Your search found 284 occurrences

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 157-182:

18. Quatuor autem modi (ut inquit Augustinus libro de Genesi ad litera imperfecto, capite 2.) a quibusdam Scripturarum tractatoribus traduntur, Legis exponendae: secundum historiam, secundum allegoriam, secundum analogiam, secundum aetiologiam. Historia est, cum sive divinitus sive humanitus res gesta commemoratur. Allegoria, cum figurate dicta intelliguntur. Analogia, cum veteris et novi Testamentorum congruentia demonstratur. Aetiologia, cum dictorum factorumque causae redduntur. Et libro 15 de Civitate Dei, capite 27, non illis esse consentiendum asserit, qui solam historiam recipiunt,

nec illis, qui solas figuras defendunt, repudiata historica veritate, hoc pacto scribens: Non tamen (inquit) quisquam debet putare, aut frustra haec esse conscripta, aut tantummodo rerum gestarum veritatem sine ullis allegoricis significationibus hic esse quaerendam: aut e contrario haec omnino gesta non esse, sed solas esse verborum figuras: aut quicquid illud est, nequaquam ad prophetiam Ecclesiae pertinere. Quis enim (nisi mente perversus) inaniter scriptos esse contendat libros, per annorum millia tanta religione et tam ordinatae successionis observantia custoditos, aut solas res

animalium cogebatarcae tantam fieri magnitudinem, immunda bina et munda septena intromitti animalia quid cogebat, cum aequali numero possent utraque servari? Aut vero Deus, qui propter reparandum genus servanda praecepit, eo modo illa, quo instituerat, restituere non valebat? Qui vero non esse gesta, sed solas rerum significandarum figuras esse contendunt: primum opinantur tam magnum fieri non potuisse diluvium ut altissimos montes quindecim cubitis aqua crescendo transcenderet, propter Olympi verticem

quisit modus interpretandae allegoriae, quae per sapientiam dicta creditur in Spiritu sancto: utrum a visibilibus anti quioribus ad visibilia recentiora eam perducere sufficiat, an usque adanimae affectiones atque naturam, an usque ad incommutabilem aeternitatem: an aliae significent gesta nisibilia, aliae motus animorum, aliae legem aeternitatis: an ali qua inveniantur, in quibus haec omnia innestiganda sint. Et quae sit stabilis fides, sive historica et temporalis, sive spiritualis et aeterna, ad quam omnis interpretatio autoritatis dirigenda sit: et quid intersit inter

aliquid aliud, praeter id quod eo modo gestae sunt, significare arbitrantur: ita multum audere, qui prorsus ibi omnia significationibus allegoricis involuta esse contendunt. Ideo tripartita, non bipartita esse dixi. Hoc enim existimo: non tamen culpans eos, quae potuerint de quacunque re gesta sensum intelligentiae spiritualis exculpere, servata primitus duntaxat historiae veritate. Caeterum quae ita dicuntur, ut rebus humanitus, seu divinitus gestis, sive gerendis convenire non possint, quis fidelis dubitet non esse inaniter dicta? Quis ea non ad intelligentiam spiritualem

quam verba sonant, atque accommodantur conferunturque cum aliis rebus similitudinem quandam habentibus, imprimis vero cum his quae in Christo capite, vel in Ecclesia eius corpore cernuntur. Quo pacto quae olim gesta sunt a sanctis patribus, pleraque aptantur iis quae longe post in Evangelio sunt per Christum, vel per Ecclesiam peracta: atque ostenditur, utraque inter se admodum convenire. In Epistola Pauli ad Ephesios, capite quinto, coniunctio viri et mulieris declaratur magnum continere Sacramentum,

modo manet. Quis sit modus interpretandae allegoriae, quae per sapientiam dicta creditur in Spiritu sancto, utrum a visibilibus antiquioribus ad visibilia recentiora eam perducere sufficiat: an usque ad animae affectiones atque naturam: an usque ad incommutabilem aeternitatem. An aliae significent gesta visibilia, aliae motus animorum, aliae legem aeternitatis: an aliqua inveniantur, in quibus haec omnia investiganda sint. Et quae sit stabilis fides, sive historica et temporalis, sive spiritualis et aeterna, ad quam omnis interpretatio authoritatis dirigenda sit. Et quid prositad

3 Expedit igitur, atque adeo extreme necessarium est, ad huius quoque partis sacrarum literarum, sicut et ad alias, habere aliquam summariam aut catechisticam cognitionem Dei et rerum sacrarum. 4 Utilis quoque est cognitio topographiae, ubi ea omnia quae narrantur, gesta sunt: ita ut non tantum situm loci, eius magnitudinem, speciemque probe noris, sed etiam totum ingenium, omnesque proprietates loci, hominum, et aliarum praecipuarum rerum quae in ea regione sunt. 5 Videndum ut accurate observentur causae et occasiones, principiaque, progressus et

nugis hominum, sed Spiritus sancti doctrinae attendere oportet. ORIGENES IN EZECHIEL. HOMILIA VII. Nullum imitemur: et si volumus imitari quempiam, propositus est nobis ad imitandum Christus Iesus Descripti sunt actus Apostolorum, et Prophetarum gesta de sacris voluminibus agnoscimus. Illud exemplum firmum est, illud propositum solidum: quod qui sequi cupit, securus ingreditur. IN DECRETI PRIMA PARTE, DISTINCT. 8. CAN. 11. Dei veritatem, non hominum consuetudinem sequi oportet. Si

huc usque sunt. In his diebus haec declarantur, et declarata illuminant, et illuminata intelligentiam parvulis subministrant. Fiunt per hanc intelligentiam sancti Spiritus iam capaces. Idem in Psalmi 134. enarrat. Secundum Apostolum, quae in lege sunt, umbra est futurorum: quae in ea gesta sunt allegorumena, non negligenter audienda sunt: quia sub corporalium gestorum fidem in exemplum sunt spiritualium operum constituta. Magnae autem diligentiae res est, virtutem verborum collocatorum expendere: et scire, quid cuique rei sub eorum quae dicta sunt, significatione sit proprium.

PAPAE LIB. 2. IN IOB. CAP. 1. Scriptura sacra mentis oculis quasi quoddam speculum opponitur, ut interna nostra facies in ipsa videatur. Ibi etenim foeda, ibi pulchra nostra cognoscimus: ibi sentimus, quantum proficimus: ibi a profectu quam longe distamus. Narrat autem gesta sanctorum, et ad imitationem corda provocat infirmorum. Dumque illorum victricia facta commemorat, contra vitiorum praelia debilia nostra confirmat. Ei videm lib. 16, in 22. cap. Iob. Tunc super omnipotentem deliciis afflues. Super omnipotentem deiciis affluere, est,

sensibus dictum est. ut si quis totam Paradisi narrationem spiritualiter intelligat, quia Cain et Abel genuit, et Seth: an et ipsi figurate tantum fuerunt, non etiam homines ex hominibus noti: De proximo ergo attendant iustam praesumptionem, quo tendat: et conentur nobiscum cuncta primitus, quae gesta narrantur, in expressione proprietatis accipere. Sive figurate sive proprie dictum sit, quod dictum esse narratur: dictum tamen esse, non debet putari figuratum. August. 11. de Gen. ad lit. cap. 39.

EXPLICATIO. A narratore rerum

Quia frigus erat, et stans ad prunas calefaciebat se. Aliquando a qualitate temporis finis exprimitur actionis, sicut non rediturus ad veniam, sed ad traditionis perfidiam, nocte Iudas exisse perhibetur: cum egrediente illo, ab Evangelista dicitur, Erat autem nox. Altquando res gesta in facto culpa est, in scripto autem prophetia virtutis: aut e contrario in sacris literis. Gregorius 3. Mor al. cap. 21. et Augustinus contra Faustum lib. 22,

Paulus quoque, quia non de seipso loqueretur, insinuat, dicens: An experimentum quantis eius qui in me loquitur Christus? Feminarum res gestae scriptae in sacris codicibus non sunt, exceptis illis, quae tanta fecerunt, ut absque illarum commemoratione non potuerint conscribi memorabilia gesta virorum. Ruper. abb. in Michaeae cap. 7.

EXPLICATIO. Idcirco quae Iezabel et Athalia filia eius gesserunt mala in Israel, conscripta sunt: quia maximae fuerunt causae tempestatum feminae illae, in quibus viri naufragium secerunt.

et responsione. Libri quidam sacrae Scripturae sui autoris nomen habent, quidam non habent. Chrysost. in epist. ad Rom. Homil. 1.

EXPLICATIO. Moyses libris quinque a se scriptis nusquam nomen suum addidit, neque qui illum subsecuti, quae post illum gesta sunt, scripsere. Sed neque Matthaeus neque Iohannes, non Marcus, non Lucas. At beatus Paulus ubique epistolarum suarum nomen suum praeponit. Quid ita? Quod illi quidem praesentibus scribebant, atque

Legimus in Marco dicentem Dominum, Tabita cumi: statim subiectum est, quod interpretatur, Puella tibi dico, surge. Sed ut ἐμφατικώτερον faceret, et sensum vocantis atque impetrantis exprimeret, addidit, Tibi dico. Non sane omnia quae gesta narrantur in Sanctis literis, aliquid etiam significare putanda sunt: sed propter illa quae aliquid significant, etiam ea quae nihil significant, attexerunt. August. 16. de civit. Dei, cap. 2.

EXPLICATIO. Solo vomere terra proscinditur. Sed ut

praemia, et in posteros recordatio, vim miram divinae acceptationis ostendunt. Similiter et circa caeteros supra dictos, peculiaris quidam divinitatis favor, et quasi per singulos vitas actus palam dispensata gubernatio, praecipuum gratiae declarat auxilium. Haec cum in praesenti gesta sint, ad futurum seculum dicimus pertinere, idcirco, quia unaquaeque res ex effectu perspicitur, et ea est facti causa, atque facientis intentio. Probatio, quod harum acceptationum causae ad futura respiciant. Gentium fides, pro spe vitae aeternae religionem sequitur Christianam.

ex ipsa Dominus carnem sumpsisse dignatus est, adeo, ut ex illo Iudaei fuerint nuncupati. Ipse David, domuique eius ac tribui repromittitur, in perpetuum de eius semine regnaturus. Igitur si fides gentium pro vita futura, Christi incarnatio pro fide gentium, caetera pro Christi incarnatione sunt gesta: omnes acceptationum series ad futurum seculum pertinere ex ipsa intentione colligitur. Haec autem omnia etiam novi et veteris Testamenti testimoniis facile comprobantur, cum ubique dispersa sint. De Typis. Cap. XXV. Typum, nos figura

ut est Catechumenorum humilitas. Typum enim gerunt Adae paradiso exclusi, et ex conscientia delictorum, divinum metuentis aspectum: propter quod et per publicum capitibus tectis incedunt. 2 In praesentibus typi exemplum: ut Aharon vestis, qua duodecim tribuum nomina lapidibus insita gesta bat, ostendens se quod ammodo pro omni populo supplicare. 3 Futurorum nulla est difficultas; tamen ex superfluo: ut in duobus filiis Isaac, duo Testamenta monstrata sunt. Quoniam et de prophetia similem pene definitionem diximus, quid interest? Quod in

gestae esse dicuntur, sed ut gestae sunt exponuntur, idque non in genere aut toto, sed per singulas species vel partes, ut quasi coram monstrari, et plane oculis subiici videantur: ut cum herbae, arbores, aliave simplicia, ut etiam incorporea diligentissime describuntur, praesertim addito aliquo gesta in oculos incurrente: aut cum etiam actiones depinguntur, ut urbium oppugnationes, expugnationes, incendia, diluvia, tempestates, naufragia, conflictus, et similia. Canitur vulgo cantilena de Papiensi conflictu, quae et verbis et sono, ac musica ita exprimit procinctum et conflictum, ut coram

quod saepe unus simplexque textus quasi duplicatum quendam sensum habeat. ANTICIPATIO, AUT PROLEPSIS. Anticipatio aut Prolepsis est valde usitata in Sacris: quae est, cum vel nomina postea demum locis imposita in prioribus historiis usurpantur, vel postea gesta prioribus aliqua occasione admiscentur: ut Ioan. 7, narrationi de missis et reversis satellitibus ea admiscentur, quae postea ultima demum festi die gesta sunt: in ultimo autem die magno clamavit Iesus dicens, etc. Contra aliquando etiam posterioribus gestis aliqua

aut Prolepsis est valde usitata in Sacris: quae est, cum vel nomina postea demum locis imposita in prioribus historiis usurpantur, vel postea gesta prioribus aliqua occasione admiscentur: ut Ioan. 7, narrationi de missis et reversis satellitibus ea admiscentur, quae postea ultima demum festi die gesta sunt: in ultimo autem die magno clamavit Iesus dicens, etc. Contra aliquando etiam posterioribus gestis aliqua antecedentia, seu dudum gesta admiscentur. Quod vero attinet ad nominum anticipationem, exemplo sit illud Gen. 1, In principio creavit Deus caelum et terram: ubi per

aliqua occasione admiscentur: ut Ioan. 7, narrationi de missis et reversis satellitibus ea admiscentur, quae postea ultima demum festi die gesta sunt: in ultimo autem die magno clamavit Iesus dicens, etc. Contra aliquando etiam posterioribus gestis aliqua antecedentia, seu dudum gesta admiscentur. Quod vero attinet ad nominum anticipationem, exemplo sit illud Gen. 1, In principio creavit Deus caelum et terram: ubi per anticipationem illa rudis et informis massa eis nominibus notatur: quia fuit veluti materia quaedam caeli et terrae. Seu fuit, ut ita dicamus, in potentia

magis gaudium et admirationem piorum exprimit, dum illa eorum passim iactata vox formaliter recitatur. Crebro non exactissime observatur series rerum aut temporum in Narrationibus. Hysterologia multum utuntur Hebraei: saepe enim et narrando, et alias, non satis suo ordine gesta recensent, priora posterius, et posteriora prius commemorantes. Sic Ios. 2, prius narratur, exploratores fune demissos per fenestram: postea colloquium eorum et meretricis pertexitur: quod verisimile est prius in aedibus habitum fuisse: alioqui res facile prodi potuisset, si ex fenestra

quaedam, negationem inferre visae, non intelligendae negative 108. locus intellectu difficilis durus sit impio, non Christiano 103. nihil contemnendum, aut obiter transeundum 104. nihil esse, quod non ingentem thesaurum contineat ibid. nihil supervacuum 105. non omnia quae gesta narrantur, aliquid significare 110. noticia duplex 10. 11. nume--- multa continere mysteria 90 ex Literis S. perperam intellectis haereses ortae 99 in Literis sacris quae cautio tenenda 162. quid sonet, verbum Domini factum esse ad aliquem 117.

interpretanda, iuxta Apostoli authoritatem 94. legem multipliciter accipi 112. ludendi allegoriis licentia valde periculosa et noxia 95. miranda quae philosophi putant, inveniri 101. mulierum ordinem non texi in generationibus 110. multa dici iuxta opinionem temporis, quo sunt gesta 103. ne absurditas aliqua, vel repugnantia esse putetur, efficere est conandum 97. nihil contrarium contineri 97. non sapiendum supra quam oportet 11. omnia figurate dici credentes falli 12. omnibus quid observandum 108. quomodo vera aliquando taceantur 106

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report