Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: a Your search found 24234 occurrences
First 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 5149-5171:5149. Marulić, Marko. Regum Delmatiae atque Croatiae... [Paragraph | Section]
DELMATIĘ ATQVE CROATIĘ GESTA
A MARCO MARVLO SPALATENSI PATRITIO LATINITATE DONATA
natu maior successit in regno.
Reliqui duo, Totila et Stroilus, et ipsi dominandi cupidi ad alias prouincias sibi subiugandas
animum intendunt. Erat Gothorum Gothi gens inquieta, uaga, absque
legibus, aspera et bellicosa. Igitur Totila et Stroilus, cum a fratre Brisso subsidia
impetrassent, ingentes equitum peditumque copias secum trahentes Occidentis regna inuasere. Et
primo quidem infestis armis Pannoniam aggressi commisso cum Pannonibus proelio superant, regem
eorum interimunt, regnum uictoria potiti occupant. Post hęc inde
eorum interimunt, regnum uictoria potiti occupant. Post hęc inde mouentes in agro qui Tarnouię
dicitur castrametati sunt. Huiusce rei rumor Delmatię regem Salonis tunc residentem timore
perculit. Ac repente legatos ad regem Istrię mittendos curat, petit uti coniunctis uiribus a
communi periculo sese tueantur maturentque obuiam ire hosti ne ille imparatos repenti
irruptione opprimat. Igitur subitario milite comparato ambo pari animi audacia procedentes
castra non procul ab hostium castris posuerunt. Per dies octo leuibus inter se procursationibus
et euertit, necdum malis
satiatus misit cum parte exercitus filium suum Seuioladum ad Delmatię mediterranea, quę nunc
Croatia dicitur, Croatia expugnanda. Cumque Iustinianus Cęsar
intellexisset quod Gothorum dux copias diuisisset dimisissetque a se partem alteram cum
Seuiolado filio atque ita esse, ut ferebatur, per exploratores certior factus, coacto repente
exercitu Stroilum inuasurus abiit. Nec minus prompte atque impigre Stroilus cum his quos secum
habebat processit obuiam. Erat enim et ipse animo inuictus ac manu
infensi erant ut nonnulli ex Christianis
persecutionibus afflicti ad eorum ritus declinarent, sed quibus fides uita charior erat, omnia
extrema perpeti malebant quam gentilitatis erroribus implicari.
Quintus ab his in regnum uocatus, nomine Satimerus, abstinuit a fidelium Rex VIIII Satimerus infestatione atque in omnes ęquo pariter animo fuit. Eo regnante
in publicum prodibant qui diu latuerant quique antea metu conterriti partim a fide defecerant,
partim fugerant, pristina libertate usi ad sua quisque loca
Quintus ab his in regnum uocatus, nomine Satimerus, abstinuit a fidelium Rex VIIII Satimerus infestatione atque in omnes ęquo pariter animo fuit. Eo regnante
in publicum prodibant qui diu latuerant quique antea metu conterriti partim a fide defecerant,
partim fugerant, pristina libertate usi ad sua quisque loca redibant. Erat ea tempestate
Thessalonicę uir quidam nomine Constantius, multa uitę sanctitate pręditus philosophięque
doctrinis apprime eruditus. Hic diuinitus inspiratus cum de Thessalonica
multi conuertebantur, credentes baptizabat,
denique totam ferme Bulgarorum prouinciam ueritatis prędicatione ab erroribus liberauit.
Cum ergo defuncto rege Satimero Budimerus, uir humanitate animique mansuetudine et ipse
insignis, diadema sceptrumque suscepisset, a Constantio doctus Christi quoque religionem
suscepit. Rex 10 Budimerus Et quoniam litteris etiam non parum
instructus erat, cum philosophis aliisque incredulis contendere ausus, nonnullos ex iis in
Christum credere compulit. Inde Cassariam accedens
Augustum misit; ab his
rei quam facere decreuerat consilium auxiliumque petens et aliquos de sapientum numero uiros
cum ueteribus locorum urbiumque scripturis regnique sui finium atque iurium, qui disponere
omnia rite edocti scirent et in statum suum redigere, quo religionis a se populoque suo
susceptę fides rebus recte constitutis certior atque diuturnior haberetur. Hac legatione audita
pontifex magno afficitur gaudio, postulata concedit et extemplo ad regem duos cardinales ac
duos episcopos simul destinat; qui cum uenissent, apostolica autoritate
attentare auderet; deinde (ut dictum
est) regionum fines diuisi. Postquam autem cuncta secundum pristinam consuetudinem in suum
redacta sunt statum, hoc est maritima mediterraneaque Delmatię loca et quę inter flumina Drauum
et Sauum, Danubium influentia, iacent regionemque quę a Delminii ruinis, ubi tunc regni
concilium factum fuerat, usque ad locum qui Valdemin appellatur et a Valdemino usque Dyrrachium
protenditur, hanc in partes duas diuiserunt, quas dirimebat ripa Drini fluminis, occidentem
uersus usque ad Beriam montem et tractus perpetuus Bosnam
consuetudinem in suum
redacta sunt statum, hoc est maritima mediterraneaque Delmatię loca et quę inter flumina Drauum
et Sauum, Danubium influentia, iacent regionemque quę a Delminii ruinis, ubi tunc regni
concilium factum fuerat, usque ad locum qui Valdemin appellatur et a Valdemino usque Dyrrachium
protenditur, hanc in partes duas diuiserunt, quas dirimebat ripa Drini fluminis, occidentem
uersus usque ad Beriam montem et tractus perpetuus Bosnam prouinciam scindens usque ad montem
Lippam. His ita separatis alibi banni,
scindens usque ad montem
Lippam. His ita separatis alibi banni, Bannus quos Latini tribunos
uocant, alibi sublimioris potestatis duces pręfecti sunt, prout cuiusque regionis exigere
uidebatur conditio; sub his creati sunt centuriones, ita dicti a militum numero quibus
pręerant; singuli banni septem centurionibus imperabant, maior natu ex centurionibus cum bano
suę ditionis gentibus ius dicebant. Duces uero ad ius populo dicendum cum quinque consiliariis
prętoribus considebant, insuper magistratus officiaque diuidentes
septem centurionibus imperabant, maior natu ex centurionibus cum bano
suę ditionis gentibus ius dicebant. Duces uero ad ius populo dicendum cum quinque consiliariis
prętoribus considebant, insuper magistratus officiaque diuidentes qui prouinciam regerent
exigerentque uectigalia a ducibus constituta et quęque regno plebique expedientia prouiderent.
Banni quoque ut simul cum uno centurione iudicent, statuerunt, alioquin iudicium irritum sit.
Quilibet autem prędictorum de suis uectigalibus partem tertiam pendebat regi ut communi omnium
domino, cui subesse
Alias pręterea leges ac scita
sanxerunt, quę nunc referre longum foret, habentur autem in libro qui est in Croatia dictus
Methodus, quem Latine Rationalem possis dicere. Cardinales tandem episcopique et Cęsaris legati
probe ac laudabiliter suo functi officio magnisque a rege muneribus donati reuerenterque habiti
recessere. Mox etiam omnis hominum multitudo cum suis ducibus bannis centurionibusque dilapsa
est in suas quisque sedes patriumque solum rediere. Rex autem ipse Budimerus anno a sua
unctione quadragesimo, mense
legati
probe ac laudabiliter suo functi officio magnisque a rege muneribus donati reuerenterque habiti
recessere. Mox etiam omnis hominum multitudo cum suis ducibus bannis centurionibusque dilapsa
est in suas quisque sedes patriumque solum rediere. Rex autem ipse Budimerus anno a sua
unctione quadragesimo, mense
Tolimerus
filius. Quo regnante nihil contigit turbulentum; ocium et pax erat, ab armis quies. Vndecim
regnauit annos.
Et in eius locum XX rex suffectus est Pribislauus filius, qui cum
multa in eos quibus pręerat intoleranda commisisset, a Mysis, qui nunc Bosnenses appellantur,
interficitur. Interfecti cadauer in fluuium proiicitur, ut sepultura quoque hominis careret qui
ab humanitate alienus erat.
Loco eius regnare coepit Cepimerus filius; qui potestatem nactus paternę cędis auctores
poena
ut sepultura quoque hominis careret qui
ab humanitate alienus erat.
Loco eius regnare coepit Cepimerus filius; qui potestatem nactus paternę cędis auctores
poena affectos uita spoliauit. XXI rex Eo regnante ferocissima
Germanorum gens a septentrionis partibus ueniens Istriam occupauit. Cumque Delmatię fines armis
lacessere coepisset, Cepimerus rex eis obuiam processit. Inito proelio uictoria potitur,
plurimos concidit, pauci fuga in tutum elapsi sunt. Posthac Germanorum princeps, ut odia in
amiciciam uerteret,
est. Filium enim habuit in tantum uitiis corruptum ut
Apostatam} cognomento appellarent; Seislauo autem nomen fuit. Ecclesię non obediuit, uiuente
patre regnum affectauit, in omnes fere iniurius fuit. Bannus igitur Bilicus proteruitate eius
offensus cum iis quibus pręerat a rege defecit. Rex autem Radoslauus desertores suos persecutus
facile in potestatem redegit ultro se dedentes, ne regi quoque aduersari uiderentur dum filium
eius detestantur. Bannus ipse fuga elapsus est, eis qui regi se tradiderant crimen remissum
ueniaque data. Quos autem
esset, semper in his exercendis Tecomili opera usus est. Nemo enim illum
anteire aut animi uiriumque robore aut pedum pernicitate poterat. Cęterum Tecomilus die quodam
inter uenandum cum forte odorisequam domini canem, quam Pallussam nominabant, leui ictu
percussisset eam a se abigendi animo accidissetque ut ipsa in quadam minus firma uerticis parte
percussa statim expiraret, domini iram ueritus effugit; illam enim prę cęteris omnibus
uenaticis canibus domino gratam esse nouerat quoniam et narium sagacitate et corporis decore
cęteris pręstabat.
in Deumque contemptus.
Audita filii nece Radoslauus familięque eius internitione, quod dignas factis poenas
dedissent, Deo gratias egit, iusta eius iudicia qua poterat laudatione efferens, qui et noxios
punire et innocentibus misereri consuesset. Accepta tandem a pontifice benedictione Roma
decedens in regnum suum est reuersus mansitque inter Delmatas maris accolas; Croatis uero omnem
iniuriam remisit nec quicquam in se inique commissum exprobrauit, ad clementiam quam ad
uindictam semper propensior.
Interea natus est ei
perfidię immanitate
commotus eos deuouisse fertur ne unquam sui generis dominum habeant, sed semper alienigenis
regibus principibusue subiecti sint. Ex illo ad hanc usque diem isthęc maledictio tam certum
euentum habuit ut non ab irato prolatum quod tunc dixit crediderim, sed a uate pręnunciatum,
Deo uolente palam fieri quanto grauius luituri erant supplicium criminis autores, si sic
posteri quoque eorum essent afficiendi. Post hęc uerba Zuonimerus continuo animam exhalauit et
relicto corpore ad cęleste regnum transferri meruit, cum terrenum tam
didicisset, propere cum expeditorum manu uenit rerumque potitus omnes regni partes
possedit: Bosnam, Croatiam, Delmatiam, Naronam. Sed Croatos, ut domino suo rebelles ac
parricidas, laboribus seruituteque oppressit. Pręterea cum post hęc regnum in partes
secessisset anno a natiuitate Christi MLXXIX, Bosnenses dominum suum sortiti sunt, Naronenses
suum, soli Croati alienum, ne quis eos frustra olim uel immerito a Zuonimero deuotos credat.
|
Croatos, ut domino suo rebelles ac
parricidas, laboribus seruituteque oppressit. Pręterea cum post hęc regnum in partes
secessisset anno a natiuitate Christi MLXXIX, Bosnenses dominum suum sortiti sunt, Naronenses
suum, soli Croati alienum, ne quis eos frustra olim uel immerito a Zuonimero deuotos credat.
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Bibliographia locorum inventorum
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Regum Delmatiae atque Croatiae gesta, versio electronica (), Verborum 4606, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [marulmarrdcg].
First 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 Last
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.