Croatiae auctores Latini: inventa  
   domum |  qui sumus |  textus |  auxilia |  tolle, lege! |   
Bibliographic criteria: none (All documents)
Search criteria: puncto

Your search found 289 occurrences

More search results (batches of 100)
1 2 3

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 220-273:


220. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]

referat sub imagine lentem
3.115  Exceptumque jubar pellucida perque polita
3.116  Torqueat ac certa deflexum lege refringat.
3.117  Illae aequi in formam debent tornarier orbis.
3.118  Et quidquid puncto radiorum effluxit ab uno,
3.119  Si satis id punctum distet procul, ornne retortum
3.120  Undique lens iterum crystallina cogit et uno
3.121  Contrahit in puncto puncti e regione nitentis;


221. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]

debent tornarier orbis.
3.118  Et quidquid puncto radiorum effluxit ab uno,
3.119  Si satis id punctum distet procul, ornne retortum
3.120  Undique lens iterum crystallina cogit et uno
3.121  Contrahit in puncto puncti e regione nitentis;
3.122  Quoque magis rutilo lens ipsa e fronte recedit,
3.123  Hoc citius coeunt radii et cum maxima demum
3.124  Intersunt spatia ac longe disjungitur aurei
3.125  Fons


222. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]

demum
3.124  Intersunt spatia ac longe disjungitur aurei
3.125  Fons jubaris, vitro vix tantum distat ab ipso
3.126  Concursus rutilans radiorum, tollitur orbis
3.127  Illius a medio quantum frons extima puncto.
3.128  Si punctum lenti radians accesserit et jam
3.129  Vix tantum distet, quantum haec frons extima surgit,
3.130  Tum vero procul ipse fugit concursus et aeque
3.131  Inter se demum distantes omne


223. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 129 | Paragraph | Section]

Quod si ardua Phoebe
3.314  Immineat capiti et dorso Telluris ab alto
3.315  315 Illa ipsa regione poli spectetur, ab imo
3.316  Qua medio spectanda foret, tum prorsus eidem
3.317  Congruere invento puncto. At demissior illa
3.318  Obliquo cum despicitur tibi tramite et imum
3.319  Visae errore viae ad limbum demittere sese
3.320  320 Creditur aetherei tractus, errare videbis
3.321  Tantundem pariter,


224. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 167 | Paragraph | Section]


4.242  Intactum servant jubar ac percellere acutis
4.243  Inspectantum oculos telis et lumine pergunt
4.244  Illaeso rutilare. Atque atrae ubi denique frontis
4.245  Curvatum attigerint limbum, tum tempore puncto
4.246  Dispereunt simul ac penitus conduntur in umbra.
4.247  Qualis ubi placido tenuis globus aere pendens,
4.248  Quem pueri imbelles olim innuptaeve puellae
4.249  E pingui lympha canna eduxere


225. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 167 | Paragraph | Section]

Thaumantidos ora;
4.253  Si subito graviorem auram aut persensit acutam
4.254  Forte aciem, disrumpitur ilicet et perit omnis
4.255  Forma globi, fugit ex oculis speciesque colorque
4.256  Temporis in puncto ac tenues vanescit in auras.
4.257  Illa 15 quoque, haud ullis quae fixa in sedibus orbem
4.258  Libera signiferum percurrunt astra, cruenti


226. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 193 | Paragraph | Section]

septis
4.734  Includant medios, tum deinde excurrere pergant,
4.735  Cynthia fraterno qua dorsum avertit ab igne.
4.736  Nonne vides, longo transgressae tramite divam
4.737  Ut coeant sensim et puncto sistantur in uno
4.738  Ac teretem referant tenuata cuspide conum?
4.739  Umbra sinu coni concluditur atque nigranti
4.740  In gremio quicumque latet, de lampade Solis
4.741  Nil tuitur frustraque


227. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 211 | Paragraph | Section]

summo de culmine tecti
5.24  Cum cadit atque viam distinguit tramite longo,
5.25  25 Densatas inter tenebras tractumque nitentem
5.26  Linea non tenuis tantum sese inserit et non
5.27  Protinus hinc illuc puncto transitur in uno?
5.28  Languescit sensim lux aurea paulatimque
5.29  Exoritur lentoque gradu sese explicat umbra
5.30  30 Principio levis ac sensim nigrescit eundo.
5.31  Non tamen et spatiis plus


228. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 213 | Paragraph | Section]

recto se tramite, quidquid opaci
5.46  Corporis objiciat sese cursumque inoretur,
5.47  Margine distinctam certo determinet umbram.
5.48  Finge etenim, quacumque patet via libera, virgas
5.49  A puncto vibrante jubar procurrere recto
5.50  Tramite in immensum. Sed qua se corpus opacum
5.51  Objicit, infractas dorso consistere, et ultra
5.52  Quod superat, vacua spatium rarescere ab aura.
5.53  Id


229. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 213 | Paragraph | Section]

quem abrumpit opaci
5.60  Dorsum obicis, non ille ultra progressus ad umbram
5.61  Pertinet. Ast alius, quamvis sit proximus olli,
5.62  Progreditur liber coeptumque agit aethere cursum.
5.63  Quumque omnis puncto radiorum nimbus ab uno
5.64  Prorumpat rectusque volet, vi pollet eadem
5.65  Et rutilat splendore pari, qui proximus umbrae
5.66  Nigranti quique aversas petit avius oras.
5.67  At quoniam


230. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 243 | Paragraph | Section]

lumen.
5.602  Quin etiam, conorum axis qua se inter acutos
5.603  Fert apices, lucro ingenti damna omnia cedunt.
5.604  Namque illic gyro, terras qui circuit omnes,
5.605  Deflexi, puncto radii sistuntur in uno
5.606  Et vincunt caecam collato robore noctem.
5.607  Axe 34 quidem medio circum omni ex parte retortum
5.608  Colligitur


231. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 243 | Paragraph | Section]

medio circum omni ex parte retortum
5.608  Colligitur lumen. Radios at plurima binos
5.609  Inter se aversis transmissos aeris oris
5.610  Puncta loci excipiunt; aliisque allabitur uno
5.611  Aeris in puncto flexum jubar. Usque adeo se
5.612  Non aequa radii diffundunt mole per umbram.
5.613  Quod si etiam haec libeat loca contemplarier atque
5.614  Singula sese inter componere mensurasque


232. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

attollens, duplicato lumine ubique
5.650  Gaudet et aversis deflexos aeris oris
5.651  Consociat jungens addensatque ignibus ignes.
5.652  Ast axe in medio coeunt circum undique mille
5.653  Detorti et puncto radii junguntur in uno.
5.654  Nunc age 36 jam mentique deam tibi siste meantem!
5.655  Illa quidem teretis campos pertingit ad umbrae
5.656  Et subit,


233. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 285 | Paragraph | Section]

vix quidquam a fronte recedat.
6.442  Huic aliam assimilem lenti conjungere lentem
6.443  Ne pigeat planove excurrens aequore vitrum
6.444  Et frontem fronti componere: tanget in arcto
6.445  Haec illam puncto et dabit oscula pressa. Sed inde
6.446  Undique discedent per gyrum atque inter utrumque
6.447  Ore tumens patulo circum se tendet hiatus.
6.448  Aeris hic velum conclusi atque ampla patebit


234. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 287 | Paragraph | Section]

ardua tollit ab imo
6.458  Extima frons, quantum aerias consurgit in auras
6.459  Ille tubus celsusque alti petit aetheris ignes.
6.460  Ast aequam incurvus qua vertice sustinet orbis
6.461  Planitiem et puncto sinuatus tangit in uno,
6.462  Mensuras spatiorum animo tibi concipe ternas.
6.463  Prima sit, integrum medio quae ducta sub imo
6.464  Linea descensu recto pertunderet orbem;
6.465  Altera, contactu,


235. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 287 | Paragraph | Section]

51 si se binae contingant vertice lentes
6.481  In medio, tantum frons curva a fronte recedit,
6.482  Discedat quantum simul utraque ab aequore plano,
6.483  Quod simul utramque in puncto contingat eodem.
6.484  Inde autem 52 disces illud quoque: crescere hiatum
6.485  Non isdem gradibus, queis se mensura secunda
6.486  Protendit


236. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coeli parte, sed possunt, immo singulis annis debent bis, nodi inferiorum, quando nimirum Terra sita est in ipsa nodorum recta. In iis cometis, quorum alter nodus distat a Sole minus quam Terra et alter magis, quando ipsa Terra est ex parte nodi propioris, nodus uterque apparet in eodem coeli puncto. Quando jacet ex parte remotioris, apparent in punctis oppositis. Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic dicitur; si Terra, planeta et Sol jaceant


237. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic dicitur; si Terra, planeta et Sol jaceant tum in eadem recta, nodum debere spectari e Terra et e Sole in eodem puncto coeli vel in opposito, prout is jacet citra Solem, nimirum inter ipsum et Terram, vel ultra ipsum. Haec omnia schematis adjectis facile illustrari possent. Sed cum ad argumentum minus pertineant, satis erit illa indicasse.


238. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore circiter per unum signum, tertia per alterum, et ita porro, ut idcirco septima fiat in loco remoto a loco primae fere per 6 signa, sive per semicirculum, ubi occurrit nodus oppositus.


239. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Quo casu eo minor debet esse ejus intensitas, quo per majorem sphaerae superficiem circumquaque diffunditur. Superficies autem sphaerarum, uti geometrae demonstrant, crescunt in illa ipsa ratione duplicata distantiae vel ratione simplici quadrati distantiae. Id revera lumini accidit diffuso a puncto radiante, quod motu uniformi progreditur et ob eam physicam rationem in ipso progressu debilitatur. Hic autem adhibetur ut imago quaedam poetica is progressus vis attractivae. Sed ea imago est idonea ad veram proportionem exprimendam, qua ejusmodi vis in majoribus distantiis minuitur.


240. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae, adeoque respondent puncto coeli distanti ab ecliptica ipsa, in qua est Sol, et recta ducta e Terra per ipsos evitat Solem. Possunt igitur tum apparere in Sole, sed plures sunt rationes, ob quas non possunt ipsis tribui eclipses illae vulgo cognitae, de quibus hic agimus, duae hic


241. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est dictum in adn. 39, jacet ad eandem coeli plagam cum Sole. 23 Ea duo argumenta probant tempore eclipseos Lunam habere eandem longitudinem cum Sole sive respondere eidem puncto eclipticae. Sed ad rem conficiendam oportet ostendere tunc ipsam carere latitudine satis magna, nimirum esse proximam nodo alteri. Id vero sequentibus argumentis evincitur. Primo quidem pridie ejus diei, quo habetur eclipsis, sub ipsam auroram observari poterit Luna


242. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

superficiei inducitur, uti supra etiam innuimus (lib. II) adn. 16, terendo massam vitream ope crassioris pulvisculi et patinae sphaericae metallicae. Ad poliendum autem adhibetur pulvisculus tenuissimus. Porro debet ea lens esse ejusmodi, ut radios ab unico objecti puncto prodeuntes, quos certa lege refringendo detorquet a recto itinere, colligat in unico itidem puncto. Id praestabit, si fuerit vere lens, nimirum utrinque convexa. Verum idem praestaret, si esset etiam ex altera parte plana vel cava et ex altera convexa, sed convexitate habente curvaturam


243. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

crassioris pulvisculi et patinae sphaericae metallicae. Ad poliendum autem adhibetur pulvisculus tenuissimus. Porro debet ea lens esse ejusmodi, ut radios ab unico objecti puncto prodeuntes, quos certa lege refringendo detorquet a recto itinere, colligat in unico itidem puncto. Id praestabit, si fuerit vere lens, nimirum utrinque convexa. Verum idem praestaret, si esset etiam ex altera parte plana vel cava et ex altera convexa, sed convexitate habente curvaturam majorem sive radium suae sphaericitatis minorem, quo casu appellari solet meniscus. Sed plerumque


244. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aequalis utrinque convexitatis, quae ipsis respondet ita, ut eundem prorsus, quem ipsae praestant, effectum praestent in ordine ad radios colligendos. Hinc loquemur de illis simplicioribus, quae habent eandem utrinque convexitatem. Lens autem ejusmodi colligit in unico puncto radios digressos ab unico puncto objecti. Et id punctum, in quo radii colliguntur, appellatur focus. Id tamen praestat, si illud punctum objecti distet satis. Nimirum, si concipiatur ejus distantia infinita, quo casu radii advenientes ad lentem censentur paralleli, focus distat a lente


245. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae ipsis respondet ita, ut eundem prorsus, quem ipsae praestant, effectum praestent in ordine ad radios colligendos. Hinc loquemur de illis simplicioribus, quae habent eandem utrinque convexitatem. Lens autem ejusmodi colligit in unico puncto radios digressos ab unico puncto objecti. Et id punctum, in quo radii colliguntur, appellatur focus. Id tamen praestat, si illud punctum objecti distet satis. Nimirum, si concipiatur ejus distantia infinita, quo casu radii advenientes ad lentem censentur paralleli, focus distat a lente satis proxime per diametrum ejus


246. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aequalem semidiametro ejusdem sphaericitatis, radii exeant paralleli, foco recedente in infinitum. Quod punctum radians si adhuc sit propius ipsi lenti, radii exeunt divergentes, sed minus divergentes quam advenerint ad lentem; nimirum cum ea divergentia, quam haberent, si fuissent digressi a puncto quodam remotiore, quod optici appellant focum virtualem. Focus est positus puncti e regione nitentis, nimirum non accurate, verum quam proxime in recta, quae a puncto radiante transit per medium ipsius lentis. Quae huc usque diximus,


247. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

divergentes quam advenerint ad lentem; nimirum cum ea divergentia, quam haberent, si fuissent digressi a puncto quodam remotiore, quod optici appellant focum virtualem. Focus est positus puncti e regione nitentis, nimirum non accurate, verum quam proxime in recta, quae a puncto radiante transit per medium ipsius lentis. Quae huc usque diximus, requiruntur ad rite intelligendum hunc poematis locum; illud notandum praeterea radios provenientes ab unico objecti puncto non colligi in unico puncto mathematico accurate, sed in


248. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nitentis, nimirum non accurate, verum quam proxime in recta, quae a puncto radiante transit per medium ipsius lentis. Quae huc usque diximus, requiruntur ad rite intelligendum hunc poematis locum; illud notandum praeterea radios provenientes ab unico objecti puncto non colligi in unico puncto mathematico accurate, sed in spatiolo exiguo, quod habetur instar puncti. Prima ratio, cur non colligantur in unico puncto, est figura sphaerica, quae radios etiam homogeneos non colligit accurate in unico puncto nec per reflexionem nec per refractionem.


249. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

verum quam proxime in recta, quae a puncto radiante transit per medium ipsius lentis. Quae huc usque diximus, requiruntur ad rite intelligendum hunc poematis locum; illud notandum praeterea radios provenientes ab unico objecti puncto non colligi in unico puncto mathematico accurate, sed in spatiolo exiguo, quod habetur instar puncti. Prima ratio, cur non colligantur in unico puncto, est figura sphaerica, quae radios etiam homogeneos non colligit accurate in unico puncto nec per reflexionem nec per refractionem. Curvas,


250. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

usque diximus, requiruntur ad rite intelligendum hunc poematis locum; illud notandum praeterea radios provenientes ab unico objecti puncto non colligi in unico puncto mathematico accurate, sed in spatiolo exiguo, quod habetur instar puncti. Prima ratio, cur non colligantur in unico puncto, est figura sphaerica, quae radios etiam homogeneos non colligit accurate in unico puncto nec per reflexionem nec per refractionem. Curvas, quae per refractionem colligerent radios homogeneos in unico puncto, determinavit olim Cartesius; tum methodo multo


251. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

radios provenientes ab unico objecti puncto non colligi in unico puncto mathematico accurate, sed in spatiolo exiguo, quod habetur instar puncti. Prima ratio, cur non colligantur in unico puncto, est figura sphaerica, quae radios etiam homogeneos non colligit accurate in unico puncto nec per reflexionem nec per refractionem. Curvas, quae per refractionem colligerent radios homogeneos in unico puncto, determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci


252. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

habetur instar puncti. Prima ratio, cur non colligantur in unico puncto, est figura sphaerica, quae radios etiam homogeneos non colligit accurate in unico puncto nec per reflexionem nec per refractionem. Curvas, quae per refractionem colligerent radios homogeneos in unico puncto, determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci possent, tum quia unica ejusmodi curva non inservit adhuc nisi pro radiis digressis ex unico puncto axis collocato in certa quadam distantia,


253. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

colligerent radios homogeneos in unico puncto, determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci possent, tum quia unica ejusmodi curva non inservit adhuc nisi pro radiis digressis ex unico puncto axis collocato in certa quadam distantia, pro qua ejus curvae constructio sit facta. Qua distantia mutata, deberet mutari etiam illa forma curvae ipsius. Secunda ratio est diversa natura radiorum lucis, quae constat filis diversorum colorum, et diversae


254. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

facta. Qua distantia mutata, deberet mutari etiam illa forma curvae ipsius. Secunda ratio est diversa natura radiorum lucis, quae constat filis diversorum colorum, et diversae refrangibilitatis, de qua proprietate luminis agemus fusius lib. V(VI). Hinc pro radiis ab unico puncto egressis habetur series quaedam focorum ejusmodi, ut omnium minime distet a lente focus radiorum violaceorum, omnium maxime focus rubeorum. Id plurimum obfuit telescopiorum dioptricorum perfectioni. Et idcirco potissimum telescopia catadioptrica usque adeo perfectiora sunt communibus


255. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

20(II 52) Poterit ope ejusdem micrometri determinari etiam locus ipse centri illius umbrosi circuli, qui in Luna apparet, cum innotescat, quantum et in qua directione id punctum distet a media chorda. Invenietur autem eum locum esse illum ipsum, qui debetur puncto axis coni umbrosi Terrae assumpto in ea distantia ab ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in recta transeunte per centra Solis et Terrae. Licet autem designare oculo viam Solis sive eclipticam, cum appareant fixae et nota sit ejus positio ad fixas


256. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Terrae assumpto in ea distantia ab ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in recta transeunte per centra Solis et Terrae. Licet autem designare oculo viam Solis sive eclipticam, cum appareant fixae et nota sit ejus positio ad fixas cumque constet, in quo puncto eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum comparandum cum centro circuli illius umbrosi. Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis umbrosi Terrae et illud centrum circuli umbrosi apparentis in disco Lunae, si Luna


257. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

autem designare oculo viam Solis sive eclipticam, cum appareant fixae et nota sit ejus positio ad fixas cumque constet, in quo puncto eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum comparandum cum centro circuli illius umbrosi. Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis umbrosi Terrae et illud centrum circuli umbrosi apparentis in disco Lunae, si Luna sit in ipso zenith, ubi videri debet in eadem directione, in qua videretur e centro Terrae. Sed cum illa distat a zenith, parallaxis deprimet nonnihil utriusque


258. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

graduum 30. 35(II 67) Quamobrem si quoddam novilunium vel plenilunium sive conjunctio quaedam vel oppositio accident in ipso nodo, sequens novilunium vel plenilunium accidet in puncto paullo magis remoto ab eodem nodo quam per unum signum, additis nimirum simul arcu, per quem progressus est Sol, et arcu, per quem regressus est nodus. Haec distantia a nodo duplicabitur in secundo mense lunari, triplicabitur in tertio, et ita porro. Quare post menses lunares sex fiet


259. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ab eodem nodo quam per unum signum, additis nimirum simul arcu, per quem progressus est Sol, et arcu, per quem regressus est nodus. Haec distantia a nodo duplicabitur in secundo mense lunari, triplicabitur in tertio, et ita porro. Quare post menses lunares sex fiet conjunctio vel oppositio in puncto remoto a priore nodo paullo plus quam per sex signa, adeoque paullo ultra nodum oppositum, qui semper distat a priore nodo per semicirculum sive per sex signa, quod congruit cum iis, quae dicta sunt in adn. 43. lib. I. Quamobrem habebitur ibidem altera eclipsis Solis in novilunio vel Lunae


260. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

circiter dies 15, quibus Sol discedit a nodo circiter per 15 gradus, qui sunt ejusmodi partes, ut earum quater senas sive 24 circulus integer contineat quindecies. Nam 15 x 24 sunt 360. Hinc tam in praecedenti quam in sequenti novilunio fiet conjunctio cum Sole in puncto distante a nodo minus quam 18 gradibus, qui est limes superius constitutus pro eclipsi solari. Id quidem hic expressum est. Addi potest illud: si lunaris eclipsis acciderit satis ante appulsum ad nodum, tum eclipsim solarem debere tantum subsequi; si post appulsum,


261. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea, quae exhibet viam ejus puncti, in quo incurrit in idem planum recta ducta per centrum Solis et Lunae. In quo puncto centrum Lunae appareret spectatori posito in Sole. Id punctum est centrum umbrae vel penumbrae lunaris, in quo qui existit, videt Solis eclipsem centralem. Prout autem inde locus quivis magis vel minus distat, minorem vel majorem videt obtectam Solis partem. At ex astronomico calculo


262. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam prope polos. Sed habetur et altera, quod nimirum vis centrifuga sub aequatore directe opponitur gravitati, in reliquis locis eo obliquius, quo magis acceditur ad polum. Nam ipsius aequatoris centrum est in ipso centro sphaerae, ad quod gravitas dirigitur, reliquorum autem circulorum in puncto axis eo remotiore a centro sphaerae, quo magis ad polum acceditur. 27 Jam vero ejusmodi lens si aspiceretur oculo collocato in ejus axe, appareret circularis, ut patet. At


263. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tantummodo pars ejus crassior, quae ultra 12 milliaria non assurgat, adhuc ille radius visualis protenditur ad milliaria 310, nimirum ultra tercentum millia passuum. Quamobrem in casu maxime adverso et rarissimo, ad centrum umbrae lunaris in eo superficiei Terrae puncto, in quo eclipsis est centralis, haberi potest lux reflexa a remotis montibus positis extra conum adeoque illuminatis ab aliqua saltem parte disci solaris. Debet autem omnino haberi lux reflexa a magna parte crassioris etiam atmosphaerae terrestris inde conspicuae et jacentis extra


264. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

discernere, ubinam terminetur umbra ipsa. 3 Ut phaenomeni reddatur ratio, profertur casus, in quo margo umbrae deberet esse distinctissimus, si nimirum radii erumperent ab unico puncto. Considerentur enim omnes radii, qui prodeunt ab eo puncto, ut quaedam solidae virgae in infinitum protensae, qua nullum habetur obstaculum, et infractae in superficie corporis opaci interpositi. Spatium omne immune a virgis, est umbra totalis, nullo radio illuc penetrante. Qui ex hac


265. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

3 Ut phaenomeni reddatur ratio, profertur casus, in quo margo umbrae deberet esse distinctissimus, si nimirum radii erumperent ab unico puncto. Considerentur enim omnes radii, qui prodeunt ab eo puncto, ut quaedam solidae virgae in infinitum protensae, qua nullum habetur obstaculum, et infractae in superficie corporis opaci interpositi. Spatium omne immune a virgis, est umbra totalis, nullo radio illuc penetrante. Qui ex hac umbra emergat ad virgas, statim abibit ad lumen plenum ita, ut


266. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in superficie corporis opaci interpositi. Spatium omne immune a virgis, est umbra totalis, nullo radio illuc penetrante. Qui ex hac umbra emergat ad virgas, statim abibit ad lumen plenum ita, ut in ipso initio vis luminis debeat esse eadem, ac in ulterioribus locis, cum simplices ab unico puncto digressi radii habeantur ubique extra illam umbram. 4 Confusi marginis causa est ipsa Solis magnitudo. Sunt enim semper quaedam loca post corpus opacum, ex quibus nullum videri


267. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

penumbrae, quam corpora verticalia projiciunt in planum horizontale. Concipiantur bini Solis radii, quorum alter egreditur a summo, alter ab imo disco Solis, qui transeant per summum apicem corporis opaci projicientis umbram. Ii radii ibi se intersecabunt et pergent porro ita, ut, qui venit a puncto altiore, descendat infra alterum, qui venit ab inferiore. In illa decussatione ii radii continebunt angulum, in quo tota penumbra continebitur. Nam infra inferiorem habebitur totalis umbra, et supra superiorem totalis lux. Anguli autem vertex erit in eo supremo puncto corporis


268. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ita, ut, qui venit a puncto altiore, descendat infra alterum, qui venit ab inferiore. In illa decussatione ii radii continebunt angulum, in quo tota penumbra continebitur. Nam infra inferiorem habebitur totalis umbra, et supra superiorem totalis lux. Anguli autem vertex erit in eo supremo puncto corporis projicientis umbram, in quo se ii bini radii intersecant. Jam vero in quovis angulo a binis rectis lineis constituto ipsae lineae initio parum admodum a se invicem distant eoque minus caeteris paribus, quo angulus est minor. Tum eo magis recedunt a se invicem, quo magis recedunt


269. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deinde crescit et in ingenti distantia evadit ingens. Facile demonstratur illud, si umbra excipiatur plano perpendiculari ad radium Solis, quo ea terminatur, totam amplitudinem penumbrae fore idiomate trigonometrico ad distantiam verticis umbram projicientis a puncto, in quod projicitur, proxime ut est sinus diametri apparentis Solis ad sinum totum sive proxime unam e 9 millesimis partibus ejus distantiae. Quod si excipiatur in plano obliquo, fore eo majorem, quo obliquitas fuerit major, nimirum ad illas novem millesimas proxime, ut est distantia


270. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

concurrunt in eodem axe, sed inter binos circulos, ante quam deveniant ad contactum cum Terra, ultra quam idcirco semper magis recedunt a se invicem. Quidquid spatii concluditur inter illum conum et hasce binas tangentes post earum contactum cum orbe Terrae, pertinet ad penumbram, et ex quovis puncto ejus spatii Sol suspiciatur, Luna tegit aliquam ejus partem. Quidquid autem habetur extra hosce limites, videt integrum Solem, et proinde habet lumen plenum. Accederet ipsi schemati linea transversa exprimens viam centri Lunae projectam in ipsum schematis planum,


271. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

res evaderet evidentissima et admodum facilis intellectu. Nimirum illud spatium clausum inter superficiem coni exterioris umbrae atmosphaericae et superficiem coni interioris penitus obscuri dividitur in duas partes. Et ad singula puncta alterius ex iis partibus defertur lumen refractum in unico puncto atmosphaerae terrestris, ad singula vero alterius defertur lumen refractum in binis punctis hinc et inde e diametro oppositis. 35 Schema, quod id exhiberet, esset


272. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsa superficie radius ingrediens refringitur accedendo ad perpendiculum et ea refractione dividuntur colorata fila, refractis omnium maxime violaceis, omnium minime rubeis. Sed cum differentia refractionum sit exigua, angulus, quo continentur fila omnia pertinentia ad radium e quovis dato Solis puncto digressum, est exiguus, et cum itidem iter intra prisma sit exiguum, separatio est exigua. Verum in egressu ex altera superficie polita et itidem obliqua viae fili cujuslibet, habetur altera refractio cum recessu a perpendiculo. Si binae superficies essent parallelae,


273. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Si binae superficies essent parallelae, refractio in egressu esset prorsus aequalis et contraria refractioni in ingressu. Hinc quodvis filum egrederetur per rectam parallelam illi, per quam advenit. Adeoque distantia filorum pertinentium ad radium egressum ex quovis unico puncto Solis, esset exigua et in progressu radii extra vitrum perseveraret eadem sine ullo augmento. Quam ob causam si unicus haberetur radius pertinens ad unicum punctum Solis, nulli colores separati apparerent, nisi vitri crassitudo aliquanto major induceret separationem aliquanto majorem. At


Bibliographia locorum inventorum

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].


More search results (batches of 100)
1 2 3

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report


Powered by PhiloLogic

Creative Commons License
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom
Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.