Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: ita Your search found 6420 occurrences
First 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 2181-2250:2181. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 239 | Paragraph | SubSect | Section] geri posse constet: cui perspicuum non est, ad vitam recte instituendam, ad rem publicam ipsam recte et ordine gubernandam, nihil utilius esse, nihil aptius historia? quod quidem et verum esse, et aliter esse non posse, non ego de multis unus, sed ita multi mecum sentiunt, itāque fatentur, ut, qui nesciat quid ante quam natus sit acciderit, eum puerum semper esse, hoc est, omnis expertem prudentiae, ac pene rationis, arbitrentur. qui vero ita versatur in historia, ut, quid aliis in omni rerum ac
2182. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 239 | Paragraph | SubSect | Section] et aliter esse non posse, non ego de multis unus, sed ita multi mecum sentiunt, itāque fatentur, ut, qui nesciat quid ante quam natus sit acciderit, eum puerum semper esse, hoc est, omnis expertem prudentiae, ac pene rationis, arbitrentur. qui vero ita versatur in historia, ut, quid aliis in omni rerum ac temporum varietate contigerit, perattente notet, ad usumque suum traducat, imperiorum ac maximarum rerum initia, progressus, finem denique ipsum observet, et haec suas ad caussas omnia referat;
2183. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 240 | Paragraph | SubSect | Section] ut erat iudicio peracri, cum decem summorum apud Graecos oratorum scriptis iudicandis prorsus admirabilem se praebuisset, ad Thucydidem quoque cogitationes convertit. qui cum omnes, ut Cicero etiam testatus est, dicendi artificio facile vicerit, cumque ita creber sit rerum frequentia, ut verborum prope numerum sententiarum numero consequatur, ita porro verbis aptus, et pressus, ut nescias utrum res oratione, an verba sententiis illustrentur: mirum tamen est, quam non huic nostro satisfaciat. perpendit
2184. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 240 | Paragraph | SubSect | Section] admirabilem se praebuisset, ad Thucydidem quoque cogitationes convertit. qui cum omnes, ut Cicero etiam testatus est, dicendi artificio facile vicerit, cumque ita creber sit rerum frequentia, ut verborum prope numerum sententiarum numero consequatur, ita porro verbis aptus, et pressus, ut nescias utrum res oratione, an verba sententiis illustrentur: mirum tamen est, quam non huic nostro satisfaciat. perpendit omnia: pleraque damnat. at quibus rationibus? mihi quidem ut videtur, omnium firmissimis.
2185. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 240 | Paragraph | SubSect | Section] lingua conferatur; qui, quaeso, illa plenius, quid hac ieiunius inveniri queat? quod nos in quodam nostro libello, satis copiose, satisque, ut arbitramur, dilucide ostendimus. Quare si, quae Graece optime intelliguntur, ea Latinum aliquando in sermonem ita sunt translata, ut coniicere potius, quid sibi interpres velit, quam videre plane liceat; id non tam ipsius inscitia interpretis, quam Latinae linguae inopia accidere, iudex aequus existimabit. Nos in hoc libro tum perdifficili, tum etiam multis
2186. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] extra quem egredi non liceat iis qui dicendo in republica volunt excellere. Ad quorum equidem accusationes refellendas, quae theatrale nescio quid habere, ac ad colligendam multitudinis gratiam peraccommodatae videntur, illud satis fuerit, si dixero, ita me totam ante-actam vitam ad haec usque tempora instituisse, ut me a maledicendi ac frustra oblatrandi studio quam longissime abducerem; neque ullum umquam scriptum edidisse, quo quemquam insectarer. praeter illud quo civilem philosophiam contra eos
2187. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] instituisse, ut me a maledicendi ac frustra oblatrandi studio quam longissime abducerem; neque ullum umquam scriptum edidisse, quo quemquam insectarer. praeter illud quo civilem philosophiam contra eos qui eam immerito oppugnarent, defendi. Quod cum ita sit, non ego nunc primum indignam homine libero, a me vero longe alienam improbitatem, Thucydidis historicorum omnium clarissimi scripta insectando, hominibus patefacere sum aggressus. de quo quidem scribendi genere multo plura quae dicerem habebam:
2188. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 244 | Paragraph | Section] de locis, tum proprie de urbibus, monumenta quaedam servabantur huiusmodi, quas dixi, rerum, auditione perceptarum: quas filii a patribus acceptas suis deinde posteris ut traderent, elaborarunt. quod siqui litteris eas consignare vellent, ab his ut ita plane exponerentur quo modo de veteribus acceperant, dignum putabant. quapropter illos viros, ut locorum descriptiones fabulosis additamentis variarent, atque distinguerent, necessitas compulit. Thucydidem autem, qui materiam unam ad scribendum
2189. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 244 | Paragraph | Section] eiusmodi scripta sua sponte parere consueverunt, sed potius ad utilitatem legentium accommodare: quod ipse in historiae prooemio testatum reliquit: quo in prooemio haec scripsit ad verbum: Et auditu quidem, ut quaeque pars fabularum expers in ipsis est, ita minus iucunda fortasse videbitur. quicumque autem et praeteritas res, et quantum humano consilio licet, etiam futuras, praeteritis similes, considerare, planeque inspicere voluerint, his, dum illa utilitatem pariant, satis erit. emolumentumque
2190. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 244 | Paragraph | Section] dum illa utilitatem pariant, satis erit. emolumentumque potius, quod semper idem sit, quam spectaculum, quod in praesenti tantum oblectet, in scribendo cogitamus. Ac de ipso quidem, et philosophi, et oratores omnes, aut, si non omnes, plerique certe, ita consentiunt; de retinenda veritate, cui consecratam esse historiam volumus, plurimum laborasse; nihil addidisse rebus, quod iustum non esset; nihil detraxisse;
2191. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] industriam pertinent. Ordiar autem ab ipsa divisione; praefatus illud, quod, cum superiores historici sua scripta vel locis, vel temporibus apte continuatis distinxerint; unus hic inventus est, qui ex his divisionibus neutram probaret. narrationes enim ita disposuit, ut neque loca persequeretur, ubi gestae res erant; quod Herodotus, Hellanicusque et alii non nulli ante illius aetatem historici fecerant; neque tempora; quod eos qui agentem de locis historiam edidere, secutos esse constat: quibus vel ad
2192. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] t. Epiroticis bellis ad exitum perductis, Siciliam rursus attingit: postea, quemadmodum Delus expurgaretur, ostendit; Argosque Amphilochicos, ab Ambraciotis oppugnatos, relinquit. Quid multis opus est? totus enim liber ita concisus perpetuam historiae seriem amisit. Accidit autem id quod consentaneum est, ut vagemur, nec facile, quae traduntur, studio consequamur; cum ex divulsione rerum perturbata mens, imperfectas et quasi mutilatas
2193. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] reprehenditur. Ordo eius et dispositio reprehenditur. etiam qui, quod ad ordinem spectat, illum accusent; quod historiam neque quo opus erat, principio sit ingressus; neque, quo decebat, fine concluserit: cum ita dicant, disponendi laudem non esse minimam in eo sitam, si et principium, quo non aliquid sit prius, capiatur, et eo fine, cui nihil videatur deesse, comprehensa narratio terminetur: quarum rerum ab ipso neutram satis accurate animadversam esse.
2194. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] quo non aliquid sit prius, capiatur, et eo fine, cui nihil videatur deesse, comprehensa narratio terminetur: quarum rerum ab ipso neutram satis accurate animadversam esse. Occasionem porro illis huius accusationis historicus praebuit, qui cum ita proposuisset; omnium bellorum, et temporum diuturnitate, et multarum calamitatum eventis, illud fuisse maximum quod in Peloponneso gestum est, in extremo prooemio caussas primum, unde principium duxit, aggreditur explicare: duasque cum ostendisset,
2195. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] incolunt autem ipsam, Illyrica natio, barbari Taulantii. Mox, quae ad Epidamnum, ad Corcyram, ad Potidaeam gesta sunt, et Peloponnensium conventum in urbem Spartam, et orationes illic habitas adversus Atheniensium civitatem, commemorat; atque haec ita producit, ut ad versuum duo milia consumat. quo demum in loco altera de caussa, quae et est, et ipsi videtur esse vera, disserit; hinc exorsus: Decreverunt autem Lacedaemonii, solutum esse foedus, atque Atheniensibus inferri bellum oportere: non
2196. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] res essent, nec satis dignae quibus explicandis opera daretur; vel communes, et ab aliis antea sic protritae, ut nihil opus esset ab his initium ducere. ipse enim hunc locum, ut a veteribus praetermissum, historia dignum existimavit, qui ad verbum ita scripserit: Scripsi autem ea, et ab instituto sermone propterea diverti,quod superiores omnes hunc locum omiserunt, et aut res Graecas ante Medicas, aut Medicas dumtaxat composuerunt: eas autem res, quas et Hellanicus in Attica historia persecutus
2197. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] libro narrantur,
initium capiam: cum Athenienses, contra naves Peloponnensium XLVII, soli XX navium
classe
Locus in Graeco mutilatus.
adversus barbaros multis partibus plures, ita maritimo proelio decertarunt,
ut, quot ad bellum naves emiserant, totidem plane alias depresserint, alias cum ipsis
hominibus ceperint. quae de re ipsius verba
2198. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 248 | Paragraph | Section] ad Cythera gestis ait: Pugna commissa, Cytherii, cum non diu restitissent, fuga se in superiorem urbis partem receperunt; ac post, cum Nicia et collegis salutem pacti, se cum rebus omnibus ei dediderunt. De Aeginetis vero captis, qui Thyreae erant, ita scribit: Interea Athenienses, cum appulissent, statim omni exercitu admoto, Thyream capiunt, oppidum incendunt, omnia diripiunt. Aeginetis autem, siqui a caede servati erant, abductis, Athenas reverterunt. Cum autem magnis utraque civitas in ipso
2199. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] praeiret tempore, anteferret; cur propriam alienae; cur eam denique quae minorum, quam quae maiorum calamitatum caussa missa fuerat. Cum vero urbium expugnationes et eversiones, et homines in servitutem abductos, aliaque eius generis scribere cogitur, ita interdum animos crudelium, gravissimarum, planeque miserabilium rerum commemoratione perturbat, ut nullam reliquis historicis, nullam poetis rei altius extollendae facultatem relinquat: interdum vero adeo pusilla, adeoque humilia nobis ostendit, ut
2200. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] adiaceret, minore cum periculo se Aeginae imperium habituros. Nec vero pauca praeterea in illius historia liceat invenire, quorum alia summam eum in scribendo amplificationem adhibuisse ostendunt, cui neque addi quidquam, neque detrahi possit: alia ita sunt negligenter decursa, ut eximiam illius in dicendo facultatem ne minima quidem ex parte prae se ferant. quod quidem cernere est potissimum in concionibus, in colloquiis, atque aliis eiusmodi elaboratis orationibus. quae cum omnia diligenter
2201. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] aliis eiusmodi elaboratis orationibus. quae cum omnia diligenter curasset, historiam ipsam reliquisse videtur imperfectam; quemadmodum Cratippus, qui et eius fuit aequalis, et quae ipse omiserat, in unum coegit, scriptum reliquit: cum eas orationes ita dicat adhibitas esse, ut non modo rebus ipsis sint impedimento, verum etiam auditoribus permolestae: idque sententiam Thucydidem, nullas in ultima historiae parte orationes adiunxisse, etsi multa in Ionia, multa Athenis evenissent, quae sermonum et
2202. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 250 | Paragraph | Section] est parta, laudationibus prosequendos existimavit: haec profecto laudatio cuivis alii potius, quam huic loco convenire videatur. siquidem qui in prima Peloponnensium irruptione cecidisse in hoc libro memorantur, perpauci numero Athenienses erant, neque ita memorabile facinus ullum, ut ipse testatur Thucydides, ediderant. nam cum antea de Pericle dixisset, quod nimirum is custodia civitatem contineret, ac, quantum quidem posset, quietam conservaret, ita tamen, ut frequenter equites aliquot emitteret,
2203. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 250 | Paragraph | Section] memorantur, perpauci numero Athenienses erant, neque ita memorabile facinus ullum, ut ipse testatur Thucydides, ediderant. nam cum antea de Pericle dixisset, quod nimirum is custodia civitatem contineret, ac, quantum quidem posset, quietam conservaret, ita tamen, ut frequenter equites aliquot emitteret, qui hostium emissarios ab agris qui vicini urbi erant, prohiberent, nequid ipsis agris damni inferretur; deinde brevem quandam pugnam ab Atheniensium equitum turma, una cum Thessalis, in Phrygiis ait
2204. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 250 | Paragraph | Section] infelici fuga ceciderunt: nonne, inquam, hi, quibus ne sepultura quidem legitima contigit, cum paulo essent quadraginta milibus pauciores, multo erant digniores quos et luctu et ornamentis in funeribus adhiberi solitis prosequeretur? quos tamen viros ita ille contemptui habuit, ut ne hoc quidem diceret; civitatem publice eos luxisse, ac, quae in peregrina terra cadentibus iusta fieri solent, persoluisse. at in illis alteris talem in laudationem fingit, ut, qui illam
2205. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] veritatem non habent, ut ex multis rebus ostendi potest; non haec est ratio ineunda iis qui ex arte rem aliquam exaggerare volunt. non enim, quae res inter minimas excellit, sed quae magnas exsuperat, vere magna est iudicanda. ipsius vero prooemium ita est comparatum, itāque multas ad institutum suum demonstrandum exaggerationes habet, ut ipsum per se historia quaedam esse videatur. at qui de arte dicendi praecepta tradiderunt, prooemia ipsa veluti notas quasdam volunt esse, quibus capita rerum,
2206. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] gesturi bellum essent, aut iam gererent, quae aut ipse audivi, aut aliis narrantibus cognovi, difficile fuerit exacte memorare. verum, ut quisque semper de rebus praesentibus maxime consentanea dicere mihi videbatur, et proxime ad veritatem accedere, ita a me commemorata sunt. Res vero in bello gestas, non quas a quocumque audivi, historia dignas existimavi; nec ut mihi libitum esset; sed eas quibus ipse interfui, quasque ex aliis quam potui diligentissime perquisivi. nec facillima fuit inventio:
2207. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] fuit inventio: propterea quod qui singulis gerendis rebus affuerant, non eadem de eidem affirmabant; sed ut quisque aut in alterutram partem studio propensior erat, aut reminiscebatur. Et auditu quidem, ut quaeque pars fabularum expers in ipsis est, ita minus iucunda fortasse videbitur. quicumque autem et praeteritas res, et, quantum humano consilio licet, etiam futuras, praeteritis similes, considerare, planeque inspicere voluerint, his, dum illa utilitatem pariant, satis erit; emolumentumque
2208. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] dictionem in duas distribui partes; in verborum delectum, per quae ipsae res explicantur; atque in partium maiorum vel minorum compositionem. Iam horum unumquodque rursus in alias particulas dispertitur. Delectus enim particularum (ut ita dicam) elementarium, hoc est, nominalium, verbalium, et coniunctivarum, duabus est in rebus occupatus: aut in propria elocutione, aut in figurata. compositio vero tribus in rebus cernitur, incisis, membris, circuitibus. atque huic quidem utrique
2209. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] Graece
2210. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] deorsum volutans, singulas locutionum particulas limabat, nunc ex uno nomine orationem conficiens, rursusque in nomen orationem contrahens: interdum autem verbalia nominaliter proferens, ac rursus nomen verbum faciens, atque omnem eorum usum pervertens: ita ut, quod proprium est, eo pro appellativo abutatur; quod vero est appellativum, pro nomine proprio usurpet. Insuper verba patiendi, activa facit; quae vero actionem notant, iis ipse passionem attribuit. Eorum item quae multitudinis, quaeve unius
2211. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] quaeve unius numero efferri debent, naturam commutat, atque alia de aliis dici cogit. Marem significantia, femineo sexui coniungit; ea vero quae sub feminae genere comprehenduntur, maribus attribuit. quae autem neutrius sunt generis, ita his connectit, ut tota naturalis illa coaptatio et consecutio divagetur. Nominum et participiorum casus ab eo quod significare debet, ad id quod est significatum; et contra, quod est significatum, ad significans transfert. In coniunctivis autem ac
2212. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] qua ratione sit peregrinis ac novatis utendum, ac quatenus illa sint assumenda, non per omnes historiae partes servavit. Iam, cum haec veluti per capita attigerimus, superest ut iam ad ea demonstranda nostra delabatur oratio. Neque vero est consilium, ita de singulis separatim Thucydidis dicendi formis sermonem facere, ut illius verba subiungam; sed diversis variisque; ex locis particulas quasdam sumere narrationis et orationum, hisque caussas apponere, ex quibus facile cognosci queat, quibus in
2213. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 256 | Paragraph | Section] contemnentes, sublato clamore, confertim impetum in eos fecere . Multo autem
haec comprehensio erat utilior futura, si ipse, non hoc, quo fecit, pacto eam
comprehendisset, sed communiorem et utiliorem secutus fuisset rationem; atque ita
haec verba collocasset, ut extremam cum prima parte coniungeret, quae vero in medio
iacent, ea
2214. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 258 | Paragraph | Section] ne sui fugam caperent, sed vincendo suam quisque patriam honestaret. Praeterea vero duces ipsi utriusque partis, si quam navem nulla necessitate coactam cedere animadvertissent, trierarchum nomine appellabant: atque Athenienses quidem ita percunctabantur, num terram inimicissimam magis hospitalem, quam mare non exiguo labore partum, arbitraretur: Syracusani vero, num Athenienses, quos certo sciret de fuga omnino cogitare, hos fugientes ipse fugeret. Interea dum isti aequo marte navali
2215. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 260 | Paragraph | Section] fuerunt . Quibus subiungit,
2216. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 261 | Paragraph | Section] Hoc est; Qui autem prudentes essent, ii parum viriles; qui vero ad omnia se caute
compararent, omnibus in rebus ignavi vocabantur . Quodsi hucusque partim orationem
fucando, partim vero duriter tractando, ulterius progredi supersedisset, non ita
molestum se fortasse praebuisset. sed alia etiam his adiungit:
Hoc est; Tuto insidiari,
rationabilis avertendi exitum praetextus habebatur suspectus . In his rursus illud
incertum est, cui vocabulum
ἐναντίους ἐκπεπλῆχθαι
poenas ab eo sumebat, quod fidentem minimeque sibi caventem insidiis circumvenisset:
ac propterea etiam prudentiae opinionem consequebatur, quod suam animo securitatem
providisset, quodque adversarium per dolum vicisset. Deinde ita ait:
ab utraque factione, vel quod ab altera
parte non staret, vel
ob invidiam, quod superstes foret, occid.
quod malorum esset immunis, ob invidiam occidebatur. ita propter seditiones
omne facinoris genus in Graecia exstitit. et simplicitas quidem, cuius plurimum
generositas participat, cum ludibrio exterminabatur: mutuo vero inter se sententiis
pugnare, praeclarum quidam putabatur. nulla enim res erat, neque
et peregrina atque admirabilia
sunt. Illa vero pars altera, quam plus artis habere diximus, quaeque efficit ut illa
altera etiam praestantior esse videatur, multis in rebus in eo minor est quam par
sit. Quicumque autem eum plus aequo admirantur, atque ita stupent ut nihil ab eis qui
divino aliquo sunt numine afflati, differant, ii omnes propter enthymematum copiam id
videntur facere. Quos siquis ita admoneat ac doceat, ut rationem caussamque afferat,
cur hoc non suo loco sit positum, illud vero non
videatur, multis in rebus in eo minor est quam par
sit. Quicumque autem eum plus aequo admirantur, atque ita stupent ut nihil ab eis qui
divino aliquo sunt numine afflati, differant, ii omnes propter enthymematum copiam id
videntur facere. Quos siquis ita admoneat ac doceat, ut rationem caussamque afferat,
cur hoc non suo loco sit positum, illud vero non iis personis quibus opus erat,
accommodatum; item, non haec hisce rebus convenire, neque eo usque progressum fieri
debuisse: siquis, inquam, haec ita
ita admoneat ac doceat, ut rationem caussamque afferat,
cur hoc non suo loco sit positum, illud vero non iis personis quibus opus erat,
accommodatum; item, non haec hisce rebus convenire, neque eo usque progressum fieri
debuisse: siquis, inquam, haec ita notet, etsi cum ratione id faciat, magnam tamen
illis molestiam afferat.
quibus sane idem accidit quod iis qui qualiscumque formae aspectu, tanto a
more capiuntur, ut is parum a furore distet.
rectas regulas examinant; sive id naturali quodam iudicio faciunt;
sive
quod etiam disciplinis iudicium confirmatur
quod, firmam stabilemque iudicandi rationem secuti, ita sunt disciplinis
exculti, neque omnia ex aequo laudibus prosequuntur, neque ex omnibus offensionem
molestiamque capiunt: se rebus bene et cum ratione adhibitis meritas laudes tribuunt;
ea vero in quibus peccatum est, commendatione indigna
quasdam
et peregrina, ac facta vocabula: figurae vero perplexae, contortae,
coactaeque non paucae. Quam vero haec, qua attuli, rationi sint consentanea, tu, et
quilibet alius, qui haec ad rerum ipsarum examinationem accommodabit, iudicare
poterit. Exempla vero ita mihi apponenda statui, ut, quae optima iudico, cum iis
conferam quae neque quod ad ipsam dispositionem, neque quod ad elocutionem attinet,
culpa vacent. In secundo igitur libro, Lacedaemoniorum et sociorum contra Plataeenses
bellum scripturus,
nos iure, quemadmodum Pausanias
statuit, vivere permittatis. Haec tantum locutis Plataeensibus, excepit Archidamus:
Aequa dicitis, viri Plataeenses, si verbis facta respondebunt. Quemadmodum enim
Pausanias vobis, ut vestris legibus vivatis, concessit: ita vos eorum libertatem, qui
et periculorum et iusiurandi vobis ea tempestate participes fuerunt, nunc vero
Atheniensibus serviunt, adiuvate: quorum caussa, et ut ceterorum libertati
consulatur, tantus est apparatus, tantumque bellum excitatum. Cuius
participes fuerunt, nunc vero
Atheniensibus serviunt, adiuvate: quorum caussa, et ut ceterorum libertati
consulatur, tantus est apparatus, tantumque bellum excitatum. Cuius liberationis si
simul curam susceperitis, ita maxime iusiurandum servaveritis: sin minus, eadem quae iam antea hortamur, otium
agite, colentes, quae vestra sunt; neque ab altera parte state; et tamen utrosque pro
amicis recipite. Haec sat nobis erunt. Quae cum esset locutus, tum legati
habito cum multitudine consilio, dixerunt,
ea quae suaderentur, velle se prius communicare cum Atheniensibus; accepturosque
conditionem, si illis persuaserint. interea iusserunt sibi fidem dari, in ipsorum
regione nihil eos hostiliter acturos. atque ita, interposita fide, intra quot dies
credibile fuit acceptum iri responsum, a regionis vastatione temperarunt. Aditis
Atheniensibus legati Plataeenses, agitatoque cum eis consilio, reversi, haec civitati
renuntiant: Neque in superiori tempore, viri
in quo de belli solutione ageretur: cumque ab ipso statim
initio, quae ab utrisque dicta sunt, ex sua persona indicasset, in uno tantum
responso narratione usus continua, post toto dialogo personas inducit loquentes, et
veluti drama quoddam efficit. ita autem Atheniensis exorditur:
intelligimus) vos,
qui assidetis, tutius etiam quiddam facite. singula enim, non paulo post, sed
quaecumque parum apte dicta videbuntur, statim excipientes, iudicate. atque hoc ipsum
quod dicimus si placet, significate. Ad haec Meliorum proceres ita responderunt:
Humanitas in docendo mutua, placide adhibita, non illa quidem vituperatur; sed ab hac
re non nihil videtur differre, quod bellum a vobis non impendet, sed iam adest . Atque
hoc postremum si quis inter figuras numerare velit, is
dicere. nam neque si cum illo
quod in feminae sexu, unius numero, ac nominandi casu prolatum est, neque si cum illo
iungatur quod multitudinis numerum, ac neutrius generis accusandi casum habet, aptam
efficiet compositionem et ordinem. Quodsi ita dixisset, aptam et cohaerentem atque
congruam orationem effecisset:
δοκοῦντας τραπέσθαι
ἀντὶ πολεμίων, ξυμμάχους δὲ μηδετέρων
οὐκ ἂν δέξαισθε
belli fortunam; ei vero qui cesserit, nullam
iam spem superesse; inter agendum autem, adhuc melioris fortunae spem esse. Ad quae
Atheniensis respondet quaedam ipsis labyrinthis intricatiora de spe, quae plerumque
homines fallere soleat; ita ad verbum:
qui, cum adsit facultas, quatenus homini licet, evadendi, omni aperta spe destituti,
ad obscura se conferunt, veluti ad divinationem, ad oracula, et siqua sunt huius
generis, quae homines spe illectos perdunt . Haec sane nescio qua ratione quis ita
laudet, ut ea ab Atheniensium ducibus dici oportuisse putet; homines nimirum, quam in
deis spem collocant, ea persaepe frustrari, neque eos aut oraculis, aut vaticiniis
opus habere, qui vitam piam ac iustam delegerint. Nam siqua alia est
aut oraculis quidquam perficere
voluerint. Cum vero Melii dicerent, se, praeter deorum auxilium, Lacedaemoniis quoque
confidere; quos, si nullam aliam ob rem, certe ob verecundiam affuturos crederent,
neque passuros ut qui propinqui essent, perirent; ita Atheniensem impudentius inducit
respondentem:
inferiores esse.
nihil enim extra humanum institutum, vel quod spectat ad opinionem de diis, vel quod
ad voluntatem erga nos ipsos, aut sentimus, aut agimus. Nam, quod ad numina pertinet,
de illis, quod opinione receptum est, sentimus de hominibus autem ita naturae
necessitate comparatum, ut haud dubie is semper victo dominetur, qui vicerit . Horum
quidem verborum sententia perdifficilis; quam ne ii quidem, qui non mediocrem in
huius viri scriptis usum habent, coniectura assequuntur. huc tamen eius
in ipso quoque libri prooemio
se facturum profitetur, ut, quae vera essent, diceret. Num igitur, quemadmodum illa
Meliis de libertate oratio conveniebat, qua Athenienses admonebant ne civitatem
Graecam, quae nihil mali admisisset, servire cogerent; ita et illa altera
Atheniensium ducibus erat accommodata, qui de rebus iustis nec quaerere nec dicere
permittebant, sed violentiae atque avaritiae legem invehentes, ea demum iusta esse
dicebant in imbecilliores, quae potentioribus viderentur? Equidem
quidem. qui vero
utrumque habet, nec est reipublicae studiosus, is eodem pacto nihil e re dicet. cui
autem hoc etiam inest, si is a pecunia vincatur, pro hac una cuncta habebit venalia .
Nescio equidem, an aliquis, ut haec vera esse fatebitur, ita Pericli convenire
existimabit, praesertim ad irritatos Athenienses verba facienti. Neque enim
sententiarum, aut optimorum argumentorum inventio ipsa per se multo studio digna
videtur, nisi etiam rebus, et personis, ac temporibus, ceterisque rebus
παρέχεται· ἐλπίδι τε ἧσσον πιστεύει, ἧς ἐν τῷ ἀπόρῳ ἡ ἰσχύς·
γνώμῃ δὲ ἀπὸ τῶν ὑπαρχόντων, ἧς βεβαιοτέρα ἡ πρόνοια
Iam vero illud etiam consideravi, cum illorum in se iram, propter praesentes
calamitates concitatam, mitigare vellet, quarum quidem calamitatum partem maximam
praeter opinionem, praeterque expectationem subibant; ac hortaretur ut fortiter atque
ita ea mala ferrent ne civitatis dignitatem labefactarent; ac, rerum privatarum
dolore deposito, de communi salute essent solliciti; deinde oratione percurrens,
illos, cum tam firmum in mari imperium tenerent, neque a Persarum rege, neque a
posita, fidem vult habere. Haec sane pugnant inter se: siquidem, quod dolorem
illis faciebat, id praesentem iam sensum habebat; utilitatis vero significatio adhuc
aberat. Sed quemadmodum haec, neque quod ad res ipsas, neque quod ad verba attinet,
laudo; ita ista, ut acute excogitata, et excellenter exposita, iucundeque
coagmentata, admiror:
philosophandi rationem sectabantur. Ex his omnibus hunc
primum exstitisse satis constat, qui hanc dicendi formam affectarit. quod eo fecit,
ut omnibus aliis historicis in dicendo praestaret. quam quidem rationem cum
mediocriter ac parce adhibet, ita se admirabilem praestat, ut nemo cum eo conferri
posse videatur: cum vero eam inepte et ad satietatem usque assumit, ut ne temporis
quidem rationem ducat, tum vero reprehensione carere non debet. Equidem neque
squalidam et incomptam, aut rudem in
obscuritas exsistit, quae tum omnes venustates corrumpit, tum orationis
virtutibus tenebras offundit. Ex oratoribus vero Demosthenes repertus est unus, qui
ut alios quoque, qui magnum aliquid atque illustre in oratione habere viderentur, ita
et Thucydidem in multis est rebus imitatus, ac civilibus orationibus eas ab illo
sumptas virtutes adiunxit, quas neque Antipho habuit, neque Lysias, neque Isocrates,
oratorum sui temporis principes: illa, inquam, quae veluti fulmina quaedam sunt in
suscipiat, se
periculum pro communi libertate adiuturos. antequam autem res comparentur, legationem
ad ceteros Graecos, quae eos ad bellum cohortetur, quod scilicet illi non sint
obtemperaturi, mittendam non arbitratur. quo quidem sumpto argumento, ita hanc
sententiam disposuit ac conformavit:
τοῦ μετὰ τοῦ παρασκευάσασθαι τὰ ὑμέτερα αὐτῶν ἐπισχεῖν δεομένους
σῴζειν καὶ εὖ εἰδέναι πάντας ἥξοντας ἔστι
copiis instructis, vestra continueritis, rogantes servabitis: neque dubium
est quin omnes ad vos venturi sint . Haec quidem a communi et usitata dicendi forma
abhorrent, atque iis praestantiora sunt quibus multitudo uti consuevit; neque tamen
ita sunt obscurata, ut enarratione egeant. Ab ipso autem belli apparatu exorsus, haec
subiungit:
existimavit, nihil
umquam vobis e manibus est elapsum. quae vero voluistis quidem, post autem alius
alium respexistis, tamquam ipse nihil, proximus omnia facturus esset; in iis nihil
umquam praestitistis . Haec sententia multis est modis involuta, ita tamen explicata,
ut a communi usu loquendi ad insolitum dicendi genus transierit. servata est tamen in
perspicuitate granditas. In maxima autem illa adversus Philippum oratione, statim
initium quoque hoc pacto est comparatum:
ei nocere, fortasse autem, nequod ipsi detrimentum acciperent,
cavere potuerunt, per fraudem opprimere, quam indicto bello aggredi maluerit;
praedicturum vobis bellum esse, ac denuntiaturum antequam inferat? praesertim dum ad
illius fraudes ita connivetis, ut voluntario decipi videamini . In illa autem omnium
iudicialium optima oratione, quae de Corona scripta est, de Philippi calliditate, qua
civitates devicit, mentione illata, sic sententiam conformavit:
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.