Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: a Your search found 24234 occurrences
First 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 18380-18621:18380. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] libentius, quod primum post longum temporis futurum eum congressum cognovimus, quo nostrum nemo desideraretur. Ubi nullus afuit, promissis salutationum gratulationumque officiis eos primum, qui afuerant, de prioris congressus actibus fecimus certiores; qui postquam quid a me propugnatum sit accepissent, mirati sunt vehementer, mox iurarunt nihil se libentius atque eam dissertationem lecturos. Statim puero, ut eam afferret, iussit Amadus intentisque et utraque, ut dici solet, aure verba excipientibus prolegit. Quod ubi factum est,
18381. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] Quod ubi factum est, nutavere et ipsi, Amadus autem eos confirmans: "Ne vos", inquit, "ista terreant; faciam enim ut libentius ea paulo postea contemnatis, quam antea suspexistis. Ante itaque quam quidquam aliud actum sit, ista, si sustinetis, reffellam." Cum ego: "A me quidem", inquam, "illa haud ita dicta sunt quasi tanto obsistere possint adversario; perge tamen ac impellere; cum te ipse non potuerim, tu me in tuam, si potes, sententiam pertrahe." Coepit ille tactaque, ut in principio orationis consueverat, fronte: "Istic",
18382. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] Machiavellum ne memores quidem; nam pseudo-politicus ab omnibus audit neque ulla ex eius sceleribus politicae infamia inuri potest. Ad caput nunc venio. In eo omnis tua ratio versatur quod politica utilitatem tantum propriam respicere videatur. Ex hoc eam a virtute alienam, ex hoc a prudentia secretam, ex hoc Epicuri dogmati conformem esse argumentaris. Hoc itaque expugnato caetera sponte sua corruant est necesse; in quo ego sic confido nihil ut facilius a me praestari posse putem, quippe monstrare tibi in quo deceptus sis
18383. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] ne memores quidem; nam pseudo-politicus ab omnibus audit neque ulla ex eius sceleribus politicae infamia inuri potest. Ad caput nunc venio. In eo omnis tua ratio versatur quod politica utilitatem tantum propriam respicere videatur. Ex hoc eam a virtute alienam, ex hoc a prudentia secretam, ex hoc Epicuri dogmati conformem esse argumentaris. Hoc itaque expugnato caetera sponte sua corruant est necesse; in quo ego sic confido nihil ut facilius a me praestari posse putem, quippe monstrare tibi in quo deceptus sis abunde et ad victoriam.
18384. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] quod politica utilitatem tantum propriam respicere videatur. Ex hoc eam a virtute alienam, ex hoc a prudentia secretam, ex hoc Epicuri dogmati conformem esse argumentaris. Hoc itaque expugnato caetera sponte sua corruant est necesse; in quo ego sic confido nihil ut facilius a me praestari posse putem, quippe monstrare tibi in quo deceptus sis abunde et ad victoriam. Recte tu quidem prudentiam actiones (ne multum circumeam) et publicas et privatas moderari disserueras, sed in eo vehementer es deceptus quod politicam in privatis tantum
18385. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] fiunt. Excludo fraudes, volo ut res et licite et ingeniose fiat. Hoc ea qua potui brevitate contra Alonici sententiam disserui: ex quo appareat nec politicam virtuti repugnare nec eam Epicuri dogmati cohaerere et prudentiam ipsam politicam esse. Insuper suis, quas a studii inordinatione auctorumque inopia duxerat, rationibus his satisfactum est. Nam quae de Epicuro et Machiavello suavius quam verius disseruit, tanti non sunt ut reppellantur. Quae autem de aevi nostri pravitate composite quidem ad mores, ad rem autem parum accommodate
18386. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] reppellantur. Quae autem de aevi nostri pravitate composite quidem ad mores, ad rem autem parum accommodate attulit, ea laudanda potius sunt quam reppellenda; plus enim audienti utilitatis quam defendenti laboris afferunt. Id unum haud iniuria fors questus videtur quod a prisca illa sinceritate puroque agendi candore prorsus est descitum. Loquar an silentio rem praeteream animi pendeo; nam id ipsum dudum iam me torsit. Prorsus ut defendam, haud unquam fecerim; id hac tamen temporis necessitate laudare necessum. Nunquam ego vel voculam quae
18387. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] Transiit in alios exemplum; nunc eo necessitatis ventum est ut actum eum politicae esse non diffitear; quippe prudentiae idem est. Quod tamen sobrie acceptum velim; nempe dum offecturam aliorum improbitate sinceritatem scimus, consilium tegere atque aliud, fors etiam a mente alienum, dicere esse prudentis dico. Ut ut tamen omne hoc saeculum post fraudes abierit, suum nihilominus nunc quoque sinceritatem honor manet; nihil enim vel nunc apud quosdam, eosque potiores, illa antiquius est, ut taceam quod nunc quoque omnes amicitiam
18388. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] illo sermocinaturus secessit; nos autem memorando quae ab eo dicta essent eaque pensitando tempus terebamus dum ille adveniret; quippe discedere necdum maturum et Amadi nos insuper desiderium detinebat. Nec ipse diu nos est moratus; post paucula enim affuit, quidve interim a nobis actum foret, rogavit. Cum Pretus: "Magna", inquit, "me inter et Tharabalsum res in sermonem venit, dum tractatam a te materiam scrutaremur; ne cuncta referam, de patria politica sermo incidit: quam semel nostro in consessu tractari Tharabalsus admodum exoptavit.
18389. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] quippe discedere necdum maturum et Amadi nos insuper desiderium detinebat. Nec ipse diu nos est moratus; post paucula enim affuit, quidve interim a nobis actum foret, rogavit. Cum Pretus: "Magna", inquit, "me inter et Tharabalsum res in sermonem venit, dum tractatam a te materiam scrutaremur; ne cuncta referam, de patria politica sermo incidit: quam semel nostro in consessu tractari Tharabalsus admodum exoptavit. Ego vero paratus sum id oneris assumere bona vestra venia si vobis quoque id cordi esse
18390. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] virtutibus praeferant alienis, id vero quis unquam approbarit? Cogor hic in laudes erumpere eius philosophi qui faciliorem de vitio ad vitium transitum quam ad virtutem dixit; nempe admodum vere, quod in iis, de quibus agimus, licet experiri: mutatis non nihil moribus ubi a prisca illa tenacitate descitum est, iam in omne novitatis genus erumpitur: quod tamen sua auctores invidia, quod adhuc sint exigui, constat. Ad alia nunc venio: quis ignorat Croatarum in litteras eruditosque homines odium? Exsecrandum morem! Cum vituperare quem quis
18391. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] intus omnia sint dissimilia."
18392. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] in domesticis his, de quibus agimus, negotiis, sive in publica cuiusque vitae ratione, quae singulis apta sit adhiberi; nam quibus aut communi via vulgi incedere aut spreto populari favore ea tantum, quae recta ac patriae utilia sint, praefracte consectari est constitutum, hos a nostris procul abesse documentis oportet. In iis ipsis, qui media ingressi via neque duram illam prorsus, quia nimium invidiosam, nec laxam rursus alteram, quia ut plurimum erroneam, tenere in animis induxerunt, in iis, inquam, ipsis multa diversitas est; ut enim quisque
18393. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] ducat aut ulterius in republica sit versatus, nec habitu exquisito nec multis epulis nec magno velit comitatu resplendere. Inurunt enim haec, si ea ante tempus exerceas, quandam ambitionis notam quae multas res gerendas postea officiat amplamque sermonum materiam praebeat, a quo facillimus ad populare odium transitus est. Universim itaque in id intendat animum ne causas sermonum serat, quod ilico futurum sciat si ulla in re eiusmodi coeperit emicare. Itaque talia ut sint in eo omnia contendat qualia ipse in aliis
18394. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] hoc in genere dici commode posset, nihil superest; aut enim mox, dum de familia nobis sermo futurus est, dicenda sunt, aut ad publica cuiusque actiones referuntur. Illud itaque, quod consequitur, de familia videamus. Quo in genere id primum cavere oportet ne peregrinam a servitiis turbam habeamus. Hoc enim et est et habetur patriae perniciosum acerbeque in priori episcopo a gente nostra est adversum, ut unum fere istud sit quod Croatas externam nonnihil dominationem faciat aspernari. Huic proximum est ita suos in officio servos continere ut
18395. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] dicenda sunt, aut ad publica cuiusque actiones referuntur. Illud itaque, quod consequitur, de familia videamus. Quo in genere id primum cavere oportet ne peregrinam a servitiis turbam habeamus. Hoc enim et est et habetur patriae perniciosum acerbeque in priori episcopo a gente nostra est adversum, ut unum fere istud sit quod Croatas externam nonnihil dominationem faciat aspernari. Huic proximum est ita suos in officio servos continere ut nec querendi iis de domino nec fastidiendi occasio detur; nam id quoque ad famam popularem non parum
18396. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] esse possit. Cogitanti hic mihi multa in vita civili occurrere quae sine famulorum ministerio exsequi haudquaquam possint, rursusque reputanti quantum id servis audaciae, quantum in dominos potestatis tribuat, quantumque subsit periculi ne aut ipsis sponte discedentibus, aut a domino gravi quadam de causa (ut persaepe usu venit) dimissis secreta eiusmodi omnia in vulgus exeant, ut fieri ipse iam observavi: haec, inquam, reputanti mihi id commode vitari a nobis posse visum est ea ratione ne ullos nisi colonos nostros in quacunque ministerii genere
18397. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] in dominos potestatis tribuat, quantumque subsit periculi ne aut ipsis sponte discedentibus, aut a domino gravi quadam de causa (ut persaepe usu venit) dimissis secreta eiusmodi omnia in vulgus exeant, ut fieri ipse iam observavi: haec, inquam, reputanti mihi id commode vitari a nobis posse visum est ea ratione ne ullos nisi colonos nostros in quacunque ministerii genere habeamus, quos et amplior coercendi potestas et discedere haudquaquam permissum est. Suas tamen hoc quoque consilium habet difficultates subestque fugae primum, tum furti
18398. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] primum, tum furti rapinarumque periculum suam quemque colonum domum ditare cogitante. Sed illi quidem prudenti domini lenitate occurri potest, quod me ipsum non raro vidisse memini; furtis autem domini vigilantia poenarumque metus modum ponet. Non adferam hic ea quae sive a Cicerone in prima ad Quintum fratrem epistola, sive ab aliis passim auctoribus egregie monumentis sunt consignata, quod a nostro proposito aliena sint. De colonis tantum, qui et ipsi pars familiae sunt, pauca adicere me oportet; quibus quis modus adhibendus sit cognoscere non
18399. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] lenitate occurri potest, quod me ipsum non raro vidisse memini; furtis autem domini vigilantia poenarumque metus modum ponet. Non adferam hic ea quae sive a Cicerone in prima ad Quintum fratrem epistola, sive ab aliis passim auctoribus egregie monumentis sunt consignata, quod a nostro proposito aliena sint. De colonis tantum, qui et ipsi pars familiae sunt, pauca adicere me oportet; quibus quis modus adhibendus sit cognoscere non habet exigui momenti locum; gens enim ob saevitiam aeque atque lenitatem dominis suis infesta
18400. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] imbuere et ad cuncta popularia conformare quod expediat, nemo est qui non videt; nam id universim in uxore aeque atque se ipso cavendum est ne quid novitatis appareat neve sermonibus causas detur. Itaque suis eam instituere principiis et a consueto mulieribus res habendi peregrinas desiderio avertere multum sane expediat. Ab aliis quoque solitis matronarum vitiis, sive domestica sive sit peregrina, crebris dehortari sermonibus utile fuerit ut, quemadmodum vitae societatem recepit, ita normam quoque
18401. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] cursitationem, illam exquisitam rerum minimarum curam feminas, quas supra servilem condicionem dii evexerint, nequaquam decere. Cedo enim rusticum aliquem villae praefectum, quid infra haec ab illo exiges? Ne nobis quidem id gloriosum fore si earum commercio gaudeamus quae a servis et rusticis nonnisi opinione distent. Bina haec (ut vidistis) capita quaestio habet: an in extrinsecis his uxori sit deferendum et an rei familiaris administratio atque ea dura nonnihilque subrustica, qualis nostrates inter prioribus praesertim temporibus viguit,
18402. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] pariter omnibus compertum habetur mulieri rei familiaris administrationem incumbere; at num dura illa et an omni tempore omnique feminae competat, in dubium revocatur. Hic ego, ut ut alii existiment, ita dicendum puto, primum ut, sicut aliis omnibus in rebus, ita in hoc quoque a libera femina vel etiam viro nihil praeter dignitatem fiat. Licet illi quid rerum ubique agatur inspicere et pro potestate corrigere mutareque; at proprias labore rustico manus inquinare neque condicioni congruit et a sanioribus omnibus reprehenditur. Ego autem ne id quidem
18403. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] primum ut, sicut aliis omnibus in rebus, ita in hoc quoque a libera femina vel etiam viro nihil praeter dignitatem fiat. Licet illi quid rerum ubique agatur inspicere et pro potestate corrigere mutareque; at proprias labore rustico manus inquinare neque condicioni congruit et a sanioribus omnibus reprehenditur. Ego autem ne id quidem laudaverim si universum rei familiaris onus mulieri sic incumbat ut nullus sit qui eam sublevet. Alios haec cura premat, herae tantum supremum regimen comittatur. Itaque sciet quidem illa quid census, quid pecoris, quid
18404. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] Dii boni! quam exiguum terrae spatium complures illic homines alit, cum in Croatia vix infinita iugerum spatia occupantesque complura montium iuga silvae unius necessitatem domus expleant. Haud abnuerim discrimen intercedere pro regione; id affirmo non pro natura soli fructum a nobis Croatiae capi. In lignis id ostendisse sufficiat, quae quis nescit quanta secentur prodigalitate, quanta socordia colligantur, cum in Italia ne virgam quidem per inertiam interire conspicias! Exemplum igitur nos in aliena terra edoctos oportet accipere ut maximam pro
18405. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] mihi mentem in contraria distraxerit dum dubito an famae populari an suae potius patriaeque utilitati sit acquiescendum. Postremo tamen constitui minoris esse vulgarem auram quam ut spontaneas eius gratia miserias subeamus. Quidquid itaque vulgus obmurmuret, colenda esse a nobilitate in rerum suarum subsidium commercia puto, tum ob quotidianas has tributorum difficultates, id fere necessarium evaserit, tum quod id apud exteros omnes factitetur. Deum immortalem! nisi ex commercio aes quodpiam in patriam influat, quum tantum illinc quotidie per
18406. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] quod alieno exemplo id impune mihi licuerit didicisse. Vetus gentilium nostrorum simplicitas et priscus candor dudum iam exolevit, nunc non quid solum, sed et coram quibus dicas faciasve circumspiciendum est. Itaque id quidem omni, qua fieri potest, ratione cavendum est ne a subditi in quodam officio desciscamus; at vero id non minus opinione mea vitandum est ne, dum obligationi subditi non deesse plus nimio contendimus, cives nos esse obliviscamur, dumque principi gratificari nimium sollicite volumus, patriae efficiamur proditores; quod quosdam
18407. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] (ut ait Aristoteles) certi sit, infinitae sunt rerum differentiae quas omnes concipere impossibile, in re autem prudentia diiudicare oportet. Iam quoad alia id generale sit ne patrii nos moris fastidiosos unquam demonstremus. Hinc coetus et convivia quaeque alia a nostrae condicionis hominibus frequentari viderimus ne nos quidem prorsus oportet aspernari. Sed quod ad convivia attinet, id potissimum quaeri solet: quid tum faciendum sit cum aut vino obrui contra propositum nostrum, aut praesentium omnium indignationem, popularium autem
18408. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] assecuturum. Itaque id prorsus fugiendum est illi cui populariter vivere sit constitutum, quippe quod non in placido vultu blandisque verbis, sed in factis popularibus est constitutum. Non aliorum igitur solum opinionem non impugnabit, sed ne suam quidem vel interrogatus, si a vulgi sententia abhorreat, promet is qui me audierit, nec unquam instar magistri et quasi alios docere velit de humanioribus praesertim litteris sermonem faciet; quin se quoque iis vacare, quoad fieri potest, obteget, nec unquam aliam nisi boni iuristae famam
18409. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] in illius sententia censentur esse perversa; non commonebo praecipuam modestiae, praesertim ab adolescentibus, rationem habendam esse; de comitiis solum quin aliquid afferam, non possum praeterire. Haec malignis turbari adversationibus supra diximus; restat videre quis a singulis nostrum hoc in genere modus tenendus sit. Id ante omnia in animo constituendum est ne quid inconsultum aut patriae nocivum proferamus; quod certe nonnisi politicorum lectione accurataque industria consequemur. Iam id quoque utile fuerit observare ne, donec iuventus
18410. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] totius vim continent orationis; illa enim omnis inde processit, in iisque versata est. Restat precari ut eadem benevolentia, qua me dicere permisistis, finientem quoque sustineatis." Assurexerat discessuros nos ilico existimans, cum Amadus: "Ego quoque" (inquit) "munus a te mihi impositum brevissime exsequar. Ecclesiasticus igitur, dum in collegiis studiorum causa versatur, haec habet observandas: ne delationibus gaudeat; affabilis in omnes; amicitiam, si qua forte sibi cum aliquo intercedat, qua potest arte occultet; si favorem habeat
18411. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] de se iam antea per amicos exspectationem concitare. Quibus si ad optatam dignitatem pervenerit, tum vero sua prudentia, non nostris artibus est dirigendus. Ad quod ea quoque, quae in parte dicta sunt, conferre possunt." "Immo", inquit Pretus, "haec quoque ad ea, quae a me dicta sunt, possunt accommodari." Quod fatus in horam quaesivit; quam ubi maturam discessui comperisset, surrexit, nosque omnes prosperam invicem noctem gratulati discessimus. |
18412. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section]
Aprilis 1790.
pertinere nemo ignorat, et tamen potestas executiva omnia haec iam ante Iosephum II proprio nutu et ordinavit, et peregit. Et ne ea tantum, quae nobis cum Hungaris communia sunt, memorem, libet propria nobis exempla meminisse. Altero statim a solutis postremis Hungariae comitiis anno potestas executiva novum, invitis regni huius statibus, ad instar locumtenentialis consilium erexit, illud primum Varasdini defixit, tum Zagrabiam transtulit, postremo cum locumtenentiali coniunxit; quasi
ipsa confiniis adiecta fuere, ea tamen, quae de Comitatu Crisiensi resecabantur, non confiniis regni, sed constituto in meditullio iurisdictionis politicae, sic dicto Varasdinensi Generalatui addicta, atque ita addicta sunt, ut iam una eius fimbria Zagrabiensem plane Comitatum a Crisiensi intersecet, quasi iterum erecta alioquin e bonis nobilium confinia regni coordinare eademque seu restringere, seu extendere non pertineret ad potestatem legislativam, aut vero quasi liberum esset potestati executivae sub arbitrario necessitatis publicae nomine
per specifica exempla applicare; qui illum, qui inter aulici et provincialis senatus praesidium invaluit, nexum, praesidiales illas inscio saepe toto dicasterio manipulationes recogitaverit, una et id reputarit, quod principes ea ferme tantum suscipere soleant, quae ipsis a respectivis ministris suggeruntur, facile certe assequetur apud nos etiam plurimas legum violationes prima arbitrarii imperii initia per eos, qui potestatem executivam proximius circumstant, perpetratas fuisse. Nos ipsi dimiseramus certe curam reipublicae. Nam honorum
princeps obtigerit, qui genuinis sanae philosophiae principiis imbutus non populum propter principem, sed hunc propter populum existere palam profitetur: qui in illa, cui ante imperabat, provincia ipsum criminis laesae maiestatis nomen sustulit, poenam vero amissionis bonorum a rapacitate fisci ortum sumpsisse agnovit, qui denique primus omnium, qui inde ab orbe condito imperarunt, principum tantam innocenter pressae humanitatis compassionem habuit, ut peculiare constituerit aerarium, e quo indemnes reddantur ii, qui per infelicem aliquam
in criminalem inciderunt quidem quaestionem, subinde tamen per iudicium innocentes sunt declarati. Sub pio hoc principe, cum rara (ut de Traiano Plinius ait) temporum felicitate sentire quae velis et, quae sentis, dicere liceat, non erit difficile omnia ea, quae ad excludendos a reali legislationis exercitio status contulisse supra ostendimus, submovere sicque efformandam in his comitiis constitutionem ita praemunire, ut nullus etiam successorum eius eam amplius evertere possit. Si id ipsum pro fundamentali lege declaretur, quod princeps nullam
ulla potestas privative conferatur; denique ut magistratus omnes tanquam instrumenta potestatis executivae de omni, de quo potestas legislativa rationem habere voluerit, facto eam reddere teneatur: si, inquam, omnia haec constituta fuerint, nullum certe constitutioni nostrae a potestatis executivae seu immediatis, seu mediatis instrumentis periculum imminebit. Nos ipsos quod attinet, cum vera libertas inter arbitrarium imperium et anarchiam media sit, sicut illud impedire, ita hanc omni ratione vitare debemus. Id ut assequamur, plura certe
imperium et anarchiam media sit, sicut illud impedire, ita hanc omni ratione vitare debemus. Id ut assequamur, plura certe causae publicae sacrificia nos facere oportebit. In arbitrario enim imperio una civium classis ad honores, alia ad lucrosa officia, ad exemptionem a communibus oneribus alia obrepere solet: vera libertas exigit ut tam beneficia quam onera reipublicae communia sint. In arbitrario imperio concentrata in paucis manibus tota vis publica facilem reddit mandatorum principis effectuationem. In temperata monarchia, ut vis publica
hanc sententiam nostra, cujus imperio gloriamur, Augusta animo Suo ita impressit, ut primis statim suscepti gubernii temporibus, gravissimis licet bellorum saepe varia, pro rerum humanarum vicissitudine, fortuna gestorum procellis distenta, curam tamen omnem explendo huic, a quo praecipuam subjectorum sibi populorum felicitatem pendere non dubitavit, officio consecrarit. Vidit illa pro ea, qua pollet, mentis acie, institutionem juventutis haud secius corrigi posse quam si ipsum studiorum systema emendetur, id vero ut perficiatur, ipsum caput
solet esse virtus, ut animum ad humanitatem componant. Quod supremum est, de eo vos non tam hortor, quam exoro, ut id firmiter in animum vestrum inducatis, maximum magisterii arcanum in eo versari, ne discipulis fastidium studii ingeneretur, verum ea potius a teneris unguiculis sciendi sitis in iis excitetur, sine qua nemo aliquem in litteris progressum fecit. Id autem haud secus facilius praestabitis quam si explorato probe genio animoque discipulorum tam incitamenta, quam modum eadem proponendi cujusque indoli
Millassin, Iosepho Petrovich, Franc. Lehnau, Antonio Kukecz, Mathia Kyrinich, Emerico Raffay, Ildef. Karvanchich, Francis. Werneda, Iosepho Mikoczy, Stephano Dombay, Ignatio Szentmartony, Iosepho Mihaly, Ioanne Vitkovich Praesentibus item a latere Martino Szabolovich et Stephano Sinko 1. Ut quam ob causam octavus iste consessus academicus indictus fuisset quidve in eo tractandum veniret initio statim unico
promovendae tanto felicius iuventutis institutionis consilium suppetat, quaeritabo, id tamen antequam praestem, pauca tantum quodam ad vos praefanda existimavi. 4. Doctrinae facundiaeque vestrae, clarissimi professores, testem me ipsum habetis; unum adhuc est quod a vobis maiorem in modum contendo, nimirum ut vestram dicendi explicandique rationem ad mediocrium usque discipulorum captum demittatis, ut attentionem iuvenum saepius omnique meliori ratione excitare studeatis, denique ut non tam id spectetis quam copiose ornateque vos
tam id spectetis quam copiose ornateque vos materiam persequi valeatis, verum potius qua ratione materias etiam difficilioris perceptionis ita proponere possitis ut eaedem captum mediocrium etiam discipulorum non excedant. Studium operamque hanc, viri clarissimi, eo impensius a vobis flagito quo magis me miseret scholasticae iuventutis cuius magna pars ob hanc rerum temporumque conversionem libris destituta praelectiones auribus tantum excipere cogitur. 5. Ego ea, quae seu in rei litterariae incrementa, seu in vestra commoda promovenda
parantur iam prima instrumenta, typhographiae, bibliothecae, decernuntur iis, qui grave quodpiam opus scripturi sunt, ampla omnino praemia, parati servantur sumptus pro suscipiendis doctis peregrinationibus, ad artium et scientiarum Academiam iam elonginquo respicitur. A labore, diligentia, conatuque vestro et totius Hungariae professorum pendebit seriusne aut citius communis haec patria insigni hoc instituto illustretur. Haec oro vos saepius vobiscum reputate, ego opus ipsum aggredior." 7. Hoc cum dixisset habita praevie cum
arceretur; alterius seu localis is esset effectus ut, cum certum sit malos in aliquo loco socios ad individui cuiuspiam perversitatem plurimum conferre, ex locali solummodo academia aut gymnasio excluderetur perversus eiusmodi studiosus qui proinde a mala remotus societate alibi locorum ad prosequenda studia admitti possit. Ac tandem ad 3-rtium 16. Ut tam exhortator Academiae, quam cathecheta Gymnasii de prandio antea haberi solitos pietatis coetus exhortationesque deinceps mane hora 8-va habeant, hora vero
Articulus I.
pars desolata fuit, in favorem inpopulationis lex, ultro in suo
vigore relinqui debeat? Cum tamen in ultimis Comitiis legislatio eo mentem suam
expresserit, ut omnia ad provehendas fabricas opportuna media proponantur: cum inter haec
unum e praecipuis sit, ut multae a laboribus agriculturae residuae manus adsint: cum
denique has in Hungaria adhuc deesse, in Elaborato status actualis §-pho 51.
ostensum sit, censebat Deputatio legem illam non tantum porro etiam confirmandam, sed ad
alia etiam onera publica extendendam
concedunt. Interest proinde ut
hujus etiam intuitu fixa aliqua regula constituatur. Si res plane ad vivum resecetur,
deberet distingui inter desertas, quas alioquin rustica manus excolit, et inter eas, quas
ipse Dominus usuabat. Relate ad primas videtur immunitas a Contributione ne pro uno quidem
anno concedi posse, ea de causa, quia hanc prior possessor etiam ab hac deserta praestabat,
adeoque quotta haec decederet in massa Contributionis, et per alios contribuentes
supportari deberet. E converso quoad desertas secundi
ne pro uno quidem
anno concedi posse, ea de causa, quia hanc prior possessor etiam ab hac deserta praestabat,
adeoque quotta haec decederet in massa Contributionis, et per alios contribuentes
supportari deberet. E converso quoad desertas secundi ordinis, ducto a contrario argumento,
posset neo-colono triennalis etiam a Contributione immunitas concedi, quia ab hac deserta
alioquin antea nihil solvebatur, adeoque publico satis beneficii accedere videtur, si in
talem neo-colonum etiam post triennium aliqua et Contributionis et
quia hanc prior possessor etiam ab hac deserta praestabat,
adeoque quotta haec decederet in massa Contributionis, et per alios contribuentes
supportari deberet. E converso quoad desertas secundi ordinis, ducto a contrario argumento,
posset neo-colono triennalis etiam a Contributione immunitas concedi, quia ab hac deserta
alioquin antea nihil solvebatur, adeoque publico satis beneficii accedere videtur, si in
talem neo-colonum etiam post triennium aliqua et Contributionis et reliquorum publicorum
onerum pars recidat.
nihil solvebatur, adeoque publico satis beneficii accedere videtur, si in
talem neo-colonum etiam post triennium aliqua et Contributionis et reliquorum publicorum
onerum pars recidat.
Verum non videtur ratio subesse, quare ille rusticus, qui possessam antea a Domino
desertam inpopulat, majori favore gaudere deberet, quam ille, qui tentam antea per rusticum
excolendam suscipit; et alioquin in posteriori etiam casu illam unius anni a Contributione
immunitatem reliquis suis concontribuentibus satis compensat per illam
recidat.
Verum non videtur ratio subesse, quare ille rusticus, qui possessam antea a Domino
desertam inpopulat, majori favore gaudere deberet, quam ille, qui tentam antea per rusticum
excolendam suscipit; et alioquin in posteriori etiam casu illam unius anni a Contributione
immunitatem reliquis suis concontribuentibus satis compensat per illam reliquorum onerum
publicorum partem, in qua eos elapso triennio alleviat. Quare cum haec ad apicem combinari
non possint, Deputatio universim statuendum censebat ut ejusmodi
immunitatem reliquis suis concontribuentibus satis compensat per illam reliquorum onerum
publicorum partem, in qua eos elapso triennio alleviat. Quare cum haec ad apicem combinari
non possint, Deputatio universim statuendum censebat ut ejusmodi neo-coloni a Contributione
unius, a reliquis vero publicis oneribus triennii immunitas concedatur.
Et vero si unius anni fructus liberos habet, ab alterius anni facile contribuere potest.
Ut tamen rem suam familiarem debite
reliquis suis concontribuentibus satis compensat per illam reliquorum onerum
publicorum partem, in qua eos elapso triennio alleviat. Quare cum haec ad apicem combinari
non possint, Deputatio universim statuendum censebat ut ejusmodi neo-coloni a Contributione
unius, a reliquis vero publicis oneribus triennii immunitas concedatur.
Et vero si unius anni fructus liberos habet, ab alterius anni facile contribuere potest.
Ut tamen rem suam familiarem debite stabilire possit, videtur illi
publicis oneribus triennii immunitas concedatur.
Et vero si unius anni fructus liberos habet, ab alterius anni facile contribuere potest.
Ut tamen rem suam familiarem debite stabilire possit, videtur illi necessaria triennalis a
reliquis oneribus publicis immunitas, ut interea et necessaria aedificia erigere, et
primam instructionem sibi comparare queat. Sed neque per id reliquis
contribuentibus quidquam decedit; supposito enim etiam eo, quod desertam hanc prius alter
sibi comparare queat. Sed neque per id reliquis
contribuentibus quidquam decedit; supposito enim etiam eo, quod desertam hanc prius alter
rusticus possederit, ille tamen reliqua onera publica, utpote labores publicos, tyrones,
praejuncturas et portiones nonnisi a proportione domus suae praestabat.
Quod Dominales praestationes adtinet: id ex natura rei ad mutuam
conventionem debet relegari; si enim domini interest desertas suas inpopulare, solet ille
neocolono aedificia erigere, semen Frumenti suppeditare,
§ 6.
Et ideo ut exteri, et domestici etiam vagi aut
impostores ab aliis distingui possint, singulus Judaeus, prater notos alioquin
majoris notae Quaestores, Testimonialibus super professione, quam exercet, a locali
jurisdictione se providere debeat. Quod si vero minutum Quaestum inire velit,
primum Testimoniales de honesta sua vita a locali sua Jurisdictione sibi procurare, tum his
exhibitis Passuales a Vice-Comite, aut, si in Civitate residet, ab ejus Judice
possint, singulus Judaeus, prater notos alioquin
majoris notae Quaestores, Testimonialibus super professione, quam exercet, a locali
jurisdictione se providere debeat. Quod si vero minutum Quaestum inire velit,
primum Testimoniales de honesta sua vita a locali sua Jurisdictione sibi procurare, tum his
exhibitis Passuales a Vice-Comite, aut, si in Civitate residet, ab ejus Judice excipere
teneatur: omnes hae Testimoniales gratis extradentur. Qui vero Testimoniis his provisi non
fuerint, tanquam vagabundi intercipiantur,
Testimonialibus super professione, quam exercet, a locali
jurisdictione se providere debeat. Quod si vero minutum Quaestum inire velit,
primum Testimoniales de honesta sua vita a locali sua Jurisdictione sibi procurare, tum his
exhibitis Passuales a Vice-Comite, aut, si in Civitate residet, ab ejus Judice excipere
teneatur: omnes hae Testimoniales gratis extradentur. Qui vero Testimoniis his provisi non
fuerint, tanquam vagabundi intercipiantur, ad sui legitimationem stringantur, et si hanc
praestare non possint,
committendi occasionem praebet. Sicut itaque justum est ut
hanc festis aut, si per Dominia vocentur, aliis etiam diebus exercere possint, ita
necessarium videtur ut praeter hanc aliam adhuc Professionem consectari
debeant, quae eos a vagatione illa impediat, et certam iis pro feriatis etiam diebus
subsistentiam praebeat.
§ 9.
Nulli Zingaro, nisi qui agriculturae se addixerit, liceat equum possidere, minus vero
adhuc cum his
aliis agendis ita distineatur, ut
objecto huic minus sufficiat, potest Comitatus uni aut pluribus conspicuis commembris suis
provinciam hanc ea ratione deferre, ut hi cum titulo Curatorum oeconomiae
publicae hujus promotionem, cum dependentia tamen a Comitatu procurent.
Motivum.
Pro causa non effectuatarum complurium salutarium sane, quas Augusti Maria Theresia et
Josephus II ediderant, ejusmodi ordinationum, saepe illud adferebatur, quod Magistratus
omnibus his agendis
§§-is 33. et
36. quanta aduersae tantopere per Augustam Mariam Theresiam serici et
apum culturae impedimenta posita fuerint; e communicatis autem sibi actis
comperit Deputatio unam Jurisdictionem consilio aperte declarasse, quod ideo a cultura
serici manum retrahat, quia ad illam nulla lege obligatur. Si haec omnia in condignam
reflexionem assumantur, facile apparebit quod legislatio, si promotionem oeconomiae
publicae efficaciter intendit, disertam quoad modum eam procurandi Jurisdictionibus
praestari potest.
Unicum est quod salutari huic scopo obverti solet, nimirum quod Plebs sumtibus ejusmodi
aggravetur, et tamen instituta ejusmodi raro eo perducantur, ut enata exinde utilitas
sumtus hos compenset; verum si quis est justus aliquid a Plebe exigendi titulus, tunc hic
certe est, utpote cum omnes hi sumtus potissimum in emolumentum ejus convertantur. Si
proceduram Jurisdictionum illarum, in quarum gremio instituta ejusmodi correspondentem
sumtibus utilitatem non produxerunt, attentius examinemus,
semper attulerit utilitatem. Quod hic de serico exempli causa dicitur, id
relate ad culturam plerorumque etiam aliorum productorum, utpote: Tabacae, Lanae,
Herbarum tinctoriarum, aliorumque perinde locum habet. Minus optatus culturae
successus plerumque a defectibus, qui in ejus modum irrepserunt, et paucis fortassis
extrinsecis inpedimentis proveniunt. Haec attente observare, detegere, remediumque ipsis
adferre, majorem tantisper industriam requirit. Majori compendio sinister successus ipsi
producto adscribitur, ut
§ 16.
Exter, qui seu colendi novi et utilis alicujus producti gratia, seu vero
inducendae melioris, quam actu vigeat, praeexstantis jam producti culturae causa in Regno se
illocaverit, decennali et a Contributione et ab aliia publicis oneribus
immunitate gaudeat; nativus si alterutrum horum praestiterit, tantum a
contributione quoad tale productum per decennium immunis conservetur, et insuper
proportionatam utilitati instituti ejusmodi pecuniariam
seu vero
inducendae melioris, quam actu vigeat, praeexstantis jam producti culturae causa in Regno se
illocaverit, decennali et a Contributione et ab aliia publicis oneribus
immunitate gaudeat; nativus si alterutrum horum praestiterit, tantum a
contributione quoad tale productum per decennium immunis conservetur, et insuper
proportionatam utilitati instituti ejusmodi pecuniariam remunerationem accipiat.
Motivum.
De neutro horum casuum adhuc lex providit. Quoad
enim et expensas et molestias primae instructionis subire
debet, quibus nativus non est obnoxius. Vigent etiam in Hungaria aliquae
onerum publicorum species, veluti portiones, et laboratores publici, quibus exteri non
insueverunt, et quae eos a sui illocatione facile deterrere possent. Domesticus omnia haec
onera jam alioquin sustinebat, et si ab obventura a tali objecto contributione relevetur,
ac insuper pecuniariam recipiat remunerationem, satis favoris obtenturus esse videtur.
Caeterum pecuniariam
Vigent etiam in Hungaria aliquae
onerum publicorum species, veluti portiones, et laboratores publici, quibus exteri non
insueverunt, et quae eos a sui illocatione facile deterrere possent. Domesticus omnia haec
onera jam alioquin sustinebat, et si ab obventura a tali objecto contributione relevetur,
ac insuper pecuniariam recipiat remunerationem, satis favoris obtenturus esse videtur.
Caeterum pecuniariam remunerationem Deputatio sub spe constituendi fundi publici, unde ea
praestari possit, proponit, proponetque alias etiam,
ubi identitas rationis idem exposcet.
Ut autem recte decennalem immunitatem Deputatio proponat, illud eam permovit, quod terminus
hic jam usu roboratus, atque adeo in exteris etiam Provinciis notus sit. Si diminuatur,
posset id ipsum aliqua ejusmodi utilia individua a proposito se illocandi revocare: ut
autem augeatur, nulla ratio adesse videtur.
§ 17.
Et si quis horum culturam novi ejusmodi producti ante elapsum decennium eo provexerit, ut
ultra domesticam
enim conditiones illud colere volenti praescribere idem est ac
non admittere; interest itaque ut legislatio modum statuat, quo in ejusmodi casibus
jus proprietarii cum utilitate publica combinari possit.
Deputatio haec id projectata a se modalitate opportune obtineri posse demisse
arbitrabatur; jus enim proprietarii salvatur per id, quod non obstante eo, quod alter in
fundo suo utile aliquod fossile reperiat, tamen jus culturae eidem praeferenter deferatur,
dein quod conditiones, sub quibus
in vicinia Germanicarum provinciarum
notabile jam capiat incrementum, provisionem hanc tempestive faciendam esse Deputatio
existimabat.
Verum divisio haec haud secus institui potest, quam si praevie clavis elaboretur: a qua
proportione communia pascua, primum inter dominum et communitatem, dein inter communitatem
ipsam dividi debeat? Relate ad posterius, quottalitas sessionis clavim paratam praebet:
quoad primum praevidit Deputatio difficultates, quae in stabilienda hac clavi se
habuerunt exclusivum in tali, quod nunc cingitur, foenili pascui usum,
sed illud reciproce exercebatur. Id quod natura sua eam tacitam involvere videtur
conditionem, ut quamprimum uni proprietario juri pascui in vicinorum foenilibus renunciare
visum fuerit, hi pariter a pascuo in hujus foenili, si illud debite muniverit, debeant abstinere; et ideo justum non foret, ut unus compossessor et foenile suum
aliorum pascuo subtrahere, et tamen jus animalia sua in eorum foenilibus pascendi retinere
possit.
§ 24.
Imo si in tali plaga, ubi ad retinendum diutius pascuum foenilia tarde claudi, aut vero
defalcato foeno animalia ad pascuum continuo immitti solent, major compossessorum pars in
claudendis citius foenilibus educandoque cordo consenserit, reliqui a locali magistratu per
dictandas in via juris mulctas pecuniarias ad id ipsum stringantur.
Motivum.
Hanc quoque provisionem ipsum jus proprietatis, seu libera rebus suis utendi facultas
exigit, si enim pars una velit, alia
communitas certe non flagitabit: ubi vero latifundia adsunt, et tota communitas id
postulat, nulla ratio subversatur, cur ejus desiderio deferri non debeat. Possessores enim
civilium foenilium sunt perinde proprietarii, sicut alii ignobiles, qui foenilia sua condam
a dominiis emerunt, nunc vero eadem intra se emunt et vendunt.
Articulus VII.
Articulus VII.
triplici contributioni subjiciantur.
Motivum.
Abusum hunc in pluribus Regni partibus irrepsisse constat, ut vineae jam etiam in campis,
loco ad proficuam earum culturam minime idoneo, plantentur. Praeterquam quod plebs per id a
magis utilibus laboribus abstrahatur, si plane ejusmodi vineae generoso alicui promontorio
adjaceant, existimationem vinorum ejusmodi diminuunt per id, quod mala, quae in
campestribus illis vineis procreantur, vina sub nomine generosi illius promontorii vendi
cadunt, specifice exprimenda videbantur. Hactenus inplantatio salicum, ut in Elaborato
Status actualis §-pho 31. ostensum est, comitatibus et civitatibus via politica
promiscue imponebatur. Deputatio comitatus illos, qui lignorum defectum non patiuntur, a
labore hoc relevandos existimavit. Quinam hi sint, via Consilii Locumtenentialis
definietur. Et cum salices in locis siccis non proficiant, Deputatio ipsam earum
implantationem ad loca idonea seu humida restringendam arbitrabatur.
sint, inducere et
propagare adlaborent.
Motivum.
Tecta habana incendio resistunt, adeoque ad diminuendam lignorum aedilium consumtionem
non parum conferunt. Qui comitatus necessariis ad illa materialibus destituantur adeoque a
cura hac dispensandi sint determinare ad Consilium Locumtenentiale pertinebit.
§ 30.
Si torfam aut lithantraces, id est carbones fossiles,
influxum extraneo
dicasterio in negotia Hungarica, quod in Regno independente, uti Hungaria est,
sustineri non potest; deinde hac ratione residentes in Hungaria Abaldi Officiales contra
communem non modo Hungariae, sed omnium aliorum etiam Regnorum legem a jurisdictione
ordinariorum localium magistratuum eximuntur. Vitiosa autem ideo est, quia hac ratione omne
ejusmodi negotium duplicem circulum peragere debet. Interest itaque ut res ad naturalem
suum cursum reducatur, nempe ut officiales Abaldi negotia sua primis
delegatum mixtum constitutum fuerit. Id
fundamentalibus Regni legibus repugnat, praesertim postquam juxta Articulum 57.
1791. jam ipsum etiam crimen laesae Majestatis per ordinaria Regni fora cognoscitur.
Residentes in Hungaria Abaldi officiales forum a ratione domicilii sortiuntur,
et id quidem non tantum in personalibus, sed in realibus etiam,
objectum manipulationis suae, quam in Hungaria exercent, concernentibus, negotiis; sicut
vicissim si Hungarus fabricam aliquam in
littorale, sed per omnes etiam alios
passus libera semper maneat.
Motivum.
Tabaca non est articulus primae necessitatis, uti frumentum, adeoque ratio conservandarum
Germanicarum Provinciarum in eo non subversatur; ut Hungari a percipiendo pro producto hoc
tali, quale ab exteris habere possunt, pretio tantum ideo impediantur, ut Abaldo, et per
illud Germanicae Provinciae tabacam leviori habere possint, Abaldo etiam, si ita ut
proponitur regulatum fuerit, multa tamen semper prae privatis
§ 43.
Exteri, qui se in Regno defixerint, utiles opifices et manufacturistae, concessa iis per
Articulum 117. 1723. quindecim annorum ab oneribus publicis immunitate porro
etiam perfruantur: id est, a contributione, tyronum statutione, et quarterii militaris onere
liberi sint; et haec immunitas respectu formalium, seu majorum, seu minorum fabricarum, ad
totum eorum personale necessariaque pro immediato ejusmodi fabricae usu, aedificia
extendatur. Si quae jurisdictio
lex ipsis addixerat, porro etiam confirmentur. Quamprimum autem libertates hae
singulari manufacturistae conceduntur, naturale est ut quoad fabricantes seu majores, seu
minores, quoad totum eorum personale, et concernentia aedificia extendatur, quia horum
singulus a proportione majoris sui personalis majorem etiam publico adferet utilitatem,
adeoque justum est, ut ab eadem proportione immunitatibus etiam his perfruatur. De aliis
favoribus iisdem concedendis infra §-pho 146. proponetur.
Caeterum delatae fuerunt
tendebant, sed
haec etiam via politica jam abrogata sunt.
§ 54.
Magistratus civitatum, ubi abusus iste viget, determinent certam mulctae quantitatem
hancque toties quoties irremisse exigant a tali magistro qui tyronem suum ad rurales labores
adplicuerit. Ut autem ad hujus notitiam pervenire possint, commissario caeharum peculiariter
imponant, ut eatenus invigilare, compertumque casum sibi statim referre debeat.
Motivum.
Articulus XIX.
libertate gaudent.
Motivum.
Inter omnia artefacta sola tantum cuprea utensilia, ut in Elaborato Status actualis
§-pho 49. ostensum est, activam commercii Hungarici rubricam constituunt, licet
privati jam inde a 20 annis effossum a se cuprum virtute initorum eatenus contractuum
defixo in illis pretio ad Depositoria Regia administrare teneantur. Si privatis
liquefactionis et distractionis libertas restitueretur, artifices, qui utensilia haec
elaborant, cuprum indubie leviori
Motivum.
Inter omnia artefacta sola tantum cuprea utensilia, ut in Elaborato Status actualis
§-pho 49. ostensum est, activam commercii Hungarici rubricam constituunt, licet
privati jam inde a 20 annis effossum a se cuprum virtute initorum eatenus contractuum
defixo in illis pretio ad Depositoria Regia administrare teneantur. Si privatis
liquefactionis et distractionis libertas restitueretur, artifices, qui utensilia haec
elaborant, cuprum indubie leviori pretio ab iis habere
influxum habere; si enim in unam negotiorum speciem influere posset, tunc
posset in omnes; si autem id fiat, tunc Regnum illud non ipsi immediate
Principi, sed posteriori illi Regno aut provinciae subjiceretur, et nonnisi hoc
mediante a Principe dependeret, quod de Hungaria, praesertim cujus independentia
per postremae etiam Diaetae Articulum 10. agnita est, admitti non potest. Sed
nec secus ullum inter tricesimalia et alia politica aut judicialia negotia discrimen
subversatur. Sicut
Camerae Hungaricae per legem delata sunt 1554. Articulo 11.
1630. 15.
1635. 30 .
Et tamen tricesimalis manipulatio, ut in Elaborato Status Actualis §-pho 54.
et 59. ostensum est, bis jam a domesticis dicasteriis avulsa et ad extraneas
jurisdictiones translata fuit, nempe sub Augusta Maria Theresia ad Consilium Commerciale
Germanicum, sub Augusto vero Josepho II. ad Directionem Tricesimalem Viennensem: itaque ne
id amplius eveniat, Deputatio legem hanc
est. Si haec tricesimarum conjunctio ita aequabiliter instituta fuisset, ut una
Hungarica statio ad Germanicam, alia vicissim Germanica ad Hungaricam transferatur, posset
existimari, quod abolita Tricesimalis Directio Viennensis per institutum hoc alleviandi
tantum a salariis tot officiorum tricesimalium Aerarii Regii rationem habuerit. Nunc, cum
Hungaricae tantum stationes ad Germanicas translatae sint, eo res spectasse videtur, ut
Germanici tricesimales proventus per portoria Hungarica augeantur.
Jam vero sicut limites,
§ 64.
Inter Banatum et Transilvaniam nullae tricesimae erigantur.
Motivum.
Banatus constituit partem Regni integrantem, adeoque sicut unus comitatus ab alio, ita et
hic a reliquo Regno per lineam tricesimalem intercludi non potest.
Transilvaniam ejusdem originis, ejusdem linguae populus maxima in parte habitat. Primae
et secundae epochae reges Hungariae hanc etiam, qua partem Regni integrantem possidebant,
communem illa cum
universim, ac praesertim §-pho 65. dicta sunt.
Quod autem principia vectigalis per legislationem, id est in Diaeta, defigi debeant,
constans et veteris et novae legislationis usus satis ostendit; semper enim in diaetis
determinabatur, et qui, et a quibus mercibus tricesimam solvere debeant; imo ipsa
portorii quotta in diaetis definiebatur, quae utique partim ad principia,
partim ad substantiam elaborandi vectigalis pertinent.
Relate ad 1-um nempe: qui tricesimam solvere debeant? Ostensum
ad substantiam elaborandi vectigalis pertinent.
Relate ad 1-um nempe: qui tricesimam solvere debeant? Ostensum jam est in Elaborato
status actualis §§-is 52. et
tricesimam solvere debeant? Ostensum jam est in Elaborato
status actualis §§-is 52. et
fuerit; denique quod
sub ipso adhuc hoc rege illi ad priorem immunitatem iterum repositi exstiterint 1405.
Articulo 17 . Jam sub Augustae Domus Austriacae imperio recentior legislatio ipsas
civitates, imo colonos plane archi-episcopi Strigoniensis, a tricesima exemerat 1557.
Articulo 16. quod tamen postea, nempe 1647. Articulo 38. mutatum fuit.
Relate ad 2-um seu a quibus mercibus tricesima dependi debeat; jam in veteri legislatione
1492. Articulo 27. minutae merces, quae valorem
Augustae Domus Austriacae imperio recentior legislatio ipsas
civitates, imo colonos plane archi-episcopi Strigoniensis, a tricesima exemerat 1557.
Articulo 16. quod tamen postea, nempe 1647. Articulo 38. mutatum fuit.
Relate ad 2-um seu a quibus mercibus tricesima dependi debeat; jam in veteri legislatione
1492. Articulo 27. minutae merces, quae valorem unius floreni non aequant, a portorio
tricesimali eximebantur, id quod recentior etiam legislatio confirmavit, 1553. Art. 18.
defixumque hoc per legem
Articulo 16. quod tamen postea, nempe 1647. Articulo 38. mutatum fuit.
Relate ad 2-um seu a quibus mercibus tricesima dependi debeat; jam in veteri legislatione
1492. Articulo 27. minutae merces, quae valorem unius floreni non aequant, a portorio
tricesimali eximebantur, id quod recentior etiam legislatio confirmavit, 1553. Art. 18.
defixumque hoc per legem principium in elaboratione recentiorum vectigalium adeo religiose
observabatur, ut adhuc vectigalis 1784. praeambulo insertum fuerit: ne nobiles
e converso
ut ab omnibus, quae pro quaestu extra Regnum educunt, tricesimali portorio
subjaceant 1559. Articulo 44.
1559. Articulo 34. et 1563. Articulo 49. legislatio definivit,
adeoque id etiam a quibus mercibus tricesima desumi possit diaetaliter definiebatur.
Relate ad 3-um seu ad defigendam portorii quottam; donec uniforme et
inductionis, et eductionis, et transitus quoad omnes
indiscriminatim
Verum subsecuti temporis experientia palam fecit sola illa principia ad rite regulandum,
juxta usum moderni temporis, vectigal non sufficere; quid autem impediverit quo minus
subsequae legislationes defectum hunc suppleverint, in Elaborato status actualis a
§-pho 54. usque 65. diserte ostensum est. Itaque cum nunc benignitate Principis suus
legislationi cursus reseratus sit, ne fluctuans continuo vectigal commercium Hungaricum
ultro affligat, interest ut regulativa et inportationis, et
summa assumatur, quae in Germanico vectigali defixa fuerit.
Ut autem clavis haec in praeambulo vectigalis exprimatur, ipsa promovendi commercii ratio
exposcit. Nam et mercatores speculationes suas longe tutius dirigere possunt, si quottam
procentualem, quam a singula mercium specie titulo portorii dependere debebunt, in
antecessum calculare queant, et dirigens dicasterium facilius ab ipsis poterit informari,
si quam quoad portorium alicujus articuli mutationem fieri expediat, et ipsa denique
legislationis commembra minori
Articulus XXIV.
et in perfecto inter Hungariam et Germanicas Provincias reciproco
fundentur, antequam peculiaria singuli, quae deputatio haec propositura est, principii motiva adferat, in genere rationem sibi reddendam esse existimavit, primum, cur
a subsistente vectigalis systemate recesserit, dein cur ideam perfecti
reciproci adoptavit.
In regnis, quae longinquas colonias fundarunt, necessitas ipsa eas leges expressit: 1-mo.
Ut coloniae producta sua nullas aliorsum quam in regnum, quod illas
ipsa eas leges expressit: 1-mo.
Ut coloniae producta sua nullas aliorsum quam in regnum, quod illas fundavit, distrahere
possint. – 2-do. Ut praeter opificia primae necessitatis nullas fabricas erigere audeant. –
3-io. Ut omnes, quibus opus habent, merces tantum a regno fundatore emere teneantur. Leges
hae eum suapte effectum producunt, ut ipsum oeconomiae commercium, tam cum
exoticis articulis, quam et cum coloniarum productis, penes regnum quod eas fundavit
permaneat, id est, quod si fundator regnum tales, quas
praecipuo producto Hungarico, oeconomiae commercium, propter grave,
quod iis defixum est, transitus portorium ad Germanos quaestores recidisse ex
ejusdem Elaborati §-pho 58. perinde apparuit, ut adeo modernum vectigalis
systema a coloniarum systemate in eo tantum discrepare appareat, quod onerosae
colonistis leges ad omnes indiscriminatim, onerosa autem Hungariae moderni
vectigalis principia tantum ad potiores mercium articulos referantur. Onerosum
hoc
sibi ad invicem repugnant; ubi illud viget,
hoc locum habere non potest, et vicissim. Ut itaque modernum vectigalis systema (quod ad
commercium Hungaricum Germanicis Provinciis ex integro subordinandum dirigi,
in Elaborato Status actualis a §-pho 54. usque 60. abunde ostendimus) sustineri
possit, doceri deberet: 1-mo. Quod bonum totius in complexu sumtae
Monarchiae non aequilibrium, sed totalem commercii Hungarici
totius in complexu sumtae
Monarchiae non aequilibrium, sed totalem commercii Hungarici
subordinationem exposcat. – 2-do. Quod id salva Regni constitutione fieri
possit.
Ad primum edocendum adfertur a) fertilitas Hungariae, et activus ejusdem
commercii status. b) Majora, quae Germanicae Provinciae sustinent, onera.
Ad a) ostendimus nos ipsi in Elaborato Status Actualis §-pho 88.
quod Hungaria activam duorum
– 2-do. Quod id salva Regni constitutione fieri
possit.
Ad primum edocendum adfertur a) fertilitas Hungariae, et activus ejusdem
commercii status. b) Majora, quae Germanicae Provinciae sustinent, onera.
Ad a) ostendimus nos ipsi in Elaborato Status Actualis §-pho 88.
quod Hungaria activam duorum circiter millionum commercii bilancem habeat; verum ostendimus
una ibidem a §-pho 44. usque 52. et a §-pho 81. usque 86. quod
b) Majora, quae Germanicae Provinciae sustinent, onera.
Ad a) ostendimus nos ipsi in Elaborato Status Actualis §-pho 88.
quod Hungaria activam duorum circiter millionum commercii bilancem habeat; verum ostendimus
una ibidem a §-pho 44. usque 52. et a §-pho 81. usque 86. quod
Hungaricae in naturae productis, Germanicae vero activae
rubricae in artefactis consistant; jam vero neminem latet quod superfluitatem
Provinciae sustinent, onera.
Ad a) ostendimus nos ipsi in Elaborato Status Actualis §-pho 88.
quod Hungaria activam duorum circiter millionum commercii bilancem habeat; verum ostendimus
una ibidem a §-pho 44. usque 52. et a §-pho 81. usque 86. quod
Hungaricae in naturae productis, Germanicae vero activae
rubricae in artefactis consistant; jam vero neminem latet quod superfluitatem
productorum naturae crescens in dies
ex integro subordinetur; denique quod ratio haec obstare non
posset, quominus justissimus Princeps mox proponendis favorabilioribus tantisper vectigalis
principiis benignum suum assensum praebeat.
Ad b) cum in Hungaria distinctum a Germanicis Provinciis publicorum onerum
systema vigeat, haec ad invicem comparare et quae Monarchiae utiliora sint? disquirere
invidiosum videtur. Quin tamen spinosam hanc discussionem ingrediamur,
quaestio illa: an Hungaria vel vero
ad invicem comparare et quae Monarchiae utiliora sint? disquirere
invidiosum videtur. Quin tamen spinosam hanc discussionem ingrediamur,
quaestio illa: an Hungaria vel vero Germanicae Provinciae graviora publica onera
supportent? vel a posteriori facile decidi potest; constat enim e theoria
impositionum publicarum quod ad quaestionem hanc decidendam non sufficiat physicam tantum
respectivarum impositionum quantitatem comparare, sed quod insuper harum ad
internas
industria existere potest:
ita haec vicissim illam adaugeat; et ideo dum unum populum alio industriosiorem dicimus,
per id ipsum jam exprimimus quod apud illum major sit circulantis pecuniae quantitas et
celeritas circulationis.
Apparet itaque vel a posteriori quod Germanicae licet majores impositiones
magis tamen admensae sint circulanti in illis pecuniae massae et circulationis celeritati,
idest viribus incolarum, quam Hungaricae, adeoque quod Hungaria majora a
proportione publica
Apparet itaque vel a posteriori quod Germanicae licet majores impositiones
magis tamen admensae sint circulanti in illis pecuniae massae et circulationis celeritati,
idest viribus incolarum, quam Hungaricae, adeoque quod Hungaria majora a
proportione publica onera ferat; apparet quod nec onera Germanicarum
Provinciarum tanta sint, ut totalem commercii Hungarici Germanicis Provinciis
subordinationem commune totius Monarchiae bonum exposcat; apparet denique
quod nec
Regnum liberum eidem, qui Germanicis Provinciis imperat, Principi sponte,
sed ita se subjecit, ut nullam ab ipsis Germanicis Provinciis, id est ab eorum dicasteriis
aut tribunalibus, dependentiam unquam agnoverit. Cum Augustus Josephus II. in sequelam
praeconceptae a se uniformitatis systematis influxum in res Hungaricas iisdem tantisper
laxasset, status Regni Hungariae in primis, quae post ejus obitum celebrata sunt, comitiis
independentiam Hungariae a Germanicis Provinciis diserta lege renovari
postularunt,
agnoverit. Cum Augustus Josephus II. in sequelam
praeconceptae a se uniformitatis systematis influxum in res Hungaricas iisdem tantisper
laxasset, status Regni Hungariae in primis, quae post ejus obitum celebrata sunt, comitiis
independentiam Hungariae a Germanicis Provinciis diserta lege renovari
postularunt, annuitque justae huic propositioni justissimus Princeps. Quomodo itaque
renovata adeo recenti lege Regni independentia vel praetendi potest, ut
commercium Hungaricum Germanicis Provinciis
vel praetendi potest, ut
commercium Hungaricum Germanicis Provinciis subordinetur, ut earum dicasteria
activum ad regulandum Hungaricum vectigal influxum habeant, ut in ipso vectigali Hungarico
talia principia stabiliantur, quae Hungaricum commercium a Germanico dependens
efficiant. Si dependentia haec in commercialibus induci posset, nihil amplius
obstaret, quominus illa eodem jure et in politicis et in
oeconomicis, et in judicialibus inducatur.
dependentia haec in commercialibus induci posset, nihil amplius
obstaret, quominus illa eodem jure et in politicis et in
oeconomicis, et in judicialibus inducatur. Hungaria nunquam
dependentiam commercii Germanici a suo affectavit, nunquam peculiares et Germanicis
Provinciis noxios vectigalis favores sollicitavit; id unum semper flagitavit, ut aequo cum
illis jure in hac linea habeatur; si Hungaria Germanicarum Provinciarum a dicasteriis suis
independentiam diserte semper
Hungaria nunquam
dependentiam commercii Germanici a suo affectavit, nunquam peculiares et Germanicis
Provinciis noxios vectigalis favores sollicitavit; id unum semper flagitavit, ut aequo cum
illis jure in hac linea habeatur; si Hungaria Germanicarum Provinciarum a dicasteriis suis
independentiam diserte semper recognovit, quo jure illarum dicasteria de vectigali adeoque
de commercio Hungarico possunt arbitrari?
Atque haec sunt motiva, haec momenta, cur Deputatio haec a systemate moderni vectigalis,
quod
habeatur; si Hungaria Germanicarum Provinciarum a dicasteriis suis
independentiam diserte semper recognovit, quo jure illarum dicasteria de vectigali adeoque
de commercio Hungarico possunt arbitrari?
Atque haec sunt motiva, haec momenta, cur Deputatio haec a systemate moderni vectigalis,
quod commercium Hungaricum, ut jam supra ostensum est, Germanico ex integro
subordinatum reddit, non modo recesserit, sed et recedere debuerit. Superest
ut ejus etiam rationem reddat, cur pro novo vectigali conficiendo
Legislatio unius licet independentis Regni impedire non potest, ne aliud perinde
independens Regnum aut Provincia principia sibi tantum favorabilia, alteri vero nociva in
suo vectigali stabiliat; verum in ejusmodi casu nihil primo illi Regno reliqui est, quam ut
a contrario favorabilia tantum sibi, alteri vero noxia principia in proprio vectigali
reciproce adoptet; ita exempli causa non potest impedire Hungarica
legislatio, ne producta Hungariae impositionibus provincialibus,
artefacta
in proximis Hungariae Comitiis relatus in legem
referatur, pro basi respectivorum vectigalium tamdiu deserviturus, donec mutandae forsan
commercii circumstantiae novum iterum tractatum deposcant.
Verum via tractatus distincta est a via legislationis,
Deputationi huic leges tantum proponendi provincia delata est; quare haec operationem suam
in abstracto eo dirigere debuit, ut commercio Hungarico per stabilienda
vectigalis principia consulatur. In casum autem aut non
effectus ejus ab utrinque intimius
expensi fuerint, ansam suscipiendo tractatui praebebit. Et ideo Deputatio haec, postquam
omnia, quae Hungarico commercio proficua fore existimavit, principia proposuerit, demissam
super eo etiam opinionem depromet: qualiter recedendo a rigoroso hoc reciproco
utilitas utriusque partis conciliari, sublataque, quae nunc viget, totali commercii
Hungarici ad Germanicum subordinatione justum demum, et utrique parti
proficuum aequilibrium stabiliri possit?
reddatur.
Itaque in ordine ad praesentem §-phum ostendimus in Elaborato status actualis §-pho
54. quod jam sub Augusta Maria Theresia aliquae exoticae merces extra
quaestum positae, idest inductio earum vetita fuerit; quod postea a principio
prohibitionis recessum, sed merces, quarum inductio impediri intendebatur,
portorio 30 pro 100 gravatae exstiterint. Apparuit etiam e §§-phis 59. et
63. ejusdem Elaborati , quod sub Augusto Josepho II. non tantum
non modo suum, sed Hungaricorum etiam
dicasteriorum influxum emanarint, quodve contra jam praeexstantem Regni legem
intercesserint. Dum enim Articulo 116. 1723. statuitur, ut Consilium prospiciat
quo naturalia quoque in sortem mercium inducendarum a quaestoribus
acceptentur, nihil utique aliud per id intelligi potest, quam ut merces tales, quae
productorum Hungaricorum exportationem promovere possunt, non tantum non prohibeantur, sed
potius inductio eorum per constituenda ipsis modica portoria
Motiva.
§ 67. Projecti hujus aequalitatem portorii quoad merces indifferentes, id
est, circa quas nulla peculiaris reflexio subversatur, proposuimus. Hic et in subsequis
§§-phis sermo erit de talibus articulis respectu quorum a generali concernentis portorii
quotta propter subversantes particulares considerationes recedi debet. Si Hungaria proprium
sibi tantum Principem haberet, sat foret constituere ut prout aliqui exotici articuli seu
pro consumtione domestica magis aut minus necessarii
portoriorum
exoticorum aequalitas constituatur.
Jam vero apparuit ex Elaborati status actualis §§-phis 54. et 55.
quod inde ab anno 1766 usque 1784 exoticis mercibus, si directe Hungariae
inferebantur, adeo gravia a proportione Germanici vectigalis portoria excisa fuerint, ut
has quaestor Hungarus e Germanicis Provinciis, per longissimum licet circuitum, leviori
habere potuerit, quam si eas e proximo sibi exotico loco aut libero portu Hungarico
constituisset. Apparuit etiam e
jam in motivis ad 68. projecti hujus §-phum ubertim responsum est;
quod praecipuum onerum publicorum fundum in Germanicis Provinciis naturae
producta constituant, id quidem cum fundamento sustineri non potest, cum palam notum
sit, quod plane a contrario Hungariae incolae vix alium praeter naturae
producta publicorum onerum fundum habeant; in Germanicis vero Provinciis, ubi
fabricae jam admodum effloruerunt, artefacta longe notabiliorem fundum
efficiant. Nihil itaque obstat quin
praeter naturae
producta publicorum onerum fundum habeant; in Germanicis vero Provinciis, ubi
fabricae jam admodum effloruerunt, artefacta longe notabiliorem fundum
efficiant. Nihil itaque obstat quin legislatio Hungarica hoc quamquam exiguum a proportione
reciprocum constituere possit.
§ 75.
Vinum Austriacum in Hungariam nonnisi per axem inducatur.
Motivum.
Ostendimus
hic sumtuosior est, quam si vinum adverso licet Danubio promoveatur. Donec
coactio haec quoad vinum Hungaricum durabit, justum est ut legislatio Hungarica
reciprocum constituat; si ab adverso recessum fuerit, ipsa iterum reciproci
ratio exiget ut a parte etiam Hungariae a coactione hac recedatur.
§ 76.
Artefacta Germanica eidem consumtionali portorio in Hungaria subjaceant quod ejusdem
speciei Hungarico
quam si vinum adverso licet Danubio promoveatur. Donec
coactio haec quoad vinum Hungaricum durabit, justum est ut legislatio Hungarica
reciprocum constituat; si ab adverso recessum fuerit, ipsa iterum reciproci
ratio exiget ut a parte etiam Hungariae a coactione hac recedatur.
§ 76.
Artefacta Germanica eidem consumtionali portorio in Hungaria subjaceant quod ejusdem
speciei Hungarico fabricato in Germanico
proinde decerni ratio procurandi sensim
majoris nautarum numeri omnino exposcit.
Quoad reliquum littorale dispositio haec extra casum versatur. Verum Flumen, Buccari, et
Portus Regius pro liberis portubus declarati adeoque per lineam tricesimalem a
reliquo Provinciali Croatico praeclusi sunt, et in his plane locis exigua etiam illa, quae
hactenus viget, piscatura exercetur. Interest itaque ut libertas illa, quae in reliquis per
lineam tricesimalem non praeclusis sed piscatoribus ferme destitutis locis suapte
distincta ratio subversetur, tunc concedendus in uno vectigali
respectu talis articuli favor in alio vectigali per concedendam aequipollenti alicui
articulo libertatem compensetur.
Motivum.
Exemtio a portorio eandem quam quotta portorii subit
considerationem. Ostendimus jam superius §-pho 68. 70. 71. et 73. quod in
defigenda seu quoad exoticas, seu quoad Haereditarias merces portorii quotta
reciprocum vigere debeat: ex
portorii subit
considerationem. Ostendimus jam superius §-pho 68. 70. 71. et 73. quod in
defigenda seu quoad exoticas, seu quoad Haereditarias merces portorii quotta
reciprocum vigere debeat: ex iisdem itaque motivis etiam quoad exemtionem a
portoriis reciprocum debet observari.
§ 79.
A minutis valorem unius floreni non adaequantibus mercibus seu exoticis seu Haereditariis
nulla tricesima seu in inductione seu in eductione
quoad exoticas, seu quoad Haereditarias merces portorii quotta
reciprocum vigere debeat: ex iisdem itaque motivis etiam quoad exemtionem a
portoriis reciprocum debet observari.
§ 79.
A minutis valorem unius floreni non adaequantibus mercibus seu exoticis seu Haereditariis
nulla tricesima seu in inductione seu in eductione exigatur.
Motivum.
Ostendimus supra in motivis ad §-phum 66. quod principium hoc et
frumenti
cursum (vulgo Nachschub) salvetur; verum Hungaria adeo fertilis, adeo vasta est, ut
progressivus hic motus nonnisi in casu gravissimae inediae usque ad fines Regni propagari
possit. Plerumque motus hic jam in tertio quartove a provincia illa, quae
penuria laborat, comitatu desinit, et tunc remotiores comitatus jacturam, quam evectionis
prohibitio ipsis causavit, absque ullo Germanicarum Provinciarum emolumento sustinere
debent. Omnes hae circumstantiae non possunt notae esse Germanicis
Hungarica omnimode impedire debet; primum quia per id interesse Hungariae commodis
Germanicarum Provinciarum evidenter subjiceretur, id quod independentia Regni
non admittit. Nullum autem possibile est reciprocum per quod detrimentum hoc a
parte Germanicarum Provinciarum Hungariae compensetur; deinde per prohibitionem ejusmodi
iterum aliquae partes Regni damnum sentiunt, quin exinde Germanicae Provinciae ullum
capiant emolumentum. Cum enim Hungaria vasta sit, partes illae, quae a Germanicis
quod detrimentum hoc a
parte Germanicarum Provinciarum Hungariae compensetur; deinde per prohibitionem ejusmodi
iterum aliquae partes Regni damnum sentiunt, quin exinde Germanicae Provinciae ullum
capiant emolumentum. Cum enim Hungaria vasta sit, partes illae, quae a Germanicis
Provinciis remotae, exoticis vero propinquiores sunt, si evectio materialium ejusmodi ad extra prohibeatur, eadem in Germanicas Provincias eo
minus educent, quod eorum aliqua nec sumtus transportus sustinere
aliqua
in substantialibus intercedat, totum vectigal de novo coordinari, si unum tantum aliumve
articulum particulariter respiciat, horum portoria circumstantiis temporis attemperari
debent. Substantialis in cursu commercii mutatio raro intercedere solet, et tamen a 1775.
usque 1788-um, adeoque intra 13 annos, tria nova vectigalia Germanica edita sunt. Hungaricum
1754-ti substetit quidem per 30 annos, sed ita alteratum, ut ea tantum vectigalis hujus
puncta, quae Hungarico commercio officiebant, in suo vigore relicta fuerint, uti id
§ 92.
Si notabilis aliqua portorii mutatio decernatur, aut exigendo ejusmodi portorio talis
terminus praefigatur, intra quem mercatores initos jam antea contractus facile explere
possunt, aut si novum portorium ocius in effectum perducere interest, a contractualibus
ejusmodi mercibus vetus tantum portorium exigatur.
Motiva.
Alterum, quod in frequentibus his portoriorum mutationibus mercatores adeoque ipsum etiam
commercium afflixit, illud fuit: quod hactenus nimium breve,
ab Hungarica
Tricesimali directione dependeant, et proventus earum non bancali Viennensi, sed Camerali
Hungaricae cassae inferantur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato Status Actualis §-pho 57. et 59. quod per vectigal A.
1784. et 1788. confinio Carlostadiensi, et illi Comitatus Zagrabiensis parti, quae
Comitatum Severinensem aliquo tempore efficiebat, favores aliqui, militaribus tamen longe
majores quam provincialibus, concessi fuerint. Causa favoris hujus in sterilitate partium
favores aliqui, militaribus tamen longe
majores quam provincialibus, concessi fuerint. Causa favoris hujus in sterilitate partium
illarum, et incolarum paupertate collocabatur. Et vero tanta est partium illarum miseria,
ut ratio conservationis incolarum horum aliquem a legislatione succursum omnino deposcat.
Quaestio tantum in eo versatur: an id per favores vectigalis, vel vero per aliquam onerum
publicorum relaxationem opportunius praestari possit; jam vero constat, quod favores
vectigalis praecipue ad eos, qui quaestum exercent,
§ 96.
Quodsi tamen pro defigendo inter duo haec Monarchiae membra justo commercii
aequilibrio mutuum potius tractatum suscipere expediens videatur,
denominentur in Diaeta totidem deputati, quot Sua Majestas a parte Germanicarum Provinciarum
benigne delectura est, et hi tale reciproci vectigalis systema concertent, ut nec Hungaricum
Germanico commercio nec vicissim subordinetur, sed ut concedendi in respectivo vectigali uni
parti favores, in alio per aequipollentes favores
mutuus de aequabili
commercii aequilibrio tractatus, ad quem jam Carolus VI. in Articulo
119. 1715 , Maria vero Theresia in Articulo 27. 1741. provocarunt.
Si legislatio Hungarica viam reciproci inire debuerit, a propositis
superius principiis vix poterit declinare. Si tractatus suscipiatur, ante
omnia complananda videntur illa puncta in quibus reciprocum et uni et alteri
parti noceret. Talia sunt, uti in motivis sparsim jam indicavimus: 1-mo. Si
loco
factitii, quo nunc gaudet, floris naturalem et longe solidiorem
ex ipsa Hungariae prosperitate basim accipiat; fieret denique ut ipsa Monarchia, si loco
unius florentis, alterius vero languidi membri utrumque a
proportione validum efficiatur, majores in complexu vires acquirat.
Articulus XXX.
possit, conflarunt Labaci societatem, quae eosdem articulos Tergesto
per Labacum, et viam Metlicensem Carlostadium devehere sibi praefixit. Cum via haec majori
ex parte per Comitatum Zagrabiensem decurrat, ille vero nullum prorsus beneficium ex illa
habere possit, imo a contrario, si societati illi propositum suum succedat, tota via
Carolina, et copiosus, qui se juxta eam sub unica procurandae sibi e
beneficio vecturisationis subsistentiae confidentia defixit, populus uno ictu ruinaretur,
non
esse videbatur; si enim duos manuales mittat spatio duarum, si duos
jugales spatio unius hebdomadae totum laborem absolvet. Verum domus minus
populosae onus hoc magis jam resentirent. Et ideo comitatus auctorisandi censebantur
ut obventuram sibi quottam a ratione populositatis repartiri possint. Minor quotta vix
stabiliri posse videtur, cum Deputatio quottae huic illos etiam laboratores imputandos esse
infra propositura sit, qui ad removenda navigationis impedimenta necessarii erunt; caeterum
plebs onus hoc minus
cum Deputatio quottae huic illos etiam laboratores imputandos esse
infra propositura sit, qui ad removenda navigationis impedimenta necessarii erunt; caeterum
plebs onus hoc minus sentiet, si messis, falcatura et
vindemia a labore excipiatur. In aliquibus comitatibus usus hic jam invaluit,
ut duo sint laboris viarum termini, quorum singulus per sex hebdomadas durat. Primus in
Majo et Junio, alter in Augusto et
Septembri. Cum hac
viis non teloniatis pro pontibus ligna adjacentia dominia juxta aequanimem
comitatus repartitionem subministrabunt.
Motivum.
Viae publicae non tantum plebis, sed nobilium etiam usui perinde deserviunt. Cum hi
insuper immunitate a teloniis gaudeant, non dubitavit Deputatio quod exiguum hoc bono
publico sacrificium ultro facturi sint, praesertim cum usus hic in nonnullis comitatibus
alioquin sponte invaluerit. Quodsi enim necessaria pro omnibus, qui in viis publicis
situantur, pontibus ligna, e
in conservatione ejus
subsidio gratuitorum lavoratorum usus sit, tantas tamen insper habuit expensas, ut ad
antevertendam plebis ruinam clementiam Principis implorare coactus sit, quo pontem hunc sub
cameralem administrationem recipere dignetur, id quod superiori anno a gratia Principis re
ipsa etiam obtinuit.
Posset quidem istud fundi publici onus ea fortasse ratione praeverti, si nobilitas
generoso boni publici stimulo excitata ab immunitate sua quoad hos adminus pontes sponte
recederet. Verum donec id impetretur,
§ 105.
Utprimum seu nunc propositus telonialis, seu alter etiam commercialis fundus tantas vires
acceperit ut sustinendo conservationis viarum publicarum oneri seu in toto seu in parte
sufficere possit, plebs a praestandis ad has gratuitis laboratoribus seu in toto, seu in
parte relevetur.
Motiva.
Ut proventus teloniorum publicorum nullas
alicujus magistratualis personae facile praestare.
§ 108.
Proprietarius accepta hac insinuatione de mercibus suis ocyus disponet, secus damnum, quod
post tempus, a quo de iis disponere potuisset, emerget, sibi imputandum habebit, fatigium
etiam judicis, censum depositorii, et alias, si quae enatae sunt, expensas, mutua
conventione determinandas persolvet; an tamen quoad has regressum ad vectorem habere possit,
per competentem
in his discutiendis tempus perdere
debeat. Questiones autem circa id: an allegatum per vectorem impedimentum seu reale, seu
sufficiens sit? uti et de eo: an merces seu in promotione, seu in depositionis loco
deterioratae sint? et si ita: in quo valore? in stationibus a loco ordinariorum fororum
remotis plerumque exoriri, et in facie loci promptissime decidi possunt. Has ergo per
localem jurisdictionem summarie decidi, et mercatoris et
vectoris interest.
Faciet quidem innatus
certo transponantur.
Ubi e converso Canisa usque Flumen et vectores reperire admodum molestum, et
merces iis concredere periculosum est.
Deinde quod defixis Pettovii jam pluribus intermediis mercatoribus quaestor Pestiensis
non debeat a primo plane Tergestino mercatore merces sibi procurare, sed eas a
Pettoviensi erga moderatam provisionem commodius obtinere possit. In
Fluminensi autem via in nulla adhuc intermedia civitate, imo ne in ipso quidem Carlostadio,
mercatores
et vectores reperire admodum molestum, et
merces iis concredere periculosum est.
Deinde quod defixis Pettovii jam pluribus intermediis mercatoribus quaestor Pestiensis
non debeat a primo plane Tergestino mercatore merces sibi procurare, sed eas a
Pettoviensi erga moderatam provisionem commodius obtinere possit. In
Fluminensi autem via in nulla adhuc intermedia civitate, imo ne in ipso quidem Carlostadio,
mercatores ejusmodi exstent.
Primum in via Tergestina ea solum ratione
manebit. Littorale hoc in longitudine quidem vix ultra 14.
Hungarica milliaria protenditur; verum regio haec solum sterile,
populationem vero copiosam habet, adeoque cum multae illi seu ab
agricultura, seu a re pecuaria et vinaria residuae
manus supersint, incolae ejus ad amplectendum copiosiori numero navigationis institutum eo
facilius poterunt permoveri, quod in illud naturali quasi inclinatione ferantur. Ut tamen
scopus hic obtineatur,
constructio navium in liberis portubus utilissime suscipi potest. In hos libera
alioquin est omnium mercium, adeoque necessariorum etiam pro navibus materialium et
fabricatorum ab exotico invectio. Verum liberi etiam Hungarici
Portus a reliquo Regni corpore per lineam tricesimalem ita praecluduntur, ut praeter eos
articulos, quibus vectigal favores aliquos per expressum concessit, reliqui ejusdem
speciei, qui ex iis in- aut educuntur, iisdem, quibus exoticae merces, portoriis
subjaceant. Interest
portubus Hungaricis hactenus insueverunt.
Quod exportationem attinet: cum Hungaria totum, sub cujus abundantia
fatiscit, Frumentum per alios passus educere non possit,
transportus autem ad Littorale voluminosi hujus a proportione pretii sui articuli sit
admodum sumtuosus, hujus liberam ab omni portorio, praeter casum domesticae necessitatis,
per exteras etiam naves exportationem in casibus ordinariis admittere interest quidem; in
casu tamen vigentis in Italia aut Gallia frumenti
expedit. Quodsi tamen seu industria mercatorum, seu aliqua commercii
vicissitudo huic quoque producto certum per Littorale exitum aperiat, possunt hujus etiam
intuitu eadem, quae de frumento, principia observari.
Tabaca a proportione pretii sui minus quidem voluminosum articulum efficit;
cum tamen gravem cum Americana concurrentiam sustinere debeat, interest ut
hujus quoque eductio domesticis quidem navibus libera, exteris
vero moderato portorio
hae merces domestica navi educendae sint.
Nec portorii tricesimalis diminutio aliquem instituto huic obicem ponere potest; donec
enim domesticis navibus exigua mercium quantitas in- et educetur, exiguum etiam erit quod
de proventu decedet; id autem per augendam a proportione circulantis pecuniae quantitatem
satis compensabitur. Quodsi vero in- et eductio per domesticas naves
notabilior efficiatur, id ipsum florentis jam nationalis navigationis argumentum praebebit,
et tunc legislatio
ad officiosa adjacentium
jurisdictionum agenda pertinebit omnem impendere operam, ut interea etiam, donec generale
regulandae navigationis planum stabilitum fuerit, per capitales hos
navigationis fluvialis canales alvei a truncis repurgentur, et ne novae in eos arbores, aut
radices incidere possint, ripae in designanda per artis peritos distantia exstirpentur;
semitae attractoriae, ubi necdum efformatae sunt, instaurentur; ubi vero jam praeexstantes
collapsae sunt, reficiantur; obstantia
ipsum
executionis modum immediate dirigere non sufficiat, quinque praeterea
dirigentes geometrae ita constituantur, ut singulo Hungariae circulo unus,
partibus vero adnexis itidem unus obveniat. Neque tamen aut dirigentes hi a
Departamento Hydraulico; neque comitatenses geometrae a
dirigentibus; sed hi quidem a Consilio; comitatenses vero ab ipsis comitatibus
dependeant, ab his tantum ordinationes recipiant, et iis vicissim relationes suas praestent.
quinque praeterea
dirigentes geometrae ita constituantur, ut singulo Hungariae circulo unus,
partibus vero adnexis itidem unus obveniat. Neque tamen aut dirigentes hi a
Departamento Hydraulico; neque comitatenses geometrae a
dirigentibus; sed hi quidem a Consilio; comitatenses vero ab ipsis comitatibus
dependeant, ab his tantum ordinationes recipiant, et iis vicissim relationes suas praestent.
Consilium tamen submissas per comitatus geometrarum suorum relationes, si e re
geometrae ita constituantur, ut singulo Hungariae circulo unus,
partibus vero adnexis itidem unus obveniat. Neque tamen aut dirigentes hi a
Departamento Hydraulico; neque comitatenses geometrae a
dirigentibus; sed hi quidem a Consilio; comitatenses vero ab ipsis comitatibus
dependeant, ab his tantum ordinationes recipiant, et iis vicissim relationes suas praestent.
Consilium tamen submissas per comitatus geometrarum suorum relationes, si e re
existimaverit, dirigentum revisioni,
lege canonisata fuerit, nec nunc ut solo laborum hydraulicorum titulo canonisetur intersit.
Possunt enim dirigentes per legalium circulorum numerum constitui, et si forte progressu
temporis unus singulo circulo dirigens non sufficiat, poterit eorum numerus semper a
ratione circulorum augeri. Caeterum hydraulicum institutum non potest ita
organisari, ut comitatenses a dirigentibus geometris, hi vero a Departamento Hydraulico
dependeant. – Si enim id constituetur, posset ipsum iterum hoc
numerum constitui, et si forte progressu
temporis unus singulo circulo dirigens non sufficiat, poterit eorum numerus semper a
ratione circulorum augeri. Caeterum hydraulicum institutum non potest ita
organisari, ut comitatenses a dirigentibus geometris, hi vero a Departamento Hydraulico
dependeant. – Si enim id constituetur, posset ipsum iterum hoc Departamentum alteri extra
Regnum constituto officio ita subjici, ut externum hoc officium intra limites depromendae
opinionis non subsistat,
progressu
temporis unus singulo circulo dirigens non sufficiat, poterit eorum numerus semper a
ratione circulorum augeri. Caeterum hydraulicum institutum non potest ita
organisari, ut comitatenses a dirigentibus geometris, hi vero a Departamento Hydraulico
dependeant. – Si enim id constituetur, posset ipsum iterum hoc Departamentum alteri extra
Regnum constituto officio ita subjici, ut externum hoc officium intra limites depromendae
opinionis non subsistat, sed in ordinandis etiam et
illius offici in effectum
deducantur, sicut id sub Josepho II. quoad directionem tricesimarum evenisse praesentis
projecti §-pho 60. jam ostendimus, et prouti id quoad rem
rationariam perinde introductum fuisse constat. Interest proinde ut a
contrario et Departamentum Hydraulicum, et dirigentes geometrae tamquam Consilii,
comitatenses vero tamquam comitatuum simplicia instrumenta considerentur, ut nec
Departamentum Hydraulicum apud dirigentes geometras, nec hi apud comitatenses quidquam
ordine relationes praestare possint; verum ut
sicut reliqua, ita etiam hydraulica negotia, per canalem Cancellariae,
Consilii, et localium Jurisdictionum manipulentur; ut
Departamentum Hydraulicum et dirigentes geometrae a nullo quam a Consilio ordinationes
accipere aut suas alteri, quam huic relationes praestare debeant; comitatenses autem eandem
a comitatibus dependentiam habeant. Tota proinde Hydraulici instituti
graduatio in eo tantum consistere debet ut
relationes praestare possint; verum ut
sicut reliqua, ita etiam hydraulica negotia, per canalem Cancellariae,
Consilii, et localium Jurisdictionum manipulentur; ut
Departamentum Hydraulicum et dirigentes geometrae a nullo quam a Consilio ordinationes
accipere aut suas alteri, quam huic relationes praestare debeant; comitatenses autem eandem
a comitatibus dependentiam habeant. Tota proinde Hydraulici instituti
graduatio in eo tantum consistere debet ut comitatenses
Consilii, et localium Jurisdictionum manipulentur; ut
Departamentum Hydraulicum et dirigentes geometrae a nullo quam a Consilio ordinationes
accipere aut suas alteri, quam huic relationes praestare debeant; comitatenses autem eandem
a comitatibus dependentiam habeant. Tota proinde Hydraulici instituti
graduatio in eo tantum consistere debet ut comitatenses geometrae
pro elaborandis tantum localium hydraulicorum operum planis, et postquam eadem concertata
fuerint, pro iis
geometram continuo edoceat.
§ 120.
Consilium Locumtenentiale omnia loca illa, in quibus labores ejusmodi necessarii sunt, una
cum elaborando per locales geometras plano et sumtuum schemate a concernentibus
jurisdictionibus (quae respectivos etiam dominos terrestres, si opus fuerit, audiendos
habebunt) sibi referri faciet: super his primum respectivos circuli geometras, tum ipsum
etiam Departamentum Hydraulicum audiet, sicque demissam superinde opinionem
Deinde si opus tale per fundos suos non procedat quidem, illud tamen praejudiciosum
fundis suis effectum producturum credat: veluti si per erigendos in adversa ripa
aggeres aut aliquam fluvii transsectionem terrena sua inundanda,
vel a contrario aquam a molis suis subtrahendam esse existimet. Et in hoc casu
nullum aliud medium superest, quam ut reclamanti aut unum, aut, si postulet, duo etiam
novae revisionis beneficia concedantur. Post has vero emananda benigna resolutio non
obstante
opus tale per fundos suos non procedat quidem, illud tamen praejudiciosum
fundis suis effectum producturum credat: veluti si per erigendos in adversa ripa
aggeres aut aliquam fluvii transsectionem terrena sua inundanda,
vel a contrario aquam a molis suis subtrahendam esse existimet. Et in hoc casu
nullum aliud medium superest, quam ut reclamanti aut unum, aut, si postulet, duo etiam
novae revisionis beneficia concedantur. Post has vero emananda benigna resolutio non
obstante ejus
quam ut
proprietarii notabilibus saepe sumtibus inutiliter profundendis ultro exponantur; exigua
enim, quam manipulatio haec causabit, molestia in minus eorum praejudicium verget, quam
periculum graves saepe sumtus perdendi; si proprietarius facultatem ponendi operis a prima
instantia sibi minus juste negatam existimabit, poterit remedium jam stabilitae duplicis
revisionis experiri.
Quod molas attinet: de his, si navigationi obstent, tollendis exstat alioquin
Articuli 14. 1751. dispositio: rarus tamen
quoad
objecta hydraulica observationes praemitti, adeoque cum unus totum hunc laborem perficere
non possit, quod operantes geometrae et uniformem instructionem et eandem directionem
habere debeant, satis constat.
Ostendimus in Elaborato status actualis a §-pho 71. usque 78. quod nullus
ferme sit navigabilis fluvius de cujus regulatione, nullum vastius stagnum de cujus
exsiccatione partiales mappae et plana in Arhivo Consilii non extent, et quod
complurium etiam communicationis canalium
seu societati concedi possit, et si concessum fuerit, nullius
sit firmitatis. Quodsi tamen aliquis novum et dubii eventus quaestum, qui si
succedat, magnam publico adferre possit utilitatem, suscipiat, conatus ejus seu per
exemtionem a portoriis tricesimalibus, seu per anticipandas erga sufficientem cautionem
pecunias, seu etiam per concedendam primam sustineantur.
Motiva.
Legislatio commercium haud secus promovere potest, quam si
ostentant
utilitatem, propter evenibilia tamen, quae praevideri non possunt, impedimenta dubii
eventus esse solent. Et in his casibus expedire videbatur Deputationi ut conatus eorum, qui
primi aliquam ejusmodi commercii speciem susceperint, seu per exemtionem a portorio, seu
per anticipandas, si fundus commercialis suffecerit, pecunias, seu etiam per concedendas
primas secundetur.
§ 135.
debeat, id ibi tantum
locum habere potest, ubi mercatores ad certum numerum restricti sunt. Quis enim est qui pro
jure quaestum exercendi aliquid deponere velit, si hunc exercendi facultas cuique alioquin
libera est. E converso si mercatorum numerus restringatur, a primis, qui systematicum hunc
numerum ingrediuntur, beneficium hoc amplius adimi non potest, adeoque jus hoc in eorum
familia haereditarium efficitur. Et cum per id, si haereditaria ejusmodi familia mercaturam
suam vendat, jam definitus mercatorum numerus non
sequelam, quod, qualemcunque abusum privatorum cupiditas semel invexit, hic non
jam secus aboleri possit, quam si lucrum, quod privati illi e continuatione
abusus hujus capere potuissent, iisdem per publicum compensetur; quod quidem principium nec
a natura pacti socialis nec e jure proprietatis deduci solet.
Pactum enim sociale nonnisi redundantem e bono publico in
singulum civem utilitatem pro scopo habet, et omne id excludit, quod paucis tantum privatis
commercii
monopolium, ut per illa omne magistratus arbitrium, omnis partialitatum
occasio praevertatur; denique ut aliae civitates, in quibus abusus hic necdum invaluit, si
sub eadem regulativorum punctorum observatione hunc etiam sibi admitti postulent, a petito
suo fundate rejici possint, adeoque nullum prorsus medium est, quam aut abusum
illum ubique abolere, aut totum internum Regni commercium sponte in
monopolium convertere.
tam in civitatibus, quam et per privatorum bona liber
est. Ne tamen sub hoc praetextu suspecti, aut reipsa perniciosi homines per Regnum oberrare
possint, omnis, qui quaestum hunc exercere vult, primum de integritate vitae suae
testimonium a jurisdictione, in qua degit, excipere, deinde hanc seu Vice-Comiti, seu judici
civitatis exhibere, et ab alterutro horum scriptam quaestum hunc exercendi
facultatem impetrare debet. Testimoniales autem et scripta ejusmodi facultas semper
exhibere, et ab alterutro horum scriptam quaestum hunc exercendi
facultatem impetrare debet. Testimoniales autem et scripta ejusmodi facultas semper
gratis expediatur neque alias negari possit, quam si eam sollicitans aut
suspectus, aut a mala vita reipsa jam notatus sit. Qui sine ejusmodi facultate domalem
quaestum exercuerint, tamquam vagi intercipiantur, et ad locum originis relegentur.
Jurisdictiones autem, quae facultatem hanc bonae existimationis hominibus negaverint, aut
aliquam seu a
aut a mala vita reipsa jam notatus sit. Qui sine ejusmodi facultate domalem
quaestum exercuerint, tamquam vagi intercipiantur, et ad locum originis relegentur.
Jurisdictiones autem, quae facultatem hanc bonae existimationis hominibus negaverint, aut
aliquam seu a testimonialibus seu a facultate ejusmodi taxam exegerint, in poena 100
florenorum convincantur.
Respectu haereditariarum vero Germanicarum Provinciarum reciprocum semper
observetur, id est, si domalis quaestus Hungaris in illis provinciis liber
reipsa jam notatus sit. Qui sine ejusmodi facultate domalem
quaestum exercuerint, tamquam vagi intercipiantur, et ad locum originis relegentur.
Jurisdictiones autem, quae facultatem hanc bonae existimationis hominibus negaverint, aut
aliquam seu a testimonialibus seu a facultate ejusmodi taxam exegerint, in poena 100
florenorum convincantur.
Respectu haereditariarum vero Germanicarum Provinciarum reciprocum semper
observetur, id est, si domalis quaestus Hungaris in illis provinciis liber fuerit, idem
Germanicarum Provinciarum reciprocum semper
observetur, id est, si domalis quaestus Hungaris in illis provinciis liber fuerit, idem
incolis earum provinciarum etiam in Hungaria concedatur. Sin, hi etiam in prima statim, quam
in Regno attigerint, statione, a quaestu hoc inhibeantur, et ad locum originis relegentur.
Allis exteris domalis quaestus simpliciter non admittatur.
Motiva.
Ut domalis quaestus simpliciter sufferatur, plurimi
quibus mercibus exerceri possit? Relate ad id communiter
quidem id statui solet, ut quaestus hic ad minutiores tantum articulos restringatur. Verum
id quaestionem adhuc non resolvit; decidi enim insuper debet, an minutia alicujus articuli
ab ejus volumine? vel vero a pretio metienda sit? si primum, quis mensuram voluminis? si
secundum, quis pretium singulae mercis in singulo casu determinabit? Quare Deputatio
discrimen inter fixum et vagum ejusmodi domalem quaestum tantum
in mercium quantitate defigendum
omnes suas merces all
ingrosso distrahere possit; quodsi autem notabilis earum pars invendita remaneat, cum
fabricarum erectio sumtuosa sit, hae facile labefactantur. Sed nec ipsa commercii libertas
admittit ut consumentes impediantur, quominus merces quascunque a prima manu sibi possint
comparere. Opponent quidem mercatores quod id citra detrimentum status
mercantilis admitti non possit. Verum in ejusmodi casibus fabricans ipse subit vices
mercatoris primae manus, publicum autem non eget
quantitatem divendat.
Motiva.
Status mercantilis Pestiensis exposuit quod capillamentarii cum Dintuch aliisque
similibus, sartores cum panno variisque materiis quaestum incipiant exercere, et ex hac
occasione opifices a quaestu diserta lege inhiberi postulavit: verum ut legislatio
commercii libertatem vel hac parte constringat, non expedit. Quid enim publico nocet, si
potentior civis per sodales suos opificium, per se vero aliquam quaestus speciem exerceat?
Id tamen justum est ut in
remanentiam divendat, videbatur id diserte clarificari debere. Opponent
quidem mercatores quod sub titulo remanentiae opifices formalem cum
materialibus opificii sui quaestum possint exercere. Verum id observare, et si reipsa
eveniat opificem talem etiam a beneficio quaestus taxare, ad partes localis magistratus
pertinebit.
Exponunt etiam mercatores Pestienses quod opifices non tantum analogos opificio suo, sed
jam alios etiam articulos vendere incipiant. Verum minutia haec attentionem legis non
Sin,
sibi adscribant quod commercii cursum cum detrimento publici cogere voluerint.
Caeterum proposuerunt aliqui ut auctus jam supra modum nundinarum numerus ad justam
proportionem reducatur, eo potissimum nixi argumento, quod nimia nundinarum copia populum a
labore agriculturae avocet, et in vitio ebriositatis obfirmet. Verum argumentum hoc ad
omnium potius nundinarum sublationem spectare videtur; quam cum ratio moderni temporis non
admittat, interesse potius videtur ut eae quam maxime multiplicentur. Ita enim eveniet
Augustus Josephus II. ipsam etiam articulorum primae necessitatis
limitationem aboleverat, eo nixus argumento, quod naturalis commercii cursus ipsorum etiam
horum articulorum pretia ad justum aequilibrium suapte reducat. Nimirum cum pretia rerum a
proportione auctae circulantis pecuniae sensim increscere, etsi pretia victualium
eleventur, artefacta ab eadem proportione assurgere soleant. An enormia, quae non multo
post enata sunt articulorum horum pretia, ordinationi huic, vel vero mox consecuto Turcico
fundari possit. E converso si partialis tantum alicujus articuli limitatio suscipiatur,
omnia haec ita ad vivum resecari non est necesse, sufficit, si vel per practicam aliquam
probam, vel per institutam cum sumtuosiori aliquo articulo comparationem, seu etiam a
vicinae, quae in iisdem plane circumstantiis versatur, jurisdictionis exemplo pretium
alicujus ejusmodi articuli exaggeratum esse ostendatur.
Cum tamen ipsa haec criteria fallere possint, interest ut jurisdictiones publicae omnes
alias diminuendi
jure gladii, jus forisationis exercet; contributionem
publicam repartitur, domesticam vero ipse imponit. Ipsam denique politiam quoad omnia sui
objecta in gremio sui dirigit. Nullus itaque titulus, nulla ratio, nullum motivum superest,
quo limitatio a Magistratibus Civicis legitime avelli potuerit. Seu enim qua pars politiae,
seu vero qua actus territorialis jurisdictionis consideretur, in utroque casu natura sua ad
activitatem Civici Magistratus spectat. Exiguorum a proportione, qui illic habitant
nobilium,
ratio, nullum motivum superest,
quo limitatio a Magistratibus Civicis legitime avelli potuerit. Seu enim qua pars politiae,
seu vero qua actus territorialis jurisdictionis consideretur, in utroque casu natura sua ad
activitatem Civici Magistratus spectat. Exiguorum a proportione, qui illic habitant
nobilium, consideratio id exigere non potuit. Civitatem enim in substantia cives efficiunt;
nobilium, qui non sunt simul cives in illis habitatio est accessorium. Itaque
limitatio non ad horum, sed ad illorum commoda
specie, et non quoad alios etiam articulos idem
Jus possit exercere. Quodsi vero generale hoc jus domino competeret, tunc
posset singulus dominus terrestris statuere ut coloni sui nihil eorum, quibus ipsi egent,
ab alio quam a se comparare, neque quidquam ex iis, quae dominus pro se comparare vult,
alteri vendere ausint: posset singulus iis, quos a colonis suis consumi observaret, seu
productis, seu artefactis se providere, coëmtos autem a colonis suis fructus ipsis illis,
quibus hi eos
hoc jus domino competeret, tunc
posset singulus dominus terrestris statuere ut coloni sui nihil eorum, quibus ipsi egent,
ab alio quam a se comparare, neque quidquam ex iis, quae dominus pro se comparare vult,
alteri vendere ausint: posset singulus iis, quos a colonis suis consumi observaret, seu
productis, seu artefactis se providere, coëmtos autem a colonis suis fructus ipsis illis,
quibus hi eos antea vendebant, quaestoribus distrahere, sicque totum sensim internum
commercium unice dominis terrestribus in monopolium
sui nihil eorum, quibus ipsi egent,
ab alio quam a se comparare, neque quidquam ex iis, quae dominus pro se comparare vult,
alteri vendere ausint: posset singulus iis, quos a colonis suis consumi observaret, seu
productis, seu artefactis se providere, coëmtos autem a colonis suis fructus ipsis illis,
quibus hi eos antea vendebant, quaestoribus distrahere, sicque totum sensim internum
commercium unice dominis terrestribus in monopolium cedere posset, id, quod nec legi nec
rationi congruit.
Ex omnibus autem his
professionem hanc sufficit pro ingenua
declarare.
Verum ut majora nonnisi magna pecuniarum vi gerenda, variis impraevisis casibus et
periculis obnoxia, adeoque nonnisi multa prudentia, et assiduo ordinatoque labore, ut
succedant, dirigenda negotia a pluribus suscipiantur, praeter utilitatem,
honoris etiam stimulus accedere debet. Omnes enim hae qualitates nonnisi apud
homines, quorum mentem et animum natura ultra vulgus elevavit, reperiri solent; hi autem
jam ex indole sua honoris
per favores hos decedet.
Nunc omnis officinarius, qui exteras merces saepe cum nationalis
industriae detrimento distrahit, jam se notabile publico servitium praestare
arbitratur, et ideo pauci adhuc a proportione sunt, qui commercium
exportationis assectentur. Si Legislatio noxium ab utili quaestu
distinguat, et huic tantum proemia, favores, et honores decernat, multi certe, qui secus
nunquam animum eo adjecissent, aut exportationis, aut
possint? Rationem dubitandi id constituit, quod horum
tolerantialis taxa fixa et adeo gravis sit, ut, si haec persistat,
potentiores vero, qui soli fabricas erigere et notabilem exportationis quaestum exercere
possunt, ab ea eximantur, summam illam a reliquis vix exigendam esse tuto praevidere
liceat. Ac quaestio quidem illa: an Judaeos ultro penes taxam tolerantialem
relinquere, vel vero instar aliorum a facultatibus et beneficiis conscribere
intersit, ad agenda Deputationis
erigere et notabilem exportationis quaestum exercere
possunt, ab ea eximantur, summam illam a reliquis vix exigendam esse tuto praevidere
liceat. Ac quaestio quidem illa: an Judaeos ultro penes taxam tolerantialem
relinquere, vel vero instar aliorum a facultatibus et beneficiis conscribere
intersit, ad agenda Deputationis Comissariatico-Contributionalis spectat. Deputatio e
contra haec, memor quod jam 4. projecti hujus §-pho eos et colonicalis
conditionis et cujusvis
comitatu cassam publicam stabilire prorsus non intersit; pro
particularium enim ejusmodi cassarum fundo vel generales totum in concreto
Regnum respicientes tituli, ex gr. auctio pretii salis, taxa
indigenatus etc. a proportione assumi deberent, et tunc emolumento fundorum horum per
tot comitatus diviso, adeo exilis pro singulo, praesertim minori, comitatu quotta
obtingeret, ut haec vix minutioribus illius publicis necessitatibus sufficeret; Regnum vero
nunquam aliquod majoris
rerum
cursus justum aequilibrium suapte reducet, quia possessores schedarum eas
tamdiu in cassis publicis permutare studebunt, donec iterum plures sint, qui eas quaerent,
quam qui se iis velint liberare.
Verum si nimium magna a proportione circulantis pecuniae schedarum harum
quantitas emittatur, id ipsum totum hoc institutum necessario convellere debet; tunc enim
magnus erit eorum, qui illas in cassis publicis permutent, numerus; et cum numerus hic in
oculos publici incurrat, genuina autem
ictu amittent, atque ita legislatio involabit in sacrum
jus proprietatis, quia multi schedarum possessores gravia damna subibunt;
labefactabitur nationale creditum, opificia, artes, commercium ipsum gravem
patientur succussionem, malumque hoc a proportione illa, qua major fuerit ejusmodi schedarum
numerus, tristiores etiam effectus producet. Ex omnibus his apparet in linea bancali id jam
vim axiomatis obtinuisse, quod schedis bancalibus optatus cursus non secus procurari possit,
quam si praevie
fundos projectat. In
quo hi consistant, jam in Elaborato status actualis §-pho 88. ostendimus,
nimirum: 1. In elevatione taxae indigenatus. 2. In augmento taxae, quam exteri
ecclesiastici, si in Hungaria beneficia obtineant, persolvere debent. 3. In distincta a
censu tricesimali imposita, quam animalia, lana et
tabaca, si e Regno evehantur, deponere debeant. 4. In proventibus Jazygum et
Cumanorum, si inhaerens iis summa per Regnum deponatur. Denique 5. in auctione pretii
potuit nancisci. Potest igitur Legislatio, quin vel in proprietatem
alicujus involet, vel judicibus injuriam inferat, antiquatis prioribus ordinationibus, ut in
posterum hae quoque fundo publico inferantur, decernere.
Nihil etiam obstare videtur, quominus aliqua a proportione taxae, quae Regio Aerario
debetur, quotta stabiliatur, quam donationem aut armales impetrans ad rationem fundi publici
dependere debeat, e.c. 10, vel 20 pro 100.
Imo quotta ejusmodi potiori adhuc jure exigi et a proportione duplicari posse videtur
etiam obstare videtur, quominus aliqua a proportione taxae, quae Regio Aerario
debetur, quotta stabiliatur, quam donationem aut armales impetrans ad rationem fundi publici
dependere debeat, e.c. 10, vel 20 pro 100.
Imo quotta ejusmodi potiori adhuc jure exigi et a proportione duplicari posse videtur apud
eos, qui characterem tantum aliquem, aut honorem, utpote baronis aut
comitis diploma, vel vero consiliarii, aut aulae
familiaris titulum impetrant. Ita enim fieret ut ipsa
bono publico
litare debeat. Solus S. Stephani ordo ab omni taxa ideo eximendus censetur,
quia ille ex instituto suo in meritorum remunerationem cedere deberet,
merita autem censui alicui subjicere non convenit.
A paritate rationis hujus nec impetratio publici officii taxa aliqua
afficienda videtur; qui enim publico servit, jam per id ipsum congruum eidem censum
dependit. Verum invaluit praeter legem usus ille, ut singulo, qui officium regiae
collationis gerit, certa
obstare videtur, quominus similis lex pro praelatis, magnatibus, et
nobilibus relate ad fundum publicum feratur. Duae tamen cautelae in hunc casum adhibendae
videntur; primum, ut pro casu etiam intestati certa, sed exigua quotta,
v.gr. medius a 100 defigatur, quam haeres fundo publico dependere debeat;
secus enim onus hoc non in omnes dimanaret, quod justitiae distributivae adversari videtur.
Deinde ut modus stabiliatur, quo concernentibus jurisdictionibus de singulo testamento certo
constare possit. In
sonantes de fundo publico, aut aliis piis fundationibus paragraphos dirigenti dicasterio
submittere debeat.
§ 154.
Denique proponit alter accisam, unius quidem ab animalium, medii autem
denarii a pecorum carnis libra; ita tamen, ut haec de Diaeta tantum ad Diaetam stabiliatur.
Id quod institutum hoc invidiosi habet tam per hoc, quam eo motivo elui posse arbitratur,
quod accisa haec non coacte, uti 1681 Artic. 12, sed libere offeratur. Et cum practicam in
tam
plurimam projecto huic
difficultatem allaturam esse praevideret, hanc per id levare conatur, ut taxa libratim non
desumatur, sed classificentur animalia, et in singula classe certus moderatus pro singulo
frusto librarum numerus ita defigatur, ut singulum animal in pagis a minimo, in oppidis a
majori, in civitatibus a maximo librarum numero assumatur, et juxta hunc calculum certa
singulo frusto taxa, quam lanii dependere debeant, stabiliatur. Ne vero hi obvenientem etiam
ab integro frusto taxam subtrahere possint, proponit formam
difficultatem allaturam esse praevideret, hanc per id levare conatur, ut taxa libratim non
desumatur, sed classificentur animalia, et in singula classe certus moderatus pro singulo
frusto librarum numerus ita defigatur, ut singulum animal in pagis a minimo, in oppidis a
majori, in civitatibus a maximo librarum numero assumatur, et juxta hunc calculum certa
singulo frusto taxa, quam lanii dependere debeant, stabiliatur. Ne vero hi obvenientem etiam
ab integro frusto taxam subtrahere possint, proponit formam ducendorum accuratorum
esse praevideret, hanc per id levare conatur, ut taxa libratim non
desumatur, sed classificentur animalia, et in singula classe certus moderatus pro singulo
frusto librarum numerus ita defigatur, ut singulum animal in pagis a minimo, in oppidis a
majori, in civitatibus a maximo librarum numero assumatur, et juxta hunc calculum certa
singulo frusto taxa, quam lanii dependere debeant, stabiliatur. Ne vero hi obvenientem etiam
ab integro frusto taxam subtrahere possint, proponit formam ducendorum accuratorum
protocollorum et severam in
Hungaria nullum praeter
taxam indigenatus pro eventualibus Regni necessitatibus fundum
habuerit, donec 1741. taxa extraneorum beneficiatorum accessit. Cassam hanc peculiaris, eum
in finem constitutus, perceptor manipulavit, formalesque de illa a Diaeta in Diaetam
Statibus reddidit rationes. Praecipuam erogationis cassae hujus rubricam Deputatorum pro
complanandis metalibus cum vicinis provinciis differentiis diurna constituebant, et cum
expensae hae rarius occurrerent, residuum in censum elocabatur. Verum
tamen utilium institutorum non pecuniis, sed decennali immunitate,
gratuito hospitii et necessarii terreni usu remunerari solebat. Interea majores etiam
aliquot commerciales pontes, quorum conservatio proventus telonii excedebat, adeoque a
privatis sustineri non poterant, ad Fundum Commercialem recepti fuerunt. Atque ita fixae
Fundi Commercialis necessitates ad stipendia Departamenti Hydraulici et conservationem
ejusmodi pontium, eventuales vero ad stipendia exmittendorum pro inducendo novo aliquo et
singuli possessoris Camera illa
apprehendat, et usque novi beneficiati denominationem possideat, respiciens cassam publicam
quotta facile determinari poterit. Quoad beneficia vero collationis privatarum
familiarum, haec post mortem primi a publicatione legis hujus possessoris,
integrum erit administrationi publicae conscribi curare, exindeque cessuram pro fundo
publico quottam determinare.
Ad §-phum 2-dum. Quoad inventos
majoris lotteriae speciem Suae Majestati proponat, et postquam illa
ratihabita fuerit, in Regno inducat, emersurum vero inde lucrum Cassae Commerciali inferri
procuret.
§ 5. Omnis qui donationem seu Regiam, seu Palatinalem impetraverit a proportione taxae,
quae Aerario Regio cedit, quinque pro centum; qui vero characterem Comitis, Baronis,
Consiliarii aut Aulae Familiaris sibi procuraverit, decem pro centum ad eandem cassam
dependat. Quotta autem haec etiam in casu illo, quo Princeps concernentem
pro bono publico conferendum. Verum cum omnia grationalia respicientibus
Aerarium Regium taxis jam affecta sint, quotta fundi publici admodum moderata esse debet,
ne secus ipsa gratia impetratori oneri cedat, id autem pro realibus gratiis in
5 pro 100 a proportione taxae regiae determinari posse Deputatio demisse
existimavit. Ita enim fiet, ut pro armalibus raro ultra 100 florenos, pro impetratione vero
bonorum valoris 100 000 nonnisi 5000 dependi debeant; id quod minus sensibile onus
recensentur,
leges nobilitatem tantum, non vero possessorium requirunt, adeoque in his saepius casus
egestatis viduarum etiam absque omni mariti culpa evenire potest. Quoad haec itaque
institutum Cassae Vidualis porro etiam retinendum, sed cassam hanc a generali arharum fundo simpliciter separandam, per Cameram Hungaricam
administrandam, et exinde pensiones nonnisi viduis Hungarorum decernendas esse Deputatio
existimavit.
Ut hoc tanto magis per legem determinari possit, discutienda
administrandam, et exinde pensiones nonnisi viduis Hungarorum decernendas esse Deputatio
existimavit.
Ut hoc tanto magis per legem determinari possit, discutienda quidem forent omnia, quae
circa institutum hoc vigent normalia, utpote circa tempus, a quo salaria decurrere
incipiant, circa detractam carentialem et characterialem, circa mensem emortualem, et his
similia, cum in his saepius variatum sit. Verum id non ad hujus, sed Politicae
Deputationis sphaeram pertinere videbatur.
Ad
legum nostrarum, quae ejus praesidi ne sessionem quidem in Diaeta
concesserunt, nullum in politica influxum habere potest; erectio autem et destinatio harum
cassarum stricte politica est. Objicietur tamen fortasse, quod auctio pretii salis, et
imposita articulis luxus a manipulatione Camerae ideo abstrahi non possint, quia per
homines Camerales incassabuntur; verum ipsi hi hac parte politicorum officialium rationem
subibunt, et totum, quod inde inferri posset, illud est, ut illis admensa proventui,
moderata remuneratio ex ipsis his
instaurari postulant, si, inquam, ad haec omnia reflectatur, facile
apparebit proventum hunc tot sumtibus, licet non ad semel faciendis, minime suffecturum
esse.
Interea agnoscit Deputatio quod, quaecunque demum sint commerciales necessitates, id unice
a Statuum erga bonum publicum zelo dependeat an aliquem in usus commerciales fundum e
spontaneo etiam oblato erigere velint. Cum tamen tuto praevidere
liceat, quod commercium, nisi necessarius in ejus promotionem fundus stabiliatur, nunquam ad
civilis gubernii idea nullum Legislatione
eminentius corpus vel concipi potest.- Hujus itaque determinationes per nullum amplius
discuti, vel in quaestionem vocari queunt. Indubitato huic principio id unum opponi solet
quod, cum ipsum jus leges ferendi a natione proficiscatur, possit haec aliquid sibi ita
reservare, ut in objecto tali aliqua ne per Legislationem quidem mutatio fieri valeat; tale
autem in Hungaria esse illud, ne cui, nisi consentienti nobili, taxa aliqua imponatur. Verum
an limitata ejusmodi
successive omnes hydraulicos labores perfici posse arbitratur.
Modalitatem autem in eo concentrat: 1. Calculentur necessarii ad opus hoc sumtus, quos
ille idealiter in sex millionibus assumit. — 2. Summa haec dividatur inter dominos
terrestres vel a ratione possessorii sui, vel a proportione contributionis, quam rustici sui
dependunt. — 3. Obvenientem sibi quottam quisque statim in parata deponere teneatur, e
converso eadem occasione correspondens summae, quam depositurus est, actiarum
numerus instar
hydraulicos labores perfici posse arbitratur.
Modalitatem autem in eo concentrat: 1. Calculentur necessarii ad opus hoc sumtus, quos
ille idealiter in sex millionibus assumit. — 2. Summa haec dividatur inter dominos
terrestres vel a ratione possessorii sui, vel a proportione contributionis, quam rustici sui
dependunt. — 3. Obvenientem sibi quottam quisque statim in parata deponere teneatur, e
converso eadem occasione correspondens summae, quam depositurus est, actiarum
numerus instar obligatoriae
obligatoriae eidem consignetur. – 4. Cum conflata praevia
ratione necessaria summa perficiatur canalis, sub directione celebris alicujus Hydraulae, et
utprimum perfectus fuerit, devehendis per illum mercibus unus, aut medius crucifer pro
singulo milliari a singulo centenario imponatur. – 5. E proventu hoc sumtus directionis et
reparationis canalis quotannis praevie detrahantur; quod resultaverit, in forma interusurii,
a proportione illatae in cassam hanc summae, inter actionarios dividatur.
Hac
perfectus fuerit, devehendis per illum mercibus unus, aut medius crucifer pro
singulo milliari a singulo centenario imponatur. – 5. E proventu hoc sumtus directionis et
reparationis canalis quotannis praevie detrahantur; quod resultaverit, in forma interusurii,
a proportione illatae in cassam hanc summae, inter actionarios dividatur.
Hac ratione actionarii pro illis annis, quibus labor duraturus est, nullum
quidem interusurium capient; utprimum tamen canalis terminatus et telonium stabilitum
cassam hanc summae, inter actionarios dividatur.
Hac ratione actionarii pro illis annis, quibus labor duraturus est, nullum
quidem interusurium capient; utprimum tamen canalis terminatus et telonium stabilitum
fuerit, habebunt perpetuum a ratione frequentioris vel rarioris navigationis interusurium,
quod in casu perducendi ad florem commercii adeo increscere potest, ut jacturam primorum
etiam annorum compenset; in pessimo autem casu actionarii nonnisi aliquam interusurii partem
amittent, quod exiguum
transportus
comparatione demonstrare conatur, quod Camera ultra annuum unius millionis lucrum caperet,
si canalis hic effodiatur. Et ideo erectionem canalis hujus aerarialibus sumtibus
suscipiendam proponit.
Si tanta aerarialium articulorum, qui omnes a telonio immunes sunt, quantitas per canalem
hunc quotannis devehatur, desumendum a reliquis privatorum mercibus telonium vix tantum
proferet, quantum auctor primi projecti pollicetur. Sed largiamur certitudinem elaborandi
sumtuum schematis; largiamur accuratam adeo
lucrum caperet,
si canalis hic effodiatur. Et ideo erectionem canalis hujus aerarialibus sumtibus
suscipiendam proponit.
Si tanta aerarialium articulorum, qui omnes a telonio immunes sunt, quantitas per canalem
hunc quotannis devehatur, desumendum a reliquis privatorum mercibus telonium vix tantum
proferet, quantum auctor primi projecti pollicetur. Sed largiamur certitudinem elaborandi
sumtuum schematis; largiamur accuratam adeo canalis directionem et constructionem, ut nullus
prorsus error intercedat, qui postea
millionum cassa confletur; hujus autem sequentem
modalitatem proponit.
1-mo. Singulus nobilis ex annuo suo proventu quartam ejus, quod mille florenos superat,
partem titulo mutui conferat, et hanc summam quatuor milliones elaturam supponit.
2-do. A capitali tamen hoc eidem nonnisi 1 1/2 pro 100 dependatur.
3-tio. Conflata hac summa, emittantur sub fidejussione Statuum schedae bancales ad vires 8
millionum.
4-to. Operatio haec singulo decennio usque ad quartam vicem repetatur.
Et ita
3 1/2 pro 100 lucrum fieri possit. Neque id determinat, an schedae illae
bancales sine, vel cum, et quali interusurio emitti debeant.
Projectum hoc in substantia recidit ad gratuitum oblatum; cum
enim capitalia a 5 pro 100 facile elocentur, si alicui nonnisi 1 1/2 pro 100 solvatur, idem
est, ac si ille 30 tantum florenos a 5 pro 100 elocasset, residuos vero 70 florenos
donasset. Hoc autem stante, cur deberet administratio cassae publicae talium etiam
capitalium, quae sibi nullum
et quali interusurio emitti debeant.
Projectum hoc in substantia recidit ad gratuitum oblatum; cum
enim capitalia a 5 pro 100 facile elocentur, si alicui nonnisi 1 1/2 pro 100 solvatur, idem
est, ac si ille 30 tantum florenos a 5 pro 100 elocasset, residuos vero 70 florenos
donasset. Hoc autem stante, cur deberet administratio cassae publicae talium etiam
capitalium, quae sibi nullum lucrum proferunt, manipulatione gravari, et vel hoc nomine
sumtuosior effici? Expediret itaque statuere non ut
proventus nonnisi in 480 000 subsistet. Jam vero si
omnia, quae jam supra recensuimus, Cassae Commercialis onera spectentur, facile apparebit
quod, nisi notabiliores quotannis pecuniae impendantur, et commercium nonnisi lenta capiet
incrementa, et plebs tarde admodum a gratuitis laboratoribus relevabitur.
§ 161.
Quare Deputatio haec et id: an ad semel dependendum, vel vero per aliquot annos
continuandum oblatum facere expediat, et summae in utrumque casum quantitatem sublimiori
admissura sit, ut ad vires ejusdem summae schedae bancales sub nomine et
fidejussione Statuum successive emittantur.
Hoc supposito elocatis illis 4 millionibus excudentur ejusmodi schedae ad valorem 200 000
florenorum, id est ad vires obventuri a capitali illo interusurii, et hae cum interusurio 4
millionum, currente salis fundo, et propositis per Deputationem fundis, annuum prope 700 000
fl. proventum efficient, cum qua summa notabiles certe commerciales necessitates pro uno
anno expleri possunt.
capitalis schedis casus ejusmodi emergeret, pro supplendo, qui deficeret, fundo comitia
indicere, et hunc tum primum conflare, serotinum foret.
Caeterum in supposito etiam optimi schedarum harum cursus erunt de tempore in tempus
aliqui, qui schedas suas a cassa redimi procurent; donec tamen, diminuta extrinseco quopiam
casu circulantis pecuniae massa, schedae hae extra debitam cum illa proportionem
collocentur, suum illae creditum semper retinebunt, adeoque ipsae ab uno
redemtae schedae ab alio iterum
sunt. Potest quidem obverti quod e converso, in casum,
quo illae cursum obtineant, tantumdem Aerario Regio decessurum sit, quantum illae efferent,
quia novae schedae regiae ultra modernas in eodem valore circulare potuissent.
Verum videtur id sibi natio a benignitate Principis tuto polliceri posse, quod ille majorem
promovendis commercii Hungarici (e cujus flore multiplicia per alios canales in Aerarium
Regium emolumenta redundabunt) rationem habiturus sit, quam exigui, et adhuc incerti, quod
per augendum schedarum
redimi debeant. Et tunc non poterunt quidem illae parato exsolvi, sed
proprietarii per activas cassae obligatorias excontentari debebunt. Verum in
communi ejusmodi calamitate eadem sors omnes etiam privatos creditores
manebit; nam ne hi quidem a debitoribus suis paratam habere poterunt solutionem, adeoque
proprietarii schedarum harum nihilo deteriorem subibunt conditionem, quam si pecunias has
privato alicui credidissent. Interea cum extraordinaria ejusmodi calamitas, benignitate
Numinis, nonnisi raro et per
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
18429. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
18430. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18431. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18432. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18433. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18434. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18435. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18436. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18437. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18438. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18439. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18440. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18441. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18442. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18443. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18444. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18445. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18446. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18447. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18448. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18449. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18450. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18451. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18452. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18453. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18454. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18455. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18456. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18457. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18458. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18459. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18460. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18461. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18462. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18463. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18464. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18465. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18466. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18467. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18468. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18469. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18470. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18471. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18472. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18473. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18474. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18475. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18476. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18477. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18478. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18479. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18480. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18481. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18482. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18483. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18484. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18485. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18486. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18487. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18488. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18489. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18490. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18491. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18492. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18493. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18494. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18495. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18496. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18497. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18498. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18499. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18500. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18501. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18502. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18503. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18504. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18505. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18506. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18507. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18508. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18509. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18510. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18511. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18512. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18513. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18514. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18515. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18516. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18517. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18518. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18519. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18520. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18521. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18522. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18523. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18524. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18525. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18526. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18527. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18528. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18529. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18530. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18531. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18532. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18533. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18534. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18535. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18536. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18537. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18538. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18539. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18540. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1266 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18541. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18542. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18543. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18544. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18545. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18546. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18547. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18548. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18549. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18550. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18551. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18552. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18553. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18554. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18555. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18556. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18557. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18558. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18559. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18560. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18561. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18562. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18563. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18564. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18565. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18566. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18567. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18568. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18569. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18570. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18571. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18572. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18573. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18574. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18575. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18576. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18577. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18578. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18579. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18580. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18581. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18582. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18583. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18584. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18585. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18586. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18587. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18588. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18589. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18590. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18591. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18592. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18593. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18594. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18595. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18596. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18597. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18598. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18599. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18600. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18601. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18602. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18603. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18604. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
18605. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18606. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18607. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18608. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18609. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18610. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18611. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18612. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18613. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18614. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18615. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18616. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18617. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18618. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18619. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18620. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
18621. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Bibliographia locorum inventorum
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].
First 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 Last
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.