Your search found 2344 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1329-1735:

De Ecclesia fide fundata c. 6 In eos qui in ecclesia nequiter se habent c. 7 De Lege et Euangelio c. 8 In contemptores Legis uel Euangelii c. 9 De conuersis ad Deum c.10 De auersis a Deo c. 11 De animi constantia c. 12 De animi

eius-que perpetuo gaudebimus conspectu, qui sua luce omnia illustrat, sua sapientia omnia gubernat, sua potentia omnia sustentat. Nihil nobis ad perfectam consummatam-que felicitatem deesse poterit, cum ab ipsius maiestate atque gloria, quam eloqui uel excogitare nemo potest, recepti atque assumpti fuerimus. Vt igitur ad tam immensum et incomprehensibile bonum peruenire tandem ualeamus, Veteris Noui-que instrumenti, quorum Deus est autor , acta institutiones-que

spiritu locuti sunt. Spes, ut exequendo ea quę iubentur, illa quę promissa sunt, accepturos nos minime diffidamus. Charitas, ut nihil agamus | neque dicamus, nisi quod Deo gratum et hominibus credimus profuturum. Et quoniam quicquid uel agendum | uel fugiendum precipitur , ad hęc tria satis commode referri queat, ex iis quę scripturi sumus, alia sub fidei, alia sub spei, alia uero sub charitatis titulo expediemus. nihil omnino asserentes a Scripturarum sensu autoritate-que alienum.

locuti sunt. Spes, ut exequendo ea quę iubentur, illa quę promissa sunt, accepturos nos minime diffidamus. Charitas, ut nihil agamus | neque dicamus, nisi quod Deo gratum et hominibus credimus profuturum. Et quoniam quicquid uel agendum | uel fugiendum precipitur , ad hęc tria satis commode referri queat, ex iis quę scripturi sumus, alia sub fidei, alia sub spei, alia uero sub charitatis titulo expediemus. nihil omnino asserentes a Scripturarum sensu autoritate-que alienum. Non erit itaque

Matth13 Dicunt, et non faciunt. Illis utique comparandi, qui Christum spinis coronatum genuflexi adorabant, non ut eum uenerarentur, sed ut deriderent; uel etiam illis simillimi, qui eidem sitienti uinum quidem porrigebant, sed felle mixtum. 27 Quare autem ille uinum illud gustauit et bibere noluit? quia licet diligat confitentium fidem,

ueniat, uestem tamen nuptialem, hoc est uirtutum ornamenta non habens | de ędibus eliminatur | et quod deterius est, manibus pedibus-que ligatis proiicitur in tenebras exteriores. Ibi erit inquit, fletus et stridor dentium; ut discas eos damnandos esse, qui uel per ocium | uel per malitiam | beatitudine fidelibus promissa se fecerint indignos. 25 Quos etiam cum fatuis uirginibus in Euangelio conferre possumus. virginitatem quippe fidei habent,

uestem tamen nuptialem, hoc est uirtutum ornamenta non habens | de ędibus eliminatur | et quod deterius est, manibus pedibus-que ligatis proiicitur in tenebras exteriores. Ibi erit inquit, fletus et stridor dentium; ut discas eos damnandos esse, qui uel per ocium | uel per malitiam | beatitudine fidelibus promissa se fecerint indignos. 25 Quos etiam cum fatuis uirginibus in Euangelio conferre possumus. virginitatem quippe fidei habent, quia sincere

Mar16 Qui non crediderit inquit, condemnabitur; ne uidelicet bona consequatur fidelibus promissa, sed poena infidelibus proposita puniatur. Poenę autem uel maxima pars erit meminisse ęternę beatitudinis quam amiserunt | minas Domini contemnendo dicentis: Luc9 Qui me erubuerit et meos sermones, hunc Filius hominis erubescet, cum uenerit in maiestate sua et Patris et sanctorum

uellent, in cuius nomine, quo inuocato facta sint. Quod si hęc miracula, ut debent, facta esse a Deo credunt | et per quos ea ipse fecerit, ueraces et sanctos fuisse non negant, dicant quis unquam illorum | se uel Deum | uel Dei filium esse confessus sit? Et si eum se esse Christus affirmauerit, cur ei non credunt? cur eius uerbis fidem non pręstant? cum etiam ipsi homines, quibus talia agendi data fuit potestas, in nomine Christi ea se egisse nunquam dissimularint.

uellent, in cuius nomine, quo inuocato facta sint. Quod si hęc miracula, ut debent, facta esse a Deo credunt | et per quos ea ipse fecerit, ueraces et sanctos fuisse non negant, dicant quis unquam illorum | se uel Deum | uel Dei filium esse confessus sit? Et si eum se esse Christus affirmauerit, cur ei non credunt? cur eius uerbis fidem non pręstant? cum etiam ipsi homines, quibus talia agendi data fuit potestas, in nomine Christi ea se egisse nunquam dissimularint.

Filium meum. non quia ignoraret quid facturi essent, sed innuens quid facere deberent. At illi: Hic est hęres, inquiunt | venite occidamus eum. occiderunt et ejecerunt extra uineam id est extra Hierusalem. extra ciuitatem enim crucifixerunt Dominum Iesum. uel extra uineam, extra Iudeorum ecclesiam. ut ab ipsis eiectus exciperetur colendus a nobis. Sequitur enim: Quid ergo faciet dominus uineę? malos male perdet, et uineam locabit aliis. hoc est, omnibus in Christum credentibus, tam gentilibus quam Iudeis |

Jo. 2. Nolite facere domum Patris mei | domum negociationis! Illi uero eam latronum speluncam faciunt, qui ineffrenatę libidinis ardore, nulla loci aut sacrificiorum habita ratione pudicicię insidiantur alienę uel oris nutu | uel oculorum nictu | uel impudenti aliquo uerborum prolatu. Melius cum iis ageretur, si nunquam domum Dei adiissent | quam ut ingressi sic in ea quasi in prostibulo uersari non dubitent. Deterius tamen adhuc peccant, qui ea mente illuc conueniunt, ut simpliciorum

2. Nolite facere domum Patris mei | domum negociationis! Illi uero eam latronum speluncam faciunt, qui ineffrenatę libidinis ardore, nulla loci aut sacrificiorum habita ratione pudicicię insidiantur alienę uel oris nutu | uel oculorum nictu | uel impudenti aliquo uerborum prolatu. Melius cum iis ageretur, si nunquam domum Dei adiissent | quam ut ingressi sic in ea quasi in prostibulo uersari non dubitent. Deterius tamen adhuc peccant, qui ea mente illuc conueniunt, ut simpliciorum fidem perniciosis

Nolite facere domum Patris mei | domum negociationis! Illi uero eam latronum speluncam faciunt, qui ineffrenatę libidinis ardore, nulla loci aut sacrificiorum habita ratione pudicicię insidiantur alienę uel oris nutu | uel oculorum nictu | uel impudenti aliquo uerborum prolatu. Melius cum iis ageretur, si nunquam domum Dei adiissent | quam ut ingressi sic in ea quasi in prostibulo uersari non dubitent. Deterius tamen adhuc peccant, qui ea mente illuc conueniunt, ut simpliciorum fidem perniciosis quęstionibus

quę salutis sunt, surdi et muti erunt. atque ut ita etiam ad malum sicut ad bonum surdi et muti forent. sed ut deterius peccent, et leuam aurem habent, qua ea quę carnis sunt auidissime auriant , et sinistram linguam, qua uel nugas garriant | uel alios infament uel proximo maledicant. Quod nisi tandem ad Christum adduci se permiserint, qui labefactata solo uerbo instaurat, quis eos curare poterit? De istis (ut reor) prophetauit Apostolus cum diceret: Ad Timo. scda.

et muti erunt. atque ut ita etiam ad malum sicut ad bonum surdi et muti forent. sed ut deterius peccent, et leuam aurem habent, qua ea quę carnis sunt auidissime auriant , et sinistram linguam, qua uel nugas garriant | uel alios infament uel proximo maledicant. Quod nisi tandem ad Christum adduci se permiserint, qui labefactata solo uerbo instaurat, quis eos curare poterit? De istis (ut reor) prophetauit Apostolus cum diceret: Ad Timo. scda. 4

atque ut ita etiam ad malum sicut ad bonum surdi et muti forent. sed ut deterius peccent, et leuam aurem habent, qua ea quę carnis sunt auidissime auriant , et sinistram linguam, qua uel nugas garriant | uel alios infament uel proximo maledicant. Quod nisi tandem ad Christum adduci se permiserint, qui labefactata solo uerbo instaurat, quis eos curare poterit? De istis (ut reor) prophetauit Apostolus cum diceret: Ad Timo. scda. 4 Sanam doctrinam non

Quid enim aliud omnes diuinę continent Scripturę | nisi uirtutum laudem uitiorum-que detestationem atque querelam ? Porro, ipsis etiam, qui sacra eloquia uel audire renuunt | uel si audiant, secundum ea uiuere nolunt, nequiores sunt, qui eadem audiendo coram arguere | atque iisdem petulanter obtrectare audent | et sophismatum strophis docere | ipsa Dei pręcepta uel impossibilia factu | uel inter se pugnantia | uel aliqua in parte

Quid enim aliud omnes diuinę continent Scripturę | nisi uirtutum laudem uitiorum-que detestationem atque querelam ? Porro, ipsis etiam, qui sacra eloquia uel audire renuunt | uel si audiant, secundum ea uiuere nolunt, nequiores sunt, qui eadem audiendo coram arguere | atque iisdem petulanter obtrectare audent | et sophismatum strophis docere | ipsa Dei pręcepta uel impossibilia factu | uel inter se pugnantia | uel aliqua in parte minus rationi consentanea

Porro, ipsis etiam, qui sacra eloquia uel audire renuunt | uel si audiant, secundum ea uiuere nolunt, nequiores sunt, qui eadem audiendo coram arguere | atque iisdem petulanter obtrectare audent | et sophismatum strophis docere | ipsa Dei pręcepta uel impossibilia factu | uel inter se pugnantia | uel aliqua in parte minus rationi consentanea esse. quasi uero quicquam rationabilius, consultius, iustius homo possit indagare | quam hominum opifex pręcipere? Siquis tam prophana pręsumptione ducitur, inter hereticos erit

Porro, ipsis etiam, qui sacra eloquia uel audire renuunt | uel si audiant, secundum ea uiuere nolunt, nequiores sunt, qui eadem audiendo coram arguere | atque iisdem petulanter obtrectare audent | et sophismatum strophis docere | ipsa Dei pręcepta uel impossibilia factu | uel inter se pugnantia | uel aliqua in parte minus rationi consentanea esse. quasi uero quicquam rationabilius, consultius, iustius homo possit indagare | quam hominum opifex pręcipere? Siquis tam prophana pręsumptione ducitur, inter hereticos erit habendus | et de fidelium

qui sacra eloquia uel audire renuunt | uel si audiant, secundum ea uiuere nolunt, nequiores sunt, qui eadem audiendo coram arguere | atque iisdem petulanter obtrectare audent | et sophismatum strophis docere | ipsa Dei pręcepta uel impossibilia factu | uel inter se pugnantia | uel aliqua in parte minus rationi consentanea esse. quasi uero quicquam rationabilius, consultius, iustius homo possit indagare | quam hominum opifex pręcipere? Siquis tam prophana pręsumptione ducitur, inter hereticos erit habendus | et de fidelium coetu repellendus, ne

indulge. Si uisus te ad peccandum solicitat, cęcus es. Mar10 cum Barthimeo perge inuocare Iesum et petere ut uideas. tunc ipso imperante discedent ab oculis tenebrę illę, in quibus spectandarum mulierum concupiscentia habitabat | uel delectatio aliquam uanitatem uidendi uersabatur, cęlum-que ac sydera contueri incipies | et per ea quę uidentur ipsa Dei inuisibilia contemplari. Quod si te auditus et loquendi intemperies in malum pręcipitant, surdus et mutus es. quia, dum te audire uel loqui ea quę mundi sunt

habitabat | uel delectatio aliquam uanitatem uidendi uersabatur, cęlum-que ac sydera contueri incipies | et per ea quę uidentur ipsa Dei inuisibilia contemplari. Quod si te auditus et loquendi intemperies in malum pręcipitant, surdus et mutus es. quia, dum te audire uel loqui ea quę mundi sunt nimium delectat, ab his quę Dei sunt, et aures auertis ne audias, et os comprimis ne loquaris. Cum surdo igitur et muto a Domino posce remedium | Ille huiusmodi | hominis aures digito tetigit et saliua linguam, atque is qui utroque malo affectus

obdurantur. Prędica, argue, obsecra, increpa | opportune importune | nihil proficis, cum in spinis, quę sementem uerbi Dei pręfocant seminas | uel super lapide, ubi semen radices agere non ualens arescit, uel in uia ubi conculcatur et atteritur. Coram praua assuetudine corruptis hominibus quoties de Deo, de sanctis, de uitę honestate incidit sermo, corrugant nares, contrahunt frontem, os distorquent, uultum auertunt, et

Prędica, argue, obsecra, increpa | opportune importune | nihil proficis, cum in spinis, quę sementem uerbi Dei pręfocant seminas | uel super lapide, ubi semen radices agere non ualens arescit, uel in uia ubi conculcatur et atteritur. Coram praua assuetudine corruptis hominibus quoties de Deo, de sanctis, de uitę honestate incidit sermo, corrugant nares, contrahunt frontem, os distorquent, uultum auertunt, et taciti etiam dicere uidentur:

et ipsa terrenarum opum cupiditas auertunt animum a cęlestium contemplatione | et caduca bona ęternis pręferre compellunt , quia hęc futura expectantur, illa uero pręsenti uoluptate deliniunt. ita ut quę nondum habentur, iam uel non esse omnino | uel haberi non posse credantur. Illi ergo qui tam impie subuersi sunt, nec fidei certę | nec firmę spei sunt. Alii luxurię, alii auaritię student | et cum sensuum suorum affectibus seruiant, uirtutibus uacui et ad uitia proni efficiuntur.

et ipsa terrenarum opum cupiditas auertunt animum a cęlestium contemplatione | et caduca bona ęternis pręferre compellunt , quia hęc futura expectantur, illa uero pręsenti uoluptate deliniunt. ita ut quę nondum habentur, iam uel non esse omnino | uel haberi non posse credantur. Illi ergo qui tam impie subuersi sunt, nec fidei certę | nec firmę spei sunt. Alii luxurię, alii auaritię student | et cum sensuum suorum affectibus seruiant, uirtutibus uacui et ad uitia proni efficiuntur.

| minatus est Christus Dominus. Ad illos enim quos iustitię suę doctores constituit | et ad prędicandum gentibus destinauit dixit: Matth10 Quicunque non receperint uos | neque audierint sermones uestros, exeuntes foras de domo uel ciuitate | excutite puluerem de pedibus uestris. Amen dico uobis | tolerabilius erit terrę Sodomorum et Gomorreorum in die iudicii quam illi ciuitati. Sodoma enim et Gomorra ante Euangelium subuersę sunt, at isti ultro oblatum respuunt ac repellunt, dum

Neutra enim istarum officit quin etiam in ipsis magis liberi dominis nostris esse possimus. Maior quippe libertas est | non esse subiectum uitiis | quam non esse hominis mancipium. Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus.

officit quin etiam in ipsis magis liberi dominis nostris esse possimus. Maior quippe libertas est | non esse subiectum uitiis | quam non esse hominis mancipium. Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus.

etiam in ipsis magis liberi dominis nostris esse possimus. Maior quippe libertas est | non esse subiectum uitiis | quam non esse hominis mancipium. Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus.

liberi dominis nostris esse possimus. Maior quippe libertas est | non esse subiectum uitiis | quam non esse hominis mancipium. Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus. quę

quippe libertas est | non esse subiectum uitiis | quam non esse hominis mancipium. Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus. quę quoniam rationi naturęquę repugnant, quis

est | non esse subiectum uitiis | quam non esse hominis mancipium. Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus. quę quoniam rationi naturęquę repugnant, quis quis

non esse subiectum uitiis | quam non esse hominis mancipium. Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus. quę quoniam rationi naturęquę repugnant, quis quis

uitiis | quam non esse hominis mancipium. Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus. quę quoniam rationi naturęquę repugnant, quis quis illis

quam non esse hominis mancipium. Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus. quę quoniam rationi naturęquę repugnant, quis quis illis seruierit, non iam

mancipium. Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus. quę quoniam rationi naturęquę repugnant, quis quis illis seruierit, non iam inter homines

Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus. quę quoniam rationi naturęquę repugnant, quis quis illis seruierit, non iam inter homines computandus sed

Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia | uel fraudulentia | uel simulatio | uel arrogantia | uel uanagloria | uel ira | uel gula | uel luxuria | uel libido | uel inconstantia | uel timor | uel ociositas | uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas | cętera-que id genus. quę quoniam rationi naturęquę repugnant, quis quis illis seruierit, non iam inter homines computandus sed inter pecudes erit

uitę multiplex ac uarius est, procul erit a salute? Profecto nihil prodest corrigi, ubi contingit repente deprauari. Sed cętera percurramus, cum de isto inconstantię uitio abunde dictum est supra. Igitur neque ille fortis erit, qui timore perterritus delinquit | et dum uel rerum suarum uel corporis detrimentum uel uitę periculum cauet, Deum offendere non ueretur. Luc23 Timuit Pilatus Cęsarem, quando Christum damnauit, quem confessus erat esse

uarius est, procul erit a salute? Profecto nihil prodest corrigi, ubi contingit repente deprauari. Sed cętera percurramus, cum de isto inconstantię uitio abunde dictum est supra. Igitur neque ille fortis erit, qui timore perterritus delinquit | et dum uel rerum suarum uel corporis detrimentum uel uitę periculum cauet, Deum offendere non ueretur. Luc23 Timuit Pilatus Cęsarem, quando Christum damnauit, quem confessus erat esse innocentem.

a salute? Profecto nihil prodest corrigi, ubi contingit repente deprauari. Sed cętera percurramus, cum de isto inconstantię uitio abunde dictum est supra. Igitur neque ille fortis erit, qui timore perterritus delinquit | et dum uel rerum suarum uel corporis detrimentum uel uitę periculum cauet, Deum offendere non ueretur. Luc23 Timuit Pilatus Cęsarem, quando Christum damnauit, quem confessus erat esse innocentem.

In omnibus igitur iustitię pietatis-que operibus quęrendę proprię laudis absit intentio | sed alienę utilitatis causa, ut innotescamus non desit charitas. et id quoties uidebitur opportunum. hoc est cum non sit periculum, ut uel auditor iactantię crimen imputet | uel doctor committat. Quod quoniam frequenter contingit, semper tutius existima | nihil de te prędicare, nihil quod Deo teste agis, ab aliis inspici uelle. Glorię quippe mundanę cupiditate duci omnino nefas esse etiam tunc

In omnibus igitur iustitię pietatis-que operibus quęrendę proprię laudis absit intentio | sed alienę utilitatis causa, ut innotescamus non desit charitas. et id quoties uidebitur opportunum. hoc est cum non sit periculum, ut uel auditor iactantię crimen imputet | uel doctor committat. Quod quoniam frequenter contingit, semper tutius existima | nihil de te prędicare, nihil quod Deo teste agis, ab aliis inspici uelle. Glorię quippe mundanę cupiditate duci omnino nefas esse etiam tunc monstrauit Dominus cum diceret:

Io8 Ego non quęro gloriam meam. Qui illum uere imitari desyderat, non quęrat gloriam suam, sed gloriam Dei, monente Apostolo ac dicente: Cor1.10 Siue manducatis siue bibitis | uel aliud quid facitis, omnia in gloriam Dei facite. Illi omnia in gloriam Dei faciunt, qui nihil ex iis quę bene laudabiliter-que agunt, sibi arrogant, sed cuncta ad gratiam Dei, qua semper indigemus, referunt.

serui inutiles sumus. fecimus enim quod facere debuimus. Ad hęc semper peccatores nos esse meminerimus. Io1.1 Si enim dixerimus, quia peccatum non habemus, nosipsos seducimus, et ueritas in nobis non est. Denique nihil boni uel in nobis | uel extra nos esse, de quo quasi de nostro gloriari possimus , dicente Apostolo: Cor1.4 Quid habes quod non accepisti? et si accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis?

sumus. fecimus enim quod facere debuimus. Ad hęc semper peccatores nos esse meminerimus. Io1.1 Si enim dixerimus, quia peccatum non habemus, nosipsos seducimus, et ueritas in nobis non est. Denique nihil boni uel in nobis | uel extra nos esse, de quo quasi de nostro gloriari possimus , dicente Apostolo: Cor1.4 Quid habes quod non accepisti? et si accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis?

quia non uirtuti laborasti dum uiueres, sed glorię | et hominibus magis placere quam Deo solicitus fuisti? Quam igitur imprudenter, immo quam stulte inanis gloria quęritur , quę etiam in infamiam uerti potest, et si non uertatur, uel ignorata nihil iuuat | uel cognita plus doloris ei cuius est affert quam consolationis. Luc16 Quid profuit diuiti in Euangelio quotidie splendide epulari, purpura bysso-que indutum in publicum procedere, a plurimis honorari? aut quid

dum uiueres, sed glorię | et hominibus magis placere quam Deo solicitus fuisti? Quam igitur imprudenter, immo quam stulte inanis gloria quęritur , quę etiam in infamiam uerti potest, et si non uertatur, uel ignorata nihil iuuat | uel cognita plus doloris ei cuius est affert quam consolationis. Luc16 Quid profuit diuiti in Euangelio quotidie splendide epulari, purpura bysso-que indutum in publicum procedere, a plurimis honorari? aut quid nocuit Lazaro mendico canibus

se transiturum speraret. Paulus Apostolus nunquam dixisset: Cupio dissolui, nisi cupitę dissolutionis causa potior subesset | quam in corpore uiuere. quam ipse ostendit continuo subiungens: et esse cum Christo. Christus autem postquam coepit contristari | uel ut alius euangelista ait, tedere et pauere , ex natura passibili et infirma, ex eadem paulo post dixit: Pater mi, si possibile est, transeat a me calix iste! Sed quoniam ratio ipsa in nobis uincere debet naturalem carnis motum, nihil

eam formidare | ad seruos mundi. Quod ut clarius constet, de uana pręsentis uitę cupiditate aliquid dicamus. De vitę cupiditate. Caput XIX Si diu uiuendi uel uota uel confidentiam hominum recte perpenderimus, plurimos quidem qui ita afficiuntur, uanitatis imprudentię-que arguemus. Luc12 Diu uiuere sperabat diues ille in Euangelio, qui frugum ubertate

eam formidare | ad seruos mundi. Quod ut clarius constet, de uana pręsentis uitę cupiditate aliquid dicamus. De vitę cupiditate. Caput XIX Si diu uiuendi uel uota uel confidentiam hominum recte perpenderimus, plurimos quidem qui ita afficiuntur, uanitatis imprudentię-que arguemus. Luc12 Diu uiuere sperabat diues ille in Euangelio, qui frugum ubertate

Dies annorum nostrorum in ipsis septuaginta anni, si autem in potentatibus, octoginta anni , et amplius eorum labor et dolor. Quęre siquem inuenire potes octogenarium senem sanum. neminem certe reperies, cui uel aures non obsurduerint | uel uisus non hebetauerit | uel pedes non titubent, manus non tremant, dorsum non curuetur, dentes siqui reliqui sunt non fluitent, et tota corporis deformata facies non penitus alia sit quam fuerat. adde tussim, apoplesiam

nostrorum in ipsis septuaginta anni, si autem in potentatibus, octoginta anni , et amplius eorum labor et dolor. Quęre siquem inuenire potes octogenarium senem sanum. neminem certe reperies, cui uel aures non obsurduerint | uel uisus non hebetauerit | uel pedes non titubent, manus non tremant, dorsum non curuetur, dentes siqui reliqui sunt non fluitent, et tota corporis deformata facies non penitus alia sit quam fuerat. adde tussim, apoplesiam , paralisim

anni, si autem in potentatibus, octoginta anni , et amplius eorum labor et dolor. Quęre siquem inuenire potes octogenarium senem sanum. neminem certe reperies, cui uel aures non obsurduerint | uel uisus non hebetauerit | uel pedes non titubent, manus non tremant, dorsum non curuetur, dentes siqui reliqui sunt non fluitent, et tota corporis deformata facies non penitus alia sit quam fuerat. adde tussim, apoplesiam , paralisim ,

Nam diu uiuere hoc quoque mali habet, quod necesse sit, ut qui diu uixerit, mortes uideat multorum, lugeat liberorum orbitatem, ingemiscat coniugis, fratrum | cognatorum-que funera | et frequenter exitu tristetur amicorum. Quin etiam uel sua uel aliorum adhuc uiuentium infortunia deploret. quandoquidem crebrius mala quam bona contingere mortalibus solent. Quas ob res unam tantum habemus, (ut equidem reor) uitę diuturnioris concupiscendę causam.

uiuere hoc quoque mali habet, quod necesse sit, ut qui diu uixerit, mortes uideat multorum, lugeat liberorum orbitatem, ingemiscat coniugis, fratrum | cognatorum-que funera | et frequenter exitu tristetur amicorum. Quin etiam uel sua uel aliorum adhuc uiuentium infortunia deploret. quandoquidem crebrius mala quam bona contingere mortalibus solent. Quas ob res unam tantum habemus, (ut equidem reor) uitę diuturnioris concupiscendę causam. ut

qui semper uiuere uellent, ut semper peccare possent. Et tamen male cupita senectus in eo illis bene consulit si uenerit, quod lasciuiendi uires obscoenos-que amputet affectus | et ad continentiam cogat uel inuitos. Cęterum quoniam fidei integritati congruit | non solum quę iussa sunt obseruare, sed etiam quę consulta perficere, opportune nunc occurrit | de perfectę religionis professione facere sermonem.

nocturnarum horarum numero comprehensi. Quanuis enim non omnes damnandi sunt, minus tamen illis clari, quos perfectionis opera commendant. Sequitur: Marc19 Et omnis, qui reliquerit domum uel fratres uel sorores aut patrem aut matrem aut uxores aut filios aut agros propter nomen meum, centuplum accipiet et uitam ęternam possidebit. hoc est sublimiorem beatitudinis obtinebit gradum uita-que perenni perfruetur. Exquisitę enim sanctitatis uiri,

horarum numero comprehensi. Quanuis enim non omnes damnandi sunt, minus tamen illis clari, quos perfectionis opera commendant. Sequitur: Marc19 Et omnis, qui reliquerit domum uel fratres uel sorores aut patrem aut matrem aut uxores aut filios aut agros propter nomen meum, centuplum accipiet et uitam ęternam possidebit. hoc est sublimiorem beatitudinis obtinebit gradum uita-que perenni perfruetur. Exquisitę enim sanctitatis uiri, licet uitę

putabit, exequendo. Episcopi tamen proprium est et peculiare | publicos edere ad populum sermones, uitia reprehendere, ad capessendas exhortari uirtutes, transgressores Legis apostolica autoritate castigare, ad poenitentiam conuersos recipere. Quibus in rebus si defecerit, uel per ignorantiam si nesciat | uel per negligentiam si nolit | uel pusillanimitatem si metuat, de fidelium coetu excludetur | et canibus mutis per contumeliam comparabitur. Cur enim episcopus est, si docere nescit? aut cur scit si non uult?

tamen proprium est et peculiare | publicos edere ad populum sermones, uitia reprehendere, ad capessendas exhortari uirtutes, transgressores Legis apostolica autoritate castigare, ad poenitentiam conuersos recipere. Quibus in rebus si defecerit, uel per ignorantiam si nesciat | uel per negligentiam si nolit | uel pusillanimitatem si metuat, de fidelium coetu excludetur | et canibus mutis per contumeliam comparabitur. Cur enim episcopus est, si docere nescit? aut cur scit si non uult? aut quid uelle prodest si non audet

| publicos edere ad populum sermones, uitia reprehendere, ad capessendas exhortari uirtutes, transgressores Legis apostolica autoritate castigare, ad poenitentiam conuersos recipere. Quibus in rebus si defecerit, uel per ignorantiam si nesciat | uel per negligentiam si nolit | uel pusillanimitatem si metuat, de fidelium coetu excludetur | et canibus mutis per contumeliam comparabitur. Cur enim episcopus est, si docere nescit? aut cur scit si non uult? aut quid uelle prodest si non audet quod debet implere?

uitiorum, quam damnabiles existant | Hieremias testatur dicens: Hie23 Veh pastoribus, qui dispergunt | et dilacerant gregem pascuę meę, dicit Dominus. Quę-nam uel dispersio perniciosior | uel crudelior dilaceratio quam eos qui tibi commissi sunt, pereuntes uidere et negligere? a diabolo superari et succurrere nolle? immo etiam tergiuersari et fugere? dum uereris ne quis tuis increpationibus offensus tibi aduersetur, tibi detrahat, tibi

| Hieremias testatur dicens: Hie23 Veh pastoribus, qui dispergunt | et dilacerant gregem pascuę meę, dicit Dominus. Quę-nam uel dispersio perniciosior | uel crudelior dilaceratio quam eos qui tibi commissi sunt, pereuntes uidere et negligere? a diabolo superari et succurrere nolle? immo etiam tergiuersari et fugere? dum uereris ne quis tuis increpationibus offensus tibi aduersetur, tibi detrahat, tibi aliquo detrimento sit. Sed

in aduersum mentem distrahens cogitatio, quę leguntur quę-que audiuntur, non satis intelligere permittit. Intentione animi opus est, ut lecta percipias | et percepta ediscas teneas-que memoriter. Postquam autem mysticos sensus litterę tegumento uelatos deprehenderis | et eos uel ad Ecclesię nouitatem uel ad animę utilitatem transtuleris, adhuc altius tibi erit insurgendum, ut etiam cęlestia perscruteris | et de uisibilibus gradum ad inuisibilia facias. Matth17 In montem excelsum ascendentibus discipulis apparuit

cogitatio, quę leguntur quę-que audiuntur, non satis intelligere permittit. Intentione animi opus est, ut lecta percipias | et percepta ediscas teneas-que memoriter. Postquam autem mysticos sensus litterę tegumento uelatos deprehenderis | et eos uel ad Ecclesię nouitatem uel ad animę utilitatem transtuleris, adhuc altius tibi erit insurgendum, ut etiam cęlestia perscruteris | et de uisibilibus gradum ad inuisibilia facias. Matth17 In montem excelsum ascendentibus discipulis apparuit Dominus Iesus, non qua

Sed inuenta deinde preciosa margarita, quę est Euangelium Christi, omnibus aliis pręferendum scripturis, eam amplectere, eam exosculare, eam pro uiatico habe cum ambulas, pro cibo cum recumbis, pro puluillo cum dormis, pro speculo cum uigilas. nunquam euangelicus codex uel de manibus tuis discedat | uel de memoria exeat. In eo si assiduus fueris, cęlestium desyderio terrena contemnes. et hoc quidem erit | uendere omnia, quę in pręsenti uita possidentur , et ipsam emere margaritam, quę Christi conuersatione fulget |

margarita, quę est Euangelium Christi, omnibus aliis pręferendum scripturis, eam amplectere, eam exosculare, eam pro uiatico habe cum ambulas, pro cibo cum recumbis, pro puluillo cum dormis, pro speculo cum uigilas. nunquam euangelicus codex uel de manibus tuis discedat | uel de memoria exeat. In eo si assiduus fueris, cęlestium desyderio terrena contemnes. et hoc quidem erit | uendere omnia, quę in pręsenti uita possidentur , et ipsam emere margaritam, quę Christi conuersatione fulget | et humanę redemptionis precio

et a periculis perditionis non erruet? Ergo quoties aliquo seculi huius turbine agitaris, quoties carnis pugnam spiritus patitur | et pedibus laquei demonum inuidia tenduntur, ad euangelicas lectiones te conuerte | dormientem-que in puppi Saluatorem strepentibus inter legendum uel orandum uoculis excita. statim illo imperante omnis tentationum ęstus concidet | et concupita redibit tranquillitas. Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam, in prosperis modestiam, in Deum pietatem, in

in prosperis modestiam, in Deum pietatem, in proximos charitatem | pręstabit-que in dubiis consilium, in periculis opem, in tentationum certamine uictoriam. Quis hoc tibi Tullius, quis Demosthenes, quis Socrates, quis Aristoteles, aut si ad poetas respicis, quis Homerus uel Vergilius conferre poterit? Quandoquidem nec sibi ipsis quicquam prodesse potuerunt, ueritatis nobis diuinitus reuelatę penitus ignari. Porro cum experiri coeperis uoluptatem atque fructum quem tibi lectio suggeret

Christus, applaudunt angeli, congratulantur sancti | et cęlestium uerborum sono maligni exterrentur spiritus ac fugiunt. denique nihil ita aut uirtutes animi conseruat | aut uitia repellit | ut frequens diuinas litteras legendi uel audiendi cura. Quo autem rarius his uacabis, eo citius cades exurges-que difficilius. De auditionis cura. Caput XXV Audire quoque quę in ecclesia leguntur | uel

uel audiendi cura. Quo autem rarius his uacabis, eo citius cades exurges-que difficilius. De auditionis cura. Caput XXV Audire quoque quę in ecclesia leguntur | uel eos qui absque lectione in pulpitis declamant, auscultare plurimum expedit. Plus etiam eruditi hominis ore prolata uerba mouere solent | quam si eadem ipse conscripta legeris. Nuda in libris uerba iacent, quę si ab oratore aliquo apte

apte diserte-que recitentur, ipse gestus, ipse aspectus | ipsa-que pronunciatio multum orationi addet ornamenti efficacię-que ad suadendum atque dissuadendum. Delectet te igitur cum legere quę sancta sunt tum quoties ab alio leguntur uel prędicantur audire. Discipulum docilem te esse uolo. Is enim docilis est, qui docentem attente audit. Ad huiuscemodi studium te hortatur Ecclesiasticus dicens: Eccle5 Esto mansuetus ad audiendum uerbum Dei, ut intelligas, et

Custodiunt autem illud, qui bene beate-que uiuendi rationem edocti peccatis, in quibus hactenus fuisse se recognoscunt, finem statuunt | et ab his per poenitentiam resilientes ad capessendas uirtutes disponuntur | magnam-que capiunt uoluptatem uel legendo diuina uel audiendo. In quo Mariam ad pedes Domini sedentem diligenter obserua | Luc10 tanta-que perfusam sermonis eius dulcedine, ut nulla sororis Marthę interpellatione inde mota sit.

Custodiunt autem illud, qui bene beate-que uiuendi rationem edocti peccatis, in quibus hactenus fuisse se recognoscunt, finem statuunt | et ab his per poenitentiam resilientes ad capessendas uirtutes disponuntur | magnam-que capiunt uoluptatem uel legendo diuina uel audiendo. In quo Mariam ad pedes Domini sedentem diligenter obserua | Luc10 tanta-que perfusam sermonis eius dulcedine, ut nulla sororis Marthę interpellatione inde mota sit. et quoniam toto

quod uiuendo meruit, premium consequatur. Hinc demum neque beatorum glorię ullus unquam erit finis | neque supplicii iniquorum. Atque hęc sane sunt nouissima illa, quorum nos memores esse iubet Salomon ne peccemus. Nihil enim uel peccandi appetitum magis frenat quam future damnationis metus, uel ad uirtutem magis excitat quam mercedis promissę spes. Vt igitur probe innocenter-que uiuas, imitare Prophetam dicentem: ps6 Cogitaui dies antiquos | et annos

glorię ullus unquam erit finis | neque supplicii iniquorum. Atque hęc sane sunt nouissima illa, quorum nos memores esse iubet Salomon ne peccemus. Nihil enim uel peccandi appetitum magis frenat quam future damnationis metus, uel ad uirtutem magis excitat quam mercedis promissę spes. Vt igitur probe innocenter-que uiuas, imitare Prophetam dicentem: ps6 Cogitaui dies antiquos | et annos ęternos in mente habui.

ps24 Ad te Domine leuaui animam meam | Deus meus in te confido. et tunc fiet quod in alio psalmo dicitur: ps63 Accedet homo ad cor altum, et exaltabitur Deus. Quanquam tam alte ascendere | uel tam profunde de Deo cogitare nequimus, quin ille semper omni meditatione nostra in immensum maior sit. exaltatur tamen in nobis, quoties quę uera sunt de ipso sentimus, et quemadmodum sentimus, ita nec palam confiteri metuimus. Deum autem sicuti decet contemplantibus multa

S.Hie. Diuus quoque Hieronymus noster hanc se gratiam a Domino quandoque accepisse gloriatur, ut secessu quodam mentis et angelorum choris interesset | et nescio quibus oculis in uno Deo uidisset Trinitatem | ac per hebdomadam uel plurium dierum spacium de corporeis nihil curaret. sibi-que tandem redditus | eorum quę uiderat desyderio recordatione-que afficeretur et fleret. Nouit ergo Dominus eis quos elegit, etiam ante mortem

hoc tibi profuturum sit? ille qui sic peccauerat, sic poenituerat, de cruce ascendit ad paradisum | angelorum-que fit socius, qui fuerat latronum. Ceterum si etiam omnium maximum scelus commisisti, hoc est, si Christo renunciasti | et uel Iudaica uel Machumetana uel aliqua alia impietate subuersus es, cogita quo excideris, quantum mali perpetraueris, et ad mentem sanam rediens amaris fidei fletibus, Petri exemplo, laua perfidię sordes, et mereberis rursum fieri membrum Ecclesię, a cuius corpore auulsus fueras |

sit? ille qui sic peccauerat, sic poenituerat, de cruce ascendit ad paradisum | angelorum-que fit socius, qui fuerat latronum. Ceterum si etiam omnium maximum scelus commisisti, hoc est, si Christo renunciasti | et uel Iudaica uel Machumetana uel aliqua alia impietate subuersus es, cogita quo excideris, quantum mali perpetraueris, et ad mentem sanam rediens amaris fidei fletibus, Petri exemplo, laua perfidię sordes, et mereberis rursum fieri membrum Ecclesię, a cuius corpore auulsus fueras | et iam cum

ille qui sic peccauerat, sic poenituerat, de cruce ascendit ad paradisum | angelorum-que fit socius, qui fuerat latronum. Ceterum si etiam omnium maximum scelus commisisti, hoc est, si Christo renunciasti | et uel Iudaica uel Machumetana uel aliqua alia impietate subuersus es, cogita quo excideris, quantum mali perpetraueris, et ad mentem sanam rediens amaris fidei fletibus, Petri exemplo, laua perfidię sordes, et mereberis rursum fieri membrum Ecclesię, a cuius corpore auulsus fueras | et iam cum mortuis

est sceleris huius expers, qui pecuniam seculi-que diuitias magis quam ęquum bonum-que diligit. Apostoli autoritate hoc probamus, qui Colossensibus scribens | auaritiam simulacrorum seruitutem appellat. Neque tamen per hoc mandatum ars reprobata est sculptorum uel pictorum. Non pingere aut fingere simulacra uetantur, sed adorare. Ideo sequitur: Non adorabis ea neque coles. Ego enim sum Dominus Deus tuus. Quod autem nos quoque Christi sanctorun-que

Furti actio est in eum, qui contrectat rem alienam inuito domino. Igitur contra hoc pręceptum peregit | non solum qui aliquid furto sustulit, sed etiam qui per uim rapuit | uel per fraudem ellicuit | uel casu inuentum restituere noluit. Octauum. Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium. Cum enim Christus Dei Filius ueritas sit, quicquid aduersus

Furti actio est in eum, qui contrectat rem alienam inuito domino. Igitur contra hoc pręceptum peregit | non solum qui aliquid furto sustulit, sed etiam qui per uim rapuit | uel per fraudem ellicuit | uel casu inuentum restituere noluit. Octauum. Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium. Cum enim Christus Dei Filius ueritas sit, quicquid aduersus ueritatem dicitur, Deum

excusamus ac defendimus, abunde in parte eius libri, quem de religiose uiuendi institutione inscripsimus, est tractatum. ubi sanctorum exemplis probatur | non solum fingere quandoque licere, sed etiam esse necessarium, quoties consultum uolumus uel nostrę uel aliorum saluti. Nonum. Non concupisces domum proximi tui! Decimum. Non desyderabis uxorem eius! His postremis Dei

ac defendimus, abunde in parte eius libri, quem de religiose uiuendi institutione inscripsimus, est tractatum. ubi sanctorum exemplis probatur | non solum fingere quandoque licere, sed etiam esse necessarium, quoties consultum uolumus uel nostrę uel aliorum saluti. Nonum. Non concupisces domum proximi tui! Decimum. Non desyderabis uxorem eius! His postremis Dei mandatis

Cum ambulaueris, inquit, gradiantur tecum, et cum dormieris, custodiant te, ne pecces, et uigilans loquere cum eis. Quęris, cur ita? Ne scilicet, quamdiu per huius uitę curricula incedis, iustitię iter deseras et uel per quietem diaboli ludificationibus capiaris uel, cum euigilas, de mundo prius quam de Deo cogites. In quo quidem imitandus est nobis ille, qui ait: Quomodo dilexi legem tuam, Domine! Tota die meditatio mea est. Igitur quotidie

cum dormieris, custodiant te, ne pecces, et uigilans loquere cum eis. Quęris, cur ita? Ne scilicet, quamdiu per huius uitę curricula incedis, iustitię iter deseras et uel per quietem diaboli ludificationibus capiaris uel, cum euigilas, de mundo prius quam de Deo cogites. In quo quidem imitandus est nobis ille, qui ait: Quomodo dilexi legem tuam, Domine! Tota die meditatio mea est. Igitur quotidie tecum reuolue, quotidie mente rumina, quęcunque

iri uolumus. Nam et ipse Euangelii autor Christus, quęcunque docendo tradidit nobis, ea se a Patre accepisse dixit; hoc quoque habens a Patre, ut Filius sit, Patri tamen coęternus et consubstantialis. Atque ita fiet, ut illa, quę uel per Patrem uel per Filium uel per Spiritum Sanctum iubentur, unius Dei iussa esse credamus, unius maiestatis imperia. Quędam tamen ad tempus obseruanda, ut illa, quę futurorum figuras continebant, quędam semper, ut hęc ipsa de

Nam et ipse Euangelii autor Christus, quęcunque docendo tradidit nobis, ea se a Patre accepisse dixit; hoc quoque habens a Patre, ut Filius sit, Patri tamen coęternus et consubstantialis. Atque ita fiet, ut illa, quę uel per Patrem uel per Filium uel per Spiritum Sanctum iubentur, unius Dei iussa esse credamus, unius maiestatis imperia. Quędam tamen ad tempus obseruanda, ut illa, quę futurorum figuras continebant, quędam semper, ut hęc ipsa de quibus nunc agitur,

autor Christus, quęcunque docendo tradidit nobis, ea se a Patre accepisse dixit; hoc quoque habens a Patre, ut Filius sit, Patri tamen coęternus et consubstantialis. Atque ita fiet, ut illa, quę uel per Patrem uel per Filium uel per Spiritum Sanctum iubentur, unius Dei iussa esse credamus, unius maiestatis imperia. Quędam tamen ad tempus obseruanda, ut illa, quę futurorum figuras continebant, quędam semper, ut hęc ipsa de quibus nunc agitur, quę ad uitę

suum et matrem suam! Maledictus qui transfert terminos proximi sui! Maledictus qui errare facit cęcum in itinere! Maledictus qui peruertit iudicium aduenę, pupilli et uiduę! Maledictus qui dormit cum uxore patris sui et reuelat operimentum loculi eius! Et qui dormit cum iumento uel cum sorore uel cum socru uel cum uxore proximi! Et qui percusserit proximum et qui pro precio uitę insidiatur alienę! Post multa: Maledictus, aiunt, qui non permanet in sermonibus legis huius nec eos opere perficit! Deinde iterum ad maledicendum acrius

suam! Maledictus qui transfert terminos proximi sui! Maledictus qui errare facit cęcum in itinere! Maledictus qui peruertit iudicium aduenę, pupilli et uiduę! Maledictus qui dormit cum uxore patris sui et reuelat operimentum loculi eius! Et qui dormit cum iumento uel cum sorore uel cum socru uel cum uxore proximi! Et qui percusserit proximum et qui pro precio uitę insidiatur alienę! Post multa: Maledictus, aiunt, qui non permanet in sermonibus legis huius nec eos opere perficit! Deinde iterum ad maledicendum acrius insurgentes ad

qui transfert terminos proximi sui! Maledictus qui errare facit cęcum in itinere! Maledictus qui peruertit iudicium aduenę, pupilli et uiduę! Maledictus qui dormit cum uxore patris sui et reuelat operimentum loculi eius! Et qui dormit cum iumento uel cum sorore uel cum socru uel cum uxore proximi! Et qui percusserit proximum et qui pro precio uitę insidiatur alienę! Post multa: Maledictus, aiunt, qui non permanet in sermonibus legis huius nec eos opere perficit! Deinde iterum ad maledicendum acrius insurgentes ad transgressorem-que

Reg. 4. 17 Antehac ob idem delictum et Samaria ab Assyriis debellata | et populus cum rege Osee patriis auulsi sedibus in Assyriam-que traducti seruierunt. Nemo ergo regum, nemo principum uel sibi uel imperii sui uiribus nimio plus confidat. Siquis pręuaricator mandatorum Dei esse perseuerauerit et nec uno aut altero flagello commonitus ab impietate animum auerterit, repente uidebit misceri omnia quę ditionis suę sunt, hos capi, illos cędi, alios desciscere,

Reg. 4. 17 Antehac ob idem delictum et Samaria ab Assyriis debellata | et populus cum rege Osee patriis auulsi sedibus in Assyriam-que traducti seruierunt. Nemo ergo regum, nemo principum uel sibi uel imperii sui uiribus nimio plus confidat. Siquis pręuaricator mandatorum Dei esse perseuerauerit et nec uno aut altero flagello commonitus ab impietate animum auerterit, repente uidebit misceri omnia quę ditionis suę sunt, hos capi, illos cędi, alios desciscere, diutinam

uitę nostrę breuis est, ita et incerta. Plurimos frustratur speratę senectutis expectatio. denique quis est qui unum diem, immo, unam horam a mortis periculo alienam possit sibi promittere? Quam multos , dum sani ambulant, dum fabulantur, dum rident, uel casus exterior | uel morbus interior | repente deiicit et extinguit? In eo itaque nostrę saluti consulitur, quod Saluator ait: Mar. 13 Videte, uigilate et orate!

est, ita et incerta. Plurimos frustratur speratę senectutis expectatio. denique quis est qui unum diem, immo, unam horam a mortis periculo alienam possit sibi promittere? Quam multos , dum sani ambulant, dum fabulantur, dum rident, uel casus exterior | uel morbus interior | repente deiicit et extinguit? In eo itaque nostrę saluti consulitur, quod Saluator ait: Mar. 13 Videte, uigilate et orate! Nescitis enim

Raro uidebis eos qui somniculosi sunt, a luxuria libidinibus-que abstinere. Cum crapulati fuerint, graui sopore premuntur, quos ronchizantes non facilius excites | quam syluestres ursos | aut uitulos marinos. Putas experrecti ad orationes procumbant | uel ad decantandos psalmos instent? ientacula conquirunt, prandia deinde parari iubent, et cum hesternas perpotationes diu dormiendo uix edormierint, iam sese nouis ac recentibus ingurgitant | ne tunc quidem uigilare putandi cum uigilant. Nam eo quoque

relata legimus, quibus credere compellimur | per quietem sępenumero quę uera sunt reuelari. cum pręsertim ipse Dominus (ut in Numeris scriptum est) dicat: Nume. 12 Siquis fuerit inter uos propheta Domini, in uisione apparebo ei | uel per somnium loquar ad illum. Sunt tamen quędam, quę per demonum illusiones accidunt, uana atque fallacia, ueris tamen interdum mixta, ut credantur. Demonis enim calliditas quo animo falsum aliquid suadet, eodem et uerum

noscitur. Quicquid ille quocunque modo suggesserit, nisi uirtute diuina compulsus suggerat, non ueritatem sed laqueos esse certo scias. tunc etiam magis erit cauendum, cum se ostenderit amicum | et palpare animum blanditiis coeperit. Illa uero insomnia, quę uel ab aliqua animi passione | uel corporis morbo | uel negociorum cura | uel diurna uerborum ultro citro-que habitorum contentione prouenire solent, semper uana futilia-que sunt et nulla prorsus fide digna. Quod si quid ita ut somniatum est

ille quocunque modo suggesserit, nisi uirtute diuina compulsus suggerat, non ueritatem sed laqueos esse certo scias. tunc etiam magis erit cauendum, cum se ostenderit amicum | et palpare animum blanditiis coeperit. Illa uero insomnia, quę uel ab aliqua animi passione | uel corporis morbo | uel negociorum cura | uel diurna uerborum ultro citro-que habitorum contentione prouenire solent, semper uana futilia-que sunt et nulla prorsus fide digna. Quod si quid ita ut somniatum est euenerit, non somnio credas,

nisi uirtute diuina compulsus suggerat, non ueritatem sed laqueos esse certo scias. tunc etiam magis erit cauendum, cum se ostenderit amicum | et palpare animum blanditiis coeperit. Illa uero insomnia, quę uel ab aliqua animi passione | uel corporis morbo | uel negociorum cura | uel diurna uerborum ultro citro-que habitorum contentione prouenire solent, semper uana futilia-que sunt et nulla prorsus fide digna. Quod si quid ita ut somniatum est euenerit, non somnio credas, sed cuidam pręsagę

diuina compulsus suggerat, non ueritatem sed laqueos esse certo scias. tunc etiam magis erit cauendum, cum se ostenderit amicum | et palpare animum blanditiis coeperit. Illa uero insomnia, quę uel ab aliqua animi passione | uel corporis morbo | uel negociorum cura | uel diurna uerborum ultro citro-que habitorum contentione prouenire solent, semper uana futilia-que sunt et nulla prorsus fide digna. Quod si quid ita ut somniatum est euenerit, non somnio credas, sed cuidam pręsagę mentis diuinationi.

potes fundens. illum-que imitare publicanum, qui stans a longe uultu in terra deiecto pectus percutiebat suum. Peccatorum quippe conscius non est ausus propius accedere, non oculos in cęlum subleuare, et ut a se poenam exigeret, a pectoris uerberatione non cessauit. Verum nequis uel dignitate pręditus uel a Deo iam gratiam consecutus minus se submittat, ad Scripturarum testimonia animum applicet, et uidebit Salomonem regem in dedicatione templi fixis in terra genibus | et manibus ad cęlum expansis deprecantem. Audiet Danielem prophetam dicentem: Posui

imitare publicanum, qui stans a longe uultu in terra deiecto pectus percutiebat suum. Peccatorum quippe conscius non est ausus propius accedere, non oculos in cęlum subleuare, et ut a se poenam exigeret, a pectoris uerberatione non cessauit. Verum nequis uel dignitate pręditus uel a Deo iam gratiam consecutus minus se submittat, ad Scripturarum testimonia animum applicet, et uidebit Salomonem regem in dedicatione templi fixis in terra genibus | et manibus ad cęlum expansis deprecantem. Audiet Danielem prophetam dicentem: Posui faciem meam ad Dominum Deum

orabo et mente; psallam spiritu, psallam et mente; ut uidelicet et lingua sermonem resonet et mens circa ea, quę dicuntur, intenta sit. Parum diligens est precator, qui alio uerba, alio cogitationes dirigit, et cum corpore in ecclesia sit, animo uagatur foras per urbis loca uel secessus ruris. Quando hic cum Apostolo dicere poterit: Conuersatio nostra in cęlis est, si ne ibi quidem, ubi est, se esse noscit? Nec semel orasse sufficit. Instandum est, ut impetres, quod postulas. Eędem

quis tutum se a tentationum periculo sperabit, nisi semper orauerit? Hoc quoque roganti necessarium, ut nunquam de Dei misericordia diffidat, sed semper se impetraturum speret quod petit, si modo illud fuerit sibi, uel ei pro quo petit, profuturum. Omnia, inquit, quęcunque petitis, credite, quia accipietis, et eueniet uobis. Male tamen id credit, qui ueritati, quę Christus est, non adhęret, eodem dicente: Veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et

enim affecti uidendi Iesum rogauerunt Philippum, Philippus Andream, ambo Dominum. Quid secutum sit, euangelista non explicat. Non tamen dubito, quin ipse Dominus per apostolos exoratus hoc concesserit, quod fortasse iis tacentibus uel non concessisset uel concedere distulisset. Sanctos ergo in auxilium nobis inuocemus, quia in psalmo est scriptum: Oculi Domini super iustos, et aures eius in preces eorum. Et Iacobus apostolus:

Iesum rogauerunt Philippum, Philippus Andream, ambo Dominum. Quid secutum sit, euangelista non explicat. Non tamen dubito, quin ipse Dominus per apostolos exoratus hoc concesserit, quod fortasse iis tacentibus uel non concessisset uel concedere distulisset. Sanctos ergo in auxilium nobis inuocemus, quia in psalmo est scriptum: Oculi Domini super iustos, et aures eius in preces eorum. Et Iacobus apostolus: Multum ualet, inquit,

roborabitur, caro obediet spiritui et superatis diaboli tentamentis bonorum operum fructus cumulabitur. Reliquum erit, ut re bene gesta hinc decedentes a Domino coronemur. Sed iam de illis quoque pauca dicamus, quorum preces uel nullius uel minimi momenti sunt, ut simul discamus nos eorum dissimillimos esse oportere, si diuinum nobis fauorem precum laudum-que cultu cupimus conciliare. De oratione infrvctvosa. Caput X

caro obediet spiritui et superatis diaboli tentamentis bonorum operum fructus cumulabitur. Reliquum erit, ut re bene gesta hinc decedentes a Domino coronemur. Sed iam de illis quoque pauca dicamus, quorum preces uel nullius uel minimi momenti sunt, ut simul discamus nos eorum dissimillimos esse oportere, si diuinum nobis fauorem precum laudum-que cultu cupimus conciliare. De oratione infrvctvosa. Caput X

Nos inique egimus | et ad iracundiam prouocauimus. Iccirco tu inexorabilis es. Nisi enim omnium prorsus delictorum, quę commisimus, nos poenituerit | et de omnibus pariter dolore moerore-que satisfacere studuerimus, frustra procumbimus ad orandum. Nimium impudens est, qui uel una in re offendere non cessat, et ab eo quem offendit, orat gratiam. Qui supplicando atque obsecrando placare Deum tibi iratum speras, et a luxuria non discedis? et fornicari non desinis? uel aliud quod legi diuinę aduersatur, agere non

ad orandum. Nimium impudens est, qui uel una in re offendere non cessat, et ab eo quem offendit, orat gratiam. Qui supplicando atque obsecrando placare Deum tibi iratum speras, et a luxuria non discedis? et fornicari non desinis? uel aliud quod legi diuinę aduersatur, agere non omittis? De istiusmodi supplicatoribus lamentatur in Euangelio Saluator noster dicens: Quid uocatis me: Domine, Domine, et non facitis quę dico? Quod si forte contigerit, ut per

Qui enim hęsitat, similis est fluctui maris, qui a uento mouetur et circumfertur. Non ergo ęstimet homo ille, quod accipiat aliquid a Domino. Ex his igitur, quę diximus, perspicuum est eos, qui uel de religione quicquam dubitant uel in peccato aliquo perdurant, pro ęterna salute, quam credentibus ac poenitentibus promissam esse constat, orantes non exaudiri. Quibus dicere possis cum Iacobo apostolo: Petitis, et non accipitis, eo quod male petatis. quod quidem et

hęsitat, similis est fluctui maris, qui a uento mouetur et circumfertur. Non ergo ęstimet homo ille, quod accipiat aliquid a Domino. Ex his igitur, quę diximus, perspicuum est eos, qui uel de religione quicquam dubitant uel in peccato aliquo perdurant, pro ęterna salute, quam credentibus ac poenitentibus promissam esse constat, orantes non exaudiri. Quibus dicere possis cum Iacobo apostolo: Petitis, et non accipitis, eo quod male petatis. quod quidem et Ecclesia Deo in psalmis loquens

esse debeat, ut ea conferantur, dicemus. Qvalem oporteat esse poenitentiam Caput XII Ex arbitrii uoluntate proficiscatur oportet, quicquid operis uel poenam meretur uel pręmium. Poenitentia igitur nisi uoluntaria fuerit, Dei aduersus peccatorem iram placare non poterit. Libertas ista in illa duorum filiorum parabola manifesta apparet, qui a patre iussi, ut uineam cultum irent, alter negauit se iturum, et poenitentia motus

ut ea conferantur, dicemus. Qvalem oporteat esse poenitentiam Caput XII Ex arbitrii uoluntate proficiscatur oportet, quicquid operis uel poenam meretur uel pręmium. Poenitentia igitur nisi uoluntaria fuerit, Dei aduersus peccatorem iram placare non poterit. Libertas ista in illa duorum filiorum parabola manifesta apparet, qui a patre iussi, ut uineam cultum irent, alter negauit se iturum, et poenitentia motus iuit. alter

Ille qui a patre recedendo peccauerat, ueniam petendo dixit: Luc. 15 Non sum dignus uocari filius tuus. fac me sicut unum de mercenariis tuis! Ideo ęquari fratri qui non deliquerat, uel etiam pręferri meruit. Luc. 18 Et publicanus, dum cernuus orat | indignum-que se iudicat in cęlum suspicere, Christo testante rediit iustificatus, cęli ciuis futurus, qui peccati seruus

senes ita et pueros rapit. quin immo rari admodum sunt, quos ad senectam usque patitur peruenire. Plurimos pręterea eadem dies sanos fortes-que incedere uidit | et exanimes concidere. Nulla uitę securitas est semper inter pericula uersantium. Potes uel morbi ui | uel uenenati cibi haustu | uel serpentis ictu | uel sicarii alicuius improuiso percussu | uel alio aliquo inopinato casu protinus extingui. denique quod multis accidit, potest et tibi. Iccirco sicut in Ecclesiastico scriptum est:

pueros rapit. quin immo rari admodum sunt, quos ad senectam usque patitur peruenire. Plurimos pręterea eadem dies sanos fortes-que incedere uidit | et exanimes concidere. Nulla uitę securitas est semper inter pericula uersantium. Potes uel morbi ui | uel uenenati cibi haustu | uel serpentis ictu | uel sicarii alicuius improuiso percussu | uel alio aliquo inopinato casu protinus extingui. denique quod multis accidit, potest et tibi. Iccirco sicut in Ecclesiastico scriptum est:

rari admodum sunt, quos ad senectam usque patitur peruenire. Plurimos pręterea eadem dies sanos fortes-que incedere uidit | et exanimes concidere. Nulla uitę securitas est semper inter pericula uersantium. Potes uel morbi ui | uel uenenati cibi haustu | uel serpentis ictu | uel sicarii alicuius improuiso percussu | uel alio aliquo inopinato casu protinus extingui. denique quod multis accidit, potest et tibi. Iccirco sicut in Ecclesiastico scriptum est: Eccl. 5

quos ad senectam usque patitur peruenire. Plurimos pręterea eadem dies sanos fortes-que incedere uidit | et exanimes concidere. Nulla uitę securitas est semper inter pericula uersantium. Potes uel morbi ui | uel uenenati cibi haustu | uel serpentis ictu | uel sicarii alicuius improuiso percussu | uel alio aliquo inopinato casu protinus extingui. denique quod multis accidit, potest et tibi. Iccirco sicut in Ecclesiastico scriptum est: Eccl. 5 Non tardes conuerti

patitur peruenire. Plurimos pręterea eadem dies sanos fortes-que incedere uidit | et exanimes concidere. Nulla uitę securitas est semper inter pericula uersantium. Potes uel morbi ui | uel uenenati cibi haustu | uel serpentis ictu | uel sicarii alicuius improuiso percussu | uel alio aliquo inopinato casu protinus extingui. denique quod multis accidit, potest et tibi. Iccirco sicut in Ecclesiastico scriptum est: Eccl. 5 Non tardes conuerti ad Dominum | et ne differas de die in diem!

ratione discutere. qua fortasse compulsi | mortiferum uenenum euomere curabunt quod hauserunt. Tu qui multum temporis peccando consumpsisti | et ętatem ad bene agendum datam | in deliciis, in luxuriis, in obscoenitatibus turpiter contriuisti, quo excideris cogita | et uel in fine de regione longinqua incipe redire ad patrem quem reliquisti. Difficile est inquis ab usitatis desistere | et pellem iam inueteratam serpentis more cum noua commutare. Sed nisi de Iudea transieris ad Galileam,

a nobis reuocaris, inde aditus est ad cęlestem beatitudinem, ad angelorum gloriam, ad requiem gaudium-que sanctorum. Nequaquam erit ita ut uidetur difficile a prauis actionibus desistere | atque ad iustitię sanctitatis-que opera accingi, si uel malorum poenam | uel bonorum ęstimare libuerit pręmium. Pręterea ignaui est profecto eiusce rei exequendę difficultatem prętendere, quam sępe a plurimis peractam fuisse constat.

aditus est ad cęlestem beatitudinem, ad angelorum gloriam, ad requiem gaudium-que sanctorum. Nequaquam erit ita ut uidetur difficile a prauis actionibus desistere | atque ad iustitię sanctitatis-que opera accingi, si uel malorum poenam | uel bonorum ęstimare libuerit pręmium. Pręterea ignaui est profecto eiusce rei exequendę difficultatem prętendere, quam sępe a plurimis peractam fuisse constat. Mattheus ante

Nunquam serum est salutem quęrere, cum semper spes impetrandi suppetat, donec in corpore datur spirandi copia. Sed quia dierum nostrorum exitum nescimus, periculosissimum est postremum expectare, ne forte is hodiernus uel crastinus sit | et tunc mori cogamur, cum nos multum adhuc uicturos credimus. Cęterum si conuersioni tuę (ut potissime fit) hoc obstat, quod uiolentę admodum sensuum tuorum cupidini non potes resistere, da operam ut possis. tolle

futura. et si bruta quoque quędam animalia uenturę tempestatis pręsaga, antequam erumpat procella, ad tranquilliora sibi loca confugiunt, minus te rationalem existimabo, si proposita uoluptariis incontinentibus-que tormenta tecum quandoque non mediteris | uel cum meditaris non expauescas | te-que ad eum uitę statum conferas, in quo et de poena securior esse possis | et de pręmio certior. Noli

Sanctum irremisibilem esse, multi dubitant, utrum intelligendum sit, quod nunquam dimittatur, an quod difficulter. vsque adeo existimant, si poenitentia adsit, nihil obstare, quin benignitas diuina pręstet ueniam. Quale igitur uel quam magnum esse potest scelus tuum, quod te ad desperationem remissionis quiuit compellere? et de Deo non recte sentire, ut tibi poenitenti parcere omnino nolit, cum nunquam ad poenitentiam conuersis et in ipsum confidentibus non ignoscat?

Tria sunt peccatorum genera: aut enim peccamus cogitatione | aut uerbo | aut opere. per ista mente discurrendo, postquam conscientiam diligenter accurate-que examinauerimus, tam de omnibus quam de singulis, in quibus Deo uel proximo aliqua illata est iniuria, dolentes moesti-que imprimis | et ante sacerdotem ueluti ante Christum reuerenter genibus prouoluti cuncta illi exponamus, occultemus nihil.

loqui | nec fide montes transferre | quicquam prodesse poterit. Poenitentiam itaque agere oportet | et illa non omittere. Quicquid enim pie sancte-que agitur, appendix poenitentię est | et pro culpa satisfactio, ut purgatorii poena uel breuior sit | uel nulla, si plene in uita satisfactum fuerit. uel etiam ut post culpę poenę-que abolitionem plus glorię in cęlo mereri possint, qui hic benefecerint. Restat ut dicta euangelica, quę memorauimus | quę-que

montes transferre | quicquam prodesse poterit. Poenitentiam itaque agere oportet | et illa non omittere. Quicquid enim pie sancte-que agitur, appendix poenitentię est | et pro culpa satisfactio, ut purgatorii poena uel breuior sit | uel nulla, si plene in uita satisfactum fuerit. uel etiam ut post culpę poenę-que abolitionem plus glorię in cęlo mereri possint, qui hic benefecerint. Restat ut dicta euangelica, quę memorauimus | quę-que illis similia sunt,

Poenitentiam itaque agere oportet | et illa non omittere. Quicquid enim pie sancte-que agitur, appendix poenitentię est | et pro culpa satisfactio, ut purgatorii poena uel breuior sit | uel nulla, si plene in uita satisfactum fuerit. uel etiam ut post culpę poenę-que abolitionem plus glorię in cęlo mereri possint, qui hic benefecerint. Restat ut dicta euangelica, quę memorauimus | quę-que illis similia sunt, ita intelligantur, ut si fiant quę in ipsis

a te uocati accedimus, cum plena fide, cum indubitata credulitate confitentes, panem et uinum tuis uerbis a tuo sacerdote consecratum, tuum esse corpus, tuum esse sanguinem. Tu enim ipse qui ueritas es, hoc testaris et affirmas, cui uel minimum refragari infidelitatis crimen est. Panis uini-que figuram oculis cernimus, odorem naribus haurimus, saporem ore gustamus, duritiem atque liquorem tactu sentimus. et tamen non nostris sensibus, sed tuo testimonio credimus.

fideliter accipimus | nec omnino qua ratione id fieri possit quęrimus | aut quomodo panis uini-que substantia in substantiam corporis et sanguinis tui transeat, cum accidentia non mutentur, scrutamur. Maius est enim miraculum istud | quam ut humano ingenio uel scientia comprehendi possit | te tamen tradente uerum esse credimus | etiam quod intelligere quomodo uerum esse possit nequimus. Etenim suis finibus circumscriptus est intellectus noster, tuę autem potentię, tuę sapientię nullus est

In eos, qvi sacramentvm male svmvnt Caput XVIII Cum igitur tanti emolumenti sit | tantę-que felicitatis uero pane ac uero potu isto uti, nonne miseri sunt et infelices, qui uel indigni ad sumendum accedunt | uel omnino sumere contemnunt? Indigne autem accedunt, qui poenitentiam peccatorum, ut debent, non egerunt | nec satis diligentes in confitendis reatibus fuere | neque ab omnibus continendi sese propositum habent.

male svmvnt Caput XVIII Cum igitur tanti emolumenti sit | tantę-que felicitatis uero pane ac uero potu isto uti, nonne miseri sunt et infelices, qui uel indigni ad sumendum accedunt | uel omnino sumere contemnunt? Indigne autem accedunt, qui poenitentiam peccatorum, ut debent, non egerunt | nec satis diligentes in confitendis reatibus fuere | neque ab omnibus continendi sese propositum habent. Si conscientia tua te accusat,

non obtulit tempore suo, peccatum suum ipse portabit. Tam Lege igitur quam Euangelio, ut Christo communices compelleris. id ipsum insuper Ecclesię sancte edictum tibi confirmat: Qui pro sceleribus suis inquit, duobus uel tribus annis non communicant , excommunicandi sunt, donec poenitentiam agant . Valde etiam expauescenda est illa Domini sententia in illos qui ad coenam uocati uenire recusarunt promulgata. Nemo inquit uirorum illorum qui uocati sunt, gustabunt

62 His in Esaia etiam iurat Dominus in dextera sua | et in brachio fortitudinis suę | se non daturum ultra triticum neque uinum. Non enim possunt mereri gratiam fructum-que sacramenti, qui uel dubii sumunt illud | uel increduli despiciunt | acrius tandem puniendi quam qui olim Legalibus sacrificiis detraxissent, dicente Apostolo: Ad Heb. 10 Irritam quis faciens legem Moysi, sine ulla miseratione duobus uel tribus testibus

62 His in Esaia etiam iurat Dominus in dextera sua | et in brachio fortitudinis suę | se non daturum ultra triticum neque uinum. Non enim possunt mereri gratiam fructum-que sacramenti, qui uel dubii sumunt illud | uel increduli despiciunt | acrius tandem puniendi quam qui olim Legalibus sacrificiis detraxissent, dicente Apostolo: Ad Heb. 10 Irritam quis faciens legem Moysi, sine ulla miseratione duobus uel tribus testibus moritur. quanto magis putatis

sacramenti, qui uel dubii sumunt illud | uel increduli despiciunt | acrius tandem puniendi quam qui olim Legalibus sacrificiis detraxissent, dicente Apostolo: Ad Heb. 10 Irritam quis faciens legem Moysi, sine ulla miseratione duobus uel tribus testibus moritur. quanto magis putatis deteriora mereri supplicia, qui Filium Dei conculcauerit? et sanguinem Testamenti pollutum dixerit, in quo sanctificatus est, et Spiritui gratię contumeliam fecerit? Profecto qui non credunt | conculcant Filium Dei, non pedibus

aliis abstinent. Sed uirium habenda ratio est | atque ita ieiunandum, ut corpus non lasciuiat | et tamen ad uitę religiosę opera possit sufficere. Satius est orare in ecclesia, psallere, laudis sacrificia offerre, diuina discere uel docere | quam abstinentia nimia debilitatum nihil horum posse pręstare. His autem omnibus moderata ieiunia conferunt multum | plurimum-que iuuamenti subministrant. Vnde quosdam uini usu se abdicare uilioribus-que cibis uitam sustentare minime piget.

qui ab aquę potu cessare iubetur egrotabat. Noli adhuc aquam bibere inquit, propter stomachum tuum et frequentes tuas infirmitates, sed modico uino utere. hoc est, non multo ad luxuriam, sed modico et aqua diluto ad languidi corporis iuuamentum. Nemo tamen nefas putet | uel carnibus uesci extra ieiunium, nisi uotum obstet, ne in Hebionitarum incidat heresim. uel etiam ieiunando uini usum damnet, ne ipse cum Taciano Encratidarum autore damnandus iudicetur. Nam Dominus et Saluator noster his usus est, ut euangelistę testantur, et in Chana Galileę

stomachum tuum et frequentes tuas infirmitates, sed modico uino utere. hoc est, non multo ad luxuriam, sed modico et aqua diluto ad languidi corporis iuuamentum. Nemo tamen nefas putet | uel carnibus uesci extra ieiunium, nisi uotum obstet, ne in Hebionitarum incidat heresim. uel etiam ieiunando uini usum damnet, ne ipse cum Taciano Encratidarum autore damnandus iudicetur. Nam Dominus et Saluator noster his usus est, ut euangelistę testantur, et in Chana Galileę ad nuptias | et in Hierosolymis quando Pascha cum discipulis celebrauit. In quo ostendere

Dominus et Saluator noster his usus est, ut euangelistę testantur, et in Chana Galileę ad nuptias | et in Hierosolymis quando Pascha cum discipulis celebrauit. In quo ostendere uoluit | nullum crimen esse siquis his utatur, nisi cum Ecclesię interdictum | uel uoluntarium impediat uotum. Quisquis ergo aut carnis usu | aut uini potu | aut utro-que sponte se abdicat, non quia non liceat his uti hoc agat, sed quia iuuat | pro peccato satisfaciendi gratia |

tuo solo aspectu satias, tu panis indeficiens, tu fons uiuus. Tu da, ut tibi placeant ieiunia nostra, ut cum placuerint, a te tandem tua dulcedine satiemur. Non erit molesta inedia, quam spes eiusmodi futurę saturitatis consolabitur. Tu es farina illa Elisei, qui uel amarissimum ieiunii nostri pulmentum uertis in dulcorem. Omne onus laborum nostrorum leuas istius quam in te fiximus spei suauitate. Itaque et cum ieiunamus tibi ieiunamus, et cum reficimur tibi gratias agimus, et postquam refecti sumus te laudamus. Quod ut

apparatus monachi accumbentis mussitatio. Licentioris igitur gulę sunt, quos non pudet, cęteris in silentio considentibus, corrugare nares, frontem contrahere, os distorquere | et gestu nutu-que ipso uel de cibo | uel de potu conqueri. Hic fastidit legumina, ille minutos pisciculos contemnit, alius olera aspernatur, alii cibarius panis odio est, alium uini austeritas offendit. quod si acescere coeperit, stomacho noxium argumentatur | et frigorificum esse

accumbentis mussitatio. Licentioris igitur gulę sunt, quos non pudet, cęteris in silentio considentibus, corrugare nares, frontem contrahere, os distorquere | et gestu nutu-que ipso uel de cibo | uel de potu conqueri. Hic fastidit legumina, ille minutos pisciculos contemnit, alius olera aspernatur, alii cibarius panis odio est, alium uini austeritas offendit. quod si acescere coeperit, stomacho noxium argumentatur | et frigorificum esse medicorum

Nam ut in psalmo dicitur: Adhuc escę eorum erant in ore ipsorum, et ira Dei descendit super eos, et occidit pingues eorum | et electos Israhel impediuit. Nemo igitur sibi tutum putet | non contentari iis quę Deo largiente in monasterio habentur, uel ob hoc patres incusare, quod ipse minus copiose abundet, cum necessaria suppetant. Paupertatem professus es, et copiam exigis? obedientiam uouisti, et maioribus audes esse molestus? quid amplius quęreres in

monasterio? Si monachi geris indumentum, cur dissimilem habes affectum? Memento quia religionem ingressus es, ut Deo seruias et uentri seruire desinas. Nunc de illis dicam, quos ieiunii grauat obseruatio, qui uel male ieiunant | uel omnino non ieiunant. De vitio male ieivnantivm. Caput XXIII Male ieiunantes arguit Dominus dicens:

monachi geris indumentum, cur dissimilem habes affectum? Memento quia religionem ingressus es, ut Deo seruias et uentri seruire desinas. Nunc de illis dicam, quos ieiunii grauat obseruatio, qui uel male ieiunant | uel omnino non ieiunant. De vitio male ieivnantivm. Caput XXIII Male ieiunantes arguit Dominus dicens: Zacharia 7

Quanuis autem aliquis in uoluptatibus flagitiis-que perseueret et obduret, si tamen cum iubetur ieiunat, futurę emendationis nonnulla spes est. Non est enim in illo penitus extinctus Dei timor, qui uel hac una in re formidat non obtemperare | Sed quid de illorum obstinatione sperare licebit, qui cum nihil boni agant, ne ieiunare quidem uolunt | et dum gulę indulgent, indictam quoque ab Ecclesia abstinentiam irrident? An

pro reatu satisfecit, ut spiritus saluus fieret. sed estis serui diaboli. atque ideo non syluestribus feris laniandi tradimini, ut postmodum infernalibus bestiis proiecti poenas luatis acriores." Non est enim ęqua uel similis puniendi ratio iustos et iniustos, poenitentes et obdurantes . alteris temporaria debetur animaduersio, alteris ęterna. Quidam ita gulę ac uentri dediti sunt, ut ne tempus quidem comedendi obseruent,

non ignoras. Hęc autem consuetudo est diuinę Scripturę, ut spiritalia quę non intelligimus, per corporea quę nouimus, nobis insinuet. Maxima enim summa-que esse | et in paradiso gaudia | et in inferno supplicia credendo confitemur | quanta autem uel qualia sint, fando explicare nescimus. Et si maiora sunt quam dici queant, omissis omnibus hęc sola cauere, sola illa maxime expetere debemus. De remedio

Frustra enim prępeti fertur cursu, qui antequam metam attingat, uictus lassitudine subsistit. Frustra bene coepimus, nisi et bene finierimus. Naufragium patiatur necesse est, qui quanuis recto cursu suis-que uentis diu nauigarit, ante cum ipsa naui in Syrtibus uel in latentibus hęsit saxis | quam ad portum est perductus. postremo neque fabri neque arhitecti | neque cuiusquam artificis opus, nisi cum perfectum fuerit, iure ac merito laudari potest. tunc demum de illo probe prudenter-que iudicatur, cum iam omni ex parte cernitur absolutum.

in qua cor uiri sui Christi Domini confidit, nobis exponat ac prędicet: Reddet inquit ei bonum et non malum. Qui enim Deum timet | qui-que beneficiorum eius est memor, ne ingratitudinis arguatur, pro bono reddit bonum. Et quoniam non est satis uel diu reddidisse, nisi semper reddas, continuo subiunxit: Omnibus diebus uitę suę. Vis nosse talis animę quę sit merces? Non extinguetur inquit in nocte lucerna eius| non timebit a frigoribus niuis. fortitudo et decor indumentum

concupiscis, ut Sathanę seruias? Iam securus uitę finem pręstolabare, iam mortis metu liber eras, iam nulla te mundi terrebant aduersa | cur te rursum subiicis pręsentis uitę miseriis? ut quoties te conscientia tua reprehenderit, toties contremiscas | et ad omnem febriculę uel alterius cuiuscunque morbi accessum formides, ad omnes imminentis periculi minas magis animum demittas ac pauites, non tam mortis metu quam tormentorum. Plantauerat te Dominus uineam electam, semen uerum | quomodo conuersus es in prauum?

coeptam arationem prosequi studeamus, ne forte si moram fecerimus, Herodi similes simus. qui uiso Iesu ingenti affectus est lętitia plurimi-que ipsum fecit, mox autem mutata in contrarium uoluntate contempsit atque illusit; uel ne pares inueniamur Iconiis illis , qui Paulum et Barnabam primitus pro diis habuerunt, deinde lapidum ictibus impellentes ciuitate ueluti inimicos eiecerunt; ne etiam simus arundo uento agitata et de nobis dici queat: Vię eorum

quę inimica est Deo, ne illi quidem cuius est, amica esse potest | cum idem corpori multa prouideat, animę suę nihil. animam quę longe nobilior est corpore, nihil ęstimat. quin immo ut carni blandiatur, spiritum perire patitur, quia nec usuris abstinet | nec aliena per uim uel per calumniam occupare ueretur | nec dolis fraudibus-que niti, ut lucretur, cauet. Valde quidem fugienda est ista prudentia, quia uere mors est. non mors quę mortem afferat, sed quę morte acerbius cruciet | et mori uetet.

sit beatitudinis gradus, una tamen est beatorum Ecclesia unum corpus. Quo fit ut ab ista sapientia, qua saluamur, ne coniugati quidem excludantur, si modo quę iussa sunt peregerint. Illos autem sapientiores esse dicimus, quos uirtutibus nouimus pręstare, et non scientia solum uel eruditione. Scientia enim si uirtutibus careat, inflat, multum-que doctus et parum sapiens nimium sibi arrogat | interdum etiam ueritati refragari audet, ut se aliquid prę cęteris argutius atque subtilius

scientię uanę sunt. nemo enim per illas efficitur beatus. qui-que ipsis nititur, hominum opinionibus pendet | et certam uitę uiam prorsus ignorat. Quis enim nouit Filium nisi Pater | uel Patrem nisi Filius | et cui uoluerit Filius reuelare? Vnde et Petro Christum confitenti idem respondit: Beatus es Simon Bar Iona, quia caro et sanguis non reuelauit tibi, sed Pater meus qui in cęlis est. Decuit autem, ut qui homini quem formauit, beatitudinem dare

et seruorum Dei propria, cuius hę sunt passiones. Illa autem Stoicorum prorsus uana, et non hominis sed lapidis potius: nihil sperare, nihil metuere, nihil gaudere, nihil dolere. Si istud sapientia uel uita beata esset, quid in terris lapide et sensu carentibus rebus esse sapientius uel beatius existimari potuisset? Lapidea est igitur illorum et sapientia et beatitudo, non humana.

uana, et non hominis sed lapidis potius: nihil sperare, nihil metuere, nihil gaudere, nihil dolere. Si istud sapientia uel uita beata esset, quid in terris lapide et sensu carentibus rebus esse sapientius uel beatius existimari potuisset? Lapidea est igitur illorum et sapientia et beatitudo, non humana. Cum enim uerę beatitatis ignari essent, beatitatem ipsam appetitionum quietudinem

Plena periculi est talis sapientia | ideo-que uitanda. cum scriptum sit: Scrutator maiestatis opprimetur a gloria. Et iterum: Non plus sapias quam necesse est, ne obstupescas. Caue igitur nimis altum sapere, ne forte uel cum hereticis Vetus Instrumentum damnes uel cum Iudeis Nouum | et cum utrisque ipse damneris. dicente Domino: Nunquid non in die illa perdam sapientes de Idumea | et prudentiam de monte Esau?

talis sapientia | ideo-que uitanda. cum scriptum sit: Scrutator maiestatis opprimetur a gloria. Et iterum: Non plus sapias quam necesse est, ne obstupescas. Caue igitur nimis altum sapere, ne forte uel cum hereticis Vetus Instrumentum damnes uel cum Iudeis Nouum | et cum utrisque ipse damneris. dicente Domino: Nunquid non in die illa perdam sapientes de Idumea | et prudentiam de monte Esau? Peribunt utique heretici et Dei iudicio

depelles. Aut enim linguam exercebis in prędicando | aut in scribendo manum. ut etiam de te dici possit: Os suum aperuit sapientię, et lex clementię in lingua eius. Plurimum quidem tibi apud Deum meritorum accedet, quoties uel scripseris | uel dixeris aliquid | uel proprio ostenderis exemplo, unde alii meliores effici queant. Qui enim fecerit et docuerit sic, hic magnus uocabitur in regno cęlorum. Ipse

Aut enim linguam exercebis in prędicando | aut in scribendo manum. ut etiam de te dici possit: Os suum aperuit sapientię, et lex clementię in lingua eius. Plurimum quidem tibi apud Deum meritorum accedet, quoties uel scripseris | uel dixeris aliquid | uel proprio ostenderis exemplo, unde alii meliores effici queant. Qui enim fecerit et docuerit sic, hic magnus uocabitur in regno cęlorum. Ipse Dominus noster

Aut enim linguam exercebis in prędicando | aut in scribendo manum. ut etiam de te dici possit: Os suum aperuit sapientię, et lex clementię in lingua eius. Plurimum quidem tibi apud Deum meritorum accedet, quoties uel scripseris | uel dixeris aliquid | uel proprio ostenderis exemplo, unde alii meliores effici queant. Qui enim fecerit et docuerit sic, hic magnus uocabitur in regno cęlorum. Ipse Dominus noster Christus docuit | nec

Deus pręstaret, coercens illorum robur | et nostram simul adiuuans imbecillitatem. Stultus est igitur, qui non totam resistendi spem atque uincendi in Deo posuerit. Sit ille licet Abraham uel Moyses uel Dauid uel Ioannes Baptista uel aliquis apostolorum, si propria uirtute | et non ope diuina niteretur, statim succumberet. in Deo autem sperans uictoria potiretur. Beemoth, inquit, quasi bos foenum comedet, hoc est

pręstaret, coercens illorum robur | et nostram simul adiuuans imbecillitatem. Stultus est igitur, qui non totam resistendi spem atque uincendi in Deo posuerit. Sit ille licet Abraham uel Moyses uel Dauid uel Ioannes Baptista uel aliquis apostolorum, si propria uirtute | et non ope diuina niteretur, statim succumberet. in Deo autem sperans uictoria potiretur. Beemoth, inquit, quasi bos foenum comedet, hoc est paleas igni

coercens illorum robur | et nostram simul adiuuans imbecillitatem. Stultus est igitur, qui non totam resistendi spem atque uincendi in Deo posuerit. Sit ille licet Abraham uel Moyses uel Dauid uel Ioannes Baptista uel aliquis apostolorum, si propria uirtute | et non ope diuina niteretur, statim succumberet. in Deo autem sperans uictoria potiretur. Beemoth, inquit, quasi bos foenum comedet, hoc est paleas igni comburendas;

robur | et nostram simul adiuuans imbecillitatem. Stultus est igitur, qui non totam resistendi spem atque uincendi in Deo posuerit. Sit ille licet Abraham uel Moyses uel Dauid uel Ioannes Baptista uel aliquis apostolorum, si propria uirtute | et non ope diuina niteretur, statim succumberet. in Deo autem sperans uictoria potiretur. Beemoth, inquit, quasi bos foenum comedet, hoc est paleas igni comburendas; fortitudo eius

XLI. Per gyrum inquit dentium eius formido | corpus eius quasi scuta fusilia, compactum squamis se prementibus. denique flammas fumum-que de illo procedere ait. Ignita enim sunt iacula diaboli, quibus illi uulnerantur | uel obscoenę libidinis ardore incalescunt | uel fumo inanis glorię laborant. de eius etiam in malo pertinacia dicitur: Cor eius indurabitur tanquam lapis | et stringetur quasi malleatoris incus. de translatione etiam eius a

corpus eius quasi scuta fusilia, compactum squamis se prementibus. denique flammas fumum-que de illo procedere ait. Ignita enim sunt iacula diaboli, quibus illi uulnerantur | uel obscoenę libidinis ardore incalescunt | uel fumo inanis glorię laborant. de eius etiam in malo pertinacia dicitur: Cor eius indurabitur tanquam lapis | et stringetur quasi malleatoris incus. de translatione etiam eius a statu suę sublimitatis dictum est: Cum sublatus fuerit, timebunt

in tenebris demonum sunt opera | et perpetuo odio persequuntur sanctitatem. Spiritus nequam Hi etiam spiritus nuncupantur, sed non sine additamento malicię uel nequitię. Spiritus enim sunt | omni prorsus prauitate pleni, omni immunditia referti. Belial Belial interpretatur absque iugo uel absque domino.

sed non sine additamento malicię uel nequitię. Spiritus enim sunt | omni prorsus prauitate pleni, omni immunditia referti. Belial Belial interpretatur absque iugo uel absque domino. Nam superbia elatus dixit: Ponam sedem meam in Aquilone, et ero similis Altissimo . Excusso igitur obedientię iugo Dominum pati noluit | ideo ad ima deiectus adhuc non cessat superbire | et

Excusso igitur obedientię iugo Dominum pati noluit | ideo ad ima deiectus adhuc non cessat superbire | et homines conculcare uelle. Asmodeus Asmodeum in Tobia legimus. Interpretatur autem facturę iudicium uel plasmatio iudicantis. Quia factus est ad malorum uindictam, probationem uero bonorum. Belzebub Beelzebub muscarum deum sonat.

Nam cum omnibus retia intendat, muscas tantum, id est infirmos capit, fortioribus non pręualet. Mammona Mammona Syrum Hebreo mixtum uocabulum est, et diuitias uel cupiditates designat. His ille imprudentium mentes implicat, ne Deo seruire queant, cum Mammonę coeperint famulari. De nominibus demonum brutalibus. Caput XII

angelum abyssi cui nomen Hebraice Abadon, quod est Exterminans. Extorres enim a cęlesti patria facit, qui suę consentiunt tentationi. Quis unquam tam terribilium bestiarum, tam malignorum spirituum | uel sęuitias uel dolos posset euadere, nisi periclitantibus Dominus opem afferret, nisi furorem eorum uis diuina cohiberet astum-que reprimeret? De nominibvs demonvm pvblicae dignitatis. Caput

nomen Hebraice Abadon, quod est Exterminans. Extorres enim a cęlesti patria facit, qui suę consentiunt tentationi. Quis unquam tam terribilium bestiarum, tam malignorum spirituum | uel sęuitias uel dolos posset euadere, nisi periclitantibus Dominus opem afferret, nisi furorem eorum uis diuina cohiberet astum-que reprimeret? De nominibvs demonvm pvblicae dignitatis. Caput XIII

ad terrena et lutea opera compellens. Seon Est et Seon rex Amorreorum. Seon arbor infructuosa interpretatur et procera. utrunque demoni conuenit, qui nullum ex se boni fructum gignit et supra modum effertur superbia. Amorrei amaritudinem adducentes uel loquentes dicuntur. Quid autem amarius heretica prauitate? Hereticorum igitur Seon iste rex est, ut cum illo simul pereant, si ab eo ad Christum qui ueritas est, non conuertentur. Hic est ille Seon superbus, qui fideles

urbem uero igni succendisse. Ducem ergo Iesum sequamur, atque aduersus regem Gai bellando pręualebimus | et si nos uexillum ferre crucis uiderit, in qua Iesus noster semet crucifigendo illum confixit, metu perculsus concidet | uel in fugam conuertetur. De quo per Esaiam fuit prędictum: A facie Domini pauebit Assur, uirga, hoc est, cruce Domini percussus . Vrbs autem eius cui dominabatur, gentiles erant. quę tunc quidem concremata est igni, cum gentiles ad Christum conuersi.

Hi etiam Caldei nuncupantur. quos in Abbacuch propheta se suscitaturum minatur Dominus aduersus iustorum contemptores | Ecce inquit ego suscitabo Caldeos, gentem amaram et uelocem, ambulantem super latitudinem terrę, ut possideat tabernacula non sua . Caldei quasi demones | uel quasi feroces interpretantur. Et quoniam per latitudinem ambulant quę ducit ad perditionem, tu tibi e contrario uiam arctam elige quę ducit ad salutem | Et Caldei isti non ingredientur tabernaculum, in quo habitare uiderint Christum,

paratus est diabolo et angelis eius. Qui quoniam transfigurat se aliquando (ut Apostolus ait ) in angelum lucis, prudentia opus est ad dignoscendos spiritus. Ex fructibus eorum cognoscetis eos. Quoties mali aliquid uel a fide alienum suggerere coeperunt , certum erit | sub illa luce demonis tenebras latere | et simplicibus laqueum intendi .

accedere animaduertunt. Vnde Apostolus: Ad Timot. s. iii. Omnes inquit qui uolunt pie uiuere in Christo Iesu, persecutionem patiuntur. Eos etenim nequissimi spiritus | uel per insomnia illudere contendunt | uel per horrendas apparitiones terrere | uel per blandimenta turpis uoluptatis irretire | et quanuis uicti semper discesserint, semper rursum ad pugnam armantur | semper-que occasionem nocendi quęrentes nusquam absunt, repulsi

Ad Timot. s. iii. Omnes inquit qui uolunt pie uiuere in Christo Iesu, persecutionem patiuntur. Eos etenim nequissimi spiritus | uel per insomnia illudere contendunt | uel per horrendas apparitiones terrere | uel per blandimenta turpis uoluptatis irretire | et quanuis uicti semper discesserint, semper rursum ad pugnam armantur | semper-que occasionem nocendi quęrentes nusquam absunt, repulsi astant, fugati redeunt. dicta

s. iii. Omnes inquit qui uolunt pie uiuere in Christo Iesu, persecutionem patiuntur. Eos etenim nequissimi spiritus | uel per insomnia illudere contendunt | uel per horrendas apparitiones terrere | uel per blandimenta turpis uoluptatis irretire | et quanuis uicti semper discesserint, semper rursum ad pugnam armantur | semper-que occasionem nocendi quęrentes nusquam absunt, repulsi astant, fugati redeunt. dicta facta-que nostra, gestus insuper ac motus

Interim si in hac leuiore ac proletaria pugna non uicerimus, quomodo in magis graui bello principum atque rectorum uincemus? Porro si strenui militis operam in turba pręstiterimus, iam certe altius promoueri merebimur, ut uidelicet inter decuriones | uel centuriones | uel tribunos etiam ac duces censeamur. Quo si peruenire cupimus, ipsa militię nostrę rudimenta atque principia fortiter constanter-que nobis exequenda sunt | nec committendum, ut a lixis et calonibus uincamur, qui

in hac leuiore ac proletaria pugna non uicerimus, quomodo in magis graui bello principum atque rectorum uincemus? Porro si strenui militis operam in turba pręstiterimus, iam certe altius promoueri merebimur, ut uidelicet inter decuriones | uel centuriones | uel tribunos etiam ac duces censeamur. Quo si peruenire cupimus, ipsa militię nostrę rudimenta atque principia fortiter constanter-que nobis exequenda sunt | nec committendum, ut a lixis et calonibus uincamur, qui principes quoque

illa quę semper cruciat | et mori cupientes mori nunquam sinit. Idem signis etiam pręstigiis-que mentem hominis nititur obstupefacere | transmutat-que se in angelum lucis, ut cum Dei angelum uel sanctorum aliquem esse credideris, facere non dubites quod imperauerit. Apparet aliquando sub specie comptę formosę-que mulieris, ut ad libidinem incendat. aliquando monstrosum et horribilem se ostendit, ut exterreat.

ambulaueris dicens: Dominus mihi adiutor, et ego despiciam inimicos meos. Fortior cunctis demonibus est, qui innocentiam seruat et in Deo confidit. li. 15 notandum Quod si etiam uerus tibi de cęlo angelus uel sanctus aliquis apparuerit, nihil offendes inquirendo, an uere sit qui uidetur. Iosue v. Iesus Naue uir multę pietatis atque fidei, cum uisibili specie angelus ei occurrisset, non dubitauit interrogare illum dicens: Noster es an

dexter scandalizat te, errue eum. si manus dextera , abscinde illam. Membra ista carnales affectiones sunt. quibus quidem si dextrę fuerint, non illicite utimur. veruntamen si a spiritali contemplatione uel actione auocent atque interpellent, repelli debent. Quę enim propter se licita sunt, si una cum illis meliora periclitantur, illicita erunt. Quod si ea etiam quę dextra sunt, quoties impediunt, abscindi iubeantur, quanto magis

Semper autem obstandum est principiis. Inueterata enim difficilius corriguntur, nouella euelluntur facilius | euulsa-que arescunt. Pręterea et locum illum et hominem quantum potes declina, in quo uel delinquendi periculum | uel exercendę uirtutis impedimentum times. Zach. II O o o fugite, inquit Dominus, de terra Aquilonis; de terra utique in qua charitas friget et abundat malicia.

est principiis. Inueterata enim difficilius corriguntur, nouella euelluntur facilius | euulsa-que arescunt. Pręterea et locum illum et hominem quantum potes declina, in quo uel delinquendi periculum | uel exercendę uirtutis impedimentum times. Zach. II O o o fugite, inquit Dominus, de terra Aquilonis; de terra utique in qua charitas friget et abundat malicia. de terra in qua nihil

autem loco parentibus obtemperemus. quibus et ipse se submiserat | teste euangelista, qui subiungens ait: Et descendit cum eis, et uenit Nazareth, et erat subditus illis. Veruntamen siquid iusserint parentes, quod legem offendit diuinam, Deo potius pareas quam illis, uel si non officit legi | et tamen tibi ad obsequendum Deo impedimento est, dimitte parentum imperium | et ad seruitium Deo pręstandum conuertere. Non est inquit, me dignus, qui patrem aut matrem plus quam me diligit. Ad obediendum Deo inuitat cum ait:

Quanuis enim humanitas et diuinitas una persona Christi sit, sępe tamen et dicere aliquid et facere illi placuit, quod non erat utrique naturę commune. ut per ea quę hominis sunt, hominem agnosceremus, et quę Dei Deum. Nam in Christo uel hominem sine Deo | uel Deum sine homine confiteri | hereticorum impietas est. Cum igitur dixit se gloriam suam non quęrere, nobis insinuauit, ne hominum plausus laudationes-que uenemur, sed in omnibus ut Deus laudetur curemus. Qui enim ab hominibus gloriam quęrunt, gloriam

Quanuis enim humanitas et diuinitas una persona Christi sit, sępe tamen et dicere aliquid et facere illi placuit, quod non erat utrique naturę commune. ut per ea quę hominis sunt, hominem agnosceremus, et quę Dei Deum. Nam in Christo uel hominem sine Deo | uel Deum sine homine confiteri | hereticorum impietas est. Cum igitur dixit se gloriam suam non quęrere, nobis insinuauit, ne hominum plausus laudationes-que uenemur, sed in omnibus ut Deus laudetur curemus. Qui enim ab hominibus gloriam quęrunt, gloriam ueram ac stabilem, quę

salute de cęlo in terram descendit. Deus homo factus est. Labores, uigilias, supplicia pro nobis tolerauit, pro nobis mortuus est, pro nobis ad inferos descendit, pro nobis resurrexit, pro nobis in cęlum ascendit. Postremo nihil uel dixit uel fecit, quod non eo spectaret, ut ęterna nobis donaretur beatitudo. Mattheum de publicano apostolum, Petrum de negatore cęlestis regni clauicularium, Paulum de persecutore fidei fecit propugnatorem. Mulieri peccatrici

cęlo in terram descendit. Deus homo factus est. Labores, uigilias, supplicia pro nobis tolerauit, pro nobis mortuus est, pro nobis ad inferos descendit, pro nobis resurrexit, pro nobis in cęlum ascendit. Postremo nihil uel dixit uel fecit, quod non eo spectaret, ut ęterna nobis donaretur beatitudo. Mattheum de publicano apostolum, Petrum de negatore cęlestis regni clauicularium, Paulum de persecutore fidei fecit propugnatorem. Mulieri peccatrici peccata

cultum nosse, quorum consuetudine uti debeas, quorum non debeas. cum quibus conuiuere, colloqui, conuersari, quos declinare ac fugere oportet. Relinquendi sunt, quorum tibi nota fuerit peruersę mentis pertinacia, id est, qui uel errorem suum deposituri non uidentur | uel a scelere in quo perseuerant recessuri. Nocuit Israhelitico populo habitasse cum Aegyptiis. Inde enim Moyse duce egressi ritu eorum uiuere

debeas, quorum non debeas. cum quibus conuiuere, colloqui, conuersari, quos declinare ac fugere oportet. Relinquendi sunt, quorum tibi nota fuerit peruersę mentis pertinacia, id est, qui uel errorem suum deposituri non uidentur | uel a scelere in quo perseuerant recessuri. Nocuit Israhelitico populo habitasse cum Aegyptiis. Inde enim Moyse duce egressi ritu eorum uiuere uolebant, crapulari, ludere, diis

uero concors inter se erga Dominum affectus saluauit. Quibus ille in Euangelio ait: Matth. 18 Si duo ex uobis consenserint super terram | de omni re quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo, qui in cęlis est. Vbi autem sunt duo uel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum. Porro illi in nomine Christi congregati sunt, qui pari mente atque animo Christo seruiunt | et piis orationum actionum-que obsequiis Deo famulantur. Optimi cuiusque lateri

medio eorum. Porro illi in nomine Christi congregati sunt, qui pari mente atque animo Christo seruiunt | et piis orationum actionum-que obsequiis Deo famulantur. Optimi cuiusque lateri crebro adhęrens, nunquam non addisces aliquid | uel dictum sapienter | uel factum prudenter | uel obseruatum sancte. Adde quod neque pręcepta | neque exempla, quę litteris mandata legimus, ita mouent | ut sanctorum hominum uiua uox | et pręsens oris aspectus | et uitę totius tenor oculis expositus ac manifestus. Miranda

illi in nomine Christi congregati sunt, qui pari mente atque animo Christo seruiunt | et piis orationum actionum-que obsequiis Deo famulantur. Optimi cuiusque lateri crebro adhęrens, nunquam non addisces aliquid | uel dictum sapienter | uel factum prudenter | uel obseruatum sancte. Adde quod neque pręcepta | neque exempla, quę litteris mandata legimus, ita mouent | ut sanctorum hominum uiua uox | et pręsens oris aspectus | et uitę totius tenor oculis expositus ac manifestus. Miranda siquidem plurimorum gesta

congregati sunt, qui pari mente atque animo Christo seruiunt | et piis orationum actionum-que obsequiis Deo famulantur. Optimi cuiusque lateri crebro adhęrens, nunquam non addisces aliquid | uel dictum sapienter | uel factum prudenter | uel obseruatum sancte. Adde quod neque pręcepta | neque exempla, quę litteris mandata legimus, ita mouent | ut sanctorum hominum uiua uox | et pręsens oris aspectus | et uitę totius tenor oculis expositus ac manifestus. Miranda siquidem plurimorum gesta audimus, nonnulla tamen

| aut non defendet. si defendet, tuti eritis. si non defendet, per patientiam martyrii a Domino coronabimini. et Ecclesia Dei gloriosius ędificabitur in cęlo | quam permanet in terris . Neque enim lapidei parietes isti | uel prędia | uel urbes | uel prouincię | uel regna | Ecclesia Dei sunt, sed ipsa Christum credentium atque confitentium congregatio. Quę cum de terra tollitur, in cęlum transfertur. ut quę inter mundi turbines fideliter militauit, iam supra mundum secura

defendet. si defendet, tuti eritis. si non defendet, per patientiam martyrii a Domino coronabimini. et Ecclesia Dei gloriosius ędificabitur in cęlo | quam permanet in terris . Neque enim lapidei parietes isti | uel prędia | uel urbes | uel prouincię | uel regna | Ecclesia Dei sunt, sed ipsa Christum credentium atque confitentium congregatio. Quę cum de terra tollitur, in cęlum transfertur. ut quę inter mundi turbines fideliter militauit, iam supra mundum secura triumphet | et

si defendet, tuti eritis. si non defendet, per patientiam martyrii a Domino coronabimini. et Ecclesia Dei gloriosius ędificabitur in cęlo | quam permanet in terris . Neque enim lapidei parietes isti | uel prędia | uel urbes | uel prouincię | uel regna | Ecclesia Dei sunt, sed ipsa Christum credentium atque confitentium congregatio. Quę cum de terra tollitur, in cęlum transfertur. ut quę inter mundi turbines fideliter militauit, iam supra mundum secura triumphet | et omni terrena

eritis. si non defendet, per patientiam martyrii a Domino coronabimini. et Ecclesia Dei gloriosius ędificabitur in cęlo | quam permanet in terris . Neque enim lapidei parietes isti | uel prędia | uel urbes | uel prouincię | uel regna | Ecclesia Dei sunt, sed ipsa Christum credentium atque confitentium congregatio. Quę cum de terra tollitur, in cęlum transfertur. ut quę inter mundi turbines fideliter militauit, iam supra mundum secura triumphet | et omni terrena potestate sublimior

Mat. XIX Amen dico uobis quod uos, qui secuti estis me, in regeneratione cum sederit Filius hominis in sede maiestatis suę, sedebitis et uos super sedes duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel. et omnis qui reliquerit domum | uel fratres | aut sorores | aut patrem | aut matrem | aut uxorem | aut filios | aut agros propter nomen meum, centuplum accipiet | et uitam ęternam possidebit . O, omnibus diuitiis pręferenda paupertas, omni auro, omnibus gemmis preciosior, cui tanta ac

quidem sancti pręstiterunt martyres, qui temporalem uitam pro Christo offerentes | accipere meruerunt ęternam. Ex tota uero mente Deum diligimus, quando fide certissima, quicquid de Deo sancta sentit Ecclesia complectimur | et cuncta quę uel animo uoluimus | uel opere implemus, ad ipsius cultum atque honorem dirigimus. nec quicquam omittimus, quantum in nobis est, quod ad eius dilectionem referri possit. Diligamus ergo Dominum Deum nostrum toto corde , nequid

martyres, qui temporalem uitam pro Christo offerentes | accipere meruerunt ęternam. Ex tota uero mente Deum diligimus, quando fide certissima, quicquid de Deo sancta sentit Ecclesia complectimur | et cuncta quę uel animo uoluimus | uel opere implemus, ad ipsius cultum atque honorem dirigimus. nec quicquam omittimus, quantum in nobis est, quod ad eius dilectionem referri possit. Diligamus ergo Dominum Deum nostrum toto corde , nequid illo charius habeamus;

est igitur illa charitas, qua tum nosipsos | tum proximos nostros ita amamus, ut et peccata caueantur et colatur uirtus | ac simul iuuetur proximus | et honoretur Deus. Oportet itaque finem esse bonum, quo dirigatur charitas. qui si malus fuerit, quicquid uel sibi uel amico blanditus egeris, non charitas est, sed sub charitatis persona latens exitiale odium. A quo quidem discipulos suos cauere uolens Dominus ait: Io. XIII Mandatum nouum do uobis,

illa charitas, qua tum nosipsos | tum proximos nostros ita amamus, ut et peccata caueantur et colatur uirtus | ac simul iuuetur proximus | et honoretur Deus. Oportet itaque finem esse bonum, quo dirigatur charitas. qui si malus fuerit, quicquid uel sibi uel amico blanditus egeris, non charitas est, sed sub charitatis persona latens exitiale odium. A quo quidem discipulos suos cauere uolens Dominus ait: Io. XIII Mandatum nouum do uobis, ut

eo uos fecistis, ecce conuertimur ad gentes. Itaque in distribuendis ex charitate rebus | in eos qui pariter indigent, ratio aliqua ducenda erit | cognationis, conditionis, religionis | ac bonitatis. et hoc quoties opus erit uel docere ignaros | uel corripere delinquentes | uel exhortari pigros | uel consolari afflictos | uel tolerare iniuriosos | uel etiam pro persecutoribus orare. Item cum oportebit pascere esurientes, potare sitientes, inuisere infirmos, suscipere peregrinos, tegere nudos,

ecce conuertimur ad gentes. Itaque in distribuendis ex charitate rebus | in eos qui pariter indigent, ratio aliqua ducenda erit | cognationis, conditionis, religionis | ac bonitatis. et hoc quoties opus erit uel docere ignaros | uel corripere delinquentes | uel exhortari pigros | uel consolari afflictos | uel tolerare iniuriosos | uel etiam pro persecutoribus orare. Item cum oportebit pascere esurientes, potare sitientes, inuisere infirmos, suscipere peregrinos, tegere nudos, redimere captiuos | et

Itaque in distribuendis ex charitate rebus | in eos qui pariter indigent, ratio aliqua ducenda erit | cognationis, conditionis, religionis | ac bonitatis. et hoc quoties opus erit uel docere ignaros | uel corripere delinquentes | uel exhortari pigros | uel consolari afflictos | uel tolerare iniuriosos | uel etiam pro persecutoribus orare. Item cum oportebit pascere esurientes, potare sitientes, inuisere infirmos, suscipere peregrinos, tegere nudos, redimere captiuos | et funerare defunctos.

Itaque in distribuendis ex charitate rebus | in eos qui pariter indigent, ratio aliqua ducenda erit | cognationis, conditionis, religionis | ac bonitatis. et hoc quoties opus erit uel docere ignaros | uel corripere delinquentes | uel exhortari pigros | uel consolari afflictos | uel tolerare iniuriosos | uel etiam pro persecutoribus orare. Item cum oportebit pascere esurientes, potare sitientes, inuisere infirmos, suscipere peregrinos, tegere nudos, redimere captiuos | et funerare defunctos.

Itaque in distribuendis ex charitate rebus | in eos qui pariter indigent, ratio aliqua ducenda erit | cognationis, conditionis, religionis | ac bonitatis. et hoc quoties opus erit uel docere ignaros | uel corripere delinquentes | uel exhortari pigros | uel consolari afflictos | uel tolerare iniuriosos | uel etiam pro persecutoribus orare. Item cum oportebit pascere esurientes, potare sitientes, inuisere infirmos, suscipere peregrinos, tegere nudos, redimere captiuos | et funerare defunctos. Atque hęc

ex charitate rebus | in eos qui pariter indigent, ratio aliqua ducenda erit | cognationis, conditionis, religionis | ac bonitatis. et hoc quoties opus erit uel docere ignaros | uel corripere delinquentes | uel exhortari pigros | uel consolari afflictos | uel tolerare iniuriosos | uel etiam pro persecutoribus orare. Item cum oportebit pascere esurientes, potare sitientes, inuisere infirmos, suscipere peregrinos, tegere nudos, redimere captiuos | et funerare defunctos. Atque hęc fere sunt charitatis

iniuriam | ut elati animi uulnus, quod lenibus medicamentis suppuratur, asperioribus curetur. Videndum tamen ne dum talia imprecaris illi a quo mali aliquid sustines, odium uel inuidia te moueat, sed sola prouocet charitas, qua inimicum tuum meliorem effici cupias, non miseriorem, et emendatum non afflictum, neque hoc propter te ne ille tibi noceat, sed propter Deum ne Deus offendatur, et propter proximum

Ob hoc scelestus plectitur ab illo qui pręsit, ut a scelere desistat | et alii poena eius territi tale aliquid committere uereantur. Quod si dominus seruum etiam puniendo diligere debet, quomodo tibi fas erit | in conseruum tuum debacchari uel sęuire uelle? Quem certe nisi corde odisse desinis, quanuis re atque opere non offenderis, tanti criminis reus comprobaberis, quantum mali ei optabis. Cuicunque enim ex

Bonum est, inquam, cum uno oculo intrare in regnum cęlorum quam duos oculos habentem mitti in gehennam. Oculus qui scandalizat, quem proiici et abiicere iuberis, est amicus uel consanguineus, qui tibi blanditur, ut sibi in uota rei iniquę assensum prębeas | opemue pręstes. Expedit autem eiusmodi hominis inuidiam potius pati iniusta non concedendo | quam concedendo beniuolentiam amplecti. Omnium

pace dulcius? quid utilius? quid laudabilius dici queat? Hanc admirans psalmista exclamat: ps. 132 Ecce quam bonum et quam iocundum habitare fratres in unum. Talis pax atque consensio uel in coenobio | uel in solitudine procul a turbis commorantium si fuerit, gaudeant, quia et preces eorum exaudiuntur | et contubernalem suum habent Christum. ipso dicente: Matth. 18 Si duo ex uobis consenserint super terram, de omni re

quid utilius? quid laudabilius dici queat? Hanc admirans psalmista exclamat: ps. 132 Ecce quam bonum et quam iocundum habitare fratres in unum. Talis pax atque consensio uel in coenobio | uel in solitudine procul a turbis commorantium si fuerit, gaudeant, quia et preces eorum exaudiuntur | et contubernalem suum habent Christum. ipso dicente: Matth. 18 Si duo ex uobis consenserint super terram, de omni re quamcunque

fuerit, gaudeant, quia et preces eorum exaudiuntur | et contubernalem suum habent Christum. ipso dicente: Matth. 18 Si duo ex uobis consenserint super terram, de omni re quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo. Vbi enim sunt duo uel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum. Quod astruit Apostolus ad Corinthios dicens: secunda XIII Pacem habete, et Deus pacis et dilectionis erit uobiscum.

panditur, cum illi aduersariorum non carpuntur molestiis. cum uidelicet non metuunt, ne segetem iam maturam hostis incendat | aut frugiferas deuastet arbores | aut pecudum greges in prędam abducat | aut obsessos intra moenia fame siti-que perire cogat | aut captos bonis-que exutos uel ferro interficiat | uel in perpetuam redigat seruitutem. Fit autem sępe dum talia formidantur, ut luxurię libidini-que locus pene nullus sit. Et, quoniam ab his continere se summę laudis est, haud dubium, quin uoluptuariis hominibus

aduersariorum non carpuntur molestiis. cum uidelicet non metuunt, ne segetem iam maturam hostis incendat | aut frugiferas deuastet arbores | aut pecudum greges in prędam abducat | aut obsessos intra moenia fame siti-que perire cogat | aut captos bonis-que exutos uel ferro interficiat | uel in perpetuam redigat seruitutem. Fit autem sępe dum talia formidantur, ut luxurię libidini-que locus pene nullus sit. Et, quoniam ab his continere se summę laudis est, haud dubium, quin uoluptuariis hominibus plus mali pax afferre

choreis lasciuientes cernas iuuenes, auerte oculos tuos. ne quod diutius consyderauerint, facilius concupiscant. auditus Tuas etiam aures sepi spinis | et linguam nequam noli audire. neque amatoriis obscoenis-que cantibus uel impudicis poetarum lectionibus eas accommodes, ne forte turpe aliquid ab iis receptum ad cor penetret | et per blanditias infusum animam feriat. Odoratus Odoramenta quoque muliebrem mollitiem prę se ferentia fuge | quos ea delectant illis ipsa sordet

tu illi e contrario recole | Ioannis locustas et mel siluestre et sicerę uini-que abstinentiam | et panes ordeaceos apostolorum, quibus Dominus turbam satiauit in deserto. Obiice et multorum qui in solitudine Christo seruierunt, crudas herbas atque radices | uel siluestrium arborum fructus et frigidę aquę pocula. Tactus Si demum ad turpem tactum libidinosa cogitatio te solicitat, comprime manum, auerte te ab aspectu foeminę, refer ab ea pedem, tolle te de medio, uim ingere cupidini. et quod bonum sit

et qui pro suis crucifixoribus orauit, proditori quoque pepercisset. Ille tamen dolore superatus ipse sibi mortem consciuit, laqueo se suspendens | et infelicem animam ęternę mortis tenebris tradens. Ne igitur uel Iudę uel aliis infidis et execratis, quorum modo fecimus mentionem, similis habearis, maxime in pace concilianda conseruanda-que cauendum tibi erit, nequid simules uel dissimules | et erga eum cui blandiris, aliam faciem oris, aliam cordis

pro suis crucifixoribus orauit, proditori quoque pepercisset. Ille tamen dolore superatus ipse sibi mortem consciuit, laqueo se suspendens | et infelicem animam ęternę mortis tenebris tradens. Ne igitur uel Iudę uel aliis infidis et execratis, quorum modo fecimus mentionem, similis habearis, maxime in pace concilianda conseruanda-que cauendum tibi erit, nequid simules uel dissimules | et erga eum cui blandiris, aliam faciem oris, aliam cordis pręstes.

| et infelicem animam ęternę mortis tenebris tradens. Ne igitur uel Iudę uel aliis infidis et execratis, quorum modo fecimus mentionem, similis habearis, maxime in pace concilianda conseruanda-que cauendum tibi erit, nequid simules uel dissimules | et erga eum cui blandiris, aliam faciem oris, aliam cordis pręstes. Alioquin dicetur tibi, quod in Ecclesiastico est scriptum: II Vę duplici corde et labiis

faciem oris, aliam cordis pręstes. Alioquin dicetur tibi, quod in Ecclesiastico est scriptum: II Vę duplici corde et labiis scelestis, et manibus malefacientibus, et peccatori terram ingredienti duabus uiis | uel illud Abacuch prophetę: II Vę qui potum dat amico suo, mittens fel suum et inebrians, ut aspiciat nuditatem eius. Si te ista parum terrent | ut paulo perplexius

Simulatores et callidi prouocant iram Dei . Ne ergo in iram istam, qua nihil est horribilius, incidere tibi contingat, noli fratri tuo intendere dolos. noli uerbis lenibus eum palpare, ut nihil metuentem uel facilius euertas | uel securius infames. Quod si tibi tuę fraudes, ut ex diuinę Scripturę sententiis didicisti, magis nocebunt quam ulli alii, quę dementia est | simulata pace alios lędere uelle, et teipsum in eternum damnare? alios leuiter ferire, et teipsum lęthali

callidi prouocant iram Dei . Ne ergo in iram istam, qua nihil est horribilius, incidere tibi contingat, noli fratri tuo intendere dolos. noli uerbis lenibus eum palpare, ut nihil metuentem uel facilius euertas | uel securius infames. Quod si tibi tuę fraudes, ut ex diuinę Scripturę sententiis didicisti, magis nocebunt quam ulli alii, quę dementia est | simulata pace alios lędere uelle, et teipsum in eternum damnare? alios leuiter ferire, et teipsum lęthali plaga afficere? aliis

Quoniam pro peccato quo Deus infinitus offenditur, infinita debet esse punitio. Ista nobiscum reuoluentes demus operam, nequid maligna mente fingamus coram aliis, nequid simulemus, quod uel illis uel nobis noxium fore nouimus aut iniquum | aut turpe et inhonestum. Simpliciter sine fraude, sine inductione, sine malicia, sine fuco omnes diligamus tam uerbo quam opere. ut pacem synceram puram ac ueram et cum aliis et nobiscum

Quoniam pro peccato quo Deus infinitus offenditur, infinita debet esse punitio. Ista nobiscum reuoluentes demus operam, nequid maligna mente fingamus coram aliis, nequid simulemus, quod uel illis uel nobis noxium fore nouimus aut iniquum | aut turpe et inhonestum. Simpliciter sine fraude, sine inductione, sine malicia, sine fuco omnes diligamus tam uerbo quam opere. ut pacem synceram puram ac ueram et cum aliis et nobiscum habeamus

nocebunt. atque his contraria paupertas iuuabit, si patienter feres | et contemptis opibus nihil amplius, quam quod sustentandę uitę satis est appetes | ut Christo seruias. Offendet autem si per impatientiam Deum probro aliquo lacessieris | uel ad furtum rapinam-que auaras porrexeris manus. Cuncta igitur id genus bona erunt, si admixta illis uirtus fuerit, mala uero si adhęserit nequitia. Ad bona autem mala-que diiudicanda sapientum acquiescendum esse consilio ratio admonet.

incumbitur uirtutum | uitia-que uitantur. Falluntur igitur illi, qui in uirtute hominis beatitudinem collocant, cum beatitudo pręmium sit uirtutis, non uirtus, et qui bona corporis uel fortunę ei adiungunt, cum omnia caduca fragilia-que sint | nec per se bona esse queant. Stabile autem bonum beatitudo est | et perenne et perpetuum. cuius adipiscendi gratia etiam aduersa pati bonum esse dicimus | et prosperis insolescere malum.

obnoxios. quibus miseriis interim carere non possumus. Danda tamen est opera, immo omni labore conandum, nequando in illa peccata quę ad mortem ducunt incidamus. quod si etiam minima quęque (quantum in nobis est) uitare studuerimus, uel nullus uel rarus admodum ad grauia et quę ad mortem afferant lapsus nobis eueniet. De moderatione uirtutum. Caput XI

quibus miseriis interim carere non possumus. Danda tamen est opera, immo omni labore conandum, nequando in illa peccata quę ad mortem ducunt incidamus. quod si etiam minima quęque (quantum in nobis est) uitare studuerimus, uel nullus uel rarus admodum ad grauia et quę ad mortem afferant lapsus nobis eueniet. De moderatione uirtutum. Caput XI Porro in

uno rapiatur interitu | Loth solus multę in Deum pietatis uir ab angelo monitus inde egreditur, et Sodoma Gomorra-que igne de cęlo pluente delentur. Segoro oppidulo, quod ille ingressus est ut ibi se cum suis saluaret, pepercit Deus. in hoc quoque ostendens, quanti sit apud se uel unius iusti meritum atque gratia. Quę res etiam in Noe cum uxore et liberis nuribus-que seruato clare apparuit. Iusti quippe in arca saluati sunt, iniusti omnes diluuio perierunt. Gen. 20

et animę beatificatę decor redundabit in corpore immortali atque incorruptibili. dicente Saluatore: Matth. XIII Tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum. Cęterum ne pluribus immoremur in singulis, nemo est qui uel fando explicare | uel cogitando queat comprehendere, quanta siue qualis iustorum in cęlesti regno sit merces. Hoc tibi testatur Apostolus dicens: ad Cori. prima II Nec oculus uidit | nec auris audiuit | nec in cor hominis ascendit,

decor redundabit in corpore immortali atque incorruptibili. dicente Saluatore: Matth. XIII Tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum. Cęterum ne pluribus immoremur in singulis, nemo est qui uel fando explicare | uel cogitando queat comprehendere, quanta siue qualis iustorum in cęlesti regno sit merces. Hoc tibi testatur Apostolus dicens: ad Cori. prima II Nec oculus uidit | nec auris audiuit | nec in cor hominis ascendit, quam grande bonum sit,

quod non debemus; in illo boni omissionem esse, in hoc perpetrationem mali. utroque tamen uocabulo Scriptura pluribus in locis indifferenter indistincte-que utitur. Cęterum non parua inter se peccatorum discrimina sunt, cum aliud alio longe grauius sit detestabile-que magis | uel diuersi generis atque conditionis. Peccatum in Lege ueteri per lepram significari nouimus | et sicut uarię ibi leprarum species notantur, ita uaria esse peccata manifestum est. Colore habitu-que diiudicantur leprę,

habens albam siue ruffam reliqua cute humiliorem, pilorum colore mutato | atque in cicatricis cute lepra excrescente. Quid est lepra ista | nisi libidinis igne succensa appetitio? quę tunc quidem sanatur, quando uel explet legitimo matrimonio auiditatem | uel coercet excolendę castitatis gratia. Sed si pristinę uoluptatis recordatio labefacere ac mutare coeperit propositum | nec iam meretricari erubuerimus, cicatrix suscepit inęqualitatem cutis et coloris pilorum-que

ruffam reliqua cute humiliorem, pilorum colore mutato | atque in cicatricis cute lepra excrescente. Quid est lepra ista | nisi libidinis igne succensa appetitio? quę tunc quidem sanatur, quando uel explet legitimo matrimonio auiditatem | uel coercet excolendę castitatis gratia. Sed si pristinę uoluptatis recordatio labefacere ac mutare coeperit propositum | nec iam meretricari erubuerimus, cicatrix suscepit inęqualitatem cutis et coloris pilorum-que mutationem.

carnalis delectationis | et in rubedinem inflammatę auiditatis | et in lepram excrescentem. eo quod frequenti usu non satiatur turpis libido sed magis accenditur. Gula Quintum genus lepra capitis est et barbę in uiro uel muliere. cum locus humilior fuerit reliqua carne | et capillus flauus solito-que subtilior | Lepra inquit capitis et barbę est. Caput et barba gulę contigua sunt. non inepte igitur lepram hanc ad crapulę uitium referemus. Quoties per ingluuiem

in qua peccatur, non in qua non peccatur. potest enim fieri, ut aliquis partim uirtutibus pręstet, partim alicui uitio deditus sit. Superbia Sexta lepra caluitii est. Si in caluitio inquit | uel recaluatione albus uel ruffus color fuerit exortus, et hoc sacerdos uiderit | condemnabit eum haud dubie leprę quę orta est in caluitio. Quoniam caluitium summa capitis occupat, per hoc superbię elationem signari reor. Semper se supra se

non in qua non peccatur. potest enim fieri, ut aliquis partim uirtutibus pręstet, partim alicui uitio deditus sit. Superbia Sexta lepra caluitii est. Si in caluitio inquit | uel recaluatione albus uel ruffus color fuerit exortus, et hoc sacerdos uiderit | condemnabit eum haud dubie leprę quę orta est in caluitio. Quoniam caluitium summa capitis occupat, per hoc superbię elationem signari reor. Semper se supra se errigit superbus,

superba suimet iactatio. Ira Septima uero ac suprema istarum, quę in Leuitico simul tractantur lepra | non hominis esse dicitur sed uestimenti. Vestis linea inquit siue lanea, quę lepram habuerit in stamine atque subtegmine | aut certe pellis uel quicquid ex pelle confectum est, si alba uel ruffa macula fuerit, infecta lepra reputabitur. Demus hanc (si libet) quod reliquum est, iracundię uitio. Cum enim nulla animi passio ita hominem infatuat atque dementat ut iracundia, merito lepra ista

Ira Septima uero ac suprema istarum, quę in Leuitico simul tractantur lepra | non hominis esse dicitur sed uestimenti. Vestis linea inquit siue lanea, quę lepram habuerit in stamine atque subtegmine | aut certe pellis uel quicquid ex pelle confectum est, si alba uel ruffa macula fuerit, infecta lepra reputabitur. Demus hanc (si libet) quod reliquum est, iracundię uitio. Cum enim nulla animi passio ita hominem infatuat atque dementat ut iracundia, merito lepra ista non hominis est, sed vestis.

autem ubique color albus ac ruffus leprę tribuitur, quęri potest, quomodo albedo peccato conueniat, cum pręsertim Ecclesia in Canticis nigram se prius fuisse fateatur cum erraret, deinde formosam, cum credens Christo sponso iuncta esset. qua ratione igitur lepra candida est uel ruffa? Sed quia uel tegimus peccata uel ostentamus, ideo arbitror lepram candidam hypocritarum sepulchris similium dealbatis. Color ruffus Ruffam uero lepram illos habere, qui manifesto et sub multorum conspectu erubescenda committere non uerentur.

albus ac ruffus leprę tribuitur, quęri potest, quomodo albedo peccato conueniat, cum pręsertim Ecclesia in Canticis nigram se prius fuisse fateatur cum erraret, deinde formosam, cum credens Christo sponso iuncta esset. qua ratione igitur lepra candida est uel ruffa? Sed quia uel tegimus peccata uel ostentamus, ideo arbitror lepram candidam hypocritarum sepulchris similium dealbatis. Color ruffus Ruffam uero lepram illos habere, qui manifesto et sub multorum conspectu erubescenda committere non uerentur. Denique Saluatori qui

tribuitur, quęri potest, quomodo albedo peccato conueniat, cum pręsertim Ecclesia in Canticis nigram se prius fuisse fateatur cum erraret, deinde formosam, cum credens Christo sponso iuncta esset. qua ratione igitur lepra candida est uel ruffa? Sed quia uel tegimus peccata uel ostentamus, ideo arbitror lepram candidam hypocritarum sepulchris similium dealbatis. Color ruffus Ruffam uero lepram illos habere, qui manifesto et sub multorum conspectu erubescenda committere non uerentur. Denique Saluatori qui peccata nostra tulit,

die peccauerit. Etiamsi dixero iusto inquit quia uita uiuet, et confisus in iustitia sua fecerit iniquitatem, omnes iustitię eius obliuioni tradentur, et in iniquitate sua quam operatus est, in ipsa morietur. Nec pręterita igitur nec pręsentia benefacta proderunt ei, qui uel semel aliquid morte dignum commiserit. Quid ad hęc? Peccatum sapientię donum corrumpit | et eum qui ante sapiens erat desipere compellit. Tales erant de quibus in Hieremia conquęritur Dominus et ait:

quę animam sublata omni quiescendi spe terribiliter torquet et cruciat. Quae peccata sunt praecipue damnabilia. Caput XVII Quę sunt autem uel qualia crimina, quibus grauati homines in profundum inferni demergantur, psalmista explicat ad Deum dicens: ps. 118 Maledicti qui declinant a mandatis tuis . et Dominus in Euangelio

unguenta sunt: fides, spes, charitas, castitas, pudicicia, mansuetudo, liberalitas, pax, patientia, modestia, constantia | cęterę-que uirtutes. quarum suauitatem quisquis conceperit, aliarum rerum omnium fragrantiam facile contemnet, immo nefas putabit opobalsamum uel myrrham uel stacten uel casiam uel nardum, uel quęuis alia odoramenta olere, cum magis eum, qui cęlo dignus esse cupit, spernere terrena | et uirtutum ac sanctimonię odore fragrare oporteat. Quem si assecutus fuerit, quicquid

fides, spes, charitas, castitas, pudicicia, mansuetudo, liberalitas, pax, patientia, modestia, constantia | cęterę-que uirtutes. quarum suauitatem quisquis conceperit, aliarum rerum omnium fragrantiam facile contemnet, immo nefas putabit opobalsamum uel myrrham uel stacten uel casiam uel nardum, uel quęuis alia odoramenta olere, cum magis eum, qui cęlo dignus esse cupit, spernere terrena | et uirtutum ac sanctimonię odore fragrare oporteat. Quem si assecutus fuerit, quicquid naribus

spes, charitas, castitas, pudicicia, mansuetudo, liberalitas, pax, patientia, modestia, constantia | cęterę-que uirtutes. quarum suauitatem quisquis conceperit, aliarum rerum omnium fragrantiam facile contemnet, immo nefas putabit opobalsamum uel myrrham uel stacten uel casiam uel nardum, uel quęuis alia odoramenta olere, cum magis eum, qui cęlo dignus esse cupit, spernere terrena | et uirtutum ac sanctimonię odore fragrare oporteat. Quem si assecutus fuerit, quicquid naribus gratissimum

charitas, castitas, pudicicia, mansuetudo, liberalitas, pax, patientia, modestia, constantia | cęterę-que uirtutes. quarum suauitatem quisquis conceperit, aliarum rerum omnium fragrantiam facile contemnet, immo nefas putabit opobalsamum uel myrrham uel stacten uel casiam uel nardum, uel quęuis alia odoramenta olere, cum magis eum, qui cęlo dignus esse cupit, spernere terrena | et uirtutum ac sanctimonię odore fragrare oporteat. Quem si assecutus fuerit, quicquid naribus gratissimum suauissimum-que

pudicicia, mansuetudo, liberalitas, pax, patientia, modestia, constantia | cęterę-que uirtutes. quarum suauitatem quisquis conceperit, aliarum rerum omnium fragrantiam facile contemnet, immo nefas putabit opobalsamum uel myrrham uel stacten uel casiam uel nardum, uel quęuis alia odoramenta olere, cum magis eum, qui cęlo dignus esse cupit, spernere terrena | et uirtutum ac sanctimonię odore fragrare oporteat. Quem si assecutus fuerit, quicquid naribus gratissimum suauissimum-que esse creditur,

ipsi laborent in operibus iustis actionibus-que probatis. Tu ergo manus tuas ad euoluendos cęlestis disciplinę libellos porrige | et in iis quę Deo placent conscribendis exerce | ad pingenda quoque fingendaue appone simulachra illa, quę uel spectatores ad sanctimonię cultum accendant | uel tuam ipsius mentem, ne per inania diuagetur, honesto labore occupent. Denique modis omnibus contende, ut easdem manus tuas cum precibus puras ad cęlum tollas. Ita enim facilius quod

Tu ergo manus tuas ad euoluendos cęlestis disciplinę libellos porrige | et in iis quę Deo placent conscribendis exerce | ad pingenda quoque fingendaue appone simulachra illa, quę uel spectatores ad sanctimonię cultum accendant | uel tuam ipsius mentem, ne per inania diuagetur, honesto labore occupent. Denique modis omnibus contende, ut easdem manus tuas cum precibus puras ad cęlum tollas. Ita enim facilius quod postulaueris impetrabis.

Ideo-que et in Lege honorata est uirginitas et in Euangelio | sed in euangelio magis. Leuit. XXI Prohibet Lex, ut sacerdos uiduam uel repudiatam ducat uxorem, sed uirginem tantum. Nu. 31 Et cum Moyses Madianitas delere mandaret, uirginibus parci iussit. Iesus Iesus Naue, qui Christi Domini figuram ferebat, neque uxorem habuisse

(!) Tunc autem in culmine uirtutum tua erit uirginitas, cum etiam illa quę imperantur perfeceris. Quę enim uel qualis est serui erga dominum obseruantia magna in re pręstare obsequium, et in parua negligere mandatum? Nonne fatuitatis arguuntur in Euangelio uirgines, quę de sola uirginitate sibi plaudentes, oleum quo totius uitę lampas

marito seruiret. XIX In Exodo Moyses per triduum ab uxorio opere abstinere eos iussit, qui ad montem accessuri Deum-que loquentem audituri erant. Reg. secundus XXI Sed neque Dauidi uel cęteris qui cum illo erant, cum esurirent, licuit panes accipere sanctificatos, nisi cum se mundos a mulieribus ab heri et nudiustertius esse confessi sunt. Ad Cori. prima VII In Nouo autem instrumento Paulus apostolus coniugati atque

soli simul sedeant | aut conuersis alter in alterum oculis inuicem se spectent, ne forte cogitare cogantur, quod intercedente uerecundia confiteri non audent. Potest quidem fieri ut amborum uultus, gestus, sermo pudiciciam seruet | difficillimum tamen immo impossibile est, nequando uel utriusque | uel alterius eorum mens impuris ęstuet desyderiis | uel momento aliquo temporis concupiscat, quod committere ueretur. Audi Salomonem dicentem: Prouerb. V

| aut conuersis alter in alterum oculis inuicem se spectent, ne forte cogitare cogantur, quod intercedente uerecundia confiteri non audent. Potest quidem fieri ut amborum uultus, gestus, sermo pudiciciam seruet | difficillimum tamen immo impossibile est, nequando uel utriusque | uel alterius eorum mens impuris ęstuet desyderiis | uel momento aliquo temporis concupiscat, quod committere ueretur. Audi Salomonem dicentem: Prouerb. V Fauus

cogantur, quod intercedente uerecundia confiteri non audent. Potest quidem fieri ut amborum uultus, gestus, sermo pudiciciam seruet | difficillimum tamen immo impossibile est, nequando uel utriusque | uel alterius eorum mens impuris ęstuet desyderiis | uel momento aliquo temporis concupiscat, quod committere ueretur. Audi Salomonem dicentem: Prouerb. V Fauus distillans labia meretricis | et nitidus oleo guttur; nouissima autem illius amara

eam in corde suo. Bonum est mulierem non tangere, quia qui tangit picem, inquinabitur ab ea. Quod si in solitudine degentium mentes foedis cogitationibus interdum solicitentur, quomodo ibi castitas esse poterit secura, ubi uir et mulier uel eodem usi fuerint contubernio | uel si locis disseparantur, congressibus non abstineant? Siquando tamen necesse erit conuenire | et utriusque pręsentiam res exegerit, tales testes arbitri-que adhibeantur, quibus coram pudor erit uel

non tangere, quia qui tangit picem, inquinabitur ab ea. Quod si in solitudine degentium mentes foedis cogitationibus interdum solicitentur, quomodo ibi castitas esse poterit secura, ubi uir et mulier uel eodem usi fuerint contubernio | uel si locis disseparantur, congressibus non abstineant? Siquando tamen necesse erit conuenire | et utriusque pręsentiam res exegerit, tales testes arbitri-que adhibeantur, quibus coram pudor erit uel loqui quod turpe sit, uel quod non

mulier uel eodem usi fuerint contubernio | uel si locis disseparantur, congressibus non abstineant? Siquando tamen necesse erit conuenire | et utriusque pręsentiam res exegerit, tales testes arbitri-que adhibeantur, quibus coram pudor erit uel loqui quod turpe sit, uel quod non liceat facere. Secreta enim colloquia tametsi crimine caruerint, criminis tamen suspicione non carebunt. Debemus autem prouidere bona non solum coram Deo, sed etiam ut Apostolus ait | coram hominibus. Cuius munda est conscientia,

contubernio | uel si locis disseparantur, congressibus non abstineant? Siquando tamen necesse erit conuenire | et utriusque pręsentiam res exegerit, tales testes arbitri-que adhibeantur, quibus coram pudor erit uel loqui quod turpe sit, uel quod non liceat facere. Secreta enim colloquia tametsi crimine caruerint, criminis tamen suspicione non carebunt. Debemus autem prouidere bona non solum coram Deo, sed etiam ut Apostolus ait | coram hominibus. Cuius munda est conscientia, non prębeat alteri infamandi

est ociosorum ista uirtus. multa uigilia, assiduo labore tuendus est thesaurus, quem suppilare cupit caro, demoliri conatur diabolus | et dissipare nititur mundus. Ieiunio ergo et orationi succedat lectio. quę te uel in aliorum lapsu cautiorem efficiat | uel in aliorum fortitudine continentiorem. Redintegratur animi uigor ad uirtutum perseuerantiam | plenior-que infunditur gratia, quoties pie sancte-que uiuendi pręcepta releguntur. Ibi

assiduo labore tuendus est thesaurus, quem suppilare cupit caro, demoliri conatur diabolus | et dissipare nititur mundus. Ieiunio ergo et orationi succedat lectio. quę te uel in aliorum lapsu cautiorem efficiat | uel in aliorum fortitudine continentiorem. Redintegratur animi uigor ad uirtutum perseuerantiam | plenior-que infunditur gratia, quoties pie sancte-que uiuendi pręcepta releguntur. Ibi iustorum pręmia malorum-que poenę etiam

inebriari uino, in quo est luxuria, sed implemini Spiritu Sancto, loquentes uobismetipsis in psalmis hymnis et canticis spiritalibus, cantantes et psallentes in cordibus uestris Domino. Qui ergo talia legere uel audire neglexerit, Spiritu Sancto impleri non poterit. Et quomodo castitatem seruare ualebit, si Spiritus Sancti auxilio fuerit destitutus? Porro quid iocundius | aut quid optabilius |

Ecclesię sancta est coniunctio, ita uiri et uxoris impolluta sit copula oportet, ut nec ipse aliam sponsam | nec ipsa alium desyderet sponsum. et suspicionem etiam caueant minus fidi inter se amoris pacti-que uiolati. Neque enim coram Hymeneo uel Thalassio inter se pepigere, ut uana solebat gentilitas, sed ut decet fideles, Deo uero inuocato Christo-que teste et Ecclesia. Nihil magis ratum esse debet | quam quod his accitis ac pręsentibus pie iuste-que fuerit promissum.

dicentem: prima 2 Mulieres orare iube in habitu ornato cum uerecundia et sobrietate | ornantes se, non in tortis crinibus, aut auro, aut margaritis, uel ueste preciosa, sed quod decet mulieres promittentes pietatem per opera bona. Exclamarem in nostrarum comendi componendi-que se luxuriam foeminarum, et in ipsarum immodicos

uersiculum illum a pueris in schola, in foro, in omnibus compitis uentilatum: Si uoles apte nubere nube pari. Sed neque nimis formosam ducendam esse aiunt | nec nimis deformem, ne uel hanc habeas despectam | uel illam suspectam. Ea ergo placeat, cuius media inter istas erit species. ut nec multos allicere | nec tibi non grata esse possit, ac proinde utriusque uestrum et pudicicia tutior maneat | et animus omni sublata suspicione tranquillior | et ad

a pueris in schola, in foro, in omnibus compitis uentilatum: Si uoles apte nubere nube pari. Sed neque nimis formosam ducendam esse aiunt | nec nimis deformem, ne uel hanc habeas despectam | uel illam suspectam. Ea ergo placeat, cuius media inter istas erit species. ut nec multos allicere | nec tibi non grata esse possit, ac proinde utriusque uestrum et pudicicia tutior maneat | et animus omni sublata suspicione tranquillior | et ad mutuam propensior charitatem.

uestrum et pudicicia tutior maneat | et animus omni sublata suspicione tranquillior | et ad mutuam propensior charitatem. Neque enim illi concorditer queunt pacifice-que uiuere, qui inter se de connubii fide dubitant | et zelotypię uitio uel maritus mechum | uel uxor pellicem imaginatur ac timet. De filiorvm edvcatione familiaqve regenda. Caput X Post hęc optimos habere liberos gloria

tutior maneat | et animus omni sublata suspicione tranquillior | et ad mutuam propensior charitatem. Neque enim illi concorditer queunt pacifice-que uiuere, qui inter se de connubii fide dubitant | et zelotypię uitio uel maritus mechum | uel uxor pellicem imaginatur ac timet. De filiorvm edvcatione familiaqve regenda. Caput X Post hęc optimos habere liberos gloria est parentum.

iniurię non meminisse, sed pro malo bonum reddere. Magni profecto meriti apud Deum erit | talem se in educandis liberis regenda-que familia exhibuisse, sicut e contrario pręcipuę indignationis atque odii neglexisse | et patris uel matris familias personam gerendo suum non obiuisse officium. Ait enim beatus Apostolus: Ad Timo. prima V Siquis suorum maxime domesticorum curam non habet, fidem negauit, et est infideli deterior.

libidinibus die noctu-que seruientes? Si inquam neque continentibus | neque matrimonii fidem seruantibus parcitur, cum illa quę iussa sunt contempserint, quanto acrius torquebuntur, qui continentiam quoque stupris polluerunt? uel qui coniugii sanctitatem adulterii nequitia prophanarunt? Christus in Apocalypsi iratus clamat: XXII Foris canes et uenefici et impudici | et tu te ab eo

nisi propriam pudiciciam prostituere | et uim inferre alienę? et nullum omnino obscoenitatibus modum imponere? Mittite ista quęso, qui tam insipienter excidistis, et ad mentem reuersi tandem aliquando cogitate, an tanti sit breuis ac momentanea corporis uoluptas, ut propter illam uel bonum infinitum castitati propositum contemni debeat | uel infinitum malum impudicicię paratum non timeri? Cogitate inquam quę secutura sunt, ut his quę instant libentius abstineatis. Haud facile pręsentibus delinitur, qui quotidie pensitat futura.

et nullum omnino obscoenitatibus modum imponere? Mittite ista quęso, qui tam insipienter excidistis, et ad mentem reuersi tandem aliquando cogitate, an tanti sit breuis ac momentanea corporis uoluptas, ut propter illam uel bonum infinitum castitati propositum contemni debeat | uel infinitum malum impudicicię paratum non timeri? Cogitate inquam quę secutura sunt, ut his quę instant libentius abstineatis. Haud facile pręsentibus delinitur, qui quotidie pensitat futura. De triplici

seculo. Sit igitur liberalitati iuncta iustitia, ut religio munda apud Deum et immaculata sit. Elemosina mala Reproba uero et execrabilis est elemosina, quę ideo fit, ut uel aliquid callide extorqueas | uel aliquem seducas | et quasi piscator hamum sub esca latentem porrigas. Auaritię ista liberalitas est et fraudis, non miserationis et beneficentię.

iuncta iustitia, ut religio munda apud Deum et immaculata sit. Elemosina mala Reproba uero et execrabilis est elemosina, quę ideo fit, ut uel aliquid callide extorqueas | uel aliquem seducas | et quasi piscator hamum sub esca latentem porrigas. Auaritię ista liberalitas est et fraudis, non miserationis et beneficentię. Simon magus

habenti. Luc. 14 Illos-que ad coenam Dominus pręcipit inuitandos, quibus deest referendę gratię copia. ut non ab iis remunerationem, sed a Deo expectes. Parum uel nihil facit lucri qui tribuit diuiti. et licet multo plura receperit quam dederit, nihil tamen ad illud, quod a Domino tribuendum speratur. Luc. 19 Ideo et Zacheus dimidium bonorum suorum

Medicorum industriam imitare: non porrigunt ęgroto quantum ipse expetit, sed quantum saluti eius recuperandę confert | quod-que profuturum censent impendunt, non quod noxium ęger poposcerit. Ita et tu quantum hominis egestas requirit | et quod honestę sustentationi sufficit uel non petenti prębe. Quicquid ultra necessitatem est, quicquid obesse poterit, ne prębeas etiam si flagitarit. Quod si tibi grandis rerum suppetit copia, da multa sed multis. Nam si uni

in Euangelio ait: Mat. 19 Si uis perfectus esse, uade et uende omnia quę habes | et da pauperibus, et habebis thesaurum in cęlo, et ueni sequere me. Eis etiam qui ita secuti sunt ipsum respondit: Omnis qui reliquerit domum uel fratres, uel sorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros propter nomen meum, centuplum accipiet | et uitam ęternam possidebit . Itaque magis grata est Deo seruorum suorum

ait: Mat. 19 Si uis perfectus esse, uade et uende omnia quę habes | et da pauperibus, et habebis thesaurum in cęlo, et ueni sequere me. Eis etiam qui ita secuti sunt ipsum respondit: Omnis qui reliquerit domum uel fratres, uel sorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros propter nomen meum, centuplum accipiet | et uitam ęternam possidebit . Itaque magis grata est Deo seruorum suorum uoluntaria

diripiebatis pauperem, et prędam electam tollebatis ab eo, domos quadro lapide ędificabitis, et non habitabitis in eis; uineas plantabitis amantissimas, et non bibetis uinum earum. quia cognoui scelera uestra, et fortia peccata uestra . Igitur uel illa uobis o diuites quę inique comparastis eripientur | uel uos illis, et spes omnis male partę rei in contrarium uertetur. Intolerabilior tamen erit poena inferni | quam uitę pręsentis calamitas.

domos quadro lapide ędificabitis, et non habitabitis in eis; uineas plantabitis amantissimas, et non bibetis uinum earum. quia cognoui scelera uestra, et fortia peccata uestra . Igitur uel illa uobis o diuites quę inique comparastis eripientur | uel uos illis, et spes omnis male partę rei in contrarium uertetur. Intolerabilior tamen erit poena inferni | quam uitę pręsentis calamitas. Iudex

remitti debeat, sed etiam de rebus quas affatim collegisti, quantum opus est impendi. Hypocritę Detestabilis et illorum cupiditas, qui simulata sanctitate decipiunt | et uel pro ędificando sacello | uel pro peregrinationis uoto perficiendo | uel pro aliquo alio pietatis opere exequendo | ęra efflagitant, quasi non furti uel rapinę sit genus | mendacio aliquid ellicere | et in alium, quam in quem datum est usum conuertere.

de rebus quas affatim collegisti, quantum opus est impendi. Hypocritę Detestabilis et illorum cupiditas, qui simulata sanctitate decipiunt | et uel pro ędificando sacello | uel pro peregrinationis uoto perficiendo | uel pro aliquo alio pietatis opere exequendo | ęra efflagitant, quasi non furti uel rapinę sit genus | mendacio aliquid ellicere | et in alium, quam in quem datum est usum conuertere. Hi

opus est impendi. Hypocritę Detestabilis et illorum cupiditas, qui simulata sanctitate decipiunt | et uel pro ędificando sacello | uel pro peregrinationis uoto perficiendo | uel pro aliquo alio pietatis opere exequendo | ęra efflagitant, quasi non furti uel rapinę sit genus | mendacio aliquid ellicere | et in alium, quam in quem datum est usum conuertere. Hi tanto grauius puniendi erunt, quanto fallacius

Hypocritę Detestabilis et illorum cupiditas, qui simulata sanctitate decipiunt | et uel pro ędificando sacello | uel pro peregrinationis uoto perficiendo | uel pro aliquo alio pietatis opere exequendo | ęra efflagitant, quasi non furti uel rapinę sit genus | mendacio aliquid ellicere | et in alium, quam in quem datum est usum conuertere. Hi tanto grauius puniendi erunt, quanto fallacius egerint. dicente Domino:

adiumento sint egestati alienę. Alioquin et ipsi diuites egebunt ac miseri erunt. Quid enim illo miserius, qui inops uirtutis est? qui cum diues sit meritis caret liberalitatis, quę beatos efficiunt. et auaritię uel luxurię grauatur uitiis, quę mergunt in profundum. Talium infelicitatem dolenter ingemiscit in Euangelio Dominus dicens: Luc. 6 Vę uobis diuites, qui habetis

Talium infelicitatem dolenter ingemiscit in Euangelio Dominus dicens: Luc. 6 Vę uobis diuites, qui habetis consolationem uestram. Consolantur enim, quoties quęstum faciunt uel cum quęsitis ad uoluptatem abutuntur. Hos etiam Iacobus apostolus lugubri uoce aggreditur et ait: Iacob. 5 Agite nunc diuites plorate ululantes in miseriis uestris,

Hirtacus / Herodes. Hircanus enim prius, deinde Herodes Iudeę reges aperuisse feruntur sepulchrum Dauidis regis, thesaurum cum illo conditum rati. Scilicet non satis erat humanę cupiditati prędam capere ex uiuis | uel ex interemptis spolia | latentia quoque in monumentis cadauera excutere coepit. Nota (!) Sed et hoc quidem minus mirum quando iam nec aris nec templis

et furantur. thesaurizate autem uobis thesauros in cęlo, ubi nec ęrugo | nec tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt nec furantur. Apostoli Ipsis quos in suum elegit consortium pręcepit, ne aurum uel argentum possiderent | nec pecuniam in zonis | nec peram in uia | nec duas tunicas | neque calciamenta | neque uirgam. Et quisquam opes opibus cumulando ei se placiturum confidit?

sibi incommodo esse existimant. Ideoque alterum respuunt, alterum affectant | et ingratitudine pro quęstu utuntur. Duo autem ista, arrogantia uidelicet et cupiditas, cum omnibus uitanda sint | tum iis maxime, qui uel benefici | uel grati esse cupiunt. Non referre gratiam cum possis, turpissimum est. cum non possis uelle tantum retulisse est. Cęterum illi qui non reddere lucrari esse existimant, multum quidem

existimant. Ideoque alterum respuunt, alterum affectant | et ingratitudine pro quęstu utuntur. Duo autem ista, arrogantia uidelicet et cupiditas, cum omnibus uitanda sint | tum iis maxime, qui uel benefici | uel grati esse cupiunt. Non referre gratiam cum possis, turpissimum est. cum non possis uelle tantum retulisse est. Cęterum illi qui non reddere lucrari esse existimant, multum quidem falluntur.

intulerat boni, tantum postea mali irrogauit. Intuendum igitur minor-ne an maior sit iniuria quam beneficium. Minoris enim iniurię obliuisci debes | et memor esse beneficii. Cum uero maior uel par fuerit offensa, obligatione officii absolutus es | neque gratiam debes illi, qui gratię meritum lędendo amisit. Iniuriam tamen omnem, quantacunque fuerit, remittere debemus | nec uindictam appetere, propter eum qui ait: Dimittite et dimittetur

si erro fugitiuus-que fuerit, si imperium domini contempserit, si furto non abstinuerit, si petulans, si mendax, si ebriosus, si rixosus, si denique nequam fuerit, nonne uinculis constringetur, stigmate notabitur, furcam ferre cogetur, flagris uerberibus-que cędetur | et uel uenundabitur uel perimetur? Inique talia passum diceremus malum seruum nisi offendisset, sicut bonum non iure remuneratum, nisi aliquid pręstitisset. Cum igitur omnium hominum unus dominus Deus

fuerit, si imperium domini contempserit, si furto non abstinuerit, si petulans, si mendax, si ebriosus, si rixosus, si denique nequam fuerit, nonne uinculis constringetur, stigmate notabitur, furcam ferre cogetur, flagris uerberibus-que cędetur | et uel uenundabitur uel perimetur? Inique talia passum diceremus malum seruum nisi offendisset, sicut bonum non iure remuneratum, nisi aliquid pręstitisset. Cum igitur omnium hominum unus dominus Deus sit | et omnia

talia passum diceremus malum seruum nisi offendisset, sicut bonum non iure remuneratum, nisi aliquid pręstitisset. Cum igitur omnium hominum unus dominus Deus sit | et omnia quę possidemus ab ipso acceperimus, beneficium tamen ei pręstamus, uel uerius reddimus, quoties mandatis eius paremus, quoties consulta suscipimus, monita implemus | et in omnibus ipsi soli obsequi nitimur. Offendimus autem si his contraria agimus. Ideo-que ab illo et

repugnantem in seruitutem redigere. Quę quidem et illi sancti, quos persecutionis non attigit gladius, diligenter obseruarunt. Dum enim uiuerent, non cessabant Christo seruiendo uitę instituta uel ipsi discere | uel alios docere, uigiliis, precationibus, ieiuniis | lectionibus-que uacare, diuitias indigentibus distribuere et paupertate gaudere, uirginitatem uiduitatem-que nuptiis pręferre. Pontifices. Episcopi. Abbati. Monachi. Eremi. Virgines

redigere. Quę quidem et illi sancti, quos persecutionis non attigit gladius, diligenter obseruarunt. Dum enim uiuerent, non cessabant Christo seruiendo uitę instituta uel ipsi discere | uel alios docere, uigiliis, precationibus, ieiuniis | lectionibus-que uacare, diuitias indigentibus distribuere et paupertate gaudere, uirginitatem uiduitatem-que nuptiis pręferre. Pontifices. Episcopi. Abbati. Monachi. Eremi. Virgines Sic egerunt

donec transirent. terram denique promissionis lacte et melle manantem, perdomitis eius incolis possederunt. Quis denique explicet tot de hoste uictorias? tot a seruitute liberationes? uel quoties a periculis erruti, a cladibus protecti? Moyse orante (ut ante diximus) uictus est Amalech; buccinis clangentibus Hiericuntis moenia corruerunt; Iosue inimicos persequente lapidibus pluit de cęlo super fugientium ceruices,

solicitatus recederet, ipse etiam fulmine afflatus periit. Nonne hi omnes tam infelici fine consumpti testantur | nemini tutum esse euangelicę ueritati ulla in parte derogare | et ab Ecclesia Christi quicquam uel minimum dissentire uelle? Machumetus. (!) Sola quidem adhuc Machumetana heresis extat, et uiribus aucta | sęuit in Christianos, ut qui Christi sunt, calamitatum

quę a Deo est amittamus. Ad hęc ne illi quidem recte, qui ecclesiastici doctoris officium professi, dimisso Euangelio quęstionibus nihil ad rem pertinentibus occupari solent, qui syllogismos enthymemata-que proponendo philosophantur | uel poetarum figmenta decantant | uel explicandis gentilium historiis immorantur | uel de cęlestium motu syderum-que naturis disputant, non quęrentes quod saluti conferat animarum, sed quod auditorum aures demulceat atque delectet. Hi

Ad hęc ne illi quidem recte, qui ecclesiastici doctoris officium professi, dimisso Euangelio quęstionibus nihil ad rem pertinentibus occupari solent, qui syllogismos enthymemata-que proponendo philosophantur | uel poetarum figmenta decantant | uel explicandis gentilium historiis immorantur | uel de cęlestium motu syderum-que naturis disputant, non quęrentes quod saluti conferat animarum, sed quod auditorum aures demulceat atque delectet. Hi certe a Domino audient: Mat. 13

ecclesiastici doctoris officium professi, dimisso Euangelio quęstionibus nihil ad rem pertinentibus occupari solent, qui syllogismos enthymemata-que proponendo philosophantur | uel poetarum figmenta decantant | uel explicandis gentilium historiis immorantur | uel de cęlestium motu syderum-que naturis disputant, non quęrentes quod saluti conferat animarum, sed quod auditorum aures demulceat atque delectet. Hi certe a Domino audient: Mat. 13 Omnia opera sua faciunt, ut

Tolerandos puto, dummodo aliquid ultra non pręsumant. Sed uerendum est, ne post hęc auditorum palpatione deliniti | se esse magistros arbitrentur, cum non fuerint discipuli, et aliquid uel addant arroganter | uel mutent inconsulte | uel subtrahant licenter. Multi me laudant inquiet aliquis. Noli multitudini credere, certius paucorum iudicium est, qui in se habent, quod in alio laudant.

Tolerandos puto, dummodo aliquid ultra non pręsumant. Sed uerendum est, ne post hęc auditorum palpatione deliniti | se esse magistros arbitrentur, cum non fuerint discipuli, et aliquid uel addant arroganter | uel mutent inconsulte | uel subtrahant licenter. Multi me laudant inquiet aliquis. Noli multitudini credere, certius paucorum iudicium est, qui in se habent, quod in alio laudant.

Tolerandos puto, dummodo aliquid ultra non pręsumant. Sed uerendum est, ne post hęc auditorum palpatione deliniti | se esse magistros arbitrentur, cum non fuerint discipuli, et aliquid uel addant arroganter | uel mutent inconsulte | uel subtrahant licenter. Multi me laudant inquiet aliquis. Noli multitudini credere, certius paucorum iudicium est, qui in se habent, quod in alio laudant. Illud nempe pictoris

episcopi est, quem te esse profiteris. Tibi dictum puta, quod per Esaiam dicitur: 58 Quasi tuba exalta uocem tuam, et annuncia populo meo scelera eorum. uel quod ad Ezechielem: 16 Notas fac Hierusalem abominationes suas. Duriores acerbius tibi increpandi sunt, iam ad poenitudinem inclinati mollius. Corinthios interrogat Apostolus:

tempora sunt, in quibus plus frugis colligi solet. 10 Et qui congregat in messe (ut in Prouerbiis dicitur) filius sapiens est. Siquando alias contigerit. ut uel ad supplicandum uel ad poenitendum plebem exhortari opus erit | uel ad sedandas ciuium inter se seditiones odia-que tollenda, tunc quoque prędicationibus erit insistendum, ut in radice reprimatur malum ne pullulet | et in mortem multorum fruticetur.

quibus plus frugis colligi solet. 10 Et qui congregat in messe (ut in Prouerbiis dicitur) filius sapiens est. Siquando alias contigerit. ut uel ad supplicandum uel ad poenitendum plebem exhortari opus erit | uel ad sedandas ciuium inter se seditiones odia-que tollenda, tunc quoque prędicationibus erit insistendum, ut in radice reprimatur malum ne pullulet | et in mortem multorum fruticetur. De

10 Et qui congregat in messe (ut in Prouerbiis dicitur) filius sapiens est. Siquando alias contigerit. ut uel ad supplicandum uel ad poenitendum plebem exhortari opus erit | uel ad sedandas ciuium inter se seditiones odia-que tollenda, tunc quoque prędicationibus erit insistendum, ut in radice reprimatur malum ne pullulet | et in mortem multorum fruticetur. De praedicantivm meritis. Caput XV

quoque o sacerdos, qui et ante ut disceres quę Dei sunt, omnem curam operam-que adhibuisti, et postea ut doceres, syncero corde feruenti-que in Deum ac proximos charitate pulpitum inscendisti, si sapienter, si egregie, si efficaciter uerba feceris, nihil tibi arroges, nihil tuo uel ingenio uel studio plaudas. totum hoc Spiritus Sancti gratia est, totum donum Dei est. Mat. 10 Non uos estis inquit qui loquimini, sed Spiritus Patris uestri qui loquitur in uobis. Hoc si habes, iam certissima futurę

qui et ante ut disceres quę Dei sunt, omnem curam operam-que adhibuisti, et postea ut doceres, syncero corde feruenti-que in Deum ac proximos charitate pulpitum inscendisti, si sapienter, si egregie, si efficaciter uerba feceris, nihil tibi arroges, nihil tuo uel ingenio uel studio plaudas. totum hoc Spiritus Sancti gratia est, totum donum Dei est. Mat. 10 Non uos estis inquit qui loquimini, sed Spiritus Patris uestri qui loquitur in uobis. Hoc si habes, iam certissima futurę beatitudinis spe

uitiorum et contabescat. Vos estis lux mundi. Lux mundi est, cuius uerbis et exemplo fugantur tenebrę ignorantię alienę. Ciuitas est etiam prędicator supra montem posita, omnium obiecta oculis, ut omnes ad illam concurrant | uel discendo quę dicuntur | uel ea quę ab eo qui docet fiunt imitando . Idem lucerna est super candelabrum non aliter quam ciuitas supra montem. Lucet enim omnibus qui in domo sunt, et fideles animas doctrinę suę

uitiorum et contabescat. Vos estis lux mundi. Lux mundi est, cuius uerbis et exemplo fugantur tenebrę ignorantię alienę. Ciuitas est etiam prędicator supra montem posita, omnium obiecta oculis, ut omnes ad illam concurrant | uel discendo quę dicuntur | uel ea quę ab eo qui docet fiunt imitando . Idem lucerna est super candelabrum non aliter quam ciuitas supra montem. Lucet enim omnibus qui in domo sunt, et fideles animas doctrinę suę fulgore illustrat | uel qualiter

dicuntur | uel ea quę ab eo qui docet fiunt imitando . Idem lucerna est super candelabrum non aliter quam ciuitas supra montem. Lucet enim omnibus qui in domo sunt, et fideles animas doctrinę suę fulgore illustrat | uel qualiter illustrari debeant, morum sanctitudine demonstrat. Gaudete igitur omnes euangelicę disciplinę doctores. de uobis ista memorantur, non de philosophis, non de oratoribus, non de poetis. Nulla in illis uerę lucis lux fuit,

Intonuit de cęlo Dominus. et in alio psalmo: ps. 21 Annunciabunt cęli iustitiam eius. et rursum in alio: ps. 18 Cęli enarrant gloriam Dei. Vos denique non solum montes uel nubes uel cęli, sed quę omnium nobilissima creatura est, angeli Dei estis. non naturę commercio, sed officii dignitate. Nuncius Dei angelus est, nuncii Dei sancti prędicatores sunt. Vnde sicut de Ioanne Baptista in Malachia

de cęlo Dominus. et in alio psalmo: ps. 21 Annunciabunt cęli iustitiam eius. et rursum in alio: ps. 18 Cęli enarrant gloriam Dei. Vos denique non solum montes uel nubes uel cęli, sed quę omnium nobilissima creatura est, angeli Dei estis. non naturę commercio, sed officii dignitate. Nuncius Dei angelus est, nuncii Dei sancti prędicatores sunt. Vnde sicut de Ioanne Baptista in Malachia dixit Deus:

bona sua. tunc perpetui reges ęterni-que domini eritis omnium illorum, quos uestris prędicationibus uestra-que doctrina conuersos de terra ad cęlum transmigrare contigerit. Et tunc demum Christus uester rex regum et dominus dominantium erit cum vos aliis pręesse iusserit, tribunos uel chiliarchas animarum, quas ei lucrati estis, constituens. De praedicantivm beatitvdine. Caput XVI Sumite igitur calciamenta in pedibus ad pręparationem Euangelii, ut cum

Reg. quinto 12 Ioas Ioas rex Iuda donec Ioiadę sacerdotis consuetudine consiliis-que usus est, pie probe-que uixit; illo morte sublato ad uitia declinauit. Cęteros reges omnes, qui fidei morum-que sanctitate probantur, educatos institutos-que uel a sacerdotibus uel a prophetis fuisse constat. Esdrę primo 10 Samuel docuit Dauidem, Nathan Salomonem, Micheas Iosaphatum, Osee Ioathanum, Esaias Ezechiam, Hieremias Iosiam, Esdras

Reg. quinto 12 Ioas Ioas rex Iuda donec Ioiadę sacerdotis consuetudine consiliis-que usus est, pie probe-que uixit; illo morte sublato ad uitia declinauit. Cęteros reges omnes, qui fidei morum-que sanctitate probantur, educatos institutos-que uel a sacerdotibus uel a prophetis fuisse constat. Esdrę primo 10 Samuel docuit Dauidem, Nathan Salomonem, Micheas Iosaphatum, Osee Ioathanum, Esaias Ezechiam, Hieremias Iosiam, Esdras populum, ita ut illo

Malarum uoluptatum illecebris deliniti homines in omne nefas licenter irruent, si nemo sit, qui improbe luxuriantes eloquii uiribus coerceat atque moderetur | et futurorum expectatione a pręsentium cura auertat. ut uel poenarum metu | uel spe pręmiorum a uitiis ad uirtutem transferantur. Hoc Salomon in Prouerbiis testatur dicens: 29 Cum prophetia defecerit dissipabitur populus;

Malarum uoluptatum illecebris deliniti homines in omne nefas licenter irruent, si nemo sit, qui improbe luxuriantes eloquii uiribus coerceat atque moderetur | et futurorum expectatione a pręsentium cura auertat. ut uel poenarum metu | uel spe pręmiorum a uitiis ad uirtutem transferantur. Hoc Salomon in Prouerbiis testatur dicens: 29 Cum prophetia defecerit dissipabitur populus;

et modestius discatis uiuere | et meliora possitis sperare. Vos quoque qui dono Dei spiritalis doctrinę scientiam estis consecuti, incumbite operi officio-que prędicandi ac docendi. Cogitate quanti apud Deum meriti sit | catholicis fidelibus-que pręceptis erudire indoctos | et uel unum uel alterum Christo lucrari. Quantę etiam dilectionis argumentum | omnes docere, ut omnes uobiscum simul saluentur. Non sit uobis graue | urbes, uicos | regiones-que percurrere | et illos imitari de quibus scriptum est: ps. 18

discatis uiuere | et meliora possitis sperare. Vos quoque qui dono Dei spiritalis doctrinę scientiam estis consecuti, incumbite operi officio-que prędicandi ac docendi. Cogitate quanti apud Deum meriti sit | catholicis fidelibus-que pręceptis erudire indoctos | et uel unum uel alterum Christo lucrari. Quantę etiam dilectionis argumentum | omnes docere, ut omnes uobiscum simul saluentur. Non sit uobis graue | urbes, uicos | regiones-que percurrere | et illos imitari de quibus scriptum est: ps. 18

exercitationem, quę corporis manuum-que labore constat. Iuuat enim post soluta precationum sacrificia operis aliquid facere, ut habeat mens et cogitatio in quo se occupet | et minus libera sit facultas euagandi per illas rerum temporalium uanitates, quę uel inuitis nobis obrepere interdum et obuersari animo solent. Honestus quique labor monacho conuenit: aut legere | aut scribere quę sancta sunt. pingere etiam uel fingere sanctorum imagines, quarum contemplatione accendatur ad uirtutem.

et minus libera sit facultas euagandi per illas rerum temporalium uanitates, quę uel inuitis nobis obrepere interdum et obuersari animo solent. Honestus quique labor monacho conuenit: aut legere | aut scribere quę sancta sunt. pingere etiam uel fingere sanctorum imagines, quarum contemplatione accendatur ad uirtutem. Item in horto plantas ponere, sarculo inutiles herbas excerpere, humum ligone uersare, riuulis irrigare | et siquid aliud res exegerit, holitoris opera perficere. Pręceptum est

| tergere-que ablutos. Qui talia detrectat, scias illum nondum ad humilitatis uirtutem peruenisse. Seruilia igitur opera fac, ut humilieris. laboriosa, ut carnis petulantiam domes, uenalia ut uictum pares, religiosa quę pingendo uel fingendo fiunt, ut quod professus es constantius exequaris. Etenim sanctorum simulachra siue picta siue ficta si iugiter spectentur, stimuli sunt desidię fugiendę laboris-que subeundi. dum ad mentem nobis

Terra ipsa non reddet fruges, nisi araueris sementem-que feceris. Primo homini dictum est: In sudore uultus tui uesceris pane tuo. et tu panem parare tibi posse putas nihil agendo? uel cupidines malas uincere et sensibus imperare? Crede mihi non ocium hęc omnia superat, sed labor improbus (ut poeta inquit) et duris urgens in rebus egestas. Monachum itaque et pauperem et laboriosum esse oportet: pauperem ut in

ut facilius perueniat ad quietem. Prouerb. 6 Vnde dono Dei sapientissimus Salomon mittit te ad formicam, ut eius exemplo tibi aliquid pares, quo postea es usurus. hoc est uel uictum ne esurias, uel in operando occupationem, ne carnis diaboli-que oppugnationibus per inertiam succumbas. (!) Ingentem (ut quidam ait) formicę forris

ut facilius perueniat ad quietem. Prouerb. 6 Vnde dono Dei sapientissimus Salomon mittit te ad formicam, ut eius exemplo tibi aliquid pares, quo postea es usurus. hoc est uel uictum ne esurias, uel in operando occupationem, ne carnis diaboli-que oppugnationibus per inertiam succumbas. (!) Ingentem (ut quidam ait) formicę forris aceruum
Cum populant hyemis

Facere opus et gratias agere simul iuberis, ut et manum cum Martha ministerio occupatam habeas | et mentem cum Maria diuinę contemplationi intentam. Operari pręterea manibus debes, non modo ut necessaria compares | uel mali tentamenta uincas, uerum etiam ut habere possis quod aliis impartias. dicente Apostolo: ad Ephes. 3 Qui furabatur, iam non furetur, magis autem laboret manibus suis quod bonum est, ut habeat communicare ei qui indiget.

Expectat utique clementissimus Dominus ab ocioso boni operis fructum in pueritia, expectat in iuuentute, expectat in ętate uirili, denique ecclesię prępositi alicuius uerbis exoratus expectat usque in senectam, ut ille tandem eiusdem prępositi uel increpatione impulsus | uel pręceptis eruditus | ab ignauia mollitie-que animi ad studium honesti laboris excitetur et exurgat. Quod si ne tunc quidem desidiam infructuosam reliquerit, quid aliud restat, nisi ut dimittatur damnationis iustę securi

Expectat utique clementissimus Dominus ab ocioso boni operis fructum in pueritia, expectat in iuuentute, expectat in ętate uirili, denique ecclesię prępositi alicuius uerbis exoratus expectat usque in senectam, ut ille tandem eiusdem prępositi uel increpatione impulsus | uel pręceptis eruditus | ab ignauia mollitie-que animi ad studium honesti laboris excitetur et exurgat. Quod si ne tunc quidem desidiam infructuosam reliquerit, quid aliud restat, nisi ut dimittatur damnationis iustę securi succidendus?

populi Israhelitici liberator de ęgyptiaca seruitute | legis-que diuinę lator | et multorum mirabilium autor | atque aliis pręferri Dei iudicio dicentis: Numeri 11 Siquis fuerit inter uos propheta Domini, in uisione apparebo ei | uel per somnium loquar ad illum. At non talis seruus meus Moyses, qui in omni domo mea fidelissimus est. Ore enim ad os loquar ei, palam et non per ęnigmata et figuras Deum uidet. Hinc est illud in Ecclesiastico scriptum: 45

45 Dilectus Deo et hominibus Moyses. et post pauca: In fide inquit et lenitate ipsius sanctum fecit illum | et elegit eum ex omni carne. Dauid Dauid quoque mansuetus et mitis uel si mauis dicere humilis | persecutionem Saulis odium-que capitale maluit uitare fugiendo quam uindicando. cum illum semel atque iterum occidere potuisset noluit. Ab inimicis profligatum et interemptum fleuit. Ideo-que dignus iudicatus

fleuit. Ideo-que dignus iudicatus est, qui ei succederet in regno. Absalonis etiam filii necem lachrymis et lamentationibus prosecutus est, in eo bello interempti, quo ille nitebatur patri regnum erripere. Qua quidem pietate Dauid, uel patientia, uel humilitate, quodcunque horum dixeris, recte dictum erit, promeruit ad decrepitam usque ętatem regnare, inimicorum uictor | et ipse inuictus | omnium-que regum Iudeę Deo charissimus. Vnde futurę beatitudinis

Ideo-que dignus iudicatus est, qui ei succederet in regno. Absalonis etiam filii necem lachrymis et lamentationibus prosecutus est, in eo bello interempti, quo ille nitebatur patri regnum erripere. Qua quidem pietate Dauid, uel patientia, uel humilitate, quodcunque horum dixeris, recte dictum erit, promeruit ad decrepitam usque ętatem regnare, inimicorum uictor | et ipse inuictus | omnium-que regum Iudeę Deo charissimus. Vnde futurę beatitudinis spe plenus:

Folium se quod uento rapitur et stipulam siccam uocat, dum Dominum alloquitur, et tot tantis-que calamitatibus affectus nihil stultum locutus est. Post hęc sibi restituta duplicia recepisse dicitur, ut quantum se humiliauerat, tantum exaltatum, uel duplo magis intelligas. quinquagenarii Regum q. 1 Duos quinquagenarios ab Ochozia rege missos, ut Heliam prophetam comprehenderent, ignis de cęlo lapsus absumpsit. tertium humilitas reddidit tutum. Flexis coram Helia genibus ueniam

suę conditionis confitetur obscuritatem, de armentario factus propheta. si dissimulasset, et ingratus quidem haberetur | et humilis parum. Quid multa? sic habe: neminem in uirtutibus profecisse, neminem sanctum uel Deo charum fuisse, cui defuit uirtus humilitatis. Fundamentum custos-que uirtutum | et de terra ad cęlum ascendendi uia est humilitas. Per hanc omnes prorsus ingressi sunt, qui nunc in supernis sedibus habitant, facti domestici Dei ciues-que sanctorum.

conspui, cędi, occidi uoluit. Atque ita se submisit obtulit-que ultro omnibus impiorum iniuriis, qui mundum pugillo continet, qui terram respicit et facit eam tremere, in quem angeli intueri gaudent, quia uita est omnium quę uiuunt, et autor quę subsistunt. Quid ergo uel magnificentia eius maius | uel humilitate abiectius? Nemo ęquare potest eius humilitatem, quia nemo habet tantam de qua descendat sublimitatem. Satis est si uestigia eius obseruantes, quantum possumus nos

Atque ita se submisit obtulit-que ultro omnibus impiorum iniuriis, qui mundum pugillo continet, qui terram respicit et facit eam tremere, in quem angeli intueri gaudent, quia uita est omnium quę uiuunt, et autor quę subsistunt. Quid ergo uel magnificentia eius maius | uel humilitate abiectius? Nemo ęquare potest eius humilitatem, quia nemo habet tantam de qua descendat sublimitatem. Satis est si uestigia eius obseruantes, quantum possumus nos humiliter submisse-que geramus. ipso

nihil ad hanc pertinent de qua locuti sumus, alię uero ipsam reddunt uitiosam. Quid enim ad uirtutem illa humilitas, qua obscuro loco natos designamus, humiles appellando demissi generis in plebe uulgari uiros? uel illa quam etiam rebus inanimatis insensibilibus-que damus? nam et locum humilem dicimus, qui pressior iacet inter eminentes atque demissior, et humilem arborem, quę non multum ab humo errecta sit.

paropsidis, intus autem pleni estis rapina et immunditia. Exterius quippe cilicio se tegunt, nudis pedibus ambulant, horridi, inculti, squalentes, illuuiosi, inter loquendum suspirant, ingemiscunt, fatentur se esse peccatores, crebro ad orandum procumbunt. sed intus uel inanis glorię cupidine flagrant | uel quęrendę pecunię cura solicitantur, sepulchris dealbatis similes, foris quidem mundi puri-que sed intus pleni sordibus atque spurcicia. Perniciosa est ergo humilitas |

et immunditia. Exterius quippe cilicio se tegunt, nudis pedibus ambulant, horridi, inculti, squalentes, illuuiosi, inter loquendum suspirant, ingemiscunt, fatentur se esse peccatores, crebro ad orandum procumbunt. sed intus uel inanis glorię cupidine flagrant | uel quęrendę pecunię cura solicitantur, sepulchris dealbatis similes, foris quidem mundi puri-que sed intus pleni sordibus atque spurcicia. Perniciosa est ergo humilitas | fingere quod non es, et esse quod non

communices | et in spiritalibus negociis grauiora onera tuis quam aliorum humeris imponas | necessitatibus-que domesticorum tuorum pro uiribus prospicias | et tanquam filiis ministres | indulgentissimi-que patris fungaris officio nihil prętermittendo quod uel ad humilitatem pertinere uidebitur | uel ad charitatem. (!) Definiamus igitur uitiosam fore humilitatem, quę charitati aliis-que uirtutibus non fuerit copulata.

grauiora onera tuis quam aliorum humeris imponas | necessitatibus-que domesticorum tuorum pro uiribus prospicias | et tanquam filiis ministres | indulgentissimi-que patris fungaris officio nihil prętermittendo quod uel ad humilitatem pertinere uidebitur | uel ad charitatem. (!) Definiamus igitur uitiosam fore humilitatem, quę charitati aliis-que uirtutibus non fuerit copulata. Nam neque

Quare scriptum est: Eccli. 10. Initium omnis peccati est superbia, nisi quia omne peccatum | a uoluntate diuina nostrę uoluntatis auersio est. ut faciat seruus quod uetat dominus | uel facere nolit quod ille iussit. Hoc autem proprium superborum esse negari non potest. Quanuis igitur uarię sint peccati species, una tamen omnium mater est superbia. ita ut cum ipsis peccatis quę genuit, simul uiuat, simul

octingenta milia uirorum fortium, de Iuda quingenta milia. Cum-que se peccasse fateretur subiunxit: Sed precor Domine, ut transferas iniquitatem serui tui, quia stulte egi nimis. Quanuis autem eum poeniteret, de tribus tamen poenę generibus datur unius optio. hoc est, uel septennis famis uel trimestris fugę persequentibus inimicis | uel triduanę pestilentię. Qua electa septingenta milia uirorum, qui eius ditionis erant, morte consumpta sunt. Lugenti et in humilitate supplicanti uenia tandem data.

fortium, de Iuda quingenta milia. Cum-que se peccasse fateretur subiunxit: Sed precor Domine, ut transferas iniquitatem serui tui, quia stulte egi nimis. Quanuis autem eum poeniteret, de tribus tamen poenę generibus datur unius optio. hoc est, uel septennis famis uel trimestris fugę persequentibus inimicis | uel triduanę pestilentię. Qua electa septingenta milia uirorum, qui eius ditionis erant, morte consumpta sunt. Lugenti et in humilitate supplicanti uenia tandem data. cessauit-que

se peccasse fateretur subiunxit: Sed precor Domine, ut transferas iniquitatem serui tui, quia stulte egi nimis. Quanuis autem eum poeniteret, de tribus tamen poenę generibus datur unius optio. hoc est, uel septennis famis uel trimestris fugę persequentibus inimicis | uel triduanę pestilentię. Qua electa septingenta milia uirorum, qui eius ditionis erant, morte consumpta sunt. Lugenti et in humilitate supplicanti uenia tandem data. cessauit-que internicio ac uastitas plebis. Hinc ille gratias

Nam quis maior est, qui recumbit, an qui ministrat? nonne qui recumbit? ego autem in medio uestrum sum, sicut qui ministrat. Is igitur qui pręferri aliis concupiscit, gentilitatem sapit. qui uero uel in dignitate positus minoribus ministrat ea quę ad consequendam salutem necessaria sunt uirtutum pręcepta | siue ad sustentationem uitę opportuna subsidia, hic Christi discipulus est, humilitate deiectus, dignitate pręstans, non quęrens quę sua sunt, sed quę aliorum.

Dominus (ut Esaias inquit) in gladio suo duro et grandi et forti super Leuiathan serpentem ueterem, et super Leuiathan serpentem tortuosum, et occidet cętum qui in mari est . Qui enim nunc uel circa aera istum nubilosum uel circa terram hanc mortalium sedem uersantur, tunc omnes in barathro Tartari terribili atque horrendo concludentur. At tu si nolis cum his habere sortem, consortium quoque fuge superborum. Rarum est enim ut quis

gladio suo duro et grandi et forti super Leuiathan serpentem ueterem, et super Leuiathan serpentem tortuosum, et occidet cętum qui in mari est . Qui enim nunc uel circa aera istum nubilosum uel circa terram hanc mortalium sedem uersantur, tunc omnes in barathro Tartari terribili atque horrendo concludentur. At tu si nolis cum his habere sortem, consortium quoque fuge superborum. Rarum est enim ut quis illorum mores non imitetur,

Vt uidelicet superbi homines cum ipsis superbię spiritibus crucientur simul, omni prorsus quiescendi expectatione sublata. Plurimi tamen et ante in hoc seculo magnis afficiuntur incommodis atque angustiis, quo uel ipsorum superbia castigata submittat ceruices | uel aliorum territa in humilitatem conuertatur. Hierosolyma Quem superbum tunc non terruit Hierosolyma, uel cum olim a Caldeis euersa est | uel cum postea a

Vt uidelicet superbi homines cum ipsis superbię spiritibus crucientur simul, omni prorsus quiescendi expectatione sublata. Plurimi tamen et ante in hoc seculo magnis afficiuntur incommodis atque angustiis, quo uel ipsorum superbia castigata submittat ceruices | uel aliorum territa in humilitatem conuertatur. Hierosolyma Quem superbum tunc non terruit Hierosolyma, uel cum olim a Caldeis euersa est | uel cum postea a Romanis? de

incommodis atque angustiis, quo uel ipsorum superbia castigata submittat ceruices | uel aliorum territa in humilitatem conuertatur. Hierosolyma Quem superbum tunc non terruit Hierosolyma, uel cum olim a Caldeis euersa est | uel cum postea a Romanis? de qua Esaias prophetauit dicens: 26 notandum Dominus Deus fortis incuruabit habitantes in excelso, ciuitatem sublimem

angustiis, quo uel ipsorum superbia castigata submittat ceruices | uel aliorum territa in humilitatem conuertatur. Hierosolyma Quem superbum tunc non terruit Hierosolyma, uel cum olim a Caldeis euersa est | uel cum postea a Romanis? de qua Esaias prophetauit dicens: 26 notandum Dominus Deus fortis incuruabit habitantes in excelso, ciuitatem sublimem humiliabit, humiliabit eam usque ad

| ac de ipsis genitos abdicasse. Vincere enim debet omnem erga alios amoris affectum sola Deo parendi atque obsequendi sedulitas. Quę profecto si nobis contigerit, nullus hominum timor obstabit, nullus pudor, quin agamus, quicquid uel a Domino | uel a pontifice uel a collegii nostri pręposito iniunctum fuerit. Non timuerunt sancti prophetę magnos reges coram arguere | neque populo plebi-que aduersa denunciare, cum a Domino mitterentur.

genitos abdicasse. Vincere enim debet omnem erga alios amoris affectum sola Deo parendi atque obsequendi sedulitas. Quę profecto si nobis contigerit, nullus hominum timor obstabit, nullus pudor, quin agamus, quicquid uel a Domino | uel a pontifice uel a collegii nostri pręposito iniunctum fuerit. Non timuerunt sancti prophetę magnos reges coram arguere | neque populo plebi-que aduersa denunciare, cum a Domino mitterentur.

Vincere enim debet omnem erga alios amoris affectum sola Deo parendi atque obsequendi sedulitas. Quę profecto si nobis contigerit, nullus hominum timor obstabit, nullus pudor, quin agamus, quicquid uel a Domino | uel a pontifice uel a collegii nostri pręposito iniunctum fuerit. Non timuerunt sancti prophetę magnos reges coram arguere | neque populo plebi-que aduersa denunciare, cum a Domino mitterentur. Esa. 20

Eccli. 35 Sacrificium salutare est | attendere mandatis | et discedere ab omni iniquitate. Quoniam autem nihil mali est, quod lex diuina non prohibeat, neque boni quod non imperet uel pręcipiat, omnium prorsus abstinentia uitiorum | omnium-que exercitatio uirtutum obedientia est. Ita ut ne fidei quidem sacramenta proderunt nobis, nisi ipsam obedientię coluerimus uirtutem.

eas, et sequuntur me | et ego uitam ęternam do eis, et non peribunt in ęternum, et non rapiet eas quisquam de manu mea. Cauillabitur aliquis et dicet: Deo et Christo obedientibus talia promittuntur, non his qui episcopis uel pręfectis parent. Audiant ergo ipsum Dominum ad illos quibus Ecclesiam commendabat dicentem: Luc. 10 Qui uos audit me audit, et qui uos spernit me spernit. qui autem me spernit, spernit eum qui misit me.

| et ipsi oculos erruerunt | atque catenis uinctum Babylonem una cum reliquis omnibus adduxerunt. tantę illi calamitati fuit Domini monitis non obedisse. Cęterum non minoris criminis reus est, qui non paret illis, qui a Deo destinantur uel constituuntur, ut instruant nos aliquid ac doceant, siue ut pręsint nobis atque imperent. Hi sunt primo angelici de cęlo spiritus, deinde pontifices, prophetę, principes, genitores, mariti | et omnes qui uel publico

uel constituuntur, ut instruant nos aliquid ac doceant, siue ut pręsint nobis atque imperent. Hi sunt primo angelici de cęlo spiritus, deinde pontifices, prophetę, principes, genitores, mariti | et omnes qui uel publico uel priuato iure pręferuntur atque pręstant. gen. 19 Angelis non obediuit uxor Loth, cum de Sodomis fugerent. admonita enim ne post se respiceret, respexit et conuersa est in statuam salis;

constituuntur, ut instruant nos aliquid ac doceant, siue ut pręsint nobis atque imperent. Hi sunt primo angelici de cęlo spiritus, deinde pontifices, prophetę, principes, genitores, mariti | et omnes qui uel publico uel priuato iure pręferuntur atque pręstant. gen. 19 Angelis non obediuit uxor Loth, cum de Sodomis fugerent. admonita enim ne post se respiceret, respexit et conuersa est in statuam salis;

Et in Euangelio non acquiescens iussis Ecclesię pro ethnico habendus est et publicano. Apostolis item pręcipit Dominus dicens: Matth. 10 Quicunque non receperit uos | neque audierit sermones uestros, exeuntes foras de domo uel ciuitate, excutite puluerem de pedibus uestris. Amen dico uobis, tolerabilius erit terrę Sodomorum et Gomorreorum in die Iudicii quam illi ciuitati. Hi quippe qui prędicationes audierunt, miracula uiderunt,

Hi quippe qui prędicationes audierunt, miracula uiderunt, religionem receperunt, si carni magis quam spiritui obsequentes fuerint, grauius punientur | quam illi quibus non est prędicatum. Prophetis etiam uel doctoribus probatis ac sanctis, qui nos recte atque fideliter instruunt, nolle obedire damnabile est. reg. 3 20 Quendam dum iter ageret | et prophetę iubenti uulnus infligere recusaret, protinus leonis morsibus peremptum legimus. quod

Dei filius, quę passi sunt electi serui eius, ęquo animo toleremus. Non est seruus maior domino . aut fateamur nos, qui multorum criminum conscii sumus, indignos esse iniuria | et illum dignum, qui peccatum non fecit. uel illos qui Spiritu Sancto repleti erant, et tamen infestationibus impiorum hominum carere non poterant. Quod certe fateri nemo, nisi stultissimus fuerit potest. Dominus

exaudimur | eodem sancto attestante, cum ait: ps. 119. Ad Dominum cum tribularer clamaui, et exaudiuit me. Quod si uehementior ingruerit tempestas, orandum erit, ut uel illa liberemur | uel uires nobis ad resistendum suppeditentur. Ipso Domino pręcipiente ac dicente: ps. 49 Inuoca me in die tribulationis tuę et erruam te, et honorificabis me. et in alio

attestante, cum ait: ps. 119. Ad Dominum cum tribularer clamaui, et exaudiuit me. Quod si uehementior ingruerit tempestas, orandum erit, ut uel illa liberemur | uel uires nobis ad resistendum suppeditentur. Ipso Domino pręcipiente ac dicente: ps. 49 Inuoca me in die tribulationis tuę et erruam te, et honorificabis me. et in alio psalmo:

Tota autem perseuerandi ratio est, quia post laborem in illo requiescere speramus, semper beati futuri, qui semper usque in finem fuimus fideles, nec uicti sęuitia tua sed probati. His quidem et huiusmodi uerbis illos uel locutos | uel loqui potuisse quis dubitat? nisi qui Euangelio non credit, et peruersę mentis aure non admittit ueritatem. Ipsorum enim omne studium fuit | Domini sui uestigia obseruare | cum

Tota autem perseuerandi ratio est, quia post laborem in illo requiescere speramus, semper beati futuri, qui semper usque in finem fuimus fideles, nec uicti sęuitia tua sed probati. His quidem et huiusmodi uerbis illos uel locutos | uel loqui potuisse quis dubitat? nisi qui Euangelio non credit, et peruersę mentis aure non admittit ueritatem. Ipsorum enim omne studium fuit | Domini sui uestigia obseruare | cum morum

Domino arguuntur, eo quod denario pro opera accepto | aliis qui tardius ad operantum accesserant, ex conductoris liberalitate tantundem datum fuisse dolebant. Non est itaque negligendum sed maxime curandum, ut etiam ab his caueas, quę uel leui increpatione digna cognoueris. Ecclesiastici 19 Paulatim decidit inquit Scriptura | qui minima contemnit. Habet et inuidia

Habet et inuidia suam impatientiam, quę mortem affert nisi caueatur. Dolere enim te cogit, quod alii affluant diuitiis, pręstent honoribus, multę apud omnes opinionis sint, et te uel pręcedant gloria | uel ęquent. Talis profecto diaboli liuor est, qui semper tristatur ac moleste fert, quod iusti eo ascendant, unde ipse decidit.

Habet et inuidia suam impatientiam, quę mortem affert nisi caueatur. Dolere enim te cogit, quod alii affluant diuitiis, pręstent honoribus, multę apud omnes opinionis sint, et te uel pręcedant gloria | uel ęquent. Talis profecto diaboli liuor est, qui semper tristatur ac moleste fert, quod iusti eo ascendant, unde ipse decidit. In deum

blasphemię. (!) Hoc tam immane nefas in seruis uestris puniendo coercete terreni principes, aut mirari desinite, si uos una cum illis diuina uerberet uindicta. Siquis uos uel leuissima offenderit contumelia, continuo maiestatis lęsę reus peragitur | et acerbius etiam quam meretur punitur. Mulctatur quandoque qui in aliquem priuatum hominem indigne conuitiatus fuerit | sola in Deum contumelia tuta

Qua in re plane ostenditis terrena uobis curę esse non cęlestia | et nomen uos habere christianorum non religionem neque iustitiam. Vir enim fidelis obturare statim manibus aures debet, ne uocem Dominum suum maledicentis audiat, uel repente auersus fugere, ne sacrilegi oris petulantię fauere uideatur, si manserit | uel auscultarit | et simul cum maledico ipso diuinam incurrat ultionem. Quod si murmurantis populi contumaciam Deus iustus sępissime corripuit,

habere christianorum non religionem neque iustitiam. Vir enim fidelis obturare statim manibus aures debet, ne uocem Dominum suum maledicentis audiat, uel repente auersus fugere, ne sacrilegi oris petulantię fauere uideatur, si manserit | uel auscultarit | et simul cum maledico ipso diuinam incurrat ultionem. Quod si murmurantis populi contumaciam Deus iustus sępissime corripuit, quomodo sceleratissimorum hominum impietatem non castigabit? et si a murmuratione quoque aduersus

Turpe est autem nobis caninam habere iracundiam | et ad quamlibet offensiunculam indecentius quam oporteat turbari ac furere | et esse domum super harenam fundatam, quam uentorum euertit flatus, uel arundinem illam, quam etiam leues aurę grauiter exagitant et percellunt. Vix quidem ulla in re modestiam seruabit, qui cohibere nescit iracundiam. Salomonis ista sententia est dicentis:

uerba opprobrii prorumpis | tanto-que magis, quanto furiosius id egeris. Racha Hebreum est | et uanum designat. fatue autem turpius dictum est. Illa ergo impatientię indignatio rea est concilio, ubi adhuc pendet sententia, donec uel progrediaris irascendo ut damneris | uel regrediaris poenitendo ut uenia dignus habearis. Porro si ulterius progressus fueris | et furoris impetu in aduersum ferri non destiteris | et fratrem tuum quasi fatuum ex animi maleuolentia

quanto furiosius id egeris. Racha Hebreum est | et uanum designat. fatue autem turpius dictum est. Illa ergo impatientię indignatio rea est concilio, ubi adhuc pendet sententia, donec uel progrediaris irascendo ut damneris | uel regrediaris poenitendo ut uenia dignus habearis. Porro si ulterius progressus fueris | et furoris impetu in aduersum ferri non destiteris | et fratrem tuum quasi fatuum ex animi maleuolentia despexeris, reus eris

uitę exitum dominata fuerit. De ira non vitiosa sed vtili et de ira dei. Caput XXVI Est tamen ira quędam rationi parens, cum uitiis irascimur uel nostris uel alienis. hoc est, cum illa corrigi et emendari cupimus. Hinc sane et in nos uoluntariam corporis castigationem assumere consueuimus, ut mortiferę uoluptatis incitamenta excludamus | et carnem spiritui repugnantem, ueluti

dominata fuerit. De ira non vitiosa sed vtili et de ira dei. Caput XXVI Est tamen ira quędam rationi parens, cum uitiis irascimur uel nostris uel alienis. hoc est, cum illa corrigi et emendari cupimus. Hinc sane et in nos uoluntariam corporis castigationem assumere consueuimus, ut mortiferę uoluptatis incitamenta excludamus | et carnem spiritui repugnantem, ueluti lasciuiens

Tristem tantummodo uultum aduersus ęqualium seniorum-que crimina ostendere oportet, ne malefacta eorum mitiore aspectu probare uideamur. ira tamen abstinendum erit, ne magis exasperemus eos, in quos animaduertendi ius non habemus. Illa ira duntaxat nobis concessa est, qua uel subditos corripimus ne delinquant, uel nosmetipsos affligimus, ne malarum cupidinum blandimentis uincamur. Porro ira hęc tantum ab ea quę prohibetur differt, quantum ratio ab insania, quantum uerum ab errore,

aduersus ęqualium seniorum-que crimina ostendere oportet, ne malefacta eorum mitiore aspectu probare uideamur. ira tamen abstinendum erit, ne magis exasperemus eos, in quos animaduertendi ius non habemus. Illa ira duntaxat nobis concessa est, qua uel subditos corripimus ne delinquant, uel nosmetipsos affligimus, ne malarum cupidinum blandimentis uincamur. Porro ira hęc tantum ab ea quę prohibetur differt, quantum ratio ab insania, quantum uerum ab errore, quantum denique

uidentur, quia in delinquentes animo extiterint indignato | nec sine causa irati fuerint. Hier. 20 Hieremias Sed quo pacto excusabitur nescio ipse in utero matris sanctificatus Hieremias? Iob 3 uel ipse ore Domini laudatus Iob. Ambo enim ob indignationem impatientiam-que mentis | diei in qua nati sunt, maledixisse referuntur. Alter conquestus est quod probra irrisiones-que perferret pro sermonibus Dei, quos

Apostoli. Hic quippe benedicendi mos apostolorum proprius fuit, ut eorum scripta testantur. Omnes fere Pauli epistolę sic finiuntur, ut eis ad quos directę sunt, gratiam precentur et pacem, non huius mundi pacem uel gratiam, sed Dei Patris et Domini nostri Iesu Christi et Spiritus Sancti. Nihil ei deesse poterit, quem ubique Dei gratia comitabitur. Qui autem linguam suam ad benedicendum

Sic maledicus, dum oris sui procacitate alios offendere concupiscit, licet non offendat, tanquam si offenderit, poenas dabit. Vnde in Lege scriptum est: exo. XXI Non solum qui percusserit, sed etiam qui maledixerit patri suo uel matri, morte moriatur. et in alio loco: Leui. 19 Non maledices inquit surdo | nec coram cęco pones offendiculum. Maledicit surdo qui de absente

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report