Your search found 24234 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 3130-4123:

altero factitatum quam quod suasum agnoscit. Nemo fere paupertatem, humilitatem, castitatem, uigilias, ieiunia reliquasque corporis fatigationes, etiamsi omnes homines ea magnificarent, obseruare animum induxisset, si nullus reperiretur, a quo ante obseruata fuissent. Atque aliquis tanto oneri nullius uires sufficere ratus hortatoribus diceret: Hypocritę, ut quid humeris meis imponitis, quod ipsi ne digito quidem attingere uultis? Audio monitores, non uideo

sanctorum gesta moresque perpendere et emulari studeamus, ut beatitudinis ęterna pręmia, quę ipsi adepti sunt, adipiscamur. At illos omnino relinquamus, qui omnem industriam ad captandam hominum gloriam omnemque laborem conferentes et a uera sapientia aberrantes in tenebris erroris disperiere. Iter enim, quod ad beatitudinem tenderet, sibi ipsimet constituere conati sunt, et monstratum ab ipso beatitudinis autore et largitore Deo non peruiderunt. Ideoque mentis

in istis extitit? Nullis tyrannorum cessere minis, ut obedirent Deo, nullis largitionibus corrumpi, nullis uoluptatum illecebris deliniri potuerunt, et dum pro ueritate starent, horrenda supplicia mortemque ipsam contempsere. Pro illorum, a quibus cędebantur, salute Deo supplicabant, ignoscere quam ulcisci iniuriam et aduersus capitales inimicicias beneficiis certare quam uindictam appetere malebant. Ad hęc alii in uirginitatis, alii in castitatis continentięque

genera autem documentorum capitulatim digesta tituli indicant. Multis in locis idem reperitur exemplum, cum idem interdum multis conueniat ob cognationem affinitatemque uirtutum. Siquid in iis disponendis, explicandis, disserendisue a me erratum deprehenderis, oro, tuę incudi redde, tuam limam adhibe et castigando poliendoque effice, ut munusculum hoc meum non tam donatore quam acceptore *) corr. ex acceptatore dignum esse uideatur. Per te

amant, obseruant, uenerantur. Aut, si prorsus nihil usque adeo ex omni parte absolutum, ut malignorum hominum inuidiam uitare queat et ędificantibus muros Hierusalem deesse non possit Sanaballath subsannator, satis mihi erit hęc, quę, a me conscripta sunt, tibi tuique simillimis non displicuisse. Interim Deum et Dominum nostrum Iesum Christum deprecabor, ut, sicut sanctis ad sequendum se opitulatus est, ita ad ipsos imitandos adsit nobis, quo tandem exantlatis uitę

DE INSTITVTIONE BENE VIVENDI PER EXEMPLA SANCTORVM / LIBER I Caput I / DE TERRENIS BONIS CONTEMNENDIS PROPTER CHRISTVM Iam primum, ut, a quibus Ecclesię Christianę iacta sunt fundamenta, ab his et operis nostri cudatur exordium, Mattheus publicanus statim, ut a Christo uocatus est, telonium derelinquens pecuniosis uectigalibus pręposuit apostolicę

Caput I / DE TERRENIS BONIS CONTEMNENDIS PROPTER CHRISTVM Iam primum, ut, a quibus Ecclesię Christianę iacta sunt fundamenta, ab his et operis nostri cudatur exordium, Mattheus publicanus statim, ut a Christo uocatus est, telonium derelinquens pecuniosis uectigalibus pręposuit apostolicę conuersationis nuditatem. Bartholomeus quoque, Syrię regum origine clarus, non est dedignatus in piscatorum numero haberi, ut

sorte obuenisset, omnibus post ascensum Domini distractis ac diuenditis pecuniam ad pedes apostolorum proiecere in terram, ut corda errigere possent in cęlum, quo Christum iam pręcessisse conspexerant. Hunc morem sedulo a fidelibus ea tempestate obseruatum Lucas in Apostolorum Actis testatur dicens: Omnes etiam, qui credebant, erant pariter, et habebant omnia communia. Possessiones et substantias uendebant, et diuidebant illa, prout

dispertito, quicquid bonorum reliqui fuerat, ex nobili humilis, ex diuite pauper factus monachi uitam duxit, donec communi patrum populique consensu ad pontificale culmen uel inuitus meruit promoueri, multo gloriosius a Domino promouendus in cęlum, pro cuius amore dilargitus fuerat terrena. Eadem cupiditate in distribuendis opibus ardens Nicolaus, Myreę urbis episcopus, cum Patarę, Lycię oppido, patri matrique unicus esset eique

in Christo solitudinem ingressus est, sacco tantum et pelliceo palio membra coopertus. Benedictus uero ille abbas, qui uiuendi formulas, quas nunc plerunque sequuntur monachi, scriptas edidit, a parentibus ex Nursia Romam ad excolendum liberalibus disciplinis ingenium missus, impubis adhuc ac pene puer, altius quam ea consueuit ętas, diuinitus inspiratus, cogitans litterarum studia, Romam ipsam parentesque deseruit

habitus relicta regia dilargitisque facultatibus religioni se tradidit monasticisque sacris initiatus in Aquitaniam est profectus atque operam prędicationibus dedit, haud dubie stabiliorem amplioremque seruitii sui mercedem a cęlesti domino accepturus quam receperat a terreno. Non minus memoratu dignus Leonardoque aliquanto maior, siue fortuna spectetur siue genus, Lupus, Senonum tandem archiepiscopus, nunc occurrit, siquidem

religioni se tradidit monasticisque sacris initiatus in Aquitaniam est profectus atque operam prędicationibus dedit, haud dubie stabiliorem amplioremque seruitii sui mercedem a cęlesti domino accepturus quam receperat a terreno. Non minus memoratu dignus Leonardoque aliquanto maior, siue fortuna spectetur siue genus, Lupus, Senonum tandem archiepiscopus, nunc occurrit, siquidem regia stirpe in Gallia ortus nobilitatem ęquauerat diuitiis.

ibique iis humiliter ministrando, quanto se inter mortales fecerat uiliorem, tanto sublimius inter sanctos et electos postmodum fuit exaltata. Constantis uero animi haud obscurum argumentum fuit, quod, cum a patre, ut in Pannoniam rediret, missis nunciis plurimum solicitaretur, nunquam acquieuit malens alienigenarum opprimi iniuriis quam suorum illectationibus blandimentisue deliniri. Denique orasse Dominum dicitur, ut contemptis

liberorum etiam, quos propinquis commendarat, abiecta cura ei soli toto corde totisque uiribus famularetur ac deseruiret; et responsum accepisse preces suas, ut petierat, exauditas. Adeo illi omnia extrema potius pati quam a seruitio Christi discedere certum ac deliberatum erat. Si tamen relictarum rerum metiri uoluerimus magnitudinem, non animum, omnium Christi ancillarum parem, priores partes dabimus Kunegundi, Henrici

animus liberalitatis amittat mercedem, dum hominibus magis quam Deo placere studet. Neque enim immerito Cratonem philosophum, dum Ephesi contemnendarum opum ederet spectaculum, gemmas immodicę ęstimationis contundentem a Ioanne apostolo reprehensum ferunt. Nam si pietati magis quam glorię studuisset, nunquam profecto illas contriuisset, sed potius uenditarum precio indigentibus succurrisset. Quam quidem sententiam et ipse postea est

Quod ubi innotuit regi, uinctus ductus est in carcerem. Interim Gad, frater regis, elatus, cum die quarto reuixisset, testatus est uidisse se in cęlo mirabilis structurę basilicam gemmis auroque fulgentem atque audisse a Thoma regi conditam, nisi ea se ipse fecerit indignum. Rex itaque rediuiui fratris tum miraculo attonitus, tum uerbis permotus apostolum uinculis liberat, Christum prędicanti credit et credens intelligit non in terra; sed in

ascenderant in memoriam in conspectu Dei atque ad illum, adhuc gentilem, angelum de cęlo, Simonem Petrum ab Ioppe Cęsaream usque euocarunt, dignum utique reddentes, qui cum angelo colloqueretur, ab apostolo baptizaretur, a Spiritu Sancto, priusquam baptizatus sit, uisibiliter illustraretur; adeo ut, et qui aderant ex circumcisione fideles, mirati sint Spiritus Sancti gratiam etiam in nationibus esse effusam et Petrus in ueritate se comperisse

ad opem eius implorandam iterum atque iterum necesse se habere confugere; tunc murmurante multum dispensatore ac dicente iam aliud nihil, quod dari possit, pręter argenteam lagunculam in monasterio restare, continuo eam ipsam a Gregorio tradi iussam. Cęterum Gregorius haud multo post summus pontifex designatus, cum duodecim tantum peregrinos pauperes, in illis apostolos Domini ueneraturus, inuitari pręcepisset, discumbentes intuitus pręstituto

quisnam esset, interrogauit. Ille se non hominem, sed angelum esse respondit, cui aliquando sumpta naufragi forma mendicanti ipse et pecuniam et argenteam lagunculam largitus esset. Cumque subiunxisset tum demum illum a Deo electum, qui pręesse Ecclesię post Pelagium pontificem deberet, e uestigio tenues dilapsus in auras conspectum eius dereliquit. Gregorius igitur quoniam neque sępius petentis procacitate sic offend

repetitionibus cessabimus misereri. Hic, quia maxime in dando propensi animi erat, cognomento Elemosinarius dictus fuit. Idem pauperes non aliter quam dominos suos appellare solitus dicitur. Et cum a diuite quodam uile ac sordidum grabatuli sui tomentum miserante plumeam culcitram dono missam accepisset, ubi primum ea substrata cubauit, noctem illam totam insomnem egit, identidem ingemiscens mollius tunc se iacere quam

sacculos, qui non ueterascunt, thesaurum indeficientem in cęlis, quo fur non appropiat nec tinea corrumpit. Res etenim, quęcunque in sinu miserorum reconduntur, illuc inferri palam testatus est pontifex maximus Vrbanus. A quo cum Cęcilię martyris thesauri, quos dispensandos acceperat, quęrerentur, quoniam eos iam indigentibus impenderat, ait: Cęcilię thesauros pauperum manus in cęlum sustulerunt. Laurentius quoque Leuita a Decio

Vrbanus. A quo cum Cęcilię martyris thesauri, quos dispensandos acceperat, quęrerentur, quoniam eos iam indigentibus impenderat, ait: Cęcilię thesauros pauperum manus in cęlum sustulerunt. Laurentius quoque Leuita a Decio tyranno quęstione agitatus, ut argentum indicaret, quod Philippum, Philippi Augusti filium, olim Ecclesię obtulisse constabat, protensa in pauperes manu, quibus iamdudum erogatum erat: Apud hos, inquit, Philippi

corruente terni tremuit, testata, credo, tam pium hominem tam impie cęsum non opportuisse, nisi ad pietatis mercedem cumulus accederet corona martyrii. Celebratissimus in hoc laudis genere Martinus nec a nobis nunc silentio prętermittendus est. Cuius pietatem militis adhuc an iam Turonensium episcopi magis mirer, incertus sum. Constantino et Iuliano imperantibus stipendia faciebat, quando brumę tempore pauperis nuditatem

dedit. Et cum nudus sederet, interrogatus, quis eum despoliasset, protento codice illo, quem manu tenebat: Hic, inquit. Iterum alios mendicantes conspicatus, etiam codicem uendidit et uenditi precium illis distribuit, dicens a Domino pręceptum esse: Vende omnia, quę habes, et da pauperibus! Necdum se istud implesse putauit, donec semetipsum quibusdam gentilibus uendidit, ita tamen, ut ipsos Domino lucraretur. Cumque eos ad Christum

attendatur malignitas, non etiam animi patientia, qua sola poterat uideri felix. Hic (ut Gregorius in Dialogo refert) paralysi resolutus, cum se prorsus mouere non posset, iacebat in carruca sub porticu sancti Clementis Romę, a prętereuntibus uictum mendicans. Et cum elemosinis sustentaretur, quicquid in diem sibi residui erat, cęteris offerebat, nihil solicitus in crastinum, sed quęrens regnum Dei et iustitiam eius. Quod quidem facile est

Ecce autem eandem uiam quidam regulus ingrediens, ubi causam morę earum intellexit, suos illis equos largitus est. Brigida ergo tantę pietatis fuit, ut necessitati proximorum suam posthaberet, tantę spei, ut nunquam se a Domino deseri timeret. Sic lampadi infundens oleum, id est, uirginitatis decus misericordię operibus exornans admissa est ad Sponsi nuptias cęlestis celebritatis, ineffabili gaudio semper fruitura.

accusata Deum testabatur se pro illius nomine cuncta agere et hoc habere uoti, ut mendicans ipsa moreretur et in funere suo alieno syndone inuolueretur. Ego, inquit, si petiero, multos inueniam, qui mihi tribuant. Mendicans si a me non acceperit, quę ei possum etiam de alieno tribuere, et mortuus fuerit, a quo anima eius requiretur? Nulla itaque in pauperes liberalitate satiata, ad egestatem pene ultimam peruenit. Sed quanto tunc se fecerat

mendicans ipsa moreretur et in funere suo alieno syndone inuolueretur. Ego, inquit, si petiero, multos inueniam, qui mihi tribuant. Mendicans si a me non acceperit, quę ei possum etiam de alieno tribuere, et mortuus fuerit, a quo anima eius requiretur? Nulla itaque in pauperes liberalitate satiata, ad egestatem pene ultimam peruenit. Sed quanto tunc se fecerat pauperiorem, tanto postea amplioribus locupletata est diuitiis in regno cęlorum.

et fouerat hospitio. Pro Tabita quoque Dorca nonne pauperum, quibus illa se benignam pręstiterat, obsecrantium uoces apostolum Petrum compulerunt, ut illi iam conclamatę ad pristinam uitam reditum a Domino impetraret? Nonne et pro Drusiana egenorum Ephesi turba Ioanni apostolo occurrens, ut, quam illi tunc efferebant, ipse protinus suscitaret, obtinuerunt, dum uestes ab ea receptas ostentant, dum illa incolumi se

occurrens, ut, quam illi tunc efferebant, ipse protinus suscitaret, obtinuerunt, dum uestes ab ea receptas ostentant, dum illa incolumi se nunquam famem timuisse affirmant? Mulier igitur ad uocem apostoli a morte ueluti a somno exurgens, illum suscepit hospitio solitaque subsidia pauperculis misit, nunquam pietatis deserens officium, ob quam et ad hanc uitam redire illi licuit et proficisci ad ęternam.

ut, quam illi tunc efferebant, ipse protinus suscitaret, obtinuerunt, dum uestes ab ea receptas ostentant, dum illa incolumi se nunquam famem timuisse affirmant? Mulier igitur ad uocem apostoli a morte ueluti a somno exurgens, illum suscepit hospitio solitaque subsidia pauperculis misit, nunquam pietatis deserens officium, ob quam et ad hanc uitam redire illi licuit et proficisci ad ęternam. O pręgrandis

fides, qui (ut in Iudicum libro legimus) habitans in Gabaa, urbe tribus Beniamin, cum uidisset hospiti suo leuitę uim parari ab infrenatę libidinis uiris, loco ipsius filiam eis uirginem tradere uoluit. Hospes uero, ne illi, a quo benigne exceptus fuerat, dedecoris ignominięque causa existeret, sua, quam secum habebat, coniuge raptoribus satisfecit, qua illi sic abusi sunt, ut extinctam reddiderint. Digna imitatu et senis humanitas et leuitę

inquit, misericordiam Dominus Onesiphori domui, quia sępe me refrigerauit, et catenam meam non erubuit. Sed cum Romam uenisset, solicite me qu ę siuit, et inuenit. Det illi Dominus inuenire misericordiam a Deo in illa die. Et quanta Ephesi ministrauit mihi! O felix igitur Onesiphorus, qui aliquando auditurus est optatissimam uocem illam uocantis Domini ac dicentis: Veni, benedicte Patris mei, posside tibi regnum

in illa die. Et quanta Ephesi ministrauit mihi! O felix igitur Onesiphorus, qui aliquando auditurus est optatissimam uocem illam uocantis Domini ac dicentis: Veni, benedicte Patris mei, posside tibi regnum paratum a constitutione mundi! Hospes enim eram, et collegisti me; in carcere eram, et uenisti ad me. Amen dico tibi, quicquid fecisti uni de his fratribus meis minimis, mihi fecisti.

uerecundia regem cepit nolle ei parcere, cui ferę beluę pepercissent, ac protinus hominem dimitti iussit. Ad Marinum monachum paruulo sub tugurio in solitudine habitantem, aprum aliquando a uenatoriis canibus actum confugisse legimus. Quem ille apud se tam diu latere permisit, donec ei sine periculo ad sua lustra redeundi facultas affuit. Cui tantę curę fuit tutum bęstię pręstare hospitium, quo eum studio

qui, ut iactantiam uitarent, aut occultari magnifice facta uoluerunt aut eorum laudem aliis, non sibi attribuere, ne se existimantes stare, in pręcipitium elationis ruerent et gloriam quęrentes hominum, gloriam, quę a Deo est, amitterent. Huiusce rei documenta exibere nobis uolens Magister ac Dominus noster Iesus Christus, leprosos mundat, cęcos illuminat, infirmos curat, surdo et muto aurium linguęque

corpus, audisset arcana uerba, quę non licet homini loqui, annos quatuordecim rem tantam silentio texit, conscientia sua contentus, donec Corinthiis (ueritus, ne pseudoapostolos sibi uel sui similibus pręferrent, alienati a ueritate, quam ab ipso didicerant) eam aperuit palamque fecit. Sed et hanc gloriandi necessitatem insipientiam uocat. Factus sum insipiens, inquit. Vos me coegistis. Ego enim a uobis debui commendari; nihil enim

sui similibus pręferrent, alienati a ueritate, quam ab ipso didicerant) eam aperuit palamque fecit. Sed et hanc gloriandi necessitatem insipientiam uocat. Factus sum insipiens, inquit. Vos me coegistis. Ego enim a uobis debui commendari; nihil enim minus feci ab iis, qui sunt supra modum apostoli, tametsi nihil sum. Quibus sane uerbis testatus est minime de se loquendum, nisi cum incumbit necessitas. Sed et tunc ita

illorum, qui rogatum aduenerant. Morbo affectos coram se curationis gratia adduci uetuit, quoniam ultro citroque commeantium agmen ostentationi esse potuisset. Oleum eis benedictum mittebat, quo peruncti conualescebant atque a langoribus liberabantur. Antonium quoque abbatem tradunt Martiniano, militum pręfecto, pro filia, quam nequitię spiritus possederat, supplicanti respondisse: ne se opem posceret, cum

cum et ipse peccator esset, sed, si in Christo confideret, eidem supplicaret, iuxta fidei meritum gratiam ab ipso impetraturus. Credidit Martinianus, et domum rediens Deum precatus incunctanter, filiam a demonio liberauit, ut predictum ab Antonio fuerat. Pulchre igitur unico responso Antonius tria simul expressit bona: humilitatis obseruationem, fidei uirtutem, infirmitatis remedium. Moyses uero abbas haud dissimulauit non

obloquendo discedere hominem compulit, non mediocriter mirantem, quod tam diuersa de illo, quem iam secundo quęsitum uenerat, sibi audire contigisset. Qui reuersus didicit ab indigenis eum quidem ipsum Moysen fuisse, a quo eiusmodi responsum accepisset, et magis mirari coepit tam gratum illi esse sui contemptum. Non minus se contemni gaudens Constantius, Anchonitanę ecclesię monachus, cum e longinquis partibus quidam, ut ipsum uideret,

despexisset, eo quod statura admodum breui esset, quasi corporis uitium animi uirtuti officere possit,- irrisorem suum osculo excepisse dicitur, lętari se affirmans, quod tandem nactus esset hominem, a quo iure paruipendendus existimaretur; seruum enim se esse ut habitu pusillum, ita ad ea, quę facto opus erant, ignauum inertemque ac prorsus inutilem. Nonne satis declarauit, quantum ab humane glorię concupiscentia procul

gaudere iusserit, quia demonibus imperarent, sec quia in libro uitę ęternę scripti censique essent. Iterum admonebat, si quam aliquis ex illis uel secretę uisionis uel spiritalis fruitionis dotem a Deo accepisset, nemini nisi necessitate coactus proderet. Alioquin si exinde illum prę cęteris ęstimationi haberi contigerit haud facile uanę glorię uitio cariturum. Eo autem surrepente gratiam omnem, quam assecutus

facile mortalium de se rumores audire posset. Iudocus item fama sanctitatis regumque Britannię stirpe iuxta clarus, dum solitarius habitaret et signorum, quę fecerat, rumor multos ad uisendum eum a diuersis partibus exciuisset, uidens in tanta se adeuntium frequentia periclitari humilitatem in ulteriorem deserti angulum sedem transtulit, ut tam ab inanis glorię cupidine semotus esset quam a consuetudine hominum.

rumor multos ad uisendum eum a diuersis partibus exciuisset, uidens in tanta se adeuntium frequentia periclitari humilitatem in ulteriorem deserti angulum sedem transtulit, ut tam ab inanis glorię cupidine semotus esset quam a consuetudine hominum. Eulalius quoque monachus criminis olim suspectus, ut innocentiam probaret, iubente abbate fiscellam, quam de palmeis foliis ipse texuerat, igni imposuit. Atque ubi a flammis eam lędi non posse

glorię cupidine semotus esset quam a consuetudine hominum. Eulalius quoque monachus criminis olim suspectus, ut innocentiam probaret, iubente abbate fiscellam, quam de palmeis foliis ipse texuerat, igni imposuit. Atque ubi a flammis eam lędi non posse animaduersum est, non solum omni suspicione fuit absolutus, uerum etiam ob miraculum uenerationi haberi a fratribus coeptus. Cęterum se in celebritate esse indigne ferens, procul inde secessit in

iubente abbate fiscellam, quam de palmeis foliis ipse texuerat, igni imposuit. Atque ubi a flammis eam lędi non posse animaduersum est, non solum omni suspicione fuit absolutus, uerum etiam ob miraculum uenerationi haberi a fratribus coeptus. Cęterum se in celebritate esse indigne ferens, procul inde secessit in desertum maluitque in speluncis cum feris habitare quam in monasterio ab hominibus honorari, memor dictum esse a propheta:

uenerationi haberi a fratribus coeptus. Cęterum se in celebritate esse indigne ferens, procul inde secessit in desertum maluitque in speluncis cum feris habitare quam in monasterio ab hominibus honorari, memor dictum esse a propheta: Saluabuntur qui fugerint ex eis, et erunt in montibus quasi columbę conuallium. Sed quid de Hilarione abbate dicemus? Qui iam sexagenarius cernens circa se

ieiuniis, uigiliis, precationibus cęterisque corporis exercitiis, nullum ocio tempus remittens, ne desidiosa aliquando cogitaret se alicuius momenti esse, cum nihili ęstimari mallet. Igitur, tametsi a monasterio non recessit, inuenit tamen, quemadmodum abesse posset a gloria. Corpus enim castigando et in seruitutem redigendo consentire coegit spiritui, semper humilitatem affectanti.

exercitiis, nullum ocio tempus remittens, ne desidiosa aliquando cogitaret se alicuius momenti esse, cum nihili ęstimari mallet. Igitur, tametsi a monasterio non recessit, inuenit tamen, quemadmodum abesse posset a gloria. Corpus enim castigando et in seruitutem redigendo consentire coegit spiritui, semper humilitatem affectanti.

consentire coegit spiritui, semper humilitatem affectanti. Caput V / DE HVMILITATE APPETENDA Plerique uero non solum a iactantię uitio procul abesse studuerunt, sed etiam sic humilitatem sectati sunt, ut pene omnibus seruilibus officiis sese addixerint. Qui nihil detrectantes eorum, quę uilissima factu putantur, tanto excellentiores in

nunquam uicto. Tantam status mutationem nequisset efficere fortuna, quantam ille sua sponte suscepit, haud ignarus multo maiorem certioremque felicitatem esse seruire Christo quam dominari mundo. Quoniam, ut Esaias inquit: A seculo non audierunt neque auribus perceperunt, oculus non uidit, Deus, absque te, quę pręparasti expectantibus te . Pacomius abbas fratribus morbo applicitis assedit, non dedignatus ministri

et dedit ei pacem. Eundem tradunt spiritu raptum uidisse orbem terrarum quaque uersum laqueis oppletum. Et cum mirabundus, quis illos euadere posset, quęsisset, responsum fuisse: humilitas. Beati igitur humiles, quibus a periculo errutis competere poterit illa Prophetę gratiarum actio dicentis: Benedictus Dominus, qui non dedit nos in captionem dentibus eorum. Anima nostra sicut passer errepta est de laqueo uenantium. Laqueus

esse uoluerunt. Igitur Gregorii humilitatem approbasse uidentur etiam qui imitari neglexerunt. Sed quod ad priuatos attinet, mirabilis imprimis humiliatio Petri Telonarii fuit, qui distractis pro amore Christi facultatibus a Byzantio Hierosolymam petiit seruumque se uenalitium fecit. Et cum in aliena domo a conseruis maledictis uerberibusque afficeretur, gaudebat in contumeliis, nunquam de iniuria sibi illata conquestus, intantum ut de medio

Sed quod ad priuatos attinet, mirabilis imprimis humiliatio Petri Telonarii fuit, qui distractis pro amore Christi facultatibus a Byzantio Hierosolymam petiit seruumque se uenalitium fecit. Et cum in aliena domo a conseruis maledictis uerberibusque afficeretur, gaudebat in contumeliis, nunquam de iniuria sibi illata conquestus, intantum ut de medio calumniatorum suorum nusquam discesserit, nisi cum Byzantii hospitis indicio cognitum

intantum ut de medio calumniatorum suorum nusquam discesserit, nisi cum Byzantii hospitis indicio cognitum honorare coepissent. Denique tunc profugit, cum coleretur ut liber, non cum sperneretur ut seruus, humilitati studens, a gloriationibus abhorrens, displicere cupiens hominibus, ut Christi seruum exiberet. Martinus, dum adhuc stipendia faceret nec tamen tam cęsari quam Christo militaret, pręter illud celebratissimum pietatis opus haud

inter alienigenas septendecim annos incognitus mendicauit. At postquam uulgatum est uocem diuinitus allatam Alexium mendicum in Ecclesia recipiendum, uidens ibidem miraculum illud honori sibi futurum, Laodiceam est profectus, a Laodicea Tharsum; a Tharso rediit Romam. In paterna domo pro peregrino pauperculo susceptus alios septendecim durauit annos in summa rerum inopia statuque miserabili, nec ipsis genitoribus suis sese manifestans, ob hoc solum,

annos incognitus mendicauit. At postquam uulgatum est uocem diuinitus allatam Alexium mendicum in Ecclesia recipiendum, uidens ibidem miraculum illud honori sibi futurum, Laodiceam est profectus, a Laodicea Tharsum; a Tharso rediit Romam. In paterna domo pro peregrino pauperculo susceptus alios septendecim durauit annos in summa rerum inopia statuque miserabili, nec ipsis genitoribus suis sese manifestans, ob hoc solum, ne agnitum honore

se sic humiliat, ut sic exaltetur! Nunc ancillarum Christi humilitas referatur! Elizabeth, et regis Pannonum filia et lantgrauię Thuringię principis coniux, Deo gratificari cupiens non alienum a dignitate sua putauit mendicum quendam infirmum, obsitum, squalidum, olidum suo recipere sinu suisque manibus crinem illius pectere, tondere, caput lauare, totum corpus, quantum licuit, a pedore sordibusque uindicare; multos

Deo gratificari cupiens non alienum a dignitate sua putauit mendicum quendam infirmum, obsitum, squalidum, olidum suo recipere sinu suisque manibus crinem illius pectere, tondere, caput lauare, totum corpus, quantum licuit, a pedore sordibusque uindicare; multos pręterea eiusdem sortis pauperes uisitare, benigne consolari, ad patientiam exhortari, cibos porrigere, potum propinare, modis omnibus opera ferre, et hulceratorum plagas contrectare,

deditis Christo seruire non poterat, eos reliquit et sexu cęlato, uirorum monasterium ingressa, monachi habitum induit et se Eugenium uocari fecit. Tandem ob animi sapientiam morumque integritatem in abbatem electa hoc primum a fratribus exegit, ut, quanuis dignitate pręstaret, permitterent tamen se interdum officia obire infimorum, ne per ocium insolesceret, pręsertim in illo prępositurę honore constituta. Impetrata igitur uenia aquam portauit,

mundi pompam calcauerat, tyrannorum quoque tormenta superaret et in cęlesti gloria humilitatis pręmium perfectę patientię merces augeret. Paulę Romanę (ut Hieronymus refert) maternum genus a Scipionibus Gracchisque, paternum ab Agamemnone, potentissimo quondam Gręcię rege, erat. Liberos e Toxotio susceperat, qui ab ipso Aenea Iulioque trahere originem credebatur. Postquam autem contemptis omnibus

intellexit Dei uoluntatem, et fratrum uotis annuens, ad monasterium reuersus presbyteri officium suscepit. Hic mihi probe obseruasse uidetur, quod Apostolus ait: Nec quisquam sumat sibi honorem, sed qui uocatur a Deo tanquam Aaron. Sic et Christus non semetipsum clarificauit – inquit – ut pontifex fieret, sed qui locutus est ad eum: Tu es sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech.

Christus non semetipsum clarificauit – inquit – ut pontifex fieret, sed qui locutus est ad eum: Tu es sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech. Pastumius quoque monachus a Machario abbate post uitę huius labores ad beatitudinis quietem decedente, in locum suum succedere iussus et fratrum curam habere, diu renuit atque recusauit, obnixe affirmans se abbatis honore indignum,

se abbatis honore indignum, officii ignarum, solicitationum labori imparem. Verum obedientię pressus iugo, flens tandem regendi monasterii munus suscepit. Et quia ex humilitate sibi prorsus diffidebat, a Domino meruit adiuuari atque ita, ut ei per angelum suum pręcepta institutionesque dirigeret. Quibus ille fratres sibi commissos instruendo, in omni sanctitatis genere facile reddebat perfectos. O uere igitur beatus homo,

sanctitatis genere facile reddebat perfectos. O uere igitur beatus homo, quem tu erudieris, Domine, et de lege tua docueris eum! Odo * corr. ex Oddo item, Cluniacensis coenobii monachus, a Bernone * corr. ex Benone abbate proxime decessuro suffectus, cum fugam pararet, a fratribus comprehensus coramque adductus non solum abbatis compellente iussione, uerum

eum! Odo * corr. ex Oddo item, Cluniacensis coenobii monachus, a Bernone * corr. ex Benone abbate proxime decessuro suffectus, cum fugam pararet, a fratribus comprehensus coramque adductus non solum abbatis compellente iussione, uerum etiam episcoporum urgentibus censuris regimen inuitus accepit. Indignum enim se esse arbitrabatur, qui pręesse deberet, cum se cunctis

primas cathedras in synagogis et salutationes in foro. Par animi humilitas uel idem periculi metus fuisse perhibetur sancti Goar, monachi in Gallia. Qui a rege Sigiberto ad Treuerensem episcopatum uocatus, postquam recusando nihil se proficere uideret, triginta dierum manendi in monasterio moram, quasi res suas expediturus, petiit. Interim in cęllula sua se includens Dominum

pręsunt, uenusto admodum exemplo diuus Hieronymus docere aggressus: Senex quidam, inquit, eremi cultor et Spiritu Sancto plenus, nepotem suum quęrentem, utrum episcopus electus munus accipere deberet, super disco satis alte a terra errecto diu fecit uolutari. Cumque ille postremo casum se timere dixisset, iussit, ut descenderet atque itidem super latam mollioris soli planiciem sese agitaret. Ex multa uolutatione sudanti ac defesso: Surge, inquit,

seni apparuisse et, postquam gratias egisset, dixisse: Scio, quia nunc essem de numero damnatorum, si fuissem de numero episcoporum. Idipsum oppido formidans Geminianus, Mutinensis clericus, defuncto Antonio episcopo a populo electus fugit. Dum autem latitaret, et quęri dignus fuit et inueniri. Qui quia inuitus consecratus est, tantam promeruit gratiam, ut non solum Mutinensem ecclesiam optime gubernarit, sed etiam miraculorum fama

quia inuitus consecratus est, tantam promeruit gratiam, ut non solum Mutinensem ecclesiam optime gubernarit, sed etiam miraculorum fama celebris mundo fuerit. Iouiani * corr. ex louiniani imperatoris filiam a demonio liberauit. Attila Italiam uastante suos non repugnando incolumes seruauit. Ipso enim orante hostis apertis portis urbem mediam percurrens eam prorsus inoffensam intactamque reliquit. Gregorius quoque pontifex quam

penetrans antrum quoddam iniit, satis ibi se latere sperans. Cęterum cum quęreretur, lucida nubes loco incumbens prodidit latentem. Inuentus ergo in sedem, quam fugerat, rediit, non tam ab hominibus quam a Deo miraculo testante electus. Vt igitur Deo soli obediret, non ut sibi blandiretur, ad tantę rei gubernacula manum porrexit. At nunc quibus artibus is honos ambitur quaue aditur temeritate, dolendum

menses sex rexisset Ecclesiam, pontificatum, quem Caroli regis solicitationibus agitatus acceperat, tam libenter deposuit, quam inuitus gerebat. Hinc primum degenerantis curię signum apparuit, quoniam tantę integritatis uir a nemine, ne id faceret, interpellatus est aut, cum fecisset discessissetque, reuocatus nisi ab eodem, cui ob uirtutem charus fuerat, rege; quanquam ille solitarię uitę, quam repetebat, captus dulcedine nullius iam

ne id faceret, interpellatus est aut, cum fecisset discessissetque, reuocatus nisi ab eodem, cui ob uirtutem charus fuerat, rege; quanquam ille solitarię uitę, quam repetebat, captus dulcedine nullius iam dissuasionibus a proposito moueri potuisset, quoniam nec regis motus est. Id neque improuide neque inconsulte factum facile uel uno argumento probari potest, quod magis deinde miraculis claruit quam tunc pontificatu et tandem in numero

eorum auaritię sanctorum continentiam opponamus, ut, qui pie in Domino uiuere uolent, omni cupiditate deposita iam hinc discant, quod gratis acceperint, gratis dare. Heliseus propheta, cum Naman Syrum a lepra curasset, nullis precibus moueri potuit, ut dona acciperet. At Gezi, minister eius, cupiditatis stimulo percitus cucurrit post Naman, quasi a magistro missus, mendacique procacitate impudenter usus argentum et uestes ab

acceperint, gratis dare. Heliseus propheta, cum Naman Syrum a lepra curasset, nullis precibus moueri potuit, ut dona acciperet. At Gezi, minister eius, cupiditatis stimulo percitus cucurrit post Naman, quasi a magistro missus, mendacique procacitate impudenter usus argentum et uestes ab eo accepit. Propterea et lepra, qua Naman fuerat liberatus, adhesit illi et semini eius usque in sempiternum, ut saltem sic punitus discat

accipiemus aliena? Itaque tantum diuitiarum contemptum in tam paupere uiro rex admiratus, non ita cupide paulo ante expetiuerat sanitatem ut tunc Christi suscepit fidem. Neque enim dubitauit ueritatem ab eo syncere prędicari, a quo aberat captatio lucri. Pari animi magnitudine pręditus Cyriacus martyr, cuius gloriosus exitus VI. Idus Augusti nobis celebris habetur, a Roma ad Persas usque ab Sapore, eorum rege, euocatus, cum filiam illius Iobiam

Christi suscepit fidem. Neque enim dubitauit ueritatem ab eo syncere prędicari, a quo aberat captatio lucri. Pari animi magnitudine pręditus Cyriacus martyr, cuius gloriosus exitus VI. Idus Augusti nobis celebris habetur, a Roma ad Persas usque ab Sapore, eorum rege, euocatus, cum filiam illius Iobiam a demoniaca uexatione uindicasset, dona, quibus uel longi itineris labor compensari potuisset, oblata repudiauit. Neque enim pro terreno pręmio

a quo aberat captatio lucri. Pari animi magnitudine pręditus Cyriacus martyr, cuius gloriosus exitus VI. Idus Augusti nobis celebris habetur, a Roma ad Persas usque ab Sapore, eorum rege, euocatus, cum filiam illius Iobiam a demoniaca uexatione uindicasset, dona, quibus uel longi itineris labor compensari potuisset, oblata repudiauit. Neque enim pro terreno pręmio peregrinationem illam susceperat, sed pro cęlesti. Itaque, qui mortalis regis

susceptus fuerat, ab homine mercedem quęrere. Eadem animi constantia Leonardus, sancti Remigii discipulus, quoniam Gallorum regis coniugem difficili partu laborantem, medicis iam desperantibus, ipse diuina uirtute a periculo liberarat, regi amplissima dona offerenti haud quaquam se iis indigere respondit, proinde neque accipere uelle, nihil cuiquam defuturum asserens, quicquid habere necessarium fuerit, qui omnium opifici libenter

libenter seruierit, cum ipsa Veritas dicat: Quęrite primum regnum Dei, et hęc omnia apponentur uobis. Hilarion abbas, ut in cęteris omnibus, ita hac quoque in parte circumspectus Orioni, a quo legionem demonum Christi uirtute propulerat, dona immodica secum allata porrigenti: Nonne legisti, ait, quid Gezi, quid Simon passi sint? Quorum alter accepit precium, alter obtulit, ut ille uenderet gratiam Spiritus

ita ut etiam inter uiros uiuens mulierem se nesciret, quicquam pręter Christum concupisceret. Lucri autem pecuniarumque detestandam cupidinem in iis, qui sacris initiati sunt, si forte Gezi superius a nobis propositum exemplum non satis deterret tanquam uetustate iam obliteratum, audiant recentiora. Cyrillus, Hierosolymitanus episcopus, post diui Hieronymi in Domino dormitionem, ad Augustinum scribens tradit fuisse

utique, si non auaritię foeditate sanctitatis decorem polluissent. Consuetudo pessima apud illas inoleuerat nullam in collegium admittendi, quę certum pecunię numerum non afferret. Cuidam ex iis, cuius Deo deuotus animus a tam prophana negociatione abhorrebat, apparuit in somnis Hieronymus iubens, uti cęteris pergeret nunciare, nisi actutum poenitentes ab ea exactione destiterint, ultionem a Deo paratam iam ipsarum capitibus imminere. Cumque

non afferret. Cuidam ex iis, cuius Deo deuotus animus a tam prophana negociatione abhorrebat, apparuit in somnis Hieronymus iubens, uti cęteris pergeret nunciare, nisi actutum poenitentes ab ea exactione destiterint, ultionem a Deo paratam iam ipsarum capitibus imminere. Cumque hęc in conuentu omnium narrata fuissent, ridiculo excepta sunt existimantibus deliramentum esse mulierculę aniliter desipientis nec uera, ut erant,

corr. ex sementem uerbi Dei. Quibus Hieremias clamat dicens: Ecce incircumcisę aures eorum, et audire non possunt. Ecce uerbum Domini factum est eis in opprobrium, et non suscipient illud... A minore quippe usque ad maiorem omnes auaritię student, et a propheta usque ad sacerdotem cuncti faciunt dolum. Cur ita, nisi quia (ut Philo ait) existimauerunt lusum esse uitam nostram et conuersationem uitę

clamat dicens: Ecce incircumcisę aures eorum, et audire non possunt. Ecce uerbum Domini factum est eis in opprobrium, et non suscipient illud... A minore quippe usque ad maiorem omnes auaritię student, et a propheta usque ad sacerdotem cuncti faciunt dolum. Cur ita, nisi quia (ut Philo ait) existimauerunt lusum esse uitam nostram et conuersationem uitę compositam ad lucrum et oportere undecunque etiam ex malo acquirere?

quos ille pręceptis imbuebat salutis. Narratur et aliud de illo miraculum, quo facile cognoscas pauperis uirtutem diuitum potentię anteferendam. Sępe enim syluestres ursos ferula, qua gradus ambulando firmabat, a suis alueariis dicitur abegisse. Et qui frequenter uenatorum tela contempserant, ferulę ictum imbelli senis manu molliter uibratę pertimescebant. Proh facinus indignum, pauperem belluę fugiunt et lędere formidant, hominis

prius poenas dedisset quam coeptum peregisset scelus. Non est autem passus Dominus eam paupertatem ludibrio esse malis, qua boni mercantur sibi diuitias regni cęlorum. Eadem sane benignitate Hilarionem quoque abbatem a latronum iniuria tutatus est. Hunc adolescentulum in solitudine habitantem tota nocte quęritantes inuenire nequiuerunt, cum nec locus illis ignotus esset, grassationibus eorum frequens, nec hominis nuper illuc appulsi sedes.

momenti sunt. Quas quicquam ex his deesse possit Deo seruientibus, cum nequam seculo seruientibus non desit! Quendam ergo de fratribus cum percepisset hortuli fructus intentius custodire et habere aliquantulum nummorum, a consuetudine sua submouit ac repulit. Ille in gratiam reduci cupiens, ciceris uirentes scapos dono fratribus misit. Quos mensę appositos solus Hilarion grauiter olere persensit et in cicere foetere mittentis

ad Hesichium discipulum suum scripsisse fertur. Diuitiarum, inquit, mearum hęres esto. Hę autem sunt: Euangelium, tunica saccea, cuculla et paliolum. Qui tantam tenuitatem diuitias suas uocat, satis declarat, quam a diuitiarum cupiditate semper fuerit alienus. Porro, Alexius, nobilis Romanus, clam patre Euphemiano in Syriam abiens intantum adamauit paupertatem, ut gauderet se a seruis patris, qui ad quęrendum eum missi fuerant, et

tenuitatem diuitias suas uocat, satis declarat, quam a diuitiarum cupiditate semper fuerit alienus. Porro, Alexius, nobilis Romanus, clam patre Euphemiano in Syriam abiens intantum adamauit paupertatem, ut gauderet se a seruis patris, qui ad quęrendum eum missi fuerant, et non agnitum fuisse et * corr. ex ut elemosina donatum. Ex his, quę emendicabat, in diem uiuens, quicquid sibi supererat,

Ego mendicus sum et pauper; Dominus solicitus est mei. Cum autem haberet fortasse non parum pecuniarum, ut qui antehac mercaturę operam dederat, et egenis distribueret idque percrebuisset, a patre, cuius pietatem in furorem uerterat auaritia, manum sibi iniici iniuriamque irrogari ęquanimiter tulit atque eidem, quicquid sibi reliquum uel pecunię uel tegumenti fuit, tam lubenter cessit, quam auide petebatur.

– dicit Dominus. Quę quidem omnia de ipsis Domini apostolis fuisse significata, expositorum nostrorum assertio consentit. Igitur, si Ecclesię Christianę fundatores atque ędificatores iam ab initio pauperes et egeni a Deo optimo maximo electi sunt, quid est, quod te pudeat pigeatue pauperem esse, qui operi illorum prępositus es minister et custos? Respiciendum est, et quid uas electionis Paulus ea de re decernat, diligenter

nihil pręterea quęsierunt et illi, quibus res erat, eis, quibus non erat, erogabant. Multa id genus exempla posuimus, cum de elemosinis tractaremus, et nunc repetere superuacaneum est. Ioannes tamen, Alexandrinus patriarcha (a quo pauperes dominos diximus appellatos) non est silentio prętermittendus. Cum enim ex hac uita migraret, haud parum lętatus esse dicitur, dum gratias Deo ageret, quod morienti sibi nihil superesset pręter unum nummum, sed

Samarię, optimates, capita populorum, ingredientes pompatice domum Israhel! Talibus et per Ezechielem comminatur Dominus dicens: Vę pastoribus Israhel, qui pascebant semetipsos! Nonne greges a pastoribus pascuntur? Lac comedebatis, et lanis operiebamini, et, quod crassum erat, occidebatis, gregem autem meum non pascebatis. Vbicunque autem vę positum est in Scripturis, poenam

parte fraudentur, uno duntaxat exemplo eam concludamus, iam ad reliquas tractationes generatim processuri. Elizabeth, regis Pannonum filia Ludouicoque lantgrauio, Thuringię principi, matrimonio iuncta, non ignara dictum a Propheta: Si diuitię affluant, nolite cor apponere, cum inter opes luxumque potentię secularis uersaretur, paupertatem animo affectabat. Interdum domi sola cum ancillis manens uilissimum sumebat amictum totamque

fortunas tantum pro Christo impendisse, nisi amore illius etiam seipsam addiceret seruitio miserorum. Igitur, postquam constructo diuersorio non modicam egenorum ęgrotantium turbam coegisset, ministram se eorum fecit. Cumque a patre in Pannoniam reuocaretur, noluit eo ire, talem uitam pręponens regno Hinc, ubi ea postremo in sanctorum gloriam recepta miraculorum patuit indiciis, apparuit uerum esse, quod Propheta ait, quia

Hinc, ubi ea postremo in sanctorum gloriam recepta miraculorum patuit indiciis, apparuit uerum esse, quod Propheta ait, quia melius est modicum iusto, super diuitias peccatorum multas , et uerissimum, quod a Domino dicitur: Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum cęlorum! Vę autem diuitibus, qui habent consolationem suam. Argentum eorum et aurum eorum non ualebit liberare eos in die furoris Domini, dicit

cęlestium contemplationi uacarent innocentiusque se haberent, delinquendi occasione sublata, relictis urbibus in solitudine uictitarunt, habentes iam olim propositi huius duces: Heliam in torrente Charith prope Iordanem a coruis nutritum, Heliseum in monte Carmeli cum prophetarum choro habitantem, filios Rechab sub tentoriis demorantes et incertis sedibus uagos, Ioannem denique Baptistam in Ennon iuxta Salim iam baptismi mysteria auspicantem

Salim iam baptismi mysteria auspicantem et eos, qui ad se confluerent, nunc arguentem, nunc docentem. Erat enim uox clamantis in deserto: Dirigite uiam Domini, rectas facite semitas eius! Et quoniam hos omnes, quo magis a consuetudine mortalium semoti erant, eo familiarius Dei colloquiis reuelationibusque usos nemo dubitat, multi deinde ex Christianis eorum exemplis incensi solitarię uitę conuersationem iniere.

ardores, captus amoenitate loci, ubi latere concupierat, habitare coepit; intantum, ut, cum centum et tredecim uixisset annos, nusquam inde decesserit, hominem nunquam uiderit, pręterquam die uitę supremo Antonium, a quo et humatus fuit. Palmę primo fructibus nutritus est, deinde per annos sexaginta dimidiati panis fragmentum singulis diebus comedit coruo alite homini ministrante. Neque aliud quam aquam bibit. Indumento de palmarum

corporis mortificationibus sese afficere, ut in ęternum cum Christo uiueret, non cessauit. Antonius uero triginta quinque annorum erat, quando eremum adiit, multas demonum insidias, insuper et uerbera passus a proposito deterrentium, cum scirent se in solitudine uincendos, qui in frequentia solerent esse uictores. Superatis igitur eorum machinationibus, montem conscendens in quodam castello ab hominibus deserto se inclusit, ubi

frequentiam uentitantium non ferens, cum quibusdam monachis ad patriam rediit. Et postquam defunctis parentibus omnem hęreditatem partim fratribus, partim pauperibus distribuisset, solitudinem, quę in septimo milliario a Maioma, Gazę emporio, per littus euntibus Aegyptum ad leuam flectitur, ingressus est. Sacco tantum membra coopertus et pelliceum habens ependyten, quem beatus Antonius proficiscenti dederat, sagumque rusticum uasta et

sagumque rusticum uasta et terribili eremo fruebatur, nunquam in eodem loco manens, ne latronum pateret iniurię. Sed et demonum ibi multas uariasque terrificationes constanter tolerauit, multas eorundem euasit insidias. A sexto decimo usque ad uicesimum suę ętatis annum ęstus et pluuias iunco et carice texto tuguriunculo declinauit. A uicesimo usque ad tricesimum primum cęllula usus dicitur, cuius latitudo pedum quatuor erat, altitudo

Sed et demonum ibi multas uariasque terrificationes constanter tolerauit, multas eorundem euasit insidias. A sexto decimo usque ad uicesimum suę ętatis annum ęstus et pluuias iunco et carice texto tuguriunculo declinauit. A uicesimo usque ad tricesimum primum cęllula usus dicitur, cuius latitudo pedum quatuor erat, altitudo quinque, longitudo paululo protensior quam eius corpusculum patiebatur, ut, sicut Hieronymus ait, sepulchrum potius quam

uirgultisque contexerat. Annos triginta non alio pabulo usus est quam quod arbores herbęque syluestres dabant. Totidem pane se et aqua frigida sustentauit. Hunc tandem humaniorem uictum sibi ab angelo, a quo etiam eucharistiam Dominico quoque die accipere solitus erat, suppeditatum ferunt. Pafnutius abbas, qui uitam eius Gręco sermone scriptam edidit, dum desertum illud peragraret, eodem die, quo in cum incidit, cum uiuo

aduersus barbaros expeditionibus usum accepimus, habitauit in ea Thebaidis eremo, quę adiacet oppido Lyco. Spelunca eius in pręrupti montis uertice, ascensu difficili adituque obstructo erat, ita ut nemo ad cum ingressus sit a quadragesimo usque ad nonagesimum ętatis suę annum. Per fenestram uenientibus pręcepta salutis dabat eisque extrinsecus, ubi commode requiescerent, hospitiolum fecerat. Ipse intus solus (si tamen solus dici potest, cum quo

Deus est) morabatur, finem expectans uitę, ut uitam, quę finem non habet, inchoaret. Ea spe lętus forsan etiam decantabat: Singulariter sum ego, donec transeam; transiturus utique ad consortium angelorum, qui se a consortio secluserat hominum. Theonam etiam intra suam cęllulam clausum habitasse apud Thebaidem * corr. ex Thebaidam non procul ab urbe atque etiam porrectę de fenestra manus tactu

tribus continuis annis sub cuiusdam saxi rupe stans semper orasse, nunquam resedisse, tantum somni cepisse, quantum rectus capere potuit; cibum quoque non alium gustasse quam Dominicis duntaxat diebus eucharistię sacramentum a sacerdote sibi delatum. Denique de pedibus, quod tandiu immobiles perstiterint, fluxisse saniem aiunt. O beatum uirum, qui tantam gratiam consecutus est, ut hęc agere uellet, beatiorem, ut posset! Non immerito igitur post

sit. Quanti autem profectus sit quantęque utilitatis Christi seruis ipsa solitarię uitę obseruatio, locupletissimus testis est Arsenius. Etenim antequam religionem inisset, rogasse dicitur sibi a Domino reuelari, qua se potissimum ratione saluare posset; et responsum accepisse, uti consortia hominum pręcipueque secularium declinaret. Factus uero monachus inter precandum rursus uocem audiuit dicentis: Arseni, fuge,

cursu nonagenarius terram reliquit et ad Dominum migrauit, bonis cęlestibus semper fruiturus. Idem, cum Theophilus, Alexandrię archiepiscopus quodam nobili Alexandrino ciue comitatus ad eum non multo procul a Canopo habitantem uenisset, rogatus ab eis sermonem dixit se facturum, si modo, quicquid pręciperet, seruare uellent. Sponsione autem facta: Pręcipio, inquit, ut, ubicunque Arsenium morari audieritis, illuc ne accedatis.

uiri mansio, cuius merita sibi quoque adiumento esse credebat ad conciliandam gratiam apud Deum. Quamobrem autem Arsenius se ab ullo hominum adiri ęgre pateretur, breui responso declarauit. Id enim a Marco abbate interrogatus, cum Deo et hominibus simul se omnino esse non posse dixit. Vsque adeo uel modica alicuius interpellatione a diuinę contemplationis dulcedine se auocari indigne ferebat. Quanuis enim adhuc in terris

autem Arsenius se ab ullo hominum adiri ęgre pateretur, breui responso declarauit. Id enim a Marco abbate interrogatus, cum Deo et hominibus simul se omnino esse non posse dixit. Vsque adeo uel modica alicuius interpellatione a diuinę contemplationis dulcedine se auocari indigne ferebat. Quanuis enim adhuc in terris esset, iure suo tamen cum Apostolo dicere poterat: Conuersatio nostra in cęlis est. Hinc illud est,

ad Alzeium fluuium agri Pontini peruenit. Et cum ibidem sedem sibi ponere uellet ab Hymeone, regionis tetrarcha, prohibitus est. Sed neque ideo propositi poenitens, dum ad ulterioris solitudinis loca pergit, ab eo ipso, a quo pulsus fuerat reuocatus rediit atque etiam ope illius adiutus, in qua coeperat ripa, gurgustiolum compegit et cum unico discipulo solitarius habitauit. Vis nosse, quantum in ea solitudine manens profecerit? Pro terrena et

assiduitate orationum, deuenustauit nuditate, oppressit inopia. Sic penitus immutatam post quadragesimum conuersionis suę annum Zosimas abbas (dum forte per desertum illud solus incederet) uidit deprehenditque orantem procul a terra subleuari, trans flumen euntem super aquas siccis uestigiis ambulare. Ad tantam perfectionem eremi cultrix deuenit, tam disperdita urbium cultrix. Verum, nequis solitarię uitę affectione incautus in laqueum incidat

Honophrio uero neque tectum ullum neque certus quietis locus fuit. Ibi somnus erat, ubi per desertum uaganti nox occurrisset. Sed et ipsa quoque nox peruigilio magis quam dormitione peragebatur, ut illud seruaret a Propheta dictum: In noctibus extollite ma nus uestras in sancta, et benedicite Dominum! Arsenius tam breui quidem somno naturę satisfecit ut etiam dicere solitus sit

ossa herentia collidebam. Et quisnam securum se arbitratur, si uel in stratis paleis uel uili tomento cubitauerit, uel plusculum quam compellit necessitas, quieti indulserit? Non potest resistere diabolo, qui facile superatur a somno. Propterea quidem Martinus, Turonensis episcopus (sicuti de illo Eusebius ad Seuerum scribens testatus est), substrato humi cilicio cubans frangebat somni mollitiem lectuli rigore. Itaque nunquam tam alte consopitus

ab eis exigens, sicuti cęteris in rebus, ita etiam in dormiendo. Quod si breuis etiam somni ronchus uiris religiosis uitio datur, quomodo non dabitur nimia dormitio? Cui quantumcunque temporis indultum fuerit, tantum a spiritalium actionum exercitatione computabitur cessatum. Scriptum autem est: Mane semina semen tuum, et uespere ne cesset manus tua! Germanus, Antisiodorensis episcopus, lectulum suum

iuncta et ipsum, quocunque ierit, sequens concinit canticum nouum, quod in Apocalypsi nemo potest dicere, nisi fuerit uirgo. Virginitas autem ipsa in tantis quidem uersatur periculis, ut, nequando corrumpatur, custodiri a uigilantibus raro possit, * corr. ex potest a somnolentis nunquam. Vos igitur, siue uirgines, siue uiduę, quęcunque estis, quibus castitatis et sanctimonię amor inest

potest dicere, nisi fuerit uirgo. Virginitas autem ipsa in tantis quidem uersatur periculis, ut, nequando corrumpatur, custodiri a uigilantibus raro possit, * corr. ex potest a somnolentis nunquam. Vos igitur, siue uirgines, siue uiduę, quęcunque estis, quibus castitatis et sanctimonię amor inest quęque integritatem mentis ac corporis obseruare proponitis, iam suscipite tale uigilandi

nunquam. Vos igitur, siue uirgines, siue uiduę, quęcunque estis, quibus castitatis et sanctimonię amor inest quęque integritatem mentis ac corporis obseruare proponitis, iam suscipite tale uigilandi studium, si talem a Deo consequi exoptatis mercedem. Pręparate lampades uestras, ut, cum Sponsi aduentum media nocte repente irruens clamor nunciauerit, promptum uobis sit obuiam illi procedere, cum illo ad

aquam cor tuum in conspectu Domini; leua ad eum manus pro anima paruulorum tuorum. Quid multa? Ipsum noctis silentium quiesque actionum ad contemplanda cęlestia, ad preces offerendas nos hortantur, ut scilicet a terra prorsus abstracti atque mundo ipso altius sublati soli iungamur Deo. LIBER II

inscribitur: Adii, inquit, Dominum, et deprecatus sum illum, et dixi ex totis pręcordiis meis. Ex toto quippe corde rogandus est, qui ex toto corde pręcipitur diligendus. Negligenter autem orantes, et eum, a quo aliquid petunt, parum reuereri, et id, quod petunt, non satis magnipendere arguuntur, ideoque nec impetrant. Reprobatur enim eiusmodi rogator dicente Domino in Apocalypsi: Quia tepidus es, et nec frigidus, nec

operam darent, tres noctes totas in cubiculo simul orando consumpserunt. Inde illa, quę primo statim concubitu iam septem extulerat uiros, cum hoc postremo diu feliciter uixit. Post hęc quaque et pater a cęcitate et filius ab internicione liberati, ut pro beneficio gratias agerent, uterque in faciem se prosternentes per horas tres benedixerunt Deum. Et cum exurrexissent (ut ait Scriptura) narrauerunt omnia mirabilia eius, ut

liberati, ut pro beneficio gratias agerent, uterque in faciem se prosternentes per horas tres benedixerunt Deum. Et cum exurrexissent (ut ait Scriptura) narrauerunt omnia mirabilia eius, ut scias, peractis etiam precibus a laudibus Creatoris non esse cessandum. Pręterea orationes eorum coram Deo ab angelo oblatas fuisse legimus, nequid precemur, nisi quod angelorum relatione dignum sit quodque Dei aures delectet audire.

audiamus! Sic, inquit, orabitis: Pater noster, qui es in cęlis. Si Pater in cęlis, filii, quę sursum sunt, quęrant, quę sursum sunt, sapiant, non quę super terram. Sanctificetur nomen tuum. Ita, nequid a nobis existimetur sanctius. Adueniat regnum tuum. Ne in nobis regnet peccatum. Fiat uoluntas tua sicut in cęlo et in terra. Quoniam, qui facit uoluntatem tuam, manet in ęternum. Panem nostrum

nostris. Vt, cum ignouerimus in nos peccantibus, tu nobis ignoscas, quicquid peccauimus tibi. Et ne nos inducas in tentationem. Id est, ne patiaris nos tentari supra id, quod possumus. Sed libera nos a malo. Vt tandem sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati seruiamus tibi in sanctitate et iustitia coram te omnibus diebus nostris. Amen. Veruntamen idem Saluator noster ac Dominus,

coram te omnibus diebus nostris. Amen. Veruntamen idem Saluator noster ac Dominus, sicuti nos orare docuit, ita etiam ante orationem ut pie nos pręparemus, iubet fidem, spem, charitatem exigens a nobis. Fidem ibi: Omnia, quęcunque petieritis in oratione credentes, accipietis. Spem ibi: Nolite timere pusillus grex, quia complacuit Patri uestro dare uobis regnum. Charitatem ibi: Cum

illi incuteret. Sed quoniam parata sunt derisoribus iudicia et mallei percutientes stultorum corporibus, repente maligno arreptus spiritu uexari coepit. At Isaac, pietatis memor, iniurię immemor, percussorem suum precatione a supplicio liberauit offensamque omnem tunc remisit, cum accepit, et eodem die remissam beneficio rependit, ut addito benignę patientię cultu triduanę orationis huberior fructus fieret. Arsenium

beneficio rependit, ut addito benignę patientię cultu triduanę orationis huberior fructus fieret. Arsenium abbatem (sicuti alibi iam diximus) hunc morem habuisse satis constat, ut unoquoque sabbati die submissis genibus a uespere usque mane orationem protelaret, facie semper ad orientem uersa, illum adorans orientem, de quo per prophetam dicitur: Ecce uir, Oriens nomen eius. Sed nequando (ut usu uenire solet)

Stephani, presbyteri Constantinopolitani, exemplum nos hortatur. Qui cum totum psalterium singulis noctibus perlegere moris haberet atque aliquando citius, quam consueuerat, consopitus ipsum semilectum dimisisset, monitus est a Petro apostolo in somnis, ut surgeret et coeptum opus intentius perficere curaret. Quę res argumento est non nisi peractis finitisque orationibus dandum esse quieti locum. Nequando a missarum auditione orante tunc pro

dimisisset, monitus est a Petro apostolo in somnis, ut surgeret et coeptum opus intentius perficere curaret. Quę res argumento est non nisi peractis finitisque orationibus dandum esse quieti locum. Nequando a missarum auditione orante tunc pro nobis sacerdote res aliqua non ita necessaria nos abducat, meminisse debemus, quod quidam a Martino, Bituricensi monacho, uocatus, uti die Dominico missam una secum audiret,

res argumento est non nisi peractis finitisque orationibus dandum esse quieti locum. Nequando a missarum auditione orante tunc pro nobis sacerdote res aliqua non ita necessaria nos abducat, meminisse debemus, quod quidam a Martino, Bituricensi monacho, uocatus, uti die Dominico missam una secum audiret, nondum finita, ne tardius negocio tunc urgenti occurreret, abire uoluit. Sed ascenso equo frustraque calcaribus fatigato, ubi

episcopus, ne tunc quidem, cum quicquam operis manibus exerceret, linguam ab oratione cohibebat effecitque, ut illud Apostoli pręceptum: Sine intermissione orate, illi etiam, qui simpliciter dictum intelligant, a se plane seruatum non negent. Idem sanctus diem obiturus extremum frigescentibus membris iam immotus iacebat, labia tamen mouebantur. Denique orare non destitit, donec subito lumine circumfusus reddidit spiritum. Dum ergo

matribus honorabilior appareret edito Samuele, sacerdote simul et propheta. Sarra, Raguelis filia, superiori cubiculo se recludens, dies treis in oratione perseuerauit, cibi ac potus expers, Qua solicitudine a Domino meruit obtinere, ne priorum uirorum interfectrix crederetur. Tobia uiro seruato, cum hoc unico felici admodum matrimonio iuncta, ad decrepitam usque ętatem uixit sine querela. Porro Iudit

defatigatus quandoque concidat animi uigor et cogitationibus diffluat atque dilabatur, recte maiores nostri horas diuiserunt, alias orationi, alias actioni, alias uero lectioni. Hinc quidam tradunt Virginem Beatam, postquam a parentibus in templo cultui diuino fuit dedicata, a mane ad horam tertiam precibus, a tertia ad nonam manuum labori, tum sumpto cibo a nona ad uesperam Scripturarum meditationi operam dare consueuisse. His uicissitudinum

diffluat atque dilabatur, recte maiores nostri horas diuiserunt, alias orationi, alias actioni, alias uero lectioni. Hinc quidam tradunt Virginem Beatam, postquam a parentibus in templo cultui diuino fuit dedicata, a mane ad horam tertiam precibus, a tertia ad nonam manuum labori, tum sumpto cibo a nona ad uesperam Scripturarum meditationi operam dare consueuisse. His uicissitudinum successionibus Deo seruiens, intantum se a uitio alienam

recte maiores nostri horas diuiserunt, alias orationi, alias actioni, alias uero lectioni. Hinc quidam tradunt Virginem Beatam, postquam a parentibus in templo cultui diuino fuit dedicata, a mane ad horam tertiam precibus, a tertia ad nonam manuum labori, tum sumpto cibo a nona ad uesperam Scripturarum meditationi operam dare consueuisse. His uicissitudinum successionibus Deo seruiens, intantum se a uitio alienam et uirtutibus refertam

orationi, alias actioni, alias uero lectioni. Hinc quidam tradunt Virginem Beatam, postquam a parentibus in templo cultui diuino fuit dedicata, a mane ad horam tertiam precibus, a tertia ad nonam manuum labori, tum sumpto cibo a nona ad uesperam Scripturarum meditationi operam dare consueuisse. His uicissitudinum successionibus Deo seruiens, intantum se a uitio alienam et uirtutibus refertam pręstitit, ut sola eligi mereretur, quę Deum et hominem

fuit dedicata, a mane ad horam tertiam precibus, a tertia ad nonam manuum labori, tum sumpto cibo a nona ad uesperam Scripturarum meditationi operam dare consueuisse. His uicissitudinum successionibus Deo seruiens, intantum se a uitio alienam et uirtutibus refertam pręstitit, ut sola eligi mereretur, quę Deum et hominem pareret et uirgo permaneret. Sic illa igitur sacris uirginibus, sicuti est humilitatis integritatisque et cęterarum uirtutum,

ocio locus. Quoniam multam maliciam (ut Ecclesiasticus inquit) docuit ociositas. In orando autem fidem, patientiam, humilitatem necessaria esse etiam Cananeę mulieris monstrauit euentus. A Domino sanari posse filiam credidit, et despecta supplicare non destitit, et canibus comparata non modo non contradixit, sed etiam ad catellorum uilitatem se submisit. Quamobrem audire meruit: O mulier, magna est fides

ad cęlestis thalamum Sponsi peruenitur. Sed neque coniugatis, quo minus orationi animum intendant, maritalem thorum impedimento esse Elizabeth, lantgrauii, Thuringię principis, uxor, suo ostendit exemplo. Impetrata enim a uiro noctis continentia ad orationem secedebat, super pauimentum distento tapetulo cubitans, ne mollius iacenti altior somnus horas interciperet orandi. Vir quoque sanctitudine illius delectatus, ad ea, quę Dei sunt, magis

forte ex consensu ad tempus, ut uacetis orationi. Ita ambo eiusmodi curę pariter incumbentes spiritui magis quam carni seruiebant. Sed illa deinde uiduitate facta liberior, tanto soli Deo intenta orauit ardentius, quanto a rebus familiaribus iam aliena uixit expeditius. Caput II / DE ORATIONIS VIRTVTE Hactenus de studio modoque orandi. Nunc de orationis ui ac

est, non ut suam, sed Dei iniuriam ulcisceretur. Qui statim ab ursis laniati poenas dederunt. In Samaria mulieris uiduę inopiam miseratus, modico oleo non modica uasa impleuit, ita ut illa eo uendito et a creditore se redimeret et uictum, qui satis esset, sibi filiisque pararet. In ciuitate Suna mulieri hospitę infoecundę ac sterili, ut uiro suo filium pareret, a Domino impetrauit. Et eundem puerum postea exanimum ad uitam

modico oleo non modica uasa impleuit, ita ut illa eo uendito et a creditore se redimeret et uictum, qui satis esset, sibi filiisque pararet. In ciuitate Suna mulieri hospitę infoecundę ac sterili, ut uiro suo filium pareret, a Domino impetrauit. Et eundem puerum postea exanimum ad uitam reuocauit. Reuersus in Galgala pulmentum amarissimum in dulce conuertit. Panibus uiginti ordeaceis uiros centum satiauit, et superfuit. Naman Syrum a lepra curauit.

filium pareret, a Domino impetrauit. Et eundem puerum postea exanimum ad uitam reuocauit. Reuersus in Galgala pulmentum amarissimum in dulce conuertit. Panibus uiginti ordeaceis uiros centum satiauit, et superfuit. Naman Syrum a lepra curauit. Securis ferrum in Iordanem delapsum enatare fecit. Obsessus in Dothaim, aduersariis subita cęcitate percussis, liberatus est. Super ossa eius, defuncti proiectum cadauer statim reuixit, ut uel hinc facile

iniuria oratione liberari posse Ioachan quoque, regis Israhel, exemplo apparet. Qui cum suos, eo quod se idolorum cultura polluerant, in ditionem Syrorum redactos uidisset, ad Dominum conuersus pro ipsis deprecatus est et a seruitutis iugo misericorditer erreptos recepit. Ezechia, rege Iuda, deprecante, cum in extremo rerum periculo esset constitutus, nocte una angelus Domini percussit in castris Senacherib centum

Domini percussit in castris Senacherib centum octoginta quinque milia Assyriorum. Sicque eum, quem arma nequiuerant, oratio seruauit. Hinc nos, quoties siue occultis siue manifestis demonum oppugnationibus infestabimur, a Domino auxilium imploremus. Et tunc cadent a latere nostro mille, et decem milia a dextris nostris, ad nos autem non appropinquabunt. Sed neque illud nunc de Ezechia silentio est prętermittendum, quod aduersa

centum octoginta quinque milia Assyriorum. Sicque eum, quem arma nequiuerant, oratio seruauit. Hinc nos, quoties siue occultis siue manifestis demonum oppugnationibus infestabimur, a Domino auxilium imploremus. Et tunc cadent a latere nostro mille, et decem milia a dextris nostris, ad nos autem non appropinquabunt. Sed neque illud nunc de Ezechia silentio est prętermittendum, quod aduersa ualitudine grauiter affectus, cum Esaia

Sicque eum, quem arma nequiuerant, oratio seruauit. Hinc nos, quoties siue occultis siue manifestis demonum oppugnationibus infestabimur, a Domino auxilium imploremus. Et tunc cadent a latere nostro mille, et decem milia a dextris nostris, ad nos autem non appropinquabunt. Sed neque illud nunc de Ezechia silentio est prętermittendum, quod aduersa ualitudine grauiter affectus, cum Esaia prophetante se iam iam decessurum audisset,

Zarę, Aethiopum regi, cuius exercitus decies centum milium hominum armatorum et trecentorum curruum erat, inuocauit Dominum. Et repente lymphatico quodam pauore conterriti Aethiopes terga uerterunt persequenteque eos Asa a Maresa usque Gerrara ad internitionem cęsi sunt. Quia Domino cędentę, sicut in secundo Paralipomenon libro scriptum legimus, contriti sunt, et exercitu illius pręliante.

non plus quam tria milia bellatorum secum habens cum ualidissimo Nicanoris exercitu, sicuti confidenter, ita et feliciter conflixit. Ea siquidem pugna aduersariorum castra fuere euersa, Nicanor interfectus, reliqui fugientes a persequentibus cęsi. Has tantas uictorias Hebreis olim attulere non Iudę pauci milites, sed Iudę Deo gratę preces. Et si adeo magnificum existimatur hostes uincere, spoliis inimicorum ditari,

Iudę Deo gratę preces. Et si adeo magnificum existimatur hostes uincere, spoliis inimicorum ditari, quanto magnificentius pręstabiliusque est animi magis quam corporis bonis excellere? Sed et hęc quidem a Deo petentibus dari Sapientię liber testatur, ubi scriptum est: Optaui, et datus est mihi sensus; et inuocaui, et uenit in me spiritus sapientię; et pręposui illam regnis et sedibus, et diuitias nihil esse dixi

illam regnis et sedibus, et diuitias nihil esse dixi in comparatione illius. Iacobus uero apostolus idem astruens, etiam qualiter petere debeamus, docet, cum ait: Siquis uestrum indiget sapientia, postulet a Deo, qui dat omnibus affluenter, et non improperat; et dabitur ei. Postulet autem in fide, nihil hęsitans. Aliis quidem prophetis Christi uenturi reuelata fuere mysteria, Danieli uero

sermo; ego autem ueni, ut indicarem tibi. Is igitur gratiam recipiet, qui deuotius rogarit. Ionam prophetam de uentre cęti ad Dominum, Deum suum, clamasse legimus, et die tertia Domini iussu a pisce in aridam uomitu effusum. Grande profecto miraculum, tum quod deglutitus tandiu intra aluum uixerit, tum quod eiectus nusquam, ut lęderetur, impegerit. Vtrunque tamen hominis precibus ab eo, qui

elemosinam petenti sanitatem dedit. Aeneam paralysi laborantem curauit, Dorcam mortuam uitę restituit. Denique umbram illius contigisse ęgrotantibus saluti fuit. Porro idem in carcere positus, catenis duabus uinctus, a militibus custoditus, orante pro eo Ecclesia, ab angelo de cęlo misso liberatus est. Andream, fratrem eius, ferunt cuidam, cui Nicolao nomen fuit, qui toto uitę tempore libidinibus deditus ab his discedere, cum etiam

ab angelo de cęlo misso liberatus est. Andream, fratrem eius, ferunt cuidam, cui Nicolao nomen fuit, qui toto uitę tempore libidinibus deditus ab his discedere, cum etiam uellet, non poterat, deprecando continentiam a Domino impetrasse et illum, poenitentia ductum, castitatem deinceps perpetuo custodisse. Plerique elata corpora oratione ad uitam reuocarunt, Andreas animam diu in peccatis mortuam suscitauit. Bartholomei apostoli oratio

impetrasse et illum, poenitentia ductum, castitatem deinceps perpetuo custodisse. Plerique elata corpora oratione ad uitam reuocarunt, Andreas animam diu in peccatis mortuam suscitauit. Bartholomei apostoli oratio obsessos a demonibus liberauit; Polemii, Indię regis, filiam lunaticam mentis compotem fecit. Iacobus, Zebedei filius, dum Herodis Agrippę iussu decolandus duceretur, paralyticum in uia iacentem saluti restituit. Et cum

proprię oblitus pro alterius sanitate orauit. Vtrunque autem uera charitas faciebat, ut et proximi misereretur et pro Christo mori non timeret. Ioannes, frater eius (quem Iesus amasse plurimum dicitur) cum a Pathmo Ephesum reuerteretur, Drusianam defunctam ab ipso feretro, quo ad sepeliendum portabatur, sanam surgere ac domum redire fecit. Virgulta in aurum, littorales lapillos in gemmas mutauit. Ac ne diuitiis illi opus fuisse

uitio, animum erroribus expians atque emundans. Paulus, uas Spiritu Sanctu plenum, Elymam magum fideles ludificantem cęcitate damnauit ad tempus, ut, quandiu mentis oculos non haberet, nec corporis habere posset; claudum a natiuitate sanauit; spiritum phitonicum a muliere expulit; Euticum uitę, Publii patrem sanitati restituit. Sudaria et semicinctia a corpore eius ad ęgrotos delata morbo liberabant immundosque spiritus ab obsessis

Paulus, uas Spiritu Sanctu plenum, Elymam magum fideles ludificantem cęcitate damnauit ad tempus, ut, quandiu mentis oculos non haberet, nec corporis habere posset; claudum a natiuitate sanauit; spiritum phitonicum a muliere expulit; Euticum uitę, Publii patrem sanitati restituit. Sudaria et semicinctia a corpore eius ad ęgrotos delata morbo liberabant immundosque spiritus ab obsessis expellebant. Ipse a uipera percussus nihil sensit

ad tempus, ut, quandiu mentis oculos non haberet, nec corporis habere posset; claudum a natiuitate sanauit; spiritum phitonicum a muliere expulit; Euticum uitę, Publii patrem sanitati restituit. Sudaria et semicinctia a corpore eius ad ęgrotos delata morbo liberabant immundosque spiritus ab obsessis expellebant. Ipse a uipera percussus nihil sensit lęsionis. Et cum Philippis in carcere una cum Syla discipulo compedibus uincti tenerentur

sanauit; spiritum phitonicum a muliere expulit; Euticum uitę, Publii patrem sanitati restituit. Sudaria et semicinctia a corpore eius ad ęgrotos delata morbo liberabant immundosque spiritus ab obsessis expellebant. Ipse a uipera percussus nihil sensit lęsionis. Et cum Philippis in carcere una cum Syla discipulo compedibus uincti tenerentur nocteque intempesta Deo laudes concinerent, terra quatitur, carceris ostia aperiuntur, uincula

nihil sensit lęsionis. Et cum Philippis in carcere una cum Syla discipulo compedibus uincti tenerentur nocteque intempesta Deo laudes concinerent, terra quatitur, carceris ostia aperiuntur, uincula soluuntur. Postremo a magistratu, cuius iussu in carcerem coniecti fuerant, liberi dimittuntur. Barnabas apostolus Cypri aliquandiu commoratus morbo affectos Euangelio Matthei manu scripto tangens curauit, eum precatus, cuius religionem

scripto tangens curauit, eum precatus, cuius religionem astruebat curando. Hęc quidem et alia huiuscemodi multa operandi facultatem discipulis suis concesserat Dominus. Sed ne miraculorum autor ignoraretur, a Deo ea petere credentes uoluit. Quodcunque petieritis, inquit, Patrem in nomine meo, hoc faciam, ut glorificetur Pater in Filio. Et iterum: Quodcunque uolueritis, petitis, et fiet uobis. Et

Patrem in nomine meo, hoc faciam, ut glorificetur Pater in Filio. Et iterum: Quodcunque uolueritis, petitis, et fiet uobis. Et quid mirum, quod sic ad nos Filius, si sic etiam ad Filium Pater? Postula a me, inquit, et dabo tibi gentes hęreditatem tuam, et possessionem tuam terminos terrę. Hinc illum in Euangelio non semel orantem legimus, quandoque tamen propria potestate utentem, ut nec solum hominem nec

pars earum non minima in cuiusdam agro resedit, qui cum aliis ad orandum non uenerat. Tantumque homini illi obfuit non orasse, quantum cęteros orasse iuuit. Romualdus abbas (qui ordinis Camaldulensis fuit autor) cum a Parentio, Liburnię oppido, soluens nauigaret et nauis magnis fluctibus iactaretur omnesque, qui cum eo erant, de salute desperarent, pelagi uentorumque sęuitiam oratione placauit, illum utique deprecatus, qui uentis et

in cęlum sustulit atque orauit. Et continuo ponentibus uentis ęquatum salum tranquillum illis prębuit iter cursuque, quo uolebant, satis prospero peruenere. Fantinus Syracusanus, cum Messanę a Stradicone pręfecto ad martyrium quęreretur angelique monitu solus nauiculam ascendens fugeret, iam prope erat, ut ab insequentibus caperetur, quando Deum precatus myoparonem illorum stare fecit, ita ut neque uelo neque

oratio contulit quam aliis multorum annorum studium. Quam autem efficaciter Hor ipse pro sua eruditione orauit, tam pro aliena Magnus Basilius, episcopus. Etenim Effren, Syrię solitario, Gręci sermonis usum a Deo precibus impetrauit, cum ille antehac non nisi Syram linguam, in qua natus erat, habuisset. Impletum est in his illud credentium signum: Linguis loquentur nouis. Thomas Aquinas,

ut pariter orarent, iniunxit. Et ecce non multo post idem Benedictus ingenti fulgore renitens uisus est primum Eldeberto monacho, deinde ipsi Odiloni, cui et gratias egit asserens se suis fratrumque eius precationibus a poenis purgatorii ad beatitudinis quietem translatum. Hic idem sanctus abbas diuinitus monitus solennes pro mortuis precationes die festum Omnium Sanctorum proxime sequenti fiendas instituit primusque

idem sanctus abbas diuinitus monitus solennes pro mortuis precationes die festum Omnium Sanctorum proxime sequenti fiendas instituit primusque celebrauit. Arnulphus, Turonensis episcopus, cuiusdam nuper defuncti animam a demonibus ad gehennam tradi uidit et procidens diuinam clementiam, ut eius misereretur, implorauit. Tum demum reddito corpori spiritu surrexit, qui fuerat mortuus, ac se precibus Arnulphi seruatum palam est testatus.

nullo tempore acrius in nos insurgente demonum pugna. Nec solum demones, sed quandoque etiam homines cum orantibus congredi non ausos legimus. Sauinianum martyrem multos ad fidem Christi a gentilitatis errore miraculorum operationibus conuertentem Aurelianus imperator comprehendi iusserat. Sed qui missi fuerant, orantem inuenientes timuerunt ei manus inferre. Alii deinde missi, cum similiter orantem

homo restitit, et lapides paruerunt. Magnobodus, * corr. ex Magnobonus eiusdem loci episcopus, et ipse similiter iis, qui in ergastulis et uinculis detinebantur, liberationem a magistratu frustra contendit, a Deo autem facile impetrauit. Nam dum ipse ante aram suppliciter prouolutus deprecatur, claustra laxantur, compedes ferrei franguntur, et qui uincti erant, liberi euadunt. Itaque, quos durus

restitit, et lapides paruerunt. Magnobodus, * corr. ex Magnobonus eiusdem loci episcopus, et ipse similiter iis, qui in ergastulis et uinculis detinebantur, liberationem a magistratu frustra contendit, a Deo autem facile impetrauit. Nam dum ipse ante aram suppliciter prouolutus deprecatur, claustra laxantur, compedes ferrei franguntur, et qui uincti erant, liberi euadunt. Itaque, quos durus magis quam iustus iudex perdere

ac ueluti per solitudinem iter facientes, nihil prorsus hostiliter egere. Nunquam armata manus minus nocuit suis quam tunc isti alienis. Quid multa? Lupus lupis omnibus rapaciorem tyrannum non bellando, sed Deo supplicando a se repulit procul et spe predę frustratus est. Vana est ergo sententia dicentium: Non uotis neque suppliciis muliebribus auxilia Deorum parantur; uigilando, agendo, bene consulendo prospere omnia cedunt. Nisi enim Dominus

Aurelianum * corr. ex Aurelium obsidentibus una cum suis clericis de muro ipso sanctos et sanctas omnes inuocans litanias decantabat. Sacerdos autem unus ex captiuis, quem ne captiuitatis quidem iugum a procacitate oris coercere poterat, cum forte in acie urbi proxima uersaretur, uocem intendens, ut ab omnibus audiri posset: Cassa, inquit, spe duceris, o Aniane, si uerbis abigi posse aduersarios credis. Eędem precationes

ultus est scelus. Siquis igitur, quo facilius Dei gratiam conciliet, de sanctorum coetu deligere sibi patronos optauerit, utatur, quibus uolet, id est, siue illis, quos pręcipuos putat, siue illis, quibus hoc priuatim a Domino indultum legimus, ut aduersos casus eorum, qui se inuocauerint, aut imminentes repellant aut incidentes leuent. Huiusce autem pręrogatiuę hi sunt: Honophrius monachus, cuius in uastissima Aegypti eremo defuncti

abbas; decem milia martyrum, qui apud Alexandriam pro Christo omnia pene Christi tormenta sibi ab impiis illata constanter sustinuerunt; Nicetas martyr, Maximiani, Nicomedię regis, filius, qui et suppliciis et patri, a quo ea passus est, superstes, populum ante in idolis mortuum docendo reuiuiscere in Christo fecit; Venerandus martyr Trecasii passus, qui de fide ab angelo meruit instrui et a Christo ad fluuium Sequanam sibi apparente

regis, filius, qui et suppliciis et patri, a quo ea passus est, superstes, populum ante in idolis mortuum docendo reuiuiscere in Christo fecit; Venerandus martyr Trecasii passus, qui de fide ab angelo meruit instrui et a Christo ad fluuium Sequanam sibi apparente baptizari, cuius interfecti sanguis interfectori suo cęsari Aureliano illitus, ut beneficium referret pro iniuria, oculum amissum reparauit; Veneranda, uirgo et martyr, quę in

conseruatur quam quod ipsa pro nobis poposcerit Filium. An quicquam maternis precibus non gratificaturum credimus, quem cum Deo Patre legem, quę matres honorari iubet, sanxisse scimus. Nunc, ne a proposito discessisse uidear, quantum foeminę quoque orationum ui efficere potuerint, breuiter exponam. Quibus nihil obstitit sexus fragilior, quin par cum uiris meritum et ęquam mirabilium faciendorum potestatem

ipsa incidit. Denique sterilis peperit plurimos, et quę multos habebat filios, infirmata est. Vltio enim superbiam, orationem sequitur gratia. Iudit in humilitate cordis Deum precata tantum audacię concepit, ut a Bethulia ad hostes, qui eam obsederant, egressa inter tot milia militum armatorum Olophernem ducem, qui iam Ciliciam, Mesopotamiam Syriamque deuicerat, ipsa et sola, et inermis, et mulier interimeret, interempti caput

in urbem ad suos referret. Iam seruitutis iugum Israhelitarum imminebat ceruicibus; omnes simul uno die una Iudit liberauit. Nunquam tantum facinus perpetrare potuisset, nisi prius perpetrandi facultatem a Domino precibus obtinuisset. Quid de Susanna dicam? Quę iudicum sententia morti iam addicta exclamauit ad Dominum, et Dominus exaudiuit uocem ipsius. Spiritum quippe Danielis pueri suscitauit, qui malignos accusatores

pręcordiis, ut ardori remedium nullum inuenerit, donec uitam mutare decreuit. Ad eius ergo orationem Dominus ignem misit in terram, et quid uoluit, nisi ut accendatur? Theodora Romana, Sisinii coniux, a Clemente pontifice conuersa et ob hoc a uiro infideli odio habita, pro conuersione eius orauit et exaudita est. Petrus apostolus oranti apparens Sisinium precibus eius a Domino concessum nunciauit. Hinc demum deposito errore

remedium nullum inuenerit, donec uitam mutare decreuit. Ad eius ergo orationem Dominus ignem misit in terram, et quid uoluit, nisi ut accendatur? Theodora Romana, Sisinii coniux, a Clemente pontifice conuersa et ob hoc a uiro infideli odio habita, pro conuersione eius orauit et exaudita est. Petrus apostolus oranti apparens Sisinium precibus eius a Domino concessum nunciauit. Hinc demum deposito errore Sisinius Christianitatem accepit et

nisi ut accendatur? Theodora Romana, Sisinii coniux, a Clemente pontifice conuersa et ob hoc a uiro infideli odio habita, pro conuersione eius orauit et exaudita est. Petrus apostolus oranti apparens Sisinium precibus eius a Domino concessum nunciauit. Hinc demum deposito errore Sisinius Christianitatem accepit et uir infidelis per mulierem fidelem saluatus fuit. Non illum suasionibus, non argumentis est aggressa, ne peruicacis animi hominem, dum

Qui Sulpitium terrere uolebant, iidem Maximum monachum (qui postea Rhegiensis episcopus fuit) seducere conati sunt. Nam cum noctu ad littus processisset, ut oraret (monasterium enim non procul a mari erat) uidit nauem applicuisse, a qua descendentes nautę ipsum reuerenter adierunt atque laudibus attollere coeperunt, quod scilicet fama eius usque ad Syrię fines peruenisset quodque multi eum uidere desyderarent, quod

Sulpitium terrere uolebant, iidem Maximum monachum (qui postea Rhegiensis episcopus fuit) seducere conati sunt. Nam cum noctu ad littus processisset, ut oraret (monasterium enim non procul a mari erat) uidit nauem applicuisse, a qua descendentes nautę ipsum reuerenter adierunt atque laudibus attollere coeperunt, quod scilicet fama eius usque ad Syrię fines peruenisset quodque multi eum uidere desyderarent, quod denique, si illo proficisci uellet,

dolos melleque circumlita uenena, cum etiam Salomon pręcipiat dicens: Fili mi, si te lactauerint peccatores, ne acquiescas eis! Launomaro, abbati Carnotensi, noctu oranti lucernam ter a demonio extinctam fuisse ferunt et ter ab angelo rursum accensam. Non enim passus est Dominus illum deridiculi gratia in tenebris derelinqui, qui orando seruiebat luci. Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt ullę.

Launomarum dixerim, cum pro se contra nequitię spiritum stare Dominum uideret? Potuit lętus concinere Dauidicum illud: Quoniam tu illuminas lucernam meam, Domine; Deus meus, illumina tenebras meas. In te erripiar a tentatione, et in Deo meo transgrediar murum. Leonardo, Corbiacensi monacho, oranti serpens a pedibus in sinum usque sursum uersus reptauit. Quem quidem ille usque adeo nihil expauit, ut immobilis

Quoniam tu illuminas lucernam meam, Domine; Deus meus, illumina tenebras meas. In te erripiar a tentatione, et in Deo meo transgrediar murum. Leonardo, Corbiacensi monacho, oranti serpens a pedibus in sinum usque sursum uersus reptauit. Quem quidem ille usque adeo nihil expauit, ut immobilis permaneret, donec precum finem fecit. Quin etiam peractis precibus ultro sese pestiferę bestię ingerebat dicens, ne

ille usque adeo nihil expauit, ut immobilis permaneret, donec precum finem fecit. Quin etiam peractis precibus ultro sese pestiferę bestię ingerebat dicens, ne facere differret, quicquid faciendi facultatis aduersus ipsum a Domino accepisset. Sed illa, sicuti orantem non terruit, sic etiam omnia pati paratum minime lęsit. Quotus quisque uel uiso tantum iuxta se serpente non continuo trepidus exiluisset? At Leonardus etiam intra gremium

diuini luminis dulcedine pascitur, reuelationes quandoque accipit mysteriorum. Sic credimus Abraham, Isaac, Iacob cum Deo collocutos futurorum notitiam recepisse, Moysen etiam pręteritorum. Is enim mundum a Deo in principio creatum uere didicit et omnibus palam fecit. Sic pręterea Dauid uersu oracula cecinisse, de quibus gloriatur dicens: Incerta et occulta sapientię tuę manifestasti mihi. Sic denique Esaiam,

effuderunt. Semper enim de Deo cogitantes digni habiti sunt, qui cum Deo etiam sermones miscerent et (ut ait Scriptura) facie ad faciem loquerentur. Latius contemplationis eorum typicę uisiones reuelationesque modo a nobis enarrari possent, nisi omnibus satis notę forent et ab iis, qui sub Lege erant, ad eos, qui sub Euangelio fuerunt, nostra festinaret oratio. De Simone Petro in Actis Apostolorum traditum legimus, quod, cum in

Apostolorum traditum legimus, quod, cum in coenaculum circa horam sextam oratum ascendisset, cecidit super eum mentis excessus. Et uidit cęlum apertum et inde uas quatuor initiis submitti, immundis animalibus plenum, sed quę a Deo mundata dicerentur. Ex quo significatum est gentiles quoque, qui plane immundi errorum inquinatione erant, per fidem euangelicę ueritatis mundandos et Ecclesię gremio excipiendos esse, sicuti et Iudeos. Quoniam non

illum extulisset, ad quantum die una Christi perduxit contemplatio. Augustinus, Hipponensis episcopus, philosophię Christianę assertor egregius, dum Sanctę Trinitatis mysterium solus in cubiculo sedens contemplatur, ita a seipso abscesserat, ut a muliere, quę illum quadam de re consulere uehementer cupiebat, sępius interpellatus nihil responderet, immo ne respiceret quidem. Mulier denique, quia se contemptam putauit, abiit

die una Christi perduxit contemplatio. Augustinus, Hipponensis episcopus, philosophię Christianę assertor egregius, dum Sanctę Trinitatis mysterium solus in cubiculo sedens contemplatur, ita a seipso abscesserat, ut a muliere, quę illum quadam de re consulere uehementer cupiebat, sępius interpellatus nihil responderet, immo ne respiceret quidem. Mulier denique, quia se contemptam putauit, abiit tristis. Postero autem die, cum eum in

Et ad uirgines Deo dicatas scribens ait: Experto itaque seni deuote consulenti credite, filię: si semel gustastis, quam dulcis est Dominus, ad quem accedentes lapidem uiuum, ab hominibus quidem reprobatum, a Deo autem electum; poteritis ab eo illud audire: Venite, et ostendam uobis omne bonum. Et tunc ostendet uobis talia, qualia non nisi mentes assuetę norunt. Scio, quid loquor, charissimę. Nam ut meam insipientiam

frumenti cadens in terram, nisi mortuum fuerit, semper sic manet, ut cecidit. Quod si moritur, fructum plurimum affert. Thomam Aquinatem, catholicę ueritatis locupletissimum dissertorem, dum de Deo diu multumque cogitat, a solo attolli et altitudine fere cubitali in aere pendere uisum ferunt neque deinde tantę contemplationis fructum dissimulare potuisse, uultu prodente iocunditatem, quam intima conceperant pręcordia. Extasi autem tam

abbate, non satis clarum signum mentis in cęlo uersantis fuit, quod, cum aliquando equum ascendens fratres Cartusienses inuisere perrexisset et prępositus eorum ephippio nimis decoro illum usum arguisset, quęrere a comitibus coepit, quale equi sui ephippium esset. Neque enim aut insiliendo, aut desiliendo, aut etiam insidendo animum aduerterat, quale foret. Iterum prope ripam Lausanensis lacus diei iter fecerat. Cumque iam occaso sole

in terram. Sed quid nunc de te, pater Francisce, dicam? Quantum tibi quoque adhuc in terra degenti tua contulit contemplatio! Vidisti fulgentem Saluatoris nostri crucem, uidisti sanctum Seraph, a quo Seraphicus dici meruisti. Inde tibi singulari quodam priuilegio Dominicę crucifixionis cicatrices corporaliter uendicasti, ut, cuius paupertatem, mansuetudinem, humilitatem fueras

Iesum ergo deuote contemplata, cum in lectulo iaceret, omnia, quę procul in oratorio agerentur, perspiciebat. Et quod ne ipsę quidem, quę illo conuenerant, uiderunt, uidere meruit. Alias etiam, a die Coenę Domini usque ad Sabbatum sanctum, corporeorum sensuum usu subtracto quasi mortua permansit. Sed interim toto animi uigore in Deum translato omnia Dominicę passionis mysteria iisdem horis, eodem ordine geri

pati uidere, sed uidendo compati Christo. Nos quoque sanctos pro uirili parte imitati, abiecta atque contempta terrenarum rerum cura, ad cęlestium meditationem accingamur. Pensemus, quam potens sit, a quo condita sunt omnia, quam sapiens, qui gubernat uniuersa, quam bonus, per quem cuncta, quę ubique sunt, conseruantur ac in sua natura permanent, quam magnificus sit, cui semper adsistit cęlestis militię innumerabilis

Dominus formam assumpsit serui, Discipulorum pedes lauit, paupertatem inopiamque sustinuit, persecutiones tulit, labores suscepit, omnia aduersa atque aspera tolerauit, ieiunauit, esuriuit, sitiuit, peruigilauit, fleuit, a suis proditur, ab impiis comprehenditur et ligatur, alapis cęditur, conspuitur, irridetur, flagellis uerberatur, spinis coronatur, arundine percutitur, manibus pedibusque cruci affigitur, felle aceto diluto sitiens potatur,

euitare, dura autem laboriosaque et humilia semper sectari, ne forte, cum ille ad iudicandum mundum uenerit, ipsi nulla prę nobis ferentes uitę eius insignia audiamus: Amen dico uobis, nescio uos. Discedite a me omnes, qui operamini iniquitatem! Denique, ut breuiter concludam: Dominus noster pro nobis mortuus est et resurrexit. Commori Domino nostro nos oportet in humilitate, si cum illo cupimus consurgere in gloria.

Sunt, qui eum dicant panis ac uini usum sibi interdixisse, donec mysteriorum intelligentiam plenius perciperet. Parum erat secularem sapientiam diuinę postposuisse: duo pręcipua uitę humanę sustentamenta, panem et uinum, a se abdicauit, dum cibos colligit uitę ęternę. Quorum suauitatem Propheta quoque admiratur dicens: Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, Domine! Super mel ori meo.

uelut in salebra atque adeo intelligentiam efflagitaret, Petrus et Paulus apostoli apparuerunt et, quod quęrebatur, exponentes satis ei fecere. Id quoties legentibus nobis usu uenerit, doctiores consulamus uel Thomę exemplo a Deo erudiri instruique precemur. Nec interim Scripturam ab Ecclesię institutione dissentire putemus, sed nos non intelligere. Et sane melius est aliquid non intelligere quam male intelligendo errare.

saluti fore sperat. Vtque iis munitus in certamen prodire et confidenter cum hoste congredi solet, ita, qui sese lectionibus diuinis libenter instruit, omnia diaboli machinamenta facile contemnit. Antonius, monasterii olim a beato Gregorio Romę constructi monachus, non (ut multi) captiosam argutamque scientiam in legendo perquisiuit, sed pie uiuendi doctrinam, cordis compunctionem, poenitentię lachrymas. Illis duntaxat lectionibus occupabatur,

utens, quorum in Deum pietatem lectitando consyderabat, consyderando emulabatur, emulando ęquabat. Cęcilia Romana, patritii quidem generis uirgo, sed fidei claritate superans genus, dicitur Euangelicum codicem nunquam a se dimisisse et, si quo illi eundum esset, in sinu repositum secum tulisse, colloquiis eius in Scripturis assidue fruens, quem gestabat in pręcordiis. Sic castitatem conseruauit, sic ad martyrii palmam peruenit

comeditis siue bibitis siue aliud * add. quid agitis, omnia in gloriam Domini facite. ** corr. ex facientes Et Prophetę uerba dicentis: A mandatis tuis intellexi. Vt, postquam mandata complesset, tunc se sciret mereri intelligentiam Scripturarum. Quod et alibi legimus, quia coepit Christus facere et docere. Erubescit enim quanuis pręclara doctrina, quam

ergo haud immerito reprehendendi sunt, qui gentilium poetarum nęniis figmentisque deliniti ne respicere quidem ad Scripturas sacras uolunt. Delegerunt sibi magistros (ut Apostolus ait) prurientes auribus et a ueritate quidem auditum auerterunt, ad fabulas autem conuersi sunt. Et tamen eo impudentię processere, ut se doctos putent, cum mendacia didicerint. Sed esto eruditorum famam consecuti sint, apud omnes magnę

fabulositatis uel mundanę sapientię libros euoluere cupido incesserit, enitendum erit, ut inutili delectatione penitus seclusa id solum exquiratur, quod pię institutionis disciplinam iuuare possit. Itaque secernenda erit a uoluptate continentia, a lasciuia honestas, ab omni uitio uirtus. Zizania paleęque leues in fasciculos colligendę ad comburendum, triticum uero in horreum ad salubrioris uitę usum recondendum. Neque tamen his contenti,

sapientię libros euoluere cupido incesserit, enitendum erit, ut inutili delectatione penitus seclusa id solum exquiratur, quod pię institutionis disciplinam iuuare possit. Itaque secernenda erit a uoluptate continentia, a lasciuia honestas, ab omni uitio uirtus. Zizania paleęque leues in fasciculos colligendę ad comburendum, triticum uero in horreum ad salubrioris uitę usum recondendum. Neque tamen his contenti, Domini nostri sermones, in

Non est autem scriptum tantum propter ipsum, inquit Apostolus, quia reputatum est illi ad iustitiam, sed et propter nos, quibus reputabitur credentibus in eum, qui suscitauit Iesum Christum nostrum a mortuis, qui traditus est propter delicta nostra, et resurrexit propter iustificationem nostram. Ad hęc, fidei ueritatem sępissime apertissimeque ostendit errantium pertinax contentio.

separatim componerent offerentes holocausta pro se quisque Deo suo. Et cuius Deus ignem mitteret ad perficiendum sacrificium, is esset omnium Deus, aliis diis repudiatis. Sacerdotibus ergo Baal et prophetis nomen dei sui a mane usque ad meridiem frustra inuocantibus, ubi ad Heliam sors inuocandi peruenit, struxit altare de lapidibus, fossa circumdedit, ligna cum carnibus superposuit, omnia aquis perfundi, donec fossa impleretur, iussit. Et cum

diei decessurum dixisset: Quid, inquit, si et alterum diem superuixero? Ille tunc Christianum fore, cum id contigisset, respondit. Igitur Basilius non uitę suę in terris producendę, sed salutis proximi cupidus, orando a Domino impetrauit exitus dilationem. Maneque hora tertia sanus de lectulo consurgens ad ecclesiam uenit ac Iudeum tanto miraculo stupentem baptizauit. Et quem sępe antehac testimoniis conuictum Scripturarum flectere

crederetis forsitan et mihi. De me enim ille scripsit. Signanter, ut mihi uidetur, dixit forsitan. Sciebat enim quosdam ex illis futuros, qui etiam Moysi credentes magis eligerent obstinatione sua perire quam Christum a Moyse et prophetis pręmonstratum confitendo suscipere et per eum saluari. Neque enim est aliud nomen sub cęlo datum hominibus (ut Petrus apostolus ait) in quo oporteat nos saluos fieri.

Polemius *corr. ex Polemus rex baptizatus relicto regno apostolum sequitur; ut in paupertate Christum adoret, qui in diuitiis et potentatu adorauerat diabolum. Ephesii quoque fidem a Ioanne apostolo prędicatam recepturi, ut eam signis approbaret, petierunt. Qui Christi nomine inuocato uetustum Dianę templum ruere fecit, ut, in qua illi plus confidebant, minus pro ipsis ualere intelligerent, quando

Christum conuersi sunt. At impiissimus tyrannus capite eos postremo cędi iussit, nullo tamen manifestiore indicio uictum se ostendens, uiuere permissurus, quos occidit, si uicisset. Augustinus preterea, Anglorum episcopus, a Gregorio pontifice (ut Beda tradit) in Britanniam missus, cum Iesum, Dei Filium, asseruisset, Edilbertum regem magnamque procerum eius partem credentes baptizauit. Cęterum multis adhuc religioni refragantibus cum idolorum

Qui dum esset gentilis, natura ferox et latrociniis deditus, ita ut etiam sanctorum delubra expoliando prophanaret, uidit tandem in quiete uirum forma habituque augustiore quam humano, comminantem sibi necem, nisi protinus a flagitiis sacrilegioque se submoueret. Cumque pauore perculsus repente euigilasset, nihil moratus ad ecclesiam confugit et baptismate suscepto eremum petiit. Tantęque sanctitatis fama breui illustratus est, ut aliquando iter

scriptores asseruerunt) de Samaria Romam una cum suis maleficiis se transtulit. Et cum eodem loci Petrus et Paulus aduenissent, cum ipsis coram Nerone miraculis certauit. Denique se relictis terris cę1um petiturum dicens, a spiritibus immundis in aera ferebatur iamque fere omnes Simonem uere Deum esse acclamabant. Tunc in tanto errantium periculo apostoli minime cunctandum rati spiritibus in nomine Christi pręceperunt, ut illum dimitterent.

incantationibus deluserat, perniciosa credulitate perirent. Paulus apostolus, cum Paphum applicuisset, Bariesum *corr. ex Barrieum Elymam magum, qui Paulum, Cypri proconsulem, a fide auertere moliebatur, cęcitate damnauit, ut nec solem hunc super iustos et super iniustos orientem posset aspicere, qui tam auersus abibat a sole iustitię. Proconsul autem apostolum secutus magum contempsit nec in illo

Barrieum Elymam magum, qui Paulum, Cypri proconsulem, a fide auertere moliebatur, cęcitate damnauit, ut nec solem hunc super iustos et super iniustos orientem posset aspicere, qui tam auersus abibat a sole iustitię. Proconsul autem apostolum secutus magum contempsit nec in illo ueritatis lumen esse iudicauit, qui oculorum lumen amittere dignus fuit, sed in illo, qui, dum ueritatem doceret, eum, qui ueritati repugnabat, in

apostolo quam mago obsequentiores facti, Hermogenem ipsum uinculis complicatum in medium adducunt, nihil pręterea ei mali inferre iussi. Qui deinde libertati redditus, ab apostoli latere discedere non audebat, nequid grauius a demonibus pateretur, donec baculo eius accepto abiit securus, plus iam confidens apostoli ligno quam ueneficiis suis. Conuersus igitur maleficę artis libros flammis tradidit, et se fidei Christi, satis expertus nihil ea

sese crucis signo muniente diuinitus inhibitos, ne propius accederent, et ob id magis furore concitatos sibimetipsis mortem consciuisse. Confer nunc cum magorum uanitate crucis uirtutem! Illa sibi seruientes occidit, hęc a cędis periculo liberauit. Quam rem etiam maleficorum discipuli consyderantes Christiani facti sunt et sanctum, quem capitali odio persecuti fuerant, reuereri coeperunt. Cyprianus Damascenus, primum quidem magus et

pręceptorem suum de ratione uerę sapientię disputando superauit et ad Domini nostri cultum conuertit. Reperit ergo Basilius in Ecclesia, quod in Academia non poterat reperire, et discipulos docuit, quod non didicerat a magistro. Dum autem uterque Hierosolymis a Maximino episcopo baptizaretur, circumfusos lumine uiderunt, qui aderant, eaque res indicio fuit eos antehac ueri ignoratione in tenebris fuisse.

disputando superauit et ad Domini nostri cultum conuertit. Reperit ergo Basilius in Ecclesia, quod in Academia non poterat reperire, et discipulos docuit, quod non didicerat a magistro. Dum autem uterque Hierosolymis a Maximino episcopo baptizaretur, circumfusos lumine uiderunt, qui aderant, eaque res indicio fuit eos antehac ueri ignoratione in tenebris fuisse. Constantinus imperator ob Christi cultum, quoniam nouam religionem in rem

lumine uiderunt, qui aderant, eaque res indicio fuit eos antehac ueri ignoratione in tenebris fuisse. Constantinus imperator ob Christi cultum, quoniam nouam religionem in rem publicam Romanam inducere piaculare uidebatur, a philosophis redargutus diem constituit, quo cum Christianis ad rem inter se contentione discutiendam conuenirent, ut hi, qui probabiliora in medium attulerint, cęteris sequendi autores fierent. Id agebatur Byzantii. Aderat

creditis, operibus credite! Maxentius quoque imperator, cum esset Alexandrię et Christianos ad sacrificandum diis cogeret, Catharinam uirginem, ne eximium formę eius decorem sęuiendo deformaret, a fide Christi philosophorum suasionibus auerti cupierat. Igitur ex omnibus prouincię oppidis quinquaginta sapientissimos deligi curauit, qui illam respondere paratam impugnarent. Ferunt ita tunc locutam, ut omnium animos in

Immanissimus tyrannus credentium ceruicibus cum gladio imminebat, illi uero maluerunt iugulum prębere ferienti quam cognitę iam et perceptę contradicere ueritati, ea et certissima et saluberrima esse, quę a uirgine didicerant, affirmantes: Vna ergo ancilla Christi disputando uicit, quos tota Platonis Academia uincere non potuisset. Caput XI / DE FIDE CHRISTI CONTRA HERETICOS

denuentem puniret. Magnum ea etiam res indubitatę fidei testimonium fuit, quam Cyrillus coram se Hierosolymis ita actam tradidit. Post diui Hieronymi obitum heresiarcha quidam Sabinianus opusculum execrandi dogmatis a se confectum, quo errori suo adscisceret autoritatem, a Hieronymo editum asseuerabat. Eum autem falsitatis palam arguens Syluanus, Nazarensis episcopus, proposuit conditionem, ut, nisi librum illum die crastino ipse

fidei testimonium fuit, quam Cyrillus coram se Hierosolymis ita actam tradidit. Post diui Hieronymi obitum heresiarcha quidam Sabinianus opusculum execrandi dogmatis a se confectum, quo errori suo adscisceret autoritatem, a Hieronymo editum asseuerabat. Eum autem falsitatis palam arguens Syluanus, Nazarensis episcopus, proposuit conditionem, ut, nisi librum illum die crastino ipse Hieronymus ostento manifesto reprobasset, tum se poenam capitalem

sed quod prope se habeat tenentes doctrinam Balaam, doctrinam Nicolaitarum. Quod si cohabitare cum illis crimini est datum, quanto grauius peccant, qui familiaritate et consuetudine eorum utuntur? Facessant igitur a nobis in uestimentis ouium lupi rapaces Dominico semper insidiantes gregi. Recedant spinę et tribuli, de quibus nec ficus nec uua colligi possunt. Procul absit hereticę insanię fermentum, ne purissima orthodoxę fidei

si ille euasit? Niniuitę, cum Iona prophetante urbis excidium imminere didicissent, peccatorum, ob quę id passuri erant, poenitentiam agentes dixerunt: Quis scit, si conuertatur et ignoscat Deus et reuertatur a furore irę suę, et non peribimus. Grandis fiducia, in ipso diuinę ultionis procinctu sperare misericordiam; sed frustra quidem sperassent, nisi uitiis finem statuissent. Quod sperauerant, poenitendo

comitatur. Euangelii tempora percurramus! Cuius spem non incitat atque accendit latro in cruce poenitens? Quam quidem crucem, si nihil mali commisisset, si nemo cogeret, ipse sua sponte hac mercede ascendere debuit, ut a Domino audiret uocem illam, qua nihil iocundius: Hodie mecum eris in paradiso! Ob latrocinia noxę deditus mortique addictus, dum moriens dignum se supplicio confitetur, dum in Christum credit, dum iuxta se pendentem

assecutus est. Et qui aliquando de latronum numero fuerat, in sanctorum censum redigi meruit. Sic Aethiops mutauit pellem suam et pardus uarietates suas. Nullum execrabilius crimen quam post agnitam perceptamque ueritatem a fide decidere. At etiam inde reditum patere ad spem salutis certissimam non solum Petri exemplo, sed etiam aliorum satis edocemur. Iacobus martyr, a pręsectis membrorum nodis Denodatus dictus, cum esset

Nullum execrabilius crimen quam post agnitam perceptamque ueritatem a fide decidere. At etiam inde reditum patere ad spem salutis certissimam non solum Petri exemplo, sed etiam aliorum satis edocemur. Iacobus martyr, a pręsectis membrorum nodis Denodatus dictus, cum esset fidelis fidelibusque ortus parentibus atque inter regis Persarum aulicos primo loco haberetur, gentili domino gratificari cupiens eo prolapsus est, ut

nodis Denodatus dictus, cum esset fidelis fidelibusque ortus parentibus atque inter regis Persarum aulicos primo loco haberetur, gentili domino gratificari cupiens eo prolapsus est, ut idolum adoraret. Deinde a matre per litteras increpitus culpam agnouit, animo resipuit, poenitentiam egit, honores, quibus fruebatur, contempsit. Regem nihil ueritus idola eius detestatus est et se Christianum esse palam asseruit tam constanter, ut

miserandum citius conuertetur. Fuere pręterea, qui non modo uerbis, sed etiam scriptionibus Christianitati renunciantes diabolo se dedere non dubitauerunt. Post hęc tamen, cum poenitentiam egissent, gratiam, a qua deciderant, recuperarunt. Hierosolymis Proterii, principis uiri, seruus Phanias, filię eius amore captus, quoniam potiundę spes nulla esset, magos consuluit. Exciti maligni spiritus eam illi uxorem

indignam se diuinitus eo prohibita cognouisset, post lachrymas eremique labores ad tantam uitę perfectionem deuenit, ut orans in terra terram non tangeret et Iordanem transiens super aquas ambularet. Ad Dominum migratura a sanctissimo uiro Zozima sacrosanctam communionem accepit, a leonibus sepulturam, cum scrobem in terra carptim unguibus excauassent, sanctę corpusculi capacem. Vsque adeo Dominus conuersam exaltauit, quam peccantem

eremique labores ad tantam uitę perfectionem deuenit, ut orans in terra terram non tangeret et Iordanem transiens super aquas ambularet. Ad Dominum migratura a sanctissimo uiro Zozima sacrosanctam communionem accepit, a leonibus sepulturam, cum scrobem in terra carptim unguibus excauassent, sanctę corpusculi capacem. Vsque adeo Dominus conuersam exaltauit, quam peccantem ne in templum quidem intrare permiserat, tam erga poenitentem

constructa pyra in ignem coniecit et de prostibulo, ubi diu diabolo seruierat, ad monasterium transiens seruiuit Christo. Post triennem eius clausuram Paulo, Antonii abbatis discipulo, reuelatum est dimissa esse a Domino Thaidi peccata. Itaque a Pafnutio de cęllę carcere educta migrauit ad paradisum et consortio inserta est angelorum. Talis beatitudo eos manet, qui uitam corrigunt et spem suam in sola Dei misericordia semper

ignem coniecit et de prostibulo, ubi diu diabolo seruierat, ad monasterium transiens seruiuit Christo. Post triennem eius clausuram Paulo, Antonii abbatis discipulo, reuelatum est dimissa esse a Domino Thaidi peccata. Itaque a Pafnutio de cęllę carcere educta migrauit ad paradisum et consortio inserta est angelorum. Talis beatitudo eos manet, qui uitam corrigunt et spem suam in sola Dei misericordia semper collocant.

et multum misericors. Non in perpetuum irascetur neque in ęternum comminabitur. Non secundum peccata nostra fecit nobis neque secundum iniquitates nostras retribuit nobis. Quoniam secundum altitudinem cęli a terra, corroborauit misericordiam suam super timentes se. Quantum distat ortus ab occidente, longe fecit a nobis iniquitates nostras. Quomodo miseretur pater filiorum, misertus est Dominus super timentibus se.

nostra fecit nobis neque secundum iniquitates nostras retribuit nobis. Quoniam secundum altitudinem cęli a terra, corroborauit misericordiam suam super timentes se. Quantum distat ortus ab occidente, longe fecit a nobis iniquitates nostras. Quomodo miseretur pater filiorum, misertus est Dominus super timentibus se. Et rursum in alio Psalmo: Miserator et misericors Dominus, patiens et multum misericors. Suauis Dominus

iniquitates obseruaueris, Domine, Domine, quis sustinebit? Quia apud te propiciatio est, et propter legem tuam sustinui te, Domine. Sustinuit anima in uerbo eius; sperauit anima mea in Domino. A custodia matutina usque ad noctem speret Israhel in Domino; quia apud Dominum misericordia et copiosa apud eum redemptio. Et ipse redimet Israhel ex omnibus iniquitatibus eius. Philo etiam, sapientię spiritu

uitę ęternę. Has tantas ac tales Domini nostri erga nos miserationes siquis recte secum reputet, nemo grauius delinquit quam qui post delictum a spe impetrandę uenię decidit et plus se peccasse, quam quod a Deo dimitti possit, existimat; tanquam si ullum sit tam magnum peccatum, tam immane crimen, quod non condonare possit et uelit et soleat Deus

Has tantas ac tales Domini nostri erga nos miserationes siquis recte secum reputet, nemo grauius delinquit quam qui post delictum a spe impetrandę uenię decidit et plus se peccasse, quam quod a Deo dimitti possit, existimat; tanquam si ullum sit tam magnum peccatum, tam immane crimen, quod non condonare possit et uelit et soleat Deus poenitenti.

arbitror, ut tertii nunc uoluminis principium teneat et quasi in arce collocata consistat. Quę uirtus cum talis sit, ut sine ea cęterę nihil sint, neminem ignorare uolumus de ipsa simul tractari, ubicunque de aliqua a nobis tractetur. Quędam tamen, quę illi magis propria censui, conabor hoc loco referre et sanctorum exemplis- primo quatenus Deus diligendus sit, deinde proximus, postremo inimicus- digerendo explicare.

certissimo tandem euentu, quod promissum fuerat, accepit. Heli sacerdos nimia in filios indulgentia male agentes remisse molliterque corripiens Deum offenderat, et tamen, cum illos tam tenera amplexaretur pietate, a Philistiim interfectos audiens satis ęquo animo tulit. Postquam autem et arcam Domini simul captam fuisse intellexit, impatiens doloris de sede corruit. Et quia nonagenarius iam erat, eo lapsu collisus expirauit ostendens,

iam erat, eo lapsu collisus expirauit ostendens, quanto sibi grauius erat pręsentia Domini, quam arca exhibebat, quam liberis, quanuis charissimis, orbari. Quantum de arcę amissione doluit Heli, tantum de eius reductione a Philistinis restitutę lętatus est Dauid. Nam cum rex esset et rerum gestarum gloria omnibus, qui in Iudea regnauerant, pręferretur, non erubuit, dum arca a Leuitis portatur, omni regię dignitatis

amissione doluit Heli, tantum de eius reductione a Philistinis restitutę lętatus est Dauid. Nam cum rex esset et rerum gestarum gloria omnibus, qui in Iudea regnauerant, pręferretur, non erubuit, dum arca a Leuitis portatur, omni regię dignitatis ornata deposito et ephod lineo sumpto pedester incedere, saltare, ludere et quasi unus e plebe iocunditatis gesticulationibus uti, donec illa in urbem inuecta sub tabernaculo, quod

iam in animum inducens constituere templum Domino sacrisque illius magis decenter reponendis dedicare, regiam cessisset, nisi multo magnificentius habitaculum iis quam sibi faciendum decreuisset, et quidem tale, quale deinde a filio suo Salomone legimus ędificatum. Cuius opulentię amplitudinisque gloria apud posteros uix fidem inuenisset, si eam humanę tantum, non etiam diuinę Scripturę monumenta retulissent. Sed mirentur alii opus, nos animi

maior in Dauid quam in Salomone fuit. Multa quippe postea populo populique principibus indulsit Dominus, et propter seruum suum Dauid ea se indulsisse protestatus est, ut, quia ipse Deum plus cęteris dilexerat, plus etiam a Deo dilectus nosceretur. Quod autem Salomon potius quam ille, ut templum Domino construere electus sit, non tam meritum quam mysterium fuisse constat. Perfectę charitatis cultum et in pueris illis in Babylonem abductis

igneos globos laudes Deo concinebant, et idem ardor, qui illis intra fornacem ignouit, raptim exhalans eos, qui foris aderant, regis ministros corripuit atque consumpsit. Motus tanto miraculo rex non iam statuam a se errectam, sed Deum Israhel adorandum edicto iussit. Sic constans ac uera pietas captiuos rege ipso, a quo fuerant capti, fortiores reddidit et in igne positos periculi expertes fecit, parcente illis incendio et in suos

exhalans eos, qui foris aderant, regis ministros corripuit atque consumpsit. Motus tanto miraculo rex non iam statuam a se errectam, sed Deum Israhel adorandum edicto iussit. Sic constans ac uera pietas captiuos rege ipso, a quo fuerant capti, fortiores reddidit et in igne positos periculi expertes fecit, parcente illis incendio et in suos sęuiente autores, quos peremit. Eleazarus scriba Antiocho Epiphane fideles persequente, ut suillam

casso labore peregisset, ipso tandem in nauiculam suscepto ac iubente laxauit rete et tantam uim piscium traxit, ut attonitus indignum se talis Domini pręsentia iudicaret et genibus simul prouolutus diceret: Exi a me, Domine, quia homo peccator sum. Profecto, qui sic humiliabatur, iam diligere coeperat. Hinc et subleuari meruit, ne timeret, quod deinde non pisces, sed homines esset capturus. Quibus uerbis ita allectus est, ut, quem

quia homo peccator sum. Profecto, qui sic humiliabatur, iam diligere coeperat. Hinc et subleuari meruit, ne timeret, quod deinde non pisces, sed homines esset capturus. Quibus uerbis ita allectus est, ut, quem modo exire a se uolebat, mox exeuntem sequi maturaret, et quidem relictis omnibus, ut palam esset nihil se pręter Christum appetere, nihil habere uelle. Iterum, cum nauigantes Discipuli Dominum super mare gradientem conspexissent

dubios esse, quin ipse Filius Dei sit, affirmat, ut scilicet discas neminem posse perfecte diligere, qui non plene crediderit. Post hęc prędicente Domino ea, quę propediem Hierosolymis passurus esset, ait: Absit a te, Domine, non erit tibi hoc. Vide, quali amoris ardore flagrabat. Quem in omnibus uerissimum esse nequaquam dubitat, ab eodem id solum patienter audire non poterat, quod ipsi ualde indecens et abominabile esse, nondum

amoris ardore flagrabat. Quem in omnibus uerissimum esse nequaquam dubitat, ab eodem id solum patienter audire non poterat, quod ipsi ualde indecens et abominabile esse, nondum mysterium intelligens, existimabat. Absit a te, Domine, imprudenter optat, sed error hic ex affectu prouenit charitatis. Increpatur ergo, ut ab errore resipiscat, non ut a charitate discedat, immo, ut correctus perfectius diligat. Inde et

ipsi ualde indecens et abominabile esse, nondum mysterium intelligens, existimabat. Absit a te, Domine, imprudenter optat, sed error hic ex affectu prouenit charitatis. Increpatur ergo, ut ab errore resipiscat, non ut a charitate discedat, immo, ut correctus perfectius diligat. Inde et in monte, cum reliqui fulgentis Domini splendore stupefacti mutire non auderent, primus prorupit in uocem: Domine, bonum est nos hic esse.

ne quam ob causam consuetudine eius, qua sibi nihil dulcius neque suauius erat, carere cogeretur. Quid illud? Cum audisset, quod unus ex Discipulis conspiraturus esset aduersus Dominum suum et a Ioanne quęreret, quis ille esset, quo eum animo quęsisse crederemus? Nonne in ipsum protinus irruendi, ipsum membratim discerpendi et in frusta concidendi laniandique, si cognouisset? Quando quidem nec armatorum cohortem

et interrogat: Domine, quo uadis? Et: Quare non possum te modo sequi? Animam meam pro te ponam. Omnia quidem pręsumere cogebat amor, sed imbecillitas non omnia potuit pręstare. Iam ad supplicium raptum a longe sequitur, nec in atrium ingredi audet, sed foris ante ostium pręstolatur et ab aliis introductus accedit ad ignem, quoniam surrepente formidine frigescebat charitas. Denique interrogatus, se nosse illum negat, pro quo

ad eum prior uenit Petrus. Sic quippe traditum est : Simon Petrus, cum audisset, quia Dominus est, tunica succinxit se (erat nudus) et misit se in mare. Alii autem Discipuli nauigio uenerunt. Non enim longe erant a terra. Non patitur moras charitas. Tametsi prope littus erant, haud quaquam distulit Petrus, quin ipsum nauiculę cursum suo pręueniret, dum ad Dominum properat. Non petiit nunc, ut super aquas ambularet, quia et id

in se confidit, neque fortius, qui in Deo. In Deo confidens Neronem contempsit, qui in se confidens expauerat ancillas. De Paulo quoque apostolo in Actis legimus, cum esset Tyri, ab Agabo propheta et a Spiritu Sancto fuisse prędictum, quod uincula tribulationesque passurus Hierosolymis esset. Ipse tamen eodem Spiritu confirmatus illo proficisci nequaquam dubitauit nihil supplicia ueritus, dum prędicat Iesum. Lugentibus

passurus Hierosolymis esset. Ipse tamen eodem Spiritu confirmatus illo proficisci nequaquam dubitauit nihil supplicia ueritus, dum prędicat Iesum. Lugentibus Discipulis et magistrum indulgentissimum pariter ac doctissimum a proposito deterrentibus: Quid facitis, inquit, flentes et affligentes cor meum? Ego autem non solum alligari, sed et mori in Hierusalem paratus sum propter nomen Domini Iesu. Iuit, in insidias incidit,

sic acceptus dimitteretur, sed pro illis, ne errantes in ęternum perirent, pro iniuria referens beneficium, pro malo bonum. Non enim languescit odium sustinens charitas, sed accenditur, si uera fuerit. Hinc idem ad Romanos a Corintho scribens clamat: Quis nos separabit a charitate Christi? Tribulatio? An angustia? An fames? An nuditas? An periculum? An persecutio? An gladius? Sicut scriptum est: Quia propter te mortificamur tota

in ęternum perirent, pro iniuria referens beneficium, pro malo bonum. Non enim languescit odium sustinens charitas, sed accenditur, si uera fuerit. Hinc idem ad Romanos a Corintho scribens clamat: Quis nos separabit a charitate Christi? Tribulatio? An angustia? An fames? An nuditas? An periculum? An persecutio? An gladius? Sicut scriptum est: Quia propter te mortificamur tota die, et ęstimati sumus sicut oues occisionis. Sed

neque mors, neque uita, neque angeli, neque principatus, neque uirtutes, neque instantia, neque futura, neque fortitudo, neque altitudo, neque profundum, neque creatura alia poterit nos separare a charitate Dei, quę est in Christo Iesu, Domino nostro. Hinc etiam a Roma ad Philippenses scribens: In omni fiducia, inquit, sicut semper et nunc mangnificabitur Christus in corpore meo, siue per uitam,

neque futura, neque fortitudo, neque altitudo, neque profundum, neque creatura alia poterit nos separare a charitate Dei, quę est in Christo Iesu, Domino nostro. Hinc etiam a Roma ad Philippenses scribens: In omni fiducia, inquit, sicut semper et nunc mangnificabitur Christus in corpore meo, siue per uitam, siue per mortem. Mihi enim uiuere Christus est, et mori lucrum. Et rursum:

Et de iis, qui negligunt, ad Corinthios: Siquis non amat Dominum nostrum Iesum Christum, sit anathema, maran atha, quod Syrum esse aiunt et sonare: Dominus uenit, ut sit sensus: eum in aduentu Iudicis a fidelium consortio separandum, qui a Christi charitate inuentus fuerat alienus. Charitatem autem Dei habet, quisquis ea, quę ab illo pręcepta sunt, ante omnia exequi studet. Ioannes apostolus: Hęc est charitas Dei,

Corinthios: Siquis non amat Dominum nostrum Iesum Christum, sit anathema, maran atha, quod Syrum esse aiunt et sonare: Dominus uenit, ut sit sensus: eum in aduentu Iudicis a fidelium consortio separandum, qui a Christi charitate inuentus fuerat alienus. Charitatem autem Dei habet, quisquis ea, quę ab illo pręcepta sunt, ante omnia exequi studet. Ioannes apostolus: Hęc est charitas Dei, inquit, ut mandata eius

eius. Ipse quoque Dominus in Euangelio: Si diligitis me, inquit, mandata mea seruate! Et iterum: Qui habet mandata mea et seruat ea, ille est, qui diligit me. Qui autem diligit me, diligetur a Patre meo et ego diligam eum et manifestabo ei meipsum. Et rursum: Siquis diligit me, sermonem meum seruabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus, et mandata apud eum faciemus.

iungi properabant. Nihil illis formidini, nihil timori esse poterat, quoniam perfecta charitas foras mittit timorem. Vehementiores poenas experierunt, ut maioris erga te amoris testimonium redderent. Sed nulla tam vehemens a persecutoribus excogitari potuit, ut ęquaret patientium affectum. Grauiora tolerare parati erant quam nouerat inferre rabies inimici in ipsos debacchantis. Sed, ne foeminarum in Deum pietatem omnino pręteriisse uideamur,

ubi posuerunt eum. Rursum reuertitur identidemque super uacuum sepulchrum inclinata prospectat, perquirit, plorat. Recedunt Discipuli, permanet illa. Qua perseuerantia atque inquietudine tandem obtinuit, ut Domini a morte resurgentis gloriam prima uideret, prima crederet, prima cęteris annunciaret. Caput II / DE CHARITATE ERGA PROXIMVM Quoniam uero neque Deum

prosequendi sint. Ionathę erga Dauid amicitiam non imminuit Saulis patris indignatio, sed auxit. Pater sępe uitę Dauid insidiatus est; semper filius detexit insidias patris, frequenter iratum placauit et a persecutione amici auertit. Cumque die festo Neomenię in celebri conuiuio requireretur, excusauit eius absentiam et patris odium in illum concitatum in se pene excepit, lancea ab eo petitus, sed a Deo protectus. Exurgens

iratum placauit et a persecutione amici auertit. Cumque die festo Neomenię in celebri conuiuio requireretur, excusauit eius absentiam et patris odium in illum concitatum in se pene excepit, lancea ab eo petitus, sed a Deo protectus. Exurgens ergo ne gustatis quidem solennibus epulis latebras adiit David eumque monuit, ut fuga sibi salutem quęreret. Denique (ut Scriptura testatur) diligebat Ionathas David sicut animam suam, intantum de

manus tua contra me et contra domum patris mei! Qua pietate diuinam placauit iram sibique et iis qui superfuerant ueniam impetrauit, tam iustus in poena eligenda quam promptus in perferenda. Sed cum neque populus a culpa credatur alienus, ipse corporis, ille animi dolorem passus est, minus doliturus, si soli pati contigisset. Abdias, Iezabele impia prophetas interficiente, centum ex eis speluncis abditos

calamitatibus premitur, ad extremam redigitur miseriam? Cur nisi, ut aurum igne probatur, sic is, qui prosperis in rebus semper continentissimus fuerat, etiam in aduersis eiusdem integritatis esse noscatur? Post probationem a malis liberatus duplicia recipit, temporale utique et ęternum bonum, ne ignores multo maximam esse pietatis mercedem. Abdemelech Aethiops, eunuchus, Sedechię regis seruus, Hieremiam ab iis, qui

manet et Deus in eo. Siquis dixerit, quoniam diligo Deum, et fratrem suum oderit, mendax est. Qui enim non diligit fratrem suum, quem uidet, Deum, quem non uidet, quomodo potest diligere? Et hoc mandatum habemus a Deo, ut, qui diligit Deum, diligat et fratrem suum. Paulus quoque apostolus, qualem erga proximos charitatem haberet, ostendit ad Romanos dicens: Optabam ego ipse anathema esse a Christo pro

habemus a Deo, ut, qui diligit Deum, diligat et fratrem suum. Paulus quoque apostolus, qualem erga proximos charitatem haberet, ostendit ad Romanos dicens: Optabam ego ipse anathema esse a Christo pro fratribus meis. Et ad Corinthios: In cordibus nostris estis, ad commoriendum et ad conuiuendum. Et ad Philippenses: Testis mihi est Deus, quomodo cupiam omnes uos esse in uisceribus Iesu

seruitute in fidei Christi libertatem uendicasset, reddito ei precio ad alium transibat. Hoc gentiles erudiendi genere etiam Lacedęmone et Athenis usum dicunt. Itaque non recusauit uenalis mancipii uilitatem abbas, ut alios a pernicie liberaret erroris. Magna et Abraham eremitę in neptem charitas, quam secum in solitudine commorantem Deo seruire et uirginitatem custodire docebat assiduis monitis quotidianaque adhortatione. Sed illa tandem a

a pernicie liberaret erroris. Magna et Abraham eremitę in neptem charitas, quam secum in solitudine commorantem Deo seruire et uirginitatem custodire docebat assiduis monitis quotidianaque adhortatione. Sed illa tandem a iuuene quodam solicitata, cum sceleri consensisset, patrui, sanctissimi uiri, conspectum ferre non ualens clam discessit et de uenia desperans impudicicię se dedit. Quid ageret amissa oue, pastor iam senex nesciebat et tamen

inuentam conuertit, conuersam secum reduxit et tanto labore recuperatam diligentius custodiuit, ita ut illa salutem, de cuius spe deciderat, poenitendo acquisierit. Quod si ipse delinquentem neglexisset, nunquam fortasse illa a delictis resipuisset. Sed nescit torpere charitas, quousque subleuet corruentem. Paulinus, Nolę urbis episcopus (sicuti alio loco de ipso diximus) uiduę cuiusdam filium, in Aphrica apud Vandalos

credere, nisi proximi charitas foras misisset timorem. Cuius quidem charitatis merito effectum est, ut is, qui papam corruere fecerat, episcopo obediret. Pacomius monachus animaduertens proximi uici colonos rerum ignaros a cultu abesse diuino et tantummodo in pascendis pecoribus studium protrahere, uehementer indoluit nihilque moratus eremum dereliquit et inter illos tuguriolum sibi constituit. Neque prius ad solitudinis locum rediit, quam

conseruari dignusque effici, qui multo magis postea prodesset hominibus, prędicando, quam tunc profuerat ministrando. Sanctulus, Nursię provincię abbas, cum sibi pecunia non suppetisset, qua diaconum suum a Longobardis latronibus captum redimeret, aliam longe difficiliorem redimendi rationem iniit et, ut sibi cum illo colloqui diesque aliquot una esse liceret, rogauit. Qui rogabantur, hac lege concesserunt, ut, si diaconus

prę dolore languere coepit. Cumque, ut conuerterentur, orare debuisset, ut ambo e uita decederent, optauit, ueritus, ne alterius suasu, alterius exemplo alii corrumperentur. Vidit autem in quiete illos in fornacem ardentem a spiritibus immundis trahi uiolenterque impelli, et cum eo spectaculo delectari coepisset, aspexit Christum cum angelis e cęlo delabi in terram ipsosque ab ignis periculo erreptum accedere. A quo et audiuit iterum paratum se

quiete illos in fornacem ardentem a spiritibus immundis trahi uiolenterque impelli, et cum eo spectaculo delectari coepisset, aspexit Christum cum angelis e cęlo delabi in terram ipsosque ab ignis periculo erreptum accedere. A quo et audiuit iterum paratum se pro peccatoribus pati. Hac uisione admonitus pro utriusque conuersione Domino supplicauit et, quos antea mori concupierat, demum in fide uiuificatos recepit. Hinc discimus neminem appetere

habitarent, dedit. Quid multa? Qui sibi innocenti necem seruitutemque intentauerant, eos, cum uictus penuria laborarent, benigne suscepit, opipare aluit, large beneficiis affecit. Moyses pro Maria sorore Deum orauit et a lepra curatam reddidit, quam petulanter in se oblocutam nouerat et ob hoc quidem lepra perfusam. Dimittere illam Dei iudicio uoluntatique licebat, sed ipse pietate uictus, ut morbo eo liberaretur, precibus impetrauit.

quam petulanter in se oblocutam nouerat et ob hoc quidem lepra perfusam. Dimittere illam Dei iudicio uoluntatique licebat, sed ipse pietate uictus, ut morbo eo liberaretur, precibus impetrauit. Idem a populo, quem de seruitute Aegyptia liberatum in terram lacte et melle manantem, id est, bonis omnibus affluentem perducere tanto labore tantoque uitę periculo moliebatur, sępe murmuratione lacessitus est, sępe furore

commotus est, ut benefacere cessaret. Prostratus pro illis orauit, Deum placauit, manna de cęlo, aquam de petra, dum deserta peragrant, ad esum potumque eis impetrauit, legem digito Dei scriptam dedit, de inimicis uictoriam a Domino exorauit, ducem, qui eos in Terram promissionis inferret, reliquit. Si nihil in illum unquam deliquissent, sed semper iussis omnibus fuissent obsecuti, magis pro ipsis solicitus esse non potuisset. Dauid

dormientis cyphum hastamque sustulit et nulli custodum uisus ad suos rediit. His quidem argumentis ostendere uolens, quantum deferret regi etiam iniquo, cum ab illo declinare mallet quam hostliter persequentem lędere. Denique a Philisteis cęsum luxit et cędis eius nuncium, qui ex uulnere morientem, ut doloribus liberaret, ab ipso rogatus, insuper percusserat, occidi iussit, ut reliqui discerent manum continere a christo Domini. Benedixit autem

persequentem lędere. Denique a Philisteis cęsum luxit et cędis eius nuncium, qui ex uulnere morientem, ut doloribus liberaret, ab ipso rogatus, insuper percusserat, occidi iussit, ut reliqui discerent manum continere a christo Domini. Benedixit autem illis, qui mortui cadauer mandauerant sepulturę. Ad hęc illos, qui post Isboseth, Saulis filium, dolose interfecerant, licet ipse de regni successione secum contendisset, ulcisci iussit, tam

in sui iniuriam extensam mouerat, Dominum rogauit pristinęque sanitati protinus restituit. Facillime quippe diuina exoratur pietas ab exercente pietatem. Quid de Discipulis martyribusque Christi dicam? Qui etiam in eos, a quibus grauissima passi sunt supplicia, beniuolentiam benignitatemque prę se tulere. Stephanus pro illis, a quibus falso accusatus, inique damnatus crudeliter lapidum ictibus impetebatur, genibus

exercente pietatem. Quid de Discipulis martyribusque Christi dicam? Qui etiam in eos, a quibus grauissima passi sunt supplicia, beniuolentiam benignitatemque prę se tulere. Stephanus pro illis, a quibus falso accusatus, inique damnatus crudeliter lapidum ictibus impetebatur, genibus prouolutus orauit, ne ipsis hoc ad peccatum imputaretur, quod sibi cedere sciebat ad gloriam. Iacobum quoque apostolum,

sciebat ad gloriam. Iacobum quoque apostolum, Alphei filium, tunc, cum de pinna templi lapidum ictibus deturbaretur ac deturbatus insuper fullonis fuste cęderetur, orasse accepimus illis ignosci postulantem, a quibus iniuste necabatur Sęuiendo impii efficere nequiuerunt, ut pius in sęuientibus bene optare desisteret. Venustianus, Tuscię pręses, Sabinum, Assisii episcopum, cum duobus diaconis Exuperantio et Marcello ob

efficaciter sanauit, sanando insuper hominem ex infideli Christianum fecit. Maius bonum pro malo reddere non potuit quam ut inimicum suum diligendo Deum amicum faceret et eum pro Christo ad patientiam suppliciorum animaret, a quo ipse pertulerat supplicia. Pergentinus * corr. ex Pergentius et Laurentinus fratres sub Decio cęsare Aretii martyrium passi, cum fustigarentur et uerberantium brachia

exquirentes. Ioannes et Paulus Iuliano Apostata imperante Romę passi sunt. Eorum corpora humi defossa Terentiani, militum pręfecti (cuius manu cęsi erant) filium ad tumulum ipsorum adductum a demonica uexatione liberum reddidere. Hinc patet, quales erga alios uixerint, qui hos, a quibus necati sunt, etiam mortui dilexerunt. Christophorus martyr a Dagno ** corr. ex Dago

Romę passi sunt. Eorum corpora humi defossa Terentiani, militum pręfecti (cuius manu cęsi erant) filium ad tumulum ipsorum adductum a demonica uexatione liberum reddidere. Hinc patet, quales erga alios uixerint, qui hos, a quibus necati sunt, etiam mortui dilexerunt. Christophorus martyr a Dagno ** corr. ex Dago , Lycię rege, passus, cum post multa tormentorum genera stipiti alligatus tandem

erant) filium ad tumulum ipsorum adductum a demonica uexatione liberum reddidere. Hinc patet, quales erga alios uixerint, qui hos, a quibus necati sunt, etiam mortui dilexerunt. Christophorus martyr a Dagno ** corr. ex Dago , Lycię rege, passus, cum post multa tormentorum genera stipiti alligatus tandem sagittis appeteretur atque earum una reflexo mirabiliter ictu regis oculum confixisset, uulneris

petiere. Illis ergo in nauem reuersis atque orantibus resederunt fluctus, posuerunt uenti, periculum omne sublatum est. Sancti igitur tantum beneficii retulerunt, quantum iniurię acceperant, curantes, ne illi mergerentur, a quibus ipsi submersi fuerant. Accessit beneficio cumulus, quoniam sic a mortis periculo liberatos etiam, quomodo in ęternum beati uiuerent, docuerunt. Hęc in martyrio charitas, illa citra martyrium.

posuerunt uenti, periculum omne sublatum est. Sancti igitur tantum beneficii retulerunt, quantum iniurię acceperant, curantes, ne illi mergerentur, a quibus ipsi submersi fuerant. Accessit beneficio cumulus, quoniam sic a mortis periculo liberatos etiam, quomodo in ęternum beati uiuerent, docuerunt. Hęc in martyrio charitas, illa citra martyrium. Spiridion, Cypri episcopus, fures nocturnos domi deprehensos, cum multis, ut

fures nocturnos domi deprehensos, cum multis, ut eiusmodi scelere abstinerent, admonuisset, non solum impunitos, sed etiam ueruece, quem furatum uenerant, donatos dimisit. Felicis quoque monachi in furem benignitas a Gregorio in primo Dialogi sui libro commendatur. Cum enim hortuli curam gereret ac subinde illum expoliari animaduertisset, serpenti pręcepit, ut aditum custodiret neminem lęderet. Proh nefas! Serpentes famulos Christi

deposuit et holeribus abunde collatis amice hortatus est, ne per scelus quęreret, quod innocenter se largiente habere posset, quoties petitum uenisset. Magis forsan impensę parceret Felix, si illum furari permisisset, sed a furandi peccato rem copiosius impertiendo auertere hominis animum satius existimauit. Talis in furem et Odo, Cluniacensis coenobii abbas, fuit. Illum enim, qui sibi equum noctu subducere attentauerat eoque conscenso neque

atque ita amplexus est, ut ex furibus monachos faceret. Nunquid se suppilari doluit, qui suppilatoribus suis tam se benignum pręstitit? Non, ut ulcisceretur inimicos, custodiam serpentibus mandauerat, sed ut deprehensos a flagitiis auerteret et iungeret Christo. Non minus ęquo animo quidam latronum uiolentiam tolerarunt quam hi dolos furum. Clodoueo rege aduersus Gothos arma mouente quidam ex militibus predę

interfecerant, templum incenderant, sibi graue uulnus inflixerant et carcere teterrimo constrictum menses septem incarcerauerant. Omnes Dei ultione deleti fuissent, nisi Elphegus intercessisset, ipsis etiam benefacere cupiens, a quibus tot mala se suosque passos sciret. Mauro abbati, qui beato Benedicto in gubernatione successerat, monasterium in agro Andegauensi construenti quidam ex operariis inter se blaterantes detrahere licentius coeperunt,

coeperunt, idipsum monasterii opus non pietati religionique eius, sed hypocrisi simulatęque sanctitati deputando. Proinde Sathanę traditi, unus, qui criminis causa et caput fuerat, instanter expirauit, reliqui mirabiliter a demonio uexati sunt. Mauro autem pro illis cum lachrymis deprecante, et mortuus reuixit et, qui nequitię spiritu agitabantur, liberati sunt. Non enim solet ad indignationem moueri, quisquis etiam laudari contemnit.

reputet ad peccatum. His uerbis ille corde compunctus et fidem, quam persequebatur, accepit et non recusauit martyrium. Vitalis, ** corr. ex Vitalius Alexandrinus monachus, hominem, a quo alapam acceperat, statim a demone arreptum ac uolutatim humi iactatum, dum pro illo orasset, omni prorsus molestia expediuit. Tam facilis exauditio nonne aperte declarat, quanti apud Deum momenti sit erga

peccatum. His uerbis ille corde compunctus et fidem, quam persequebatur, accepit et non recusauit martyrium. Vitalis, ** corr. ex Vitalius Alexandrinus monachus, hominem, a quo alapam acceperat, statim a demone arreptum ac uolutatim humi iactatum, dum pro illo orasset, omni prorsus molestia expediuit. Tam facilis exauditio nonne aperte declarat, quanti apud Deum momenti sit erga inimicos charitas?

ac uolutatim humi iactatum, dum pro illo orasset, omni prorsus molestia expediuit. Tam facilis exauditio nonne aperte declarat, quanti apud Deum momenti sit erga inimicos charitas? Isaac quoque abbas eum, a quo alapa percussus fuerat, cum ob hoc a demonio uexaretur, superincumbens poena liberauit. Idem iis, qui noctu in hortum suum furtim irrepserant et nec auferre quicquam nec inde discedere potuerant, mane inuentos de

orasset, omni prorsus molestia expediuit. Tam facilis exauditio nonne aperte declarat, quanti apud Deum momenti sit erga inimicos charitas? Isaac quoque abbas eum, a quo alapa percussus fuerat, cum ob hoc a demonio uexaretur, superincumbens poena liberauit. Idem iis, qui noctu in hortum suum furtim irrepserant et nec auferre quicquam nec inde discedere potuerant, mane inuentos de proposito quidem corripuit, sed quasi hospites

ut nemo non miratus sit. Accersitumque uillicum annuis pensionibus liberum fecit, docens hoc exemplo nepotem iniuriam hominum haud secus uindicandam esse ab iis pręsertim, qui Deo, non sibi placere student. Idem, cum a quodam mendico pro data elemosina contumeliam recepisset, clericos in eum insurgentes cohibuit, se in causa esse asserens, quod petenti minus quam indiguerat impendisset. Illoque accito omnem, quam habebat, pecuniam coram

extinguere aliena odia. Christina, uirgo et martyr, pro fide ac ueritate horrendos constanter perpessa est cruciatus. Cum autem etiam serpentes in eam missi fuissent, sed mordere omnino nollent, ueneficum, a quo ad mordendum irritabantur, inuadentes rabidis ictibus multaque ueneni ui statim interimunt. At Christina sui ipsa carnificis uicem dolens, Christum precata, et serpentes in fugam conuertit et ab eis peremptum ad uitam

beatitudinis spem errexit. Anatoliam etiam uirginem angusto carcere una cum terribili serpente conclusam nec tamen ab eo lęsam, cum tandem consumptam putarent carcerisque ostium reserassent, serpens inde erumpens Audacem, a quo immissus fuerat, morsu apprehensum sinuosoque spirarum uolumine colligatum humi deiicit moribundum. Mox autem ipsius uirginis oratione serpens procul effugatur, et Audax sanus errigitur. Christianorum enim conuenit

fuerat, morsu apprehensum sinuosoque spirarum uolumine colligatum humi deiicit moribundum. Mox autem ipsius uirginis oratione serpens procul effugatur, et Audax sanus errigitur. Christianorum enim conuenit pietati eos, a quibus offensi sunt, defendere pro uiribus ac tueri nec ab uno lędi permittere. Potamiena uirgo Alexandrię passa Basilidi pręfecto, a quo omnia pene tormentorum genera in suo exceperat corpore pro Christi nomine,

procul effugatur, et Audax sanus errigitur. Christianorum enim conuenit pietati eos, a quibus offensi sunt, defendere pro uiribus ac tueri nec ab uno lędi permittere. Potamiena uirgo Alexandrię passa Basilidi pręfecto, a quo omnia pene tormentorum genera in suo exceperat corpore pro Christi nomine, postquam ad Dominum cum palma migrasset martyrii, per uisum apparuit et coronam, quam ei a Domino impetrauerat, si credere uellet, ostendit.

Potamiena uirgo Alexandrię passa Basilidi pręfecto, a quo omnia pene tormentorum genera in suo exceperat corpore pro Christi nomine, postquam ad Dominum cum palma migrasset martyrii, per uisum apparuit et coronam, quam ei a Domino impetrauerat, si credere uellet, ostendit. Credidit ille, et per martyrium ęternitatis gloriam consecutus est. Tantę curę fuit uirgini eum, per quem torta interfectaque fuerat, saluum beatumque facere.

Neque enim uirginitas illi ad beatitudinem consequendam satis fuisset, si abfuisset pietas. Paris exempli et Agnetis uirginis erga inimicum dilectio. Eum quippe, qui ipsam stuprare moliebatur, a diabolo necatum uitę restituit. Vitę restitutus Christum confiteri palam coepit. Illa ergo orante is, qui pudiciciam ipsius inquinare conatus fuerat, duo pręcipua retulit bona: uitam, qua adhuc in terris uiueret, et fidem,

quem sibi tam indigne capitali odio infensum nouerat, feruenter orando effecit, ut et uiuens poenitentiam delicti ageret et defunctus purgatorii poenas cum paradisi deliciis commutaret. Ipsa uero corporei quoque uisus usum a Deo accipere meruit, quem non acceperat a parentibus. Hoc quidem charitatis genus tum Veteri tum Noua lege pręcipitur nobis obseruandum. In Exodo dicitur: Si occurreris boui inimici tui aut asino

nouerat, feruenter orando effecit, ut et uiuens poenitentiam delicti ageret et defunctus purgatorii poenas cum paradisi deliciis commutaret. Ipsa uero corporei quoque uisus usum a Deo accipere meruit, quem non acceperat a parentibus. Hoc quidem charitatis genus tum Veteri tum Noua lege pręcipitur nobis obseruandum. In Exodo dicitur: Si occurreris boui inimici tui aut asino erranti, reduc ad eum. Si uideris asinum odientis te iacere

quia ipse benignus est super ingratos et malos. Quod autem uerbis pręcepit, exemplo pręstitit. Proditori quippe suo corporis et sanguinis sui sacramentum obtulit, pedes lauit, osculum non negauit. Illis etiam, a quibus cruci affigebatur, ueniam dari petiit: Pater, inquit, ignosce eis, quia nesciunt, quid faciunt. Si tam clemens erga tantam sęuitiam Dominus, quomodo seruus eius erit, qui uindictam expetierit? Aut

carbonis de altari sumpti tactu purgatum animaduertisset et Dominus diceret: Quem mittam, et quis ibit nobis? — ultro se obtulit dicens: Ego sum, mitte me! Quod usurpare nequaquam ausus fuisset, nisi se prius a delictorum inquinatione prorsus expiatum excoctumque agnouisset. Carere enim debet omni uitio, qui aliorum prauitatem paratus est corrigere, ut auditores non tam uerbis ad emendationem uitę prouocet quam exemplo. Labia

malefacta omnium detestando, ut semper uenię spem proponant poenitentibus. Quia Deus clemens et misericors est, patiens et multę miserationis, et ignoscens super malicia. Hieremias immaturam ętatem excusans clamat: A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Noli, inquit Dominus, dicere, quia puer sum, quoniam ad omnia, quę mittam te, ibis et uniuersa, quęcunque mandauero tibi, loqueris. Ne timeas a

omnium detestando, ut semper uenię spem proponant poenitentibus. Quia Deus clemens et misericors est, patiens et multę miserationis, et ignoscens super malicia. Hieremias immaturam ętatem excusans clamat: A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Noli, inquit Dominus, dicere, quia puer sum, quoniam ad omnia, quę mittam te, ibis et uniuersa, quęcunque mandauero tibi, loqueris. Ne timeas a facie

omnium detestando, ut semper uenię spem proponant poenitentibus. Quia Deus clemens et misericors est, patiens et multę miserationis, et ignoscens super malicia. Hieremias immaturam ętatem excusans clamat: A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Noli, inquit Dominus, dicere, quia puer sum, quoniam ad omnia, quę mittam te, ibis et uniuersa, quęcunque mandauero tibi, loqueris. Ne timeas a facie

A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Noli, inquit Dominus, dicere, quia puer sum, quoniam ad omnia, quę mittam te, ibis et uniuersa, quęcunque mandauero tibi, loqueris. Ne timeas a facie eorum, quia ego tecum sum, ut erruam te. Denique: Misit, inquit, Dominus manum suam et tetigit os meum et dixit: Ecce dedi uerba mea in ore tuo, ecce constitui te hodie super gentes et regna,

lactentium perfecit laudem. Ionas ad Niniuitas prophetare iubetur, et fugit. Quam autem inconsyderate divinę reluctatus uoluntati sit, casus ostendit. Nauigat, tempestate concutitur, in mare pręcipitatur, a pisce deglutitur. Sed cito poenitens liberator moremque Domino gerens prędicat. Et Niniue, quę mox subuertenda erat, auditis prophetę uerbis poenitentiam egit, Deum placauit, seruata est. Quid hoc exemplo discitur nisi tam

prędicandi uidetur exhibuisse. Vitia primum omnium acriter increpanda maximeque eorum, quos in iis obstinatiores cernimus, docuit, phariseis insultans ac dicens: Genimina uiperarum, quis demostrabit uobis fugere a uentura ira? Remedium deinde, ne desperent, continuo ingerendum ostendit, dum subiungens ait: Facite ergo fructum dignum poenitentię! Postremo proponendum iustis pręmium, impiis poenam dicens: Congregabit

quicquid capere non possunt. Audiuimus quendam sacerdotalis ordinis uirum, cum ipso pręsente inter Machumetanos quosdam de Deo mentio incidisset et multa ultro citroque iactata fuissent, tandem dixisse Deum ipsum sępe a se manibus contrectatum, sępe ore haustum. Quod etsi uerum dixerit, inconsulte tamen apud sacramenti ignaros atque adeo incaute, ut illi non modo non crederent, sed etiam ipsum quasi blasphemum ulcisci uellent. Denique parum

Postremo ipsos doctores caute incedere, ne dolis heresum capiantur, simplicitatem custodire, ne ad hypocrisim maliciamque declinent, iubet dicens: Estote prudentes sicut serpentes! Serpente enim minus prudens Adam a serpente deceptus est. Et simplices sicut columbę! Ne scilicet sanctiores uideri quam esse malint. Nam et Spiritui Sancto ideo fortasse in columbę specie interdum apparere libuit, ut ad imitandum auiculę illius

dixerunt: Vobis oportebat primum loqui uerbum Dei. Sed quoniam repellitis illud et indignos uos iudicatis ęternę uitę, ecce conuertimur ad gentes. Relinquendi ergo sunt, qui peruersa obstinatione durati a peccandi proposito diuelli nullo modo possunt, ne, dum in sterili solo sementem iacimus, foecundę interim glebę nullo subactę aratro fructu huberiore fraudentur. In summa, quicunque Ecclesiam audire noluerit, sit tibi

nullo subactę aratro fructu huberiore fraudentur. In summa, quicunque Ecclesiam audire noluerit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus. Nemo saluatur inuitus. Idem hi, ut Lucas inquit, prohibiti sunt a Spiritu Sancto loqui uerbum in Asia. Quę res documento est non passim omnibus euangelizare nos debere, et iis pręsertim, quos Euangelium ipsum contemptui habituros non ambigimus, ne et hi exinde grauioribus poenis obnoxii

iniuriam sibi facit, et qui arguit impium, sibi maculam generat. Noli arguere derisorem, ne oderit te; argue sapientem, et diliget te. Rursum illis libentissime docendi operam debemus exibere, a quibus ultro inuitamur. Iam enim se institutionibus nostris pro sua uirili obsecuturos polliceri uidentur, dum inuitant. Hinc est, quod Paulus transire maturauit in Macedoniam, cum uir Macedo in uisu apparens ei suppliciter

uiuendum putet et, quod prędicationi superest temporis, ocio conterat. ne et petendis elemosinis crebrius insistens non petere, sed exigere uideatur, et corporis quieti indulgens ad socordiam paulatim deuolutus a labore quoque spiritalium actionum animo obtorpescat. Petrus et Paulus postremo Romę ad martyrium usque prędicando perseuerarunt. Reliqui etiam apostoli dimissa Iudea in diuersas prouincias idolorum cultores at

quasi stellę in perpetuas ęternitates. Abbatem Antonium aliquando ad hereticos conuincendos relicta solitudine Alexandriam uenisse legimus. Intermisit ergo eremi quietem, dum ad bellum egreditur contra illos pugnaturus, a quibus catholicę fidei murus quatiebatur. Accesserunt quidam philosophi quasi rusticano homini et litterarum ignaro illusuri. Verum ubi loquentem audissent, demirati uerborum uim sententiarumque grauitatem ueritati ab eo

canis mutus non ualens latrare, cui Dominus per prophetam comminatur dicens: Speculatorem te dedi domui Israhel. Si dicente me ad impium: Morte morieris, non annunciaueris ei neque locutus fueris, ut auertatur a uia sua impia et uivat, ipse impius in iniquitate sua morietur, sanguinem autem eius de manu tua requiram. Ob hoc quidem et propheta contremuit dicens: Vę mihi, quia tacui. Et Apostolus: Vę mihi

et propheta contremuit dicens: Vę mihi, quia tacui. Et Apostolus: Vę mihi est, inquit, si non euangelizauero. Iuuenalis, natione Apher, arte medicus, ordine presbyter, cum a pontifice Romano, ut Narniensi infideli populo Christum euangelizaret, ius potestatemque sibi concedi petisset, episcopus eorum constitutus illo se contulit. Multisque ibi catholica credulitate prędicando confirmatis

nominatissimus Vincentius tantum prędicatione ualiut, ut in Hispania quinque milia Iudeorum ad Christum dicatur conuertisse, in Mauritania octo milia Saracenorum. In urbe quoque Granata docuit infideles, donec a rege eiectus ad suos rediit inuitus. Italiam etiam Galliamque prędicando peragrauit, nec labore uictus nec periculo deterritus, dum ad ęternę salutis beatitudinem adipiscendam omnes inuitat, illud in Psalmo Prophetę

eo proficisci pararet, interim pontifex per somnium exterritus, rursum illi, ne uenire fatigaretur, per nuncios iussit, simulque opus, quod coeperat, facere pergeret, quando quidem id faciendi facultatem non ab hominibus, sed a Deo accepisset. Spiritalis enim, ut Apostolus inquit, omnia iudicat, ipse a nemine iudicatur. Hoc docendi genus Apostoli sententia interdictum foeminis est. Mulieres , inquit, in

fatigaretur, per nuncios iussit, simulque opus, quod coeperat, facere pergeret, quando quidem id faciendi facultatem non ab hominibus, sed a Deo accepisset. Spiritalis enim, ut Apostolus inquit, omnia iudicat, ipse a nemine iudicatur. Hoc docendi genus Apostoli sententia interdictum foeminis est. Mulieres , inquit, in ecclesiis taceant. Non enim permittitur eis loqui, sed subditas esse, sicut et

insta, opportune, importune, argue, obsecra, increpa, in omni patientia et doctrina. Eundem quoque in loquendo cautum circumspectumque esse oportere monstrauit, cum ait: Formam habe sanorum uerborum, quę a me audisti, in fide et dilectione in Christo Iesu. Et paulo post: Noli, inquit, contendere uerbis! Ad nihil enim utile est, nisi ad subuersionem audientium. Solicite autem cura teipsum probabilem exibere

ait: Ita loquimur, non quasi hominibus placentes, sed Deo, qui probat corda nostra. Neque enim aliquando fuimus in sermone adulationis, sicut scitis, Deus testis est, nec quęrentes ab hominibus gloriam, neque a uobis, neque ab aliis. Qua in re non est prętermittenda Salomonis sententia dicentis: Qui dicunt impio: Iustus es, maledicent eis * corr. ex ei populi et detestabuntur eos tribus. Qui

populus. Et ut ad nostra ueniam, Petro prędicante cecidit Spiritus Sanctus super omnes, qui audiebant uerbum. Paulo autem absente et inter Corinthios, quos ad Christum conuerterat, schisma oritur et Galatę, a pseudoprophetis tentantur. Huc accedit, quod, qui prędicatores acceperint, Christum accepisse, et qui eiecerint, eiecisse probantur. Et quid hac re peius, quid illa melius? Sed et illud obiter

Christum accepisse, et qui eiecerint, eiecisse probantur. Et quid hac re peius, quid illa melius? Sed et illud obiter animaduertendum, non omnibus prędicandi officium conuenire. Diu disce, quod doceas, cum a Salomone pręceptum est: Prępara foris opus tuum et diligenter exerce agrum tuum, et postea ędifices domum tuam! Et Iacobus apostolus non inconsulte monet dicens: Nolite plures magistri fieri, fratres

sacerdotium Euangelii, quod non iam pecudum neque uitulorum, sed Christi sanguine consceratum est? Anacleti pontificis epistolam extare ferunt, qua pręcipitur summum ac pręcipuum honorem presbyteris a fidelibus deferendum. Non solum igitur presbyterum offendit, qui digne non honorat, sed etiam pontificis edictum negligit atque contemnit. Et cum gemini criminis reus existat, alteras irreuerentię, alteras inobedientię

irreuerentię, alteras inobedientię poenas dabit, si modo poententiam non egerit et correctus tanto deinde ministros Dei coluerit submissius, quanto erga eosdem insolentius se gesserat peruersus. A Constantino quoque imperatore legem editam tradunt, qua decernat, plus honoris deberi homini in sacerdotali dignitate constituto quam ulli alii uel domino uel regi: certum enim esse in illis honorari Christum,

quam ulli alii uel domino uel regi: certum enim esse in illis honorari Christum, qui uicem Christi in terra gererent, non in illis, qui imperarent terrę. Solis autem apostolis, quorum locum sacerdotes tenent, a Domino dictum esse: Qui uos recipit, me recipit, et qui me recipit, recipit eum, qui me misit. Iure igitur Martinus, Turonensis episcopus, a Valentiniano imperatore

apostolis, quorum locum sacerdotes tenent, a Domino dictum esse: Qui uos recipit, me recipit, et qui me recipit, recipit eum, qui me misit. Iure igitur Martinus, Turonensis episcopus, a Valentiniano imperatore inuitatus, cum multis principibus uiris una recumbentibus primus poculum accepisset, in circumferendo, sicuti tunc mos erat, honoris ratio ducebatur, eo gustato presbytero suo post se hauriendum

cui secundum honoris locum daret, ne ipsum quidem Valentinianum Augustum. Idem Valentinianus, cum aliquando adeunti se Martino non assurrexisset atque etiam rem quandam petenti subiratus repulsam daret, statim flamma a solo sursum uersus emicante assurrexit inuitus et miraculo perterritus petita concessit multoque deinde honore afficere episcopos pariter et presbyteros coepit, liquido iam perspiciens terrenam dignitatem diuinę cedere

intra chorum consedisset, audiuit non eum locum purpuratorum esse, sed sacerdotum iubentique Ambrosio, ut inde suscitatus recederet, obediuit. Post hęc Constantinopoli ad ecclesiam ueniens, ut in choro sessum accederet, a patriarcha inuitatus nequaquam acquieuit, magis Ambrosii sententiam sequens atque approbans, qui ne imperatores quidem sacerdotum consessione satis dignos iudicauit. Antonius

caput submittere, benedictionem sibi captare et pro magno beneficio ducere, si accepisset. Profecto tam sanctus uir haud quaquam tanti sacerdotalem benedictionem facisset, nisi per eam sanctiorem se fore cognouisset. Benedici a sacerdote uoluit, ut benedici mereretur a Deo, non in illa sola uitę suę integritate confidens, uerum etiam aliunde spiritalia sibi subsidia comparans. Nam et palmes ille in Euangelio, quanuis fructuosus atque foecundus,

et pro magno beneficio ducere, si accepisset. Profecto tam sanctus uir haud quaquam tanti sacerdotalem benedictionem facisset, nisi per eam sanctiorem se fore cognouisset. Benedici a sacerdote uoluit, ut benedici mereretur a Deo, non in illa sola uitę suę integritate confidens, uerum etiam aliunde spiritalia sibi subsidia comparans. Nam et palmes ille in Euangelio, quanuis fructuosus atque foecundus, adhuc purgatur, ut fructus plus afferat et

tradunt, si cui sanctorum e cęlo in terram delapso et cum illo simul sacerdoti forte occurrisset, prius se sacerdotis manibus osculum daturum, deinde reuerentiam facturum sancto, plus quidem se debere illi significans, a quo ministrante sacratissimum Christi corpus acciperet quam illi, quem iam cum Christo regnare nosset. Quanta autem res esset sacerdotium, in eo ostendit, quod se indignum illo iudicans nunquam promoueri passus sit soloque

nunc sacerdotes, qualis eos decet perfectio, si Franciscus non sufficere credidit. Ioannes primus, qui Hormisdę, in summo pontificatu successit, Constantinopolim uersus pergens, cum Corinthum diuertisset, equum ei, a quo commodatum acceperat, restituit. Hoc equo, quod inter manus mansuetior esset, uti solebat uxor eius, qui commodauerat. Post hęc uero, cum illa inscendere uellet, ferocire equus ac ueluti effrenis et indomitus

Verbum, incircumscripta Deitas, incomprehensibilis Maiestas sub uisibili ista palpabilique specie ad te e cęlo dignatur descendere, o sacerdos. Cogita, perpende, examina, quem te exibere debeas, ne talis ac tantus Dominus a te inuitatus, ad te ueniens in te inueniat, quod ipsum offendat. Caput VI / DE PACE COLENDA Diximus de sacerdotali dignitate honoranda, nunc de pace

ad crucem iturus hanc hęreditario illis dimittere uoluit dicens: Pacem relinquo uobis, pacem meam do uobis; non quomodo mundus dat, ego do uobis . Mundana enim pax utilitatem respicit, diuina charitatem. Hanc etiam a Deo poscere nos instruit, dum pro omnibus in se credituris Patri supplicat, ut, sicut ipse cum Patre unum sunt, ita et hi in ipsis unum sint. Non possunt unum esse in Christo, qui non unanimiter adherent uni Christo, ut unius

Apostolus: Idem sapite, inquit, pacem habete, et Deus pacis et dilectionis erit uobiscum. Et Dominus ipse ait: Si duo ex uobis consenserint super terram, de omni re quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo, qui in cęlis est. Vbi enim sunt duo uel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum. O inęstimabilis beatę concordię merces! Quid enim maius dari potuit hominibus inter

igitur Agathon abbas gloriatus est se nunquam cepisse somnum, nisi prius et suam aduersum alios et aliorum aduersum se indignationem placando sopiret, implens illud breue quidem, sed multę perfectionis pręceptum: Diuerte a malo et fac bonum, inquire pacem et persequere eam! Eundem dicere solitum accepimus iracundos Deo atque hominibus odio esse. Sicut enim humilitas pacem conseruat, ita iracundia concitat lites, concordiam dissipat.

corpus quotidianis tenuare ieiuniis inediaque atterere. Pastor, de Scythi abbas, interrogatus super illud Euangelii: Qui irascitur fratri suo sine causa, solam iustę irę causam definiuit separationem a Deo, cęteris, quamlibet magnis iniuriis acceptis, qui irascitur, eum sine causa irasci. Igitur, cum offensis lacessimur, meminisse debemus nos non habere indignationis causam, sed patientię. Ita fiet, ut pacem etiam cum

annos sedecim, quibus regnauit, omnia in summa quiete tranquillitateque fuere. Perpetuo quippe amicicię foedere uicinos reges sibi deuinxerat, piratas mari, prędones terra submouerat. In feras etiam predę auidas seuerus, a Guidualdo, Gualdensium rege, tributum exegit, annis singulis lupos triginta uenatione captos. Id seruatum, donec illud bestiarum genus assiduis cędibus defecit. Nihil esse in regni finibus passus est, quod a pacis quiete

auidas seuerus, a Guidualdo, Gualdensium rege, tributum exegit, annis singulis lupos triginta uenatione captos. Id seruatum, donec illud bestiarum genus assiduis cędibus defecit. Nihil esse in regni finibus passus est, quod a pacis quiete foret alienum. Tantus ergo pacifici status amor ipsum usque ad quietem euexit sempiternam et ad cęlestis regni gloriam sublatum inter sanctos collocauit. Hunc imitentur terrarum principes et illorum, qui turbas

terreni regni successum supernę quoque felicitatis recipere mercedem exoptant. Est pręterea pacis genus, quę conspiratio sine coniuratio dicitur. Mala hęc et detestanda odiumque potius eligendum quam consentiendum iis, a quibus in societatem sortemque flagitti uocamur. Talis pax filios Iacob in Ioseph fratris necem concordes fecerat, nisi quod Ruben Deo inspirante in cisternam deiiciendum censuit et Iudas Ismahelitis

illis secundum opera eorum et secundum nequitiam, adinuentionum ipsorum . Idem ab iis circumueniri formidans orat Dominum et ait: Ab homine iniquo et doloso errue me! Et iterum: Custodi me a laqueo, quem statuerunt mihi et a scandalis operantium iniquitatem. Sed profecto, sicut malum est ab huiusmodi hominibus irretiri capique, ita pessimum eos uelle imitari. Nam qui decipitur, imprudens est, qui decipit,

secundum nequitiam, adinuentionum ipsorum . Idem ab iis circumueniri formidans orat Dominum et ait: Ab homine iniquo et doloso errue me! Et iterum: Custodi me a laqueo, quem statuerunt mihi et a scandalis operantium iniquitatem. Sed profecto, sicut malum est ab huiusmodi hominibus irretiri capique, ita pessimum eos uelle imitari. Nam qui decipitur, imprudens est, qui decipit, iniustus. Alter miserationem, alter

unoque ictu miserum nihil timentem confecit, ob hoc solum, ne militaris glorię secum particeps esset. Illi inuidit laudem, sibi perpetuam perfidię comparauit notam, minus in hostem quam in socium ferox. Merito postea et ipse a Salomone rege occidi iussus malignę impietatis poenas dedit. Godolias, per Nabuchodonosor regem, sicut in Hieremia habetur, reliquiis terrę Iudeę pręfectus, Ismahelem, Nathanię filium, a Bahali, Ammonitarum

ferox. Merito postea et ipse a Salomone rege occidi iussus malignę impietatis poenas dedit. Godolias, per Nabuchodonosor regem, sicut in Hieremia habetur, reliquiis terrę Iudeę pręfectus, Ismahelem, Nathanię filium, a Bahali, Ammonitarum rege, ad se in Masphat missum cum multis, qui cum illo uenerant, ut socium et amicum domi perquam laute acceperat, pro charissimo habuerat, ab iis, quibus suspectus erat, lędi prohibuerat. Ille tamen

una neci dedit. Nescio infelicius an inconsultius confisos dixerim. Non enim erat, cur crederent sacerdoti etiam iuranti, quem aduersariorum partes secutum non ignorabant. Quomodo enim periurare homini timeret, qui apostatare a Deo non pertimuit? Triphon, Antiochi adolescentis, Syrię regis, prępositus, dominandi cupidine incensus, Ionathę, Israhel duci socioque et amico regis, quem sibi impedimento fore spectabat, quamprimum imponere

satius iudicemus. Sustinendo autem, non uindicando iniuriam pax paratur. Vt ergo uera synceraque pace uti fruique possimus, magno atque constanti animo contemnamus insolentium hominum contumelias, probra, maledicta memores a Salomone sapientissimo pręceptum esse: Ne respondeas stulto iuxta stulticiam suam, ne efficiaris ei similis. Rixas et odiosas uerborum concertationes abiiciamus, quia alius quoque sapiens ait: Abstine te a

a Salomone sapientissimo pręceptum esse: Ne respondeas stulto iuxta stulticiam suam, ne efficiaris ei similis. Rixas et odiosas uerborum concertationes abiiciamus, quia alius quoque sapiens ait: Abstine te a lite, et minues peccata. Vbi autem zelus et contentio, ut Iacobus apostolus inquit, ibi inconstantia et omne opus prauum. Paulus etiam ad Titum scribens ait: Stultas et sine disciplina quęstiones deuita,

quęstiones deuita, sciens quia generant litem. Seruum autem Domini non oportet litigare, sed mansuetum esse ad omnes. Rursum Salomon: Honor est homini, inquit, qui separat se a contentione; omnes autem stulti miscentur contumeliis. Et iterum: Ne contendas cum pessimis, ne emuleris impios! Et alibi scriptum est: Non litiges cum homine linguato, et non strues in ignem illius

mentis pariter et corporis. Et hoc quoque Salomonis sententia astruemus: Vir sapiens, inquit, si cum stulto contenderit, siue irascatur siue irrideat, non inueniet requiem . Modis omnibus igitur enitamur, ut a uelitationibus ac iurgiis alieni pacem tranquillitatemque possideamus, uel Apostolo hortante, qui ait: Obsecro uos, fratres, per nomen Domini nostri Iesu Christi, ut idipsum dicatis omnes, et non sint in uobis

hęreditatem Domini peruenire, qui testamentum pacis noluerit obseruare. Nec potest concordiam habere cum Christo, qui discors uoluerit esse cum Christiano. Concordes autem erimus, si dabimus operam, ne ab iis, quę a Domino nobis pręcepta sunt, discedamus dicente Dauid: Pax multa diligentibus legem tuam, et non est illis scandalum . Et per alium prophetam populo Israhel dicitur: Si in uia Dei ambulasses, habitasses

hac in parte consuluerunt, ruinam tum eorum, qui bene, utilitatem atque profectum. Iam prima hominum, quoniam callidissimi serpentis colloquio usi sunt, uirulentis mortiferisque suasionibus solicitati a mandato Dei desciuerunt et amissa paradisi amoenitate ad huius uitę miserias redacti sunt. Hinc discitur nequaquam miscendos esse sermones cum iis, qui sibi uidentur sapientes et dedignati cum multis, quę uera sunt, sentire

est. Si delinquentem despicis, ne despicias corrigi uolentem. Admissa audiuit, quantę uanitatis esset ille ornatus, quo caro mox in terram cessura et in putredinem resoluenda comitur decoraturque. Tunc domum rediens impetrata a uiro, cui tradita erat, coniugii solutione religioni sese addixit. Ac tanto deinde Deo seruire coepit humilius, quanto ambitiosius ante seruierat mundo. Magnum profecto fuit uirentis adhuc ętatis et liberalis formę

et omnem carnis lasciuiam seposuisse. Cuncta hęc fecit illa, postquam locuta est cum fratre. Vis etenim inesse solet confabulationi sanctorum, quę interdum, quanuis dura, peccatorum corda frangit, macerat, emollit ac prorsus a uanitatibus resipiscere cogit. Confirmemus nunc diuinarum Scripturarum autoritate hoc, quod exemplis monstrauimus. Cauendum est ab iis, qui linguis suis dolose agunt, et uenenum aspidum sub

autoritate hoc, quod exemplis monstrauimus. Cauendum est ab iis, qui linguis suis dolose agunt, et uenenum aspidum sub labiis eorum. Tales enim auersans Propheta ac repellens clamat: Declinate a me, maligni, et scrutabor mandate Dei mei . Nec cum foeminis conuersandum est, cum scriptum sit: In medio mulierum noli commorari. De uestimentis enim procedit tinea, et a muliere iniquitas uiri . Et alibi

ac repellens clamat: Declinate a me, maligni, et scrutabor mandate Dei mei . Nec cum foeminis conuersandum est, cum scriptum sit: In medio mulierum noli commorari. De uestimentis enim procedit tinea, et a muliere iniquitas uiri . Et alibi dicitur: Auerte faciem tuam a muliere compta, et ne circumspicias speciem alienam. Propter speciem mulieris multi perierunt, et ex hoc concupiscentia quasi ignis

Dei mei . Nec cum foeminis conuersandum est, cum scriptum sit: In medio mulierum noli commorari. De uestimentis enim procedit tinea, et a muliere iniquitas uiri . Et alibi dicitur: Auerte faciem tuam a muliere compta, et ne circumspicias speciem alienam. Propter speciem mulieris multi perierunt, et ex hoc concupiscentia quasi ignis exardescit . Et rursum: Cum aliena muliere ne sedeas omnino, nec accumbas cum

cubitum . Sed neque illorum consuetudine utendum est, qui malignis sugillationibus lacerant famam aliorum. Antistes enim sapientię Salomon in Prouerbiis ait: Remoue a te os prauum, et detrahentis labia sint procul a te! Illi quoque nobis ualde declinandi sunt, quorum ad iram procliue ingenium quique leuissimis de causis excandescere ac ringi solent. Idem

neque illorum consuetudine utendum est, qui malignis sugillationibus lacerant famam aliorum. Antistes enim sapientię Salomon in Prouerbiis ait: Remoue a te os prauum, et detrahentis labia sint procul a te! Illi quoque nobis ualde declinandi sunt, quorum ad iram procliue ingenium quique leuissimis de causis excandescere ac ringi solent. Idem quippe Salomon: Noli, inquit, amicus esse

heresi aliqua deprauati sunt, familiater utendum erit. Nam hoc quoque Paulus apostolus admonet et hortatur dicens: Subtrahatis uos ab omni fratre ambulante inordinate et non secundum, traditionem, quam acceperunt a nobis . Et ad Titum ait: Hereticum hominem post unam et secundam correptionem deuita . Ioannes quoque apostolus: Siquis uenit ad uos, inquit, et hanc doctrinam non affert, nolite recipere eum in

loquuntur . Hi sunt membra illa, quę scandalizant, et iccirco abscindi proiicique iubentur, ut potius sine illis uitam ingrediamur ęternam quam simul cum illis mittamur in gehennam ignis inextinguibilis. Discedite igitur a nobis omnes, qui operamini iniquitatem! Modicum fermentum totam massam corrumpit. Nihil tam perniciosum est quam societas hominum perditorum. His itaque caute sapienterque repudiatis ad illos conuerti, illis inherere, ab

fuit, ut soli permissum sit Sancta sanctorum intrare et Deo laudis sacrificium pro populo offerre. Ioannem etiam apostolum sola syndone amictum Hierosolymis aliquando incessisse ex Euangelio constat, quoniam, dum a Iudeis apprehenderetur, ea relicta nudus effugisse dicitur. Nudi ergo nudum Christum sequamur, ne ab aduersariis comprehendamur. Aurelius Augustinus episcopus ueste non magis compta magisue ambitiosa quam

Si mihi , inquit, Dominus optionem daret, multo magis eligerem tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuram cum regnis suis. Palmeis quidem tegminibus et illi quatuor in uastissima Aegypti eremo a Pafnutio inuenti: Ioannes, Andreas, Thaddeus et Philippus amicti erant. Hunc tamen tam syluestrem uestitum haud multo tempore post cum ueste immortalitatis commutarunt. Tanto nunc felicius cęlesti lumine illustrantur,

nodo astrictus, ubi committebatur, non fibula. Caput et ceruix cuculla uelabantur, pedes prorsus nudi erant, nisi forte ligneis socculis ueluti sandaliis, ne terram contingerent, suffulti. Quem morem nunc a professoribus institutionis tuę seruari uidemus. Multis tunc habitus iste ludibrio erat, nunc per orbem celabratur. Sed, quam tu sapienter cuidam nuditatem hanc tuam hyemis tempore calumnianti ac petenti, ut guttulam sibi

anima, non corporis decore sponsam Christi excellere debere, ut cęlesti thalamo digna sit. Maria Aegyptiaca, turpis aliquando uoluptatis quęstui dedita, omni ornamentorum genere sese decorabat, nec a pigmentis fucoque abstinens, ut placeret uiris. At postquam conuersa Christo seruire coepit, tantę illi uestitus nullus curę fuit, ut eo consumpto, quem secum ad eremum tulerat, nuda in solitudine uiueret. Et quia sine

scilicet in multa, ut fit, rerum copia lasciuire illos et uoluptatibus diffluere ocium cogat. In desideriis enim est (ut Salomon ait) omnis ociosus. Ab Haymone quoque, Cantuariensi archidiacono, de Paulo traditum est, quod a gallicinio usque ad horam quintam operi manuum et inde usque ad horam uespertinam faciendis ad populum sermonibus uacare soli/ tus sit, residuum uero temporis impertierit cibo, somno, precationi; ita nullam

sibi sufficientis operarii condulcabitur, et in ea inuenies thesaurum . Vando, abbas in finibus Gallię monasterii Fontanellę, quod ipse ędificauerat, cum Guidone nepote Deo seruiens, postquam egere coepisset, a Batylda regina diuinitus monita plaustrum cibariis onustum accepit. Sed deinceps de operibus manuum uictui suo necessaria suppeditauit. Quod si is, qui, dum penuria premeretur, Dei erga se benignitatem expertus fuerat,

quasi dignus, qui ab angelis, non ab hominibus pascaris? At ob hoc ipsum to indignum statuis, quod pręsumptione utaris teque marcescere ocio sinas. Quod quidem cauens Venerius abbas, dum solitarius in Palmaria insula, quę a continenti Lunensis oppidi octo millia passibus abest, uitam dure admodum aspereque ageret, diu herbis pomisque syluestribus sustentatus, tandem ad agriculturam se accinxit, tanto Domini fauore, ut

scriptores tradunt. Quę res indicio est longe aliud illum cogitasse, quam quod manibus fabricaret. Manus quidem labori intentę erant, sed mens diuinis meditationibus assueta ad Deum tollebatur et eius desyderio accensa a fletu temperare non poterat. O cęlestem uirum, qui etiam inter laborandum futurę beatitudinis dulcedinem degustabat. Philoromus *corr. ex Phyloronius presbyter, dum in quodam

Iccirco Simeon monacho, ex Italię partibus in illam Nili insulam (cuius paulo ante mentionem fecimus) sese conferenti, cum nullam artem calleret pręter Latinę litterę (cuius illic usus nullus erat) scriptionem, a quodam seniorum prouisum est, ne ociosus esset. Finxit enim piissimus simulator habere se fratrem in Italica cohorte militantem, Latinis litteris instructum, et Simeonem petiit, uti sibi apostolicum Pauli codicem Latine

declinauit et pietatem coluit. Alterius nunc sexus in hoc exercitationis genere solertiam expediamus! Ferunt ipsam Beatam Virginem (quę et uirgines castitate et matres partu superauit) dum adhuc in templo seruiret, a summo mane usque ad horam tertiam precationes extendisse, a tertia ad nonam lanificio sese occupasse. Inde demum sumpto modico cibo usque ad occubitum solis lectitasse Scripturas et in earum meditatione pernoctasse. Hac

hoc exercitationis genere solertiam expediamus! Ferunt ipsam Beatam Virginem (quę et uirgines castitate et matres partu superauit) dum adhuc in templo seruiret, a summo mane usque ad horam tertiam precationes extendisse, a tertia ad nonam lanificio sese occupasse. Inde demum sumpto modico cibo usque ad occubitum solis lectitasse Scripturas et in earum meditatione pernoctasse. Hac itaque uitę institutione ad tantam morum sanctitudinem deuenit,

quodam instinctu duo ista sibi inuicem aduersantur, et alterius uis alterius debilitate constat. Diuus Hieronymus in eo libello, quem ad uirgines Deo sacratas conscripsit, uidisse se in eremo affirmat unum ex monachis, qui a seniore iussus pręgrandem lapidem iam octo annos bis in die per tria fere milliaria gestauerat in scapulis, ita alacri animo, ut intermedio tempore semper nova sibi iniungi opera ultro patrem rogaret. Haud irritus hic

consyderet, dicet: Quomodo sic occupato animo ulla turpis cogitatio potuit irrepere. Tum, si ad Eustochium uirginem scribenti ac confitenti crediderit (Memini me, inquit, clamantem diem crebro iunxisse cum nocte nec prius a pectoris cessasse uerberibus quam rediret Domino increpante tranquillitas), plane intelliget etiam inter labores cogitationum tentationi esse locum, easque cum labor nequit repellere, flagellis ac uerberibus excutiendas et

auxilium divinę miserationis implorandum. Neque enim ex nobis sufficimus, ut Apostolus inquit, sed omnis sufficientia nostra ex Deo est . Illud quoque macerandi corporis genus, quod a Bonifacio, Mysię Inferioris archiepiscopo, seruatum legimus non est silentio prętermittendum. Ferunt enim, cum ad illas gentes Christum euangelizaturus proficisceretur, equitantibus iis, qui cum illo erant, ipsum medio

item presbyter intra saxeam speluncam inclusus et ferreis nexibus manes pedesque reuinctus uixisse perhibetur, ut carcerem simul uinculaque perferret. Hic extremo uitę die confessus est nullum a se temporis momentum, quo non de Deo aliquid cogitaret, prętermissum. Dum igitur corpus uoluntaria castigatione premeretur, spiritus ipse terrenis affectibus liber semper cęlestia meditabatur.

prodidit, et ipsa statutis horis quotidie flagello se cędebat, ut carne mortificata Christo uiueret, non immemor, quod ipse etiam pro nobis perpeti flagella uoluit flagellisque atrociora. Maria Decegnies uirgo, inuita a parentibus uiro tradita, cum pręter quotidiana ieiunia crebrasque precationes etiam flagris acriter se distringeret, monuit maritum, ut communi utriusque uoto castitatem seruarent. Naufragium fecerat uirginitas matrimonii

portum enatauit salutis. Radegundis, Clotharii, Gallorum regis, uxor, sub preciosis et delicatis uestibus uile et asperum cilicium tulit. Sicque omnem penitus Venereę uoluptatis motum de suo excussit corpore, ut tandiu a uiro precibus contenderit, donec impetrarit uinculi coniugalis dissolutionem castitatis obligatione. Quod fortasse non petisset, nisi prius carnem cilicio domuisset. Carne igitur spiritui subiecta pręponere coepit Christum

sed affirmare ausim tantam hanc oculorum continentiam difficilius obseruari posse quam cilicium flagellaque tolerari. Huius exemplo constanter depugnandum est cum sensuum nostrorum affectibus, qui ab illicitis, nedum a uanis, auerti nullo modo possunt, nisi subdatur et laboribus corpus et animus Deo. Cęterum corpus ipsum ita affligendo moderari debemus, ut rationi pareat, non ut occidat. Sicut et paulo

quod restat, loqui pergemus. Et primum quidem illam, quę ieiuniis constat, explicare aggrediemur, ut, qui uolent hac quoque in parte sanctorum uitam speculari, cibi potusque abstinentia rite seruata, ad illud tandem spiritale a Deo electum ieiunium, quod est uitiorum derelictio assumptioque uirtutum, facilius peruenire possint, ut scilicet esurientes et sitientes iustitiam cum his ipsis, quos sibi proposuerint imitandos, ęternę beatitudinis pabulo

ac simul populi ieiunium respiciens Deus, Philistinorum in Masphat exercitum in ipsos iam irruentem repenti fragore tonitruque perterruit et in fugam conuertit. Si sic stat pro ieiunantibus et orantibus Dominus, quia a tentationibus superatur, nisi qui neutrum diligenter exequitur? Saulis item regis edictum obseruans populus Israhel, quo die nihil comedit, ingentes Philistinorum copias, quas paulo ante metu perculsus fugerat,

diligenter exequitur? Saulis item regis edictum obseruans populus Israhel, quo die nihil comedit, ingentes Philistinorum copias, quas paulo ante metu perculsus fugerat, fugientes persecutus est a Machmis usque in Hailon multisque interfectis preda potitus est. Inermis erat et ieiunio se muniens armatos uicit. Quippe neminem ex Israhelitis arma tunc habuisse asserit Scriptura pręter Saulem et Ionatham. Non ergo armis,

Achab rex, scelere quondam quam regno insignior, impietatis suę poenam, sacco et ieiunio humiliatus, distulit in posteros. Illo defuncto Ochozias filius cecidit per cancellos coenaculi, et mortuus est. Ioram filius a Iehu sagitta percussus periit. Iezabelem uxorem ui de fenestra pręcipitatam equorum ungulę contriuerunt, contritam dilacerauerunt frustatim canes, reliqui septuaginta filii in Samaria occisi sunt. Et qui in Iezrahel de domo

uidisset ipse (sicuti per prophetam interminatus fuerat Dominus) nisi ieiunasset. Ieiunauit, et usque ad tertium regni successorem ea familię dilata est clades. Peccauerat Dauid, et peccatum confitens a Nathan propheta audierat: Transtulit a te Deus peccatum tuum . Et post hęc tamen: Infirmata sunt, inquit, a * add. ieiunio genua mea . Sed cuius genua infirma ieiunio erant, eius in Deo

fuerat Dominus) nisi ieiunasset. Ieiunauit, et usque ad tertium regni successorem ea familię dilata est clades. Peccauerat Dauid, et peccatum confitens a Nathan propheta audierat: Transtulit a te Deus peccatum tuum . Et post hęc tamen: Infirmata sunt, inquit, a * add. ieiunio genua mea . Sed cuius genua infirma ieiunio erant, eius in Deo spes firma fuit. Vnde ait: In te, Domine,

dilata est clades. Peccauerat Dauid, et peccatum confitens a Nathan propheta audierat: Transtulit a te Deus peccatum tuum . Et post hęc tamen: Infirmata sunt, inquit, a * add. ieiunio genua mea . Sed cuius genua infirma ieiunio erant, eius in Deo spes firma fuit. Vnde ait: In te, Domine, speraui; non confundar in ęternum . Danieli ieiunanti diuina reuelantur

ieiunio genua mea . Sed cuius genua infirma ieiunio erant, eius in Deo spes firma fuit. Vnde ait: In te, Domine, speraui; non confundar in ęternum . Danieli ieiunanti diuina reuelantur mysteria, et dies a sole iustitię illuminandus pręfinito hebdomadarum numero panditur. In lacum leonum missus per dies sex nihil comedit, et inter ferocissimas bestias mansit illęsus. Cumque esuriret, Abacuch propheta per angelum Domini de

saluato credidere, mirantes et confitentes uerum timendumque esse Deum Danielis. At uero prophetes ille de Hierusalem ueniens in Bethel, cum alterius fraude mendacioque deceptus fregisset ieiunium, a leone (quod animalis genus ieiunanti Danieli pepercerat) suffocatus periit. Qui tamen, dum ieiunium seruabat, manum Hieroboam regis, ipsum ferire uolentis, arescere fecerat et arefactam, cum illum poenituisset, rursum

ieiunantis uirtus fuit, quanta soluentis ieiunium imbecillitas. Nam quem irati regis potentia lędere non potuit, unius bestię uis interemit. Nunc nostra percurramus! Quadraginta dies ieiunauit Saluator noster, et a diabolo tentatus ostendit, quomodo insidias eius euitare et uirtutem possimus uincere, dum ieiunando uincit. Quamobrem in hoc pugnę genere non est nobis uiribus corporis opus ad uincendum, sed magis imbecillitate, ne in illo

abbas, natione Syrus, Domenico quoque die mane sacram communionem, uesperi panem unicum sumebat, altero cibo animam alens, altero corpus sustentans. Reliquis autem diebus cibo pariter ac potu uacuus perdurabat. Hoc idem et a Mederico apud Heduam, Gallię urbem, obseruatum legimus. Elpidius etiam abbas, genere Cappadox, cum desertum quoddam incoleret et squalentis antri angusto carcere se occlusisset, tantum bis in hebdomada, id est, Dominicis

Et ne hoc quidem tam fatuo cibo quotidie, uti uoluit, sed aut semel aut bis tantum in hebdomada eum sumere aut ad Dominicum usque diem inediam proferre. Postremo, cum in solitudinem secessisset, herbis crudis pascebatur, a cocto abstinebat. Et monachus professus, cum a seniore iuberetur modico uino uti propter stomachum, unicam uini guttulam in urceum aquę plenum instillare coepit, ut et obediret et aquam tamen nihilo pene quam ante sapidiorem

uti uoluit, sed aut semel aut bis tantum in hebdomada eum sumere aut ad Dominicum usque diem inediam proferre. Postremo, cum in solitudinem secessisset, herbis crudis pascebatur, a cocto abstinebat. Et monachus professus, cum a seniore iuberetur modico uino uti propter stomachum, unicam uini guttulam in urceum aquę plenum instillare coepit, ut et obediret et aquam tamen nihilo pene quam ante sapidiorem biberet. Pauculas etiam ficus festiuis

obediret et aquam tamen nihilo pene quam ante sapidiorem biberet. Pauculas etiam ficus festiuis duntaxat diebus in cibo habuit, neque hoc quidem sua sponte, sed obedientię iure. Hic igitur iam ab initio in parentis uisceribus a Deo electus, prędestinatus et sanctificatus, quam magna res esset ieiunium, ostendit, cum ipsam matrem ad id compellendo tum semet usque in finem eo incredibiliter macerando, id est, a duodeuigesimo usque ad

in parentis uisceribus a Deo electus, prędestinatus et sanctificatus, quam magna res esset ieiunium, ostendit, cum ipsam matrem ad id compellendo tum semet usque in finem eo incredibiliter macerando, id est, a duodeuigesimo usque ad septuagesimum tertium ętatis suę annum. Tunc demum pascuis cęlestibus satiatus est, tanto quidem huberius, quanto hic uixerat abstinentius. Sancto Liberali, cuius ossa Taruisii posita honorantur,

illius uirtute etiam caro sustentabatur. Ioannes quoque abbas in Thebaidis eremo, quem sub rupe quadam manentem toto triennio nunquam sedisse diximus, ipsam sacrosanctam communionem Dominicis diebus a sacerdote sibi delatam sumens, nihil aliud gustabat. Hoc illi et sacramentum et uictus fuit. Apelles item Aegyptius, faber ferrarius, ut Christo seruiret, eremum penetrans, quemadmodum ferrum malleis, ita semet cudere

gustabat. Hoc illi et sacramentum et uictus fuit. Apelles item Aegyptius, faber ferrarius, ut Christo seruiret, eremum penetrans, quemadmodum ferrum malleis, ita semet cudere coepit ieiuniis. Atque a Deo omni morum sanctitate limatus et expolitus euasit, ut etiam ipse nihil unquam degustaret pręterquam Dominicis diebus panem illum, qui de cęlo descendit. Quem qui digne manducauerit, non esuriet in ęternum.

usum dicat — herbarum syluestrium ordeaceique panis et non coctę, sed aqua frigida maceratę lentis, ita ut ei aliquando caligarent oculi, corpus scrabedine rigeret, et tunc oleum pro remedio in cibatu addidisse. Denique a sexagesimo tertio usque ad octogesimum ętatis suę annum, cum pane quoque abstineret, sorbitiunculis ex farina et holere comminuto sustentatum fuisse, donec reddito spiritu conuiuii cęlestis perpetua et

ac sanctitate ęque clarus, dum adhuc monasticam uitam ageret, aduersa implicatus ualitudine ieiunium Quadragesimale seruare non poterat. Adueniente uero Sabbati sancti die flens Eleutherium abbatem rogauit, ut precibus a Domino tantillum sibi uirium impetraret, quod satis esset ad eam saltem tam celebrem diem ieiunio excolendam. Quo orante tantum concepit uigoris, ut etiam in alterum diem inediam facile producere posset, si uoluisset. Sic

Ieiunabat Iudit omnibus diebus uitę suę, et Assyriorum exercitu fit fortior. Ozias, Bethulię princeps et qui cum illo erant, iam se suaque dedere hosti decreuerant, quem illa interemit. Itaque, quos arma a seruitutis iugo defendere non ualebant, unius foeminę ieiunio et orationibus munitę uirtus liberauit. Anna, Phanuelis filia, quotidianis ieiuniis et obsecrationibus ad prophetandi culmen peruenit,

constanti et imperterrito animo martyrii pertulit supplicium, nihil horrescens tyranni sęuitiam, sed mori cupiens et esse cum Christo. Maria Decegnies, cuius ortu Niuella, Leodiensis, episcopi uiculus, nobilitatus est, a festo Exaltationis Crucis usque ad Pascha ieiunium cum sola panis et aquę refectione per annos tres obseruauit. Eandem ferunt aliquando quinque et triginta dies absque cibo perseuerasse, diuinis fruentem colloquiis; tres

diuinis fruentem colloquiis; tres item et quinquaginta dies ante obitum suum nihil aliud gustasse pręter uitale uiaticum carnis et sanguinis Christi; hint defunctę animam ab angelis in cęlum ferri uisam, ut, quę a terrenis alimentis identidem abstinuerat, cęlesti pabulo repleretur in ęternum. Cęcilia, uirgo et martyr, biduanis et triduanis ieiuniis meruit uirginitatis suę habere custodem et palmam obtinere

esurietis! Mediocritate igitur opus est, ut nec nimium nec parum cibis abstineamus. Alterum seipsum incaute perdere est, alterum uentri, non Deo seruire est. Omni pręterea ope et totis uiribus enitendum, ut semper a uitiis, magis quam a cibo, ieiuni inueniamur. Alioquin nec a cibo ieiunasse proderit, si inter ieiunandum peccato locus erit. Non est, inquit Apostolus, regnum, Dei esca et potus, sed iustitia et pax et gaudium

est, ut nec nimium nec parum cibis abstineamus. Alterum seipsum incaute perdere est, alterum uentri, non Deo seruire est. Omni pręterea ope et totis uiribus enitendum, ut semper a uitiis, magis quam a cibo, ieiuni inueniamur. Alioquin nec a cibo ieiunasse proderit, si inter ieiunandum peccato locus erit. Non est, inquit Apostolus, regnum, Dei esca et potus, sed iustitia et pax et gaudium in Spiritu Sancto .

cibis abstineamus. Alterum seipsum incaute perdere est, alterum uentri, non Deo seruire est. Omni pręterea ope et totis uiribus enitendum, ut semper a uitiis, magis quam a cibo, ieiuni inueniamur. Alioquin nec a cibo ieiunasse proderit, si inter ieiunandum peccato locus erit. Non est, inquit Apostolus, regnum, Dei esca et potus, sed iustitia et pax et gaudium in Spiritu Sancto . Pietatis igitur et iustitię cura

habeatis scientiam discernendi inter sanctum et prophanum, inter pollutum et mundum, doceatisque filios Israel omnia legitima mea, quę locutus sum ad eos per manum Moysi. Vide igitur, quod ipsa uini potatio et a rerum cognitione animum seuocat et in mortis periculum ducit. Idem in Ezechiele, quinto et quadragesimo capite, repetitur his uerbis: Et uinum non bibet omnis sacerdos, quando ingressurus est atrium interius.

quando ingressurus est atrium interius. Pręcipue ergo sobrios esse oportet ecelesię altarisque ministros, quorum uita documentum aliorum est. Et in libro Numeri nazareis et sanctificatis Domino pręceptum est, ut a uino et ab omni, quod inebriare potest, abstineant nec quicquam, quod ab uua expressum est, bibant, uuas pręterea neque recentes neque siccas gustent cunctis diebus, quibus ex uoto Domino consecrate fuerint. Quod si ista

profitentur. Quid autem tam castitati contrarium quam uinum, in quo est luxuria? Salomon, sapientia plenus, sapientiorem se fore putauit, si abstemius uiueret. Cogitaui — inquit — in corde meo abstrahere a uino carnem meam, ut animum meum transferrem ad sapientiam deuitaremque stulticiam, donec uiderem, quid esset utile filiis hominum. Impedit ergo sapientiam et nutrit stulticiam nec, quid

respuerunt. Et, non bibemus uinum — inquiunt — quia Ionadab, filius Rechab, pater noster, pręcepit nobis dicens: Non bibetis uinum uos et filii uestri usque in sempiternum! Quamobrem merentur a Domino audire: Non deficiet uir de stirpe Ionadab, filii Rechab, stans in conspectu meo cunctis diebus . Tobię in comedendo laudatur continentia, quod in Niniue urbe captiuus et iugo seruitutis pressus nunquam,

ipsi Babylone captiui, contempta regis mensa legumina comedunt et aquam bibunt et eis, qui regiis epulis enutriti erant, apparent rubicundiores obesioresque. Atque his ipsis, qui legumina carnibus et aquam uino prętulerunt, a Deo datam scientiam legimus et disciplinam in omni libro et sapientia, Danieli autem intelligentiam omnium uisionum et somniorum. Denique omne uerbum sapientię et intellectus, quod sciscitatus est ab eis rex, inuenit in eis

discit. Intantum Deo placent, qui talibus abstinent. Nec nos mouere debet, quod Saluator noster ad epulas ierit nuptiarum et conuiuiis interfuerit publicanorum et uorator et potator uini et peccatorum amicus a phariseis appellatus sit. Non, ut se pasceret, hoc egit, sed ut aliis prodesset. Medicus ad curandos ęgrotos accessit, non ad inuitatores conuiua. Quippe qui, ut modestiam uictus doceret, quadraginta diebus nihil gustauit.

pasceret, hoc egit, sed ut aliis prodesset. Medicus ad curandos ęgrotos accessit, non ad inuitatores conuiua. Quippe qui, ut modestiam uictus doceret, quadraginta diebus nihil gustauit. Esurientes et sitientes beatos dixit, a muliere Samaritana potum aquę petiit, Discipulis, ut manducaret, hortantibus: Cibus meus est — respondit — ut faciam uoluntatem Patris. Quod autem corpus suum et sanguinem sub specie panis et uini

nec quicquam aliud pręter panem, piscem, fauum. Eius pręcursor Ioannes Baptista Spiritu Sancto repletus, antequam natus, locustis in deserto et syluestri melle pascitur. Ob quam uictus austeritatem a phariseis demonium habere dicitur. A Domino neque comedens neque bibens appellatur, non quod nihil omnino sumeret, sed quod iis duntaxat sustentaretur, quę alii ut insipida uiliaque despiciebant. Apostoli ipsi spicas

aliud pręter panem, piscem, fauum. Eius pręcursor Ioannes Baptista Spiritu Sancto repletus, antequam natus, locustis in deserto et syluestri melle pascitur. Ob quam uictus austeritatem a phariseis demonium habere dicitur. A Domino neque comedens neque bibens appellatur, non quod nihil omnino sumeret, sed quod iis duntaxat sustentaretur, quę alii ut insipida uiliaque despiciebant. Apostoli ipsi spicas segetum manibus confricant et hoc tam

veritus, ne infirmitati blandiens semel intermissum uitę rigorem sanus postea repetere nollet, superatus gulę uoluptate. Honoratus, Fundensis monasterii abbas (ut Gregorius refert), puerulus adhuc, a parentibus inuitatus, cum a carnibus abstineret, deridiculi gratia interrogatur, an piscari in montibus uellet, qui tam procul a mari, et fluminibus constitutus piscibus, non carne uesci optaret. Cumque ipse taceret, ecce is,

semel intermissum uitę rigorem sanus postea repetere nollet, superatus gulę uoluptate. Honoratus, Fundensis monasterii abbas (ut Gregorius refert), puerulus adhuc, a parentibus inuitatus, cum a carnibus abstineret, deridiculi gratia interrogatur, an piscari in montibus uellet, qui tam procul a mari, et fluminibus constitutus piscibus, non carne uesci optaret. Cumque ipse taceret, ecce is, qui ad aquam hauriendam

uoluptate. Honoratus, Fundensis monasterii abbas (ut Gregorius refert), puerulus adhuc, a parentibus inuitatus, cum a carnibus abstineret, deridiculi gratia interrogatur, an piscari in montibus uellet, qui tam procul a mari, et fluminibus constitutus piscibus, non carne uesci optaret. Cumque ipse taceret, ecce is, qui ad aquam hauriendam perrexerat, piscem de puteo situla sublatum attulit. Quo miraculo effectum est, ut

quorum unus per annos triginta clausus ordeaceo pane et lutulenta aqua uixit, alter in cisterna ueteri, quam gentili sermone Syri cubam uocant, quinque caricis sustentabatur. Paulus autem (ut idem refert) a sexto decimo ętatis suę anno usque ad sexagesimum palmę fructibus uixit. Deinde usque ad centesimum tertium decimum, quo terris relictis ad cęlum migravit, dimidiati panis fragmentum quotidie coruo alite deferente

in cęlla clausus pane et cocto abstinuit, dein duobus et triginta annis nullum pomi genus gustavit, ut omni ciborum dulcedine seposita edendi auiditatem coercere facilius posset. Hilarionem abbatem diuus Hieronymus tradit a quinto decimo usque ad uigesimum ętatis annum quindecim caricas post solis occasum comedisse. Triennio deinde dimidium lentis aqua maceratę sextarium ac deinde totidem annis panem cum sale et aqua et totidem

iussit nec metuere sibi, quod sperassent, defuturum. Vixdum sermones finierat, cum nuntiatum est cados uini plenos ante ianuam, stare ipso, qui attulerat, incognito atque incerto. Neque inter conuiuantes dubitatum est, quin a Deo missi fuissent. Egidius abbas ad Rhodani ostia latebram sibi eligens, triennio nulli cognitus, cerua lac prębente nutritus est. Postea inuentus atque inde eductus pręesse monachis coepit. Igitur quandiu hominum

atque inde eductus pręesse monachis coepit. Igitur quandiu hominum commercio caruit propter Deum, bestię obsequio dignus fuit. Erasmus episcopus Diocletiani perscutionem fugiens in monte Libano a coruis pascitur, ab angelis uisitatur, ferę etiam syluestres posita ferocitate illi blandiuntur. Antonius martyr Apameę passus, cum de uia fatigatus sitiret et arentis loci solum nullis rigaretur

et interrogati, an missis sine sacculo et pera et calciamentis aliquid defuisset, responderunt: Nihil! Quid enim deesse potest iis, quibus adest ille, per quem facta sunt omnia? Sed ne a proposito diuertisse uideamur, illud quoque hoc loco puto referendum, quod in monasterio Tabennensi, ubi Amon * corr. ex Amos abbas mille quingentis monachis pręfuit, legimus obseruatum. Fratres ad

illud quoque hoc loco puto referendum, quod in monasterio Tabennensi, ubi Amon * corr. ex Amos abbas mille quingentis monachis pręfuit, legimus obseruatum. Fratres ad mensam congregati, pendentibus a fronte cucullis, ita oculos tegebant, ut alius alium uidere comedentem non posset. Itaque tantum quisque sumebat, quantum collibuisset, et singulorum continentia singulos latebat, ne inani glorię daretur occasio, sed diuino

facinus, quod mente agitauerat, perficiendum properaret, imposuit (ut ait Scriptura) Abrę suę ascoperam uini et uas olei et polentam et palathas * corr. ex lapates et panes et caseum et profecta est. A carnibus ergo abstinebat atque, ut ego existimo, etiam a uino, tune tantummodo illo usa, cum et animi audacia opus esset et uires, quas ieiunio cilicioque ante fregerat, excitandę acriore potu essent, ut foeminę dextera ad

imposuit (ut ait Scriptura) Abrę suę ascoperam uini et uas olei et polentam et palathas * corr. ex lapates et panes et caseum et profecta est. A carnibus ergo abstinebat atque, ut ego existimo, etiam a uino, tune tantummodo illo usa, cum et animi audacia opus esset et uires, quas ieiunio cilicioque ante fregerat, excitandę acriore potu essent, ut foeminę dextera ad secandam torosam tyranni ceruicem posset sufficere. Quę

quomodo uidualis castitas eodem gustu corrumpi non formidaret, cum hęc illa interior sit difficiliusque seruetur? Martha virgo, Christi hospita et Christi sponsa, post eius ad cęlos ascensum carnem nullam comedit, a lacticiniis quoque et uino abhorruit, quotidianum seruans ieiunium, donec rursum suauissima hospitis et domini sui pręsentia satiari sibi liceret, iam nunquam ab ipso recessurę. Magdalenam uero, sororem

tota seruetur. Cui autem ille pepercerat, eum Samuel propheta coram adductum frustatim concidit, ut crudelitatem pietatem esse doceret, dum obsequium pręstatur Deo. Propterea quidem et Achab rex per prophetam a Domino arguitur, quod deuictis Syris regem eorum Benadab dimiserit illęsum, cum morte dignus esset. Et dicitur illi: Erit anima tua pro anima eius, et populus tuus pro populo eius.

dicitur illi: Erit anima tua pro anima eius, et populus tuus pro populo eius. Ille quoque, qui eundem prophetam, ut sibi uulnus infligeret, ex Dei uoluntate imperantem ferire noluit, a leone laceratus inobedientię poenas dedit. Alter uero obediendo percutiens, seruatus est. Hinc apparet, quam grande nefas sit, ut alicui mortalium parcas, Deo, omnium Conditori ac Domino, obsequi nolle.

quos conduxerat de Israhel, cum triginta milibus suorum copias hostium inuadens superauit, cum utraque multitudine simul uincendus, nisi paruisset. Cęterum hac elatus uictoria, cum eiusdem prophetę monita contempsisset, a rege Israhel Ioas uictus captusque cognouit, quantum sibi prius profuerit obedisse, cum tantum postea non obedisse nocuerit. Rechabitę patris Ionadab institutionem secuti, uinum non bibunt, domos non

qui parent Deo? Qui custodierint sabbata mea — inquit — et elegerint, quę ego uolui, et tenuerint foedus meum, dabo eis in domo mea et in muris meis locum et nomen melius a filiis et filiabus, nomen sempiternum dabo eis, quod non peribit. Nunc Euangelii exempla, proprias uoluntates cruci affigentes, aggrediamur! Mirabilis imprimis iam a principio apostolorum

locum et nomen melius a filiis et filiabus, nomen sempiternum dabo eis, quod non peribit. Nunc Euangelii exempla, proprias uoluntates cruci affigentes, aggrediamur! Mirabilis imprimis iam a principio apostolorum obedientia fuit. Nondum Christum miracula facientem conspexerant, nondum cęlestis regni retributionem per illum futuram audierant, et statim, ut uocauit eos, relictis omnibus ipsum secuti sunt atque ita

adhuc aliquod inobedientię exemplum, ut, quantum hęc nocuerit, tantum obedientia ipsa profutura noscatur. Frater quidam ęgrotans in monasterio Scythi, cum adire ciuitatem pararet curationis gratia, et Moyses abbas a proposito illum deterreret simulque prędiceret, si discessisset, fornicatione polluendum, iniussu eius abiit et mulierem, quę languenti ministrabat, cum conualuisset, uitiauit. Quanto illi melius erat morbo perisse quam

alterum apud Lycum, Thebaidis oppidum, commorantem obedientię uirtus eo prouexit, ut futurorum pręscium faceret. Huic obsequii experiundi causa abbas pręcepit, ut palum aridum in terra defixum aqua, quę duo milia passuum a monasterio distabat, bis per diem aduecta totidem uicibus irrigaret. Cumque uidisset neque labore illum defatigari neque ligni nunquam ad uiriditatem redituri desperatione commoueri, post annum in tali opere consumptum

ac Dei parique sedulitate adimplenda. Hinc et Lambertus, Traiectensis episcopus, cum inuidorum malignitate episcopatu motus ad monasterium Scabolanense confugisset, monachalem seruans uitę modum, et nocte quadam ad orandum a lectulo desiliens percusso pedibus pauimento strepitum fecisset, abbas, eo quod silentii ea hora erat, quasi subindigne id ferens uoce sublata ait, ut, quisquis illud culpę commisisset, continuo ad crucem, exiret, non ante,

Venerii quoque monachi obedientia non est silentio inuoluenda, cum et ipsa plurimis documento esse possit. Hic solitarię uitę cupiditate ardens, inscio abbate discesserat tuguriolumque sibi posuerat in deserto. Cęterum a sancto Romualdo reprehensus, quod absque prępositi sui permissu monasterium reliquisset ideoque casso et infructuoso labore ipsum cęlum uersus niti, quandiu inobedientię premeretur grauitate, non distulit, quin statim ad

celsitudinem, unde per inobedientiam superbiamque eiecti fuimus, per obedientię humilitatem ascendamus. Omnis anima , ut Apostolus inquit, potestatibus sublimioribus subdita sit. Non est enim potestas nisi a Deo; quę autem sunt, a Deo ordinatę sunt. Itaque, qui resistit potestati, Dei ordinationi resistit. Qui autem resistunt, ipsi sibi damnationem acquirunt. Idem alibi: Obedite prępositis uestris et

inobedientiam superbiamque eiecti fuimus, per obedientię humilitatem ascendamus. Omnis anima , ut Apostolus inquit, potestatibus sublimioribus subdita sit. Non est enim potestas nisi a Deo; quę autem sunt, a Deo ordinatę sunt. Itaque, qui resistit potestati, Dei ordinationi resistit. Qui autem resistunt, ipsi sibi damnationem acquirunt. Idem alibi: Obedite prępositis uestris et subiacete eis! Apostolorum

obedire sacerdotis imperio morte mulctandos deffiniuit. Et, si filius contumax et proteruus patris iussa contempserit, lapidibus obrui iubetur. Per inobedientiam uxor Loth uersa est in statuam salis, Onan, Iudę filius, a Domino percussus periit, Datan et Abiron terrę hiatu absorpti sunt, Saul a Deo reprobatus et hostili gladio traditus, Ahiel, Hierico urbis reędificator, una cum liberis interiit, Amasias rex, cum obediuit, uicit, cum

contumax et proteruus patris iussa contempserit, lapidibus obrui iubetur. Per inobedientiam uxor Loth uersa est in statuam salis, Onan, Iudę filius, a Domino percussus periit, Datan et Abiron terrę hiatu absorpti sunt, Saul a Deo reprobatus et hostili gladio traditus, Ahiel, Hierico urbis reędificator, una cum liberis interiit, Amasias rex, cum obediuit, uicit, cum obedire noluit, uictus est. Ac si forte quicquam aliquando iussum fuerit, de quo

parabant consuleretur, nihil ad gratiam est locutus. Prędixit Israhelitici exercitus fugam et Achab regis necem, ipso audiente ac pseudoprophetis e diuerso prospera omnia pollicentibus. Sed quoniam malis inimica est ueritas, a Sedechia in maxillam percutitur, ab Achab in carcerem truditur. Cum autem euenissent, quę prędixerat mendacium interiit, ueritas mansit et qui uera uaticinanti manus intulerant, ab aduersariis cęsi poenas dedere, ipse

dubitauit Ioam, regem Iuda, palam arguere, quod patrię ritu relicto ad idolorum cultum conuersus fuisset. Prophetantem in atrio domus Domini lapidibus obruerunt. At uero Deo innocentis necem ulciscente ingentes illorum copię a paucis Syris prostratę sunt, Ioas a seruis interfectus. Qui autem pro ueritate mori non timuit, uitę ęternę pręmia recepit. Quoniam uero os, quod mentitur, occidit animam, iccirco Ananias, Azur Gabaonitę filius,

quod patrię ritu relicto ad idolorum cultum conuersus fuisset. Prophetantem in atrio domus Domini lapidibus obruerunt. At uero Deo innocentis necem ulciscente ingentes illorum copię a paucis Syris prostratę sunt, Ioas a seruis interfectus. Qui autem pro ueritate mori non timuit, uitę ęternę pręmia recepit. Quoniam uero os, quod mentitur, occidit animam, iccirco Ananias, Azur Gabaonitę filius, mendaciter prophetans per Hieremiam

mors sanctorum, mors autem peccatorum pessima . Ideo iustos occidi permittit Dominus, ut beatificet; ideo malos, ut damnet. Multi pręterea ex prophetis extrema pati quam uera reticere pręoptarunt, cum ob hoc a Deo dirigerenter , ut regum populorumque uitia corriperent et eis poenas denuntiarent. Esaias in duas partes sectus est, Hieremias lapidibus obrutus, Amos uecte per tempora transfixus. Alii etiam

Ac semper quidem illo mendacii genere abstinendum est, quod in detrimentum uerti posse animarum, corporum, rerum. Cętera leuiora sunt, nullum tamen- ut arbitror — culpa uacuum. Omnem quippe simulationem, quantum a ueritate, tantum et a Deo abesse necesse est, cum summa ueritas ipse sit. Interdum tamen simulare et dissimulare et mentiri necessarium, cum scilicet vita res cadet, ut, nisi mendacium perpetretur, aut grauius peccatum

illo mendacii genere abstinendum est, quod in detrimentum uerti posse animarum, corporum, rerum. Cętera leuiora sunt, nullum tamen- ut arbitror — culpa uacuum. Omnem quippe simulationem, quantum a ueritate, tantum et a Deo abesse necesse est, cum summa ueritas ipse sit. Interdum tamen simulare et dissimulare et mentiri necessarium, cum scilicet vita res cadet, ut, nisi mendacium perpetretur, aut grauius peccatum committendum erit aut maius

uitabatur homicidii, et grauius deliquissent, si uerum confitentes causam malis sęuiendi darent. Quę quidem danda fuisset, nisi pudiciciam simul periclitari posse dubitassent, ne uitę parcendo animę dispendium incurrerent. A mendacio sane excusantur, quoniam consuetudo erat, ut quibus aliqua sanguinis intercedebat cognatio, fratres et sorores inter se quandoque uocarentur. Sarra autem Abrahę ex patre neptis erat, Rebecha autem Bathuel filia, qui

erat, ut quibus aliqua sanguinis intercedebat cognatio, fratres et sorores inter se quandoque uocarentur. Sarra autem Abrahę ex patre neptis erat, Rebecha autem Bathuel filia, qui Isaac frater patruelis fuit. Non autem eos a simulatione defenderim, cum eo animo locutos constet, ut proprię sorores crederentur, sed tam leuem noxam puto, ut primo statim conscientię stimulo expungatur. Itaque etiam in necessariis delictis aliquo remorsu opus erit,

aliquo remorsu opus erit, ut animus ipse et purior euadat et semper humilitatem seruet, dum non insurgit ad excusandas (ut dicitur) excusationes in peccatis. Iacob etiam, cum benedictionem primogeniturę, iure quod emerat a fratre, sibi debitam aliter uendicare non posset, primogeniti formam assimulat, patrem decipit, benedicitur. Denique supplantatum se queritur Esau eiulatu magno, sed Iacob dolus minime imputatur quandoquidem

suum erat, acciperet. Non audeo dicere hoc commento eum quicquam deliquisse, qui mox discedens, cum obdormisset, meruit uidere scalam ad cęlum usque errectam, angelos ascendentes et descendentes, Dominum summitati innixum, a quo non fraudis alicuius exprobrationem accepit, sed e contrario terrę, in qua dormiebat, possidendę regnique per orbem propagandi promissionem. Nunquid peccauerat, qui ita remunerabatur? Neque tamen ipsum non simulasse

procul dubio delicti aliquid haberent, sed — ut reor — in tali casu non cauendi propter commodorum, quę iure quęrebantur, magnitudinem atque fructum. Ioseph apud Pharaonem in Aegypto primo loco habitus fratres, a quibus uenditus fuerat, eo uenientes, ut frumenta emerent, se non agnoscere ipsis incognitus fingit obiectoque, quod exploratores essent, in carcerem compulit. Deinde de carcere eductis iurat (per salutem Pharaonis) non

iurat (per salutem Pharaonis) non abituros inde, nisi minimum fratrum Beniamin, quem domi cum patre relictum dixerant, adduci facerent, quasi hoc experimento deprehensurus, utrum terram exploratum uenissent an parandę annonę a patre missi. Et tamen omnes mox abire permisit pręter unum, quem pro obside tenuit secum. Postremo reversos una cum Beniamin, cypho suo argenteo in sacco eius clam indito, furti insimulauit. Nunc ergo quęritur, an illi tunc

transmigrare maturent, persuadet. Eos, cum aduenissent, alulit, possessione terrę optimę donauit, bonis multis affecit. Euacuata est igitur mendacii culpa finis merito, dum per illam Ioseph eis plurimum prodesse nititur, a quibus grauissime offensus fuerat. Aegyptię obstetrices iussę pręfocare mulierum Hebrearum mares pueros obtemperaturas se Pharaoni monstrabant nec tamen obtemperauerunt. Et quoniam non morerentur puerperia, accusatę

non frustra composite pellacique sermone usi sunt. Quod autem seruari debuerit, ex secundo Regum uolumine apparet, ubi dicitur ideo iam trium annorum fame laborare populum. Israhel, qui rex Saul Gabaonitas contra fidem, quam a Iosue acceperant, interfecisset. Sed si pręceperat iampridem Dominus omnes gentes illas internitione deleri, cur solis deinde mendacibus parci uoluit? Quod scilicet nulli obesse, sed tantum sibi prodesse mendacio

prodesse mendacio quęsierant. Ac ne omnino impune mentitos crederes, mancipiorum more seruierunt. Dauid secundum cor Dei electus, capitalem Saulis odium declinans, cum Noben peruenisset, finxit se a rege missum et decepto Achimelech sacerdote panes ab eo accepit ensemque Golię Gethei, quem ipse ex prouocatione interemerat. Inde pergens uenit ad Achim, Getheorum regem, et periculum ueritus insaniam simulauit dimissusque

dignum uenia mendacium, quo se quoque tueri et idolatras potius quam fideles offendere fas erat, dicente Domino: Disperdite nomina eorum de locis illis! Idem Absalone filio persequente, cum a Hierosolymis fugeret, negocium dedit Chusi Arachitę, ut Absaloni adherens Achitophelis, ducis eius, consilia sugillaret. Cum ergo Achitophel sententiam diceret, Chusi intercessit et clandestino per internuncios egit, ut

sed gustata aqua illos festinanter abiisse respondit? Debuitne, quod res erat, non dissimulare et innocentes prodere interfecturis? Nonne magis Deum offendisset, dum uerum dicit, pios neci exponendo, quam dum falsum, a periculo liberando? Mea quidem sententia minus displicet, si modo displicet, pietate mixta simulatio quam ueritas cruidelitate. Vtrunque tamen autoris fine intentioneque metiendum est. Salomon, regum sapientissimus, in re

auget illi formę decorem orisque uenustatem, ut trahere possit Leuiathan hamo. Egressa ergo occurrit exploratoribus. Et: Filia sum Hebreorum — inquit — ideo ego fugi a facie eorum, quoniam futurum agnoui, quod dentur uobis in depredationem . Denique Olopherni se indicaturam pollicetur, quo aditu sine suorum pernicie capiat ciuitatem. Postremo cum ipso oollocuta sermone, promissis,

cum matre Iudeus esset, propter Iudeos circumciderit, tum quod sibimet in Cenchris nazareorum more caput totonderit, demum quod Hierosolymis Iacobi apostoli et seniorum consilio atque persuasu, ne uideretur discessionem docere a Lege Iudeisque fidelibus prohibere circumcisionem, quibusdam nazareis secum assumptis una purificatus templumque ingressus sit ac tandiu cum illis fuerit, donec tonsis de more crinibus uota perficerent sacrificiumque

alteram Dei opus fuisse, alteram diaboli. Sic ista omnia, quę dicta sunt, Paulum non simulate, sed licenter, ut Iudeum inter Iudeos egisse credimus omnibusque omnia factum, ut omnes lucrifaceret. Intantum autem gentiles a Legis obseruatione prohibuisse, ut ad Galatas scriberet: Ecce ego Paulus dico uobis, quoniam, si circumcidamini, Christus uobis non proderit. Et de Tito discipulo: Sed neque Titus — inquit — qui mecum

ligneam manu pręferens “Kyrie, eleyson” clamitabat. Eo clamore puerorum turbam excitabat et hoc ipsum iteratis uocibus, ut secum decantarent, innuebat. Excogitauerat utique, quemadmodum et stultus hominibus appareret et a laudibus Dei non cessaret. Qua insanię simulatione tantum placuit, ut Deo donante defuncti cadauer multorum langores tactu sanaret. Fuisse etiam Alexandrię quendam Marcum Solonem nomine, qui se stultum fingens

Et rursum: Qui congregat thesauros lingua mendaci, uanus et excors est et impigetur ad laqueos mortis. Ideo eo uitio inquinari ueritus Deum deprecatur dicens: Vanitatem et uerba mendacia longe fac a me! Et ante illum Dauid: Ne auferas de ore meo uerbum, ueritatis usquequaque! Hieremias autem propheta, quo ipsa maligni impostoris dolositas illi, non aliis noceat, pręmonet, ut caueamus, et clamat:

ante illum Dauid: Ne auferas de ore meo uerbum, ueritatis usquequaque! Hieremias autem propheta, quo ipsa maligni impostoris dolositas illi, non aliis noceat, pręmonet, ut caueamus, et clamat: Unusquisque se a proximo suo custodiat et omni fratri suo non habeat fiduciam! Quia omnis frater supplantans supplantabit, et omnis amicus fraudulenter incedet, et uir fratrem suum deridebit, et ueritatem non loquetur. Docuerunt

cordis tui, et inuenies gratiam et disciplinam bonam coram Deo et hominibus. Misericordia et ueritas pręparant bona. Misericordia et ueritate redimitur iniquitas, et in timore Domini declinatur a malo. Demus operam igitur et enitamur, ut illo digni simus elogio, quod in Malachia legimus: Lex ueritatis fuit in ore eius, et iniquitas non est inuenta in labiis eius.

iracundique exempla primi ab homine geniti Abel et Cayn nobis exibuerunt. Respexit — inquit — Dominus ad Abel et ad munera eius, ad Cayn autem et ad munera eius non respexit . Humilia enim respicit et alta a longe cognoscit. Hinc ergo Cayn inuidię stimulis actus et furore fremens, fratrem, cuius mansuetudinem imitari debebat, interemit. Itaque sine causa in fratrem iratus, Dei in se iram magis prouocauit et a Deo maledictus

respicit et alta a longe cognoscit. Hinc ergo Cayn inuidię stimulis actus et furore fremens, fratrem, cuius mansuetudinem imitari debebat, interemit. Itaque sine causa in fratrem iratus, Dei in se iram magis prouocauit et a Deo maledictus fuit. Mitis Noe in arca seruatur, superbi diluuio pereunt. Sic et Pharao in Mari Rubro mergitur, Moyses saluatur, cuius mansuetudo tunc egregie apparuit, cum pro eis,

amplexatus osculatusque est adeo tenere, ut fleret. Itaque magnum interdum odium magna frangit mansuetudo et ira alterius alterius humilitate coercetur. Ioseph quoque, mitissimi ingenii adolescens, in cisternam a fratribus deiicitur et externis in seruitutem uenditur. Et tamen eos, a quibus talia passus fuerat, benigne suscipit, large educat, non malum pro malo reddens, sed uincens in Bono malum. Irasci enim nescit mansuetus, et

odium magna frangit mansuetudo et ira alterius alterius humilitate coercetur. Ioseph quoque, mitissimi ingenii adolescens, in cisternam a fratribus deiicitur et externis in seruitutem uenditur. Et tamen eos, a quibus talia passus fuerat, benigne suscipit, large educat, non malum pro malo reddens, sed uincens in Bono malum. Irasci enim nescit mansuetus, et benefacere iis etiam, a quibus offensus est, nouit.

et externis in seruitutem uenditur. Et tamen eos, a quibus talia passus fuerat, benigne suscipit, large educat, non malum pro malo reddens, sed uincens in Bono malum. Irasci enim nescit mansuetus, et benefacere iis etiam, a quibus offensus est, nouit. Dauid Saulis toties in se repetitum furorem non uindicando, sed parcendo leniebat et, quem nullo officio, ne rursum indignaretur, mouere potuit, eius in regno successor fieri meruit. Qui ergo

repugnat, pro crucifixoribus suis orat. Mansuetissimus Agnus ad uictimam currit: maledicitur, et tacet, irridetur, et sustinet. Quamobrem se nobis in exemplum prębens clamat: Discite a me, quia mitis sum et humilis corde, et inuenietis requiem animabus uestris; requiem in terra, requiem in cęlo dicente Propheta: Mansueti hęreditabunt terram, et delectabuntur in multitudine pacis .

Apostoli quoque reliquique Discipuli, iugum suaue et onus leue Domini circumferentes, dum Euangelium predicarent, persecutorum immanitatem patiendo, non contendendo uicerunt. Flagellis cędebantur, et ibant a conspectu concilii gaudentes, quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati. Et impletum est illud Esaię uaticinium: Et addent mites in Domino lętitiam, et pauperes homines in sancto Israhel

Multorum pręterea, qui hos secuti sunt, placidę mentis facilitatem etiam bestię cognouerunt, neque tactum illorum formidantes neque recusantes imperium. Clotario, Britannorum rege, uenationi indulgente aper a uenatoribus actus ad Deicolam * corr. ex Deicolum abbatem confugisse perhibetur. Et ob eo conseruatus, syluestre animal tutiorem se in Deicolqę sinu putauit quam si syluas fuga petiisset, pręsagio

tela saucia fugeret, ad Bassianum, Laudensem episcopum, se recepit. Qui persequebantur, miraculo obstupefacti stetere. Quidam uero licentius accedens, eam de manu episcopi erripere uoluit, sed ipse pręreptus a diabolo uexari coepit. Episcopus autem, qui bestiam blande amiceque exceperat et clementer fuerat tutatus, nec in hominis uiolentiam irasci potuit: ab immundo spiritu oppressum miseratus incunctanter pristinę restituit

fidem et patientię benignitatem seruauit, amicis inimicisque iuxta fauens. Egidius quoque abbas, ad ostia Rhodani solitarius manens et hominibus incognitus, cerua lac prębente (ut alibi diximus) uixit. Sed dum illa a uenaticis canibus agitaretur, prępeti fuga cęllam ipsius petiit et trepida ac solito moestius immugiens ante senis pedes prouoluta iacuit, ut, cuius humanitatem diu experta fuerat, eius etiam auxilio ab imminenti periculo

senem ceruamque iuxta accubantem. Et religione quadam concussis animis procidentes ueniam ab eo, quem imprudenter lęserant, suppliciter petunt atque impetrant, et ceruam dimittunt intactam. Tam enim ille libenter iis, a quibus uulnus acceperat, offensam dimisit, quam pro cerua orauit, pari simplicitate et de ipsa solicitus et in illos mitis. Ad Remigium, Rhemensem archiepiscopum, passeres aduolare solitos accepimus et

tuto se pasci posse in apertis campis putarunt ut in mansuetissimi pręsulis sinu. Blasio, Sebastę urbis episcopo, in solitudine persecutionem declinanti syluestres auiculę uictum suppeditarunt. A Iudoco, regis Britannię filio, dum contempto regno soli Christo seruiret, columbas piscesque escam manu porrectam acceptasse ferunt. Iuonem presbyterum ad mensam recumbentem auis quędam albo uiridique colore

Seuerus, Agathensis abbas, passerem aduolantem ita humanitus excepisse dicitur, ut, cum ille fracto crure aliorum aucupium effugisset, ipse sua precatione sanatum dimiserit. Qui enim benigne alios accipit, facile, quod a Domino petit, impetrat. Scriptum quippe est: Mansuetis dabit gratiam. Francisci quoque lenitatem auicularum audacia mirabiliorem fecit. Ad prędicantem confluebant neque refugiebant manum eius,

inerat uirtus. Talibus enim dictum est: Si monti huic dixeritis: Tolle et iacta te in mare, fiet. Apollonium abbatem ferunt cuidam fratrum suorum humilitatis mansuetudinisque uirtutem suis precibus a Domino impetrasse, ita ut ille, cuius rigidę mentis asperitatem nulla mitigare castigatio poterat, postea multis patientię ac lenitudinis exemplum fieret. Siquando igitur ullum animi morbum industria nostra leuare non

patientię uirtute disseremus. Igitur, ne eadem sępius repetere necesse sit, hoc loco de illis loqui supersedebo. Omnes tamen Christi seruos ancillasque admonitos uelim, ut meminerint talium hominum et preces a Domino facilius exaudiri et opera largiore remuneratione compensari. Nisi id uerum esset, non illos potissimum in magno rerum discrimine Sophonias propheta citaret, ut Domini supplicent dicens: Quęrite Dominum omnes

silentium, et, cum loqui expediet, pensitare. Quando quidem Salomonis sententia est: In multiloquio non deerit peccatum. Qui autem moderatur labia sua, prudentissimus est. Iob a Domino arguitur, quod contendere ac disputare secum concupierit, dum calamitatum suarum causam anxie perquireret. Et respondens ait: Qui leuiter locutus sum, respondere quid possum? Confitetur se non habere, quo

quod utinam non dixissem; et alterum, quibus ultra non addam. Hinc tu, siquando res inciderit, in qua diuinę prouidentię rationem inuenire nequieris, caue, nequid imprudenter proferas, sed tacitus mirare, et nihil a Deo nisi bonum ęquumque proficisci posse semper tibi habe persuasum. Ezechias, quarto decimo regni sui anno obsessus in Hierusalem, plebem silere iussit, ne colloquiis Rapsacis nunc minantis, nunc blandientis ad

ne forte labaris in lingua et cadas in conspectu inimicorum insidiantium tibi, et sit casus tuus insanabilis in mortem. Hieremias in matris utero sanctificatum se audit, et tamen ait: A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Quomodo ergo illi lingua non delinquant, qui irrequisiti garriunt, si peccare loquendo timuit, quem loqui Deus inuitabat? Qui tunc demum ad prophetandum populo

ne forte labaris in lingua et cadas in conspectu inimicorum insidiantium tibi, et sit casus tuus insanabilis in mortem. Hieremias in matris utero sanctificatum se audit, et tamen ait: A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Quomodo ergo illi lingua non delinquant, qui irrequisiti garriunt, si peccare loquendo timuit, quem loqui Deus inuitabat? Qui tunc demum ad prophetandum populo

forte labaris in lingua et cadas in conspectu inimicorum insidiantium tibi, et sit casus tuus insanabilis in mortem. Hieremias in matris utero sanctificatum se audit, et tamen ait: A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. Quomodo ergo illi lingua non delinquant, qui irrequisiti garriunt, si peccare loquendo timuit, quem loqui Deus inuitabat? Qui tunc demum ad prophetandum populo se

qualique circumspectione hoc idem ab Aegyptiis monachis olim seruatum Ioannes Cassianus de coenobiorum institutis tractans dicat: Cum solennitates — inquit — (quas illi synaxeis uocant) celebraturi conueniunt, tantum a cunctis silentium prębetur, ut, cum in unum tam numerosa fratrum multitudo conueniat, pręter illum, qui consurgens Psalmum decantat in medio, nullus hominum penitus adesse credatur, ac pręcipue cum consummatur oratio, in

describit dicens: Finitis itaque Psalmis et quotidiana congregatione (sicut superius commemorauimus) absoluta nullus eorum uel ad modicum subsistere aut sermocinari audet cum altero, sed ne quidem per totum diei spacium a cęlla sua progredi aut deserere opus, quod in ea solitus eat exercere, pręsumit, nisi forte cum fuerint ad officium necessarii cuiusque operis euocati. Quod ita explent foras egressi, ut nulla inter eos sermocinatio

Quod egressum est de labiis meis, rectum in consepctu tuo fuit. Seuerus Sulpitius presbyter, cum multa catholice scripsisset (ut Gennadius presbyter tradit), in senectute sua a Pelagianis deceptus, et agnoscens loquacitatis culpam, silentium usque ad mortem tenuit, ut peccatum, quod loquendo contraxerat, tacendo penitus emendaret. Diuus Hieronymus libro, quem de institutione sanctarum uirginum ad

insidię uitandę sunt. Cuidam ex fratribus perpetuum silentium seruanti pater Franciscus, ut semel tantum in hebdomada confessionem faceret, persuadere non potuit. Et ille sibi de se magis quam pręposito suo credens, excidit a sanctorum collegio et ad uomitum est reuersus. Primum irrationabile erat tam obnixo obstinatoque animo tacere, ut confiteri nollet, quasi qui nihil unquam deliquisset; deinde arrogans et superbum, maiorum uoluntati suam

pro salute loqui conceditur, non singulis horis uacandum est uerbis, quę uix proferri sine peccato possunt. Sed hęc inuiolabilis obseruatio uigeat, quod singulis noctibus post peractam horam completorii usque post missam et a tertiis usque ad nonam sacra obseruentur silentia, quatenus et linguę Deum laudandi concedatur opportunitas et inutilia uerba penitus abscindantur. In choro uero ecclesię ad diuinas laudes parato, dormitorio, coenaculo,

ut uel hinc intelligas matrimonia morte dissolui, uirginitatem uero vita ęterna esse dignam. Achimelech sacerdos panes sanctificatos David esurienti et iis, qui cum illo erant, daturus interrogat, si mundi sunt, maxime a mulieribus. Vsque adeo cibos sacros dare etiam fame periclitantibus, nisi castes, non licebat. Et si hoc olim in pane illo seruatum est, quanto nunc mundiores esse decet, quibus sub eadem specie sumendum datur purissimum

nec filios, et hic coelebs Terram promissionis ingreditur, quam ille maritus tantum uidit, et ingredi non potuit. Sed neque Heliam neque Heliseum uxores habuisse aut liberos habuisse legimus, et a nemine ante Euangelium pręterquam ab iis mortuos ad uitam excitatos, ut miraculi raritas ac magnitudo seruatę castimonię testetur meritum. Hieremias quoque diuinum accipit mandatum, ne uxorem habere uelit neue prolem

castimonię testetur meritum. Hieremias quoque diuinum accipit mandatum, ne uxorem habere uelit neue prolem suscipere. Itaque, quod in matris utero sanctificatus fuisset, uirginitate probauit. Qua etiam meruit, ut urbe a Caldeis capta temploque direpto solus apud hostes liber esset. Et qui Sancta sanctorum uiolare non timuerant, ipsum muneribus honoreque affecerunt, ut hinc agnoscas hominem, qui castitatis professione Deo sese dedicat, omni

ego mittam angelum meum, et pręparabit uiam ante faciem meam. Angeli igitur magis quam homines sunt, qui uirginitatem sancte integreque custodiunt. Ioannem apostolum, quoniam et ipse uirgo erat, prę ceteris a Domino dilectum Euangelia testantur. Ob hoc ab eodem Domino illi matrem commendatam et illum matri. Virginitatis etiam priuilegium fuit, quod idem et apostolus est et Euangelista et propheta quodque in feruentis olei dolium

ac mulieres soliciti constantesque fuerint, innumeris pene exemplis patet. Nos non multa subiiciemus, quę tamen cum ad probandum, quod dicimus, tum ad imitandum sat erunt. Amon, Aegyptius abbas, a parentibus accipere uxorem coactus, uirgini, ut uirginitatem seruaret, persuasit. Diuisis ergo lectulis usi, sed tamen eodem contubernio, cum iam decem et octo annos corpore ac mente integri una peregissent,

scilicet apostolica careret dignitate, qui apostolorum uitam secutus fuerat, matrimonio pręferens castitatem. Non minor casti propositi constantia Vandonis abbatis fuit. Nam cum Pipini Gallorum nepos esset, a Dagoberto, regni successore (cui imprimis charus erat) compulsus est ducere uxorem. Neque tamen, ne castitatem seruaret, compelli potuit: nuptę persuasit, ut Deo potius quam mundo seruirent. Itaque illa sacrarum uirginum

Eo ille magis ardere nec animo conquiescere nec euocando cessare. Venit tandem mulier cilicio induta, squalore obsita, uultu lugubri, et ipsum immundę cogitationis arguens resipiscere fecit. Quod si sanctissimum uirum procul a mulieribus separatum recordatio ipsa pene ad uomitum redire compulit, quanto propius periculo erunt; qui cum his simul habitare pręsumpserint! Theonas, Scythiotici monasterii abbas, et ipse parentibus, non sibi

uero, ut itidem se contineret et iam spiritu secum, non carne copulari uellet, persuadere nullo modo potuit. Vbi autem omnes adhortationes incassum cedere uidit, grauiter ingemiscens: Ego te — inquit — mulier, abstrahere a morte non possum; nec tu me separabis a Christo. Melius est mihi cum homine quam cum Deo habere diuortium. Post hęc relictis omnibus dimissaque uxore monachum se fecit. Sed nemo Legem putet unicum exemplum, ut repudiet

spiritu secum, non carne copulari uellet, persuadere nullo modo potuit. Vbi autem omnes adhortationes incassum cedere uidit, grauiter ingemiscens: Ego te — inquit — mulier, abstrahere a morte non possum; nec tu me separabis a Christo. Melius est mihi cum homine quam cum Deo habere diuortium. Post hęc relictis omnibus dimissaque uxore monachum se fecit. Sed nemo Legem putet unicum exemplum, ut repudiet inuitam. Nescis enim, an sic uoceris, ut hic

repente effugit, propter eum se fugere confessus. Admiratus Ioannes, unde ex illo seculi homine tanta uirtus emicuisset, curiosius percunctari coepit. Atque audiuit eum olim, dum monasticę professionis desyderio afficeretur, a parentibus compulsum ducere uxorem et iam annum undecimum cum illa in uirginitate perseuerare, ipsam denique omnibus insciis sororis, non coniugis loco habere. Quare in stuporem uersus senex protinus

inter castimonię obseruatores is, qui foeminarum familiaritatem deuitat, securior sit, fortior, qui non deuitat. Timotheus anachoreta in uastissima Aegypti eremo nulli hominum cognitus iam annos triginta peregerat, quando a Pafnutio abbate fuit inuentus, toto eo tempore nudus, et squalidus, et palmę tantum fructibus uitam sustentans, ac lugens peccatum suum, quod nimia sui fiducia, cum primum secessisset, mulierem religiosam secum habitare

Quod iste expertus, eo iam profugerat, ubi nec nomen foeminę audire posset. Primum Leonem, pontificem maximum, ferunt, dum solenni Paschę die sacrosanctam corporis et sanguinis Christi communicationem populo daret, a quadam matrona in mane osculum accepisse et, cum ex hoc intimis in medullis improbę cupidinis excitatum sensisset incendium, in semet iratum manum illam abscidisse. Verissimum est igitur illud Apostoli oraculum: Bonum

obtutibus mulierum? Paulum quoque abbatem, qui solitudinem Panephiso oppido proximam incoluit, ne foeminam uideret, impense cauisse accepimus. Et cum aliquando cum abbate Archebio ad quendam senem pergeret, uidens a longe obuiam uenire mulierem, protinus retulit pedem et comite frustra retinente, ipso relicto tuguriolum suum cursu concito repetiit. Cassianus tantam deuitandi sedulitatem immodestię ascribit Deique iudicio factum asserit,

immodestię ascribit Deique iudicio factum asserit, ut, qui tantopere foemineum conspectum execrabatur, paralysi resolutus ad coenobium uirginum deferretur et languenti mulier assideret. Sed ego reor etiam dono Dei factum, ne a muliere pries tangeretur, quam cum se tangi pene non sentiret, ualitudinis ui oppressus. Quod si ab ea tangi ante contigisset, grauius fortasse animo quam corpore ęgrotasset. Puritatis autem eius etiam apud foeminas iacentis

nec ab ea cognitus abiit. Cumque rursum, ut ueniret, inuitaretur: Et fui tecum — inquit — et uidisti me. Sic ille excogitauit, quemadmodum et abbati morem gereret et sororem pręsentem non consipiceret, ob hoc solum, ne a proposito discederet, quo tuendam castitatem existimauit. Vrsinus, Nursię presbyter, uxorem habuisse dicitur, sed cum presbyteratum accepisset, ita ab ea fuisse alienus, ut nulla necessitate ipsam ad se propius accedere

quam integro mitti in gehennam. Anianus, Alexandrinus episoopus, Marci Euangelistę successor ac discipulus, mulierem quandam intuitus, mortem sensit intrare per fenestram. Et scandalizantem oculum erruit proiecitque a se. Post hęc solitus in gelidis mersare corpus aquis inediaque et uigiliis fatigare, ut ęstuantem in pręcordiis libidinem extingueret. Et qui tanto labore castitatem custodierat, montes dicitur transtulisse, quod nescio,

quod nescio, an ullus alius, monte quodam Numidię Bajbylonem usque ad probandam Christianę religionis ueritatem ire iusso atque obediente. Nicetas *corr. ex Niceta martyr, a patre Maximiano, Nicomedię rege, ob Christianam professionem supplicia passus, postquam omnia constanti animo pertulisset, super plumea culcitra resupinus collocatur uinculisque constringitur, ne inde se mouendi facultas

procacitatem blandimentaque contempsisset. Ferunt etiam quendam in deserto Aegypti solitarium, singularis probitatis uirum, ad quem corrumpendum cum uenisset meretrix (acceperat enim sponsionem a quibusdam lasciuis et sui simillimis iuuenibus, si illum ad coeundum secum compulisset), finxit se uia aberasse. Et quoniam iam uesper erat, flens petit, uti nocte illa tecto susciperetur. At ipse animi suspensus aliquandiu

aperto belle capi potuerunt. Apelles quoque monachus diabolum, sub mulieris forma se dolose illicientem, candenti ferro manu e fornace rapto (erat enim faber) perculit in faciem, et ille edito eiulatu, ut a multis audiret, fugiens euanuit. Apelli deinde, sicuti tunc, candens ferrum manu, non forcipe tenere, cum opus faceret, moris fuit. Quem enim libidinis calor diabolo succendente urere non potuit, iam nec ferri poterat.

non sunt ausi, quo uiso Ammonitarum rex est territus, uicissent foeminę, nisi ille repentę ad orationis arma confugisset. Vinctus et in carcere positus, dum illum duę insignis impudicicię sorores Niceta et Aquilina ad hoc a rege missę, ut turpi uoluptate delinitum a Christo auerterent, complexu, osculis, alloquiis oppugnare coepissent, sensit in tali certamine suam sibi haud sufficere uirtutem, et Domini inuocauit. Eo orante carcer illuxit,

territus, uicissent foeminę, nisi ille repentę ad orationis arma confugisset. Vinctus et in carcere positus, dum illum duę insignis impudicicię sorores Niceta et Aquilina ad hoc a rege missę, ut turpi uoluptate delinitum a Christo auerterent, complexu, osculis, alloquiis oppugnare coepissent, sensit in tali certamine suam sibi haud sufficere uirtutem, et Domini inuocauit. Eo orante carcer illuxit, subitus perstrinxit oculos fulgor. Mulieres

hanc secutę sunt, non hominis mortalis, sed Christi sponsarum nomine censentur, cęlestibus dignę nuptiis, quoniam terrenas contempserunt. Hinc Iphigenia, Aegippi, Aethiopum regis, filia, Matthei apostoli prędicatione a falsa ad ueram religionem conuersa, cum uirginitatem Domino uouisset et iam constructo coenobio multis pręesset uirginibus, neque minis neque blanditiis moueri potuit, ut Hirtacum, paterni regni successorem, acciperet

atque adeo cum ipso monasterio concremari iussit. Admoto uero igne flamma, uirginalis pudicicię ultrix, inde se auertens in regiam prosiliit, quam Hirtaco cum unico filio uix euadente funditus consumpsit. Sed tamen filius a demonio correptus interiit, pater elephantia perfusus, morbi dolorem non ferens, ipse sibi mortem consciuit. Itaque, qui male perdere Iphigeniam cum suis uirginibus cogitauerat, teterrime ipse cum filio disperiit.

morte supplicia. Sed et ipsam mortem capite truncato fortiter pertulit, ne nuptiis uirginitatem mutaret. Hinc quidem pro Olybrio repudiato accepit Christum, pro breuibus poenis ęterna gaudia, pro morte uitam. Nec immerito a dracone deglutita fracto uentre exiuit incolumis, quę carne circumdata carnalis impudicicię ueneno infici non potuit, lasciuiam uincens pudore et in fragili corpore seruans mentis integritatem.

aliquot exempla, quę, ne legitimi quidem matrimonii nexibus implicari uoluerunt uel etiam implicatę (quod multo difficilius est) castitatis cultum nunquam deserere. Brigida uirgo inter Scotię puellas pulcherrima, cum a potentibus (et quidem Christianis) uiris in matrimonium peteretur et illa uirginitatem Domino uouisset, eundem orauit, ut aliquo corporis uitio ipsam deuenustaret, quo procorum inquietudo facile sedari posset. Itaque, cum

conspectu Sponsi cęlestis, quarto istis terrenis (qui iam illam, quam paulo ante tam ardenter appetierant, desponderi sibi dedignabantur) uisa est deformatior? Andragasina uirgo in Gallia Lothario regnante fuit. Quę cum a parentibus Ansberto,* principi uiro (qui postea Rothomagensem ecclesiam rexit) inuita desponsaretur, multis cum lachrymis Dominum obsecrauit, ne suam pollui uirginitatem pateretur. Moxque leprę morbo totum corpus occupante,

contigisset, ubi coenobium uirginum ingressa sanctum uelamen accepit, continuo sana euasit. Puto, quę tam enixe orauerat lepram etiam ipsam, quoad uixit, pati maluisset quam uirginitatem amittere. Farra uirgo, cum a patre Agnerico** (qui primo loco apud Theodobertum, Gallię regem, habitus erat) ad nuptias urgeretur, sic hubertim fleuisse dicitur, ut nimio lachrymarum humore oculorum acies hebetauerit. Et cum uisum beati Eustachii

(qui primo loco apud Theodobertum, Gallię regem, habitus erat) ad nuptias urgeretur, sic hubertim fleuisse dicitur, ut nimio lachrymarum humore oculorum acies hebetauerit. Et cum uisum beati Eustachii episcopi precibus a Domino *corr. ex Auiberto *corr. ex Agerico impetratum recepisset, rursum patris molestiis infestationibusque et iam odio agitata ad ecclesiam

perpetuam uirginitatem, profiteretur. Tanta pro castitate perpessam martyrem dicerem, nisi obstaret fidelis pater. Martyrii tamen coronam meruit, quę sic oppugnata uirginitatem non amisit. Gregoriam, Romanam uirginem, a beato Gregorio traditum est ipso nuptiarum die ad ecclesiam confugisse et perpetuę uirginitatis uoto Deo se consecrasse. Reliquit uirum, et amplexata est Christum. Reliquit corporis uoluptates, et uoluptatibus fruitur

accepit. Quod si nuptias sustinuisset, nescio, an ei integrum fugere fuisset. Quanuis et ipse indignatus illam exhęredauerit. Sed quam exhęredauit pater, Deus regni sui cęlestis hęredem fecit, et quę nihil acceperat a parente, a Domino accepit, ut ab obsessis demonia pelleret, sicuti de ilia testatus est sanctus Eleutherius abbas. Euphrasiam uirginem, Antigoni filiam, quia cuidam Romano patricii generis iuueni a

Quod si nuptias sustinuisset, nescio, an ei integrum fugere fuisset. Quanuis et ipse indignatus illam exhęredauerit. Sed quam exhęredauit pater, Deus regni sui cęlestis hęredem fecit, et quę nihil acceperat a parente, a Domino accepit, ut ab obsessis demonia pelleret, sicuti de ilia testatus est sanctus Eleutherius abbas. Euphrasiam uirginem, Antigoni filiam, quia cuidam Romano patricii generis iuueni a parentibus

a parente, a Domino accepit, ut ab obsessis demonia pelleret, sicuti de ilia testatus est sanctus Eleutherius abbas. Euphrasiam uirginem, Antigoni filiam, quia cuidam Romano patricii generis iuueni a parentibus ante pacta fuerat quam religioni se dedisset, cum illum accipere Theodosii imperatoris litteris in Thebaidem, quo concesserat, missis urgeretur, respondisse tradunt sponsum se habere in cęlo, non in terra, et

In uirginitate ergo perseuerans, multa uirtute multisque miraculis celebris euasit. E uita decedenti Christus, angeli, apostoli in uisu apparuerunt. Quorum consolationibus iocundata mortis angustias non sensit. Solutam deinde a corpore animulam a Beata Virgine cum angelorum comitatu in cęlum ferri conspexit episcopus Tolosanus. Haud immerito tantam consecuta est beatitudinem, quę ne uiro quidem iuncta uirilem copulam admisit et matrimonii iugo,

perseuerans, multa uirtute multisque miraculis celebris euasit. E uita decedenti Christus, angeli, apostoli in uisu apparuerunt. Quorum consolationibus iocundata mortis angustias non sensit. Solutam deinde a corpore animulam a Beata Virgine cum angelorum comitatu in cęlum ferri conspexit episcopus Tolosanus. Haud immerito tantam consecuta est beatitudinem, quę ne uiro quidem iuncta uirilem copulam admisit et matrimonii iugo, cui iam subdita

Beda scriptores tradunt. Quę Annę, regis orientalium Anglorum Christianissimi, filia primum Tonberto, australium Giruiorum principi in coniugium tradita, cum eodem pari uoto uirginitatem seruauit. Deinde eo defuncto iterum a patre inuita desponsatur Ecgfrido regi. Sed cum ipso quoque in uirginitate annos duodecim uixit. Postea uero eius permissu religioni se consecrauit et securiorem quidem in monasterio, sed nunquam domi castiorem uitam duxit.

monasterio, sed nunquam domi castiorem uitam duxit. Haud dubium, quin castitatis merito tanta gratia illam donauerat Deus, ut etiam iis, quibus nubebatur, statim continentiam persuaderet. Rarissimum sane exemplum ac nescio, an a condito ęuo alterum tale, ut aliqua et bis maritata sit et semper uirgo. Semper quidem uirgo, sed tamen unius uiri coniux Kunegundis, Henrici imperatoris, fuisse dicitur. Denique uiro muliebri constantię

Qui ambo, quoniam in coniugio cęlibes permanserunt, cęlo digni effecti et ad cęlum sublati, multo felicius perenniusque regnum acceperunt quam reliquerunt. Gunzonis, Arbonę ducis, filia Galli abbatis precationibus a demonio liberata uirginitatem uouit. Coeperat enim Spiritus Sanctus ibi habitare, unde immundus fugerat. Cumque a Sigiberto, Gallię rege, in matrimonium peteretur, a patre tradita, sponsam se cęlestis regis esse dixit. Quę

perenniusque regnum acceperunt quam reliquerunt. Gunzonis, Arbonę ducis, filia Galli abbatis precationibus a demonio liberata uirginitatem uouit. Coeperat enim Spiritus Sanctus ibi habitare, unde immundus fugerat. Cumque a Sigiberto, Gallię rege, in matrimonium peteretur, a patre tradita, sponsam se cęlestis regis esse dixit. Quę uox ita exterruit Sigibertum, ut puellam contingere non ausus monasterio uirgintum delegaret, ei ipsam cedens,

Arbonę ducis, filia Galli abbatis precationibus a demonio liberata uirginitatem uouit. Coeperat enim Spiritus Sanctus ibi habitare, unde immundus fugerat. Cumque a Sigiberto, Gallię rege, in matrimonium peteretur, a patre tradita, sponsam se cęlestis regis esse dixit. Quę uox ita exterruit Sigibertum, ut puellam contingere non ausus monasterio uirgintum delegaret, ei ipsam cedens, cuius se sponsam asserebat. Illa itaque in cęlesti

cogitationum pugnas incidere necesse est. Iccirco beatus Martinus episcopus, cum uirginem quandam uitę sanctitate percelebrem inuisere uellet et illa aditu negato ei excusando dixisset: Mi pater sancte, ora pro me, quia a uiro nunquam sum uisitata — gratias egisse Deo fertur, quod illa talibus imbuta moribus castam custodiret uoluntatem, et benedicens eam abiisse lętus. Lubrica siquidem res castitas est: nisi summa circumspectione

cur, qui alios sanasset, filiam ęgrotare sustineret, — sic ei expedire respondit. Didicit uirgo in infirmitate esse fortior et iam nec sana de corporis uoluptate cogitare. Maluitque casta mori quam Flacco consuli (a quo petebatur) nupta uiuere. Exaudiuit Deus deprecantem, et uitę pariter consulisque libidini iam uim parantis ipsam surripuit. Atque eandem, quę hominis uxor esse noluit, sponsam fecit Christi, cęlestibus fruituram

solicitus fuit. His exemplis et timere discat ancilla Christi, ut securior sit, et, si casus inciderit, uitam amittere optet prius quam castitatem. Satis hęc de uirginibus. Viduarum nunc nostrarum castitatem exponamus, ne a ueteribus (quarum superius fecimus mentionem) uicti uideamur. Nataliam, Hadriani martyris coniugem (quoniam forma multis pręstabat) tribunus Nicomedię in coniugium petiit. Denegare non erat, quod tribunus

contrario flante uento coactus est reuerti; illa suo, quo uolebat, peruenit. Itaque in uiduitate ieiuniis et precationibus uacans Deo seruiuit. Seruisset autem homini, si iterum nupsisset. Paulam Romanam a Hieronymo proditum legimus post mariti mortem non solum nubere noluisse, sed etiam cum uiris nunquam comedisse. Casta mulier uix se uiduam esse putauit, si cui non sui sexus hominum uel ipsa tantum conuiuendi familiaritate

uel, si uixerit, contra sexus sui morem uillosum mentum habituram. At illa neque oris deformitate neque mortis periculo territa propositum dimisit castitatis. Dum autem diem suum obiret, affuit in uisu Petrus apostolus, a peccatis absolutam esse dixit, promissis uitę ęternę errexit et, ut secum ueniret, hortatus est. Tunc sancta animula illo dimisso corpore, quo uocabatur, lęta abiit. Si his etiam digamas frui solere uisis nostis, nubite,

illo dimisso corpore, quo uocabatur, lęta abiit. Si his etiam digamas frui solere uisis nostis, nubite, uiduę. Sin uero nihil tale de illis memorię proditum legistis, non est, cur illas imitemini, de quarum beatitudine a scriptoribus siletur. Siqua tamen continere se non potest, nubat. Melius est enim nubere quam uri, quia minus malum maiore malo melius est. A quo quidem malo multum abhorrens Euphrasia, uirginis Euphrasię mater, hac

proditum legistis, non est, cur illas imitemini, de quarum beatitudine a scriptoribus siletur. Siqua tamen continere se non potest, nubat. Melius est enim nubere quam uri, quia minus malum maiore malo melius est. A quo quidem malo multum abhorrens Euphrasia, uirginis Euphrasię mater, hac unica prole suscepta cum uiro suo Antigono caste continenterque uixit. Cęterum illo defuncto, quoiniam ętas, forma, diuitię suppetebant, ad

tradidit, quę secum tulerat, pauperibus erogauit piisque ipsa operibus incumbent castitatis propositum nunquam dereliquit. Cumque abbatissa, cui filiam commendauerat, in quiete uidisset Antigonum in paradiso fulgentem a Domino exorasse ut coniugem suam de terris euocatam sibi iam sociam faceret, die, qua prędictum fuerat, lęta decessit. Tanta ergo accepit bona, quia et cum uiro caste se habuerat et sine uiro uiduitatem constanter

honestum putatur; nisi forte honestum sit uri et continere se non posse. Meminerint igitur in Decalogo pręceptum esse: Non mechaberis, non concupisces uxorem proximi tui! Et in Lege adulteros lapidibus obrui et a rege Babylonio, id est, diabolo in igne frixos, pro eo — inquit — quod fecerint stulticiam in Israhel et mechati sint in uxores amicorum suorum. Reminiscantur in Euangelio gregem porcorum mergi in

— inquit — quod fecerint stulticiam in Israhel et mechati sint in uxores amicorum suorum. Reminiscantur in Euangelio gregem porcorum mergi in profundum et Samaritanam mulierem, quia quinque uiros habuerat, argui a Domino sextum iam non esse suum. Et ab eodem adulterę, ne amplius peccaret, iniunctum, ne grauius illi contingat. Sciant etiam fornicationis reum ab Apostolo traditum Sathanę in interitum carnis. Quod uitium usque adeo

nisi multarum maximarumque patientia calamitatum elui purgarique potuit. Filius etiam Dauid Ammon defloratę Thamar iniuriam morte rependit, a fratre interemptus Salomonis sapientiam multarum amor fecit insanire, ita ut earum diis deabusque phana poneret. Quamobrem scissum est regnum de manu filii sui et datum Hieroboam, seruo suo. Igitur, cum obscoenę libidinis

repugnantem legi mentis meę, et non quod uolo bonum, hoc ago, sed quod odi malum, illud facio. At castiga corpus tuum et in seruitutem redige, ut obedire discat spiritui. Deinde, quanto infirmior es, tanto solicitius pete a Domino auxilium. Petenti datur et pulsanti aperitur. Frequentius ora, uentri minimum indulge. Hoc demonium non eiicitur, nisi per orationem et ieiunium. Somnolentiam caue et uigilils operam da. Qui uigilat, non

in puniendo agnoscas et facilem in remittendo. Cum ergo Iosue duce iam defuncto alienigenas sibi iunxissent et (quod execrabilius est) immolassent eorum diis Baalim et Astaroth, obliti Dei sui, a quo multa, magnaque acceperant beneficia bellis oppressi Cusanrasathaim, Mesopotamię regi, annos octo seruierunt. Tandem errorem suum incusantes et ad poenitentiam conuersi, Dei, quem abiecerant, opem implorarunt, et

interpretatur incipiens , Aber lucidus . Iahel ergo uxor est Aber, quia illum, quem poenitere incipit, lux recti prauique dignoscendi comitatur. Sysara exclusionem gaudii designat, id est, diabolum, qui nos a paradisi gaudiis maligna suggestione nititur excludere; quem clauo in tempore transfodimus, cum in tempore poenitentiam agimus, compunctionis clauo uitium expungentes. Hoc tempus si elabi sine poenitudine

Hoc tempus si elabi sine poenitudine dimiserimus, frustra postea nos poenitebit. Incassum enim tunc lugetur, cum iam actorum ratio exigitur. Post annos quadraginta in pace peractos rursum ad impietatem prolapsi a Madianitis deuastantur annos septem. Et cum tandem illos delicti poenituisset, per Gedeonem opitulatus est eis Deus. Qui diuino fretus auxilio, non amplius quam cum trecentis armatis uix innumerabiles copias

Et cum Philistinorum inuasionibus per sedecim annos attriti essent, poenitentiam quidem egerunt, sed non exaudiuit eos Dominus. At cum etiam idola de finibus eiecissent, per Iepte ducem tutatus est eos, ulciscens aduersarios, a quibus assidue uexabantur. Ex quo patet poenitentiam non uerbo tantum, sed etiam facto agendam esse, ut ueniam promereri possis. Rursum ob idolatrię crimen annos quadraginta sub iugo Philistinorum fuere.

se oratio nubes penetrat. De molari autem maxillę fluunt aquę cum inter orandum conscientię morsus ellicit lachrymas, quibus deinde parta beatitudo restinguit desyderii sitim. Sub Heli quoque sacerdote a Philistinis angustias cladesque passi, Samuelis admonitione atque hortatu ad poenitentiam inclinantur. Ipsoque pro eis deprecante hostiasque offerente fleuerunt ieiunaruntque palam confitentes, quod Baalim et Astaroth idola

Deus non spernit. In tribulatione — inquit — inuocasti me, et liberaui te. Benadab, Syrię rege, Samariam obsidente oppidani fame laborabant, ita ut quędam mulieres a filiorum esu non abstinerent, quando poenitentia et humiliatione Ioram, Samarię regis, qui cilicio se induerat, die uno summa inopia in summam uersa est copiam. Syri enim horrendo armorum strepitu diuinitus excitato

templum uenisse, ad Esaiam, ut pro ipsis oraret, misisse. Et continuo ab eodem propheta meruit audire, ne timeret. Denique ira in hostem conuersa nocte una cecidere centum octoginta quinque milia Assyriorum, angelo cędente et a pernicie liberante poenitentem. Prophetauerat autem Esaias dicens: Cadet Assur in gladio non uiri, et gladius non hominis uorabit eum, et fugiet non a facie gladii. Idem Ezechias, cum

centum octoginta quinque milia Assyriorum, angelo cędente et a pernicie liberante poenitentem. Prophetauerat autem Esaias dicens: Cadet Assur in gladio non uiri, et gladius non hominis uorabit eum, et fugiet non a facie gladii. Idem Ezechias, cum ęgrotanti sibi diem extremum imminere per prophetam audisset, flendo atque orando impetrauit uitę propagationem uixitque ultra quam uixisset, si sic non egisset

calamitas, quoad ipse uixit, dilata est. Vixit autem posthac duodecim annos. Sed plerique sane peccatum suum doluerunt, Iosias uero et post illum Esdras etiam alienum. Nam hic quoque, cum intellexit, quod ipsi, qui secum a Babylone Hierosolymam remigrauerant, miscuissent semen sanctum cum exteris nationibus connubiorum copulatione, scidit palium et tunicam, uulsit capillos, barbam depilauit seditque moerens ante templum usque ad

sua et iniquitates patrum suorum quater in die et quater in nocte, et adorantes Dominum, Deum suum. Ideo in pace stabiliti pristinę libertatis statum sibi recuperauerunt, dicente Domino: Si abstuleris offendicula tua, a facie mea non commoueberis. Cęterum ego non tam miror aliquem proprii reatus grauitate uehementer angi quam eum, qui alienum crimen deflet ut suum. Et iam pręter modo dictos uideo etiam Danielem

ieiunium, uestiti sunt saccis, rex ipse surrexit de solio, abiecit regia ornamenta et saccum induit seditque in cinere ac iussit, ne homines, iumenta, boues, pecora gustent quicquam usque mane utque unusquisque conuertatur a uia sua mala. Id uidens Deus auertit omnem perniciem illam, quam eis comminatus fuerat se illaturum. Quis ergo dubitet, quin a diebus Ioannis regnum cęlorum, uim patiatur et uiolenti rapiant illud, si etiam ante Ioannem

homines, iumenta, boues, pecora gustent quicquam usque mane utque unusquisque conuertatur a uia sua mala. Id uidens Deus auertit omnem perniciem illam, quam eis comminatus fuerat se illaturum. Quis ergo dubitet, quin a diebus Ioannis regnum cęlorum, uim patiatur et uiolenti rapiant illud, si etiam ante Ioannem hominum poenitentia mutare potuit Dei sententiam? Mardocheus ad Susa abductus, cum Aman Persę odio in ipsum ac simultate

poenitentię districtione se coartant. Iob, quem diabolus omnium aduersitatum mole premens uincere non potuit. Saccum consui — inquit — super cutem meam, et operui cinere carnem meam. Facies mea intumuit a fletu, et palpebrę meę caligauerunt. Et confidenter ait: Hęc passus sum absque iniquitate manus meę, cum haberem mundas ad Deum preces. Ecce in cęlo testis meus et conscius meus in excelsis. Quod

oportet, qui et in multis offendimus et in non paucis adhuc offendere non cessamus? Idem, quia ingentibus oppressus erumnis Dei iudicium aliquantulum sugillauerat se iustum iactando et cum Deo disputare concupiscendo, a Domino redargutus culpam confitetur et ait: Vnum locutus sum, quod utinam non dixissem, et alterum, quibus ultra non addam. Et iterum: Insipienter locutus sum. Ipso me reprehendo, et ago poenitentiam in

dicitur: Vias eius uidi, et sanaui eum, et reduxi eum et ipsi reddidi consolationes. In Zacharia legimus Satan accusatione aduersari parantem Iesu, filio Iosedech, sacerdoti prohibitum fuisse a Deo, eo quod ipse Iesus poenitentiam egisset. Qui deinde sordidis tegumentis, in quibus iam se submiserat, exui et cidari munda operiri iussus desyderabilem illam Domini uocem audiuit: Ecce abstuli iniquitatem tuam, et

peccatorem, quanto magis cum etiam ea promittitur merces, qua maior nequit desyderari! Et certe, si regnum terrenum offerretur, nullum laborem refugerent mortales, nullum periculum declinarent. Offertur autem cęleste, et a uitiis ad uiritutem retrahi non possunt. Retraherentur saltem, quando prę‑ mii spe nolunt, poenę terrore, quę manet obduratos, dicente Scriptura: Cor durum habebit male in nouissimo. Aut, si

iussu supplicia pertulit, membratim articulatimque dissectus. Inde alii Denodatum, alii Intercisum cognominant, ego potius Deartuatum dicerem. Nihil tamen refert, quo cognomento appellandus sit, sed magis consyderare decet, a quanta perditione per poenitentiam liberatus ad qualem peruenerit gloriam, ut inclytissimis Christi martyribus annumeratus sit. Bonifacius, Aglaę,* Romanę, matronę, dispensator, diu cum illa inhoneste

pręmium. Dauid monachus in finibus Hermopolis in latrociniis exercendis ętatem consumpserat, et andem poenitentia ductus monachum se fecit. Et de lupo in agnum uersus ita uixit, ut angelo nunciante omnia peccata sibi a Deo condonata meruerit audire. Moyses Maurus et ipse latrociniis Aegyptum agitauerat, sed anachoretarum inibi uitam contemplatus monachum se fecit. Poenitendo igitur mutauit Aethiops pellem suam et

cum uxorem (cum qua religionis causa diuortium fecerat) cognouisset, septem annos in ecclesia clausus peregit deflens peccatum suum atque illud tandem sibi condonatam esse angelo nunciante didicit. Et eiusdem angeli iussu a sancto Remigio, Rhemensi episcopo, in locum suum restitutus cautius uixit, quique ante peccatum innocentior erat, post peccatum sanctior fuit. Euagrium presbyterum, eximię sanctitatis uirum cum eremum incoleret, nescio

inde iam proposuit nunquam se in sedem suam reuersurum, nisi inuentas quis ad se retulisset. Transmisso mari, ueste seculari indutus, cuidam principi uiro operam seruilem locauit holitor eius factus. Septennio sic peracto a clericis inuentus et cognitus nolebat cum illis redire propter clauium illarum casu. Ipsi ergo (quas episcopus requirebat) claues in medium proferunt. Eas autem in itinere capto pisce et exenterato inuenerant. Itaque iam

seruum fecerat, sed rursum ex seruo episcopum fecit culpę poenitudo et post poenitudinem uitę sanctimonia extulit supra cęlum. Fama est, cum reductus esset, quamprimum ad pueri illius urnam prostratum orasse atque ipsum a morte suscitatum baptismo perfudisse. Tantam iam uirtutem diuina contulerat pietas poenitentis humiliationi. Metronem confessorem (cuius corpus Veronę positum uenerationi habetur), cum poenitentię

repertam eique restitutam; sic illum compedem deposuisse * corr. ex Andagauensis uitaque defunctum uiuere in cęlesti beatitudine coepisse. O optandas pedicas, per quas a uinculis expediri licuit peccatorum gratanterque exclamare: Dirupisti, Domine, uincula mea; tibi sacrificabo hostiam laudis. Arnulphus quoque, Lotharingię dynastes, Caroli Magni imperatoris

legat in Euangelio didrachmam quoque in ore piscis inuentam et utrunque diuino factum nutu nihil dubitet. Quippe alterum procuratum est, ut haberet Petrus, quo pro se et Domino tributum solueret, alterum, quo isti se solutos a peccatiis cognoscerent. Antonio, abbati Alexandrino, in spiritu uisum legimus aliquando se ab angelis in cęlum ferri et, dum ferretur, malos demones iter impedire conatos, obiicientes ea, quę olim

apostolus cuiusdam Nicolai iam senis fornicandi incontinentiam uehementer dolens, ab hora tertia ad nonam Deum pro illo cum lachrymis obsecrasse dicitur, deinde, cum etiam inedia se conficeret, die tandem quinto de cęlo sibi a Domino dictum audisse: Tua opera, o Andrea, Nicolaum, quem amiseram, inueni. Quotus quisque est, qui sic suum lugeret delictum ut apostolus alienum? Basilii quoque Magni studio atque industria is, qui diabolo se

et esse cum Christo. Petrus negationis culpam amare fleuerat, et tamen idem impetrata uenia et clauibus regni acceptis et summi pontificatus officio sibi delato, post Domini ad cęlos ascensum uix ullo die a lachrymis temperasse dicitur atque ad eas identidem siccandas lineum linteolum de manibus nunquam dimisisse. Arsenium abbatem ob frequentes lachrymas fluxis ciliis, turgidulis ocellis suffusisque rubore genis fuisse

aut recuset tanta mercede aut recusare audeat tanto proposito supplicio? Sed iam etiam foeminarum, quę Christum secutę sunt, poenitentiam parumper contemplemur, ut saltem pudeat nos, qui uiri sumus, isto uirtutis genere a foeminis uinci ac superari. Mulier illa de Euangelio peccatrix in aliena domo quęsiuit Saluatorem, quoniam in sua non habebat. Non enim habitat Deus in corpore subdito peccatis. Conscientię ergo

commiserit, quid boni omiserit, examinat et singula quęque diligenter perpendit. Tunc autem angelos uidet, cum iam constanti animo angelicę consentit inspirationi, et unum quidem ad caput, alterum ad pedes, quia consentiens a principio usque ad finem perseuerare debet. Postquam autem perseuerauerit, restat, ut uideat Iesum, non in terra sepultum, sed iam deuicta morte in cęlo triumphantem. Quern sic uidere perfecta consummataque beatitudo

festinant. Cananea quoque mulier non mediocris poenitentię nobis exemplum reliquit. Nam et ipsa post Iesum clamauit, misericordiam eius implorauit, repulsa non recessit, despecta se submisit. Quamobrem filię, quę male a demonio uexabatur, salutem (ut uoluit) impetrauit. Ita et tu, si animam tuam diabolicis infestatam suggestionibus dolisque subuersam liberari cupis, ad poenitentiam conuersus orando clama, de misericordia Dei ne diffidas,

tulit, puerum educauit ut suum, annos septem ante monasterii fores permansit, ueluti stupri rea. Recepta deinde cum puero cęlla se occlusit atque ipsum uiam perfectionis impense docuit. Triennio post uita defungitur et a Deo honoratur, quam homines * corr. ex Nonii infamauerant. Foeminam autem fuisse, antequam decessisse sciretur, abbas reuelatione cognouit. Vidit enim nuptiarum pompam in cęlo

pręposita, quoniam inter missę solennia diacono Euangelium inepte admodum legenti stolam erripiens ipsa sibi apponere et eius officio defungi ausa fuerat, semet arrogantię accusans dignitatem deposuit annosque septem a cęlla sua non discessit. Ibi etiam sedile sibi faciendum curauerat, cuius pars, quę humero tenus considentem hemicyclo amplexabatur, in summo clauorum cuspidibus ad Psalmorum numerum dispositis horrescebat. In eo sedili

sedendi dolorem, ad hęc quotidiana ieiunia noctesque peruigiles. Hinc saltem discant ii, qui aliis pręsunt, quali poenitentia expiari debent, si deliquerint. Quia multum quidem imputandum est illi, etiam cum leuiter peccat, a quo reliqui uitę exempla petunt. Et quoniam post lapsum nulla spes est salutis, nisi errigamur per poenitentiam, pręter iam dicta exempla Sacrarum etiam Scripturarum crebrę pręceptiones ad illam

eius; et ad Deum nostrum, quoniam multus est ad ignoscendum. Hieremias: Reuertere — inquit — auersatrix Israhel, ait Dominus, et non auertam faciem meam a uobis, quia sanctus ego sum, dicit Dominus, et non irascar in perpetuum. Conuertimini, filii, reuertentes, et sanabo auersiones uestras. Laua a malicia cor tuum, Hierusalem, ut salua fias. Vsque quo morabuntur in

inquit — auersatrix Israhel, ait Dominus, et non auertam faciem meam a uobis, quia sanctus ego sum, dicit Dominus, et non irascar in perpetuum. Conuertimini, filii, reuertentes, et sanabo auersiones uestras. Laua a malicia cor tuum, Hierusalem, ut salua fias. Vsque quo morabuntur in te cogitationes noxię? Hęc dicit Dominus exercituum, Deus Israhel: Bonas facite uias uestras et studia uestra, et habitabo uobiscum in loco

Bonas facite uias uestras et studia uestra, et habitabo uobiscum in loco isto. Nunquid, qui cadit, non resurget, et qui auersus est, non conuertatur? Per eundem prophetam ait: Si poenitentiam egerit gens illa a malo suo, quod locutus sum aduersus eam, agam et ego poenitentiam super malo, quod cogitaui, ut facerem ei. Et subito loquar de gente et de regno, ut ędificem et plantem illud. Sin fecerit malum in oculis meis,

uita uiuet et non morietur. Omnium iniquitatum eius, quas operatus est, non recordabor. In iustitia sua, quam operatus est, uiuet. Nunquid uoluntatis meę est mors impii, dicit Dominus Deus, et non ut conuertatur a uiis suis et uiuat? Et iterum: Conuertimini — inquit — et agite poenitentiam ab omnibus iniquitatibus uestris, et non erit uobis in ruinam iniquitas. Et rursum: Impietas impii non nocebit

spiritu mentis uestrę et induite nouum hominem, qui secundum Deum creatus est in iustitia et sanctitate ueritatis. Idem ignauia torpentem excitans ait: Surge, qui dormis, et exurge a mortuis, et illuminabit te Christus. Poenitentibus quoque, quorsum uiam suam dirigant, ostendens inquit: Deponentes omne pondus et circumstans nos peccatum, per patientiam curramus ad propositum uobis certamen,

Iesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem. Iacobus item apostolus ad poenitentiam nos inuitans: Subditi — inquit — estote Deo; resistite autem diabolo, et fugiet a uobis. Appropinquante Deo, et appropinquabit uobis. Emundate manus, peccatores, et purificate corda, duplices animo. Miseri estote, et lugete, et plorate et risus uester in luctum conuertetur, et gaudium in

non audistis; et uocaui uos, et non respondistis. Faciam domui huic, in qua inuocatum est nomen meum, et in qua uos habetis fiduciam, et loco, quem dedi uobis et patribus uestris, sicut feci Sylo, et proiiciam uos a facie mea, sicut proieci omnes fratres uestros, uniuersum semen Ephraim. Valde pręterea horrendum est, quod pro his ne orare quidem permittit. Sequitur enim: Tu ergo noli orare pro populo hoc nec assumas

non Iudę proditoris immoderatam ex delicto tristitiam, ne prę nimio dolore citius ad laqueum quam ad petendam ueniam curramus. Is enim, quem commissi poenitet, moerore quidem se afficere debet, quia peccauit, sed a spe uenię nunquam decidere, quia clementissimus est, cui peccauit. Quem igitur in poenitendo sequi nobis expediet? Sequamur sanctos, quorum exempla proposuimus. Imitemur prodigum filium, ut, cum quo in regionem secessimus

spelunca latronum. Audi Dominum dicentem: Vade, et noli amplius peccare, nequid deterius tibi contingat. Quanto enim sublimior gratia, tanto cadentis ruina maior. In Ecclesiastico scriptum est: Qui baptizatur a mortuo et iterum tangit mortuum, quid proficit lauatio illius? Sic homo, qui ieiunat in peccatis suis et iterum eadem faciens, quid proficiet humiliando se? Orationem illius quis audiet? Veruntamen si

Idem ait: Vias meas in conspectu eius arguam, et ipse erit Saluator meus, ut ex hoc intelligas peccatorum confessionem refugium esse salutis. Quid ipse Dauid? Nonne statim post confessionem translatum a se adulterii simul et homicidii crimen agnouit? Peccaui — inquit — Domino . Et continuo responsum accepit a propheta: Dominus quoque transtulit * corr. ex aliquid

esse salutis. Quid ipse Dauid? Nonne statim post confessionem translatum a se adulterii simul et homicidii crimen agnouit? Peccaui — inquit — Domino . Et continuo responsum accepit a propheta: Dominus quoque transtulit * corr. ex aliquid peccatum tuum. Sed et rursum in Psalmis clamat: Iniquitatem meam ego cognosco,

ob hoc solum, ne sine confessione decederet. Vbi enim confessus est, illico expirauit. Satis esset in tali necessitate intimus peccatorum dolor et ipsa cordis contritio. Sed sanctus abbas nescius, an ille conuenienter doleret, a confitente discere uoluit, ut pro eius salute confidentius oraret simulque ostenderet, quam necessaria sit confessio his, qui loqui possunt, quando quidem et pro mutis elaborandum est, ut confitendi causa loquantur.

in cruce, qui surrexit de sepulchro, qui ad dexteram Dei sedet in cęlo? Denique, noli sensibus tuis credere, qui falli decipique possunt. Crede illi, qui nec falli nec fallere potest, quo nihil est uerius, nihil certius, a quo uel minimum dissentire perniciosissimus error est. Et quid mirum, si ille tibi in panis et uini figura apparet, qui Magdalenę in forma apparuit hortulani et Discipulis ad castellum Amaus pergentibus in forma peregrini.

ille tibi in panis et uini figura apparet, qui Magdalenę in forma apparuit hortulani et Discipulis ad castellum Amaus pergentibus in forma peregrini. Et quidem ab iis noluit statim agnosci, tibi uero, quoties panis et uinum a sacerdote consecrantur, dicit: Hoc est corpus meum, hic est sanguis meus. Et: Beati, qui non uiderunt, et crediderunt, hoc est, qui sacram hostiam illam, quam uident, Christum Iesum esse credunt, quem non

et in cęlo cum angelis et in terra nobiscum sit, quomodo unus in multis hostiis sicut et in unaquaque earum uel qua ratione fractis illis et communicatis ipse semper integer illęsusque perseueret, quomodo etiam, qui quotidie a fidelibus sumitur, non consumatur uel qualiter sub tam angusta forma totus sit uel quo pacto is, qui supra cęlum est, illico, ut dicta fuerint consecrationis uerba, in altari adsit, mirari potius quam scrutari licet. Sed

imago, quę speculo integro inerat, inest. Attamen in sacramento non imago Christi est, sed substantia eius. Imago autem panis et uini est, quanuis ipse Christus, imago Dei, inuisibilis sit. Quotidie enim a nobis sumptus non consumitur. Sicut nec amor erga me tuus iccirco minuetur, si aliis quoque, quanuis multis, communicatus fuerit. Potest quidem omnibus impertiri et semper apud te integer permanere. Sicut etiam lucernę unius

specie plenum est: species in loco, substantia in natura est. E cęlo quoque ad altare, id est, ad terram usque delabendo moram non sustinet, sicut nec oculi nostri acies cęlum et sydera suspiciendo, cum hęc a nobis tam distent procul. Verum obtutus noster non ita perfecte absoluteque longinqua ut proxima cernit. Deo autem omnia pariter proxima sunt, pariter pręsentia neque locorum intercapedine prępedire neque temporis puncto

multo maius fidei sibi meritum accessisset. Beati enim, qui non uiderunt, et crediderunt. Stephanus, presbyter Constantinopolitanus, caput foeminę hostia sacra contingens, ab ea demonem, a quo uexabatur, expulit. Quę liberata dixit sibi tunc uisum fuisse, quod ille puerum nudum ac uiuum uertici supponeret suo. Dubitari posset, ne commentum confixerint, si secuta sanitas non faceret fidem. Panem quippe malignus

dictum est: Tu es sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech. Agnus quoque filiis Israhel immolari iussus, cum de seruitute Pharaonis liberati sunt, pręnunciabat sacramentum istud, quo nos a seruitute diaboli liberamur uniti Deo. Si ad agnum respicis, absque macula est; si ad diei, qua immolabatur, celebritatem, nullam apud Hebreos maiorem Phase inuenies. Hostia etiam illa, quę in Lege offerebatur pro

ueritas. Multo ergo ualidior est panis iste pane illo subcineritio, qui in manu Gedeonis ducis euertit castra Madian. Multo sanctior illo, quem ipsi Dauid et iis, qui cum eo erant, edere non licuit, nisi cum se mundos a mulieribus esse confessi sunt. Multo plus uigoris conferens comedenti quam ille, in cuius fortitudine ambulauit Helias quandraginta diebus et totidem noctibus, usque ad montem Dei Oreb. Multo suauior farina illa, quę ab

maiestatem secum cogitaret, nimio interdum stupore attonitus, exterius obrigescebat, interius ineffabiliter consolabatur. Quantus hic ergo et qualis est, qui contemplatione sui totum occupat hominem et manentem in corpore a corpore facit alienum! Et nec sic profecto gloriam suam totam pandit, quam ne angeli quidem comprehendere possunt, cum incircumscripta atque infinita sit. Et ne tam admirabilis sacramenti homines mortales tantum ministros

cucurrit, ut uitam, quę finem non habet, inchoaret. Marcus quoque Scriptor apud Aegyptios ita cognominatus, quoniam curę illi fuit anachoretarum Aegypti uitas describere, cum aliquando genibus prouolutus eucharistiam a sacerdote poposcisset, apparuit manus eam sibi porrigens. Nec dubitauit ille accipere, quod diuinitus offerri credidit, neque ambigitur, quin angelus fuerit, qui pręripere ausus sit officium sacerdotis. Magisque incussit

quod in uita Faustini et Iouitę martyrum legimus. Hi nanque cum Secundum militem Mediolani conuersum baptizassent et communione quoque membrum Ecclesię facere uoluissent nec haberent panem, ex quo sacramentum conficerent, a columba alite rostro delatum accepere eique sumendum porrexerunt, sacrum esse minime dubitantes, qui sic afferebatur. Quoniam autem in columbę figura Spiritum Sanctum apparere solitum Euangelia testantur, hoc ideo contigisse

attentius consyderasset, iam sumere uolens, manibus contingere hesitabat. Itaque depictę ibi imaginis Christi manu sublatam sibique porrectam hausit, sumere non recusans, quod diuinitus dabatur. Et certe dignus fuit a Christo communicari, qui se tactu etiam eius indignum iudicauit. Non negamus et Iudam a Christo communicatum. Sed quia irreuerenter simul et impie accesserat, post buccellam diabolo ad se aditum prebuit.

ibi imaginis Christi manu sublatam sibique porrectam hausit, sumere non recusans, quod diuinitus dabatur. Et certe dignus fuit a Christo communicari, qui se tactu etiam eius indignum iudicauit. Non negamus et Iudam a Christo communicatum. Sed quia irreuerenter simul et impie accesserat, post buccellam diabolo ad se aditum prebuit. Et uitę autorem inhonorans, mortis laqueo se infeliciter implicauit.

pergentium oculi caligabant et maiestatis Dominum agnoscere non poterant, nonne in ipsa panis fractione ipsum dicuntur agnouisse et mysteria, quę ignorabant, ipso aperiente didicisse? Et de uiro iusto per hęc ipsa sacramenta a Domino sapientię luce illustrando nonne scriptum est: Cibauit illum pane uitę et intellectus, et aqua sapientię salutaris potauit illum. Ac ne plura enumerando nimius sim, hęc

feruentes. Vnde sequitur: Omnes etiam, qui credebant, erant pariter et habebant omnia communia. Ad tantam perfectionem quid, quęso, illos adduxerat nisi fides Christi et frequens Christi communicatio? Quę postquam a posteris desita est frequentari, uitę quoque integritas languere coepit. Panis enim, qui quotidianus fuerat, factus est annuus. Cassio, Narniensi episcopo (ut in Dialogo Gregorius testatur) quotidie hoc sacrificium Deo

languere coepit. Panis enim, qui quotidianus fuerat, factus est annuus. Cassio, Narniensi episcopo (ut in Dialogo Gregorius testatur) quotidie hoc sacrificium Deo offerenti presbyter eius retulit, dicens per uisum sibi a Domino fuisse iniunctum, ut ei diceret: Age, quod agis, nec solitum opus intermitte; natalitio apostolorum Petri et Pauli die uenies ad me recipiesque mercedem. Ille itaque anno quidem septimo, sed tamen die, quo

et communicari Domino exoptaret, sed fari iam non posset, mox Honorato, Vercellensi presbytero, eucharistiam afferente lętus accepit. Qui presbyter, ut hoc faceret, tertia iam uice uocatum se dixit, dum dormiret, neque, a quo uocaretur, scire potuisse. Quid hoc est, nisi quia Christus fideles famulos suos absque se duce ad cęleste regnum transmigrare non permittit, ne uiam aberrent, si ab ipso, qui ueritas est, non continuo dirigantur.

Cum autem ad Romanum portum uenisset, egressus in littore Baracam sibi obuium habuit et uehementer miratus audiuit eum, dum scapham regendo partim labore, partim inedia iam deficeret, obdormisse et dormienti sibi uisum a quodam panem accepisse atque eo gustato se refocillatum sensisse; deinde expergefactum nauigio iuxta prętereunte susceptum Romamque delatum. Rem ergo curiosius exquirens comperit ea ipsa die illum pane eo refectum fuisse,

uiderat, illum solum quęsiuit, quem lugebat. Et tunc demum consolata abiit, cum ipsum resurrexisse cognouit. Petronilla uirgo cupiens iam ad cęleste de terreno transferri habitaculo, ne sine uiatico discederet, a presbytero Nicomede panem Trinitatis accepit. Itaque Sponso ęterno copulata cęlum adiit, ne frustra illum procis mortalibus pręposuisse uideretur, si eidem et in terris posita communicare neglexisset. Luciam

Sponso ęterno copulata cęlum adiit, ne frustra illum procis mortalibus pręposuisse uideretur, si eidem et in terris posita communicare neglexisset. Luciam uirginem nec inter flammam constrictam nec perfosso a sacrilegis iugulo lęthaliter uulneratam mori potuisse accepimus, donec sacram sibi communionem a sacerdote oblatam sumpsisset. Tunc cum martyrii corona cęlum lęta petiit, cum eum, pro cuius amore supplicia contempserat,

si eidem et in terris posita communicare neglexisset. Luciam uirginem nec inter flammam constrictam nec perfosso a sacrilegis iugulo lęthaliter uulneratam mori potuisse accepimus, donec sacram sibi communionem a sacerdote oblatam sumpsisset. Tunc cum martyrii corona cęlum lęta petiit, cum eum, pro cuius amore supplicia contempserat, sibi iunxit itineris ducem. Si ergo sanctis hominibus tantę curę fuit ad hanc sacrosanctam

Tunc cum martyrii corona cęlum lęta petiit, cum eum, pro cuius amore supplicia contempserat, sibi iunxit itineris ducem. Si ergo sanctis hominibus tantę curę fuit ad hanc sacrosanctam communionem etiam corpora accedere, a qua spiritu et uoluntate nunquam discedebant, quanto magis nos, qui peccatores sumus, idem oporteat facere? His enim magis opus remedio est, qui grauius ęgrotant. Hoc autem remedio a peccati morbo conualescimus, ab

communionem etiam corpora accedere, a qua spiritu et uoluntate nunquam discedebant, quanto magis nos, qui peccatores sumus, idem oporteat facere? His enim magis opus remedio est, qui grauius ęgrotant. Hoc autem remedio a peccati morbo conualescimus, ab inquinamentis mundamur, ab errore in uiam iustitię dirigimur, deinde, de morte transimus ad uitam, de tenebras ad lucem. Imprimis tamen uidendum, quo animo, qua mente accedatur. Aptis ad

Bethsamitę ab eis restitutam suscipientes, quod parum reuerenter habuissent, pene internitione sublati, quanto deterius afficiendus erit, quisquis uel prętermissa, quę Deo debetur adorationis ratione uel non abstersis prius a se, quantum potest, inuidię, odii, luxurię cęterorumque uitiorum spurciciis mundissimum Domini corpus pręsumpserit accipere! In Iudam, quia malignis cogitationibus ęstuans illud sumere non timuit, post buccellam Sathanas

odii, luxurię cęterorumque uitiorum spurciciis mundissimum Domini corpus pręsumpserit accipere! In Iudam, quia malignis cogitationibus ęstuans illud sumere non timuit, post buccellam Sathanas introisse dicitur. Ideoque non a peccato mundatus est, sed potius peccatum peccato cumulauit, uenditionis crimen uenię desperatione. Et cum male poenitendo sibiipsi prę dolore mortem consciuisset, in abyssum corruit tormentorum.

ad resurrectionis quoque eius gloriam nos peruenturos speremus, uisuri quidem illum, non iam sub diuersarum specierum uelamento, sed facie ad faciem, in eandem imaginem (ut Apostolus inquit) transformandi, a claritate in claritatem, tanquam a spiritu Domini, semper cum illo futuri.