Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: modo Your search found 3665 occurrences
First 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 2461-2545:2461. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] vel scribantur ab authoribus, et vires humanas, longo intervallo superet facultas omnibus satisfaciendi, si quid ex rei vel occasione, vel necessitate adferatur, omittendum, si quid iustis ex rationibus omissum est, adferendum et nullo modo subticendum, alia multum nocere, alia parum prodesse, quaedam clarius, vel alio dicendi genere, quaedam pressius et alio ordine dicenda fuisse, et sexcenta alia, contra authores, et contra libros, et censeantur et exprobrentur; hanc
2462. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | Section] iudex, dicitur esse lex ipsa loquens. Finalis, erit ipse finis, propter quem omnis huiusmodi suscipitur actio; nimirum ut unicuique quod suum est reddatur, neminem laedamus, sed cum omnibus iuste et quiete vivamus. Atque sic modo praemisso sumpta causa, est omne id, sive omnis illa res, propter quam, vel quod, alter alterum, in litem attrahit: sive sit ius possessionarium, vel bona immobilia, sive quaelibet res mobilis, aut factum, vel denique
2463. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] ad certos Comitatus restringi debebunt. Sin vero solum Posonii, prout etiam de communiore iam consuetudine, et usitatiori stylo, fieri deberet: tunc simpliciter sonare debebunt, absque ulla Comitatuum restrictione, hoc modo dicendo: ad quem videlicet terminum, universae Causae Regnicolarum Breves Brevium, pariter et Transmissionales, nec non Dotis, et Rerum Paraphernalium, ac aliae nonnullae, ex novis Constitutionibus publicis,
2464. Kitonić, Ivan. Directio Methodica processus... [Paragraph | SubSect | Section] nobilium.) Vel prosecutione casuum notoriorum, aut alias causarum
articularium, si quam huiusmodi, Regnum aliquando contra aliquem
constituerit. Ubi Nota: quod quaelibet causa, virtute alicuius contractus
inchoata, eo praecise modo brevi, et ordine, processuque terminari debet,
quo causa praetextu bonorum, per defectum seminis, quorumcunque decedentium,
ad collationem Regiae Maiestatis derivatorum, finiri determinarique et
concludi solet.
ex unanimi tam
populi constituentis, quam legitimi principis confirmantis consensu facta,
et aeque ab omnibus, ad bene et iuste vivendum observanda, 2. tit. 5.
scripto comprehensa. Dicta a legendo, quod modo praemisso, ex
multorum consensu lecta sit. Plures eius descriptiones, vide Cap. 6.
Prologi. Ex quibus praemissis colligitur, ius longe latius
patere, quam legem: quod ius, sit nomen
nempe,
ex publicis decretis, sive constitutionibus regni, hoc est generalibus
legibus; et ex principum privilegiis, id est, privatis cuiuslibet legibus;
ac demum ex iudicum ordinariorum sententiis, saepius ac saepius eodem modo
iteratis et repetitis, ac quasi pro legibus iam usurpatis. Quae omnia, cum
stabilia et perpetuae veritatis esse debent, quamdiu in iudiciis haberi
possunt, tamdiu alia consuetudo admitti non debet, (nisi ipsis per talem
potius pertractaverit, quam propria suo instituto
accommodaverit et praefixerit, ut facile quilibet advertere potest. Secundo:
exemplum quoque prope affine esse consuetudini, cum scilicet nos deficiunt
lex, et consuetudo, modo praemisso declaratae. Tunc etiam exemplo eorum, qui
vel semel in iudicando maxime idonei visi sunt, uti solemus. Nec quicquam in
tali casu peccamus. Siquidem melior est semper entis alicuius, quam
simpliciter nullius
si fieri
potest. Vel Legalis, quae et lex ipsa dicitur, ac saepe pro arbitrio populi
mutatur, sine qua nec gentes, nec regna diu permanere possunt.
Secundo: iustum quoque aliquid dupliciter fieri intelligitur; uno modo, ex
ipsa natura rei, quod iam dictum est Ius Naturale. Et alio modo, ex quodam
statuto inter homines, quod similiter praemissum est, Ius esse Positivum.
Tertio: differt autem Iustitia, a Iure, et Iurisprudentia, in
saepe pro arbitrio populi
mutatur, sine qua nec gentes, nec regna diu permanere possunt.
Secundo: iustum quoque aliquid dupliciter fieri intelligitur; uno modo, ex
ipsa natura rei, quod iam dictum est Ius Naturale. Et alio modo, ex quodam
statuto inter homines, quod similiter praemissum est, Ius esse Positivum.
Tertio: differt autem Iustitia, a Iure, et Iurisprudentia, in tribus: I.
Quia Iustitia, est virtus moralis: Ius, eius executivum: et
hoc distichon: Matth. Stephani, lib. 4. cap. 6.
Quis, quid, coram quo, quo Iure petatur, et a quo,
Recte compositus, quisque libellus habet.
Ubi Nota, Primo: Quod modo solum per testimonium Capituli, vel Conventus,
ordinarie fit Citatio:
sive processus Iuris, cum specifica declaratione fieri debebat,
dirigendo ipsum ad certam aliquam publicam Regni Constitutionem, ut
videre est in Stylo, super Insinuatione de Actibus potentiariis;
quod et modo quoque observatur.
Ubi Nota, I. Quod haec Evocatio cum Insinuatione, loco Trinae Forensis
Proclamationis decreta sit, (praeter modum de Obligationibus, citato
6. Matth. art. 17. declaratum) 1.
Proprietarii, duplici
afficientur iniuria, magna scilicet interea privatione fructuum, ac longa
temporis expectatione; quod bona conscientia refugere deberet: 1. tit.
80. Et nemo sane unquam, praeteritis hoc modo apertis Iuribus
Regni ex paucorum hominum ingenio, Leges ipsas addiscere poterit. Ergo neque
Inhibitio, neque Repulsio in iis (tanto minus autem in hac personali
Citatione) ut prior tenet opinio, admitti deberet. Quod idem
factum est, quo minus per homines facta fuerit.
QUAESTIO UNDECIMA. / Ex quibus causis Citatio, vel Relatio eiusdem
condescendere potest?
Si debito modo non fuerit facta, non denotando scilicet Locum citati,
quemadmodum iam dictum est proxime, aut tempus, vel Personam, quando
videlicet, ubi, et per quem citatus extiterit. Ubi Nota: quod haec Citatio,
sive Evocatio, solum
nostra, servitores, servitrices, coloni, et inquillini, aliique nobis
conviventes, per quos scilicet nobis talis Citatio innotescere, vel ad
notitiam nostram devenire potest. Alioqui per alienos, et nihil ad nos
pertinentes, modo praemisso, etiamsi fuerint, consanguinei, facta; nihil
valebit. Locus etiam ad id aptus esse debet: quia in Templo, vel alio sacro
loco, orationi sacro, aut concioni vacando, fieri non
evanescere, ac pro nihilo haberi neque vero pro rato testimonio in
processibus causarum, acceptari consueverint. Quin potius, etsi in iis
aliquando responsio ad meritum causae spectans facta fuerit: nihilominus
tamen, ipsa modo praemisso praeterita, ad primordia regressus fieri, atque
causa condescendere solet. Ut factum est in causa Szamoboriana Magnificae
quondam Dom: Comitissae Annae Mariae, Consortis Illustrissimi Domini Comitis
Thomae
consideranda erunt: quomodove contra illas Excipiendum.
Haec Quinque: Primum; Actionis expositio, ibi: Qualiter circa, etc.
Secundum: Actionis conclusio, in qua declaratur, quo Iure, et quo
modo, Actor contra Reum, procedere velit; quod sub diversis Formulis fieri
solet. Unde Reus forsan excipere poterit, se neque tali Iure, neque
praetenso modo Iuri stare illi debere. Tertium: Citationis commissio, ibi:
Secundum: Actionis conclusio, in qua declaratur, quo Iure, et quo
modo, Actor contra Reum, procedere velit; quod sub diversis Formulis fieri
solet. Unde Reus forsan excipere poterit, se neque tali Iure, neque
praetenso modo Iuri stare illi debere. Tertium: Citationis commissio, ibi:
Pro eo, etc. Quartum: Certificatio ad comparendum, ibi:
Certificando nihilominus, etc. Quintum: Citationis Relatio,
Quaest.
22. cap.5.
In omnibus quidem Bonis, seu iuribus possessionariis venditis, occupatis, et
quomodolibet alienatis; Regalibus, Centum; Ecclesiarum, Quadraginta;
Nobilium, Triginta duorum; Civium, olim Duodecim annorum, nunc vero, modo
quodam abusivo, Unius anni et unius diei curriculis, completur: 3.
tit. 25. Item, et in Actibus quoque Potentiariis, post Triginta
duos annos incurrit:
quantum videlicet ad particulas, seu quantitates quasdam aliquarum
Terrarum, Sylvarum, Promontorium, et Pratorum,
paulatim a suo membro corporali, videlicet Possessione, quovis modo
abstractas et occupatas. Quia tales Particulae seu quantitates, vigore
Literarum Metalium, rite tamen emanatarum; per Actorem, iuramento mediante,
allegatione cuiusvis Praescriptionis non obstante, recuperari possunt. Et
quilibet talis Malae fidei possessor, in praenotatis huiusmodi Bonis, seu
Iuribus possessionariis, mala fide, ut praemissum est, tamdiu possessis,
praescribit, et Ius plenum sibi ac proprium acquirit. Atque haec de his
dicta modo sufficiant: plura quotidiana observatione, quilibet per se
observare poterit.
QUAESTIO VIGESIMA QUINTA. / Quomodo Causa destruitur per Calumniam?
per alium, in
iisdem Iudiciis antea adhuc comparuit, aut visus est; neque quisquam, eius
nomine egerit, aut Literas Procuratorias eiusdem in Iudicio produxerit:
iudicio; sed solum de eo, quod cum Inhibitione dari solet.
QUAESTIO QUARTA. / Quid tandem futurum post factam Inhibitionem?
Onus non venientiae per (I) modo iam praescripto, supra quaest. 12.
Cap. 3. Et pretium Sententiae deponendum. Ac licet Sententiam
ipsam Reus accipiat: nihilominus tamen Paria Praesentium et Iudicialium,
uti
Regni. Quia iam Sententia conscripta, non
illius est, sed In-causam-attracti. Et sic uterque ad primordia Causae
regreditur. Ubi autem (I) vel Inhibens, cum Inhibitione procedere nolit:
tunc (A) ex Paribus Inhibitionis, modo proxime praemisso, extractis,
procedere solet; ne scilicet
negligentia, vel omissione Inhibentis, Causa in longum protrahatur, et
alioquin (A) Causae bene fidens,
aliqua responsione, ad dandam rationem Inhibitionis, et
praesertim ex praenarratis Condescensionis causis, aliisque id genus, uti
praemissum est. Quae si non admittitur, Convictio pronuntiabitur, ut tunc
faciat Prohibitam, modo sequenti.
QUAESTIO SEXTA. / Quid est Prohibita?
Est iuridicum Remedium, quo causa post Convictionem, ab expeditione ipsius,
coram Iudice, etiam
diem, ultimi diei Iudiciorum.
Festi autem dies, non sunt dies Iudiciorum, prout dictum est supra,
Quaest. 12. cap. 4. Aliud item est, quod plures quoque
Causae, Sex iudiciariis diebus, quam hoc modo permixtis, absolvi possent.
Ergo Sex illi ultimi dies, exclusis Festis diebus, solum de diebus
Iudiciariis intelligatur necesse est.
DUODECIMA / Quid si in Parte non exmittetur?
Subiicienda adhuc plenior aliqua Responsio. Sed omnino cavendum a directa, ad
meritum Causae pertinente, quantum fieri poterit. Et si nec hoc modo
profuerit, totalem Causam petat exmitti.
QUAESTIO DECIMA TERTIA. / Sed si ipsam probare non poterit, quid tandem
faciendum?
aut tantum tempus protrahat: adversam autem partem, ut vel
Communem Attestationem, vel Iuramentalem depositionem, in solius personam
submittat. In Comitatibus etiam fit eodem modo ante Octavum diem; sed medio
Iudicis Nobilium:
sicut et Inhibitionem, dirigi ad
Capitulum, vel Conventum, ut quidem Iuramentalem depositionem exigere, et
acceptare minime praesumat; neque literas suas Testimoniales, super non
depositione praetacti iuramenti, quocunque modo extradare audeat. In Communi
autem Inquisitione, ut Testimonium suum, ad Executionem eiusdem exmittere
non audeat; literasque suas, super non celebratione ipsius Attestationis,
parti Adversae extradare nequaquam praesumat:
forte iste Articulus intelligi debet,
solum de tali casu, in quo nulla Inhibitio praecessit, vel admitti deberet.
Citatum autem Exemplum; etsi quippiam in contrarium faceret; potius
referendum videtur, ad Praeiudicium, secundo modo sumptum, infra
quaest. 13. cap. 10. Caetera vide infra, quaest. 19. cap.
8.
43. anni 1597. illam admittere videtur, etiam contra
Nobiles) alia quoque facinora sua, et complices, sociosque et fautores,
atque receptatores confiteatur; huiusmodi quaestioni subiicitur. Quae nisi
ille hoc modo confiteretur, et eisdem occurreretur, saepenumero multo maiora
incommoda sequi possent. Simpliciter tamen absque certis indiciis torqueri
non debet, et non nisi post Probationes Testium Auditas et
Publicatas,
per
omnia defecerit, vel etiamsi modicum quid probaverit: tunc (A) ad caput
ipsius (I) quinquagesimo
se iurabit. II. Si utraque pars, pari modo sufficienter
probabit: tunc Reo, iuxta vires et numerum literarum Inquisitoriarum,
iurandum erit.
(I) quinquagesimo
se iurabit. II. Si utraque pars, pari modo sufficienter
probabit: tunc Reo, iuxta vires et numerum literarum Inquisitoriarum,
iurandum erit.
petitionem aliorum Iudicum Regni Ordinariorum, in locis
testimonialibus, aut coram eisdem Iudicibus ordinariis Regni, in Conventibus
generalibus Dominorum et Nobilium sunt confectae. Ex quo licet appareat
aliquo modo, quid fuerint; sed quomodo sit processum cum illis, plane non
elucet. Verum qualescunque eae fuerint, et quomodocunque processum sit cum
illis, cum iam apud nos in Desuetudinem venerint, et prorsus quantum ad
istum modum
negaverit etc. iam ita non observatur,
sed potius pro eo formulae tertia et quarta frequentantur.
Prima itaque est, si Reus actionem Actoris simpliciter negat, non
subnectendo sui expurgationem, hoc modo tantum dicendo (I) negat
simpliciter; et (A) petierit Iudicium ex parte illius iuxta
praemissam suam simplicem negativam; tunc pleno homagio abiurare debebit.
Secunda, si responderit hoc modo, (I)
hoc modo tantum dicendo (I) negat
simpliciter; et (A) petierit Iudicium ex parte illius iuxta
praemissam suam simplicem negativam; tunc pleno homagio abiurare debebit.
Secunda, si responderit hoc modo, (I) negat, et probabit
innocentiam, iuxta Regni consuetudinem, cum poena indebitae
actionis: et sic quoque adiudicatur illi iuramentum cum pleno
homagio, hoc est, quinquagesimo
Reo tribuat, necesse
est: ut et praecedenti quaest. 12. dictum est. Et alioquin tale
Iudicium potius redditur nullum, ut infra quaest. 18. videre licebit.
Si autem non acceptaverit, tunc iterum eodem modo, ut in tertia, (I)
se diminuto iuramento expurgabit.
Quinta esse potest, ubi (I) in primo statim responsionis termino, sed
iuramento Actoris ad caput suum iuxta consuetudinem Regni,
vigesimus septimus, Tertiae partis continet, quod dum post
negativam testimonio vicinorum, vel alio probabili documento se immunem et
innocentem declarare vellet, et hoc Actor non acceptaret; tunc demum modo
praemisso, abiurare deberet. In quibus omnibus, usus iam magis observari
solet, quam scripta forma.
contra Reum rusticum cum pleno rustici homagio, iuramentum
ad caput illius, adiudicatum fuerit, an idem Actor illud
decimo se Nobilibus tantum, pro quadraginta
Rusticis, de debito modo, et sufficienter praestare poterit, nec ne?
cum super hoc, nulla expressa lex habeatur, sed tantum novissimum exemplum
cuiusdam Lucae Keötélvereö Iudicis oppidi Samaria, in Comitatu
Posoniensi, contra
Semperne directe Negative, vel etiam Affirmative, In-causam-attractus
respondere soleat; et quid contestatio litis?
Non semper; sed pro qualitate causae, interdum negat partem, et interdum
affirmat partem; et hoc modo dicitur Qualificare responsionem
suam, vel Qualificative respondere ad actionem; atque tunc
Iudex super hac qualificata sua responsione, iudicium fert, ut eam, prouti
et respondit, sic et probet,
iudicium fert, ut eam, prouti
et respondit, sic et probet, vel literali documento, vel autem humano
testimonio, usque ad sexaginta annos, et non amplius, 1.
tit. 47. et 82. Ubi Nota, I. Quod hoc modo qualificative
respondens, duo facit; alterum videtur actionem Actoris
affirmare; et alterum dictae actionis, seu praetensi contra se facti, cur id
fecerit,
contradictorio, ipsum salvare potest; ideo hac
in parte consultius foret ipsi, cautius procedere. II.
Quod per huiusmodi Affirmationem, vel Negationem, dicitur lis
contestari, quae nisi hoc modo contestata fuerit, directe neque
probari, neque diiudicari poterit. Imo vero ob omissam huiusmodi litis
contestationem, Iudicium redditur nullum, et sententia quoque exinde secuta
nulla, Mynsing. obs. 74. cent. 3.
paritatem, sive sicutitatem praestandi per (I) sacramenti
nullam esse: nam in communi Inquisitione, ubi (A) per omnia defecerit, (I)
simpliciter absque omni iuramento absolvi solet. Ut videre est supra
quaest. 12. Modo Quarto. Nisi forte referatur ad modum
Tertium, ubi dicitur: Si (I) meliori modo, quam (A) probaverit, tunc ipsi
iurandum erit, et non (A.) Tertio, quod haec fere solis occupationibus, in
eodem Comitatu factis,
Inquisitione, ubi (A) per omnia defecerit, (I)
simpliciter absque omni iuramento absolvi solet. Ut videre est supra
quaest. 12. Modo Quarto. Nisi forte referatur ad modum
Tertium, ubi dicitur: Si (I) meliori modo, quam (A) probaverit, tunc ipsi
iurandum erit, et non (A.) Tertio, quod haec fere solis occupationibus, in
eodem Comitatu factis, deservit: illa autem etiam ad res mobiles, ut damna,
et alias omnes iniurias inquirendas
QUAESTIO SEXTA.
Quae poena si quis Communem Inquisitionem, et Oculatam Revisionem turbaverit?
Est Poena Maioris Potentiae; ita tamen si
hostiliter, vel aliquo evidenti modo turbaret, ut celebrari
nequirent.
hoc est, amissionem
Appellationis, ipsis adferre consueverunt, quod intra praefinitionem
eorundem, non revisa Appellatio, pro deserta
habeatur. Fiunt autem tali modo: Appellatori datur primus annus integer ad
causam finiendam; et si iusto impedimento interveniente, aut etiam Iudice
appellationis negligente, causa finita non fuerit, etiamsi impedimentum
fuerit unius diei, datur ei a
Tabula ad Dom: Palatinum appellare voluerit, non nisi virtute
Procuratoriarum, id facere valebit. Licet nonnuli Novum iudicium peti posse
admittant absque Procuratoriis; Quod tamen fieri posse non videtur; quia si
appellatio, modo praemisso transmittenda, sine Procuratoriis non conceditur;
multominus Novum concedi debet; cum hoc, cum longissimo
termino, ad partes referatur, magnamque et diuturnam moram secum trahat;
illa autem sub eodem
personaliter per Principalem fieri debeat, vel etiam per
alium Procuratorem fieri possit? Quanquam Aliqui putent, posse illam fieri,
etiam per Procuratorem, ex eo, quod 4. Vlad. art. 13. dicitur; quod in
quinque casibus a modo in posterum, non personaliter, prout antea, sed per
Procuratorem suum, si voluerit quisque compareat: Nihilominus tamen si
personaliter non venerit, Procuratorem suum nunquam revocare valeat: quasi
(inquiunt) alias in
ipsum, etiam extra sedem Iudiciariam, et non de termino, ad terminum
differri. Tum quia revocans per huiusmodi revocationem imbuit personam
Actoris: Actor autem semper paratus esse debet. 2. tit. 84. Tum quia priori
modo facta, et nunquam posteriori de termino ad terminum dilata fuisse
dignoscitur. Styl. Tum quia in longis causis, non est opus ipsam fieri per
Novum iudicium, quod ulteriorem terminum requireret, ut patebit sequenti
quaest.
adhuc valente, iterum
sententia vice iterata proferetur contra ipsum; Contradictione et
Inhibitione non obstante cui Repulsionis velamine obviabit. In quarto tandem
termino ratio Repulsionis petetur ab ipso; qua non stante, modo simili post
aliquot Prohibitas, lata et definitiva sententia vice tertiaria
pronunciabitur contra ipsum, Inhibitione, Contradictione et Repulsione non
obstante. Sicque vadet ad Executionem.
Ubi
Nota. I. Quod praedicta
praeclusio Iuridicorum remediorum, ordinarie solet fieri praemissis modis,
aliquando declaratius omnia singillatim enumerantur; hoc modo dicendo;
Contradictione, Inhibitione, Repulsione, Appellatione; Novo Iudicio, etc.
aliquando hic clausulis (amputatis vel abscissis universis Iuridicis
remediis) strictius praecluduntur. II. Quod ubi simul
solum duae priores formulae admittendae, posteriores vero reiiciendae.
Quarta, si in termino Octavali, dabitur simplex Novum ex cessione
Appellationis, videntur plures admitti debere termini, quam quatuor, hoc
modo. In primo termino si comparens quippiam responderit, et eo sibi non
suffragante, sententiabitur, tunc si appellabit ex Tabula, ad Dominum
Locumtenentem, et postea statim cedendo Appellationi, petierit Novum cum
termino. In
inter se coincidere videantur, et ita bis id ipsum
in una eademque causa concedi neque debet, neque potest. II. Nullam maiorem
rationem affirmandi Novum iudicium cum Inhibitione dari posse, quam hanc,
quod scilicet nisi hoc modo coniungerentur, Causae praescriptis quatuor
terminis finiri non possent, et
ideo ubi hoc praecesserit in aliqua causa, aliud simplex. (quod semel tantum
dari
quibus omnibus
singillatim et breviter iam dicendum est.
QUAESTIO QUINTA. / Quid est sententia Capitalis?
Est quae inter; et contra Nobiles lato modo sumptos 1. tit. 2. et 2.
tit. 11. saeculares duntaxat, alienos a sanguine, et virilis
sexus homines, in Curia Regia, ratione quinque casuum, utpote
Occupationis bonorum, Invasionis domorum
Occupationis bonorum, Invasionis domorum Nobilitarium, nec non
Verberationis, et sine Iusta causa Detentionis, atque Interemptionis
Nobilium; sub amissione capitis, et universorum bonorum, seu Iurium
possessionariorum (modo redemptibili tamen) atque etiam quarumlibet rerum
mobilium, suarum, ipsum solum sententiandum, proprie et praecise
concernentium, decerni et pronunciari solet.
facere
nequaquam poterit. Imo vero filii, vel fratres non fuerint, etiam vicini et
commetanei huiusmodi portionem redimere poterunt.
QUAESTIO DECIMA TERTIA. / Quid Sententia Emendae capitis?
Est homagium Personae Ecclesiasticae, vel consanguineae, aut etiam Muliebris,
cum amissione similiter universorum bonorum et Iurium possessionariorum,
modo redemptibili, atque etiam rerum mobilium ipsam solam proprie
et praecise concernentium.
Ubi Notandum I. Quod haec sententia emendae capitis, fertur solum contra
exceptas a capitali personas;
solvunt, puta Praelatus et Baro florenos
quadringentos, Nobilis autem florenos duntaxat ducentos. Verum bona (rebus
mobilibus, per Iudicem, et partem adversam libere distributis, atque in usum
suum conversis) uti in capitali modo redemptibili amittunt, in duabus
Iudiciariis, in tertia parti adversae dividenda, proprietate eorundem
bonorum Fisco Regio, salva remanente, et condigna aestimatione redimen.
infidelitatis, ex allegationibus et responsionibus,
vel etiam per non-venientiam condemnatus, potest uti Repulsione, Novo
Iudicio, et Procuratoris revocatione
nihil prodest. De quo vide supra, quaest. 23.
cap. 4.
Verum hic quaestio occurrit. Cum causa ex praemissa contradictione
statutionis, sit longissimi processus, an eodem modo Actor, quo et
Contradictor, si scilicet Actor penes Evocationem ad reddendam rationem
Contradictionis, procedere noluerit; sed Contradictor fidens contradictioni
suae, ex paribus ipsum proclamari fecerit; Inhibitione et
ut dum quis praeter naturam,
et morem alteri illuserit, vel aliquid huiusmodi egerit aut habitum
induerit, qui ad iniuriam ipsi tendat. Iustin. lib. 4. Instit. tit. 4.
§. Iniuria. Tertio, quod licet hoc modo sumpta iniuria latissime
pateat, ut etiam ad praecedentes sententias extendi videatur; tamen illis
tanquam specialibus casibus, suo loco relictis, ad alias omnes iniurias
praemissis modis factas, vel fiendas recte
recte amplianda est. In quibus omnibus
Iniuriis, pro causa formali, dolus malus intelligendus est. Hoc
est, quod tales omnes iniuriae, dolo malo factae esse cognoscantur. Nam sine
dolo malo alterum laedens, hoc modo non dicetur iniuriam facere, ut dum
verbi gratia, ioco vel
casu contingenti aliquid horum fiat. Quid autem sit dolus, vide infra
quaest. 25.
pari poena puniendos esse; ut intelligatur, an dicta
sententia, ita simpliciter et stricte intelligi debeat, vel autem aliquo
pacto limitari, et in aliquibus casibus vel mitigari, vel aggravari, et non
semper pari modo sumi, cum forte non eadem sit omnium ratio, sed diversa.
Nota Hic. Quadruplicem consensum esse, et neque requiri
commissionem unius ad alterum, ut indicat. art. 9. Decreti 7. Vlad.
quia hic
Domini ad quos fugerint, e vestigio illos licentiare, et a se dimittere
debent: alioqui in
duplo homagio huiusmodi servitoris eo facto convicti
habentur. Et si nullo modo dimittere voluerint, ad primas Octavas evocentur.
conditiones
non observaverit, hoc opus, hic labor erit, adnumeratis singulis facti
totius circumstantiis perpendere; qua in re limites excesserit, qua modum
praetergressus, qua occurrere aggredienti aliter atque aliter (si modo furor
sanum admittit consilium, et quisquam primos animi motus in manu sua habet)
debuerit. Quibus ad aequitatis examen revocatis, et iuste perpensis, tum
demum poena, mulctave mitior modo. Modo gravior irroganda erit.
aggredienti aliter atque aliter (si modo furor
sanum admittit consilium, et quisquam primos animi motus in manu sua habet)
debuerit. Quibus ad aequitatis examen revocatis, et iuste perpensis, tum
demum poena, mulctave mitior modo. Modo gravior irroganda erit. Actor vero
allegatam huiusmodi inculpatam tutelam Rei, elidere et adnihilare adnitens,
his sequentibus, et aliis consimilibus modis, contra eum similiter oculatis
testibus probando, procedere
aliter atque aliter (si modo furor
sanum admittit consilium, et quisquam primos animi motus in manu sua habet)
debuerit. Quibus ad aequitatis examen revocatis, et iuste perpensis, tum
demum poena, mulctave mitior modo. Modo gravior irroganda erit. Actor vero
allegatam huiusmodi inculpatam tutelam Rei, elidere et adnihilare adnitens,
his sequentibus, et aliis consimilibus modis, contra eum similiter oculatis
testibus probando, procedere
quod talis Relatio, sub iuramento fuerit facta. Quae
constitutio, prioribus Relationibus non derogat, quia constitutiones futura
litigant, et non praeterita.
Capitulum, vel Conventum, vigore mandati alicuius Iudicis ordinarii, vicinis
et commetaneis, qui tali executioni interfuerunt, poterunt ii, ipsam, penes
alterum superviventem Executorem, sub iuramento referre. Quae hoc modo
quoque relata, robur suum habere consuevit, praesertim in statutionibus, et
aliis, in quibus Vicini et Commetanei interesse debent. Atque sic legum
indigentiae, invicta succurrere solet necessitas.
quasi prius iudicatum, et sumitur
tripliciter. I. Pro causae alicuius
et ille
quoque habebat suum, ita ut universe quinque fuerint. Quod autem Magistri
Protonotarii, semper Iudiciis Octavalibus, integro numero interesse debeant,
patet
art. 34. anni 1545.
sed an Iudex Pedaneus
potissimum, iudicabit ex bono et aequo, quod dici solet?
Non sane, nisi partibus sic omnino volentibus, seque submittentibus, ac
omnibus ordinariis Iuribus et legibus se sponte abdicantibus. Quia hoc modo
iudicare, est non nisi supremae potestatis, etiam leges ipsas emendantis et
corrigentis, quae praescripto Iuris non usquequaque astricta est; ut summi
Pontificis, et Imperatoris; sed pro re nata, liberam causarum
eloquentia, et omnis apte, ac
apposite dicendi facultas, etiamsi aliquando propositum finem non
consequatur, ut proxime dicetur.
Ubi Nota, pluribus nominibus eos denotari, qui quoquo modo aliorum causas
agunt, atque ob id non abs re fuerit, eosdem paucis declarare. Advocatus
igitur dicitur, non solum qui alterius causam agit, exponendo amici
desiderium, et alterius desiderio contradicendo, ut Patronus; sed
quaedam, et identitas, et diversitas, non abs re foret,
quaedam specialiter, de hoc quoque sequenti processu, dicere. Quantum autem
ad processum Iudiciarium, seu Iuridica remedia attinet; non est valde
dissimilis; quia eodem modo fere hic quoque, atque ibi proceditur, saltem
quod authoritas Iudicum Pedaneorum, seu Comitatuum, non extendit se aeque ad
authoritatem Tabulae, sed limitatur in certis casibus, utpote quod Comitatus
iudicant, potius de
cites, et evoces, rationem de
praemissis redditurum efficacem, superindeque iustitiam et iudicium
recepturum. Et tandem huiusmodi Citationis, et Evocationis tuae seriem,
ut fuerit expedita, in dicta sede, suo modo
referre debeas et tenearis. Secus non facturus. Datum in oppido Raiika
feria tertia proxima, post festum T. anno T.
Debet claudi sigillo eiusdem Vice-Comitis usuali tantum,
Actor cupit rationem dari
Prohibitionis; responderetur per Reum si quid tale est, per exceptiones
prius repetitas, et postea quoque adinventas. Vitat tamen curiosus
Procurator diligenter, ne ad litis contestationem, quoquo modo accedat;
accumulat itaque verborum ambages, quas potest; quibus quantum fieri
poterit, partem alteram et Iudicem, a consideratione propositae materiae
avocare, et ad disputationem a re diversam traducere nititur. Ubi
apportari potuerint?
Fuere procul dubio olim aliqui huiusmodi praemisso Privilegio gaudentes,
contra quos talia rescripta Apostolica libere apportabantur. Nihilominus
tamen vigore eorum extra hoc Regnum non aliter, nisi modo praemisso per
Appellationem extrahebantur, annotato
dicto anno 1492. Causae dotum, et rerum paraphernalium
translatae sunt, ad Octavas breves, id est, ad forum Locumtenentiae
anno videlicet
factae huiusmodi Citationis praefixerit, conficitur libellus, ipsi
Vicario porrigendus, qui contineat in se omnem vim acquisitionis, per
Actorem intentatae: Cui postea adiungitur Relatio citationis peractae, hoc
quo sequitur modo.
FORMA CONFICIENDI LIBELLI.
Coram vobis Reverendissimo Domino T. etc. et in Spiritualibus causarum
auditore, ac vicario generali Ecclesiae (T) Egregius (T) Legitimus
Procurator
Legitimus
Procurator Generosae Dominae (T) Egregii (T) consortis (T) ut Actricis, cum
literis Procuratoriis, honorabilis Capituli (T) contra et adversus Egregios
(T) et (T) ut In-causam-attractos dicit et proponit; quo meliori modo potest
taliter: Qualiter superioribus temporibus, etc.
Peracta, expositione Actoris, conclusio sic inferri solet. Quapropter
idem Procurator, nomine et in persona, cuius supra, petit annotatos
non nisi ante litis contestationem admitti debeant?
quibus si simpliciter semper licebit sic, uti, quemadmodum nunc iam solet
fieri, quis unquam In-causam-attractorum poterit se eliberare, contra
huiusmodi Actorem, semper hoc modo actionem suam reformantem; nemo recte
diiudicare poterit.
Tertius si comparet (I) petitque par Actionis, et Procuratoriarum ipsius
Actoris, datur eidem. Si autem non comparet, accipit (A) valvales contra
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.