Your search found 2596 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1573-1760:

studiis detineri solent, hactenus erant reservata, transtulisti etiam ad minus eruditorum cognitionem. Atque hic equidem non fateri non possum me nunquam arbitratum esse res tam impeditas tamque difficiles tam aperte ac dilucide dici potuisse. Quae enim in soluta oratione, atque ubi verborum quae rebus accommodata sint in promtu est copia, non satis commode ac vix clare dicuntur, eadem et carminibus et breviter atque ita perspicue sunt a te reddita, ut non ab iis, qui rem fuse ac copiose agunt, plura desideres. Hujusmodi esse censeo, quaecumque de Metaphysicis rebus libro primo tradita

atque ubi verborum quae rebus accommodata sint in promtu est copia, non satis commode ac vix clare dicuntur, eadem et carminibus et breviter atque ita perspicue sunt a te reddita, ut non ab iis, qui rem fuse ac copiose agunt, plura desideres. Hujusmodi esse censeo, quaecumque de Metaphysicis rebus libro primo tradita sunt: ubi, quidquid de Mente hominis, quidquid de Divinae Naturae atque aliarum rerum informatis atque innatis notionibus dici solent, satis explanate describis. Quae vero altero libro de universa Mundi dispositione, quae exinde de doctrina Vorticum, quae de rebus Opticis

Metaphysicis rebus libro primo tradita sunt: ubi, quidquid de Mente hominis, quidquid de Divinae Naturae atque aliarum rerum informatis atque innatis notionibus dici solent, satis explanate describis. Quae vero altero libro de universa Mundi dispositione, quae exinde de doctrina Vorticum, quae de rebus Opticis dicuntur, ita sane dicuntur, ut, quo quaeque res est obscurior, eo facilius nescio quomodo atque apertius explicetur. Quid quod non eadem res a te solum dilucide, sed venuste etiam ac satis splendide sunt dicta. Etsi enim non ambitiose res excolantur, neque temere positi apparatus

possit agnoscere. Elucent vero aliquando inter doctrinam ac severiores sententias apte positi quidam hilariores atque amoeniores ornatus, qui videntur animum reficere et reddere ad caetera cognoscenda alacriorem. Ex quibus ego rebus omnibus, si quid animi mei conjectura prospicere possum, non dubitem, quin eam, quae Scriptoribus a frequentia legentium praecipua proficiscitur commendatio, facillime sis ipse consecuturus: cum enim gravissimae disciplinae venustatem adjunxeris, arbitror fore, ut eos, qui hisce

rebus omnibus, si quid animi mei conjectura prospicere possum, non dubitem, quin eam, quae Scriptoribus a frequentia legentium praecipua proficiscitur commendatio, facillime sis ipse consecuturus: cum enim gravissimae disciplinae venustatem adjunxeris, arbitror fore, ut eos, qui hisce rebus non tenentur, si minus rerum ipsarum dignitas atque utilitas, ipsa certe jucunditas trahat: ii vero, qui versari in his doctrinis solent, fortasse a severioribus studiis ad haec hilariora non gravate animum traducent. Quod cum abunde satis, ut auguror, successerint, velim, ut non hanc

ut hanc sibi conscribendae versibus Philosophiae provinciam sumeret. A versu 72. ad versum 106. totius Operis Argumentum breviter proponit; et Cartesium, cujus rationes sequitur, laudat. Tum rem ipsam aggresius, antequam aliquid certi in Philosophia statuatur, de rebus omnibus dubitationem instituit: ut ita Mentem ab erroribus et praejudicatis opinionibus, quae vel ob aetatis imbecillitatem vel ob temeritatem in judicando atque alia hujusmodi obrepserunt, purgemus. Mox ad comparandam rerum cognitionem veniens ea proposita Veri quaerendi via, ut a notis ad

versari. De Mundi dispositione se acturum pollicitus praemitit explicationem naturae corporis, quae in hoc sita est, ut in longum latum et profundum extendatur; proinde et spatium; cui triplex semper hujusmodi dimensio convenit, a corpore non differre afferit: quamobrem vacuum omne a rebus excludit. Quo pacto res in Pleno moveri possint, explicat; ubi et corpora sine ullo termino secari posse ostendit. A Versu 270. agit de motu, cujus quantitatem semper in rebus servari probat. Naturae Leges quibus moventur corpora considerat: harum Primam ait esse. Corpus in illo

cui triplex semper hujusmodi dimensio convenit, a corpore non differre afferit: quamobrem vacuum omne a rebus excludit. Quo pacto res in Pleno moveri possint, explicat; ubi et corpora sine ullo termino secari posse ostendit. A Versu 270. agit de motu, cujus quantitatem semper in rebus servari probat. Naturae Leges quibus moventur corpora considerat: harum Primam ait esse. Corpus in illo semper statu, in quo semel positum sit, permanere, donec ab externa causa ab eo removeatur: Alteram, Corpus, dum movetur, recta linea moveri oportere, nisi occursu aliorum corporum

vocantur Nodi. Fit itaque Lunae defectus, cum ea e regione Solis in Nodo vel prope Nodum versatur, terra interposita umbram in eam projiciente: Sol vero deficit, cum Luna item in Nodo radios ejus interjecta nobis intercipit. Ab ignorantia hujusmodi causarum proficisci superstitiosas et pravas de rebus opiniones, pluribus exemplis docet. Umbram Terrae, cum minor haec sit Sole, progrediendo usque minui, neque ad Martem pervenire posse: tandem Solem interjectu Lunae non omnibus Terrae partibus obscurari; contra Lunam omnibus aeque inconspicuam in defectu reddi ad vers. 972.

quod vero vacaret inter globos, id particulas attritu excisas replere. Jam duo hinc Elementa rerum suppetunt: Primum, minutiores illae ex attritu angulorum. Partes: Alterum, ipsi Globi. Tertium quoque crassius minusque motui accommodatum debere constare ex eo deducit, quod tria corporum genera in rebus animadvertimus, lucida nempe, pellucida, et opaca. Ubi primi Elementi copia repletis Pilarum intervallis superavit, hanc redundantem in axem, cum in gyrum moveantur, majorem vim a medio Vortice recedendi habent; cum in gyrum moveantur, majorem vim a medio Vortice recedent habent; non recedunt

anno MDCLXVII. VIII. Id. Apr. non inelegantem descriptionem. LIBRI QUINTI ARGUMENTUM CUM Divina Mens in rebus omnibus, quas condidit, eluceat, atque animo conspici a nobis possit, nihil tamen ait magis, quam Hominem claram atque expressam ejus imaginem exhibere. Toto itaque hoc libro Hominis naturam consideraturus jam ab ejus generatione atque exortu incipit: idque a vers. 65. ad 116. Tum

partes nutriantur, explicat; ac circuitionem sanguinis describit. Ad sensus delapsus a vers. 520. ad vers. 621. disputat, nobis eos a Natura datos esse non ad veritates rerum cognoscendas, sed ad tuendum conservandumque corpus (facile enim et compendiaria quadam via de rebus, quae vel obesse vel prodesse possint, nos admonent). Tum de iis seorsum acturus, primo Tactum, qui per totum corpus diffunditur, progigni docet in extima cute, a qua motus per nervos ad ipsius Animae sedem defertur. Affert hoc loco doloris et voluptatis discrimen, et hujusmodi alia. A

rerum hactenus explicata ad Morum doctrinam transit; atque ut in re maxime necessaria, et quae magis nostra referat, quam omnium extra positarum rerum cognitio, SAPIENTIAM iterum invocat Justitae ac Legum Magistram. Deinde a versu 26. ad 465. haec habet. Nobis, ne vagi atque incerti in rebus temere circumferamur, necesse est esse a Deo propositum et constitutum aliquem ultimum bonorum Finem, ad quem nostra omnia referamus, quemque unum ex omnibus expetamus. Hujumsmodi summi Boni desiderium experimur esse ita nobis insitum. Ut ab ejus quaerendi studio averti et cessare nequeamus.

ita nobis insitum. Ut ab ejus quaerendi studio averti et cessare nequeamus. Videmus vero erroribus variis plerosque decipi: aliis Divitas frandi esse, quibusdam Honioes, nonnullis Potentiam, plerisque Gloriam, multis Voluptatem; quod hujusmodi rebus, quas quique concupiscunt, adeptis se beatos fore putent. Ita sit, ut in quaerendo Bono illusi a recto tramite deflectant, cum in rebus non summis summum Bonum collocent, idemque natura sua simplex atque unum sejungant quodammodo ac dividant. Igitur cum in hisce rebus illud a nobis inveniri

frandi esse, quibusdam Honioes, nonnullis Potentiam, plerisque Gloriam, multis Voluptatem; quod hujusmodi rebus, quas quique concupiscunt, adeptis se beatos fore putent. Ita sit, ut in quaerendo Bono illusi a recto tramite deflectant, cum in rebus non summis summum Bonum collocent, idemque natura sua simplex atque unum sejungant quodammodo ac dividant. Igitur cum in hisce rebus illud a nobis inveniri non possit, oportet deum ipsum ultimum esse Bonorum Finem, et cum nobis unum expetendum proposuisse; cujus cum infinita Natura sit,

Voluptatem; quod hujusmodi rebus, quas quique concupiscunt, adeptis se beatos fore putent. Ita sit, ut in quaerendo Bono illusi a recto tramite deflectant, cum in rebus non summis summum Bonum collocent, idemque natura sua simplex atque unum sejungant quodammodo ac dividant. Igitur cum in hisce rebus illud a nobis inveniri non possit, oportet deum ipsum ultimum esse Bonorum Finem, et cum nobis unum expetendum proposuisse; cujus cum infinita Natura sit, eadem explere nostrorum animorum desiderium potest. Sed in hoc mortalis vitae cursu optare tantum Bonum ac sperare possumus, id plene

tum Regulam, ac normam, ad quam eos componere debemus, ait esse aeternam supremae Rationis Legem, a qua Naturae Lex manavit: praecipuum hujus Legis scitum esse, ut Deum ipsum amemus, eique omnia referamus: Ab hujusmodi praescripto recedere plerosque, qui decepti sensibus inhaerescunt, ac fruuntur rebus, quae nobis ad usum vitae tantummodo date sunt. A vers. 728. docet primas Naturae leges omnium mentibus insitas ignorari non posse; eas esse immutabiles, quippe quae non ex hominum consensione, sed ex ipso Ordine et summa Ratione nata sunt; inde nobis conscientiam esse, quae semper

enim alicujus boni specie repente quis percellitur, suam assensionem non usque eo cohibet, donec rem eam perspiciat mens, atque ex omni parte consideret, et expetendane sit, an vitanda, definiat; sed praeceps ruit in illud, quod semel Boni speciem praesetulit, et judicium mentis antevertit. Tandem rebus omnibus perpensis hoc vere sapientis esse statuit, ac firmat, in hoc mortalis vitae cursu in id, quod Summum atque Aeternum est, operam omnem impendere.

2  Naturae Genitrix, magnum, SAPIENTIA, Numen;
3  Quam Pater haud aevo nec majestate secundam
4  Edidit aeterna foecundae in imagine mentis
5  Progeniem; per te causae et sua semina rebus
6  Seminibusque suus vigor et vis indita vitae:
7  Tu Dea, tu pulchri Ratio ordinis, omnia nectis
8  Mensuris elementa suis, numerisque revincis.
9  Terra tibi foetus, tibi debent

gaudere licebit
32  Tempore, cum te ipsam non per simulacra, sed ore,
33  Qualis es, attoniti claro spectabimus ore.
34  Affore tanta equidem speramus gaudia nobis:
35  Sed, te dum rebus longe speculamur in ipsis,
36  Tota tibi quoniam paret, quam pandere versu
37  Aggredior, Natura; tuo mihi Numine praesens,
38  Quo sine nil oritur, neque pulchrum et amabile quidquam est,

penitus convisere causas
64  Possitis, nostro quas in sermone solemus
65  Saepe acri studio vigilique inquirere mente.
66  Quamquam ego non vobis ignota edicere pergo.
67  Nam quid rebus in his ignotum est denique vobis?
68  Sed, quia difficile est (praesertim cum sit agendum
69  Multa aliis verbis, quam quae sibi vindicat usus)
70  Versibus illustrare nova atque obscura reperta,

servata legens vestigia longe
107  Principio edico, Naturae in templa serena
108  Si juvat admitti, atque illa gaudere reperta,
109  Omnibus esse tibi dubitantum in limine primo
110  De rebus, quas nosse prius te cumque putabas:
111  Non id propterea, quia rebus nulla vel extent
112  Vera, ea vel possint nulla ratine patere;
113  Omnia pro falsis sed habendum, purius inde

108  Si juvat admitti, atque illa gaudere reperta,
109  Omnibus esse tibi dubitantum in limine primo
110  De rebus, quas nosse prius te cumque putabas:
111  Non id propterea, quia rebus nulla vel extent
112  Vera, ea vel possint nulla ratine patere;
113  Omnia pro falsis sed habendum, purius inde
114  Eductum ut Verum omne nitescat, certaque constent
115  Principia

nulla vel extent
112  Vera, ea vel possint nulla ratine patere;
113  Omnia pro falsis sed habendum, purius inde
114  Eductum ut Verum omne nitescat, certaque constent
115  Principia in rebus, totamque gerat Ratio rem.
116  Non secus ac curvo crescentem stipite plantam
117  Seu gaudentis aqua Platani seu puberis Ulmi,
118  Tunc illam si cura agrestis sedula rectam

quam singula libres,
140  Singula quam pura teneas conflata metallo.
141  In nummis igitur si legem hanc exigis aequam;
142  Illis nonne tibi ratio quoque suadet eandem
143  Aequior in rebus, queis mens ditescere possit?
144  Cum minus intersit, flavo ne fallar in auro,
145  Quam ne quid falso mens judicet, incertumque
146  Fluctuet in tenebris ignara et luce maligna.

160  Mens firmata ferebatur, quocumque labantem
161  Rerum impellebat variantia, seque plicabat
162  Errorum in nodos caecis conspersa tenebris.
163  At veluti facile ignotis nova pectora rebus
164  Protinus illudi, se fortibus indupeditum
165  Sic contra durum ac rarum est exsolvere nodis.

166   Praeterea tenero molles in corpore sensus

Sic contra durum ac rarum est exsolvere nodis.

166   Praeterea tenero molles in corpore sensus
167  Multa modis multis in se transmissa receptant
168  Ex alienigenis rebus, varieque moventur.
169  Nam manus ad glaciem gelidique ad fluminis undam
170  Frigida fit; sentit flammis admota calorem;
171  Contrectata sibi solidissima marmora restant;

ad fluminis undam
170  Frigida fit; sentit flammis admota calorem;
171  Contrectata sibi solidissima marmora restant;
172  At cedunt mollis tangenti vellera lanae;
173  Lucem oculi a rebus variosque in luce colores
174   Accipinut, tremulus pulsis sonat auribus aer.
175  Inde sit, ut lucem temere, et cum luce colorem
176  Rebus inesse putemus, et auras esse

173  Lucem oculi a rebus variosque in luce colores
174   Accipinut, tremulus pulsis sonat auribus aer.
175  Inde sit, ut lucem temere, et cum luce colorem
176  Rebus inesse putemus, et auras esse sonantes,
177  Et gelidam glaciem, flammisque vigere calorem
178  Assimilem nostro, quem tum manus excita sentit:
179  Praedita mollitie quoque vellera, praedita multa

cominus ipsi
182  Talia percipimus: quia propter disposituras
183  Rerum multimodas motusque simul variantes
184  Exoritur varius nobis quoque multiplexque
185  Sensus, ut est variis a rebus percitus extra.

186   Adde, quod et nostros multi nil fallere sensus
187  Contendant: (quibus hoc ultro concedere possim:
188  Sensus enim haud aliter rerum nos admonet

186   Adde, quod et nostros multi nil fallere sensus
187  Contendant: (quibus hoc ultro concedere possim:
188  Sensus enim haud aliter rerum nos admonet omnis,
189  Ac ipse a rebus fuerat commotus: eandem
190  Ostendunt oculi, quam ipsa accepere, figuram)
191  Praeterea exortum verum omne a sensibus ipsis,
192  Nostrarumque putant ut normam notitiarum

sensus absistant: caetera sume,
220  Quae sua quisque tibi dant ordine convenienti.

221   Et tamen usque adeo primis haesere tenaces
222  Sensibus haud pauci Sapientum, in rebus ut esse
223  Nil usquam, quod non ipsi sensere, reantur.
224  Quapropter, quoniam nil, praeter corpus et ejus
225  Eventum, sensus possit pertingere nostros;
226  Nullam aliam in

rebus ut esse
223  Nil usquam, quod non ipsi sensere, reantur.
224  Quapropter, quoniam nil, praeter corpus et ejus
225  Eventum, sensus possit pertingere nostros;
226  Nullam aliam in rebus, quae non sit corpus et ejus
227  Eventum, pugnant naturam existere posse:
228  Usque adeo longe progressi, ut non minus esse
229  Corporeas dicant animas, quam

ratione recedat,
240  Perspicuum tibi posterius faciemus, et hanc rem
241  Ipso a principio repetentes expediemus.

242   Nunc locus est quoque in his illud tibi dicere rebus,
243  Mentem saepe suis nimirum praecipitanter
244  Uti judiciis, metuit dum ignara videri.
245  Idcirco magnis erroribus involvuntur,
246  Qui nescire volunt potius, quam haud

290   Aspice praeterea gentes a gentibus ipsas
291  Non tantum varia caeli regione locique
292  Aut lingua aut habitu aut diversas moribus esse,
293  Quantum inter sese de rebus mente videndis
294  Judicio pugnant; nunquam quod possit, opinor,
295  Esse, nisi omnino fallantur in inveniendis
296  Veri, quod quaerunt, rationibus, et

305  Ut varium tueatur, et in diversa feratur.

306   De plano potes hinc igitur cognoscere, longe
307  Quam nos a Veri regionibus absistamus
308  Multis in rebus: quapropter, fallere multae
309  Res quoniam possunt, simili ratione cavendum est,
310  Ne fallant omnes: quare omnibus est adhibendum
311  Rebus, ut est illis, quas circa erramus aperte,

regionibus absistamus
308  Multis in rebus: quapropter, fallere multae
309  Res quoniam possunt, simili ratione cavendum est,
310  Ne fallant omnes: quare omnibus est adhibendum
311  Rebus, ut est illis, quas circa erramus aperte,
312  Nimirum verae pro vi rationis ut omnes
313  Rursum expendantur: neque porro expendier omnes

330  Errorum facies, captae ludibria mentis
331  Hic paulum addubites: dein ingens copia veri
332  Influent in mentem, tuque hac laetabere parte.
333  Nec Verum in rebus facile est reperire: ea certe est
334  Gloria paucorum, quos non sine convenienti
335  Ordine notitiis scimus rerum esse potitos.
336  Nos horum, si quid cupimus fecisse, necesse est

atque omnibus e genere omni.
460  Nec nostri docuisse ea potuere Parentes,
461  Quos ex natura consistere scimus eadem
462  Ac nosmet pariter finita et deficiente.
463  Nec fuit a rebus postremo haurire potestas
464  Notitiam Summi; cum quas natura locavit
465  In promptu, nobis sint longe deteriores:
466  Quo magis a Summo cunctas distare

sic colludere paulum)
545  Illius ante pedes fractis inglorius alis
546  Annus, et immotum jacet alta per otia Tempus:
547  Tempus enim fit, ubi quid nos mutarier ipsis
548  Cernimus in rebus: transactum dicimus esse,
549  Quod fuit ante, nec est in re, quae mobilis extat;
550  Ac tum deinde, quod instat, in illud prospicientes,
551  Est nec adhuc in re, venturum nominitamus.

653  Luce palam cognosse; velis convertere tantum
654  Huc aciem mentis, quo te mea dicta vocabunt.
655  Quare age, corporea quae praedita mole videntur,
656  Pervideamus, utrum constantia sint in rebus.

657   Principio, semper cum mentem ad corpora verto,
658  Nil aliud novi naturam corporis esse,
659  Quam quod se simul in longum atque extendit in altum,

est existere corpora posse:
669  Namque quod extensum est, ulla ratione videri
670  Haudquaquam oppôstum poterit tibi discrepitansque
671  Existentibus a rebus, non possit ut unquam
672  Esse, quod extensum est: igitur dum constitit illud
673  Posse existere, erit revera extare probandum.

674   Et primo tactu contingere

686  Quod porro extensum nisi sit, non possit, opinor,
687  Hac ratione animum pariter sensumque movere.
688  Corpora sunt igitur, quae nos extensa vocamus,
689  Et vere existunt in rebus, certaque constant.

690   Tum, quando sensu semper constante vigemus
691  Res circa, rerum si nil existeret harum,
692  Et nos perpetuo proin tota denique vita

mens sit cum corpore juncta,
744  Ut tali simul e consensu prodeat unum,
745  Unum id, nos Hominem quod dicimus esse: duabus
746  Quapropter naturam Hominis constare necesse est
747  Rebus, nimirum quae sunt corpusque animusque
748  Inter se pariter conjuncti et conciliati.

749   Hoc poterit sese pacto cognoscere quivis
750  Esse Hominem: sed quid certa

corpora rerum
830  Omnia non semper saeclis aeterna fuisse
831  Innumerabilibus, sed quae Divina Potestas
832  Ipsa prior cunctis et per se prima creârit,
833  Percipe. Quaecumque in rebus constare videntur,
834  Non sunt Summa; etenim Summum est, ut diximus, unum,
835  Quod per se nullius existere debet.
836  Ast hoc omne, quod est non summum, non erit unquam

corda Virorum,
844  Quorum cum primis Epicurus Democritusque est
845  In patriis ambo viventes molliter hortis.
846  Hi licet a vera lapsi ratione ferantur
847  Egregie multis in rebus, ob id tamen unum
848  Magnopere errantes merito insanisse videntur.
849  Haud aliter quam qui suspensam stare catenam
850  In liquido tantum velit aëre, tentet et auris

possent lucem e caelo servare receptam,
874  Usque novum nisi Sol largiri haud definat ignem;
875  Omnipotens ita quae primo dedit esse Voluntas
876  Rebus, perpetuo maneant ut deinde creatae,
877  Desinere haudquaquam semper res debet easdem,
878  Ut sint, velle: igitur nihil est servare creata,
879  Nimirum quam perpetuo semperque creare,

de stirpe virentis
1013  Non ulmus non celsa abies non vitis Iacchi,
1014  Ast olea et ramis et trunco et fronde priori
1015  Assimilis? nihil ut mentita immensa vetustas
1016  Sit rebus, quascumque novat? nihil innumerarum,
1017  Quas Fors condiderit, rerum omni de genere unquam
1018  Mutatum exierit de sinibus, omnia quando
1019  Fors incerta regit, quae quanta vi peragantur

1040  Hoc genus est herbas de terra exire recentes
1041  Post hiemem, aestivis augeri a Solibus, et jam
1042  Aetatis firmas maturae sumere vires,
1043  Omnibus his terra succos alimentaque rebus
1044  Submittente locis aptis et tempore certo;
1045  Exin Naturam nos appellare solemus
1046  Communem veluti Matrem, quae provida cunctas

1053  Quin caeli magnas extenditur in regiones,
1054  Sole diem et multo collustrat sidere noctem,
1055  Nubibus imperitat, ventos regit, aëra mutat:
1056  Quin et gignendis genitalia semina rebus
1057  Praestat; vique sua foecundat, nutrit, et auget.
1058  Quorum qui nosset bene causas, esse pateret
1059  Naturam (quamquam maternum nomen adepta est)
1060  Nil nisi protelum

1068  Quamvis per medios annellos manet ad imos.
1069  Quin ipsum hoc, seriem quod dico continuatam
1070  Causarum a prima, dici ne forte rearis
1071  Propterea, credas revera in rebus ut illas
1072  Esse; licet videnatur enim res saepe movere,
1073  Haud tamen ut moveant, illis largita profecto
1074  Vis ulla est; verum sancitae a Numine leges
1075  Cum poscunt

1078  Quare opus est, caveas, Naturae ne tibi nomen
1079  Sit fraudi, fuit ut multis, qui plurima rerum
1080  Dum fieri in terris pariter caeloque tuentur,
1081  Omnem vim rebus Naturam suppeditare, et
1082  Omnia divino fieri sine Numine rentur.
1083  Usque adeo ignaros abducit devius error.

1084   Praeterea ignotis causis quaecumque

1123   Illud in his iterumque tibi est iterumque cavendum;
1124  Dum moneo, ne quid Fortunae fortuitisque
1125  Casibus attribuas, ne te in contraria vertas,
1126  Et Fatum in rebus non evitabile Fatum
1127  Protinus admittas; semper florentis Homeri
1128  Ut Musa aeternis exponit versibus edens.
1129  Pelides Socios mortemque ulturus Amici,
1130  Quem bello

habenas,
1151  Scilicet ut vita sic liberiore fruantur
1152  Impia Gens; tanta est scelerosae audacia mentis:
1153  Quod metuunt, tollunt Numen, longeve remotum
1154  A nostris arcent rebus nil scire volens, ne
1155  Infestet dolor aut aeternam cura quietem,
1156  Ac si, quod Summum est possit non omnia scire,
1157  Aut summam res ulla queat turbare quietem:

quapropter tantum, quo cogitat, extat
1201  Mens tibi, quandoquidem haec Mentis natura reperta.

1202   Sed quaedam tibi forsan in his quaerenda videntur
1203  Rebus, uti penitus, quod dico, agnoscere possis.
1204  Quaeris, materno num clausus cogitet insana
1205  In gremio, aetheriis aut nuper redditus oris.
1206  Tum porro, quanam fieri queat id ratione,

1211  Sed quoniam propter novitatem corporis ejus
1212  Et teneros artus et membra recentia (sensus
1213  Res extra facile ut possunt impellere) semper
1214  Rebus ab externis impellitur atque movetur,
1215  Percita Mens illo motu impulsuque tenetur,
1216  Nimirum semper sentire coacta dolorem
1217  Sive voluptatem vario pro corporis ictu:

1238  Nil putat, atque ideo velut evanescit, abitque,
1239  Ut queat intra se nil tum volvisse videri.
1240  Quapropter ratio est haec semper vera, quod omni
1241  Tempore, quo Mens est in rebus, cogitet: et ni
1242  Cogitet, existens nulla ratione videri
1243  Possit; quandoquidem haec natura reperta est.

1244   Quod superest, corpus, quod supra diximus

Ipsa suo, quoties visum convertimus illuc.

1448   Ergo harum Inventor rationum plurima profert,
1449  Hoc genus, ostenditque suae par mentis acumen
1450  Omnibus in rebus; seu cum probat omnia certis
1451  Corpora principiis componi, quae tamen ullas
1452  Non habeant partes, natura at simplice constent,
1453  Unde fluunt,

1528  Denique nil tibi tum sentire videberis, aures
1529  Quamvis excipiant sonitus, rerumque coloret
1530  Lux oculos, manibus quamvis obstantia tangas,
1531  Idcirco quia non illis est percita rebus
1532  Mens, ad quam sensus, quicumque est, pertinet omnis.

1533   Ejus item rationis erunt timor ira voluptas
1534  Et genus hoc aliae res, quae corpusque

illud
1556  Nolendi contraque volendi erit usque potestas,
1557  Pulchro appellamus quam nomine Libertatem,
1558  Mentis et Arbitrium; cujus sibi conscia Mens est
1559  Talibus in rebus, quas summi utriusque locatas
1560  Inter distantes metas bene novimus esse.
1561  Cum volimus quid eorum, opus est, ratione velimus,
1562  Qua bona sunt; contra, cum quid procul aversamur,

notitiis, illam qui condidit, Auctor.
1580  Principio, (quis enim lateat se?) quae sua, novit,
1581  Sit natura sibi per se manifesta; neque ullis,
1582  Quam sibi sit, praesens magis et magis intima rebus
1583  Esse potest; ideo specierum hic corporearum
1584  Non eget auxilio: tum porro novit et illa,
1585  Quorum in se formas habet, e quibus omnis aperte
1586  Notitia exorta est;

1583  Esse potest; ideo specierum hic corporearum
1584  Non eget auxilio: tum porro novit et illa,
1585  Quorum in se formas habet, e quibus omnis aperte
1586  Notitia exorta est; atque hac ab origine rebus
1587  Nomina dat, quae si numeris atque ordine constent,
1588  Non alia Pulchras poterit ratione vocare,
1589  Quam quod conveniant Formae, quam continet in

1680  Lucis inocciduae turbatam avertere Mentem.
1681  Propterea tum plena fuit Pax plenaque Pacis
1682  Gaudia; Seditio Discordia Bella Tumultus
1683  Tum neque nomina erant neque in ullis cognita rebus.
1684  Felices! donec, scelus o! tetigere proterva
1685  Poma manu, Pater ex omni quae veris honore,
1686  Scilicet ut possent aliqua parere, vetabat
1687  Multa minatus. Ab hac

spatium est, metiri quod valeamus.
92  Et quia adhuc corpus compellimur esse fateri,
93  Propterea spatii natura et corporis una est.

94   Proinde videre licet non mixtum rebus inane;
95  Nam foret extensum, spatio quod convenit atque
96  Corporeae pariter naturae: ergo omnia plena.
97  Si porro nihilum est illud, quod inane vocamus,
98  Nec valet extendi

mutare locum circum refluentibus undis,
139  Qua liquidas facere vias; sint omnia quamvis
140  Plena, neque idcirco privandum est corpora motu.

141   Illud in his rebus mihi ne contendere pergas,
142  Corporis ullius non sic potuisse coire
143  Implexas partes inter se, unaque teneri,
144  Quin sint intermixta foramina multa viaeque
145  Exiguae

scateat fons sargus odoris.

249   His aliiaque tuum permultis de genere horum
250  Exemplis animum valeam disponere, ab ipso
251  Ne finem attingi in rebus non posse repugnes.
252  Non tamen hinc ausim de partibus infinitis
253  Corpora vel parvo vel magno quaelibet auctu
254  Constare, atque in eas quoque solvi posse docere.
255  Quis

simul omnibus undis,
263  Quantus is est, late Oceanum exhaurire bibendo.
264  Non ideo tamen est frangendae ut reddere finem
265  Possis materiae, minimas neque fingere partes
266  In rebus solida constantes simplicitate,
267  Unde sibi avelli quidquam Natura reclamet.
268  Proinde nec est credas immixtum ut rebus inane,
269  Omnia ne variis plena

265  Possis materiae, minimas neque fingere partes
266  In rebus solida constantes simplicitate,
267  Unde sibi avelli quidquam Natura reclamet.
268  Proinde nec est credas immixtum ut rebus inane,
269  Omnia ne variis plena undique motibus obstent.

270   Namque in Natura motum quis perneget esse?
271  Qui

in carmine vera
299  Ostendi ratione, potest tibi corpus habere.
300  Et quem jam Deus, hoc mundi cum conderet Omne,
301  Materiae impressit motum, conservat eadem
302  Mensura in rebus; quidquam non deperit ejus
303  Scilicet e summa, non ullo crescit adauctu.
304  Corpore pro vario quanquam variare videtur;
305  Ocyor in parvo fit enim, fit

haudquaquam mutatis fervet eundem.

311   Has mihi nunc leges, quae sint, par dicere versu,
312  Non alio, quam quem simplex Natura reposcit.
313  Est suus in rebus decor omnibus et sua virtus;
314  Nec, si parva nequit magnis contendere Cycnis
315  Voce sua Philomela, minor tamen inde voluptas,
316  Dum canit, incussas silvarum commovet umbras:

docta Corona
319  Concinet, et plausu vires animumque fovebit.
320  Legibus his certe constat Natura; nec illa
321  Est aliud, quaedam legum quam visque vigorque,
322  Quas primo in rebus sanxit Deus, edita ut ortus
323  Visere quaeque suos possint, servarier aucta,
324  Possit et in Summa certus consistere ut ordo.

325   Prima tibi ante alias esto lex;

se corpora quaeque volutent,
340  Quae sistunt, ubi in terram venere ruendo;
341  Propterea fit, uti videantur quaeque moveri
342  Ingenitum sese sistendi propter amorem;
343  Natura rebus quem dicunt insinuatum,
344  Quo placidam inveniant motu cessante quietem:
345  Nec causa fluere ex alia de montibus altis
346  Eruptos amnes, quos largis imbribus augent

tum protinus effluet ima
388  Erumpens, quo vis illum impulit ultima dextrae;
389  Nec post in gyrum sed recta concitus ibit.
390  Quapropter, quantum est in se, Natura meatum
391  Rebus largita est recta regione viaï;
392  Corpora nec per se possunt obliqua meare.

393   Denique postremam Naturae percipe legem.
394  Corpus in alterius si corporis

Scilicet efficiunt non hac ut lege soluta
416  Corpora sint, verum ne nos possimus eandem
417  Interdum in vario rerum deprendere motu.

418   His bene firmatis jam rebus, scire necesse est
419  Te memorem quas ante alias, ut postulat ordo;
420  Namque aliis, quae mox dicendae cumque supersunt,
421  Rebus iter sternunt, et vim rationibus addunt;

418   His bene firmatis jam rebus, scire necesse est
419  Te memorem quas ante alias, ut postulat ordo;
420  Namque aliis, quae mox dicendae cumque supersunt,
421  Rebus iter sternunt, et vim rationibus addunt;
422  Nunc locus est late per caelum et sidera ferri,
423  Multorum ut ratio, peragi quaecumque videmus
424  Astra per et terras et mundi concava, constet.

acuta cuspide praese
641  Rumpere iter? semperque via luctarier arcta?
642  Ne tamen hanc ob rem penitus per inania ferri
643  Astra putes, liquidis permixtum aut rebus inane:
644  Nam, praeter spatio quod ab omni exclusimus omnem
645  Naturam vacui, et pugnare ostendimus ante,
646  Si sit inane super, queis posset viribus astra,
647  Quae vaga

cum Sole suo: velut alta petentes
1100  Mirantur collesque procul montesque citatos
1101  Turritasque Urbes portusque recedere Nautae.

1102   Illud neve puta temere hic me rebus in istis
1103  Arripuisse, quod hunc Terrae non posse rotatum
1104  Nos sentire uno correptos turbine dixi:
1105  Id sit enim, quoniam, qua circumfundimur, aura
1106  Nobiscum

1227  Ipsi, quae metuunt, quoniam sunt magna, fateri?
1228  Debent ante quidem, quae non comprendere possunt,
1229  Non facere haec eadem quoque posse ostendere Numen.
1230  Tenuibus, o nimium rebus longeque minutis
1231  Assuetos animos! utinam, quid summa Potestes
1232  Infinitaque sit, mens cogitet, atque revolvat;
1233  Unde ea mira quidem possit, sed vera fateri.

1232  Infinitaque sit, mens cogitet, atque revolvat;
1233  Unde ea mira quidem possit, sed vera fateri.
1234  Nullum erit errandi metuendum hic, crede, periclum,
1235  Scilicet egregie de rebus magnificeque
1236  Sentire, omnipotens quas res Natura creavit.

1237   Et jam quae puro videantur sidera caelo
1238  Nominibus distincta suis spatiisque, canamus.

1334  Haud similis nostrae stellarum fulgurat igne.

1335   Haec tibi nomina sunt, queis caeli sidera dicunt,
1336  Non quia consimili natura consimilique
1337  Cum rebus specie constent, ea nomina quarum
1338  Sunt sortita: etenim quod nos cratera vocamus
1339  Centaurumque Lupumque, pari ratione queamus
1340  Dicere Ovem Cervum seu Tigrim sive Elephantem

nati.
1366  Fratres praeterea gemini, quos edidit uno
1367  Partu enixa parens sub eodem sidere (si qua est
1368  Astrorum tandem in terras hominesque potestas)
1369  Omnibus unanimes in rebus consimilesque
1370  Moribus atque habitu fortuna et viribus esse
1371  Debent, atque isdem studiisque locisque teneri,
1372  Aegroti pariter fieri pariterque valentes,
1373  Et

12  Gentibus ut possit regio, visendaque ferri.
13  Oppida quis Populis munita opibusque, quis Urbes
14  Enumeret magnas? num terra Urbs visitur omni
15  Aemula Lutetiae? quae tantum rebus opima
16  Rebus opima bonis? Viden et quos Gallica profert
17  Terra Viros? Seu bella movent, quae doctior armis
18  Gens erit? Amplexu placidae seu civica pacis
19  Jura artesque

regio, visendaque ferri.
13  Oppida quis Populis munita opibusque, quis Urbes
14  Enumeret magnas? num terra Urbs visitur omni
15  Aemula Lutetiae? quae tantum rebus opima
16  Rebus opima bonis? Viden et quos Gallica profert
17  Terra Viros? Seu bella movent, quae doctior armis
18  Gens erit? Amplexu placidae seu civica pacis
19  Jura artesque colunt, tantum felicibus ausis

42  Causarum, et ratio simul ac tua vociferrari
43  Incipit, hanc omnem suprema a Mente coortam
44  Naturam rerum et suprema a Mente geri res;
45  His animus rebus quaedam divina voluptas
46  Afficit, atque extra mihi me rapit, ut videar jam
47  Non humilis Terrae sed totius incola Mundi,
48  Et per te propius Naturam agnoscere summam.
49  Non

infinitis rationibus esse coorta;
126  Eligere e numero tanto quamcumque relictum
127  Quis neget arbitrio nobis, veramque fateri?
128  Dum tamen omne, quod ex illa deducere pergo,
129  Rebus, quas caelo fieri terraque tuemur,
130  Conveniat, neque secum in re quoque discrepet ulla.
131  Quare age jam, Mundi quae sint Primordia, dicam.

132   Totius hanc,

133  Summam, ubi de nihilo jam extabat condita, rere
134  Protinus in partes divisam esse innumerales;
135  Rere et partes in motum protinus isse,
136  Qui modo mensura in rebus servatur eadem;
137  Nam neque adaugescit quidquam, neque deperit inde:
138  Scilicet et partem circa se quamlibet actam;
139  Quoddam et praeterea medium commune obeuntem;
140  Ire

429  Concoquit, ex illis ferventibus atque agitatis
430  Spumam exire, superque undas innare videbis
431  Non ratione alia, quam quod permixa liquori
432  Materies alienigenis ex rebus eadem
433  Vi nequit ignis agi, qua concita lympha cietur:
434  Quare ferventi ex humora exire necesse est
435  Illam, ipsisque undis disjungi, conque ligatam

ingens spatium tum demum existere partes
580  Mole pari, ast motus alia ratione cieri,
581  Ocyus extremas, quam quae procul haud ita distant.

582   His tibi suppositis rebus super atque probatis,
583  Concipe, quod rapido sorbetur Vorticis aestu,
584  Multum in se pro mole sua complectier Astrum
585  Materiae, solidique nimis proin corporis auctu

611  Propterea, raro quia visi, haud nosse queamus.
612  Forsan et haec melius ventura aetate patebunt,
613  Namque ea praeteritos caelo servata per annos
614  Noscere quibit, et antiquis praesentia rebus
615  Conferet, ut videat, si quidquam haec convenit inter,
616  Qui sit motus, uti redeant, abeantque videntum
617  Ex oculis, quin et loca eorum et tempora signet.
618  Non

aciem reflexa valebit,
626  Ut videatur id a nobis, contingere nostram;
627  Quandoquidem intersunt mediorum immensa locorum.

628   Ut tamen in dubiis varia est sententia rebus;
629  Contendunt multi vaga Vortice Sidera nostro,
630  Ut Venus et Mavors et Juppiter, esse Cometas,
631  Qui magnos circa Solem rapiantur in orbes,
632  At non circuitus media in

quae Sidus praevortit, dicere barbam
689  Suemus: saepe comas quoque circum haec fundere cernes
690  Sidera, ab opposita Soli cum parte feruntur.

691   Denique (rebus in his nec multa indicta relinquo,
692  Ut, quam Hominum varii, possis dignoscere, sensus)
693  Non deerunt multi quoque praesertimque repertis
694  Haerentes Veterum, quorum sententia veri

771  Sint, et ubi cunctos libratum perstet in annos.
772  Tunc una a rapido versabitur impete circum
773  Vorticis, atque una Solem aequo tempore obibit.

774   Rebus ab his patefit, qua fint ratione coorta
775  Astra, vago cursu quae caelo cumque feruntur,
776  Atque obeunt rapido volventem turbine Solem.
777  Nimirum Saturnus et altus Juppiter et Mars

alia genitum longe ratione rearis,
793  Qui medium circa suspenditur Annulus orbem
794  Saturni, genus hoc, unum et mirable Mundo
795  Spectaclum. Si quid nobis est conjiciendum
796  Rebus in obscuris; fuit ille in origine prima
797  Saturni crustae pars forsitan exterioris,
798  In nucleum immani quae lapsa est denique casu;
799  Quo casu haud valuit mediam illam involvere

885  Corporibus, possintque a summis ima moveri,
886  Summaque ab his pariter, quoniam sunt utraque nexa
887  A mediis; ut agant, opus est, et agantur ab ipsis
888  Disjunctis etiam disjuncta remotaque rebus.
889  Quo magis inter se distant, hic mutuus esse
890  Impulsus debet minor, at violentior inter
891  Corpora, quae spatiis non sunt distantia tantis.
892  Quapropter Luna, et quae

transgrediendo,
985  Particulas in se subtilis materiaï.
986  Propterea solido vis est gravitatis in auro,
987  Quam nivis in floccis aut lanae glomere, major.
988  Proinde aliis alias rebus praestare videmus
989  Pondere res; quoniam non omnia respuit aeque
990  Vis ea materiae; sed, quae plus densa, premuntur
991  Fortius et citius, contextus quam quibus extat

995  Nam plus amittunt longe, quae corpore raro
996  Sunt et contextu tenui lataque figura,
997  Quam solido quae sunt auctu, et mage densa feruntur;
998  Ut pro materia non constent pondera rebus.
999  At contra labi prope eodem tempore cernes
1000  Pertenues plumas grave et aurum in fornice vitri
1001  Omnibus exhausto, quantum licet, aëris auris;
1002  Cujus, post

removentur ab illis
1045  Ast avecta eadem regionibus; usque minuto
1046  Pondere decrescit Gravitas, levioraque fiunt,
1047  In media donec tandem tellure locentur,
1048  Qua minimum rebus servatum est pondus inesse.
1049  Atque id ea tantum potuit ratione notari;
1050  Pendula nimirum cum ferri virga rigentis
1051  Huc illuc commota semel

1438  Lucis vis sese nostris ea sensibus offert.
1439  Ut tamen haec facili coram ratione queamus
1440  Perficere, usus erit, claro quam carmine scribam,
1441  Machina tam miris ut fiat idonea rebus.
1442  Ante alia aptatur vitri globus, ut queat axe
1443  Circumagi super ipse suo, et volvente revolvi
1444  Usque rota; propter bipedalis lamina ferri
1445  Serum e caerulis filis

1999  Quae super effuso magis usque accenditur auro.
2000  Denique mortali dum vita tempore parvo
2001  (Namque manet cita Mors omnes) conceditur uti;
2002  Vitam quaerendis omnem consumere rebus,
2003  Et multas animi magno cumulare labore
2004  Divitias, quas ingratîs tum deinde relinquent,
2005  Nonne hoc desipere est? quanto se angore metuque

2027  Namque famem, ut placeant, epulas condire necesse est.
2028  Denique divitiis sine magnis plurima possunt
2029  Delicias etiam substernere: si tamen aequa
2030  Sit mens in rebus, tranquilla ut tempora degat. LIBER QUARTUS

ipsi
49  Persaepe, et prima Naturae in fronte locantur.
50  Hoc genus est Unda atque Aër et mobilis ignis
51  Caeteraque, ex illis quae pendent, conque sequuntur.
52  Scilicet haec rebus magis omnibus utilitatem
53  Egregiam praestant vulgo; nam vita manere
54  His sine jam nequeat: quin et solatia multa
55  Praeterea in vita substernunt dulcia nobis.
56  Temperat

Quaecumque humentis naturae corpore tangit:
99  Quod facere haud valeat, si partibus esse globosis
100  Compositam dicas, quae non haerescere possent
101  Rebus, at excussae caderent subitoque volutae
102  In proclive. Sequetur eam quoque particularum,
103  Unde quidem vinco Lymphas constare, figuram,
104  Ut facile in tenues abeat resoluta vapores

804  Materies, facile haec quibus egrediatur apertis;
805  Amplius haud arcus poterit resilire, sed usque
806  Curva tibi abscisso quoque nervo ea virga manebit.
807  His tibi firmatis rebus, cognoscere causam
808  Tutemet inde potes, quam propter polleat Aër
809  Compressus nisu se protinus evolvendi:
810  Nimirum illius pertenuia fila pilique,
811  Est opus, ut

auris vacui sub fornice vitri,
1275  Flamma perit subito compressa a pondere fumi;
1276  Aëris hinc illam commoti spiritus auget,
1277  Avertit nimius sed ab ipsa pabula ventus.
1278  Rebus ab his patefit, cur fiant, Igne videmus
1279  Quae peragi; nexus admoti corporis omnes
1280  Nimirum qua vi dissolvat; deinde calenti
1281  Cur fit natura; a motu quod profluit omne;

perturbata motus ratione cientur,
1389  Expelli excludique secunda Elementa necesse est,
1390  Prima subire loco, partesque accendere raptas.
1391  Illud rebus ab his porro deducere pergo;
1392  Concipere haud flammam quaevis jam corpora posse
1393  Atque ardere, licet propiore calescere ab Igne
1394  Cuncta queant; velut unda, sales, terraeque dare Igni

altis
1424  Dirum saeva micat cum fulguribus, tonitruque
1425  Concutit horrisono caeli fulgentia templa:
1426  Namque opus est tantis fabricanda ad Fulmina rebus.
1427  Multa quidem multos inter sublata vapores
1428  Nitri materies et sulphuris alta pererrat
1429  Nubila, quae denso consurgunt agmine sursum.
1430  Ergo ubi mole sua

1438  Horrendum tonitru, quo tellus aequora vulgo
1439  Concutiuntur; uti metuas, divulsa repente
1440  Maxima dissiliant ne vasti moenia mundi.
1441  Haud aliter quam cum, si rebus tenuia magnis
1442  Assimilare licet, vesicula parva potentis
1443  Plena animae Pueri pede pressa repente sub ictu
1444  Rumpitur, et magnum reddit perscissa fragorem
1445  Utque

1718  Non inopina venit; quin, ut vitare queamus,
1719  Non omnis semper ratio praeclusa viaї est.
1720  Quapropter nihil est, terrae quod Motibus extet
1721  E cunctis penitus magis aerumnabile rebus.
1722  Hic Patriae me casus et horrida fata Meorum,
1723  Quaeque hic quondam uno pariter cecidere sub ictu
1724  Millia multa, movent, animoque horrescere cogunt,
1725  Prorsus et

atque omnes servata per annos
1742  Libertas caelo tollebant fortibus armis
1743  Naturaque loci murorumque objice circum
1744  Defensam a validis vicini incursibus Hostis.
1745  Tot rebus Fortuna bonis invidit, et uno est
1746  Conata excidio res vertere funditus omnes.
1747  Tempus erat, vernis quo primas floribus herbas
1748  Pingebat Natura, diemque ferebat ad Arcton;

1771  Succidere horrisono, terram mare sidera verti.
1772  Corripuit stupor altus, et omnes abstulit una,
1773  Sopivitque animi sensus formidine tanta,
1774  Ut, quod in adversis fit rebus, tollere palmas
1775  Scilicet in caelum, Superosque exposcere pacem,
1776  Nos neque possemus nostri meminisse, neque ullas
1777  Aut oculis lacrymas aut pectore fundere vota.

misere prostrata jacebant
1782  Omnia Templa Theatra Lares et publica tecta
1783  Undique praecipitata immani eversa ruina.
1784  Ante alia illud in his miserandum magnopere unum
1785  Rebus erat, multis plenam modo millibus Urbem
1786  Vidisse et Populo ferventia strata viarum,
1787  Urbis post lacerum simulacrum et nomen inane
1788  Aspicere, et caecis quod jam serpentia saecla

sexus
1803  Faemineus meliorque Virûm imbellesque Puellae
1804  Et Pueri infanda correpti morte peribant.
1805  At nos reliquiae Fatorum et cladis acerbae
1806  Quidnam agere? amissis rebus Patriaque Suisque
1807  Moerentes alii Divos exposcere mortem
1808  Certabant; alii contra non vulneris ictu
1809  Expertes tamen huc atque illuc vociferantes,
1810  Vitaї nimium

in Solem tollere vultus,
2  Arduus evecta lucis cum lampade fulget?
3  Scilicet ipse suo se lumine condit, ut ejus
4  Fulgoris nequeant acies vim ferre tuentum.
5  Haud tamen idcirco non rebus in omnibus ipsum
6  Cernimus, effusa quas irrigat undique luce
7  Aetheris ex oris, varioque nitore colorum
8  Imbuit efficiens, ut possint quaeque videri.
9  Apparet certis at

effusa quas irrigat undique luce
7  Aetheris ex oris, varioque nitore colorum
8  Imbuit efficiens, ut possint quaeque videri.
9  Apparet certis at multo clarior idem
10  In rebus; muro velut in laevore liquentum
11  Undarum, aut speculi cum primum ponitur aequor
12  Sub divo; siquidem radians fulgore corusco
13  Redditur extemplo spectantibus ejus imago;

longe Natura recessit
17  Numinis a nobis, et Majestate sua se
18  Involvit, lucemque habitat, quae impervia menti est;
19  Non minus ipsa quidem praesentem conspicuamque
20  Se facit in rebus, quas edidit, atque potenti
21  Suaviter imperio movet: et quid funditus ima
22  Conditur in terra, quid in alti gurgite ponti est,
23  Quid caelo in magno, superaque infraque quid usquam,

inventaque constant.
38  Quapropter, quoniam caeli peragravimus oras
39  Et maris et terrae; post longos denique cursus
40  Ardet ut in Patriam laetus quoque Nauta reverti;
41  Rebus ab externis itidem nos visere nostra, et
42  In nosmet rediise juvat, nostrumque minorem
43  Mole, tamen longe praestantem caetera, Mundum
44  Undique lustrantes animo peragrare sagaci.

artus.
137  Adde, quod et mira referunt raitone cerebro,
138  Quidquid id est, nostris quod rerum sensibus offert
139  Se praesto; fidique velut, cita turba, ministri
140  Efficiunt, de rebus uti bene conscia constet
141  Mens alienigenis, et quali comta figura
142  Corpora circumstent et quali praedita motu.
143  Quoque tibi magis haec pateant, manifestaque constent;

tangit
256  Auraї vapor excurrens: simul ipse propinquas
257  Funditur in cerebri sedes, variosque recessus
258  Ingreditur levis, atque animam per singula ducit.
259  Sic fit, ut e rebus varias Mens transeat in res
260  Paulatim, sensu si non percellitur extra;
261  Atque ita se pascens simulacris tempora fallat.
262  Corporis in quavis si saepe excurrere partes

347  Copia cum levium perniciter exagitatur,
348  Et nervos fibrasque rigat tenditque cerebri,
349  Et facit, externos commercia pervia constent
350  In sensus, multisque vacet Mens percita rebus.
351  Firma magis tum membra vigent artusque valentes
352  Corporaque ad magnos operum magis apta labores.
353  Debile fit corpus, cum multo humore tenetur
354  Spiritus hic, vel

360  Sive animae vis haec partim dispersa recessit:
361  Dissolvuntur enim tum demum tenuia fila
362  Fibrarum, nervique fluunt: nec proinde putandum est,
363  Mentem alienigenis jam rebus posse moveri
364  Per sensus; quoniam laxatis undique nervis
365  Cum cerebri regione manent commercia nulla
366  Sensibus, ut suetas nequeant transmittere rerum
367  Illuc

saepe tenere
394  Aurae animam, excurrens varios quin concitet artus.
395  Propterea multi per Somnum brachia tendunt,
396  Et jactant cum voce manus; tum saepe loquuntur
397  Magnis de rebus; proprii quoque saepe dedere
398  Criminis indicium, celataque facta tulere
399  In medium: multi de molli membra cubili
400  Corripiunt subito, atque amentes tecta pererrant;

ad ipsos.
521  Constituit Sensus Animae Natura ministros,
522  Custodesque velut pro corporis arce tuenda
523  Esse dedit, per eos quoniam Mens judicat, extra
524  Quae sunt in rebus, quae dira inimicaque nobis
525  Perniciem intentant, ut ferrea cuspis ut ignes
526  Praecipitesque loci fugiendaque caetera quae sunt.
527  Novit item per eos contraria, quaeque sequi nos

570  Quare hunc, si quis inest errorem haud possumus unquam
571  Detegere, aut ullis manifestum reddere verbis:
572  Quandoquidem rerum de mole haud judicat ulla
573  Mens ratione, aliis referens nisi rebus, ut illas
574  Majores dicat collatis sive minores
575  Sive pares; neque sic referendo fallimur hilum.
576  Denique non Sensus nobis largita videtur

praepete cursu
755  E longo campum spatio, torrentis ad oram
756  Ut venientem idem ferat ilicet impetus ultra.
757  Est Odor haud aliud, late quam missa per aura
758  Copia multarum de rebus particularum,
759  Perpetuo ex illis quas fluctu exire putandum est.
760  Et quia eas motu vario variaque figura
761  Constare, ut varia quae ex re mittuntur, oportet;
762  Est

769  Reclusisque viis suavem Sol moverit extra
770  Educens fluctum, redolebunt floribus horti,
771  Mellificasque trahent halantia prata volucres.
772  Illud in his porro non est mirabile rebus,
773  Parva adeo constare minutaque particularum
774  Corpora, quae volitent faciles distacta per auras,
775  Perpetuoque fluant fluctu per tempora longa,
776  Nil ut

corpora quaevis
779  In non finitas quoque partes posse secari.
780  Sin tibi adhuc ratio quae posse obstare videtur,
781  Parvula ne fluere ex ipsis corpuscula rebus
782  Credas; hanc alio rem, si libet, accipe pacto.
783  Multa habet, et multis pertusa retortaque formis
784  Intervalla viasque, quod halat, corpus apertas,
785  Circumfusa fluens

diviso munere, reddat.
1037  Nec nova res auras naturae haud simplicis esse
1038  Aërias, siquidem foecundant omnia late
1039  Omnibus et vires et vitam suppeditantes;
1040  Nec non e rebus sibi jungunt tenuia quaeque
1041  Abrasa, in varios atque exhalata vapores.
1042  Quare non poterit per partes aëris omnes
1043  Transferri nostras certus Sonus undique ad aures,

videmus
1055  Semper, sint tenues sint magni quamlibet illi:
1056  Scilicet horrendum murmur parvumque tuborum
1057  Tempore idem spatium pariter percurrit eodem;
1058  Pluribus in rebus tentando saepe repertum
1059  Quod fuit, ut ratio non ulla refellere possit.
1060  Idem praeterea vix ventis tardior aures
1061  Percutit adversis Sonitus, citiorque secundis;

1080  Puppis: et assimili pacto, cum fulgit in altis
1081  Nubibus, et tonitru post Juppiter infremit acri;
1082  Quantum illae nubes tollantur, scire licebit.
1083  His bene firmatis rebus tibi suppositisque,
1084  Accipe, quo patulas pacto Sonus excitat aures.
1085  Principio motus subit aër anteriorem
1086  Auris, qui conchae cavus extat

1176  Ars facit haec etiam, magno videantur ut auctu
1177  Corpora, quae nostros infra sunt tenuia sensus,
1178  Ut cum detegimus brevium per septa tuborum
1179  Innumera in variis animalia fervere rebus
1180  Tantula, uti totum numero simul innumerali
1181  Cernere non oculis populum possimus eorum,
1182  Ludentisque velut miracula contemplamur
1183  Naturae, majora suae quae

uti totum numero simul innumerali
1181  Cernere non oculis populum possimus eorum,
1182  Ludentisque velut miracula contemplamur
1183  Naturae, majora suae quae denique nusquam,
1184  Rebus quam in minimis, spectacula praebuit artis.
1185  Jam Speculi non posse vias penetrarier intro
1186  A radiis, supera quoque dixi, lucis; at illo
1187  Omnes reflecti offensu, subitoque repelli.

offensu, subitoque repelli.
1188  Propterea rerum variarum apparet imago
1189  In Speculo; quoniam simulacrum lucis ab ipsis
1190  Cum venit in Speculi laevorem rebus, ab ejus
1191  Planitie redit haud confusa lege situque,
1192  Sed certa ratione sed ordine partium eodem,
1193  Ad Speculum offendit veniens quo lucis imago.
1194  At super his

Agricolarum;
1228  Nec sum adeo informis, nuper me in littore vidi,
1229  Pastor ait, tenero perculsus vulnere corda.
1230  Hinc etiam omnigenos gigni fateare Colores
1231  Est opus in rebus: namque ut reflexa videri
1232  Lumina res faciunt radiorum, ita corpora reddunt.
1233  A quibus exiliunt, vario contincta colore.
1234  Candida cernis enim, quae ex omni parte remittunt

1453  Turgidus: extremus demum subit interiorque
1454  Vitreus, hoc multo qui mollior extat, at illo
1455  Densior. Ergo Oculis Mens rerum externa videndo
1456  Percipit, emissis cum rebus ab omnibus omnes
1457  In partes radiis acies obvertimus; intro
1458  Illabantur uti se protinus insinuantes;
1459  Et vario confracti humore meantes

tueri:
1573  Illi proinde vident quoque coeca nocte vagantes,
1574  Queis praesertim amplum pandit Pupilla foramen.
1575  Tum debere putes Oculos variare figuram
1576  Pro variis rebus, quas cernunt: cominus illae
1577  Immittant ut si radios, membrana recedat
1578  Ultima, quantum opus est, in ea ut pingatur imago,
1579  Et convexa magis se lens Crystallina flectat:

1595  Fusca magis fieri, mage quae removentur: oportet
1596  Proin disjuncta magis, quae sunt mage fusca videri,
1597  Hac Oculos fallunt Pictores arte tuentum,
1598  Res aliis alias mage rebus ut esse remotas
1599  Credamus, licet in tabula simulentur eadem:
1600  Quandoquidem fusco tingunt distantia fuco
1601  Propterea hibernus cana nive Juppiter agros
1602  Spargit

1612  His tamen atque aliis, quas dehinc clarabimus ipsi,
1613  Permultis, genus hoc, opus est rationibus addas
1614  Mentis opinatus quosdam, deducta per usus
1615  Quae longos teneris jamdudum in rebus ab annis,
1616  Rebus in his, nostros quae sensus saepe lacessunt,
1617  Nescio qua, tacita celer utitur arte ferendo
1618  Callida judicio, nec ut ipsa advertat, id intra

dehinc clarabimus ipsi,
1613  Permultis, genus hoc, opus est rationibus addas
1614  Mentis opinatus quosdam, deducta per usus
1615  Quae longos teneris jamdudum in rebus ab annis,
1616  Rebus in his, nostros quae sensus saepe lacessunt,
1617  Nescio qua, tacita celer utitur arte ferendo
1618  Callida judicio, nec ut ipsa advertat, id intra
1619  Quae fiat ratione, suos neque sentiat actus,

ideo cessare videntur
1713  Astra per aetherias et Sol et Luna cavernas.
1714  Corpus item motum poterit cessare videri,
1715  Cum motis aeque atque ab eadem parte refertur
1716  Rebus: at hae citius si currant, ire retrorsum
1717  Apparet, sequitur quia segnius: illud at ipsis
1718  Denique si rebus, quibus a Cernente refertur,
1719  Sit velox magis et pernix, videatur, oportet,

videri,
1715  Cum motis aeque atque ab eadem parte refertur
1716  Rebus: at hae citius si currant, ire retrorsum
1717  Apparet, sequitur quia segnius: illud at ipsis
1718  Denique si rebus, quibus a Cernente refertur,
1719  Sit velox magis et pernix, videatur, oportet,
1720  Tantum, plus celeri rapitur quantum impete, ferri.
1721  Consimile est, vehimur cum nos per caerula puppi:

1721  Consimile est, vehimur cum nos per caerula puppi:
1722  Ire videntur enim ripae, praeterque volare
1723  Et nemora et colles circum: properante relati
1724  Namque Oculo variis respondent rebus: ob hanc rem
1725  Apparent celeri motu in contraria ferri;
1726  Cum nos in puppi videamur stare quieta:
1727  Percipimus siquidem nos motum ab imagine mota,
1728  Quam radii

1837  Percipere ullarum Mentem sinit; usque adeo re,
1838  Immemor ipsa sui quoque, fixa moratur in una.
1839  Noxius hic Stupor est. ast a novitate teneri
1840  Defixum, atque diu miris haerescere rebus
1841  Juverit; hinc quoniam rerum natura novarum
1842  Longum Admiranti tandem detecta patescit;
1843  Altius et molli simulacra impressa cerebro
1844  Haerent nec morbo longis

item vis aurae magna cerebro,
1887  Inde loci totos quae late fusa per artus
1888  Mobilitat corpus, viresque educat ut omnes,
1889  Efficit, et validis audax conatibus instet,
1890  Rebus uti victor tandem potiatur amatis.
1891  Magna facit quoque Spes, inhiat dum saepe cupitis
1892  Ardenter, vapor ut vi multa pectus inundet:
1893  Proinde cruor cursu properantior usque citato

posuisse, at quamlibet illuc
40  Tendere, quo lubeat, quo raptet coeca voluptas.
41  Talia qui fingit, vesano effutiat ore
42  Multa, licet, simili ratione: haud esse potentem
43  In rebus Dominum, praesit qui providus Orbi,
44  Omnia fortuitus sed Casibus edita dicat
45  Constare, atque eadem servari a Casibus isdem.
46  Quod quoniam a vera quantum ratione recedat,

aëra praeceps,
73  Et qumavis nequeat non labier, attamen ultro
74  Labitur, et terram celerans gravitate petissit.
75  Ergo correpti vitae felicis amore
76  Quaerimus usque avidi Bona rebus in omnibus omnes
77  Ardenter: nam saepe licet videamur in ipsis
78  Rebus velle, prius quae valde ingrata fuere,
79  Contra, quae nimium placuerunt ante cupita,
80  Longe aversari,

et terram celerans gravitate petissit.
75  Ergo correpti vitae felicis amore
76  Quaerimus usque avidi Bona rebus in omnibus omnes
77  Ardenter: nam saepe licet videamur in ipsis
78  Rebus velle, prius quae valde ingrata fuere,
79  Contra, quae nimium placuerunt ante cupita,
80  Longe aversari, et mutarier omnibus horis;
81  Attamen oblito nunquam, quod quaerimus unum

regione, rotarum:
110  Et tamen una movet major rota primaque cunctas
111  Mobilis, hinc motus cum tempore profluit omnis.
112  Sic quoque multa gerunt Homines, variisque moventur
113  Rebus, at ex una tamen omnia origine pendent,
114  Quod sibi quisque Bonum summum velit, appetat unum.
115  Summum deinde Bonum nil novimus esse, nisi illud,
116  Quod bene cum teneas, aliud non amplius optes:

170  Formidare malos, et nulli fidere: semper
171  Pascere se demum, positisque quiescere votis
172  Nunquam; et divitias optare atque addere partis
173  Usque novas, nullis explere at pectora rebus,
174  Consimile est morbo, sitiens quo postulat undam
175  Aeger, ab affusa se plus sitis aestuat unda;
176  Consimile est etiam poenae, quae prodita vulgo
177  Fertur, ubi sedes

250  Edita nimirum, ceu fulmine, saepe vaporant,
251  Conque teruntur; uti multo parere quietum
252  Sit fatius, velle imperio quam regna tenere.
253  His permulta potes vetera atque recentia rebus
254  Suppeditare tibi (scis namque) exempla probandis;
255  Donec luce palam constet non esse Potentes,
256  Quos penes imperium populorum est. Parte revolve,
257  Si vacat, ex alia

pressa bisulcis;
362  Mens ollis conversa Suum fuit in naturam,
363  Pro pudor! ingenuimque gerebat bruta ferinum.
364  Adde, quod ipsa suum simplex Natura pudorem
365  Talibus in rebus fateatur: namque probrosis
366  Coeca libidinibus quaerit loca, publica vitat,
367  Deprendique timet; se damnat scilicet ipsam,
368  Seque vel invitam tacite arguit, atque inhonesto

399  Et sitis in vita semper nos torret hiantes.
400  Haud tamen hoc ipsum longe non utile nobis;
401  Quaerere nimirum semper, quod deficit, aegroque
402  Esse animo, nullisque diu requiescere rebus,
403  Ex omni nequeant quae reddere parte beatos;
404  Ut sic jam specie falsorum et fraude bonorum
405  Detecta, Verum tandem Summumque quod extat,

suis contingere votis.
407  Quare tam longe abducit nos devius error
408  Propterea; quoniam, cum simplex unaque summi
409  Sit natura Boni, disjunctum quaerimus illud
410  Nos tamen in rebus: namque illa Potentia summa est,
411  Quae nullius egens sibi sufficit, unaque Clara,
412  Et summe per se pariter Venerabilis una est,
413  Laetaque, gaudendi quae causas invenit in se:

Bonum: namque illud oportet amare;
555  Quandoquidem nos esse necesse est velle beatos;
556  Id cupide quamvis et semper sponte velimus.
557  At non Arbitrio, non Libertate caremus
558  Rebus item in multis, quae non Bona summa videri
559  Esse queunt, aliqua sed deficientia parte:
560  Nam quoniam partimque bonae partimque videri
561  Esse malae possunt, optari posse fatendum est

564  In nobis, ut nulla queat res vincere contra,
565  Desipere insano non illos corde putantes
566  Esse opus omnino, Mens semper ut ipsa necessum
567  Intestinum habeat cunctis in rebus agendis;
568  Vel quia sideris subjectam aspectibus illam
569  Rentur, et Astrorum certa sub lege teneri;
570  Sive quod, invicti ne rumpant foedera Fati,
571  Tanguntur misera

profecto
638  Ille quidem causa esse et meta novissima debet,
639  Qui tantum se propter amandus: id ultima namque
640  Exposcit summi Finis natura Bonique.
641  Hunc tibi propterea rebus praeferre Voluntas
642  Ultro debet, eae quaecumque existere possunt,
643  Famae et divitiis et honoribus illecebrisque,
644  Nec non et caris praeferre

644  Nec non et caris praeferre Parentibus, ipsis
645  Et Natis, usquam vel si quid dulcius extat,
646  Praeferre et vitae quoque et ipsis denique nobis;
647  Nec tantum praeferre, sed ipsum in rebus amare,
648  Res omnes per quem subsistunt, omnibus Unum.
649  Namque has, quo Numen, si prosequeremur amore,
650  In rebus Finem Mens constituisse creatis
651  Privatisque bonis

et ipsis denique nobis;
647  Nec tantum praeferre, sed ipsum in rebus amare,
648  Res omnes per quem subsistunt, omnibus Unum.
649  Namque has, quo Numen, si prosequeremur amore,
650  In rebus Finem Mens constituisse creatis
651  Privatisque bonis summum extremumque repente
652  Nostra videretur; fierent ut protinus inde
653  Omnia perversa summi praepostera lege

sunt, omnibus uti,
659  Plusve minusve quidem, suprema ut scilicet ejus
660  Summi a natura magis ipsa minusve recedunt,
661  Extremique juvant ut nos in gaudia Finis.
662  Neu tu rebus ab his reputes hic forsan, Amorem
663  Non purum in nobis, omni neque labe carentem
664  Esse; Bonum quoniam, quia suave est conveniensque,
665  Tendimus in summum, summum cum Numen amamus.

carentem
664  Esse; Bonum quoniam, quia suave est conveniensque,
665  Tendimus in summum, summum cum Numen amamus.
666  Namque ea vel puri natura videtur Amoris,
667  Nullis prorsus uti rebus queat ipse teneri,
668  Ni sint, quae placeant, delectent, conveniantque:
669  Ut nihil est, oculis aliud quod cernere possis,
670  Splendida quam radiis quae fulgent corpora lucis.

bonorum
685  Haeret in amplexu placide, plenusque quiescit.
686  Nonne vides igitur, quam cautum jam sit Amoris
687  Legibus aeternis, ne ut summo in Fine creatis
688  Haerentes cupide rebus captique fruamur;
689  Ut facimus, specie tantum verique bonique
690  Illusi heu! miseri persaepe: huc devius error
691  Nos agit, infelix ruis huc insana Voluntas!
692  Nempe

corpora Naturaї
694  Cuncta movens Auctor (siquidem nos excitat ista
695  Servandum ad corpus suavi ratione, neque illis
696  Propterea jungi, sibi qui debetur, amore
697  Nos voluit rebus) jucundo protinus ipsi
698  Illecti sensu, quidquid juvat, ilicet ipsis
699  Acceptum rebus referendum hoc omne putamus.
700  Nam quia non operam sentimus saepe juvantem

suavi ratione, neque illis
696  Propterea jungi, sibi qui debetur, amore
697  Nos voluit rebus) jucundo protinus ipsi
698  Illecti sensu, quidquid juvat, ilicet ipsis
699  Acceptum rebus referendum hoc omne putamus.
700  Nam quia non operam sentimus saepe juvantem
701  Numinis in nobis, sed circum sola videmus
702  Corpora, propterea fit, ut illis haereat ultro

Forma.
734  Nunquam credere enim possis, quod providus Auctor,
735  Ordinis aeterna totam qui lege creavit
736  Naturam, humanas tantum, praestantius ullis
737  Queis nihil in rebus, quodcumque est, nobiliusque,
738  Atque sui similes Animas projecerit ortas
739  Sic temere in mundum, ut nullo donârit egentes
740  Lumine lucis, uti valeant agnoscere, quidquid

979  Sola, quod alter habet, sibi tantum hic optet habere.
980  Sic, omni quoniam est expers ratione, libido
981  Impetus est animi quidam non rectus, ut illo
982  Infra se positis fiat Mens subdita rebus.
983  Denique si Ratio non temperet, omnis, oportet,
984  Prava sit Affectus natura: cientur enim intus
985  Corpore concusso turbae, commota vacillat

perrumpere nodos.
1033  Postremo nihil esse putem hac praesentius in re,
1034  Quam nostris parce (namque hinc impelimur) uti
1035  Sensibus, illecebras vitare, animumque retractum
1036  Rebus ab externis, magni nos unde tumultus
1037  Continuo exagitant, in Veri educere lumen,
1038  Scilicet assidue meditantem, noscere rerum
1039  Ut possit pondus, semperque aeterna tueri.

sensus supra sunt cumque, tueri
1042  Non valet; Aeternum quapropter quidquid et extat
1043  Verum et Divinum, vix solo nomine novit
1044  Infelix: quamvis eadem tam cernat acutum
1045  Rebus in humanis, species et spectet inanes:
1046  Motibus hinc variis stulte jactatur, et aegrit.
1047  Quapropter vis tanta animum turbavit ubi intus,
1048  Ut nequeas contra violento obsistere bello,

Voluntas
1122  Usque aeterna sequi Legis praescripta supernae;
1123  Quae, quoniam rectam sunt cognita per rationem
1124  A nobis, Rationis item praecepta necesse est
1125  Omnibus in rebus sit certa audire Voluntas.
1126  Percipe praeterea, veluti qui corpora vibrant
1127  Per tensum vario saltu ludentia funem
1128  Sublimes, medio librentur semper, oportet:
1129  Nam

terram,
1132  Praecipitemque trahent supero de fune ruinam:
1133  Sic nimium in partem si flectat forte Voluntas
1134  Alterutram, medio neque sese libret Honesto
1135  Omnibus in rebus, sive hinc sive inde, necesse est,
1136  Decidat in vitium, et Virtutem deferat ipsam:
1137  Semper enim in media Virtus regione locata est,
1138  Illinc cujus et hinc stipant latera utraque formae

et conditione
1147  Atque gradu atque annis, diversis moribus uti.
1148  At sibi conveniat pulchrae in Virtutis amore
1149  Semper; eam certus constanti mente sequatur
1150  Omnibus in rebus fortuna aetate locoque:
1151  Illa regat, vitaeque modum praescribat, et aequos
1152  Conformet mores, et amorem in pectora sancti
1153  Ordinis insinuet. Quin est Amor Ordinis ipsa,

modum praescribat, et aequos
1152  Conformet mores, et amorem in pectora sancti
1153  Ordinis insinuet. Quin est Amor Ordinis ipsa,
1154  Quo summe rebus praefertur summa creatis
1155  Nimirum Natura Boni: quare una, necesse est,
1156  Sit Virtus; quoniam est Amor immutabilis Aequi:
1157  Namque ab amore suam debent fortita videri

in unum
1160  Dirigat; ut torrens, secum rapit omnia victor,
1161  Omnia recta, suo facit omnia consona fini,
1162  Atque omnes pulchris decorat Virtutibus actus.
1163  Sin contra rebus se pascat inanibus idem
1164  Cuncta quidem soli referens sibi; pravus ut ipse est,
1165  Et fallax rectis regionibus exit, oportet,
1166  Omnia prava etiam mendosa atque absona fiant,

1166  Omnia prava etiam mendosa atque absona fiant,
1167  Omniaque in vitium flectant, quaecumque geruntur.
1168  Una igitur Vitrus; varia sed pro ratione,
1169  Qua modus in variis servatur rebus et ordo,
1170  In formas veluti digesta est scissaque multas:
1171  Haud secus ac uno surgens de stipite quercus
1172  Porrigit innumeros hinc illinc undique ramos
1173  Extensa,

1173  Extensa, et late diffusis pulchra virescit
1174  Frondibus oblectans oculos animosque tuentum.
1175  Ipsa quidem Virtus nimium excurrentia vota
1176  Temperat, et nullis corruptum rebus Amorem
1177  Purum atque integrum divinos servat ad ignes:
1178  Ipsa qouque haec Fortis, dium quae propter Amorem
1179  Aspera magnanimo fert pectore duraque rerum.
1180  Quin et

1237  Non animos igitur Juvenum facere ulla sagaces
1238  Gestarum poterit brevis experientia rerum.
1239  Haud tamen hac illi prorsus Virtute carerent,
1240  Consilia in dubiis vellent si exposcere rebus,
1241  Et dociles semper praebere Monentibus aures.
1242  Nam neque saepe Viros aliorum inquirere mentem
1243  Rebus in ambiguis puduit quoque. Saepe quod uno
1244  Lumine non

Virtute carerent,
1240  Consilia in dubiis vellent si exposcere rebus,
1241  Et dociles semper praebere Monentibus aures.
1242  Nam neque saepe Viros aliorum inquirere mentem
1243  Rebus in ambiguis puduit quoque. Saepe quod uno
1244  Lumine non videas oculorum, utroque videtur
1245  Recluso. Quantum Sapientum proinde petitum
1246  Consilium multis saepe attulit emolumenti!

petitum
1246  Consilium multis saepe attulit emolumenti!
1247  Praeterea Prudens animo pollere sagaci
1248  Debet, ut in certum quae sint mage idonea finem,
1249  Multis inveniat de rebus, et eligat apta;
1250  Quin et solerti peragat ratione, viaque
1251  Dum graditur coepta, ne quae res obsit eunti,
1252  Huc circumspiciens mentem convertat et illuc

1250  Quin et solerti peragat ratione, viaque
1251  Dum graditur coepta, ne quae res obsit eunti,
1252  Huc circumspiciens mentem convertat et illuc
1253  Solicitam, coeptisque objecta incommoda rebus
1254  Vitet, et offensu declinet cautus ab omni.
1255  Attamen interdum nihilo minus usque sagacis
1256  Solertis cautae et quantumvis omnituentis

1256  Solertis cautae et quantumvis omnituentis
1257  Fallier humanae videas ea prodita mentis
1258  Consilia, eventu nec saepe probata secundo.
1259  Scilicet humanis gaudet colludere rebus
1260  Fors, ut vulgus ait, nec opino vertere cuncta
1261  Adventu, quae tunc Hominum Mens cumque parabat.
1262  Propterea variam quia rerum conditionem
1263  Scit Prudens,

qui corde sagaci
1279  Eventus rerum varios cognovit, in ipso
1280  Plerumque incertis praesertim ludere bello
1281  Fortunam vicibus; quapropter comparat aequum
1282  Adversis animum rebus pariterque secundis.
1283  Et quoniam media est inter contraria Virtus
1284  Hinc vitia atque illinc; medium rationis, oportet,
1285  Propterea teneat Prudentia; cujus utrumque

1298  Nimirum aggreditur cum res, neque cogitat ante,
1299  Quid sit opus facto; proinde et mutatur in horas
1300  Sive levem ob causam seu nullam, nec sibi constat;
1301  Nec non et rebus quoque cum pigratur agendis:
1302  Nempe prius quam res ipse aggrediaris agendas,
1303  Consultes, opus est; at, postquam coeperis, illud,
1304  Quodcumque est, properans mature perfice factum.

1345  Qui se praeclaro super omnes extulit ausu;
1346  Praevertunt alios quantum Virtutis honore:
1347  Obtinet haec medium rationis, et altera reii;
1348  Nam res commutat rebus, neque respicit ultra
1349  Ipsa aliud quidquam, quam par ut constet utrinque
1350  Permutandarum pretium mensuraque rerum:
1351  Omnia natura quanquam communia constant,

tamen omnes
1365  Lex nequit idcirco comprendere praeque videre;
1366  Ut Ratio legis vim temperet aequa, necesse est,
1367  Interdum, et variis, quae tum contingere possunt,
1368  Pro rebus varie legum plerumque rigorem
1369  Molliat, et normam deflectat semper ad aequi.
1370  Nunquam depositum proin reddes, quo perimat se,
1371  Insano gladium, neque Civi inferre paranti

1461  Et sacros mecum latices Permessidos undae,
1462  Naturae sibi nota et mecum limina adibat.
1463  Nunc vero de me quid poscit uterque? nisi una
1464  Ut pro tam magnis referatur gratia rebus;
1465  Scilicet ut possint laetarier ubere fructu
1466  Non curas caruisse suas, tantosque labores
1467  Incassum haud cecidisse. Utinam in me Pignora laeti
1468  Grata

esse videri
1588  Cum nequeant sua quaerentes sibi commoda Amici:
1589  Si namque utilitas, vel quae jucunda fuere,
1590  Deficiant; fieri variis quod saepe necesse est
1591  In rebus, pariter dissuta repente videbis
1592  Mutua Amicitiae dissolvi vincula ruptae.
1593  In manibus Divam dicunt, qui fingere gaudent,
1594  Astraeam gemina libram cum lance tenere,

1620  Vili forte capi ne nos possimus amore,
1621  Sed Patriae expectata in gaudia suspiremus
1622  Caelestis Patriae atque aeternat in munera pacis,
1623  His interseruit rebus mala multa, dolorum
1624  Infestam segetem; morsu quae suscitet acri,
1625  Admoneatque animum, quaerendum scilicet illud
1626  Esse Bonum, summum quod constat perpetuumque.

superbe
1670  Gloria gestarum merces ut debita rerum:
1671  Fortis et hanc Animus debet contemnere victor.
1672  Hujus item quoque materies Virtutis opusque est,
1673  Adversis nunquam rebus succumbere, nullisque
1674  Expugnato animo violentis cedere plagis;
1675  Oppositas verum tolerando obtundere vires.
1676  Praeclaros animis ingentibus inspice paulum
1677  Heroas,

1749  Tollitur hinc, humilique Timor pede claudicat illinc.
1750  En tibi jam complet numerum, clauditque coronã
1751  Ultima Virtutum, nimias quae temperat omnes
1752  Corporis illecebras, praesertim rebus in illis,
1753  Omnia quas pariter sectantur saecla ferarum;
1754  Ut gula quas poscit, turpesque libidinis aestus.
1755  Bellua propterea, qui non sibi temperat istis,

corripitur praeceps, et praevenit ipsam,
1830  Quae regat et doceat, Mentem; haec erroris origo.
1831  Hoc genus est, ipsi bona cum praesentia longe
1832  Praeferimus, sint falsa licet sint tenuia, rebus,
1833  Quas procul a nobis avectas cernimus, atque
1834  Sero venturis quas expectamus in annis.
1835  Nam cum saepe bonum praesensque repente novumque,

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report