Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: a Your search found 24234 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 637-1041:637. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quam totum immutare. Conatus sum igitur hoc in opere consolandi rationem explicare, non quidem secundum exactam philosophiae legem — nunc enim non de rerum natura disputamus aut de illis tenuioribus magisque minutis rebus, de quibus a turba secreti cum sapientibus disserendum esset — sed secundum pinguiorem crassioremque rationem, quae etiam in populo non ignaua possit uersari. Est enim propositum nostrum praecepta tradere,
638. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] perturbationibus, ita et consolatione, quando res postulabit, auditoris animum afficere possimus, ac laborantibus succurrere eorumque aegritudinem quam commodissime leuare. Nec mihi uanum hunc laborem assumpsisse puto: tametsi multa a peritissimis uiris egregia monumenta exstent in hanc rationem conscripta, ut sunt paene omnes illi et praeclari quidem Boethii De consolatione libri, et Senecae tam ille De consolatione codex insignis quam alter, quem De remediis fortuitorum
639. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] qui nondum in philosophia admodum exercitatos habent sensus, meo iudicio et pressius et parcius. Neque id eos peccati ignorantiae admisisse certo scio; quid enim diuina illa ingenia ignorarunt, a quibus nobis altissimi ita ferente prouidentia quicquid luminis est, illuxit; quin potius negligentia aut incuria quadam et ipsius rei per facilitatem contemptu. Tametsi quidam nonnullos
640. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
641. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est quam aegritudo, sacra Scriptura attestante quae ait: Sicut tinea uestimento et uermis ligno, ita tristitia uiri nocet cordi . Constat enim humana uita in motione quadam quae a corde in cetera membra diffunditur. Atque hanc commotionem non quantamcumque esse decet, uerum certa quadam moderatione praefinitam, ultra quam si progrediatur, perturbabit, immo nonnumquam et exterminabit mortalium
642. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Simili ratione non ab re Niobem Medeam et Hecubam aliosque furore correptos ob maeroris acerbitatem poetae scripserunt; etenim aegritudo uehementior cerebrum exsiccat et consumit ac spiritus illos animales enecat, qui imagines rerum a sensibus ad fantasiam adferunt. Succidit quippe eis neruos, dum florem sanguinis, quo uehuntur, siccibunda depascit. Nonnullos praeterea cura intestina apprehensos extemplo enecat, ut
643. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] detrimenta acceperunt; continuo enim putant illa esse certissima interitus
euersionisque suae indicia. Quod
quidem nobilissimus poetarum in Anchisen ingenue effinxit, cum hortaretur a filio
fugam capessere seque incendiis Iliacis subtrahere:
644. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] hominibus magnoque usu edoctis solacium adhibere malorum plerumque haud facile est, quoniam detrimenta tam honoris quam facultatum iusto amplius diiudicare consueuerunt et grauioribus metiri ponderibus, ut non sit possibile ab ipsis ueluti a pueris aut ab aliis leuioribus opinionem malorum amouere aut eorum mentes ullis demulcere blanditiis. Non facile etiam solacium suscipiunt homines, qui eas res, quas praecipue dilexerant, perdiderunt; ut auari diuitias, parentes
645. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] praecipue dilexerant, perdiderunt; ut auari diuitias, parentes filios et uniuersaliter cunctas illas res, quas sibi homines maximo studio ac labore comparauerunt. Ista autem singula grauiora ad medendum fiunt si uel ab amicis uel aliis caris, a quibus minime conueniebat, ablata sunt, uel infortunato nimium casu adempta absque ulla spe recuperandi. Hinc fuit quod Menippo cynico, cum pecuniam male quaesitam per insidias
646. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] conueniebat, ablata sunt, uel infortunato nimium casu adempta absque ulla spe recuperandi. Hinc fuit quod Menippo cynico, cum pecuniam male quaesitam per insidias sublatam didicisset, manus a iugulo, quin se praefocaret, studium philosophiae prohibere non ualuit. Hinc quoque uenit ut illi, qui se sciunt morti destinatos, raro et uix consolationem recipiant.
647. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Itaque eam partem, quae ab exquisita quadam ratione et doctrina proficiscitur, non attingam; tibi totam relinquam. Quid sit forti et sapienti homine dignum, quid grauitas, quid altitudo animi, quid acta tua uita, quid studia, quid artes, quibus a pueritia floruisti, a te flagitent, tu uides. Vide, quaeso, quam prudenter eum admonuit et obliqua oratione insolentiam simul atque arrogantiam euitauit,
648. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ab exquisita quadam ratione et doctrina proficiscitur, non attingam; tibi totam relinquam. Quid sit forti et sapienti homine dignum, quid grauitas, quid altitudo animi, quid acta tua uita, quid studia, quid artes, quibus a pueritia floruisti, a te flagitent, tu uides. Vide, quaeso, quam prudenter eum admonuit et obliqua oratione insolentiam simul atque arrogantiam euitauit, et quod propter suam
649. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] opibus adduci queunt ut non solum rem piaculo, sed ne laxissima quidem paenitudine dignam committant. Vt M. Curius et C. Fabricius apud Romanos optime declararunt, quorum alter a Samnitibus, alter a rege Pyrrho multa argenti aurique pondera missa non attigit . Etenim tolle cupiditatem et flagitia uniuersa sustuleris; tolle auaritiam et non erit amplius ob quod
650. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ut non solum rem piaculo, sed ne laxissima quidem paenitudine dignam committant. Vt M. Curius et C. Fabricius apud Romanos optime declararunt, quorum alter a Samnitibus, alter a rege Pyrrho multa argenti aurique pondera missa non attigit . Etenim tolle cupiditatem et flagitia uniuersa sustuleris; tolle auaritiam et non erit amplius ob quod peterent homines, aut
651. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] scelus illis sollicitaretur. Sed Crates Thebanus proprias diuitias collectas in pelagus proiecit, "Abite" dicens "in profundum malae cupiditates; ego uos mergam, ne mergar a uobis." Multi quoque philosophi proprias facultates abiecerunt, ut Democritus et Diogenes, qui se praedicabat Persarum rege ditiorem, quod ipse uidelicet paucorum indigeret. Et Stilbon rapta patria, amissis
652. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] inquit, "omnia enim mea bona mecum porto." Et clariora quidem omnibusque regiis opibus pretiosiora. Vnde iure illi dicere poterat quod Solon cuidam diuiti retulit, a quo dum esset rogatus an thesauros haberet, respondit: "Ambo thesauros habemus, uerum inter meum et tuum hoc interest quia nullus de meo quicquam me inuito contingere potest, et si aliis distribuo, diminutionem non patitur; tuus autem
653. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aera minuta praestitit plus cunctis aliis in thesauros Domini intulisse , ex quo intelligere potes rerum inopia nec ipsam munificentiam excludi posse uirtutemque omnem non ab arca, sed a corde proficisci. Quod uero a sapientibus aliquando usurpatur diuitias bene utentibus bonas esse, nec nos quidem inficiamur, sed hoc ratione defendimus: illud uidelicet quicquid eis bonitatis tribuitur a
654. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] intulisse , ex quo intelligere potes rerum inopia nec ipsam munificentiam excludi posse uirtutemque omnem non ab arca, sed a corde proficisci. Quod uero a sapientibus aliquando usurpatur diuitias bene utentibus bonas esse, nec nos quidem inficiamur, sed hoc ratione defendimus: illud uidelicet quicquid eis bonitatis tribuitur a bonitate possessorum euenire, ipsae uero diuitiae ex se boni habent
655. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sed a corde proficisci. Quod uero a sapientibus aliquando usurpatur diuitias bene utentibus bonas esse, nec nos quidem inficiamur, sed hoc ratione defendimus: illud uidelicet quicquid eis bonitatis tribuitur a bonitate possessorum euenire, ipsae uero diuitiae ex se boni habent nihil, nec copia sua ulla ex parte possessores suos reddunt meliores, quin potius deteriores; opes enim homines praestant superbos, superbia autem facit iniustos; sane ubi
656. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] praecipue eorum, quos ipsi maerentes cognouerunt. Amplius hoc loco spe meliore inducere maestum animum non postponas. Vnde laudatus est Rhodius ille, cui in caueam a tyranno coniecto cum suaderet quidam a cibo abstinere, respondit omnia, dum uiuit, homini esse speranda. Adde quod Domini semper fuit institutum corripere, quos dilexit,
657. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Amplius hoc loco spe meliore inducere maestum animum non postponas. Vnde laudatus est Rhodius ille, cui in caueam a tyranno coniecto cum suaderet quidam a cibo abstinere, respondit omnia, dum uiuit, homini esse speranda. Adde quod Domini semper fuit institutum corripere, quos dilexit, amicos suos in deliciis non nutrire, sed
658. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dubio illi deum esse, ne dubita, cui uniuersa ex uoto fluxerunt." Deus quidem bonos (ut egregie etiam sentit Seneca) probat, illisque fortunam, qua eos exerceat, assignat, at imbecilles et effeminatos respuit, nec dignos ducit a quibus fortuna aliquando uincatur. Hanc sententiam primus Plato posuit, quam cum apud eum legisset Callimachus adeo pudore simul et dolore accensus est, quod ei nihil aduersi accidisset, ut se e muro in mare praecipitem daret.
659. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] accidisset, ut se e muro in mare praecipitem daret. Furorem non laudo, laudo tamen singularem uirtutis aemulationem. Demum his eisdem de quibus loquebamur, si res postulabit, spem sumendae uindictae iniciemus de his, a quibus iniuriam acceperunt, quandoquidem ob fastum animi ingenio illorum apprime congruat ipsosque summopere delectet. Extremi uero uidelicet melancholici et natura truces aut duriores uariarum uoluptatum pollicitatione
660. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] diligunt, dolorem iniciant aut eos cruciari cernant. Eadem hac ratione et uxoris amicaeque nimium dilectae consolatio egregie ualet. Possunt quoque domini in consolandis familiaribus plurimum ob hoc, quod obscuriores a dignioribus diligi honorarique gaudent, id uero tum liquido intelligunt, cum eos sibi in aduersitatibus familiarius adesse cernunt. Viri etiam graues et qui habiti sunt
661. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Quod Cicero erga Titium pulcherrime seruauit; sic enim exorsus est: Etsi unus ex omnibus minime sum ad te consolandum accommodatus, quod tantum ex tuis molestiis cepi doloris ut consolatione ipse eguerim, tamen, cum longius a summi luctus acerbitate meus abesset dolor quam tuus, statui nostrae necessitudinis esse meaeque in te beniuolentiae non tacere tanto in tuo maerore tam diu, sed adhibere aliquam modicam consolationem, uel quae leuare tuum dolorem
662. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] narrat, uarie sapientes censuerunt. Cleanthes enim putauit unam illam ac simplicem esse consolandi rationem docere illud, quod accidit, malum non esse. At Epicurus, quoniam mala concedit, optime factum ratus est abducere animum a malis ad bona. Peripatetici, utpote qui mediocritatem in omnibus sectantur, officium consolatoris praecipuum statuunt persuadere afflictis non magna mala pati. Chrysippus uero caput censet in consolando inducere animum maerentis se putet in
663. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] exploratum habes quid cui magis conducat; ideo tentanda sunt singula etiam si sint parua uel tenuia, quia, ut ille ait: Fortasse quae non prosunt singula multa iuuant Parua necat morsu spatiosum uipera taurum A cane non magno saepe tenetur aper, Tu tantum numero pugna, praeceptaque in unum Contrahe; de multis grandis aceruus erit. Quam ob rem huius
664. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et ad Sestium P. filium: Non obliuione amicitiae nostrae neque intermissione consuetudinis meae superioribus temporibus ad te nullas litteras misi, sed quod priora tempora in ruinis rei publicae nostrisque iacuerunt, posteriora autem me a scribendo tuis iniustissimis atque acerbissimis incommodis retardarunt. Cum uero et interuallum iam satis longum fuisset et tuam uirtutem animique magnitudinem diligentius essem mecum recordatus, non putaui esse alienum institutis meis haec ad
665. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Flacci amici sui commotum, principio eum dolere non prohibuit, ceterum ut id modestius faceret, diligenter admonuit: "Moleste" inquit "fers discessisse Flaccum amicum tuum; plus tamen aequo dolere te nolo. Illud ut non doleas uix audebo exigere a te; et esse melius scio. Sed cui iam ista firmitas contingeret, nisi iam multum supra fortunam elato? Illum quoque ista res uellicabit. Nobis autem ignosci potest prolapsis ad lacrimas si non minime decurrerint, si ipsi illas repressimus. Nec
666. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] praeparat quam ea formam induat uel superuestiat.
Nos tamen postquam, quae de
tempore et modo aggrediendae curationis admonenda erant, praemisimus, iuxta
institutum ordinem a radicali aegritudinis medicina dicere incipiemus.
667. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] spectare; deinde si boni auferant nihil; postea si uel honoris uel utilitatis plurimum afferant; ad haec si nulli quicquam mali apponant; praeterea si ista, quae putantur mala, uel a plurimis uel a paucioribus sed sapientioribus ac melioribus expetantur; extremo si oppositum horum malum esse ostendemus. Horum septem modorum quocumque maluerit, poterit prudens consolator persuadere, quae
668. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] deinde si boni auferant nihil; postea si uel honoris uel utilitatis plurimum afferant; ad haec si nulli quicquam mali apponant; praeterea si ista, quae putantur mala, uel a plurimis uel a paucioribus sed sapientioribus ac melioribus expetantur; extremo si oppositum horum malum esse ostendemus. Horum septem modorum quocumque maluerit, poterit prudens consolator persuadere, quae arbitrabatur
669. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] si omnes has
rationes adaptare ualebis, ne obmiseris; id autem assequi in defunctorum casu non
erit difficile.
670. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] protinus hunc terminum: quid habeo quo indigner? Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio aliarum rerum a natura
671. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae
672. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam
673. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens
674. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia.
675. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] qui incutit flagra, aliter existimat. Et uitis inuita forsan falcem patitur truncarique membra molestius fert: tamen hoc et fecundior redditur et diuturniore uita donatur. Infirmus qui fidit medico et a quo pristinam ualitudinem expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut
676. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] membra molestius fert: tamen hoc et fecundior redditur et diuturniore uita donatur. Infirmus qui fidit medico et a quo pristinam ualitudinem expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in
677. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis. Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et rectore proficiscuntur." In hunc ergo modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum
678. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen
679. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen aut non
680. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et forsan non inepta declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa est sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis refert quaestionibus, neque uiuis neque mortuis quicquam mali euenire, nec eorum res a deo immortali umquam negligi, quomodo igitur nos illud malum appellare audebimus quod optimis amicis Dei datum esse uidemus? Et de quibus ipsos tamquam de ingentibus beneficiis sedulo
681. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uiros perstrinxerit.
Quorum habita ratione iuxta modum, quem ostendimus, dabitur commoditas
persuadendi tales aduersitates malas non debere appellari.
682. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur pestes, tunc
683. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fouent utque tibi indulgeas hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua quaeque studia te diuisum trahentibus. Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e uolutabro suem , licet tu saepius languidior illud repetas. Exsurgenti primus labor uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
684. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] forsan gratum, sed laboriosum ac difficile; ibi eo maceraris usque quo deficias, interim fame ac siti urgeris, nec eas amplius tolerare ualens pergis ad potum ac cibum, quae aut insipida fastidis, aut si sapient, uentrem saginis oneratum uix a mensa refers ad thalamum. Hinc rictus aut uomitus exsecrandi, hinc stomachi uentrisque grauis dolor. Age rursum post somnum meridianum redi ad opus, rursum fames, rursum capiendus cibus.
685. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita. Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius, cotidie est a uita transire; quippe dum infantia ad pueritiam, pueritia ad adolescentiam, adolescentia ad iuuentam, iuuentus ad senectutem, senecta transit ad mortem, in cursu uitae praesentis ipsis suis augumentis ad detrimenta impellitur.
686. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam
687. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] indulgentius educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter affirmem si tua forent, quae amissa conquereris, nullo modo perdidisses.
688. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ille curabit cui serio munus hoc erit obeundum. Nobis uero sufficiat, quae
attingenda sunt, succincte admonere.
Pergamus itaque reliqua recensendo.
689. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] crebrius ureretur, saepius dixisse ferunt:
Nihil agis, dolor, quamuis sis molestus, numquam tamen confitebor te esse
malum.
De qua ratione multa a Cicerone in secunda Tusculanarum quaestionum
egregie ac praeclare dicta reperies.
690. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est huic quem modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur casus aliquis malus non esse si declarabitur eorum, quaecumque secum adducit, bona esse uniuersa; siquidem diuina pariter et naturae lege sententia stabilitum est non posse a mala arbore bonos fieri fructus, nec ullum malum parere bonum; nascitur enim semper in legitima procreatione simile ex simili. Si igitur tam ex morte quam ex aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant, multa et
691. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.) De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam ascendit . Horum exiguam minimamque partem cum
692. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam ardenter properabat: non enim per piaculum, sed per pietatem iter ad illa bona patet ipso Platone attestante, qui ait ex hac uita, quam a deo accepimus, nefas esse quenquam iniussum discedere. Praestolanda est igitur illius uoluntas qui nobis uitam dedit et illi reddenda cum iusserit, bonaque accipienda quando ipse concesserit in cuius manu et reposita sunt.
693. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] prudentiam, nec ob eam rem, cum haec exquirerem sicut hic faciebam, capite damnarer. Nec uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius
694. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo."
695. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo." Haec igitur
696. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non cognita rebus,
697. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] futuros non dubitamus qui et talia qualia
nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
698. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sanctissimosque mortem optasse, ut hunc ipsum, cuius iam meminimus, Socratem, qui Apollinis iudicio sapiens est appellatus. Hanc Zeno libens amplexus est, hanc Theramenes in poculo a triginta Athenarum tyrannis oblatam laetus hausit epotoque ueneno pateram excussit atque illam subridens publico tradidit seruo dicens: "Defer hanc ad Critiam, cui eam propinaui." Erat autem hic Critias ex omnibus tyrannis crudelissimus, qui
699. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non exceperit. Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus Heliam his uerbis Dominum obsecrasse: "Sufficit mihi Domine. Tolle quaeso hanc animam a me; numquid ego melior sum patribus meis." Psalmistae quoque sacri haec uox est: "Heu me, quia incolatus meus prolongatus est habitare cum habitantibus
700. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tormenta, plagas, ceterasque miserias bonas poteris insinuare, quippe quas multi
sapientissimi maximique uiri uel sponte assumpserunt uel illatas laeti
susceperunt.
701. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
702. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] existit, qui omnes filios Adam tenebroso quodam sinu suscepit, ut homo ab illo liberari sine labore et dolore timere non possit. Quantus est metus, quanta calamitas ab orbitatibus atque luctu, a damnis et damnationibus et deceptionibus et mendaciis hominum, a suspicionibus falsis, ab omnibus uiolentis facinoribus et sceleribus alienis, quandoquidem ab eis et damnatio et captiuitas et uincula et carceres et exilia et cruciatus et
703. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ab illo liberari sine labore et dolore timere non possit. Quantus est metus, quanta calamitas ab orbitatibus atque luctu, a damnis et damnationibus et deceptionibus et mendaciis hominum, a suspicionibus falsis, ab omnibus uiolentis facinoribus et sceleribus alienis, quandoquidem ab eis et damnatio et captiuitas et uincula et carceres et exilia et cruciatus et amputatio membrorum et priuatio sensuum et oppressio corporis ad
704. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fulmine, motibus hiatibusque terrarum, oppressionibus ruinarum, ab offensionibus et pauore uel etiam malitia iumentorum tot uenenis fruticum, aquarum, ranarum, bestiarum, ac ferarum, ultimo uero molestiis uel etiam mortiferis morsibus, a rabie quae contingit ex rabido cane, ut etiam blanda et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a
705. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] a rabie quae contingit ex rabido cane, ut etiam blanda et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem
706. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ex illo uulnere hanc uitam finiuit. Quid uidetur sedente securius; et tamen de sella in qua sedebat Eli sacerdos cecidit et mortuus est. Agricolae, immo uero omnes homines, quot et quantos a caelo et terra uel a perniciosis animalibus causis metuunt agrorum fructibus? Solent tamen de frumentis tandem collectis et reconditis esse securi; sed quibusdam, quod nouimus, prouentum optimum fluuius improuisus fugientibus hominibus de
707. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uitam finiuit. Quid uidetur sedente securius; et tamen de sella in qua sedebat Eli sacerdos cecidit et mortuus est. Agricolae, immo uero omnes homines, quot et quantos a caelo et terra uel a perniciosis animalibus causis metuunt agrorum fructibus? Solent tamen de frumentis tandem collectis et reconditis esse securi; sed quibusdam, quod nouimus, prouentum optimum fluuius improuisus fugientibus hominibus de horreis eiecit atque
708. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] calamitas et alterius desideranda felicitas. Iam uero de ipso corpore tot existunt morborum mala ut nec libris medicorum cuncta comprehensa sint, in quorum pluribus ac paene omnibus ipsa etiam argumenta et medicamenta tormenta sunt, ut homines a malis poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed
709. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ac paene omnibus ipsa etiam argumenta et medicamenta tormenta sunt, ut homines a malis poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent.
710. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent. Multa quoque et alia, quae referre longum
711. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] esset, de hac ratione
praeclare eo in libro disputat, fortasse non segnius quam ille Cyrenaicus
Hegesias, quem tradunt ita strenue in hanc partem quodam in libro suo disseruisse
ut multos ad mortem sibi ipsis consistendam prouocasset, idcirco a Ptolomaeo ne is
legeretur liber, edicto sublatus est .
712. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate Dei uitam hanc mortalium totam nihil aliud
713. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est et dies eius uelut umbra praetereunt." Et centesimum trigesimumque primum tractans psalmum: "Hanc", ait, "uitam nobis peccantibus dedit Deus ubi etiam necesse est ut homo a Deo conteratur, ut in sudore et labore uultus sui, cum terra ei tribulos et spinas parit." Merito ergo maiores nostri corpus istud ergastulum animae
714. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quatenus id facit, ut quidam memoratur Athenis sordidus ac diues populi contemnere uoces sic solitus: "Populus me sibilat, at mihi plaudo Ipse domi, simul hac nummos contemplor in arca." Tantalus a labris sitiens fugientia captat flumina; quid rides? Mutato nomine de te fabula narratur: congestis undique saccis congeris aut pictis tamquam gaudere tabellis. Nescis quo ualeat nummus, quem praebeat
715. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo eorum in testimonium uobis erit et manducabit carnes uestras sicut ignis. Thesaurizastis uobis iram in nouissimis diebus.
716. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] decepti et execrati, considerate saltem, miseri, quot cernitis locupletes sedulo insidias pati, quot discrimina adire, quot subire molestias doloresque, quot uidetis quotidie ob diuitias in tyrannorum foedissimis macerari carceribus, quot a piratis, latronibus, praedonibus propter opes cruciantur necantur et iugulantur, quot audistis et uidistis ob amissas pecunias mortem sibi turpissimam consciuisse aut ignominiosissimo
717. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod etiam Vergilius attigit, Pigmalionem Sychaeum auunculum suum eundemque generum sine respectu pietatis occidisse cupientem ei thesauros, quos eum reconditos tenere acceperat, auferre, a Polymnestore autem rege Traciae Polydorum regis Priami filium cupidine auri, quod ei Priamus una cum filio crediderat, impiissime necatum. Venerant ad Antigonum Gallorum legati componendae pacis gratia, quos rex opulentissime pro
718. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] donec optata praeda potirentur. Pulchra uineae possessio Naboth morte condemnauit. Nimiae opes Sodomitas igni sempiterno tradiderunt. Nonne et Gedeon, quem pauperem angelus uisitauerat, legimus successu fortunarum elatum a beniuolentia Dei excidisse; nonne Ieroboam, qui primus adolescens bonae indolis et industrius dicebatur, regias opes adeptus preuaricatus est fabricatoque aureo uitulo grauiter Deum offendit? Et Salomoni magis rerum habundantia
719. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] spe bonorum mentes fruentium ligat, haec cognitione fragilis felicitatis absoluit. Itaque illam uideas uentosam fluentem suique semper ignaram, hanc sobriam succinctamque et ipsius seueritatis exercitatione prudentem. Postremo illa felix a uero bono deuios blanditiis trahit, aduersa plerumque uera ad bona reduces unco retrahit. An hoc inter minima aestimandum putas quod amicorum tibi fidelium mentes haec aspera, haec horribilis fortuna detexit? Haec tibi certos sodalium uultus
720. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in arma amens, extendere ultra terminos terrarum fines imperii optas, cui mox tres uilissimi soli passus satis erunt. Moreris demens et, qui uniuerso orbi timori esse laborabas, a muribus spurcissimis sordidissimisque uermibus statim contemneris. Nec speres ad hanc miseriam lento aut consueto mortalium gradu descendere, quandoquidem ad generum Cereris sine cede et uulnere pauci
721. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur. Hinc ille cui dictum est: "Male de te locuntur homines", sapientissime respondit: "Si boni mouerer quidem, sed boni male loqui
722. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Quibus uerbis egregie declarauit illum honorem non esse inimico illius
exhibitum, sed diuitiis ad quas illa turba intenta anhelabat.
723. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] philosophiaque eruditis
factu facilia erunt, siquidem hi soli sunt qui et cognoscere et docere queunt quae
uera bona sint aut mala. De aliis uero quam uerum illud est poetae:
724. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] optime intelligens Cicero ita scribit: Nos omnia aduersa cum eminentia metu augentes, tum maerore praesentia rerum naturam quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in sinum cum a primis aetatis nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae
725. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aduersa cum eminentia metu augentes, tum maerore praesentia rerum naturam quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in sinum cum a primis aetatis nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum!
726. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] potuisset? Tu urbes peperisti, tu dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu inuentrix legum, tu magistra morum et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus. Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero
727. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] spectare; deinde si boni auferant nihil; postea si uel honoris uel utilitatis plurimum afferant; ad haec si nulli quicquam mali apponant; praeterea si ista, quae putantur mala, uel a plurimis uel a paucioribus sed sapientioribus ac melioribus expetantur; extremo si oppositum horum malum esse ostendemus. Horum septem modorum quocumque maluerit, poterit prudens consolator persuadere, quae
728. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] deinde si boni auferant nihil; postea si uel honoris uel utilitatis plurimum afferant; ad haec si nulli quicquam mali apponant; praeterea si ista, quae putantur mala, uel a plurimis uel a paucioribus sed sapientioribus ac melioribus expetantur; extremo si oppositum horum malum esse ostendemus. Horum septem modorum quocumque maluerit, poterit prudens consolator persuadere, quae arbitrabatur
729. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] si omnes has
rationes adaptare ualebis, ne obmiseris; id autem assequi in defunctorum casu non
erit difficile.
730. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] protinus hunc terminum: quid habeo quo indigner? Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio aliarum rerum a natura
731. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae
732. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam
733. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens
734. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia.
735. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] qui incutit flagra, aliter existimat. Et uitis inuita forsan falcem patitur truncarique membra molestius fert: tamen hoc et fecundior redditur et diuturniore uita donatur. Infirmus qui fidit medico et a quo pristinam ualitudinem expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut
736. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] membra molestius fert: tamen hoc et fecundior redditur et diuturniore uita donatur. Infirmus qui fidit medico et a quo pristinam ualitudinem expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in
737. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis. Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et rectore proficiscuntur." In hunc ergo modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum
738. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] protinus hunc terminum: quid habeo quo indigner? Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio aliarum rerum a natura
739. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae
740. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam
741. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens
742. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam testante: Ego sum faciens bonum et creans malum, ego sum Dominus faciens omnia.
743. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] qui incutit flagra, aliter existimat. Et uitis inuita forsan falcem patitur truncarique membra molestius fert: tamen hoc et fecundior redditur et diuturniore uita donatur. Infirmus qui fidit medico et a quo pristinam ualitudinem expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut
744. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] membra molestius fert: tamen hoc et fecundior redditur et diuturniore uita donatur. Infirmus qui fidit medico et a quo pristinam ualitudinem expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in
745. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis. Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et rectore proficiscuntur." In hunc ergo modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum
746. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen
747. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen aut non
748. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et forsan non inepta declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa est sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis refert quaestionibus, neque uiuis neque mortuis quicquam mali euenire, nec eorum res a deo immortali umquam negligi, quomodo igitur nos illud malum appellare audebimus quod optimis amicis Dei datum esse uidemus? Et de quibus ipsos tamquam de ingentibus beneficiis sedulo
749. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen
750. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen aut non
751. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et forsan non inepta declarabitur inter mala minime computandum. Si enim uera illa est sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis refert quaestionibus, neque uiuis neque mortuis quicquam mali euenire, nec eorum res a deo immortali umquam negligi, quomodo igitur nos illud malum appellare audebimus quod optimis amicis Dei datum esse uidemus? Et de quibus ipsos tamquam de ingentibus beneficiis sedulo
752. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uiros perstrinxerit.
Quorum habita ratione iuxta modum, quem ostendimus, dabitur commoditas
persuadendi tales aduersitates malas non debere appellari.
753. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur pestes, tunc
754. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fouent utque tibi indulgeas hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua quaeque studia te diuisum trahentibus. Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e uolutabro suem , licet tu saepius languidior illud repetas. Exsurgenti primus labor uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
755. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] forsan gratum, sed laboriosum ac difficile; ibi eo maceraris usque quo deficias, interim fame ac siti urgeris, nec eas amplius tolerare ualens pergis ad potum ac cibum, quae aut insipida fastidis, aut si sapient, uentrem saginis oneratum uix a mensa refers ad thalamum. Hinc rictus aut uomitus exsecrandi, hinc stomachi uentrisque grauis dolor. Age rursum post somnum meridianum redi ad opus, rursum fames, rursum capiendus cibus.
756. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita. Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius, cotidie est a uita transire; quippe dum infantia ad pueritiam, pueritia ad adolescentiam, adolescentia ad iuuentam, iuuentus ad senectutem, senecta transit ad mortem, in cursu uitae praesentis ipsis suis augumentis ad detrimenta impellitur.
757. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam
758. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] indulgentius educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter affirmem si tua forent, quae amissa conquereris, nullo modo perdidisses.
759. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur pestes, tunc
760. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fouent utque tibi indulgeas hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua quaeque studia te diuisum trahentibus. Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e uolutabro suem , licet tu saepius languidior illud repetas. Exsurgenti primus labor uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
761. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] forsan gratum, sed laboriosum ac difficile; ibi eo maceraris usque quo deficias, interim fame ac siti urgeris, nec eas amplius tolerare ualens pergis ad potum ac cibum, quae aut insipida fastidis, aut si sapient, uentrem saginis oneratum uix a mensa refers ad thalamum. Hinc rictus aut uomitus exsecrandi, hinc stomachi uentrisque grauis dolor. Age rursum post somnum meridianum redi ad opus, rursum fames, rursum capiendus cibus.
762. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita. Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius, cotidie est a uita transire; quippe dum infantia ad pueritiam, pueritia ad adolescentiam, adolescentia ad iuuentam, iuuentus ad senectutem, senecta transit ad mortem, in cursu uitae praesentis ipsis suis augumentis ad detrimenta impellitur.
763. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam
764. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] indulgentius educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter affirmem si tua forent, quae amissa conquereris, nullo modo perdidisses.
765. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur pestes, tunc
766. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fouent utque tibi indulgeas hortantur; sed quiescere te dominarum tuarum cupiditatum rixa non sinit ad sua quaeque studia te diuisum trahentibus. Tandem uincit auaritia a pudore non numquam adiuta, eruit te e uolutabro suem , licet tu saepius languidior illud repetas. Exsurgenti primus labor uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
767. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] forsan gratum, sed laboriosum ac difficile; ibi eo maceraris usque quo deficias, interim fame ac siti urgeris, nec eas amplius tolerare ualens pergis ad potum ac cibum, quae aut insipida fastidis, aut si sapient, uentrem saginis oneratum uix a mensa refers ad thalamum. Hinc rictus aut uomitus exsecrandi, hinc stomachi uentrisque grauis dolor. Age rursum post somnum meridianum redi ad opus, rursum fames, rursum capiendus cibus.
768. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quandoquidem, ut ait Augustinus Ioannis tractans euangelium: Ista uita nec est nominanda uita quia non est uera uita. Hoc enim nostrum uiuere, ut ait Gregorius, cotidie est a uita transire; quippe dum infantia ad pueritiam, pueritia ad adolescentiam, adolescentia ad iuuentam, iuuentus ad senectutem, senecta transit ad mortem, in cursu uitae praesentis ipsis suis augumentis ad detrimenta impellitur.
769. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam
770. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] indulgentius educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter affirmem si tua forent, quae amissa conquereris, nullo modo perdidisses.
771. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ille curabit cui serio munus hoc erit obeundum. Nobis uero sufficiat, quae
attingenda sunt, succincte admonere.
Pergamus itaque reliqua recensendo.
772. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] crebrius ureretur, saepius dixisse ferunt: Nihil agis, dolor, quamuis sis molestus, numquam tamen confitebor te esse malum. De qua ratione multa a Cicerone in secunda Tusculanarum quaestionum egregie ac praeclare dicta reperies.
773. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] crebrius ureretur, saepius dixisse ferunt:
Nihil agis, dolor, quamuis sis molestus, numquam tamen confitebor te esse
malum.
De qua ratione multa a Cicerone in secunda Tusculanarum quaestionum
egregie ac praeclare dicta reperies.
774. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est huic quem modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur casus aliquis malus non esse si declarabitur eorum, quaecumque secum adducit, bona esse uniuersa; siquidem diuina pariter et naturae lege sententia stabilitum est non posse a mala arbore bonos fieri fructus, nec ullum malum parere bonum; nascitur enim semper in legitima procreatione simile ex simili. Si igitur tam ex morte quam ex aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant, multa et
775. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.) De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam ascendit. Horum exiguam minimamque partem cum legisset ille Siculus
776. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam ardenter properabat: non enim per piaculum, sed per pietatem iter ad illa bona patet ipso Platone attestante, qui ait ex hac uita, quam a deo accepimus, nefas esse quenquam iniussum discedere. Praestolanda est igitur illius uoluntas qui nobis uitam dedit et illi reddenda cum iusserit, bonaque accipienda quando ipse concesserit in cuius manu et reposita sunt.
777. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] prudentiam, nec ob eam rem, cum haec exquirerem sicut hic faciebam, capite damnarer. Nec uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius
778. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo."
779. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo." Haec igitur
780. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Latet enim (ut recte ille poeta ait) "Inque bonis cessat non cognita rebus, / apparet Virtus arguiturque malis." Et recte sane, quandoquidem Ciceronis testimonio uirtus a uiro appellata est, uirtutum autem praecipua et uiro maxime propria fortitudo, cuius munera duo sunt maxima: doloris mortisque contemptio; his qui uti negligit dum usus uenit, procul dubio non potest nec nomen recte uiri retinere.
781. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est huic quem modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur casus aliquis malus non esse si declarabitur eorum, quaecumque secum adducit, bona esse uniuersa; siquidem diuina pariter et naturae lege sententia stabilitum est non posse a mala arbore bonos fieri fructus, nec ullum malum parere bonum; nascitur enim semper in legitima procreatione simile ex simili. Si igitur tam ex morte quam ex aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant, multa et
782. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.) De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam ascendit. Horum exiguam minimamque partem cum legisset ille Siculus
783. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam ardenter properabat: non enim per piaculum, sed per pietatem iter ad illa bona patet ipso Platone attestante, qui ait ex hac uita, quam a deo accepimus, nefas esse quenquam iniussum discedere. Praestolanda est igitur illius uoluntas qui nobis uitam dedit et illi reddenda cum iusserit, bonaque accipienda quando ipse concesserit in cuius manu et reposita sunt.
784. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] prudentiam, nec ob eam rem, cum haec exquirerem sicut hic faciebam, capite damnarer. Nec uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius
785. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo."
786. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo." Haec igitur
787. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Latet enim (ut recte ille poeta ait) "Inque bonis cessat non cognita rebus, / apparet Virtus arguiturque malis." Et recte sane, quandoquidem Ciceronis testimonio uirtus a uiro appellata est, uirtutum autem praecipua et uiro maxime propria fortitudo, cuius munera duo sunt maxima: doloris mortisque contemptio; his qui uti negligit dum usus uenit, procul dubio non potest nec nomen recte uiri retinere.
788. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.) De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam ascendit. Horum exiguam minimamque partem cum legisset ille Siculus
789. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sed hac imprudenti temeritate perdidit infelix quod capere tam ardenter properabat: non enim per piaculum, sed per pietatem iter ad illa bona patet ipso Platone attestante, qui ait ex hac uita, quam a deo accepimus, nefas esse quenquam iniussum discedere. Praestolanda est igitur illius uoluntas qui nobis uitam dedit et illi reddenda cum iusserit, bonaque accipienda quando ipse concesserit in cuius manu et reposita sunt.
790. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] prudentiam, nec ob eam rem, cum haec exquirerem sicut hic faciebam, capite damnarer. Nec uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius
791. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo."
792. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo." Haec igitur
793. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Latet enim (ut recte ille poeta ait) "Inque bonis cessat non cognita rebus, / apparet Virtus arguiturque malis." Et recte sane, quandoquidem Ciceronis testimonio uirtus a uiro appellata est, uirtutum autem praecipua et uiro maxime propria fortitudo, cuius munera duo sunt maxima: doloris mortisque contemptio; his qui uti negligit dum usus uenit, procul dubio non potest nec nomen recte uiri retinere.
794. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] futuros non dubitamus qui et talia qualia
nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare.
Proinde huic quinto loco hic finem imponamus.
795. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sanctissimosque mortem optasse, ut hunc ipsum, cuius iam meminimus, Socratem, qui Apollinis iudicio sapiens est appellatus. Hanc Zeno libens amplexus est, hanc Theramenes in poculo a triginta Athenarum tyrannis oblatam laetus hausit epotoque ueneno pateram excussit atque illam subridens publico tradidit seruo dicens: "Defer hanc ad Critiam, cui eam propinaui." Erat autem hic Critias ex omnibus tyrannis crudelissimus, qui
796. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non exceperit. Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus Heliam his uerbis Dominum obsecrasse: "Sufficit mihi Domine. Tolle quaeso hanc animam a me; numquid ego melior sum patribus meis." Psalmistae quoque sacri haec uox est: "Heu me, quia incolatus meus prolongatus est habitare cum habitantibus
797. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sanctissimosque mortem optasse, ut hunc ipsum, cuius iam meminimus, Socratem, qui Apollinis iudicio sapiens est appellatus. Hanc Zeno libens amplexus est, hanc Theramenes in poculo a triginta Athenarum tyrannis oblatam laetus hausit epotoque ueneno pateram excussit atque illam subridens publico tradidit seruo dicens: "Defer hanc ad Critiam, cui eam propinaui." Erat autem hic Critias ex omnibus tyrannis crudelissimus, qui
798. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non exceperit. Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus Heliam his uerbis Dominum obsecrasse: "Sufficit mihi Domine. Tolle quaeso hanc animam a me; numquid ego melior sum patribus meis." Psalmistae quoque sacri haec uox est: "Heu me, quia incolatus meus prolongatus est habitare cum habitantibus
799. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tormenta, plagas, ceterasque miserias bonas poteris insinuare, quippe quas multi
sapientissimi maximique uiri uel sponte assumpserunt uel illatas laeti
susceperunt.
800. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
801. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] existit, qui omnes filios Adam tenebroso quodam sinu suscepit, ut homo ab illo liberari sine labore et dolore timere non possit. Quantus est metus, quanta calamitas ab orbitatibus atque luctu, a damnis et damnationibus et deceptionibus et mendaciis hominum, a suspicionibus falsis, ab omnibus uiolentis facinoribus et sceleribus alienis, quandoquidem ab eis et damnatio et captiuitas et uincula et carceres et exilia et cruciatus et
802. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ab illo liberari sine labore et dolore timere non possit. Quantus est metus, quanta calamitas ab orbitatibus atque luctu, a damnis et damnationibus et deceptionibus et mendaciis hominum, a suspicionibus falsis, ab omnibus uiolentis facinoribus et sceleribus alienis, quandoquidem ab eis et damnatio et captiuitas et uincula et carceres et exilia et cruciatus et amputatio membrorum et priuatio sensuum et oppressio corporis ad
803. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fulmine, motibus hiatibusque terrarum, oppressionibus ruinarum, ab offensionibus et pauore uel etiam malitia iumentorum tot uenenis fruticum, aquarum, ranarum, bestiarum, ac ferarum, ultimo uero molestiis uel etiam mortiferis morsibus, a rabie quae contingit ex rabido cane, ut etiam blanda et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a
804. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] a rabie quae contingit ex rabido cane, ut etiam blanda et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem
805. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ex illo uulnere hanc uitam finiuit. Quid uidetur sedente securius; et tamen de sella in qua sedebat Eli sacerdos cecidit et mortuus est. Agricolae, immo uero omnes homines, quot et quantos a caelo et terra uel a perniciosis animalibus causis metuunt agrorum fructibus? Solent tamen de frumentis tandem collectis et reconditis esse securi; sed quibusdam, quod nouimus, prouentum optimum fluuius improuisus fugientibus hominibus de
806. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uitam finiuit. Quid uidetur sedente securius; et tamen de sella in qua sedebat Eli sacerdos cecidit et mortuus est. Agricolae, immo uero omnes homines, quot et quantos a caelo et terra uel a perniciosis animalibus causis metuunt agrorum fructibus? Solent tamen de frumentis tandem collectis et reconditis esse securi; sed quibusdam, quod nouimus, prouentum optimum fluuius improuisus fugientibus hominibus de horreis eiecit atque
807. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] calamitas et alterius desideranda felicitas. Iam uero de ipso corpore tot existunt morborum mala ut nec libris medicorum cuncta comprehensa sint, in quorum pluribus ac paene omnibus ipsa etiam argumenta et medicamenta tormenta sunt, ut homines a malis poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed
808. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ac paene omnibus ipsa etiam argumenta et medicamenta tormenta sunt, ut homines a malis poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent."
809. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent." Multa quoque et alia, quae referre longum
810. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] esset, de hac ratione
praeclare eo in libro disputat, fortasse non segnius quam ille Cyrenaicus
Hegesias, quem tradunt ita strenue in hanc partem quodam in libro suo disseruisse
ut multos ad mortem sibi ipsis consistendam prouocasset, idcirco a Ptolomaeo ne is
legeretur liber, edicto sublatus est .
811. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate Dei uitam hanc mortalium totam nihil aliud
812. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est et dies eius uelut umbra praetereunt." Et centesimum trigesimumque primum tractans psalmum: "Hanc", ait, "uitam nobis peccantibus dedit Deus ubi etiam necesse est ut homo a Deo conteratur, ut in sudore et labore uultus sui, cum terra ei tribulos et spinas parit." Merito ergo maiores nostri corpus istud ergastulum animae
813. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quatenus id facit, ut quidam memoratur Athenis sordidus ac diues populi contemnere uoces sic solitus: "Populus me sibilat, at mihi plaudo Ipse domi, simul hac nummos contemplor in arca." Tantalus a labris sitiens fugientia captat flumina; quid rides? Mutato nomine de te fabula narratur: congestis undique saccis congeris aut pictis tamquam gaudere tabellis. Nescis quo ualeat nummus, quem praebeat
814. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo eorum in testimonium uobis erit et manducabit carnes uestras sicut ignis. Thesaurizastis uobis iram in nouissimis diebus.
815. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] decepti et execrati, considerate saltem, miseri, quot cernitis locupletes sedulo insidias pati, quot discrimina adire, quot subire molestias doloresque, quot uidetis quotidie ob diuitias in tyrannorum foedissimis macerari carceribus, quot a piratis, latronibus, praedonibus propter opes cruciantur necantur et iugulantur, quot audistis et uidistis ob amissas pecunias mortem sibi turpissimam consciuisse aut ignominiosissimo
816. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod etiam Vergilius attigit, Pigmalionem Sychaeum auunculum suum eundemque generum sine respectu pietatis occidisse cupientem ei thesauros, quos eum reconditos tenere acceperat, auferre, a Polymnestore autem rege Traciae Polydorum regis Priami filium cupidine auri, quod ei Priamus una cum filio crediderat, impiissime necatum. Venerant ad Antigonum Gallorum legati componendae pacis gratia, quos rex opulentissime pro
817. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] donec optata praeda potirentur. Pulchra uineae possessio Naboth morte condemnauit. Nimiae opes Sodomitas igni sempiterno tradiderunt. Nonne et Gedeon, quem pauperem angelus uisitauerat, legimus successu fortunarum elatum a beniuolentia Dei excidisse; nonne Ieroboam, qui primus adolescens bonae indolis et industrius dicebatur, regias opes adeptus preuaricatus est fabricatoque aureo uitulo grauiter Deum offendit? Et Salomoni magis rerum habundantia
818. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] spe bonorum mentes fruentium ligat, haec cognitione fragilis felicitatis absoluit. Itaque illam uideas uentosam fluentem suique semper ignaram, hanc sobriam succinctamque et ipsius seueritatis exercitatione prudentem. Postremo illa felix a uero bono deuios blanditiis trahit, aduersa plerumque uera ad bona reduces unco retrahit. An hoc inter minima aestimandum putas quod amicorum tibi fidelium mentes haec aspera, haec horribilis fortuna detexit? Haec tibi certos sodalium uultus
819. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in arma amens, extendere ultra terminos terrarum fines imperii optas, cui mox tres uilissimi soli passus satis erunt. Moreris demens et, qui uniuerso orbi timori esse laborabas, a muribus spurcissimis sordidissimisque uermibus statim contemneris. Nec speres ad hanc miseriam lento aut consueto mortalium gradu descendere, quandoquidem ad generum Cereris sine cede et uulnere pauci
820. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur. Hinc ille cui dictum est: "Male de te locuntur homines", sapientissime respondit: "Si boni mouerer quidem, sed boni male loqui
821. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] illa turba intenta anhelabat. Restat igitur nunc septimus et ultimus locus quo aduersitates casusque omnes doceri poterunt esse boni, qui locus a contrario accipitur, hoc est ut, quem casum bonum esse persuadere uolumus, eius contrarium malum esse ostendamus. Atque hic locus uniuersaliter in omnibus rerum detrimentis oportunissime adhiberi potest. Vt si mortem uoluerimus
822. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] existit, qui omnes filios Adam tenebroso quodam sinu suscepit, ut homo ab illo liberari sine labore et dolore timere non possit. Quantus est metus, quanta calamitas ab orbitatibus atque luctu, a damnis et damnationibus et deceptionibus et mendaciis hominum, a suspicionibus falsis, ab omnibus uiolentis facinoribus et sceleribus alienis, quandoquidem ab eis et damnatio et captiuitas et uincula et carceres et exilia et cruciatus et
823. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ab illo liberari sine labore et dolore timere non possit. Quantus est metus, quanta calamitas ab orbitatibus atque luctu, a damnis et damnationibus et deceptionibus et mendaciis hominum, a suspicionibus falsis, ab omnibus uiolentis facinoribus et sceleribus alienis, quandoquidem ab eis et damnatio et captiuitas et uincula et carceres et exilia et cruciatus et amputatio membrorum et priuatio sensuum et oppressio corporis ad
824. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fulmine, motibus hiatibusque terrarum, oppressionibus ruinarum, ab offensionibus et pauore uel etiam malitia iumentorum tot uenenis fruticum, aquarum, ranarum, bestiarum, ac ferarum, ultimo uero molestiis uel etiam mortiferis morsibus, a rabie quae contingit ex rabido cane, ut etiam blanda et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a
825. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] a rabie quae contingit ex rabido cane, ut etiam blanda et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem
826. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ex illo uulnere hanc uitam finiuit. Quid uidetur sedente securius; et tamen de sella in qua sedebat Eli sacerdos cecidit et mortuus est. Agricolae, immo uero omnes homines, quot et quantos a caelo et terra uel a perniciosis animalibus causis metuunt agrorum fructibus? Solent tamen de frumentis tandem collectis et reconditis esse securi; sed quibusdam, quod nouimus, prouentum optimum fluuius improuisus fugientibus hominibus de
827. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uitam finiuit. Quid uidetur sedente securius; et tamen de sella in qua sedebat Eli sacerdos cecidit et mortuus est. Agricolae, immo uero omnes homines, quot et quantos a caelo et terra uel a perniciosis animalibus causis metuunt agrorum fructibus? Solent tamen de frumentis tandem collectis et reconditis esse securi; sed quibusdam, quod nouimus, prouentum optimum fluuius improuisus fugientibus hominibus de horreis eiecit atque
828. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] calamitas et alterius desideranda felicitas. Iam uero de ipso corpore tot existunt morborum mala ut nec libris medicorum cuncta comprehensa sint, in quorum pluribus ac paene omnibus ipsa etiam argumenta et medicamenta tormenta sunt, ut homines a malis poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed
829. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ac paene omnibus ipsa etiam argumenta et medicamenta tormenta sunt, ut homines a malis poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent."
830. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] poenarum eruantur auxilio. Nonne ad hoc producit sitientes homines ardor immanis ut urinam quoque humanam uel etiam suam biberent, nonne ad hoc fames ut a carnibus hominum se abstinere non possent, nec inuentos homines mortuos, sed propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent." Multa quoque et alia, quae referre longum
831. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] esset, de hac ratione
praeclare eo in libro disputat, fortasse non segnius quam ille Cyrenaicus
Hegesias, quem tradunt ita strenue in hanc partem quodam in libro suo disseruisse
ut multos ad mortem sibi ipsis consistendam prouocasset, idcirco a Ptolomaeo ne is
legeretur liber, edicto sublatus est .
832. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate Dei uitam hanc mortalium totam nihil aliud
833. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est et dies eius uelut umbra praetereunt." Et centesimum trigesimumque primum tractans psalmum: "Hanc", ait, "uitam nobis peccantibus dedit Deus ubi etiam necesse est ut homo a Deo conteratur, ut in sudore et labore uultus sui, cum terra ei tribulos et spinas parit." Merito ergo maiores nostri corpus istud ergastulum animae
834. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate Dei uitam hanc mortalium totam nihil aliud
835. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est et dies eius uelut umbra praetereunt." Et centesimum trigesimumque primum tractans psalmum: "Hanc", ait, "uitam nobis peccantibus dedit Deus ubi etiam necesse est ut homo a Deo conteratur, ut in sudore et labore uultus sui, cum terra ei tribulos et spinas parit." Merito ergo maiores nostri corpus istud ergastulum animae
836. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quatenus id facit, ut quidam memoratur Athenis sordidus ac diues populi contemnere uoces sic solitus: "Populus me sibilat, at mihi plaudo Ipse domi, simul hac nummos contemplor in arca." Tantalus a labris sitiens fugientia captat flumina; quid rides? Mutato nomine de te fabula narratur: congestis undique saccis congeris aut pictis tamquam gaudere tabellis. Nescis quo ualeat nummus, quem praebeat
837. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo eorum in testimonium uobis erit et manducabit carnes uestras sicut ignis. Thesaurizastis uobis iram in nouissimis diebus.
838. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] decepti et execrati, considerate saltem, miseri, quot cernitis locupletes sedulo insidias pati, quot discrimina adire, quot subire molestias doloresque, quot uidetis quotidie ob diuitias in tyrannorum foedissimis macerari carceribus, quot a piratis, latronibus, praedonibus propter opes cruciantur necantur et iugulantur, quot audistis et uidistis ob amissas pecunias mortem sibi turpissimam consciuisse aut ignominiosissimo
839. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod etiam Vergilius attigit, Pigmalionem Sychaeum auunculum suum eundemque generum sine respectu pietatis occidisse cupientem ei thesauros, quos eum reconditos tenere acceperat, auferre, a Polymnestore autem rege Traciae Polydorum regis Priami filium cupidine auri, quod ei Priamus una cum filio crediderat, impiissime necatum. Venerant ad Antigonum Gallorum legati componendae pacis gratia, quos rex opulentissime pro
840. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] donec optata praeda potirentur. Pulchra uineae possessio Naboth morte condemnauit. Nimiae opes Sodomitas igni sempiterno tradiderunt. Nonne et Gedeon, quem pauperem angelus uisitauerat, legimus successu fortunarum elatum a beniuolentia Dei excidisse; nonne Ieroboam, qui primus adolescens bonae indolis et industrius dicebatur, regias opes adeptus preuaricatus est fabricatoque aureo uitulo grauiter Deum offendit? Et Salomoni magis rerum habundantia
841. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] spe bonorum mentes fruentium ligat, haec cognitione fragilis felicitatis absoluit. Itaque illam uideas uentosam fluentem suique semper ignaram, hanc sobriam succinctamque et ipsius seueritatis exercitatione prudentem. Postremo illa felix a uero bono deuios blanditiis trahit, aduersa plerumque uera ad bona reduces unco retrahit. An hoc inter minima aestimandum putas quod amicorum tibi fidelium mentes haec aspera, haec horribilis fortuna detexit? Haec tibi certos sodalium uultus
842. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quatenus id facit, ut quidam memoratur Athenis sordidus ac diues populi contemnere uoces sic solitus: "Populus me sibilat, at mihi plaudo Ipse domi, simul hac nummos contemplor in arca." Tantalus a labris sitiens fugientia captat flumina; quid rides? Mutato nomine de te fabula narratur: congestis undique saccis congeris aut pictis tamquam gaudere tabellis. Nescis quo ualeat nummus, quem praebeat
843. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo eorum in testimonium uobis erit et manducabit carnes uestras sicut ignis. Thesaurizastis uobis iram in nouissimis diebus.
844. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] decepti et execrati, considerate saltem, miseri, quot cernitis locupletes sedulo insidias pati, quot discrimina adire, quot subire molestias doloresque, quot uidetis quotidie ob diuitias in tyrannorum foedissimis macerari carceribus, quot a piratis, latronibus, praedonibus propter opes cruciantur necantur et iugulantur, quot audistis et uidistis ob amissas pecunias mortem sibi turpissimam consciuisse aut ignominiosissimo
845. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod etiam Vergilius attigit, Pigmalionem Sychaeum auunculum suum eundemque generum sine respectu pietatis occidisse cupientem ei thesauros, quos eum reconditos tenere acceperat, auferre, a Polymnestore autem rege Traciae Polydorum regis Priami filium cupidine auri, quod ei Priamus una cum filio crediderat, impiissime necatum. Venerant ad Antigonum Gallorum legati componendae pacis gratia, quos rex opulentissime pro
846. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] donec optata praeda potirentur. Pulchra uineae possessio Naboth morte condemnauit. Nimiae opes Sodomitas igni sempiterno tradiderunt. Nonne et Gedeon, quem pauperem angelus uisitauerat, legimus successu fortunarum elatum a beniuolentia Dei excidisse; nonne Ieroboam, qui primus adolescens bonae indolis et industrius dicebatur, regias opes adeptus preuaricatus est fabricatoque aureo uitulo grauiter Deum offendit? Et Salomoni magis rerum habundantia
847. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] spe bonorum mentes fruentium ligat, haec cognitione fragilis felicitatis absoluit. Itaque illam uideas uentosam fluentem suique semper ignaram, hanc sobriam succinctamque et ipsius seueritatis exercitatione prudentem. Postremo illa felix a uero bono deuios blanditiis trahit, aduersa plerumque uera ad bona reduces unco retrahit. An hoc inter minima aestimandum putas quod amicorum tibi fidelium mentes haec aspera, haec horribilis fortuna detexit? Haec tibi certos sodalium uultus
848. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in arma amens, extendere ultra terminos terrarum fines imperii optas, cui mox tres uilissimi soli passus satis erunt. Moreris demens et, qui uniuerso orbi timori esse laborabas, a muribus spurcissimis sordidissimisque uermibus statim contemneris. Nec speres ad hanc miseriam lento aut consueto mortalium gradu descendere, quandoquidem ad generum Cereris sine cede et uulnere pauci
849. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in arma amens, extendere ultra terminos terrarum fines imperii optas, cui mox tres uilissimi soli passus satis erunt. Moreris demens et, qui uniuerso orbi timori esse laborabas, a muribus spurcissimis sordidissimisque uermibus statim contemneris. Nec speres ad hanc miseriam lento aut consueto mortalium gradu descendere, quandoquidem ad generum Cereris sine cede et uulnere pauci
850. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur. Hinc ille cui dictum est: "Male de te locuntur homines", sapientissime respondit: "Si boni mouerer quidem, sed boni male loqui
851. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur. Hinc ille cui dictum est: "Male de te locuntur homines", sapientissime respondit: "Si boni mouerer quidem, sed boni male loqui
852. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Quibus uerbis egregie declarauit illum honorem non esse inimico illius
exhibitum, sed diuitiis ad quas illa turba intenta anhelabat.
853. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] litteris philosophiaque eruditis factu facilia erunt, siquidem hi soli sunt qui et cognoscere et docere queunt quae uera bona sint aut mala. De aliis uero quam uerum illud est poetae: Omnibus in terris quae sunt a Gadibus usque Auroram et Gangem, pauci dignoscere possunt vera bona, atque illis multum diuerse, remota erroris nebula. Quid enim ratione timemus Aut cupimus? Quantum dextro pede concupis ut te
854. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] optime intelligens Cicero ita scribit: Nos omnia aduersa cum eminentia metu augentes, tum maerore praesentia rerum naturam quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in sinum cum a primis aetatis nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae
855. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aduersa cum eminentia metu augentes, tum maerore praesentia rerum naturam quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in sinum cum a primis aetatis nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum!
856. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] potuisset? Tu urbes peperisti, tu dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu inuentrix legum, tu magistra morum et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus. Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero
857. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] litteris philosophiaque eruditis factu facilia erunt, siquidem hi soli sunt qui et cognoscere et docere queunt quae uera bona sint aut mala. De aliis uero quam uerum illud est poetae: Omnibus in terris quae sunt a Gadibus usque Auroram et Gangem, pauci dignoscere possunt vera bona, atque illis multum diuerse, remota erroris nebula. Quid enim ratione timemus Aut cupimus? Quantum dextro pede concupis ut te
858. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] optime intelligens Cicero ita scribit: Nos omnia aduersa cum eminentia metu augentes, tum maerore praesentia rerum naturam quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in sinum cum a primis aetatis nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae
859. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aduersa cum eminentia metu augentes, tum maerore praesentia rerum naturam quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in sinum cum a primis aetatis nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum!
860. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] potuisset? Tu urbes peperisti, tu dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu inuentrix legum, tu magistra morum et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus. Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero
861. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ut, si tollere
morbum non possumus, tentemus, si quo modo efficere ualebimus, saltem ne cruciet
languentem.
862. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sibi euenisse si uel iustitiam altissimi aspiciet, qui uniuersa rectissimo consilio dispensat, uel peccata sua, quae aut in conditorem, aut in proximum suum commisit, ad memoriam reuocet. Priore ratione consolabatur se Thobias cum a coniuge improperia acceperat dicens: Iustus es Domine, et omnia iudicia tua iusta sunt, et omnes uiae tuae misericordia et ueritas. Sic et Dauid et se
863. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] te dimicantur arma: sagittis tuis uulneraris. Per quae enim cecidisti, per haec et torqueris. Secutus es carnem, flagellaris in carne; in ipsa gemis in qua peccasti. In ipsa tibi est censura supplicii quae fuit causa peccati. Vnde corruisti a uita, inde luis tormenta. "Discute conscientiam tuam, o homo, intende mentem tuam, exanima te", loquitur tibi cor tuum. Considera meritum tuum: iuste argueris, iusto iudicio iudicaris, procella iusta te conterit, iustitiae poena te premit.
864. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sic in luxuria permanes, sic in carnali amore persistis. Non miretur ergo se afflictum qui perpetrauit propter quod afflictio uenit; solet namque digna recogitatio delictorum a piis mentibus omnem doloris abigere impatientiam. Etenim boni uiri, quando ob delicta patiuntur, non, quod patiantur, sed, quod deliquerint, dolent, poenam autem uolentes sustinent et quasi sponte ob errata sua de se ipsis et praestant et
865. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Sed de his alias; nunc sufficit declarasse quomodo homo toleranda
aequo animo mala putat quae iure sibi accidisse recognoscit.
866. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] loco: Si luctum horrueris, et te obtulisse Deo pignus deputari poteris, secundum tuum uotum habes post Abraham, si non potes primum, ut, quod ille non dubitauit offerre, tu saltem uidearis de sublato gaudere; ab illo Dominus postulauit, a te tulit; ille iussioni paruit: tu uoluntati consentis; illum per obedientiam illicita lege naturae probauit sibi deuotum: te autem per licitam conditionem mortalitatis annotet gloriosum. Nam si nec uoluntate nec ratione compelleris
867. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hic Hieronymus, tametsi alios locos prudenter immisceat, praecipue
tamen uoluntati Dei innititur, quam nos huic secundo loco assignauimus.
868. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Ioseph, ubi cognouit se tam diuina quam paterna uoluntate ad mortem deposci, confirmato magnoque animo parenti respondit: "Iniustus equidem essem, o parens, si uobis duobus auctoribus uitae meae eam reposcentibus denegarem, aut illis, a quibus ipsam acceperam, exigentibus nollem restituere." His dictis laetus ac gaudens ultro ad aram accessit, non minus parentem quam se ipsum
869. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ultro ad aram accessit, non minus parentem
quam se ipsum sapientissimo responso consolatus.
870. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] talem fortunae commemorationem
inducitur homo ad credendum ea, quae sibi euenerunt, iure quodammodo euenisse nec
inde se aliqua iniuria affectum.
871. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] flesse dicitur quod post centum annos nullus eorum, quos tunc cernebat, superfuturus esset. O si possemus in talem ascendere speculam de qua uniuersam terram sub nostris pedibus cernemus, iam tibi ostenderem totius mundi ruinas, gentes a gentibus et regnis regna collisa, alios torquere, alios necari, alios absorbi fluctibus, alios ad seruitutem trahi, hic nuptias, ibi plantum, illos nasci, istos mori, alios affluere diuitiis, alios mendicari, et non Xerxis tantum exercitum,
872. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Inde quod superiori loco in causa est,
id est inusitatum eis nouumque aut iniustum acciderit nihil, sed quae ipsa humanae
naturae fert conditio.
873. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pertulerit, quantos uitae suae dissimilitudine castigauerit. Castigare enim alium uidetur quisquis ab eius conuersatione dissentit. Et incipiens a primo iustorum Abel inuidiam ipsius impias persecutiones cedemque fraternam diligentissime exsequitur. Inde eius persecutionis iniquissime sortem exaggerans, unde ea liber esse non potuit cum tantum unum haberet inimicum: per hoc admonens
874. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ille, qui maeret, ferendum id censeat quod uideat multos moderate et tranquille
tulisse.
875. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tulisse.
876. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] lacrimas", aut "Siquid lacrimis recuperari restaurariue potest, multi praesto erunt qui te maxima earum copia iuuabunt". Hac ratione comicus Graecus usus est cum inquit: Si malorum medicamentum lacrimae essent semperque flens a labore quiesceret, aurum pro lacrimis penderemus; nunc uero molestiae has nec respiciunt nec intendunt, here, sed siue fleas siue non, eandem tamen ingrediuntur uiam.
877. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
Ista atque alia eiusmodi apud prudentes animos multum angorem sedare
consueuerunt.
878. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
879. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] puerum, non meminit iam passurae propter gaudium quia natus est homo in mundo. Et uos nunc quidem tristitiam habetis, sed tristitia uestra uertetur in gaudium. Iterum autem uidebo uos et gaudebit cor uestrum et gaudium uestrum nemo tollet a uobis. Aptissimum namque ad comparationem praesentium et futurorum gaudiorum praegnantis mulieris induxit exemplum; quae quamuis causam partus non absque ingenti sciat dolore transire, quia auiditate nimia liberos cupit, dolores tormentum
880. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in omnibus paene rebus humanis difficile potest esse laetitiam nisi tristitia ante praecessit. Et amaritudo praesentis doloris commodat amplius gaudia secutura: sic quidem pretiosior salubritas est, quae post languoris recuperatur incommodum et a qualibet maiore spe laboris necessitate ad ampliorem solet felicitatem uenire. Sic qui litterarum scientiam desiderat habere, si discendi non susceperit taedia, peritiae gaudia adipisci non poterit. Nec cuiuslibet eruditionis quisquam habere
881. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eius contemnat. Vnde quibusdam forte uideri poterunt ista magis ad Epicuri rationem, quam ad calcem reiecimus, pertinere, propterea quod diuerti quodammodo animus per eorum uoluptatem a dolore uidetur. Verum si omnem locum, qui uoluptatem aut aliquam iocunditatem ingerit, Epicuro deputabimus, nullus fere erit quem aliis relinquere possimus; quandoquidem nullus est qui non aliqua demulceat uoluptate. Istae enim
882. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hi sunt igitur loci praecipui, quantum meo ingenio colligere licuit, quae mitigare anxietates molestiasque animi ualent. Fuerunt autem numero decem, ut puta: ab iusto, a uoluntate Dei, a uoluntate principis uel maioris, a conditione fortunae, a conditione humana, a societate, a necessitate, a diligentia, ab honesto et ab utili. Et haec omnia ad secundam rationem consolandi spectant. Nunc ad ea
883. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hi sunt igitur loci praecipui, quantum meo ingenio colligere licuit, quae mitigare anxietates molestiasque animi ualent. Fuerunt autem numero decem, ut puta: ab iusto, a uoluntate Dei, a uoluntate principis uel maioris, a conditione fortunae, a conditione humana, a societate, a necessitate, a diligentia, ab honesto et ab utili. Et haec omnia ad secundam rationem consolandi spectant. Nunc ad ea ueniamus quae
884. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] meo ingenio colligere licuit, quae mitigare anxietates molestiasque animi ualent. Fuerunt autem numero decem, ut puta: ab iusto, a uoluntate Dei, a uoluntate principis uel maioris, a conditione fortunae, a conditione humana, a societate, a necessitate, a diligentia, ab honesto et ab utili. Et haec omnia ad secundam rationem consolandi spectant. Nunc ad ea ueniamus quae sunt tertiae rationis propria.
885. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quae mitigare anxietates molestiasque animi ualent. Fuerunt autem numero decem, ut puta: ab iusto, a uoluntate Dei, a uoluntate principis uel maioris, a conditione fortunae, a conditione humana, a societate, a necessitate, a diligentia, ab honesto et ab utili. Et haec omnia ad secundam rationem consolandi spectant. Nunc ad ea ueniamus quae sunt tertiae rationis propria.
886. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] mitigare anxietates molestiasque animi ualent. Fuerunt autem numero decem, ut puta: ab iusto, a uoluntate Dei, a uoluntate principis uel maioris, a conditione fortunae, a conditione humana, a societate, a necessitate, a diligentia, ab honesto et ab utili. Et haec omnia ad secundam rationem consolandi spectant. Nunc ad ea ueniamus quae sunt tertiae rationis propria.
887. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] mitigare anxietates molestiasque animi ualent. Fuerunt autem numero decem, ut puta: ab iusto, a uoluntate Dei, a uoluntate principis uel maioris, a conditione fortunae, a conditione humana, a societate, a necessitate, a diligentia, ab honesto et ab utili. Et haec omnia ad secundam rationem consolandi spectant. Nunc ad ea ueniamus quae sunt tertiae rationis propria.
888. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] mitigare
anxietates molestiasque animi ualent. Fuerunt autem numero decem, ut puta: ab
iusto, a uoluntate Dei, a uoluntate principis uel maioris, a conditione fortunae,
a conditione humana, a societate, a necessitate, a diligentia, ab honesto et ab
utili. Et haec omnia ad secundam rationem consolandi spectant.
Nunc ad ea ueniamus quae sunt tertiae rationis propria.
unde
eius molestiam diminuas. Et primum ex ratione temporis tripliciter, quia
aut iusto tempore illatum, aut cito abiturum, aut paulo post necessario futurum.
uoluit filiam eius
amplius uiuere non oportuisse, nec fas esse re publica extincta ipsam superstitem optare, cum post casum eius honeste
uiuere nequiuisset; atque ex eo insinuat oportunissimo tempore ipsam a uita
destitutam.
Hic locus optime senibus congruit qui iam et aetate et honoribus
perfuncti sunt; poterit tamen prudens orator hanc consolandi rationem et
florentibus aetatibus adaptare iuxta illam Philippi
Sane sicut casum uitae iusto tempore uel congruo euenisse docuimus, ita
tu et aliarum rerum similibus rationibus poteris persuadere.
Hic Senecae est discursus; sed ille Ciceronis non indoctior:
Quae uero aetas longa est? Aut quid omnino homini longum? Nonne
modo pueros, modo adulescentes in cursu a tergo insequens
Nec opinantes assecuta est
senectus? Si, quia nihil ultra habemus, hoc longum dicimus; omnia ista, perinde ut
cuique data sunt pro rata parte aut uita longa aut breui abducuntur. Apud Hypanum
fluuium,
Haec ergo ex ratione temporis sufficiant.
Iam quo modo unum malum ex collatione alterius mali minui conueniat,
aperire incipiamus.
si flectas oculos maiora ad crimina: confer
conductum latronem, incendia sulphure cepta
atque dolo, primos cum ianua colligit ignes:
confer et hos, ueteris qui tollunt grandia templi
dona uel antiquo positas a rege coronas
ubi apprime conduceret alios uel aequales uel potiores cum ruinis eorum sigillatim
recensere qui grauiora mala perpessi sunt.
Nec solum
respondit:
Quo mundus transit ego quoque transibo; stultumque est nolle mundo secum pereunte mori.
illa nihil nocuit, cura grauiore timetur
proxima tempestas uelut hoc delata sereno.
Praeterea lateris iuguli cum febre dolorem
si coepere pati, missum ad sua corpora morbum
infesto credunt a numine; saxa deorum
haec et tela putant.
Et quidem ista omnia et alia eiusmodi plurima mentibus male sibi consciis euenire
consueuerunt, quae procul dubio maximis
dicere solemus his qui iniuria affecti
sunt: "Bono animo esto, quia non hoc auferat
impunitum." Similiter et quando eos consolamur qui in bello
succubuerunt: "Quid doletis si a pluribus pauciores oppressi estis; magis gaudere
debetis quod hostibus uestris satis cruentam dedistis uictoriam
multoque ipsorum sanguine
comparatam." Ex hoc genere et illud Mantuani
maerorem. De qua re plenius
disputabimus cum ad proprium locum perueniemus. Nunc uero cetera prosequamur
quibus malorum opinio solet attenuari.
At uero malum est liberos amittere, nisi prius peius sit hoc sufferre et
perpeti.
et Cicero ad Titium:
neque hae neque ceterae consolationes, quae sunt a sapientissimis uiris usurpatae,
tantum uidentur proficere debere quantum status ipse ciuitatis et haec perturbatio
temporum perditorum, cum beatissimi sunt qui liberos non susceperunt, minus autem
miseri qui his temporibus amiserunt quam si
et parum infra:
Quid est enim iam non modo pudori, probitati, ac saluti loci? Non mehercule
quenquam audiui hoc grauissimo et pestilentissimo anno adolescentulum uel puerum
mortuum qui mihi non a diis immortalibus ereptus ex his miseriis atque iniquissima
conditione uitae uideretur.
Hoc ipsum fecit scribens et ad L. Fabium:
Ea demum uidetur
simus, qui quotidie stamus in proelio peccatorum, uitiis
sordidamur, accipimus uulnera et de otioso uerbo reddituri sumus rationem.
Iste locus praecipue a sacris scriptoribus frequentissime usurpatur
ualetque ad minuendum dolorem plurimum uel quod eius magnitudo extenuat cetera
uniuersa, uel quod reputatione ipsius uilescunt nobis cuncta, uel quod animum
inducimus ad credendum iam nobis tantis
uidemur obnoxios ac subiectos , quae tamen si quis diligentius penset aut
intueatur, comperiet profecto omni miseria esse miseriora. Et nihilominus his
luget nullus. Quod si uni ista contingerent a quibus ceteros omnes
uideret immunes, nullus profecto esset dies, nulla omnino hora quam absque
acerrimo dolore posset transigere, seque infelicem, se prae omnibus
clamitaret
tantorum malorum immemor laetos ducit dies.
Vnde uidere licet qua de re communis miseria leuius toleratur ac per
hos cur prodest animum maerentem
a priuato luctu ad communem aut publicum euocare.
praeter hos locos, qui dicti sunt, sunt etiam alii complures
et praecipue funebres loci, ex quibus lugubres homines consolari possumus minuendo
casus defunctorum; quorum primus ac ualidissimus accipitur a re morientis, secundus ab operibus eius,
tertius a genere mortis, quartus a causa mortis, a ratione funeris quintus, sextus
a loco in quo decedere contigit. Haec singula, quando indigna eueniunt,
maxime exaggerant exacerbantque
et praecipue funebres loci, ex quibus lugubres homines consolari possumus minuendo
casus defunctorum; quorum primus ac ualidissimus accipitur a re morientis, secundus ab operibus eius,
tertius a genere mortis, quartus a causa mortis, a ratione funeris quintus, sextus
a loco in quo decedere contigit. Haec singula, quando indigna eueniunt,
maxime exaggerant exacerbantque casum; cum uero debita aut digna, minuunt et
funebres loci, ex quibus lugubres homines consolari possumus minuendo
casus defunctorum; quorum primus ac ualidissimus accipitur a re morientis, secundus ab operibus eius,
tertius a genere mortis, quartus a causa mortis, a ratione funeris quintus, sextus
a loco in quo decedere contigit. Haec singula, quando indigna eueniunt,
maxime exaggerant exacerbantque casum; cum uero debita aut digna, minuunt et
leniunt.
ex quibus lugubres homines consolari possumus minuendo
casus defunctorum; quorum primus ac ualidissimus accipitur a re morientis, secundus ab operibus eius,
tertius a genere mortis, quartus a causa mortis, a ratione funeris quintus, sextus
a loco in quo decedere contigit. Haec singula, quando indigna eueniunt,
maxime exaggerant exacerbantque casum; cum uero debita aut digna, minuunt et
leniunt.
casus defunctorum; quorum primus ac ualidissimus accipitur a re morientis, secundus ab operibus eius,
tertius a genere mortis, quartus a causa mortis, a ratione funeris quintus, sextus
a loco in quo decedere contigit. Haec singula, quando indigna eueniunt,
maxime exaggerant exacerbantque casum; cum uero debita aut digna, minuunt et
leniunt.
contigit. Haec singula, quando indigna eueniunt,
maxime exaggerant exacerbantque casum; cum uero debita aut digna, minuunt et
leniunt.
maxime exaggerant exacerbantque casum; cum uero debita aut digna, minuunt et
leniunt.
mundo proprium transiuit ad dominum, et de hostili patria migrauit ad caelum,
caruit malis ciuibus, quorum odia sustinebat, ne adhuc peregrinaretur in terra
contraria; sicut apostolus monet dicens: quamdiu sumus in hoc saeculo,
peregrinamur a Domino. Non ergo uobis luctum debet incutere quisquam cum e
peregrinatione meruerit redire ad propriam regionem, maxime cum non inanis et
uanus redire noscatur qui Christianitatis mercatus est lucrum, propter quod
descendit ad mundi
honorem.
Huic subnectit et aliam rationem omni laude dignam:
"Desolatos se", inquit, "homines aut propter negotia peregrinis regionibus credunt
et gaudent tota uita sine affectibus commorari, dummodo ualeant quod cupiunt a
suis pignoribus adipisci, et, ut ad palatia pergant, peregrinantur ad studia
dignitatis. Nauigant ad quaerendas diuitias uel ad causas patrimonii aliquas
explicandas et periculo proficiscentes omnes impelluntur: nec secum natare, quos
nemo filios suos libenter ab se gratulatur abscedere. Propter incertam mercedem
filium uel fratrem uel parentem unusquisque compellit, et ad certam salutem suorum
aliquem proficisci nullus admittet. Ad comparanda peccata gaudent tam parentes a
filiis quam filii a parentibus prouocante diabolo separari, ad indulgentiam
percipiendam nolunt ab inuicem Domino uocante discerni.
Ita hunc locum ista
libenter ab se gratulatur abscedere. Propter incertam mercedem
filium uel fratrem uel parentem unusquisque compellit, et ad certam salutem suorum
aliquem proficisci nullus admittet. Ad comparanda peccata gaudent tam parentes a
filiis quam filii a parentibus prouocante diabolo separari, ad indulgentiam
percipiendam nolunt ab inuicem Domino uocante discerni.
Ita hunc locum ista oratione tractauit Hieronymus ut nihil
obrutum iaceret atque sepultum, ut ei contingit
quae Hannibalem peperit. Sed de secundo lugubri loco satis.
quae Hannibalem peperit. Sed de secundo lugubri loco satis.
aliis se ac suos
iniuria uel saltem ignominia affectos putant, in aliis infortunia immerita pati
queruntur. Quibus quoniam casus naturae liber est, eum tolerant leuius;
idcirco hi facilius leuantur, illi difficillime; uix enim etiam a doctissimis
sapientissimisque uiris aliquid ad hunc locum accommodatum idoneumue inueniri
potest. Quod quidem uel ex illis Senecae dictis intelligi potest ubi respondet ad
illud quod dictum est: "Decollaberis;" – "Quid interest", ait, "an
Haec quanti momenti sint prudens lector diiudicet. Nos uero institutum
prosequamur.
sint prudens lector diiudicet. Nos uero institutum
prosequamur.
sua iniuste laesa cognoscatur, plurimos inueniri qui malis suis
ingemiscant. Et, quod suauissimum hominibus esse solet, aduersarium eius
execrentur odioque habeant propter ipsius impietatem immanitatemque.
His ergo uiribus locus a causa facti ualet, quo etiam in omnibus rerum
iacturis accommodatissime possumus uti.
immanitatemque.
His ergo uiribus locus a causa facti ualet, quo etiam in omnibus rerum
iacturis accommodatissime possumus uti.
esse solet,
ut inter summas arbitrentur infelicitates si cui honore sepulturae uacare
contingerit. Vnde legimus apud Aegyptios consuetudinis fuisse ut
defunctus unusquisque, ante quam sepulturae mandaretur, transmissus per fluuium a
uectore quodam, quem lingua sua Charontem appellabant, coram quadraginta iudicibus
sisteretur; apud quos licebat lege cuiuis mortuum de impietate flagitioue aut
quibusuis sceleribus accusare; quae si uera iudices comprobassent, feriebant hac
sepultura careret , tamquam nulla maiore ignominia affici possit.
Sic legimus et sacris codicibus illius uiri Dei, qui contra mandatum
Domini apud malum prophetam panem comederat, inter alias a Domino illatas poenas
una fuit quod non est in sepulchro patrum suorum illatus. Hinc et illa
Ouidii fuit sollicitudo et lamentatio:
Sed sine funeribus caput hoc, sine honore sepulchri
Et non ploratum
ad sepulchrum suorum referre; Ioseph moriens
mandauit, cum ab Aegypto exirent, ossa sua non relinquere; Thobias, quod mortuorum corpora proiecta
diligentius colligendo humaret, ab angelo laudatus est, a Domino autem
misericordiam et gratiam consecutus. Ex quo perspicuum esse potest
quod non mediocre solacium suscipere consueuerunt homines ex digna funerum
curatione.
Quod si ita est, quo modo ergo
qui insulam Pityussam incolunt, sepeliendorum membra
concisa in uase multo lapidum aggere
recondunt. At apud Persas mortuus non prius humatur quam ab alite aut
bestia, uel a cane trahatur. Aethiopes illi, qui Macrobii appellati
sunt, mortuos suos in cippis uitreis, cuius multa apud eos est copia, concludunt;
prius corpore aromatibus condito, quos intra aedes per annum tenent
persoluitur.
Quoniam uero de hoc loco plura fortasse quam expediebat uerba fecimus,
istum qui superest breuius absoluamus.
quam expediebat uerba fecimus,
istum qui superest breuius absoluamus.
mandata dabo, nec cum clamore supremo
labentes oculos condet amica manus.
Est enim hominibus in desideriis uanitatis illud quoque haud postremum
ut a suis morientes defleantur et cum plurima funebri pompa sepeliantur; unde et
ille error adeo insedit mentibus humanis ut gratissimam acceptissimamque rem
mortuis praestare se putent si diutius et
libet factum aut praestitum, si
imprudenter uel ignoranter datum. Licet haec, ut etiam aliqua alia, et
iniuriam minuant, ut puta quando eam nolens aut inscius quispiam intulit.
Amplius extenuatur pretium boni si non sit a bono auctore administratum
sed ab ignauo aut indigno; si non diligitur aut magni fit ab aliis et praecipue
bonis; si non spectat ad probos; si non bene ordinatum aut concinne positum; si
non debito tempore exhibitum nec oportuno loco impensum,
potest quantum diminuitur opinio accepti
detrimenti huiusmodi bonorum, quae superfuerunt, collatione.
ad Troiam cum misi ad defendendum Graeciam,
sciebam me in mortiferum bellum, non in epulas mittere."
et illud Thesei apud Euripidem:
Nam qui haec audita a docto meminissem uiro,
futuras mecum commentabar miserias:
aut mortam
Hanc itaque praecipuam rationem putant Cyrenaici ad quemlibet luctum
comprimendum: quam nimirum nec nos respuimus, dicimus tamen istam rationem non
posse a consolatore praecipue post acceptum damnum adhiberi quandoquidem illum,
qui iacturam est passurus, ea multo ante ratione se ita comparasse oportet ut, cum
aduersa euenerint, non ueniant insperata. Nostrum autem propositum est
non
ex his uulneribus nascitur, congruas
adhibere medelas. Eas ergo, quae ad comprimendum maerorem ualent, aptiores ex
aliis locis (ut mea fert opinio) poterimus accipere.
leuasses, te in tuo non egere ac uelim
facilius quam in tuo mihi nunc tu te meditare. Est autem alienum tanto uiro,
quantus es tu, quod alteri praeceperit, id ipsum facere non posse. Me quidem cum
rationes, quas collegeras, tum auctoritas tua a nimio maerore deterruit. Cum enim
mollius tibi ferre uiderer quam deceret uirum, praesertim cum, qui alios consolari
soleret, accusasti me per litteras grauioribus uerbis quam tua consuetudo ferebat.
Itaque iudicium tuum magni existimans idque
talium commemoratione efficies ut animus amici aut
cupidine laudis gloriaeque ad similia imitanda accendatur aut saltem absterrebitur
ne inferior illis esse iudicetur.
putes, contraque beata sors omnis est in aequanimitate tolerantis. "
Ex hoc genere est et illud Ciceronis ad Titium:
non est iam grauitatis et sapientiae tuae, quam tu a puero praestituisti, ferre
immoderatius casum incommodorum tuorum qui sit ab eorum, quos dilexeris, miseria
maloque seiunctus. Etenim cum te semper et priuatis in rebus et publicis
praestitisti, tuenda ut sit tibi grauitas et constantiae
etiam si
uoles, diu facere non poteris. Annum feminis ad lugendum constituere maiores non
ut tam diu lugerent, sed ne diutius: uiris nullum legitimum tempus est quia nullum
honestum. Quam tamen mihi ex illis mulierculis dabis uix retractatis a rogo, uix a
cadauere reuulsis, cui lacrimae in totum mensem durauerunt? Nulla res citius in
odium uenit quam dolor, qui recens consolatorem inuenit et aliquos ad se adducit,
inueteratus uero deridetur, nec immerito: aut enim simulatus aut
uoles, diu facere non poteris. Annum feminis ad lugendum constituere maiores non
ut tam diu lugerent, sed ne diutius: uiris nullum legitimum tempus est quia nullum
honestum. Quam tamen mihi ex illis mulierculis dabis uix retractatis a rogo, uix a
cadauere reuulsis, cui lacrimae in totum mensem durauerunt? Nulla res citius in
odium uenit quam dolor, qui recens consolatorem inuenit et aliquos ad se adducit,
inueteratus uero deridetur, nec immerito: aut enim simulatus aut stultus
sua manu positam, nec multo negotio posse acquiri. Proinde ea uacare tanto fit
turpius quanto haberi potest facilius.
Atque ita in repressione luctus tres loci tractandi sunt, quorum unus a pudore sumitur, alter ab aemulatione
uirtutis et a constantia tertius. Licet et a ceteris uirtutibus omnibus
non minus dignos locos educere ualebis ad compescendum omnem languorem; ualent
enim omnes uirtutes ad comprimendum quemuis
tanto fit
turpius quanto haberi potest facilius.
Atque ita in repressione luctus tres loci tractandi sunt, quorum unus a pudore sumitur, alter ab aemulatione
uirtutis et a constantia tertius. Licet et a ceteris uirtutibus omnibus
non minus dignos locos educere ualebis ad compescendum omnem languorem; ualent
enim omnes uirtutes ad comprimendum quemuis angorem, ut Cicero praeclare in
Tusculanis
haberi potest facilius.
Atque ita in repressione luctus tres loci tractandi sunt, quorum unus a pudore sumitur, alter ab aemulatione
uirtutis et a constantia tertius. Licet et a ceteris uirtutibus omnibus
non minus dignos locos educere ualebis ad compescendum omnem languorem; ualent
enim omnes uirtutes ad comprimendum quemuis angorem, ut Cicero praeclare in
Tusculanis quaestionibus docuit. Vbi ait:
angustias atque adeo melius quod corpus
uiolentiae subiectum est, animus
minime; corpus multa inuitum tolerare cogitur, animum nisi uolentem suppeditare
potest nemo; uirtus autem, quoniam a uoluntate proficiscitur, magis in illis locum
habet quae uoluntati obnoxia sunt, quam quae necessitati. Itaque
rectius ex ratione uirtutum animo mederi poteris quam corpori et ex unaquaque
uirtute propriam adhibere medicinam; quas
et ex unaquaque
uirtute propriam adhibere medicinam; quas tute, si parum aduigilaueris, poteris
recte distinguere ac ex singulis uirtutibus singulos trahere locos.
ceteri sumus, eum ipsum animo debilitatum
uideri.
Haud minus scite hoc ipsum et ille diuus ecclesiae fecit orator cum
consolaretur Heliodorum episcopum a congrua poetae sententia tale sumens initium:
Hesiodus natales hominum plangens gaudet in funere, prudenterque Ennius "Plebs",
ait, "in hoc regi antestat loco: licet lacrimari plebi, regi honeste non licet".
Vt regi, sic episcopo, immo
etiam huic rei nobis seruiendum sit, noli committere ut quisquam te putet non tam
filiam quam rei publicae tempora et aliorum uictoriam lugere.
Simili ratione Ioab a luctu Dauid regem reuocauit, quo ob necem Absalom
filii sui uehementius cruciabatur. Cum enim rex capite uelato resideret et filii
casum ingemisceret, introiuit ad eum Ioab hisque uerbis allocutus est:
"O rex, aperte demonstras ex his,
inimicos autem tuos diligere et illorum potius desiderio
deperire qui iustas soluentes poenas obierunt. Nam si Absalom uicisset et imperium
firmissime tenuisset et nullius nostrum nec cadauer quidem superesse passus
fuisset. Omnes enim a filiis tuis sumpto initio neci traditi fuissemus nullo
hostium nostrorum flente, sed potius omnibus laetantibus ac iubilantibus; et si
quis forte nostri miseratus fuisset, nullus impune id procul dubio fecisset. Te
uero haec agere super casum
in publicum et te militibus
ostendis eisque pro labore et parta uictoria agis gratias? Ego autem hoc tibi
praedico, o rex, quod probe noui, ut si in huiusmodi actu perstabis neque ab eo
quam primum reuoces, futurum esse ut hodie uniuersus a te discedat populus et
regnum ad alium conferat, et tunc uerum atque amarissimum cognosces luctum."
"His dictis," inquit Iosephus, "regem a tristitia reuocauit et ad causas
utilitatesque rei publicae adduxit;"
ut si in huiusmodi actu perstabis neque ab eo
quam primum reuoces, futurum esse ut hodie uniuersus a te discedat populus et
regnum ad alium conferat, et tunc uerum atque amarissimum cognosces luctum."
"His dictis," inquit Iosephus, "regem a tristitia reuocauit et ad causas
utilitatesque rei publicae adduxit;" – et merito quidem. Eruditissime enim
omnes fere partes perstrinxit quae unumquemque inducere possunt ut amplius dolere
Ille genus humanum
terrenis omnibus praestare uoluit, uos dignitatem uestram infra infima quaeque
detruditis.
Etenim qui acerbius dolet illud quod est ei a Domino sublatum, aperte
fatetur se id magis dilexisse quam Deum. Nemo quippe moleste fert sibi quippiam ab
eo auferri quem amplius quam se adamauit. Vnde et inter ueros amicos
in prouerbium uenit: 'Amico de manu amici etiam uenenum
adamauit. Vnde et inter ueros amicos
in prouerbium uenit: 'Amico de manu amici etiam uenenum dulce est'. Quod dictum
Alexandrum retulisse ferunt Philippo medico potionem offerenti qua hilari uultu
suscepta et epistula, qua medicus a Parmenone proditionis insimulabatur, ab rege
medico tradita his uerbis:
"Accipe, Philippe, epistulam, quam ueri nuntiam esse non credo; quae etiam si uera
afferret, et mors mihi de manu tua, dulcis amice, suauis est."
cunctorum aliorum iacturam flocci faciemus.
Ex hac igitur ratione pulchre semper timorem cuiuis incuties atque, ut
maerorem cohibeat, efficies.
maerorem cohibeat, efficies.
RATIO CONSOLANDI
Supremam autem rationem medendae aegritudinis diuersionem esse diximus; ea
est qua animum a maerore ad aliam curam studiumue aut cogitationem uoluptuosam
euocamus uel traducimus. Haec autem fit multipliciter, secundum quod
multiplicia sunt quibus mortales oblectari aut occupari consueuerunt. Quorum nos, ut
in aliis fecimus,
enim alio pacto negotium et
fastidii et taedii plenum, quod nobis maxime
deuitandum (quantum per nos fieri potuit) ab initio proposuimus.
Sed ante quam ad proprios locos huius rationis ueniamus, illum nunc
locum praemittamus qui et huic quintae rationi et illius, quam secundam posuimus,
communis est. Mulcet enim pariter angorem et animum ad uoluptatem iocundissimam
abducit a luctu. Hic locus
a compassione gignitur, qui ob praestantiam suam (ut mihi quidem probatur) in omni
ratione consolandi praecedere debet. Plurimum enim (mihi crede) amici incommoda
qui et huic quintae rationi et illius, quam secundam posuimus,
communis est. Mulcet enim pariter angorem et animum ad uoluptatem iocundissimam
abducit a luctu. Hic locus
a compassione gignitur, qui ob praestantiam suam (ut mihi quidem probatur) in omni
ratione consolandi praecedere debet. Plurimum enim (mihi crede) amici incommoda
leuabimus si prius condolebimus ac collacrimabimus. Et si per absentiam facere non
His carminibus nihil fere aliud quam consolatio ex commiseratione uel
compassione aliorsum queritur. Et haec de isto loco dicta sint.
quae non ingenio nomine digna meo.
ubi ad longum exponit suas miserias; idem facit et aliis in locis complurimis.
Vnde indignatus scribit aduersus illum a quo lamentari uetabatur:
Exigis ut nulli gemitus tormenta sequantur
acceptoque graui uulnere flere uetas?
Ipse Perilleo Phalaris permisit in aere;
edere mugitus et bouis ore queri.
Cum
cedro cultus nec pumice leui,
erubui domino dulcior esse meo.
His itaque liquet quare lamentari prodest maerentibus. Quod cum ita
sit, prouocandi sunt a consolatione atque permittendi queri et plorare usque ad
satietatem.
His itaque liquet quare lamentari prodest maerentibus. Quod cum ita
sit, prouocandi sunt a consolatione atque permittendi queri et plorare usque ad
satietatem.
id egisse deprehensus est et pro obiecto falso crimine magna poena
multatus, cognati aut parentes finito luctu ad laudes mortui uertuntur et, nullas
generis eius laudes admiscentes, quoniam omnes Aegyptii aeque nobiles se putant,
tum ordientes a pueritia per singulas aetates discurrunt recensendo disciplinarum
artium aliarum eruditionem, institutionem uitae, studia, exercitationes honestas,
pudicitiam, continentiam, iustitiam, pietatem, religionem, et reliqua probitatis
ornamenta.
Heu miserande puer, si qua fata aspera rumpis,
tu Marcellus eris. Manibus date lilia plenis.
In hoc sermone, licet et alios locos consolandi attigerit, id est a compassione, a
causa mortis, ab officio funeris, praecipue tamen laudis loco immoratus est.
Sic et Hieronymus, ut Theodoram de morte Lucinii consolaretur, longa
oratione recensere uoluit facta egregia ipsius, uitae sanctimoniam,
Heu miserande puer, si qua fata aspera rumpis,
tu Marcellus eris. Manibus date lilia plenis.
In hoc sermone, licet et alios locos consolandi attigerit, id est a compassione, a
causa mortis, ab officio funeris, praecipue tamen laudis loco immoratus est.
Sic et Hieronymus, ut Theodoram de morte Lucinii consolaretur, longa
oratione recensere uoluit facta egregia ipsius, uitae sanctimoniam, diuinos mores
deberent tales uiros habuisse, qui et nobis et
patriae et huic fortasse aetati ornamento fuerunt, quam eos, qui nobiscum esse non poterant, amisisse.
Ita ergo laudes defunctorum abducunt a luctu animum, sed multo magis
laudes ipsorum maerentium. Nemo est enim qui earum commendatione mirifice non
tangatur aut cuius aures simul et corda non demulceat. Vnde animus ingenti
dulcedine illectus uolens ac lubens ab illa maeroris
absit ab adulationis suspicione, qua in re consolatoris
prudentia desideratur.
solacia. Et quidem ego sentio multo maxima, quae experiens quotidie
sic probo ut ea mihi salutem afferre uideantur, te autem ab initio aetatis memoria
teneo summe omnium doctrinarum studiosum fuisse omniaque, quae a sapientissimis
uiris ad bene uiuendum tradita essent, quae quidem uel optimis rebus ac usui et
delectationi esse possent, his uero temporis habemus nihil in quo acquiescamus.
Nihil faciam insolenter neque te tali uel scientia uel natura
tradita essent, quae quidem uel optimis rebus ac usui et
delectationi esse possent, his uero temporis habemus nihil in quo acquiescamus.
Nihil faciam insolenter neque te tali uel scientia uel natura hortabor ut ad eas
te referas artes quibus a primis temporibus aetatis tuum studium dedisti; tantum
dicam quod te spero approbaturum: me, postea quam illi arti cui studueram nihil
esse loci neque in curia neque in foro uiderem, omnem meam curam atque operam ad
philosophiam contulisse.
operam ad
philosophiam contulisse. Tuae scientiae excellenti ac singulari non multo magis
quam nostrae est relictum loci. Quare non equidem te moneo, sed mihi ita persuasi
te quoque in his uersari rebus quae, etsi minus prodessent, animum tamen a
sollicitudine abducerent.
Et in Tusculanis quaestionibus:
Illud quidem sic habeto: nisi sanatus animus sit, quod sine philosophia fieri non
potest, finem miseriarum nullum fore; quam ob rem, quoniam cepimus, tradamus nos
ei curandos; sanabimur si uolemus.
Inter omnes uero occupationes aut studia, quibus animus a maerore
reuocatur, uis amoris est potentissima sacris etiam litteris testimonium
perhibentibus, in quibus legimus Rebeccam adeo ab Isaac dilectam ut dolorem, qui
ex matris morte acciderat, temperaret. Prudentissimum ergo et familiares Assueri
quae uehementiore laetitia perfundat hominem quam amor. Sed ubi
exuberans laetitia, ibi maerori loci est nihil. Aliarum uero rerum
studia, quae nominauimus, uel quia singula eorum certae sequuntur uoluptates, uel
quia animum a cogitatione rerum inuisarum abducunt et eorum memoriam tollunt: hinc
diuturnitas temporis sedat dolorem, sed ea dumtaxat quae frequenter animum ad
alias curas euocauit, id enim agendo facit imaginem praeteritorum malorum
excedere.
excedere. Cito enim decidunt e memoria quae frequentius non
retractantur.
retractantur.
curis illud Ascanii facetum consolatum fuisse scribit Mantuanus:
"Heus! etiam mensas consumitis", inquit Iulus.
Plurima sunt ex hoc genere ac uaria a scriptoribus memoriae prodita,
quae repetere hic non oportet.
Plurima sunt ex hoc genere ac uaria a scriptoribus memoriae prodita,
quae repetere hic non oportet.
quae repetere hic non oportet.
Hoc equidem occasum Troiae tristesque ruinas
solabar fatis contraria fata rependens.
Quoniam ab Ioue audierat
hinc fore ductores reuocato a sanguine Teucri
qui mare, qui terras omni ditione tenerent,
et alibi hac eadem ratione Iuppiter Venerem consolatur:
"Parce metu, Cytherea, manent immota tuorum
fata tibi; cernes urbem et promissa Lauini
Haec uerba, licet fidem ac diffidentiam sonent, magis tamen pertinere
ad spem et desperationem; de quo loco plura iam diximus.
sonent, magis tamen pertinere
ad spem et desperationem; de quo loco plura iam diximus.
quibus uel nostrum amorem declarare, uel eorum nobis
beniuolentia conciliare desideramus. Quos omnes necesse est ex muneribus dignis
summam caperent uoluptatem. Itaque qui et cito et bene a luctu
quempiam reuocare aptat, id claris muneribus apprime efficiet. Quodsi
id fieri non potest aut non libet, saltem ei nos ipsos operam nostram facultates
ceteraque talia polliceamur, ueluti Cicero L. Fabio, cum inquit:
sua
abscondit me, duos uiros tanti maris atque terrarum inter se spatiis seperatos suo
acumine uulnerasse.
Hae pollicitationes perinde atque munera, quanto a nobilioribus
praestantioribusque uiris exhibentur, tanto acceptiores fiunt maiorique
oblectatione demulcent.
Andromachem,
Mitridatem, Croesum, Hannibalem, Scipionem, Pompeium, quibus omnibus praestitisset
nullos uidisse senectutis dies!"
His atque eiusmodi cogitationibus sapientes uiri consueuerunt maerentia
corda a luctu reuocare atque his abducere locis; qui omnes quinque fuerunt atque
eorum primus a studio dictus, secundus a facetiis, tertius a spe, a munere uel
pollicitatione quartus et quintus ab alio euentu grauiore. Et hi quidem omni fere
et
nullos uidisse senectutis dies!"
His atque eiusmodi cogitationibus sapientes uiri consueuerunt maerentia
corda a luctu reuocare atque his abducere locis; qui omnes quinque fuerunt atque
eorum primus a studio dictus, secundus a facetiis, tertius a spe, a munere uel
pollicitatione quartus et quintus ab alio euentu grauiore. Et hi quidem omni fere
et tempori et personae conueniunt.
nullos uidisse senectutis dies!"
His atque eiusmodi cogitationibus sapientes uiri consueuerunt maerentia
corda a luctu reuocare atque his abducere locis; qui omnes quinque fuerunt atque
eorum primus a studio dictus, secundus a facetiis, tertius a spe, a munere uel
pollicitatione quartus et quintus ab alio euentu grauiore. Et hi quidem omni fere
et tempori et personae conueniunt.
senectutis dies!"
His atque eiusmodi cogitationibus sapientes uiri consueuerunt maerentia
corda a luctu reuocare atque his abducere locis; qui omnes quinque fuerunt atque
eorum primus a studio dictus, secundus a facetiis, tertius a spe, a munere uel
pollicitatione quartus et quintus ab alio euentu grauiore. Et hi quidem omni fere
et tempori et personae conueniunt.
dies!"
His atque eiusmodi cogitationibus sapientes uiri consueuerunt maerentia
corda a luctu reuocare atque his abducere locis; qui omnes quinque fuerunt atque
eorum primus a studio dictus, secundus a facetiis, tertius a spe, a munere uel
pollicitatione quartus et quintus ab alio euentu grauiore. Et hi quidem omni fere
et tempori et personae conueniunt.
a facetiis, tertius a spe, a munere uel
pollicitatione quartus et quintus ab alio euentu grauiore. Et hi quidem omni fere
et tempori et personae conueniunt.
pollicitatione quartus et quintus ab alio euentu grauiore. Et hi quidem omni fere
et tempori et personae conueniunt.
tempori et personae conueniunt.
recensere uoluimus cum quod his maiores nostri usi sunt, tum quod
exercitatum ingenium poterit eos, si adhibere diligentiam uoluerit, aliqua ex
parte honestare et nonnumquam dignioribus consolationibus adaptare.
Primum itaque horum a uindicta mutuamur, non quidem ea ratione qua
superius diximus, quando de diminutione angoris disputabamus, uerum a spe
uindictae, id est ut persuadeamus amico lugenti aduersarium eius, a quo iniuriam
accepit, poenas daturum aut in hac aut
uoluerit, aliqua ex
parte honestare et nonnumquam dignioribus consolationibus adaptare.
Primum itaque horum a uindicta mutuamur, non quidem ea ratione qua
superius diximus, quando de diminutione angoris disputabamus, uerum a spe
uindictae, id est ut persuadeamus amico lugenti aduersarium eius, a quo iniuriam
accepit, poenas daturum aut in hac aut saltem in alia uita Deumque esse iustum
iudicem ac cunctorum scelerum ultorem. Hoc satyrus ille diligenter
consolationibus adaptare.
Primum itaque horum a uindicta mutuamur, non quidem ea ratione qua
superius diximus, quando de diminutione angoris disputabamus, uerum a spe
uindictae, id est ut persuadeamus amico lugenti aduersarium eius, a quo iniuriam
accepit, poenas daturum aut in hac aut saltem in alia uita Deumque esse iustum
iudicem ac cunctorum scelerum ultorem. Hoc satyrus ille diligenter
seruauit ubi inquit:
adero. Dabis, improbe, poenas;
habuimus in derisum et in similitudinem improperii. Nos insensati uitam illorum
existimamus insaniam et finem illorum sine honore: ecce quomodo computati sunt
inter filios Dei: et inter sanctos sors illorum est. Ergo nos errauimus a uia
ueritatis et iustitiae: lumen non illuxit nobis: lassati sumus iniquitatis uia
et perditionis et ambulauimus solitudines difficiles, uiam Domini dum
ignorauimus.
laudatur quod cuidam maledicenti retulit: "Tu", inquit, "potens es maledicere, ego
uero tua maledicta contemnere." Sed illud Socratis tanto maiore
excipitur laude quanto in grauiore exhibitum iniuria. Nam cum fuisset
a quodam impuro homine calce percussus, urgentibusque amicis
ac documenta insanire et furere non cessa et more rabidorum canum irritatores
insectare. Aut si id turpe putas, ut merito debes, amplectere mansuetudinis
tranquillitatisque pacem et huius potius uoluptate suauitateque fruere quam
illius, quam a spe uindictae inepte uenaris. Quod si facies, Deo
hominibusque gratificabere; cum horum clarissimam uirtutem adeptus eris, illius
uero mandatum adimpleueris. Nunc utrum horum eligas in tua optione
uero mandatum adimpleueris. Nunc utrum horum eligas in tua optione positum est. Nos interea inceptum
prosequamur.
positum est. Nos interea inceptum
prosequamur.
et post subdit:
aliud agit quam illius, qui amico eius
intulit iniuriam, et ei similium arguere perfidiam ac impietatem.
Sic quoque et Dominus uidetur consolare uoluisse Ezechielem prophetam:
Et tu, fili hominis, ne timueris eos neque paueas a facie eorum quoniam insanient
atque conuenient aduersum te in gyro et in medio scorpionum tu habitas.
Huc pertinet et illud quod Hieronymus ad Theodoram scribit:
locum et pudori suo et pietati debitae consulat ne, dum hominibus placere studet,
Deo conditori suo displiceat, aut, dum amico prodesse cupit, obsit animae
suae.
testes, dum ab
impiis tortoribus uariis cruciatibus eum negare compellerentur, se ipsos consolati sunt illudendo hostibus suis ac
dicendo: Frustra laboratis, nec quod cupitis ullo poenarum genere a nobis
extorquebitis; etsi in corpus potestatem habetis, at nos potestatem in animum
habemus, quem uestra furia uel insania nequit attingere.
Qua ex re haud mediocre solacium capiebant, ita ut inter acerrima
consolatur se eam in sua cessuram ornamenta quam non potuit habere in amplexus.
His itaque rationibus procedit iste tertius locus qui, ut illi duo
superiores, a persona aduersarii ducitur. Habet tamen amplius in se honestatis,
propterea et uiris causisque dignioribus absque pudore facilius quam illi alii
accommodantur.
ducitur. Habet tamen amplius in se honestatis,
propterea et uiris causisque dignioribus absque pudore facilius quam illi alii
accommodantur.
suam
ignominiosissime acerbissimaeque morti pro nostra uita exposuit; ut nos uiueremus,
ipse mori uoluit; ut nos salui essemus, caput suum saluare noluit; quae, obsecro,
est ista beniuolentia, qui amor inauditus, quae incredibilis caritas? aut a quo
fratre, a quo parente, a quo domino uel amico umquam impensa? Dicite uos, quibus
omnipotens integrum dedit sensum, cogitate, pensate, narrate! Quis ergo
est adeo durus, adeo ferus aut inhumanus, quibusue exaggeratus malis, qui
acerbissimaeque morti pro nostra uita exposuit; ut nos uiueremus,
ipse mori uoluit; ut nos salui essemus, caput suum saluare noluit; quae, obsecro,
est ista beniuolentia, qui amor inauditus, quae incredibilis caritas? aut a quo
fratre, a quo parente, a quo domino uel amico umquam impensa? Dicite uos, quibus
omnipotens integrum dedit sensum, cogitate, pensate, narrate! Quis ergo
est adeo durus, adeo ferus aut inhumanus, quibusue exaggeratus malis, qui ista
atque
morti pro nostra uita exposuit; ut nos uiueremus,
ipse mori uoluit; ut nos salui essemus, caput suum saluare noluit; quae, obsecro,
est ista beniuolentia, qui amor inauditus, quae incredibilis caritas? aut a quo
fratre, a quo parente, a quo domino uel amico umquam impensa? Dicite uos, quibus
omnipotens integrum dedit sensum, cogitate, pensate, narrate! Quis ergo
est adeo durus, adeo ferus aut inhumanus, quibusue exaggeratus malis, qui ista
atque eiusmodi de
ab aegritudine liberamur et totam pristinam recuperamus
ualitudinem, uerum etiam illos sempiternos altissimi thesauros promeremur. Sed de
pietatis loco hactenus.
Sed de
pietatis loco hactenus.
infirmitatisque in qua minus uigere solet perfecta caritas quam uel prudentia uel
sapientia; et uniuersi rem suam uigilantius pensant quam alienam; quod istis
duobus locis, de quibus iam dicemus, maxime effici solet, praecipue autem illo qui
a fine uitae humanae ducitur. Siquidem potentissima est ad reiciendum
cunctas mortalium calamitates finis sui prudens reputatio: hoc est cum uir
eruditus ac sapiens secum ita decernit: Ad quid nam in hoc mundo summus me
opifex
uersatur iste prior sapientiae locus, qui quantum apud
integras mentes ualeat ad exonerationem cunctarum molestiarum, quicumque sani
consilii diiudicare potest.
eius
sunt natae ipsique cuncta sua seruitia debentur.
Sicuti humano corpori manus, pedes, oculi, aures ceteraque membra
ministrant ac famulantur, horum quoduis, si se a corpore auellere uellet, nonne
aperta illud iniuria afficeret? Qua de re sancitum est in omni re
publica ne cui liceat potestate priuata quenquam occidere etiam facinorosum
quantumuis aut sceleratum. Vnde liquet nemini etiam
astruitur ratione. Etenim
sapientum ambigit nemo Deum uniuersa propter hominem condidisse, hominem uero
propter se ipsum; quam ob rem, cum homo non sibi, uerum Deo potius uiuere habet,
nefas est ei procul dubio uitam suam, quam Domino debet a quo eam et acceperat, adimere.
Quod si ademerit, iure ab eo Dominus pro perfidia aut temeritate
meritas poterit sumere poenas; nec poteris causari te inutilem ei fuisse aut ne
ab obsecratione
Hi sunt igitur omnes illi praecipui loci quos nobis Diuina clementia innotescere uoluit, quibus abduci animum a maerore
posse putamus.
Ille unus superest quem in calce huius nostri operis et ordine et
ratione uidemur reseruasse. Vltimo enim
loco haud inepte
nostra legitur
I.3.22 dirigere pro intendere
I.3.23
I.3.22 dirigere pro intendere
I.3.23
I.8.14-20 cf. Herod.
3,40,1-42,1; 42,3-43.
I.9.6
obscuriores... dignioribus pro se inferiores a superioribus
I.9.7
sanctioresque pro aut sanctiores | post turpeque delevit esse | obtemperari pro
obtemperare
poteris elaborabis
II.3.2 ceterum ut pro
uerum quo | post admonuit delevit ita scribens | post "Moleste" addidit inquit
| Sen. epist. 63,1, ubi fero decessisse; a te om. Sen; iam om. Sen; post
firmitas add. Sen. animi; post uellicabit add. Sen. sed tantum uellicabit;
non... decurrerint Sen. nimiae decucurrerunt
II.3.3
II.9.4 Tusculanarum quęstionum pro
Tusculana quęstione
II.10.2 imprudentes pro ignari | prouenire
pro procedere ab his... notam pro mali notam ab his | ad V1 ] a V2 |
mirificumque prouentum deest in V1
II.11.2
II.15.15
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ]
II.15.15
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ] Antigonum V1 | infensiore ] magis hostili V1 | post congressos
delevit ergo
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ] Antigonum V1 | infensiore ] magis hostili V1 | post congressos
delevit ergo
II.18.7
Cic. Tusc. 5,1-2 (4-5), ubi uenientia pro eminentia; malumus; petenda
correctio; temporibus aetatis nostra pro ętatis... temporibus; nos compulisset
pro impulisset nos; omnino pro etiam omnis; tum pro tu; ante a te opem add.
Cic. ad te confugimus
II.9.4 Tusculanarum quęstionum pro
Tusculana quęstione
II.10.2 imprudentes pro ignari | prouenire
pro procedere ab his... notam pro mali notam ab his | ad V1 ] a V2 |
mirificumque prouentum deest in V1
II.11.2 Vulg. 1 Cor. 2,9
II.11.3 quod...
est V1 | nec... retinere ] nomen
retinere uiri V1
II.10.2 imprudentes pro ignari | prouenire
pro procedere ab his... notam pro mali notam ab his | ad V1 ] a V2 |
mirificumque prouentum deest in V1
II.11.2 Vulg. 1 Cor. 2,9
II.11.3 quod...
II.15.15
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ]
II.15.15
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ] Antigonum V1 | infensiore ] magis hostili V1 | post congressos
delevit ergo
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ] Antigonum V1 | infensiore ] magis hostili V1 | post congressos
delevit ergo
II.15.15
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ]
II.15.15
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ] Antigonum V1 | infensiore ] magis hostili V1 | post congressos
delevit ergo
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ] Antigonum V1 | infensiore ] magis hostili V1 | post congressos
delevit ergo
II.15.15
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ]
II.15.15
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ] Antigonum V1 | infensiore ] magis hostili V1 | post congressos
delevit ergo
post diuitias delevit quas habent | necantur ex enecantur
II.15.17 Pigmalionem ] a Pigmalione V1 | cupientem ]
quod V1 | auferre ] auferre uoluisset V1 | a... autem ] et a Polinestore V1
II.15.18 Antigonum pro
Anthiocum ] Antigonum V1 | infensiore ] magis hostili V1 | post congressos
delevit ergo
II.18.7
Cic. Tusc. 5,1-2 (4-5), ubi uenientia pro eminentia; malumus; petenda
correctio; temporibus aetatis nostra pro ętatis... temporibus; nos compulisset
pro impulisset nos; omnino pro etiam omnis; tum pro tu; ante a te opem add.
Cic. ad te confugimus
II.18.7
Cic. Tusc. 5,1-2 (4-5), ubi uenientia pro eminentia; malumus; petenda
correctio; temporibus aetatis nostra pro ętatis... temporibus; nos compulisset
pro impulisset nos; omnino pro etiam omnis; tum pro tu; ante a te opem add.
Cic. ad te confugimus
Et recte sane deest in V1
III.21.5 Ov. trist. 3,3,77-80, ubi 77
etenim pro ęterna
IV.21.13 astruitur correxit ex asstruuntur (V1 astruitur) | uniuersa...
condidisse ] propter hominem condidisse uniuersa V1 | uiuere habet ] uiuere
debet V1 | a quo eam et ] a quo et V1
IV.21.14 post temeritate delevit ipsius | post accommodat
delevit uel deputat
IV.21.13 astruitur correxit ex asstruuntur (V1 astruitur) | uniuersa...
condidisse ] propter hominem condidisse uniuersa V1 | uiuere habet ] uiuere
debet V1 | a quo eam et ] a quo et V1
IV.21.14 post temeritate delevit ipsius | post accommodat
delevit uel deputat
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.