12337. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
urgere non intermittam.
13 Denique ne negotia adhaereant, ego de congregatione ad congregationem
scontro fieri curo et cum impossibile sit, sicut in dicasteriis, ita etiam in comitatu, ne
complures restantiae enascantur, ut illa adminus, quae urgentiora sunt, expediantur, omnimode
adurgeo.
14 Hi sunt quinque cardines circa quos publica comitatus administratio
potissimum versatur. 15 Ostendant mihi inimici quod in hos propter meam
surditiem aliqui defectus arrepserint et ego victas dabo manus.
12338. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
adhaereant, ego de congregatione ad congregationem
scontro fieri curo et cum impossibile sit, sicut in dicasteriis, ita etiam in comitatu, ne
complures restantiae enascantur, ut illa adminus, quae urgentiora sunt, expediantur, omnimode
adurgeo.
14 Hi sunt quinque cardines circa quos publica comitatus administratio
potissimum versatur. 15 Ostendant mihi inimici quod in hos propter meam
surditiem aliqui defectus arrepserint et ego victas dabo manus. 16 Cum hoc non
possint, illi alios vagos defectus mihi
12339. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
actionem violatae sedis continuo levet. 27 Ab eo tempore nihil amplius
eiusmodi contigit. 28 Haec ad illa quae mihi speciose obiiciuntur.
29 Superest ut de illis, quae mihi peculiariter cordi sunt, institutis
aliquid dicam. 30 Ego collapsam paene sub commissariatica administratione rem
sericeam ita restitui ut superiora dicasteria eius directionem etiam per reliquos duos
comitatus superiores mihi concrediderint. 31 Cum hac in re nemo eas
12340. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
potuisse. 39 Vereor ut negotium etiam orphanotrophiale per alium ad optatum
finem perduci possit.
40 Atque, ut omnia haec perficiam, non nisi biennio, aut ad summum triennio
opus habeo. 41 Quare si haec omnia iis, qui ad clavum sunt, debite ob oculos
ponas, agnoscent indubie publici interesse ut ego per hoc adminus tempus (si adhuc Deus tam
diu vitam prolongare dignatus fuerit) in officio conserver. 42 Ut autem id re
ipsa praestes, per veteranam nostram amicitiam te etiam atque etiam
12341. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
Diaetalibus relinquenda? 8 F. Qualis
interna comitiorum politia inducenda sit?
Principia ad quae deliberatio de organizanda Diaeta exigi debet.
9 Ut primum caput fundate determinari possit, praemittenda sunt illa
principia e quibus emergentes hac in re quaestiones tuto decidi possint; haec autem in
sequentibus concentrantur.
10 Constat diplomatice comitia Regni inde ab exordio usque ad Mariam
Primam viritim fuisse convocata, sub hac primum
12342. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
decidi possint; haec autem in
sequentibus concentrantur.
10 Constat diplomatice comitia Regni inde ab exordio usque ad Mariam
Primam viritim fuisse convocata, sub hac primum vestigium exstat quod 1385. de singulis
Comitatibus (verba sunt diplomatis) quattuor potiores nobiles fuerint
convocati, postea usque Ludovicum Secundum usus variavit. 11 Ab hoc ad nostra
usque tempora comitia relate ad Statum nobilium et civitatum per repraesentantes, relate
autem ad Statum praelatorum et
12343. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
reali aliqua causa
mutari expedit; usum, si temporis iniuria aut partium studio irrepsit, abrogare, si proficuus
censeatur, in disertam legem referre interest. 12 Certum enim est publicam
Regni administrationem propter usus eiusmodi qui, quia diserta lege non sunt definiti, loco
et tempore variare solent, fluctuare; his praemissis
Quibus ius suffragii in Diaeta porro etiam relinqui expediat? — Statui praelatorum ius
personalis suffragii porro etiam
12344. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
subiectus fuerit, id quod postea per Mathiam decreti sexti
articulo 12-o abrogatum est.
4 Constat praeterea quod in primis duabus epochis viguerint titulares bani
aliique ministeriales barones, uti sunt dapiferorum, agazonum etc. magistri, et
ideo in partis 1-mae titulo 93. dicitur quod si vero magnas vel solo nomine baro
fuerit; verum non constat an titularis eiusmodi baronatus ius suffragii inter
magnates tribuerit, et si tribuit, apparet
12345. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
12.6 in addidi
inferiori, sed in superiori tabula obtinere. 7 Quod quantas post se
traheret inconvenientias, suapte patet.
8 Sunt praeterea alia eaque gravia motiva quae totum absentum Ablegatorum
institutum retineri non posse demonstrant; nimirum ratio ipsa admittere non videtur ut una
singularis persona, etiamsi sit legalis magnas, ius se per alium repraesentandi perinde
habeat sicut tot milia
12346. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
Statu, consistit; prouti id
inferius, ubi de aequilibrio inter corpora legislativa stabiliendo agetur, uberius apparebit;
id autem haud secus obtineri potest, quam si Ablegati absentum, etiam legalium magnatum,
simpliciter cessent, capitula vero et conventus, quae non sunt fidedignitatis praerogativa,
praepositi vero abbates possessionatorumque religiosorum superiores, sicut et reliqui
nobiles, per Ablegatos comitatuum repraesententur.
Universitati nobilium campi Turopolya suus repraesentans
12347. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
adnumeranda.
§-o 14-o
1 Hactenus nemini ius suffragii in Diaeta concessum fuit nisi nobilitari
praerogativa frueretur; civitates ipsae, uti hoc iure frui possint, per fictionem legis
singulae pro uno nobili declaratae sunt; ac in hoc quidem constitutio Hungarica ab omnibus
aliis temperatarum monarchiarum constitutionibus, praeter Polonicam, multum abludit.
2 Postremis tandem comitiis agnitum fuit interesse ipsius constitutionis ut
aliquae florentiores etiamsi ignobiles
12348. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
praeter Polonicam, multum abludit.
2 Postremis tandem comitiis agnitum fuit interesse ipsius constitutionis ut
aliquae florentiores etiamsi ignobiles communitates iure suffragii donentur, hocque oppida
Haidonicalia nec non Iaziges et Cumani donati sunt; exemplum hoc plures indubie futuris
comitiis eiusmodi casus producet. 3 Ne novitas instituti aliquam organizandae
Diaetae difficultatem adferat, statuendum videtur ut talium communitatum vota quarto Statui
adnumerentur.
12349. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
aliquot
individuorum arbitrio omnem causam publicam concredere.
5 3-o, quod committens impediri non possit quominus delegatum suum, si
velit, revocare possit; hoc autem admisso, quod suapte sequatur delegatos non nisi eas, quae
ipsis praescriptae sunt, sententias sustinere debere; si enim contrarium agant, possunt sibi
committentes continuo per eorum revocationem subvenire.
6 4-o, quod, si aut non praevisus in eorum instructionibus casus occurrat,
aut respectu praescriptae sibi alicuius sententiae
12350. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
respectu praescriptae sibi alicuius sententiae medio tempore circumstantias mutari
contingat, possint novam a principali suo commissionem expetere.
7 Ad haec ferme momenta recidunt omnia ea quae iam apud alias gentes
multis paginis hanc in rem disputata sunt, et tamen sententia haec nec cum principiis
constitutionis Hungaricae nec cum natura legislationis cohaerere videtur.
8 Relate ad 1-mum, in Hungaria unam legislativae potestatis partem
Princeps, aliam omnes quattuor Regni Status in comitiis congregati
12351. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
novas super his instructiones eo facilius
impetrare potest quod plerumque rem habeat cum singulari persona quae se circa
proposita sibi obiecta citius determinare solet; aut si etiam cum mandatariis
moralis alicuius corporis, quales sunt respublicae, negotium
tractetur, non nisi pauca eiusmodi moralia corpora ad idem negotium influere soleant.
15 In Diaeta non pauca aliqua capita, veluti in tractatibus inter potentias
suscipi solitis, verum universa legislationis obiecta occurrunt;
12352. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
tractetur, non nisi pauca eiusmodi moralia corpora ad idem negotium influere soleant.
15 In Diaeta non pauca aliqua capita, veluti in tractatibus inter potentias
suscipi solitis, verum universa legislationis obiecta occurrunt; committentes repraesentantum
non sunt tres quattuorve, uti inter potentias evenire solet, sed 53 comitatus, 46 civitates,
adeoque 99 non singulares personae, sed mere moralia corpora.
16 Si horum omnium repraesentantes in omni casu non praeviso, in casu
praeterea, ubi
12353. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
provinciis
consistit et tamen, quia harum repraesentantes non nisi cum limitato eiusmodi mandatariatu
exmittuntur eaque de causa in singulo proposito superius casu novas a committentibus suis
accipere debent inviationes, deliberationes comitiorum illorum adeo lentae sunt ut id pro
intrinseco constitutionis Hollandicae vitio merito exponatur, et reipsa respublica tristes
morae huius effectus iam saepius experta sit. 19 Quid fieret in Hungaria si
99 moralia, forte in obiectis legislationis necdum ita, ut sunt
12354. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
lentae sunt ut id pro
intrinseco constitutionis Hollandicae vitio merito exponatur, et reipsa respublica tristes
morae huius effectus iam saepius experta sit. 19 Quid fieret in Hungaria si
99 moralia, forte in obiectis legislationis necdum ita, ut sunt septem
Hollandicae provinciae, versata corpora de singulo novo obiecto, de singula
circumstantia, de singulo argumento, si haec nova sint, deliberare deberent; nonne omnis
Diaeta et taedio tam diuturnae morae et profundendarum in repraesentantes
12355. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
potestate gaudere ad singulum obiectum
positivo suo voto influendi. 22 Deinde evenit saepe ut aut
Princeps proponat, aut secus circumstantiae temporis talia obiecta in Diaeta evolvant quae
nullius seu comitatus seu civitatis instructionem ingressa sunt. 23 In his
adminus casibus in sententia limitatorum mandatariatuum ad 99 illa moralia
corpora tamen recursus fieri deberet, quod solum omnes illas, quas supradiximus, tristes
sequellas produceret.
24 Quid multa? Si
12356. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
sumptibus et cum lucro temporis illius, quod in consultationibus consumitur, eadem
Diaetalis manipulatio quae prodiret, si instructiones Ablegatorum pro
imperativis declarentur neque illis admittatur votum personale.
27 Et haec sunt gravia illa momenta quae limitatis
mandatariatibus adversantur. 28 Gravissimum tamen contra illos
argumentum experientia ipsa suppeditat; hanc enim in deliberationibus publicis
tutiorem ipso ratiocinio ducem esse
12357. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
constitutio Anglica iam ante
saeculum constabilita est, in hac nullus datur limitatis mandatariatibus locus, immo
repraesentantes neque aliquas a committentibus suis instructiones accipiunt, et tamen
feliciter subsistit. 29 Nostro aevo, sub oculis nostris enatae sunt duae
novae constitutiones eaeque non temperatae, ut in Anglia, monarchiae, sed
stricte republicanae; nuper in America, et recentissime in Galliis disputata
fuit, dum utraque haec constitutio formaretur, summis studiis a versatissimis in
12358. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
comitatuum
et civitatum non pro imperativis, sed pro consultivis diserta
eaque constitutionali lege declarentur.
32 Argumenta, quae pro contraria sententia superius attulimus, iam per
motiva nostrae opinionis omnia soluta sunt, praeter metum illum ne forte repraesentantes in
transversum abripiantur; verum et hunc allegata Angliae, Americae, et Galliae exempla
evertunt eritque id ipsum novo incitamento ne Ablegati ad Diaetas partium studio, sed ex
genuina promovendae causae publicae
12359. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
statuum partem consensisse constat; in moderno confuso suffragia
edendi modo id nunquam tuto constare potest quia natura paucis illud popularis eloquentiae
donum elargita est ut ex arena de proposito sibi argumento diserte perorare possint.
18 Ex his ipsis sunt qui nec pectus ita firmum, nec vocem ita sonoram habent
ut in tam vasto cubili, in illo multitudinis strepitu audientiam sibi possint procurare.
19 Itaque eventus deliberationum ab iis unice ferme pendet quibus aut
utrumque hoc donum aut pectus adminus ita
12360. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
quae certe a pluralitate
adoptata fuissent si praesto fuisset modus votum singuli membri explorandi, sicque patria
multis saluberrimis institutis carere cogatur.
24 Abusus, quos modernus modus secum fert, describere odiosum foret,
effectus eorum sunt quod per hos existimatio gentis Hungarae grave apud exteros detrimentum
patiatur; dein quod sacrum legislationis ius profanetur; in moderno enim confuso suffragia
emittendi modo occasionem habent homines, qui nonnisi auditores esse deberent, clamores suos
etiam cum
12361. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
determinatis magistratibus concrediderit.
9 In hac imperii forma quot
18.9 quot] quod
ferme capita populus numerat, tot privata interesse communi bono
adversantur, pauci enim semper sunt e populo qui non suum, sed commune bonum spectent; inde
tantae in hac gubernii forma turbae, tot internae discordiae quae in aperta plerumque civilia
bella errumpere solent, inde tam facilis ad anarchiam lapsus, ita ut haec inter omnes tres
puras imperii
12362. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
per distinctum sibique oppositum duorum
distinctorum statuum interesse aequilibrium illud enascatur quod utrumque statum non nisi ad
eas, quae pure in commune bonum tendunt, leges perferendas compellat.
12 Verum ne hoc quidem instituto scopum suum assecuti sunt veteres
legislatores; eventus enim ipse ostendit quod nec optimatum authoritas continendo, donec
viritim ad comitia confluebant, populo par fuerit, et quod ambitiosi optimates, qui ad
arripiendam summam potestatem aspirabant, si artem popularem auram captandi probe
12363. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
probe tenuerunt,
populo ipso ad assequendum propositum suum facilime uti potuerint; omnes enim veteres
respublicae aut plebis licentia per anarchiam et internas discordias interierunt, aut
ambitiosi alicuius optimatis potentia per civilia bella in illimitatam monarchiam sunt
commutata. 13 Itaque ut huic aequilibrii defectui subveniatur, primum ea
ratio inita est per recentiores legislatores ut non totus populus, sed tantum certus eius
repraesentantum numerus in partem legislationis vocetur, dein ut ad evitanda, quae naturalis
12364. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
non tantum impetus Inferioris Tabulae
temperare, sed inter ipsum etiam Principem et populum aequilibrio studere voluerunt.
6 Verum modalitas haec adversatur avitis Hungariae institutis; nam iuxta
hanc omnes Status pari praerogativa gaudent, perinde sunt membra S. Coronae, et pro natione
non nisi omnes simul sumpti Status considerantur. 7 Iam vero si
Superiori Tabulae tantum ius intercedendi decisis inferioris
Tabulae tribuatur, ipso facto privarentur duo Regni Status,
12365. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
Tabulae tantum ius intercedendi decisis inferioris
Tabulae tribuatur, ipso facto privarentur duo Regni Status, praelatorum nempe et
magnatum, iure proponendi, quo tamen semper gavisi
sunt. 8 Obtinuit quidem etiam in Hungaria mos ille ut ius propositionis
maxima in parte apud Tabulam Inferiorem resideat; quae enim improprio nomine hactenus
gravamina vocabamus, nil aliud sunt quam propositiones de quibus Status leges
perferri
12366. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
quo tamen semper gavisi
sunt. 8 Obtinuit quidem etiam in Hungaria mos ille ut ius propositionis
maxima in parte apud Tabulam Inferiorem resideat; quae enim improprio nomine hactenus
gravamina vocabamus, nil aliud sunt quam propositiones de quibus Status leges
perferri exoptarent.
9 Quod si tamen Superiori Tabulae e re visum fuit ut ipsa
etiam aliquam Inferiori Tabulae faciat propositionem, numquam id ipsi negabatur;
non expedit
12367. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
repraesentant, inconsequens foret ius hoc duobus Regni Statibus
denegare.
13 Quoad
19.13 Quoad] Quo ad
alteram modalitatem: ubi Status inaequali numero constituti et tamen iisdem
praerogativis donati sunt, quaestio inducendi inter eos aequilibrii facile absolvitur; si
unicus sit, ut nunc in Gallia, status, omnis quaestio sponte evanescit; si tres sint et
suffragia per status stabiliantur, ipsa votorum curiatorum pluralitas
aequilibrium inter status suapte
12368. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
substerni
debeat, tunc iam certum efficitur quod pluralitas conclavium, in quae Status pro casu
inaequalis numeri dispesci deberent, eo maiorem iniciat moram quo plura eiusmodi conclavia
exstant. 22 Haec autem suapte exsistere deberent quamprimum Status sunt
inaequali numero et aequilibrium inter eos per vota curiata stabiliri debet.
23 Maior adhuc est, quam modalitati huic ius propositionis adfert,
difficultas; si enim seu tres ternis seu quinque quinis distincti conclavibus Status
constituantur,
12369. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
omne grave obiectum primum in Inferiori Tabula discutiatur,
dein vero huius conclusum Superiori referatur quo haec illud expendere et aut eidem
assentiri, aut aliam etiam sententiam Inferiori Tabulae proponere possit; gravissima enim
sunt, quae hoc Institutum porro etiam retinendum esse suadent, argumenta.
39 Iam primum omnes in unum conclave Status compingere nil ferme aliud est
quam sublato Statuum discrimine unicum efformare. 40 Quod quam tristes in
Gallia producat
12370. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
iam vero certum est regi tunc et ius propositionis et
absolutum veto competiisse; non
possunt itaque nunc illud revocare, quod tam sollemni eoque
20.7 eoque] eaque
bilaterali pacto largiti sunt.
8 Est tamen aliud, quod communio legislationis natura sua importat, et
tamen, quod diserte necdum definitum est, obiectum per quod aequilibrium exercitii
legislationis inter Principem et Status ad maiorem proportionem reduci potest, nimirum ordo
12371. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
et quomodo competentia eidem iura debeant exerceri? 16 Et cum
princeps ipse per se executivam potestatem exercere non possit, per quas vias,
id est an per singulares se repraesentantes personas vel per gradatim coordinanda corpora
(qualia apud nos sunt stabilita per leges dicasteria et politica et iudicialia, uti et
congregationes comitatuum et civitatum aliorumque distinctas portas habentium iurisdictionum
magistratus) eam debeat exercere? 17 Si hoc postremum, an omnia, aut quae,
corpora, per quae princeps
12372. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
21.23 conservetur] conserventur
id est ut nullum corpus definitos sibi per constitutionem limites egredi
aut delato sibi per illam iure abuti possit, praesidia constitutionis appellari
solent; tales sunt, quae id definiunt: an singulum corpus legislativum et propositionis et
intercessionis ius habere debeat, an veto hoc absolutum esse debeat vel suspensivum, an
suffragia per status aut capita emitti debeant, an comitia periodica aut perpetua esse
expediat, an tributa
12373. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
institutum ut nullum individuum, nulla communitas, quae praerogativa
nobilitari non gaudet, iure suffragii in
Diaeta gaudere possit, et tamen recens terminatis comitiis Iazigibus, Cumanis, et oppidis
Haidonicalibus sessio et votum admissa sunt. 34 Ut aliquod etiam de vicinis
populis exemplum adferamus, apud Polonos onera publica per constitutionalem legem ita partita
fuerunt ut cura externae securitatis, id est onus militandi, clero, magnatibus, et nobilibus,
onus vero tributorum solis ignobilibus
12374. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
incubuerit; et tamen illi haud ante multos menses
constitutionale hoc institutum commutarunt, aequalemque publicorum onerum partitionem
adoptarunt.
35 Omnia tamen haec non nisi consentientibus sponte omnibus legislativis
corporibus facta sunt, atque adeo apparet quaestionem, quam agitamus, eo demum resolvi: 1—o
quod non modo constitutionales leges, sed ipsa usque adeo constitutio cum omnium eorum,
quorum interest, consensu mutari possint; e contra 2-o si vel unius legislativi corporis
assensus non accedat,
12375. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
unius legislativi corporis
assensus non accedat, quod horum nihil mutari possit.
36 Prima propositio ex exemplis iam comprobata est et e principio illo
plana efficitur quod nihil sit in rebus humanis quod non eodem modo dissolvi possit quo
coaluit; sunt quidem qui contrariam sententiam apud nos iam lege stabilitam esse ex articulo
8-o 1741. contendant, cum ibi dicatur quod fundamentalia (id est
constitutionalia) Statuum iura sub sensum diplomaticae clausulae: prout super
eorum usu et
12376. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
Altera propositio exinde elucescit quod nulla sit pars constitutionis,
nulla lex constitutionalis, quae non ius aliquod unius e legislativis corporibus involvat.
39 Iam vero nemo quaesito iure, nisi ipse consentiat, absque iniustitia
privari potest. 40 Sunt quidem qui hoc in genere nescio quas inter privatos
et corpora legislativa distinctiones somniant; verum omnes hae distinctiones Machiavelismum
olent; iustitia semper eadem est, nec admittit exceptionem personarum. 41 Ut
pacta serventur, aut mutuo tantum
12377. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
facto statutam mulctam ab eodem
irremissibiliter exigat cassae publicae inferendam.
De sedando comitiorum aestu.
§-o 29-o
1 Ad 8-vum; in comitiis ita numerosis, ut nostra sunt, nullum est magis
arduum interioris politiae obiectum quam invenire modum quo effervescens quandoque nuntiorum
multitudo et prompte et efficaciter sedari possit. 2 Quod id praesidis
authoritati deferri debeat, in id omnes, qui libera constitutione gaudent,
12378. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
differt quod alibi singularia repraesentantum individua singulares tantum et specificas leges
sua serie in comitiis proponant, id quod illi motiones vocant, apud nos singulus
Ablegatus propositiones suorum committentium secum adferat et, postquam hae discussae sunt,
eae, quae pluralitatis suffragia obtinuerunt, in uno plerumque corpore Principi proponi
soleant; sicut vicissim Princeps omnes, quas illis comitiis perferri cupit, propositiones una
Statibus transmittere solet. 2 Et ideo apud alios populos necessum prorsus
12379. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
assumatur, dictari solet, omnis de ordine
assumendarum materiarum cura supervacanea videtur. 3 Denique
De ordine edendorum suffragiorum.
§-o 31-o
1 Ad 10-mum; duo sunt, quae ordinatam edendorum suffragiorum formam
turbare possunt: primum si is, qui sententiam depromit, aut saepius interturbetur, aut plane
ad silentium per clamores cogatur. 2 Dein si pluribus ad semel proloquentibus
nullus alteri vocem cedere velit, sed sic
12380. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
exserit. 25 Anteacta praepostere combinat, conclusa format
obliqua, saepe ad corticem adhaeret, opinionem tamen suam petitis e longinquo argumentis
subtiliter solet sustinere. 26 Horum conclusa eo dificilius est rectificare
quod anteacta aut non ita ut sunt, aut certe praepostere referant. 27 Praesidi
vero pro ratificatione tantum conceptus ipsi, non vero acclusa adferantur. 28
Evenit ut moniti etiam a secretariis, qui ex combinatione anteactorum hiatum observarunt,
tamen erroneo suo concluso
12381. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
respicit, uni, qua Croatiae, alteri assignata fuit, cum tamen constet obiectum hoc
discerpi non posse.
37 Agenda consilii nunc in 46 amplius rubricas discerpta indeque, nescio
quali cum combinatione, quinque vel sex materiae uni consiliario assignatae sunt.
38 Generalis haec materiarum consignatio adeo arcane servatur ut nulli
consiliariorum eius copia fiat. 39 Usus tamen ipse ostendit plus ad numerum
rubricarum quam ad pondus earundem reflexum fuisse. 40 De hac materiarum
divisione
12382. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
2. De manipulatione interiori.
1 Si instructio consilii systematice compilata inque eius conformitate
manipulatio instructa et propagata fuisset, non esset fortasse quod in hoc genere desiderari
posset. 2 Nunc certe complura sunt quae
emendari posse videntur. 3 Iam primum discutiendum videtur an decem, quae
actu subsistunt, commisiones ultro conservandae, aut penitus abrogandae, vel quot et quae
retinendae sint?
4 Si moles agendorum et copiosus
12383. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
In utriusque huius generis negotiis defectus facillime enascuntur nisi in separatis, quas iam
proiectavi, tabellis consignentur, e quibus uno obtutu appareat quae iurisdictiones iam
retulerint, quae non item.
31 E periodicis, quae semestrales sunt, plerasque in annuas relationes
convertendas existimarem, veluti de moris, de salicibus, de causis civilibus et criminalibus,
etc. cum quod scriptionis hac ratione fieret compendium, tum quod
2,31 tum quod] quod add. manus
12384. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
illis de receptione in concivilitatem et coetum recursibus finis imponatur;
civitatibusque iniungatur ut omnes, nisi iustae et meritoriae exceptioni obnoxii sint,
suscipere debeant. 40 Ita fiet ut non omnes qui petunt, sed ii tantum, qui per
civitates iam remoti sunt, recurrant. 41 Haec quoad vim motricem, seu internam
manipulationem.
3. De secretariis.
1 Relate ad ordinationem externarum partium secretarii et concipistae
praecipuam obtinent
12385. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
status personalis uberius; de amphibio
vero expeditoratus registraturae departamento sub immediate sequenti rubrica.
7. De regestratura.
1> Nullum departamentum regulationem magis deposcit. <2 Tria
sunt archiva: Consilii, Studiorum et Croaticum. 3 Nullus inter haec nexus,
diversi regestrantes, claves difformes, quarum tamen nulla regulata est. 4 In
ipso Consilii Archivo quot individua, tot ferme claves, et hanc quisque secretam ferme pro se
ita
12386. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
De coordinatione status personalis.
1 Ut vel proiectatae quattuor commissiones consistere possint, legalis 22
consiliariorum numerus omnino necessarius evadit. 2 Si Praeses, Primas,
Tavernicus, et Thesaurarius, qui a referendo dispensati sunt, et comes Iosephus Erdödy, qui
sine stipendio servit, non computentur, actu nonnisi 16 consiliarii numerantur, adeoque desunt
sex qui, ut agenda ad ordinatam consistentiam ponantur, suppleri deberent.
3 Singula commissio suo secretario, concipista, et
12387. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
remonstrat. 15 Negotium tamen asyli inde exmissum est
quod determinatis iam suprema potestate asyli casibus magis ad politica spectare videatur.
16 Ecclesiastica Graeci non uniti ritus negotia ad concernentes rubricas sua
serie illata sunt quoniam natura sua re ipsa huc referuntur. 17 Rubricam
sextam in administrationem et inspectionem iterum dividere oportuit,
quoniam natura piarum fundationum, quarum administratio immediata aliis incumbit, id exigebat.
18 Cum
12388. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
referuntur. 17 Rubricam
sextam in administrationem et inspectionem iterum dividere oportuit,
quoniam natura piarum fundationum, quarum administratio immediata aliis incumbit, id exigebat.
18 Cum respectivas, quae certe numerosae sunt, rationes ipsi huic departamento
curare incumbat, rationistas et consultores iisdem vel ex eo adiciendos
9,18 rationistas] addidit manus altera | adiciendos] addiciendos
existimarem, quod si haec quoque ratiocinatio
12389. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
et ad politicam et ad oeconomicam rubricam referri
potest. 31 Cum tamen illa potissimum ad civitates referatur, hae vero de
systemate Hungariae intimum cum Camerali nexum habeant, tam haec quam stricte civitatensia ad
classem oeconomicorum relata sunt. 32 Individualia rubricae huius consignatio
sub C. exhibebit.
9,32 Individualia… exhibebit] addidit manus altera
A.
I. Classis
12390. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
quibusvis]-vis postea addidit manus altera | post
confraternitates deletum correctorias
concernentibus.
(4tae) 60-o De harum, si in bonis subsistant, procuranda recta administratione; si vero
capitalia sunt, citra scitum consilii non edictione, secura elocatione, et frugali
dispositione.
(3tiae) 61-o De rationibus universas pias fundationes concernentibus in tempore exigendis,
revidendis, et rectificandis.
(4tae) 62-o De infantibus ad xenodochium
12391. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
separato magistro providenda.
(4tae) 30-o De observanda per magistros grammaticales per omnes tres classes gradatione.
(4tae) 31-o In linea oeconomica: de reversalibus seu de securisandis, quae ordinibus
resignata sunt, bonis et supellectili mobili.
III. Quoad scholas nationales.
(4tae) 32-o De inspectoris, directoris, et magistrorum capitalis scholae denominatione aut
amotione.
(1mae) 33-o Politica:
12392. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
lignariorum defigenda.
(2dae) 49-o De munditie et securitate in civitatibus inducenda.
10 Reflexiones.
1 Primo: ex his materiis aliae sunt 1mae
frequentes et operosae, 2ae aliae rarae sed operosae,
3ae frequentes sed faciles, 4ae et rarae et faciles,
5ae tabellares, quae tantum tunc referenti laborem praebent quando generalis
12393. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
tempore, quae postea fit aut rara aut facilis laboris; vel vero vicissim. 8
Quare ut recta servetur proportio, distributio materiarum frequentius rectificari debet.
9 Quarto: pleraeque omnes hae materiae et planae et intricatae
sunt, id est possunt aliquando in pleno referri, aliquando debent ad commissionem relegari.
10 Utrum expediat, in pleno semper determinandum videtur; si ea, quae tantum
pro informatione invianda sunt, aut secus passum pure praeparatorium efficiunt, ad currens
12394. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
pleraeque omnes hae materiae et planae et intricatae
sunt, id est possunt aliquando in pleno referri, aliquando debent ad commissionem relegari.
10 Utrum expediat, in pleno semper determinandum videtur; si ea, quae tantum
pro informatione invianda sunt, aut secus passum pure praeparatorium efficiunt, ad currens
protocollum invientur, remanebit adhuc sufficiens tempus pro omnibus reliquis obiectis in
duabus per hebdomadam consilii sessionibus pertractandis.
10,10 pertractandis] pertractantis
12395. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
11 Quinto: id si inducatur, cum omnes materiae ad quattuor
generales classes referantur, commissiones nonnisi totidem stabiliendas esse apparet.
12 Sexto: in singula harum quattuor classium sunt materiae quae
mixtae evadere possunt, nimirum si cum aerario camerali, cassa domestica
civitatum, et cum re vectigalis, aut aliis obiectis nexum habeant, et vastius
habeant
10,12 habeant bis ex
12396. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
per secretarios conficienda; e converso conceptus tam
commissionales quam e pleno, demptis momentosioribus, per concipistas apponendi videntur.
16 Nono: protocolla exhibitorum domestica, prouti in
supplemento benignae instructionis praescripta sunt, per commissionum praesides accurate
servari
10,16 servari corr. ex servanda
et praesidi Consilii cum fine singuli mensis accurate exhiberi deberent.
17 Secus precarius praesidum
12397. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
10,17 praesidum] praesidium
commissionis status et negotiorum commissionalium inantiquatio nunquam antevertetur.
18 Decimo: urbarialia in moderna adhuc providentia et negotia
investigationis nobilium adhuc adeo vasta sunt ut unius referentis vires excedant.
19 Quare haec porro quoque inter omnes repartienda censentur.
20 Undecimo: restat tantum finalis quaestio: an 18 referentes
consiliarios, Primate videlicet, Iudice Curiae, Tavernico, et
12398. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
— secundo, quae cum negotio vectigalis aut re tricesimali nexum habent, veluti
elevatio iam defixae quoad aliquas merces tariffae, excessus tricesimatorum etc.
— tertio, quae aliquas e cassis civitatum domesticis erogationes involvunt, uti sunt omnia
ferme politiae et sanitatis obiecta, ordo incendiarius, strata, lampades
nocturnae, stabilienda medicorum et aliorum salaria etc, inductio scholarum
nationalium et reliqua.
2
12399. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
illi sine his integrum foret;
sic leges ferendi, tributa et vectigalia augendi vel minuendi facultas ita principi est
attributa nihil ut in eo genere praeter optimatum consensum constituere possit.
3 Quid, quod optimates ipsi ita parum regiae potestati sunt obnoxii ut nullo
in eos principi arbitrii iure relicto severitati legum, quae et ipsum principem pro modulo
suo ex aequo ligant, sint subiecti. 4 Accedit palatini (quem ipsum, ut et
conservatores coronae, quod non rex, sed ipsi eligant optimates, magnae
12400. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
civiles, si quos
oriri contingat, tumultus componere, cunctis, qui uspiam in Ungaria sint, exercitibus
praeesse, principis orphani tutorem agere, invigilare legibus, ac quemadmodum regnum in suis
libertatibus, sic regem in suis iuribus conservare. 5 Multa alia sunt quae
ostendant supremam potestatem in principe ex toto non residere, proprietateque coronae penes
regnum semper permanente solum eius usum principi esse.
§ 2.
1 Has tantas talesque Ungarorum libertates, ut
12401. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
hereditatem in imperio sub vano electionis nomine stabiliverunt, ipse etiam
se vivo Maximilianum filium eligi procuravit, sane cum consueto regnum in cunctis suis
libertatibus conservandi iuramento; qua deinde arte omnes eius successores ad Leopoldi usque
tempora usi sunt; qui tandem ad evertendam penitus libertatem fato datus funestus Ungariae
rex et hereditatem et despoticum imperium iuxta stabilivit.
§ 6.
1 Interea attigerat iam aetatem viri Zapolius moxque sive praeteritarum
12402. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
Lutheranis promittebantur. 15 Fuit id semel obtentum?
16 Iam nulla de iis mentio; ut esset catholicis quoque quod eos consoletur,
cuncta in horum favorem dicebantur. 17 Coeperat violatas libertates regnum
lamentari? 18 Instigati sunt Lutherani suas praetensiones ne omitterent,
catholici ne cederent; sic vigente privatim discordia minus publico poterat indulgeri
querelis. 19 Denique, exsuperantibus Ungarorum patientiam iniuriis, armis
Austriacorum tyrannidi obvium itum est? 20
12403. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
cum ilico ab eo adversus caesarem
universum regnum stetit coegereque armis, cum aequitate non potuissent, caesarem Ungari
exactius ut tandem eorum libertates observarentur, sufferretur extranea dominatio, palatinus
demum post annos quattuordecim eligeretur. 5 Hae sunt foederis illius, quod
anno 1606. ictum est, condiciones, ut appareat easdem et belli causas fuisse.
6 Eo foedere libera permansit Bocskaio, quam sub iugum miserant Austriaci,
Transylvaniae possesio, Lutherani, ut suas etiam haberent partes, in regnum per
12404. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
quod
anno 1606. ictum est, condiciones, ut appareat easdem et belli causas fuisse.
6 Eo foedere libera permansit Bocskaio, quam sub iugum miserant Austriaci,
Transylvaniae possesio, Lutherani, ut suas etiam haberent partes, in regnum per legem recepti
sunt.
§ 10.
1 Ita avulsa ab Austriacis Transylvania Mathias, qui Rudolpho successit,
non satis habuit animi ut iam contra libertatem Ungarorum quidpiam attentaret, omnem tantum
cogitationem ad recuperandam
12405. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
iugo non asueti omnino restitere; quod ulteriorem rebellionis praetextum Austriacis
postea subministravit. 10 Veselenius e horum numero palatini illius filius
Tököliusque fuere; qui
tamen omnes in mentem caesaris vi adacti sunt. 11 Multi ex his in
Transylvaniam in suprema necessitate se recepere; e quibus Tökölius, civilis, quod postea
secutum est, belli author, mortuo sub obsidione patre fuit.
§ 13.
1 In tantis
12406. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
13,3 quo] quae
suam diaetae illi significaret indignationem, iusso parte altera illuc proficisci
exercitu, subito ea comitia dissipavit; captus deinde Nadasdius truncatusque capite; quem ex
intervallo Zrinius Frangepanusque sunt consecuti; sane nullius ceterum criminis rei quam quod
supra memoravimus, et quod praesidia caesarea, id est ferrum in proprium iugulum, suapte
recipere in arces suas denegarint. 4 Nam ea, quae Austriaci praesertim
Nadasdio obiectabant, sublatam veneno
12407. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
id est ferrum in proprium iugulum, suapte
recipere in arces suas denegarint. 4 Nam ea, quae Austriaci praesertim
Nadasdio obiectabant, sublatam veneno coniugem, infectos caesareos fontes, paratum imperatori
venenum, pluraque eiusmodi puerilia, leviora sane sunt quod ut refutari mereantur.
5 Zrinio dabantur potissimum crimini secreti cum Turca tractatus quasi vero
id ab ipso caesare indultum ei non fuisset quo Turcarum detegere posset intentiones.
6 Quid plura? Secutus Tarquinii consilium Leopoldus altiora
12408. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
artem recurrit, nempe tollendi e medio omnes illos
quos suo proposito adversaturos putavisset. 5 Novum itaque rursus rebellionis
titulum comminiscitur eamque a protestantibus initam fuisse conspirationem praetendit
quamquam pars longe maxima eorum, qui condemnati sunt, insignes catholici fuere.
6 Delegat itaque Eperiesiense contra iura regni, contra ius iurandum ex meris
extraneis iisque flagitosissimis perditissimisque mortalium compositum iudicium sacrilegus
imperator. 7 Erigitur media in urbe obductum lugubri
12409. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
Apafius princeps e metropoli in privatam se debuerit recipere posessionem, perfecturus
tandem, quod tam diu Austriaca ambiverat superbia, comitia Posonium convocat Leopoldus, non
tanquam esset id petiturus sed aperte iubens: "In procurando" (inquiens) verba diplomatis
sunt, "pristinae felicitatis aviti sui Regni Ungariae, fatu illud etiam salutare sibi
occurisse remedium ut Iosephum in futurum eorum hereditarium regem coronari faceret."
17 Vix crederes in tanto discrimine dubitare adhuc Ungaros ausos fuisse;
occupata caesareo
12410. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
Ungariam quoque extendere huiusque regimen cum illorum confundere admodum
consueverunt.
33,8 post consueverunt deleta nonnulla: Quod tamen stare non
posse uel inde apparet
9 Sic quia impositi sunt hereditariis provinciis duodecim milliones,
Ungaria autem tertiam earum partem constitueret, ideo quattuor eam milliones solvere debere
inferebant; quod de milite quoque cum proportione practicabant, cum tamen
dispar sit quoad hoc
12411. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
possit, hic vero de vectigalibus (si modo leges datumque ius iurandum observare velit) nihil
nisi ex regni mente constituere possit. 10 Caesar in eam Ungarorum
declarationem vix, aegre, demum tamen concessit, superatae deinde ingenti labore armistitii
condiciones sunt.
§ 34.
1 Ast ubi ad pacis tandem condiciones deventum est, tum demum apparuit
animos tam contrariis rebus intentos bona fide coalescere non
34,1 non] postea additum
12412. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
consulto concilio quidquam statuere consuevissent, modo
pontifices, cardinalium probabiliter impulsu, qui splendore concilii obscurari forsan putant
authoritatem suam, aut certo plurima ea etiam, quae concilium concernerent, gaudent manibus
suis expediri, adeo ab omni concilio sunt alieni ut memoriam eius, si possent, e mentibus
hominum evellere velle videantur. 3 Hinc perpetuum illud: episcopos in
partem sollicitudinis esse vocatos, non in plenitudinem potestatis. 4
Hinc qui concilium supra papam esse vel hiscere
12413. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
ut effractis, quos lex et vetus consuetudo regiae potestati posuerat cancellis conculcatisque,
quas iure etiam iurando, dum inauguraretur, confirmaverat, nobilium privilegiis ad despoticam
illam
authoritatem quoquo modo emergeret, ita sunt adhortati ut pro tenui hoc ambitionis fumo
totum Hungariae Regnum a barbaris occupari, se regia sede sua expelli, ipsamque metropolim
arcta obsidione cingi videre maluerit.
7 Immo quid de ministris loquor, ipsi patriae optimates eo aevo caesaribus
12414. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
mixtis optimates non renuunt maiorem regi cultum praestare, modo ipsi
quoque a vulgo et populo magis adorentur.
Quod conveniens sit principem secundum legem dominari.
1 Praeclara sunt Iunii Bruti de regia in populum potestate verba: quod
perinde ridiculi fuerint reges, qui legi obsequi turpe dixerint, ac geometra foret qui regula
gnome ceterisque organis, quae a peritissimis quibusque ad agri dimensionem adhiberi solent,
uti absurdum et
12415. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
2 Et certe quemadmodum pictoriam
aut saltatoriam professo, utut magna alias vir sit authoritate, se regulis eius alligare
suasque secundum eas actiones instituere necessum est, ita principem, qui artem imperandi
assumpsit, legibus, quae verae imperandi regulae sunt, constringi oportet.
3 Esse enim quampiam gubernandi artem liquido constat, eo autem ipso eam
certis regulis contineri necessum est, quas quidem non in arbitrio principis, incerto,
instabili, vitioque obnoxio, sed in legibus fixis, perpetuis, et
12416. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
prohibebantur, sed si fidem catholicam
directe carpebant, refutabantur, secus doctrinae causa passim legi permittebantur; et hoc
consilio Augustinus in Civitate Dei, Lactantius in Institutionibus et infiniti alii comminus
cum ethnicis fidem nostram vellicantibus congressi sunt; eos tamen, quos refutarunt, neque
ipsi neque eotum sedentes cum clavum pontifices sub anathemate legi prohibuerunt, nimirum quia
solidius iacta putarunt esse fidei nostra fundamenta, quam ut solo eo contineri debere
existimarent, ne quid, quod ei non congruit, vel legatur
12417. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
clero malam opinionem
tendunt, aut etiam defectus in re ipsa evidentes in hierarchia ecclesiastica in lucem produnt,
per totum orbem Christianum prohiberent, proptereaque tribunal illud, quod de
indice appellant, erexerunt; in eo solum incauti quod suam, quatenus sunt principes
temporales, rationem cum fidei ratione status connexuerint; dicat enim solum aliquis
donationem a Constantino factam surrepticiam esse, dicat hunc aut illum Papam etiam quoad
saecularia suum principatum male et iniuste administrasse, statim anathemizabitur,
12418. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
locum obtinet; quod denique me illi potissimum
comitatui praefecerit in quo primam mihi lucem aspicere contigit, in quo fortunae meae,
liberi, propinqui, necessarii, omnia verbo, quae dulcis ingenuo animo patria solatia continet,
exsistunt — sunt haec quidem conspicua, quae devotam meam gratitudinem exigunt, argumenta; pro
mei tamen animi indole, ego illud semper praecipuum reputavi: quod me Clementissimus Dominus eo
loco collocare dignatus sit ubi et promovendi altissimi eius servitii, et subveniendi miseris,
sed et
12419. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
collocavi. 2 Triennium prope evolvitur quod in partem
laborum communis patriae, ipsius iam etiam Hungariae vocatus sim. 3 Sed haec,
quae pro exilitate virium mearum impendi, servitia, si illa cum relati modo praemii magnitudine
contendam, adeo tenuia sunt, ut nil nisi meram Augusti clementiam tota hac in re suspicere
debeam, colere, et venerari.
5.1 Quam proinde tibi, Clementissime Domine, gratitudinem rependam; quibus
verbis eum, quo meus in te animus exaestuat, gratitudinis sensum valeam contestari; quod
12420. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
singuli Vestrum, quoad per virium mearum imbecillitatem licebit, subservire.
13.1 Superest ut Te quoque paucis compellem, Inclyte Magistratus!
2 Tu mihi ab hodierno die intimo, ast grato simul vinculo iungeris.
3 Sicut communia amodo nobis sunt officia, ita reportandus exinde calculus ad
nos aequo iure pertinebit. 4 Mihi semitam, qua incedas, indicare, Tibi hanc
naviter terere, non laboribus fatigari, non deterreri difficultatibus convenit.
5 Semitam hanc quoniam legibus regni et benignis
12421. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
fatigari, non deterreri difficultatibus convenit.
5 Semitam hanc quoniam legibus regni et benignis ordinationibus luculenter
descriptam habes, quoniam eam longiori tempore iam trivisti, nihil reliqui est quam ut in iis,
quae duobus his fontibus necdum forte definita sunt, aut si quae seu in legibus, seu in
benignis ordinationibus ad casus specificos applicandis difficultas exsurgat, in his tuam erga
me confidentiam exposcam.
14.1 Erunt fortasse aliqua quae seu in manipulationis forma, seu in ipsa rei
substantia mutari,
12422. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
11. praeteriti accepi. <2 Gratulor quod
manuscriptum incolume tibi redditum sit. 3 De iis, quae censura e notis meis
aut delevit, aut mutavit, nihil laboro. 4 Video tamen exinde quantum libertas
preli coarctetur; omnia enim illa et vera et innocua sunt.
2.1 Quod pactum Sigismundi cum Alberto exmittas, rem mihi gratam admodum
praestitisti. 2 Quod ingressum ad regestum Sigismundi retineas, iure tuo
uteris; ego enim tantum suadendi, non vero exigendi potestatem habeo. 3 Interea
12423. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
eiusmodi dissertationes, forte easdem una procudi
faciam si magnum meum opus, cui continuo incumbo, terminare non potuero.
5.1 Utcunque sit, lege quaeso illam attente et tuum de illa iudicium ingenue
significa; omnes enim reliquae ad eandem normam elaboratae sunt. 2 Si quid
proinde in huius forma mutandum mihi indicaveris, idem in aliis etiam praestabo.
6.1 Ceterum videbis tu exinde quod multa, qua adhuc inexplorata, in medio
relinquam. 2 Idem me in notis ad submissa mihi decreta praestitisse
12424. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
diaeta; quam quod comitatuum congregationes non habuerint, luculenter ut spero, demonstrabo.
12 Quia tamen tu in epistola tua obiter tantum indicas quod multa diplomata
habeas quae ostendunt congregationes comitatuum, in quibus multa politica tractata sunt, absque
ullius iudicis ordinarii interventu celebratas fuisse, quaeso te maiorem in modum ut horum mihi
copiam facias. 13 Non egeo ego his diplomatibus per extensum, quod multas
fortasse phileras impleret, sed tantum dato et substantiali ad rem faciente clausula,
12425. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
4 Inde enim omnia iurgia scholasticorum.
5 Puto me legisse quondam tibi quid responderim Praio dum de haereditario
successionis iure domus Arpadianae sententiam meam exquireret. 6 Nimirum
ostendi illi quod omnes, quae de hoc obiecto enatae sunt quaestiones, unice e male posito statu
quaestionis profluxerunt. 7 Reduxi deinde totum disputationis obiectum ad tres
quaestiones et de singula opinionem meam viginti circiter lineis conclusi. 8
Narravit deinde mihi ille, cui Praius confessus est, quod
12426. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
ratiocinatur, pertinet.
11.1 Quale tibi planum proposueris de subsidiis ad historiam legislationis,
non video. 2 Metuo tamen vehementer ne iterum plurima heterogenea eo coacerves
cum meas dissertationes eo destinaveris, quae tamen nihil aliud sunt quam materialia partim pro
statistica, partim pro
politica Hungariae historia. 3 Quare gratum mihi omnino erit si illud praevie
mecum communicare volueris. 4 Si tu Vestigiis tantum ea, quae
stricte
12427. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
materialia partim pro
statistica, partim pro
politica Hungariae historia. 3 Quare gratum mihi omnino erit si illud praevie
mecum communicare volueris. 4 Si tu Vestigiis tantum ea, quae
stricte comitialia sunt, inseruisses, reliqua separatim sub titulo Subsidia ad
statisticam,
11,4 sunt] add. auctor | statisticam ] staticam
ius publicum et privatum, nec non politicam Hungariae historiam
12428. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus II, versio... [Paragraph |
Section]
Quare gratum mihi omnino erit si illud praevie
mecum communicare volueris. 4 Si tu Vestigiis tantum ea, quae
stricte comitialia sunt, inseruisses, reliqua separatim sub titulo Subsidia ad
statisticam,
11,4 sunt] add. auctor | statisticam ] staticam
ius publicum et privatum, nec non politicam Hungariae historiam edidisses,
absolvisses eodem labore duo opera, lectoribus longe magis consuluisses, et maius ad
posteritatem nomen transmisisses.
Bibliographia locorum inventorum
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].
More search results (batches of 100)
First 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Click here for a KWIC Report
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.