Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: nisi Your search found 4084 occurrences
First 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1631-1653:1631. Marulić, Marko. Dialogvs de Hercule a Christicolis... [Paragraph | Section]
ad inferos descendisse canemque tricipitem, quem Cerberum uocant, raptum ad
superos tulisse, umbris hominibusque terribilem, cuncta Cociti loca latratu replere solitum et
tunc quidem magis quam unquam antea in rabiem uersum atque ringentem. Quis facere hoc
auderet aut, si auderet, posset, nisi cui diuina inesset uirtus firmitasque animi humana maior?
(Mala Hesperidum XII) Postremus labor fuit, ab Euristeo illi iniunctus, quando in Lybiam
profectus adiit fulgentes auro Hesperidum hortos. Hę sorores tres erant Athlantis filię uel, ut
Euristeo. Laudis enim, non auri
cupidum esse oportet, qui ad immortalitatem aspirat. Hęc sunt, quę gessisse fertur Hercules,
heroum pręcipuus, Euristei mandatis parens. Quę autem nemine iubente uir ad ęternitatem
genitus peregerit, his etiam plura sunt neque fama minus celebrata. Ea sane, nisi te audire
piget, me non pigebit referre. Cum enim poetam me profitear, mea interest heroum gesta
concinere. Suos alii cantent amores et impudicis eloquiis paginas impleant, me magis delectat
ducum regumque facta suspicere, quorum gloriam nulla tacebit posteritas, nulla delebit
obliuio. Sed
Scies postea. Interim his, quę dixisti, addas oro et illa, quę
restant. Nam ubi cuncta
herois huius gesta recitaueris, quid de ipsis ego sentiam, disces. Coeptum ergo sermonem
prosequere!
POETA: Prosequar certe, et eo quidem lubentius, quod sciam te non nisi de omnibus recte
sensurum. Quando quidem illam profiteris doctrinam, quę de rebus pertractat diuinis et
cęlestis arcani abdita rimatur, nisi frustra theologum te uocant. Theologi enim proprium est
uerum uestigare et, cum inuestigauerit, docere. Hic igitur Ioue natus, haud contentus
disces. Coeptum ergo sermonem
prosequere!
POETA: Prosequar certe, et eo quidem lubentius, quod sciam te non nisi de omnibus recte
sensurum. Quando quidem illam profiteris doctrinam, quę de rebus pertractat diuinis et
cęlestis arcani abdita rimatur, nisi frustra theologum te uocant. Theologi enim proprium est
uerum uestigare et, cum inuestigauerit, docere. Hic igitur Ioue natus, haud contentus
tantummodo imperata facere, fecit etiam quę non imperabantur, ut magis cęlo dignus
appareret. Cęterum, ne tempus terendo iter nostrum remoremur,
atque ablatam ardenter medulitusque
amauit. (Troia) Troiam quoque quondam fertur expugnasse, quod testatus est poetarum
princeps Vergilius dicens: Vt bello egregias olim euerterit urbes, Troiam Oechaliamque.
Nescio an quicquam aliud a poetis de illo relatum habeamus, nisi quod Nessi dolis tunicam
(Herculis mors) Lerneo ueneno infectam induerit et, cum se moriturum cerneret, Lycam
puerum, qui eam mali nescius attulerat, in mare et se ipsum in ardentem rogum iactarit atque
ita consumpto corpore ad deos profectus sit. Habes igitur et
nosse potero, dissimulare.
THEOLOGVS: Decet sane ita paratum esse eum, qui uera cupit discere. Primum quęro abs te, Dei
an hominum iudicia pluris sint habenda.
POETA: Dei profecto. Cui enim istud dubium esse potest, nisi quis Diagorę, qui atheos est dictus,
errorem sequens Deum omnino esse neget.
THEOLOGVS: Nempe, quia homines errare possunt, in sole Deo cadere error non potest. Nunc
uidendum, quęnam hominum facta laudabiliora tibi uideantur, quę Deus probat, cuius
quidem gentiles philosophi assentire poterant, cum omnium, quę
sunt, unum principium esse oportere deffinirent.
POETA: Christianum quidem me esse non diffiteor, et diuinę scripturę autoritati spondeo me
nequaquam refragaturum. Nisi enim ei crederem, Christianus non essem. Nec ob hoc tamen
mihi interdictum puto, ne priscorum magnifice gesta uirtutemque mirer.
THEOLOGVS: Et nos quidem, qui theologiam profitemur, non minus quam tu, qui poeta es,
quęcunque a queuis homine
recisa, igne admoto consumpsit. Magnum sane facinus et omni admiratione dignum, quod
igneus ille feruor, qui ligna et lapides in cinerem redigit, serpentem potuerit urendo necare!
Quid sit autem hydram tot capitibus sęuientem conficere, audi. Compesce in corde gliscentem
iracundię furorem! Nisi irasci desieris, nisi a contentione procul recesseris, multiplicabuntur
contumelię, plurima emergere incipient conuitia. Face autem admota rationis, qua mens
illuminatur et instruitur ad bonum malumque discernendum, rixa protinus animique indignatio
sedatur et extinguitur. Denique aut
consumpsit. Magnum sane facinus et omni admiratione dignum, quod
igneus ille feruor, qui ligna et lapides in cinerem redigit, serpentem potuerit urendo necare!
Quid sit autem hydram tot capitibus sęuientem conficere, audi. Compesce in corde gliscentem
iracundię furorem! Nisi irasci desieris, nisi a contentione procul recesseris, multiplicabuntur
contumelię, plurima emergere incipient conuitia. Face autem admota rationis, qua mens
illuminatur et instruitur ad bonum malumque discernendum, rixa protinus animique indignatio
sedatur et extinguitur. Denique aut tacendo irę motum coerce
mercedem se accepturos
confidunt, omni auro preciosiorem. Ille ęris crepitu auium agmina fugauit. Nostri psalmorum
cantu precumque susurris malarum cupidinum irritamenta propellunt. Ille aquis pungauit
stabuli coenum. Nostri animę maculas poenitentię fletu diluere contendunt, cum sciant non
nisi puros mundosque et omni malicię labe defecatos cęlestem aulam ingredi posse. Hęc sunt,
quę Deum propiciant quęque immortalitatis beatę pręmio compensantur. Ecce igitur, qualiter
iste heros tuus omnium maximus prę illis, qui in Christo credunt, non modo non
commendandus appareat
non Euristeo, sed Deo seruire est matrimonio diuina lege constituto
modeste ac temperanter frui et de Euangelio sati seminis fructum carpere trigesimum. Si ergo
in matrimonio honeste, pudenter pudiceque uixeris, a Domino accipies mercedem, qualem
nunquam Hercules recepisse creditur ab Euristeo, nisi eo forte tempore, ut ab aliis audiui et tu
subticuisti, quando in Lydia in Omphales gratiam muliebrem operam exibuit, posita claua
colum fusumque suscipiendo et manu illa, qua monstra domuerat, molliter effoeminateque
nendo. Sed si parum fuerit, dicet aliquis, foeminas pręlio uicisse,
nobis,
sed nomini tuo da gloriam! (Cerberus) Pręter hęc, ad inferos descendere et Cerberum
tricipitem superne eductum hominibus ostendere, totum hoc fabulosum est et melius atque
uerius a nostris quam ab Hercule obseruatum. Quid est enim ad inferos descendere nisi
damnatorum supplicia nunquam finienda consyderare? Quid est trifaucem Cerberum de
baratro tractum hominibus pręsentare nisi uictis diaboli tentationibus bene uiuendo aliis
documento esse, ut ad bonum disponantur et de uitio transmigrent ad uirtutem? Trium autem
faucium est
superne eductum hominibus ostendere, totum hoc fabulosum est et melius atque
uerius a nostris quam ab Hercule obseruatum. Quid est enim ad inferos descendere nisi
damnatorum supplicia nunquam finienda consyderare? Quid est trifaucem Cerberum de
baratro tractum hominibus pręsentare nisi uictis diaboli tentationibus bene uiuendo aliis
documento esse, ut ad bonum disponantur et de uitio transmigrent ad uirtutem? Trium autem
faucium est Cerberus, quia diabolus tribus nos subuertere nititur modis. Aut enim suadendo
aut blandiendo aut terrendo fallit. Cerberum ergo ligauit
ut aliorum bona tollat, ut etiam iis, qui indigent, sua
largiatur. Non enim terrenas opes concupiscit, sed cęlestes.
POETA: Da ueniam, non possum, quin te hoc loco interpellem. Nonne ipse dixi Herculem quoque
aurea mala obtulisse Euristeo, nullius rei nisi laudis cupidum?
THEOLOGVS: Quid ais, mi poeta? Non tu existimas iniquum esse facinus alterius rem rapere, ut
tradas alteri? Donauit Euristeo, sed iniuriam intulit Hesperidibus. Aliena donare non
liberalitas est, sed iniustitia. Audi igitur, quę aurea
migrare, sed ad inferos
potius ruere, ęternis addictos suppliciis? Ex quo apparet non Deo placuisse Herculem tuum,
sed Deum grauiter offendisse. Non ergo beatus, sed miser et infelix est reputandus.
Restat nunc, ut illis de rebus disseramus, quas eum sua sponte ac libere gessisse tradunt, nisi tibi
mora molesta est, iter coeptum prosequi parato.
POETA: Quin immo, ita ego sermone isto tuo delector, ut hinc recedere nesciam, nisi et cętera pari
ratione expedieris. Nam Herculem, quem omnes poetę laudibus in cęlum ferunt, a Christianis
uinci
et infelix est reputandus.
Restat nunc, ut illis de rebus disseramus, quas eum sua sponte ac libere gessisse tradunt, nisi tibi
mora molesta est, iter coeptum prosequi parato.
POETA: Quin immo, ita ego sermone isto tuo delector, ut hinc recedere nesciam, nisi et cętera pari
ratione expedieris. Nam Herculem, quem omnes poetę laudibus in cęlum ferunt, a Christianis
uinci per te edoctus negare omnino nequeo. Et iam certus sum non corporis uiribus ueram
solidamque laudem quęrendam esse, sed animi sapientia ac sanctitate. Alioquin elephanti,
necessarium, sed liberum, ut, qui consumatioris uitę instituta sequi uoluerint, illis inter beatos
plus pręmii accedat. Sperabat itaque Hercules uester plus se accepturum ex his, quę non
inuitus agebat. Sed certe spe ista deceptus est, dum suo nititur consilio, non diuino. Nostris
ergo nulli nisi Deo adherentibus posthabendus erit, sicut iussis obtemperans, ita et sponte
aliquid agens. Hoc te fateri necesse est, cum in initio disputationis nostrę persuasum habueris
Dei iudicia Deique consilia humanis esse certiora et homines quidem falli decipique posse,
Deum nequaquam.
desyderia porrigit atque destinat. Neque enim nescit ista, quę
uidentur, fluxa esse et caduca, illa, quę non uidentur, perpetua et ęterna, ista nullius prorsus
momenti, illa omnem humani ingenii taxationem excedentia, omni auro, omnibus regnis
pluris habenda. Semotus ergo a terrenis, nihil nisi ęternum suspirat, nihil nisi infinitum
desyderat. Sic ipse Antheum procul a terra sublatum deficere ac perire compellit. (Busyris)
Busyridem, ais, Hercules, hospitum interfectorem, ipse interfecit, uno necato multos a necis
discrimine liberans. At in hac quoque
Neque enim nescit ista, quę
uidentur, fluxa esse et caduca, illa, quę non uidentur, perpetua et ęterna, ista nullius prorsus
momenti, illa omnem humani ingenii taxationem excedentia, omni auro, omnibus regnis
pluris habenda. Semotus ergo a terrenis, nihil nisi ęternum suspirat, nihil nisi infinitum
desyderat. Sic ipse Antheum procul a terra sublatum deficere ac perire compellit. (Busyris)
Busyridem, ais, Hercules, hospitum interfectorem, ipse interfecit, uno necato multos a necis
discrimine liberans. At in hac quoque uictoria a nostris uincitur,
cestibus pugnantem uicit. Nonne pluris habendus Christianus, qui spiritalium fatigationum
flagello corpus suum atterit ieiunando, uigilando, orando, semper aliquid operis agendo, ut
spiritum a cupidinibus illęsum seruet. Ocio enim hic Erix noster lasciuit et exultat et in nos
dominari expetit, nisi talium cestuum uerbere perdometur. Atque hoc illud est, quod
Apostolus ait: Castigo corpus meum et in seruitutem redigo, ne aliis prędicans ipse reprobus
inueniar. (Siculi) Hercules, inquis, et Sicanis ipsis imperauit. Regnet Hercules in terra, dum
nostri multo
assertionis telo conficit. Et destructo errore uel conuersum
diabolo mori cogit, ut uiuat Deo, uel obstinatum mori Deo sinit et diabolo uiuere, ut uiuens
mortuus sit et alii sic mori timeant atque in fide perseuerent, Deo magis quam hominibus
credentes. Nessum autem interfecisse nemini profuit nisi Deianirę et Herculi ipsi, huic ne
mecham haberet uxorem, illi ne adulterii pollueretur infamia. Porro, hereticos confudisse
omnibus prorsus prodesse est. Ita enim et errantes conuertuntur et conuersi in fide perpetuo
permanent. Post hęc Nelei Pyliis imperantis regnum euertisse fertur et
quam aliorum regna subiugare, malas cupidines continentię uirtute coercere
quam immanes belluas horrendaque monstra uirium robore superare. Bonis, iustis, piis,
innocentibus cęlestis promissa est beatitudo, non potentibus, non fortibus, non mundi gloriam
adeptis; nisi beatiores putandi sunt, quos humana commendat opinio quam quos Deus,
omnium dominus, diligit atque amat et in suo supra cęlos regno collocat. Hoc tibi notum esse
uolui, ut theologos nostros potius quam poetas tuos in dignoscenda rerum ueritate sequaris et
Ecclesię sanctę pręceptis
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.