Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: equites Your search found 196 occurrences
1 2
Occurrences 56-92:56. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 45 | Paragraph | SubSect | Section] nec portas claudere, nec muros ascendere, nec tormenta locis opportunis disponere occurrebat. Quod ubi Boëmus uidit, non minus audaci quam neccessario consilio, quo Casouiensium animos erigeret metumque his hostilem demeret, confestim leuem armaturam, cuius generis equites circiter trecentos apud se habebat equos sternere oppidoque erumpere iubet, ut hostem armis grauem, et ob id magis statarium quam concursatorem, procursationibus lacesserent. Hungari celeriter equos conscendunt, ex oppido prouolant, in Polonosque nil tale timentes impetum faciunt.
57. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 55 | Paragraph | SubSect | Section] in ea mediterraneae Dalmatiae regione, quae inter Sauum et Drauum amneis sita a Pannonia Drauo dirimitur, nunc a Sclauenis, Transistrana, ut supra demonstratum est, natione incolitur. Iam potitus erat Vesprimio Alemanus, cum ei nuntiatur quosdam equites Hungaros, qui castellum a Paulo Cinisio in Vesprimiensi agro exaedificatum praesidio obtinebant (Vastonem incolae uocant), in eius impedimenta impetum fecisse, opportunitate rei audaciam Hungaris, ut fit, addente. Etenim quosdam carros, queis illę gentes onera portare
58. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 63 | Paragraph | SubSect | Section] profitetur se obuiam iturum prouocanti, atque extemplo more gentis suae armatur, uerbisque magnificis prius iactatis ingenti alacritate sese Rhassiano opposuit, hasta pro arcu et sagittis ― nempe his usus tunc non erat ― accepta. Nam Tathari, licet sint omnes equites, non tamen hastis, sed gladio duntaxat et arcu, utpote praedatoria manus, non iusti bellatores, in expeditionibus utuntur. Raro alias tantis animis singulare certamen initum est. Itaque effuso ad spectaculum utroque exercitu, in campi medio, qui inter aduersas acies pari spatio
59. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 71 | Paragraph | SubSect | Section] expeditionem aduersus eum miserit recensere. Igitur rex ob ualetudinem ad bellum ire ab amicis prohibitus, praeter sex millia Boëmorum equitum, quos nuper, ut demonstratum est, secum e Posonio deduxerat, quibusque instituto regis Matthiae ex colonorum censu stipendium tribuitur, mille equites galeatos, item mille leuis armaturae confecit. Beatrix, regis Matthiae uxor, in gratiam quum Hungarorum principum, tum Vuladislaui regis, cuius nuptias aucupabatur, octingentos misit. Totidem Strigoniensis pontifex; Colociensis ducentos galeatos, additis centum leuis
60. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 72 | Paragraph | SubSect | Section] minus trecentis dedit. Vesprimienses, quorum arx in aedita rupe posita id temporis ― casu an fraude humana, incertum ― combusta erat, ne unum quidem militem miserunt, praesule nondum in patriam restituto, tametsi Alemani deduxerant inde praesidium. Varadinensis trecentos equites dedit; centum fere Canadiensis. Iauriensis partim galeatos partim leuis armaturae ducentos, Syrmiensis cum Diaconense circiter centum confecit. Tantundem Nitriensis, quamquam Syrmiensis ac Diaconensis praesulatus magnis olim regionibus praefuerunt. Nam antequam Turcae
61. Crijević Tuberon,... . Commentarii de temporibus suis,... [page 72 | Paragraph | SubSect | Section] quibus nunc Turca imperat, percipiebant, atque iuxta maximos Hungariae praesules regno auxilia subministrabant.
Reliqua Hungarici regni sacerdotia, et numero et commodis haud contemnenda,
quae uulgo
ualde pauperes sint, partim in Turcarum ditione degant, rempublicam Hungaricam armis iuuare haudquaquam potuere. Ex profanis uero optimatibus
Stephanus Sepusiensis, regni palatinus, quem summum dignitatis locum obtinere
docuimus, quingentos equites, omnes quidem galeatos, secum duxit. Item praefectus
Transiluanae regionis quingentos, in queis ducenti leuis armaturae fuerunt. Laurentius
Vuilacenus ducentos galeatos, totidemque leuis armaturae equites aegre armauit, tametsi non mediocri manu rem publicam eo tempore iuuare
dignitatis locum obtinere
docuimus, quingentos equites, omnes quidem galeatos, secum duxit. Item praefectus
Transiluanae regionis quingentos, in queis ducenti leuis armaturae fuerunt. Laurentius
Vuilacenus ducentos galeatos, totidemque leuis armaturae equites aegre armauit, tametsi non mediocri manu rem publicam eo tempore iuuare potuerit, si in eam bene fuisset
animatus: nulli enim secundus post palatinum uti dignitate, ita et opibus extitit. Ianus,
regis Matthiae Chugniädis filius, magno animo iniuriarum oblitus, cum quingentis
spoliati, atque ea tantum possidentes,
quae Lupus, eodem patre genitus, uirtute sua et regis Matthiae Chugniädis liberalitate
assecutus fuerat, cum sexingentis equitibus, qui quidem omnes leuis armaturae fuerunt,
in auxilium regi Vuladislauo uenere. Bartolomęus, prior Varanensis, quingentos equites
misit, quo sane officio cum rege senatuque Hungarico in perpetuam gratiam reuersus
fuisset, ni posthac grauiter deliquisset, quum in regem, tum in rempublicam
Hungarorum, de cuius delicto suo loco memorabo. Demetrii et Stephani liberi, quos
Iaxios
Nec quispiam uirium huius regni ignarus paruam hanc manum fuisse ducat,
propterea quod nemo equitum in hoc exercitu fuit tam tenuis fortunae, quem saltem tres
comites in equis non sunt secuti, at alios quindecim, alios quidem uiginti equites sunt
comitati. Hungari summa alacritate (nihil enim de uictoria ambigebant) ad id bellum
profecti septimo die in agro Casouiensi haud procul a Polonis castra posuere. Dux itaque
Hungarorum, refectis ex itinere militibus, per triduum leuibus certaminibus suorum
― nam his alioqui ad messionem et
caetera rustica opera recuruis utuntur ― equos Boemorum iam cursu defatigatos ipsosque
pariter insessores, nihil tale uerentes, suffoderent. Porro inopia militarium armorum uim
magnam eiusce ferramentorum, ut dictum est, agrestes attulerant. Equites uero iubet
bifariam agmine diuiso in utrunque latus hostium equis incurrere quam maxime concitatis, licet essent et pauci ― quingenti enim fuisse dicuntur ― et fere leuis armaturae.
Itaque redintegrato proelio momento fortuna mutatur: nox Hungaros adiuuat, locorum notitia,
gloriaeque auiditate distracti sententias uariassent, quidam enim censebant, et hoc profecto salutare fuisset consilium, in
monte pedestribus copiis hostes inuadendos, nec ullo pacto sinendum eos equitatu pollentes campum attingere. Nam quum in nostro exercitu mille tantum et quingenti equites essent, numero longe superiorem hostium equitatum haudquaquam sustinere
potuerunt, pedestribus copiis nostris ad primum statim praelium ineuntium clamorem
perterritis ac perturbatis, quamquam
ad duodecim fere
exercitu muris succedere, portis apertis
armati erumpunt. Rex haud suspicatus oppidanos extra muros pugnam inituros nec
equo ad rem militarem idoneo, sed tolutario uehebatur, nec ferreo tegumento corpus
munierat. Itaque adhibito equi sui gressu respicit ad equites, qui pone sequebantur, nulla
uoce ad eos cohortandos aedita. Nam sicut nullo agendi, ita etiam nullo eloquendi studio tenebatur. Illi autem per se quid facto opus esset intelligentes ― et erant omnes
ueterani milites ― admissis equis impetum in oppidanos faciunt, eosque in
aduersus te incipere quam gerere. Putant enim sibi ad huiusce expeditionem auctorem ac
coitionem magis quam uires deesse, quippe siue mari, siue terra res gerendae sint, omnia
illis affatim suppetunt, arma, equi, uarii generis tormenta, naues, rei nauticae peritia,
pecuniae, pedites, equites, militaris artis scientia, ducum uirtus, et animi magnitudo.
Quare non minus e re tua quam mea feceris, si precibus meis admissis confestim dederis
operam, ut quam primum sciant Romani ritus Christiani te non modo inuictum, sed ne
leui quidem iniuriae esse opportunum. Quo facto et
Ferdinando bellum
conflauerat. Bis itaque comisso praelio Gemius tandem profligatur, fugaque in Cariam,
mox Alicarnassum delatus est. Inde tuto accessu impetrato Rhodum sese recepit.
Insula haec Liciae adiacet, urbemque nobilem eodem nomine uocitatam habet. Eam
sacerdotes, qui et
Ad hos cum Gemius quinquaginta circiter fidis clientibus comitatus profugisset, credens apud Christianos, et hos quidem religione sacros, fidem inuiolatam fore, atque aliquid inde subsidii afflictis rebus accessurum, statim in custodiam traditus est. Interiectis
aliquot diebus Rhodii equites ex collegii decreto mittunt ad Bazethem cum his
mandatis oratores, ut scilicet, si uellet fratrem in perpetua teneri custodia, solueret
quotannis quadraginta millia nummum aureorum, arbitrantes eo consilio et
Hungarum et Turcas erat) contractis quingentis circiter partim equitibus,
partim peditibus, praedatum in eam partem Dalmatiae, quam Choruatiam appellant, est
profectus. Quod ubi Ianus Coruinus, Dalmatiae praefectus, cognouit, et ipse dimissis per
regiones suae prouinciae nuntiis, ad trecentos equites celeriter contrahit, atque, ut sunt
Hungari elatioris spiritus, ne numero militum, sed uirtute potius superior esse uideretur,
cum hac tantum manu obuiam hosti progreditur. Nec tamen fortuna destituit temeritatem. Erat apud Ianum quidam Dalmata, Cara Michael nomine, uir et animo
noctu eo peruenisset, ibi paululum et sese quieti dedit, et caeteros quiescere iubet. Mox hominum simul et equorum curatis corporibus tenuique cibo more
Turcaico confirmatis, sexta diei fere hora, ratus, ut euenit, eo tempore Moesos uino
graues futuros, quadraginta tantum equites progredi et Milonem leui certamine lacessere
imperat, atque si hostis in se irrueret, sensim cedere, donec eum ad uallem pertraheret,
ubi ipse expeditus cum reliquis equitibus rei gerendae expectabat opportunitatem.
Milon, ut ei nuntiatum est Turcas adesse, equum, praesto enim
quum hostium dolo, tum sua ipsorum
imprudentia: neque enim alicuius fuit consilii auctore communi Christianorum hoste
metum, qui sane eos conseruare poterat, deponere, et amicis plane utilia suadentibus credendum erat.
Paucis post diebus circiter quingenti Turcae partim equites, partim pedites praedae
incitati auiditate rursus in maritimos Dalmatas incursionem fecerunt,
qui quum temere
in agrum Scardonitanum, natura montibus asperrimis munitum, penetrassent, locorum
angustiis, simulque Cossuli ― ex eo
labore omnium rerum neccessariarum inopia prope enecto.
Itaque Alexander, quum procul dubio uel a parua uirorum manu praeda exui potuisset, quantum ad hostem pertinuit, nullo ferme aut prorsus paruo affectus est
incommodo. Ducenti enim equites ― uulgo Albanesios uocant, opera eorum Itali aduersus Turcas maxime utuntur ― postremum hostium agmen carpendo quosdam occidere,
aliquot etiam uiuos coepere.
praefecto Mustapha Iurisio uinctus ad regem est missus, quo ex talium uirorum
captiuitate praefecti uictoria apud regem esset illustrior. Multum enim Turcae natiuae
feritatis interdum obliti gloriae tribuere solent.
Per idem fere tempus trecenti circiter Dalmatae Hungaricae ditionis equites, adiunctis sibi totidem Albanesiis, Venetorum mercenariis equitibus, quum ipsorum Venetorum
instinctu, tum spe praedae, neglecta induciarum fide ― erant enim inter Hungaros et
Turcas id temporis induciae ― proximos Turcarum fines circa Naronem amnem adorti
sunt. Qui quidem
agrestibus, quorum uis magna dolore amissarum rerum e proximis locis in
praedones excita fuerat, admixtis paucis Turcis equitibus, haud parua ex parte in locis
iniquis circumuenti sunt, partimque caesi, partim uiui capti sunt. In quibus quindecim
ferme insignes nobilitate Dalmatae equites cum ducentis obscurioribus uiris desiderati
sunt, meritasque dedisse poenas uisi, quum negligentia ac securitate sua in hostico, tum
induciarum fide uiolata.
igitur talem ducem nacti tandem non dubitant Turcis hostes propalam fieri,
finesque eorum ultro incursare. Qua quidem re motus Pheris Eunuchus, Scodrensis
prouinciae praefectus, ad sexigentos
equites, ut hostium conatibus obuiam iret, celeriter
contrahit, quos inter multi etiam Graeci ritus Christiani Turcaicae ditionis fuere, Pheridem
secuti haud quidem uoluntate, sed imperio, ut mox in concursu satis patuit, coacti. Hac
manu bifariam diuisa Pheris in agrum Lyssanum contendit: cum
cunctatione atque mora eos
eludere, satis gnarus et Gallorum uim breui senescere solere, et regni Neapolitani incolas, ut caeteros quoque huius aetatis Italos, fidem paruo momento mutare.
Itaque commeatu Barletum comportato cum omnibus suis, quos inter quidam
Columnenses equites, uiri, ut nunc est Italorum uirtus, satis strenui, se in oppido obsidendum permisit, atque eo tandem inopiae deuenit, ut in sola fuga spem omnem salutis
collocaret. Iamque naues, Hispanos fugientes auecturae, paratae erant, quum Veneti,
nullo socialis fidei respectu ― erant enim
effecto opere,
Hispanis nequicquam obstantibus, atque ad utranque partem pontis castellis cum praesidio impositis, Galli partem copiarum crebro traducebant, ac leuia certamina cum
hostibus uario euentu inibant.
Nam quantum equites Galli hosticis praestabant equitibus, tantum pedites Hispani Gallis peditibus superiores erant.
Quum hic rerum status ad Lyrim esset, Franciscus Gonzaga, marchio Mantuanus,
iussu Galli regis ad exercitum uenit. Quem quum inuenisset soluto imperio inertem,
pedes tamen eius gentis nondum loco motus acerrimam aduersus Vascones,
Alemanosque atque Boëmos, Gallorum mercenarios, ciebat pugnam. Quod Caston
Foisius conspicatus equo descendit et peditibus permixtus hortatur Vascones adniterentur paululum, pulsos hostium equites partamque uictoriam esse, pedites Hispanos solos,
ab equite desertos, in acie adhuc stare non pugnandi ardore, sed fugae desperatione.
Quae dum inter suos dux armis insignis agit, telo e tormento ab incerto auctore emisso
ictus concidit, quamquam eo tempore rumor non
sonitu tympanorumque pulsu confusus multo terribilior auribus
accedebat, equisque admissis ruunt in Selynem. Quibus quum ille impigre occurisset, ita
eorum impetum sustinuit, ut aliquandiu neutro sit pugna inclinata.
Tandem equites
regii, adiunctis sibi turmis, quae ex nobilibus adolescentibus confectae regem semper
comitantur ―
usui posset esse, partim corruperat, partim in deuia et munitiora loca asportarat, quo
fame ac omnium rerum inopia Turcam uexatum adoriretur, et ob id differebat praelium,
existimans sibi mora opus esse, Turcae uero festinatione. Nam licet Ismahel egregios
equites haberet, Selynes tamen militum multitudine longe illum superabat, unde paucitas arte et consilio adiuuanda erat. Turca, quum neque hostem certamen detrectantem
consequi, neque inopiam rerum pati posset, animum hostis, uetustate generis tumentem,
contumeliosis uerbis insectando ad praelium
Asia uictrice bello potiorem. Itaque ne uobis uanitas mentientium improuisa sit, quae comperta habemus, uos ignorare non sinam.
Non fugit uos, milites, totius robur Machomethani exercitus aetate nostra ex equitibus constare. Equites uero ex sola deligi nobilitate, quae quidem apud Turcas nulla est:
nempe omnes Turcae aut ex captiuis, aut ex emptis mancipiis fiunt. Nec ignoratis ipsos
Turcas nullas unquam terras, nisi quas prius crebris incursionibus uastando solitudinem
fecerunt, occupasse, atque omni nobilitate
sacerdotes ad fallendum et dominationem captandam callidi, ignauiam regum in consilio habens, totas imperii uires paulatim ad se trahendo, eo magnitudinis deuenit, ut regia auctoritas in dies despectior breui fere extingueretur. Adempta regibus ui imperii, equites quoque, quorum opera res Aegyptia stabat,
modo in commeatus mittendo atque in uarios militares usus ablegando, modo tamquam
emeritos in agros deducendo, prope exauctorauit, nullo eorum uacationis et ocii dulcedine astum caliphis sentiente. Caeterum quum circumspectus homo
descendit, et prius quam ei hostium quisquam occureret, ad Orontem
fluuium in agro Antiochensi castra posuit. Consauus Cauirius, ubi accepit Turcas in
Syriam irrupisse, coactis octo millibus equitum, hosti obuiam magnis itineribus contendit. Plures autem eo numero equites confici nequiuerunt, propterea quod superioribus annis multi
ex his pestilentia ac ciuili bello, uariisque aliis casibus interierant, nec
in locum eorum, qui absumpti fuerant, alii ueteri instituto suffecti erant, principibus
cum parte copiarum Sinone Macedone, qui, prius quam ipse eo accederet,
urbem aut ui, aut uoluntaria deditione in suam redigeret potestatem, quo ibi praesidio
imposito Caërium petiturus hostes post terga non relinqueret. Substiterant Gazae octingenti circiter equites Cercassi cum impigro et acri duce Casalio Iamberdino, caeteri, qui
proximae cladi superfuerant, Caërium profecti erant, ibi comitia nouo regi creando habituri. Itaque ubi Sinon urbi appropinquare conspectus est, Iamberdinus patefactis portis
quanto maximo
inter ipsos de regno exortam prodiderat. Et quamquam Turcae
predicabant Iamberdinum in hac pugna cecidisse, non desunt tamen, qui affirment illum
ex praelio uiuum elapsum, atque ad Ismahelem Armeniae regem perfugisse.
Per idem tempus trecenti circiter equites Turcae, qui Verbosaniam, oppidum
mediterraneae Dalmatiae, incolebant, factis militaribus admodum insignes (
haudquaquam fefellissent, indicatumque praefecto esset, ubi Turcae in insidiis laterent, conuocatis militibus suis (praeerat autem ducentis circiter equitibus) iubet eos
leui cibo uires corporis reficere, deinde equos sternere, paratosque in expeditionem esse.
Primis igitur tenebris centum equites silenti agmine ex oppido emittit, docetque, ut circuita ualle in qua Turcae abditi erant, occulti a tergo illis considerent, et ubi signum consurgendi accepissent, hostes, sublato quanto maximo clamore possent, inuaderent. Ipse
paulo ante lucem iubet puellas et coeteras iuniores mulieres
conatus sine scalis uanus omnino futurus uidebatur ― conspecto puellarum
choro, et iam lux appetebat, consilium oppidi inuadendi omittunt, atque ad rapinam uirginum sese conuertunt. Qua re animaduersa Kegleuus cum reliquis equitibus ex oppido
prouolat, mulieribusque receptis ac post equites ita locatis, ut per sese tuto urbem
repetere possent, in Turcas impetum facit, dato signo illis, qui trans montem conditi
erant, ut a tergo hostes adorirentur. Itaque Turcae ad unum omnes, uix nuntio cladis
relicto, caesi, aut capti.
in nauim traiectis eas clauis ferreis pollicis crassitudine confixas reuinxit. Atque ubi aduersus uim fluminis satis firmauit, asseribus ualidis roboreis
iniectis superinstrauit, quorum capitibus utraque ex parte aliis trabibus compressis ea firmitudine opus effecit, ut non modo equites commeantes, sed et currus tormentis aeneis
onustos pons sustineret. Quem praeterea firmis catenis ad utramque fluminis ripam ita
fabre alligauit, ut si forte amnis himbribus intumescens ripas excessisset, pontem
nequaquam rescinderet, sed una cum subiectis nauibus citra
diuisis uicissim praelio succederent, ducibus eorum pro sauciis et
fessis abundante multitudine integros ac recentes in pugnam submittentibus.
Et quum omnes Turcarum conatus eo magis frustra essent, quia Salomon equites et
honestioris fortunae uiros ab oppugnatione arcebat, eo consilio, ut si cum rege Hungaro
collatis signis esset decertandum ― credebat enim Hungarum suis auxilio uenturum quod roboris erat in eius exercitu,
nulla ex
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.