Your search found 49997 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 37096-37170:

memoriam litteris mandare constitui eorumque res gestas memoratu dignas carptim perscribere, ut posteri vitae documenta sumere volentes praeclara eorum facinora intueantur et quasi exemplaria quaedam prae oculis habeant, quae imitentur. Qui enim illustrium virorum monumenta litteris committunt, non modo famae eorum, quos laudant, verum etiam et potissimum legentium utilitati consulere debent. Utilissima autem esse censetur ad virtutem capessendam eorum memoria, qui virtute eximii nos antecesserunt et praeclara probitatis vestigia, quae imitaremur, reliquerunt; nam longe facilior est atque

maxime sodalium populariumque atque gentilium, exempla quam per praecepta et disciplinae leges hominum ad virtutem animos alliciendi ratio. Porro Ragusinam urbem et graecis et latinis litteris ac si aliam christiani orbis civitatem excultam olim fuisse, nemo est, qui ex veteribus eius monumentis non novit, vel a narrantibus saltem patribus non acceperit civesque eius omni liberali disciplina cum sacra, tum profana praeditos edendis in omni bonarum artium genere lucubrationibus operam dedisse. II. Etenim praeterquam quod egregio a natura instructi ingenio Ragusini cives, ut non

exempla quam per praecepta et disciplinae leges hominum ad virtutem animos alliciendi ratio. Porro Ragusinam urbem et graecis et latinis litteris ac si aliam christiani orbis civitatem excultam olim fuisse, nemo est, qui ex veteribus eius monumentis non novit, vel a narrantibus saltem patribus non acceperit civesque eius omni liberali disciplina cum sacra, tum profana praeditos edendis in omni bonarum artium genere lucubrationibus operam dedisse. II. Etenim praeterquam quod egregio a natura instructi ingenio Ragusini cives, ut non facile sit sine ullo prorsus acumine reperire

non novit, vel a narrantibus saltem patribus non acceperit civesque eius omni liberali disciplina cum sacra, tum profana praeditos edendis in omni bonarum artium genere lucubrationibus operam dedisse. II. Etenim praeterquam quod egregio a natura instructi ingenio Ragusini cives, ut non facile sit sine ullo prorsus acumine reperire hominem, qui sub mitissimo hoc caelo in lucem prodiit, ad quamcunque vel ingenuam vel etiam illiberalem artem se conferant, in eadem excellentes evadunt; ut facilius humanarum divinarumque rerum cognitionem adipiscerentur, exteras

Hinc nonnullos Parisiis, Lovanii, Romae, Bononiae, Patavii studiis vacasse atque in eisdem florentissimis gymnasiis cum divinas, tum humanas litteras docuisse memoriae proditum est, ut suis locis demonstrabitur. His vero, qui domi se continuerunt, per singulas aetates non defuere praeceptores homines reconditae, exquisitae atque singularis litteraturae publica cura ex Italia aliisque longinquis regionibus acciti ac magna mercede conducti, qui eos ad litterarum studia condocefacerent et omnibus praeclaris scientiis atque disciplinis informarent et imbuerent. Hos

a Republica exceptus eamque Georgius Pontanus, vir clarissimus, in Scanderbeghi vita integram exhibet. Praeterea Palladius Fuscus De situ orae Illyrici, laudatis caeteris urbis nostrae moribus et publicae rei rationibus magnifice commendatis, de studiorum in ea ratione haec habet: Unum tamen non praetermittam, quo intelligatur, quanta sit Ragusinorum severitas et in liberis educandis diligentia: non enim sinunt in sua urbe ludos esse nisi litterarios; si gladiatores saltatoresve accesserint, subito eiiciuntur, ne iuventus, quam litteris dumtaxat aut mercaturae vacare volunt, huiusmodi

Praeterea Palladius Fuscus De situ orae Illyrici, laudatis caeteris urbis nostrae moribus et publicae rei rationibus magnifice commendatis, de studiorum in ea ratione haec habet: Unum tamen non praetermittam, quo intelligatur, quanta sit Ragusinorum severitas et in liberis educandis diligentia: non enim sinunt in sua urbe ludos esse nisi litterarios; si gladiatores saltatoresve accesserint, subito eiiciuntur, ne iuventus, quam litteris dumtaxat aut mercaturae vacare volunt, huiusmodi faeditatibus corrumpantur Tandem, ut multos, ne longior sim, praetermittam, Nascimbenus

Ragusii olim ac per aetates singulas florente dubitandi est ratio. IV. Id unum hactenus desiderabatur, ut florentissima civitas civium suorum illustriumque virorum fieret imagine spectabilis. Equidem nulla fere natio est, nulla civitas, quae illustrium civium scriptorumque bibliothecas non instruxerit, sive alia id genus commentaria ad posteritatis memoriam non ediderit, quae praesertim eximios e suis civibus incolisque viros complecterentur. Sola fere urbs nostra non modo caeteris usque adhuc nationibus ignota, sed parum sibi ipsi cognita, fere sine

IV. Id unum hactenus desiderabatur, ut florentissima civitas civium suorum illustriumque virorum fieret imagine spectabilis. Equidem nulla fere natio est, nulla civitas, quae illustrium civium scriptorumque bibliothecas non instruxerit, sive alia id genus commentaria ad posteritatis memoriam non ediderit, quae praesertim eximios e suis civibus incolisque viros complecterentur. Sola fere urbs nostra non modo caeteris usque adhuc nationibus ignota, sed parum sibi ipsi cognita, fere sine nomine, sine laude, quia sine laudatore fuit. Hinc res civium nostrorum

nulla fere natio est, nulla civitas, quae illustrium civium scriptorumque bibliothecas non instruxerit, sive alia id genus commentaria ad posteritatis memoriam non ediderit, quae praesertim eximios e suis civibus incolisque viros complecterentur. Sola fere urbs nostra non modo caeteris usque adhuc nationibus ignota, sed parum sibi ipsi cognita, fere sine nomine, sine laude, quia sine laudatore fuit. Hinc res civium nostrorum per multa secula bene gestae ex hominum memoria exciderunt, quia nempe scriptores illis laudatoresque defuerunt. At vetus est et ad multos

hanc instruxi et exornavi (si modo ea res ad illos pertinet, qui ex humanis rebus sunt exempti), multum ii etiam obstricti essent, quibus praeclara adeo nomina hominum utique virtute ac omni liberali laude praeditorum, quos imitando sequerentur, proposui. Caeterum cum ingenio meo tantum tribuere non audeam, ut par votis meis illustrium virorum nomen illustrare possit novumque eis decus atque ornamentum addere, certe voluntas saltem mea placebit, quod optaverim, studiumque meum operamque nemo non probabit, quod aliorum virtutes, nomen famamque aeternitati

imitando sequerentur, proposui. Caeterum cum ingenio meo tantum tribuere non audeam, ut par votis meis illustrium virorum nomen illustrare possit novumque eis decus atque ornamentum addere, certe voluntas saltem mea placebit, quod optaverim, studiumque meum operamque nemo non probabit, quod aliorum virtutes, nomen famamque aeternitati consecrare, aliorum utilitati consulere tentaverim. Veram non ea mihi spes est, ut commentaria haec mea rudi quidem stylo, at multis vigiliis, antelucano studio et diuturno labore lucubrata interitum effugere possint aut in

nomen illustrare possit novumque eis decus atque ornamentum addere, certe voluntas saltem mea placebit, quod optaverim, studiumque meum operamque nemo non probabit, quod aliorum virtutes, nomen famamque aeternitati consecrare, aliorum utilitati consulere tentaverim. Veram non ea mihi spes est, ut commentaria haec mea rudi quidem stylo, at multis vigiliis, antelucano studio et diuturno labore lucubrata interitum effugere possint aut in multorum manus pervenire; neque enim aut aeternitate aut publica luce aspectuque digna censeo. Id dumtaxat illis eventurum

maiorum suorum monumenta resque praeclare ab eis vel gestas vel scriptas addiscant, virtutem laudent, gesta imitentur. VI. At vero eorum tantum nominibus Bibliothecam hanc instruxi, qui praecipua ingenii ac doctrinae laude litterarumque monumentis illustres fuere. Verum non omnium omnino civium, qui ea laude eximii fuerunt, nomina huc retuli, neque enim omnes novi, eos praesertim, qui monumentis a temporum iniuria vindicatis antiquiores sunt, cum nemo plane eorum memoriam serae posteritati commendaverit et vix

commendaverit et vix sequioris aetatis tabulae aliquae supersint, unde aliquorum nomina tantummodo, paucorum gesta, quae in hunc commentarium referrem, mihi licuit dignoscere. Caeterum, qui neglecti a nobis fuere, si humanarum rerum sensus aliquis in mortuis inesset, non recte succenserent nobis, cum id culpa nostra minime evenerit, qui nulli labori pepercimus, ut quorum res gestas vetustate sive hominum negligentia obliteratas ignorare contigit, eorum saltem nomina dignosceremus. Et sane laudare non potui, quos ne natos quidem noverim, aut licet ex nomine

fuere, si humanarum rerum sensus aliquis in mortuis inesset, non recte succenserent nobis, cum id culpa nostra minime evenerit, qui nulli labori pepercimus, ut quorum res gestas vetustate sive hominum negligentia obliteratas ignorare contigit, eorum saltem nomina dignosceremus. Et sane laudare non potui, quos ne natos quidem noverim, aut licet ex nomine notos, albi an atri fuerint, ignoraverim? Quamquam, ut verum fatear, neque ii, quos laudavimus, aliquid commodi ex laudatione nostra neque ii, quos negleximus, damni aliquid ex silentio nostro referre videantur. Etenim illud mihi

ne natos quidem noverim, aut licet ex nomine notos, albi an atri fuerint, ignoraverim? Quamquam, ut verum fatear, neque ii, quos laudavimus, aliquid commodi ex laudatione nostra neque ii, quos negleximus, damni aliquid ex silentio nostro referre videantur. Etenim illud mihi ingenium est (quod non sine pudore profiteri cogor, ut ingenue dicam, quod res est), ea styli ratio, ut obscurare potius quam illustrare illustrium virorum memoriam possim. Utinam vero felicioribus ingeniis et qui erudito magis ac eloquenti calamo utantur, is deinceps animus sit, ut eorum, quos

locum merito dari paterentur, in poetis praeter Virgilium ac Nasonem vix quemquam numerarent, in philosophorum numero praeter Platonem aut Aristotelem aegre alium quempiam reponerent; Aquinas et Scotus soli forte ipsis iudicibus theologorum nomen merito referunt, et post Sallustium ac Livium non facile aliquem inter historiographos recenserent adeoque vix alicui ex iis, quos in Bibliothecam hanc intuli, locum ipsi darent. Vana hac opinione infecti sunt multi, hinc est, quod mirantur apud me Ragusinos scriptores aliquo in loco esse eumque me illorum numerum

alii. Hinc a me etiam referri nemo forte gravabitur, alios, et quidem plurimos, a me primum relatos aegre ferent molestissimi censores, verum nihil est, cur mihi in hac etiam parte iure succenseant. Enim vero ab aliis hi omissi fuere scriptoribus, sive quod ad rem, qua de agebant, pertinere non videbantur, sive quod ignoti omnino illis erant, utpote regione longe dissiti et a nemine antea laudati; cum itaque et ad rem meam pertineant eorum nomina et mihi utcunque noti sint, non video, cur eos omittere debeam. Viri caeteroquin omnium, qui eos vel ex scriptis

iure succenseant. Enim vero ab aliis hi omissi fuere scriptoribus, sive quod ad rem, qua de agebant, pertinere non videbantur, sive quod ignoti omnino illis erant, utpote regione longe dissiti et a nemine antea laudati; cum itaque et ad rem meam pertineant eorum nomina et mihi utcunque noti sint, non video, cur eos omittere debeam. Viri caeteroquin omnium, qui eos vel ex scriptis vel ex rebus gestis noverint, judicio clarissimi, de quibus tam magnifice loquor, et doctissimis lucubrationibus sive manu exaratis sive praelo typico mandatis digni, qui ab omni

bibliothecas, si in eas inferrentur, illustrarent. Et sane si ii ipsi, quos laudavimus, scriptores exteri essent et alterius cuiuscunque nationis, aliquam fortasse ab huiusmodi censoribus gratiam inirent, nullam profecto, quia populares sunt. Etenim in gentis nostrae more positum est, ut non modo lucubrationes et ingenuae cuiusvis facultatis, sed omnium etiam illiberalium artium opera ab exteris hominibus edita, quamvis non absoluta et undequaque perfecta, in aliqua saltem laude ponant; si meliora, optima et omnibus absoluta numeris a popularibus edantur, in nullo sint apud illos

nationis, aliquam fortasse ab huiusmodi censoribus gratiam inirent, nullam profecto, quia populares sunt. Etenim in gentis nostrae more positum est, ut non modo lucubrationes et ingenuae cuiusvis facultatis, sed omnium etiam illiberalium artium opera ab exteris hominibus edita, quamvis non absoluta et undequaque perfecta, in aliqua saltem laude ponant; si meliora, optima et omnibus absoluta numeris a popularibus edantur, in nullo sint apud illos loco. Ego vero qui rationem ac veritatem sequor et perversum populi iudicium contemnere consuevi, moveri me popularibus huiusmodi

et undequaque perfecta, in aliqua saltem laude ponant; si meliora, optima et omnibus absoluta numeris a popularibus edantur, in nullo sint apud illos loco. Ego vero qui rationem ac veritatem sequor et perversum populi iudicium contemnere consuevi, moveri me popularibus huiusmodi opinionibus non patior, quo minus magni faciam et in pretio habeam optimas cuiusque lucubrationes caeteraque opera etiam illiberalia et ea maxime, quae a popularibus graphice elaborata laude mihi digna videntur. VIII. Et haec quidem satis dicta sint de illis, qui ingenio, doctrina rebusque gestis

habeam optimas cuiusque lucubrationes caeteraque opera etiam illiberalia et ea maxime, quae a popularibus graphice elaborata laude mihi digna videntur. VIII. Et haec quidem satis dicta sint de illis, qui ingenio, doctrina rebusque gestis ac scriptis illustre sibi nomen fecerunt. At non modo gravium rerum, sed etiam levissimarum scriptores laudavi et lucubratiunculas quasdam leves et valde minutas et tantum non ineptas recensui, fateor, sed certe in hoc alios bene multos, qui eandem edendi bibliothecas provinciam ante me feliciter susceperunt, imitatus sum; et sane, si doctis

laude mihi digna videntur. VIII. Et haec quidem satis dicta sint de illis, qui ingenio, doctrina rebusque gestis ac scriptis illustre sibi nomen fecerunt. At non modo gravium rerum, sed etiam levissimarum scriptores laudavi et lucubratiunculas quasdam leves et valde minutas et tantum non ineptas recensui, fateor, sed certe in hoc alios bene multos, qui eandem edendi bibliothecas provinciam ante me feliciter susceperunt, imitatus sum; et sane, si doctis tantummodo et hac in re peritis versatisque scribendum fuisset, multo fortasse magis mihi indulsissem. Iam vero et

Bibliothecam nomina intuli hominum, qui parum ingenio valuerunt; at quia scriptis pro captu et ingenio editis ad nominis immortalitatem temere aspirarunt, in ea doctos inter et summa ingenii laude praestantes locum nacti sunt. Id certe leve quibusdam non omnino morosis censoribus et tantum non ridiculum videbitur; sciant igitur me hic non tam doctorum virorum aut ingenio pollentium historiam scribere, quam scriptorum, quicunque hi fuerunt, etiam minus laude dignorum Bibliothecam instruere. Bibliothecae autem scriptionibus etiam minus emendate

intuli hominum, qui parum ingenio valuerunt; at quia scriptis pro captu et ingenio editis ad nominis immortalitatem temere aspirarunt, in ea doctos inter et summa ingenii laude praestantes locum nacti sunt. Id certe leve quibusdam non omnino morosis censoribus et tantum non ridiculum videbitur; sciant igitur me hic non tam doctorum virorum aut ingenio pollentium historiam scribere, quam scriptorum, quicunque hi fuerunt, etiam minus laude dignorum Bibliothecam instruere. Bibliothecae autem scriptionibus etiam minus emendate ac pure lucubratis instruuntur. Sane quod

at quia scriptis pro captu et ingenio editis ad nominis immortalitatem temere aspirarunt, in ea doctos inter et summa ingenii laude praestantes locum nacti sunt. Id certe leve quibusdam non omnino morosis censoribus et tantum non ridiculum videbitur; sciant igitur me hic non tam doctorum virorum aut ingenio pollentium historiam scribere, quam scriptorum, quicunque hi fuerunt, etiam minus laude dignorum Bibliothecam instruere. Bibliothecae autem scriptionibus etiam minus emendate ac pure lucubratis instruuntur. Sane quod poeta de libro quopiam, id mihi liceat de

etiam minus emendate ac pure lucubratis instruuntur. Sane quod poeta de libro quopiam, id mihi liceat de integra Bibliotheca pronunciare:
Sunt bona, sunt quaedam mediocria, sunt mala plura,
Quae legis hic. * Aliter bibliothecae non instruuntur. Quamvis, ut dicam quod res est, nemo ex iis, quorum memini, tam sordidus, tam lutulentus, tam abiectus videtur, ut eius me pudeat; nemo profecto tam ineptus, ut suis scriptis aliquam saltem, vel minimam, legenti utilitatem afferre nequeat. Denique scire

ineptus, ut suis scriptis aliquam saltem, vel minimam, legenti utilitatem afferre nequeat. Denique scire omnes velim me hic narratorem potissimum, deinde laudatorem agere, nec laudem ad indignos pertinere mihi unquam in animo fuit, ut eos laudarem, qui laude digni non videntur, propterea unicuique pro dignitate locum attribuo. Hinc et gentilis viri et Iudaei, immo et christiani, sed depravatae religionis erroribus imbuti nomen inserui, quod si laudatoris tantum partes agerem, hos praeteriissem, ex quorum scriptis genti nostrae nihil

virtutum documenta prae oculis habebunt, quae sequantur, ita et vitiorum exempla, quae detestentur; aeque enim utile est homini, honestum, decorum vitia fugere ac virtutem sequi. X. Quidam autem hic uti scriptores laudantur, sed quae scripserint non proditur; at certe cuique cordato viro persuasum esse censeo, non ideo ex scriptorum albo delendos, quia scriptorum eorum monumenta sive temporis sive hominum iniuria amissa desideramus. Quin etiam de nonnullis, licet paucis, dubitabit quispiam, utrum aliquid lucubraverint, unde

exempla, quae detestentur; aeque enim utile est homini, honestum, decorum vitia fugere ac virtutem sequi. X. Quidam autem hic uti scriptores laudantur, sed quae scripserint non proditur; at certe cuique cordato viro persuasum esse censeo, non ideo ex scriptorum albo delendos, quia scriptorum eorum monumenta sive temporis sive hominum iniuria amissa desideramus. Quin etiam de nonnullis, licet paucis, dubitabit quispiam, utrum aliquid lucubraverint, unde scriptorum eis nomen tribuendum sit, cum veteribus monumentis singulari quadam

scriptorum eis nomen tribuendum sit, cum veteribus monumentis singulari quadam ratione litteris vacasse in iisque perpetuo versati prodantur, nulla editarum lucubrationum mentione facta; at sane doctorum virorum, quibus ad scribendum et meditata litteris tradenda ingenium non defuit, etsi forte nihil lucubraverint, nomina in bibliothecas huiusmodi referri solent, tantum quod probabile sit eos scripsisse et scribere potuisse certum sit. Si quis adhuc haesitaverit, consulat Siculam Rocchi Pirri, Neapolitanam Topii Bibliothecam et nostri Praedicatorum Ordinis, quam

consulat Siculam Rocchi Pirri, Neapolitanam Topii Bibliothecam et nostri Praedicatorum Ordinis, quam Iacobus Echardus omnibus numeris absolutam et eruditis omnibus probatissimam iampridem publici iuris fecit, multasque id genus alias et nomina in iis inscripta leget virorum exquisitae quidem et non vulgaris eruditionis, sed quos ob insignem doctrinam credibile tantum est litteris aliquid mandasse. XI. Caeterum nulla in scriptorum nomlnibus commendandis gradus, opinionis aut promeritorum ratio habita est, ut in suos ordines pro dignitate disponerentur; uti nec aetatis et

quos vel ipsi novimus vel patrum, qui proxime nos antecesserunt, memoria floruere, a quibus res eorum gestas accepimus, ita et antiquissimos, quorum nomina in haec commentaria intulimus, si paucos excipias, nemo ante nos laudavit. Mediae aetatis viros, etsi non omnes a summis etiam viris commendatos, exhibemus. Nonnulla sane hac de re notatu opportuna in describendis eorum gestis,rebus observabimus. XII. Unde autem ea, quae de scriptoribus Ragusinis his monumentis commendavi, acceperim et qua ratione ad edendum hunc commentarium animum meum

olim Iconothecam illustrium fratrum, qui praecipua sanctioris vitae opinione, doctrinae et ingenii laude, litterarum praesertim monumentis, demum aliquo ecclesiasticae dignitatis gradu illustres fuere, instruxi, ex qua scriptores selegi, quos in hanc Bibliothecam, non sine multis additamentis, retuli. Quoad caeteros religiosos viros, ex suis seorsum caenobiis quacunque doctorum caenobitarum monumenta deprehendere licuit, diligenter collegi et hic sincere descripsi, longe plura scripturus, si sartae tectae res eorum servarentur et non uti caeterorum civium

quos in hanc Bibliothecam, non sine multis additamentis, retuli. Quoad caeteros religiosos viros, ex suis seorsum caenobiis quacunque doctorum caenobitarum monumenta deprehendere licuit, diligenter collegi et hic sincere descripsi, longe plura scripturus, si sartae tectae res eorum servarentur et non uti caeterorum civium in privatis domibus, ita sacratorum hominum in caenobiis cum scripta, tum scriptorum nomina et plura fortasse, quam quae supersunt, in maximo nostrae urbis terraemotu periissent. XIII. Postremo, si mihi historiae leges in hac describenda Bibliotheca a me

laudi legentiumque utilitati his, qualescunque sint, commentariis consulere studui nihilque mihi atque ingenio meo laudis ac gloriae deferendum vel censui vel optavi. Romani denique eloquii maiestatem nemo in scripto hoc meo quaerat, cum narratoris partes agam simplici ac nudo sermone utentis, non oratoris, cuius est verborum luminibus ac eloquentiae floribus sermonem suum distinguere. Vincentius Petrovich ad authorem Epigramma
Dignos laude viros lethaeis eripis

AELIUS CERVINUS Sublime illud ac fertile ingenium, quo natura, etsi aliquibus noverca, illi profecto munificentissima parens, Aelium Cervinum, Ragusinum patritium, qui primo loco, uti litterarum ratio postulat, laudandus mihi est, donavit, non neglexit ille incultumque ac desertum reliquit, neque eo ad pravos mores facilius combibendos usus est, quod utrumque plurimorum vecordia solet, sed ab ineunte aetate atque a primis fere unguiculis et per omnem deinceps aetatem optimarum artium studiis

quando more hominum comparatum est, ut veteres scriptores novis semper anteponantur, ipse profecto cum antiquis vatibus passim legeretur, tanta est ejus in rebus, quas decantat, eruditio et ea carminis sublimitas. Hic loci non omnino praeter propositum oblata mihi occasione admonendum duxi lectorem: Michaelem Bonbardi Societatis Iesu in Topographia magni regni Hungariae nonnihil Part. 2 cap. un. segm. 3 num. 1. aberrasse in

vagaretur et floreret. Sed nemo, quod sciam, doctissimi viri res gestas et unde summas hasce promeritus est laudes litteris mandavit. Id ego consultis publicis tabulis eiusque lucubrationibus, quascunque ad manus habere potui, expensis praestare utcunque summique viri res gestas paucis, cum plura non suppetant monumenta, describere proposui. III. Itaque natus est Ragusii anno Christiano MCCCCLXIII paulo ante Kalendas Decembres patre Lampridio Cervino (vulgo Cerva), viro patritio,

instituti virum, fratrem suum amitinum nuncupat; quod vero Lampridio patre genitum dixi, id ex publicis monumentis iustamque habentibus authoritatem adeo certum est, ut nullus dubitandi locus relinquatur, neque omnino verum eum, cum Romae esset, ex academicorum more, ut non nemo perperam autumavit, nomen mutasse, ut qui prius Aelius, deinde Lampridius Cervinus diceretur in gratiam fortasse Aelii illius Lampridii, viri doctissimi, quem sub Magno Constantino floruisse tradunt.

V. Florebat per idem tempus Romae in Quirinali colle Academia, de qua ipse in elegia ad Blondum:
... Quirinalis docta caterva iugi. Quo ea nomine a caeteris distingueretur, non constat, nam Humanistarum, Linceorum, Fantasticorum nomina, quibus Romanae academiae nunc etiam appellantur, recentiora sunt et nonnisi ad seculum XVII pertinent. Eiusdem academiae tunc princeps Blondus, non certe Flavius, qui editis doctissimis lucubrationibus immortale sibi nomen

Quo ea nomine a caeteris distingueretur, non constat, nam Humanistarum, Linceorum, Fantasticorum nomina, quibus Romanae academiae nunc etiam appellantur, recentiora sunt et nonnisi ad seculum XVII pertinent. Eiusdem academiae tunc princeps Blondus, non certe Flavius, qui editis doctissimis lucubrationibus immortale sibi nomen peperit (hic enim mortem Romae obiit pridie Nonas Iunias anno MCCCCLXIII sex fere menses antequam Aelius noster nasceretur), sed Flavii filius; ille etenim (teste Morerio ex Leandro Alberti) quinque filios reliquit omni

lucubrationibus immortale sibi nomen peperit (hic enim mortem Romae obiit pridie Nonas Iunias anno MCCCCLXIII sex fere menses antequam Aelius noster nasceretur), sed Flavii filius; ille etenim (teste Morerio ex Leandro Alberti) quinque filios reliquit omni liberali doctrina peritissimos et patri non absimiles: Leandre Alberti dit que Flavius Blondus eut cinq fils tous sçavans. Alterum ex iis Quirinali huic academiae eo tempore praefuisse nullus dubito. Sodales vero eiusdem sive, uti vocant, academici Sulpicius Verulanus, Marsus iunior, Pomponius Laetus,

superiores essent, laurea, quae poetica dicebatur, donare eo fere in modo, quo theologiae, philosophiae, iuris peritis insignia dantur, quibus habitis magistri seu doctoris locum nomenque obtinent. Verum praeclara illa maiorum consuetudo paulatim exoleverat et non modo multis intermissa seculis, sed iam fere oblivioni tradita, Benedicto XII, Romano pontifice, renovata fuit, cum anno MCCCXLI Ursus Anguillariae comes et Iordanus de filiis Ursi miles, Romani optimates et tunc Urbis senatores, Roberto, Siciliae rege, curante Franciscum Petrarcham, virum omni

tibi quae placidas Academia cessit habenas,
Qua respirarunt dogmata prisca duce,
Vatibus ornandis ritus instaurat avitos
Et redimunt priscum laurea serta decus,
Hinc desueta diu neglectae munera frondis
Digneris sancta nectere, Blonde, manu.-
Non votis, non hoc precibus venamur iniquis,
Captamus non hoc ambitione decus,
Poscimus inviti... Cum vero honor ille uni tantum deberetur, qui caeteris in eadem facultate praestaret, nec vellet Blondus sponte sua cuiquam illum deferre, ne scilicet partium

quae placidas Academia cessit habenas,
Qua respirarunt dogmata prisca duce,
Vatibus ornandis ritus instaurat avitos
Et redimunt priscum laurea serta decus,
Hinc desueta diu neglectae munera frondis
Digneris sancta nectere, Blonde, manu.-
Non votis, non hoc precibus venamur iniquis,
Captamus non hoc ambitione decus,
Poscimus inviti... Cum vero honor ille uni tantum deberetur, qui caeteris in eadem facultate praestaret, nec vellet Blondus sponte sua cuiquam illum deferre, ne scilicet partium studio captus

respirarunt dogmata prisca duce,
Vatibus ornandis ritus instaurat avitos
Et redimunt priscum laurea serta decus,
Hinc desueta diu neglectae munera frondis
Digneris sancta nectere, Blonde, manu.-
Non votis, non hoc precibus venamur iniquis,
Captamus non hoc ambitione decus,
Poscimus inviti... Cum vero honor ille uni tantum deberetur, qui caeteris in eadem facultate praestaret, nec vellet Blondus sponte sua cuiquam illum deferre, ne scilicet partium studio captus videretur, stata die complures e

liber 1.
E septemgeminis parta corona iugis,
Cum modo tot victis rivalibus optio praecox
Portarem externus Romula serta puer? VII. Igitur Blondus ex victoria a Cervino reportata certior factus eum poetam non unum e multis, sed inter paucos praecipuosque primas ferre, communicato cum sodalibus consilio, laurea donandum censuit. Hinc ipse ad illum Cervinus: Elegia ad Blondum
Fallor an, ut video, mihi serta virentia nectis
Dignarisque meas cingere, Blonde,

Hoc et amicorum nulli Baptista secundus,
Cumque suo Lepido gens Sinibalda petit.
Praecipue studio est cumulandi accensus honoris
Farnesius, generis gloria magna sui. Adolescentulus summum huiusmodi in poetica facultate honorem consecutus est Cervinus et annos natus non amplius, ut puto, quam circiter duodeviginti. Sic ipse ad Blondum:
Sic viridi lauro teneris donandus in annis
Praedicor et placeo pene poeta puer. 11 VIII. Exinde igitur

Parva ea res videbitur, nec in aliqua laude ponenda, cum nulla publica authoritate (cuius est ad quemcunque nobilitatis seu dignitatis gradum promovere) sertum illud tribueretur, sed profecto, si magistrorum atque doctorum gradum magnifacimus, non parvipendenda poetarum insignia, maxime quod cum plausu et gratulatione Romani populi laurea daretur et maximus inde laureato honor accederet; fiebat enim, ut a caeteris, etsi doctrina eximiis, nobili ea nota distingueretur. Unde Petrarcha iam laureatus ad regem Robertum: Novo, inquit,

bonis suis dotem conficiendam mandavit, maiorem enim Petronillam iam antea nuptam collocaverat Zachariae Araneo, Nicolai filio, quem in testamentariis tabulis generum appellat. Utrum et masculini sexus liberos habuerit, incertum; certum tamen, etiam si habuerit, diu non vixisse; nam qui in eodem nobilium albo sub die XXX Iulii anni MCCCCXCVIII legitur Matthaeus Cervinus, Aelii filius, tunc et ipse viginti annorum patrio more in comitia receptus, ad hunc omnino non pertinet, cum hic nonnisi quindecim annis natu maior illo fuerit et ille hoc Romae adhuc agente

appellat. Utrum et masculini sexus liberos habuerit, incertum; certum tamen, etiam si habuerit, diu non vixisse; nam qui in eodem nobilium albo sub die XXX Iulii anni MCCCCXCVIII legitur Matthaeus Cervinus, Aelii filius, tunc et ipse viginti annorum patrio more in comitia receptus, ad hunc omnino non pertinet, cum hic nonnisi quindecim annis natu maior illo fuerit et ille hoc Romae adhuc agente natus videatur. Iuvenis adhuc uxorem itidem iuvenem morte sublatam desideravit, quod ex iis ad regem Ladislaum carminibus constat:
Accumulat tantos coniunx miseranda dolores,
Quae mihi

fuisse proditur. Podagra diu et saepe laboravit, ita ad Andream, nescio quem amicum suum:
Andrea, graviter tuus poeta
Aegrescit podager... Et iterum:
Tollere nodosam nescit medicina podagram... Id autem morbi genus, non quod intemperate et incontinenter vixerit, sed sanguinis vitio a maioribus ad se transfuso, quasi haereditario iure hausisse testatur ad Marinum itidem amicum suum:
Cur non degener, o Marine, cur non
Exhaeres fuit Aelius paterni
Morbi, consimili tenore

nodosam nescit medicina podagram... Id autem morbi genus, non quod intemperate et incontinenter vixerit, sed sanguinis vitio a maioribus ad se transfuso, quasi haereditario iure hausisse testatur ad Marinum itidem amicum suum:
Cur non degener, o Marine, cur non
Exhaeres fuit Aelius paterni
Morbi, consimili tenore cuius
Vexatur? Neque enim Venus scyphique
Me laesere, sed insitam propagat
Pestem nobilitas avita... Cum vero morbi vis ingrueret, animum a

podagram... Id autem morbi genus, non quod intemperate et incontinenter vixerit, sed sanguinis vitio a maioribus ad se transfuso, quasi haereditario iure hausisse testatur ad Marinum itidem amicum suum:
Cur non degener, o Marine, cur non
Exhaeres fuit Aelius paterni
Morbi, consimili tenore cuius
Vexatur? Neque enim Venus scyphique
Me laesere, sed insitam propagat
Pestem nobilitas avita... Cum vero morbi vis ingrueret, animum a studiis aliquantulum avocabat,

Nec potis est potus dulces violare marinis
Fluctibus et cursum lene fluentis aquae... XI. Multa scripsit cum metro, tum soluta oratione eaque optima et quae a laureato poeta vix desiderares, qui multis praeterea litteris non esset instructus. Haec inter et heroica nonnulla cecinisse et erotica, praesertim cum iuvenis esset suosque amores vel fictos et ingenii exercendi causa simulatos, vel veros exprimeret, constat ex hisce carminibus et elegiis:
Ille ego, magnanimum qui facta attollere regum
Et

studioso in mentem tandem aliquando veniat haec elegantissima Aelii opera e tenebris in lucem proferre typisque edenda curare, quod ipse profecto, si mihi copia fieret, libenter facerem. Ita enim de republica litteraria facili negotio bene mererer, cum et authoris laudi et legentium utilitati non maximo labore quammaxime consulerem. XII. At vero Cervinus, quemadmodum caeteri omnes docti et de aliquo nomine viri, aemulos habuit censores, aristarchos, momos, qui maxime famam eius et nominis amplitudinem minuere conabantur.

conabantur. Id cum ex elegia In detractorem, tum ex epitaphio, quod sibi ipse ponendum scripsit, palam ostenditur, quod huiusmodi est:
Aelius obscuro tacitus tegor ecce recessu,
Nunc de me saltem, livor acerbe, sile. Arbitratus est non nemo eum religiosae vitae disciplinam in caenobio nescio quo amplexum his carminibus motus, quae elegia In detractorem habentur:
Nec mea degenerant, ut reris, carmina, tanquam
Nunc somno atque epulis, Chare poeta, vacem,
Immo per excubias et tot ieiunia vellit

peregrinus in gentium, quae populo principatum permittebant, historiis, in Romana praesertim, ignorat saepenumero ex officinis opifices atque etiam ex agris et ab aratro bubulcos ad rem cum imperio gerendam accersitos animo plane ingenuo imperasse et egregiam reipublicae operam navasse? At certe non omnino invenies opificem, qui in officina callum obduxit, ad litterarum studia aptum et appositum. Quod si id etiam fieri posse quispiam contendat, inficias non ibo; inficiari tamen nullus omnino verebor, eum non ita celeriter litteras percepturum, ut ex officina se proripiens, depositis

ab aratro bubulcos ad rem cum imperio gerendam accersitos animo plane ingenuo imperasse et egregiam reipublicae operam navasse? At certe non omnino invenies opificem, qui in officina callum obduxit, ad litterarum studia aptum et appositum. Quod si id etiam fieri posse quispiam contendat, inficias non ibo; inficiari tamen nullus omnino verebor, eum non ita celeriter litteras percepturum, ut ex officina se proripiens, depositis extemplo illiberalibus suae artis instrumentis, ad litteraria se conferat non studia modo, sed etiam opera, in iisque, quasi iam inde a puero cum Musis conversatus

animo plane ingenuo imperasse et egregiam reipublicae operam navasse? At certe non omnino invenies opificem, qui in officina callum obduxit, ad litterarum studia aptum et appositum. Quod si id etiam fieri posse quispiam contendat, inficias non ibo; inficiari tamen nullus omnino verebor, eum non ita celeriter litteras percepturum, ut ex officina se proripiens, depositis extemplo illiberalibus suae artis instrumentis, ad litteraria se conferat non studia modo, sed etiam opera, in iisque, quasi iam inde a puero cum Musis conversatus esset, summus appareat; nisi is ipse singulari quodam

studia aptum et appositum. Quod si id etiam fieri posse quispiam contendat, inficias non ibo; inficiari tamen nullus omnino verebor, eum non ita celeriter litteras percepturum, ut ex officina se proripiens, depositis extemplo illiberalibus suae artis instrumentis, ad litteraria se conferat non studia modo, sed etiam opera, in iisque, quasi iam inde a puero cum Musis conversatus esset, summus appareat; nisi is ipse singulari quodam et quale nulli vel admodum paucis contingit praeditus esset ingenio, de quo plane ita, neminem scilicet mortalium illi anteferendum, paucos omnino

modo, sed etiam opera, in iisque, quasi iam inde a puero cum Musis conversatus esset, summus appareat; nisi is ipse singulari quodam et quale nulli vel admodum paucis contingit praeditus esset ingenio, de quo plane ita, neminem scilicet mortalium illi anteferendum, paucos omnino conferendos, nemo non statueret. II. Hinc, quid statuendum de Andrea Cibranovich (1) , populari nostro a nobis in praesentia laudando, satis manifeste apparet. Hic legendi atque scribendi, nec id quidem scite, facultatem vix adeptus,

tale, melius nihil fieri posse putabis, ut aptis verbis et ad rem accomodatis ea, quae ille feliciter expressit, consummatis etiam poetis difficile fuerit exprimere. Hinc celeberrimos nostrorum poetarum Ioannem Gundulam et Iunium Palmottam non puduit integra eius carmina suis inserere poematibus, ut inde palam facerent summi illi viri, eam se Andreae carminum rationem habuisse, quam Ennii atque Lucretii carminum habuit Virgilius. In eo Aegyptiam sagam

In eo Aegyptiam sagam inducit puellis de sorte sua sollicitis futura fata praecinentem. Primum e praelo exiit anno MDXCIX, subinde pluries, nec alibi quam Venetiis. Manu autem exaratum nemo est Ragusii, qui aliquam litterarum Illyricarum rationem habeat, et in musaeo suo non servet ac saepius manibus terat. Ob verborum proprietatem et candorem inter classicos linguae Illyricae authores ab Ardelio Dellabella Societatis Iesu in suo Lexico Illyrico numeratur. Florebat initio seculi XVI. Marcus Antonius Sabellicus libro X supplementi

multis doctissimis viris sive temporis marmora et aera consumentis iniquitate, sive hominum incuria evenisse saepe conquestus sum, id ipsum quoque clarissimo poetae Christophoro Liliato accidit, ut nimirum nobilissimae eius lucubrationes deperirent et nomen egregii viri ex hominum memoria tantum non excideret. Ragusii natus est civilis ordinis parentibus, honesto satis loco, e Liliatorum, vulgo Gigliati, gente paulo ante patrum memoriam extincta. Ipse tamen Christophorus, teste Paschale de Primis in epistola, qua ei Euridicem suam

docta manu efficta, vel aliud insigne artis opus locetur, quo nempe spectatum adeuntibus statim in propylaeo speciosae res illae ad oculos veniant eorumque animum occupent; fit enim inde, ut attonitis et in admirationem iam traductis atque voluptate affectis caeterae loci partes, etsi quaedam non omnino admirandae, admirationi sint ac voluptati. Id a me, ne cogitante quidem, sed casu et ex ordine illustria doctorum hominum nomina referente iam factum adverto, qui in alterius huiusce tomi initio, quasi in limine rem admodum speciosam,

alterius huiusce tomi initio, quasi in limine rem admodum speciosam, doctissimae scilicet poetriae lectissimaeque matronae, quae se mihi laudandam offert, nomen, suae olim Patriae ornamentum, seculis deinceps omnibus praedicandum exhibeo. Floria de Zuzoris olim non modo Ragusii, sed in tota fere Italia poeticae artis laude notissima ea est, ad quam laudandam aggredior. Neque vero oris eius pulchritudinem et vultus venustatem, quamvis specie ad miraculum exculta fuisse perhibeatur; non castos mores atque pudicitiam,

exhibeo. Floria de Zuzoris olim non modo Ragusii, sed in tota fere Italia poeticae artis laude notissima ea est, ad quam laudandam aggredior. Neque vero oris eius pulchritudinem et vultus venustatem, quamvis specie ad miraculum exculta fuisse perhibeatur; non castos mores atque pudicitiam, qua omnium seculorum matronis in exemplum proponenda videbatur, ut illud poetae illi merito ascripseris:
Hac condiscipula, vel hac magistra
Esses doctior et pudica, Sappho

videbatur, ut illud poetae illi merito ascripseris:
Hac condiscipula, vel hac magistra
Esses doctior et pudica, Sappho (Martialis, liber X, epigramma 32) 1 non artes illas, in quibus muliebre studium se exercet, praesertim acu pingendi, quam eximie profitebatur, commendabo, id illi cum multis commune; neque enim adeo difficile est et pulchras, et pudicas, et industrias mulieres, praesertim matronas, reperire. Quod

quam eximie profitebatur, commendabo, id illi cum multis commune; neque enim adeo difficile est et pulchras, et pudicas, et industrias mulieres, praesertim matronas, reperire. Quod singulare, quod proprium decus eius fuit et ad mulieres, ut ita dixerim, non pertinens, illud laudabo. Sed primum omnium nobilissimae poetriae genus referendum mihi est. II. Itaque Franciscus Zuzoreus, Blasii filius, Floriae pater, vir ex civium ordine, cum opibus, tum cultu et vitae honestate admodum

eandemque vita defunctam alio item Illyrico carmine laudavit. Sor. NICOLEA RESTIA ORD. PRAED. Romani eloquii dignitas, iam olim cum imperio amissa, non modo in Latio, natali nempe solo, verum etiam in Urbe ipsa, ubi adolevit perfectionemque, elegantiam, venustatem accepit, ad hanc diem desideratur. Irruentes enim barbari et omnia circum late vastantes, exactis bonarum artium studiis, antiquam simul illam

quae Ragusii nata, educata, toto vitae tempore versata, ita Latine loquebatur, ac si a matris uberibus una cum lacte eam linguam suxisset rationemque omnem Romani sermonis callebat, ut Romae aurea aetate orta videretur; at eadem Italici sermonis, quod nemo non mirabitur, expers omnino erat. Venit itaque Ragusium anno DLXXXVII supra M frater Seraphinus Ractius ab Ordinis Praedicatorum magistro missus, qui vicarii generalis nomine fratrum Congregationem simulque sororum caenobium, quod per idem

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report