensae vectigal habebat.
Bos etenim grato distendens ubera passu

Bos etenim grato distendens ubera passu
Butyrum cum lacte dabat, vel lacte coactos
Caseolos: aurita pecus seu ligna tepenti
Importando foco tenuisque annona rotatis
Cum fuerat subigenda petris, non grande subibat
Pondus et altricum remeabat baiula frugum.
Praecipuum vero proprii fortuna laboris,
Malleus et culter, runcina, dolabra, securis
Iosippo vectigal erat pretiumque fabrilis

Accessere tamen census, quos regia Virgo
A docta quaerebat acu; licet ille novarum
Vota fatigaret nuruum labor, attamen aeris
Parva legebatur merces, divina puellae
Fila et Virgineae non aequans segmina telae.
His tamen exiguis operum proventibus aequus
Aedis erat capitum numerus: materque faberque
Tota domus duo sunt: iidem parentque iubentque.
Caelica venisset dum Virginis integra

Aedis erat capitum numerus: materque faberque
Tota domus duo sunt: iidem parentque iubentque.
Caelica venisset dum Virginis integra matris
Ad cumulum proles, quae dum feliciter ivit
In numerum, non auxit opes, sed amare repertam
Matris egestatem facilis; quin fluxa bonorum
Ludibrium quam vile esset fortuna, docebat.
Huic tamen accessit Domui: peritura deesse
Cui voluit si dona Deus; cumulavit

Vertitur in templum. Pelignus talia vates
Dum commenta dabat, veram Iudaea parabat
Commenti formam: minor ipso est fabula vero.
Virginis haec eadem nam sedes parva, volucre
Vertitur in templum, non carnis imagine falsa
Aeterni postquam facta est domus hospita Verbi.
Hanc, inopes quondam, caeli de monte iugales
Conspexere pii vacuas migrare per auras,
Aspera dum cernunt aliarum fata domorum

Plena Deo mater. Sed ubi fortasse labaret
Planta, vehi tardo coniux orabat asello
(Hunc etenim torvamque bovem praesentis agebat
Servitii pretiique fidem) pressitque modestum
Interdum pecus, oranti non dura marito. LIBER IX. IESSEIDOS 1.
Tertia Phoebeos ad frena redire

Vox fuit, arcana prorsus de sede, supremo
Ex adyto: “Bethlem gaude, primoribus una
Ex populis tellus: ex te prodire videbis,
Qui Dux augustas premat Israëlis habenas,
Initii gnaro cui non egressus ab aevo.
Ille idem in censum properat numerumque Latinae
Lege potestatis.” Praecepta tribulibus aures
Vox tenuit mentemque pavor sensumque relatae,
Communis tribuum, stat vocis habere

Eripiet signis? Propriae si pellere regem
Externum nequeunt vires, mihi Romula pubes
Praesto est Augustique potens et amica voluntas.
Quae regio est missura ducem, quem Dardana virtus
Non premat et validae non occupet horror Idumes?” 3.
Sed Virgo et voces adyti et diversa ferentis
Excipiens populi sensum taciturna latebat
Atque

Eripiet signis? Propriae si pellere regem
Externum nequeunt vires, mihi Romula pubes
Praesto est Augustique potens et amica voluntas.
Quae regio est missura ducem, quem Dardana virtus
Non premat et validae non occupet horror Idumes?” 3.
Sed Virgo et voces adyti et diversa ferentis
Excipiens populi sensum taciturna latebat
Atque ipso praegnans Duce,

Urbem hanc pollentem rerum paradison amoena
Temperie Iudaeus habet. Par credita nulli
Est tribui ubertas: quovis sub sidere tellus
Florida, continui plaga veris, odoris inanes
Festiva hortorum facies non sustinet auras.
Haec mage flava Ceres, praestantior arva Lyaeus
Occupat et pressis melior despumat ab uvis.
Hic orituri olim terrena e matre Tonantis
Praescia, communi ne vultu occurreret, omnem

Verbi immensa eadem, mentis quae effata paternae
Complet maiestas. Generis Iessea venustas
Ultima: postremam stirpis sortita coronam
Frons immortalis, cuius finale suorum
Praeteritas regum non fert diadema ruinas. 5.
Nunc, Bethlem, laetare! Tuis iam postibus haeret
Admittique suis Davidis postulat heres
Non falsus rectis: aperi tua

Praeteritas regum non fert diadema ruinas. 5.
Nunc, Bethlem, laetare! Tuis iam postibus haeret
Admittique suis Davidis postulat heres
Non falsus rectis: aperi tua limina, Bethlem,
Iesseumque datis portis admitte nepotem!
Proh dolor! Immitis Bethlem, crudelia tecta!
Infelix regio, tantus tibi spernitur hospes:
Reicis urbe sua depulsum ad bruta

precatur
Neglecti vacuum stabulique exile vel antri
Deserti spatium, sed ubique immitia supplex
Orator responsa tulit. Demum urbe recedens
Numinis arbitrium sic disponentis adorat.
Non procul urbe ipsa, veteri sublustris hiatu
Iosippo deprensa fuit praesentibus apta
Visa malis statio: speluncae imitata figuram
Et spelunca fuit; qui tunc melioris egenus
Hospitii, reduces Phoebi excipiente

Fusa loci faciem vestigia foeda iacebant.
Inde statim patuit, species quod bucera vili
Haesisset tecto, ut faeno praesepe refertum,
Et veluti disiecta vagè stramenta notabant.
Vir pecudi adductae gaudens non deesse relicti
Graminis et palearum escam, grave olentia tecti
Protinus aptatis everrit pondera ramis.
Purgatoque loci spatio, quod straminis illic
Repperit, ad fessae componit strata maritae.

Protinus aptatis everrit pondera ramis.
Purgatoque loci spatio, quod straminis illic
Repperit, ad fessae componit strata maritae.
Illa tamen durum sponsi spectare laborem
Difficilis, non mansit iners, nec deside prompti
Auxilii dextrâ; retrahit neque vilibus aptum
Obsequium curis, tolerans et fortis in omni
Fortunae congressu, animi plenissima Virgo.
Dura velut validis tentata sub ictibus

Regum delicias maiestatisque coronas
Fabricat, imperiique et honoris signa: superbi
A molli numquam veniunt incude labores.
Talis erat Virgo, talis Iosippus, honores
Promeriti aeternos, nec non sublimia nacti
Casibus ingratis animi pro laude trophaea. 7.
Ut tepefacta foco mediae nox humida brumae,
Et rude correctum spelaeum hiemisque

225 instar: instas
Virgineo raptim fusis in pectore caeli
Deliciis utero prodit pulcherrima Verbi
Progenies, qua maiorem prius edere Numen
Rerum infinitis non quiverat argumentis.
Terrarum, caelique décor, promissus ad orbis
Imperium princeps, nullo non maximus aevo,
Virginea matris parvus puer exit ab alvo.

Deliciis utero prodit pulcherrima Verbi
Progenies, qua maiorem prius edere Numen
Rerum infinitis non quiverat argumentis.
Terrarum, caelique décor, promissus ad orbis
Imperium princeps, nullo non maximus aevo,
Virginea matris parvus puer exit ab alvo. 9.
Hic velut e somno evigilans sibi reddita Virgo
Non aliquo puri partus concussa

Imperium princeps, nullo non maximus aevo,
Virginea matris parvus puer exit ab alvo. 9.
Hic velut e somno evigilans sibi reddita Virgo
Non aliquo puri partus concussa dolore
(Nam veluti speculum splendor, sic ista parentis
Viscera transivit soboles, vel graminis imber
Innocuus, vel floris odor qui surgit in auras
Inviolata horti specie), sed

Nunc ego divinas matris qua dicere flammas
Voce ausim, quo arcana sono complectar amoris
Prodigia? Aethereae minus hac arsere profectae
Ad visenda hominis Verbi cunabula mentes.
Non ego, si linguae centum sint oraque centum,
Sintque mihi centenae animae, vel vertice laeto
Nectat adoratas et Smyrna, et Mantua lauros,
Non mihi si Phoebus cytharam, describere viso
Quae fuerint, Virgo, tibi

Ad visenda hominis Verbi cunabula mentes.
Non ego, si linguae centum sint oraque centum,
Sintque mihi centenae animae, vel vertice laeto
Nectat adoratas et Smyrna, et Mantua lauros,
Non mihi si Phoebus cytharam, describere viso
Quae fuerint, Virgo, tibi corda calentia nato,
Sufficiam: sacro mater mirabilis aestu! 11.
Hic ubi

Una parens sobolem, nulli fecunda marito,
Cui pars accedat prolis patrisque potestas.
Una sibi totum genuisse puerpera natum
Creditur haec Virgo; totum si possidet una,
Totus amor prolis non est divisus ab una.
Plus amat una istum quaevis quam femina natum,
Plus dedit una isti siquidem quam femina nato,
Naturae hic amor est. Sed cui praeluxit amori
Gratia, caelicolûm quivis est spiritus

Vagituque sacri infantis didicisset Ioseph
Grande puerperium, tenui quo lassa remotus
Membra dabat somno, velox assurgere strato
Accurrit pronusque legens humana Tonantis
Ora, pios animi tacitus non sustinet ignes.
Suspirat flexoque genu flexaque repostum
In vili stipula Numen cervice tuetur,
Et palmas ferit et puerum demissus adorat
Et sic ore refert: “Ades ô aeterna propago

de fonte petitam
Vitrea ducebat Doris gregibusque patebat
Appulsis humili ripa, quae sidere quovis
Sufficiens subter stratis manabat arenis.
Tunc etiam divina uterum ponente puella,
Non fuit haec ovium fidis inamoena magistris
Ad pecoris pastum regio, nec avara prioris
Floris erat tellus, cuius vicinia Bethlem.
Errabant per prata greges, custodia quorum
Tityrus et Corydon, calamosque

magistris
Ad pecoris pastum regio, nec avara prioris
Floris erat tellus, cuius vicinia Bethlem.
Errabant per prata greges, custodia quorum
Tityrus et Corydon, calamosque inflare Menalcas
Non simplex; aliisque prior pastoribus Aegon.
Mane per apricas, queis forte pepercerat, herbas
Bruma levis (tunc solstitium brumale vehebat
Imbrifer Aegoceros) intonsae vellera, laetae
Ducebantur oves et nota

Balabant: centum mixti iunicibus ibant
Alta sequi dociles pingues armenta iuvenci.
Hic socios et adhuc lecto remorante supinum
Advocat Aegonem, fato cui nuper ademptus
Grandaevus genitor Mopsus non pauca relinquit
Bucera passa iugum capita; ut se quisque tepenti
Proripit e strato, attoniti stupidique recenti
Prodigio, quid habere velint moneantque requirunt.
Quid clarus de nocte dies signatque

Omnibus ire statim calor est omnesque petendam
Bethlem et divini censent praesepe puelli.
Post alios vero senior sic voce profatus
Est Aegon: “Nobis, socii, quodcumque per umbras
Spectari licuit, non est sine Numine signum.
Nec vacuum est quodcumque monent caelestia noctis
Gaudia promissi partum referentia regis.
Et memini, non mentis inops, mihi saepe locutos
Maiores pecorum doctosque aetate

Est Aegon: “Nobis, socii, quodcumque per umbras
Spectari licuit, non est sine Numine signum.
Nec vacuum est quodcumque monent caelestia noctis
Gaudia promissi partum referentia regis.
Et memini, non mentis inops, mihi saepe locutos
Maiores pecorum doctosque aetate magistros
Adfore mox tempus, caeli quo cardine verso
Siderei pateant postes deturque videri
Iudaeae sperata salus seque imus Olympo