Your search found 22809 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 18399-18524:

nec delectatione aliqua allicere lectorem, hominis est intemperanter abutentis et otio et litteris. Cic. Tuscul. Disp. lib. I. EMINENTISSIMO AC REVERENDISSIMO PRINCIPI SILVIO CARD. VALENTI S. R. E. CAMERARIO ET SECRETARIO STATUS. BENEDICTUS STAY S. P. D. In humaniorum artium

S. P. D. In humaniorum artium studiis usuvenire solet, CARDINALIS AMPLISSIME, ut eam quam quisque profitetur, patere latissime facultatem putet, atque ita cum reliquis fere omnibus doctrinis colligatam ac nexam esse, ut qui rite illam assequi velit, caeteris omnibus ornatum atque instructum esse oporteat. Neque enim aut perfectus Orator aut excellens Historicus videtur iis, qui earundem artium leges definierunt, qui non omnium rerum

Administros Philosophiae opera potissimum informari, et si quando contigerit, ut qui causarum ordinem rationemque intelligat, idem summae rerum gerendarum praeficiatur, tunc et florentissimum Imperii Statum et beatas Respublicas fore. Quae cum affirmem, non is sum, qui non videam, quam arduum sit ac difficile praeesse caeteris, omnia suo arbitratu movere, Civium animos aequitate moderari, atque idem quam pene exhibeat speciem quandam ipsius Naturam omnem moventis ac temperantis Dei. Sed cujus animus hanc Naturae infinitatem sit contemplatus, quibusque legibus conversiones Siderum Maria ac

tunc et florentissimum Imperii Statum et beatas Respublicas fore. Quae cum affirmem, non is sum, qui non videam, quam arduum sit ac difficile praeesse caeteris, omnia suo arbitratu movere, Civium animos aequitate moderari, atque idem quam pene exhibeat speciem quandam ipsius Naturam omnem moventis ac temperantis Dei. Sed cujus animus hanc Naturae infinitatem sit contemplatus, quibusque legibus conversiones Siderum Maria ac Tellus obtemperent, penitus perspexerit, magno quodam ordinis ac legum splendore imbutus atque illustratus, cum ad haec humana descenderit, quae vincula sint societatum,

sit ac difficile praeesse caeteris, omnia suo arbitratu movere, Civium animos aequitate moderari, atque idem quam pene exhibeat speciem quandam ipsius Naturam omnem moventis ac temperantis Dei. Sed cujus animus hanc Naturae infinitatem sit contemplatus, quibusque legibus conversiones Siderum Maria ac Tellus obtemperent, penitus perspexerit, magno quodam ordinis ac legum splendore imbutus atque illustratus, cum ad haec humana descenderit, quae vincula sint societatum, quae jura Populorum, quae Civitatum instituta, facile cognoscet, et ad exprimendam in Republica imitandamque Mundi

animos aequitate moderari, atque idem quam pene exhibeat speciem quandam ipsius Naturam omnem moventis ac temperantis Dei. Sed cujus animus hanc Naturae infinitatem sit contemplatus, quibusque legibus conversiones Siderum Maria ac Tellus obtemperent, penitus perspexerit, magno quodam ordinis ac legum splendore imbutus atque illustratus, cum ad haec humana descenderit, quae vincula sint societatum, quae jura Populorum, quae Civitatum instituta, facile cognoscet, et ad exprimendam in Republica imitandamque Mundi gubernationem sentiet mirificos impetus. Cumque Dei ipsius amplam atque

sentiet mirificos impetus. Cumque Dei ipsius amplam atque excellentem notitiam formamque effinxerit, et perviderit naturam Animorum nostrorum, tum et Religionem caeremoniis optime vallatam tuebitur, modumque rerum agendarum atque humanae libertatis usum sapientissimis decretis statuet ac definiet. Haec mihi saepius mecum cogitanti permulta ex vetustissimis repetita temporibus exempla sese animo offerebant, quae sententiam hujusmodi comprobarent, cum viderem eandem apud Veteres adeo invaluisse, ut quicumque bene gestae

amor praedicaretur. Sed me movet praesertim atque excitat praestantissimum Sapientiae specimen, quod in BENEDICTI XIV Pontificis Optimi Maximi laudibus percurrendis recensendaque vita elucet. Jam enim ipsam Veritatis arcem illo ad summae Dignitatis fastigium divinitus evecto quadam doctrinae ac scientiae luce circumfusam nobisque propositam videmus. Tua quoque eximia ac praestans excitat me Virtus, CARDINALIS AMPLISSIME, quem cum idem Pontifex optimo judicio elegerit Imperii ac Voluntatis Administrum suae, fecit, ut in hoc quasi rerum humanarum theatro uberrimos, quos a Philosophia

Sapientiae specimen, quod in BENEDICTI XIV Pontificis Optimi Maximi laudibus percurrendis recensendaque vita elucet. Jam enim ipsam Veritatis arcem illo ad summae Dignitatis fastigium divinitus evecto quadam doctrinae ac scientiae luce circumfusam nobisque propositam videmus. Tua quoque eximia ac praestans excitat me Virtus, CARDINALIS AMPLISSIME, quem cum idem Pontifex optimo judicio elegerit Imperii ac Voluntatis Administrum suae, fecit, ut in hoc quasi rerum humanarum theatro uberrimos, quos a Philosophia habes, fructus palam explicare possis, et cum publica re communicare. Jam pridem

elucet. Jam enim ipsam Veritatis arcem illo ad summae Dignitatis fastigium divinitus evecto quadam doctrinae ac scientiae luce circumfusam nobisque propositam videmus. Tua quoque eximia ac praestans excitat me Virtus, CARDINALIS AMPLISSIME, quem cum idem Pontifex optimo judicio elegerit Imperii ac Voluntatis Administrum suae, fecit, ut in hoc quasi rerum humanarum theatro uberrimos, quos a Philosophia habes, fructus palam explicare possis, et cum publica re communicare. Jam pridem edita sunt a te hujusmodi non otiosae non umbratilis

quam eidem abunde fit a te satisfactum, illud argumento esse potest, quod cum maximarum rerum administrationes tibi tantae sint commissae, ut singulae virum et non inertem et industrium satis reddere possint occupatum, te nec opprimant nec perturbent universae. Cumque novi tibi quotidie accedant ac cumulentur labores, a te, quasi otiosus antea fueris, ita sustinentur, ut nulli rei desis, nihil non tractes ita, ut tractandum a te omnes Boni expectant maxime atque exoptant. Neque enim propter incredibilem mentis vim ac celeritatem

accedant ac cumulentur labores, a te, quasi otiosus antea fueris, ita sustinentur, ut nulli rei desis, nihil non tractes ita, ut tractandum a te omnes Boni expectant maxime atque exoptant. Neque enim propter incredibilem mentis vim ac celeritatem ingenii ad tot nova etiam expedienda negotia tempus tibi deesse vel occupatissimo potest. Litteris quoque inter tot tantasque, quae te diu noctuque distinent cogitationes, nescio quid, aliquid tamen concedis temporis. Vetus illa quidem nonnullorum est opinio, falsa tamen ac

mentis vim ac celeritatem ingenii ad tot nova etiam expedienda negotia tempus tibi deesse vel occupatissimo potest. Litteris quoque inter tot tantasque, quae te diu noctuque distinent cogitationes, nescio quid, aliquid tamen concedis temporis. Vetus illa quidem nonnullorum est opinio, falsa tamen ac contemnenda, otiosorum tantum hominum esse ac vulgarium tractare litteras, quas Principibus Viris in publicarum rerum procuratione versantibus minus decoras esse putandum sit. Faluntur profecto, qui haec ita existimant. Compendiariam quandam esse viam per haec studia ad virtutem ad

etiam expedienda negotia tempus tibi deesse vel occupatissimo potest. Litteris quoque inter tot tantasque, quae te diu noctuque distinent cogitationes, nescio quid, aliquid tamen concedis temporis. Vetus illa quidem nonnullorum est opinio, falsa tamen ac contemnenda, otiosorum tantum hominum esse ac vulgarium tractare litteras, quas Principibus Viris in publicarum rerum procuratione versantibus minus decoras esse putandum sit. Faluntur profecto, qui haec ita existimant. Compendiariam quandam esse viam per haec studia ad virtutem ad laudem ad gloriam Optimus novit atque

profecto, qui haec ita existimant. Compendiariam quandam esse viam per haec studia ad virtutem ad laudem ad gloriam Optimus novit atque amplissimus quisque; cum praesertim bene provisum ante sit, ne quid privatis studiis de opera publica detrahatur. Quarum igitur vides indolem, amas Litteras ac foves, quae te praesidia sibi et decora patrocinio tuo comparari gaudent. Domum videmus tuam lectissima instructam Bibliotheca, quam novis undique conquisitis voluminibus ornatiorem in dies atque ampliorem facis. Hinc eximios in omni doctrinarum genere fructus a te percipi norunt omnes, qui

illustriores aetatis hujusce Philosophos esse te censendum non ambigerem. Mirifice te audiens in opinione confirmabar mea, nemini magis quam publicas res administranti convenire Philosophiam. Hac igitur de causa cum Liber hic meus esset iterum in lucem proditurus, tibi potissimum Eminentissime ac Doctissime Princeps nuncupandum esse duxi. Utinam tanto muneri non omnino imparem, tuoque, cui inscribitur, Nomine non plane indignum Tu ipse Judex optimus existimes; quod profecto facies, si non rem, sed studium voluntatemque meam pro humanitate tua consideres. Ille sane, quantum in me virium

ipsa quotidie, sic et Libri hujus pomoeria, ut ita dicam, dilatrare mihi fas esse non dubitavi. Sed qualiscumque is est, maximum illi certe a tuo Nomine decus accedet atque ornamentum; si praeterea favore eundem tuo, ut confido, ac benevolentia fueris prosecutus, et ipsi ad summam laudem nihil deerit, et mihi accidere in hac re optabilius nihil unquam aut gloriosius poterit. Vale.

sumus, ejus informationem studio atque exercitatione nostra excoleremus; tamen, quia specie rerum quas sensibus percipimus ita implicamur, eisque inhaeremus, ut erroribus corrupti optima Naturae semina hebescere sinamus ac paulatim obliterari, fit, ut, cum animum ad discendum adjungimus, id aegre a nobis ac cum labore fieri experiamur: proinde ea studia, queis alitur animus, cito fastidimus ac repudiamus, nisi suavitate aliqua noster hic levetur atque imminuatur labor. Quapropter probanda mihi videtur veterum

nostra excoleremus; tamen, quia specie rerum quas sensibus percipimus ita implicamur, eisque inhaeremus, ut erroribus corrupti optima Naturae semina hebescere sinamus ac paulatim obliterari, fit, ut, cum animum ad discendum adjungimus, id aegre a nobis ac cum labore fieri experiamur: proinde ea studia, queis alitur animus, cito fastidimus ac repudiamus, nisi suavitate aliqua noster hic levetur atque imminuatur labor. Quapropter probanda mihi videtur veterum Philosophorum ratio, qui in Academiis ac lyceis satis ornate eleganterque disserendo ad

percipimus ita implicamur, eisque inhaeremus, ut erroribus corrupti optima Naturae semina hebescere sinamus ac paulatim obliterari, fit, ut, cum animum ad discendum adjungimus, id aegre a nobis ac cum labore fieri experiamur: proinde ea studia, queis alitur animus, cito fastidimus ac repudiamus, nisi suavitate aliqua noster hic levetur atque imminuatur labor. Quapropter probanda mihi videtur veterum Philosophorum ratio, qui in Academiis ac lyceis satis ornate eleganterque disserendo ad audiendum excitabant homines tum loci tum sermonis jucunditate. Hujusmodi instituto si

animum ad discendum adjungimus, id aegre a nobis ac cum labore fieri experiamur: proinde ea studia, queis alitur animus, cito fastidimus ac repudiamus, nisi suavitate aliqua noster hic levetur atque imminuatur labor. Quapropter probanda mihi videtur veterum Philosophorum ratio, qui in Academiis ac lyceis satis ornate eleganterque disserendo ad audiendum excitabant homines tum loci tum sermonis jucunditate. Hujusmodi instituto si stetissent ii, qui mox eas disciplinas professi sunt, minus inculta fortasse tandiu ea studia jacuissent: nosti enim, qualem iis speciem plerique quam asperam

animos fuit accommodanda, resque gravissimae, ut in omnium mentes facile influerent, cum hilaritate sermonis conjungendae. Quid enim crebrius videmus, quam ea, quae venuste atque eleganter mandantur litteris, in oculis omnium ac manibus esse? Quae vero ex eo genere tam libenter legimus audiamus atque ediscimus, quam quae carminibus scripta sunt? Quod qui fieret, nisi Poetae potissimum ex eorum artis instituto delectationem praeseferrent? Sed ut illorum asperum atque austerum docendi genus improbamus, ita horum quoque

Quae vero ex eo genere tam libenter legimus audiamus atque ediscimus, quam quae carminibus scripta sunt? Quod qui fieret, nisi Poetae potissimum ex eorum artis instituto delectationem praeseferrent? Sed ut illorum asperum atque austerum docendi genus improbamus, ita horum quoque inanes illecebras ac rerum gravitate destitutam suavitatem reprehendimus. Cum enim sit tanta artis hujus celebritas, qui eam ad voluptatem tantum detorquent, qui non ad res utiles atque graves convertunt, nonne eximiam opportunitatem juvandi negligere videntur, atque ad inanissimam consuetudinem ab optima

urbis congregarent. Sed ut haec antiqua nimis omittamus, cum jam Graecia artium studiis maxime floreret, accepimus Parmenidem Xenophanem Empedoclem atque alios illius memoriae complures Philosophiam versibus conscripsisse. An vero putas Pythagoreos tam facile ac tam brevi tempore Philosophiam per omnem Italiam ac eam praecipue Italiae partem, quae Graecia Magna dicta est, divulgaturos fuisse, nisi hunc morem in his tractandis disciplinis ipsi potissimum tenuissent; quos traditum est adjecisse carminibus fides etiam atque cantus? Quae quidem praeclare

Sed ut haec antiqua nimis omittamus, cum jam Graecia artium studiis maxime floreret, accepimus Parmenidem Xenophanem Empedoclem atque alios illius memoriae complures Philosophiam versibus conscripsisse. An vero putas Pythagoreos tam facile ac tam brevi tempore Philosophiam per omnem Italiam ac eam praecipue Italiae partem, quae Graecia Magna dicta est, divulgaturos fuisse, nisi hunc morem in his tractandis disciplinis ipsi potissimum tenuissent; quos traditum est adjecisse carminibus fides etiam atque cantus? Quae quidem praeclare eorum rationi convenire poterant, quippe qui ab

genus. Ego cum hisce nostris temporibus Philosophiam a tot doctissimis Viris illustratam atque ornatam considero, cujus aptius quam Cartesii rationem versibus reddendam suscepisses, ex his omnibus video neminem. Nam etsi eorum etiam, qui post illum eamdem excoluerunt, multa egregia quidem ac praeclara sint inventa atque instituta; tamen si haec potius reddere voluisses (quamquam nec interdictum tibi putas, ne horum etiam pleraque desumas, et nonnulla transferas ad ejus rationem, cujus e fontibus praecipue rem hauris) neque ea versibus convenissent, quippe quae calculis ac Geometriae

quidem ac praeclara sint inventa atque instituta; tamen si haec potius reddere voluisses (quamquam nec interdictum tibi putas, ne horum etiam pleraque desumas, et nonnulla transferas ad ejus rationem, cujus e fontibus praecipue rem hauris) neque ea versibus convenissent, quippe quae calculis ac Geometriae rationibus nimis sunt impedita, neque cum hi fere omnes Philosophiae potius partem aliquam attigerint quam universam pertractarint, eadem satis esse potuissent Naturam rerum omnem persequenti. Quae vero a Cartesio traduntur, et seriem rerum omnem suppeditant, et nescio quomodo

potius partem aliquam attigerint quam universam pertractarint, eadem satis esse potuissent Naturam rerum omnem persequenti. Quae vero a Cartesio traduntur, et seriem rerum omnem suppeditant, et nescio quomodo liberalius sunt dicta et versibus magis accommodata. Quid quod et Viri eximium ac singulare in Philosophiam meritum adjicere aliquid debuit, ut eum potissimum exornare velles. Fuit ille Princeps atque instaurator hujusmodi studiorum, atque e situ ac squalore in claritatem atque lucem has optimas disciplinas eduxit.

sunt dicta et versibus magis accommodata. Quid quod et Viri eximium ac singulare in Philosophiam meritum adjicere aliquid debuit, ut eum potissimum exornare velles. Fuit ille Princeps atque instaurator hujusmodi studiorum, atque e situ ac squalore in claritatem atque lucem has optimas disciplinas eduxit. Cujus quidem rei laudem nunquam tantopere percipio, quam cum Philosophiae statum, qualis ante illum fuerit, recordor. Quae enim fuit ab iis, qui tum temporis eam professi sunt, ratio adhibita in hac rerum universitate

investiganda Natura? An Experientiam, qua maxime res geri potuit, excoluerunt? At nefas (opinor) putaverunt religiosi homines tentare atque scrutari Naturam; proinde experimentis omnino pepercerunt. In scholis potius detenti sunt, ut causas rerum, quas ignorarent, ipsi fingerent, et disputando ac disserendo Naturae opera intelligerent, quae mehercule, nisi manibus contrectentur atque usurpentur oculis, nunquam cognoscuntur. Accedebat ad haec Unius auctoritas, cui omnium animi obsequebantur. Erat hic velut positus Veri quaerendi finis, ut quae mens unius videre non potuisset, ea consequi

Vir doctissimus patere latius Naturae amplitudinem, quam ut eam unius mens omnem capere posset; proinde hujusmodi circumscriptos rationi fines repudiavit, sustulit, abjecit: eam autem iniit Veri quaerendi viam, quae Naturam ipsam quodammodo propius oculis admoveret; Geometriam enim et ducem ac magistram rerum Experientiam velut duo lumina Philosophiae adjunxit. Quarum beneficio et ille auxit eam disciplinam tot praestantissimis repertis, et aliorum deinde opera ac studiis eo crevit eadem atque processit, ut nunc tandem illud

quodammodo propius oculis admoveret; Geometriam enim et ducem ac magistram rerum Experientiam velut duo lumina Philosophiae adjunxit. Quarum beneficio et ille auxit eam disciplinam tot praestantissimis repertis, et aliorum deinde opera ac studiis eo crevit eadem atque processit, ut nunc tandem illud merito quis usurpaverit, quod a Platone dici solitum accepimus, se Diis maximas habere gratias, quod eum vivere fecissent, quando Philosophia potissimum vigeret. Etenim brevi tempore fere una haec aetas nostra plura vidit, quam antea

vigeret. Etenim brevi tempore fere una haec aetas nostra plura vidit, quam antea multarum aetatum serie cognita fuerint. Quae ego omnia si uni eidemque Cartesio accepta refero, non temere id mihi quidem videor facere. Ut enim solemus, quidquid terrarum in orbis circumnavigatione aliorum industria ac labore compertum est, eis tribuere, qui primi incredibili ausu Oceanum praetergressi novas terras ac regiones compererunt; eodem jure arbitror, quidquid in Philosophia aliorum opera mox cognovimus, eum sibi vindicare posse, qui veri inquirendi aperuit viam caeteris, et facem praetulit. Plura de

cognita fuerint. Quae ego omnia si uni eidemque Cartesio accepta refero, non temere id mihi quidem videor facere. Ut enim solemus, quidquid terrarum in orbis circumnavigatione aliorum industria ac labore compertum est, eis tribuere, qui primi incredibili ausu Oceanum praetergressi novas terras ac regiones compererunt; eodem jure arbitror, quidquid in Philosophia aliorum opera mox cognovimus, eum sibi vindicare posse, qui veri inquirendi aperuit viam caeteris, et facem praetulit. Plura de Cartesio libenter dicerem, si aut ulla ejus laudibus per me fieri posset accessio, aut

id facere, ut amplior inde pars laudis tanquam cum illo communicatae tibi redundare possit. Nam ego quidem semper duxi non exiguum esse meritum eorum, qui, quae ab aliis sapienter sunt inventae, ita reddere possint, ut in communem usum ea derivent; et si utilitate rem metiamur, eos fere aeque ac doctrinae Auctores ipsos benemereri de bonis artibus. Sed horum qualiscumque sit laus (neque enim quidquam affirmare ausim, ne tua causa facere videar), eam quidem omnem eximie ac singulariter a te comparatam esse existimo. Tanquam enim ex adytis Philosophiae ad omnium

sunt inventae, ita reddere possint, ut in communem usum ea derivent; et si utilitate rem metiamur, eos fere aeque ac doctrinae Auctores ipsos benemereri de bonis artibus. Sed horum qualiscumque sit laus (neque enim quidquam affirmare ausim, ne tua causa facere videar), eam quidem omnem eximie ac singulariter a te comparatam esse existimo. Tanquam enim ex adytis Philosophiae ad omnium utilitatem optimas disciplinas eduxisti. Nam cum in tanta luce res obscuriores collocaveris, severioribus tantam elegantiam conciliaveris; ea,

elegantiam conciliaveris; ea, quae tantummodo mentibus eorum, qui gravioribus studiis detineri solent, hactenus erant reservata, transtulisti etiam ad minus eruditorum cognitionem. Atque hic equidem non fateri non possum me nunquam arbitratum esse res tam impeditas tamque difficiles tam aperte ac dilucide dici potuisse. Quae enim in soluta oratione, atque ubi verborum quae rebus accommodata sint in promtu est copia, non satis commode ac vix clare dicuntur, eadem et carminibus et breviter atque ita perspicue sunt a te reddita, ut non ab iis, qui rem fuse ac copiose agunt, plura desideres.

etiam ad minus eruditorum cognitionem. Atque hic equidem non fateri non possum me nunquam arbitratum esse res tam impeditas tamque difficiles tam aperte ac dilucide dici potuisse. Quae enim in soluta oratione, atque ubi verborum quae rebus accommodata sint in promtu est copia, non satis commode ac vix clare dicuntur, eadem et carminibus et breviter atque ita perspicue sunt a te reddita, ut non ab iis, qui rem fuse ac copiose agunt, plura desideres. Hujusmodi esse censeo, quaecumque de Metaphysicis rebus libro primo tradita sunt: ubi, quidquid de Mente hominis, quidquid de Divinae Naturae

tamque difficiles tam aperte ac dilucide dici potuisse. Quae enim in soluta oratione, atque ubi verborum quae rebus accommodata sint in promtu est copia, non satis commode ac vix clare dicuntur, eadem et carminibus et breviter atque ita perspicue sunt a te reddita, ut non ab iis, qui rem fuse ac copiose agunt, plura desideres. Hujusmodi esse censeo, quaecumque de Metaphysicis rebus libro primo tradita sunt: ubi, quidquid de Mente hominis, quidquid de Divinae Naturae atque aliarum rerum informatis atque innatis notionibus dici solent, satis explanate describis. Quae vero altero libro de

Quae vero altero libro de universa Mundi dispositione, quae exinde de doctrina Vorticum, quae de rebus Opticis dicuntur, ita sane dicuntur, ut, quo quaeque res est obscurior, eo facilius nescio quomodo atque apertius explicetur. Quid quod non eadem res a te solum dilucide, sed venuste etiam ac satis splendide sunt dicta. Etsi enim non ambitiose res excolantur, neque temere positi apparatus redundent; inest tamen suus rei cuique cultus atque adhibitus comis quidam ac simplex decor, ut facile Lucretii rationem in scribendo assecutum te esse quis possit agnoscere. Elucent

eo facilius nescio quomodo atque apertius explicetur. Quid quod non eadem res a te solum dilucide, sed venuste etiam ac satis splendide sunt dicta. Etsi enim non ambitiose res excolantur, neque temere positi apparatus redundent; inest tamen suus rei cuique cultus atque adhibitus comis quidam ac simplex decor, ut facile Lucretii rationem in scribendo assecutum te esse quis possit agnoscere. Elucent vero aliquando inter doctrinam ac severiores sententias apte positi quidam hilariores atque amoeniores

Etsi enim non ambitiose res excolantur, neque temere positi apparatus redundent; inest tamen suus rei cuique cultus atque adhibitus comis quidam ac simplex decor, ut facile Lucretii rationem in scribendo assecutum te esse quis possit agnoscere. Elucent vero aliquando inter doctrinam ac severiores sententias apte positi quidam hilariores atque amoeniores ornatus, qui videntur animum reficere et reddere ad caetera cognoscenda alacriorem. Ex quibus ego rebus omnibus, si quid animi mei conjectura prospicere

dignitas atque utilitas, ipsa certe jucunditas trahat: ii vero, qui versari in his doctrinis solent, fortasse a severioribus studiis ad haec hilariora non gravate animum traducent. Quod cum abunde satis, ut auguror, successerint, velim, ut non hanc praeteritorum tibi studiorum mercedem tanquam ac metam constitutam existimes, sed proposito veluti praemio ad novos te cursus excitari putes, et si me auctore ad quidpiam non aegre te conferas, potissimum suadeam, ut quoniam exoratus jam est Apollo, praesentesque sunt Musae, continuo earum favore uti pergens in aliud hujusmodi argumentum

et Nevvtonianam etiam Philosophiam ad Musarum modos transferre aggrediaris. Novi equidem et quanta sit operis difficultas, et quam pene sit desperandum ea versibus assequi posse, quae nonnisi Mathematicorum sermone expediri videmus; sed facit, ut te horter ipsamet rei tam arduae praestantia ac magnitudo; et ex eo, quod hactenus in quamplurimis fere aeque difficilioribus praestitisti, conjiciens, idem etiam in hoc praestare te posse confido. Ne tamen imparati ad rem veniant, qui haec legent, atque ut omnium rerum seriem non

iis, qui sibi objicere possint, Animum pro varia corporis affectione varie affici, proinde illius interitu interiturum: explicat legem conjunctionis inter Animum et Corpus, qua, quomodo altero affecto alterum allici oporteat, sancitum sit; ubi et Leibnizii Harmoniam praestabilitam exponit ac rejicit; dataque opportunitate in ejusdem Entia, ut vocat, simplicia, atque in alia breviter digreditur. Infert a versu 1513. quasdam in nobis affectiones et ad Animum et ad Corpus pertinere, ut sunt praesertim eae, quae a sensibus

tantum motus illi impertiri, quantum de suo amittit. His praemissis a Vers. 418. ad Siderum cursus explicandos venit; eorum magnitudines primo considerat; deinde intervalla atque ornidem, quo inter se locata sunt. Siderum inerrantium distantias nos metiri non posse ostendit: haec aeque ac Solem propria luce, Lunam vero caeterosque Planetas aliena fulgere: Terram quoque receptos a Sole radios reflectere. A versu 574. quo discrimine fixae ab eriantibus stellis distinguantur, pronunciat: quaeque aptior ratio fit ad harum motus explicandos proponens inquirere ad

aethere Planetas circumagi; Terram quoque eodem impetu raptam ferri. Viciniores Soli partes celerius, remotiores vero tardius, ut in vorticibus sit, moveri; propterea, ut quique ei propior Planetarum est, citius orbes suos peragere. Saturno quoqoe Jovi ac Terrae suam vim suosque peculiares vortices esse; illum quinque Satellites, Jovem vero quatuor obire: medium quoque Saturnum orbe quodam suspenso circum tanquam annulo cinclum conspici: Lunam demum a Terrae vortice raptari. Reliquis item Planetis suos esse posse Satellites, imo et

Non decernit vero, an sphaerica prorsus sit, an ad sphaeroidis potius longae vel latae figuram accedat. Tum Terrae in quinque Zonas divisionem peragit: inter Perioecos Antoecos et Antipodas diserimina explicat. Demum a vers. 1575. Terrae totius partitionem, et regionum ac marium descriptionem ad finem usque persequitur. LIBRI TERTII ARGUMENTUM GALLIAM ob multa laudat, ob id vero praesertim, quod ea Cartesium tulerit,

tamen officii sui erga nobiles Viros, quibus haec nuncupat, recordatione, iisque placendi fluido excitari. Protinus, ut aquae aeris et ignis, de quibus hoc libro acturus est, utilitates commemoravit, singillatim eorum naturam explicare a Ver. 84. aggreditur. Aquam igitur docet laevibus oblongis ac flexibilibus particulis constare; proinde facile fluere, et madefacere corpora, et in vapores resolvi, tum in planitiem se componere, et aeque undique librari. Porro a vers. 180. cur Maris aquae salibus corrupta sit, inquirit; et cur eadem fluat ac refluat, hanc affert explicationem:

Aquam igitur docet laevibus oblongis ac flexibilibus particulis constare; proinde facile fluere, et madefacere corpora, et in vapores resolvi, tum in planitiem se componere, et aeque undique librari. Porro a vers. 180. cur Maris aquae salibus corrupta sit, inquirit; et cur eadem fluat ac refluat, hanc affert explicationem: ut in fluminum alveis, ubi a pontium mole coarctantur, undae celerius effluunt; sic in Terrae Vortice, ubi Luna suo corpore iter fluenti aetheris materiae arctavit, ea materies vi connitens per impeditiorem viam subjectas Oceani aquas premit, simulque Terram

plurimis probat argumentis. His subjungitur a vers. 543. Nubium Pluviarum Nivis Grandinis et Roris explicatio. Aërem, de quo a vers. 726. pergit dicere, tenuibus quibusdam et flexibilibus silis ait componi; hinc fluidum esse, et, si comprimatur, conniti, ut se restituat, ac dilatet. Hujusmodi Elastica vis in aliis etiam corporibus explicatur: hoc loco Sclopetum, ut vocant, Pneumaticum, et Boyli machina deferibitur, et pleraque eorum, quae in ea ad probandam vim aeris experimenta siunt, afferuntur. A vers. 919. Aëri quoque gravitatem inesse

fluere, cum vel a Solis calore, vel a vaporibus agitatur, ostendit. Ventorum nomina et plagas designat; et cur quidam certis lucis statisque temporibus flent, atque alia hujusmodi ad Vers. 1244. demonstrat. Reliquum jam est, ut Ignis natura declaretur: hanc sitam esse docet in celeri ac perturbato primi Elementi motu corporum particulas dissolventis et abripientis: facile porro explicatur, cur affusa aqua Calx farveat, et cur silex chalybe et ligna lignis percussa scintillas emittant. Fraeterea Ignem a Solis radiis vitrea lente aut speculo concavo

claram atque expressam ejus imaginem exhibere. Toto itaque hoc libro Hominis naturam consideraturus jam ab ejus generatione atque exortu incipit: idque a vers. 65. ad 116. Tum Animam in cerebro locat, unde per totum corpus nervorum propagines diffunduntur, per quos ipsa corpus impellit ac movet, et externarum rerum admonetur. Accedunt et spiritus, quos Animales vocant, qui de purgatiori sanguine effecti totum corpus pervadunt celeriter, ac mobilitant, rerumque species in cerebrum deferunt, in eoque imprimunt. Ab horum spirituum varietate, et diversa cerebri fibrarum constitutione

vers. 65. ad 116. Tum Animam in cerebro locat, unde per totum corpus nervorum propagines diffunduntur, per quos ipsa corpus impellit ac movet, et externarum rerum admonetur. Accedunt et spiritus, quos Animales vocant, qui de purgatiori sanguine effecti totum corpus pervadunt celeriter, ac mobilitant, rerumque species in cerebrum deferunt, in eoque imprimunt. Ab horum spirituum varietate, et diversa cerebri fibrarum constitutione diversi sunt Hominum mores et ingenia; unde et singulae aetates Hominis inter se praecipue differunt. A vers. 248. praeteritorum nos reminisci

et singulae aetates Hominis inter se praecipue differunt. A vers. 248. praeteritorum nos reminisci docet propter spirituum excursum per impressa rerum in cerebro vestigia; itemque a saepe repetitio eorum per nervos transitu agendi aliquid facilitatem a nobis acquiri: ubi de labrorum ac linguae ad loquendum et de nervorum ac musculorum ad progrediendum apto motu disserit. A versu 345. vigilare nos ait, cum spirituum copia nervos omnes intendes sensus ad res percipiendas excitat; iisdem deficientibus delassari et somno corripi; somniare vero ob eorum incertum

praecipue differunt. A vers. 248. praeteritorum nos reminisci docet propter spirituum excursum per impressa rerum in cerebro vestigia; itemque a saepe repetitio eorum per nervos transitu agendi aliquid facilitatem a nobis acquiri: ubi de labrorum ac linguae ad loquendum et de nervorum ac musculorum ad progrediendum apto motu disserit. A versu 345. vigilare nos ait, cum spirituum copia nervos omnes intendes sensus ad res percipiendas excitat; iisdem deficientibus delassari et somno corripi; somniare vero ob eorum incertum perturbatumque per cerebrum motum ab illis

somniare vero ob eorum incertum perturbatumque per cerebrum motum ab illis quoque capitis morbos, vertigines, virium defectum, atque insaniam saepe oriri ad vers. 450. docet. Famem deinde et sitim et ciborum in stomacho concoctionem, et, quo pacto corporis partes nutriantur, explicat; ac circuitionem sanguinis describit. Ad sensus delapsus a vers. 520. ad vers. 621. disputat, nobis eos a Natura datos esse non ad veritates rerum cognoscendas, sed ad tuendum conservandumque corpus (facile enim et compendiaria quadam via de rebus, quae vel obesse vel prodesse

dispositione constitunt. Cum igitur interiorem narium membranam illi percellunt, propagatus ad cerebrum usque hujusmodi motus convenientem in Anima sensum excitat. A vers. 796. sonum qui Auditus fibras percutit, nihil aliud esse, quam celeres aeris fremitus probat. Ejus reflexione ac repulsu Echo et vocalem Tubam explicat. Lentiore hujusmodi fremitu sonum ait fieri graviorem, eodem frequentiore acutiorem; ex utroque autem convenienter inter se permixo fieri Harmoniam; ubi et rationem reddit, cur de duabus

LIBRI SEXTI ARGUMENTUM NATURA rerum hactenus explicata ad Morum doctrinam transit; atque ut in re maxime necessaria, et quae magis nostra referat, quam omnium extra positarum rerum cognitio, SAPIENTIAM iterum invocat Justitae ac Legum Magistram. Deinde a versu 26. ad 465. haec habet. Nobis, ne vagi atque incerti in rebus temere circumferamur, necesse est esse a Deo propositum et constitutum aliquem ultimum bonorum Finem, ad quem nostra omnia referamus, quemque unum ex omnibus expetamus. Hujumsmodi summi Boni

plerisque Gloriam, multis Voluptatem; quod hujusmodi rebus, quas quique concupiscunt, adeptis se beatos fore putent. Ita sit, ut in quaerendo Bono illusi a recto tramite deflectant, cum in rebus non summis summum Bonum collocent, idemque natura sua simplex atque unum sejungant quodammodo ac dividant. Igitur cum in hisce rebus illud a nobis inveniri non possit, oportet deum ipsum ultimum esse Bonorum Finem, et cum nobis unum expetendum proposuisse; cujus cum infinita Natura sit, eadem explere nostrorum animorum desiderium potest. Sed in hoc mortalis vitae cursu optare tantum Bonum

ac dividant. Igitur cum in hisce rebus illud a nobis inveniri non possit, oportet deum ipsum ultimum esse Bonorum Finem, et cum nobis unum expetendum proposuisse; cujus cum infinita Natura sit, eadem explere nostrorum animorum desiderium potest. Sed in hoc mortalis vitae cursu optare tantum Bonum ac sperare possumus, id plene assequi, in eoque acquiescere non valemus: interim tamen relicta nobis hic est quaedam etsi non perfecta Beatitudo, quae in fana mente ac tranquilla sita est. His latius explicatis, nostrorum Actuum, quos ad ultimum Finem dirigere nos oportet, naturam ad vers.

cum infinita Natura sit, eadem explere nostrorum animorum desiderium potest. Sed in hoc mortalis vitae cursu optare tantum Bonum ac sperare possumus, id plene assequi, in eoque acquiescere non valemus: interim tamen relicta nobis hic est quaedam etsi non perfecta Beatitudo, quae in fana mente ac tranquilla sita est. His latius explicatis, nostrorum Actuum, quos ad ultimum Finem dirigere nos oportet, naturam ad vers. 572. considerat; tum Regulam, ac normam, ad quam eos componere debemus, ait esse aeternam supremae Rationis Legem, a qua Naturae Lex manavit: praecipuum hujus

in eoque acquiescere non valemus: interim tamen relicta nobis hic est quaedam etsi non perfecta Beatitudo, quae in fana mente ac tranquilla sita est. His latius explicatis, nostrorum Actuum, quos ad ultimum Finem dirigere nos oportet, naturam ad vers. 572. considerat; tum Regulam, ac normam, ad quam eos componere debemus, ait esse aeternam supremae Rationis Legem, a qua Naturae Lex manavit: praecipuum hujus Legis scitum esse, ut Deum ipsum amemus, eique omnia referamus: Ab hujusmodi praescripto recedere plerosque, qui decepti sensibus inhaerescunt, ac fruuntur rebus, quae

considerat; tum Regulam, ac normam, ad quam eos componere debemus, ait esse aeternam supremae Rationis Legem, a qua Naturae Lex manavit: praecipuum hujus Legis scitum esse, ut Deum ipsum amemus, eique omnia referamus: Ab hujusmodi praescripto recedere plerosque, qui decepti sensibus inhaerescunt, ac fruuntur rebus, quae nobis ad usum vitae tantummodo date sunt. A vers. 728. docet primas Naturae leges omnium mentibus insitas ignorari non posse; eas esse immutabiles, quippe quae non ex hominum consensione, sed ex ipso Ordine et summa Ratione nata sunt; inde nobis conscientiam esse,

in Prudentiam, Justitiam, Fortitudinem, et Temperantiam tradit; et sejunctim singulas ad vers. 1988. fusius describit. Tum ut Virtutibus ait honcitari animos atque ornari, ita foedari contra ac corrumpi vitiis, idque fieri cum a Deo aversi ad creatas res convertimur: peccata non esse paria: ea ab errore mentis proficisci: cum enim alicujus boni specie repente quis percellitur, suam assensionem non usque eo cohibet, donec rem eam perspiciat mens, atque ex omni parte consideret, et

assensionem non usque eo cohibet, donec rem eam perspiciat mens, atque ex omni parte consideret, et expetendane sit, an vitanda, definiat; sed praeceps ruit in illud, quod semel Boni speciem praesetulit, et judicium mentis antevertit. Tandem rebus omnibus perpensis hoc vere sapientis esse statuit, ac firmat, in hoc mortalis vitae cursu in id, quod Summum atque Aeternum est, operam omnem impendere.

ratine patere;
113  Omnia pro falsis sed habendum, purius inde
114  Eductum ut Verum omne nitescat, certaque constent
115  Principia in rebus, totamque gerat Ratio rem.
116  Non secus ac curvo crescentem stipite plantam
117  Seu gaudentis aqua Platani seu puberis Ulmi,
118  Tunc illam si cura agrestis sedula rectam
119  Stare velit campis, multum in contraria flectit

seque plicabat
162  Errorum in nodos caecis conspersa tenebris.
163  At veluti facile ignotis nova pectora rebus
164  Protinus illudi, se fortibus indupeditum
165  Sic contra durum ac rarum est exsolvere nodis.

166   Praeterea tenero molles in corpore sensus
167  Multa modis multis in se transmissa receptant
168  Ex alienigenis rebus, varieque

186   Adde, quod et nostros multi nil fallere sensus
187  Contendant: (quibus hoc ultro concedere possim:
188  Sensus enim haud aliter rerum nos admonet omnis,
189  Ac ipse a rebus fuerat commotus: eandem
190  Ostendunt oculi, quam ipsa accepere, figuram)
191  Praeterea exortum verum omne a sensibus ipsis,
192  Nostrarumque putant ut normam notitiarum

in se mens quodcumque receptat
406  Notitia, vinco verum debere fateri
407  Omnino: nam, si menti subtraxeris illam,
408  Cuncta sub incertis latitabunt mersa tenebris.
409  Haud secus ac clari subtracta lampade Solis
410  Hanc terrae faciem horrenti nox contegit umbra,
411  Obruit atque omnes simili nigrore colores,
412  Ut neque Purpura Sidonio conticta nitore

a Summo sibi conscia certe est
459  Deficere in magis atque omnibus e genere omni.
460  Nec nostri docuisse ea potuere Parentes,
461  Quos ex natura consistere scimus eadem
462  Ac nosmet pariter finita et deficiente.
463  Nec fuit a rebus postremo haurire potestas
464  Notitiam Summi; cum quas natura locavit
465  In promptu, nobis sint longe deteriores:

alta per otia Tempus:
547  Tempus enim fit, ubi quid nos mutarier ipsis
548  Cernimus in rebus: transactum dicimus esse,
549  Quod fuit ante, nec est in re, quae mobilis extat;
550  Ac tum deinde, quod instat, in illud prospicientes,
551  Est nec adhuc in re, venturum nominitamus.
552  Scilicet intra nos tum percipiamus oportet
553  Notitias aliis alias succedere: tempus

617  Non infinitum Summum foret, ipsave contra
618  Non finita. Vides, pariter quam pugnet utrumque.
619  Nos itaque a Summo tantum distare necesse est,
620  Quantum infinita inter se ac finita Potestas
621  (Quod ratio cohibet mensurae nulla) recedit.
622  Pro! mentes hominum ignaras, pro! quantula norunt
623  Caeca magis caecis avibus, quae nocte vagantur,

quid consonet illi
818  Veri notitiae, quam nos in mente tenemus.
819  Denique multa tibi regionum, quas peragravit
820  Intervalla vias caelum moresque virosque
821  Narrabit memor; ac queiscumque vacaverit, artes,
822  Scilicet arma tibi ventosque marisque procellas,
823  Astrorum cursus itidem memorabit et alto
824  Mensuris comprensa suis labentia caelo

lumina nostra
1027  Plane elabentes animo mirante recense:
1028  Qui, quoniam vivunt, nervos et sanguinem et ossa
1029  Fibrasque et venas debent et viscera habere,
1030  Non secus ac Elephas aut Bos aut fortis Equi vis;
1031  Quas res in magnis adeo constare minutas
1032  Miramur, neque nostra imitari possumus arte.
1033  Hunc igitur tenuem contextum, haec corpora parva

est scelerosae audacia mentis:
1153  Quod metuunt, tollunt Numen, longeve remotum
1154  A nostris arcent rebus nil scire volens, ne
1155  Infestet dolor aut aeternam cura quietem,
1156  Ac si, quod Summum est possit non omnia scire,
1157  Aut summam res ulla queat turbare quietem:
1158  Justitiamque nihil rentur, nisi nomen inane.
1159  Quod si justitia est, dicunt, si denique justus

1391  Difficiles, nimiumque vias scrutantur iniquas,
1392  Qua vix sint aditus ulli: res plena laboris
1393  Errare ambagesque sequi, res plena pericli est;
1394  At contra pronum ac tutum decurrere recta.
1395  Ergo hi non Animam jungi cum corpore rentur,
1396  Non agere et fungi sese inter posse vicissim
1397  Naturas tam dissimiles, sed quamque sine ullo

1482  Corpus parte, novo subito Mens percita sensu
1483  Et perculsa, illam plagarum corporis ad vim
1484  Vertit se, multumque agitata a parte tenetur:
1485  Idque alia longe ratione, ac saepe tuentur
1486  Rectores fractum puppis latus, illa minaci
1487  Turbine si dudum quassata et fluctibus atris
1488  Hiscat aquas sorbens, seu cursu naufraga

quod vivida pars est
1494  Corporis, ad sensum proin et magis apta ciendum,
1495  Sive voluptatis sensus sit sive doloris,
1496  Quae fibrisque magis constat nervisque referta.
1497  Ac veluti arborei de trunco et stipite rami
1498  Proveniunt, sic et de humenti tota cerebro
1499  Copia nervorum partes in corporis omnes
1500  Diffusa est, longoque extenditur undique nexu

undique nexu
1501  Infima conjungens summis animaeque fovens vi.
1502  Nam si de cerebro in certam commercia partem
1503  Impediantur, opus, non sensu polleat ullo
1504  Pars, erit, ac si sit praecisa a corpore toto.
1505  Quapropter liquido deprendis, vita quod omnis
1506  Corporis et sensus fons omnis principiumque
1507  In parvo capitis media regione cerebro

luce,
1603  Ipsam non dederit Mens lucem ut cernere possit?
1604  Proinde potest etiam naturam agnoscere Summi.
1605  Non tamen hinc credas posse id comprendere Mentem.
1606  Non secus ac, quae sit triquetra aut quadrata figura
1607  Sive rotunda, tenent omnes, clareque scientes
1608  Percipiunt; sed non omnes, quod quamque sequatur
1609  Naturam, agnoscunt, (esse hoc comprendere dico)

plures continuato
129  Non recta sed circuitu celerantibus auris,
130  Fiet, uti moveatur et aër, posteriorem
131  Qui tangit, sequiturque pedem, sed tempore eodem.
132  Haud secus ac gyros intra se ferreus orbis
133  Cum peragit, pars una locum quem linquit, eundem
134  Protinus altera succedens pars obtinet ipso
135  Tempore. Quapropter sine

235   Denique perpetuum quod odorem e corpore fundit,
236  Succus uti florum et multarum expressus ad ignem
237  Herbarum, molles et quae servantur ad usus
238  Unguenta, et patulas infesta ac tristia nares
239  Quae tetro nidore gravique offendere possunt;
240  Saepe ut solvantur languentia membra, suisque
241  Mens etiam sopita labascat sedibus intus,
242  Illo et

placidis silet omne canenti.
1278  Nec mora, se placidas Vates conjecit in undas:
1279  In mare praecipitem dorso Delphinus amico
1280  Excepit, supraque undas ad littora vexit.
1281  Ac tum pro meritis Caelum Delphina recepit.
1282  Hac quoque parte nitens Aquila, Antinousque refulget:
1283  Proximus est et Olor: tuque o memorande relictis
1284  Huc tandem terris sublatus es alite penna

1571  Non simul augeri simul et tabescere noctes,
1572  Crescere non luces simul imminuique tuentur,
1573  Non Solem simul aspiciunt nec sidera noctis;
1574  Alternisque ferunt aestatem ac tempora brumae.

1575   Quae quoniam docui, quod restat percipe porro.
1576  Principio globus hic, Tellurem quem vocitamus,
1577  Et Maria et Terras ingenti amplectitur

39  Nam simul atque tuis evolvimus aurea chartis
40  Aurea dicta, quibus penitus Natura retecta est
41  Omni ex parte patens, occultaque prodita vis est
42  Causarum, et ratio simul ac tua vociferrari
43  Incipit, hanc omnem suprema a Mente coortam
44  Naturam rerum et suprema a Mente geri res;
45  His animus rebus quaedam divina voluptas

cum corpora in orbem
329  Acta cientur, in extremis, fateare necesse est,
330  Finibus illius quod vis pernicior extet:
331  Nam properant partes majorem tempore eodem
332  Conficere, ac aliae, quibus est minor ambitus, orbem.
333  Adjice praeterea, quod, quae regionibus errant
334  Extremis, urgentur, et impelluntur ab ipsis,
335  Extra contigui qui sunt, spatiumque coarctant,

352  Lumina ut aspectu tali recreata valescant;
353  Sic opus est, inquam, dum prima Elementa, quibus res
354  In mundo gerit omniparens Natura suosque
355  Auctificos motus evolvimus ac genitales,
356  Interdum res in varias avertere mentem,
357  Quae plus collibeant, animus magis unde juvetur,
358  Robur ut inde suum viresque recolligat auctas.
359  Hoc age, si sit

crepuscula saepe
535  Illius ob lucem; siquidem quae fluvida Solem
536  Ambit materies, liquidi cum impurior aura
537  Aetheris haec constet, radios reflectere debet:
538  Haud secus ac Solis radios telluris hic aër
539  Ad nostras acies reflectit, conditus undis
540  Nuper ubi Sol est, vel ubi jam proximus adstat
541  Cardine in Eoo lucemque

earum
589  Vorticis in medium trudi impellique Pilarum:
590  Dumque intro trudetur, idem vim debet âpisci
591  Sese in circuitum pariter cum Turbine toto
592  Volvendi: quare, prius ac descendat ad illas,
593  Languidiore meant quae motus impete, partes,
594  Si circum majore pilis, quas tangit, agi vi
595  Incipiat, nimium solido quia corpore constat,
596  Non ultra

pulsareque fluctu
1307  Turbinis, et plagis longe removere repulsos.
1308  Porro quo pacto Magnesia participet vis
1309  De sese chalybem, non longo carmine dicam.
1310  Haud secus ac Magnes, validi sic frigida ferri
1311  Est pertusa foraminibus natura viisque,
1312  Intus quae multa lanugine tenuibus atque
1313  Consitae inhorrescunt directis undique ramis.

frigida ferri
1311  Est pertusa foraminibus natura viisque,
1312  Intus quae multa lanugine tenuibus atque
1313  Consitae inhorrescunt directis undique ramis.
1314  Quapropter simul ac ferrum prope contigit aestus,
1315  Qui fluit a Saxo, sese illos protinus intra
1316  Insinuat ramos atque intervalla pilorum
1317  Illabens, facilemque viam sibi construit intus:

auras
1387  Confluit a ferro, Magnes quo armatur utrinque,
1388  Pendentem in chalybem, atque arctis compagibus una
1389  Copulat hunc lapidi; majoraque pondera Magnes
1390  Sustinet, ac faceret, si ferro armante careret.
1391  At cave, ne ferrum quod obarmat, quodve propinquo
1392  A Magnete rapi sursum cupis atque teneri,
1393  Exesum scabra

augmen
1678  Corpus; ubi privas in partes insinuatus
1679  Ejus corripuit rapido quamque impete motus.
1680  Hinc quanta aestivi calor aëris augmina sumat,
1681  Decrescatque hieme ac ventis brumalibus idem,
1682  Agnosces; vitrea, collum quae porrigit arctum,
1683  Si Bacchi tentes ampulla claudere florem:
1684  Nam gracile ascendat si tum liquor altius intus

integat imas,
598  Insideatque casis, et agrestia culmina inumbret,
599  Fit Nebula; a tenui quae non distare videtur
600  Nube, nisi in superis haec quod suspenditur auris
601  Altior ac levior: contra depressior illa
602  Obnubis nigro terram velamine inhaerens.
603  Per brumam idcirco Nebulae plerumque coortae
604  Visuntur; quoniam conscendere protinus aër
605  Non

collo intus claude ligato
897  Vesicam, vitreo clausas tunc Aëris auras
898  Atque iterum atque iterum de vase educere tenta.
899  Paulatim, insertum calami per tenue foramen
900  Ac si inflata foret, distenditur illa tumescens,
901  Et magnam in molem sese explicat; atque ita crescens
902  Rumpitur interdum, vis intus tanta animaї est.
903  Nam quamvis primo sub rugis parva lateret

esse
1073  Novimus haud aliud, nisi quod, quae causa perennem
1074  Hunc facit, haec alios eadem nunc murmura flantes
1075  Edere dat, sonitum nunc et consopit eorum;
1076  Haud secus ac eadem dat causa perennibus undis
1077  Currere per terras fluvios, contraque protervos
1078  Torrentum sinit ire haud longo tempore fluctus.
1079  Praecipua a multis tamen horum causa petenda est,

silvis
1494  Nonnunquam evertit; correptaque faxa domorum
1495  Exaequare solo, celsas prosternere turres,
1496  Tot monumenta Virûm demoliri ardua visum est.
1497  Quin violentius ac citius restantia quaeque
1498  Discutit; et validi Fulmen cum frigore ferri
1499  Et rigida lapidum natura saepe necesse est
1500  Confligat victor; celeri sibi turbine quaerit

natura reddere prorsus;
104  Mascula ni vis et genitalis spiritus aurae
105  Per Veneris res commôrit, tum protinus ictum
106  Incipit evolvi, majorique augmine semen
107  Turgere; ac tandem, matura ut poma, refixum
108  Excidit ex illis, quibus haesit partibus; arctis
109  Inde tubis Falopî, ut dicunt, insinuatur:
110  Post uterum subit: hic veluti radicibus actis

ea cuncta cerebro
181  Imprimit, et signis demonstrat singula certis.
182  Quo confusa minus sunt haec vestigia rerum,
183  Et majora locis alteque infixa, necesse est,
184  Clarius ac melius Mens evigilata repente
185  Percipiat, rebusque magis moveatur ab illis.
186  Et quia non Homines diversas dissimilesque
187  Sortiti mentes ulla ratione videri
188  Possunt,

cum vestigia plurima servet
250  Illarum, in facili veluti depicta cerebro;
251  Excurrat si forte per haec levis halitus aurae,
252  Et simili moveat fibras ratione, movebant
253  Ac ea, quae simulacra sui liquere, necesse est,
254  Mens ratione pari subito commota recurrat
255  Olim ad gesta memor, quorum vestigia tangit
256  Auraї vapor excurrens: simul ipse propinquas

excurrentibus auris
276  Oclcusumque illis iter obstructique meatus
277  Reddantur; tunc aut prorsus sublata facultas
278  Illa erit, aut fiet longe minor inque minuta.
279  Haud secus ac silvam per densam, ubi plurima late
280  Virgulta et frutices dumique arbustaque surgunt,
281  Si fera vel torrens vel acuta falce Viator
282  Rumpat iter gradiens, partem inclinabit in unam

pari proferre videbis,
307  Cum volumus, non posse pedes et membra movere
308  Id faciunt nervi, varie cum desuper alta
309  Tenduntur, Mens ut jubet, e regione cerebri:
310  Non secus ac magnam ventosa per aequora tensis
311  Funibus et clavo stans celsa in puppe Magister
312  Contorquet, facilique regit molimine navim.
313  Id quoque item facili potes hoc comprendere pacto:

summa cerebri;
428  Excita vi multa tenuisque agitata repente
429  Aura animae movet excursu labefacta citato
430  Membra ruens, redditque valentes corporis artus,
431  Haud secus ac fuso moriens recreatur olivo
432  Flamma novo nigram dispergens lumine noctem.
433  Cui novam vis cerebro vel morbo saepe coorta
434  Vel causa quavis alia vestigia nota
435  Turbavit,

ad ipsos,
546  Quos reliquis praefers, Oculos: distare fatendum est
547  Ipsa etiam inter se textura lumina; multi
548  Quandoquidem aspiciunt res longius, inque tuentur
549  Clarius ac alii: simili ratione colores,
550  Quos uno pariter vocitamus nomine, ut atros
551  Aut ferrugineos virides quoque caeruleosque,
552  Si dicam similes, quos tu te percipis intra

varia fors mole videri?
564  Quis scit, an hunc montem, quem summis dicimus ambo
565  Nubila ferre jugis et caeli tangere templa,
566  Quis scit, an aequali videas tu tollier auctu,
567  Ac ego? communis nulla est mensura, queamus
568  Cui conferre; pari siquidem non illa videri
569  Mole utrique potest, illam cum cernimus ambo.
570  Quare hunc, si quis inest errorem haud possumus unquam

671  Abscissa a trunco cui decidat, atque trementes
672  Jam per humum digitos agitet moribunda; queretur
673  In digitis tamen atque manu sentire dolorem
674  Truncatus, parti velut ac foret integer illa
675  Credere, si nescis rationem, forte recuses;
676  Crede tamen, quoniam id ratio quoque vincere debet:
677  Per fibras etenim cerebri e regione fluentes,

progignere, agemus.
750  At prius illorum quae sit natura, videndum:
751  Post id nam ratio per se manifesta patebit,
752  Protinus ut nares vis nota lacessat Odorum.
753  Sic prius ac rapido plenam torrente Viator
754  Transiliat fossam, metitur praepete cursu
755  E longo campum spatio, torrentis ad oram
756  Ut venientem idem ferat ilicet impetus ultra.
757  Est

possint Solis Eoi
1364  Clara vel occidui frangi varieque reflecti
1365  Lumina, fiet, uti magnum sinuentur in arcum,
1366  Qui feriant nostros oculos visumque, Colores.
1367  Haud secus ac in aquis salientibus, undique fusis
1368  Circum marmoreae cum spargunt aëra guttis
1369  Najades, adverso quarum Sol lumine ludos
1370  Rorantes videat, radiisque illustret, aquarum,

1560  Membrana possint illapsi jungier ima.
1561  Queis convexa nimis lens est Crystallina, possunt
1562  Corpora, si prope sint, quoque valde parva tueri
1563  Clarius, ac facerent, si contra planior esset;
1564  Scripturamque legunt Oculo properante minutam.
1565  Proptereaque Oculis Animantum, tenuia longe
1566  Pabula quae per humum aut liquidis sectantur in auris,

moratur.
1740  Denique, cur Oculis non corpora bina duobus
1741  Aspiciamus, habe: fieri non posse putandum est
1742  Propterea, quoniam nervus concurrit uterque,
1743  Ex Oculis prius ac cerebri pertingat ad oras:
1744  Atque ita Mens aeque pariter vi et tempore eodem
1745  Percita utrinque unam vim tempore sentit eodem:
1746  Binis proinde videns Oculis rem percipit unam.

ignarum dicere possis.
1848  Porro Amor est Animi motus, quo convenientem
1849  Rem cupimus nobis, atque in bona pulchraque suavi
1850  Ultro vi rapimur properantes jungier una,
1851  Ac veluti pars sint ea nostri dimidiumque.
1852  Dulcis amoris hic est motus, jucundaque mulcet
1853  Vis Animum, corpusque vigens est: scilicet omnes
1854  Leniter excurrens venis cruor irrigat artus,

in omnes
1858  Ut possit concocta ciborum didere partes.
1859  Denique corpus ita est affectum dispositumque,
1860  Difficile esse nihil prorsum ut videatur Amanti:
1861  Nam simul ac Animum commovit amabile quiddam,
1862  Protinus e cerebro multi fluit aura vaporis
1863  In cor et stomachi nervos, ut pabula possit
1864  Conterere, et motu sanguis majore calorem

seu Gentibus imperitemus
2040  Victores populorum, et multis multa paremus
2041  Commoda divitiis, Sapientum seu teneamus
2042  Templa serena, minus nihilo tamen est obeundum,
2043  Ac ignota Virûm si Pubes terrigenarum
2044  Simus, et effusi triviis pars ultima Vulgi.

Boni summi natura, videndum:
28  Harum notitia sine rerum namque fateri
29  Est opus institui vitam non posse, nec ulla
30  Formari mores Hominum ratione regique.
31  Haud secus ac caeli si qua sit parte locata,
32  Ignores, regio, quo debes tendere, nunquam
33  Possis carpere iter, quod recta protinus illuc
34  Te ducat, reddatque loco:

impellit nos in Bona nostra, nec ipsi
67  Ulla reluctandi nobis concessa facultas:
68  Non minus at suavi rapimur ratione, suumque
69  Impulsum sequimur cupide nimis atque volentes:
70  Ac velut, ex alto lapidem cum vertice turris
71  Viribus impulsum magnis magnoque coactu
72  Projicimus deorsum, ruit ille per aëra praeceps,
73  Et qumavis nequeat non labier, attamen ultro

de pectore voces
154  Ejicerent illi, quibus est res ampla; fateri
155  Deceptos rerum a specie et fulgoribus auri
156  Protinus audires, miseros quibus esse necesse est
157  Haud minus, ac inopis si vitae incommoda ferrent.
158  Scilicet haud Hominum dives Fortuna quit unquam
159  Naturam mutare, Deûmque in conditionem
160  Vertere praeclaram, nihil ut miserabile prorsus

violentae occurrere Morti.
302  Haud equidem credo, quod eum Natura furorem
303  Mentibus indiderit: placida nam pace quieti
304  Haud minus horrescunt mortem, ac plebecula vilis.
305  Hoc igitur subdit stimulos hos Gloria motus
306  Scilicet ardores hos excitat; illa laborum
307  Oblitos facit atque fui; dat prodiga vitae

hos excitat; illa laborum
307  Oblitos facit atque fui; dat prodiga vitae
308  Pectora, dum cupiunt potiori vivere vita:
309  Usque adeo ignari sectamur inania rerum!
310  Ac si jam quidquam vitaї munere functos
311  Ad nos pertineat, nostri num Fama supersit,
312  Nostraque num vivant aeternis nomina fastis,
313  Nomina cum sonitu quoque praetereuntia vano.

usque:
388  Hinc variare vices animo lubet, altera semper
389  Sectari studia, atque aliis rebusque locisque
390  (Usque adeone quies nobis haud ulla?) teneri.
391  Haud secus ac magnis vexatus febribus Aeger
392  Continuo fessum mutat latus, atque revolvit
393  Huc calidos artus atque illuc, et loca quaerit
394  Nequidquam; siquidem fastidit cuncta; nec usquam

sacraverat aris
715  Ingenti numero: siquidem, quodcumque videbant
716  Esse voluptati sibi, protinus illud amabant,
717  Nec non divino quoque dignabantur honore.
718  Principio Solem ac Lunam Stellasque micantes
719  Olim sunt Homines venerati: namque putabant
720  Esse Potestates praeclaras scilicet illas,
721  Unde bona effluerent in terras: deinde per omnes

intra
890  Esse bonum, vitatque malum, quodcumque videtur.
891  Protinus hic vultu se Stoica Turba severo
892  Objicit, et cunctis purgate Affectibus aegras,
893  Inclamat, mentes; ac si mala ocnstet eorum
894  Natura, atque animos, ut morbi corpora, vexent:
895  Esse nec hoc aliam, credo, putat ob rationem,
896  Quam male quod videat plerumque Affectibus uti

opus, quae vota furantia fraenet.
964  Omnes non igitur, qui nostro in corpore fiunt,
965  Affectus animi morbos mentisque vocabis,
966  Excussis sed qui dominae Rationis habenis,
967  Ac velut indomiti veterino e semine pulli,
968  Insultant, turbasque cient sine lege furentes.
969  Aemula sic animum quae vis movet, esse videtur
970  Tum bona, virtutem cum tantum imitarier optat

geruntur.
1168  Una igitur Vitrus; varia sed pro ratione,
1169  Qua modus in variis servatur rebus et ordo,
1170  In formas veluti digesta est scissaque multas:
1171  Haud secus ac uno surgens de stipite quercus
1172  Porrigit innumeros hinc illinc undique ramos
1173  Extensa, et late diffusis pulchra virescit
1174  Frondibus oblectans oculos animosque tuentum.

amicum.
1573  Tum quid amabilius, similis quam vita? voluntas
1574  Nam si eadem, par et studium sit utrinque, necesse est,
1575  Quisque suo haud aliter tum delectetur Amico,
1576  Ac foret ipse alter: fieri hoc de pluribus unum est.
1577  Proin bene sit, cupimus, quicum conjungimur; ille
1578  Nec minus et nobis optat bona quaeque vicissim:
1579  Atque hanc inter nos manifestam reddere

vel si connivet in isdem:
1607  Injustum pariter, si res mutata minore
1608  Sit pretio vel item pretio majore, petatur
1609  Si prorsus sterili nummorum foenus ab auro:
1610  Si minus ac pactum est, vel longe tardius aequo
1611  Solvatur; nec item reparentur noxia multo
1612  Damna illata malo: tu caetera de genere horum
1613  Adjice, quae longum mihi sit, si dicere coner.

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report