Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: domini Your search found 3541 occurrences
First 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1135-1341:1135. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] contingit,
quod cum sese ocio dederint, etiam fide deficere incipiant.
1136. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Qui non crediderit inquit, condemnabitur;
ne uidelicet bona consequatur fidelibus promissa,
sed poena infidelibus proposita puniatur.
Poenę autem uel maxima pars erit meminisse ęternę beatitudinis quam
amiserunt |
minas Domini contemnendo dicentis:
1137. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] infidelis demonstrat.
dicente Domino:
1138. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
pro antidoto uenenum.
Quo autem facilius illos declines,
audi Dominum dicentem:
1139. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Domino parent
Pascha.
hoc est cibum, de quo ipse ait:
1140. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
et de terreno habitaculo ad cęleste regnum.
Cuius immensam et ineffabilem gloriam nunc in Ecclesia laboribus
occupata constituti cogitatione comminiscimur,
dum solemnia sacra celebramus,
1141. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] animum in eam afferunt.
ne tunc quidem uanis colloquiis et nugis inutilibus abstinentes |
iocis-que et risu,
cum a Sacerdote diuina peraguntur.
Sciant eos minus fortasse culpabiles fuisse ,
qui Domini flagello eiecti fuere de templo dicentis:
1142. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ea quasi in prostibulo uersari non dubitent.
Deterius tamen adhuc peccant, qui ea mente illuc conueniunt,
ut simpliciorum fidem perniciosis quęstionibus peruertant,
zizania superiacientes, ubi satum est triticum.
1143. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] spectat,
sicut ueteribus ita et nouis hominibus est obseruandum |
et cum Euangelio communicandum.
ac de utriusque Scripturę moralibus pręceptis cum psalmista dicendum:
1144. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cantibus tota die operam impendunt |
et ne horam quidem diuinarum in ecclesia recitationum uacare auditionibus queunt.
Transeamus ad eos, quos auditores tantum et non factores uerbi esse
diximus,
de quibus Domini sententia est :
1147. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Solus ergo in Domino gloriari poterit,
qui uanitatis humanę pompam honores-que contempserit.
Sic enim et Apostolus gloriatus est dicens:
1148. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] glorię palpatione, sed statim aduocanda ratio est, ut quod caro blanditur, mentis iudicio protinus repellatur. Nam et apostolos Zebedei filios, honoris tentauit ambitio, cum alter ad dexteram , alter ad sinistram Domini, quem mox in terra regnaturum putabant, sedere concupissent. Et quoniam terrenis adhuc affectibus ducebantur, responsum est eis: Nescitis, quid petatis. Quod si nescit quid petat , qui
1149. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] iam
liberatis patet paradisus?
quos-que corpore isto exutos protinus excipit cęlestis claritatis habitaculum sempiternum?
1150. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et hęc dicens expirauit. Et nos ergo commendando animam Deo | misericordiam-que eius implorando | ac precibus insistendo uitam istam finiamus. et tunc sequentur, quod paulo ante diximus: Preciosa in conspectu Domini mors sanctorum eius, et: Beati mortui qui in Domino moriuntur. Cęterum sicut non timere mortem ad seruos Dei pertinet, ita econtrario eam formidare | ad seruos mundi. Quod ut
1151. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Hac certe dulcedine affecti erant apostoli, cum inter flagella gauderent, quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati. Et cum sęuissimi tyranni tormenta proponerent, necem minarentur, ne Iesum euangelizarent, tacere omnino non poterant. tanto illis nomen Domini sui iocundius fuit | quam uitę pręsentis usus | aut doloris per supplicia infligendi euasio. Tales itaque esse debent qui uolunt montem excelsum conscendere cum Petro | et operarii fieri uineę Domini | et abiecta seculi huius
1152. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] poterant. tanto illis nomen Domini sui iocundius fuit | quam uitę pręsentis usus | aut doloris per supplicia infligendi euasio. Tales itaque esse debent qui uolunt montem excelsum conscendere cum Petro | et operarii fieri uineę Domini | et abiecta seculi huius sarcina per foramen acus transire | percalcatis-que mundi angustiis ad beatam illam regni cęlestis amplitudinem peruenire. Tu igitur qui relicta syndone
1153. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quoniam angelicę sublimitati exęquatur,
sacerdos ipse aliquando in Scripturis angelus
est appellatus.
ut illud Malachię:
1154. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] es sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech.
Nihil isto sacerdote maius,
nihil mirabilius excogitari potest,
ita nec sacerdotii honore quicquam pręstantius haberi.
Cęterum iuxta Domini sententiam:
1155. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ipse Christus uerus Deus et uerus homo,
uiuus et immortalis,
licet aliena specie uelatus,
offertur .
Quod si etiam priscis dictum sit:
1156. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
offertur .
Quod si etiam priscis dictum sit:
1157. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Apostolis et eorum successoribus pręceptum esse meminerit:
1158. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] possidere aurum neque argentum | neque pecuniam in zonis uestris! Quid tibi cum diuitiis, si illius Domini seruus es, qui non habuit in terra ubi caput reclinaret suum, neque didrachmam, qua pro se et discipulo solueret portorium? Domini inquam in stabulo geniti, in pręsepio positi, in cruce nudi, in sepulchro conditi alieno, nihil denique in hoc seculo quasi suum possidentis. non quia non liceret ei frui omnibus si uellet, cum esset dominus omnium, sed ut doceret non esse ei opus terrenis diuitiis qui ad
1159. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ipsi pastores, inquit, ignorauerunt intelligentiam,
omnes in uiam suam declinauerunt;
unusquisque ad auaritiam suam a summo usque ad nouissimum.
Perditos autem plebis mores uulgi-que licentiam illorum qui pręsunt
incurię ascribi,
in Ezechiele ex uerbis Domini discimus:
1160. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
1161. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nouę-que Legis spicas, et ut triticum sub paleis latens comedere ualeamus, confricemus eas manibus intelligentię spiritalis. promentes in lucem, quicquid sub figurarum ambage condi credimus. Nihil erit menti Deo dicatę iucundius | quam nosse sensum Domini | et uerba aliud quam sonant significantia intelligere. Et quoniam hanc spicarum confricationem sabbato ab apostolis factam legimus, hoc admonet nos | ea quę mystica sunt, commode perpendi consyderari-que non posse, nisi cum secularibus curis liberi et expediti sabbatum id est
1162. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Itaque cum Euangelio et Pauli Epistolę et aliorum apostolorum | et Lucę Actus | et Ioannis Apocalypsis | et eruditorum hominum approbati de religione tractatus frequenter in manibus habendi legendi-que tibi erunt, ut fide stabiliaris, ut uirtutibus pręstes | et in Christi domini meditatione perseuerans in Deo tandem conquiescas. Nihil ita innocentiam conseruat | et cordis puritatem custodit. ut Scripturarum, quas diuini homines Sancto dictante Spiritu ediderunt, quotidiana lectio.
1163. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] docendo poteris sustentare. Tanta est enim diuinorum uirtus uerborum, ut fideliter et incorrupte et contente legentibus intellectum illuminet, animum exhilaret atque illa quę pręcipiuntur, perficiendi facultatem suppeditet. Quod si tacta fimbria uestimenti Domini uirtus de illo exibat et sanabat omnes, quomodo sermo eius ex intimis effusus pręcordiis, dum legitur, dum auditur, animi male affecti morbos non curabit? et a periculis perditionis non erruet? Ergo quoties aliquo seculi huius turbine agitaris, quoties carnis pugnam
1164. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] reuelatę penitus ignari.
Porro cum experiri coeperis uoluptatem atque fructum quem tibi lectio
suggeret diuina,
protinus cum psalmista concines:
1165. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Domini eloquia casta; argentum igne examinatum, probatum terrę, purgatum septuplum. et: Quam dulcia faucibus meis eloquia tua domine | super mel et fauum ori meo. Dulcia sane in cortice eloquia Domini, sed multo dulciora in medulla. Sacros codices pie indubitanter-que legenti adsistit Christus, applaudunt angeli, congratulantur sancti | et cęlestium uerborum sono maligni exterrentur spiritus ac fugiunt.
1166. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] edocti peccatis, in quibus
hactenus fuisse se recognoscunt, finem statuunt |
et ab his per poenitentiam resilientes ad capessendas uirtutes
disponuntur |
magnam-que capiunt uoluptatem uel legendo diuina uel audiendo.
In quo Mariam ad pedes Domini sedentem diligenter obserua |
1167. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] contemplandi ratione
claudamus.
Igitur ad consyderanda Dei opera puritate mentis opus est,
ut autoris dulcedinem fidelis consyderator ualeat degustare.
1168. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] psalmista |
et mente cęli culmina penetremus.
Inde ueniet nobis auxilium a Domino,
qui fecit cęlum et terram et omnia.
Non possumus recte de illo aliquid speculari,
nisi ab ipso adiuti,
qui-que nobis relicti retro labimur,
Dei ac Domini nostri ope subleuati usque ad thronum maiestatis eius perueniemus.
Ad contemplandam itaque diuinitatis altitudinem dic cum Propheta:
1169. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] Petri exemplo, laua perfidię sordes,
et mereberis rursum fieri membrum Ecclesię,
a cuius corpore auulsus fueras |
et iam cum mortuis computatus.
Hęc tecum meditare,
hęc mente reuolue.
Nunquam ueniam desperabis o peccator,
si et istorum quos modo commemorauimus crimina |
et Domini erga ipsos benignitatem atque misericordiam recte metitus
fueris.
Sed fortasse dices:
Non solum grauia et horrenda sunt peccata mea,
verum etiam plurima uix-que ullo calculi numero comprehensibilia.
etiam id quod non merebatur,
ab eo se impetraturum poenitendo sperasset.
Nemo quippe ueniam accipit,
quia ipse meretur,
sed quia benignus est ille,
qui eam largitur.
Desperauit et Iudas
Domini sui proditor.
autem eiusmodi simulacra publice proponi solent,
ut quoties conspecta fuerint,
ad memoriam res gestas eorum quibus dicata sunt reuocent
et ad imitandum fidelium mentes accendant.
Secundum.
Non assumes nomen Domini Dei tui in uanum.
Ne contemnere uideare,
quod pręcipue oportet reuereri.
tertium.
Memento ut diem sabbati sanctifices.
Nos uero sabbati obseruationem ad diem Dominicum transtulimus,
ne cum Iudeis in Christum non credentibus uideamur
Quorum quam certus euentus fuerit,
cum plurimarum urbium excidia
tum potentissimorum quondam regum infelicissimi exitus testantur.
feratur necesse est.
Iccirco non solum a paradisi expectatione excluditur,
verum etiam in dies grauius futurum sibi supplicium
comparat in inferno.
implorandam suadens
nullas efficaciores fore credidit,
quam quę nocturno tempore factę fuissent.
Ideo
Ad hęc non pauca in sanctorum uitis relata legimus,
quibus credere compellimur |
per quietem sępenumero quę uera sunt reuelari.
cum pręsertim ipse Dominus (ut in Numeris scriptum est) dicat:
ad cęlum expansis deprecantem.
Audiet Danielem prophetam dicentem:
Posui faciem meam ad Dominum Deum meum,
rogare et deprecari |
in ieiuniis, sacco et cinere.
Inde transiens ad Euangelium considerabit uas electionis Paulum
apostolum,
qui ait:
Curuo genua mea ad patrem Domini nostri Iesu Christi.
Ipsum quoque Christum Dominum contemplabitur,
quo nemo sanctior,
nemo magnificentior,
modo prono corpore in faciem procumbentem,
modo errecto in cęlum suspicientem
et modo positis genibus orantem;
non quod illi nostris humiliationibus opus esset,
non quod illi nostris humiliationibus opus esset,
sed quod nos illius indigeremus exemplo.
Porro quoties peccatis,
quę a nobis commissa sunt,
ignosci petimus,
ante illis a quibus iniuriam accepimus ignoscamus.
Ipsius enim Domini pręceptum est:
Cum stabitis ad orandum,
dimittite siquid habetis aduersus aliquem,
ut et Pater uester, qui in cęlis est,
dimittat uobis peccata uestra.
Et Apostolus:
Volo, inquit, uos orare in omni loco,
leuantes puras manus,
sine ira et disceptatione.
ut discas, etiam cum multum oraueris,
non remittere cordis affectum.
quem non solum cum rogamus ,
quamquam tunc magis,
uerum etiam cum non rogamus nos habere necesse est,
ut impleatur quod Apostolus ait:
Sine intermissione orate!
Post gloriosam Domini ascensionem |
de ipsis eius apostolis traditum est,
quod perseuerantes erant in oratione cum mulieribus et Maria matre
Iesu et fratribus eius.
Et si apostolis opus erat iugiter orationum sacrificio,
quis tutum se a tentationum periculo
quin ipse Dominus per apostolos exoratus hoc concesserit,
quod fortasse iis tacentibus uel non concessisset
uel concedere distulisset.
Sanctos ergo in auxilium nobis inuocemus,
quia in psalmo est scriptum:
Oculi Domini super iustos,
et aures eius in preces eorum.
Et Iacobus apostolus:
Multum ualet, inquit, deprecatio iusti assidua.
Plus potuit unius Moysi oratio quam multorum arma.
Illo nanque orante uictę sunt inimicorum copię,
quo tacente superabant.
Ad Elię prophetę
tamen non attendit uerba,
sed animum intentionem-que orantis,
et magis irritatur quam placatur,
cum id, quod bonum est, proposito usurpatur non bono.
Tale quippe facinus et Hieremias deuouet dicens:
Maledictus, qui facit opus Domini fraudulenter!
Cum ergo hic quoque fraudulenter agat,
qui orandi studium,
ad laudem Dei institutum,
ad suam uertere nititur,
erit utique maledictus |
et dum uulgi plausum captat,
uideri, non esse sanctus cupiens,
nisi
ait:
Siquid potes,
adiuua nos misertus nostri!
Quamdiu suspenso animo fuit,
possit-ne id sibi a Domino pręstari,
quod rogabat, non accepit.
Postquam autem firma stabili-que fide opus esse ad impetrandum didicit
et se iam uere credere
nihil-que de Domini uirtute dubitare respondit,
filium, pro quo orabat, sanum recepit.
Hanc dubię et fidelis postulationis inter se distantiam Iacobi
apostoli uerba satis declarant,
ubi ait:
Siquis indiget sapientia,
postulet a Deo,
qui dat
Iosaph.
Sic Iosaphat Ammonitas Idumeos-que uicit et numero et armis impar.
Ioram. Ioachan
Sic Ioram Assyriorum obsidione |
et Ioachan eorundem seruitute liberantur.
Ezech.
Ob hoc pro Ezechia stans angelus Domini concidit Assyrios.
Manases
Ob hoc Manases Babylonio iugo errutus |
regno quod amiserat restituitur.
Iosias
Ob hoc Iosias non uidit malum,
quod uidisset,
si delicti eum non
uestra!
Cor autem humiliatum |
et intus poenitentię dolore scissum |
lachrymę (si fieri potest) foris per ora manantes testentur.
Mulieri peccatrici in Euangelio dimittuntur peccata multa,
quia dilexit multum.
Sed dilectionis huius testes lachrymę erant,
quibus pedes Domini rigauit,
capilli quibus rigatos tersit,
labia quibus tersos osculata est,
unguentum quo illos post oscula unxit.
moeror,
humilitas,
amor simul |
mixta erant,
omnium tamen causa fuerat amor,
quo concupiuit cum ipso in gratiam redire,
quem offenderat.
erroris,
et induamus nouum,
qui secundum Deum creatus est,
in iustitia et sanctitate ueritatis.
hac tali negociatione talenta nobis credita duplicantur.
et qui super pauca fidelis fuerit,
super multa constitutus intrabit in gaudium Domini sui.
Super omnia uero cauendum est,
ne dum poenitentiam mire procrastinamus,
poenitentię tempus effluat |
et in peccatorum luto adhuc defixos repente mors occupet.
et uel in fine de regione longinqua incipe
redire ad patrem quem reliquisti.
Difficile est inquis ab usitatis desistere |
et pellem iam inueteratam serpentis more cum noua commutare.
Sed nisi de Iudea transieris ad Galileam,
Domini resurgentis gloriam uidere non poteris.
Tametsi hoc tibi difficillimum sit,
incipe tamen,
tenta,
experire |
quanto magis tardas,
tanto rem factu difficiliorem reddes.
Neque enim ad hanc difficultatem,
quam causaris,
Si conscientia tua te accusat,
cur pollutus Agni purissimi carnem gustando inquinas?
Non culpam sic agendo diluis sed grauas |
et in maximum te pręcipitas scelus.
audi Apostolum dicentem:
Quicunque manducauerit panem |
et biberit calicem Domini indigne,
reus erit corporis et sanguinis Domini.
Probet autem seipsum homo,
et sic de pane illo edat |
et de calice bibat.
Qui enim manducat et bibit indigne,
iudicium sibi manducat et bibit |
non diiudicans corpus Domini .
Quid est reum esse corporis et sanguinis Domini
tua te accusat,
cur pollutus Agni purissimi carnem gustando inquinas?
Non culpam sic agendo diluis sed grauas |
et in maximum te pręcipitas scelus.
audi Apostolum dicentem:
Quicunque manducauerit panem |
et biberit calicem Domini indigne,
reus erit corporis et sanguinis Domini.
Probet autem seipsum homo,
et sic de pane illo edat |
et de calice bibat.
Qui enim manducat et bibit indigne,
iudicium sibi manducat et bibit |
non diiudicans corpus Domini .
Quid est reum esse corporis et sanguinis Domini |
nisi illis fieri similem,
qui Saluatorem
Quicunque manducauerit panem |
et biberit calicem Domini indigne,
reus erit corporis et sanguinis Domini.
Probet autem seipsum homo,
et sic de pane illo edat |
et de calice bibat.
Qui enim manducat et bibit indigne,
iudicium sibi manducat et bibit |
non diiudicans corpus Domini .
Quid est reum esse corporis et sanguinis Domini |
nisi illis fieri similem,
qui Saluatorem contumeliis affectum crucifixerunt?
Verbis illi petulantibus insultabant,
tu gustu temerario offendis;
flagellis
calicem Domini indigne,
reus erit corporis et sanguinis Domini.
Probet autem seipsum homo,
et sic de pane illo edat |
et de calice bibat.
Qui enim manducat et bibit indigne,
iudicium sibi manducat et bibit |
non diiudicans corpus Domini .
Quid est reum esse corporis et sanguinis Domini |
nisi illis fieri similem,
qui Saluatorem contumeliis affectum crucifixerunt?
Verbis illi petulantibus insultabant,
tu gustu temerario offendis;
flagellis illi percutiebant,
tu manibus immundis contrectando
de talibus conquęritur dicens:
Ad uos, o sacerdotes,
qui despicitis nomen meum.
et dicitis: In quo despeximus nomen tuum?
in eo
quod offertis super altare meum panem pollutum.
et dicitis:
in quo polluimus te?
in eo quod dicitis |
Mensa Domini despecta est .
Offerimus panem pollutum,
quoties impuris manibus oblationem sanctam contrectamus.
Et licet illa pollui non possit,
nobis tamen nostra imputatur nequitia.
Mensam autem Domini despectam esse dicere
Mensa Domini despecta est .
Offerimus panem pollutum,
quoties impuris manibus oblationem sanctam contrectamus.
Et licet illa pollui non possit,
nobis tamen nostra imputatur nequitia.
Mensam autem Domini despectam esse dicere uidemur,
quoties ad eam contemptim temerarie-que accedimus,
quasi ad corporis communes epulas inuitati,
non ad animę alimentum singulare.
Si ergo mundari se aliquis ita credat |
et pro delicto satisfacere,
Iuda quoque scriptum est,
quod post bucellam Sathanas in eum introiuit.
Atque ita ille maligna suggestione superatus maturauit scelerate
perficere,
quod impie cogitarat.
et qui Dominicam coenam ore sacrilego delibare pręsumpsit,
factus est Domini proditor.
Hunc si imitari in gustando sacramento perges,
nonne etiam tibi dicere poterit Dominus:
Ecce manus tradentis me, mecum est in mensa.
et vę homini illi per quem Filius hominis tradetur ?
ut Christo communices compelleris.
id ipsum insuper Ecclesię sancte edictum tibi confirmat:
Qui pro sceleribus suis inquit,
duobus uel tribus annis non communicant ,
excommunicandi sunt,
donec poenitentiam agant .
Valde etiam expauescenda est illa Domini sententia
in illos qui ad coenam uocati uenire recusarunt promulgata.
Nemo inquit uirorum illorum qui uocati sunt,
gustabunt coenam meam.
Quod ergo nunc inuitatus gustare negligis,
postea cum maxime cupies, attingere non poteris.
pepones esitauit sed locustas,
nec uinum gustauit, sed haustas de Iordane aquas.
Non grauabunt nos ieiunia nostra,
si sanctorum parsimoniam cogitabimus,
ut saltem imitari eos non pigeat,
quos ęquiparare nequimus.
Apostoli quoque Domini spicas manibus conterentes esuriem sedant |
neque ab ordeaceis abhorrent,
quos etiam aliis apponere iubentur,
cum turbam saturauit Dominus.
Et tunc quidem quinque tantum panes habuerunt,
quod nec ipsis qui duodecim erant, sufficere potuisset.
vt-que apertius quanta illis cura
dicentes:
Quid manducabimus, aut, quid bibemus,
aut quo operiemur,
sed quęrite inquit primum regnum Dei et
iustitiam eius,
et hęc omnia apponentur uobis.
Ne quem ergo ad Dei seruitia iterum retardet inopię metus,
his Domini uerbis confirmatus in illo spem collocet.
non tamen ocio et ignauię sese dedat:
laborantes ille adiuuat,
non desides neque somniculosos.
et quoties hominis industria quantum necessitati satis est nequit
parare,
ipse suppeditat.
Agar cum filio per
non etiam corporis atque mentis.
Hela Samarię rex cum se uino ingurgitasset,
Zambri serui insidias cauere nesciuit.
Itaque sibi uitam,
posteris regnum amisit |
seruo illud occupante,
prole quoque domini sublata.
Balthasar Caldeorum rex quo die uasis,
quę de templo Hierosolymitano sublata fuerant,
in celebri conuiuio perpotauit,
eodem occisus est |
sacrilegio-que addita ebrietas finem uitę fecit.
Olophernem Assyriorum ducem,
Iccirco Apostolus:
Bonum facientes inquit non deficiamus!
Audi quid pręterea tibi Salomon sapientissimus de muliere forti id est
anima constanti et in proposito boni honesti-que firma,
in qua cor uiri sui Christi Domini confidit,
nobis exponat ac prędicet:
Reddet inquit ei bonum et non malum.
Qui enim Deum timet |
qui-que beneficiorum eius est memor,
ne ingratitudinis arguatur,
pro bono reddit bonum.
Et quoniam non est satis uel diu reddidisse,
nisi semper
Quoties ergo ab ipso sanctioris uitę curriculo ad impudica
inhonesta-que diuertimur,
ualde quidem uerendum est,
ne forte iam iudicati simus,
pręsertim si poenitentiam agere et ad priora redire negligimus.
Primum ergo totis uiribus enitendum erit,
ut cum iugum Domini subierimus,
in proposito perstemus.
deinde siquando delirare contigerit,
cito rursum directo uomere coeptam arationem prosequi studeamus,
ne forte si moram fecerimus,
Herodi similes simus.
qui uiso Iesu ingenti affectus est
tenebrę et lubricum.
Non est mutatio ista dexterę Excelsi,
sed morphosis diaboli.
Non ergo simus populus ille,
qui (ut Hieremias ait) dilexit mouere pedes suos |
et non quieuit,
et Domino non placuit;
sed simus illi de quibus in psalmo dicitur:
Laudate, serui Domini, Dominum,
qui statis in domo Domini,
in atriis domus Dei nostri!
Stare enim iustorum est,
mouere autem pedes et huc atque illuc titubantibus uestigiis uacillare proprium peccatorum est.
Non simus igitur sicut lunaticus ille de
Excelsi,
sed morphosis diaboli.
Non ergo simus populus ille,
qui (ut Hieremias ait) dilexit mouere pedes suos |
et non quieuit,
et Domino non placuit;
sed simus illi de quibus in psalmo dicitur:
Laudate, serui Domini, Dominum,
qui statis in domo Domini,
in atriis domus Dei nostri!
Stare enim iustorum est,
mouere autem pedes et huc atque illuc titubantibus uestigiis uacillare proprium peccatorum est.
Non simus igitur sicut lunaticus ille de Euangelio,
nunc cadens in ignem,
nunc in aquam,
sed simus
spiritus potestatem habentis ascenderit super te,
locum tuum ne dimiseris!
Infestet licet antiquus hostis,
insidietur,
tendat laqueos,
uenena melle oblita propinet |
et omnibus nitatur fallaciis,
nos tamen a lege pręceptis-que Domini nostri nusquam recedamus,
nos nihil seruituti,
quam semel Deo obtulimus,
pręferendum existimemus.
Quia seruitus ista omni terrena libertate iocundior,
utilior,
gloriosior est.
Hanc ne deseramus,
occurrant semper menti nostrę
opus est.
opportune igitur de hac uirtute nunc disseremus.
Quę ut uirtus sit,
ab omni subdolę mentis malignitate aliena esse debet,
ut ne quem offendas,
sed cum tibi tum aliis prodesse possis.
Obserua igitur et opere implere contende Domini pręceptum dicentis:
manere nequeunt.
quę enim societas luci cum tenebris?
Christo cum Belial?
Ideo est scriptum:
itaque uasa sunt,
qui erroribus catholicam fidem impugnant |
atque ab iis qui pro ueritate resistunt damnandi,
ut et uicti poenas |
et uictores gloriam sortiantur.
Sequitur enim:
Hęc
Ad hęc ut plenius demonum deprauata natura nobis nota sit,
Ducem ergo Iesum sequamur,
atque aduersus regem Gai bellando pręualebimus |
et si nos uexillum ferre crucis uiderit,
in qua Iesus noster semet crucifigendo illum confixit,
metu perculsus concidet |
uel in fugam conuertetur.
De quo per Esaiam fuit prędictum:
A facie Domini pauebit Assur, uirga,
hoc est, cruce Domini percussus .
Vrbs autem eius cui dominabatur,
gentiles erant.
quę tunc quidem concremata est igni,
cum gentiles ad Christum conuersi.
Ignem, inquit, ueni mittere in terram,
et quid uolo nisi ut ardeat?
regem Gai bellando pręualebimus |
et si nos uexillum ferre crucis uiderit,
in qua Iesus noster semet crucifigendo illum confixit,
metu perculsus concidet |
uel in fugam conuertetur.
De quo per Esaiam fuit prędictum:
A facie Domini pauebit Assur, uirga,
hoc est, cruce Domini percussus .
Vrbs autem eius cui dominabatur,
gentiles erant.
quę tunc quidem concremata est igni,
cum gentiles ad Christum conuersi.
Ignem, inquit, ueni mittere in terram,
et quid uolo nisi ut ardeat?
Nabuchodonosor
Hic idem
interfecisse.
Tentationes igitur uincere possumus,
ne autem tentemur efficere non possumus.
Quod si Dominum serpens tortuosus et in omne nefas confidentissimus |
tentare ausus est, quanto magis Domini seruos?
Nunquid non in Euangelio legimus,
quod ipsos etiam Domini apostolos inuasit quandoque tentatio?
nec inuasit solum,
uerum etiam superauit?
Iudam uicit auaritia,
Petrum timor,
efficere non possumus.
Quod si Dominum serpens tortuosus et in omne nefas confidentissimus |
tentare ausus est, quanto magis Domini seruos?
Nunquid non in Euangelio legimus,
quod ipsos etiam Domini apostolos inuasit quandoque tentatio?
nec inuasit solum,
uerum etiam superauit?
Iudam uicit auaritia,
Petrum timor,
filios Zebedei honoris appetitio,
quosdam quis ex ipsis maior esset contentio,
quosdam Dominicę resurrectionis
Iudam uicit auaritia,
Petrum timor,
filios Zebedei honoris appetitio,
quosdam quis ex ipsis maior esset contentio,
quosdam Dominicę resurrectionis in credendo ambiguitas.
Ex omnibus tamen unus Iudas periit,
quia ueniam desperauit.
Cęteris uero benignitas Domini subuenit |
ueniam-que indulsit.
quia et ambitionem conuerterunt in humilitatem |
et contentionem in concordiam |
et dubitationem in fidei firmitatem |
et metum in audaciam,
etiam inter sęuientes tyrannos Christum confitendo.
mandata pręcepta-que erant.
unde in psalmo dicitur:
est Deo cura salutis nostrę,
ut suos angelos pędagogos nostros esse uoluerit,
haud multum timendus est mortis machinator diabolus.
quia semper uincemus,
si semper angeli de cęlo nobis missi monitis inspirationibus-que parebimus |
et a Domini nostri mandatis nunquam discedemus.
Omnem igitur uincendi spem in Deo collocemus.
et quoties uincimus,
ei soli uictorię gloriam dedicemus,
ei gratias agamus |
dicamus-que cum psalmista:
omni molestia liberum ac pristinę quieti restitutum continuo cognosces.
Cum-que hoc tibi contigerit,
Deo gratias age,
qui tam cito Sathanam pedibus tuis subiecit.
Nisi enim ille opem tibi laboranti miseratus attulisset,
nunquam uicisses.
Tanta est autem Domini nostri erga nos benignitas,
ut etiam pro eo quod ipso adiuuante uincimus,
remuneret uictores |
et suum beneficium in nostrum transire patiatur meritum.
modo post uictoriam ne insolescamus,
sed humiles ac submissi de omnibus ei
Qui sit autem iste spiritus quo uiuimus,
declarat Saluator in Euangelio dicens:
nunc positi sumus,
decesserimus.
Qvod oportet nos conformari Christo.
Caput XXIV
Atque is demum et uitia calcabit |
et uirtute proficiet,
qui quotidie Christi Domini gesta considerabit |
et per eius uestigia ingrediens ipsi quam proxime accedere contendet.
Exemplum, inquit, dedi uobis,
ut quemadmodum ego feci,
ita et uos faciatis.
Humilitas
Primum igitur in
cum quotidie Domino tuo pecces?
nec tantum offensę passus es,
quantum delicta tua atque peccata merebantur.
Quoties ergo mali aliquid patimur,
protinus ad conscientiam scelerum nostrorum recurramus.
et cum non immerito id nobis accidere cognouerimus,
patienter toleremus |
et Domini nostri exemplo pro inimicis etiam nostris oremus,
pro malo reddentes bonum,
pro iniuria beneficium.
Sic nostra nobis remittentur peccata,
et patientię uirtus pręmio maiore compensabitur,
et mala quę passi sumus in nostrum commodum conuertentur.
ut Deus laudetur curemus.
Qui enim ab hominibus gloriam quęrunt,
gloriam ueram ac stabilem,
quę a Deo est,
accipere non merentur.
Paupertas
Ad hęc obseruandę paupertatis Domini exempla nobis abunde
suggeruntur.
De Virgine paupercula nasciturus |
non habuit locum in diuersorio.
editur in stabulo,
reclinatur in pręsepio.
Iam in ętate adulta |
nihil se habere confitetur et ait:
postea cognita ueritate locum haberent poenitentię |
et non perirent.
Non est itaque Christi discipulus,
qui bonum pro malo nescit reddere |
et pro inimicis quoque suis Deum deprecari.
Prędicatio
Eiusdem Domini exemplo discamus |
non nostrę tantum saluti,
sed etiam aliorum prospicere,
uitę disciplinis eos imbuendo |
et exhortationibus piis,
ut ad uirtutis uiam dirigantur solicitando.
Circuibat ille totam Iudeam,
1221. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Sed nisi cum magis discedere curaueris ab Herode |
et illos comitari,
illis adhęrere studueris,
quorum uitę splendor et sanctimonię claritudo tibi dux esse poterit
usque ad Christum,
neque manus digne lauare |
neque altare Domini commode poteris amplecti.
Audi ipsum ad discipulos dicentem:
1222. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
reliquos etiam apostolos innocentia inter se animi-que simplicitas copulauerat.
Solus cum illis nequiuit permanere sacrilegus Iudas,
quia eum,
quem illi amabant,
ipse uendidit.
et hic quidem de grege Domini egressus faucibus
incidit lupi ac periit.
Ipsos uero concors inter se erga Dominum affectus saluauit.
Quibus ille in Euangelio ait:
1223. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sanctum Iacob |
et Deum Israhel prędicabunt.
In Sophonia ad Hierusalem loquitur Dominus:
1224. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Mendicitatem et diuitias ne dederis mihi | tribue tantum uictui meo necessaria, ne forte satiatus illiciar ad negandum et dicam: quis est Dominus? aut egestate compulsus furer et periurem nomen domini mei. Sed quoniam supra modum locupletatus fuit, in id quod timebat incidit. Diuitiarum copia delinitus uoluptatibus seruiuit, mulierum quas adamauerat, diis templa posuit.
1225. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] peccato et fecerimus bene.
ne ab eo separaretur,
quem totis animi affectibus diligebat.
Quando etiam stans pro Domino solus aduersus armatam cohortem strinxit gladium |
percussit-que principis seruum,
plures forsitan percussurus donec inter multorum arma et ipse
concideret,
nisi furentis animum eiusdem Domini iussa repressissent.
Post resurrectionem quoque eius gloriosam,
cum de naui illum in littore stantem agnouisset,
non expectauit donec remigando ad terram perueniret,
sed omnis morę impatiens misit se in mare uado-que pręcurrens primus
omnium illi se
nititur affectui.
Hi ergo cum in finem usque Christum suum dilexissent,
ostenderunt perseuerantia opus esse in amando.
Odiui ecclesiam malignantium,
et cum impiis non sedebo,
et illud:
Ite, maledicti, in ignem ęternum.
Et quos Deus odit, inquiunt,
cur eosdem et nobis odisse non licet?
Non omnia seruo conueniunt,
quę conueniunt domino.
Domini interest imperare,
serui obedire.
ad dominum pertinet pro scelere punire,
ad seruum pati uerbera, non inferre.
Odiui ecclesiam malignantium, inquit Dominus.
Malignitatem hominum odio se habere his
Dei est,
quę bonorum animos mutuo amore deuincit,
quę Christo seruientes unum corpus efficit.
Et hi quidem idem uolunt,
idem nolunt.
quia omnes pariter ad unum finem Deo placendi tendunt.
Non est inter illos "est" et "non",
sed iuxta Domini pręceptum |
"est, est-- non, non".
Concordi mente et corpore Deo seruiunt |
et ad omne opus bonum unanimes concurrunt.
Quid hac pace dulcius?
quid utilius?
quid laudabilius dici queat?
Eorum rete plenum magnis piscibus,
id est eorum concordia uirtutibus perfectionis referta non scinditur.
eorum pacis tunica inconsutilis,
quam a Christo acceperunt,
non diuiditur,
neque scissuras patitur rixarum |
nec tineas inuidię sustinet,
sed Domini pręsidio munita inuiolata illęsa-que perdurat.
tunc felicius et sine fine duratura,
cum de terris transferuntur in cęlum.
ut qui pacifici fuerant,
filii Del fiant et uocentur.
Ad pacem istam capessendam Corinthios hortatur Apostolus
transferuntur in cęlum.
ut qui pacifici fuerant,
filii Del fiant et uocentur.
Ad pacem istam capessendam Corinthios hortatur Apostolus dicens:
apparet,
et res ipsa ante omnia optabilis ac iocunda.
quia pacis fuit obseruator.
affluentem.
Plenissime enim uiam ueritatis docent.
quam uiam ipsi terendo Iudicis aduentum pręstolantur securi.
unde dicitur:
Homini bono in conspectu suo dedit Deus sapientiam et scientiam et lętitiam.
quę nequaquam consequi potuissent,
nisi a Domino diligerentur |
et apud eum in precio forent.
Vnde dictum est:
II
et ipse in Domino permanens.
Cęteri etiam apostoli apostolici-que uiri uasa electa fuere,
uasa magnę domus,
alii quidem aurea alii uero argentea.
Ad quos propheta:
Cęteri etiam apostoli apostolici-que uiri uasa electa fuere,
uasa magnę domus,
alii quidem aurea alii uero argentea.
Ad quos propheta:
psalmista ait:
afflictos fuistis misericordes.
accipite tandem pro modicis magna,
pro terrenis cęlestia,
pro breuibus sempiterna.
Hęc igitur erit benedictio illa,
de qua Salomon ait:
Hęc igitur erit benedictio illa,
de qua Salomon ait:
benedictionem a Domino |
et misericordiam a Deo salutari suo.
Non enim ex operibus iustitię quę fecimus
nos (ait Apostolus) sed secundum misericordiam suam saluos nos fecit.
Iustitia quidem idoneos reddit ad promerendam gratiam,
sed profecto nisi Christi Domini merita accessissent,
beatitudinis donum accipere |
nemo dignus esset.
Vnde et in psalmo est dictum:
aliud,
nisi ęterna beatitudo?
sponte astringi.
Illos quoque in inferno magis plectendos credimus,
qui credentes |
euangelicis-que instructi doctrinis delinquunt |
quam qui mandatorum Dei ignari peccant.
quod testatur Saluator dicens:
Seruus qui scit uoluntatem domini et
non fecit,
uapulabit multis.
qui autem ignorauit et non fecit,
uapulabit paucis.
Quis pręterea negauerit maius esse peccatum eorum qui sub Euangelio
sunt |
quam qui olim sub lege erant?
Quis enim
iam accepit beneficium |
quam qui promissum adhuc expectant?
Illud autem quod ab Israhelitis multo tempore
fuit speratum,
nobis in aduentu Christi est persolutum.
Tanto igitur plus ingratitudinis committimus mandatis Domini non
obtemperando,
quanto plus accepimus gratię.
Ex his quę dicta sunt,
liquido apparet |
inter peccata,
quę ad mortem committi dicuntur,
aliud alio maius esse |
plus-que poenę mereri |
et sicut genere
humanę atque angelicę
mentis est,
intellectu carere?
Peccatum uitę spatia minuere dicitur.
Sic enim de Her, Iudę filio, in Genesi legimus:
et ideo ab eo occisus est .
Sanctus quoque in psalmis Spiritus loquitur:
errare |
neque fornicarii,
neque idolis seruientes,
neque adulteri,
neque molles,
neque masculorum concubitores,
neque fures,
neque auari,
neque ebriosi,
neque maledici,
neque rapaces,
regnum Dei possidebunt .
Hinc sane in Apocalypsi talibus flagitiis pollutos angelus Domini a sancta ciuitate propellendo clamat:
alimenta et quibus tegimur ,
his contenti simus.
Nam qui uolunt diuites fieri incidunt in tentationem et laqueum diaboli et desyderia multa inutilia et nociua,
quę mergunt homines in interitum et perditionem.
Nec dictorum Christi Domini obliuiscaris:
Tunc nempe Iesu duce quinque illi reges, id est, quinque corporis
sensus,
qui nobis imperando regnabant,
ad speluncam conscientię nostre compulsos mori sibi cogemus,
ut iam uiuere Deo discant obedire-que spiritui,
serui eius facti,
cuius antea domini fuerant.
Tunc in Euangelio quinque talenta nobis a Domino credita alia quinque
superlucrabuntur,
duplicato quęstu spiritalium negociatione actionum.
Tunc quinque uirgines non iam fatuę,
sed prudentes comparato misericordię oleo |
accensis-que lampadibus charitatis,
petit,
uerum etiam ipse execretur ut infidelis,
et nouissima eius prioribus peiora fiant.
Aduersum tales uociferatur Hieremias et ait:
Quanta autem mala pariat auaritia postea suo loco dicemus.
Porro illos maxime mundas manus habere decet,
quibus a propheta pręceptum est dicente:
Prohibet Lex,
ut sacerdos uiduam uel repudiatam ducat uxorem,
sed uirginem tantum.
Ioannes Baptista. Ioannes apostolus. Iacobus apostolus. Paulus apostolus
Virgines fuere |
Ioannes Baptista,
quo inter natos mulierum non erat maior,
Ioannes apostolus,
quem singulariter Iesus dilexisse dicitur,
Iacobus qui frater Domini nuncupatus est,
Paulus uas electionis,
alii-que multi ex discipulis.
Inter foeminas autem |
Martha,
Petronilla,
Tecla ,
Agatha,
Lucia,
Catharina,
Cecilia,
Barbara,
Agnes |
alię-que multę,
quę
totius uitę lampas illuminatur,
oleum uidelicet mandatorum Dei non comparauerant?
Nonne etiam ille ab omnibus irrideretur,
qui coronam auream capite pręferret |
et uilibus attritis-que indumentis tegeretur?
Virginitas ergo nisi imperata Domini perfecerit,
tantum abest ut cęteris fidelibus altius ascendat,
ut etiam cum ipsis qui in imo cruciantur,
computanda sit.
ab heri et nudiustertius esse confessi sunt.
docere uolens:
Qui sine uxore est inquit |
solicitus est quę Domini sunt,
quomodo placeat Deo.
qui autem cum uxore est,
solicitus est quę sunt mundi,
quomodo placeat uxori,
et diuisus est.
Et mulier innupta inquit ac uirgo cogitat quę Domini sunt,
ut sit sancta corpore et spiritu.
quę autem nupta est,
cogitat quę sunt mundi,
quomodo placeat uiro.
Quantum igitur pręferenda sit uiduitas matrimonio,
continentia nuptiis |
ipsa studiorum atque operum
quę Deo magis quam hominibus placere cupiunt,
optimum esse non nubere,
sed in castitate perseuerare.
Porro quod hic foeminis pręcipitur,
uiros quoque respicit,
qui castitatem pręferunt matrimonio,
sexagesimum fructum tricesimo,
et Domini cultum uxorię seruituti.
quibus a Saluatore dicitur:
et in ipsarum immodicos ornatus inueherer
(sunt enim quę totum censum insuunt in uestibus,
inserunt in monilibus,
gestant in digitis |
et ut carnem suam diuitent |
maritos egere cogunt)
sed si Domini apostolica-que pręcepta,
quę sępe in ecclesiis prędicari audiunt non obseruant,
et me quidem clamantem irridebunt.
Satius est igitur attoniti oris silentio intemperantiam earum incusare
|
quam uerborum increpatione frustra uelle corrigere.
His autem quas interior magis quam
cum sacrosancto corpori et sanguini Domini erunt communicaturi.
ut quod in typo agni paschalis pręcipitur,
in uero agno,
qui abstulit peccata mundi impleatur.
De triplici elemosinarvm genere.
Caput XII
Satis ista de castitate ac pudicicia |
nunc magis proximam charitati uirtutem explicabimus,
erga egenos liberalitatem.
Domini nostri,
cuius omnia sunt,
pręceptum est:
possides,
eius tibi dispensatio credita est non abusus.
Si bene dispensaueris audies a Domino:
gentis haberet a quo aleretur.
deinde in Caldea captiuus,
a quo protegeretur.
Ideo isti nec honorem nec dona recusarunt,
ut suis in necessitate succurrerent,
non ut sibi opes aceruarent.
Beatus est autem qui pręceptum Domini obseruat dicentis:
thesauri iniquitatis |
et mensura minor irę plena.
nunquid iustificabo stateram impiam et saccelli pondera dolosa?
Denique minatur facturum se,
ut congregatę tanto flagitio opes fiant hostibus in predam |
et ipsi opum domini in captiuitatem.
Horum etiam in Amos propheta dolos ac malignitatem detegit dicens:
Quę igitur amentia est |
illa concupiscere,
quę non nisi cum uirtutum detrimento queat acquiri?
et ęrugo eorum in testimonium uobis erit,
et manducabit carnes uestras sicut ignis.
thesaurizastis uobis iram in nouissimis diebus.
ecce merces operariorum,
qui messuerunt regiones uestras,
quę fraudata est a uobis,
clamat,
et clamor eorum in aures Domini sabaoth introiuit.
epulati estis super terram,
et in luxuriis enutristis corda uestra.
in die occisionis adduxistis et occidistis iustum,
et non restitit uobis.
Talia consyderans uas
Leuius ac tolerabilius esset |
fructum non capere,
nisi sequeretur supplicium.
dicente Ezechiele propheta:
Nec immerito bonorum largitor Deus auaritia nostra irritatur,
quando quidem uitii huius hoc pręcipuum malum habetur,
quod a diuinorum cultu nos auertat |
et cęlestium bonorum meminisse non permittat.
Hoc testantur Domini uerba per Esaiam dicentis:
nostra irritatur,
quando quidem uitii huius hoc pręcipuum malum habetur,
quod a diuinorum cultu nos auertat |
et cęlestium bonorum meminisse non permittat.
Hoc testantur Domini uerba per Esaiam dicentis:
Quod si quando opum studiosi ad ecclesiam conueniant,
corpore in templo sunt,
animo in foro uersantur |
totus de mercemoniis sermo est.
et dum recitantur Dei uerba,
illi de nundinis inter se colloquuntur,
digni Domini flagello eiicientis eos ac dicentis:
Domus mea domus orationis est |
vos autem fecistis illam speluncam latronum.
bona eorum per dolum usurpant.
Turbabuntur quia se reos esse non ignorant una cum illis qui in inferno sunt computandos.
ad ęterna et nunquam desitura bona mentem errige |
et cum Dauide Deum deprecare:
animi promptitudo atque facilitas.
Illi quoque plus debeo,
qui parui modici-que sui peculii participem me fecit,
quam qui diues multum donauit.
Plus enim largitus est,
cui minus quo ipse fruatur restat.
Hanc uerissimam sententiam Domini confirmat autoritas.
Sed a quo omnia quę habemus accepimus,
ei procul dubio nec dare nec reddere quicquam possumus,
nisi quod ipse largitus est.
Si tamen esse aliquid beneficii,
quod seruus domino suo tribuere possit inuenerimus,
quanuis omnia quę seruus possidet,
domini sint ,
inueniemus et quod homines offerre queant Deo |
et ille oblatum beneficii loco habeat,
offerre uero nolentem ingratitudinis damnet.
Quęro igitur si seruus fideliter seruit,
si domini iussa
possidet,
domini sint ,
inueniemus et quod homines offerre queant Deo |
et ille oblatum beneficii loco habeat,
offerre uero nolentem ingratitudinis damnet.
Quęro igitur si seruus fideliter seruit,
si domini iussa nauiter exequitur,
si rem gratam domino facturus non dubitat subire capitis periculum,
si nec uiuere cum illo |
nec mori pro illo,
si casus inciderit recusat,
pręstat-ne domino beneficium an non?
Si negaueris,
respondebo tibi:
sine causa ergo benignius quam reliqui
pręstitit.
Sed qui talia a domino meruit accipere,
negari non potest,
quin pręstiterit aliquid,
ob quod talia accipere uisus est dignus.
Rursum si erro fugitiuus-que fuerit,
si imperium domini contempserit,
si furto non abstinuerit,
si petulans,
si mendax,
si ebriosus,
si rixosus,
si denique nequam fuerit,
nonne uinculis constringetur,
stigmate notabitur,
furcam ferre cogetur,
flagris uerberibus-que cędetur |
et uel uenundabitur uel perimetur?
respexit.
Maledixit quoque Cayno Dominus,
quia ille ob hoc ipsum fratri inuidens,
quod sibi pręferretur,
ad se euocatum interfecerat.
Enos
qui inter Iudeos impii infidi-que fuere.
Omnium ergo simul in Deum suum infidelitas detegatur |
poena-que infidelitatis.
ut cum hęc nota fuerint,
simul constet et ingratitudinis magnitudo |
et iusti Domini in ingratos pręsens uindicta.
quam siquis euitauerit,
nec futurę quidem,
quę omnium acerbissima est,
obnoxius erit.
Dum Moyses in monte immoratur,
donec tabulas digito Dei conscriptas acciperet,
illi ad idolatriam conuersi
sanans.
Porro ut quod proposuimus prosequamur,
iidem Israhelitę cum appulissent ad Sethim,
capti sunt amoribus Moabitidarum,
ita ut deos quoque illarum adorarent |
sed dignas quidem scelere isto poenas dedere.
Leuitę quippe iussu Domini uiginti quatuor milia de illis interimunt.
tunc demum Deo placato a cędibus cessatum est,
cum Zambri uirum et Zochi scortum,
dum simul coiissent,
Phinees Eleazari sacerdotis filius pugione in
auguriis.
Mala dvarvm tribvvm.
Caput VIII
Nunc ad Hierosolymitarum immunditias gradus faciendus restat.
Sub Roboam rege legem Domini reliquerant,
cum Sesac rex Aegypti ciuitates eorum munitissimas debellauit.
dixit-que eis per prophetam Dominus:
Vos dereliquistis me,
et ego reliqui uos in manu Sesac.
Hic captam Hierosolymam subdidit seruituti.
Sic egisse dicitur Esdras sacerdos,
cum ad reparandam Hierosolymam ab Artaxerxe dimissus redisset.
Ita enim scriptum de illo legimus:
admonendi tibi erunt,
sed toties,
donec cum psalmista dicere possis:
in mare pręcipitatur |
atque a pisce uiuus deglutitur.
Satius illi tunc fuerat incidere in manus hominum quam non obedisse Deo uiuenti.
Hieremias uero ipsius Domini uerbis animatur ad prędicandum dicentis:
Ioannes Baptista
intelligantur,
similia deliramentis anilibus erunt.
et animę suę langorem conualuisse sentiet |
occulta Spiritus Sancti medicatione.
Prędicator quippe medicus animarum est.
et cum in homine nihil preciosius habeatur anima ipsa,
pręstantissimum diuinę liberalitatis donum est |
animę langoribus succurrere scire |
et uineę manu Domini consitę operarium esse |
atque in multam messem mitti a domino messis,
ut frugem colligas in horreis cęlestibus reponendam.
Magnificum est mensę diuinę esse conuiuam,
sed magnificentius ab ipso mensę domino dignum iudicari,
ut sis
multorum atque collector.
Cui hoc fuerit concessum,
dici de illo poterit quod de Ioanne Baptista fuit dictum:
natura humana excellentius.
uos ergo melius,
qui muros Hierusalem ędificatis,
qui ad cęlestem patriam exules reuocatis,
ut cum illis,
immo et super illos regnetis.
Vos enim constituet Dominus super familiam suam |
et super omnia bona sua.
tunc perpetui reges ęterni-que domini eritis omnium illorum,
quos uestris prędicationibus uestra-que doctrina conuersos de terra ad cęlum transmigrare contigerit.
Et tunc demum Christus uester rex regum et dominus dominantium erit cum vos aliis pręesse iusserit,
tribunos uel chiliarchas animarum,
quas ei lucrati
fecerit et docuerit sic |
magnus uocabitur in regno cęlorum.
fructum in uitam ęternam.
Et qui talentis domini totidem alia lucratus fuerat,
dixit dominus;
plebs aliqua propter scelerum magnitudinem cordis-que duritiam indigna sit,
cui Deus mittat sui uerbi doctorem.
Vnde per Amos prophetam ait:
Hanc tu refectionem intra te senties,
quoties quicquid agis,
ad eum finem direxeris,
ut purius Domino seruias.
Leuius tamen hoc ei ab hominibus ferendum esset,
nisi etiam ab illo qui supra homines est damnaretur.
malum est.
tempus etiam ad bene agendum datum sine fructu elabi sinere malum est.
Non potest igitur fieri,
ut ociosus mali omnino expers sit,
cum etiam ipsum ocium malum sit.
Merito itaque et ab Ecclesia propellitur |
et ab ore Domini ueluti mucidus panis expuitur |
atque ad tenebras relegatur,
ut semper patiatur malum,
qui nunquam facere uoluit bonum.
In salicibus infructuosis,
in medio Babylonis |
quę est mentis in deliciis perditę confusio |
suspendisti organa sensuum tuorum,
turpi uoluptati deditus |
et ad flagitia in dies magis declinans.
Quousque abutere patientia Domini emendationem tuam expectantis?
Non uides,
non animum aduertis,
quam cito transeant dies et labantur anni?
quam unaquęque hora non ita uitę longioris |
ut pręsentis mortis certa sit?
Nullus est enim temporis punctus quo non arctantur uitę
Quas ob res meruit fieri populi Israhelitici liberator de ęgyptiaca seruitute |
legis-que diuinę lator |
et multorum mirabilium autor |
atque aliis pręferri Dei iudicio dicentis:
non insolescit,
sed magis humiliatur.
suę.
ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes.
quia fecit mihi magna qui potens est,
et sanctum nomen eius.
Quid enim maius uirgini conferri potuit |
quam ut creatorem suum pariat |
quam ut Domini sui mater sit,
et hoc quidem non uiolata uirginitate sed sanctificata,
ut purius niteat in foecunda |
quam nitebat in sterili.
De hvmilitate Christi.
Caput XXIV
Parati simus omnia supplicia |
omne mortis genus perpeti prius quam Deo peccare.
Per hanc humilitatem aditum nobis parabimus in cęlum |
et gaudiis perfrui merebimur sempiternis,
participes facti glorię Domini nostri,
cuius humilitatem in terra fuerimus imitati.
De hvmilitate vitiosa.
Caput XXV
Sciendum tamen esse alias quasdam humilitates,
ex quibus alię quidem
humiles terram,
non hanc erumnarum et inquietudinis plenam,
sed illam in qua iugis tranquillitas et pax est perennis |
quę etiam terra uiuentium dicitur,
iuxta illud:
priuatas ędes |
siue Dei templum cum superbia ingredientem uisitabo iusta ultione atque uindicta.
Sunt enim quibus non est satis in foro,
in campis,
in hominum frequentia supinos elatos-que incedere,
sed etiam domum Domini ingressi cum maxime se submittere deberent ante altare cęlestis regis,
eundem uultum seruant,
eandem supercilii elationem,
quasi iam ei ęquales,
cuius non multo post iudicium uelint nolint subituri sunt.
in Deum Israhel dixit |
se-que diis potentiorem asseruit.
Ex quo Hierosolymarum rex Ezechias perterritus deposita regali purpura saccum induit |
et supplex Dominum orauit.
Pręualuerunt preces humiliantis se aduersus furorem impotentiam-que superbi.
Angelus Domini maiore parte Assyrii exercitus prostrata regem cum reliquis Niniuen redire coegit.
Quo ille perueniens filiorum suorum manu interemptus occubuit.
Hinc plane satis patet,
quam fragiles,
quam nullę sint humanę
Sedechias
Sedechias quoque filius Chanaan uolens uideri propheta,
cum prospera regi Samarię Achabo prędixisset,
Micheę contraria quę et euenerunt prophetanti colaphum infregit dicens:
Domos superborum demolietur Dominus,
nisi quia superbi licet opere interdum non peccent,
animo tamen delinquunt,
donum Dei non Dei laudi sed suę tribuendo.
Vnde idem:
etiam superbi eos qui in monasteriis Deo seruiunt,
et quod seculo renunciarint irrident,
ipsi mox ridiculi futuri demoniis.
Omnis uallis implebitur,
et omnis mons et collis humiliabitur.
Montes hoc loco superbi intelliguntur,
ut est illud in psalmo:
pietatis exemplum prębuit Samuel,
quia homini non pepercit ut Deo obediret.
a Saule autem tollitur regnum |
et alteri datur,
quia illum quem iussus erat interficere,
uiuere permisit.
Non itaque pius sed impius est habendus,
qui domini transgreditur legem,
ut seruo indulgeat et blandiatur,
magis-que hominem offendere metuit,
mortalem,
fragilem,
caducum,
quam Deum immortalem,
ęternum,
omnipotentem,
omnium quę ubique sunt opificem,
omnium dominum ac moderatorem.
sis super terram.
Non utique super hanc terram,
in qua et obedientes possunt cito mori |
et inobedientes diu uiuere.
sed super illam de qua Propheta dixit:
perficerent uini potu abstinebant |
et meruerunt audire Domino dicente:
Israhelitico populo exitio fuere gentes,
quas Domino deleri iubente |
ipsi per inobedientiam reseruarant |
neque ut iussi fuerunt interfecerant.
ob hoc Caldei capta urbe |
ipso-que cum suis comprehenso |
et ad regem perducto |
liberos eius trucidarunt |
et ipsi oculos erruerunt |
atque catenis uinctum Babylonem una cum reliquis omnibus adduxerunt.
tantę illi calamitati fuit Domini monitis non obedisse.
Cęterum non minoris criminis reus est,
qui non paret illis,
qui a Deo destinantur uel constituuntur,
ut instruant nos aliquid ac doceant,
siue ut pręsint nobis atque imperent.
nolle obedire damnabile est.
quid quęso prodest hostias orationes-que offerre,
et ei quem laudas,
quem deprecaris,
cui supplicas,
obedire nolle?
sustinuit,
tantum Dominum precata,
ut se ista contumelia liberaret |
exaudita octauo uiro desponsatur,
Tobię iuniori,
Domino-que fauente cum illo feliciter uixit.
Tu quoque beatus eris |
et preces tuę ad aures Domini sabaoth peruenient,
si cum psalmista dicere poteris:
offendimus tamen Deum in multis |
Ideo quicquid etiam ab illis quos non lęsimus patimur,
ex iusto Dei iudicio prouenire sciamus |
feramus-que molliter ac modeste.
iuxta illud Micheę prophetę:
molliter ac modeste.
iuxta illud Micheę prophetę:
quod ignoranter commisissent.
sanctitatis rex.
Esaię 39
humiliter toleratas erumnas.
Cum enim ditissimus inter municipes suos fortunatissimus-que esset,
amisit simul facultates,
iumenta,
seruos,
liberos,
omnium in suo corpore membrorum sanitatem |
et tamen nihil interea stultum de ore eius prodiit.
sed:
Si bona inquit de manu Domini accepimus,
mala quare non toleremus? Dominus dedit,
Dominus abstulit;
sicut Domino placuit,
ita factum est |
sit nomen Domini benedictum.
seruos,
liberos,
omnium in suo corpore membrorum sanitatem |
et tamen nihil interea stultum de ore eius prodiit.
sed:
Si bona inquit de manu Domini accepimus,
mala quare non toleremus? Dominus dedit,
Dominus abstulit;
sicut Domino placuit,
ita factum est |
sit nomen Domini benedictum.
10
Inuictos uicerunt.
totius orbis dominatoribus imperare coeperunt,
dum pro Christi nomine nihil non sustinendum iudicant,
dum illis quoque a quibus uulnera patiuntur,
mederi desyderant,
dum denique in tenebris errantibus lumen ostendere ueritatis cupiunt.
Qui enim calicem Domini per patientiam bibebant,
inebriati sunt uino charitatis.
ita ut pro illis quoque orarent a quibus cędebantur,
illis uiam salutis aperirent,
quorum immanitate ipsi trucidabantur.
Magis eis dolori erat |
persecutores suos errore
Hierosolymis uincula passurum |
et animo consternati rogassent,
ut supersederet illo proficisci,
His quidem et huiusmodi uerbis illos uel locutos |
uel loqui potuisse quis dubitat?
nisi qui Euangelio non credit,
et peruersę mentis aure non admittit ueritatem.
Ipsorum enim omne studium fuit |
Domini sui uestigia obseruare |
cum morum integritate |
tum patientia persecutionum.
Prębuit ille se nobis in exemplum,
et qui resistere poterat uiolentię hominum atque omnes simul uno uerbo oris sui interficere,
maluit iniurias pati |
et
ait:
Quid inquies agam,
si desiit persecutio?
si nemo ad impietatem compellit?
quomodo crucem Domini portare debeo?
Si paratus es impia suadentibus nunquam cędere |
et prius omnes omnium tormentorum cruciatus forti animo subire |
quam Christum deserere,
crucem Domini geris |
et ipsum sequeris |
illo-que te dignum pręstas.
Da igitur operam ne prompta desit uoluntas ad patiendum tunc quoque cum patiendi non suppetit occasio.
Quod si feceris,
tu quoque a Domino in pace collectus cum sanctis
Sic uincere non equidem minus laudabile esse reor |
quam execranda infidelium imperia per tormentorum patientiam superare.
Nam qui ita uitam instituerit,
eum iam idoneum esse scias ad omnia dura difficilia atque aspera pro nomine Domini perferenda.
Non potest non habere talem tolerandi affectum,
qui Domino in omnibus obsequendi gerit curam.
nomine Domini perferenda.
Non potest non habere talem tolerandi affectum,
qui Domino in omnibus obsequendi gerit curam.
Quod multum prodest in calamitatibus recolere passionem Christi.
Caput XXIII.
In omni autem pressura et afflictione siue mentis sine corporis |
commodissimum erit |
Domini Saluatoris labores atque dolores pro nobis ultro susceptos ad memoriam reuocare |
secum-que ratiocinari ac dicere:
Quis ego sum,
ut aduersis pręsentium infelicitatum casibus grauari non debeam,
cum Dominus meus,
quandiu in terris
de omnibus gratias agere nos oportebit |
et in omnibus confiteri ac dicere:
Iustus es Domine,
et rectum iudicium tuum.
Scriptum est enim:
animo extiterint indignato |
nec sine causa irati fuerint.
quod quicunque sua benedictione se dignum exhibuerit,
ipsum in cęlum euntem sit secuturus.
Benedic populo tuo.
dignum exhibuerit,
ipsum in cęlum euntem sit secuturus.
Benedic populo tuo.
ea quę scripta sunt,
non omnia iuxta litteram intelligantur.
Spiritalis benedictionis meminit Apostolus,
ubi ad Ephesios scribens ait:
Hic quippe benedicendi mos apostolorum proprius fuit,
ut eorum scripta testantur.
Omnes fere Pauli epistolę sic finiuntur,
ut eis ad quos directę sunt,
gratiam precentur et pacem,
non huius mundi pacem uel gratiam,
sed Dei Patris et Domini nostri Iesu Christi et Spiritus Sancti.
Nihil ei deesse poterit,
quem ubique Dei gratia comitabitur.
Qui autem linguam suam ad benedicendum assuefecerit,
hic uere Christi seruus
dolos | sedens aduersus fratrem tuum loquebaris,
et aduersus filium matris tuę ponebas scandalum.
hęc fecisti et tacui | existimasti inique quod ero tui similis?
arguam te | et statuam illa contra faciem tuam.
Et quoniam nihil terribilius est quam incidere in manus furentis Domini,
subdit propheta et ait :
Intelligite nunc hęc qui obliuiscimini Deum,
nequando rapiat et non sit qui erripiat.
et paulo post:
Deus conteret inquit dentes eorum in ore eorum; molas leonum confringet Dominus.
quid de mordaci?
quid de rixoso iram inimicicias-que prouocante?
Audi Apostoli pręceptum:
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.