Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: in Your search found 109468 occurrences
First 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 22191-25854:22191. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Marulus. S. P. D. Librum, quem de imitatione Christi ędidi, Tibi mittere pollicitus fueram, et certe misissem, sed is mihi (ut nosti) ab illo fuit interceptus, cui reluctari non potui | neque si possem debui. Scriptum est enim: In tota anima tua time Dominum et sacerdotes illius sanctifica! Ne uero ista tua expectatione a me omnino frustratus uideare, mitto Tibi aliud opus, quod nuper composui, similis quidem cum illo materię, sed tamen multa, quę ante non attigeram in se habens et licet
22192. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Scriptum est enim: In tota anima tua time Dominum et sacerdotes illius sanctifica! Ne uero ista tua expectatione a me omnino frustratus uideare, mitto Tibi aliud opus, quod nuper composui, similis quidem cum illo materię, sed tamen multa, quę ante non attigeram in se habens et licet nonnullis in locis eadem quę in illo tractari contingat, non tamen iisdem uerbis expressa habentur, necui stomachum moueat | iuxta Gręcum prouerbium | repetita crambe.
22193. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tota anima tua time Dominum et sacerdotes illius sanctifica! Ne uero ista tua expectatione a me omnino frustratus uideare, mitto Tibi aliud opus, quod nuper composui, similis quidem cum illo materię, sed tamen multa, quę ante non attigeram in se habens et licet nonnullis in locis eadem quę in illo tractari contingat, non tamen iisdem uerbis expressa habentur, necui stomachum moueat | iuxta Gręcum prouerbium | repetita crambe. Eo quoque
22194. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Dominum et sacerdotes illius sanctifica! Ne uero ista tua expectatione a me omnino frustratus uideare, mitto Tibi aliud opus, quod nuper composui, similis quidem cum illo materię, sed tamen multa, quę ante non attigeram in se habens et licet nonnullis in locis eadem quę in illo tractari contingat, non tamen iisdem uerbis expressa habentur, necui stomachum moueat | iuxta Gręcum prouerbium | repetita crambe. Eo quoque magis a me Tibi
22195. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sis habiturus, nisi aliquid pręter spem euenerit. Interim hoc ipsum Euangelistarium meum Tibi commendo | et si sua dignum inscriptione iudicaueris, ut quam primum imprimendum cures oro; hac etiam de causa, quod magis e re librariorum Tuorum erit, si prius ista in lucem uenerint | quam illa alia, quę mihi inuito (ut dixi) necdum satis emendata de manibus exciderunt. Ex libris autem, quos imprimi feceris, aliquot ad me nihil moratus transmittas uolo. Tunc enim me Tibi satisfecisse putabo, cum impressos intellexero.
22196. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] fide Deo pręstanda c. 1 De fidei constantia et uirtute c. 2 De fide sine operibus c. 3 De perfidia c. 4 In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant c. 5 De Ecclesia fide fundata c. 6 In eos qui in ecclesia nequiter se habent c. 7 De Lege et Euangelio c.
22197. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De perfidia c. 4 In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant c. 5 De Ecclesia fide fundata c. 6 In eos qui in ecclesia nequiter se habent c. 7 De Lege et Euangelio c. 8 In contemptores Legis uel Euangelii c. 9 De conuersis ad Deum c.10
22198. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De perfidia c. 4 In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant c. 5 De Ecclesia fide fundata c. 6 In eos qui in ecclesia nequiter se habent c. 7 De Lege et Euangelio c. 8 In contemptores Legis uel Euangelii c. 9 De conuersis ad Deum c.10
22199. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] 5 De Ecclesia fide fundata c. 6 In eos qui in ecclesia nequiter se habent c. 7 De Lege et Euangelio c. 8 In contemptores Legis uel Euangelii c. 9 De conuersis ad Deum c.10 De auersis a Deo c. 11 De animi constantia c. 12
22200. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] c. 14 De peccatorum confessione c. 15 De iis qui confiteri negligunt c. 16 De sacramento corporis Christi c. 17 In eos qui sacramentum male sumunt c. 18 In eos qui sacramentum sumere recusant c. 19 De ieiunio et refectione c. 20 Quale debet
22201. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De iis qui confiteri negligunt c. 16 De sacramento corporis Christi c. 17 In eos qui sacramentum male sumunt c. 18 In eos qui sacramentum sumere recusant c. 19 De ieiunio et refectione c. 20 Quale debet esse ieiunium et quanta sit eius uirtus c. 21 De
22202. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] diuites exhortatio c. 20 De beneficiis conferendis, ut Deo similes simus c. 21 De beneficiis dispensandis c. 22 Qualiter nos gerere debemus in dandis beneficiis c. 23 De beneficiis accipiendis c. 24 De beneficiis reddendis c. 25 Vtrum debemus pro beneficio, cui successit
22203. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] cui successit iniuria c. 26
22204. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Charitatis Vtrum Deo reddi possit beneficium c. 1 De gratis erga Deum in Testamento Veteri c. 2 De gratis erga Deum in Testamento Nouo c. 3 De ingratis ante diluuium c. 4 De beneficiis Iudeis collatis post diluuium c. 5 De ingratitudine Iudeorum in Deum | et quę pro idolatria
22205. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] gratis erga Deum in Testamento Nouo c. 3 De ingratis ante diluuium c. 4 De beneficiis Iudeis collatis post diluuium c. 5 De ingratitudine Iudeorum in Deum | et quę pro idolatria passi sint c. 6 Mala decem tribuum c. 7 Mala duarum tribuum c. 8
22206. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De corporis manuum-que labore c. 19
De ocio inutili et infructuoso c. 20
De humilitatis uirtute c. 21
De exaltatione humilium in Lege c. 22
De exaltatione humilium in Euangelio c. 23
De humilitate Christi c. 24
De humilitate uitiosa c. 25
22207. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De ocio inutili et infructuoso c. 20
De humilitatis uirtute c. 21
De exaltatione humilium in Lege c. 22
De exaltatione humilium in Euangelio c. 23
De humilitate Christi c. 24
De humilitate uitiosa c. 25
22208. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] septimus Charitatis De superbię uitio c. 1 Quanta mala pariat superbia c. 2 In eos, qui sanctitatis ostentatione alios carpunt c. 3 Quod superbi succumbant passionibus | et quę sint illa per quę notantur superbi c. 4 Quod alii dignitate,
22209. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Iob | et quare bonis accidant mala c. 18 De patientia martyrii c. 19 De exhortationibus ad patientiam martyrii c. 20 Verba sanctorum martyrum ad tyrannum in ipsos sęuientem c. 21 Quod non debemus ultro se offerre suppliciis c. 22 Quod multum prodest in calamitatibus recolere passiones Christi c.
22210. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] sanctorum martyrum ad tyrannum in ipsos sęuientem c. 21 Quod non debemus ultro se offerre suppliciis c. 22 Quod multum prodest in calamitatibus recolere passiones Christi c. 23 De impatientię uitio erga Deum c. 24 De impatientię uitio erga proximum c. 25 De ira non uitiosa sed
22211. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De calumnia et detractione c. 30 De delatorum malignitate c. 31 De maledicentię uitandę cura c. 32 In fine operis peroratio c. 33 Cantilenam Beatę Marię virginis. FINIS
22212. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] c. 33 Cantilenam Beatę Marię virginis. FINIS M. Maruli Praefatio in Suum Euangelistarium. Quemadmodum inter marmora ophites, inter gemmas adamas, inter metalla aurum | ęstimatione precio-que pręstare putantur, et sicut sol omnium syderum fulgentissimus pulcherrimus-que
22213. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] ophites, inter gemmas adamas, inter metalla aurum | ęstimatione precio-que pręstare putantur, et sicut sol omnium syderum fulgentissimus pulcherrimus-que habetur, ita supra omnes scientias eminet illa, quam ethicen uocant, quia de morum uitę-que cultu pertractat. Cum enim nihil in homine laudabilius uirtute sit, nihil uitio detestabilius, quid ea doctrina magis egregium magis-que amplectendum uideri debet, quę hominem ipsum instruit ac erudit, qua ratione et a malicia declinet | et studeat probitati? Sed licet
22214. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] in homine laudabilius uirtute sit,
nihil uitio detestabilius,
quid ea doctrina magis egregium magis-que amplectendum uideri debet,
quę hominem ipsum instruit ac erudit,
qua ratione et a malicia declinet |
et studeat probitati?
Sed licet in isto tam pręclaro docendi genere multa quidem sapienter
et acute a philosophis inuenta tractata-que ferantur,
quis tamen
22215. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] docendi genere multa quidem sapienter
et acute a philosophis inuenta tractata-que ferantur,
quis tamen
22216. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] assumpti fuerimus.
Vt igitur ad tam immensum et incomprehensibile bonum peruenire tandem ualeamus,
Veteris Noui-que instrumenti, quorum Deus est autor ,
acta institutiones-que perscrutabimur.
Tria pręcipua sunt, quę in his obseruanda nobis mandantur:
fides, spes, charitas.
Fides, ut credamus uerissima esse quę Moyses et prophetę,
quę Christus et apostoli
22217. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] depromptum.
ut quicquid dixero tam uerum sit | quam ipsa ueritas.
Etenim statui atque decreui |
nusquam a Lege,
nusquam ab Euangelio discedere,
sed per utriusque Scripturę spacia discurrendo,
quę magis necessaria nobis uidebuntur, passim colligere |
et in septem digesta libros, quam diligentissime potero explanare |
discere-que uolentibus offerre.
22219. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] |
discere-que uolentibus offerre.
22220. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] alienis indigere uideamur | disserenda de moribus materia satis abunde-que suppetunt, in medium proferentur, nullo exotici coloris fuco linita, sed sola sui puritate contenta. Porro opus ipsum Euangelistarii nomine consecrabitur. quamuis non solum Euangelii | sed
22221. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] continebit. Nam quoties per synecdochen a parte totum designare uolumus, ab ea parte quę insignior uidetur, uocabulum imponi debet. unde et puppim pro naui: et animam pro homine quandoque legimus apud autores. Pręstat autem Legi Euangelium. quia in Lege futurorum signa erant, quę in Euangelio impleta uidemus. illic typus et umbrę, hic ueritas et umbrarum caliginem dissipans desiderata lux. Illic pręterea per seruos suos nobis locutus est Deus: hic per
22222. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] per synecdochen a parte totum designare uolumus, ab ea parte quę insignior uidetur, uocabulum imponi debet. unde et puppim pro naui: et animam pro homine quandoque legimus apud autores. Pręstat autem Legi Euangelium. quia in Lege futurorum signa erant, quę in Euangelio impleta uidemus. illic typus et umbrę, hic ueritas et umbrarum caliginem dissipans desiderata lux. Illic pręterea per seruos suos nobis locutus est Deus: hic per filium. et tunc quidem in Adam
22223. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] quę in Euangelio impleta uidemus. illic typus et umbrę, hic ueritas et umbrarum caliginem dissipans desiderata lux. Illic pręterea per seruos suos nobis locutus est Deus: hic per filium. et tunc quidem in Adam mortui eramus, nunc uiuimus in Christo. Explicata tandem rerum: quas aggredimur, propositione: inscriptionis-que ratione ostensa | reliquum est: ut Spiritu Sancto aspirante uela pandamus: et ab ipsa, quam Deo debemus fide: illo beneiuuante
22224. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] illic typus et umbrę, hic ueritas et umbrarum caliginem dissipans desiderata lux. Illic pręterea per seruos suos nobis locutus est Deus: hic per filium. et tunc quidem in Adam mortui eramus, nunc uiuimus in Christo. Explicata tandem rerum: quas aggredimur, propositione: inscriptionis-que ratione ostensa | reliquum est: ut Spiritu Sancto aspirante uela pandamus: et ab ipsa, quam Deo debemus fide: illo beneiuuante institutum opus auspicemur.
22225. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] |
et de nobis dici queat:
20.
22227. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] ad animam per fidem saluandam
ipse ueritatis magister Christus dixit:
22228. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
crede mihi mulier
quasi diceret:
mihi crede qui Dei sapientia sum,
non philosophis qui humana sapiunt,
non poetis priscę fatuitatis scriptoribus, qui in deorum vix numeranda
multitudine delyrant .
neque Iudeis qui Trinitatem denegant | non intelligentes in una
simplici-que substantia personarum pluralitatem, quam et ipse sanctus
propheta Dauid uidit dicens:
22229. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
Dixit Dominus Domino meo sede a dextris meis.
et alibi:
22230. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
Quod si recte acciperent,
etiam in ueteribus Scripturis mysterium sanctę Trinitatis contineri
faterentur |
et nobiscum simul sentirent.
Crede mihi inquit.
distantiam quidam faciunt |
inter credere Deo |
et credere in Deum,
ut credere in Deum sit per fidem operari |
et eius cui credimus pręcepta exequi.
Hinc idem ait:
22231. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
Quod si recte acciperent,
etiam in ueteribus Scripturis mysterium sanctę Trinitatis contineri
faterentur |
et nobiscum simul sentirent.
Crede mihi inquit.
distantiam quidam faciunt |
inter credere Deo |
et credere in Deum,
ut credere in Deum sit per fidem operari |
et eius cui credimus pręcepta exequi.
Hinc idem ait:
22232. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] mihi inquit.
distantiam quidam faciunt |
inter credere Deo |
et credere in Deum,
ut credere in Deum sit per fidem operari |
et eius cui credimus pręcepta exequi.
Hinc idem ait:
22233. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] Cęterum fieri solet, ut ad sectę huius professionem accedentes
nonnihil suspensum animum primitus gerant,
deinde (si tamen dignoscendę ueritatis proposito hoc agunt) magis
illuminati |
nihil uerius esse existimant quam quod Sacrarum Litterarum monumentis contineri cognoscunt.
Qui ita in fide stabiliri cupiunt
(omnes autem cupere debent)
Deo supplicent |
et hominem illum imitentur, qui in Euangelio ait:
22234. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
deinde (si tamen dignoscendę ueritatis proposito hoc agunt) magis
illuminati |
nihil uerius esse existimant quam quod Sacrarum Litterarum monumentis contineri cognoscunt.
Qui ita in fide stabiliri cupiunt
(omnes autem cupere debent)
Deo supplicent |
et hominem illum imitentur, qui in Euangelio ait:
22235. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] diuino,
a Domino opem petiit,
ut perfectius crederet.
Porro qui iam de religione nihil dubitant,
continuo de Iudea ad montes transmigrare cupiunt,
ad altiora uirtutum culmina conscendere nituntur |
et credendo in Filium peruenire festinant ad Patrem |
ipso Filio dicente:
22236. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] nihil dubitant,
continuo de Iudea ad montes transmigrare cupiunt,
ad altiora uirtutum culmina conscendere nituntur |
et credendo in Filium peruenire festinant ad Patrem |
ipso Filio dicente:
continuo de Iudea ad montes transmigrare cupiunt,
ad altiora uirtutum culmina conscendere nituntur |
et credendo in Filium peruenire festinant ad Patrem |
ipso Filio dicente:
de Iudea ad montes transmigrare cupiunt,
ad altiora uirtutum culmina conscendere nituntur |
et credendo in Filium peruenire festinant ad Patrem |
ipso Filio dicente:
sed in eum qui misit me .
Fide enim penetramus usque ad inuisibilia Dei.
Ne autem ipsum qui est missus, minus aliquid habere putares |
quam eum qui mittit,
rursum ait:
qui misit me .
Fide enim penetramus usque ad inuisibilia Dei.
Ne autem ipsum qui est missus, minus aliquid habere putares |
quam eum qui mittit,
rursum ait:
se illi testatur,
dum eandem ipse de se fidem exigit, quę habetur de Deo Patre.
Cui sententię et illud dictum congruit:
habetur de Deo Patre.
Cui sententię et illud dictum congruit:
15
22245. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] sitit inquit,
ueniat ad me et bibat.
Sitiant igitur et esuriant iustitiam,
qui iustitię pabulo saturari uolunt |
et tunc demum ex abundantia cordis os loquetur.
Ipse enim subiungit dicens:
qui credit in me, sicut dicit Scriptura,
flumina de uentre eius fluent aquę uiuę.
quod exponens euangelista ait:
hoc autem dixit de Spiritu,
quem accepturi erant credentes in eum .
Fidelis ergo Christianus
22246. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] saturari uolunt |
et tunc demum ex abundantia cordis os loquetur.
Ipse enim subiungit dicens:
qui credit in me, sicut dicit Scriptura,
flumina de uentre eius fluent aquę uiuę.
quod exponens euangelista ait:
hoc autem dixit de Spiritu,
quem accepturi erant credentes in eum .
Fidelis ergo Christianus
22247. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] ergo Christianus
22248. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] pręceptis incipit scaturire.
Minime quippe ociosi sunt,
qui
22249. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] scaturire.
Minime quippe ociosi sunt,
qui
Minime quippe ociosi sunt,
qui
Minime quippe ociosi sunt,
qui
Credidit Abraham Deo,
et reputatum est ei ad iustitiam .
Fides sola nunquam ei ad iustitiam reputaretur,
nisi congruis fidei uirtutum ornamentis sese excoluisset.
Et hoc est quidem quod alibi ait Dominus:
et ipse faciet,
et maiora horum faciet.
Maius enim est |
pie iuste-que uiuere |
quam miracula facere, quę etiam per impios quandoque fiunt.
Sed
dimisit,
et quod credendo atque sperando poposcerat,
perseuerando impetrauit.
Inuicta denique fuit ipsorum martyrum in credendo constantia.
Cęde, ure, occide inquiunt.
Cęde, ure, occide inquiunt.
inquiunt.
sed in cęlo ędificare
uolentes,
fidei suę fundamentum supra firmam petram posuerant.
atque ideo domus illa nec fluminis illisione |
nec ualidis uentorum flatibus potuit moueri.
Sed hanc quoque in credendo constantiam a Deo petendam esse docet
Dominus,
dum ad Petrum conuersus ait:
moueri.
Sed hanc quoque in credendo constantiam a Deo petendam esse docet
Dominus,
dum ad Petrum conuersus ait:
uideatur petitio
22261. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] se esse iactitarunt,
dum orbi terrarum dominarentur.
Fidei enim Christianę ueritas
22262. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
quod ex tam infirmo principio tantum roboris concepit,
ut humiles homines, pauperes, inermes |
neque persecutionibus |
neque cędibus cohiberi potuerint,
quin longe late-que reuelatę diuinitus ueritatis uerba disseminarent.
22263. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] roboris concepit,
ut humiles homines, pauperes, inermes |
neque persecutionibus |
neque cędibus cohiberi potuerint,
quin longe late-que reuelatę diuinitus ueritatis uerba disseminarent.
22264. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] omnem terram exiuit sonus eorum,
et in fines orbis terrę uerba eorum.
22265. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] minimum erat omnium seminum,
postquam autem creuit,
maius factum est omnibus oleribus |
euasit-que arbor grandis, in cuius ramis uolucres cęli habitarunt.
Nusquam enim alibi cęlestia contemplantium mentes iocundius
conquiescunt |
quam in ipsa euangelicę doctrinę lectione.
22266. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quam poterat
referret,
sequebatur illum (ut euangelista ait) et magnificabat Deum.
22267. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uiua in pedes se erexit .
Fidei denique merito Martha et Maria Lazarum fratrem,
quem mortuum sepultum-que et iam fetentem fleuerant,
iterum uiuum receperunt.
dicente Domino:
22268. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cęlestem transferantur beatitudinem | perpetuo-que felices efficiantur.
22269. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | perpetuo-que felices efficiantur.
22270. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
me coram hominibus,
confitebor et ego eum coram Patre meo qui in cęlis est .
Si ergo in terra, ut oportet crediderimus,
illic certe in cęlesti gloria coronabimur, ut optamus.
Porro nequis quasi propinquę ad propinquam dictum cauilletur,
audiat ipsum Dominum dicentem:
fletus et stridor dentium;
ut discas eos damnandos esse,
qui uel per ocium | uel per malitiam |
beatitudine fidelibus promissa se fecerint indignos.
Illos autem nescire dicitur Deus,
quos a se reiicit | et
dicitur Deus,
quos a se reiicit | et
se reiicit | et
itaque sibi de sola fide plaudat.
iustitiam iungat fidei, si uitę ęternę pręmia consequi desyderat.
alioquin ne miracula quidem aliquando fecisse illi proderit, a quo abest iustitia.
Ideo subditur:
iustitiam iungat fidei, si uitę ęternę pręmia consequi desyderat.
alioquin ne miracula quidem aliquando fecisse illi proderit, a quo abest iustitia.
Ideo subditur:
pręmia consequi desyderat.
alioquin ne miracula quidem aliquando fecisse illi proderit, a quo abest iustitia.
Ideo subditur:
transferam,
charitatem autem non habuero, nihil sum.
Cęterum hoc quoque mali credentibus et non operantibus contingit,
quod cum sese ocio dederint, etiam fide deficere incipiant.
Nunc ergo quam perniciosum sit |
ab euangelica ueritate dissentire,
ipsorum Euangeliorum testimoniis probare conabimur,
ut cum aduersariorum mens pertinacior nullis argumentis flecti queat,
saltem nostri ea secum consyderantes |
in proposito fidelis professionis
intentius perseuerent
fortius-que stabiliantur.
infidelibus proposita puniatur.
Poenę autem uel maxima pars erit meminisse ęternę beatitudinis quam
amiserunt |
minas Domini contemnendo dicentis:
Et cum summi boni participes esse nullo modo possunt increduli,
additur dolori cumulus,
quod continuo post uitę huius finem summum malum subire cogantur.
mittitur exteriores |
per incredulitatem se solum
perdit |
et peruersa suasione alios non inquinat.
Quamuis autem leuius crucietur,
ęternę tamen morti,
sicut et illi, qui alienę subuersionis autores sunt, obnoxius est.
Si non credideritis inquit, quia ego sum, in
peccato uestro moriemini.
Quid sit ita mori, Ioannes in Apocalypsi ostendit dicens:
non inquinat.
Quamuis autem leuius crucietur,
ęternę tamen morti,
sicut et illi, qui alienę subuersionis autores sunt, obnoxius est.
Si non credideritis inquit, quia ego sum, in
peccato uestro moriemini.
Quid sit ita mori, Ioannes in Apocalypsi ostendit dicens:
sit ita mori, Ioannes in Apocalypsi ostendit dicens:
ardenti igne et sulphure, quod est mors
secunda.
Qui ergo in peccato incredulitatis moriuntur,
inferni ardoribus traditi sunt.
Hoc ut magis manifestum faceret Dominus ait:
incredulitatis moriuntur,
inferni ardoribus traditi sunt.
Hoc ut magis manifestum faceret Dominus ait:
et arescet, et colligent eum, et in ignem mittent, et ardet.
Tritici pręterea et zizaniorum parabola distantiam fidelis et infidelis demonstrat.
dicente Domino:
et ardet.
Tritici pręterea et zizaniorum parabola distantiam fidelis et infidelis demonstrat.
dicente Domino:
distantiam fidelis et infidelis demonstrat.
dicente Domino:
demonstrat.
dicente Domino:
Parum enim fermenti (ut Apostolus inquit) totam massam corrumpit .
Idem rursum ait:
et bonarum mentium
seductoribus perniciosa est conuersatio.
seductoribus perniciosa est conuersatio.
circa humanitatem
eius errare senseris,
eum sic existima, quasi qui ipsum uestibus exuat et nudum extentum-que
affigere cruci non dubitet.
heretici.
nudum extentum-que
affigere cruci non dubitet.
heretici.
natum dicebant,
sed tantummodo in phantasmate uisum.
Horum profecto et his similium fugiendum est consortium.
Sunt enim in pellibus ouium lupi rapaces,
dum simulatione credulitatis fidelibus insidiantur.
Sunt abominatio desolationis stans in loco sancto.
Fingunt enim se cum Ecclesia Christi sentire, et tamen malignę
argumentationis machinis eam destruere
et euertere conantur | et sancta eius prophanare.
Male interpretantur Scripturas diuersi-que sensus dogmata conscribunt,
et se ueritatis
mendacium,
pro antidoto uenenum.
Quo autem facilius illos declines,
audi Dominum dicentem:
pro antidoto uenenum.
Quo autem facilius illos declines,
audi Dominum dicentem:
rerum studiosi cęlestia contemnunt |
ociosi-que in foro negociantur,
et in uinea Domini operari nolunt.
accepta pecunia negantes eius resurrectionem.
aut de omnibus dubii atque animo suspensi nihil affirmare audent.
quibus dicitur:
aut de omnibus dubii atque animo suspensi nihil affirmare audent.
quibus dicitur:
Quare timidi estis? Necdum habetis fidem?
aut procaces sunt |
ut illi qui prętereuntes Christum in cruce pendentem blasphemabant.
aut iniqui et in omne scelus proni, Sathanę primogeniti,
quibus dicere possis:
Vos ex patre diabolo estis.
aut prorsus in errore ita obdurati,
ut nec ratione | nec autoritate | nec miraculis moueantur,
facti lapides, in quibus semen uerbi Dei arescit,
et spinę in quibus pręfocatur,
et uia in qua conculcatur.
quibus Dominus ait:
Christum in cruce pendentem blasphemabant.
aut iniqui et in omne scelus proni, Sathanę primogeniti,
quibus dicere possis:
Vos ex patre diabolo estis.
aut prorsus in errore ita obdurati,
ut nec ratione | nec autoritate | nec miraculis moueantur,
facti lapides, in quibus semen uerbi Dei arescit,
et spinę in quibus pręfocatur,
et uia in qua conculcatur.
quibus Dominus ait:
aut iniqui et in omne scelus proni, Sathanę primogeniti,
quibus dicere possis:
Vos ex patre diabolo estis.
aut prorsus in errore ita obdurati,
ut nec ratione | nec autoritate | nec miraculis moueantur,
facti lapides, in quibus semen uerbi Dei arescit,
et spinę in quibus pręfocatur,
et uia in qua conculcatur.
quibus Dominus ait:
Sathanę primogeniti,
quibus dicere possis:
Vos ex patre diabolo estis.
aut prorsus in errore ita obdurati,
ut nec ratione | nec autoritate | nec miraculis moueantur,
facti lapides, in quibus semen uerbi Dei arescit,
et spinę in quibus pręfocatur,
et uia in qua conculcatur.
quibus Dominus ait:
sunt qui lapides cordis sui tollunt,
ut his obstinationis telis Christum repellant |
et ipse abscondit se, nequando ueritatem
agnoscant,
qui mendacio iam occalluerunt.
quibus si ipse sua uoce dixerit:
Ego sum,
retrorsum abibunt |
et in eodem corruent luto uitiorum, quo tam nequiter infecti sunt.
Et quoniam obcęcauit eos ipsa animi malignitas,
cum etiam ab aliquo fideli doctore quę uera sunt audierint,
non satis intelligunt,
et tenebris repleti lucis disciplinam suscipere nequeunt.
In
|
et in eodem corruent luto uitiorum, quo tam nequiter infecti sunt.
Et quoniam obcęcauit eos ipsa animi malignitas,
cum etiam ab aliquo fideli doctore quę uera sunt audierint,
non satis intelligunt,
et tenebris repleti lucis disciplinam suscipere nequeunt.
In tenebris ergo et in umbra mortis sedent |
et diligunt magis tenebras quam lucem.
quibus ait Dominus:
luto uitiorum, quo tam nequiter infecti sunt.
Et quoniam obcęcauit eos ipsa animi malignitas,
cum etiam ab aliquo fideli doctore quę uera sunt audierint,
non satis intelligunt,
et tenebris repleti lucis disciplinam suscipere nequeunt.
In tenebris ergo et in umbra mortis sedent |
et diligunt magis tenebras quam lucem.
quibus ait Dominus:
lucis disciplinam suscipere nequeunt.
In tenebris ergo et in umbra mortis sedent |
et diligunt magis tenebras quam lucem.
quibus ait Dominus:
cuius non es?
Dictum est: Date Deo quę Dei sunt.
Et tu quę Dei sunt, porrigis diabolo?
Quid tunc dicturus es,
cum ipsum, cuius doctrinam contemnis,
te iudicantem uideris?
tibi-que dicentem audieris:
fuisse?
Quid de illorum incredulitate dicam,
qui ne miraculis quidem mouentur.
quos tamen admonens Dominus ait:
confitemini, Deum negatis.
Talia et ab hominibus facta sunt inquiunt.
sed qui hoc fatentur, nonne uerius dicerent |
non ab hominibus sed per homines facta fuisse,
si consyderare uellent,
in cuius nomine, quo inuocato facta sint.
Quod si hęc miracula, ut debent, facta esse a Deo credunt |
et per quos ea ipse fecerit, ueraces et sanctos fuisse non negant,
dicant quis unquam illorum | se uel Deum | uel Dei filium esse confessus
et sanctos fuisse non negant,
dicant quis unquam illorum | se uel Deum | uel Dei filium esse confessus sit?
Et si eum se esse Christus affirmauerit, cur ei non credunt?
cur eius uerbis fidem non pręstant?
cum etiam ipsi homines, quibus
affirmauerit, cur ei non credunt?
cur eius uerbis fidem non pręstant?
cum etiam ipsi homines, quibus
prędicatus est, crederent.
Porro cum nec operibus uolunt credere,
audiant inclamantem:
credere,
audiant inclamantem:
inclamantem:
Veh tibi Corozain,
veh tibi Bethsaida |
quia si in Tyro et Sydone factę fuissent uirtutes, quę factę sunt in
uobis,
olim in cilicio et cinere poenitentiam egissent.
veruntamen dico uobis |
Tyro et Sydoni remissius erit in die iudicii quam uobis.
Tyrus et Sydon ciuitates idolatrę erant |
uitiis-que deditę,
et tamen his acerbius punientur illi,
qui cum per inuocationem Christi non pauca prodigia facta uiderint,
Christum non ut Deum recipiunt |
et
ciuitates idolatrę erant |
uitiis-que deditę,
et tamen his acerbius punientur illi,
qui cum per inuocationem Christi non pauca prodigia facta uiderint,
Christum non ut Deum recipiunt |
et minus aliquid Patre habere affirmare non dubitant.
In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant.
Caput V
Sunt qui signa illa quidem facta fuisse
legunt,
sed an uere facta fuerint, animo suspensi sunt |
ac simile aliquid suis ipsi oculis | intueri spectare-que
ad corruptibilem et mortalem.
Non est ergo eis datum signum efficacius ad credendum Christo |
quam ipsa resurrectio Christi.
quam tamen subornatis per largitionem custodibus denegare conati sunt.
Eorum perfidiam imitantur,
qui miracula ipsi cernere quęrunt |
et de illis quę in Euangelio recensentur dubitant.
cernere quęrunt |
et de illis quę in Euangelio recensentur dubitant.
de cęlo signum sibi ostendi petierunt |
non satis habentes ea, quę facta coram se in terra uiderant.
Iure igitur et merito talibus exprobrauit Dominus dicens:
Nisi signa et prodigia uideritis, non creditis.
Et, si non credideritis inquit, quia ego sum,
moriemini in peccato uestro.
mori autem in peccato (ut supra ostendimus) omni alia morte peius
est.
Qui dubitat, Christi aduersarius esse conuincitur | ipso dicente:
|
non satis habentes ea, quę facta coram se in terra uiderant.
Iure igitur et merito talibus exprobrauit Dominus dicens:
Nisi signa et prodigia uideritis, non creditis.
Et, si non credideritis inquit, quia ego sum,
moriemini in peccato uestro.
mori autem in peccato (ut supra ostendimus) omni alia morte peius
est.
Qui dubitat, Christi aduersarius esse conuincitur | ipso dicente:
constituit, obseruare,
si cum Christo uiuere mauis |
quam cum infidelibus interire.
cum Christo uiuere mauis |
quam cum infidelibus interire.
Ecclesia nauis illa apostolorum est,
quę fluctibus et procellis multarum heresum inquietabatur |
sed dum fideles in remigando laborarent,
hoc est in tuenda defendenda-que ueritate fatigarentur,
ope adiuti diuina superiores euasere.
Suscepto enim Iesu in naui cessauit uentus |
et turbines errorum dissipati sunt.
Sed obserua, quod ad laborantes uenit Saluator,
non ad desides et pigros et a iustis operibus ociosos.
Qui ergo quod per se facere potest non omittit, facile
ad laborantes uenit Saluator,
non ad desides et pigros et a iustis operibus ociosos.
Qui ergo quod per se facere potest non omittit, facile impetrabit,
ut etiam illa quę per se facere nequit, efficiat.
Porro primę ab initio Ecclesię illa in Euangelio parabola est:
primę ab initio Ecclesię illa in Euangelio parabola est:
ita oratoria nobis munimenta sunt,
ad quę confugientes | carnis demonum-que impugnationes minus timemus,
orationis armis accincti et cęlestis contemplationis fide protecti.
Sequitur:
Et peregre profectus est.
non discedendo sed permittendo,
ut in utranque partem libera sit operandi facultas.
Misit deinde seruos ad fructus uineę colligendos ;
misit enim prophetas, qui mandatorum Dei obedientiam exigerent. sed
agricolę
id est, Iudei proterui | et nullius bonę discipline
extra Hierusalem.
extra ciuitatem enim crucifixerunt Dominum Iesum.
uel extra uineam, extra Iudeorum ecclesiam.
ut ab ipsis eiectus exciperetur colendus a nobis.
Sequitur enim:
Quid ergo faciet dominus uineę?
malos male perdet, et uineam locabit aliis.
hoc est, omnibus in Christum credentibus, tam gentilibus quam Iudeis |
ueteribus noua copulans
Christus lapis angularis, illa implens et ista incohans
.
Veruntamen quantum intersit inter
dicitur.
ecclesia autem conuocatio interpretatur.
hęc propria naturę rationalis, illa etiam ad pecudes pertinet.
Itaque Ecclesię sicut magis singulare nomen,
ita dignitas major et gratia plenior.
Hęc ergo ciuitas illa in quam mittuntur apostoli ut Domino parent
Pascha.
hoc est cibum, de quo ipse ait:
Hęc ergo ciuitas illa in quam mittuntur apostoli ut Domino parent
Pascha.
hoc est cibum, de quo ipse ait:
Domini
communicamus |
est
sed
10
per baptismum renouamur |
et encęnia facimus,
|
et encęnia facimus,
dum nouum hominem induimur,
qui secundum Christum natus est.
In ecclesia peccatorum nobis vincula relaxantur.
Hęc est enim stabulum illud,
in quod homo a latronibus in uia uulneratus | curandus infertur.
In ecclesia laborantium | in cęlo requies est.
quibus dicitur:
Vos autem contristabimini,
sed tristitia uestra vertetur in gaudium.
Ecclesia est ergo
mulier parturiens, quę (ut in Euangelio scriptum est) tristitiam habet,
Hęc est enim stabulum illud,
in quod homo a latronibus in uia uulneratus | curandus infertur.
In ecclesia laborantium | in cęlo requies est.
quibus dicitur:
Vos autem contristabimini,
sed tristitia uestra vertetur in gaudium.
Ecclesia est ergo
mulier parturiens, quę (ut in Euangelio scriptum est) tristitiam habet, quia uenit hora eius.
Cum autem peperit puerum,
iam non meminit pręssurę propter
infertur.
In ecclesia laborantium | in cęlo requies est.
quibus dicitur:
Vos autem contristabimini,
sed tristitia uestra vertetur in gaudium.
Ecclesia est ergo
mulier parturiens, quę (ut in Euangelio scriptum est) tristitiam habet, quia uenit hora eius.
Cum autem peperit puerum,
iam non meminit pręssurę propter gaudium,
quia natus est homo in mundum .
Tristitia quidem afficitur, dum persecutiones
est ergo
mulier parturiens, quę (ut in Euangelio scriptum est) tristitiam habet, quia uenit hora eius.
Cum autem peperit puerum,
iam non meminit pręssurę propter gaudium,
quia natus est homo in mundum .
Tristitia quidem afficitur, dum persecutiones tolerat |
siue corporis |
siue animi.
Sed cum ab imis ad superna se transfert,
homo in mundum .
Tristitia quidem afficitur, dum persecutiones tolerat |
siue corporis |
siue animi.
Sed cum ab imis ad superna se transfert,
Quia natus est homo in mundum .
hoc est, quia filii Ecclesię iam immortalitatis natiuitate lętantur,
translati de mundo isto corruptibili ad mundum incorruptionis |
et de terreno habitaculo ad cęleste regnum.
Cuius immensam et ineffabilem gloriam nunc in Ecclesia laboribus
occupata constituti cogitatione comminiscimur,
dum solemnia sacra celebramus,
ut cum ipsa postea dicere possimus
Vidi Dominum et hęc dixit mihi .
In eos qui in ecclesia nequiter se habent.
Caput VII
Cęterum meminisse debemus |
illis in ecclesia non esse locum,
qui terrenis intenti negociis |
corpus non animum in eam afferunt.
ne tunc quidem uanis colloquiis et nugis inutilibus abstinentes |
iocis-que et risu,
cum a Sacerdote diuina peraguntur.
In eos qui in ecclesia nequiter se habent.
Caput VII
Cęterum meminisse debemus |
illis in ecclesia non esse locum,
qui terrenis intenti negociis |
corpus non animum in eam afferunt.
ne tunc quidem uanis colloquiis et nugis inutilibus abstinentes |
iocis-que et risu,
cum a Sacerdote diuina peraguntur.
Sciant eos minus fortasse culpabiles fuisse ,
qui Domini
qui ineffrenatę libidinis ardore,
nulla loci aut sacrificiorum habita ratione
libidinis ardore,
nulla loci aut sacrificiorum habita ratione
conueniunt,
ut simpliciorum fidem perniciosis quęstionibus peruertant,
zizania superiacientes, ubi satum est triticum.
Nihil enim (ut Apostolus ait) ad perfectum adduxit Lex.
est
ille,
qui omnes ab Adam descendentes ob delictum uinctos tenuit.
Disce tamen quod uiolenti rapiunt illud non ignaui |
nec qui a uitiis superantur,
sed qui his repugnando uictores euadunt.
Nullibi autem certior uincendi spes quam in Euangelio,
in quo certantibus suffragatur gratia.
est
ille,
qui omnes ab Adam descendentes ob delictum uinctos tenuit.
Disce tamen quod uiolenti rapiunt illud non ignaui |
nec qui a uitiis superantur,
sed qui his repugnando uictores euadunt.
Nullibi autem certior uincendi spes quam in Euangelio,
in quo certantibus suffragatur gratia.
autem certior uincendi spes quam in Euangelio,
in quo certantibus suffragatur gratia.
usque adhuc,
id est usque ad sextam ętatem, quam sex hydrię figurabant.
Prima enim ętas fuit ab Adam usque ad Noe,
secunda a Noe ad Abraham,
tertia ab Abraham ad Dauid,
quarta a Dauid ad transmigrationem Babylonis,
quinta a transmigratione ad Ioannem,
sexta a Ioanne usque in finem seculi .
In hac igitur postrema ętate, in qua nos sumus,
aquę uersę sunt in uinum,
quia Scripturarum litteralis intelligentia
quam sex hydrię figurabant.
Prima enim ętas fuit ab Adam usque ad Noe,
secunda a Noe ad Abraham,
tertia ab Abraham ad Dauid,
quarta a Dauid ad transmigrationem Babylonis,
quinta a transmigratione ad Ioannem,
sexta a Ioanne usque in finem seculi .
In hac igitur postrema ętate, in qua nos sumus,
aquę uersę sunt in uinum,
quia Scripturarum litteralis intelligentia
Prima enim ętas fuit ab Adam usque ad Noe,
secunda a Noe ad Abraham,
tertia ab Abraham ad Dauid,
quarta a Dauid ad transmigrationem Babylonis,
quinta a transmigratione ad Ioannem,
sexta a Ioanne usque in finem seculi .
In hac igitur postrema ętate, in qua nos sumus,
aquę uersę sunt in uinum,
quia Scripturarum litteralis intelligentia
ad Noe,
secunda a Noe ad Abraham,
tertia ab Abraham ad Dauid,
quarta a Dauid ad transmigrationem Babylonis,
quinta a transmigratione ad Ioannem,
sexta a Ioanne usque in finem seculi .
In hac igitur postrema ętate, in qua nos sumus,
aquę uersę sunt in uinum,
quia Scripturarum litteralis intelligentia
Iam de plenis hydriis haurimus Christi mysteria,
quę diu sub uerborum uelamento latuerant.
haurimus Christi mysteria,
quę diu sub uerborum uelamento latuerant.
quę diu sub uerborum uelamento latuerant.
tunc quidem granum synapis minimum erat,
quod postea acceptum homo misit in hortum suum, et creuit |
et factum est in arborem magnam.
In omnem enim terram sparsit se ueri Dei sonus,
qui prius Judeę tantum finibus arctabatur.
Et uolucres cęli inquit, requieuerunt in ramis eius.
Illis quippe in Euangelio iocunda quies est,
qui spem suam de terra tollentes in cęlo collocant.
neque quicquam de promissionibus Christi dubitantes aiunt:
minimum erat,
quod postea acceptum homo misit in hortum suum, et creuit |
et factum est in arborem magnam.
In omnem enim terram sparsit se ueri Dei sonus,
qui prius Judeę tantum finibus arctabatur.
Et uolucres cęli inquit, requieuerunt in ramis eius.
Illis quippe in Euangelio iocunda quies est,
qui spem suam de terra tollentes in cęlo collocant.
neque quicquam de promissionibus Christi dubitantes aiunt:
|
et factum est in arborem magnam.
In omnem enim terram sparsit se ueri Dei sonus,
qui prius Judeę tantum finibus arctabatur.
Et uolucres cęli inquit, requieuerunt in ramis eius.
Illis quippe in Euangelio iocunda quies est,
qui spem suam de terra tollentes in cęlo collocant.
neque quicquam de promissionibus Christi dubitantes aiunt:
aiunt:
donec fermentetur totum,
donec totum sane recte-que intelligatur,
ita
donec totum sane recte-que intelligatur,
ita
recte-que intelligatur,
ita
ita
cadere.
Quicquid ergo cerimonię, sacrificia, prophetę futurum nunciabant,
partim impletum est in primo Christi aduentu,
partim in secundo implendum expectamus.
nequis frustra aliquid scriptum aut significatum putet.
Quicquid autem in Lege ad uitę morum-que institutionem spectat,
sicut ueteribus ita et nouis hominibus est obseruandum |
et cum Euangelio communicandum.
ac de utriusque Scripturę moralibus pręceptis cum psalmista dicendum:
118
Sunt etiam duo gladiii, quos in medium proferentibus apostolis |
satis esse dixit Dominus,
cum utriusque Testamenti doctrina satis super-que sit aduersus quasque
repellendas diaboli insidias |
ac prauas ab animo abscindendas cupidines.
Vetus tamen Testamentum fuit Agar ancilla in seruitute generans,
et Nouum Sarra liberę
prolis mater,
qua libertate donauit nos Christus.
Christus.
libros Moysi.
Nos autem pane qui de cęlo descendit
uescimur,
ut cum eodem qui nos liberauit, ascendamus in cęlum.
Denique Legis Pascha cum lactucis agrestibus quę amarissimę sunt, comedebatur.
clamat dicens:
Et si talia Legis pręuaricatoribus debentur,
quanto magis aduersus Euangelii sui irrisores indignatio desęuiet Christi?
Horum autem qui Euangelium despicere uidentur, tria genera sunt.
Alii quippe ne audire quidem uolunt diuinos,
qui in ecclesia recitantur sermones.
alii autem audiunt,
sed quę pręcipiuntur,
ea exequi aspernantur.
alii uero magis temerario ausu ita audiunt,
ut ea econtrario arguere pręsumant,
et ueritatis uerba quę non intelligunt,
peruertere aliquo modo
diceret:
prurientes auribus
et a ueritate quidem auditum auertent,
ad fabulas autem conuertentur.
Sunt quippe in his plurimi,
qui pudendis gentilium poetarum cantibus tota die operam impendunt |
et ne horam quidem diuinarum in ecclesia recitationum uacare auditionibus queunt.
Transeamus ad eos, quos auditores tantum et non factores uerbi esse
diximus,
de quibus Domini sententia est :
et non factores uerbi esse
diximus,
de quibus Domini sententia est :
omnium auctorem supra naturam esse |
et ut se talem probet, super naturalia loqui operari-que solere.
Quibus qui non adhibuerit fidem,
necesse est, ut Dei omnipotentiam deneget |
fateatur-que quod naturaliter fieri nequit,
id nec diuinitus fieri posse.
Qua in re naturam deum alterum constituere uidentur,
si nihil maius Deo quam naturę tribuendum censent.
Quibus Dei uerbum respondens ait:
nequit,
id nec diuinitus fieri posse.
Qua in re naturam deum alterum constituere uidentur,
si nihil maius Deo quam naturę tribuendum censent.
Quibus Dei uerbum respondens ait:
uidentur,
si nihil maius Deo quam naturę tribuendum censent.
Quibus Dei uerbum respondens ait:
alia quippe persona est geniti, alia genitoris,
et tamen utriusque una eadem-que diuinitas,
eadem uis et gloria cum Sancto Spiritu,
quem ambo simul spirant, sibi ęqualem sibi-que consubstantialem.
Quod sanctę Trinitatis mysterium in una deitate,
nisi fides teneat,
lingua non explicat.
Ob hoc quidam, quia comprehendere nequeunt, retro cedunt,
cum potius persuadere sibi deberent |
tanto ea magis Deo tribuenda esse,
quanto minus a nobis, qui homines non dii sumus,
quod nemo unquam ausus est dicere,
aut Deum non esse homine maiorem |
aut hominem Deo esse ęqualem,
si ad omnia quę Dei sunt,
humani uis intellectus posset penetrare.
Sunt tamen nonnulli ,
qui in peruersitatis suę proposito ita obdurant,
ut credulitatem nostram etiam irridere non dubitent.
atque hi fere sunt, qui gentilium philosophorum argutias secuti
nihil credendum putant, quod ipsa hominis ratio nequeat inuestigare,
et suorum ambagibus argumentorum
quod ipsa hominis ratio nequeat inuestigare,
et suorum ambagibus argumentorum usi, quicquid non
satis intelligunt,
id uerum esse denegant.
A quibus euangelicę ueritatis assertores auersi,
ne in tam duro solo frustra uerbi semen iaciant,
nullam frugem facturum, dicunt:
|
et quod audiunt credunt |
et quod credunt opere complere pro uiribus nituntur.
Vos uero increduli mementote ab ipsa ueritate id est a Dei Filio dictum:
Qui me erubuerit et meos sermones,
hunc Filius hominis erubescet,
cum uenerit in maiestate sua et Patris et sanctorum angelorum .
Huius autem hominis infelicitati,
quem Christus erubescet,
nulla uitę pręsentis infelicitas potest comparari.
Nam qui receptus a Deo non fuerit in gratiam,
a diabolo recipietur in damnationem supplicium-que sempiternum.
De conuersis ad Deum.
Caput X
Vt autem alterum ex his euitemus,
alterum sequamur,
sarcina peccatorum deposita,
hunc Filius hominis erubescet,
cum uenerit in maiestate sua et Patris et sanctorum angelorum .
Huius autem hominis infelicitati,
quem Christus erubescet,
nulla uitę pręsentis infelicitas potest comparari.
Nam qui receptus a Deo non fuerit in gratiam,
a diabolo recipietur in damnationem supplicium-que sempiternum.
De conuersis ad Deum.
Caput X
Vt autem alterum ex his euitemus,
alterum sequamur,
sarcina peccatorum deposita,
a diabolo recipietur in damnationem supplicium-que sempiternum.
De conuersis ad Deum.
Caput X
Vt autem alterum ex his euitemus,
alterum sequamur,
sarcina peccatorum deposita,
conuersis ad Deum.
Caput X
Vt autem alterum ex his euitemus,
alterum sequamur,
sarcina peccatorum deposita,
cęlo collocant.
quę tanto tempore pecudum more terram tantum spectauerat.
lectulum, quo ferebatur,
ipse humeris suis referret | domum-que rediret,
non solum sanitati, uerum etiam uigori uiribus-que restitutus.
His autem curationibus tam diutina tabe marcescentium corporum
significauit tibi Dominus,
quod ipse medicus animorum sit,
quanuis ad multam ętatem in peccatis uersati fuerint,
tantum ut curari cupiant et rogent.
Non enim sanat ille nisi uolentem.
Nam et hunc prius interrogasse dicitur,
an uellet sanus fieri,
atque ut uelle audiuit,
non distulit, quin statim sanum redderet.
Nemo ergo desperet;
quamdiu uiuimus, misericordię locus est.
tunc judicamur,
cum morimur.
et si ante impetratę uenię priuilegium
nobiscum deferimus hinc decedentes ,
in electorum numero ascribimur.
Sin uero sine illo uitam obimus,
ad mortem nunquam intermorituram descendimus
intermorituram descendimus
blanditur, mortiferum puta
et illa quę Deo placent, iis indulge.
Si uisus te ad peccandum solicitat,
cęcus es.
ab oculis tenebrę illę,
in quibus spectandarum mulierum concupiscentia habitabat |
uel delectatio aliquam uanitatem uidendi uersabatur,
cęlum-que ac sydera contueri incipies |
et per ea quę uidentur ipsa Dei inuisibilia contemplari.
Quod si te auditus et loquendi intemperies in malum pręcipitant,
surdus et mutus es.
quia, dum te audire uel loqui ea quę mundi sunt nimium delectat,
ab his quę Dei sunt,
et aures auertis ne audias,
et os comprimis ne loquaris.
Cum surdo igitur et muto a Domino posce remedium |
Ille huiusmodi | hominis aures digito
Postremo quibuscunque uitiis corruptus uiuis,
ita ut mortuus sis cum uiuas,
quantum potes ad illum qui uiuificat mortuos te uerte.
dum rident,
dum iocantur,
dum cum aliis colloquuntur,
repente concidere.
Pelle igitur moras omnes |
et prauas cupidines de pectore proiicere
festina |
atque de spelunca latronum fac domum orationis
in qua habitare dignetur Christus.
Hoc pacto qui nunc nouissimus es apud Deum,
iam inter primos computaberis .
In nouissimis erant Mattheus, Zacheus, latro,
sed conuersi ad Dominum | primi facti sunt.
de pectore proiicere
festina |
atque de spelunca latronum fac domum orationis
in qua habitare dignetur Christus.
Hoc pacto qui nunc nouissimus es apud Deum,
iam inter primos computaberis .
In nouissimis erant Mattheus, Zacheus, latro,
sed conuersi ad Dominum | primi facti sunt.
Mattheus reliquit teloneum, et fit apostolus.
Zacheus auariciam largitate mutauit,
et salus facta est domui eius, cum Christum suscepisset hospitio.
Latronem aliena
teloneum, et fit apostolus.
Zacheus auariciam largitate mutauit,
et salus facta est domui eius, cum Christum suscepisset hospitio.
Latronem aliena per uim rapuisse penituit ,
et Saluatori se commendans meruit de cruce transferri in paradisum.
Audi Christum clamantem:
tu tandem ad uocantem conuersus dic:
Iniquitates meę supergressę sunt caput meum,
et sicut onus graue grauatę sunt super me.
Tunc ille occurrens tibi |
protinus te omni fasce liberabit |
et expeditum ad se trahere incipiet.
ut qui flagitiis coopertus mergebaris in profundum,
iam his omnibus emundatus ascendas in cęlum.
De aversis a Deo.
Caput XI
Et cum tanta felicitas sit eorum, qui ad Deum conuersi mores suos
corrigunt,
non
Iniquitates meę supergressę sunt caput meum,
et sicut onus graue grauatę sunt super me.
Tunc ille occurrens tibi |
protinus te omni fasce liberabit |
et expeditum ad se trahere incipiet.
ut qui flagitiis coopertus mergebaris in profundum,
iam his omnibus emundatus ascendas in cęlum.
De aversis a Deo.
Caput XI
Et cum tanta felicitas sit eorum, qui ad Deum conuersi mores suos
corrigunt,
non ambigimus ęque grandem esse miseriam illorum qui
non ambigimus ęque grandem esse miseriam illorum qui obdurantur.
Prędica, argue,
obsecra, increpa |
opportune importune |
nihil proficis,
cum in spinis, quę sementem uerbi Dei pręfocant seminas |
uel super lapide, ubi semen radices agere non ualens arescit,
uel in uia ubi conculcatur et atteritur.
Coram praua assuetudine corruptis hominibus
quoties de Deo, de sanctis, de uitę honestate incidit sermo,
corrugant nares,
Prędica, argue,
obsecra, increpa |
opportune importune |
nihil proficis,
cum in spinis, quę sementem uerbi Dei pręfocant seminas |
uel super lapide, ubi semen radices agere non ualens arescit,
uel in uia ubi conculcatur et atteritur.
Coram praua assuetudine corruptis hominibus
quoties de Deo, de sanctis, de uitę honestate incidit sermo,
corrugant nares, contrahunt frontem,
os distorquent, uultum auertunt,
et taciti etiam dicere uidentur:
tamen adduci ad Iesum ut curaretur sustinuit |
Isti uero peruicatius auditum obdurasse
uidentur, ut aspis,
ne intelligant uocem sapienter incantantis.
Quod si ultra eis pręcepta salutis ingerere perseueraueris
indignantur | et iam in contumeliam prorumpunt.
auditum obdurasse
uidentur, ut aspis,
ne intelligant uocem sapienter incantantis.
Quod si ultra eis pręcepta salutis ingerere perseueraueris
indignantur | et iam in contumeliam prorumpunt.
natus es inquiunt
et doces nos?
Vnde autem fit, quod tam obstinato proposito cęlestem aspernentur
disciplinam,
parabola Euangelii de nuptiis recitata docet.
Ad quas inuitati | quoniam uenire noluerunt,
destinauit dixit:
uident quam labile bonum sit mundanę luxurię uoluptas cui
adhęrent,
quam firmum et stabile
Sed iam istos in damnationis interitum tam pertinaciter currentes relinquamus,
cum etiam ab ipso omnium Domino relicti esse uideantur.
et illis pro tempore consulamus, qui ad capessendas accedunt uirtutes,
ut in eo bono quod semel sibi proposuerint constanter perseuerent.
Sicut enim in uitiis obdurare perniciosissimum est,
ita in beneuiuendi cura minus esse constantem |
turpe indecorum-que habetur.
currentes relinquamus,
cum etiam ab ipso omnium Domino relicti esse uideantur.
et illis pro tempore consulamus, qui ad capessendas accedunt uirtutes,
ut in eo bono quod semel sibi proposuerint constanter perseuerent.
Sicut enim in uitiis obdurare perniciosissimum est,
ita in beneuiuendi cura minus esse constantem |
turpe indecorum-que habetur.
De animi constantia.
Caput XII
cum etiam ab ipso omnium Domino relicti esse uideantur.
et illis pro tempore consulamus, qui ad capessendas accedunt uirtutes,
ut in eo bono quod semel sibi proposuerint constanter perseuerent.
Sicut enim in uitiis obdurare perniciosissimum est,
ita in beneuiuendi cura minus esse constantem |
turpe indecorum-que habetur.
De animi constantia.
Caput XII
Firmum ac stabilem esse oportet Dei
|
quam ad arbitrii sui libertatem.
Quod si quicquam ex eo sibi iactanter arrogasset,
filiam pro qua supplicauerat, sanam non recepisset.
Et nos igitur si ab iis quę nequiter commisimus purgari cupimus,
modis omnibus caueamus,
eius supra petram stabiliamus.
et ipsam uirtutum structuram nec malignorum spirituum uenti concutere
poterunt
nec pręsentium aduersitatum flumina obruere.
immobilis inuicta-que perstabit,
donec ad culmen usque perducatur summę perpetuę-que integritatis.
Frustra autem Christum in cordis nostri monumento condimus,
si constantię lapidem ad ostium monumenti non admouemus,
ut eo aditum inimicis Christi, quantum in nobis est, prohibeamus.
Qui sunt isti inimici procul longe-que
abigendi |
nisi
flumina obruere.
immobilis inuicta-que perstabit,
donec ad culmen usque perducatur summę perpetuę-que integritatis.
Frustra autem Christum in cordis nostri monumento condimus,
si constantię lapidem ad ostium monumenti non admouemus,
ut eo aditum inimicis Christi, quantum in nobis est, prohibeamus.
Qui sunt isti inimici procul longe-que
abigendi |
nisi uitia ipsa, quę salutaribus uitę monitis reluctantur atque
obsistunt |
et quicquid probe laudabiliter-que ędificatum fuerit, destruere
discipulus erit.
cui idem Dominus iure ac merito dicere poterit:
erit.
cui idem Dominus iure ac merito dicere poterit:
merito dicere poterit:
animum supra petrę soliditatem
ędificare diximus |
et id quod ab eo fabricatum fuerit,
tam contra demonum pręualere certamina
quam aduersus malorum, quę mortalibus contingunt, acerbitatem.
ita e contrario debilem
et in proposito minus persistentem
domui illi comparandum esse arbitramur,
quam moli arenę impositam
et uentorum concutit flatus |
et impetus subruit fluuiorum |
atque ad solum usque concidere compellit.
Is enim qui inconstans fuerit,
facile
ut Petrus,
optimum quenque contemnet | ut pontifices et scribę Christum |
et dum lucra sectatur ut Iudas, nec furtis abstinebit nec sacrilegio.
quam autem turpissimum sit, cum bene coeperis male desinere |
et nunc hoc nunc aliud uelle,
alię quoque in Euangelio similitudines indicio sunt.
constans |
tentationibus succumbit,
bonarum actionum sterilis est,
uanitatibus affluit |
et multorum uinculis innodatur peccatorum.
succumbit,
bonarum actionum sterilis est,
uanitatibus affluit |
et multorum uinculis innodatur peccatorum.
ut luna mutatur |
et cum iam pene plenus bonorum creditur,
tunc deficere incipit.
cum-que alternis moribus agitetur |
et nunc igne charitatis incalescat nunc aqua malicię frigeat,
promptius tamen ad id quod malum est rapitur | et ad peccata declinat.
Quam autem difficulter ne in scelere perseueret effici queat disce.
Lunaticum hunc apostoli curare non poterant;
a Christo sanatus est.
qui ipsis mirantibus, quare sibi id non licuerit,
dixit | hoc demoniorum genus non posse eiici |
nisi per orationem et ieiunium.
ostendens grauissimam quidem esse animi
iactabundus garrit |
et facinus illud, quo meritum aliquod aput Deum
consequi sibi potuisset,
euacuat inanis glorię cupiditate.
deinde hanc ipsam gloriam prauis operibus, ad quę semper pronior est
destruit |
et in suimet infamiam turpiter conuertit.
Nam quanuis aliquando etiam non improbi ingenii esse uideatur,
nunquam tamen non majore sui parte malus est.
de quo Iacobus apostolus:
Vir inquit duplex animo inconstans est in omnibus uiis suis.
Quippe qui nunc hoc | nunc
operibus, ad quę semper pronior est
destruit |
et in suimet infamiam turpiter conuertit.
Nam quanuis aliquando etiam non improbi ingenii esse uideatur,
nunquam tamen non majore sui parte malus est.
de quo Iacobus apostolus:
Vir inquit duplex animo inconstans est in omnibus uiis suis.
Quippe qui nunc hoc | nunc illud appetit,
cui quod modo placuit, modo displicet,
et rursum quod displicebat placet.
Qui si quando boni aliquid agere aggreditur,
semper antequam perficiat cessat.
atque idem nec sedere | nec stare diu potest.
quod displicebat placet.
Qui si quando boni aliquid agere aggreditur,
semper antequam perficiat cessat.
atque idem nec sedere | nec stare diu potest.
multiplex, uarius, discors est,
secum pugnans sibi-que-met contrarius |
nec in uerbis nec in factis idem.
Profecto qui talis est,
nunquam aliquo honestioris uitę studio proficere poterit.
immo cum in seculi huius pelago uela faciens frequenter naufragetur,
mergendum tandem in profundo inferni facile coniici potest.
Nunquam enim sic respicit
placet.
Qui si quando boni aliquid agere aggreditur,
semper antequam perficiat cessat.
atque idem nec sedere | nec stare diu potest.
multiplex, uarius, discors est,
secum pugnans sibi-que-met contrarius |
nec in uerbis nec in factis idem.
Profecto qui talis est,
nunquam aliquo honestioris uitę studio proficere poterit.
immo cum in seculi huius pelago uela faciens frequenter naufragetur,
mergendum tandem in profundo inferni facile coniici potest.
Nunquam enim sic respicit ,
nec sedere | nec stare diu potest.
multiplex, uarius, discors est,
secum pugnans sibi-que-met contrarius |
nec in uerbis nec in factis idem.
Profecto qui talis est,
nunquam aliquo honestioris uitę studio proficere poterit.
immo cum in seculi huius pelago uela faciens frequenter naufragetur,
mergendum tandem in profundo inferni facile coniici potest.
Nunquam enim sic respicit ,
ut non cras deterior quam hodie sit.
Nos ergo ne quando ad ejus
multiplex, uarius, discors est,
secum pugnans sibi-que-met contrarius |
nec in uerbis nec in factis idem.
Profecto qui talis est,
nunquam aliquo honestioris uitę studio proficere poterit.
immo cum in seculi huius pelago uela faciens frequenter naufragetur,
mergendum tandem in profundo inferni facile coniici potest.
Nunquam enim sic respicit ,
ut non cras deterior quam hodie sit.
Nos ergo ne quando ad ejus tam damnosam animi mobilitatem tam periculi plenam declinemus,
discamus post
| neque prosperitatibus insolescit;
cęlestibus tantummodo bonis adipiscendis inheat ,
cętera contemnit.
Fortis est igitur qui uincit auaritiam | et audit Dominum dicentem:
dum ad perfectioris uitę sublimitatem ascendere festinat.
iuxta illud Saluatoris dictum:
iracundiam lenitate,
incontinentiam castitate |
et breuiter uitium uirtute.
Atque ita malarum passionum uictor eficitur,
cum ad diuersas ab his actiones animum conuertere coeperit.
In his deinde confirmatus omnes pręsentium tribulationum ictus excipit
clypeo patientię,
de omnibus Deo gratias agens |
minus-que se pati confitens quam peccata sua mereantur.
Hoc est ilud quod precipit Dominus et
Qui uult uenire post me,
abneget semetipsum,
et tollat crucem suam,
et sequatur me!
Ac ne quis crucis nomine,
quod dura aspera-que significat turbetur,
discipulos suos consolatus est dicens:
quasi diceret:
Sicut ego propria uirtute calcaui mundi huius erumnas ,
ita et uobis uincendi facultatem conferam,
ut per me mala omnia magno animo perferendo |
illis omnibus fortiores potentiores-que sitis;
tantum non in uobis sed in me spem fiduciam-que habeatis.
Hunc pręterea fortis animi uirum | Christi-que Domini sectatorem,
quemadmodum aduersa non deiiciunt,
ita nec secunda arroganter erigunt .
Frustra enim in aduersis
quasi diceret:
Sicut ego propria uirtute calcaui mundi huius erumnas ,
ita et uobis uincendi facultatem conferam,
ut per me mala omnia magno animo perferendo |
illis omnibus fortiores potentiores-que sitis;
tantum non in uobis sed in me spem fiduciam-que habeatis.
Hunc pręterea fortis animi uirum | Christi-que Domini sectatorem,
quemadmodum aduersa non deiiciunt,
ita nec secunda arroganter erigunt .
Frustra enim in aduersis uinceret,
si in
tantum non in uobis sed in me spem fiduciam-que habeatis.
Hunc pręterea fortis animi uirum | Christi-que Domini sectatorem,
quemadmodum aduersa non deiiciunt,
ita nec secunda arroganter erigunt .
Frustra enim in aduersis uinceret,
si in prosperis per inanis glorie appetentiam superaretur.
Itaque in dignitate constitutus non sibi blanditur,
sed aliis prodesse affectat |
nec tam prępositum se esse meminit |
quam eorum quibus pręest ministrum,
a Domino admonitus dicente:
in me spem fiduciam-que habeatis.
Hunc pręterea fortis animi uirum | Christi-que Domini sectatorem,
quemadmodum aduersa non deiiciunt,
ita nec secunda arroganter erigunt .
Frustra enim in aduersis uinceret,
si in prosperis per inanis glorie appetentiam superaretur.
Itaque in dignitate constitutus non sibi blanditur,
sed aliis prodesse affectat |
nec tam prępositum se esse meminit |
quam eorum quibus pręest ministrum,
a Domino admonitus dicente:
Hunc pręterea fortis animi uirum | Christi-que Domini sectatorem,
quemadmodum aduersa non deiiciunt,
ita nec secunda arroganter erigunt .
Frustra enim in aduersis uinceret,
si in prosperis per inanis glorie appetentiam superaretur.
Itaque in dignitate constitutus non sibi blanditur,
sed aliis prodesse affectat |
nec tam prępositum se esse meminit |
quam eorum quibus pręest ministrum,
a Domino admonitus dicente:
sed ministrare |
et dare animam suam redemptionem pro multis.
Pręstantis autem ac strenui animi est |
dominandi cupidinem, quę sępe robustissimos uicit, superare.
ipsam-que regum pompam et principum luxuriam pro nihilo ducere |
atque in omnibus cum Christo humiliari.
Quid enim esse potest maius Christo?
qui ejuscemodi humilitatem sic in se commendauit,
ut Dei filius non dedignaretur esse hominis filius |
et formam serui assumere, cum esset omnium dominus.
Pręstantis autem ac strenui animi est |
dominandi cupidinem, quę sępe robustissimos uicit, superare.
ipsam-que regum pompam et principum luxuriam pro nihilo ducere |
atque in omnibus cum Christo humiliari.
Quid enim esse potest maius Christo?
qui ejuscemodi humilitatem sic in se commendauit,
ut Dei filius non dedignaretur esse hominis filius |
et formam serui assumere, cum esset omnium dominus.
maius Christo?
qui ejuscemodi humilitatem sic in se commendauit,
ut Dei filius non dedignaretur esse hominis filius |
et formam serui assumere, cum esset omnium dominus.
genere sic terreri,
ut a bono honesto-que discedas.
Nolite timere eos inquit,
qui occidunt
corpus,
animam autem non possunt occidere,
sed potius eum timete,
qui potest corpus et animam perdere in gehennam!
Si ergo casus inciderit,
ut aut moriendum sit | aut peccandum,
eligatur potius mors corporis quam animę.
mors enim animę peccatum est.
Quod si metu mortis perculsus |
uitę fragili et uelis-nolis cito periturę
cito periturę tunc peperceris,
illam stabilem et immortalem, qua sancti fruuntur, amittes.
Ait enim:
Qui uoluerit animam suam saluam facere, perdet eam.
Nam siquis peccare mauult quam mori,
hic sibi uiuet | et Deo morietur.
deo autem mori est |
in inferi baratrum ruere |
et nullum cum iis qui uere uiuunt habere consortium.
Sequitur:
et qui perdiderit animam suam propter me, inueniet
eam.
Sed ne forte dubius et incertus quęras,
quo
Nam dum tyrannus minatur necem,
Christus aperit paradisum,
dum homo impius tormentis cruciat,
clemens Deus refrigerii sempiterni sedem constanter tolerantibus parat
|
pręmii-que magnitudine tanto ampliat magis,
quanto grauius pro amore suo affligimur.
si tamen uindictam in eos qui affligunt, non appetimus,
sed econtrario bene illis facimus
bene-que optamus, a quibus male accipimur.
dicente Domino:
Christianę fortitudinis est |
seipsum uincere |
et affectibus contra rationem nitentibus imperare |
nec carni, sed spiritui obedire |
ipsum-que Dominum pro uiribus imitari |
ei-que sese quam simillimum reddere.
Sed iam fortitudini contrariam pusilli animi imbecillitatem in medium proferamus.
Fit enim ut magis elucescat uirtus ex comparatione uitiorum.
De animi imbecillitate.
Caput XV
Si eum fortem esse constituimus, qui cupiditatibus dominatur,
quis erit
magis elucescat uirtus ex comparatione uitiorum.
De animi imbecillitate.
Caput XV
Si eum fortem esse constituimus, qui cupiditatibus dominatur,
quis erit imbecillus et infirmus nisi qui sese his in seruitutem dederit?
Hęc autem seruitus multo turpior atque foedior est |
quam illa quam fecit captiuitas |
aut quam nascendi attulit conditio.
Neutra enim istarum officit quin etiam in ipsis magis liberi dominis nostris esse possimus.
Maior quippe libertas est |
non esse
constituimus, qui cupiditatibus dominatur,
quis erit imbecillus et infirmus nisi qui sese his in seruitutem dederit?
Hęc autem seruitus multo turpior atque foedior est |
quam illa quam fecit captiuitas |
aut quam nascendi attulit conditio.
Neutra enim istarum officit quin etiam in ipsis magis liberi dominis nostris esse possimus.
Maior quippe libertas est |
non esse subiectum uitiis |
quam non esse hominis mancipium.
Vere igitur imbecillus est, quem superat auaritia |
uel fraudulentia |
uel simulatio |
uel
illis seruierit,
non iam inter homines computandus
sed inter pecudes erit numerandus.
Ratio enim propria hominis est.
bestiarum autem natura id tantum sequi,
quod suggerit appetitus |
nullum-que boni ac mali discrimen habere
in his quę appetuntur.
Imbecillus es igitur,
si iugo premeris auaritię,
cui seruiendo | non poteris seruire Deo.
diuitias mammonam appellant.
Qui autem diuitias pręferunt Christo |
et nihil egeno porrigunt,
ipso Dei Filio in fine iudicante |
audituri sunt:
Esuriui et non dedistis mihi manducare.
cuius criminis conuictus diues ille, qui se tantum pascebat, in
inferno sepelitur.
ut semper miser sit, quem miserorum non tetigit pietas,
dum sua cupide retinet |
et pecuniam magis quam Christum diligit.
Imbecillus item es,
quando alterum dolo seducere
Imbecillus item es,
quando alterum dolo seducere contendis.
ab iniustitię enim uitio superaris,
quoties alios fraude aliqua supplantare moliris.
Non poterit in eo pectore habitare Christus,
in quo domicilium sibi fecit dolus.
Nam ipse de eiusmodi homine dixit:
Imbecillus item es,
quando alterum dolo seducere contendis.
ab iniustitię enim uitio superaris,
quoties alios fraude aliqua supplantare moliris.
Non poterit in eo pectore habitare Christus,
in quo domicilium sibi fecit dolus.
Nam ipse de eiusmodi homine dixit:
fraudes
et uolucrum instar alte se erigentis
hominis elatio.
fraudulentię autem comes est simulatio.
Semper enim simulationibus utitur fraudulentus,
aliud facie pręferens ,
aliud in corde occultans.
Qui licet homines fallat,
Deum non potest decipere.
Si modestum,
si pium,
si castum,
si denique iustum se esse finxerit,
cum longe alius sit,
nonne cum illis damnabitur,
quibus dictum est:
Quam rem scribis et phariseis exprobrans Dominus ait:
phariseis exprobrans Dominus ait:
sua |
et magnificant fimbrias.
amant autem primos recubitus in coenis |
et primas cathedras in synagogis |
et salutationes in foro |
et uocari ab hominibus rabbi .
Ergo et inanis glorię cupido arrogantibus dominatur.
de quibus in Euangelio Ioannis dicitur:
Quis ergo corruit ,
nisi qui imbecillis inimici callidę suggestioni paret?
ut non inuitus sed uolens subuertatur et cadat.
A quo quidem casu eo difficilius exurgunt ambitiosi,
quo magis adulantium sibi palpatione delectantur.
Ideo in Euangelio dictum est:
non agnoscant cum laudantur!
Cares pręterea mentis fortitudine,
si te iracundia occupat et furere compellit.
Talis fuit sacerdotum ille princeps,
qui cum audisset Iesum confitentem se a dextris Dei sedere,
in rabiem concitatus uestimenta scidit |
et in clamorem prorupit |
blasphemum eum uocans, qui assertor erat ueritatis.
Neque enim potuit quod uerum erat intelligere ira prępeditus |
aut quod rectum est iudicare.
usque adeo excęcari solent, qui supramodum
laudantur!
Cares pręterea mentis fortitudine,
si te iracundia occupat et furere compellit.
Talis fuit sacerdotum ille princeps,
qui cum audisset Iesum confitentem se a dextris Dei sedere,
in rabiem concitatus uestimenta scidit |
et in clamorem prorupit |
blasphemum eum uocans, qui assertor erat ueritatis.
Neque enim potuit quod uerum erat intelligere ira prępeditus |
aut quod rectum est iudicare.
usque adeo excęcari solent, qui supramodum irascuntur.
Sed neque ille fortis est
erat ueritatis.
Neque enim potuit quod uerum erat intelligere ira prępeditus |
aut quod rectum est iudicare.
usque adeo excęcari solent, qui supramodum irascuntur.
Sed neque ille fortis est habendus, qui uentri seruit |
et omne suum studium in cibo potu-que delicatius quam uitę ratio postulat comparando ponit.
Vt autem cognoscas quam perniciosa gulę
seruitus sit,
de manducante et bibente cum ebriosis in Euangelio est scriptum,
qui uentri seruit |
et omne suum studium in cibo potu-que delicatius quam uitę ratio postulat comparando ponit.
Vt autem cognoscas quam perniciosa gulę
seruitus sit,
de manducante et bibente cum ebriosis in Euangelio est scriptum,
|
partem-que eius ponet cum hypocritis.
ut uidelicet ibi ficta crucietur abstinentia,
ubi simulata torquetur sanctitas.
Illic inquit erit fletus et stridor dentium.
ut miserabiliter lugeant qui in conuiuiis immoderate lętati sunt |
et esuriendo siccis crepitent dentibus, quos esculentis poculentis-que
resperserant crapulando.
atque ideo alibi dicitur:
quos esculentis poculentis-que
resperserant crapulando.
atque ideo alibi dicitur:
uobis qui saturati estis, quia esurietis.
qui autem gulę atque uentri sese in seruitutem dedit,
idem luxurię libidinis-que uitio facile cedet.
Ventris enim repletione uenas inflari intumescere-que necesse est,
et inde pudenda ipsa in venerem concitari
et in turpem pruritum exardescere.
Quam autem male cum illo agitur, qui his affectibus est addictus,
prodigi filii in Euangelio miserabilis testatur euentus.
qui autem gulę atque uentri sese in seruitutem dedit,
idem luxurię libidinis-que uitio facile cedet.
Ventris enim repletione uenas inflari intumescere-que necesse est,
et inde pudenda ipsa in venerem concitari
et in turpem pruritum exardescere.
Quam autem male cum illo agitur, qui his affectibus est addictus,
prodigi filii in Euangelio miserabilis testatur euentus.
enim repletione uenas inflari intumescere-que necesse est,
et inde pudenda ipsa in venerem concitari
et in turpem pruritum exardescere.
Quam autem male cum illo agitur, qui his affectibus est addictus,
prodigi filii in Euangelio miserabilis testatur euentus.
testatur euentus.
Peccare autem non tantum opere libidinoso foedo-que,
verum etiam turpi cogitatione possumus,
dicente Domino:
imbecilli animi certissimum argumentum est |
uoluntas incerta.
nunc hoc nunc aliud placet,
proposito semper labanti et instabili .
Quod si ille
qui bene institutus perseuerat usque in finem
saluus erit,
nonne is
qui in uia uitę multiplex ac uarius est,
procul erit a salute?
Profecto nihil prodest corrigi,
ubi contingit repente deprauari.
Sed cętera percurramus,
cum de isto inconstantię uitio abunde dictum est supra.
Igitur neque ille fortis
|
uoluntas incerta.
nunc hoc nunc aliud placet,
proposito semper labanti et instabili .
Quod si ille
qui bene institutus perseuerat usque in finem
saluus erit,
nonne is
qui in uia uitę multiplex ac uarius est,
procul erit a salute?
Profecto nihil prodest corrigi,
ubi contingit repente deprauari.
Sed cętera percurramus,
cum de isto inconstantię uitio abunde dictum est supra.
Igitur neque ille fortis erit, qui timore perterritus delinquit |
|
quam ullam religiosę uitę fatigationem subire.
dum errare metuit errat.
diuersarum gentium diuersas consyderat sectas |
et cui earum adhęrendum sit, incertus fluctuat.
Cum nulla uerior credibilior-que religio sit |
quam quę Deo autore tradita est hominibus.
Istos uero qui adhuc in ambiguo uersantes nihil affirmare audent,
pusilli animi esse declarat ipse Dominus,
qui discipulis tempestatem formidantibus:
uersantes nihil affirmare audent,
pusilli animi esse declarat ipse Dominus,
qui discipulis tempestatem formidantibus:
uoluptatibus auersam ad ea quę cęlo digna sunt dirigit |
et ad ęterna properans
ea quę temporalia sunt,
constanti atque erecto animo contemnit.
De contemptu glorię.
Caput XVI
Quod si in fortibus censeri cupimus,
pręter iam dicta hominum rumusculos et famę mundanę blandimenta ne aucupemur.
Siquid benefeceris,
notum esse ei sat est,
qui fidelium hominum benefacta ęternę beatitudinis mercede compensat.
Inanem autem
compensat.
Inanem autem gloriam semper fugiendam esse |
Saluator noster et exemplo monstrauit |
et pręceptis docuit.
cęcis,
cum redintegratis oculis uisum eis contulisset,
comminatus dicitur,
ut cauerent ne quis sciat.
quanuis euangelista subiungens dicat:
se facerent.
Quanquam enim non possumus non esse manifesti,
quoties erga plurimos pietate liberalitate-que utimur,
nulli tamen alii | nisi soli Deo hoc quod pro eius amore pręstamus,
notum fieri | cupere debemus.
Quemadmodum in iis qui graui morbo liberati sunt,
sanitas latere non poterat,
et tamen ipse qui eam induxit medicus,
quasi latere posset,
ne uulgaretur imperauit.
testatus bona quidem omni loco omni tempore facienda esse,
non tamen ideo ut alii sciant,
sed ut obsequium pręstetur Deo,
qui ea
agimus,
uulgi uoculas requiramus?
qui enim id captant,
mercedem a Domino promissam non merentur.
Sed quęri potest,
cum toties opera sua pręceptor humilitatis cęlari iusserit,
cur apud Gergezeos demoniaco sanato dixit:
merentur.
Sed quęri potest,
cum toties opera sua pręceptor humilitatis cęlari iusserit,
cur apud Gergezeos demoniaco sanato dixit:
de Deo narrari oportere
non dissimulauit.
ut et nos quicquid bene agimus,
non ad nostram sed ad Dei laudem referamus.
itaque non dixit | "quanta ego", sed "quanta tibi fecit Deus".
Illud quoque qualiter accipi debeat,
nunc indagandum occurrit,
quod in Marco scriptum legimus:
tibi fecit Deus".
Illud quoque qualiter accipi debeat,
nunc indagandum occurrit,
quod in Marco scriptum legimus:
erant,
quod multis profuturum esset |
et nequaquam ex hac causa silentium imperabat,
sed ex ea, qua inanem gloriam non admittebat.
Alioquin superuacaneum foret iubere aliquid eis,
quos contrarium facturos non ignorabat.
In omnibus igitur iustitię pietatis-que operibus quęrendę proprię laudis absit intentio |
sed alienę utilitatis causa,
ut innotescamus non desit charitas.
et id quoties uidebitur opportunum.
hoc est cum non sit periculum,
ut uel auditor iactantię crimen imputet |
uel
Ego non quęro gloriam meam.
Qui illum uere imitari desyderat,
non quęrat gloriam suam,
sed gloriam Dei,
monente Apostolo ac dicente:
Qui illum uere imitari desyderat,
non quęrat gloriam suam,
sed gloriam Dei,
monente Apostolo ac dicente:
ne ipsi laudentur,
latere nolunt ut laudetur Deus,
obseruantes pręceptum dicentis:
sententię postea dictę:
Attendite ne iustitiam uestram faciatis coram hominibus ut uideamini ab eis.
per hoc enim quod subiunxit:
ut uideamini ab eis,
ostentationem facti prohibet, non spectaculum.
Eadem ratione et elemosinam fieri iubet in occulto |
et orationem in abscondito,
ut totum optimi cujusque studium sit |
non suam laudem, sed Dei quęrere.
Huiuscemodi occultationem et parabola illa nobis insinuat:
Attendite ne iustitiam uestram faciatis coram hominibus ut uideamini ab eis.
per hoc enim quod subiunxit:
ut uideamini ab eis,
ostentationem facti prohibet, non spectaculum.
Eadem ratione et elemosinam fieri iubet in occulto |
et orationem in abscondito,
ut totum optimi cujusque studium sit |
non suam laudem, sed Dei quęrere.
Huiuscemodi occultationem et parabola illa nobis insinuat:
ut totum optimi cujusque studium sit |
non suam laudem, sed Dei quęrere.
Huiuscemodi occultationem et parabola illa nobis insinuat:
Huiuscemodi occultationem et parabola illa nobis insinuat:
Huiuscemodi occultationem et parabola illa nobis insinuat:
hoc cęleste donum comparari non potest,
nisi contemnantur terrena:
et emit agrum illum .
Renunciat enim omnibus carnis uoluptatibus qui perfectus est,
ut uoluptate spiritus, quę in Deo habetur, frui possit.
Quanto tamen perfectior fuerit,
tanto minus latere poterit.
Non potest abscondi ciuitas in monte posita |
neque lucerna super candelabrum lucens.
Quanuis in solitudine et in montibus ferarum petat cubilia ab humano
cultu semotus,
Deo tamen uolente proditur,
ut alii suo exemplo ad calcandam mundi gloriam cęlestium amore
accendantur.
qui perfectus est,
ut uoluptate spiritus, quę in Deo habetur, frui possit.
Quanto tamen perfectior fuerit,
tanto minus latere poterit.
Non potest abscondi ciuitas in monte posita |
neque lucerna super candelabrum lucens.
Quanuis in solitudine et in montibus ferarum petat cubilia ab humano
cultu semotus,
Deo tamen uolente proditur,
ut alii suo exemplo ad calcandam mundi gloriam cęlestium amore
accendantur.
Solus ergo in Domino gloriari
est,
ut uoluptate spiritus, quę in Deo habetur, frui possit.
Quanto tamen perfectior fuerit,
tanto minus latere poterit.
Non potest abscondi ciuitas in monte posita |
neque lucerna super candelabrum lucens.
Quanuis in solitudine et in montibus ferarum petat cubilia ab humano
cultu semotus,
Deo tamen uolente proditur,
ut alii suo exemplo ad calcandam mundi gloriam cęlestium amore
accendantur.
Solus ergo in Domino gloriari poterit,
qui
lucens.
Quanuis in solitudine et in montibus ferarum petat cubilia ab humano
cultu semotus,
Deo tamen uolente proditur,
ut alii suo exemplo ad calcandam mundi gloriam cęlestium amore
accendantur.
Solus ergo in Domino gloriari poterit,
qui uanitatis humanę pompam honores-que contempserit.
Sic enim et Apostolus gloriatus est dicens:
Solus ergo in Domino gloriari poterit,
qui uanitatis humanę pompam honores-que contempserit.
Sic enim et Apostolus gloriatus est dicens:
et phariseos inanis glorię arguebat Dominus, cum de illis diceret:
Dominus, cum de illis diceret:
cauent ore confiteri,
quod corde credunt,
et humanam laudem fide ipsa potiorem habent.
Siquidem tales illi erant,
de quibus Ioannes memorat dicens:
sibi collatę honore illectos |
eorum ritus leges-que subisse |
maluisse-que sine Christo |
quam sine potestate uiuere.
Cęterum ne illi quidem,
quanuis cum fidelibus censeantur,
uirtutum suarum fructum aliquem referre poterunt,
qui in his non ad laudem Dei,
sed ad plebis plausum exercentur.
Humilitatem prę se ferunt |
et in postremo conuiuii loco discumbunt,
non quia humiles sint,
sed ut esse uideantur.
Vel sicut in Euangelio dicitur:
sine potestate uiuere.
Cęterum ne illi quidem,
quanuis cum fidelibus censeantur,
uirtutum suarum fructum aliquem referre poterunt,
qui in his non ad laudem Dei,
sed ad plebis plausum exercentur.
Humilitatem prę se ferunt |
et in postremo conuiuii loco discumbunt,
non quia humiles sint,
sed ut esse uideantur.
Vel sicut in Euangelio dicitur:
quanuis cum fidelibus censeantur,
uirtutum suarum fructum aliquem referre poterunt,
qui in his non ad laudem Dei,
sed ad plebis plausum exercentur.
Humilitatem prę se ferunt |
et in postremo conuiuii loco discumbunt,
non quia humiles sint,
sed ut esse uideantur.
Vel sicut in Euangelio dicitur:
quem certe nec coram Deo puduit arrogantius quam decebat sese efferre.
sed statim aduocanda ratio est,
ut quod caro blanditur,
mentis iudicio protinus repellatur.
Nam et apostolos Zebedei filios, honoris tentauit ambitio,
cum alter ad dexteram , alter ad sinistram Domini,
quem mox in terra regnaturum putabant, sedere concupissent.
Et quoniam terrenis adhuc affectibus ducebantur,
responsum est eis:
Nescitis, quid petatis.
Quod si nescit quid petat ,
qui pręferri cęteris
solidi boni nasci,
quin immo cęlestis merces, quę nobis a Domino promissa est tolli,
quandoquidem illi qui sic afficiuntur,
mercedem dicuntur accepisse,
contempta huiusce uanitatis cura Apostolum audiamus monentem:
feceritis quę pręcepta sunt uobis, dicite
serui inutiles sumus.
fecimus enim quod facere debuimus.
Ad hęc semper peccatores nos esse meminerimus.
serui inutiles sumus.
fecimus enim quod facere debuimus.
Ad hęc semper peccatores nos esse meminerimus.
referenda sint |
ut ad bonorum omnium autorem atque largitorem,
profecto aliquid ex his nostrę uirtuti ascribere uelle |
summę ingratitudinis crimen est |
arrogantię-que non ferendę.
facile autem gloriam pręsentem contemnet,
qui semper fragilitatis humanę memor erit.
quam in primis mortis nostrę testatur conditio.
de qua peropportune quidem nunc tractabitur.
De mortis conditione.
Caput XVIII
Non est ibi stabilis gloria,
ubi non est uita diuturna.
Nobilem
si non audis quid de te post te dictitent homines?
Solent illi quidem qui per adulationem uiuo laudes dixerunt,
de mortuo nonnihil obloqui.
quippe cuius iam neque beniuolentiam captent |
neque uim formident.
Sed esto ut lauderis
et in ore uiuas multorum |
et hoc insuper ad te illi, qui ad inferos descendunt perferant |
nunquid nuncio isto illa tibi leuare cruciatus poterunt |
et non magis grauare,
si ideo te noueris fuisse damnatum,
quia non uirtuti laborasti dum uiueres,
sed glorię |
et
non magis grauare,
si ideo te noueris fuisse damnatum,
quia non uirtuti laborasti dum uiueres,
sed glorię |
et hominibus magis placere quam Deo solicitus fuisti?
Quam igitur imprudenter,
immo quam stulte inanis gloria quęritur ,
quę etiam in infamiam uerti potest,
et si non uertatur,
uel ignorata nihil iuuat |
uel cognita plus doloris ei cuius est affert quam consolationis.
quam stulte inanis gloria quęritur ,
quę etiam in infamiam uerti potest,
et si non uertatur,
uel ignorata nihil iuuat |
uel cognita plus doloris ei cuius est affert quam consolationis.
quę etiam in infamiam uerti potest,
et si non uertatur,
uel ignorata nihil iuuat |
uel cognita plus doloris ei cuius est affert quam consolationis.
Quid profuit diuiti in Euangelio quotidie splendide epulari,
purpura bysso-que indutum in publicum procedere,
a plurimis honorari?
aut quid nocuit Lazaro mendico canibus tantum qui hulcera ejus lingebant, esse notum?
Si hic defunctus ab angelis in sinu Abrahę collocatur,
si ille in inferno sepelitur |
et in igne ardet |
et gutta aquę indiget |
et nullum supplicii finem sperat?
Vtriusque exitum consydera
et iam magis optabis inglorius et ignotus Deo seruire |
quam quęrendę laudis gratia |
Euangelio quotidie splendide epulari,
purpura bysso-que indutum in publicum procedere,
a plurimis honorari?
aut quid nocuit Lazaro mendico canibus tantum qui hulcera ejus lingebant, esse notum?
Si hic defunctus ab angelis in sinu Abrahę collocatur,
si ille in inferno sepelitur |
et in igne ardet |
et gutta aquę indiget |
et nullum supplicii finem sperat?
Vtriusque exitum consydera
et iam magis optabis inglorius et ignotus Deo seruire |
quam quęrendę laudis gratia | urbibus ac prouinciis imperare.
epulari,
purpura bysso-que indutum in publicum procedere,
a plurimis honorari?
aut quid nocuit Lazaro mendico canibus tantum qui hulcera ejus lingebant, esse notum?
Si hic defunctus ab angelis in sinu Abrahę collocatur,
si ille in inferno sepelitur |
et in igne ardet |
et gutta aquę indiget |
et nullum supplicii finem sperat?
Vtriusque exitum consydera
et iam magis optabis inglorius et ignotus Deo seruire |
quam quęrendę laudis gratia | urbibus ac prouinciis imperare.
Nunc reliqua, quę ad mortem hominis pertineant, Euangelii loca
percurrendo,
more holitoris inter salubres herbas |
eam tantum, quę ad pręsentem usum facit decerpentis, inquiramus.
Naturale est omnibus animantibus mortem timere |
In his tamen quę ratione utuntur
idest in hominibus,
timorem istum a natura insitum |
uitę immortalis cupiditas superat ac uincit.
Vtrunque de Saluatore nostro euangelistę nobis prodidere.
Sic enim in Mattheo
Euangelii loca
percurrendo,
more holitoris inter salubres herbas |
eam tantum, quę ad pręsentem usum facit decerpentis, inquiramus.
Naturale est omnibus animantibus mortem timere |
In his tamen quę ratione utuntur
idest in hominibus,
timorem istum a natura insitum |
uitę immortalis cupiditas superat ac uincit.
Vtrunque de Saluatore nostro euangelistę nobis prodidere.
Sic enim in Mattheo legimus:
|
In his tamen quę ratione utuntur
idest in hominibus,
timorem istum a natura insitum |
uitę immortalis cupiditas superat ac uincit.
Vtrunque de Saluatore nostro euangelistę nobis prodidere.
Sic enim in Mattheo legimus:
Iesus contristari et moestus esse.
tunc ait illis: Tristis est anima mea usque ad mortem.
Quanuis alii moestitię huius causam assignent non timori mortis,
sed ei dolori quem capiebat ex perditione Iudę proditoris |
aliorum-que in se credere nolentium.
posset hoc tamen,
quod propinqua iam passione est dictum ,
et ad metum mortis referri.
non tam quia timuit,
quam ut hac etiam in re,
sicut in cęteris in se hominis naturam ostenderet.
Separari autem a corpore nemo est qui uellet,
causam assignent non timori mortis,
sed ei dolori quem capiebat ex perditione Iudę proditoris |
aliorum-que in se credere nolentium.
posset hoc tamen,
quod propinqua iam passione est dictum ,
et ad metum mortis referri.
non tam quia timuit,
quam ut hac etiam in re,
sicut in cęteris in se hominis naturam ostenderet.
Separari autem a corpore nemo est qui uellet,
nisi idem per separationem istam ad ęternam beatitudinem se transiturum speraret.
Paulus Apostolus nunquam dixisset:
Cupio dissolui,
nisi cupitę dissolutionis causa
non timori mortis,
sed ei dolori quem capiebat ex perditione Iudę proditoris |
aliorum-que in se credere nolentium.
posset hoc tamen,
quod propinqua iam passione est dictum ,
et ad metum mortis referri.
non tam quia timuit,
quam ut hac etiam in re,
sicut in cęteris in se hominis naturam ostenderet.
Separari autem a corpore nemo est qui uellet,
nisi idem per separationem istam ad ęternam beatitudinem se transiturum speraret.
Paulus Apostolus nunquam dixisset:
Cupio dissolui,
nisi cupitę dissolutionis causa potior subesset |
mortis,
sed ei dolori quem capiebat ex perditione Iudę proditoris |
aliorum-que in se credere nolentium.
posset hoc tamen,
quod propinqua iam passione est dictum ,
et ad metum mortis referri.
non tam quia timuit,
quam ut hac etiam in re,
sicut in cęteris in se hominis naturam ostenderet.
Separari autem a corpore nemo est qui uellet,
nisi idem per separationem istam ad ęternam beatitudinem se transiturum speraret.
Paulus Apostolus nunquam dixisset:
Cupio dissolui,
nisi cupitę dissolutionis causa potior subesset |
quam in
in se hominis naturam ostenderet.
Separari autem a corpore nemo est qui uellet,
nisi idem per separationem istam ad ęternam beatitudinem se transiturum speraret.
Paulus Apostolus nunquam dixisset:
Cupio dissolui,
nisi cupitę dissolutionis causa potior subesset |
quam in corpore uiuere.
quam ipse ostendit continuo subiungens:
et esse cum Christo.
Christus autem postquam coepit contristari |
uel ut alius euangelista ait, tedere et
pauere ,
ex natura passibili et infirma,
ex eadem paulo post dixit:
Pater
Christus autem postquam coepit contristari |
uel ut alius euangelista ait, tedere et
pauere ,
ex natura passibili et infirma,
ex eadem paulo post dixit:
Pater mi,
si possibile est,
transeat a me calix iste!
Sed quoniam ratio ipsa in nobis uincere debet naturalem carnis motum,
nihil moratus intulit:
naturalem carnis motum,
nihil moratus intulit:
ueritas fidei,
uita retributionis.
Propterea quidem etiam hortatur nos dicens:
Propterea quidem etiam hortatur nos dicens:
nos dicens:
tetrum tardum graue ignobile terrenum fragile mortale,
sed lucidum agile leue gloriosum,
omni pristina fece carens,
nullis casibus obnoxium,
beatitudinis capax,
mortis expers.
dicente Apostolo:
iam
liberatis patet paradisus?
quos-que corpore isto exutos protinus excipit cęlestis claritatis habitaculum sempiternum?
quia mors peccatorum pessima.
Itaque non dolore uehementi neque immodico fletu prosequi debemus
eorum funera,
qui fide uirtute-que satis pręditi uixerunt.
de Lazaro:
inquit nolo uos ignorare de dormientibus.
Et in psalmo habetur:
nuncupatus est uiuorum et mortuorum.
Plura quippe mortis genera sunt.
est proprie mors corporis recedente anima, quę uiuificat illud.
est per metaphoram mors animę, cum propter peccatum a Deo deseritur.
est mors reorum poena in inferno.
hęc in Apocalypsi secunda mors appellatur.
Quanuis enim anima etiam peccatrix immortalis sit,
mortua tamen est,
tum quando in corpore non Deo uiuit sed peccato,
tum quando in inferno poenas luit eternas.
uiuorum et mortuorum.
Plura quippe mortis genera sunt.
est proprie mors corporis recedente anima, quę uiuificat illud.
est per metaphoram mors animę, cum propter peccatum a Deo deseritur.
est mors reorum poena in inferno.
hęc in Apocalypsi secunda mors appellatur.
Quanuis enim anima etiam peccatrix immortalis sit,
mortua tamen est,
tum quando in corpore non Deo uiuit sed peccato,
tum quando in inferno poenas luit eternas.
est per metaphoram mors animę, cum propter peccatum a Deo deseritur.
est mors reorum poena in inferno.
hęc in Apocalypsi secunda mors appellatur.
Quanuis enim anima etiam peccatrix immortalis sit,
mortua tamen est,
tum quando in corpore non Deo uiuit sed peccato,
tum quando in inferno poenas luit eternas.
Nam cum mors primorum hominum in poenam peccati data sit,
ipsa poena quę pro peccatis infertur, mortis interdum nomine designatur.
a Deo deseritur.
est mors reorum poena in inferno.
hęc in Apocalypsi secunda mors appellatur.
Quanuis enim anima etiam peccatrix immortalis sit,
mortua tamen est,
tum quando in corpore non Deo uiuit sed peccato,
tum quando in inferno poenas luit eternas.
Nam cum mors primorum hominum in poenam peccati data sit,
ipsa poena quę pro peccatis infertur, mortis interdum nomine designatur.
Atque ideo sane nec ipsam
Quanuis enim anima etiam peccatrix immortalis sit,
mortua tamen est,
tum quando in corpore non Deo uiuit sed peccato,
tum quando in inferno poenas luit eternas.
Nam cum mors primorum hominum in poenam peccati data sit,
ipsa poena quę pro peccatis infertur, mortis interdum nomine designatur.
Atque ideo sane nec ipsam corporis mortem bonam esse dicimus,
quia stipendium peccati est,
quia non sine dolore est,
sed tamen,
ut malis
mortis interdum nomine designatur.
Atque ideo sane nec ipsam corporis mortem bonam esse dicimus,
quia stipendium peccati est,
quia non sine dolore est,
sed tamen,
ut malis perniciosam,
ita bonis utilem.
Alteri enim moriuntur ut in ęternum uiuant,
alteri ut in ęternum crucientur;
fugienda ista,
expetenda illa,
etiam cum tormentis et suppliciis pro tempore tolerandis.
Si enim tolerabimus,
et conregnabimus.
Magis excoctum aurum purius nitet.
Atque ideo sane nec ipsam corporis mortem bonam esse dicimus,
quia stipendium peccati est,
quia non sine dolore est,
sed tamen,
ut malis perniciosam,
ita bonis utilem.
Alteri enim moriuntur ut in ęternum uiuant,
alteri ut in ęternum crucientur;
fugienda ista,
expetenda illa,
etiam cum tormentis et suppliciis pro tempore tolerandis.
Si enim tolerabimus,
et conregnabimus.
Magis excoctum aurum purius nitet.
et terra per se ferax si
Magis excoctum aurum purius nitet.
et terra per se ferax si aratro aut ligone uersata fuerit,
fructus uberiores reddet.
Mortis tempore non est iustitię nostrę operibus-que confidendum,
sed in misericordia Dei sperandum,
cum sanctus Apostolus dicat:
magnam misericordiam suam saluos nos fecit.
Animam igitur a corpore decedentem soli illi, qui saluare potest,
commendemus.
Qui ut hoc nobis insinuaret,
iam morti propinquus,
iam spiritum traditurus:
Pater inquit in manus tuas commendo spiritum meum.
et hęc dicens expirauit.
Et nos ergo commendando animam Deo |
misericordiam-que eius implorando |
ac precibus insistendo uitam istam finiamus.
et tunc sequentur, quod paulo ante diximus:
spiritum meum.
et hęc dicens expirauit.
Et nos ergo commendando animam Deo |
misericordiam-que eius implorando |
ac precibus insistendo uitam istam finiamus.
et tunc sequentur, quod paulo ante diximus:
Preciosa in conspectu Domini mors sanctorum eius,
et:
Beati mortui qui in Domino moriuntur.
Cęterum sicut non timere mortem ad seruos Dei pertinet,
ita econtrario eam formidare |
ad seruos mundi.
Deo |
misericordiam-que eius implorando |
ac precibus insistendo uitam istam finiamus.
et tunc sequentur, quod paulo ante diximus:
Preciosa in conspectu Domini mors sanctorum eius,
et:
Beati mortui qui in Domino moriuntur.
Cęterum sicut non timere mortem ad seruos Dei pertinet,
ita econtrario eam formidare |
ad seruos mundi.
Quod ut clarius constet,
de uana pręsentis uitę cupiditate aliquid
Si diu uiuendi uel uota uel confidentiam hominum recte perpenderimus,
plurimos quidem qui ita afficiuntur, uanitatis imprudentię-que arguemus.
ita inter spem metum-que dubius fluctuas.
Et cum ita sit,
quęro abs te,
cum uoti compos fueris,
cum ad decrepitam usque ętatem perueneris,
quam diu uixisti?
annos centum aut plures fortasse |
si toto hoc tempore Deo uixisti,
pręclare quidem tecum agitur.
mox enim in ęternum uiuere incipies.
at si tibi tantum,
male profecto rebus tuis consuluisti.
Voluptas quippe omnis quę cum ętate pręterit, pro nihilo est,
peccata autem manent et perdurant
quibus grauatus animus ad
nonnulli ex patribus.
Diuturnitas tamen ista senescente mundo defecit.
Quis enim nostra memoria centesimum uitę attigit annum?
cum pręsertim psalmista dicat:
Diuturnitas tamen ista senescente mundo defecit.
Quis enim nostra memoria centesimum uitę attigit annum?
cum pręsertim psalmista dicat:
per ętatem |
et qui paulo ante sapientes habiti erant,
iam ridiculos esse.
Cum-que tot mala una senectus afferat,
nonne satis apparet |
eum qui diu uiuere appetit,
non uitam appetere, ut putat,
sed morbos?
Si quibus autem contingat,
quod rarissimum est,
ut etiam in senecta integris sensibus uegeto-que corpore et mente
illęsa sint,
hoc donum Dei est |
cęlestis-que gratię fauor,
non longęuę ętatis, quę cuncta corrumpere consueuit, beneficium.
Quod Ecclesiasticus testatur dicens:
cęlestis-que gratię fauor,
non longęuę ętatis, quę cuncta corrumpere consueuit, beneficium.
Quod Ecclesiasticus testatur dicens:
ętatis, quę cuncta corrumpere consueuit, beneficium.
Quod Ecclesiasticus testatur dicens:
Dedit Dominus ipsi Caleph fortitudinem | e
t usque in senectutem permansit illi uirtus.
In Iob etiam legimus:
illi uirtus.
In Iob etiam legimus:
Alioquin longam uitam desyderare,
non Dei sed seculi amatorum est.
qui nullo pręsentium uoluptatum haustu satiantur.
qui semper uiuere uellent,
ut semper peccare possent.
Et tamen male cupita senectus in eo illis bene consulit si uenerit,
quod lasciuiendi uires obscoenos-que
amputet affectus |
et ad continentiam cogat uel inuitos.
Cęterum quoniam fidei integritati congruit |
non solum quę iussa sunt
multos quidem uocat,
sed non omnes qui uocati sunt ueniunt.
alium retinet corporis uoluptas,
alium cumulandarum opum cupiditas impedit.
de quibus dicitur:
terreno habitaculo ad cęleste regnum |
semper beatus futurus qui mori innocens maluit quam nocens uiuere.
Solent autem parentes cognati-que qui mundana sapiunt,
modis omnibus iter impedire ad perfectionem tendentium.
conqueruntur se derelictos,
omni se solatio destitutos.
Qua in re cauendum est,
ne nostra erga parentes pietas |
impietas fiat in Deum.
Contemnendi quippe sunt,
quoties a Dei seruitio auertere nos moliuntur,
et quasi odio habendi,
ne nos odio simus Deo,
si uocationes eius atque inuitamenta crebro cordibus nostris infusa
neglexerimus.
innocens maluit quam nocens uiuere.
Solent autem parentes cognati-que qui mundana sapiunt,
modis omnibus iter impedire ad perfectionem tendentium.
conqueruntur se derelictos,
omni se solatio destitutos.
Qua in re cauendum est,
ne nostra erga parentes pietas |
impietas fiat in Deum.
Contemnendi quippe sunt,
quoties a Dei seruitio auertere nos moliuntur,
et quasi odio habendi,
ne nos odio simus Deo,
si uocationes eius atque inuitamenta crebro cordibus nostris infusa
neglexerimus.
Cum pręsertim ipse Dominus
Qui non renunciat omnibus quę possidet,
non potest meus esse discipulus.
Non potest toto pietatis affectu inhęrere
Christo,
cuius animus aliqua terrenarum rerum cura in diuersum distrahitur.
In eo enim deficiat necesse est,
in quo adhuc aliqua carnali cupiditate inclinatur.
Propterea quidem uocati apostoli,
quoniam aliter sequi Christum non poterant,
non potest meus esse discipulus.
Non potest toto pietatis affectu inhęrere
Christo,
cuius animus aliqua terrenarum rerum cura in diuersum distrahitur.
In eo enim deficiat necesse est,
in quo adhuc aliqua carnali cupiditate inclinatur.
Propterea quidem uocati apostoli,
quoniam aliter sequi Christum non poterant,
mundi Domino seruit.
ut longe alius sit |
quam qui hactenus fuerit .
Tollit autem crucem suam,
qui pro ueritate asserenda nec supplicia deuitat |
nec mortem horret,
atque ita Christum sequitur.
Ille enim cum Dominus esset,
formam serui accepit |
et qui in se impassibilis erat,
in homine assumpto crucem passus est.
ne id nos pro nomine eius subire timeremus,
quod ille pro amore nostro proferre uoluit.
Ne autem paupertatem metuas:
Quęrite inquit primum regnum
alius sit |
quam qui hactenus fuerit .
Tollit autem crucem suam,
qui pro ueritate asserenda nec supplicia deuitat |
nec mortem horret,
atque ita Christum sequitur.
Ille enim cum Dominus esset,
formam serui accepit |
et qui in se impassibilis erat,
in homine assumpto crucem passus est.
ne id nos pro nomine eius subire timeremus,
quod ille pro amore nostro proferre uoluit.
Ne autem paupertatem metuas:
Quęrite inquit primum regnum Dei,
et hęc omnia quę
uoluit.
Ne autem paupertatem metuas:
Quęrite inquit primum regnum Dei,
et hęc omnia quę uidelicet uitę necessaria sunt |
adiicientur uobis.
Ne etiam mortem exhorrescas ait:
Qui credit in me,
non morietur in ęternum .
ne denique suppliciis terrearis:
Mundus inquit gaudebit,
uos uero contristabimini |
sed tristicia uestra conuertetur in gaudium .
Tu interea
si perfectę consummatę-que religionis laboribus implicari
durum
uoluit.
Ne autem paupertatem metuas:
Quęrite inquit primum regnum Dei,
et hęc omnia quę uidelicet uitę necessaria sunt |
adiicientur uobis.
Ne etiam mortem exhorrescas ait:
Qui credit in me,
non morietur in ęternum .
ne denique suppliciis terrearis:
Mundus inquit gaudebit,
uos uero contristabimini |
sed tristicia uestra conuertetur in gaudium .
Tu interea
si perfectę consummatę-que religionis laboribus implicari
durum putas,
promissę
necessaria sunt |
adiicientur uobis.
Ne etiam mortem exhorrescas ait:
Qui credit in me,
non morietur in ęternum .
ne denique suppliciis terrearis:
Mundus inquit gaudebit,
uos uero contristabimini |
sed tristicia uestra conuertetur in gaudium .
Tu interea
si perfectę consummatę-que religionis laboribus implicari
durum putas,
promissę mercedis magnitudinem consydera.
ait enim:
uestra conuertetur in gaudium .
Tu interea
si perfectę consummatę-que religionis laboribus implicari
durum putas,
promissę mercedis magnitudinem consydera.
ait enim:
in gaudium .
Tu interea
si perfectę consummatę-que religionis laboribus implicari
durum putas,
promissę mercedis magnitudinem consydera.
ait enim:
aut matrem aut uxores aut filios aut agros
propter nomen meum,
centuplum accipiet et uitam ęternam possidebit.
hoc est sublimiorem beatitudinis obtinebit gradum
uita-que perenni perfruetur.
Exquisitę enim sanctitatis uiri,
licet uitę ęternitate aliis in paradiso sanctis pares erunt,
beatitudinis tamen magnitudine atque gloria illis pręstabunt.
dicente Apostolo:
perenni perfruetur.
Exquisitę enim sanctitatis uiri,
licet uitę ęternitate aliis in paradiso sanctis pares erunt,
beatitudinis tamen magnitudine atque gloria illis pręstabunt.
dicente Apostolo:
ęternitate aliis in paradiso sanctis pares erunt,
beatitudinis tamen magnitudine atque gloria illis pręstabunt.
dicente Apostolo:
illis pręstabunt.
dicente Apostolo:
uidebitur |
aut toleratu durum.
Iam tibi sedebit animo uendere uniuersa quę habes:
diuitias, uoluptates, concupiscentias,
et emere thesaurum illud prę omnibus mundi
thesauris concupiscendum,
nunc quidem in enygmate absconditum,
tunc autem manifestum futurum,
cum uidebimus illud sicuti est.
hoc idem enim est et preciosa margarita,
qua comparata nihil erit ultra desyderandum,
cum omnis plenitudo gratię in Christo sit.
nunc quidem in enygmate absconditum,
tunc autem manifestum futurum,
cum uidebimus illud sicuti est.
hoc idem enim est et preciosa margarita,
qua comparata nihil erit ultra desyderandum,
cum omnis plenitudo gratię in Christo sit.
in quo sunt omnes thesauri sapientię et scientię absconditi.
in enygmate absconditum,
tunc autem manifestum futurum,
cum uidebimus illud sicuti est.
hoc idem enim est et preciosa margarita,
qua comparata nihil erit ultra desyderandum,
cum omnis plenitudo gratię in Christo sit.
in quo sunt omnes thesauri sapientię et scientię absconditi.
sicuti est.
hoc idem enim est et preciosa margarita,
qua comparata nihil erit ultra desyderandum,
cum omnis plenitudo gratię in Christo sit.
in quo sunt omnes thesauri sapientię et scientię absconditi.
scientię absconditi.
Libenter igitur eliges esse cum Christo pauper,
in Deo diues sis.
optabis cum illo emori mundo,
ut uiuas Deo.
terrena denique omnia sordere tibi incipient,
cum in cordis tui hospitiolo susceperis Christum.
Nihil illo est dultius ,
nihil suauius.
Iure suo dixit,
cum ad sui seruitium fideles inuitaret:
De vita solitaria.
Caput XXI
Huic excellentissimę professioni accommodatissima solitudo est.
Da igitur operam,
ut in coenobio cęlla ,
in deserto locus ab humano cultu uacuus |
legendi, scribendi, orandi | et ea quę ęterna sunt contemplandi
opportunitatem tibi pręstent .
Nulla horum libera meditatio habetur in frequentia coetu-que multorum.
Caput XXI
Huic excellentissimę professioni accommodatissima solitudo est.
Da igitur operam,
ut in coenobio cęlla ,
in deserto locus ab humano cultu uacuus |
legendi, scribendi, orandi | et ea quę ęterna sunt contemplandi
opportunitatem tibi pręstent .
Nulla horum libera meditatio habetur in frequentia coetu-que multorum.
Vulgi
Da igitur operam,
ut in coenobio cęlla ,
in deserto locus ab humano cultu uacuus |
legendi, scribendi, orandi | et ea quę ęterna sunt contemplandi
opportunitatem tibi pręstent .
Nulla horum libera meditatio habetur in frequentia coetu-que multorum.
Vulgi clamor,
urbani tumultus,
amicorum interpellatio,
mulierum conspectus,
cognatorum mortes |
mentem Deo intentam conturbant |
nec in illo conquiescere ipsam pro uoto sinunt.
In solitudine autem
.
Nulla horum libera meditatio habetur in frequentia coetu-que multorum.
Vulgi clamor,
urbani tumultus,
amicorum interpellatio,
mulierum conspectus,
cognatorum mortes |
mentem Deo intentam conturbant |
nec in illo conquiescere ipsam pro uoto sinunt.
In solitudine autem concupiscentię quoque magna pars tollitur,
dum illa quę male concupiscuntur,
nostris aspectibus procul submota latent.
cum multo magis uisa moueant animum quam cogitata.
et quod rarius
meditatio habetur in frequentia coetu-que multorum.
Vulgi clamor,
urbani tumultus,
amicorum interpellatio,
mulierum conspectus,
cognatorum mortes |
mentem Deo intentam conturbant |
nec in illo conquiescere ipsam pro uoto sinunt.
In solitudine autem concupiscentię quoque magna pars tollitur,
dum illa quę male concupiscuntur,
nostris aspectibus procul submota latent.
cum multo magis uisa moueant animum quam cogitata.
et quod rarius cernitur,
facilius obliteretur.
ex Euangelio discitur.
|
quam tibicines et tumultuantium turba excluderetur.
Solitudo itaque pręcipue quęrenda est,
ut anima in peecatis mortua per poenitentiam ad gratiam uiuificantem
reuocetur.
Quoniam ut modo diximus,
et pessimę animi cupidines minus in secessu uirium habent |
et mens terrenarum rerum curis expedita ad contemplanda diuina magis
attollitur .
dicente ad discipulos Domino:
ut modo diximus,
et pessimę animi cupidines minus in secessu uirium habent |
et mens terrenarum rerum curis expedita ad contemplanda diuina magis
attollitur .
dicente ad discipulos Domino:
diuina magis
attollitur .
dicente ad discipulos Domino:
Multa quidem ubique pugna,
sed tamen in deserto requies aliqua quanuis pusilla.
Certior autem ibi uincendi spes est,
ubi post laborem ad uires refocillandas nonnula quietis conceditur mora.
Quod nobis innuere uolens Dominus,
in deserto tentatus a diabolo collatis signis uictoria potitur.
fuso denique fugato-que hoste triumphans angelorum utitur ministerio.
Scriptum est enim:
denique fugato-que hoste triumphans angelorum utitur ministerio.
Scriptum est enim:
glorificatio interpretatur;
ut is qui Christum confitetur |
et ad celsiorem beatitatis gloriam aspirat,
frequentiam fugiat solitudine-que delectetur.
Quod si docendi officio fungitur |
et uicos urbes-que peragrare necesse est,
tantisper in publicum prodeat,
donec populo saluti congrua per sermonem insinuet.
officio fungitur |
et uicos urbes-que peragrare necesse est,
tantisper in publicum prodeat,
donec populo saluti congrua per sermonem insinuet.
necesse est,
tantisper in publicum prodeat,
donec populo saluti congrua per sermonem insinuet.
Erat enim Jesus (ut Lucas ait) diebus docens in templo,
noctibus uero exiens morabatur in monte, qui uocatur Oliueti.
ut nobis ostenderet et tempus et locum
orationi contemplationi-que aptum.
Commodissime enim tunc oratur,
cum cuncta silent.
Inter orandum autem in montem ascendere iuberis,
ut sicut montium fastigia cęlo proximant,
ita tu ad cęlestia contemplanda animo subleueris.
Hoc ipsum Marcus quoque testatus est dicens:
autem in montem ascendere iuberis,
ut sicut montium fastigia cęlo proximant,
ita tu ad cęlestia contemplanda animo subleueris.
Hoc ipsum Marcus quoque testatus est dicens:
contemplanda animo subleueris.
Hoc ipsum Marcus quoque testatus est dicens:
quoque testatus est dicens:
abiit in montem orare.
Dominus ergo noster,
quod uerbis docuit,
hoc exemplo monstrauit,
in ipso orationis tempore secedendum esse a turba |
et in loco secretiore orandum.
Vnde iterum Lucas:
secedebat inquit in desertum et orabat.
Desertum istud Mons Oliueti erat.
mons autem contemplationis altitudinem designat.
Sed ad hanc altitudinem ascendere nequimus,
nisi hominum frequentiam fugerimus.
Zacheus prę turba non poterat uidere Iesum.
Difficile est enim in medio plebis uersari |
et mentem in Deo fixam firmam-que habere.
ascendit ergo arborem sicomorum ut uideret Iesum,
altius-que sese cęteris errexit,
non superbia sed cogitatione,
extra turbam quęrens, quod in turba inuenire non
Desertum istud Mons Oliueti erat.
mons autem contemplationis altitudinem designat.
Sed ad hanc altitudinem ascendere nequimus,
nisi hominum frequentiam fugerimus.
Zacheus prę turba non poterat uidere Iesum.
Difficile est enim in medio plebis uersari |
et mentem in Deo fixam firmam-que habere.
ascendit ergo arborem sicomorum ut uideret Iesum,
altius-que sese cęteris errexit,
non superbia sed cogitatione,
extra turbam quęrens, quod in turba inuenire non poterat.
Iesum.
Difficile est enim in medio plebis uersari |
et mentem in Deo fixam firmam-que habere.
ascendit ergo arborem sicomorum ut uideret Iesum,
altius-que sese cęteris errexit,
non superbia sed cogitatione,
extra turbam quęrens, quod in turba inuenire non poterat.
Ioannes quoque Baptista in matris aluo sanctificatus,
ut sanctior fieret,
desertum incoluit.
ibi manens Christum baptizare meruit |
et de illo prophetare |
et ab illo testimonium accipere dicente:
ascendit ergo arborem sicomorum ut uideret Iesum,
altius-que sese cęteris errexit,
non superbia sed cogitatione,
extra turbam quęrens, quod in turba inuenire non poterat.
Ioannes quoque Baptista in matris aluo sanctificatus,
ut sanctior fieret,
desertum incoluit.
ibi manens Christum baptizare meruit |
et de illo prophetare |
et ab illo testimonium accipere dicente:
Inter natos mulierum non surrexit maior Ioanne Baptista.
atque hunc eundem, quem homines ut prophetam honorabant,
ipse plus quam prophetam esse asseruit.
Postremo ipse Dominus Petro Iacobo Ioanni diuinitatis suę claritatem
ostensurus,
non solum in montem,
sed in montem excelsum duxisse eos dicitur.
Tanta uisione non poterant esse digni,
nisi a turba secederent |
et humana transgressi sublimitate contemplationis cęlestibus
insererentur.
Ex his quę
sępe cum Deo esse desyderat.
Nunc his qui sacerdotalibus initiari sacramentis uolunt ostendemus,
quibus rebus et bonus constet sacerdos |
et malus efficiatur,
ut discant, quę sibi expetenda quę-que fugienda sint,
ut bonorum potius gloriam consequantur |
quam in sortem concedant
malorum.
De bono sacerdote.
Caput XXII
Tanta ac talis dignitas sacerdotalis est,
ut nulla maior homini conferri possit.
et
Caput XXII
Tanta ac talis dignitas sacerdotalis est,
ut nulla maior homini conferri possit.
et quoniam angelicę sublimitati exęquatur,
sacerdos ipse aliquando in Scripturis angelus
est appellatus.
ut illud Malachię:
in Scripturis angelus
est appellatus.
ut illud Malachię:
Ioannes etiam in Apocalypsi
Philadelphię et Laodicię.
In his singulis singuli episcopi erant,
et officii sacerdotalis merito angeli nominantur.
Hoc tamen minus mirabimur,
si meminerimus ipsum Dei Filium Iesum Christum sacerdotem factum,
Deo Patre ad eum dicente:
Tu es sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech.
Nihil isto sacerdote maius,
nihil mirabilius excogitari potest,
ita nec sacerdotii honore quicquam pręstantius haberi.
Cęterum iuxta Domini
Vt igitur uere sacerdos sit,
necessaria est illi sobrietas,
castitas,
fides,
charitas,
iustitia,
prudentia,
scientia,
terrenarum-que rerum contemptus
et cęlestium desyderium atque amor.
Vt sit sobrius,
Dominum audiat in Ezechiele pręcipientem:
atque amor.
Vt sit sobrius,
Dominum audiat in Ezechiele pręcipientem:
est atrium interius.
Quod ante in Leuitico ad Aaron ita dictum est:
filii tui,
quando intrabitis in tabernaculum
testimonii,
ne moriamini.
Nec aliter nouus pontifex noster Christus monuisse suos discipulos
uidetur,
cum diceret:
in tabernaculum
testimonii,
ne moriamini.
Nec aliter nouus pontifex noster Christus monuisse suos discipulos
uidetur,
cum diceret:
corda uestra in ebrietate
et crapula
et in curis huius sęculi.
Castum quoque oportere esse sacerdotem
et carnalis copulę abstinentem
idem Dominus docuit |
apostolis imperans ut pręcingant lumbos suos |
et lucernas ardentes in manibus habeant.
Lucernę in manibus opera iustitię sunt,
quorum fundamentum castitatem esse uoluit,
dum lumbos prius, in quibus generandi uis est,
restringi iubet baltheo castitatis.
Veteri uero Lege ideo concessum sacerdotibus fuit
crapula
et in curis huius sęculi.
Castum quoque oportere esse sacerdotem
et carnalis copulę abstinentem
idem Dominus docuit |
apostolis imperans ut pręcingant lumbos suos |
et lucernas ardentes in manibus habeant.
Lucernę in manibus opera iustitię sunt,
quorum fundamentum castitatem esse uoluit,
dum lumbos prius, in quibus generandi uis est,
restringi iubet baltheo castitatis.
Veteri uero Lege ideo concessum sacerdotibus fuit matrimonium,
quia sola tribus
quoque oportere esse sacerdotem
et carnalis copulę abstinentem
idem Dominus docuit |
apostolis imperans ut pręcingant lumbos suos |
et lucernas ardentes in manibus habeant.
Lucernę in manibus opera iustitię sunt,
quorum fundamentum castitatem esse uoluit,
dum lumbos prius, in quibus generandi uis est,
restringi iubet baltheo castitatis.
Veteri uero Lege ideo concessum sacerdotibus fuit matrimonium,
quia sola tribus Leui et domus Aaron sacerdotalis erat.
nec aliis licebat hoc fungi officio.
Ne igitur
generandi uis est,
restringi iubet baltheo castitatis.
Veteri uero Lege ideo concessum sacerdotibus fuit matrimonium,
quia sola tribus Leui et domus Aaron sacerdotalis erat.
nec aliis licebat hoc fungi officio.
Ne igitur Leuitarum genus in paucis conclusum deficeret,
reparandum per connubia erat.
At nunc non carnis quęritur successio sed spiritus,
translato-que sacerdotio ad tribum Iuda, id est ad Christum,
quicunque Christianus est,
nisi uxori alligatus fuerit,
potest eligi in sacerdotem.
Omnes tamen qui
officio.
Ne igitur Leuitarum genus in paucis conclusum deficeret,
reparandum per connubia erat.
At nunc non carnis quęritur successio sed spiritus,
translato-que sacerdotio ad tribum Iuda, id est ad Christum,
quicunque Christianus est,
nisi uxori alligatus fuerit,
potest eligi in sacerdotem.
Omnes tamen qui Christo in sacerdotio succedunt,
castos esse decet,
sicut et ipse castus fuit.
ut noui sacerdotii tanto purior successio sit quam ueteris,
quanto et sacerdos noster Christus omnibus qui ante illum hoc munere usi sunt, noscitur
conclusum deficeret,
reparandum per connubia erat.
At nunc non carnis quęritur successio sed spiritus,
translato-que sacerdotio ad tribum Iuda, id est ad Christum,
quicunque Christianus est,
nisi uxori alligatus fuerit,
potest eligi in sacerdotem.
Omnes tamen qui Christo in sacerdotio succedunt,
castos esse decet,
sicut et ipse castus fuit.
ut noui sacerdotii tanto purior successio sit quam ueteris,
quanto et sacerdos noster Christus omnibus qui ante illum hoc munere usi sunt, noscitur esse pręstantior.
Tam igitur mente quam corpore mundus castus-que sit,
qui ad eiusmodi ministerium se nouerit esse electum.
Imprimis tamen fidelem esse conuenit.
Quid enim castitas aut aliqua alia uirtus ei prodesse poterit,
siqua orthodoxę fidei pars in illo labascere coeperit?
Fide igitur opus est,
ut reliqua recte prospere-que succedant.
siqua orthodoxę fidei pars in illo labascere coeperit?
Fide igitur opus est,
ut reliqua recte prospere-que succedant.
quam alios docet,
prior impleat,
ne quod uerbis ędificat,
si aliter ac pręcipit uixerit,
exemplo destruat atque dissipet.
sacerdos,
necessariam sibi esse Scripturarum scientiam nouerit |
intelligentiam-que mysteriorum.
sine qua neque se ab aduersario tueri commode poterit |
neque alios uitę doctrinis recte instruere
|
aut ad uirtutem apte exhortari.
In Aggeo scriptum est:
se ab aduersario tueri commode poterit |
neque alios uitę doctrinis recte instruere
|
aut ad uirtutem apte exhortari.
In Aggeo scriptum est:
sacerdotes Legem
et in Ezechiele de sacerdotibus loquens Dominus:
Populum meum docebunt inquit,
quid sit inter sanctum et pollutum
inter mundum et immundum ostendent eis.
et cum fuerit controuersia,
stabunt in iudiciis meis |
et iudicabunt.
Exigitur ergo a sacerdote ut eruditus in Lege sit |
et quicquid in sacris litteris continetur, pro uiribus ediscat.
alioquin sacerdotio indignus existimabitur,
dicente Domino per Osee prophetam:
fuerit,
paruo erit contentus,
dum summa sperat.
et ut Dominum suum imitetur,
paupertate gaudebit,
diuitias contemnet.
Neque enim potest esse talis magistri discipulus,
nisi renunciet omnibus quę possidet,
ut caduca respuens dignus euadat, cui tribuantur ęterna.
Sed ne in Veteri quidem Lege Leuitis data est possessio in tribubus,
ut scirent non in terra sed in cęlo sibi possessionem esse quęrendam,
dicente Domino ad Aaron:
et ut Dominum suum imitetur,
paupertate gaudebit,
diuitias contemnet.
Neque enim potest esse talis magistri discipulus,
nisi renunciet omnibus quę possidet,
ut caduca respuens dignus euadat, cui tribuantur ęterna.
Sed ne in Veteri quidem Lege Leuitis data est possessio in tribubus,
ut scirent non in terra sed in cęlo sibi possessionem esse quęrendam,
dicente Domino ad Aaron:
paupertate gaudebit,
diuitias contemnet.
Neque enim potest esse talis magistri discipulus,
nisi renunciet omnibus quę possidet,
ut caduca respuens dignus euadat, cui tribuantur ęterna.
Sed ne in Veteri quidem Lege Leuitis data est possessio in tribubus,
ut scirent non in terra sed in cęlo sibi possessionem esse quęrendam,
dicente Domino ad Aaron:
gaudebit,
diuitias contemnet.
Neque enim potest esse talis magistri discipulus,
nisi renunciet omnibus quę possidet,
ut caduca respuens dignus euadat, cui tribuantur ęterna.
Sed ne in Veteri quidem Lege Leuitis data est possessio in tribubus,
ut scirent non in terra sed in cęlo sibi possessionem esse quęrendam,
dicente Domino ad Aaron:
ut caduca respuens dignus euadat, cui tribuantur ęterna.
Sed ne in Veteri quidem Lege Leuitis data est possessio in tribubus,
ut scirent non in terra sed in cęlo sibi possessionem esse quęrendam,
dicente Domino ad Aaron:
Leuitis data est possessio in tribubus,
ut scirent non in terra sed in cęlo sibi possessionem esse quęrendam,
dicente Domino ad Aaron:
uictui superest,
indigentibus tribuat
dispensatorem-que se esse agnoscat bonorum Ecclesię non possesorem.
Apostolis et eorum successoribus pręceptum esse meminerit:
successoribus pręceptum esse meminerit:
neque argentum |
neque pecuniam in zonis uestris!
Quid tibi cum diuitiis,
si illius Domini seruus es,
qui non habuit in terra ubi caput reclinaret suum,
neque didrachmam, qua pro se et discipulo solueret portorium?
Domini inquam in stabulo geniti,
in pręsepio positi,
in cruce nudi,
in sepulchro conditi alieno,
nihil denique in hoc seculo quasi suum possidentis.
non quia non liceret ei frui omnibus si uellet,
cum esset dominus omnium,
sed ut doceret non esse ei opus terrenis diuitiis
qui ad cęlestes
neque pecuniam in zonis uestris!
Quid tibi cum diuitiis,
si illius Domini seruus es,
qui non habuit in terra ubi caput reclinaret suum,
neque didrachmam, qua pro se et discipulo solueret portorium?
Domini inquam in stabulo geniti,
in pręsepio positi,
in cruce nudi,
in sepulchro conditi alieno,
nihil denique in hoc seculo quasi suum possidentis.
non quia non liceret ei frui omnibus si uellet,
cum esset dominus omnium,
sed ut doceret non esse ei opus terrenis diuitiis
qui ad cęlestes thesauros aspiraret,
uestris!
Quid tibi cum diuitiis,
si illius Domini seruus es,
qui non habuit in terra ubi caput reclinaret suum,
neque didrachmam, qua pro se et discipulo solueret portorium?
Domini inquam in stabulo geniti,
in pręsepio positi,
in cruce nudi,
in sepulchro conditi alieno,
nihil denique in hoc seculo quasi suum possidentis.
non quia non liceret ei frui omnibus si uellet,
cum esset dominus omnium,
sed ut doceret non esse ei opus terrenis diuitiis
qui ad cęlestes thesauros aspiraret,
difficile-que esse duobus
Quid tibi cum diuitiis,
si illius Domini seruus es,
qui non habuit in terra ubi caput reclinaret suum,
neque didrachmam, qua pro se et discipulo solueret portorium?
Domini inquam in stabulo geniti,
in pręsepio positi,
in cruce nudi,
in sepulchro conditi alieno,
nihil denique in hoc seculo quasi suum possidentis.
non quia non liceret ei frui omnibus si uellet,
cum esset dominus omnium,
sed ut doceret non esse ei opus terrenis diuitiis
qui ad cęlestes thesauros aspiraret,
difficile-que esse duobus dominis seruire
Quid tibi cum diuitiis,
si illius Domini seruus es,
qui non habuit in terra ubi caput reclinaret suum,
neque didrachmam, qua pro se et discipulo solueret portorium?
Domini inquam in stabulo geniti,
in pręsepio positi,
in cruce nudi,
in sepulchro conditi alieno,
nihil denique in hoc seculo quasi suum possidentis.
non quia non liceret ei frui omnibus si uellet,
cum esset dominus omnium,
sed ut doceret non esse ei opus terrenis diuitiis
qui ad cęlestes thesauros aspiraret,
difficile-que esse duobus dominis seruire Deo et mammonę,
difficillimum uero ut quis
difficillimum uero ut quis auri argenti-que pondere grauatus ad ętheria regna possit conscendere.
Ex his igitur quę dicta sunt,
eum sacerdotii honore dignum censebimus,
qui sobrie,
pudice,
fideliter,
pie iuste-que uixerit,
qui in cauendo prudens,
in erudiendo doctus,
in concupiscendo modicus | e
t in obsequendo ei cui se dedicauit, fuerit assiduus.
Quisquis autem sese talem in sacerdotio exhibuerit ,
hic uere erit sal terrę,
cuius
ut quis auri argenti-que pondere grauatus ad ętheria regna possit conscendere.
Ex his igitur quę dicta sunt,
eum sacerdotii honore dignum censebimus,
qui sobrie,
pudice,
fideliter,
pie iuste-que uixerit,
qui in cauendo prudens,
in erudiendo doctus,
in concupiscendo modicus | e
t in obsequendo ei cui se dedicauit, fuerit assiduus.
Quisquis autem sese talem in sacerdotio exhibuerit ,
hic uere erit sal terrę,
cuius doctrinis cęterorum
pondere grauatus ad ętheria regna possit conscendere.
Ex his igitur quę dicta sunt,
eum sacerdotii honore dignum censebimus,
qui sobrie,
pudice,
fideliter,
pie iuste-que uixerit,
qui in cauendo prudens,
in erudiendo doctus,
in concupiscendo modicus | e
t in obsequendo ei cui se dedicauit, fuerit assiduus.
Quisquis autem sese talem in sacerdotio exhibuerit ,
hic uere erit sal terrę,
cuius doctrinis cęterorum corda
ne in
regna possit conscendere.
Ex his igitur quę dicta sunt,
eum sacerdotii honore dignum censebimus,
qui sobrie,
pudice,
fideliter,
pie iuste-que uixerit,
qui in cauendo prudens,
in erudiendo doctus,
in concupiscendo modicus | e
t in obsequendo ei cui se dedicauit, fuerit assiduus.
Quisquis autem sese talem in sacerdotio exhibuerit ,
hic uere erit sal terrę,
cuius doctrinis cęterorum corda
ne in peccatis putrescant,
sobrie,
pudice,
fideliter,
pie iuste-que uixerit,
qui in cauendo prudens,
in erudiendo doctus,
in concupiscendo modicus | e
t in obsequendo ei cui se dedicauit, fuerit assiduus.
Quisquis autem sese talem in sacerdotio exhibuerit ,
hic uere erit sal terrę,
cuius doctrinis cęterorum corda
ne in peccatis putrescant,
condientur.
erit lux mundi,
ciuitas supra montem posita,
lucerna super candelabrum lucens,
ut omnibus conspicuus omnes, qui
doctus,
in concupiscendo modicus | e
t in obsequendo ei cui se dedicauit, fuerit assiduus.
Quisquis autem sese talem in sacerdotio exhibuerit ,
hic uere erit sal terrę,
cuius doctrinis cęterorum corda
ne in peccatis putrescant,
condientur.
erit lux mundi,
ciuitas supra montem posita,
lucerna super candelabrum lucens,
ut omnibus conspicuus omnes, qui sancte innocenter-que uolent uiuere,
suo illuminet exemplo,
suę famę gloria concitet ad uirtutem.
omnes, qui sancte innocenter-que uolent uiuere,
suo illuminet exemplo,
suę famę gloria concitet ad uirtutem.
Hic demum de terris ad cęlum translatus
illorum perpetuo fruetur consortio,
illorum perennis beatitatis erit particeps,
quibus in psalmo Spiritus Sanctus loquitur dicens:
erit particeps,
quibus in psalmo Spiritus Sanctus loquitur dicens:
cum Propheta:
in domo Dei non pudet,
immo nec foenerari |
ecclesiasticas-que dignitates ambitione atque largitionibus comparare.
quas cum acquisierint,
cuncta Ecclesię bona, quę pauperibus distribuenda erant,
in suos usus conuertunt.
Hi sunt quos uendentes et ementes de templo suo eiicit Dominus dicens:
Hi sunt quos uendentes et ementes de templo suo eiicit Dominus dicens:
quandoquidem non animarum lucrum sed pecunię quęritet |
terrenam-que mercedem cęlestibus pręferat diuitiis.
Talium auaritiam per Malachiam prophetam redarguit Dominus dicens:
sunt oues meę, eo quod non esset pastor.
Quo pacto enim est pastor,
qui nec religiosę uitę exemplis |
nec sanę doctrinę monitis gregem sibi creditum alere curat?
Quo autem magis deliciis luxurię-que indulget,
eo grauius in inferno supplicium feret.
per Amos prophetam dicente Domino:
Quo autem magis deliciis luxurię-que indulget,
eo grauius in inferno supplicium feret.
per Amos prophetam dicente Domino:
luxurię-que indulget,
eo grauius in inferno supplicium feret.
per Amos prophetam dicente Domino:
saluti-que opportunum putabit, exequendo.
Episcopi tamen proprium est et peculiare |
publicos edere ad populum sermones,
uitia reprehendere,
ad capessendas exhortari uirtutes,
transgressores Legis apostolica autoritate castigare,
ad poenitentiam conuersos recipere.
Quibus in rebus si defecerit,
uel per ignorantiam si nesciat |
uel per negligentiam si nolit |
uel pusillanimitatem si metuat,
de fidelium coetu excludetur |
et canibus mutis per contumeliam comparabitur.
Cur enim episcopus est, si docere nescit?
aut
aut quid uelle prodest si non audet quod debet implere?
Sed neque presbyter assumat curam animarum,
si modo se ad eam rem ineptum nouerit.
Male subitur onus |
quod imbecillę uires ferre nequeunt.
In eos ergo, qui doctoris ecclesiastici sibi munus uendicant |
et nequaquam docent,
siue ignoratione confusi,
siue negligentia corrupti,
per Esaiam exclamat Dominus et ait:
licentiam illorum qui pręsunt
incurię ascribi,
in Ezechiele ex uerbis Domini discimus:
fueris,
ut auertatur a uia sua impia et uiuat,
ipse impius in iniquitate sua morietur,
sanguinem autem eius de manu tua requiram.
Impius ergo peribit quia peccauit,
sacerdos qui ejus tuendę saluti prępositus est, quia tacuit,
quia peccantem non increpuit,
quia errantem in uiam reducere non curauit.
At uero tanti periculi non ignarus Apostolus
Timotheum discipulum
obnixe,
solicite,
urgenter adiurat dicens:
obnixe,
solicite,
urgenter adiurat dicens:
et mortuorum,
per aduentum ipsius et regnum eius,
prędica Verbum,
insta | opportune, importune,
argue, obsecra, increpa |
in omni patientia et doctrina.
et paulo post:
nec mortem expauescentes,
dum obsequium pręstarent Deo.
Nihil ita metuere debemus |
ut Dei iudicium.
temporale est, quod ab hominibus times,
quod autem a Deo maxime timere debes, ęternum est.
perdere corpus tantummodo possunt homines,
Deus uero et corpus et animam mittere in gehennam potest.
Hoc quoque mali habet negligentia sacerdotis,
quod dum contemnit contemnitur,
dum timet, a nemine timetur.
Sal quippe infatuatum ad nihilum ualet ultra,
nisi ut proiciatur foras et conculcetur ab hominibus.
dum timet, a nemine timetur.
Sal quippe infatuatum ad nihilum ualet ultra,
nisi ut proiciatur foras et conculcetur ab hominibus.
Leue tamen et minimum quiddam est mortalium pati iniuriam,
nisi etiam Dei iudicio damnarentur.
Sed in psalmis de iniquo sacerdote dicitur:
tamen et minimum quiddam est mortalium pati iniuriam,
nisi etiam Dei iudicio damnarentur.
Sed in psalmis de iniquo sacerdote dicitur:
illi qui ut debent officio suo funguntur,
dici potest, quam grandi mercede remunerabuntur.
de his nempe Apostolus ad Timotheum scribens ait:
Tim?
Qui bene pręsunt presbyteri,
duplici honore digni habeantur,
maxime qui laborant in uerbo et doctrina .
Duplici honore dignus est,
cui et reuerentia exhiberi debet |
et uictus necessarius suppeditari.
cum scriptum sit:
De studio lectionis.
Caput XXIV
Igitur ad Scripturę diuinę studium omnes qui perfectionis iter ingredi cupiunt conuocamus |
cum Ioanne in Apocalypsi:
doctrina delectantur.
Hi sunt qui (ut Apostolus inquit)
Alioquin aquam istam uitę,
ad quam nos Ioannes apostolus inuitat,
haurire non poterimus.
Veteris igitur Noui-que Instrumenti litteras assidue perscrutemur.
In his plenissime discitur,
quid facere,
quid uitare,
quid credere,
quid amare,
quid sperare nos oporteat,
ut cęlo digni simus,
cum terram reliquerimus.
In his Deum Patrem a quo omnia,
in his Filium per quem omnia,
in his Spiritum Sanctum in quo omnia facta sunt inuenies.
Veteris igitur Noui-que Instrumenti litteras assidue perscrutemur.
In his plenissime discitur,
quid facere,
quid uitare,
quid credere,
quid amare,
quid sperare nos oporteat,
ut cęlo digni simus,
cum terram reliquerimus.
In his Deum Patrem a quo omnia,
in his Filium per quem omnia,
in his Spiritum Sanctum in quo omnia facta sunt inuenies.
et hęc tria unum Deum,
unam hipostasim esse melius credendo
intelliges |
quam intelligendo credes.
Magnum quippe mysterium est
Instrumenti litteras assidue perscrutemur.
In his plenissime discitur,
quid facere,
quid uitare,
quid credere,
quid amare,
quid sperare nos oporteat,
ut cęlo digni simus,
cum terram reliquerimus.
In his Deum Patrem a quo omnia,
in his Filium per quem omnia,
in his Spiritum Sanctum in quo omnia facta sunt inuenies.
et hęc tria unum Deum,
unam hipostasim esse melius credendo
intelliges |
quam intelligendo credes.
Magnum quippe mysterium est sancta Trinitas,
In his plenissime discitur,
quid facere,
quid uitare,
quid credere,
quid amare,
quid sperare nos oporteat,
ut cęlo digni simus,
cum terram reliquerimus.
In his Deum Patrem a quo omnia,
in his Filium per quem omnia,
in his Spiritum Sanctum in quo omnia facta sunt inuenies.
et hęc tria unum Deum,
unam hipostasim esse melius credendo
intelliges |
quam intelligendo credes.
Magnum quippe mysterium est sancta Trinitas,
humanę sapientię
In his plenissime discitur,
quid facere,
quid uitare,
quid credere,
quid amare,
quid sperare nos oporteat,
ut cęlo digni simus,
cum terram reliquerimus.
In his Deum Patrem a quo omnia,
in his Filium per quem omnia,
in his Spiritum Sanctum in quo omnia facta sunt inuenies.
et hęc tria unum Deum,
unam hipostasim esse melius credendo
intelliges |
quam intelligendo credes.
Magnum quippe mysterium est sancta Trinitas,
humanę sapientię altitudinem excedit |
fide
|
quam intelligendo credes.
Magnum quippe mysterium est sancta Trinitas,
humanę sapientię altitudinem excedit |
fide percipitur.
sine qua ad beatorum ęternitatem nemo transfertur.
Audiamus autem in Euangelio Dominum Iesum Patri suo loquentem ac dicentem:
Vt igitur fide ac uirtutibus proficere possimus,
abeamus cum Iesu per Scripturarum sata uellicantes Veteris Nouę-que
Legis spicas,
et ut triticum sub paleis latens comedere ualeamus,
confricemus eas manibus intelligentię spiritalis.
promentes in lucem, quicquid sub figurarum ambage condi credimus.
Nihil erit menti Deo dicatę iucundius |
quam nosse sensum Domini |
et uerba aliud quam sonant significantia intelligere.
Et quoniam hanc spicarum confricationem sabbato ab apostolis factam
legimus,
spicarum confricationem sabbato ab apostolis factam
legimus,
hoc admonet nos |
ea quę mystica sunt, commode perpendi consyderari-que non posse,
nisi cum secularibus curis liberi et expediti sabbatum id est quietem agimus.
Terrenarum enim rerum solicitudo legentem implicat,
et ipsa in aduersum mentem distrahens cogitatio, quę leguntur quę-que audiuntur, non satis intelligere permittit.
Intentione animi opus est,
ut lecta percipias |
et percepta ediscas teneas-que memoriter.
Postquam autem mysticos sensus litterę tegumento uelatos deprehenderis
|
et eos uel
litterę tegumento uelatos deprehenderis
|
et eos uel ad Ecclesię nouitatem uel ad animę utilitatem transtuleris,
adhuc altius tibi erit insurgendum,
ut etiam cęlestia perscruteris |
et de uisibilibus gradum ad inuisibilia facias.
Resplenduit enim facies eius ut sol,
uestimenta eius alba facta sunt ut nix.
Hunc montem ipse si mente conscenderis,
uidebis primum cum Christo loquentes Moysen
et Heliam |
atque intelliges Legis cerimonias oracula-que prophetarum in Christo
esse completa.
ingentem-que capies uoluptatem,
cum talia cognoscere coeperis.
Vnde etiam Petrus tam ualde huiusmodi uisione coepit delectari,
ut ibi figere tabernacula cuperet cęlestium oblitus.
Sed neque ipse de his humilioribus oblectamentis egredi poteris,
ut in
in Christo
esse completa.
ingentem-que capies uoluptatem,
cum talia cognoscere coeperis.
Vnde etiam Petrus tam ualde huiusmodi uisione coepit delectari,
ut ibi figere tabernacula cuperet cęlestium oblitus.
Sed neque ipse de his humilioribus oblectamentis egredi poteris,
ut in sublime raptus nudam contempleris diuinitatem,
nisi et te sicut apostolos lucida Spiritus Sancti nubes obumbrauerit,
Dei Patris uox roborauerit |
et Filii eius gratia illuminauerit.
Totius autem Trinitatis fauore supra humanę nature conditionem erectus
,
Cessant enim et figurarum umbrę |
et futura prędicentium uox,
cum ueritatis lux oritur |
et quę uentura erant eueniunt.
Non est ergo nostrarum uirium,
sed opis diuinę,
ut quis legendo mysteria intelligat,
quanto minus ut etiam supercęlestis contemplationis dulcedine mens in Deum eleuata perfundatur.
Hoc tamen illis frequentius conceditur,
qui libros diuinos ita legunt,
ut a sanctorum interpretatione non discedant,
a peruersis sensibus, qui cum Ecclesia non concordant, penitus abhorrentes.
Quęre igitur in sancta lectione bonas margaritas,
ut scias
supercęlestis contemplationis dulcedine mens in Deum eleuata perfundatur.
Hoc tamen illis frequentius conceditur,
qui libros diuinos ita legunt,
ut a sanctorum interpretatione non discedant,
a peruersis sensibus, qui cum Ecclesia non concordant, penitus abhorrentes.
Quęre igitur in sancta lectione bonas margaritas,
ut scias quid Lex pręcipiat,
quid nuncient prophetę.
Sed inuenta deinde preciosa margarita,
quę est Euangelium Christi,
omnibus aliis pręferendum scripturis,
eam amplectere,
eam exosculare,
eam pro uiatico habe cum ambulas,
pro cibo cum
Christi,
omnibus aliis pręferendum scripturis,
eam amplectere,
eam exosculare,
eam pro uiatico habe cum ambulas,
pro cibo cum recumbis,
pro puluillo cum dormis,
pro speculo cum uigilas.
nunquam euangelicus codex uel de manibus tuis discedat |
uel de memoria exeat.
In eo si assiduus fueris,
cęlestium desyderio terrena contemnes.
et hoc quidem erit |
uendere omnia, quę in pręsenti uita possidentur ,
et ipsam emere margaritam, quę Christi conuersatione fulget | et humanę redemptionis precio taxatur.
cum ambulas,
pro cibo cum recumbis,
pro puluillo cum dormis,
pro speculo cum uigilas.
nunquam euangelicus codex uel de manibus tuis discedat |
uel de memoria exeat.
In eo si assiduus fueris,
cęlestium desyderio terrena contemnes.
et hoc quidem erit |
uendere omnia, quę in pręsenti uita possidentur ,
et ipsam emere margaritam, quę Christi conuersatione fulget | et humanę redemptionis precio taxatur.
Quicquid autem Nouum continet instrumentum ,
,
ad Euangelium pertinere censemus.
Itaque cum Euangelio et Pauli Epistolę et aliorum apostolorum |
et Lucę Actus |
et Ioannis Apocalypsis |
et eruditorum hominum approbati de religione tractatus frequenter in
manibus habendi legendi-que tibi erunt,
ut fide stabiliaris,
ut uirtutibus pręstes |
et in Christi domini meditatione perseuerans in Deo tandem conquiescas.
Nihil ita innocentiam conseruat |
et cordis puritatem custodit.
ut Scripturarum,
quas diuini
Itaque cum Euangelio et Pauli Epistolę et aliorum apostolorum |
et Lucę Actus |
et Ioannis Apocalypsis |
et eruditorum hominum approbati de religione tractatus frequenter in
manibus habendi legendi-que tibi erunt,
ut fide stabiliaris,
ut uirtutibus pręstes |
et in Christi domini meditatione perseuerans in Deo tandem conquiescas.
Nihil ita innocentiam conseruat |
et cordis puritatem custodit.
ut Scripturarum,
quas diuini homines Sancto dictante Spiritu ediderunt,
quotidiana lectio.
apostolorum |
et Lucę Actus |
et Ioannis Apocalypsis |
et eruditorum hominum approbati de religione tractatus frequenter in
manibus habendi legendi-que tibi erunt,
ut fide stabiliaris,
ut uirtutibus pręstes |
et in Christi domini meditatione perseuerans in Deo tandem conquiescas.
Nihil ita innocentiam conseruat |
et cordis puritatem custodit.
ut Scripturarum,
quas diuini homines Sancto dictante Spiritu ediderunt,
quotidiana lectio.
Non est ut imperitiam excuses.
ut imperitiam excuses.
Lege multa,
et si solido cibo nondum uesci potes,
lactis poculum ne spernas.
denique sume quod potes
fragmenta uero quę supersunt, in doctiorum cophinos colligenda dimitte.
Homines et iumenta pascit Dominus,
doctos et indoctos admittit,
neminem repellit.
In monte apostolos docuit ,
de monte uero descendens prędicauit plebi.
Habes in Euangelio et uias planas,
poculum ne spernas.
denique sume quod potes
fragmenta uero quę supersunt, in doctiorum cophinos colligenda dimitte.
Homines et iumenta pascit Dominus,
doctos et indoctos admittit,
neminem repellit.
In monte apostolos docuit ,
de monte uero descendens prędicauit plebi.
Habes in Euangelio et uias planas,
per quas incedere cum simplicibus iuuat.
habes et montes excelsos,
quorum altitudinem si adire nequiueris, mirari proderit.
uero quę supersunt, in doctiorum cophinos colligenda dimitte.
Homines et iumenta pascit Dominus,
doctos et indoctos admittit,
neminem repellit.
In monte apostolos docuit ,
de monte uero descendens prędicauit plebi.
Habes in Euangelio et uias planas,
per quas incedere cum simplicibus iuuat.
habes et montes excelsos,
quorum altitudinem si adire nequiueris, mirari proderit.
Medicamenta quibus rebus composita sunt,
licet ignoret ęgrotus,
prosunt
Medicamenta quibus rebus composita sunt,
licet ignoret ęgrotus,
prosunt tamen ei | eleuant-que languorem.
Ita diuina uerba si legantur,
etiam non intellecta | uim habent ad animę sanitatem conferendam.
Te nunc appello qui diu multum-que in gentilium libris uersatus es,
dum te comptus delectat sermo |
et musici poetarum cantus deliniunt,
quantum inde tibi emolumenti contraxeris parumper cogita.
et cum nihil ista tibi ad salutem profuisse cognoueris,
ad Iesum tandem quęso conuersus dic cum Petro:
cantus deliniunt,
quantum inde tibi emolumenti contraxeris parumper cogita.
et cum nihil ista tibi ad salutem profuisse cognoueris,
ad Iesum tandem quęso conuersus dic cum Petro:
Pręceptor per totam noctem laborantes nihil cepimus;
in uerbo autem tuo laxabo rete.
Et cum hoc inquit euangelista fecissent,
concluserunt piscium multitudinem copiosam.
Quod si demum in Scripturę sacrę pelago piscari te delectabit,
tu quoque implebis pectoris tui nauiculam saluberrimorum pręceptorum
copia,
quibus et ipse uiuere
tandem quęso conuersus dic cum Petro:
Pręceptor per totam noctem laborantes nihil cepimus;
in uerbo autem tuo laxabo rete.
Et cum hoc inquit euangelista fecissent,
concluserunt piscium multitudinem copiosam.
Quod si demum in Scripturę sacrę pelago piscari te delectabit,
tu quoque implebis pectoris tui nauiculam saluberrimorum pręceptorum
copia,
quibus et ipse uiuere | et alios docendo poteris sustentare.
Tanta est enim diuinorum uirtus uerborum,
ut fideliter et incorrupte et contente legentibus
dum auditur,
animi male affecti morbos non curabit?
et a periculis perditionis non erruet?
Ergo quoties aliquo seculi huius turbine agitaris,
quoties carnis pugnam spiritus patitur |
et pedibus laquei demonum inuidia tenduntur,
ad euangelicas lectiones te conuerte |
dormientem-que in puppi Saluatorem strepentibus inter legendum uel orandum uoculis excita.
statim illo imperante omnis tentationum ęstus concidet |
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam,
|
dormientem-que in puppi Saluatorem strepentibus inter legendum uel orandum uoculis excita.
statim illo imperante omnis tentationum ęstus concidet |
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam,
in prosperis modestiam,
in Deum pietatem,
in proximos charitatem |
pręstabit-que in dubiis consilium,
in periculis opem,
in tentationum certamine uictoriam.
Quis hoc tibi Tullius,
quis Demosthenes,
quis Socrates,
quis Aristoteles,
aut si ad poetas
in puppi Saluatorem strepentibus inter legendum uel orandum uoculis excita.
statim illo imperante omnis tentationum ęstus concidet |
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam,
in prosperis modestiam,
in Deum pietatem,
in proximos charitatem |
pręstabit-que in dubiis consilium,
in periculis opem,
in tentationum certamine uictoriam.
Quis hoc tibi Tullius,
quis Demosthenes,
quis Socrates,
quis Aristoteles,
aut si ad poetas respicis,
quis Homerus
inter legendum uel orandum uoculis excita.
statim illo imperante omnis tentationum ęstus concidet |
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam,
in prosperis modestiam,
in Deum pietatem,
in proximos charitatem |
pręstabit-que in dubiis consilium,
in periculis opem,
in tentationum certamine uictoriam.
Quis hoc tibi Tullius,
quis Demosthenes,
quis Socrates,
quis Aristoteles,
aut si ad poetas respicis,
quis Homerus uel Vergilius conferre
uel orandum uoculis excita.
statim illo imperante omnis tentationum ęstus concidet |
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam,
in prosperis modestiam,
in Deum pietatem,
in proximos charitatem |
pręstabit-que in dubiis consilium,
in periculis opem,
in tentationum certamine uictoriam.
Quis hoc tibi Tullius,
quis Demosthenes,
quis Socrates,
quis Aristoteles,
aut si ad poetas respicis,
quis Homerus uel Vergilius conferre poterit?
illo imperante omnis tentationum ęstus concidet |
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam,
in prosperis modestiam,
in Deum pietatem,
in proximos charitatem |
pręstabit-que in dubiis consilium,
in periculis opem,
in tentationum certamine uictoriam.
Quis hoc tibi Tullius,
quis Demosthenes,
quis Socrates,
quis Aristoteles,
aut si ad poetas respicis,
quis Homerus uel Vergilius conferre poterit?
ęstus concidet |
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam,
in prosperis modestiam,
in Deum pietatem,
in proximos charitatem |
pręstabit-que in dubiis consilium,
in periculis opem,
in tentationum certamine uictoriam.
Quis hoc tibi Tullius,
quis Demosthenes,
quis Socrates,
quis Aristoteles,
aut si ad poetas respicis,
quis Homerus uel Vergilius conferre poterit?
Quandoquidem nec sibi ipsis
|
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam,
in prosperis modestiam,
in Deum pietatem,
in proximos charitatem |
pręstabit-que in dubiis consilium,
in periculis opem,
in tentationum certamine uictoriam.
Quis hoc tibi Tullius,
quis Demosthenes,
quis Socrates,
quis Aristoteles,
aut si ad poetas respicis,
quis Homerus uel Vergilius conferre poterit?
Quandoquidem nec sibi ipsis quicquam prodesse
Eloquia Domini eloquia casta;
argentum igne examinatum,
probatum terrę,
purgatum septuplum. et:
Quam dulcia faucibus meis eloquia tua domine | super mel et fauum ori meo.
Dulcia sane in cortice eloquia Domini,
sed multo dulciora in medulla.
Sacros codices pie indubitanter-que legenti adsistit Christus,
applaudunt angeli,
congratulantur sancti |
et cęlestium uerborum sono maligni exterrentur spiritus ac fugiunt.
argentum igne examinatum,
probatum terrę,
purgatum septuplum. et:
Quam dulcia faucibus meis eloquia tua domine | super mel et fauum ori meo.
Dulcia sane in cortice eloquia Domini,
sed multo dulciora in medulla.
Sacros codices pie indubitanter-que legenti adsistit Christus,
applaudunt angeli,
congratulantur sancti |
et cęlestium uerborum sono maligni exterrentur spiritus ac fugiunt.
repellit |
ut frequens diuinas litteras legendi uel audiendi cura.
Quo autem rarius his uacabis,
eo citius cades exurges-que difficilius.
De auditionis cura.
Caput XXV
Audire quoque quę in ecclesia leguntur |
uel eos qui absque lectione in pulpitis declamant, auscultare plurimum expedit.
Plus etiam eruditi hominis ore prolata uerba mouere solent |
quam si eadem ipse conscripta legeris.
Nuda in libris
Quo autem rarius his uacabis,
eo citius cades exurges-que difficilius.
De auditionis cura.
Caput XXV
Audire quoque quę in ecclesia leguntur |
uel eos qui absque lectione in pulpitis declamant, auscultare plurimum expedit.
Plus etiam eruditi hominis ore prolata uerba mouere solent |
quam si eadem ipse conscripta legeris.
Nuda in libris uerba iacent,
quę si ab oratore aliquo apte diserte-que recitentur,
quę in ecclesia leguntur |
uel eos qui absque lectione in pulpitis declamant, auscultare plurimum expedit.
Plus etiam eruditi hominis ore prolata uerba mouere solent |
quam si eadem ipse conscripta legeris.
Nuda in libris uerba iacent,
quę si ab oratore aliquo apte diserte-que recitentur,
ipse gestus,
ipse aspectus |
ipsa-que pronunciatio multum orationi addet ornamenti
efficacię-que ad suadendum atque dissuadendum.
Delectet te igitur cum legere
tardus autem ad loquendum.
Temerarius enim magister est,
qui nondum ipse discipuli partes impleuit,
et iam alios instruere pręsumit.
Vt autem tacite contente-que auscultes |
et non alio aures,
alio mentem diuidas,
in mansuetudine, inquit, suscipite insitum uerbum,
quod potest saluare animas uestras.
Inseri enim uerbum non potest |
nisi in molli corde et totis uiribus ad audiendum intento.
verbum, inquit, quod potest saluare animas uestras.
instruere pręsumit.
Vt autem tacite contente-que auscultes |
et non alio aures,
alio mentem diuidas,
in mansuetudine, inquit, suscipite insitum uerbum,
quod potest saluare animas uestras.
Inseri enim uerbum non potest |
nisi in molli corde et totis uiribus ad audiendum intento.
verbum, inquit, quod potest saluare animas uestras.
Frustra quippe uerbis illis prębemus auditum,
quorum suauiloquentia aures tantum demulcentur,
et nulla comparatur animo
opere compleatur.
Audis castitatis, patientię, mansuetudinis, charitatis pręcepta |
ne sinas illa per incuriam effluere,
sed corde complexus foue,
ut cum psalmista dicere possis:
pręcepta |
ne sinas illa per incuriam effluere,
sed corde complexus foue,
ut cum psalmista dicere possis:
possis:
pręterea de ipsa Dei genetrice scriptum esse in Euangelio:
reliquum uitę cursum dirigere
studebis.
Alioquin neque legere neque audire proderit,
si ab iis quę pręcipiuntur, morum conditio discors erit.
Et si nosse desyderas quantum ignauus auditor et impiger inter se
differant,
audi in Euangelio Dominum dicentem:
audi in Euangelio Dominum dicentem:
domum,
qui fodit in altum |
et posuit fundamentum supra petram.
inundatione autem facta illisum est flumen domui illi,
et non potuit eam mouere.
fundata enim erat supra petram.
Qui autem audit et non facit,
similis est homini ędificanti domum suam supra terram sine fundamento;
in quam illisus est fluuius,
et continuo cecidit,
et facta est ruina domus illius magna.
Sicut ergo infirmus et imbecillus est
qui non facit opera,
ita ad omnem malignę tentationis impetum constans est et stabilis,
qui assidue in
in quam illisus est fluuius,
et continuo cecidit,
et facta est ruina domus illius magna.
Sicut ergo infirmus et imbecillus est
qui non facit opera,
ita ad omnem malignę tentationis impetum constans est et stabilis,
qui assidue in bonis operibus exercetur.
Quamobrem solicite nos admonet Iacobus apostolus
et ait:
et ait:
Estote factores Verbi et non auditores tantum, fallentes
uosmetipsos.
quia siquis auditor est Verbi et non factor,
hic comparabitur viro consideranti uultum natiuitatis suę in speculo:
consyderauit enim se et abiit,
et statim oblitus est qualis fuerit.
qui autem perspexerit in lege perfectę
libertatis |
et permanserit in ea,
non auditor obliuiosus factus,
sed factor operis,
hic beatus in facto suo erit .
Ideo quidem et Dominus in Euangelio:
quia siquis auditor est Verbi et non factor,
hic comparabitur viro consideranti uultum natiuitatis suę in speculo:
consyderauit enim se et abiit,
et statim oblitus est qualis fuerit.
qui autem perspexerit in lege perfectę
libertatis |
et permanserit in ea,
non auditor obliuiosus factus,
sed factor operis,
hic beatus in facto suo erit .
Ideo quidem et Dominus in Euangelio:
consideranti uultum natiuitatis suę in speculo:
consyderauit enim se et abiit,
et statim oblitus est qualis fuerit.
qui autem perspexerit in lege perfectę
libertatis |
et permanserit in ea,
non auditor obliuiosus factus,
sed factor operis,
hic beatus in facto suo erit .
Ideo quidem et Dominus in Euangelio:
est qualis fuerit.
qui autem perspexerit in lege perfectę
libertatis |
et permanserit in ea,
non auditor obliuiosus factus,
sed factor operis,
hic beatus in facto suo erit .
Ideo quidem et Dominus in Euangelio:
et custodiunt illud.
Hanc itaque beatitudinem opere magis quam auditione constare ostendit
|
dum subiungit |
et custodiunt illud .
Custodiunt autem illud,
qui bene beate-que uiuendi rationem edocti peccatis, in quibus
hactenus fuisse se recognoscunt, finem statuunt |
et ab his per poenitentiam resilientes ad capessendas uirtutes
disponuntur |
magnam-que capiunt uoluptatem uel legendo diuina uel audiendo.
In quo Mariam ad pedes Domini sedentem
uiuendi rationem edocti peccatis, in quibus
hactenus fuisse se recognoscunt, finem statuunt |
et ab his per poenitentiam resilientes ad capessendas uirtutes
disponuntur |
magnam-que capiunt uoluptatem uel legendo diuina uel audiendo.
In quo Mariam ad pedes Domini sedentem diligenter obserua |
toto corde cęlestis magistri amplectebatur disciplinam,
optimam partem dicitur elegisse, quę non auferetur ab ea.
Christum enim elegerat,
in cuius unius contemplatione tam suauiter requiescebat.
Quotus autem quisque est,
qui sic in ecclesia sacris prędicationibus interesse nititur,
ut pręcepta uitę absque operatione non elabi sinat?
alius nullo amoris affectu illa suscipit,
alius tametsi donec audit aliquantulum compungitur,
mox tamen inde discedens ad consuetas nequitię sordes reuertitur,
tanto nequitior
tanto nequitior factus,
quanto inexcusabilior.
Talibus dicit Dominus:
Porro dici non potest,
quam pessime cum homine illo agitur,
cum Dei creatura sit,
iam non Dei sed aliorum esse conuincitur.
De contemplatione.
Caput XXVI
Quoniam autem in Scripturis alia ad actionem pertinent,
alia ad contemplationem,
tempestiuum uidetur,
ut ista quę sub fidei titulo explicauimus, contemplandi ratione
claudamus.
Igitur ad consyderanda Dei opera puritate mentis opus est,
ut autoris
titulo explicauimus, contemplandi ratione
claudamus.
Igitur ad consyderanda Dei opera puritate mentis opus est,
ut autoris dulcedinem fidelis consyderator ualeat degustare.
ratione
claudamus.
Igitur ad consyderanda Dei opera puritate mentis opus est,
ut autoris dulcedinem fidelis consyderator ualeat degustare.
accedunt.
Hinc apostolis ipsis datur nosse mysterium regni Dei.
Hinc Paulus ad tertium usque rapitur cęlum.
Hinc Ioanni futura quibus referta est
Apocalypsis reuelantur |
et unica sanctę Trinitatis diuinitas in principio sui Euangelii
declarata plenissime innotescit.
Iccirco Saluator noster illum, quem a demonio liberauerat, continuo
uolentem sibi adhęrere non permisit,
sed prius ut se exerceret jussit,
aliis prędicando Dei
illum, quem a demonio liberauerat, continuo
uolentem sibi adhęrere non permisit,
sed prius ut se exerceret jussit,
aliis prędicando Dei beneficium quod acceperat.
Necesse est autem ut sanctis actionibus quam sępissime copuletur |
et pene assidua comes sit pia contemplatio,
si in his ut debemus, perseuerare atque proficere cupimus.
Sicut enim bene operando acquiritur ut recte contemplemur,
ita contemplando, ut sanctius officiosius-que operemur.
Nihil quippe ita mouet atque allicit animum ad colendum omnium autorem
cogitet.
Veruntamen ab his quę uidentur incipiat,
ut quasi per gradus ascendendo ad ea quę non uidentur queat
peruenire.
Primum itaque cum Propheta ad Deum conuersus dic:
queat
peruenire.
Primum itaque cum Propheta ad Deum conuersus dic:
in operibus tuis.
Quęnam sunt opera ista?
Terra, mare, cęlum.
quorum ille admiratione captus in eam tandem prorupit uocem:
Quęnam sunt opera ista?
Terra, mare, cęlum.
quorum ille admiratione captus in eam tandem prorupit uocem:
Inter quos angeli cum peccassent,
a tanto bono diuina largitate sibi collato excidere.
Itaque protinus de cęlo pręcipitati |
et intima corruentes irreuocabili damnatione puniti sunt.
Homini autem quamdiu in corpore uiueret,
quia ignoratione magis quam malicia peccauerat,
datus est poenitentię locus,
ut quod seductus male appetendo commisit,
dolendo emendaret.
Sed tamen pristinę gratię statum recuperare de radice corrupta geniti
quod seductus male appetendo commisit,
dolendo emendaret.
Sed tamen pristinę gratię statum recuperare de radice corrupta geniti
nequiuimus,
donec ille qui non per copulam carnis,
sed de Virgine intacta per Spiritum Sanctum est natus,
in mundum ueniret |
et nos corporis sui sacrificio expiatos Deo Patri reconciliaret.
Exinde credentibus atque poenitentibus cęlum patere coepit.
Quod siquis a malo,
quod deinceps
coepit.
Quod siquis a malo,
quod deinceps
peccandi appetitum magis frenat quam future damnationis
metus,
uel ad uirtutem magis excitat quam mercedis promissę spes.
Vt igitur probe innocenter-que uiuas,
imitare Prophetam dicentem:
qui-que nobis relicti retro labimur,
Dei ac Domini nostri ope subleuati usque ad thronum maiestatis eius perueniemus.
Ad contemplandam itaque diuinitatis altitudinem dic cum Propheta:
Dei ac Domini nostri ope subleuati usque ad thronum maiestatis eius perueniemus.
Ad contemplandam itaque diuinitatis altitudinem dic cum Propheta:
in te confido.
et tunc fiet quod in alio psalmo dicitur:
in alio psalmo dicitur:
cęlestium meditationum iocunditate temperari calamitatum
suarum moerorem humilis Iob optabat,
cum diceret:
mihi tribuat ut cognoscam |
et inueniam illum |
et ueniam usque ad solium eius?
Tutissimum sibi refugium ratus in miseriis celsitudinis diuinę contemplationem.
Qui enim cęlestis ęternitatis bonum mente complectitur,
caduca omnia facile contemnit.
Quosdam talis meditatio in tantum occupat,
ut abstracti a sensibus toto corpore obstupescant |
mortuis-que simillimi appareant,
cum per dies multos nihil de necessitatibus corporis curantes immoti
muti-que perdurent.
Id Gręci extasin,
nostri stuporem appellant.
Hunc passus Paulus transcendit cęlos |
et audiuit arcana uerba, quę non licet homini loqui,
nescire-que se fatetur,
utrum cum corpore an extra corpus raptus fuerit,
cum id sibi contigisset.
Ioannes quoque in Apocalypsi se in spiritu non in corpore fuisse ait,
cum Dominum uidit.
Hunc passus Paulus transcendit cęlos |
et audiuit arcana uerba, quę non licet homini loqui,
nescire-que se fatetur,
utrum cum corpore an extra corpus raptus fuerit,
cum id sibi contigisset.
Ioannes quoque in Apocalypsi se in spiritu non in corpore fuisse ait,
cum Dominum uidit.
uisione perfrui coepit.
Nouit ergo Dominus eis quos elegit, etiam ante mortem suę dulcedinis mella delibanda porrigere.
quę tunc plenis poculis propinaturus est,
cum illos omni prorsus terrenę labis fece detersa ad se sursum iusserit uenire |
et sanctorum ciues ac suos domesticos fieri beatos in ęternum futuros.
De loco et tempore contemplationis.
Caput XXVII
Cęterum et locum aptum |
et tempus huic rei congruum obseruare debemus.
Cęterum et locum aptum |
et tempus huic rei congruum obseruare debemus.
Tunc enim mens liberius intentius-que contemplationi suę inhęret,
cum a turba secedimus |
et nemine interpellante soli in solo loco
sedemus,
nihil aliud agentes,
nihil curantes.
eis tantum rebus intenti,
quas animo uoluimus mente-que uersamus.
Ob hoc plerique relictis urbibus deserta et solitudines incolunt
.
existimantes non posse se commode cum Deo
quas animo uoluimus mente-que uersamus.
Ob hoc plerique relictis urbibus deserta et solitudines incolunt
.
existimantes non posse se commode cum Deo simul et hominibus esse.
colloquiis enim eorum cęlestis contemplationis ardorem interceptum
frigescere,
in secessu uero in dies magis accendi solere.
Tempus pręterea nocturnum maxime accomodum uidetur.
Tunc siquidem omnia animantia quiescunt.
neque hominum neque pecudum uox auditur,
nec
uoluimus mente-que uersamus.
Ob hoc plerique relictis urbibus deserta et solitudines incolunt
.
existimantes non posse se commode cum Deo simul et hominibus esse.
colloquiis enim eorum cęlestis contemplationis ardorem interceptum
frigescere,
in secessu uero in dies magis accendi solere.
Tempus pręterea nocturnum maxime accomodum uidetur.
Tunc siquidem omnia animantia quiescunt.
neque hominum neque pecudum uox auditur,
nec auicularum garritus
quiescunt.
neque hominum neque pecudum uox auditur,
nec auicularum garritus auribus obstrepit |
nihil-que sentitur,
quod mentem cęli secreta rimantem grauet aut quicquam molestet.
Hoc tibi affirmat psalmista dicens:
et dies incertus,
quod crepusculum appellant,
non minus erit opportunum quam nox ipsa.
Nam tunc quoque nocturnum silentium adhuc perdurat,
et quod plus est,
discusso iam sopore cibo-que digesto sincerior animus ad quęque consideranda uiuacior-que consurgit.
Vnde idem propheta in alio psalmo ait:
etiam orando,
legendo,
audiendo
pensemus ęstimemus-que ea quę dicuntur,
proprie tamen contemplatio ipsa est
quę cum silentio et neque sensuum neque corporis,
sed sola mentis agitatione perficitur.
De huiusmodi contemplatione in Hieremia scriptum est:
mundus blanditur,
quę suadet diabolus |
quam quę omnium creator Deus,
omnium Redemptor ac Saluator Christus iubet?
cum pręsertim per ista mundati ad cęleste regnum perducamur,
per illa autem ęterni ignis cruciatibus mancipandi simus.
O stupendam obstinatorum cęcitatem!
In tanta temporis breuitate nolunt carere uoluptatibus,
per quas certissimum est ad inferos pręcipitium,
et laborem tam modici temporis defugiunt,
per quem aditus ad supernam beatitudinem uerissime comparatur sine
fine fruendam.
De pravis
subuersam interiment.
Anima enim mala cogitatione foecunda parit peccatum.
peccatum uero cum perpetratum fuerit, generat mortem.
Igitur tametsi aduersarius hic noster
id est perniciosus cogitatus
non potest sic penitus repelli
et in fugam conuerti,
quin rursum aliquando collectis uiribus in pręlium redeat |
mentis-que nostrę arcem oppugnet,
portis instet.
donec tamen intus non irruerit |
ac dominari coeperit, tuti sumus.
nec uerendum est
ne forte per uim
Anima enim mala cogitatione foecunda parit peccatum.
peccatum uero cum perpetratum fuerit, generat mortem.
Igitur tametsi aduersarius hic noster
id est perniciosus cogitatus
non potest sic penitus repelli
et in fugam conuerti,
quin rursum aliquando collectis uiribus in pręlium redeat |
mentis-que nostrę arcem oppugnet,
portis instet.
donec tamen intus non irruerit |
ac dominari coeperit, tuti sumus.
nec uerendum est
ne forte per uim irrumpat.
neminem uincit nisi uolentem.
De illis duntaxat,
redeat |
mentis-que nostrę arcem oppugnet,
portis instet.
donec tamen intus non irruerit |
ac dominari coeperit, tuti sumus.
nec uerendum est
ne forte per uim irrumpat.
neminem uincit nisi uolentem.
De illis duntaxat,
qui se in potestatem eius non inuite dedunt,
triumphare consueuit |
et eos ad interitum usque perducere.
Nihil itaque aliud est impurę cogitationi totum animi assensum prębere
|
quam ab hoste nobis infensissimo sanguinis-que nostri imprimis cupido superari uelle.
Cogitatio stulti peccatum est.
Stultus ergo nec tamen excusabilis peccator erit,
qui quicquid appetitio suggesserit,
illud protinus curabit sequi |
et carni magis quam spiritui seruire decernet.
Quęris quonam pacto non solum in factis aut dictis,
verum etiam in ipsa cogitatione possit esse peccatum?
Rem alienam iniuste concupiscis,
bonum alterius inuides,
lęsus uindictam appetis,
uisę mulieris Venereo amore turpiter exardescis.
et
ergo nec tamen excusabilis peccator erit,
qui quicquid appetitio suggesserit,
illud protinus curabit sequi |
et carni magis quam spiritui seruire decernet.
Quęris quonam pacto non solum in factis aut dictis,
verum etiam in ipsa cogitatione possit esse peccatum?
Rem alienam iniuste concupiscis,
bonum alterius inuides,
lęsus uindictam appetis,
uisę mulieris Venereo amore turpiter exardescis.
et quodcunque malum ita cogitas,
ut si posses, perficere
ita cogitas,
ut si posses, perficere uelles,
ab illo, qui etiam occultorum iudex est,
pro facto tibi imputabitur.
Aliter enim Deus,
aliter homo iudicat.
Deus quem nihil latet,
in omnibus uoluntatis affectum pensat.
homo uero, quia cordis alieni secreta rimari nequit,
commissum tantummodo crimen examinat.
nec quęrit prudens an imprudens feceris aliquid mali,
sed semper tanquam uoluntarium punit.
Denique apud Deum qui odit fratrem suum homicida est,
apud
prudens an imprudens feceris aliquid mali,
sed semper tanquam uoluntarium punit.
Denique apud Deum qui odit fratrem suum homicida est,
apud homines uero non habetur pro homicida nisi qui conficit hominem.
Apud Deum qui uiderit mulierem ad concupiscendum eam,
iam mechatus est eam in corde suo.
apud homines nisi commissi adulterii conuictus fuerit,
pro concupiscentia quę cordis crimen est, plecti non debet.
Sed quid prodest pro cogitato flagitio humanę legis mulctam non
subire,
cum propter illud iudicio damneris
Lex diuina uxorem proximi,
bouem,
ancillam |
et quicquid illius est concupiscere prohibet.
si concupieris tantum,
legem Dei pręuaricatus es.
qui autem sic peccat,
nisi eum poenituerit,
non poenam temporariam meretur,
sed ęternam.
Ideo in Sacris Litteris est scriptum:
cor prauum.
Quod si beati sunt mundo corde,
quia Deum uidebunt,
profecto qui immundę cogitationis foeditate inquinantur,
Deum uidere non poterunt.
Quis autem dicere queat,
quanta sit infelicitas illius desperare conspectum,
in quo uno uidendo omnis nostra beatitudo consistat?
Quamobrem totis uiribus est cauendum,
ne cum tanto animę nostrę dispendio illicitę cogitationis laqueis
irretiamur |
et
irretiamur |
et
dominus, cui nihil est absconditum,
sicut olim Iudeis,
ita etiam nobis exprobret
dicens:
actionis adimplendę potestas tollitur,
uoluntas peccandi pro facto habetur.
Cum ergo se nobis noxii perniciosi-que ingerent cogitatus,
pręteruolare pręter-que labi sinantur.
Non habebunt in corde nostro ullum remorandi locum,
si contraria illis coeperimus cogitare |
et uitii uirtutis-que finem taciti perpendere.
Breuis est uitiorum uoluptas,
sed ęternum supplicium.
Breuis est uirtutis exercendę
finem taciti perpendere.
Breuis est uitiorum uoluptas,
sed ęternum supplicium.
Breuis est uirtutis exercendę labor,
sed inęstimabile et infinitum pręmium.
Facessat igitur malignę cogitationis mortifera delectatio,
quę incautos in barathrum pręcipitat inferni.
Maneat autem diuinorum operum diuinarum-que legum meditatio salubris,
quę nos ad cęleste regnum transmittat et sanctorum angelorum faciat esse consortes.
Veruntamen si ad purę contemplationis donum
Veruntamen si ad purę contemplationis donum cupimus peruenire,
non solum scelestę cogitationes uitandę erunt,
sed etiam futiles ac uanę.
Vana cogitatio est circa ea quę fluxa atque fragilia sunt |
nec quicquam in se solidę utilitatis habent.
Imprudentis est igitur de bonis corporis aut externis cogitare,
quę permanere nullo modo queunt,
et ęterni ac stabilis boni,
ad quod fruendum creati ac nati sumus,
non satis recordari.
cum pręsertim hoc
Quandoquidem omnia relinquere
et se solum sequi iubet eos Dominus,
qui inter ipsius discipulos censeri desyderant.
Sola itaque de Deo cogitatio uana esse non potest.
Ideo Salomonis te sapientia hortatur et ait:
mulierem duodeuiginti annos inclinatam errexit |
ad illum conuertere qui suscitat mortuos
|
et qui sepultos tumulatos-que facit reuiuiscere |
et excusso de pedibus puluere mundatos exire,
qui dimitti iubet peccanti non tantum septies,
sed etiam septuagies septies.
Semper itaque spera in Domino |
et ora cum Propheta et dic:
De utrorunque nunc uitio,
cum de spe uenię satis hactenus dictum sit,
breuiter explicemus.
De desperatione.
Caput II
Qui pręsumunt,
quoniam in peccatis perseuerando se saluari sperant,
Dei iustitię derogant.
Qui uero desperant,
quia sibi ignosci posse diffidunt,
Dei misericordiam denegant.
Pręsumptione usus est latro a sinistris Dominicę crucis pendens,
cum dixit:
non criminis,
rapinas, quas fecerat,
silentio prętermittendo;
et tamen arroganter petit, ut saluetur.
Sed licet ille de poena, quam tunc patiebatur, liberari postularit,
ei tamen simillimi sunt, qui corrigi nolunt
et poena quam in inferno luituri sunt, se liberos fore sperant,
Deum quidem misericordem esse confitentes,
iustum autem negantes.
His contrarii sunt qui desperant.
Grauitatem enim delictorum suorum considerant,
et magnitudinem diuinę miserationis
Peccaui inquit tradens sanguinem iustum.
restituit-que argenteos,
quos inique acceperat.
Sed nec poenitentia illi profuit | nec satisfactio,
quia dolore superatus ad laqueum confugit,
non ad Dei misericordiam.
Dolere quidem debuit de peccato,
sed non ita ut spem, quę in Deo est, de manibus dimitteret.
Nos igitur, qui Deum in multis offendimus,
et dolendo de culpa ueniam speremus |
et sperando ueniam de culpa doleamus.
Vtrunque
nec poenitentia illi profuit | nec satisfactio,
quia dolore superatus ad laqueum confugit,
non ad Dei misericordiam.
Dolere quidem debuit de peccato,
sed non ita ut spem, quę in Deo est, de manibus dimitteret.
Nos igitur, qui Deum in multis offendimus,
et dolendo de culpa ueniam speremus |
et sperando ueniam de culpa doleamus.
Vtrunque necessarium est ei, qui et poenas cupit euitare |
et beatitudinem consequi sempiternam.
De spe autem temere pręsumentium dicitur:
damnationi succumbet.
De decem praeceptis.
Caput
simulacra publice proponi solent,
ut quoties conspecta fuerint,
ad memoriam res gestas eorum quibus dicata sunt reuocent
et ad imitandum fidelium mentes accendant.
Secundum.
Non assumes nomen Domini Dei tui in uanum.
Ne contemnere uideare,
quod pręcipue oportet reuereri.
tertium.
Memento ut diem sabbati sanctifices.
Nos uero sabbati obseruationem ad diem Dominicum transtulimus,
ne cum Iudeis in Christum non credentibus uideamur sentire,
qui
Non assumes nomen Domini Dei tui in uanum.
Ne contemnere uideare,
quod pręcipue oportet reuereri.
tertium.
Memento ut diem sabbati sanctifices.
Nos uero sabbati obseruationem ad diem Dominicum transtulimus,
ne cum Iudeis in Christum non credentibus uideamur sentire,
qui eum in sepulchro mortuum sabbato quieuisse fatentur quidem,
sed postea uiuum resurrexisse negant.
Itaque ob resurrectionis reuerentiam |
eo quo facta est die ab operibus uacamus,
nec tamen ita superstitiose | ut Iudei sabbato.
Nam et
Ne contemnere uideare,
quod pręcipue oportet reuereri.
tertium.
Memento ut diem sabbati sanctifices.
Nos uero sabbati obseruationem ad diem Dominicum transtulimus,
ne cum Iudeis in Christum non credentibus uideamur sentire,
qui eum in sepulchro mortuum sabbato quieuisse fatentur quidem,
sed postea uiuum resurrexisse negant.
Itaque ob resurrectionis reuerentiam |
eo quo facta est die ab operibus uacamus,
nec tamen ita superstitiose | ut Iudei sabbato.
Nam et mensas paramus |
et calices abluimus |
et multa
Neque aliam ob rem festo die cessare debent manuum exercitia,
nisi ut quisque cęteris omnibus curis expeditus diuina tantum tractet,
templa uisitet,
precationibus incumbat,
missalibus sacrificiis intersit,
prędicationes audiat |
et totum tempus illud in Dei laudem cultum-que expendat.
Cum ergo Dominicis feriatis-que ab Ecclesia institutis diebus maxime a
scelere abstinendum sit,
cur uos infrenis ac petulans iuuentus tunc pręcipue in ganeis
crapulamini?
in choreis lasciuitis?
in iocis et
intersit,
prędicationes audiat |
et totum tempus illud in Dei laudem cultum-que expendat.
Cum ergo Dominicis feriatis-que ab Ecclesia institutis diebus maxime a
scelere abstinendum sit,
cur uos infrenis ac petulans iuuentus tunc pręcipue in ganeis
crapulamini?
in choreis lasciuitis?
in iocis et ludis diffluitis?
alearum tesserarum-que lusionibus tempus diuino honori dedicatum impie consumitis?
In quo quidem lusu nec amissę pecunię damnum sine infamia |
nec lucrum sine restitutionis debito |
nec usus est sine
audiat |
et totum tempus illud in Dei laudem cultum-que expendat.
Cum ergo Dominicis feriatis-que ab Ecclesia institutis diebus maxime a
scelere abstinendum sit,
cur uos infrenis ac petulans iuuentus tunc pręcipue in ganeis
crapulamini?
in choreis lasciuitis?
in iocis et ludis diffluitis?
alearum tesserarum-que lusionibus tempus diuino honori dedicatum impie consumitis?
In quo quidem lusu nec amissę pecunię damnum sine infamia |
nec lucrum sine restitutionis debito |
nec usus est sine peccato.
nisi forte periurare
illud in Dei laudem cultum-que expendat.
Cum ergo Dominicis feriatis-que ab Ecclesia institutis diebus maxime a
scelere abstinendum sit,
cur uos infrenis ac petulans iuuentus tunc pręcipue in ganeis
crapulamini?
in choreis lasciuitis?
in iocis et ludis diffluitis?
alearum tesserarum-que lusionibus tempus diuino honori dedicatum impie consumitis?
In quo quidem lusu nec amissę pecunię damnum sine infamia |
nec lucrum sine restitutionis debito |
nec usus est sine peccato.
nisi forte periurare |
et dolos intendere |
ab Ecclesia institutis diebus maxime a
scelere abstinendum sit,
cur uos infrenis ac petulans iuuentus tunc pręcipue in ganeis
crapulamini?
in choreis lasciuitis?
in iocis et ludis diffluitis?
alearum tesserarum-que lusionibus tempus diuino honori dedicatum impie consumitis?
In quo quidem lusu nec amissę pecunię damnum sine infamia |
nec lucrum sine restitutionis debito |
nec usus est sine peccato.
nisi forte periurare |
et dolos intendere |
et aliena inique concupiscere |
et inter se identidem rixari atque in contumeliam prorumpere
fas esse
diuino honori dedicatum impie consumitis?
In quo quidem lusu nec amissę pecunię damnum sine infamia |
nec lucrum sine restitutionis debito |
nec usus est sine peccato.
nisi forte periurare |
et dolos intendere |
et aliena inique concupiscere |
et inter se identidem rixari atque in contumeliam prorumpere
fas esse dixerimus.
omitto quod interdum nec manibus temperatur |
et usque ad uulnera cędes-que peruenitur.
Quanto ergo leuius crimen ab his diuertere |
et alicuius honestę artis laboribus diem illum conterere |
quam per ocium ad tam nefanda flagitia
illum conterere |
quam per ocium ad tam nefanda flagitia conuerti?
Profecto minus offenderetis nullum omnino diem festum agere
quam hunc quem agitis tot uitiorum obscoenitatibus prophanare.
Concessus fuit olim Iudeis repudii libellus,
ne in uxores quę displicuissent | ueneno sęuirent,
sed potius uiuas dimitterent.
Age iam permittatur et uobis,
ut omnes dies profesti sint, nullus festus,
ut potius manuum labore occupetur animus
quam nihil agendo male agere assuescat.
Nullus igitur sit
uiuas dimitterent.
Age iam permittatur et uobis,
ut omnes dies profesti sint, nullus festus,
ut potius manuum labore occupetur animus
quam nihil agendo male agere assuescat.
Nullus igitur sit uobis Dominicus dies,
ne ipsum qui Dominicus est, in diabolicum conuertatis,
dum eo toto tempore,
quo ab operibus uacui estis,
non tam Domino quam diabolo seruitis.
Itaque nunc quidem ad uos pertinere arbitror hoc quod dicitur:
Memento ut diem sabbati sanctifices ,
cum nequaquam sanctificetis eum, sed
Memento ut diem sabbati sanctifices ,
cum nequaquam sanctificetis eum, sed polluatis.
Vt autem et ad uos pertineat,
redite iam ad mentem et intelligite:
ideo festis diebus a secularibus negociis feriandum pręcipi,
ut exerceamur in diuinis |
et non ut hauriendis luxuriis uoluptatibus-que incumbamus.
Et hęc sane pręcepta sunt,
quę ad Dei duntaxat cultum spectant.
reliqua uero circa charitatem,
quam proximis debemus uersantur.
hoc, ut mercedis plus capias uoto suscepto castitatis.
Septimum.
Non furtum facias.
Furti actio est in eum, qui contrectat rem alienam inuito domino.
Igitur contra hoc pręceptum peregit |
non solum qui aliquid furto sustulit,
sed etiam qui per uim rapuit |
uel per fraudem ellicuit |
uel casu inuentum restituere noluit.
libello,
dum prodesse plurimis cupio,
non commento sed ueritate.
De pernicioso autem mendacii genere scriptum est:
nefas est concupiscere,
multo magis auferre:
Et si desyderare tantum alterius coniugem non debemus,
multo minus cum illa rem habere.
Concupiscentia enim et desyderium,
quanuis crimine non careant,
facilius tamen coercentur,
si cupita non perficiuntur,
difficilius autem,
cum in consuetudinem facti uenerint.
Insatiabiles nempe bestię sunt | auaritia et libido;
non implentur haustu,
sed quo magis hauserint,
plus esuriunt.
Hoc, quod sequitur:
Hoc, quod sequitur:
non seruum non ancillam,
non bouem,
non asinum
neque omnia quę illius sunt,
cum illo quod de domo non concupiscenda dicitur | iungenda censeo,
ne ex decalogo hendecalogum faciamus.
Cum ergo in fine his duobus pręceptis prauę cupidines uitandę
iubeantur,
quęrimus quomodo eas uitabimus,
cum interdum etiam inuitis ac repugnantibus nobis sese ingerant |
animum-que non parum solicitent ac lacessant?
sed quamdiu refragamur,
nihil nocent.
Nocent autem,
cum eas dominari
nihil nocent.
Nocent autem,
cum eas dominari permittimus
et cum scelus quod nondum peractum uolumus |
toto-que tandem uoluntatis affectu eo ferimur,
quo illę blandiendo inducunt.
Concupiscentia itaque mali nihil aliud est |
quam firmus in malum consensus.
quod quanuis non fiat,
factum tamen iri cupimus.
De mandatorum consyderatione
Caput IV
Hęc sunt Legis mandata in
firmus in malum consensus.
quod quanuis non fiat,
factum tamen iri cupimus.
De mandatorum consyderatione
Caput IV
Hęc sunt Legis mandata in tabulis lapideis digito Dei descripta,
ut cum omnia quę Legis sunt didiceris,
ista potissime teneas,
quę modo magis exquisito magis-que mirabili tradita sunt populo fideli.
Legis mandata in tabulis lapideis digito Dei descripta,
ut cum omnia quę Legis sunt didiceris,
ista potissime teneas,
quę modo magis exquisito magis-que mirabili tradita sunt populo fideli.
de memoria exeant,
palliorum fimbriis assui iussit uittas hyacinthinas,
quas quoties aspicerent,
toties eorum quę ad comparandas animi uirtutes pręcepta sunt, recordarentur.
Nobis uero,
quibus non iam littera,
sed spiritu uiuere conuenit,
uittę istę in corde,
non in paliis reponendę sunt
et nunquam dimittendę.
Quid enim ita ardenter amplecti debemus ut mandatorum memoriam?
Quorum obseruatio nos ex corruptibilibus facit incorruptos
et ex mortalibus immortales
et ex terrenis cęlestes,
quę denique diabolo nos erripit
et
exeant,
palliorum fimbriis assui iussit uittas hyacinthinas,
quas quoties aspicerent,
toties eorum quę ad comparandas animi uirtutes pręcepta sunt, recordarentur.
Nobis uero,
quibus non iam littera,
sed spiritu uiuere conuenit,
uittę istę in corde,
non in paliis reponendę sunt
et nunquam dimittendę.
Quid enim ita ardenter amplecti debemus ut mandatorum memoriam?
Quorum obseruatio nos ex corruptibilibus facit incorruptos
et ex mortalibus immortales
et ex terrenis cęlestes,
quę denique diabolo nos erripit
et Deo coniungit.
erripit
et Deo coniungit.
Talia considerabat uir sanctissimus Dauid,
cum diceret:
Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, Domine!
Super mel ori meo.
Vis, ut et tibi dulcia sint?
Noli in uerbis diuinis eloquii ornatum requirere;
ita composita sunt,
ut et docti et indocti,
quod omnibus pariter profuturum erat, intelligerent.
Sed attende,
qualis quantus-que sit,
per quem prolata sunt.
Per illum utique,
qui solus et acumen ingenii hominibus pręstat
et ipsum
qualis quantus-que sit,
per quem prolata sunt.
Per illum utique,
qui solus et acumen ingenii hominibus pręstat
et ipsum dicendi leporem impartit.
Idem enim et fons bonorum omnium est
et largitor
et cuius tam dicta quam facta nulla prorsus in parte argui queant,
cum solus in cunctis
ut maxime potens
ita summe sapiens sit.
Cogita etiam,
quanta tibi in his obseruandis,
quę pręcepta sunt,
promittantur.
Certe, non argentum
neque aurum
neque terreni regni fortunę
quem prolata sunt.
Per illum utique,
qui solus et acumen ingenii hominibus pręstat
et ipsum dicendi leporem impartit.
Idem enim et fons bonorum omnium est
et largitor
et cuius tam dicta quam facta nulla prorsus in parte argui queant,
cum solus in cunctis
ut maxime potens
ita summe sapiens sit.
Cogita etiam,
quanta tibi in his obseruandis,
quę pręcepta sunt,
promittantur.
Certe, non argentum
neque aurum
neque terreni regni fortunę subiecta potentia
aut glorię humanę
ipsum dicendi leporem impartit.
Idem enim et fons bonorum omnium est
et largitor
et cuius tam dicta quam facta nulla prorsus in parte argui queant,
cum solus in cunctis
ut maxime potens
ita summe sapiens sit.
Cogita etiam,
quanta tibi in his obseruandis,
quę pręcepta sunt,
promittantur.
Certe, non argentum
neque aurum
neque terreni regni fortunę subiecta potentia
aut glorię humanę fragile bonum,
sed illa firma atque stabilis beatitudo,
qua nihil melius,
nihil maius ab
fragile bonum,
sed illa firma atque stabilis beatitudo,
qua nihil melius,
nihil maius ab homine optari possit.
Cum ista animo permensus fueris,
tunc non solum
quam dulcia faucibus meis eloquia tua, Domine
dices,
verum etiam cum eodem Propheta lętus cantabis:
In uia testimoniorum tuorum delectatus sum,
sicut in omnibus diuitiis.
Et iterum:
Bonum mihi lex oris tui
super milia auri et argenti.
Et rursum:
Dilexi mandata tua super aurum et topazion.
Item eodem psalmo:
Lętabor ego super eloquia tua,
sicut qui inuenit
qua nihil melius,
nihil maius ab homine optari possit.
Cum ista animo permensus fueris,
tunc non solum
quam dulcia faucibus meis eloquia tua, Domine
dices,
verum etiam cum eodem Propheta lętus cantabis:
In uia testimoniorum tuorum delectatus sum,
sicut in omnibus diuitiis.
Et iterum:
Bonum mihi lex oris tui
super milia auri et argenti.
Et rursum:
Dilexi mandata tua super aurum et topazion.
Item eodem psalmo:
Lętabor ego super eloquia tua,
sicut qui inuenit spolia multa.
Talia si tecum, ut debes, quotidie reputaueris,
iam tandem cęlestium mandatorum amore captus
atque ad eorum autorem Deum conuersus dices:
Ignitum eloquium tuum uehementer,
et seruus tuus dilexit illud.
Non poteris enim illud non maxime diligere,
in quo tibi tam grande bonum propositum esse
intellexeris.
Prudentia pręterea mirum in modum proficere
et sapientia compleri incipies.
Hoc tibi Baruch prophetę uerbis promittitur.
Neque enim fallit ille,
per cuius os Spiritus Sanctus locutus est:
Audi,
amore captus
atque ad eorum autorem Deum conuersus dices:
Ignitum eloquium tuum uehementer,
et seruus tuus dilexit illud.
Non poteris enim illud non maxime diligere,
in quo tibi tam grande bonum propositum esse
intellexeris.
Prudentia pręterea mirum in modum proficere
et sapientia compleri incipies.
Hoc tibi Baruch prophetę uerbis promittitur.
Neque enim fallit ille,
per cuius os Spiritus Sanctus locutus est:
Audi, inquit, Israhel, mandata uitę!
Auribus percipe, ut scias prudentiam.
Et Iesus, Sirach filius, cuius
percipe, ut scias prudentiam.
Et Iesus, Sirach filius, cuius dicta sacris uoluminibus inseri
meruerunt:
Fili, ait, concupiscens sapientiam,
conserua iustitiam,
et Deus prębebit illam tibi.
Ac ne de aliqua alia,
quam quę in mandatis continetur,
justitia dictum putares,
alibi explanat dicens:
In mandatis Dei assiduus esto,
et ipse dabit tibi cor,
et concupiscentia sapientię dabitur tibi.
Hinc est, quod in his uersatus Dauid omnibus humanę
uoluminibus inseri
meruerunt:
Fili, ait, concupiscens sapientiam,
conserua iustitiam,
et Deus prębebit illam tibi.
Ac ne de aliqua alia,
quam quę in mandatis continetur,
justitia dictum putares,
alibi explanat dicens:
In mandatis Dei assiduus esto,
et ipse dabit tibi cor,
et concupiscentia sapientię dabitur tibi.
Hinc est, quod in his uersatus Dauid omnibus humanę scientię
professoribus se sapientiorem factum audet asserere
et Domino confidenter
Ac ne de aliqua alia,
quam quę in mandatis continetur,
justitia dictum putares,
alibi explanat dicens:
In mandatis Dei assiduus esto,
et ipse dabit tibi cor,
et concupiscentia sapientię dabitur tibi.
Hinc est, quod in his uersatus Dauid omnibus humanę scientię
professoribus se sapientiorem factum audet asserere
et Domino confidenter loquitur dicens:
Super omnes docentes me intellexi,
quia iustitia tua meditatio mea est.
Et:
Super senes intellexi,
quia mandata tua
obseruare.
Cęterum, nequis obseruandorum difficultatem ignauię suę fauens
insipienter excuset
et impossibilia esse prędicet,
audiat Ioannem Apostolum dicentem:
Hęc est charitas Dei: ut mandata eius custodiamus.
Et mandata eius grauia non sunt.
Audiat et Moysen in Deuteronomio sibi loquentem:
Mandatum hoc quod ego pręcipio tibi hodie,
non supra te est,
neque procul positum,
nec in cęlo situm,
ut possis dicere:
Quis nostrum ualet in cęlum ascendere,
ut deferat
ut mandata eius custodiamus.
Et mandata eius grauia non sunt.
Audiat et Moysen in Deuteronomio sibi loquentem:
Mandatum hoc quod ego pręcipio tibi hodie,
non supra te est,
neque procul positum,
nec in cęlo situm,
ut possis dicere:
Quis nostrum ualet in cęlum ascendere,
ut deferat illud ad nos,
ut audiamus atque opere compleamus?
Neque trans mare positum,
ut causeris et dicas:
Quis e nobis poterit mare transfretare
et illud ad nos usque deferre,
ut possimus audire et facere
non sunt.
Audiat et Moysen in Deuteronomio sibi loquentem:
Mandatum hoc quod ego pręcipio tibi hodie,
non supra te est,
neque procul positum,
nec in cęlo situm,
ut possis dicere:
Quis nostrum ualet in cęlum ascendere,
ut deferat illud ad nos,
ut audiamus atque opere compleamus?
Neque trans mare positum,
ut causeris et dicas:
Quis e nobis poterit mare transfretare
et illud ad nos usque deferre,
ut possimus audire et facere quod pręceptum est?
Sed iuxta te est sermo ualde,
in cęlum ascendere,
ut deferat illud ad nos,
ut audiamus atque opere compleamus?
Neque trans mare positum,
ut causeris et dicas:
Quis e nobis poterit mare transfretare
et illud ad nos usque deferre,
ut possimus audire et facere quod pręceptum est?
Sed iuxta te est sermo ualde,
in ore tuo et corde tuo,
ut facias illum.
Quid ergo, quod supra nos non est, amplecti recusamus?
Et quare, quod cordi insitum est, id euellere ac proiicere conamur?
Nonne, cum hoc agimus, intus quibusdam conscientię stimulis
Quę pręterea dementia est,
immo quis furor,
uitium sequi malle, cuius finis poena perennis est,
quam uirtutem, qua beatitudo comparatur ęterna?
Beatitudinem autem decalogi obseruatoribus promissam quis ambiget,
cum Veritas in Euangelio,
ut supra retulimus,
dicat:
Si uis ad uitam ingredi,
serua mandata.
Idem Dominus alibi quoque,
cum de Deo Patre loqueretur:
Scio, inquit,
quia mandatum eius uita ęterna est.
Si ergo tantę mercedis compotes esse cupimus,
Dei mandata ne
mandatum eius uita ęterna est.
Si ergo tantę mercedis compotes esse cupimus,
Dei mandata ne deseramus.
Quę sicut perfectę uirtutes sunt,
ita perfectionis numero, id est, decade censentur.
Hęc est itaque frugum decima sanctarum in horreum Dei inferenda multo
melius quam illa,
quę de terrę foetibus collecta offerri solent.
Hę sunt decem conchę a uero Salomone positę,
in quibus lauari debent,
non pecudum ut olim,
sed animarum nostrarum uictimę in holocaustum charitatis Deo consecrandę.
Hęc est
ita perfectionis numero, id est, decade censentur.
Hęc est itaque frugum decima sanctarum in horreum Dei inferenda multo
melius quam illa,
quę de terrę foetibus collecta offerri solent.
Hę sunt decem conchę a uero Salomone positę,
in quibus lauari debent,
non pecudum ut olim,
sed animarum nostrarum uictimę in holocaustum charitatis Deo consecrandę.
Hęc est cithara illa ille-que decacordus ,
ad quem nos hortatur Dauid dicens:
Confitemini Domino in cithara,
et psalterio decem
Hęc est itaque frugum decima sanctarum in horreum Dei inferenda multo
melius quam illa,
quę de terrę foetibus collecta offerri solent.
Hę sunt decem conchę a uero Salomone positę,
in quibus lauari debent,
non pecudum ut olim,
sed animarum nostrarum uictimę in holocaustum charitatis Deo consecrandę.
Hęc est cithara illa ille-que decacordus ,
ad quem nos hortatur Dauid dicens:
Confitemini Domino in cithara,
et psalterio decem cordarum psallite ei!
Hę denique sunt decem plagę illę,
quibus pharao,
a uero Salomone positę,
in quibus lauari debent,
non pecudum ut olim,
sed animarum nostrarum uictimę in holocaustum charitatis Deo consecrandę.
Hęc est cithara illa ille-que decacordus ,
ad quem nos hortatur Dauid dicens:
Confitemini Domino in cithara,
et psalterio decem cordarum psallite ei!
Hę denique sunt decem plagę illę,
quibus pharao, aduersarius noster, percutitur
et nos per eas liberati ad Terram usque Promissionis perducimur,
terram lacte et melle manantem,
id est lucis ęternę candore
uisionis-que
Cum-que ad tam inęstimabile bonum hac sola uia peruenitur,
ad eam ipsam Salomon sapientię dono insignis te stimulat dicens:
Conserua, fili, pręcepta patris tui,
id est, Dei,
et ne dimittas legem matris tuę,
id est, Ecclesię.
Liga ea in corde tuo iugiter
et circumda gutturi tuo,
ut uidelicet neque cogitatione delinquas
neque lingua labaris.
Cum ambulaueris, inquit, gradiantur tecum,
et cum dormieris, custodiant te,
ne pecces,
et uigilans loquere cum eis.
loquere cum eis.
Quęris, cur ita?
Ne scilicet, quamdiu per huius uitę curricula incedis,
iustitię iter deseras
et uel per quietem diaboli ludificationibus capiaris
uel, cum euigilas, de mundo prius quam de Deo cogites.
In quo quidem imitandus est nobis ille, qui ait:
Quomodo dilexi legem tuam, Domine!
Tota die meditatio mea est.
Igitur quotidie tecum reuolue,
quotidie mente rumina,
quęcunque Deo placent ut scias,
quęcunque displicent ut
mea est.
Igitur quotidie tecum reuolue,
quotidie mente rumina,
quęcunque Deo placent ut scias,
quęcunque displicent ut deuites.
Ac si quando pigebit cuncta repetere,
ad summam illam in Euangelio a Domino factam protinus recurre:
Diliges, inquit, Dominum Deum tuum ex toto corde tuo
et ex tota anima tua
et ex tota mente tua.
Hoc est maximum et primum mandatum.
Secundum autem simile huic:
Diliges proximum tuum sicut teipsum.
In his duobus mandatis,
repetere,
ad summam illam in Euangelio a Domino factam protinus recurre:
Diliges, inquit, Dominum Deum tuum ex toto corde tuo
et ex tota anima tua
et ex tota mente tua.
Hoc est maximum et primum mandatum.
Secundum autem simile huic:
Diliges proximum tuum sicut teipsum.
In his duobus mandatis, inquit, uniuersa lex pendet et prophetę.
Omnia quippe pręcepta tam Legis quam Euangelii ad hunc ipsum
rediguntur finem,
ut Deus et proximus diligatur.
Ita tamen proximum dilige,
ut Deum non offendas.
Ita
sit,
de transgressorum quoque poena aliquid memoremus.
De praevaricatorvm poena.
Caput V
Siquis interim alteri infensus maligne cauilletur |
sibi in mandatis ne occidat uetari |
et non ne odio habeat |
aut aliquod aliud iniurię inferat genus,
meminisse debet |
cuncta quidem, quę in altera tabula conscripta sunt,
ad illam summam redigi, qua iubemur |
ita proximos ut nosmetipsos diligere.
poena.
Caput V
Siquis interim alteri infensus maligne cauilletur |
sibi in mandatis ne occidat uetari |
et non ne odio habeat |
aut aliquod aliud iniurię inferat genus,
meminisse debet |
cuncta quidem, quę in altera tabula conscripta sunt,
ad illam summam redigi, qua iubemur |
ita proximos ut nosmetipsos diligere.
Quo semel recepto |
non solum ab omni offensa erit cessandum,
sed etiam bene cuique optandum bene-que faciendum,
et quod nobis
diligere.
Quo semel recepto |
non solum ab omni offensa erit cessandum,
sed etiam bene cuique optandum bene-que faciendum,
et quod nobis indigentibus ab aliis exigeremus,
id aliorum necessitati pręstandum.
Si cui tamen quicquam mancum in decalogo imperfectum-que uidebitur,
omnium perfectionem ex Euangelio petat:
Sed iam redeat, unde digressa est oratio
et sicut instituimus ipsas pręuaricatorum poenas fidelium traditionum scripta percurrendo solicite scrutemur.
Neque hoc sine dolore,
immo nec sine metu,
ne ipsi quoque cum peccatores simus, in illas incidamus.
Legimus enim in Deuteronomio execrationes de monte Hebal a Leuitis Dei iussu prolatas,
et inter legendum contremiscimus.
Maledictus, inquiunt, qui facit sculptile,
quod est contra primę tabulę mandatum.
Sed iam redeat, unde digressa est oratio
et sicut instituimus ipsas pręuaricatorum poenas fidelium traditionum scripta percurrendo solicite scrutemur.
Neque hoc sine dolore,
immo nec sine metu,
ne ipsi quoque cum peccatores simus, in illas incidamus.
Legimus enim in Deuteronomio execrationes de monte Hebal a Leuitis Dei iussu prolatas,
et inter legendum contremiscimus.
Maledictus, inquiunt, qui facit sculptile,
quod est contra primę tabulę mandatum.
Contra secundę autem pręcepta
est contra primę tabulę mandatum.
Contra secundę autem pręcepta delinquentibus dicitur:
qui dormit cum uxore patris sui et reuelat operimentum
loculi eius!
Et qui dormit cum iumento
uel cum sorore
uel cum socru
uel cum uxore proximi!
Et qui percusserit proximum
et qui pro precio uitę insidiatur alienę!
Post multa:
Maledictus, aiunt, qui non permanet in sermonibus legis huius
nec eos opere perficit!
Deinde iterum ad maledicendum acrius insurgentes
ad transgressorem-que conuersi dicunt:
alienę!
Post multa:
Maledictus, aiunt, qui non permanet in sermonibus legis huius
nec eos opere perficit!
Deinde iterum ad maledicendum acrius insurgentes
ad transgressorem-que conuersi dicunt:
Maledictus, aiunt, qui non permanet in sermonibus legis huius
nec eos opere perficit!
Deinde iterum ad maledicendum acrius insurgentes
ad transgressorem-que conuersi dicunt:
fructus terrę tuę,
armenta boum tuorum et greges ouium tuarum!
Maledictus eris ingrediens et maledictus egrediens .
Longum foret cuncta referre, quę ibi colliguntur,
sed breuiter:
nihil prorsus mali, quod in hac uita mortalibus accidere possit,
prętermittitur.
Vsque adeo graue crimen est diuinis nolle parere mandatis
et aduersus ea niti proprię uoluntatis libidini blandiendo.
Vsque adeo graue crimen est diuinis nolle parere mandatis
et aduersus ea niti proprię uoluntatis libidini blandiendo.
est diuinis nolle parere mandatis
et aduersus ea niti proprię uoluntatis libidini blandiendo.
Conditor ac Dominus
ait:
Si uolueritis et audieritis me,
bona terrę comedetis.
Quod si nolueritis et me ad iracundiam prouocaueritis,
gladius deuorabit uos .
Multa huiuscemodi in Hieremia,
multa in Ezechiele,
nec pauca in reliquis prophetis leguntur minis terroribus-que plena.
Quorum quam certus euentus fuerit,
cum plurimarum urbium excidia
tum potentissimorum quondam regum infelicissimi exitus testantur.
ait:
Si uolueritis et audieritis me,
bona terrę comedetis.
Quod si nolueritis et me ad iracundiam prouocaueritis,
gladius deuorabit uos .
Multa huiuscemodi in Hieremia,
multa in Ezechiele,
nec pauca in reliquis prophetis leguntur minis terroribus-que plena.
Quorum quam certus euentus fuerit,
cum plurimarum urbium excidia
tum potentissimorum quondam regum infelicissimi exitus testantur.
Si uolueritis et audieritis me,
bona terrę comedetis.
Quod si nolueritis et me ad iracundiam prouocaueritis,
gladius deuorabit uos .
Multa huiuscemodi in Hieremia,
multa in Ezechiele,
nec pauca in reliquis prophetis leguntur minis terroribus-que plena.
Quorum quam certus euentus fuerit,
cum plurimarum urbium excidia
tum potentissimorum quondam regum infelicissimi exitus testantur.
Hic capta a Caldeis Hierosolyma cum fugeret,
comprehensus uinculis-que constrictus coram rege una cum liberis adducitur.
Hi spectante patre trucidantur,
ille deinde etiam oculis orbatur,
quas mallet ante errutos,
ne filiorum cędem uideret.
Vinctus postremo et cęcus in Babylonem est ductus,
templum ipsum atque domus urbis igni consumptę,
turres ac moenia solo ęquata,
populus captiuus, pręter eos qui ceciderant, Babylonem translatus.
Nabuchodonosoro,
templum Dei sui gentilium ritum secuti polluerant,
prophetis uera uaticinantibus illuserant |
et cum propterea tot mala se passuros audissent,
deprauatos animi mores corrigere neglexerant.
Contempta itaque diuinitas non distulit uindictam,
ubi in flagitio cognouit obduratos |
et cum nulla denunciatione futurę ultionis deterreri possent,
ultima calamitate afflixit.
denunciatione futurę ultionis deterreri possent,
ultima calamitate afflixit.
agite,
et appropinquabit uobis regnum cęlorum.
Quod si ad uiam iustitię,
a qua procul aberras,
reuerti neglexeris,
iam tandem tuę imbecillitati derelictus peccata super peccata
cumulabis |
ac ueluti absque gubernaculo in mari fluctuans nauis,
quocunque concupiscentię tuę te impellet flatus,
eo fereris.
Id tibi futurum ille qui nouit omnia antequam fiant prędicit |
in psalmo ita loquens:
imbecillitati derelictus peccata super peccata
cumulabis |
ac ueluti absque gubernaculo in mari fluctuans nauis,
quocunque concupiscentię tuę te impellet flatus,
eo fereris.
Id tibi futurum ille qui nouit omnia antequam fiant prędicit |
in psalmo ita loquens:
Id tibi futurum ille qui nouit omnia antequam fiant prędicit |
in psalmo ita loquens:
cordis eorum;
ibunt in adinuentionibus suis.
Nihil illo homine infelicius,
a quo diuinę benignitatis auxilium subtrahitur.
Cum enim sic destitutus nihil boni per se agere possit |
et suis affectibus ad malum pronis anhelet,
continuo in omne nefas pręceps feratur necesse est.
Iccirco non solum a paradisi expectatione excluditur,
verum etiam in dies grauius futurum sibi supplicium
comparat in inferno.
a quo diuinę benignitatis auxilium subtrahitur.
Cum enim sic destitutus nihil boni per se agere possit |
et suis affectibus ad malum pronis anhelet,
continuo in omne nefas pręceps feratur necesse est.
Iccirco non solum a paradisi expectatione excluditur,
verum etiam in dies grauius futurum sibi supplicium
comparat in inferno.
Cum enim sic destitutus nihil boni per se agere possit |
et suis affectibus ad malum pronis anhelet,
continuo in omne nefas pręceps feratur necesse est.
Iccirco non solum a paradisi expectatione excluditur,
verum etiam in dies grauius futurum sibi supplicium
comparat in inferno.
anhelet,
continuo in omne nefas pręceps feratur necesse est.
Iccirco non solum a paradisi expectatione excluditur,
verum etiam in dies grauius futurum sibi supplicium
comparat in inferno.
faciamus |
et quę fieri uetuit uitemus.
Ita Christianę hęreditatis,
quę omnem nostrę ęstimationis computationem superat,
consortes esse merebimur.
cum ipse Christus dicat:
esse merebimur.
cum ipse Christus dicat:
Quicunque fecerit uoluntatem Patris mei qui in cęlis est,
ipse meus frater, soror et mater est.
Quasi diceret:
Is mihi in cęlesti regno erit coniunctissimus |
atque arcta imprimis cognatione copulatus,
qui hic in exequendis Dei mandatis mihi proximus effici studuerit.
ut sit particeps Christi glorię,
qui Christi prius extiterit obedientię comes.
Cęterum, quoniam undique insidię,
undique laquei nos circundent ,
proximus effici studuerit.
ut sit particeps Christi glorię,
qui Christi prius extiterit obedientię comes.
Cęterum, quoniam undique insidię,
undique laquei nos circundent ,
magnopere nobis uigilandum erit,
ne in illis incidamus.
Non incongrue igitur post mandatorum tractationem de uigilia disseremus.
De vigilia.
Caput VI
Vitę mortalium tempus quam breuissimum est.
ipsi senes parum
Vitę mortalium tempus quam breuissimum est.
ipsi senes parum se uixisse conquęruntur.
Sed cum uita uigilia est,
nonne etiam tanto minus uiuit aliquis,
quanto plus quieti ac somno indulget?
Nolo tamen ut extendendę in longius spacium uitę gratia |
uigiliarum obseruatio te delectet,
sed ea duntaxat de causa
ut a uitiis facilius abstineas |
et uirtutibus proficias magis.
Vigilando autem utrunque effici
abstineas |
et uirtutibus proficias magis.
Vigilando autem utrunque effici posse facile
nobis persuadebimus,
si Noui Veteris-que Instrumenti fidelia testimonia audire uoluerimus.
Clamat in Euangelio Dominus:
utrunque effici posse facile
nobis persuadebimus,
si Noui Veteris-que Instrumenti fidelia testimonia audire uoluerimus.
Clamat in Euangelio Dominus:
estote et uigilate,
quia aduersarius uester diabolus tanquam leo rugiens circuit quęrens
quem deuoret;
cui resistite fortes in fide!
Vigilantia primo opus est,
ne imparati opprimamur,
deinde fide,
ut resistamus et uincamus.
Quod si sępius uincere contigerit,
etiam uirtute proficere continget.
Superatis enim nequitię suggestionibus |
restat ut ad bonorum operationem conuertamur.
Ad hęc
restat ut ad bonorum operationem conuertamur.
Ad hęc autem perficienda non sufficit nostra fragilitas.
Precationibus uero offerendis nullum tempus magis idoneum esse horis
nocturnis,
nullum acommodatius esse creditur.
Atque ideo Propheta hortatur nos dicens:
uero offerendis nullum tempus magis idoneum esse horis
nocturnis,
nullum acommodatius esse creditur.
Atque ideo Propheta hortatur nos dicens:
Nox itaque meditationum mater est,
dies actionum.
Has inter se uices partisse uidentur,
quandoquidem Saluator quoque noster,
ut huiusce rei nobis documento esset,
per diem docuisse in templo,
noctu autem in monte Oliueti exiens orasse perhibetur.
Noctu ergo surgentes meditando atque orando quęramus cum sanctis
mulieribus uirtutum aromata,
ut illis ungamus Iesum.
Si cum sanctimonię odore ad se uenientes
Nox itaque meditationum mater est,
dies actionum.
Has inter se uices partisse uidentur,
quandoquidem Saluator quoque noster,
ut huiusce rei nobis documento esset,
per diem docuisse in templo,
noctu autem in monte Oliueti exiens orasse perhibetur.
Noctu ergo surgentes meditando atque orando quęramus cum sanctis
mulieribus uirtutum aromata,
ut illis ungamus Iesum.
Si cum sanctimonię odore ad se uenientes conspexerit,
qua pietate est,
Noctu ergo surgentes meditando atque orando quęramus cum sanctis
mulieribus uirtutum aromata,
ut illis ungamus Iesum.
Si cum sanctimonię odore ad se uenientes conspexerit,
qua pietate est, iocunde gratanter-que suscipiet.
In nobis implebitur dictum illud:
Beati sunt serui illi,
quos cum uenerit Dominus, inuenerit uigilantes.
Pręterea quemadmodum ętas uitę nostrę breuis est,
ita et incerta.
Plurimos frustratur speratę senectutis expectatio.
unum diem,
immo, unam horam a mortis periculo alienam possit sibi promittere?
Quam multos ,
dum sani ambulant,
dum fabulantur,
dum rident,
uel casus exterior | uel morbus interior | repente deiicit et extinguit?
In eo itaque nostrę saluti consulitur,
quod Saluator ait:
Dominus domus huius, id est, corporis humani est Christus.
Serui sunt quinque sensus, ianitor anima.
hęc si bene uigilauerit,
sensus ipsi ad bene operandum recte disponentur.
Isto autem modo expectatus Dominus cum uenerit,
neque in seruis neque in ianitore quod condemnet inueniet.
Tametsi Dominus noster in fine seculorum uenturus sit,
ut simul omnes iudicet,
cuiusque tamen merita in exitu uitę discutit |
et singulorum facta diiudicat.
Qualis ergo quisque nunc
Dominus domus huius, id est, corporis humani est Christus.
Serui sunt quinque sensus, ianitor anima.
hęc si bene uigilauerit,
sensus ipsi ad bene operandum recte disponentur.
Isto autem modo expectatus Dominus cum uenerit,
neque in seruis neque in ianitore quod condemnet inueniet.
Tametsi Dominus noster in fine seculorum uenturus sit,
ut simul omnes iudicet,
cuiusque tamen merita in exitu uitę discutit |
et singulorum facta diiudicat.
Qualis ergo quisque nunc decesserit,
talis
quinque sensus, ianitor anima.
hęc si bene uigilauerit,
sensus ipsi ad bene operandum recte disponentur.
Isto autem modo expectatus Dominus cum uenerit,
neque in seruis neque in ianitore quod condemnet inueniet.
Tametsi Dominus noster in fine seculorum uenturus sit,
ut simul omnes iudicet,
cuiusque tamen merita in exitu uitę discutit |
et singulorum facta diiudicat.
Qualis ergo quisque nunc decesserit,
talis etiam in illo ultimo iudicio cum corpore apparebit.
Vigilare
operandum recte disponentur.
Isto autem modo expectatus Dominus cum uenerit,
neque in seruis neque in ianitore quod condemnet inueniet.
Tametsi Dominus noster in fine seculorum uenturus sit,
ut simul omnes iudicet,
cuiusque tamen merita in exitu uitę discutit |
et singulorum facta diiudicat.
Qualis ergo quisque nunc decesserit,
talis etiam in illo ultimo iudicio cum corpore apparebit.
Vigilare itaque iubemur,
ne mors imparatos occupet.
Et quoniam nescimus diem neque
quod condemnet inueniet.
Tametsi Dominus noster in fine seculorum uenturus sit,
ut simul omnes iudicet,
cuiusque tamen merita in exitu uitę discutit |
et singulorum facta diiudicat.
Qualis ergo quisque nunc decesserit,
talis etiam in illo ultimo iudicio cum corpore apparebit.
Vigilare itaque iubemur,
ne mors imparatos occupet.
Et quoniam nescimus diem neque horam,
semper est uigilandum.
Semper autem uigilat, qui semper a malo abhorret |
et bonum, ut Deo placeat,
perficere maturat.
Ideo-que citius expergiscitur et exurgit,
ut quanto minus dormierit,
tanto plus apud Deum meriti bene operando sibi comparet.
Igitur non plures horas dormitioni impartit
quam naturę necessitas postulat.
ut totum quod superest,
semper in Dei laudem |
aut orando |
aut aliquid aliud agendo expendat.
Siquod momentum ocio transierit,
illud sibi deperisse arbitratur.
Porro, satis erit | sex horas ad mediam noctem somno dare,
a media uero nocte
custodiui legem tuam.
Et iterum:
Media nocte surgebam ad confitendum tibi.
Esaias qui cuncta quę euangelistę narrant |
multo ante quam euenirent prędixit,
ipse amore in Deum accensus ait:
iterum:
Media nocte surgebam ad confitendum tibi.
Esaias qui cuncta quę euangelistę narrant |
multo ante quam euenirent prędixit,
ipse amore in Deum accensus ait:
quam natus,
futuram Hierosolymę euersionem lugens
et precibus misericordiam implorandam suadens
nullas efficaciores fore credidit,
quam quę nocturno tempore factę fuissent.
Ideo
natus,
futuram Hierosolymę euersionem lugens
et precibus misericordiam implorandam suadens
nullas efficaciores fore credidit,
quam quę nocturno tempore factę fuissent.
Ideo
legimus |
pastoribus uigilias noctis agentibus angelo adueniente Saluatoris
natiuitatem fuisse nunciatam.
Cuius memoriam Ecclesia quoque a media nocte
(tunc enim de Virgine editus creditur)
celebrare consueuit.
agnouit sanctarum
uigiliarum merito,
quia non discedebat de templo,
(ut euangelista ait)
ieiuniis et obsecrationibus seruiens nocte ac die.
male agendo dum uigilant.
Tales uigilię tam fugiendę sunt
quam hę, de quibus loquimur, expetendę.
His aduersus mortiferę uoluptatis illecebras armamur,
his diaboli uires frangimus |
et in dies efficimur fortiores.
In his orando, legendo, meditando, quam suauis est Dominus gustamus.
Per has mundatur animus,
acuitur intellectus,
mens ad cęlestia contemplanda errigitur |
et gaudia illa quę eloqui nescit,
se interdum sensisse miratur.
Tales uigilię tam fugiendę sunt
quam hę, de quibus loquimur, expetendę.
His aduersus mortiferę uoluptatis illecebras armamur,
his diaboli uires frangimus |
et in dies efficimur fortiores.
In his orando, legendo, meditando, quam suauis est Dominus gustamus.
Per has mundatur animus,
acuitur intellectus,
mens ad cęlestia contemplanda errigitur |
et gaudia illa quę eloqui nescit,
se interdum sensisse miratur.
Neque enim diu uiuere queunt,
qui multo somno dediti marcent.
tument uultus lurido colore infecti |
putrescentia-que uiscera repente inuadens ualitudo dissoluere festinat.
Et quoniam nulla his cura fuit sanctis actionibus inuigilare,
quibus nixi in cęlum euolarent,
peccatis pręgrauati ad inferos descendunt.
Quod sibi ualde metuens Propheta orabat cum diceret:
descendunt.
Quod sibi ualde metuens Propheta orabat cum diceret:
dolis capiantur,
sine causa Dominus Discipulos increpuisset,
cum dixit:
Sic non potuistis una hora uigilare mecum?
Quare autem illos uigilare uellet,
continuo palam fecit dicens:
Vigilate et orate,
ut non intretis in tentationem!
Huiuscemodi quidem periculi testis est etiam parabola illa,
in qua legitur:
ut non intretis in tentationem!
Huiuscemodi quidem periculi testis est etiam parabola illa,
in qua legitur:
fuerint,
tunc demum intelligent,
quam male dormierint,
cum uillicationis suę reddere rationem compellentur.
Datum quippe sibi tempus ad poenitendum ac bene agendum |
inutiliter, immo et nequiter consumpsere.
Nihil de futura uita cogitantes,
dum pręsentem in deliciis corporis dormiendo lasciuiendo-que transigunt.
De somniis.
Caput VIII
De istorum numero etiam illos esse dixerim,
quos
esse dixerim,
quos uanę somniorum suorum imagines quasi futuri diuinę ita delectant
,
ut quotidie uisa enarrent |
et siquando sequatur euentus,
uera se uidisse iactitent.
ueluti digni quibus cęlestis prouidentię mysteria pandantur.
cum magis illis conueniat in Prouerbiis dictum:
inficias quandoque per somnium uera nunciari.
Iacob duodecim tribuum pater cum obdormisset,
uidit cęlestem scalam | angelos-que ascendentes et descendentes.
Et a Domino audiuit |
terrę in qua dormiret,
se possessorem fore |
semen-que suum per orbem esse propagandum.
cuius somnio cognitum est |
ipsum patri matri-que ac fratribus honorabilem futurum,
manipulorum et stellarum quę uidit,
solis quoque et lunę argumento.
Ab his enim per quietem se adoratum dixerat.
Idem Ioseph magistri pincernarum pharaonis et pistorum prępositi,
cum quibus tunc in carcere erat,
somnia interpretatus est,
diuersę quidem sortis,
sed certissimi euentus |
ac nihil prorsus ab interpretationis sententia discrepantis.
Pręterea in Iudicum libro Gedeonis uictoria aduersum Madianitas ante
per nocturnam
Ioseph magistri pincernarum pharaonis et pistorum prępositi,
cum quibus tunc in carcere erat,
somnia interpretatus est,
diuersę quidem sortis,
sed certissimi euentus |
ac nihil prorsus ab interpretationis sententia discrepantis.
Pręterea in Iudicum libro Gedeonis uictoria aduersum Madianitas ante
per nocturnam imaginem fuit uulgata quam euenisset,
quodam somniante,
quod ordeaceus panis castra Madianitarum suo ictu subuertisset.
Regum quoque historia testatur |
Salomoni dormienti apparuisse Dominum |
Somnio fidem fecit euentus.
Nam eum sapientissimum inter reges fuisse satis constat.
Danielis etiam somnia de uentis pugnantibus ac bestiis de mari
ascendentibus |
et aliis quę leguntur,
nisi futurę ueritatis signa extitissent,
ne scripta quidem in uoluminibus diuinis fuissent.
Veniamus ad Euangelium.
Magi ne ad Herodem reuerterentur somnio admoniti capitis periculum euaserunt.
Iosephus in somniis accepto responso,
cum puero Iesu et matre eius uirgine fugit in Aegyptum,
ut ipsum Iesum neci subtraheret,
pugnantibus ac bestiis de mari
ascendentibus |
et aliis quę leguntur,
nisi futurę ueritatis signa extitissent,
ne scripta quidem in uoluminibus diuinis fuissent.
Veniamus ad Euangelium.
Magi ne ad Herodem reuerterentur somnio admoniti capitis periculum euaserunt.
Iosephus in somniis accepto responso,
cum puero Iesu et matre eius uirgine fugit in Aegyptum,
ut ipsum Iesum neci subtraheret,
qua Herodes ipsum solum quęritans aduersus insontem multorum infantiam
erat sęuiturus.
Ad hęc non pauca in sanctorum uitis
nisi futurę ueritatis signa extitissent,
ne scripta quidem in uoluminibus diuinis fuissent.
Veniamus ad Euangelium.
Magi ne ad Herodem reuerterentur somnio admoniti capitis periculum euaserunt.
Iosephus in somniis accepto responso,
cum puero Iesu et matre eius uirgine fugit in Aegyptum,
ut ipsum Iesum neci subtraheret,
qua Herodes ipsum solum quęritans aduersus insontem multorum infantiam
erat sęuiturus.
Ad hęc non pauca in sanctorum uitis relata legimus,
quibus credere compellimur |
per quietem sępenumero
Iosephus in somniis accepto responso,
cum puero Iesu et matre eius uirgine fugit in Aegyptum,
ut ipsum Iesum neci subtraheret,
qua Herodes ipsum solum quęritans aduersus insontem multorum infantiam
erat sęuiturus.
Ad hęc non pauca in sanctorum uitis relata legimus,
quibus credere compellimur |
per quietem sępenumero quę uera sunt reuelari.
cum pręsertim ipse Dominus (ut in Numeris scriptum est) dicat:
qua Herodes ipsum solum quęritans aduersus insontem multorum infantiam
erat sęuiturus.
Ad hęc non pauca in sanctorum uitis relata legimus,
quibus credere compellimur |
per quietem sępenumero quę uera sunt reuelari.
cum pręsertim ipse Dominus (ut in Numeris scriptum est) dicat:
non pauca in sanctorum uitis relata legimus,
quibus credere compellimur |
per quietem sępenumero quę uera sunt reuelari.
cum pręsertim ipse Dominus (ut in Numeris scriptum est) dicat:
accidunt,
uana atque fallacia,
ueris tamen interdum mixta,
ut credantur.
Demonis enim calliditas quo animo falsum aliquid suadet,
eodem et uerum reuelat,
utique ut nimium credulos |
et iam sibi libere confidentes facilius euertat |
atque in foueam alicuius mortiferi erroris pręcipitet incautos.
Prudentia igitur opus est ad deuitandos dolos,
quos ille ueterator nobis dormientibus per ipsa somniorum phantasmata struere consueuit.
Minimum itaque erit ei credendum,
qui perpetuus humani generis aduersarius esse
somnium,
siue statuam quam uidit consideres |
uario metallo compactam |
siue arborem supra modum proceram atque amplam.
Vtroque enim somnio Daniele interpretante didicit |
futuram regni cladem |
et suimet qui felicissimus putabatur,
extremam miseriam.
Pilati etiam uxor in Euangelio multa per uisum se passam conquęritur
propter Christum,
et marito ut missum illum faceret,
nititur persuadere.
Hoc quoque obseruandum,
quod iniqui insomniorum suorum quid portendant ignari
a sanctis interpretationem accipiunt,
ut pharao a Iosepho |
et Nabuchodonosor a
Sanctarum uigiliarum propria est quam Deo offerimus oratio.
opportune igitur nunc de illa disseremus.
Ad Philippenses scribens Apostolus:
Ad Philippenses scribens Apostolus:
uitio amittamus.
Habes orationis formam;
disce qualiter te habere oporteat inter orandum.
Secessum pete,
nequid oranti impedimento sit.
Habes orationis formam;
disce qualiter te habere oporteat inter orandum.
Secessum pete,
nequid oranti impedimento sit.
tuum Saluator ait,
et clauso ostio ora Patrem tuum in abscondito.
Sed is etiam clauso precatur ostio qui sensibus a rerum fragilium cura
sequestratis et mente et corpore in illum dirigitur cui supplicat.
Qui sic se habent,
etiam cum in conuentu multorum orauerint,
in abscondito orare putandi sunt.
Priuatę tamen orationi semper magis apta est solitudo.
Nam et Dominus noster,
ut se nobis imitandum proponeret,
in conuentu multorum orauerint,
in abscondito orare putandi sunt.
Priuatę tamen orationi semper magis apta est solitudo.
Nam et Dominus noster,
ut se nobis imitandum proponeret,
cum cogitaueris quam potens,
quam immensus sit,
quem allocuturus es,
quam e diuerso tu uilis atque abiectus,
humiliter quantum potes accede |
suspirans,
ingemiscens,
lachrymas etiam si potes fundens.
illum-que imitare publicanum,
qui stans a longe uultu in terra deiecto pectus percutiebat suum.
Peccatorum quippe conscius non est ausus propius accedere,
non oculos in cęlum subleuare,
et ut a se poenam exigeret,
a pectoris uerberatione non cessauit.
Verum nequis uel dignitate pręditus
uel a Deo iam gratiam consecutus minus se
uilis atque abiectus,
humiliter quantum potes accede |
suspirans,
ingemiscens,
lachrymas etiam si potes fundens.
illum-que imitare publicanum,
qui stans a longe uultu in terra deiecto pectus percutiebat suum.
Peccatorum quippe conscius non est ausus propius accedere,
non oculos in cęlum subleuare,
et ut a se poenam exigeret,
a pectoris uerberatione non cessauit.
Verum nequis uel dignitate pręditus
uel a Deo iam gratiam consecutus minus se submittat,
ad Scripturarum testimonia animum applicet,
et uidebit Salomonem regem in dedicatione templi fixis in terra
ausus propius accedere,
non oculos in cęlum subleuare,
et ut a se poenam exigeret,
a pectoris uerberatione non cessauit.
Verum nequis uel dignitate pręditus
uel a Deo iam gratiam consecutus minus se submittat,
ad Scripturarum testimonia animum applicet,
et uidebit Salomonem regem in dedicatione templi fixis in terra genibus |
et manibus ad cęlum expansis deprecantem.
Audiet Danielem prophetam dicentem:
Posui faciem meam ad Dominum Deum meum,
rogare et deprecari |
in ieiuniis, sacco et cinere.
Inde transiens ad Euangelium considerabit uas electionis
oculos in cęlum subleuare,
et ut a se poenam exigeret,
a pectoris uerberatione non cessauit.
Verum nequis uel dignitate pręditus
uel a Deo iam gratiam consecutus minus se submittat,
ad Scripturarum testimonia animum applicet,
et uidebit Salomonem regem in dedicatione templi fixis in terra genibus |
et manibus ad cęlum expansis deprecantem.
Audiet Danielem prophetam dicentem:
Posui faciem meam ad Dominum Deum meum,
rogare et deprecari |
in ieiuniis, sacco et cinere.
Inde transiens ad Euangelium considerabit uas electionis Paulum
apostolum,
qui ait:
minus se submittat,
ad Scripturarum testimonia animum applicet,
et uidebit Salomonem regem in dedicatione templi fixis in terra genibus |
et manibus ad cęlum expansis deprecantem.
Audiet Danielem prophetam dicentem:
Posui faciem meam ad Dominum Deum meum,
rogare et deprecari |
in ieiuniis, sacco et cinere.
Inde transiens ad Euangelium considerabit uas electionis Paulum
apostolum,
qui ait:
Curuo genua mea ad patrem Domini nostri Iesu Christi.
Ipsum quoque Christum Dominum contemplabitur,
quo nemo sanctior,
nemo magnificentior,
modo prono
sacco et cinere.
Inde transiens ad Euangelium considerabit uas electionis Paulum
apostolum,
qui ait:
Curuo genua mea ad patrem Domini nostri Iesu Christi.
Ipsum quoque Christum Dominum contemplabitur,
quo nemo sanctior,
nemo magnificentior,
modo prono corpore in faciem procumbentem,
modo errecto in cęlum suspicientem
et modo positis genibus orantem;
non quod illi nostris humiliationibus opus esset,
sed quod nos illius indigeremus exemplo.
Porro quoties peccatis,
quę a nobis
ad Euangelium considerabit uas electionis Paulum
apostolum,
qui ait:
Curuo genua mea ad patrem Domini nostri Iesu Christi.
Ipsum quoque Christum Dominum contemplabitur,
quo nemo sanctior,
nemo magnificentior,
modo prono corpore in faciem procumbentem,
modo errecto in cęlum suspicientem
et modo positis genibus orantem;
non quod illi nostris humiliationibus opus esset,
sed quod nos illius indigeremus exemplo.
Porro quoties peccatis,
quę a nobis commissa sunt,
ignosci petimus,
ante
Porro quoties peccatis,
quę a nobis commissa sunt,
ignosci petimus,
ante illis a quibus iniuriam accepimus ignoscamus.
Ipsius enim Domini pręceptum est:
Cum stabitis ad orandum,
dimittite siquid habetis aduersus aliquem,
ut et Pater uester, qui in cęlis est,
dimittat uobis peccata uestra.
Et Apostolus:
Volo, inquit, uos orare in omni loco,
leuantes puras manus,
sine ira et disceptatione.
Quomodo enim tibi placatum iri Deum speras,
nisi prius ipse placatus fueris
ante illis a quibus iniuriam accepimus ignoscamus.
Ipsius enim Domini pręceptum est:
Cum stabitis ad orandum,
dimittite siquid habetis aduersus aliquem,
ut et Pater uester, qui in cęlis est,
dimittat uobis peccata uestra.
Et Apostolus:
Volo, inquit, uos orare in omni loco,
leuantes puras manus,
sine ira et disceptatione.
Quomodo enim tibi placatum iri Deum speras,
nisi prius ipse placatus fueris proximo tuo?
Tu Deum, quem semper summe reuereri debebas, offendisti,
alius te, qui homo es, non
es, non Deus,
creatura, non creator,
peccator, non iustus.
Et licet ille, qui lęsit, lędere non debuerit,
tu tamen lędi merebare.
Quid enim mali non meretur is, qui Deo peccat?
Et si dixerimus quia peccatum non
habemus,
nosipsos seducimus,
et ueritas in nobis non est.
Nunc considera quam iuste poscas tibi ignosci, qui Deo deliqueris,
cum tu homini non uis ignoscere, qui deliquit tibi.
Post remissam autem omnem iniuriam,
accede ad offerendas preces,
non frigide, sed ardenter,
non remisse, sed perseueranter.
Attende, quid
cum tu homini non uis ignoscere, qui deliquit tibi.
Post remissam autem omnem iniuriam,
accede ad offerendas preces,
non frigide, sed ardenter,
non remisse, sed perseueranter.
Attende, quid Hieremias propheta monendo dicat:
Leuemus, inquit, corda nostra cum manibus ad Dominum in cęlos !
Quod et Apostolus docet dicens
Orabo spiritu, orabo et mente;
psallam spiritu, psallam et mente;
ut uidelicet et lingua sermonem resonet
et mens circa ea, quę dicuntur, intenta sit.
Parum diligens est precator,
qui alio uerba, alio cogitationes dirigit,
et
Quod et Apostolus docet dicens
Orabo spiritu, orabo et mente;
psallam spiritu, psallam et mente;
ut uidelicet et lingua sermonem resonet
et mens circa ea, quę dicuntur, intenta sit.
Parum diligens est precator,
qui alio uerba, alio cogitationes dirigit,
et cum corpore in ecclesia sit, animo uagatur foras
per urbis loca uel secessus ruris.
Quando hic cum Apostolo dicere poterit:
Conuersatio nostra in cęlis est,
si ne ibi quidem, ubi est, se esse noscit?
Nec semel orasse sufficit.
resonet
et mens circa ea, quę dicuntur, intenta sit.
Parum diligens est precator,
qui alio uerba, alio cogitationes dirigit,
et cum corpore in ecclesia sit, animo uagatur foras
per urbis loca uel secessus ruris.
Quando hic cum Apostolo dicere poterit:
Conuersatio nostra in cęlis est,
si ne ibi quidem, ubi est, se esse noscit?
Nec semel orasse sufficit.
Instandum est, ut impetres, quod postulas.
Eędem preces frequenter replicandę
et in his, quę ad animę salutem pertinent, usque in
cum Apostolo dicere poterit:
Conuersatio nostra in cęlis est,
si ne ibi quidem, ubi est, se esse noscit?
Nec semel orasse sufficit.
Instandum est, ut impetres, quod postulas.
Eędem preces frequenter replicandę
et in his, quę ad animę salutem pertinent, usque in finem est
perseuerandum,
dicente ipso qui saluat:
Petite, et dabitur uobis;
quęrite, et inuenietis!
Pulsate et aperietur uobis.
Omnis enim qui petit, accipit,
et qui quęrit,
in cęlis est,
si ne ibi quidem, ubi est, se esse noscit?
Nec semel orasse sufficit.
Instandum est, ut impetres, quod postulas.
Eędem preces frequenter replicandę
et in his, quę ad animę salutem pertinent, usque in finem est
perseuerandum,
dicente ipso qui saluat:
Petite, et dabitur uobis;
quęrite, et inuenietis!
Pulsate et aperietur uobis.
Omnis enim qui petit, accipit,
et qui quęrit, inuenit,
et pulsanti aperietur.
terrores prędicendo explicuisset,
adiecit:
Vigilate itaque omni tempore orantes,
ut digni habeamini fugere ista omnia
et stare ante Filium hominis.
Denique, quod uerbis docuit,
opere confirmauit.
Ter enim easdem preces repetisse dicitur
et factus in agonia orasse prolixius
multum-que sudasse, dum oraret;
ut discas, etiam cum multum oraueris,
non remittere cordis affectum.
quem non solum cum rogamus ,
quamquam tunc magis,
uerum etiam cum non rogamus nos habere necesse est,
ut impleatur quod Apostolus ait:
non solum cum rogamus ,
quamquam tunc magis,
uerum etiam cum non rogamus nos habere necesse est,
ut impleatur quod Apostolus ait:
Sine intermissione orate!
Post gloriosam Domini ascensionem |
de ipsis eius apostolis traditum est,
quod perseuerantes erant in oratione cum mulieribus et Maria matre
Iesu et fratribus eius.
Et si apostolis opus erat iugiter orationum sacrificio,
quis tutum se a tentationum periculo sperabit,
nisi semper orauerit?
illud fuerit sibi, uel ei pro quo petit, profuturum.
Omnia, inquit, quęcunque petitis,
credite, quia accipietis,
et eueniet uobis.
Male tamen id credit,
qui ueritati, quę Christus est, non adhęret,
eodem dicente:
Veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate.
Et ut ostenderet,
quare sic adorandus esset:
Spiritus, inquit, est Deus,
et eos, qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare.
Hoc spiritu afflatus Dauid,
in eandem sententiam prorupit dicens:
Prope est Deus omnibus inuocantibus eum,
et eueniet uobis.
Male tamen id credit,
qui ueritati, quę Christus est, non adhęret,
eodem dicente:
Veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate.
Et ut ostenderet,
quare sic adorandus esset:
Spiritus, inquit, est Deus,
et eos, qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare.
Hoc spiritu afflatus Dauid,
in eandem sententiam prorupit dicens:
Prope est Deus omnibus inuocantibus eum,
omnibus inuocantibus eum in ueritate.
Frustra igitur heretici precibus insistunt,
Christus est, non adhęret,
eodem dicente:
Veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate.
Et ut ostenderet,
quare sic adorandus esset:
Spiritus, inquit, est Deus,
et eos, qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare.
Hoc spiritu afflatus Dauid,
in eandem sententiam prorupit dicens:
Prope est Deus omnibus inuocantibus eum,
omnibus inuocantibus eum in ueritate.
Frustra igitur heretici precibus insistunt,
frustra omnes illi, qui Christi religionem ueritatis fide non sequuntur.
Et ut ostenderet,
quare sic adorandus esset:
Spiritus, inquit, est Deus,
et eos, qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare.
Hoc spiritu afflatus Dauid,
in eandem sententiam prorupit dicens:
Prope est Deus omnibus inuocantibus eum,
omnibus inuocantibus eum in ueritate.
Frustra igitur heretici precibus insistunt,
frustra omnes illi, qui Christi religionem ueritatis fide non sequuntur.
Nunquam futurę salutis,
quam orant,
compotes erunt,
nisi crediderint.
fiat!
Non quod ipse nesciret crucem,
quam subiturus erat,
omnium credentium fore salutem,
sed quod instruere nos uellet,
ut semper uoluntati nostre pręferamus Dei uoluntatem.
Vnde ab eodem edocti,
quotidie orando dicimus:
Fiat uoluntas tua
sicut in cęlo et in terra!
Cęterum, cum eius uoluntas sit,
ut pie iuste-que uiuamus,
hoc quoque his uerbis poscimus,
ut leges atque pręcepta,
quę dedit nobis,
per nos impleantur.
Frustra enim imbecillitas nostra ad id niteretur,
nisi
Non quod ipse nesciret crucem,
quam subiturus erat,
omnium credentium fore salutem,
sed quod instruere nos uellet,
ut semper uoluntati nostre pręferamus Dei uoluntatem.
Vnde ab eodem edocti,
quotidie orando dicimus:
Fiat uoluntas tua
sicut in cęlo et in terra!
Cęterum, cum eius uoluntas sit,
ut pie iuste-que uiuamus,
hoc quoque his uerbis poscimus,
ut leges atque pręcepta,
quę dedit nobis,
per nos impleantur.
Frustra enim imbecillitas nostra ad id niteretur,
nisi illam gratia
inuicem,
ut saluemini!
Paulus quoque apostolus hortatur dicens:
Obsecro primum omnium fieri obsecrationes,
orationes,
postulationes,
gratiarum actiones pro omnibus hominibus,
pro regibus et omnibus qui in sublimitate constituti sunt,
ut quietam et tranquillam uitam agamus
in omni pietate et castitate.
Denique Dominus noster etiam pro persecutoribus nos orare iussit,
et ipsemet pro illis,
a quibus probra,
maledicta,
uerbera
et in
Obsecro primum omnium fieri obsecrationes,
orationes,
postulationes,
gratiarum actiones pro omnibus hominibus,
pro regibus et omnibus qui in sublimitate constituti sunt,
ut quietam et tranquillam uitam agamus
in omni pietate et castitate.
Denique Dominus noster etiam pro persecutoribus nos orare iussit,
et ipsemet pro illis,
a quibus probra,
maledicta,
uerbera
et in crucem actus mortiferas plagas patiebatur,
orauit Patrem
ignosci-que eis
qui in sublimitate constituti sunt,
ut quietam et tranquillam uitam agamus
in omni pietate et castitate.
Denique Dominus noster etiam pro persecutoribus nos orare iussit,
et ipsemet pro illis,
a quibus probra,
maledicta,
uerbera
et in crucem actus mortiferas plagas patiebatur,
orauit Patrem
ignosci-que eis postulauit.
Quanti autem id meriti sit,
primus martyr Stephanus ostendit,
qui iis, a quibus lapidabatur, ueniam precaturus
uidit cęlos apertos
et Iesum stantem a dextris uirtutis Dei,
ab eodem iamiam
plagas patiebatur,
orauit Patrem
ignosci-que eis postulauit.
Quanti autem id meriti sit,
primus martyr Stephanus ostendit,
qui iis, a quibus lapidabatur, ueniam precaturus
uidit cęlos apertos
et Iesum stantem a dextris uirtutis Dei,
ab eodem iamiam suscipiendus,
cuius in diligendis inimicis mansuetudinem fuerat imitatus.
Quo autem facilius ad assequendam beatitudinem uoti nostri compotes
simus,
expediet quidem eos etiam, quos Deo charissimos esse constat,
ut pro nobis deprecentur, obsecrare,
ut, quod ipsi
Quo autem facilius ad assequendam beatitudinem uoti nostri compotes
simus,
expediet quidem eos etiam, quos Deo charissimos esse constat,
ut pro nobis deprecentur, obsecrare,
ut, quod ipsi non meremur,
illorum, qui digni sunt,
suffragiis obtineamus.
Ita fecisse gentiles quasdam in Euangelio Ioannis legimus.
Cupiditate enim affecti uidendi Iesum rogauerunt Philippum,
Philippus Andream,
ambo Dominum.
Quid secutum sit,
euangelista non explicat.
Non tamen dubito,
quin ipse Dominus per apostolos exoratus hoc
Quid secutum sit,
euangelista non explicat.
Non tamen dubito,
quin ipse Dominus per apostolos exoratus hoc concesserit,
quod fortasse iis tacentibus uel non concessisset
uel concedere distulisset.
Sanctos ergo in auxilium nobis inuocemus,
quia in psalmo est scriptum:
Oculi Domini super iustos,
et aures eius in preces eorum.
Et Iacobus apostolus:
Multum ualet, inquit, deprecatio iusti assidua.
Plus potuit unius Moysi oratio quam multorum arma.
Illo nanque orante uictę sunt
non explicat.
Non tamen dubito,
quin ipse Dominus per apostolos exoratus hoc concesserit,
quod fortasse iis tacentibus uel non concessisset
uel concedere distulisset.
Sanctos ergo in auxilium nobis inuocemus,
quia in psalmo est scriptum:
Oculi Domini super iustos,
et aures eius in preces eorum.
Et Iacobus apostolus:
Multum ualet, inquit, deprecatio iusti assidua.
Plus potuit unius Moysi oratio quam multorum arma.
Illo nanque orante uictę sunt inimicorum copię,
quo tacente
hoc concesserit,
quod fortasse iis tacentibus uel non concessisset
uel concedere distulisset.
Sanctos ergo in auxilium nobis inuocemus,
quia in psalmo est scriptum:
Oculi Domini super iustos,
et aures eius in preces eorum.
Et Iacobus apostolus:
Multum ualet, inquit, deprecatio iusti assidua.
Plus potuit unius Moysi oratio quam multorum arma.
Illo nanque orante uictę sunt inimicorum copię,
quo tacente superabant.
Ad Elię prophetę preces cęlum dedit pluuiam et terra
ualet, inquit, deprecatio iusti assidua.
Plus potuit unius Moysi oratio quam multorum arma.
Illo nanque orante uictę sunt inimicorum copię,
quo tacente superabant.
Ad Elię prophetę preces cęlum dedit pluuiam et terra fructum,
cum trium annorum et sex mensium siccitate cuncta in agris exaruissent.
Idem uiduę Sareptanę inopiam farinę olei-que copia exhuberare fecit
filio-que eius mortuo, cum orasset, uitam instaurauit.
Eliseus quoque Deum precatus,
uiginti ordeaceis panibus centum uirorum famem saturauit,
ita ut etiam reliquię superfuerint.
Deinde
quot cęcis uisum,
quot claudis gressum,
quot incurabili ęgritudine oppressis pristinam restituerint
sanitatem.
Audi insuper,
quod ipsa Veritas dicat:
Omnia, inquit, possibilia sunt credenti .
Et:
Omnia quęcunque petieritis in oratione credentes,
accipietis.
Et alibi:
Quodcunque petieritis Patrem in nomine meo,
hoc faciam.
Et iterum:
Siquid petieritis Patrem in nomine meo,
dabo uobis.
Quid ais, Iudee?
Quid
Audi insuper,
quod ipsa Veritas dicat:
Omnia, inquit, possibilia sunt credenti .
Et:
Omnia quęcunque petieritis in oratione credentes,
accipietis.
Et alibi:
Quodcunque petieritis Patrem in nomine meo,
hoc faciam.
Et iterum:
Siquid petieritis Patrem in nomine meo,
dabo uobis.
Quid ais, Iudee?
Quid tu, Mahumetane?
Quid uos omnes, qui in Christum non creditis?
Nonne in cassum cęleste bonum speratis,
Veritas dicat:
Omnia, inquit, possibilia sunt credenti .
Et:
Omnia quęcunque petieritis in oratione credentes,
accipietis.
Et alibi:
Quodcunque petieritis Patrem in nomine meo,
hoc faciam.
Et iterum:
Siquid petieritis Patrem in nomine meo,
dabo uobis.
Quid ais, Iudee?
Quid tu, Mahumetane?
Quid uos omnes, qui in Christum non creditis?
Nonne in cassum cęleste bonum speratis,
quia illud in nomine Christi non petitis?
Non enim potestis in eius nomine
Et alibi:
Quodcunque petieritis Patrem in nomine meo,
hoc faciam.
Et iterum:
Siquid petieritis Patrem in nomine meo,
dabo uobis.
Quid ais, Iudee?
Quid tu, Mahumetane?
Quid uos omnes, qui in Christum non creditis?
Nonne in cassum cęleste bonum speratis,
quia illud in nomine Christi non petitis?
Non enim potestis in eius nomine petere,
quem non recipitis fide,
quem Dei Filium esse negatis.
Suis autem fidelibus ille ait:
Quodcunque petieritis Patrem in nomine meo,
hoc faciam.
Et iterum:
Siquid petieritis Patrem in nomine meo,
dabo uobis.
Quid ais, Iudee?
Quid tu, Mahumetane?
Quid uos omnes, qui in Christum non creditis?
Nonne in cassum cęleste bonum speratis,
quia illud in nomine Christi non petitis?
Non enim potestis in eius nomine petere,
quem non recipitis fide,
quem Dei Filium esse negatis.
Suis autem fidelibus ille ait:
Si manseritis in me
et uerba
meo,
hoc faciam.
Et iterum:
Siquid petieritis Patrem in nomine meo,
dabo uobis.
Quid ais, Iudee?
Quid tu, Mahumetane?
Quid uos omnes, qui in Christum non creditis?
Nonne in cassum cęleste bonum speratis,
quia illud in nomine Christi non petitis?
Non enim potestis in eius nomine petere,
quem non recipitis fide,
quem Dei Filium esse negatis.
Suis autem fidelibus ille ait:
Si manseritis in me
et uerba mea in uobis manserint,
quodcunque uolueritis
Patrem in nomine meo,
dabo uobis.
Quid ais, Iudee?
Quid tu, Mahumetane?
Quid uos omnes, qui in Christum non creditis?
Nonne in cassum cęleste bonum speratis,
quia illud in nomine Christi non petitis?
Non enim potestis in eius nomine petere,
quem non recipitis fide,
quem Dei Filium esse negatis.
Suis autem fidelibus ille ait:
Si manseritis in me
et uerba mea in uobis manserint,
quodcunque uolueritis petetis,
et fiet uobis.
Nonne in cassum cęleste bonum speratis,
quia illud in nomine Christi non petitis?
Non enim potestis in eius nomine petere,
quem non recipitis fide,
quem Dei Filium esse negatis.
Suis autem fidelibus ille ait:
Si manseritis in me
et uerba mea in uobis manserint,
quodcunque uolueritis petetis,
et fiet uobis.
Manemus in Christo cum credimus,
manent in nobis uerba Christi cum ea operibus comprobamus.
Hoc si pręstabimus,
nubes cęlos-que penetrabit oratio,
cęleste bonum speratis,
quia illud in nomine Christi non petitis?
Non enim potestis in eius nomine petere,
quem non recipitis fide,
quem Dei Filium esse negatis.
Suis autem fidelibus ille ait:
Si manseritis in me
et uerba mea in uobis manserint,
quodcunque uolueritis petetis,
et fiet uobis.
Manemus in Christo cum credimus,
manent in nobis uerba Christi cum ea operibus comprobamus.
Hoc si pręstabimus,
nubes cęlos-que penetrabit oratio,
et illi beati
recipitis fide,
quem Dei Filium esse negatis.
Suis autem fidelibus ille ait:
Si manseritis in me
et uerba mea in uobis manserint,
quodcunque uolueritis petetis,
et fiet uobis.
Manemus in Christo cum credimus,
manent in nobis uerba Christi cum ea operibus comprobamus.
Hoc si pręstabimus,
nubes cęlos-que penetrabit oratio,
et illi beati spiritus,
qui Tobię preces offerebant Domino,
etiam nostras offerre curabunt.
Et sicut in Apocalypsi scriptum est:
Fumus
esse negatis.
Suis autem fidelibus ille ait:
Si manseritis in me
et uerba mea in uobis manserint,
quodcunque uolueritis petetis,
et fiet uobis.
Manemus in Christo cum credimus,
manent in nobis uerba Christi cum ea operibus comprobamus.
Hoc si pręstabimus,
nubes cęlos-que penetrabit oratio,
et illi beati spiritus,
qui Tobię preces offerebant Domino,
etiam nostras offerre curabunt.
Et sicut in Apocalypsi scriptum est:
Fumus incensorum de orationibus
Manemus in Christo cum credimus,
manent in nobis uerba Christi cum ea operibus comprobamus.
Hoc si pręstabimus,
nubes cęlos-que penetrabit oratio,
et illi beati spiritus,
qui Tobię preces offerebant Domino,
etiam nostras offerre curabunt.
Et sicut in Apocalypsi scriptum est:
Fumus incensorum de orationibus sanctorum ascendit coram Deo de
manu angeli,
ita et nostrę orationes ascendent.
Neque ulli dubium esse potest,
quin ille cuncta, quę petierit, a Domino impetraturus sit,
De oratione infrvctvosa.
Caput X
Ne supplicationibus nostris propitietur Deus,
peccata obstant.
In Hieremia scriptum est:
Opposuisti nubem,
ne transiret oratio.
Vnde idem propheta sub persona plebis peccatricis coram Deo quęritur
et ait:
Nos inique egimus |
et ad iracundiam prouocauimus.
Iccirco tu inexorabilis es.
inique egimus |
et ad iracundiam prouocauimus.
Iccirco tu inexorabilis es.
Nisi enim omnium prorsus delictorum, quę commisimus, nos poenituerit |
et de omnibus pariter dolore moerore-que satisfacere studuerimus,
frustra procumbimus ad orandum.
Nimium impudens est,
qui uel una in re offendere non cessat,
et ab eo quem offendit, orat gratiam.
Qui supplicando atque obsecrando placare Deum tibi iratum speras,
et a luxuria non discedis?
et fornicari non desinis?
uel aliud quod legi diuinę aduersatur, agere non omittis?
Qui supplicando atque obsecrando placare Deum tibi iratum speras,
et a luxuria non discedis?
et fornicari non desinis?
uel aliud quod legi diuinę aduersatur, agere non omittis?
De istiusmodi supplicatoribus lamentatur in Euangelio Saluator noster
dicens:
Quid uocatis me: Domine, Domine,
et non facitis quę dico?
Quod si forte contigerit,
ut per inuocationem diuini nominis miraculum aliquod efficias,
noli propterea credere Deum tibi reconciliatum |
si in delicto perseueras.
non tuo merito
istiusmodi supplicatoribus lamentatur in Euangelio Saluator noster
dicens:
Quid uocatis me: Domine, Domine,
et non facitis quę dico?
Quod si forte contigerit,
ut per inuocationem diuini nominis miraculum aliquod efficias,
noli propterea credere Deum tibi reconciliatum |
si in delicto perseueras.
non tuo merito id conceditur,
sed necessitati aliorum.
Multi, inquit, dicent mihi in illa die:
Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetauimus
et in nomine tuo demonia eiecimus
et in nomine tuo uirtutes
ut per inuocationem diuini nominis miraculum aliquod efficias,
noli propterea credere Deum tibi reconciliatum |
si in delicto perseueras.
non tuo merito id conceditur,
sed necessitati aliorum.
Multi, inquit, dicent mihi in illa die:
Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetauimus
et in nomine tuo demonia eiecimus
et in nomine tuo uirtutes multas fecimus?
Et tunc confitebor illis:
Quia nunquam noui uos.
Discedite a me omnes,
qui operamini iniquitatem!
nominis miraculum aliquod efficias,
noli propterea credere Deum tibi reconciliatum |
si in delicto perseueras.
non tuo merito id conceditur,
sed necessitati aliorum.
Multi, inquit, dicent mihi in illa die:
Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetauimus
et in nomine tuo demonia eiecimus
et in nomine tuo uirtutes multas fecimus?
Et tunc confitebor illis:
Quia nunquam noui uos.
Discedite a me omnes,
qui operamini iniquitatem!
Tunc te nosse incipiet,
cum ab
noli propterea credere Deum tibi reconciliatum |
si in delicto perseueras.
non tuo merito id conceditur,
sed necessitati aliorum.
Multi, inquit, dicent mihi in illa die:
Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetauimus
et in nomine tuo demonia eiecimus
et in nomine tuo uirtutes multas fecimus?
Et tunc confitebor illis:
Quia nunquam noui uos.
Discedite a me omnes,
qui operamini iniquitatem!
Tunc te nosse incipiet,
cum ab eo scelere,
in quo nunc
tibi reconciliatum |
si in delicto perseueras.
non tuo merito id conceditur,
sed necessitati aliorum.
Multi, inquit, dicent mihi in illa die:
Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetauimus
et in nomine tuo demonia eiecimus
et in nomine tuo uirtutes multas fecimus?
Et tunc confitebor illis:
Quia nunquam noui uos.
Discedite a me omnes,
qui operamini iniquitatem!
Tunc te nosse incipiet,
cum ab eo scelere,
in quo nunc obstinatus perduras,
abstinere
prophetauimus
et in nomine tuo demonia eiecimus
et in nomine tuo uirtutes multas fecimus?
Et tunc confitebor illis:
Quia nunquam noui uos.
Discedite a me omnes,
qui operamini iniquitatem!
Tunc te nosse incipiet,
cum ab eo scelere,
in quo nunc obstinatus perduras,
abstinere decreueris.
tunc et gratiam conferet ut abstineas,
et cum pro tua oraueris salute,
uoti compos ut efficiare pręstabit.
In tantum autem obstinatorum non acceptat
orationem,
Tunc te nosse incipiet,
cum ab eo scelere,
in quo nunc obstinatus perduras,
abstinere decreueris.
tunc et gratiam conferet ut abstineas,
et cum pro tua oraueris salute,
uoti compos ut efficiare pręstabit.
In tantum autem obstinatorum non acceptat
orationem,
ut etiam pro eis orare uetet,
pręsertim si incorrecti inpoenitentes-que decesserint,
quod Ioannes apostolus in epistola testatur dicens:
Est peccatum ad mortem.
Non pro illo dico, ut roget quis .
Ipse
oraueris salute,
uoti compos ut efficiare pręstabit.
In tantum autem obstinatorum non acceptat
orationem,
ut etiam pro eis orare uetet,
pręsertim si incorrecti inpoenitentes-que decesserint,
quod Ioannes apostolus in epistola testatur dicens:
Est peccatum ad mortem.
Non pro illo dico, ut roget quis .
Ipse quoque Dominus Iudeorum pertinacię iratus,
ad Hieremiam prophetam loquens ait:
Tu ergo noli orare pro populo hoc,
nec assumas pro eis laudem et orationem.
Et non obsistas mihi,
Iudeorum pertinacię iratus,
ad Hieremiam prophetam loquens ait:
Tu ergo noli orare pro populo hoc,
nec assumas pro eis laudem et orationem.
Et non obsistas mihi,
quia non exaudiam te.
Timeant itaque horum uerborum sententiam,
qui in peccato persistere non timent.
Quod si in scelere perseueraturum aliquem constaret,
nemo fidelis pro salute illius orare auderet,
nisi sibi licere arroganter crederet,
quod non licuit prophetę.
Nos uero ideo etiam pro obstinatissimis rogamus,
quia nescii futurorum speramus ad
prophetam loquens ait:
Tu ergo noli orare pro populo hoc,
nec assumas pro eis laudem et orationem.
Et non obsistas mihi,
quia non exaudiam te.
Timeant itaque horum uerborum sententiam,
qui in peccato persistere non timent.
Quod si in scelere perseueraturum aliquem constaret,
nemo fidelis pro salute illius orare auderet,
nisi sibi licere arroganter crederet,
quod non licuit prophetę.
Nos uero ideo etiam pro obstinatissimis rogamus,
quia nescii futurorum speramus ad poenitentiam redituros.
Certum est tamen
esse preces,
per quas aliis id postulatur,
quod non merentur accipere.
Illorum etiam inefficax et inutilis erit deprecatio,
qui lingua quidem mansuetudinem atque humilitatem pręferunt,
dum Deo supplicant,
et in corde aduersus proximum odii facibus ardent.
A Deo diligi uolunt,
et homini ad imaginem Dei facto,
Christi sanguine redempto,
infensi sunt.
Audi, quid pręcipiat Dominus:
Si offers, inquit, munus tuum ad altare
et ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet aliquid
omnem offensam,
nisi reconciliatus fueris,
nisi eum etiam, qui aduersum te indignatur, quantum potes, placaueris,
curam non solum tuę,
sed etiam alienę salutis gerens,
non poteris munus orationis offerre Deo.
Non enim exaudiet te,
nisi charitatem, quam omnibus debes, uiderit in te.
Illius quoque reproba in primis habetur oratio,
qui, quicquid petierit, non eo tendit, ut Deo placeat.
Nam siue pro corporis ualetudine
siue pro rebus uitę necessariis
quantum potes, placaueris,
curam non solum tuę,
sed etiam alienę salutis gerens,
non poteris munus orationis offerre Deo.
Non enim exaudiet te,
nisi charitatem, quam omnibus debes, uiderit in te.
Illius quoque reproba in primis habetur oratio,
qui, quicquid petierit, non eo tendit, ut Deo placeat.
Nam siue pro corporis ualetudine
siue pro rebus uitę necessariis
aut pro quauis alia re orabimus,
semper ea fine orandum erit,
ut commodius ei, qui
fine orandum erit,
ut commodius ei, qui bona omnia tribuit, seruiatur.
Sed auari ideo orant,
ut terrena bona lucrentur,
ideo glorię cupidi,
ut ab hominibus laudentur.
Quare ad primos certe pertinet,
quod in Euangelio dicitur:
Vę uobis, scribę et pharisei, hypocritę,
qui comeditis domos uiduarum,
orationes longas orantes!
Propter hoc amplius accipietis iudicium.
Non enim solum pro auaritię crimine punientur,
sed et pro
Propter hoc amplius accipietis iudicium.
Non enim solum pro auaritię crimine punientur,
sed et pro sanctimonię simulatione.
Secundos imitari Dominus prohibet dicens:
Cum oratis, non eritis sicut hypocrite ,
qui amant in synagogis et in angulis platearum stantes orare,
ut uideantur ab hominibus.
Amen dico uobis,
receperunt mercedem suam.
Non ergo recepturi sunt Dei gloriam,
quam orando non expetunt,
cum iam receperint gloriam hominum,
quam
accipietis iudicium.
Non enim solum pro auaritię crimine punientur,
sed et pro sanctimonię simulatione.
Secundos imitari Dominus prohibet dicens:
Cum oratis, non eritis sicut hypocrite ,
qui amant in synagogis et in angulis platearum stantes orare,
ut uideantur ab hominibus.
Amen dico uobis,
receperunt mercedem suam.
Non ergo recepturi sunt Dei gloriam,
quam orando non expetunt,
cum iam receperint gloriam hominum,
quam concupierant.
Vtuntur
tribuere.
Talis fuit phariseus ille, qui ingressus templum, ut oraret,
deprimere aliorum mores coepit,
suos uero insolenter efferre.
Deus, gratias tibi ago, inquit,
quia non sum sicut cęteri homines:
raptores,
iniusti,
adulteri,
uelut etiam hic publicanus.
Ieiuno bis in sabbato,
decimas do omnium, quę possideo.
Si ista quę faciebat,
ad Dei laudem non ad suam dixisset
nec se cęteris prętulisset,
non peccasset.
Sed et se gloriari uoluit
et alios petulanter incessere,
et pręcipue
et pręcipue publicanum tunc eodem loco, sed multo submissius
orantem.
Ideo peccatoris humilitas meruit ueniam,
iusti superbia damnationem,
Domino de utroque sententiam ferente, cum diceret:
Amen dico uobis,
descendit hic iustificatus in domum suam prę illo .
Quod si tantum potest humilitas adhibita peccato,
quanto plus poterit innocentię probe-que factis copulata?
Sunt, qui nimis negligenter orant.
summis labiis uerba murmurant |
nec satis
Et quoniam inter orandum semetipsos non intelligunt,
faciunt ut nec a Deo intelligantur.
Qualem igitur affectum orandi habent,
talem et fructum suę orationis referunt.
Ex his, ut equidem reor, erat ille,
cui in Apocalypsi Deum audimus loquentem:
Vtinam frigidus esses aut calidus!
Sed quia tepidus es et nec frigidus nec calidus,
incipiam te euomere ex ore meo.
Frigus timoris est,
calor ad
ei faciat, quem precatur.
Cum enim admodum somniculose roget,
illud quod petit contemnere potius quam desyderare uidetur.
Nam si magni penderet quod poscit,
enixe imprimis ardenter-que instaret
diceret-que cum Propheta:
Clamaui in toto corde meo: exaudi me, Domine!
Qui sic non clamant,
non facile exaudiuntur.
Nonnulli uero satis cupide orant,
sed fide dubia adhuc atque nutanti,
ueluti ille in Euangelio,
qui filium secum attulit ad Iesum,
instaret
diceret-que cum Propheta:
Clamaui in toto corde meo: exaudi me, Domine!
Qui sic non clamant,
non facile exaudiuntur.
Nonnulli uero satis cupide orant,
sed fide dubia adhuc atque nutanti,
ueluti ille in Euangelio,
qui filium secum attulit ad Iesum,
ut a demonis uexatione liberaretur,
et ait:
Siquid potes,
adiuua nos misertus nostri!
Quamdiu suspenso animo fuit,
possit-ne id sibi a Domino pręstari,
quod rogabat, non accepit.
Postquam autem
Hanc dubię et fidelis postulationis inter se distantiam Iacobi
apostoli uerba satis declarant,
ubi ait:
Siquis indiget sapientia,
postulet a Deo,
qui dat omnibus affluenter
et non improperat,
et dabitur ei.
Postulet autem in fide nihil hęsitans.
Qui enim hęsitat,
similis est fluctui maris,
qui a uento mouetur et circumfertur.
Non ergo ęstimet homo ille,
quod accipiat aliquid a Domino.
Ex his igitur,
similis est fluctui maris,
qui a uento mouetur et circumfertur.
Non ergo ęstimet homo ille,
quod accipiat aliquid a Domino.
Ex his igitur, quę diximus, perspicuum est eos,
qui uel de religione quicquam dubitant
uel in peccato aliquo perdurant,
pro ęterna salute, quam credentibus ac poenitentibus promissam esse
constat,
orantes non exaudiri.
Quibus dicere possis cum Iacobo apostolo:
Petitis, et non accipitis,
eo quod male petatis.
quod quidem et Ecclesia Deo in psalmis loquens
quicquam dubitant
uel in peccato aliquo perdurant,
pro ęterna salute, quam credentibus ac poenitentibus promissam esse
constat,
orantes non exaudiri.
Quibus dicere possis cum Iacobo apostolo:
Petitis, et non accipitis,
eo quod male petatis.
quod quidem et Ecclesia Deo in psalmis loquens confitetur,
cum ait:
Odientes me disperdidisti.
Clamauerunt, nec erat qui saluos faceret;
ad Dominum, nec exaudiuit eos.
Contraria his agamus oportet,
si uolumus, ut petita nobis concedantur;
peccatorvm poenitentia.
Caput XI
Poenitentia nos a peccatorum sordibus emundat |
et pristinę restituit puritati.
Mat. 8
Vnde leprosus in Euangelio Christum suppliciter adorans |
et curari cupiens |
morbo liberatur.
Lepra in Scripturis peccatum designat.
Peccati ergo lepra Domino iubente ab animo poenitentis fugatur,
ut ibi uirtutes inserantur,
unde uitia pullulabant.
Mat. 9
In
Poenitentia nos a peccatorum sordibus emundat |
et pristinę restituit puritati.
Mat. 8
Vnde leprosus in Euangelio Christum suppliciter adorans |
et curari cupiens |
morbo liberatur.
Lepra in Scripturis peccatum designat.
Peccati ergo lepra Domino iubente ab animo poenitentis fugatur,
ut ibi uirtutes inserantur,
unde uitia pullulabant.
Mat. 9
In huiusce rei figura et paralyticus de lecto surgit
et mulier a sanguinis profluuio curatur
in Euangelio Christum suppliciter adorans |
et curari cupiens |
morbo liberatur.
Lepra in Scripturis peccatum designat.
Peccati ergo lepra Domino iubente ab animo poenitentis fugatur,
ut ibi uirtutes inserantur,
unde uitia pullulabant.
Mat. 9
In huiusce rei figura et paralyticus de lecto surgit
et mulier a sanguinis profluuio curatur
et, qui mortui erant, reuiuiscunt
et alii multi uariis langoribus grauati eleuantur.
Nam quemadmodum hi credendo et poenitendo corporis consecuti sunt
salutem,
ita animę fideles a peccatorum
Sic saluatus est Dauid,
qui de adulterii homicidii-que crimine, quod commiserat, dolens:
Peccaui, inquit, Domino.
Et continuo peccatum sibi remissum esse meruit audire.
Et tunc quidem ad altiora se extendens clamauit:
ps. 50
Cor mundum crea in me, Deus,
et spiritum rectum innoua in uisceribus meis.
ut impetrata delictorum uenia Spiritus Sancti donum in ipso reparetur,
per quod uitę quoque sanctitate possit proficere.
Quod autem sceleri ueniam impetret poenitentia,
etiam per Ezechielem prophetam Dei uerbis edocemur:
homicidii-que crimine, quod commiserat, dolens:
Peccaui, inquit, Domino.
Et continuo peccatum sibi remissum esse meruit audire.
Et tunc quidem ad altiora se extendens clamauit:
ps. 50
Cor mundum crea in me, Deus,
et spiritum rectum innoua in uisceribus meis.
ut impetrata delictorum uenia Spiritus Sancti donum in ipso reparetur,
per quod uitę quoque sanctitate possit proficere.
Quod autem sceleri ueniam impetret poenitentia,
etiam per Ezechielem prophetam Dei uerbis edocemur:
Et continuo peccatum sibi remissum esse meruit audire.
Et tunc quidem ad altiora se extendens clamauit:
ps. 50
Cor mundum crea in me, Deus,
et spiritum rectum innoua in uisceribus meis.
ut impetrata delictorum uenia Spiritus Sancti donum in ipso reparetur,
per quod uitę quoque sanctitate possit proficere.
Quod autem sceleri ueniam impetret poenitentia,
etiam per Ezechielem prophetam Dei uerbis edocemur:
18
Si impius,
18
Si impius, inquit, egerit poenitentiam ab omnibus peccatis
suis quę operatus est
et custodierit omnia pręcepta mea
et fecerit iudicium et iustitiam,
uita uiuet et non morietur.
omnium iniquitatum eius, quas operatus est, non recordabor.
in iustitia sua quam operatus est uiuet.
nunquid uoluntatis meę est mors impii,
dicit Dominus Deus,
et non ut conuertatur a uiis suis et uiuat?
Et iterum:
33
Impietas impii non nocebit ei,
in quacunque die
recordabor.
in iustitia sua quam operatus est uiuet.
nunquid uoluntatis meę est mors impii,
dicit Dominus Deus,
et non ut conuertatur a uiis suis et uiuat?
Et iterum:
33
Impietas impii non nocebit ei,
in quacunque die conuersus fuerit ab impietate sua.
Poenitentia igitur nitrum est et herba fullonum,
quę non corpora, sed animam nitidam reddit,
et resina illa Galaad,
quę non carnis ęgritudini, sed mentis medetur uitiis.
Mens autem post peccatorum purgationem Spiritu Sancto fauente
illuminatur
uirtutum-que incenditur amore,
ita ut ab iis, quę Deo displicent, penitus expiata
cogitare incipiat, quę sint illa, quibus ille plurimum oblectatur,
cupiens eidem in omnibus obsequi,
in omnibus semper fideliter seruire.
Hęc est igitur gratia,
quę poenitentibus datur,
sydus-que illud luculentum,
quod magos, cum Regem mundi natum quęrerent, pręcessit.
Sed cum in itinere ad Herodem diuertissent,
Mens autem post peccatorum purgationem Spiritu Sancto fauente
illuminatur
uirtutum-que incenditur amore,
ita ut ab iis, quę Deo displicent, penitus expiata
cogitare incipiat, quę sint illa, quibus ille plurimum oblectatur,
cupiens eidem in omnibus obsequi,
in omnibus semper fideliter seruire.
Hęc est igitur gratia,
quę poenitentibus datur,
sydus-que illud luculentum,
quod magos, cum Regem mundi natum quęrerent, pręcessit.
Sed cum in itinere ad Herodem diuertissent,
fulgor, uię salutaris
plurimum oblectatur,
cupiens eidem in omnibus obsequi,
in omnibus semper fideliter seruire.
Hęc est igitur gratia,
quę poenitentibus datur,
sydus-que illud luculentum,
quod magos, cum Regem mundi natum quęrerent, pręcessit.
Sed cum in itinere ad Herodem diuertissent,
fulgor, uię salutaris index, euanuit.
Vbi uero discessum est ab Herode,
rursum idem lumen apparens illos usque ad Dominum, quem quęrebant, perduxit.
Ergo diuinę gratię mentem nostram irradians lux latet et obscuratur,
si ad uitia diuertimus.
his per poenitentiam recedimus,
quamprimum exoritur
et intelligentiam mundati cordis illustrat,
ut ad contemplationem cęlestium errigatur,
cui prius terrena tantum curę erant.
Sic et cęcis uisus
et surdis auditus
et uox mutis tribuitur in Euangelio,
ut, qui in tenebris peccati fuerunt, per poenitentiam illuminentur,
et qui Dei pręcepta audire nolebant, conuersi etiam perficere
studeant,
et qui docendi non ignari, sed ocio dediti linguam compescuerant, iam
alios ad capessendam uirtutem hortando atque instruendo ora
quamprimum exoritur
et intelligentiam mundati cordis illustrat,
ut ad contemplationem cęlestium errigatur,
cui prius terrena tantum curę erant.
Sic et cęcis uisus
et surdis auditus
et uox mutis tribuitur in Euangelio,
ut, qui in tenebris peccati fuerunt, per poenitentiam illuminentur,
et qui Dei pręcepta audire nolebant, conuersi etiam perficere
studeant,
et qui docendi non ignari, sed ocio dediti linguam compescuerant, iam
alios ad capessendam uirtutem hortando atque instruendo ora resoluant.
non ignari, sed ocio dediti linguam compescuerant, iam
alios ad capessendam uirtutem hortando atque instruendo ora resoluant.
Talibus ab Apostolo dicitur:
Ad Ephe. 5
Eratis aliquando tenebrę,
nunc autem lux in Domino |
Vt filii lucis ambulate.
Vnde idem peccatorem ad poenitentiam solicitat dicens:
Surge, qui dormis,
et exurge a mortuis,
et illuminabit te Christus.
Cęterum nisi prorsus omnium,
quę turpiter et inique
Vnde idem peccatorem ad poenitentiam solicitat dicens:
Surge, qui dormis,
et exurge a mortuis,
et illuminabit te Christus.
Cęterum nisi prorsus omnium,
quę turpiter et inique perpetrauimus,
nos poenituerit,
lux ista in nobis locum non habebit.
Non potest fulgere dies quamdiu pars aliqua noctis remanet
neque syncerum esse triticum, donec a minutissimis etiam paleolis et
cunctis pulueris micis euentilatum non fuerit.
Mar. 8
demonum reprimendos carnis-que uitanda blandimenta.
Anima enim sicut peccatorum uinculis irretitur,
ita poenitentię ope opera-que soluitur ac liberatur.
expedita intrat in domum fortis ipsa iam fortior,
et quę ante a diabolo ligata fuerat,
nunc diabolum ligat uas-que eius diripit,
nihil in se relinquens quod ille suum esse possit dicere.
quamdiu autem serua peccati fuit,
et domus et uas diaboli erat |
poenitentię ope opera-que soluitur ac liberatur.
expedita intrat in domum fortis ipsa iam fortior,
et quę ante a diabolo ligata fuerat,
nunc diabolum ligat uas-que eius diripit,
nihil in se relinquens quod ille suum esse possit dicere.
quamdiu autem serua peccati fuit,
et domus et uas diaboli erat |
postquam peccare desiit |
et quod peccauerat poenitendo deleuit,
facta est domus orationis et uas iustitię.
ille uixit.
Quin etiam poenitentię tanta uis est,
ut immutabilis Dei mutare posse sententiam uideatur.
Niniuitę
Post dies quadraginta subuertendam Niniuen Ionas a Domino iussus
prędixerat,
et tamen Niniuitis in cilicio cinere atque ieiuniis poenitentiam agentibus ignoscitur.
et quoniam illi peccandi superbiam in poenitendi humilitatem
conuerterant,
diuinum decretum reuocatur.
18
Nec Deum
Dei mutare posse sententiam uideatur.
Niniuitę
Post dies quadraginta subuertendam Niniuen Ionas a Domino iussus
prędixerat,
et tamen Niniuitis in cilicio cinere atque ieiuniis poenitentiam agentibus ignoscitur.
et quoniam illi peccandi superbiam in poenitendi humilitatem
conuerterant,
diuinum decretum reuocatur.
18
Nec Deum ipsum pudet |
figulo se comparare (ut in Hieremia legimus)
qui uas luteum fingens cum rota currente forte
agentibus ignoscitur.
et quoniam illi peccandi superbiam in poenitendi humilitatem
conuerterant,
diuinum decretum reuocatur.
18
Nec Deum ipsum pudet |
figulo se comparare (ut in Hieremia legimus)
qui uas luteum fingens cum rota currente forte dissipasset,
rursum illud in eandem faciem refecit |
et:
Ecce, inquit, sicut lutum in manu figuli,
sic uos in manu mea, domus Israhel.
repente loquar aduersum gentem |
et aduersum regnum,
ut eradicem et destruam
conuerterant,
diuinum decretum reuocatur.
18
Nec Deum ipsum pudet |
figulo se comparare (ut in Hieremia legimus)
qui uas luteum fingens cum rota currente forte dissipasset,
rursum illud in eandem faciem refecit |
et:
Ecce, inquit, sicut lutum in manu figuli,
sic uos in manu mea, domus Israhel.
repente loquar aduersum gentem |
et aduersum regnum,
ut eradicem et destruam et disperdam illud.
Si poenitentiam egerit gens illa a malo suo quod locutus sum aduersum
eam,
18
Nec Deum ipsum pudet |
figulo se comparare (ut in Hieremia legimus)
qui uas luteum fingens cum rota currente forte dissipasset,
rursum illud in eandem faciem refecit |
et:
Ecce, inquit, sicut lutum in manu figuli,
sic uos in manu mea, domus Israhel.
repente loquar aduersum gentem |
et aduersum regnum,
ut eradicem et destruam et disperdam illud.
Si poenitentiam egerit gens illa a malo suo quod locutus sum aduersum
eam,
et ego poenitentiam agam super malo, quod cogitaui ut facerem
18
Nec Deum ipsum pudet |
figulo se comparare (ut in Hieremia legimus)
qui uas luteum fingens cum rota currente forte dissipasset,
rursum illud in eandem faciem refecit |
et:
Ecce, inquit, sicut lutum in manu figuli,
sic uos in manu mea, domus Israhel.
repente loquar aduersum gentem |
et aduersum regnum,
ut eradicem et destruam et disperdam illud.
Si poenitentiam egerit gens illa a malo suo quod locutus sum aduersum
eam,
et ego poenitentiam agam super malo, quod cogitaui ut facerem
ut ędificem et plantem illud.
(!)
Attendant principes terrę ista,
et siqua regni dispendia patiuntur,
non fortunę imputent, quę nulla est,
sed sibi qui Deum offenderunt.
Et si in integrum restitui cupiunt,
poenitentiam agant,
delinquentes corripiant,
iustitiam seruent.
Deus irasci desinet,
si illi quibus nunc irascitur,
correcti sanctius uiuere incipient;
alioquin penitus delendi,
nisi se corrigant.
fluctibus obrutus periit.
alter mente alienatus urbe-que eiectus |
et cum brutis computatus,
quia Deum contempserat,
inter aduersa animo resipiscens Deo se submisit |
et poenitudine ductus ueniam ab eo petiit.
quo miserante calamitatibus liberatus et in regno fuit receptus.
Diuina igitur prouidentia cum poenitentibus clementer ignoscit,
tum in uitio pertinaces diu frustra puniens,
iuste postremo disperdit.
et quos temporali animaduersione ad emendationem uitę compellere
Deo se submisit |
et poenitudine ductus ueniam ab eo petiit.
quo miserante calamitatibus liberatus et in regno fuit receptus.
Diuina igitur prouidentia cum poenitentibus clementer ignoscit,
tum in uitio pertinaces diu frustra puniens,
iuste postremo disperdit.
et quos temporali animaduersione ad emendationem uitę compellere
nequit,
eos ęternis poenis afficiendos condemnat.
Sicut enim deprauatę mentis obstinatio sua
grauitate hominem in abyssum deprimit
ignoscit,
tum in uitio pertinaces diu frustra puniens,
iuste postremo disperdit.
et quos temporali animaduersione ad emendationem uitę compellere
nequit,
eos ęternis poenis afficiendos condemnat.
Sicut enim deprauatę mentis obstinatio sua
grauitate hominem in abyssum deprimit ac pessundat,
ita poenitentia sua uirtute sursum in sublime usque in cęleste regnum
euehit |
et quo nihil est sublimius,
Deo coniungit.
Hinc est quod Saluator in Euangelio ait:
Poenitentiam
disperdit.
et quos temporali animaduersione ad emendationem uitę compellere
nequit,
eos ęternis poenis afficiendos condemnat.
Sicut enim deprauatę mentis obstinatio sua
grauitate hominem in abyssum deprimit ac pessundat,
ita poenitentia sua uirtute sursum in sublime usque in cęleste regnum
euehit |
et quo nihil est sublimius,
Deo coniungit.
Hinc est quod Saluator in Euangelio ait:
Poenitentiam agite:
appropinquabit enim regnum cęlorum.
et quos temporali animaduersione ad emendationem uitę compellere
nequit,
eos ęternis poenis afficiendos condemnat.
Sicut enim deprauatę mentis obstinatio sua
grauitate hominem in abyssum deprimit ac pessundat,
ita poenitentia sua uirtute sursum in sublime usque in cęleste regnum
euehit |
et quo nihil est sublimius,
Deo coniungit.
Hinc est quod Saluator in Euangelio ait:
Poenitentiam agite:
appropinquabit enim regnum cęlorum.
obstinatio sua
grauitate hominem in abyssum deprimit ac pessundat,
ita poenitentia sua uirtute sursum in sublime usque in cęleste regnum
euehit |
et quo nihil est sublimius,
Deo coniungit.
Hinc est quod Saluator in Euangelio ait:
Poenitentiam agite:
appropinquabit enim regnum cęlorum.
enim regnum cęlorum.
cum inuenta fuerit,
humeris reportatur pastoris.
Et
fit gaudium in cęlo super uno peccatore poenitentiam agente magis
quam supra nonaginta nouem iustis,
qui non indigent poenitentia.
Denique poenitenti in cruce latroni Christum-que confitenti ab eodem
responsum est:
22
Hodie mecum eris in paradiso.
Et in Apocalypsi beati dicuntur,
qui lauant stolas suas in sanguine Agni,
ut sit
agente magis
quam supra nonaginta nouem iustis,
qui non indigent poenitentia.
Denique poenitenti in cruce latroni Christum-que confitenti ab eodem
responsum est:
22
Hodie mecum eris in paradiso.
Et in Apocalypsi beati dicuntur,
qui lauant stolas suas in sanguine Agni,
ut sit potestas eorum in ligno uitę
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
poenitentia.
Denique poenitenti in cruce latroni Christum-que confitenti ab eodem
responsum est:
22
Hodie mecum eris in paradiso.
Et in Apocalypsi beati dicuntur,
qui lauant stolas suas in sanguine Agni,
ut sit potestas eorum in ligno uitę
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
sed eas in sanguine Agni lauari oportet.
quia poenitentia nihil
Denique poenitenti in cruce latroni Christum-que confitenti ab eodem
responsum est:
22
Hodie mecum eris in paradiso.
Et in Apocalypsi beati dicuntur,
qui lauant stolas suas in sanguine Agni,
ut sit potestas eorum in ligno uitę
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
sed eas in sanguine Agni lauari oportet.
quia poenitentia nihil iuuaret,
si Christi passio sub maledicto uenundatos non
latroni Christum-que confitenti ab eodem
responsum est:
22
Hodie mecum eris in paradiso.
Et in Apocalypsi beati dicuntur,
qui lauant stolas suas in sanguine Agni,
ut sit potestas eorum in ligno uitę
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
sed eas in sanguine Agni lauari oportet.
quia poenitentia nihil iuuaret,
si Christi passio sub maledicto uenundatos non redemisset.
Lauantur itaque in sanguine
Et in Apocalypsi beati dicuntur,
qui lauant stolas suas in sanguine Agni,
ut sit potestas eorum in ligno uitę
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
sed eas in sanguine Agni lauari oportet.
quia poenitentia nihil iuuaret,
si Christi passio sub maledicto uenundatos non redemisset.
Lauantur itaque in sanguine Agni,
qui in Christum credentes eius misericordiam poenitendo et sperando
implorant |
et eodem miserante |
bonum quod cupiunt,
eorum in ligno uitę
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
sed eas in sanguine Agni lauari oportet.
quia poenitentia nihil iuuaret,
si Christi passio sub maledicto uenundatos non redemisset.
Lauantur itaque in sanguine Agni,
qui in Christum credentes eius misericordiam poenitendo et sperando
implorant |
et eodem miserante |
bonum quod cupiunt,
consequuntur.
Neque enim nisi fideles forent,
quos peccasse poenitet,
per portam, id est, per
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
sed eas in sanguine Agni lauari oportet.
quia poenitentia nihil iuuaret,
si Christi passio sub maledicto uenundatos non redemisset.
Lauantur itaque in sanguine Agni,
qui in Christum credentes eius misericordiam poenitendo et sperando
implorant |
et eodem miserante |
bonum quod cupiunt,
consequuntur.
Neque enim nisi fideles forent,
quos peccasse poenitet,
per portam, id est, per ipsum qui ait:
Ego
Caput XII
Ex arbitrii uoluntate proficiscatur oportet,
quicquid operis uel poenam meretur uel pręmium.
Poenitentia igitur nisi uoluntaria fuerit,
Dei aduersus peccatorem iram placare non poterit.
Libertas ista in illa duorum filiorum parabola manifesta apparet,
qui a patre iussi,
ut uineam cultum irent,
alter negauit se iturum,
et poenitentia motus iuit.
alter iubenti quidem assensit,
sed mutato proposito ire noluit.
paruo momento utriusque
in illa duorum filiorum parabola manifesta apparet,
qui a patre iussi,
ut uineam cultum irent,
alter negauit se iturum,
et poenitentia motus iuit.
alter iubenti quidem assensit,
sed mutato proposito ire noluit.
paruo momento utriusque in contrarium reuoluta est uoluntas.
is tamen patris imperium peregisse dicitur,
quem nolle obedire poenituit,
et quod ante noluerat,
rursum uoluit |
sua-que sponte fecit,
quod liberum erat facere nolle.
Hoc si inuitus fecisset,
inter
filius tuus.
fac me sicut unum de mercenariis tuis!
Ideo ęquari fratri qui non deliquerat,
uel etiam pręferri meruit.
nisi se humiliauerit exaudietur ,
quanto minus peccator ueniam impetrare poterit,
nisi simul et poeniteat et humilietur?
Hoc ipsum Dominus a nobis exigens clamat:
,
quanto minus peccator ueniam impetrare poterit,
nisi simul et poeniteat et humilietur?
Hoc ipsum Dominus a nobis exigens clamat:
Conuertimini ad me in toto corde uestro,
in ieiunio et fletu et planctu,
et scindite corda uestra,
et non uestimenta uestra!
Cor autem humiliatum |
et intus poenitentię dolore scissum |
lachrymę (si fieri potest) foris per ora manantes testentur.
Mulieri peccatrici in Euangelio dimittuntur peccata multa,
quia dilexit multum.
Sed dilectionis huius testes lachrymę erant,
quibus pedes Domini rigauit,
capilli quibus rigatos tersit,
labia quibus tersos osculata est,
unguentum quo illos post oscula unxit.
moeror,
humilitas,
amor simul |
dilectionis huius testes lachrymę erant,
quibus pedes Domini rigauit,
capilli quibus rigatos tersit,
labia quibus tersos osculata est,
unguentum quo illos post oscula unxit.
moeror,
humilitas,
amor simul |
mixta erant,
omnium tamen causa fuerat amor,
quo concupiuit cum ipso in gratiam redire,
quem offenderat.
Petrus quoque apostolus negationis crimen fletibus diluit amaris.
Et qui ante lachrymas Domino infidus extiterat,
post lachrymas
Ad eiusmodi fletum Iacobus apostolus nos inuitat dicens:
apostolus nos inuitat dicens:
Emundate manus peccatores,
et purificate corda duplices animo |
miseri estote et lugete et plorate |
risus uester in luctum conuertatur |
et gaudium in moerorem |
humiliamini in conspectu Domini,
et exaltabit uos.
per hoc quod in fine subiunxit,
docet |
poenitentis lachrymas ęterna consolatione esse dignas.
Eadem Pauli sententia est,
ubi ait:
per hoc quod in fine subiunxit,
docet |
poenitentis lachrymas ęterna consolatione esse dignas.
Eadem Pauli sententia est,
ubi ait:
habitus est,
uisionum somniorum-que intelligentia donatus est,
puer adhuc senes iudicauit,
et tamen:
diebus,
panem desyderabilem non comedi,
et caro et uinum non introierunt in os meum,
sed neque unguento unctus sum.
habitus,
deserti angustias uolens patitur,
pilis camellorum uestitur,
zona pellicea pręcingitur |
et in tam uili habitu uilius nutritur |
locustas et mel syluestre comedens |
et aquam bibens,
a uino autem et sicera se abstinens.
Si ergo electorum Dei talis in terra uita fuit,
nullius pene culpę consciorum,
quos labores,
quas uigilias,
quę ieiunia,
quas asperitates |
nobis tot criminum inquinatione foedatis non ultro subeundas dixerim,
ut mundemur?
Veruntamen quorum
liberalitas,
crapulam abstinentia,
ocium labor,
dolum simplicitas,
odium charitas |
et quicquid culpabile fuerat,
contraria probitas compenset.
Atque ita
abstinentia,
ocium labor,
dolum simplicitas,
odium charitas |
et quicquid culpabile fuerat,
contraria probitas compenset.
Atque ita
et iunci |
et erit ibi semita,
et uia sancta uocabitur.
per desyderia erroris,
et induamus nouum,
qui secundum Deum creatus est,
in iustitia et sanctitate ueritatis.
hac tali negociatione talenta nobis credita duplicantur.
et qui super pauca fidelis fuerit,
super multa constitutus intrabit in gaudium Domini sui.
Super omnia uero cauendum est,
ne dum poenitentiam mire procrastinamus,
poenitentię tempus effluat |
et in peccatorum luto adhuc defixos repente mors occupet.
duplicantur.
et qui super pauca fidelis fuerit,
super multa constitutus intrabit in gaudium Domini sui.
Super omnia uero cauendum est,
ne dum poenitentiam mire procrastinamus,
poenitentię tempus effluat |
et in peccatorum luto adhuc defixos repente mors occupet.
Vide igitur ne te iuuenilis fallat ętas |
ne salubre corpus et robustę uires decipiant.
Nulli ętati parcit mors |
et sicut senes ita et pueros rapit.
quin immo
semper inter pericula uersantium.
Potes uel morbi ui |
uel uenenati cibi haustu |
uel serpentis ictu |
uel sicarii alicuius improuiso percussu |
uel alio aliquo inopinato casu protinus extingui.
denique quod multis accidit,
potest et tibi.
Iccirco sicut in Ecclesiastico scriptum est:
|
uel alio aliquo inopinato casu protinus extingui.
denique quod multis accidit,
potest et tibi.
Iccirco sicut in Ecclesiastico scriptum est:
extingui.
denique quod multis accidit,
potest et tibi.
Iccirco sicut in Ecclesiastico scriptum est:
Iam tandem excute insaniam istam et resipisce |
ac saniore usus consilio rumpe moras omnes,
pone finem flagitiis |
et supplex ueniam ora,
ut Deo miserante,
dum miserendi superest tempus,
mereri cęlestia incipias,
cum terrena spreueris.
Quod si cunctantem mors pręuenerit
(uide, in quanto uerseris discrimine)
ęternam quę poenitentibus datur beatitudinem amittes |
et in ignem inextinguibilem, quo corruunt
obstinati,
perpetuo cruciandus deiicieris.
Nihil est quod magis cauere debes,
ergo et nihil magis accelerare quam poenitentiam,
per
pone finem flagitiis |
et supplex ueniam ora,
ut Deo miserante,
dum miserendi superest tempus,
mereri cęlestia incipias,
cum terrena spreueris.
Quod si cunctantem mors pręuenerit
(uide, in quanto uerseris discrimine)
ęternam quę poenitentibus datur beatitudinem amittes |
et in ignem inextinguibilem, quo corruunt
obstinati,
perpetuo cruciandus deiicieris.
Nihil est quod magis cauere debes,
ergo et nihil magis accelerare quam poenitentiam,
per quam talia cauentur |
et mutata sorte tam immensum malum uetatur,
tamque
igitur uere poenitentis officia,
quę retulimus,
ut uidelicet uolens, non inuitus ad poenitendum accedas,
ut humilieris,
ut lugeas,
ut uitam magis laboriosam uiuas,
ut pręterita peccata succedentium uirtutum
meritis compenses.
utque in primis cures,
ne poenitendi tempus tarda conuersione imprudenter amittas.
Ista tamen omnia cum perfeceris,
uide ne quid tibi tribuas.
totum divinę gratię acceptum referre debes,
et cum propheta dicere:
Non uolentis neque currentis,
sed miserentis est Dei.
Vnde Philippensibus etiam scripsit dicens:
Nunc illos conueniamus,
qui peccandi assuetudine obdurantur |
qui-que graui aliquo execrando-que commisso crimine ueniam desperant.
et cum ad poenitentiam conuerti alteris arduum uideatur |
alteris uanum,
utrique in proposito perditissimę uitę immobiles perseuerant.
Enitendum est,
si quo modo possimus,
quod irrationabiliter conceperunt,
ratione discutere.
qua fortasse compulsi |
mortiferum uenenum euomere curabunt quod hauserunt.
Tu qui
Enitendum est,
si quo modo possimus,
quod irrationabiliter conceperunt,
ratione discutere.
qua fortasse compulsi |
mortiferum uenenum euomere curabunt quod hauserunt.
Tu qui multum temporis peccando consumpsisti |
et ętatem ad bene agendum datam |
in deliciis,
in luxuriis,
in obscoenitatibus turpiter contriuisti,
quo excideris cogita |
et uel in fine de regione longinqua incipe
redire ad patrem quem reliquisti.
Difficile est inquis ab usitatis desistere |
et pellem iam
Enitendum est,
si quo modo possimus,
quod irrationabiliter conceperunt,
ratione discutere.
qua fortasse compulsi |
mortiferum uenenum euomere curabunt quod hauserunt.
Tu qui multum temporis peccando consumpsisti |
et ętatem ad bene agendum datam |
in deliciis,
in luxuriis,
in obscoenitatibus turpiter contriuisti,
quo excideris cogita |
et uel in fine de regione longinqua incipe
redire ad patrem quem reliquisti.
Difficile est inquis ab usitatis desistere |
et pellem iam inueteratam
Enitendum est,
si quo modo possimus,
quod irrationabiliter conceperunt,
ratione discutere.
qua fortasse compulsi |
mortiferum uenenum euomere curabunt quod hauserunt.
Tu qui multum temporis peccando consumpsisti |
et ętatem ad bene agendum datam |
in deliciis,
in luxuriis,
in obscoenitatibus turpiter contriuisti,
quo excideris cogita |
et uel in fine de regione longinqua incipe
redire ad patrem quem reliquisti.
Difficile est inquis ab usitatis desistere |
et pellem iam inueteratam serpentis more
ratione discutere.
qua fortasse compulsi |
mortiferum uenenum euomere curabunt quod hauserunt.
Tu qui multum temporis peccando consumpsisti |
et ętatem ad bene agendum datam |
in deliciis,
in luxuriis,
in obscoenitatibus turpiter contriuisti,
quo excideris cogita |
et uel in fine de regione longinqua incipe
redire ad patrem quem reliquisti.
Difficile est inquis ab usitatis desistere |
et pellem iam inueteratam serpentis more cum noua commutare.
Sed nisi de Iudea transieris ad Galileam,
Domini
enim ad hanc difficultatem,
quam causaris,
nisi per moras dilationes-que conuersionis descendisti.
quo longius abieris,
durius erit reuerti.
oneri quotidie addendo,
nisi rursum de illo demere incipias,
grauitate crescente opprimeris.
Quamdiu ergo poenitentiam agere cunctaris,
in dies deterior euadas necesse est.
Iesu autem recedente de templo corporis tui
(templum enim Dei eras,
dum innocenter uiueres)
non relinquetur lapis super lapidem,
qui non destruatur.
omnis uirtutum uis dissipabitur abscedente
Domino uirtutis.
Reliquum erit |
ut ubi eradicata bona fuerint,
inde exurgant mala |
et de corrupto semine teterior exhuberet
seges |
et fiant nouissima tua prioribus peiora.
Quanto ergo satius,
ut in tempore resipiscas |
et cum diu dormieris,
iam tandem expergiscaris |
atque a uitiis quę sequeris auersus |
incipias iter ingredi uirtutis.
Quod si parumper perpendere uolueris,
quantum lucri facturus es,
si te corrigas,
quantum boni consecuturus,
multo certe
a stabulis abire solere,
celerius uero ad stabula remeare?
et hoc quidem oneris deponendi pabuli-que sumendi gratia.
nunquid ipse minus prouidus pigritabis fascem istum peccatorum,
quo premeris abiicere |
et ad pastum cęlestis mannę festinare?
non quam ueteres Israhelitę manducauerunt in deserto et mortui sunt,
sed qua qui recte usi fuerint ,
uiuent in ęternum |
Consule igitur saluti tuę dum licet.
Nam quo nunc tendis,
in ultima uię crepidine terribile pręcipitium est |
quo si corrueris,
nunquam
pabuli-que sumendi gratia.
nunquid ipse minus prouidus pigritabis fascem istum peccatorum,
quo premeris abiicere |
et ad pastum cęlestis mannę festinare?
non quam ueteres Israhelitę manducauerunt in deserto et mortui sunt,
sed qua qui recte usi fuerint ,
uiuent in ęternum |
Consule igitur saluti tuę dum licet.
Nam quo nunc tendis,
in ultima uię crepidine terribile pręcipitium est |
quo si corrueris,
nunquam inde resurges.
Nulla est enim redemptio in inferno.
Quo autem a nobis reuocaris,
abiicere |
et ad pastum cęlestis mannę festinare?
non quam ueteres Israhelitę manducauerunt in deserto et mortui sunt,
sed qua qui recte usi fuerint ,
uiuent in ęternum |
Consule igitur saluti tuę dum licet.
Nam quo nunc tendis,
in ultima uię crepidine terribile pręcipitium est |
quo si corrueris,
nunquam inde resurges.
Nulla est enim redemptio in inferno.
Quo autem a nobis reuocaris,
inde aditus est ad cęlestem beatitudinem,
ad angelorum gloriam,
ad requiem gaudium-que sanctorum.
recte usi fuerint ,
uiuent in ęternum |
Consule igitur saluti tuę dum licet.
Nam quo nunc tendis,
in ultima uię crepidine terribile pręcipitium est |
quo si corrueris,
nunquam inde resurges.
Nulla est enim redemptio in inferno.
Quo autem a nobis reuocaris,
inde aditus est ad cęlestem beatitudinem,
ad angelorum gloriam,
ad requiem gaudium-que sanctorum.
Nequaquam erit ita ut uidetur difficile a prauis actionibus desistere
|
atque ad iustitię
studio uectigalium publicorum conducturas factitauit .
quo die autem a Christo uocatus est,
teloneum reliquit.
et qui satis longum tempus mammonę seruierat,
statim fit Dei seruus Christi-que apostolus.
Zacheus quoque ętatem in exigendis usuris contriuerat |
viso tandem Domino |
totum quod foenore quęsitum erat,
distribuere pauperibus coepit |
et illis quos aliquid defraudauerat satisfacere.
eodem itaque die,
quo finem criminum fecit,
Christum domi suę hospitem meruit habere.
erat,
distribuere pauperibus coepit |
et illis quos aliquid defraudauerat satisfacere.
eodem itaque die,
quo finem criminum fecit,
Christum domi suę hospitem meruit habere.
Multa id genus exempla tibi de Scripturis possem proponere,
si in his recensendis occupari uellem.
Currentem per consueta uitia rotam affixo poenitentię paxillo sistere non uales,
si alii non pauci ualuere?
Serum est dices.
at etiam nouissimis datur denarius sicut primis.
et mulier duodeuiginti
eum qui mortuos ad uitam excitat,
suam etiam infirmitatem quanuis chronicam diutinam-que curare et posse
credidit |
et uelle sperauit.
Nunquam serum est salutem quęrere,
cum semper spes impetrandi suppetat,
donec in corpore datur spirandi copia.
Sed quia dierum nostrorum exitum nescimus,
periculosissimum est postremum expectare,
ne forte is hodiernus uel crastinus sit |
et tunc mori cogamur,
cum nos multum adhuc uicturos credimus.
Cęterum si
is qui nunc es,
esse desines.
Nam si iuxta Apostoli sententiam |
Mala colloquia corrumpunt mores bonos,
consequens est,
ut bona colloquia malis moribus remedio sint.
Verissimum est enim quod in psalmo dicitur:
Tu si tua salus tibi est curę,
ut esse debet,
istos ipsos aut tecum simul si potes ad poenitentiam conuerte |
aut si non potes fuge ne una cum illis intereas.
Melius est tibi mancum et claudum et altero carentem oculo intrare in
paradisum |
quam duas manus et pedes et oculos habentem mitti in gehennam.
Melius est enim sine amicis gaudio perfrui sempiterno |
quam cum amicis tradi suppliciis.
Quod si
ipsos aut tecum simul si potes ad poenitentiam conuerte |
aut si non potes fuge ne una cum illis intereas.
Melius est tibi mancum et claudum et altero carentem oculo intrare in
paradisum |
quam duas manus et pedes et oculos habentem mitti in gehennam.
Melius est enim sine amicis gaudio perfrui sempiterno |
quam cum amicis tradi suppliciis.
Quod si decursę in uoluptatibus uitę usum abiicere tibi prorsus molestum est,
|
quam duas manus et pedes et oculos habentem mitti in gehennam.
Melius est enim sine amicis gaudio perfrui sempiterno |
quam cum amicis tradi suppliciis.
Quod si decursę in uoluptatibus uitę usum abiicere tibi prorsus molestum est,
quęso ne saltem pigeat,
talis uitę qui tandem finis sit considerare.
Siquidem prudentis est prouidere futura.
et si bruta quoque quędam animalia uenturę tempestatis pręsaga,
sibi loca confugiunt,
minus te rationalem existimabo,
si proposita uoluptariis incontinentibus-que tormenta tecum quandoque
non mediteris |
uel cum meditaris non expauescas |
te-que ad eum uitę statum conferas,
in quo et de poena securior esse possis |
et de pręmio certior.
Noli ergo fieri sicut equus et mulus,
in quibus non est intellectus.
ratione
te-que ad eum uitę statum conferas,
in quo et de poena securior esse possis |
et de pręmio certior.
Noli ergo fieri sicut equus et mulus,
in quibus non est intellectus.
ratione utens, ad ea quę futura sunt |
mentem dirige |
et ad salutis portum,
dum euadendi naufragii spes est,
uela conuerte.
Vel si usque adeo inualidus et eneruis es,
ut ratem
Petite inquit Dominus,
et dabitur uobis.
non potes excusare imbecillitatem,
ubi auxilium tibi promittitur si petieris.
Quid igitur |
mollescis-ne iam ad poenitentiam?
an adhuc in proposito inolitę peruersitatis obduras?
Monstrata hactenus remedia si parum proficiunt,
nunc demum minis tecum et terroribus
(nequid intentatum relinquatur)
agam.
Quid
agam.
Quid est quod uiuis,
cum morte magis dignus sis,
nisi quia Domino miserante expectaris ut melius uiuas?
quod si ultra obstinatus esse pergis,
cum ficu infructuosa succideris,
ne terram occupes.
succideris inquam et in ignem mitteris et ardebis |
palmitis instar de uite abscisi atque arefacti |
omni-que humore quo reuiuiscere posset destituti.
Abscisus quippe es |
a uera uite et a Christo alienatus,
Abscisus quippe es |
a uera uite et a Christo alienatus,
quamdiu peccatis finem non statuis,
quamdiu te Creatorem tuum Redemptorem-que offendere non poenitet,
quamdiu non metuis Dominum tuum |
nec illi obtemperas,
cui angeli in cęlo assistunt,
quem sancti omnes uenerantur,
omnes inferi contremiscunt.
qui est super omnia potens,
in omnibus sapiens,
omnium optimus,
primus omnium omnium-que postremus.
neque initium habens neque finem.
benignissimus poenitentium remunerator,
quamdiu peccatis finem non statuis,
quamdiu te Creatorem tuum Redemptorem-que offendere non poenitet,
quamdiu non metuis Dominum tuum |
nec illi obtemperas,
cui angeli in cęlo assistunt,
quem sancti omnes uenerantur,
omnes inferi contremiscunt.
qui est super omnia potens,
in omnibus sapiens,
omnium optimus,
primus omnium omnium-que postremus.
neque initium habens neque finem.
benignissimus poenitentium remunerator,
seuerissimus obstinatorum ultor ac punitor.
Et cum tantus
quam tibi commendauit,
cultorem arguat dicens:
ponam eam desertam;
non putabitur et non fodietur;
et ascendent super eam uepres et spinę;
et nubibus mandabo ne pluant super
eam .
Sub hac uineę metaphora tibi sermo texitur o peccator |
Nisi enim in tempore poenitentiam egeris,
postea iusto Dei iudicio |
auferetur a te angelorum custodia et demonibus eris in predam.
tolletur sperandi auxilii expectatio |
et angustiis oppressus cruciaberis.
omni-que ope destitutus |
nec poenitentię falce poteris
nubibus mandabo ne pluant super
eam .
Sub hac uineę metaphora tibi sermo texitur o peccator |
Nisi enim in tempore poenitentiam egeris,
postea iusto Dei iudicio |
auferetur a te angelorum custodia et demonibus eris in predam.
tolletur sperandi auxilii expectatio |
et angustiis oppressus cruciaberis.
omni-que ope destitutus |
nec poenitentię falce poteris amputare nequitias peccatorum |
nec cordis compunctione aliquid leuamenti promereri.
sed operiet te omnibus
peccatis.
Nihil est quod illa non delebit,
si te commissi poenituerit.
Semper parata est ad condonandum,
si tu paratus es ad poenitentiam agendam.
peccatum in spiritum sanctum
Quod autem Christus dixit |
blasphemiam in Spiritum Sanctum irremisibilem esse,
multi dubitant,
utrum intelligendum sit,
quod nunquam dimittatur,
an quod difficulter.
vsque adeo existimant,
si poenitentia adsit,
nihil obstare,
quin benignitas
Nihil est quod illa non delebit,
si te commissi poenituerit.
Semper parata est ad condonandum,
si tu paratus es ad poenitentiam agendam.
peccatum in spiritum sanctum
Quod autem Christus dixit |
blasphemiam in Spiritum Sanctum irremisibilem esse,
multi dubitant,
utrum intelligendum sit,
quod nunquam dimittatur,
an quod difficulter.
vsque adeo existimant,
si poenitentia adsit,
nihil obstare,
quin benignitas diuina pręstet ueniam.
Quale
pręstet ueniam.
Quale igitur uel quam magnum esse potest scelus tuum,
quod te ad desperationem remissionis quiuit compellere?
et de Deo non recte sentire,
ut tibi poenitenti parcere omnino nolit,
cum nunquam ad poenitentiam conuersis et in ipsum confidentibus non
ignoscat?
Dauid
Si adulterium,
si homicidium perpetrasti,
utrunque Dauidi,
cum se peccasse doluisset,
est remissum.
Matth. Zacheus
Si
Paulo.
Petrus
Si pernegasti Dei Filium,
de hoc Petro fuit uenia data.
Manasses
Si stellas adorasti,
si diis alienis templa aras-que posuisti,
si obseruasti somnia maleficiis-que credidisti,
si in Dei seruos cędibus es grassatus,
ista omnia Manasses fecerat |
et tamen, cum eum poenituisset ueniam-que orasset,
exauditus est |
hostili-que iugo liberatus regnum recuperauit quod amiserat.
Nullum ergo tam immane facinus committi
sanguinem iustum.
Quoniam cum de Dei misericordia desperasset,
tristitia superatus laqueo mortem sibi consciuit.
Poenitenti igitur et petenti uenia datur;
desperanti uero neque in hoc seculo neque in futuro parcitur.
Quidnam igitur te ultro perdis desperando,
cum iam certo scias |
esse locum uenię,
si ueniam poposceris poenitendo?
Cur non potius cum Dauide peccatum lugente exclamas:
Quoniam cum de Dei misericordia desperasset,
tristitia superatus laqueo mortem sibi consciuit.
Poenitenti igitur et petenti uenia datur;
desperanti uero neque in hoc seculo neque in futuro parcitur.
Quidnam igitur te ultro perdis desperando,
cum iam certo scias |
esse locum uenię,
si ueniam poposceris poenitendo?
Cur non potius cum Dauide peccatum lugente exclamas:
et uiuat.
Et tu mori mauis quam conuerti?
et ueniam desperare quam poscere?
Dominus soluit compeditos,
Dominus errigit ellisos.
Et tu tam mortifero peccati uinculo non uis absolui?
tam graui casu ellisus non curas errigi?
de medico qui omnes in se confidentes in
unico uerbo sanat diffidis?
Graue est inquis peccatum meum.
nunquid grauius quam istorum,
quorum modo mentionem fecimus?
quibus tamen quod nequiter deliquerant,
clementer dimissum
Et tu mori mauis quam conuerti?
et ueniam desperare quam poscere?
Dominus soluit compeditos,
Dominus errigit ellisos.
Et tu tam mortifero peccati uinculo non uis absolui?
tam graui casu ellisus non curas errigi?
de medico qui omnes in se confidentes in
unico uerbo sanat diffidis?
Graue est inquis peccatum meum.
nunquid grauius quam istorum,
quorum modo mentionem fecimus?
quibus tamen quod nequiter deliquerant,
clementer dimissum constat.
delictum,
ibi gratiam abundare facere?
Nonne ille quoque qui dicebat:
Iniquitates meę supergressę sunt caput meum,
et sicut onus graue grauatę sunt super me,
precatus est dicens:
Domine ne in furore tuo arguas me |
neque in ira tua corripias me.
haud ita orasset |
nisi spem haberet impetrandi quod orabat.
sperauit et orauit et uoti compos factus est.
abundare facere?
Nonne ille quoque qui dicebat:
Iniquitates meę supergressę sunt caput meum,
et sicut onus graue grauatę sunt super me,
precatus est dicens:
Domine ne in furore tuo arguas me |
neque in ira tua corripias me.
haud ita orasset |
nisi spem haberet impetrandi quod orabat.
sperauit et orauit et uoti compos factus est.
Nonne etiam Hierosolymę urbi
Nonne etiam Hierosolymę urbi grauissimum idolatrię crimen exprobrans
Deus dixerat:
aggrauassent-que scelus mentis obstinatione,
eorum impietatem plumbi massa onerari uidit Zacharias propheta |
Domino-que ulciscente urbs passa est excidium,
et illi captiui ducti in Caldeam.
Internicione quidem deleri merebantur,
sed Dominus temperauit iram,
ut postea ostenderet etiam in obstinatos clementiam.
Postquam enim eos poenitere coepit |
peccata confitendo misericordiam-que Dei implorando,
ipso fauente de seruitutis iugo liberati atque ad patrium solum
postliminio reuersi,
instaurata ciuitate templo-que errecto sortis pristinę statu
impoenitentibus computaberis.
Quamobrem festina deponere dementiam istam animi,
ut flagitii tui magnitudine diuinę clementię immensitatem putes
inferiorem.
Deus pater misericordiarum est;
miserationum suarum non est numerus.
Spera in illo.
sperantes in Domino misericordia circumdabit.
dum te poenitet,
dum speras,
dum precaris,
etiam sancti pro te orant,
angeli uota tua offerunt Deo |
Christus ipse pro te Patrem interpellat |
dementiam istam animi,
ut flagitii tui magnitudine diuinę clementię immensitatem putes
inferiorem.
Deus pater misericordiarum est;
miserationum suarum non est numerus.
Spera in illo.
sperantes in Domino misericordia circumdabit.
dum te poenitet,
dum speras,
dum precaris,
etiam sancti pro te orant,
angeli uota tua offerunt Deo |
Christus ipse pro te Patrem interpellat |
dicente Ioanne apostolo:
nostris;
non pro nostris autem tantum,
sed etiam pro totius mundi.
Desperantium uero Christus non aduocatus est,
sed iudex.
Considera igitur utrum tibi sit melius ueniam sperare,
ut Christi patrocinio subleueris,
an desperare,
ut eiusdem iudicio damneris? et in ęternum pereas?
Hactenus de poenitentia |
nunc de confessione peccatorum,
quę poenitentiam comitari debet,
aliquid memoremus.
De peccatorvm confessione.
Caput XV
XV
Tria sunt peccatorum genera:
aut enim peccamus cogitatione |
aut uerbo |
aut opere.
per ista mente discurrendo,
postquam conscientiam diligenter accurate-que examinauerimus,
tam de omnibus quam de singulis,
in quibus Deo uel proximo aliqua illata est iniuria,
dolentes moesti-que imprimis |
et ante sacerdotem ueluti ante Christum reuerenter genibus prouoluti
cuncta illi exponamus,
occultemus nihil.
ab eo qui dixit
:
ab eo qui dixit
:
dixit
:
uicarios nobis in terra reliquit ipsos
sacerdotes,
et Petro curam ouium suarum pastor bonus commendans atque claues regni
cęlestis tradens dixit:
et Petro curam ouium suarum pastor bonus commendans atque claues regni
cęlestis tradens dixit:
quin peccatum illud deletum sit,
quodcunque Christi sacerdotes rite dimiserint.
peccatum illud deletum sit,
quodcunque Christi sacerdotes rite dimiserint.
rite dimiserint.
Ipsi iudicent inter lepram et lepram,
ipsi peccatorum nostrorum morbos curent,
ipsi nos ad ęternam transmittant salutem,
suppeditantes quicquid ad eam assequendam nobis necessarium fuerit.
Necessarium est autem baptismo ablui,
chrismate inungi.
sed quoniam etiam post hęc in multis delinquimus,
nihil deinde ita necessarium est |
ut peccatorum cum poenitentia confessio.
Hac sola quoties cadimus,
errigimur et stamus.
Baptismus quidem sordes ante se contractas eluit semel,
confessio semper.
sacramentum excludi putes |
nec sine ipso te saluandum credas,
si talia feceris.
nisi enim te peccasse poenituerit,
nihil ista proderunt.
Peccato Deus offenditur |
quod si pro peccato quo Deum offendisti,
non doleas,
cares charitate,
sine qua teste Paulo apostolo,
in quo Christus locutus est |
nec corpus tradere ut ardeat,
nec facultates in cibos pauperum distribuere |
nec hominum angelorum-que linguis loqui |
nec fide montes transferre |
quicquam prodesse poterit.
Poenitentiam itaque agere oportet
si talia feceris.
nisi enim te peccasse poenituerit,
nihil ista proderunt.
Peccato Deus offenditur |
quod si pro peccato quo Deum offendisti,
non doleas,
cares charitate,
sine qua teste Paulo apostolo,
in quo Christus locutus est |
nec corpus tradere ut ardeat,
nec facultates in cibos pauperum distribuere |
nec hominum angelorum-que linguis loqui |
nec fide montes transferre |
quicquam prodesse poterit.
Poenitentiam itaque agere oportet |
et illa non omittere.
Quicquid enim pie sancte-que agitur,
appendix
quicquam prodesse poterit.
Poenitentiam itaque agere oportet |
et illa non omittere.
Quicquid enim pie sancte-que agitur,
appendix poenitentię est |
et pro culpa satisfactio,
ut purgatorii poena uel breuior sit |
uel nulla,
si plene in uita satisfactum fuerit.
uel etiam ut post culpę poenę-que abolitionem plus glorię in cęlo
mereri possint,
qui hic benefecerint.
Restat ut dicta euangelica,
quę memorauimus |
quę-que illis similia sunt,
ita intelligantur,
itaque agere oportet |
et illa non omittere.
Quicquid enim pie sancte-que agitur,
appendix poenitentię est |
et pro culpa satisfactio,
ut purgatorii poena uel breuior sit |
uel nulla,
si plene in uita satisfactum fuerit.
uel etiam ut post culpę poenę-que abolitionem plus glorię in cęlo
mereri possint,
qui hic benefecerint.
Restat ut dicta euangelica,
quę memorauimus |
quę-que illis similia sunt,
ita intelligantur,
ut si fiant quę in ipsis pręcipiuntur,
peccatori ad emundationem adiumento fore
fuerit.
uel etiam ut post culpę poenę-que abolitionem plus glorię in cęlo
mereri possint,
qui hic benefecerint.
Restat ut dicta euangelica,
quę memorauimus |
quę-que illis similia sunt,
ita intelligantur,
ut si fiant quę in ipsis pręcipiuntur,
peccatori ad emundationem adiumento fore |
si tamen pręcesserit poenitentia cum confitendi proposito,
quando fuerit opportunum.
Igitur sicut charitas ipsa fundamentum et consummatio uirtutum est,
ita poenitentia finis esse debet
Igitur sicut charitas ipsa fundamentum et consummatio uirtutum est,
ita poenitentia finis esse debet peccandi bene-que agendi initium,
ut cętera feliciter succedant |
Deo-que grata atque accepta sint.
Siquis tamen solam poenitentiam sibi sufficere credens confessionem respueret,
in hereticorum numero ponendus esset.
neque ei profecto prodesse potuisset poenitentia ab Ecclesię corpore separato.
Separatum enim a corpore membrum non uiuificatur,
sed quamdiu diuisum est,
manet in
in hereticorum numero ponendus esset.
neque ei profecto prodesse potuisset poenitentia ab Ecclesię corpore separato.
Separatum enim a corpore membrum non uiuificatur,
sed quamdiu diuisum est,
manet in morte.
Confessionis autem sacramentum tam ueteribus quam nouis hominibus
commune est.
tam ueteribus quam nouis hominibus
commune est.
Dei opem implorare,
cilicio contegi,
cinere conspergi,
ieiunio corpus affligere |
et pręter hęc peccata confiteri.
sic humiliati Deo miserante angustiis liberabantur |
et a peccatis quidem absoluti abibant,
pręter originis culpam,
qua absolui non poterant,
donec Redemptor in Lege promissus non uenisset.
Quare nec illorum confessio in Lege potuit esse ita plena
(nihil enim ad perfectum adduxit Lex)
ut est nostra in Euangelio.
cum illa in parte manca sit,
peccata confiteri.
sic humiliati Deo miserante angustiis liberabantur |
et a peccatis quidem absoluti abibant,
pręter originis culpam,
qua absolui non poterant,
donec Redemptor in Lege promissus non uenisset.
Quare nec illorum confessio in Lege potuit esse ita plena
(nihil enim ad perfectum adduxit Lex)
ut est nostra in Euangelio.
cum illa in parte manca sit,
hęc per omnia integra et perfecta.
Illa simul multorum,
hęc singulorum.
illa Deo audiente tantum,
quidem absoluti abibant,
pręter originis culpam,
qua absolui non poterant,
donec Redemptor in Lege promissus non uenisset.
Quare nec illorum confessio in Lege potuit esse ita plena
(nihil enim ad perfectum adduxit Lex)
ut est nostra in Euangelio.
cum illa in parte manca sit,
hęc per omnia integra et perfecta.
Illa simul multorum,
hęc singulorum.
illa Deo audiente tantum,
hęc etiam Dei sacerdote examinante et ab omnibus absoluente.
Nondum enim illis
donec Redemptor in Lege promissus non uenisset.
Quare nec illorum confessio in Lege potuit esse ita plena
(nihil enim ad perfectum adduxit Lex)
ut est nostra in Euangelio.
cum illa in parte manca sit,
hęc per omnia integra et perfecta.
Illa simul multorum,
hęc singulorum.
illa Deo audiente tantum,
hęc etiam Dei sacerdote examinante et ab omnibus absoluente.
Nondum enim illis mediator uenerat Christus
Dominus,
per quem reseratus est
multorum,
hęc singulorum.
illa Deo audiente tantum,
hęc etiam Dei sacerdote examinante et ab omnibus absoluente.
Nondum enim illis mediator uenerat Christus
Dominus,
per quem reseratus est aditus ad cęlestia |
et cuius cruore a corruptę originis culpa expiati in sancta coepimus
introire |
et hęredes fieri non terreni et temporalis regni,
ut illi,
sed cęlestis et ęterni.
Ne igitur tanti erga humanum genus beneficii memoriam ulla unquam
deleret obliuio,
mediatoris atque redemptoris Christi locum in terra tenere
culpa expiati in sancta coepimus
introire |
et hęredes fieri non terreni et temporalis regni,
ut illi,
sed cęlestis et ęterni.
Ne igitur tanti erga humanum genus beneficii memoriam ulla unquam
deleret obliuio,
mediatoris atque redemptoris Christi locum in terra tenere coeperunt sacerdotes.
Per eos ipse uerus Agnus, pro nobis semel oblatus,
quotidie offertur.
Per eos Ecclesię sacramenta participiamus
|
remissionem-que accipimus peccatorum
quotidie offertur.
Per eos Ecclesię sacramenta participiamus
|
remissionem-que accipimus peccatorum .
et postquam hic penitus mundati uita ista decedimus,
non iam ad inferos ut ueteres illi,
sed ad cęlestem patriam,
ut in Christo renouati transmigramus.
Tantę igitur uirtutis est nostra confessio,
ut non solum de peccatoribus iustos faciat,
sed etiam de terrenis cęlestes,
de mortalibus immortales,
de miseris felices.
Hęc enim confessio peccata delet |
et animam a morte liberat.
de mortalibus immortales,
de miseris felices.
Hęc enim confessio peccata delet |
et animam a morte liberat.
quod ostendit Ezechias ad Dominum dicens:
uoti compotes efficimur,
eodem propheta dicente:
,
ita ut porcos pasceret,
ad patrem supplex confugiens |
ac se peccasse confitens |
amplexum osculum-que patris accipere meruit |
et stolam |
et anulum |
et calciamenta |
et conuiuium.
nihil quod male egerat exprobratur ei,
sed humilis confessionis merito in hęreditatem cum omni lętitię ambitu fuit admissus,
ingenti calamitate in summam beatitudinem commutata.
In integrum itaque restituitur gratia,
cum peccator per poenitentiam et confessionem humiliatur.
Postremo quicquid diximus de
confugiens |
ac se peccasse confitens |
amplexum osculum-que patris accipere meruit |
et stolam |
et anulum |
et calciamenta |
et conuiuium.
nihil quod male egerat exprobratur ei,
sed humilis confessionis merito in hęreditatem cum omni lętitię ambitu fuit admissus,
ingenti calamitate in summam beatitudinem commutata.
In integrum itaque restituitur gratia,
cum peccator per poenitentiam et confessionem humiliatur.
Postremo quicquid diximus de poenitentia,
idem de confessione est sentiendum.
|
amplexum osculum-que patris accipere meruit |
et stolam |
et anulum |
et calciamenta |
et conuiuium.
nihil quod male egerat exprobratur ei,
sed humilis confessionis merito in hęreditatem cum omni lętitię ambitu fuit admissus,
ingenti calamitate in summam beatitudinem commutata.
In integrum itaque restituitur gratia,
cum peccator per poenitentiam et confessionem humiliatur.
Postremo quicquid diximus de poenitentia,
idem de confessione est sentiendum.
Neque
De iis, qvi confiteri negligunt
Caput XVI
De illis uero qui tam salutiferam peccatorum confessionem peruicaciter deuitant,
a uia uirtutis perpetuo aberrant,
quia in tenebris manent |
neque quo tendere debeant satis perspiciunt.
Scriptum est enim :
Qui absconderit scelera sua,
non dirigetur,
qui autem confessus fuerit et reliquerit ea,
misericordiam consequetur.
Quid autem prodest id cęlare hominem,
quod non latet Deum?
Peccata enim quę nunc uni sacerdoti abscondis,
in die Iudicii omnibus manifesta erunt.
dicente Domino:
Quid autem prodest id cęlare hominem,
quod non latet Deum?
Peccata enim quę nunc uni sacerdoti abscondis,
in die Iudicii omnibus manifesta erunt.
dicente Domino:
Naum. 3
erunt ut beati sint,
ita qui errata sua modo dissimulant,
a diabolo tandem accusabuntur,
ut Christi iudicio condemnentur.
Curramus igitur totis affectibus ad portum salutis,
ne delictorum tempestatibus acti mergamur in profundum.
Doleamus quod peccando pręuaricati sumus diuina mandata |
et cum certa emendandi |
satisfaciendi-que destinatione
singula quęque,
quibus offendimus,
confiteamur.
communicemus.
Indigni quidem, sed tamen abs te inuitati,
qui infirmitati nostrę pręsentaneum porrigens remedium,
sacratissimum corpus tuum sub specie panis:
Accipite inquis et comedite |
hoc est corpus meum.
deinde preciosum sanguinem tuum sub specie uini in calice infusum
propinans ais:
Bibite ex hoc omnes.
Hic est enim sanguis meus Noui Testamenti,
qui pro multis effundetur in remissionem
peccatorum.
Et ante per Salomonem in Prouerbiis hortatus es dicens:
Venite et comedite panem meum |
et
tuum sub specie panis:
Accipite inquis et comedite |
hoc est corpus meum.
deinde preciosum sanguinem tuum sub specie uini in calice infusum
propinans ais:
Bibite ex hoc omnes.
Hic est enim sanguis meus Noui Testamenti,
qui pro multis effundetur in remissionem
peccatorum.
Et ante per Salomonem in Prouerbiis hortatus es dicens:
Venite et comedite panem meum |
et bibite uinum quod miscui uobis!
Ad tuum ergo conuiuium a te inuitati,
a te uocati accedimus,
cum plena
|
hoc est corpus meum.
deinde preciosum sanguinem tuum sub specie uini in calice infusum
propinans ais:
Bibite ex hoc omnes.
Hic est enim sanguis meus Noui Testamenti,
qui pro multis effundetur in remissionem
peccatorum.
Et ante per Salomonem in Prouerbiis hortatus es dicens:
Venite et comedite panem meum |
et bibite uinum quod miscui uobis!
Ad tuum ergo conuiuium a te inuitati,
a te uocati accedimus,
cum plena fide,
cum indubitata credulitate confitentes,
panem et
nec decipere.
Nos itaque corpus tuum,
clementissime Domine,
et tuum sanguinem aliena specie uelatum
fideliter accipimus |
nec omnino qua ratione id fieri possit quęrimus |
aut quomodo panis uini-que substantia in substantiam corporis et
sanguinis tui transeat,
cum accidentia non mutentur,
scrutamur.
Maius est enim miraculum istud |
quam ut humano ingenio uel scientia comprehendi possit |
te tamen tradente uerum esse credimus |
etiam quod intelligere quomodo uerum esse
omnem excedit modum.
Stultus est igitur,
qui tanti mysterii altitudinem se deprehendisse putet,
nisi ipse reueles,
ipse aperias,
ipse illum tam signularis intelligentię efficias capacem.
Nos interim non ideo credimus panem et uinum in substantiam tui
corporis et sanguinis transmutari,
quia et uxor Loth uersa sit in statuam salis |
et uirga Moysi in colubrum |
et cibus atque potus in carnem et sanguinem animalis.
Nam simul cum accidentibus ista mutata sunt |
sed quia nihil uerius esse nouimus his,
putet,
nisi ipse reueles,
ipse aperias,
ipse illum tam signularis intelligentię efficias capacem.
Nos interim non ideo credimus panem et uinum in substantiam tui
corporis et sanguinis transmutari,
quia et uxor Loth uersa sit in statuam salis |
et uirga Moysi in colubrum |
et cibus atque potus in carnem et sanguinem animalis.
Nam simul cum accidentibus ista mutata sunt |
sed quia nihil uerius esse nouimus his,
quę te docente discere contingit.
ipse illum tam signularis intelligentię efficias capacem.
Nos interim non ideo credimus panem et uinum in substantiam tui
corporis et sanguinis transmutari,
quia et uxor Loth uersa sit in statuam salis |
et uirga Moysi in colubrum |
et cibus atque potus in carnem et sanguinem animalis.
Nam simul cum accidentibus ista mutata sunt |
sed quia nihil uerius esse nouimus his,
quę te docente discere contingit.
Confitemur te esse Verbum,
a
efficias capacem.
Nos interim non ideo credimus panem et uinum in substantiam tui
corporis et sanguinis transmutari,
quia et uxor Loth uersa sit in statuam salis |
et uirga Moysi in colubrum |
et cibus atque potus in carnem et sanguinem animalis.
Nam simul cum accidentibus ista mutata sunt |
sed quia nihil uerius esse nouimus his,
quę te docente discere contingit.
Confitemur te esse Verbum,
a quo facta sunt omnia |
et sine quo
sine quo factum est nihil.
Quid ergo factu tibi impossibile,
si modo illud ut fiat,
tuę conuenit maiestati?
Absit igitur ut quicquam dubitemus de tam mirabili stupendo-que
sacramento,
cuius tu et autor es et testis.
In quo magis mirari licet tuę in nos benignitatis magnitudinem,
quam incomprehensibile operis arcanum.
Tu te nobis Domine pręstas in cibum,
qui te pro nobis supra crucem obtulisti in sacrificium.
sed ibi uisibilis et passibilis et mortalis apparebas,
hic lates gloriosus et deuicta iam
Quid ergo factu tibi impossibile,
si modo illud ut fiat,
tuę conuenit maiestati?
Absit igitur ut quicquam dubitemus de tam mirabili stupendo-que
sacramento,
cuius tu et autor es et testis.
In quo magis mirari licet tuę in nos benignitatis magnitudinem,
quam incomprehensibile operis arcanum.
Tu te nobis Domine pręstas in cibum,
qui te pro nobis supra crucem obtulisti in sacrificium.
sed ibi uisibilis et passibilis et mortalis apparebas,
hic lates gloriosus et deuicta iam morte triumphans.
Ibi
ut quicquam dubitemus de tam mirabili stupendo-que
sacramento,
cuius tu et autor es et testis.
In quo magis mirari licet tuę in nos benignitatis magnitudinem,
quam incomprehensibile operis arcanum.
Tu te nobis Domine pręstas in cibum,
qui te pro nobis supra crucem obtulisti in sacrificium.
sed ibi uisibilis et passibilis et mortalis apparebas,
hic lates gloriosus et deuicta iam morte triumphans.
Ibi abscondita erat in homine diuinitas,
hic panis uini-que figura cęlatur et humanitas.
Sed licet neutrum
sacramento,
cuius tu et autor es et testis.
In quo magis mirari licet tuę in nos benignitatis magnitudinem,
quam incomprehensibile operis arcanum.
Tu te nobis Domine pręstas in cibum,
qui te pro nobis supra crucem obtulisti in sacrificium.
sed ibi uisibilis et passibilis et mortalis apparebas,
hic lates gloriosus et deuicta iam morte triumphans.
Ibi abscondita erat in homine diuinitas,
hic panis uini-que figura cęlatur et humanitas.
Sed licet neutrum cernant oculi,
utrunque tamen confitetur fides.
magnitudinem,
quam incomprehensibile operis arcanum.
Tu te nobis Domine pręstas in cibum,
qui te pro nobis supra crucem obtulisti in sacrificium.
sed ibi uisibilis et passibilis et mortalis apparebas,
hic lates gloriosus et deuicta iam morte triumphans.
Ibi abscondita erat in homine diuinitas,
hic panis uini-que figura cęlatur et humanitas.
Sed licet neutrum cernant oculi,
utrunque tamen confitetur fides.
Tu hic totus es,
qui in cęlo es totus,
cęlestia non derelinquens et terrena uisitans.
Nam et
uisibilis et passibilis et mortalis apparebas,
hic lates gloriosus et deuicta iam morte triumphans.
Ibi abscondita erat in homine diuinitas,
hic panis uini-que figura cęlatur et humanitas.
Sed licet neutrum cernant oculi,
utrunque tamen confitetur fides.
Tu hic totus es,
qui in cęlo es totus,
cęlestia non derelinquens et terrena uisitans.
Nam et in cęlum ascensurus te quotidie
nobiscum fore promiseras usque ad seculi consummationem.
in homine diuinitas,
hic panis uini-que figura cęlatur et humanitas.
Sed licet neutrum cernant oculi,
utrunque tamen confitetur fides.
Tu hic totus es,
qui in cęlo es totus,
cęlestia non derelinquens et terrena uisitans.
Nam et in cęlum ascensurus te quotidie
nobiscum fore promiseras usque ad seculi consummationem.
Itaque et nobiscum es Domine in terra |
et cum Patre in cęlo,
nobiscum in specie aliena,
cum Patre in propria,
in terra
non derelinquens et terrena uisitans.
Nam et in cęlum ascensurus te quotidie
nobiscum fore promiseras usque ad seculi consummationem.
Itaque et nobiscum es Domine in terra |
et cum Patre in cęlo,
nobiscum in specie aliena,
cum Patre in propria,
in terra mundans peccatores,
in cęlo mundatos suscipiens.
Cęlum et terram imples tua diuinitate.
Et quoniam ei tua iuncta est humanitas,
ubicunque diuinitas est,
illic si
uisitans.
Nam et in cęlum ascensurus te quotidie
nobiscum fore promiseras usque ad seculi consummationem.
Itaque et nobiscum es Domine in terra |
et cum Patre in cęlo,
nobiscum in specie aliena,
cum Patre in propria,
in terra mundans peccatores,
in cęlo mundatos suscipiens.
Cęlum et terram imples tua diuinitate.
Et quoniam ei tua iuncta est humanitas,
ubicunque diuinitas est,
illic si uolueris,
et
Nam et in cęlum ascensurus te quotidie
nobiscum fore promiseras usque ad seculi consummationem.
Itaque et nobiscum es Domine in terra |
et cum Patre in cęlo,
nobiscum in specie aliena,
cum Patre in propria,
in terra mundans peccatores,
in cęlo mundatos suscipiens.
Cęlum et terram imples tua diuinitate.
Et quoniam ei tua iuncta est humanitas,
ubicunque diuinitas est,
illic si uolueris,
et humanitatem tuam esse necesse
Nam et in cęlum ascensurus te quotidie
nobiscum fore promiseras usque ad seculi consummationem.
Itaque et nobiscum es Domine in terra |
et cum Patre in cęlo,
nobiscum in specie aliena,
cum Patre in propria,
in terra mundans peccatores,
in cęlo mundatos suscipiens.
Cęlum et terram imples tua diuinitate.
Et quoniam ei tua iuncta est humanitas,
ubicunque diuinitas est,
illic si uolueris,
et humanitatem tuam esse necesse est.
Quid ergo mirum,
si
Nam et in cęlum ascensurus te quotidie
nobiscum fore promiseras usque ad seculi consummationem.
Itaque et nobiscum es Domine in terra |
et cum Patre in cęlo,
nobiscum in specie aliena,
cum Patre in propria,
in terra mundans peccatores,
in cęlo mundatos suscipiens.
Cęlum et terram imples tua diuinitate.
Et quoniam ei tua iuncta est humanitas,
ubicunque diuinitas est,
illic si uolueris,
et humanitatem tuam esse necesse est.
Quid ergo mirum,
si in multis
cęlum ascensurus te quotidie
nobiscum fore promiseras usque ad seculi consummationem.
Itaque et nobiscum es Domine in terra |
et cum Patre in cęlo,
nobiscum in specie aliena,
cum Patre in propria,
in terra mundans peccatores,
in cęlo mundatos suscipiens.
Cęlum et terram imples tua diuinitate.
Et quoniam ei tua iuncta est humanitas,
ubicunque diuinitas est,
illic si uolueris,
et humanitatem tuam esse necesse est.
Quid ergo mirum,
si in multis locis es qui in uno,
si in
propria,
in terra mundans peccatores,
in cęlo mundatos suscipiens.
Cęlum et terram imples tua diuinitate.
Et quoniam ei tua iuncta est humanitas,
ubicunque diuinitas est,
illic si uolueris,
et humanitatem tuam esse necesse est.
Quid ergo mirum,
si in multis locis es qui in uno,
si in pluribus hostiis qui in una?
Porro cum tibi placuisset |
ineffabili corporis et sanguinis tui sacramento fideles tuos pascere
et tibi unire,
sub panis uini-que figura latere uoluisti,
ut nemo horreret
peccatores,
in cęlo mundatos suscipiens.
Cęlum et terram imples tua diuinitate.
Et quoniam ei tua iuncta est humanitas,
ubicunque diuinitas est,
illic si uolueris,
et humanitatem tuam esse necesse est.
Quid ergo mirum,
si in multis locis es qui in uno,
si in pluribus hostiis qui in una?
Porro cum tibi placuisset |
ineffabili corporis et sanguinis tui sacramento fideles tuos pascere
et tibi unire,
sub panis uini-que figura latere uoluisti,
ut nemo horreret gustare,
quod fideliter
in cęlo mundatos suscipiens.
Cęlum et terram imples tua diuinitate.
Et quoniam ei tua iuncta est humanitas,
ubicunque diuinitas est,
illic si uolueris,
et humanitatem tuam esse necesse est.
Quid ergo mirum,
si in multis locis es qui in uno,
si in pluribus hostiis qui in una?
Porro cum tibi placuisset |
ineffabili corporis et sanguinis tui sacramento fideles tuos pascere
et tibi unire,
sub panis uini-que figura latere uoluisti,
ut nemo horreret gustare,
quod fideliter gustatum
suscipiens.
Cęlum et terram imples tua diuinitate.
Et quoniam ei tua iuncta est humanitas,
ubicunque diuinitas est,
illic si uolueris,
et humanitatem tuam esse necesse est.
Quid ergo mirum,
si in multis locis es qui in uno,
si in pluribus hostiis qui in una?
Porro cum tibi placuisset |
ineffabili corporis et sanguinis tui sacramento fideles tuos pascere
et tibi unire,
sub panis uini-que figura latere uoluisti,
ut nemo horreret gustare,
quod fideliter gustatum beatitudinem confert.
cum tibi placuisset |
ineffabili corporis et sanguinis tui sacramento fideles tuos pascere
et tibi unire,
sub panis uini-que figura latere uoluisti,
ut nemo horreret gustare,
quod fideliter gustatum beatitudinem confert.
Primus Melchisedech in sacrificio panem et uinum obtulit.
Inde tu diceris |
in ęternum sacerdos,
non secundum ritum eorum qui pecora sacrificabant,
sed secundum ordinem Melchisedech,
qui pane uino-que litauit.
Illius tamen sacrificium signum et umbra fuit,
sub panis uini-que figura latere uoluisti,
ut nemo horreret gustare,
quod fideliter gustatum beatitudinem confert.
Primus Melchisedech in sacrificio panem et uinum obtulit.
Inde tu diceris |
in ęternum sacerdos,
non secundum ritum eorum qui pecora sacrificabant,
sed secundum ordinem Melchisedech,
qui pane uino-que litauit.
Illius tamen sacrificium signum et umbra fuit,
tuum autem ueritas est et lux.
tuum istud et prophetę futurum
prędicauerunt |
ritum eorum qui pecora sacrificabant,
sed secundum ordinem Melchisedech,
qui pane uino-que litauit.
Illius tamen sacrificium signum et umbra fuit,
tuum autem ueritas est et lux.
tuum istud et prophetę futurum
prędicauerunt |
et figurę significarunt,
ut in eo credendo,
quod et uetustas promitteret |
et nouitas exiberet,
fides nostra stabiliretur atque firmaretur magis.
Ab Esaia prędictum audimus:
Et faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte
ut in eo credendo,
quod et uetustas promitteret |
et nouitas exiberet,
fides nostra stabiliretur atque firmaretur magis.
Ab Esaia prędictum audimus:
Et faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc
conuiuium pinguium,
conuiuium uindemię,
pinguium medullatorum,
uindemię defecatę .
Et ab Hieremia:
Omnis laguncula implebitur uino .
Et ab Ezechiele:
Vocabo frumentum et multiplicabo illud,
et non ponam uobis famem.
Et ab Osee:
Conuertentur
hoc
conuiuium pinguium,
conuiuium uindemię,
pinguium medullatorum,
uindemię defecatę .
Et ab Hieremia:
Omnis laguncula implebitur uino .
Et ab Ezechiele:
Vocabo frumentum et multiplicabo illud,
et non ponam uobis famem.
Et ab Osee:
Conuertentur sedentes in umbra eius;
uiuent tritico |
et germinabunt quasi uinea;
memoriale eius sicut uinum Libani.
Et a Zacharia:
Quid enim bonum eius est |
et quid pulchrum eius,
nisi frumentum electorum et uinum germinans
uirgines?
Et a Malachia:
In omni loco
sedentes in umbra eius;
uiuent tritico |
et germinabunt quasi uinea;
memoriale eius sicut uinum Libani.
Et a Zacharia:
Quid enim bonum eius est |
et quid pulchrum eius,
nisi frumentum electorum et uinum germinans
uirgines?
Et a Malachia:
In omni loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio munda,
quia magnum nomen meum in gentibus, dicit Dominus exercituum.
Figurę autem atque signa fuere:
sacrificium Melchisedech sacerdotis,
manna in deserto,
agnus paschalis,
eius sicut uinum Libani.
Et a Zacharia:
Quid enim bonum eius est |
et quid pulchrum eius,
nisi frumentum electorum et uinum germinans
uirgines?
Et a Malachia:
In omni loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio munda,
quia magnum nomen meum in gentibus, dicit Dominus exercituum.
Figurę autem atque signa fuere:
sacrificium Melchisedech sacerdotis,
manna in deserto,
agnus paschalis,
hostia sanctorum oblata pro peccato,
hostia pacificorum oblata Domino,
subcinericius panis
uirgines?
Et a Malachia:
In omni loco sacrificatur et offertur nomini meo oblatio munda,
quia magnum nomen meum in gentibus, dicit Dominus exercituum.
Figurę autem atque signa fuere:
sacrificium Melchisedech sacerdotis,
manna in deserto,
agnus paschalis,
hostia sanctorum oblata pro peccato,
hostia pacificorum oblata Domino,
subcinericius panis Elię in itinere,
panes propositionis in templo.
Quicquid in his fuit significatum,
in tui Domine glorificati
dicit Dominus exercituum.
Figurę autem atque signa fuere:
sacrificium Melchisedech sacerdotis,
manna in deserto,
agnus paschalis,
hostia sanctorum oblata pro peccato,
hostia pacificorum oblata Domino,
subcinericius panis Elię in itinere,
panes propositionis in templo.
Quicquid in his fuit significatum,
in tui Domine glorificati corporis sacramento credimus impletum.
atque ideo non quod uidemus in eo,
sed quod credimus adoramus.
ut Petri apostoli tui promissum
Figurę autem atque signa fuere:
sacrificium Melchisedech sacerdotis,
manna in deserto,
agnus paschalis,
hostia sanctorum oblata pro peccato,
hostia pacificorum oblata Domino,
subcinericius panis Elię in itinere,
panes propositionis in templo.
Quicquid in his fuit significatum,
in tui Domine glorificati corporis sacramento credimus impletum.
atque ideo non quod uidemus in eo,
sed quod credimus adoramus.
ut Petri apostoli tui promissum te donante nobis persoluatur
signa fuere:
sacrificium Melchisedech sacerdotis,
manna in deserto,
agnus paschalis,
hostia sanctorum oblata pro peccato,
hostia pacificorum oblata Domino,
subcinericius panis Elię in itinere,
panes propositionis in templo.
Quicquid in his fuit significatum,
in tui Domine glorificati corporis sacramento credimus impletum.
atque ideo non quod uidemus in eo,
sed quod credimus adoramus.
ut Petri apostoli tui promissum te donante nobis persoluatur dicentis:
In quem nunc non uidentes creditis,
sacerdotis,
manna in deserto,
agnus paschalis,
hostia sanctorum oblata pro peccato,
hostia pacificorum oblata Domino,
subcinericius panis Elię in itinere,
panes propositionis in templo.
Quicquid in his fuit significatum,
in tui Domine glorificati corporis sacramento credimus impletum.
atque ideo non quod uidemus in eo,
sed quod credimus adoramus.
ut Petri apostoli tui promissum te donante nobis persoluatur dicentis:
In quem nunc non uidentes creditis,
credentes exultabitis lętitia
hostia pacificorum oblata Domino,
subcinericius panis Elię in itinere,
panes propositionis in templo.
Quicquid in his fuit significatum,
in tui Domine glorificati corporis sacramento credimus impletum.
atque ideo non quod uidemus in eo,
sed quod credimus adoramus.
ut Petri apostoli tui promissum te donante nobis persoluatur dicentis:
In quem nunc non uidentes creditis,
credentes exultabitis lętitia inenarrabili et glorificata |
reportantes finem fidei uestrę salutem animarum
Quicquid in his fuit significatum,
in tui Domine glorificati corporis sacramento credimus impletum.
atque ideo non quod uidemus in eo,
sed quod credimus adoramus.
ut Petri apostoli tui promissum te donante nobis persoluatur dicentis:
In quem nunc non uidentes creditis,
credentes exultabitis lętitia inenarrabili et glorificata |
reportantes finem fidei uestrę salutem animarum uestrarum.
hoc illud est quod et ipse dixeras :
Beati qui non uiderunt et crediderunt!
hoc illud est quod et ipse dixeras :
Beati qui non uiderunt et crediderunt!
Accedimus etiam ad te Domine cum timore et humilitate.
Tu es enim ille,
de quo in psalmo est dictum:
Escam dedit timentibus se.
tu das teipsum iis qui maiestatem tuam offendere
metuunt |
et eidem in omnibus obsequi desyderant.
Accedimus ad te in amorem tuum insinuari cupientes.
tu
Accedimus etiam ad te Domine cum timore et humilitate.
Tu es enim ille,
de quo in psalmo est dictum:
Escam dedit timentibus se.
tu das teipsum iis qui maiestatem tuam offendere
metuunt |
et eidem in omnibus obsequi desyderant.
Accedimus ad te in amorem tuum insinuari cupientes.
tu quippe das escam esurientibus,
ut dulcedine charitatis tuę satientur quam esuriunt.
Accedimus cum continentię castitatis-que proposito.
Nam
Tu es enim ille,
de quo in psalmo est dictum:
Escam dedit timentibus se.
tu das teipsum iis qui maiestatem tuam offendere
metuunt |
et eidem in omnibus obsequi desyderant.
Accedimus ad te in amorem tuum insinuari cupientes.
tu quippe das escam esurientibus,
ut dulcedine charitatis tuę satientur quam esuriunt.
Accedimus cum continentię castitatis-que proposito.
Nam si non licuit Dauidi et iis qui cum illo
erant,
edere de panibus sanctificatis,
esse illum mundiorem,
qui te omnis munditię fontem,
omnis gratię autorem
cupit haurire?
Tu es panis uiuus uitam nobis donans quam non habemus,
et a morte liberans quam timemus.
Ais enim:
Ego sum panis uitę.
patres uestri manducauerunt manna in deserto et mortui sunt.
hic est panis de cęlo descendens,
ut siquis ex ipso manducauerit non moriatur.
Ego sum panis uiuus qui de cęlo descendi.
siquis manducauerit ex hoc pane,
uiuet in ęternum.
Et panis quem ego dabo,
caro mea est pro mundi uita.
Nihil est Domine tua
quam timemus.
Ais enim:
Ego sum panis uitę.
patres uestri manducauerunt manna in deserto et mortui sunt.
hic est panis de cęlo descendens,
ut siquis ex ipso manducauerit non moriatur.
Ego sum panis uiuus qui de cęlo descendi.
siquis manducauerit ex hoc pane,
uiuet in ęternum.
Et panis quem ego dabo,
caro mea est pro mundi uita.
Nihil est Domine tua ista oblatione melius,
nihil pulchrius,
nihil dulcius,
nihil iocundius.
Quid est bonum eius, inquit Zacharias,
et quid pulchrum eius,
nisi frumentum electorum
et uinum germinans
Bonus et pulcher es,
non reprobis sed electis et fidei uirginitatem consecutis,
non hereticis a sponsa tua Ecclesia alienatis atque fornicantibus.
Tui pręterea sacramenti dulcedo a psalmista mel dicitur,
quoniam nihil aliud in terra gustu dulcius inuenit,
cuius nomine illam exprimeret.
Cibauit illos, inquit, ex adipe frumenti,
et de petra melle saturauit eos.
Idem alibi:
Gustate et uidete,
quoniam
Cibauit illos, inquit, ex adipe frumenti,
et de petra melle saturauit eos.
Idem alibi:
Gustate et uidete,
quoniam suauis est Dominus.
Tu tua suauitate,
isto melle |
in cęlo reficis angelos |
animas-que sanctas |
et mortales pascis in terra.
Vnde dicitur:
Panem cęli dedit eis,
panem angelorum manducauit homo.
Postremo quod cibus iste ac potus,
quem abs te nobis
saturauit eos.
Idem alibi:
Gustate et uidete,
quoniam suauis est Dominus.
Tu tua suauitate,
isto melle |
in cęlo reficis angelos |
animas-que sanctas |
et mortales pascis in terra.
Vnde dicitur:
Panem cęli dedit eis,
panem angelorum manducauit homo.
Postremo quod cibus iste ac potus,
quem abs te nobis datum pro maximo munere
accipimus,
gaudere nos et exultare faciat,
alimentum istud tantum ac tale sit,
merito quidem eucharistiam, id est, bonam gratiam uocant.
Se enim pie sumentibus magnam multiplicem-que
confert gratiam |
et ad summam usque prouehit beatitudinem.
Te quippe in ipso sumimus,
qui totius boni largitor es,
totius distributor felicitatis atque glorię.
Tu sub aliena specie latens et delicta nostra
purgas |
et purgatos ad purius uiuendi studium dirigis.
Quod si in
quippe in ipso sumimus,
qui totius boni largitor es,
totius distributor felicitatis atque glorię.
Tu sub aliena specie latens et delicta nostra
purgas |
et purgatos ad purius uiuendi studium dirigis.
Quod si in Leuitico quicquid tetigerit carnes hostię pro peccato
oblatę sanctificari dicitur,
quis dubitat,
quin istud quod pręcessit in figura,
cumulatius impleatur in ueritate?
Tu ille es qui solo tactu leprosum mundasti,
mulierem sanguine fluentem curasti,
puellam mortuam ad uitam
specie latens et delicta nostra
purgas |
et purgatos ad purius uiuendi studium dirigis.
Quod si in Leuitico quicquid tetigerit carnes hostię pro peccato
oblatę sanctificari dicitur,
quis dubitat,
quin istud quod pręcessit in figura,
cumulatius impleatur in ueritate?
Tu ille es qui solo tactu leprosum mundasti,
mulierem sanguine fluentem curasti,
puellam mortuam ad uitam reuocasti.
ut ostenderes in te esse uirtutem peccata pręterita delendi,
futura cauendi |
et qui in peccatis mortui iacent,
ad spem
nostra
purgas |
et purgatos ad purius uiuendi studium dirigis.
Quod si in Leuitico quicquid tetigerit carnes hostię pro peccato
oblatę sanctificari dicitur,
quis dubitat,
quin istud quod pręcessit in figura,
cumulatius impleatur in ueritate?
Tu ille es qui solo tactu leprosum mundasti,
mulierem sanguine fluentem curasti,
puellam mortuam ad uitam reuocasti.
ut ostenderes in te esse uirtutem peccata pręterita delendi,
futura cauendi |
et qui in peccatis mortui iacent,
ad spem uitę ęternę errigendi.
Tua
carnes hostię pro peccato
oblatę sanctificari dicitur,
quis dubitat,
quin istud quod pręcessit in figura,
cumulatius impleatur in ueritate?
Tu ille es qui solo tactu leprosum mundasti,
mulierem sanguine fluentem curasti,
puellam mortuam ad uitam reuocasti.
ut ostenderes in te esse uirtutem peccata pręterita delendi,
futura cauendi |
et qui in peccatis mortui iacent,
ad spem uitę ęternę errigendi.
Tua pręterea in Ecclesiastico uox est:
Qui edunt me adhuc esurient,
et qui bibunt me adhuc sitient.
Esuries
quin istud quod pręcessit in figura,
cumulatius impleatur in ueritate?
Tu ille es qui solo tactu leprosum mundasti,
mulierem sanguine fluentem curasti,
puellam mortuam ad uitam reuocasti.
ut ostenderes in te esse uirtutem peccata pręterita delendi,
futura cauendi |
et qui in peccatis mortui iacent,
ad spem uitę ęternę errigendi.
Tua pręterea in Ecclesiastico uox est:
Qui edunt me adhuc esurient,
et qui bibunt me adhuc sitient.
Esuries ista et sitis desyderium tui est.
quo desyderio qui affecti fuerint,
Tu ille es qui solo tactu leprosum mundasti,
mulierem sanguine fluentem curasti,
puellam mortuam ad uitam reuocasti.
ut ostenderes in te esse uirtutem peccata pręterita delendi,
futura cauendi |
et qui in peccatis mortui iacent,
ad spem uitę ęternę errigendi.
Tua pręterea in Ecclesiastico uox est:
Qui edunt me adhuc esurient,
et qui bibunt me adhuc sitient.
Esuries ista et sitis desyderium tui est.
quo desyderio qui affecti fuerint,
beati erunt quia saturabuntur.
Incipient enim repleri uirtutibus,
qui ante
edunt me adhuc esurient,
et qui bibunt me adhuc sitient.
Esuries ista et sitis desyderium tui est.
quo desyderio qui affecti fuerint,
beati erunt quia saturabuntur.
Incipient enim repleri uirtutibus,
qui ante uitiis referti erant.
ut fiat quod in psalmo dicitur:
A fructu frumenti uini et olei multiplicati sunt.
Quod ut nobis contingat,
ipse per Prophetam hortaris dicens:
Dilata os tuum,
et implebo illud.
Qui paratior accedit magis dilatatur,
et qui magis dilatatur,
magis et impletur.
Cum autem
os tuum,
et implebo illud.
Qui paratior accedit magis dilatatur,
et qui magis dilatatur,
magis et impletur.
Cum autem implemur ,
tunc pręcipue ad te diligendum accendimur.
Hoc Propheta spiritualiter expertus admiratur et ait:
Impinguasti in oleo caput meum,
et calix meus inebrians quam pręclarus est!
Sed oleum,
quia lucernis additur,
mentis illuminationem signare uidetur.
ut qui prius in tenebris ignorantię erant,
iam intelligentię donum attingant.
Perinde atque illi,
quorum oculi
ad te diligendum accendimur.
Hoc Propheta spiritualiter expertus admiratur et ait:
Impinguasti in oleo caput meum,
et calix meus inebrians quam pręclarus est!
Sed oleum,
quia lucernis additur,
mentis illuminationem signare uidetur.
ut qui prius in tenebris ignorantię erant,
iam intelligentię donum attingant.
Perinde atque illi,
quorum oculi tenebantur ne te agnoscerent,
et postea quidem cognouerunt,
dum te ad suum diuertere hospitium cogunt,
dum te aperiente Scripturas discunt |
per panis fracti
ignorantię erant,
iam intelligentię donum attingant.
Perinde atque illi,
quorum oculi tenebantur ne te agnoscerent,
et postea quidem cognouerunt,
dum te ad suum diuertere hospitium cogunt,
dum te aperiente Scripturas discunt |
per panis fracti sacramentum in tui agnitionem se uenisse confessi
sunt.
Huius panis uirtute animam quoque effici pulcherrimam Ezechielis prophetę testimonio discimus dicentis:
Similam et mel et oleum
comedisti,
et decora facta es
dicentis:
Similam et mel et oleum
comedisti,
et decora facta es uehementer nimis.
Ex hoc pręterea ad resistendum
diabolo uires acquirimus |
et contra carnis certamina efficimur fortiores,
dicente Propheta:
Parasti in conspectu meo mensam aduersus eos qui tribulant
me.
Demum uicto diabolo et spiritu carni dominante |
multa animi pace,
multa quiete fruimur,
iuxta illud:
Qui ponit fines tuos pacem |
et adipe frumenti satiat te.
Et, quid
spiritu carni dominante |
multa animi pace,
multa quiete fruimur,
iuxta illud:
Qui ponit fines tuos pacem |
et adipe frumenti satiat te.
Et, quid est usquam uirtutis,
quid gratię,
quid felicitatis Domine Iesu Christe,
quod tibi digne communicantes non adipiscimur?
Tu in nobis es |
et nos in te,
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus |
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem,
in me manet et ego in illo.
Et quoniam uita es,
in te manentes te-que in
|
multa animi pace,
multa quiete fruimur,
iuxta illud:
Qui ponit fines tuos pacem |
et adipe frumenti satiat te.
Et, quid est usquam uirtutis,
quid gratię,
quid felicitatis Domine Iesu Christe,
quod tibi digne communicantes non adipiscimur?
Tu in nobis es |
et nos in te,
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus |
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem,
in me manet et ego in illo.
Et quoniam uita es,
in te manentes te-que in nobis manentem habentes
Domine Iesu Christe,
quod tibi digne communicantes non adipiscimur?
Tu in nobis es |
et nos in te,
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus |
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem,
in me manet et ego in illo.
Et quoniam uita es,
in te manentes te-que in nobis manentem habentes uiuimus in ęternum.
Quamobrem subiungens inquis:
Sicut misit me uiuens Pater |
et ego uiuo propter Patrem,
et qui manducat me,
et ipse uiuet propter
Christe,
quod tibi digne communicantes non adipiscimur?
Tu in nobis es |
et nos in te,
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus |
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem,
in me manet et ego in illo.
Et quoniam uita es,
in te manentes te-que in nobis manentem habentes uiuimus in ęternum.
Quamobrem subiungens inquis:
Sicut misit me uiuens Pater |
et ego uiuo propter Patrem,
et qui manducat me,
et ipse uiuet propter me.
non adipiscimur?
Tu in nobis es |
et nos in te,
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus |
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem,
in me manet et ego in illo.
Et quoniam uita es,
in te manentes te-que in nobis manentem habentes uiuimus in ęternum.
Quamobrem subiungens inquis:
Sicut misit me uiuens Pater |
et ego uiuo propter Patrem,
et qui manducat me,
et ipse uiuet propter me.
Tu in nobis es |
et nos in te,
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus |
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem,
in me manet et ego in illo.
Et quoniam uita es,
in te manentes te-que in nobis manentem habentes uiuimus in ęternum.
Quamobrem subiungens inquis:
Sicut misit me uiuens Pater |
et ego uiuo propter Patrem,
et qui manducat me,
et ipse uiuet propter me.
Reliquum est ut sic uiuendo
quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
Ais enim:
Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus |
qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem,
in me manet et ego in illo.
Et quoniam uita es,
in te manentes te-que in nobis manentem habentes uiuimus in ęternum.
Quamobrem subiungens inquis:
Sicut misit me uiuens Pater |
et ego uiuo propter Patrem,
et qui manducat me,
et ipse uiuet propter me.
Reliquum est ut sic uiuendo beatitudine fruamur |
perpetua et
Reliquum est ut sic uiuendo beatitudine fruamur |
perpetua et ęterna.
Iccirco ut illam nobis conferas ,
mones et ais:
Operamini non cibum qui perit,
sed qui permanet in uitam ęternam,
quem Filius hominis dabit uobis.
hunc enim Pater signauit Deus.
Et iterum:
Ego sum panis uitę.
qui uenit ad me non esuriet,
et qui credit in me non sitiet in ęternum.
Ad beatos ista pertinere etiam Apocalypsis docet,
ubi dicitur:
Non
illam nobis conferas ,
mones et ais:
Operamini non cibum qui perit,
sed qui permanet in uitam ęternam,
quem Filius hominis dabit uobis.
hunc enim Pater signauit Deus.
Et iterum:
Ego sum panis uitę.
qui uenit ad me non esuriet,
et qui credit in me non sitiet in ęternum.
Ad beatos ista pertinere etiam Apocalypsis docet,
ubi dicitur:
Non esurient neque sitient amplius |
neque cadet super illos sol |
neque ullus ęstus,
quoniam Agnus qui in medio throni est,
reget illos |
et deducet eos ad uitę fontes aquarum |
,
mones et ais:
Operamini non cibum qui perit,
sed qui permanet in uitam ęternam,
quem Filius hominis dabit uobis.
hunc enim Pater signauit Deus.
Et iterum:
Ego sum panis uitę.
qui uenit ad me non esuriet,
et qui credit in me non sitiet in ęternum.
Ad beatos ista pertinere etiam Apocalypsis docet,
ubi dicitur:
Non esurient neque sitient amplius |
neque cadet super illos sol |
neque ullus ęstus,
quoniam Agnus qui in medio throni est,
reget illos |
et deducet eos ad uitę fontes aquarum |
et absterget Deus
iterum:
Ego sum panis uitę.
qui uenit ad me non esuriet,
et qui credit in me non sitiet in ęternum.
Ad beatos ista pertinere etiam Apocalypsis docet,
ubi dicitur:
Non esurient neque sitient amplius |
neque cadet super illos sol |
neque ullus ęstus,
quoniam Agnus qui in medio throni est,
reget illos |
et deducet eos ad uitę fontes aquarum |
et absterget Deus omnem lachrymam ab oculis eorum.
Quas ergo tibi gratias benignissime Domine pro tam immenso munere agemus?
quę pręconia,
liberaliter ad epulas tuas nos inuitas,
da ut semper ad illas digni ueniamus |
ut-que tua carne ac tuo sanguine cum quanta conuenit mentis et
corporis puritate reficiamur,
quod-que ad memoriam tuę passionis et nostrę redemptionis constituisti dicens:
Hoc facite in mei commemorationem ,
pręsta ut quotidie ista meditantes,
nullo die,
nulla hora,
nullo temporis momento obliuiscamur tui.
In eos, qvi sacramentvm male svmvnt
Caput XVIII
ad memoriam tuę passionis et nostrę redemptionis constituisti dicens:
Hoc facite in mei commemorationem ,
pręsta ut quotidie ista meditantes,
nullo die,
nulla hora,
nullo temporis momento obliuiscamur tui.
In eos, qvi sacramentvm male svmvnt
Caput XVIII
Cum igitur tanti emolumenti sit |
tantę-que felicitatis uero pane ac uero potu isto uti,
nonne miseri sunt et infelices,
qui uel indigni ad
felicitatis uero pane ac uero potu isto uti,
nonne miseri sunt et infelices,
qui uel indigni ad sumendum accedunt |
uel omnino sumere contemnunt?
Indigne autem accedunt,
qui poenitentiam peccatorum,
ut debent,
non egerunt |
nec satis diligentes in confitendis reatibus fuere |
neque ab omnibus continendi sese propositum habent.
Si conscientia tua te accusat,
cur pollutus Agni purissimi carnem gustando inquinas?
Non culpam sic agendo diluis sed grauas |
et in maximum te pręcipitas
egerunt |
nec satis diligentes in confitendis reatibus fuere |
neque ab omnibus continendi sese propositum habent.
Si conscientia tua te accusat,
cur pollutus Agni purissimi carnem gustando inquinas?
Non culpam sic agendo diluis sed grauas |
et in maximum te pręcipitas scelus.
audi Apostolum dicentem:
Quicunque manducauerit panem |
et biberit calicem Domini indigne,
reus erit corporis et sanguinis Domini.
Probet autem seipsum homo,
et sic de pane illo edat |
et de calice bibat.
Qui enim manducat et bibit
illi petulantibus insultabant,
tu gustu temerario offendis;
flagellis illi percutiebant,
tu manibus immundis contrectando uiolas;
crucifigebant illi,
tu quotidie peccatorum tuorum aculeis confodere non dubitas;
illi saltem ut honeste sepeliretur permisere,
tu in foueam feculenti pectoris mundissimum Dominum pręcipitas.
Quamobrem ipse idem in Malachia propheta de talibus conquęritur dicens:
Ad uos, o sacerdotes,
qui despicitis nomen meum.
et dicitis: In quo despeximus nomen tuum?
in
contrectando uiolas;
crucifigebant illi,
tu quotidie peccatorum tuorum aculeis confodere non dubitas;
illi saltem ut honeste sepeliretur permisere,
tu in foueam feculenti pectoris mundissimum Dominum pręcipitas.
Quamobrem ipse idem in Malachia propheta de talibus conquęritur dicens:
Ad uos, o sacerdotes,
qui despicitis nomen meum.
et dicitis: In quo despeximus nomen tuum?
in eo
quod offertis super altare meum panem pollutum.
et dicitis:
in quo polluimus te?
in eo quod dicitis |
honeste sepeliretur permisere,
tu in foueam feculenti pectoris mundissimum Dominum pręcipitas.
Quamobrem ipse idem in Malachia propheta de talibus conquęritur dicens:
Ad uos, o sacerdotes,
qui despicitis nomen meum.
et dicitis: In quo despeximus nomen tuum?
in eo
quod offertis super altare meum panem pollutum.
et dicitis:
in quo polluimus te?
in eo quod dicitis |
Mensa Domini despecta est .
Offerimus panem
tu in foueam feculenti pectoris mundissimum Dominum pręcipitas.
Quamobrem ipse idem in Malachia propheta de talibus conquęritur dicens:
Ad uos, o sacerdotes,
qui despicitis nomen meum.
et dicitis: In quo despeximus nomen tuum?
in eo
quod offertis super altare meum panem pollutum.
et dicitis:
in quo polluimus te?
in eo quod dicitis |
Mensa Domini despecta est .
Offerimus panem pollutum,
quoties impuris
Quamobrem ipse idem in Malachia propheta de talibus conquęritur dicens:
Ad uos, o sacerdotes,
qui despicitis nomen meum.
et dicitis: In quo despeximus nomen tuum?
in eo
quod offertis super altare meum panem pollutum.
et dicitis:
in quo polluimus te?
in eo quod dicitis |
Mensa Domini despecta est .
Offerimus panem pollutum,
quoties impuris manibus oblationem sanctam contrectamus.
Et licet illa pollui non possit,
Quamobrem ipse idem in Malachia propheta de talibus conquęritur dicens:
Ad uos, o sacerdotes,
qui despicitis nomen meum.
et dicitis: In quo despeximus nomen tuum?
in eo
quod offertis super altare meum panem pollutum.
et dicitis:
in quo polluimus te?
in eo quod dicitis |
Mensa Domini despecta est .
Offerimus panem pollutum,
quoties impuris manibus oblationem sanctam contrectamus.
Et licet illa pollui non possit,
nobis tamen nostra
Si ergo mundari se aliquis ita credat |
et pro delicto satisfacere,
uehementer fallitur.
Immundior etiam efficitur ipsa confidentię temeritate.
Vnde per Hieremiam prophetam a Domino arguitur dicente:
Quid est quod dilectus meus in domo mea facit scelera multa?
nunquid carnes sanctę auferent a te malicias tuas?
Profecto (ut diximus) non solum non auferent,
sed etiam addent.
immo si is qui talia pręsumit,
poenitentiam non egerit,
in
meus in domo mea facit scelera multa?
nunquid carnes sanctę auferent a te malicias tuas?
Profecto (ut diximus) non solum non auferent,
sed etiam addent.
immo si is qui talia pręsumit,
poenitentiam non egerit,
in dies deterius labetur
fiet-que imbecillior atque debilior
diuina ope penitus destitutus.
Proditum est in annalibus regum Iuda,
quod Palestini arcam Testamenti captam Azothum detulerint |
et in templo idoli Dagon collocarint.
protinus
auferent,
sed etiam addent.
immo si is qui talia pręsumit,
poenitentiam non egerit,
in dies deterius labetur
fiet-que imbecillior atque debilior
diuina ope penitus destitutus.
Proditum est in annalibus regum Iuda,
quod Palestini arcam Testamenti captam Azothum detulerint |
et in templo idoli Dagon collocarint.
protinus corruisse simulacrum dicitur |
et capite ac manibus fuisse truncatum.
Azothios quoque graui admodum ualetudine laborasse,
donec Israhelitis arca fuit
talia pręsumit,
poenitentiam non egerit,
in dies deterius labetur
fiet-que imbecillior atque debilior
diuina ope penitus destitutus.
Proditum est in annalibus regum Iuda,
quod Palestini arcam Testamenti captam Azothum detulerint |
et in templo idoli Dagon collocarint.
protinus corruisse simulacrum dicitur |
et capite ac manibus fuisse truncatum.
Azothios quoque graui admodum ualetudine laborasse,
donec Israhelitis arca fuit reddita.
Arca ista typus Christi erat |
cuius
simulacrum dicitur |
et capite ac manibus fuisse truncatum.
Azothios quoque graui admodum ualetudine laborasse,
donec Israhelitis arca fuit reddita.
Arca ista typus Christi erat |
cuius corpus qui indigne contrectat,
Palestinus est;
qui in gulam male affectam mittere non metuit,
in templo Dagon illud collocat.
Corruet igitur ipse et confringetur,
truncum fiet inutile capite ac manibus carens,
quoniam neque cogitare neque facere poterit quod ei prodesse
fuisse truncatum.
Azothios quoque graui admodum ualetudine laborasse,
donec Israhelitis arca fuit reddita.
Arca ista typus Christi erat |
cuius corpus qui indigne contrectat,
Palestinus est;
qui in gulam male affectam mittere non metuit,
in templo Dagon illud collocat.
Corruet igitur ipse et confringetur,
truncum fiet inutile capite ac manibus carens,
quoniam neque cogitare neque facere poterit quod ei prodesse queat ad
salutem.
bene agendum nihil sibi supererit
uirium,
cum Azothiis ęgrotabit,
donec agat poenitentiam |
se-que restituat sibi |
et pro crimine satisfacere incipiat,
quoniam neque tam nequiter delinquenti denegatur locus poenitentię.
Habetur enim in Paralipomenon libro,
quod magna populi pars non sanctificata comedere Phase ausa fuerit |
sed cum se peccasse dolerent |
et Ezechias pro eis orasset,
placatus fuisse Dominus dicitur.
Tibi quoque cui nunc iratus est,
procul dubio
procul dubio placabitur,
si te peccati poenituerit |
ueniam-que fueris precatus.
Omnibus patet ad Dominum reditus,
et reuertenti misericordia denegatur nemini.
Quod si redire neglexeris |
et in aliquo flagitio pertinaciter perseuerans ad sancta sanctorum non
timueris accedere,
diabolo ad te possidendum perdendum-que aditum aperies.
Nam de Iuda quoque scriptum est,
quod post bucellam Sathanas in eum introiuit.
Quod si redire neglexeris |
et in aliquo flagitio pertinaciter perseuerans ad sancta sanctorum non
timueris accedere,
diabolo ad te possidendum perdendum-que aditum aperies.
Nam de Iuda quoque scriptum est,
quod post bucellam Sathanas in eum introiuit.
Atque ita ille maligna suggestione superatus maturauit scelerate
perficere,
quod impie cogitarat.
et qui Dominicam coenam ore sacrilego delibare pręsumpsit,
factus est Domini proditor.
Atque ita ille maligna suggestione superatus maturauit scelerate
perficere,
quod impie cogitarat.
et qui Dominicam coenam ore sacrilego delibare pręsumpsit,
factus est Domini proditor.
Hunc si imitari in gustando sacramento perges,
nonne etiam tibi dicere poterit Dominus:
Ecce manus tradentis me, mecum est in mensa.
et vę homini illi per quem Filius hominis tradetur ?
Tradidit illum Iudas impiis Iudeis,
tu
quod impie cogitarat.
et qui Dominicam coenam ore sacrilego delibare pręsumpsit,
factus est Domini proditor.
Hunc si imitari in gustando sacramento perges,
nonne etiam tibi dicere poterit Dominus:
Ecce manus tradentis me, mecum est in mensa.
et vę homini illi per quem Filius hominis tradetur ?
Tradidit illum Iudas impiis Iudeis,
tu eundem tradis tibi impuro.
Hanc ob rem nisi te correxeris |
Tradidit illum Iudas impiis Iudeis,
tu eundem tradis tibi impuro.
Hanc ob rem nisi te correxeris |
poenitentiam-que egeris |
ac pro tanta tua temeritate fleueris,
acerbissimas quidem et nullo fine concludendas in inferno poenas dabis.
Sic enim in Leuitico scribitur:
Anima polluta,
quę ederit de carnibus hostię pacificorum,
quę oblata est Domino,
peribit de populis suis.
Periit et Oza infelix,
qui prophanam manum arcę sanctę,
tu eundem tradis tibi impuro.
Hanc ob rem nisi te correxeris |
poenitentiam-que egeris |
ac pro tanta tua temeritate fleueris,
acerbissimas quidem et nullo fine concludendas in inferno poenas dabis.
Sic enim in Leuitico scribitur:
Anima polluta,
quę ederit de carnibus hostię pacificorum,
quę oblata est Domino,
peribit de populis suis.
Periit et Oza infelix,
qui prophanam manum arcę sanctę,
licet labenti supponere fuit ausus.
Periit et Oza infelix,
qui prophanam manum arcę sanctę,
licet labenti supponere fuit ausus.
percussit eum Dominus (ut ait Scriptura) super temeritate et mortuus est.
Atque ut apertius intelligas distantiam digne et indigne ad
sacrosanctum libamen accedentium,
disce quid in Esaia scriptum sit:
Hęc dicit Dominus Deus inquit:
ecce serui mei comedent,
et uos esurietis;
ecce serui mei bibent,
et uos sitietis;
ecce serui mei laudabunt prę exultatione cordis,
et uos clamabitis
ululabitis .
Quod si certum est damnandos esse eos |
qui impoenitentes decesserint,
quanto magis cum ad impoenitentiam accesserit temeritas indigne communicandi?
In eos qvi sacramentvm svmere excvsant.
Caput XIX
Cęterum non fortasse minus peccant illi,
quibus tametsi uereantur polluti accedere,
magis libet abstinere |
quam operam dare ac moliri |
ut digni
scilicet Domino communicare,
et eiusdem minas imperterrita aure excipiunt.
Ait enim:
aure excipiunt.
Ait enim:
prouocas |
et prudens ac uolens te illius conuiuio
indignum pręstas?
Omnes certe indigni sumus,
cum nemo sit qui non peccet ,
nemo cui cum centurione in Christum credente dicere non conueniat:
Domine non sum dignus,
ut intres sub tectum meum.
In eo tamen digni censemur,
si poenitentes,
si confessi,
si humiles accedimus.
Talem cum te iam esse noueris,
accedere ne dubites;
ab illo inuitaris,
qui omnes conclusit sub
Omnes certe indigni sumus,
cum nemo sit qui non peccet ,
nemo cui cum centurione in Christum credente dicere non conueniat:
Domine non sum dignus,
ut intres sub tectum meum.
In eo tamen digni censemur,
si poenitentes,
si confessi,
si humiles accedimus.
Talem cum te iam esse noueris,
accedere ne dubites;
ab illo inuitaris,
qui omnes conclusit sub peccato,
ut omnium misereatur.
Talis cum accesseris mundaberis,
continentior constantior-que
|
denique tutemet longe alium quam qui fueras esse senties.
At uero si etiam rite pręparatus communicare nolueris,
(uide quantum tibi incommodi inde oritur)
uitam in te non habebis.
In morte ergo eris.
Quidni? Si uetus quoque Lex id testetur dicens:
fueras esse senties.
At uero si etiam rite pręparatus communicare nolueris,
(uide quantum tibi incommodi inde oritur)
uitam in te non habebis.
In morte ergo eris.
Quidni? Si uetus quoque Lex id testetur dicens:
In morte ergo eris.
Quidni? Si uetus quoque Lex id testetur dicens:
compelleris.
id ipsum insuper Ecclesię sancte edictum tibi confirmat:
Qui pro sceleribus suis inquit,
duobus uel tribus annis non communicant ,
excommunicandi sunt,
donec poenitentiam agant .
Valde etiam expauescenda est illa Domini sententia
in illos qui ad coenam uocati uenire recusarunt promulgata.
Nemo inquit uirorum illorum qui uocati sunt,
gustabunt coenam meam.
Quod ergo nunc inuitatus gustare negligis,
postea cum maxime cupies, attingere non poteris.
Tunc enim erit
plena fide non suscipiunt |
et dum dubitant |
a Christo quoque alienantur.
Quomodo enim Christianus est,
qui uerbis Christi non pręstat fidem?
|
a Christo quoque alienantur.
Quomodo enim Christianus est,
qui uerbis Christi non pręstat fidem?
Quomodo enim Christianus est,
qui uerbis Christi non pręstat fidem?
Apostolo:
cum ab istorum perfidia qui eucharistiam nolunt admittere,
tum ab eorum negligentia |
qui imparati metuunt |
tum denique ab illorum temeritate qui indigne accipiunt,
abhorrentes,
omni solicitudine curemus,
ut credendo,
ut poenitendo,
ut Domino in omnibus obediendo |
ad tam salutare conuiuium accedamus.
In quo et pręsentis infirmitatis certissimum est remedium |
et futurę beatitudinis perfecta gloria.
Hactenus de eucharistię sacramento.
ad quod quoniam ieiuni accedere
ab eorum negligentia |
qui imparati metuunt |
tum denique ab illorum temeritate qui indigne accipiunt,
abhorrentes,
omni solicitudine curemus,
ut credendo,
ut poenitendo,
ut Domino in omnibus obediendo |
ad tam salutare conuiuium accedamus.
In quo et pręsentis infirmitatis certissimum est remedium |
et futurę beatitudinis perfecta gloria.
Hactenus de eucharistię sacramento.
ad quod quoniam ieiuni accedere solemus,
non incongrue nunc de ieiunio disseremus.
De ieivnio et refectione.
Caput XX
Ieiunium uidetur institutum pręcipue aduersus carnis nostrę petulantiam,
ut debilitatis corporis uiribus turpium uoluptatum in nobis lassescat appetitio.
quę certe si satis domita fuerit,
expeditior pronior-que erit uia ad bene beate-que uiuendum.
Ieiunium igitur non ab re tam ueteri quam noua Lege commendatur.
ipse per dies quadraginta nihil gustasset,
ad montem Dei peruenisse dicitur.
Eundem postea dierum numerum Saluator noster suo consecrauit ieiunio.
quod nos obseruare quidem Ecclesię edicto iubemur,
quantum fragilitas nostra patitur,
semel in die comedendo ,
pręter illos dies,
qui Dominicę resurrectionis memoria festi feriati-que habentur.
Ieiunii autem tempore abstinemus carnibus atque lacticinis,
quod in his plus nutrimenti esse constat ad lasciuię
quantum fragilitas nostra patitur,
semel in die comedendo ,
pręter illos dies,
qui Dominicę resurrectionis memoria festi feriati-que habentur.
Ieiunii autem tempore abstinemus carnibus atque lacticinis,
quod in his plus nutrimenti esse constat ad lasciuię incitamenta.
Qui uero arctius ieiunant,
in refectione pane et aqua contenti sunt,
aliis abstinent.
Sed uirium habenda ratio est |
atque ita ieiunandum,
ut corpus non lasciuiat |
et tamen ad uitę religiosę opera possit sufficere.
illos dies,
qui Dominicę resurrectionis memoria festi feriati-que habentur.
Ieiunii autem tempore abstinemus carnibus atque lacticinis,
quod in his plus nutrimenti esse constat ad lasciuię incitamenta.
Qui uero arctius ieiunant,
in refectione pane et aqua contenti sunt,
aliis abstinent.
Sed uirium habenda ratio est |
atque ita ieiunandum,
ut corpus non lasciuiat |
et tamen ad uitę religiosę opera possit sufficere.
Satius est orare in ecclesia,
psallere,
Qui uero arctius ieiunant,
in refectione pane et aqua contenti sunt,
aliis abstinent.
Sed uirium habenda ratio est |
atque ita ieiunandum,
ut corpus non lasciuiat |
et tamen ad uitę religiosę opera possit sufficere.
Satius est orare in ecclesia,
psallere,
laudis sacrificia offerre,
diuina discere uel docere |
quam abstinentia nimia debilitatum nihil horum posse pręstare.
His autem omnibus moderata ieiunia conferunt multum |
plurimum-que iuuamenti subministrant.
Vnde quosdam uini usu se
Vnde quosdam uini usu se abdicare uilioribus-que
cibis uitam sustentare minime piget.
piget.
scriptum)
perficerent.
aquam bibere inquit,
propter stomachum tuum et frequentes tuas infirmitates,
sed modico uino utere.
hoc est,
non multo ad luxuriam,
sed modico et aqua diluto ad languidi corporis iuuamentum.
Nemo tamen nefas putet |
uel carnibus uesci extra ieiunium,
nisi uotum obstet,
ne in Hebionitarum incidat heresim.
uel etiam ieiunando uini usum damnet,
ne ipse cum Taciano Encratidarum autore damnandus iudicetur.
Nam Dominus et Saluator noster his usus est,
ut euangelistę testantur,
et in Chana Galileę ad nuptias |
et in Hierosolymis quando Pascha cum discipulis
nefas putet |
uel carnibus uesci extra ieiunium,
nisi uotum obstet,
ne in Hebionitarum incidat heresim.
uel etiam ieiunando uini usum damnet,
ne ipse cum Taciano Encratidarum autore damnandus iudicetur.
Nam Dominus et Saluator noster his usus est,
ut euangelistę testantur,
et in Chana Galileę ad nuptias |
et in Hierosolymis quando Pascha cum discipulis celebrauit.
In quo ostendere uoluit |
nullum crimen esse siquis his utatur,
nisi cum Ecclesię interdictum |
uel uoluntarium impediat uotum.
extra ieiunium,
nisi uotum obstet,
ne in Hebionitarum incidat heresim.
uel etiam ieiunando uini usum damnet,
ne ipse cum Taciano Encratidarum autore damnandus iudicetur.
Nam Dominus et Saluator noster his usus est,
ut euangelistę testantur,
et in Chana Galileę ad nuptias |
et in Hierosolymis quando Pascha cum discipulis celebrauit.
In quo ostendere uoluit |
nullum crimen esse siquis his utatur,
nisi cum Ecclesię interdictum |
uel uoluntarium impediat uotum.
Quisquis ergo
incidat heresim.
uel etiam ieiunando uini usum damnet,
ne ipse cum Taciano Encratidarum autore damnandus iudicetur.
Nam Dominus et Saluator noster his usus est,
ut euangelistę testantur,
et in Chana Galileę ad nuptias |
et in Hierosolymis quando Pascha cum discipulis celebrauit.
In quo ostendere uoluit |
nullum crimen esse siquis his utatur,
nisi cum Ecclesię interdictum |
uel uoluntarium impediat uotum.
Quisquis ergo aut carnis usu |
aut uini potu |
aut utro-que sponte se
satisfaciendi gratia |
corporis-que castigandi,
ut lasciuiat minus et contra spiritum rarius insurgat.
Hac de causa pleri-que uili admodum uictu contenti cibaria delicatiora sibi submouere.
Ruth mulier,
quę in genealogia Christi censeri meruit,
cum a Booz satis diuite uiro hospitaliter acciperetur,
panem in aceto intinctum comedisse dicitur,
aquam potasse |
fuisse-que saturatam.
adeo tunc locupletiorum quoque mensę luxuria carebant.
spiritum rarius insurgat.
Hac de causa pleri-que uili admodum uictu contenti cibaria delicatiora sibi submouere.
Ruth mulier,
quę in genealogia Christi censeri meruit,
cum a Booz satis diuite uiro hospitaliter acciperetur,
panem in aceto intinctum comedisse dicitur,
aquam potasse |
fuisse-que saturatam.
adeo tunc locupletiorum quoque mensę luxuria carebant.
Panibus uiginti ordeaceis Elias centum uiros memoratur satiasse reliquias-que collegisse.
Credimus etiam
atque opere nunciaret,
frumentum,
ordeum,
fabam,
lentem,
milium,
uitiam |
per dies centum quadraginta comedere iubetur |
et aquam potare.
At nos fabam ipsam respuimus tanquam Pythagorę, non Christi discipuli.
nos triticum nisi in similaginem redactum fastidimus |
et uina delicatiora conquirimus |
nulla in parte sanctis prophetis istis
comparandi.
Sed etiam Ioannes plus quam propheta,
in matris adhuc aluo sanctificatus,
non pepones
|
per dies centum quadraginta comedere iubetur |
et aquam potare.
At nos fabam ipsam respuimus tanquam Pythagorę, non Christi discipuli.
nos triticum nisi in similaginem redactum fastidimus |
et uina delicatiora conquirimus |
nulla in parte sanctis prophetis istis
comparandi.
Sed etiam Ioannes plus quam propheta,
in matris adhuc aluo sanctificatus,
non pepones esitauit sed locustas,
nec uinum gustauit, sed haustas de Iordane aquas.
At nos fabam ipsam respuimus tanquam Pythagorę, non Christi discipuli.
nos triticum nisi in similaginem redactum fastidimus |
et uina delicatiora conquirimus |
nulla in parte sanctis prophetis istis
comparandi.
Sed etiam Ioannes plus quam propheta,
in matris adhuc aluo sanctificatus,
non pepones esitauit sed locustas,
nec uinum gustauit, sed haustas de Iordane aquas.
Non grauabunt nos ieiunia nostra,
si sanctorum parsimoniam cogitabimus,
ut
quos etiam aliis apponere iubentur,
cum turbam saturauit Dominus.
Et tunc quidem quinque tantum panes habuerunt,
quod nec ipsis qui duodecim erant, sufficere potuisset.
vt-que apertius quanta illis cura sibi esset intelligas,
cum conscensa naui trans fretum irent,
obliti sunt (ut in Mattheo legitur) secum panes
deferre.
Qui enim diuinę contemplationis dulcedine quotidie satiantur,
uix uentri suo tunc prouident,
cum esurire coguntur.
Parandi autem uictus nimiam solicitudinem Dominus quoque extenuat
aut, quid bibemus,
aut quo operiemur,
sed quęrite inquit primum regnum Dei et
iustitiam eius,
et hęc omnia apponentur uobis.
Ne quem ergo ad Dei seruitia iterum retardet inopię metus,
his Domini uerbis confirmatus in illo spem collocet.
non tamen ocio et ignauię sese dedat:
laborantes ille adiuuat,
non desides neque somniculosos.
et quoties hominis industria quantum necessitati satis est nequit
parare,
ipse suppeditat.
Agar cum filio per desertum errans cum
Agar cum filio per desertum errans cum uehementer sitiret,
angeli indicio puteum comperit |
et inde hausta aqua se et puerum a pernicie seruauit.
Sanson nazareus, cum et ipse siti enectus clamasset ad Dominum,
egressis de molari maxillę asinę aquis seruatus est.
Elias in torrente Charith latens Deo procurante a coruis pascitur.
Cum per deserta Idumeę arida arenosa-que ducerent exercitum Achab et
Iosaphat reges aduersus Moabitas |
et siti plurimum laborarent,
excauarunt scrobes ,
quę orante Eliseo
ei,
qui relictis omnibus ipsius sese dedicat seruituti?
Recte itaque a psalmista est dictum:
itaque a psalmista est dictum:
144
Oculi omnium in te sperant Domine,
et tu das escam illorum in tempore opportuno.
aperis tu manum tuam |
et imples omne animal benedictione.
Et alibi:
aperis tu manum tuam |
et imples omne animal benedictione.
Et alibi:
et alat eos in fame.
Denique abundant qui seruiunt mundo,
et tu egestatem times seruiens Deo?
Pascit ille uolatilia cęli,
et te quem ad suam similitudinem facere uoluit non pascet?
Iacta igitur (ut Propheta ait) cogitatum tuum in Domino, |
et ipse te enutriet.
Quod si tibi ieiunia placebunt,
de quibus nunc loquimur,
modicus et tenuis uictus tibi satis erit.
sin uero gulę uentri-que seruies,
nihil erit satis.
erit satis.
Qvale debeat esse ieivnivm et qvanta sit eivs virtvs.
Caput XXI
Quale autem debeat esse ieiunium,
docet Saluator in Euangelio dicens:
Ideo non uerę glorię,
cui adipiscendę non student,
sed inanis,
ad quam se totos componunt,
mercedem recipiunt.
Tu autem cum ieiunas inquit,
unge caput tuum |
et faciem tuam laua,
ne uidearis hominibus ieiunans,
sed Patri tuo,
qui est in abscondito.
et Pater tuus qui uidet in abscondito,
reddet tibi.
Non delibutum unguentis te incedere pręcipit,
quod luxurię uitium est,
sed quia caput tuum Christus est,
pasce esurientem,
pota
non uerę glorię,
cui adipiscendę non student,
sed inanis,
ad quam se totos componunt,
mercedem recipiunt.
Tu autem cum ieiunas inquit,
unge caput tuum |
et faciem tuam laua,
ne uidearis hominibus ieiunans,
sed Patri tuo,
qui est in abscondito.
et Pater tuus qui uidet in abscondito,
reddet tibi.
Non delibutum unguentis te incedere pręcipit,
quod luxurię uitium est,
sed quia caput tuum Christus est,
pasce esurientem,
pota sitientem,
uesti nudum,
et caput tuum
unxisti.
Ait enim:
Quod uni ex minimis meis fecistis,
mihi fecistis.
Deinde maculas animę tuę poenitudinis fletu ablue,
et faciem tuam lauasti .
atque non hominibus ieiunare uideberis,
sed Deo.
Tale habetur illud,
de quo in Esaia clamantem auidimus Dominum:
Hoc est ieiunium quod elegi:
dissolue colligationes impietatis,
solue fasciculos deprimentes,
dimitte eos qui confracti sunt liberos |
et omne onus dirumpe.
frange esurienti panem tuum |
et egenos
clamantem auidimus Dominum:
Hoc est ieiunium quod elegi:
dissolue colligationes impietatis,
solue fasciculos deprimentes,
dimitte eos qui confracti sunt liberos |
et omne onus dirumpe.
frange esurienti panem tuum |
et egenos uagos-que induc in domum tuam.
cum uideris nudum operi eum,
et carnem tuam ne despexeris.
hoc est,
quod dolo interuerteris redde,
inopem ęre alieno oppressum libera,
cibum quem ieiunando tibi subtrahis da indigenti,
aduenam suscipe hospitio,
pauperis nuditatem tege | nec contemnas.
quia tua
nudum operi eum,
et carnem tuam ne despexeris.
hoc est,
quod dolo interuerteris redde,
inopem ęre alieno oppressum libera,
cibum quem ieiunando tibi subtrahis da indigenti,
aduenam suscipe hospitio,
pauperis nuditatem tege | nec contemnas.
quia tua caro est,
pręsertim si in Christo tecum regeneratus
est |
Unum habetis patrem Deum,
unum caput Christum,
unum corpus Ecclesiam.
Hoc igitur erit ieiunium electum,
pium,
fidele,
sanctum.
de quo etiam Iohel
pium,
fidele,
sanctum.
de quo etiam Iohel propheta dixit:
Sanctificate ieiunium.
Non enim sufficit cibi abstinentia,
nisi et a peccatis abstineamus |
et piis actionibus exerceamur |
nos-que in omnibus fidei synceritate sanctificemus.
Cauendum quoque est ne ieiuni contemnamus non ieiunantes,
fortasse innocentiores absque ieiunio |
quam nos cum ieiunio.
Apostoli pręceptum est:
Qui non manducat manducantem non
autem tui non ieiunant?
Si uis igitur, ut ieiunium tuum Deo gratum sit,
nihil tibi ita arroges,
ut aliis detrahas,
alios sugilles,
sed operam da,
ut cum psalmista dicere possis:
alios sugilles,
sed operam da,
ut cum psalmista dicere possis:
Iudas Machabeus ingentes gentilium exercitus post triduanum ieiunium parua manu aggressus profligauit.
Pręterea Christus Dominus per dies quadraginta nihil gustando diaboli tentamenta uicit.
Et cum demoniacum surdum ac mutum curasset:
Hoc demonium inquit non eiicitur,
nisi in ieiunio et oratione.
Prodigus filius,
qui bona scortando luxuriando-que abligurierat,
tunc ad patrem flagitii sui poenitens rediit,
cum esurire coepisset.
Deus Iudeis placari paratus, per Iohelem clamabat:
Conuertimini ad me in
in ieiunio et oratione.
Prodigus filius,
qui bona scortando luxuriando-que abligurierat,
tunc ad patrem flagitii sui poenitens rediit,
cum esurire coepisset.
Deus Iudeis placari paratus, per Iohelem clamabat:
Conuertimini ad me in toto corde uestro, in ieiunio et fletu et planctu!
Et Niniuitis ieiunantibus pepercit,
quos-que minatus fuerat se funditus euersurum,
seruauit.
Danieli ieiunanti et oranti Christi uenturi mysteria reuelantur.
Ieiunium
Prodigus filius,
qui bona scortando luxuriando-que abligurierat,
tunc ad patrem flagitii sui poenitens rediit,
cum esurire coepisset.
Deus Iudeis placari paratus, per Iohelem clamabat:
Conuertimini ad me in toto corde uestro, in ieiunio et fletu et planctu!
Et Niniuitis ieiunantibus pepercit,
quos-que minatus fuerat se funditus euersurum,
seruauit.
Danieli ieiunanti et oranti Christi uenturi mysteria reuelantur.
Ieiunium ergo peregre
mentem ad cęlestia errigit |
Postremo per ieiunium atque abstinentiam ad cęlestem usque beatitudinem peruenitur.
Dauid cum diceret:
Satiabor cum apparuerit gloria tua.
Sancti enim qui se quondam ieiuniis afflixerunt,
non esurient amplius (ut Esaias ait) neque sitient,
et non percutiet eos ęstus et sol,
quia miserator eorum reget eos |
et ad fontes aquarum potabit eos.
et in Apocalypsi Dominus:
Ego inquit sitienti dabo de fonte aquę uiuę gratis.
Igitur tu es ille Domine qui esurientes et sitientes tuo solo aspectu
satias,
tu panis indeficiens,
tu fons uiuus.
Tu da, ut tibi placeant ieiunia nostra,
ut cum placuerint,
a te tandem tua
Tu da, ut tibi placeant ieiunia nostra,
ut cum placuerint,
a te tandem tua dulcedine satiemur.
Non erit molesta inedia,
quam spes eiusmodi futurę saturitatis consolabitur.
Tu es farina illa Elisei,
qui uel amarissimum ieiunii nostri pulmentum uertis in dulcorem.
Omne onus laborum nostrorum leuas istius quam in te fiximus spei suauitate.
Itaque et cum ieiunamus tibi ieiunamus,
et cum reficimur tibi gratias agimus,
et postquam refecti sumus te laudamus.
Quod ut nos doceres,
te quoque fecisse meminimus,
quando Pascha cum
a te tandem tua dulcedine satiemur.
Non erit molesta inedia,
quam spes eiusmodi futurę saturitatis consolabitur.
Tu es farina illa Elisei,
qui uel amarissimum ieiunii nostri pulmentum uertis in dulcorem.
Omne onus laborum nostrorum leuas istius quam in te fiximus spei suauitate.
Itaque et cum ieiunamus tibi ieiunamus,
et cum reficimur tibi gratias agimus,
et postquam refecti sumus te laudamus.
Quod ut nos doceres,
te quoque fecisse meminimus,
quando Pascha cum discipulis celebrares.
Confitemur enim et quod ieiunamus |
et
est |
ut gulę uitium quam detestandum sit consideremus .
De vitio victvm delicatiorem exigentivm.
Caput XXII
Gulositatis indicium est |
in mensa minus lauti apparatus monachi accumbentis mussitatio.
Licentioris igitur gulę sunt,
quos non pudet,
cęteris in silentio considentibus,
corrugare nares,
frontem contrahere,
os distorquere |
et
XXII
Gulositatis indicium est |
in mensa minus lauti apparatus monachi accumbentis mussitatio.
Licentioris igitur gulę sunt,
quos non pudet,
cęteris in silentio considentibus,
corrugare nares,
frontem contrahere,
os distorquere |
et gestu nutu-que ipso uel de cibo |
uel de potu conqueri.
Hic fastidit legumina,
ille minutos pisciculos contemnit,
alius olera aspernatur,
alii cibarius panis odio est,
impatientię quidam procedunt,
ut suis prępositis insultent delicatiora exigentes quam quibus illi contenti sunt.
Carebit hoc uitio,
qui eorum uitam uictum-que persępe considerabit,
quos Deo constat placuisse,
memoriter-que tenebit,
quid illi in solitudine degentes esitarint |
quid-ue potarint.
quibus (
ac tam procul a uino quam ab urbibus aberant.
nunc tanto magis Deo fruuntur,
quanto continentius uixerunt.
Rursum pensitare proderit,
quantum deliquerant illi |
qualiter-que a Deo mulctati sint,
qui ob gulę incontinentiam in Moysen murmurauerunt.
Profecti ab Aegypto ibant cum illo per solitudinem |
et cum esurirent,
manna de cęlo pluente aliti sunt,
et cum sitirent,
aquis de petra eductis potati.
Deinde
contempto Aegyptias dapes concupissent,
coturnicum uis ingens castra operuit.
quarum carnibus ad nauseam usque satiati,
malę concupiscentię proteruę-que murmurationis,
qua et Deum et Moysen ducem suum offenderant,
poenas dedere.
Nam ut in psalmo dicitur:
Adhuc escę eorum erant in ore ipsorum,
et ira Dei descendit super eos,
et occidit pingues eorum |
et electos Israhel impediuit.
Nemo igitur sibi tutum putet |
non contentari iis quę Deo largiente in monasterio habentur,
uel ob hoc patres incusare,
uis ingens castra operuit.
quarum carnibus ad nauseam usque satiati,
malę concupiscentię proteruę-que murmurationis,
qua et Deum et Moysen ducem suum offenderant,
poenas dedere.
Nam ut in psalmo dicitur:
Adhuc escę eorum erant in ore ipsorum,
et ira Dei descendit super eos,
et occidit pingues eorum |
et electos Israhel impediuit.
Nemo igitur sibi tutum putet |
non contentari iis quę Deo largiente in monasterio habentur,
uel ob hoc patres incusare,
quod ipse minus copiose abundet,
cum
Nam ut in psalmo dicitur:
Adhuc escę eorum erant in ore ipsorum,
et ira Dei descendit super eos,
et occidit pingues eorum |
et electos Israhel impediuit.
Nemo igitur sibi tutum putet |
non contentari iis quę Deo largiente in monasterio habentur,
uel ob hoc patres incusare,
quod ipse minus copiose abundet,
cum necessaria suppetant.
Paupertatem professus es,
et copiam exigis?
obedientiam uouisti,
et maioribus audes esse molestus?
quid
uel ob hoc patres incusare,
quod ipse minus copiose abundet,
cum necessaria suppetant.
Paupertatem professus es,
et copiam exigis?
obedientiam uouisti,
et maioribus audes esse molestus?
quid amplius quęreres in seculo |
quam quod concupiscis in monasterio?
Si monachi geris indumentum,
cur dissimilem habes affectum?
Memento quia religionem ingressus es,
ut Deo seruias et uentri seruire desinas.
Nunc de illis dicam,
quod ipse minus copiose abundet,
cum necessaria suppetant.
Paupertatem professus es,
et copiam exigis?
obedientiam uouisti,
et maioribus audes esse molestus?
quid amplius quęreres in seculo |
quam quod concupiscis in monasterio?
Si monachi geris indumentum,
cur dissimilem habes affectum?
Memento quia religionem ingressus es,
ut Deo seruias et uentri seruire desinas.
Nunc de illis dicam,
quos ieiunii grauat obseruatio,
qui
comedit neque bibit,
et tamen nunquam a sua peruersitate resipiscit.
Sicut nec illi,
quibus lamentantibus,
quod ieiunando calamitatem nequirent auertere,
Deus respondit:
ergo aurum luto sordidatum non splendet,
ita nec ieiunium efficax est ad Deum placandum,
si uitia non cessant.
Ob hoc sane ad Hieremiam clamat Dominus:
quomodo eum exaudiet,
qui suę Ecclesię iussa contemnit?
De vitio ieivnare nolentivm ventriqve indvlgentivm.
Caput XXIV
Quanuis autem aliquis in uoluptatibus flagitiis-que perseueret et obduret,
si tamen cum iubetur ieiunat,
futurę emendationis nonnulla spes est.
Non est enim in illo penitus extinctus Dei timor,
qui uel hac una in re formidat non obtemperare |
Caput XXIV
Quanuis autem aliquis in uoluptatibus flagitiis-que perseueret et obduret,
si tamen cum iubetur ieiunat,
futurę emendationis nonnulla spes est.
Non est enim in illo penitus extinctus Dei timor,
qui uel hac una in re formidat non obtemperare |
Sed quid de illorum obstinatione sperare licebit,
qui cum nihil boni agant,
ne ieiunare quidem uolunt |
et dum gulę indulgent,
indictam quoque ab
Quanuis autem aliquis in uoluptatibus flagitiis-que perseueret et obduret,
si tamen cum iubetur ieiunat,
futurę emendationis nonnulla spes est.
Non est enim in illo penitus extinctus Dei timor,
qui uel hac una in re formidat non obtemperare |
Sed quid de illorum obstinatione sperare licebit,
qui cum nihil boni agant,
ne ieiunare quidem uolunt |
et dum gulę indulgent,
indictam quoque ab Ecclesia abstinentiam irrident?
An ignorant quod
suę fieri mancipia,
cuius dominos esse conuenerat.
Quid tandem,
impune-ne id sibi futurum sperant,
quod nulla re impediti nisi gulę uitio,
ieiunare ne iussi quidem uolunt?
Sed si uiro Dei misso in Bethel,
cui mandatum fuerat,
nequid ibi gustaret,
donec redisset,
semel pręterisse mandatum non fuit impune |
quomodo hi non punientur,
qui nunquam parent?
Ille sedens adhuc ad mensam a Domino sibi dictum audiuit:
Quoniam non obedisti sermoni meo,
non infereris in
Dei misso in Bethel,
cui mandatum fuerat,
nequid ibi gustaret,
donec redisset,
semel pręterisse mandatum non fuit impune |
quomodo hi non punientur,
qui nunquam parent?
Ille sedens adhuc ad mensam a Domino sibi dictum audiuit:
Quoniam non obedisti sermoni meo,
non infereris in sepulchro patrum tuorum |
cum-que rediret,
a leone in uia oppressus occiditur |
et ab hominibus ibidem tumulatur.
Et hi qui assidue peccant |
nullo prorsus ieiunantes die,
ne scilicet siquando non coenitent,
inedia extinguantur,
donec redisset,
semel pręterisse mandatum non fuit impune |
quomodo hi non punientur,
qui nunquam parent?
Ille sedens adhuc ad mensam a Domino sibi dictum audiuit:
Quoniam non obedisti sermoni meo,
non infereris in sepulchro patrum tuorum |
cum-que rediret,
a leone in uia oppressus occiditur |
et ab hominibus ibidem tumulatur.
Et hi qui assidue peccant |
nullo prorsus ieiunantes die,
ne scilicet siquando non coenitent,
inedia extinguantur,
Dei uindictam non uerentur?
Ille quidem ab altero
autem frugalis uita pręsidum |
omnibus continentię lex est |
et uirtutis incitamentum.
Ideo consequenter dicitur:
Beata terra cuius rex nobilis est |
et cuius principes uescuntur in tempore suo ad reficiendum et non ad
luxuriam.
Profecto non hominum sed pecudum uita est |
habere incerta comedendi tempora |
passim-que pasci,
quasi qui nunquam satientur |
et edaciores idolo Bel bibaciores-que existant;
si
et non ad
luxuriam.
Profecto non hominum sed pecudum uita est |
habere incerta comedendi tempora |
passim-que pasci,
quasi qui nunquam satientur |
et edaciores idolo Bel bibaciores-que existant;
si tamen idolum illud tantum in die consumpserit,
quantum mentiti sunt eius sacerdotes,
hoc est,
similę artabas duodecim, oues quadraginta, uini amphoras sex.
Sed tamen potatus huius atque abliguritionis intemperantia
tolerabilior foret,
si rerum solummodo iacturam inferret,
et non etiam
Zambri serui insidias cauere nesciuit.
Itaque sibi uitam,
posteris regnum amisit |
seruo illud occupante,
prole quoque domini sublata.
Balthasar Caldeorum rex quo die uasis,
quę de templo Hierosolymitano sublata fuerant,
in celebri conuiuio perpotauit,
eodem occisus est |
sacrilegio-que addita ebrietas finem uitę fecit.
Olophernem Assyriorum ducem,
qui uiris armis-que tam potens fuit,
ut quocunque se uerteret,
urbibus,
prouinciis,
regnis
ebrioso.
neuter scit arcanum cęlare,
stulti tamen uerbis nemo adhibet fidem,
ebrio magis creditur.
Ad hęc inter compotantes frequenter leuissima de causa exurgunt rixę,
concertationes,
uulnera,
cędes.
Vnde Salomon in Prouerbiis ait:
Qui dimittit aquam,
id est qui mero uino utitur,
caput est iurgiorum,
et antequam patiatur contumeliam,
iudicium deserit.
Cui
Qui dimittit aquam,
id est qui mero uino utitur,
caput est iurgiorum,
et antequam patiatur contumeliam,
iudicium deserit.
Cui sententię congruit,
quod in Osee propheta legitur:
Fornicatio et uinum et ebrietas auferunt cor.
Cum autem sola ratione distemus a brutis,
ea sublata,
quid reliquum est,
nisi ut bestiis annumeremur |
et amisso corde |
uecordes excordes-que id est
uinum et ebrietas auferunt cor.
Cum autem sola ratione distemus a brutis,
ea sublata,
quid reliquum est,
nisi ut bestiis annumeremur |
et amisso corde |
uecordes excordes-que id est dementes dicamur et simus.
Teterrimum est in uita talem notam pati,
sed longe infelicius uita mox defunctos ad ęterna destinari supplicia.
Apostolus enim ad Corinthios scribens affirmat,
quod ebriosi regnum Dei non possidebunt.
cum damnatis ergo computabuntur.
Nam hi soli sunt
enim ad Corinthios scribens affirmat,
quod ebriosi regnum Dei non possidebunt.
cum damnatis ergo computabuntur.
Nam hi soli sunt quibus nulla exeundi de carcere spes est.
Iccirco alibi idem hortatur dicens:
Nolite inebriari uino in quo est luxuria,
hoc est,
uino quod gulę blanditur |
et impudenter lasciuire compellit.
Quamobrem etiam Dominus ita affectos ad poenitentiam reuocat per Iohelem prophetam et ait:
Expergiscimini ebrii et flete et ululate omnes |
qui bibitis uinum in dulcedine!
Nolite inebriari uino in quo est luxuria,
hoc est,
uino quod gulę blanditur |
et impudenter lasciuire compellit.
Quamobrem etiam Dominus ita affectos ad poenitentiam reuocat per Iohelem prophetam et ait:
Expergiscimini ebrii et flete et ululate omnes |
qui bibitis uinum in dulcedine!
Poenitere autem nolentibus per Hieremiam minatur dicens:
Bibite et inebriamini et
uomite et cadite |
neque surgatis a facie gladii,
quem ego mittam inter uos.
Gladius hic iustitia Dei est,
Hieremiam minatur dicens:
Bibite et inebriamini et
uomite et cadite |
neque surgatis a facie gladii,
quem ego mittam inter uos.
Gladius hic iustitia Dei est,
quę breuissimam uitę huius uoluptatem uno ictu mutat in perennem amaritudinem.
Hoc ipsum idem Dominus etiam in Euangelio testatus ait:
Si dixerit malus seruus in corde suo:
Moram facit dominus meus uenire,
et coeperit percutere conseruos suos,
manducet autem et bibat cum ebriosis,
ueniet dominus serui illius in die qua non sperat,
inebriamini et
uomite et cadite |
neque surgatis a facie gladii,
quem ego mittam inter uos.
Gladius hic iustitia Dei est,
quę breuissimam uitę huius uoluptatem uno ictu mutat in perennem amaritudinem.
Hoc ipsum idem Dominus etiam in Euangelio testatus ait:
Si dixerit malus seruus in corde suo:
Moram facit dominus meus uenire,
et coeperit percutere conseruos suos,
manducet autem et bibat cum ebriosis,
ueniet dominus serui illius in die qua non sperat,
et diuidet eum |
partem-que eius ponet cum hypocritis |
facie gladii,
quem ego mittam inter uos.
Gladius hic iustitia Dei est,
quę breuissimam uitę huius uoluptatem uno ictu mutat in perennem amaritudinem.
Hoc ipsum idem Dominus etiam in Euangelio testatus ait:
Si dixerit malus seruus in corde suo:
Moram facit dominus meus uenire,
et coeperit percutere conseruos suos,
manducet autem et bibat cum ebriosis,
ueniet dominus serui illius in die qua non sperat,
et diuidet eum |
partem-que eius ponet cum hypocritis |
illic erit fletus et stridor dentium.
ubi sunt qui
uno ictu mutat in perennem amaritudinem.
Hoc ipsum idem Dominus etiam in Euangelio testatus ait:
Si dixerit malus seruus in corde suo:
Moram facit dominus meus uenire,
et coeperit percutere conseruos suos,
manducet autem et bibat cum ebriosis,
ueniet dominus serui illius in die qua non sperat,
et diuidet eum |
partem-que eius ponet cum hypocritis |
illic erit fletus et stridor dentium.
ubi sunt qui poenę dilationem impunitatem rati licentius peccant?
Non poenam peccatorum remittit iustus Iudex,
sed
|
illic erit fletus et stridor dentium.
ubi sunt qui poenę dilationem impunitatem rati licentius peccant?
Non poenam peccatorum remittit iustus Iudex,
sed conuersionem expectat misericors Dominus.
Quo diutius sustinet,
eo acerbius in obduratos animaduertet,
fletum irrogabit pro risu,
pro gulę oblectamento dentium stridorem.
Quę supplicia tunc demum futura quidam dicunt,
cum in fine seculi hominum animę suis iunctę corporibus fuerint.
Ego uero etiam ea significari reor,
quę tunc erunt impio,
cum primum
Non poenam peccatorum remittit iustus Iudex,
sed conuersionem expectat misericors Dominus.
Quo diutius sustinet,
eo acerbius in obduratos animaduertet,
fletum irrogabit pro risu,
pro gulę oblectamento dentium stridorem.
Quę supplicia tunc demum futura quidam dicunt,
cum in fine seculi hominum animę suis iunctę corporibus fuerint.
Ego uero etiam ea significari reor,
quę tunc erunt impio,
cum primum diuidi eum a corpore contigerit.
Non quod animę dentes osseos |
aut oculos habeant carnales,
sed quod inter uiuentes acerrimus dolor sit,
qui
primum diuidi eum a corpore contigerit.
Non quod animę dentes osseos |
aut oculos habeant carnales,
sed quod inter uiuentes acerrimus dolor sit,
qui hominem flere et dentibus inter se collisis stridere cogit.
Vt ergo intelligas poenarum grauitatem quę sunt in inferno,
per eius poenę similitudinem tibi loquitur,
quam in hac uita grauissimam esse non ignoras.
Hęc autem consuetudo est diuinę Scripturę,
ut spiritalia quę non intelligimus,
per corporea quę nouimus,
nobis insinuet.
Maxima enim summa-que esse |
et
osseos |
aut oculos habeant carnales,
sed quod inter uiuentes acerrimus dolor sit,
qui hominem flere et dentibus inter se collisis stridere cogit.
Vt ergo intelligas poenarum grauitatem quę sunt in inferno,
per eius poenę similitudinem tibi loquitur,
quam in hac uita grauissimam esse non ignoras.
Hęc autem consuetudo est diuinę Scripturę,
ut spiritalia quę non intelligimus,
per corporea quę nouimus,
nobis insinuet.
Maxima enim summa-que esse |
et in paradiso gaudia |
et in inferno supplicia credendo
per eius poenę similitudinem tibi loquitur,
quam in hac uita grauissimam esse non ignoras.
Hęc autem consuetudo est diuinę Scripturę,
ut spiritalia quę non intelligimus,
per corporea quę nouimus,
nobis insinuet.
Maxima enim summa-que esse |
et in paradiso gaudia |
et in inferno supplicia credendo confitemur |
quanta autem uel qualia sint,
fando explicare nescimus.
Et si maiora sunt quam dici queant,
omissis omnibus hęc sola cauere,
sola illa maxime expetere debemus.
tibi loquitur,
quam in hac uita grauissimam esse non ignoras.
Hęc autem consuetudo est diuinę Scripturę,
ut spiritalia quę non intelligimus,
per corporea quę nouimus,
nobis insinuet.
Maxima enim summa-que esse |
et in paradiso gaudia |
et in inferno supplicia credendo confitemur |
quanta autem uel qualia sint,
fando explicare nescimus.
Et si maiora sunt quam dici queant,
omissis omnibus hęc sola cauere,
sola illa maxime expetere debemus.
si maiora sunt quam dici queant,
omissis omnibus hęc sola cauere,
sola illa maxime expetere debemus.
De remedio crapulae.
Caput XXV
Igitur quoties tibi in conuiuio esse contigerit,
ubi et uina preciosa et sapidę exquisitę-que dapes proponantur,
ne talium dulcedine captus ad intemperantiam declines,
cogita quanto dulcius iocundius-que sit Deo frui |
quam istis obrui.
Rursum cum tibi
proponantur,
ne talium dulcedine captus ad intemperantiam declines,
cogita quanto dulcius iocundius-que sit Deo frui |
quam istis obrui.
Rursum cum tibi molesta esse coeperit abstinentia,
mente reuolue,
quanto molestius sit |
in inferno torqueri |
quam hic uentri multa exigenti modica tribuere.
Ita enim et quę grauant ęquo animo perferes |
et ab iis, quę perniciosa suauitate demulcent ,
prudenter cauebis,
Ita enim et quę grauant ęquo animo perferes |
et ab iis, quę perniciosa suauitate demulcent ,
prudenter cauebis,
hortante pręsertim Domino ac dicente:
Attendite autem uobis ne forte grauentur corda uestra in
crapula et ebrietate et curis huius uitę ,
et superueniat in uos repentina dies illa.
Horum profecto quę tibi proponimus modo,
si memor fueris,
iam cautior contentior-que factus |
neque cum filiis Heli
demulcent ,
prudenter cauebis,
hortante pręsertim Domino ac dicente:
Attendite autem uobis ne forte grauentur corda uestra in
crapula et ebrietate et curis huius uitę ,
et superueniat in uos repentina dies illa.
Horum profecto quę tibi proponimus modo,
si memor fueris,
iam cautior contentior-que factus |
neque cum filiis Heli carnes de cacabo rapies,
ne Deum offendas et morte mulcteris,
neque cum Esau pro edulio
si memor fueris,
iam cautior contentior-que factus |
neque cum filiis Heli carnes de cacabo rapies,
ne Deum offendas et morte mulcteris,
neque cum Esau pro edulio lentis primogenita tua uendes,
ne patris benedictionem amittas.
neque cum Israhelitis iurulentias Aegypti concupisces,
ne in deserto intereas |
et ad Terram Promissionis transire non possis.
neque cum Adamo et Eua ieiunii tempore uetitos cibos attinges,
ne de paradiso eiectus miseriis obruaris.
Immodicę autem comessationis potissima mala sunt,
quod futurorum
|
et ad Terram Promissionis transire non possis.
neque cum Adamo et Eua ieiunii tempore uetitos cibos attinges,
ne de paradiso eiectus miseriis obruaris.
Immodicę autem comessationis potissima mala sunt,
quod futurorum bonorum,
quę in Deo sunt,
cogat obliuisci,
dum pręsentibus delinit ac blanditur.
dicente Domino:
Cum comederint et saturati crassi-que fuerint,
conuertentur ad deos alienos et seruient eis.
quod etiam castitati aduersetur et in libidinem pronos reddat.
de quo in Hieremia conquęritur Deus
comessationis potissima mala sunt,
quod futurorum bonorum,
quę in Deo sunt,
cogat obliuisci,
dum pręsentibus delinit ac blanditur.
dicente Domino:
Cum comederint et saturati crassi-que fuerint,
conuertentur ad deos alienos et seruient eis.
quod etiam castitati aduersetur et in libidinem pronos reddat.
de quo in Hieremia conquęritur Deus et ait:
Saturaui eos et mechati sunt,
et in domo meretricis luxuriabantur |
equi amatores in foeminas et emissarii facti sunt;
unusquisque ad uxorem
quod futurorum bonorum,
quę in Deo sunt,
cogat obliuisci,
dum pręsentibus delinit ac blanditur.
dicente Domino:
Cum comederint et saturati crassi-que fuerint,
conuertentur ad deos alienos et seruient eis.
quod etiam castitati aduersetur et in libidinem pronos reddat.
de quo in Hieremia conquęritur Deus et ait:
Saturaui eos et mechati sunt,
et in domo meretricis luxuriabantur |
equi amatores in foeminas et emissarii facti sunt;
unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat.
Cum comederint et saturati crassi-que fuerint,
conuertentur ad deos alienos et seruient eis.
quod etiam castitati aduersetur et in libidinem pronos reddat.
de quo in Hieremia conquęritur Deus et ait:
Saturaui eos et mechati sunt,
et in domo meretricis luxuriabantur |
equi amatores in foeminas et emissarii facti sunt;
unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat.
Et in Ezechiele:
Ecce inquit hęc fuit iniquitas Sodomę:
superbia,
alienos et seruient eis.
quod etiam castitati aduersetur et in libidinem pronos reddat.
de quo in Hieremia conquęritur Deus et ait:
Saturaui eos et mechati sunt,
et in domo meretricis luxuriabantur |
equi amatores in foeminas et emissarii facti sunt;
unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat.
Et in Ezechiele:
Ecce inquit hęc fuit iniquitas Sodomę:
superbia,
saturitas panis |
et abundantia,
et ocium ipsius.
Saturaui eos et mechati sunt,
et in domo meretricis luxuriabantur |
equi amatores in foeminas et emissarii facti sunt;
unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat.
Et in Ezechiele:
Ecce inquit hęc fuit iniquitas Sodomę:
superbia,
saturitas panis |
et abundantia,
et ocium ipsius.
Quanto igitur melius penuriam pati |
et continentię uirtute abundare |
quam copia rerum affluere et turpis luxurię
Quanto pręstabilius obseruandis ieiuniis operam dare |
et abstinentia superbiam fastum-que contundere |
quam crapula inflatum neque bonorum neque malorum quę futura sunt
meminisse |
et a Deo recedere?
Quod crimen illorum fuit,
in quos per Amos prophetam exclamat Deus:
Vę uobis qui opulenti estis in Syon |
et confiditis in monte Samarię,
optimates,
capita populorum,
ingredientes pompatice domum Israhel!
Quod hic de opulentis in
superbiam fastum-que contundere |
quam crapula inflatum neque bonorum neque malorum quę futura sunt
meminisse |
et a Deo recedere?
Quod crimen illorum fuit,
in quos per Amos prophetam exclamat Deus:
Vę uobis qui opulenti estis in Syon |
et confiditis in monte Samarię,
optimates,
capita populorum,
ingredientes pompatice domum Israhel!
Quod hic de opulentis in Syon est dictum,
utinam de opulentis Christianę Ecclesię dici non possit.
contundere |
quam crapula inflatum neque bonorum neque malorum quę futura sunt
meminisse |
et a Deo recedere?
Quod crimen illorum fuit,
in quos per Amos prophetam exclamat Deus:
Vę uobis qui opulenti estis in Syon |
et confiditis in monte Samarię,
optimates,
capita populorum,
ingredientes pompatice domum Israhel!
Quod hic de opulentis in Syon est dictum,
utinam de opulentis Christianę Ecclesię dici non possit.
nequis nouus
in quos per Amos prophetam exclamat Deus:
Vę uobis qui opulenti estis in Syon |
et confiditis in monte Samarię,
optimates,
capita populorum,
ingredientes pompatice domum Israhel!
Quod hic de opulentis in Syon est dictum,
utinam de opulentis Christianę Ecclesię dici non possit.
nequis nouus Nabuchodonosor merito in illos irruat |
et peccatis ita exigentibus aurum argentum-que omne diripiat |
et ad suam cuncta transferat Babylonem,
quę nunc non in usum rei
optimates,
capita populorum,
ingredientes pompatice domum Israhel!
Quod hic de opulentis in Syon est dictum,
utinam de opulentis Christianę Ecclesię dici non possit.
nequis nouus Nabuchodonosor merito in illos irruat |
et peccatis ita exigentibus aurum argentum-que omne diripiat |
et ad suam cuncta transferat Babylonem,
quę nunc non in usum rei diuinę sed magis in opera diaboli uerti
solent.
hoc est in popinas ganeas-que et obscoenam corporis uoluptatem
opulentis in Syon est dictum,
utinam de opulentis Christianę Ecclesię dici non possit.
nequis nouus Nabuchodonosor merito in illos irruat |
et peccatis ita exigentibus aurum argentum-que omne diripiat |
et ad suam cuncta transferat Babylonem,
quę nunc non in usum rei diuinę sed magis in opera diaboli uerti
solent.
hoc est in popinas ganeas-que et obscoenam corporis uoluptatem luxum-que uitę cito finiendę.
Quicquid tamen futurum sit,
hoc nobis relinquitur solatii
utinam de opulentis Christianę Ecclesię dici non possit.
nequis nouus Nabuchodonosor merito in illos irruat |
et peccatis ita exigentibus aurum argentum-que omne diripiat |
et ad suam cuncta transferat Babylonem,
quę nunc non in usum rei diuinę sed magis in opera diaboli uerti
solent.
hoc est in popinas ganeas-que et obscoenam corporis uoluptatem luxum-que uitę cito finiendę.
Quicquid tamen futurum sit,
hoc nobis relinquitur solatii
quod licet urbes regna-que
dici non possit.
nequis nouus Nabuchodonosor merito in illos irruat |
et peccatis ita exigentibus aurum argentum-que omne diripiat |
et ad suam cuncta transferat Babylonem,
quę nunc non in usum rei diuinę sed magis in opera diaboli uerti
solent.
hoc est in popinas ganeas-que et obscoenam corporis uoluptatem luxum-que uitę cito finiendę.
Quicquid tamen futurum sit,
hoc nobis relinquitur solatii
quod licet urbes regna-que destruantur,
ipsa Christi religio nullis
obtrita fuisset.
Plurimi quippe ideo clericatum profitentur |
et ecclesiasticas ambiunt dignitates,
ut ditentur.
et cum ditati fuerint,
ut deliciis uoluptatibus-que fruantur.
quibus in Euangelio respondet Dominus:
Vę uobis qui saturati estis,
quia esurietis.
De perseverantia virtvtvm.
Caput XXVI
Cum autem omnis capessendarum uirtutum labor in cassum cederet,
nisi ei pręsidio perseuerantia foret,
hoc ueluti opportuno dictarum dicendarum-que rerum loco eam inserere
operęprecium erit.
ut qui hactenus digne laudabiliter-que uersati sunt,
intelligant neque deinceps sibi cessandum,
donec ad finem usque peruentum fuerit.
rerum loco eam inserere
operęprecium erit.
ut qui hactenus digne laudabiliter-que uersati sunt,
intelligant neque deinceps sibi cessandum,
donec ad finem usque peruentum fuerit.
Qui enim perseueruerit usque in finem,
hic saluus erit.
Ad perseuerantiam nos hortatur Apostolus cum ait:
Frustra enim prępeti fertur cursu,
qui antequam metam attingat,
uictus lassitudine subsistit.
Frustra bene coepimus,
nisi et bene finierimus.
Naufragium patiatur necesse est,
qui quanuis recto cursu suis-que uentis diu nauigarit,
ante cum ipsa naui in Syrtibus uel in latentibus hęsit saxis |
quam ad portum est perductus.
postremo neque fabri neque arhitecti |
neque cuiusquam artificis opus,
nisi cum perfectum fuerit,
iure ac merito laudari potest.
tunc demum de illo probe prudenter-que iudicatur,
cum iam omni ex parte cernitur
Frustra enim prępeti fertur cursu,
qui antequam metam attingat,
uictus lassitudine subsistit.
Frustra bene coepimus,
nisi et bene finierimus.
Naufragium patiatur necesse est,
qui quanuis recto cursu suis-que uentis diu nauigarit,
ante cum ipsa naui in Syrtibus uel in latentibus hęsit saxis |
quam ad portum est perductus.
postremo neque fabri neque arhitecti |
neque cuiusquam artificis opus,
nisi cum perfectum fuerit,
iure ac merito laudari potest.
tunc demum de illo probe prudenter-que iudicatur,
cum iam omni ex parte cernitur absolutum.
potest.
tunc demum de illo probe prudenter-que iudicatur,
cum iam omni ex parte cernitur absolutum.
Ita neque nobis proderunt sanctioris uitę initia,
si coeptis non responderit finis.
si (ut quidam ait)
mulier formosa superne desinat in piscem .
nosse talis animę quę sit merces?
Non extinguetur inquit in nocte lucerna eius|
non timebit a frigoribus niuis.
fortitudo et decor indumentum eius,
et ridebit in die nouissimo;
hoc est,
cum potentissimi quondam reges nudi ac debiles ante tribunal Iudicis
ingenti timore trepidabunt,
illa tunc in Christo exultabit et ridebit,
iam certa de
nisi semper reddas,
continuo subiunxit:
Omnibus diebus uitę suę.
Vis nosse talis animę quę sit merces?
Non extinguetur inquit in nocte lucerna eius|
non timebit a frigoribus niuis.
fortitudo et decor indumentum eius,
et ridebit in die nouissimo;
hoc est,
cum potentissimi quondam reges nudi ac debiles ante tribunal Iudicis
ingenti timore trepidabunt,
illa tunc in Christo exultabit et ridebit,
iam certa de pręmio ipso,
de quo dicitur:
Date ei de fructu manuum suarum,
et laudent eam in portis opera
quę sit merces?
Non extinguetur inquit in nocte lucerna eius|
non timebit a frigoribus niuis.
fortitudo et decor indumentum eius,
et ridebit in die nouissimo;
hoc est,
cum potentissimi quondam reges nudi ac debiles ante tribunal Iudicis
ingenti timore trepidabunt,
illa tunc in Christo exultabit et ridebit,
iam certa de pręmio ipso,
de quo dicitur:
Date ei de fructu manuum suarum,
et laudent eam in portis opera eius!
Opera utique in quibus perseuerauerit ,
in ipso paradisi
eius,
et ridebit in die nouissimo;
hoc est,
cum potentissimi quondam reges nudi ac debiles ante tribunal Iudicis
ingenti timore trepidabunt,
illa tunc in Christo exultabit et ridebit,
iam certa de pręmio ipso,
de quo dicitur:
Date ei de fructu manuum suarum,
et laudent eam in portis opera eius!
Opera utique in quibus perseuerauerit ,
in ipso paradisi ingressu extollant illam |
et spiritibus angelicis beatorum-que coniungant choro.
ut quę indesinenter Deo seruiuit,
iam indesinenti
nudi ac debiles ante tribunal Iudicis
ingenti timore trepidabunt,
illa tunc in Christo exultabit et ridebit,
iam certa de pręmio ipso,
de quo dicitur:
Date ei de fructu manuum suarum,
et laudent eam in portis opera eius!
Opera utique in quibus perseuerauerit ,
in ipso paradisi ingressu extollant illam |
et spiritibus angelicis beatorum-que coniungant choro.
ut quę indesinenter Deo seruiuit,
iam indesinenti felicitate perfruatur.
Quis est,
illa tunc in Christo exultabit et ridebit,
iam certa de pręmio ipso,
de quo dicitur:
Date ei de fructu manuum suarum,
et laudent eam in portis opera eius!
Opera utique in quibus perseuerauerit ,
in ipso paradisi ingressu extollant illam |
et spiritibus angelicis beatorum-que coniungant choro.
ut quę indesinenter Deo seruiuit,
iam indesinenti felicitate perfruatur.
Quis est,
qui dum tantę mercedis magnitudinem ęstimat,
laboris
laboris sui tedio afficiatur?
et non potius semper se minus fatigari
agnoscat |
quam ut mereri possit quod sperat?
Attende igitur non solum ea quę recepisti,
sed etiam quę promissa sunt,
et demum in eo quod bene coeperis,
perpetuo perseuerabis.
pariter-que cum Zacharia sacerdote in Euangelio dices:
Seruiamus illi in sanctitate.
et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris!
Primo quidem in fide perseuerandum est,
ne
fatigari
agnoscat |
quam ut mereri possit quod sperat?
Attende igitur non solum ea quę recepisti,
sed etiam quę promissa sunt,
et demum in eo quod bene coeperis,
perpetuo perseuerabis.
pariter-que cum Zacharia sacerdote in Euangelio dices:
Seruiamus illi in sanctitate.
et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris!
Primo quidem in fide perseuerandum est,
ne labescente fundamento quicquid superędificatum fuerit corruat.
Nam sicut fides
possit quod sperat?
Attende igitur non solum ea quę recepisti,
sed etiam quę promissa sunt,
et demum in eo quod bene coeperis,
perpetuo perseuerabis.
pariter-que cum Zacharia sacerdote in Euangelio dices:
Seruiamus illi in sanctitate.
et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris!
Primo quidem in fide perseuerandum est,
ne labescente fundamento quicquid superędificatum fuerit corruat.
Nam sicut fides absque operibus mortua est,
ita opera sine
quę promissa sunt,
et demum in eo quod bene coeperis,
perpetuo perseuerabis.
pariter-que cum Zacharia sacerdote in Euangelio dices:
Seruiamus illi in sanctitate.
et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris!
Primo quidem in fide perseuerandum est,
ne labescente fundamento quicquid superędificatum fuerit corruat.
Nam sicut fides absque operibus mortua est,
ita opera sine fide uana sunt,
et licet temporaria mercede non fraudentur,
ęterna tamen remuneratione priuantur.
Fidei autem perseuerantiam
fuerit corruat.
Nam sicut fides absque operibus mortua est,
ita opera sine fide uana sunt,
et licet temporaria mercede non fraudentur,
ęterna tamen remuneratione priuantur.
Fidei autem perseuerantiam Ioannes apostolus nobis commendat dicens:
Quod audistis ab initio,
in uobis permaneat. |
quia si in uobis permanserit,
quod audistis ab initio,
et uos in Filio et Patre permanebitis.
Dominus etiam in Apocalypsi:
Esto fidelis inquit usque ad mortem,
et dabo tibi coronam uitę.
Deinde in spe quoque perseuerandum est,
ut sicut per fidem
sicut fides absque operibus mortua est,
ita opera sine fide uana sunt,
et licet temporaria mercede non fraudentur,
ęterna tamen remuneratione priuantur.
Fidei autem perseuerantiam Ioannes apostolus nobis commendat dicens:
Quod audistis ab initio,
in uobis permaneat. |
quia si in uobis permanserit,
quod audistis ab initio,
et uos in Filio et Patre permanebitis.
Dominus etiam in Apocalypsi:
Esto fidelis inquit usque ad mortem,
et dabo tibi coronam uitę.
Deinde in spe quoque perseuerandum est,
ut sicut per fidem ita et per spem habitet in
fide uana sunt,
et licet temporaria mercede non fraudentur,
ęterna tamen remuneratione priuantur.
Fidei autem perseuerantiam Ioannes apostolus nobis commendat dicens:
Quod audistis ab initio,
in uobis permaneat. |
quia si in uobis permanserit,
quod audistis ab initio,
et uos in Filio et Patre permanebitis.
Dominus etiam in Apocalypsi:
Esto fidelis inquit usque ad mortem,
et dabo tibi coronam uitę.
Deinde in spe quoque perseuerandum est,
ut sicut per fidem ita et per spem habitet in nobis Christus.
ęterna tamen remuneratione priuantur.
Fidei autem perseuerantiam Ioannes apostolus nobis commendat dicens:
Quod audistis ab initio,
in uobis permaneat. |
quia si in uobis permanserit,
quod audistis ab initio,
et uos in Filio et Patre permanebitis.
Dominus etiam in Apocalypsi:
Esto fidelis inquit usque ad mortem,
et dabo tibi coronam uitę.
Deinde in spe quoque perseuerandum est,
ut sicut per fidem ita et per spem habitet in nobis Christus.
Habemus enim Apostoli testimonium affirmantis nos esse
commendat dicens:
Quod audistis ab initio,
in uobis permaneat. |
quia si in uobis permanserit,
quod audistis ab initio,
et uos in Filio et Patre permanebitis.
Dominus etiam in Apocalypsi:
Esto fidelis inquit usque ad mortem,
et dabo tibi coronam uitę.
Deinde in spe quoque perseuerandum est,
ut sicut per fidem ita et per spem habitet in nobis Christus.
Habemus enim Apostoli testimonium affirmantis nos esse domum Christi,
si fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus.
Postremo
si in uobis permanserit,
quod audistis ab initio,
et uos in Filio et Patre permanebitis.
Dominus etiam in Apocalypsi:
Esto fidelis inquit usque ad mortem,
et dabo tibi coronam uitę.
Deinde in spe quoque perseuerandum est,
ut sicut per fidem ita et per spem habitet in nobis Christus.
Habemus enim Apostoli testimonium affirmantis nos esse domum Christi,
si fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus.
Postremo in charitate etiam assidue est
uersandum,
est,
ut sicut per fidem ita et per spem habitet in nobis Christus.
Habemus enim Apostoli testimonium affirmantis nos esse domum Christi,
si fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus.
Postremo in charitate etiam assidue est
uersandum,
quia Deus charitas est,
et qui manet in charitate,
in Deo manet |
et Deus in eo.
Ab his ergo tribus uirtutibus
affirmantis nos esse domum Christi,
si fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus.
Postremo in charitate etiam assidue est
uersandum,
quia Deus charitas est,
et qui manet in charitate,
in Deo manet |
et Deus in eo.
Ab his ergo tribus uirtutibus nunquam est cessandum,
quia certissimum uinculum sunt,
quo Deo coniungimur et copulamur,
nunquam ab illo recessuri si in his uitam finiri
esse domum Christi,
si fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus.
Postremo in charitate etiam assidue est
uersandum,
quia Deus charitas est,
et qui manet in charitate,
in Deo manet |
et Deus in eo.
Ab his ergo tribus uirtutibus nunquam est cessandum,
quia certissimum uinculum sunt,
quo Deo coniungimur et copulamur,
nunquam ab illo recessuri si in his uitam finiri contigerit.
fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus.
Postremo in charitate etiam assidue est
uersandum,
quia Deus charitas est,
et qui manet in charitate,
in Deo manet |
et Deus in eo.
Ab his ergo tribus uirtutibus nunquam est cessandum,
quia certissimum uinculum sunt,
quo Deo coniungimur et copulamur,
nunquam ab illo recessuri si in his uitam finiri contigerit.
charitas est,
et qui manet in charitate,
in Deo manet |
et Deus in eo.
Ab his ergo tribus uirtutibus nunquam est cessandum,
quia certissimum uinculum sunt,
quo Deo coniungimur et copulamur,
nunquam ab illo recessuri si in his uitam finiri contigerit.
Has autem uirtutes nequaquam esse ociosas noueris.
qui enim in Deum credit |
et in Deo sperat |
et Deum diligit,
hic quotidie agere studet,
quicquid ei gratum acceptum-que fore confidit.
Assiduus est in
Ab his ergo tribus uirtutibus nunquam est cessandum,
quia certissimum uinculum sunt,
quo Deo coniungimur et copulamur,
nunquam ab illo recessuri si in his uitam finiri contigerit.
Has autem uirtutes nequaquam esse ociosas noueris.
qui enim in Deum credit |
et in Deo sperat |
et Deum diligit,
hic quotidie agere studet,
quicquid ei gratum acceptum-que fore confidit.
Assiduus est in oratione,
semper patiens in aduersis,
in omnibus Dei mandatis perpetuo se exercens.
nunquam est cessandum,
quia certissimum uinculum sunt,
quo Deo coniungimur et copulamur,
nunquam ab illo recessuri si in his uitam finiri contigerit.
Has autem uirtutes nequaquam esse ociosas noueris.
qui enim in Deum credit |
et in Deo sperat |
et Deum diligit,
hic quotidie agere studet,
quicquid ei gratum acceptum-que fore confidit.
Assiduus est in oratione,
semper patiens in aduersis,
in omnibus Dei mandatis perpetuo se exercens.
Quantum autem in
si in his uitam finiri contigerit.
Has autem uirtutes nequaquam esse ociosas noueris.
qui enim in Deum credit |
et in Deo sperat |
et Deum diligit,
hic quotidie agere studet,
quicquid ei gratum acceptum-que fore confidit.
Assiduus est in oratione,
semper patiens in aduersis,
in omnibus Dei mandatis perpetuo se exercens.
Quantum autem in offerendis precibus perseuerare prodest,
testis est Chananea mulier,
quę repulsa non recessit,
despecta sustinuit |
et dum
Has autem uirtutes nequaquam esse ociosas noueris.
qui enim in Deum credit |
et in Deo sperat |
et Deum diligit,
hic quotidie agere studet,
quicquid ei gratum acceptum-que fore confidit.
Assiduus est in oratione,
semper patiens in aduersis,
in omnibus Dei mandatis perpetuo se exercens.
Quantum autem in offerendis precibus perseuerare prodest,
testis est Chananea mulier,
quę repulsa non recessit,
despecta sustinuit |
et dum suppliciter orando perseuerat,
Has autem uirtutes nequaquam esse ociosas noueris.
qui enim in Deum credit |
et in Deo sperat |
et Deum diligit,
hic quotidie agere studet,
quicquid ei gratum acceptum-que fore confidit.
Assiduus est in oratione,
semper patiens in aduersis,
in omnibus Dei mandatis perpetuo se exercens.
Quantum autem in offerendis precibus perseuerare prodest,
testis est Chananea mulier,
quę repulsa non recessit,
despecta sustinuit |
et dum suppliciter orando perseuerat,
facta est uoti sui
|
et in Deo sperat |
et Deum diligit,
hic quotidie agere studet,
quicquid ei gratum acceptum-que fore confidit.
Assiduus est in oratione,
semper patiens in aduersis,
in omnibus Dei mandatis perpetuo se exercens.
Quantum autem in offerendis precibus perseuerare prodest,
testis est Chananea mulier,
quę repulsa non recessit,
despecta sustinuit |
et dum suppliciter orando perseuerat,
facta est uoti sui compos,
dicente Domino:
Fiat tibi sicut uis!
Testis est Barthimeus cęcus,
cuius perseuerans
clamor oculos ei quos non habebat impetrauit.
Increpabatur ut taceret |
tanto ille magis clamabat:
Fili Dauid miserere mei.
ab hac precatione non cessauit,
donec uisum recepit.
Testes sunt et apostoli,
de quibus est scriptum:
Omnes erant perseuerantes unanimiter in oratione cum mulieribus et Maria matre Iesu et fratribus eius.
Denique, testis est ipse Saluator noster et Dominus,
qui ut precibus instare suo nos doceret exemplo,
et pernoctasse in oratione dicitur |
et factus in agonia prolixius orasse.
Testes sunt et apostoli,
de quibus est scriptum:
Omnes erant perseuerantes unanimiter in oratione cum mulieribus et Maria matre Iesu et fratribus eius.
Denique, testis est ipse Saluator noster et Dominus,
qui ut precibus instare suo nos doceret exemplo,
et pernoctasse in oratione dicitur |
et factus in agonia prolixius orasse.
Quantum pręterea erumnas labores-que et cuncta seculi huius incommoda
ęquo animo semper tolerare iuuat,
ipsi idem Christi discipuli nobis documento sunt,
quibus ipse
de quibus est scriptum:
Omnes erant perseuerantes unanimiter in oratione cum mulieribus et Maria matre Iesu et fratribus eius.
Denique, testis est ipse Saluator noster et Dominus,
qui ut precibus instare suo nos doceret exemplo,
et pernoctasse in oratione dicitur |
et factus in agonia prolixius orasse.
Quantum pręterea erumnas labores-que et cuncta seculi huius incommoda
ęquo animo semper tolerare iuuat,
ipsi idem Christi discipuli nobis documento sunt,
quibus ipse dixit:
Vos estis qui permansistis
prolixius orasse.
Quantum pręterea erumnas labores-que et cuncta seculi huius incommoda
ęquo animo semper tolerare iuuat,
ipsi idem Christi discipuli nobis documento sunt,
quibus ipse dixit:
Vos estis qui permansistis mecum in tentationibus meis |
et ego dispono uobis,
sicut disposuit mihi Pater meus regnum,
ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo,
et sedeatis super thronos duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel.
Ad hęc omnino necessarium
huius incommoda
ęquo animo semper tolerare iuuat,
ipsi idem Christi discipuli nobis documento sunt,
quibus ipse dixit:
Vos estis qui permansistis mecum in tentationibus meis |
et ego dispono uobis,
sicut disposuit mihi Pater meus regnum,
ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo,
et sedeatis super thronos duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel.
Ad hęc omnino necessarium est,
si salui esse cupimus,
ut in omnibus Dei pręceptis perseueremus,
cauendo illa
dispono uobis,
sicut disposuit mihi Pater meus regnum,
ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo,
et sedeatis super thronos duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel.
Ad hęc omnino necessarium est,
si salui esse cupimus,
ut in omnibus Dei pręceptis perseueremus,
cauendo illa quę uetantur |
et quę iubentur faciendo.
Beatus est qui cum psalmista dicere potest:
Concupiuit anima mea
cauendo illa quę uetantur |
et quę iubentur faciendo.
Beatus est qui cum psalmista dicere potest:
Concupiuit anima mea desyderare iustificationes tuas in omni tempore.
Et iterum:
Custodiam legem tuam semper et in seculum seculi.
Difficile est profecto per omne uitę tempus eundem se pręstare |
et in nullo deficere.
uetantur |
et quę iubentur faciendo.
Beatus est qui cum psalmista dicere potest:
Concupiuit anima mea desyderare iustificationes tuas in omni tempore.
Et iterum:
Custodiam legem tuam semper et in seculum seculi.
Difficile est profecto per omne uitę tempus eundem se pręstare |
et in nullo deficere.
Quoties ergo aliqua diuerticula patitur fragilitas,
quam cito fieri potest,
Concupiuit anima mea desyderare iustificationes tuas in omni tempore.
Et iterum:
Custodiam legem tuam semper et in seculum seculi.
Difficile est profecto per omne uitę tempus eundem se pręstare |
et in nullo deficere.
Quoties ergo aliqua diuerticula patitur fragilitas,
quam cito fieri potest,
ad iter coeptum redeat nondum penitus
labefacta uirtus,
ne longiore deuiatione aberrantibus uix ulla in uiam redeundi
pręstare |
et in nullo deficere.
Quoties ergo aliqua diuerticula patitur fragilitas,
quam cito fieri potest,
ad iter coeptum redeat nondum penitus
labefacta uirtus,
ne longiore deuiatione aberrantibus uix ulla in uiam redeundi potestas
sit,
postquam pręsentium uoluptatum delectatio usum fecerit,
usus habitum,
habitus naturam.
Nec tamen si hoc acciderit desperandum erit.
si hoc acciderit desperandum erit.
Nihil est ita induratum,
quod tundendo non infringat pertinax opera.
Steriles campos assiduus agricolę labor foecundos reddit.
Infructuosę quoque arbores in pomiferas mutantur solerti insitione.
Displicere tibi incipiat quod patre tuo relicto in regionem abieris longinquam,
et ad reditum te para.
Volenti atque conanti pietas aderit diuina manum-que porriget |
et te
non infringat pertinax opera.
Steriles campos assiduus agricolę labor foecundos reddit.
Infructuosę quoque arbores in pomiferas mutantur solerti insitione.
Displicere tibi incipiat quod patre tuo relicto in regionem abieris longinquam,
et ad reditum te para.
Volenti atque conanti pietas aderit diuina manum-que porriget |
et te a malis liberabit ne pereas.
Ex pecude tandem in hominem uersus,
in his quę
incipiat quod patre tuo relicto in regionem abieris longinquam,
et ad reditum te para.
Volenti atque conanti pietas aderit diuina manum-que porriget |
et te a malis liberabit ne pereas.
Ex pecude tandem in hominem uersus,
in his quę Dei sunt assuescere incipies,
assuefactus perseuerabis,
perseuerans uinces,
uictor coronaberis.
Talem se Paulus apostolus exibuerat, cum diceret:
Bonum certamen certaui,
cursum
relicto in regionem abieris longinquam,
et ad reditum te para.
Volenti atque conanti pietas aderit diuina manum-que porriget |
et te a malis liberabit ne pereas.
Ex pecude tandem in hominem uersus,
in his quę Dei sunt assuescere incipies,
assuefactus perseuerabis,
perseuerans uinces,
uictor coronaberis.
Talem se Paulus apostolus exibuerat, cum diceret:
Bonum certamen certaui,
cursum consummaui,
fidem
uictor coronaberis.
Talem se Paulus apostolus exibuerat, cum diceret:
Bonum certamen certaui,
cursum consummaui,
fidem seruaui |
de reliquo reposita est mihi corona iustitię,
quam reddet mihi in illa die iustus Iudex;
non solum autem mihi sed et omnibus qui diligunt aduentum eius.
O felicem illius perseuerantiam cui in fine cum Paulo sic gloriari
licebit |
et cum eodem sic sperare.
fidem seruaui |
de reliquo reposita est mihi corona iustitię,
quam reddet mihi in illa die iustus Iudex;
non solum autem mihi sed et omnibus qui diligunt aduentum eius.
O felicem illius perseuerantiam cui in fine cum Paulo sic gloriari
licebit |
et cum eodem sic sperare.
Huic perseuerantię uirtuti contrarium uitium est animi inconstantia uolubilitas-que mentis.
quę quam fugienda sit,
docere ope diuina fretus nunc enitar.
Caput XXVII
Perniciosa quidem res est |
de proposito uitę honestioris decidere |
et ad uoluptariam rursum conuerti,
de bono malum fieri,
de iusto iniustum,
de innocente peccatorem |
et felicitatis futurę spem in metum commutare poenarum.
Ad eum igitur qui talis est nunc nostra conuertatur oratio.
Diabolo et pompis eius renunciaueras,
ad Ecclesiam confugeras,
castitatem,
omnem febriculę uel alterius cuiuscunque morbi accessum
formides,
ad omnes imminentis periculi minas magis animum demittas ac pauites,
non tam mortis metu quam tormentorum.
Plantauerat te Dominus uineam electam,
semen uerum |
quomodo conuersus es in prauum?
uinea-que factus aliena,
non Domino fructificans sed demoniis?
Ciuitas eras plena populo spiritalium bonorum |
quomodo mutatus es in solitudinem?
Anima tua gentium erat domina,
sensibus imperans |
et omnes eorum affectus subdens rationi |
quomodo facta est quasi uidua
mortis metu quam tormentorum.
Plantauerat te Dominus uineam electam,
semen uerum |
quomodo conuersus es in prauum?
uinea-que factus aliena,
non Domino fructificans sed demoniis?
Ciuitas eras plena populo spiritalium bonorum |
quomodo mutatus es in solitudinem?
Anima tua gentium erat domina,
sensibus imperans |
et omnes eorum affectus subdens rationi |
quomodo facta est quasi uidua non habens uirum,
cuius consilio sapientia-que regatur?
Princeps fuerat prouinciarum,
quia inter probatos quoque ac
fuerat prouinciarum,
quia inter probatos quoque ac pręstantes
eminebat,
nunc autem facta est sub tributo soluit-que
uectigal principi tenebrarum,
non iam quomodo oportet sed quomodo ille suaserit uiuens.
Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt |
extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares.
Cęli denique stella uidebaris,
et in terram cecidisti,
ut fulgorem qui in te fuit,
in tenebras conuerteres |
et de te quoque dici posset:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris?
facta est sub tributo soluit-que
uectigal principi tenebrarum,
non iam quomodo oportet sed quomodo ille suaserit uiuens.
Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt |
extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares.
Cęli denique stella uidebaris,
et in terram cecidisti,
ut fulgorem qui in te fuit,
in tenebras conuerteres |
et de te quoque dici posset:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris?
corruisti in terram,
cęlestibus terrena,
ęternis caduca pręferendo.
Spiritu enim coeperas,
et carne
soluit-que
uectigal principi tenebrarum,
non iam quomodo oportet sed quomodo ille suaserit uiuens.
Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt |
extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares.
Cęli denique stella uidebaris,
et in terram cecidisti,
ut fulgorem qui in te fuit,
in tenebras conuerteres |
et de te quoque dici posset:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris?
corruisti in terram,
cęlestibus terrena,
ęternis caduca pręferendo.
Spiritu enim coeperas,
et carne consummaris.
Supra firmam petram ędificabas,
uectigal principi tenebrarum,
non iam quomodo oportet sed quomodo ille suaserit uiuens.
Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt |
extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares.
Cęli denique stella uidebaris,
et in terram cecidisti,
ut fulgorem qui in te fuit,
in tenebras conuerteres |
et de te quoque dici posset:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris?
corruisti in terram,
cęlestibus terrena,
ęternis caduca pręferendo.
Spiritu enim coeperas,
et carne consummaris.
Supra firmam petram ędificabas,
ut peracto
domo sunt |
extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares.
Cęli denique stella uidebaris,
et in terram cecidisti,
ut fulgorem qui in te fuit,
in tenebras conuerteres |
et de te quoque dici posset:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris?
corruisti in terram,
cęlestibus terrena,
ęternis caduca pręferendo.
Spiritu enim coeperas,
et carne consummaris.
Supra firmam petram ędificabas,
ut peracto uirtutum ędificio ad cęleste regnum conscenderes |
beatitudinis-que sempiternę bona possideres |
et nunc repente mutato
consummaris.
Supra firmam petram ędificabas,
ut peracto uirtutum ędificio ad cęleste regnum conscenderes |
beatitudinis-que sempiternę bona possideres |
et nunc repente mutato proposito ędificata destruis ac dissipas |
et de solida petra ad fluidam mollem-que harenam transgrederis,
in qua non potes consistere |
nedum ędificare,
in qua quicquid extruere niteris corruit.
Et cum nihil omnino inter mundanas uoluptates firmitatis,
nihil stabilitatis existat,
illę quoque te destituent
te-que sublato omni sustentaculo protinus in
ut peracto uirtutum ędificio ad cęleste regnum conscenderes |
beatitudinis-que sempiternę bona possideres |
et nunc repente mutato proposito ędificata destruis ac dissipas |
et de solida petra ad fluidam mollem-que harenam transgrederis,
in qua non potes consistere |
nedum ędificare,
in qua quicquid extruere niteris corruit.
Et cum nihil omnino inter mundanas uoluptates firmitatis,
nihil stabilitatis existat,
illę quoque te destituent
te-que sublato omni sustentaculo protinus in profundum ruere
permittent,
ut qui nunc mundi affluis
in qua non potes consistere |
nedum ędificare,
in qua quicquid extruere niteris corruit.
Et cum nihil omnino inter mundanas uoluptates firmitatis,
nihil stabilitatis existat,
illę quoque te destituent
te-que sublato omni sustentaculo protinus in profundum ruere
permittent,
ut qui nunc mundi affluis luxuriis,
mox calamitatibus afficiaris ęternis.
dicente Domino per prophetam:
Si auerterit se iustus a iustitia |
et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas operari solet
impius,
nunquid uiuet?
omnes iustitię
ut qui nunc mundi affluis luxuriis,
mox calamitatibus afficiaris ęternis.
dicente Domino per prophetam:
Si auerterit se iustus a iustitia |
et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas operari solet
impius,
nunquid uiuet?
omnes iustitię eius quas fecerat,
non erunt in memoria.
in pręuaricatione qua pręuaricatus est,
et in peccato suo quo peccauit,
in ipsis morietur.
Hac sane de causa et Petrus apostolus de eisdem hominibus loquens:
Melius inquit erat illis non cognoscere uiam iustitię |
quam post agnitionem retrorsum conuerti
mundi affluis luxuriis,
mox calamitatibus afficiaris ęternis.
dicente Domino per prophetam:
Si auerterit se iustus a iustitia |
et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas operari solet
impius,
nunquid uiuet?
omnes iustitię eius quas fecerat,
non erunt in memoria.
in pręuaricatione qua pręuaricatus est,
et in peccato suo quo peccauit,
in ipsis morietur.
Hac sane de causa et Petrus apostolus de eisdem hominibus loquens:
Melius inquit erat illis non cognoscere uiam iustitię |
quam post agnitionem retrorsum conuerti
Cum igitur in
ęternis.
dicente Domino per prophetam:
Si auerterit se iustus a iustitia |
et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas operari solet
impius,
nunquid uiuet?
omnes iustitię eius quas fecerat,
non erunt in memoria.
in pręuaricatione qua pręuaricatus est,
et in peccato suo quo peccauit,
in ipsis morietur.
Hac sane de causa et Petrus apostolus de eisdem hominibus loquens:
Melius inquit erat illis non cognoscere uiam iustitię |
quam post agnitionem retrorsum conuerti
Cum igitur in tanto te periculo constitutum perspicue
per prophetam:
Si auerterit se iustus a iustitia |
et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas operari solet
impius,
nunquid uiuet?
omnes iustitię eius quas fecerat,
non erunt in memoria.
in pręuaricatione qua pręuaricatus est,
et in peccato suo quo peccauit,
in ipsis morietur.
Hac sane de causa et Petrus apostolus de eisdem hominibus loquens:
Melius inquit erat illis non cognoscere uiam iustitię |
quam post agnitionem retrorsum conuerti
Cum igitur in tanto te periculo constitutum perspicue intelligas,
dum licet,
dum uita
in pręuaricatione qua pręuaricatus est,
et in peccato suo quo peccauit,
in ipsis morietur.
Hac sane de causa et Petrus apostolus de eisdem hominibus loquens:
Melius inquit erat illis non cognoscere uiam iustitię |
quam post agnitionem retrorsum conuerti
Cum igitur in tanto te periculo constitutum perspicue intelligas,
dum licet,
dum uita suppetit,
dum poenitendi tempus superest,
errorem tuum corrigere festina |
et eo unde recessisti te quamprimum refer |
opus-que illud,
quod stulte admodum demolitus es,
instaurare stude |
neque te ultra in
in tanto te periculo constitutum perspicue intelligas,
dum licet,
dum uita suppetit,
dum poenitendi tempus superest,
errorem tuum corrigere festina |
et eo unde recessisti te quamprimum refer |
opus-que illud,
quod stulte admodum demolitus es,
instaurare stude |
neque te ultra in aperta mittas pericula,
cum ad tutum regressus fueris.
Non est aptus regno Dei,
qui aratrum tenens post tergum respicit.
Vt quotidie proficias conare,
ut semper boni aliquid agas enitere,
et deficere desines.
hostium ui oppressus periit.
Ioam et ipsum Hierosolymę regem,
donec Ioiada sacerdos uixit,
pie sancte-que regnasse constat,
postea uero insolenter elatus adorari se iussit,
Deum reliquit,
idola simul cum suis coluit.
quamobrem illi ab inimicis uicti poenas dedere,
ipsum uero dum in lecto distentus recumberet,
serui inuadentes trucidarunt.
Quid Iuda Scariotho felicius,
cum ad apostolatum fuit electus,
cum potestatem accepit morbos curandi,
mortuos suscitandi |
demoniis imperandi?
Quid eodem illo deinde
Quoties ergo ab ipso sanctioris uitę curriculo ad impudica
inhonesta-que diuertimur,
ualde quidem uerendum est,
ne forte iam iudicati simus,
pręsertim si poenitentiam agere et ad priora redire negligimus.
Primum ergo totis uiribus enitendum erit,
ut cum iugum Domini subierimus,
in proposito perstemus.
deinde siquando delirare contigerit,
cito rursum directo uomere coeptam arationem prosequi studeamus,
ne forte si moram fecerimus,
Herodi similes simus.
qui uiso Iesu ingenti affectus est lętitia
delirare contigerit,
cito rursum directo uomere coeptam arationem prosequi studeamus,
ne forte si moram fecerimus,
Herodi similes simus.
qui uiso Iesu ingenti affectus est lętitia
plurimi-que ipsum fecit,
mox autem mutata in contrarium uoluntate contempsit atque illusit;
uel ne pares inueniamur Iconiis illis
,
qui Paulum et Barnabam primitus pro diis habuerunt,
deinde lapidum ictibus impellentes ciuitate ueluti inimicos eiecerunt;
ne etiam simus arundo
et de nobis dici queat:
Vię eorum tenebrę et lubricum.
Non est mutatio ista dexterę Excelsi,
sed morphosis diaboli.
Non ergo simus populus ille,
qui (ut Hieremias ait) dilexit mouere pedes suos |
et non quieuit,
et Domino non placuit;
sed simus illi de quibus in psalmo dicitur:
Laudate, serui Domini, Dominum,
qui statis in domo Domini,
in atriis domus Dei nostri!
Stare enim iustorum est,
mouere autem pedes et huc atque illuc titubantibus uestigiis uacillare proprium peccatorum est.
Non simus igitur sicut
Non est mutatio ista dexterę Excelsi,
sed morphosis diaboli.
Non ergo simus populus ille,
qui (ut Hieremias ait) dilexit mouere pedes suos |
et non quieuit,
et Domino non placuit;
sed simus illi de quibus in psalmo dicitur:
Laudate, serui Domini, Dominum,
qui statis in domo Domini,
in atriis domus Dei nostri!
Stare enim iustorum est,
mouere autem pedes et huc atque illuc titubantibus uestigiis uacillare proprium peccatorum est.
Non simus igitur sicut lunaticus ille de Euangelio,
nunc cadens in ignem,
sed morphosis diaboli.
Non ergo simus populus ille,
qui (ut Hieremias ait) dilexit mouere pedes suos |
et non quieuit,
et Domino non placuit;
sed simus illi de quibus in psalmo dicitur:
Laudate, serui Domini, Dominum,
qui statis in domo Domini,
in atriis domus Dei nostri!
Stare enim iustorum est,
mouere autem pedes et huc atque illuc titubantibus uestigiis uacillare proprium peccatorum est.
Non simus igitur sicut lunaticus ille de Euangelio,
nunc cadens in ignem,
nunc in aquam,
sed simus templi
statis in domo Domini,
in atriis domus Dei nostri!
Stare enim iustorum est,
mouere autem pedes et huc atque illuc titubantibus uestigiis uacillare proprium peccatorum est.
Non simus igitur sicut lunaticus ille de Euangelio,
nunc cadens in ignem,
nunc in aquam,
sed simus templi sancti columna Iachin,
quę interpretatur firmitas .
Qui enim sic stabilitus fuerit,
poterit dicere cum constantissimo uiro Iob:
Donec deficiam non recedam ab innocentia mea.
Pręterea meminerimus pręceptum esse:
Domini,
in atriis domus Dei nostri!
Stare enim iustorum est,
mouere autem pedes et huc atque illuc titubantibus uestigiis uacillare proprium peccatorum est.
Non simus igitur sicut lunaticus ille de Euangelio,
nunc cadens in ignem,
nunc in aquam,
sed simus templi sancti columna Iachin,
quę interpretatur firmitas .
Qui enim sic stabilitus fuerit,
poterit dicere cum constantissimo uiro Iob:
Donec deficiam non recedam ab innocentia mea.
Pręterea meminerimus pręceptum esse:
Si spiritus
nihil seruituti,
quam semel Deo obtulimus,
pręferendum existimemus.
Quia seruitus ista omni terrena libertate iocundior,
utilior,
gloriosior est.
Hanc ne deseramus,
occurrant semper menti nostrę Saluatoris monita dicentis:
Qui in Iudea sunt,
fugiant ad montes;
et qui in tecto,
non descendat tollere aliquid de domo sua;
et qui in agro,
non reuertatur tollere tunicam suam;
Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt.
Qui ergo Christum confitetur,
ad uirtutum celsitudinem
pręferendum existimemus.
Quia seruitus ista omni terrena libertate iocundior,
utilior,
gloriosior est.
Hanc ne deseramus,
occurrant semper menti nostrę Saluatoris monita dicentis:
Qui in Iudea sunt,
fugiant ad montes;
et qui in tecto,
non descendat tollere aliquid de domo sua;
et qui in agro,
non reuertatur tollere tunicam suam;
Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt.
Qui ergo Christum confitetur,
ad uirtutum celsitudinem ascendere curet,
eundem imitando,
qui in
libertate iocundior,
utilior,
gloriosior est.
Hanc ne deseramus,
occurrant semper menti nostrę Saluatoris monita dicentis:
Qui in Iudea sunt,
fugiant ad montes;
et qui in tecto,
non descendat tollere aliquid de domo sua;
et qui in agro,
non reuertatur tollere tunicam suam;
Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt.
Qui ergo Christum confitetur,
ad uirtutum celsitudinem ascendere curet,
eundem imitando,
qui in se credentibus,
ut sua sequantur uestigia iubet.
Et qui in
qui in tecto,
non descendat tollere aliquid de domo sua;
et qui in agro,
non reuertatur tollere tunicam suam;
Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt.
Qui ergo Christum confitetur,
ad uirtutum celsitudinem ascendere curet,
eundem imitando,
qui in se credentibus,
ut sua sequantur uestigia iubet.
Et qui in tecto sunt,
hoc est,
qui ad summa iam peruenerunt,
non descendant,
ne conuersationis
pristinę sordibus inquinentur.
Et qui in agro uitę actiuę operam patrifamilias locauerunt,
non
in agro,
non reuertatur tollere tunicam suam;
Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt.
Qui ergo Christum confitetur,
ad uirtutum celsitudinem ascendere curet,
eundem imitando,
qui in se credentibus,
ut sua sequantur uestigia iubet.
Et qui in tecto sunt,
hoc est,
qui ad summa iam peruenerunt,
non descendant,
ne conuersationis
pristinę sordibus inquinentur.
Et qui in agro uitę actiuę operam patrifamilias locauerunt,
non reuertantur tollere tunicam suam,
ne rursum inutilem ociositatem,
quam
ad uirtutum celsitudinem ascendere curet,
eundem imitando,
qui in se credentibus,
ut sua sequantur uestigia iubet.
Et qui in tecto sunt,
hoc est,
qui ad summa iam peruenerunt,
non descendant,
ne conuersationis
pristinę sordibus inquinentur.
Et qui in agro uitę actiuę operam patrifamilias locauerunt,
non reuertantur tollere tunicam suam,
ne rursum inutilem ociositatem,
quam recusarunt, induant |
et labore intermisso promissę mercedis denarium amittant.
Horum autem hęc
amittant.
Horum autem hęc summa est,
ut cum relictis uitiis uirtute proficere coeperimus diuinis obtemperando mandatis,
rursum ad uitia non relabamur,
ne prouerbio detur locus:
Canis reuersus ad uomitum, et
Sus lota in uolutabro luti.
Incipit Liber Tertius Spei.
De prudentia et simplicitate.
Caput I
Incipit Liber Tertius Spei.
De prudentia et simplicitate.
Caput I
Vt autem in his quę bona sunt,
constanter fideliter-que perseueremus,
prudentia nobis opus est.
opportune igitur de hac uirtute nunc disseremus.
Quę ut uirtus sit,
ab omni subdolę mentis malignitate aliena esse debet,
ut ne quem offendas,
sed
et simplices sicut columbę!
Prudentię simplicitatem coniunxit,
quoniam altera alterius auxilio indiget,
ut utraque sibi constet et uitio careat.
Nam simplicitas absque prudentia erroribus patet.
Prudentia sine simplicitate |
in fraudulentiam calliditatem-que mutatur,
et uitio superata uirtutis nomen amittit.
Nequis ergo fallendi astutiam prudentiam esse putaret,
prudentem simplicem oportere esse dixit.
et rursum nequis incauta simplicitate contentus esset,
eam prudentię comitem
Simplex eris si inter legendum |
nihil quod orthodoxę fidei repugnet senties |
et quę tibi repugnare uidebuntur,
quam intelligentiam habeant,
doctum aliquem ac fidelem uirum interrogabis |
et eius expositioni acquiesces.
Ita semen cadens in terram bonam fructum afferet,
ut cum didiceris,
alios doceas.
Prudens eris,
si ab iis qui tibi nocumento esse potuissent cauebis ac fugies.
Omni custodia custodi cor tuum, inquit Salomon.
Si ubique periculum timueris,
ubique periculo liber eris |
prudentię-que laude dignus,
cum timenda sapienter uitare noueris.
Vt autem et simplex sis,
non in te sed in Deo confide.
Hoc est enim illud quod in Prouerbiis est dictum:
custodia custodi cor tuum, inquit Salomon.
Si ubique periculum timueris,
ubique periculo liber eris |
prudentię-que laude dignus,
cum timenda sapienter uitare noueris.
Vt autem et simplex sis,
non in te sed in Deo confide.
Hoc est enim illud quod in Prouerbiis est dictum:
Si ubique periculum timueris,
ubique periculo liber eris |
prudentię-que laude dignus,
cum timenda sapienter uitare noueris.
Vt autem et simplex sis,
non in te sed in Deo confide.
Hoc est enim illud quod in Prouerbiis est dictum:
erit.
Prudentiam seruabis,
cum prius rei quam aggressurus es,
exitum consideraueris |
et cuncta consilio ac ratione fueris metitus .
gratiam,
sine quo nullum fit bonum,
habendam duxeris.
Prudens es,
si conscientiam tuam quotidie discutis,
si quoties a somno exurgis,
quid acturus sis cogitas,
quoties cubitum redis,
quid egeris,
quid omiseris,
in quo excideris tecum examinas,
ut deinceps cautius incedas.
Simplex es,
si tunc etiam cum irrideris,
cum contumelia afficeris,
cum iniuriis oneraris,
patienter toleres,
non irascaris,
non turberis |
et
et quasi qui nihil mali passus fueris,
uultum non mutes |
atque intra te animi quietem conserues,
Illorum puerorum more,
quos Dominus ad se uenire iussit |
et:
irę odii-que passionibus caret ex natura,
ita uir simplex carere his consueuit ex uoluntate.
Prudens pręterea si fueris,
pręteritorum recordaberis,
presentia dispones,
futura prospicies |
te-que ita pręparabis,
ut in fine uitę inueniare promissa immortalitate dignus.
Ex aliorum enim euentu disces,
quid tibi fugiendum,
quid expetendum sit.
ut cum plenis lampadibus aduentanti Sponso occurras |
et non tunc oleum parare quęras,
cum parato opus fuerit.
dignus.
Ex aliorum enim euentu disces,
quid tibi fugiendum,
quid expetendum sit.
ut cum plenis lampadibus aduentanti Sponso occurras |
et non tunc oleum parare quęras,
cum parato opus fuerit.
dictum-que illud semper in mente habebis:
|
oculi tui columbarum.
Oculi utique simplicis intentionis, non malignę,
et qui quod uident,
quod sentiunt,
non dissimulant |
nec bonum negant esse bonum |
nec malum malum,
ut non simplices modo,
uerum etiam recti sint |
et assequantur,
quod in Prouerbiis Salomon pollicetur dicens:
impedimento sit |
et potius absque his quę uulgo bona putantur salueris |
quam cum ipsis pereas.
fibri pontici.
ne minus tibi prospexisse arguaris |
quam ferę bestię illę,
quę abrosas partes corporis in fuga uenatoribus relinquunt,
ob quas naturę suę instinctu se peti norunt.
cum sustentamenta uitę tantum suppeditabuntur.
Spem enim omnem in Deo pones atque firmabis,
qui suscitat a terra inopem |
et de stercore erigit pauperem,
ut collocet eum cum principibus,
non cum quibuscunque sed cum principibus populi
sui,
cum angelis atque
Deo pones atque firmabis,
qui suscitat a terra inopem |
et de stercore erigit pauperem,
ut collocet eum cum principibus,
non cum quibuscunque sed cum principibus populi
sui,
cum angelis atque archangelis in regno suo sempiterno.
Ipse idem ex hoc prudentium
simplicium-que genere suam constare uoluit Ecclesiam,
cum diceret:
quis nostrum saluus fieret?
De prvdentia vitiosa et simplicitate stvpida
Caput II
Esse tamen et prudentiam quandam nouimus non probatam,
de qua in Prouerbiis legitur:
Ne innitaris prudentię tuę!
hanc deuitare debemus,
quia ista de se pręsumentium se-que mirantium prudentia est.
qui neminem consulunt,
neminem audiunt,
doctoribus contradicunt,
quod se omnium
hanc deuitare debemus,
quia ista de se pręsumentium se-que mirantium prudentia est.
qui neminem consulunt,
neminem audiunt,
doctoribus contradicunt,
quod se omnium perspicacissimos consultissimos-que existimari uolunt.
In illos Esaias exclamat dicens:
Vę qui sapientes estis in oculis uestris et coram uobismetipsis prudentes!
Quod uitium et Apostolus prohibet cum ait:
Nolite esse prudentes apud uosmetipsos!
Neque illi quidem qui in terrenis
pręsumentium se-que mirantium prudentia est.
qui neminem consulunt,
neminem audiunt,
doctoribus contradicunt,
quod se omnium perspicacissimos consultissimos-que existimari uolunt.
In illos Esaias exclamat dicens:
Vę qui sapientes estis in oculis uestris et coram uobismetipsis prudentes!
Quod uitium et Apostolus prohibet cum ait:
Nolite esse prudentes apud uosmetipsos!
Neque illi quidem qui in terrenis duntaxat negociis prudentes sunt,
laudantur,
cum rerum
In illos Esaias exclamat dicens:
Vę qui sapientes estis in oculis uestris et coram uobismetipsis prudentes!
Quod uitium et Apostolus prohibet cum ait:
Nolite esse prudentes apud uosmetipsos!
Neque illi quidem qui in terrenis duntaxat negociis prudentes sunt,
laudantur,
cum rerum fragilium cura implicati diuina negligant et aspernentur.
Vnde idem Apostolus:
Prudentia inquit carnis mors est,
prudentia autem spiritus uita et pax.
Et iterum:
Prudentia carnis inimica est Deo.
Stupida enim et fatua est,
offendens ad lapidem pedem suum.
Hanc habere prohibemur |
dicente Propheta:
usque adeo simplex sit,
ut ad beatitudinem consequendam aspirans |
quibus uitę meritis illam adipisci possit ignoret.
Et nemo usque adeo prudens sit |
ut carnalia tantum curet |
et spiritalia omittat.
ne prudentiores appareant filii huius seculi in generatione sua filiis
lucis,
id est,
infideles fidelibus,
dum illi diligentius cautius-que humana exequuntur negocia quam hi
diuina.
Hęc de prudentia et simplicitate.
nunc de sapientia,
quę et has et reliquas omnes amplexa est
est,
nisi etiam secundum scientię suę pręcepta mores uitam-que composuerit.
Nam siquis philosophiam omnem didicerit |
et non perinde ac illa pręcipit uiuat,
doctum equidem confitebor,
sapientem negabo.
Non cadit uitium in sapiente,
cuius propria est uirtus.
In hoc fere omnes conueniunt,
ut dici sapiens non debeat,
nisi qui cunctis pręcellat animi bonis |
et tam scientia sit instructus quam probitate.
Philosophi
Summum itaque bonum expetentibus,
quod semper
pręcepta mores uitam-que composuerit.
Nam siquis philosophiam omnem didicerit |
et non perinde ac illa pręcipit uiuat,
doctum equidem confitebor,
sapientem negabo.
Non cadit uitium in sapiente,
cuius propria est uirtus.
In hoc fere omnes conueniunt,
ut dici sapiens non debeat,
nisi qui cunctis pręcellat animi bonis |
et tam scientia sit instructus quam probitate.
Philosophi
Summum itaque bonum expetentibus,
quod semper inquirendo philosophi inuenire nunquam potuerunt,
contradicentes refellere |
et Ecclesiam Dei ędificare.
ex quo grande tibi meritum gloriam-que comparabis.
iuxta illud:
Quid est autem scientia |
nisi perfecta ueri falsi-que dignoscendi ratio?
Quę cum propria Dei sit,
illa quę ab hominibus est,
nisi cum diuina conueniat,
opinio magis dici debet quam scientia.
Falli,
decipi,
errare hominis est.
In Deo ista non cadunt.
Facessant igitur a nobis fallaciosę stropharum argutię enthymemata-que dialecticorum.
non terrenam scientiam sequimur, sed cęlestem.
Nihil uerius, nihil certius esse asserimus |
quam quod
Atque hęc fuit uictoria quę uicit mundum, fides nostra.
Pugnantes non repugnantibus cessere,
inermibus armati |
et quod mirabilius est |
interemptis interemptores.
Ab alteris in medium prolata Christi religio permansit,
ab alteris tutata idolatria defecit.
Et quisnam dicere audet |
professionis Christianę scientiam non esse ueram,
cui tam potentes inimici |
non iam inuiti sed uolentes
Quis enim nouit Filium nisi Pater |
uel Patrem nisi Filius |
et cui uoluerit Filius reuelare?
Vnde et Petro Christum confitenti idem respondit:
Beatus es Simon Bar Iona,
quia caro et sanguis non reuelauit tibi,
sed Pater meus qui in cęlis est.
Decuit autem,
ut qui homini quem formauit,
beatitudinem dare decreuerat,
doctrinę quoque esset
autor,
per quam beatitudo ipsa acquiri posset.
In cassum igitur laborarunt omnes philosophorum scholę,
omnes mundi
Bar Iona,
quia caro et sanguis non reuelauit tibi,
sed Pater meus qui in cęlis est.
Decuit autem,
ut qui homini quem formauit,
beatitudinem dare decreuerat,
doctrinę quoque esset
autor,
per quam beatitudo ipsa acquiri posset.
In cassum igitur laborarunt omnes philosophorum scholę,
omnes mundi sapientes,
ut ueram de Deo scientiam per se ipsi inuenirent,
si non alius quam Deus debuit illam homini monstrare,
sicut et fecit.
Sed non est satis eam didicisse |
nisi
uiam qua ad cęlum itur,
nosse,
sed cum noueris,
per eam ingredi sapientis est.
Quin immo, tanto nequius peccat,
quanto quis inter bonum malum-que discernere plenius didicit.
Sit igitur in te sanctarum scientia Scripturarum,
sed ita ut non desint,
quas illa commendat uirtutes |
et absint uitia quę detestatur.
Hoc si pręstiteris,
uere te sapientem esse scias |
ac beatum fore cum hinc decesseris credas |
atque tunc demum et scientia et sapientia et bonis omnibus
scientia Scripturarum,
sed ita ut non desint,
quas illa commendat uirtutes |
et absint uitia quę detestatur.
Hoc si pręstiteris,
uere te sapientem esse scias |
ac beatum fore cum hinc decesseris credas |
atque tunc demum et scientia et sapientia et bonis omnibus multo
huberius quam in uita fieri possit,
complendum.
Etenim neque scientiam perfectam habere possumus,
quamdiu mortalitatis onere premimur |
neque sapientiam.
dicente Apostolo:
Mansuetudinem,
liberalitatem,
clementiam,
castitatem,
constantiam |
cęteras-que uirtutes |
non nosse solum,
uerum et exercere |
earum-que officio uti sapientia est;
nihil agere quod actum nolis;
nihil omittere quod omissum negligentię possit ascribi;
in omnibus sibiipsi constare |
nec leuem esse sed grauem |
atque in iis quę recta et honesta sunt,
firmum stabilem-que permanere;
non ira,
non cupiditatibus,
non turpi lasciuia moueri,
sed affectus ratione moderari |
et animi motibus pręesse ut dominum,
non subesse ut seruum.
castitatem,
constantiam |
cęteras-que uirtutes |
non nosse solum,
uerum et exercere |
earum-que officio uti sapientia est;
nihil agere quod actum nolis;
nihil omittere quod omissum negligentię possit ascribi;
in omnibus sibiipsi constare |
nec leuem esse sed grauem |
atque in iis quę recta et honesta sunt,
firmum stabilem-que permanere;
non ira,
non cupiditatibus,
non turpi lasciuia moueri,
sed affectus ratione moderari |
et animi motibus pręesse ut dominum,
non subesse ut seruum.
Vis ista in
in iis quę recta et honesta sunt,
firmum stabilem-que permanere;
non ira,
non cupiditatibus,
non turpi lasciuia moueri,
sed affectus ratione moderari |
et animi motibus pręesse ut dominum,
non subesse ut seruum.
Vis ista in summam redigi?
audi prophetam dicentem:
quanta utique inter scire et nescire.
Quorum alterum Salomon luci,
alterum tenebris comparat dicens:
et nescire.
Quorum alterum Salomon luci,
alterum tenebris comparat dicens:
a se aliena iudicat,
ab iis abstinet.
naturam hominis finem-que considerat |
se-que ad immortalitatem natum intelligit |
et caduca bona contemnit dum ęterna obtinere festinat.
Itaque cęlo ęquatur et terra superior est animus sapientis,
in contemplatione diuinorum assiduus |
humana-que transcendens.
Nihil aliud illi curę est,
nisi ut Deo placeat:
quicquid agit,
ad hunc unum finem dirigit,
ut Deo frui possit.
Qvod sapientia donvm dei sit, et vera
dat sapientiam,
et ex ore eius prudentia et scientia .
Et iterum:
discendi studio incumbere,
sed etiam uotis precationibus-que poscere debemus.
cum Iacobus apostolus dicat:
qui dat omnibus affluenter et non improperat;
et dabitur ei.
In Iob quoque legimus:
unde eiecti prius et exterminati non fuerint terreni affectus?
Duo contraria simul manere nequeunt.
quę enim societas luci cum tenebris?
Christo cum Belial?
Ideo est scriptum:
Duo contraria simul manere nequeunt.
quę enim societas luci cum tenebris?
Christo cum Belial?
Ideo est scriptum:
peccatis.
Cur enim principium sapientię timor Domini dicitur,
nisi quia is qui Deum timet,
se a delictis continet |
et innocenter uiuere studet,
ne Creatorem suum offendat?
Ab hoc principio proficere incipimus |
et addito discendi labore sapientiam in mysterio absconditam |
et credulis tantum humilibus-que reuelatam ex diuinis uoluminibus
haurimus.
Hanc si alibi quęsieris,
nusquam inuenies.
Latuit philosophos,
ignota fuit omnibus gentilium sapientibus,
tradita autem prophetis
nusquam inuenies.
Latuit philosophos,
ignota fuit omnibus gentilium sapientibus,
tradita autem prophetis Christi-que discipulis.
unde ait:
Vobis datum est nosse mysterium regni Dei |
illis autem incredulis uidelicet et humana tantum scientia nitentibus non est datum.
In sanctis ergo Scripturis duntaxat quęre tibi Dei sapientiam |
et uerbi Dei scientiam |
et quęre mente pura corde-que fideli |
atque ardenti discendi desyderio,
ut quod cupieris assequi merearis.
Dei autem
Dei sapientiam |
et uerbi Dei scientiam |
et quęre mente pura corde-que fideli |
atque ardenti discendi desyderio,
ut quod cupieris assequi merearis.
Dei autem sapientia et Dei uirtus Christus est.
Hunc scrutare in Veteribus cęlatum Scripturis,
in Nouis manifestum,
in utrisque admirabilem atque adorandum |
summi boni doctorem ac largitorem.
boni, inquam,
quod tota gentilitatis Academia semper perquisiuit,
et nunquam potuit inuenire.
Neque enim fas erat,
ut tantę rei,
qua nihil homini
|
et quęre mente pura corde-que fideli |
atque ardenti discendi desyderio,
ut quod cupieris assequi merearis.
Dei autem sapientia et Dei uirtus Christus est.
Hunc scrutare in Veteribus cęlatum Scripturis,
in Nouis manifestum,
in utrisque admirabilem atque adorandum |
summi boni doctorem ac largitorem.
boni, inquam,
quod tota gentilitatis Academia semper perquisiuit,
et nunquam potuit inuenire.
Neque enim fas erat,
ut tantę rei,
qua nihil homini maius potest contingere,
pura corde-que fideli |
atque ardenti discendi desyderio,
ut quod cupieris assequi merearis.
Dei autem sapientia et Dei uirtus Christus est.
Hunc scrutare in Veteribus cęlatum Scripturis,
in Nouis manifestum,
in utrisque admirabilem atque adorandum |
summi boni doctorem ac largitorem.
boni, inquam,
quod tota gentilitatis Academia semper perquisiuit,
et nunquam potuit inuenire.
Neque enim fas erat,
ut tantę rei,
qua nihil homini maius potest contingere,
Ipse debuit perfectę beatitatis iter ostendere,
qui ipse esset perfectissimus omnium felicissimus-que,
ut soli gratię agantur habeantur-que tam pro doctrina adipiscendę
salutis |
quam pro adeptę beneficio.
Hanc autem probatissimę saluberrimę-que disciplinę sapientiam,
cum Deus in mysterio uelatam daret per seruos exibuit,
sed cum reuelatam tribueret,
per Filium uulgauit.
Tunc in nubis aut ignis figura apparens Deus cum hominibus est
locutus,
postea uero Deus homo factus cum hominibus conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et
ut soli gratię agantur habeantur-que tam pro doctrina adipiscendę
salutis |
quam pro adeptę beneficio.
Hanc autem probatissimę saluberrimę-que disciplinę sapientiam,
cum Deus in mysterio uelatam daret per seruos exibuit,
sed cum reuelatam tribueret,
per Filium uulgauit.
Tunc in nubis aut ignis figura apparens Deus cum hominibus est
locutus,
postea uero Deus homo factus cum hominibus conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
in illa futuri signa
uulgauit.
Tunc in nubis aut ignis figura apparens Deus cum hominibus est
locutus,
postea uero Deus homo factus cum hominibus conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
in illa futuri signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in
aut ignis figura apparens Deus cum hominibus est
locutus,
postea uero Deus homo factus cum hominibus conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
in illa futuri signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
Deus cum hominibus est
locutus,
postea uero Deus homo factus cum hominibus conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
in illa futuri signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
quia Legis mediator Moyses,
est
locutus,
postea uero Deus homo factus cum hominibus conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
in illa futuri signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
quia Legis mediator Moyses,
Euangelii
postea uero Deus homo factus cum hominibus conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
in illa futuri signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
quia Legis mediator Moyses,
Euangelii Christus,
per quem
homo factus cum hominibus conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
in illa futuri signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
quia Legis mediator Moyses,
Euangelii Christus,
per quem redempti ac saluati
conuersari |
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
in illa futuri signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
quia Legis mediator Moyses,
Euangelii Christus,
per quem redempti ac saluati sumus.
et pręsens ipse cum iisdem colloqui uoluit,
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
in illa futuri signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
quia Legis mediator Moyses,
Euangelii Christus,
per quem redempti ac saluati sumus.
ut Legis et Euangelii distantiam cognosceremus.
in illa futuri signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
quia Legis mediator Moyses,
Euangelii Christus,
per quem redempti ac saluati sumus.
Hunc si sequi
in illa futuri signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
quia Legis mediator Moyses,
Euangelii Christus,
per quem redempti ac saluati sumus.
Hunc si sequi uolumus |
et sanctissimis eius institutionibus inhęrere,
uere sapientes uere-que beati erimus |
et iam
signa sunt,
in hoc eorum euentus;
in illa umbrę,
in hoc ueritas;
in illa seruitus,
in hoc libertas;
in illa promissio,
in hoc promissionis impletio atque gratia.
in utroque autem bene beate-que uiuendi
pręcepta.
plenius tamen exactius-que in Euangelio quam in Lege,
quia Legis mediator Moyses,
Euangelii Christus,
per quem redempti ac saluati sumus.
Hunc si sequi uolumus |
et sanctissimis eius institutionibus inhęrere,
uere sapientes uere-que beati erimus |
et iam non terreni sed
gentibus autem stulticiam,
ipsis autem uocatis Iudeis atque Gręcis Christum Dei uirtutem et Dei
sapientiam.
quia quod stultum est Dei sapientius est hominibus,
et quod infirmum est Dei,
fortius est hominibus.
In his ergo Scripturis,
quas gentilitas deridet |
et hereticorum prauitas impugnat,
discenda sapientia est.
Quia quod hi infirmum arguunt,
fortius est omni humana uirtute.
et quod illi stultum existimant,
sapientius est omni mundanę philosophię traditione.
Stulta, inquit,
qui Ecclesię hostes erant?
Seruire coeperunt Christo,
qui imperabant mundo.
Christus igitur (ut Apostolus ait) factus est nobis sapientia
et iustitia et sanctificatio et redemptio,
ut quemadmodum scriptum est:
Qui gloriatur, in Domino glorietur.
Quis enim hominum comparandę uerę beatitudinis rationem potuit per se
cognoscere,
si hoc solius Dei erat docere,
cuius solius fuit ipsam beatitudinem tribuere.
Quę Dei sunt, inquit, nemo cognouit |
nisi
solius fuit ipsam beatitudinem tribuere.
Quę Dei sunt, inquit, nemo cognouit |
nisi Spiritus Dei.
nos autem non spiritum huius mundi accepimus,
sed Spiritum qui ex Deo est,
ut sciamus quę a Deo donata sunt nobis.
quę et loquimur non in doctis humanę sapientię uerbis,
sed in doctrina Spiritus, spiritalibus spiritalia comparantes. .
denique post multa de Deo salutaris sapientię autore dicta ait:
Siquis uidetur inter uos sapiens
esse in hoc seculo,
stultus fiat,
ut sit sapiens.
Quę Dei sunt, inquit, nemo cognouit |
nisi Spiritus Dei.
nos autem non spiritum huius mundi accepimus,
sed Spiritum qui ex Deo est,
ut sciamus quę a Deo donata sunt nobis.
quę et loquimur non in doctis humanę sapientię uerbis,
sed in doctrina Spiritus, spiritalibus spiritalia comparantes. .
denique post multa de Deo salutaris sapientię autore dicta ait:
Siquis uidetur inter uos sapiens
esse in hoc seculo,
stultus fiat,
ut sit sapiens.
Sapientia enim huius mundi stulticia est apud Deum.
quę a Deo donata sunt nobis.
quę et loquimur non in doctis humanę sapientię uerbis,
sed in doctrina Spiritus, spiritalibus spiritalia comparantes. .
denique post multa de Deo salutaris sapientię autore dicta ait:
Siquis uidetur inter uos sapiens
esse in hoc seculo,
stultus fiat,
ut sit sapiens.
Sapientia enim huius mundi stulticia est apud Deum.
Scriptum est enim:
Comprehendam sapientes in astutia eorum.
Et iterum:
Dominus nouit cogitationes sapientium,
quoniam uanę sunt.
denique post multa de Deo salutaris sapientię autore dicta ait:
Siquis uidetur inter uos sapiens
esse in hoc seculo,
stultus fiat,
ut sit sapiens.
Sapientia enim huius mundi stulticia est apud Deum.
Scriptum est enim:
Comprehendam sapientes in astutia eorum.
Et iterum:
Dominus nouit cogitationes sapientium,
quoniam uanę sunt.
Vani quippe sunt,
qui sanctę Trinitatis mysterium non admittunt,
qui uerę beatitudinis bonum non percipiunt,
quia sibi magis quam Deo
quidem pudica est,
deinde pacifica,
modesta,
suadibilis,
bonis consulens,
plena misericordia et fructibus bonis,
non iudicans
sine simulatione.
Omnes itaque uirtutes ista sapientia nobis diuinitus ostensa in se
continet |
et credentibus atque uolentibus eas impartit.
in quibus qui se digne exercuerint,
illos ut a Domino remunerentur,
de terreno habitaculo ad cęleste regnum feliciter
iudicans
sine simulatione.
Omnes itaque uirtutes ista sapientia nobis diuinitus ostensa in se
continet |
et credentibus atque uolentibus eas impartit.
in quibus qui se digne exercuerint,
illos ut a Domino remunerentur,
de terreno habitaculo ad cęleste regnum feliciter transmittit.
Sapientis erit igitur |
omni loco,
omni tempore,
omnibus in rebus diligenter dispicere
in quibus qui se digne exercuerint,
illos ut a Domino remunerentur,
de terreno habitaculo ad cęleste regnum feliciter transmittit.
Sapientis erit igitur |
omni loco,
omni tempore,
omnibus in rebus diligenter dispicere quid uelit Dominus,
et secundum eius uoluntatem,
quę iussa sunt facere,
quę uetita declinare.
Qui sic egerit,
et mandatis Dei satisfaciet |
et ipse suę consulet saluti.
Quicquid enim Deo obedimus,
quicquid obsequimur,
quicquid seruimus,
totum
in rebus diligenter dispicere quid uelit Dominus,
et secundum eius uoluntatem,
quę iussa sunt facere,
quę uetita declinare.
Qui sic egerit,
et mandatis Dei satisfaciet |
et ipse suę consulet saluti.
Quicquid enim Deo obedimus,
quicquid obsequimur,
quicquid seruimus,
totum in nostram uertitur utilitatem.
nihil ex hoc ei accedit,
qui solus nulla re indiget.
Recte ergo Salomon in Prouerbiis ait:
Si sapiens fueris,
tibimetipsi eris.
Nam illud quoque quod
mandatis Dei satisfaciet |
et ipse suę consulet saluti.
Quicquid enim Deo obedimus,
quicquid obsequimur,
quicquid seruimus,
totum in nostram uertitur utilitatem.
nihil ex hoc ei accedit,
qui solus nulla re indiget.
Recte ergo Salomon in Prouerbiis ait:
Si sapiens fueris,
tibimetipsi eris.
Nam illud quoque quod docueris,
quod ad uirtutem hortatus fueris,
quod uerbo,
quod re atque opere iuueris,
tibi cedet ad gloriam,
tibi magis quam ulli alii proderit ad
purgant,
stercorant,
arant,
occant,
obfringunt,
modis omnibus excolunt |
sementem-que faciunt,
postea uero metunt et fructum colligunt,
ita hic noster sapiens aliis benefaciendo |
sibimetipsi sapiet,
cum pro benefactis a Domino recipere coeperit mercedem.
Hic idem in omnibus prouidum ac prudentem se pręstabit.
nihil eum imparatum offendet.
omnibus quę accidere possunt pręsidio opportuno munitus occurret.
In aduersis explicabit patientiam,
in prosperis humilitatem,
in utrisque constantiam.
ita hic noster sapiens aliis benefaciendo |
sibimetipsi sapiet,
cum pro benefactis a Domino recipere coeperit mercedem.
Hic idem in omnibus prouidum ac prudentem se pręstabit.
nihil eum imparatum offendet.
omnibus quę accidere possunt pręsidio opportuno munitus occurret.
In aduersis explicabit patientiam,
in prosperis humilitatem,
in utrisque constantiam.
Apparebit-que in illo quod Salomon ait:
Melior est sapientia quam arma bellica.
Fortior est enim,
|
sibimetipsi sapiet,
cum pro benefactis a Domino recipere coeperit mercedem.
Hic idem in omnibus prouidum ac prudentem se pręstabit.
nihil eum imparatum offendet.
omnibus quę accidere possunt pręsidio opportuno munitus occurret.
In aduersis explicabit patientiam,
in prosperis humilitatem,
in utrisque constantiam.
Apparebit-que in illo quod Salomon ait:
Melior est sapientia quam arma bellica.
Fortior est enim,
cuius animum non frangunt aduersa |
cum pro benefactis a Domino recipere coeperit mercedem.
Hic idem in omnibus prouidum ac prudentem se pręstabit.
nihil eum imparatum offendet.
omnibus quę accidere possunt pręsidio opportuno munitus occurret.
In aduersis explicabit patientiam,
in prosperis humilitatem,
in utrisque constantiam.
Apparebit-que in illo quod Salomon ait:
Melior est sapientia quam arma bellica.
Fortior est enim,
cuius animum non frangunt aduersa |
neque
prouidum ac prudentem se pręstabit.
nihil eum imparatum offendet.
omnibus quę accidere possunt pręsidio opportuno munitus occurret.
In aduersis explicabit patientiam,
in prosperis humilitatem,
in utrisque constantiam.
Apparebit-que in illo quod Salomon ait:
Melior est sapientia quam arma bellica.
Fortior est enim,
cuius animum non frangunt aduersa |
neque turbant iniurię |
quam qui armis hostes superat.
bestiis commune.
Sapiens tranquille degit,
quia perturbationibus temperat,
sensuum affectiones ratione frenat |
et saniori consilio parere compellit.
Sapiens linguam quoque continet,
uerbositatem fugit,
ne in multiloquio peccet.
Pauca loquitur sed considerate.
nihil leue ab ipso prolatum auditur,
sed serium semper et graue ponderis-que multi.
Neque enim prius uerbum emittit |
quam quo casurum sit cogitet.
Sapiens ut semper sapiens sit studet |
ut-que cum
sit cogitet.
Sapiens ut semper sapiens sit studet |
ut-que cum Salomone dicere possit:
Sapientia quoque perseuerauit mecum.
Quęris quo pacto semper sapiens esse queat,
cum nemo sit qui non peccet,
cum septies in die cadat iustus?
Sed quemadmodum iustus cum ceciderit,
cito surgendo iusti nomen non amittit,
ita sapiens dicendus est semper sapiens,
qui quoties aliquid stulte peccat,
sapienter quod peccatum est protinus emendat |
et pręteriti
sapienter quod peccatum est protinus emendat |
et pręteriti errati notam insequentis uirtutis laude compensat.
Sapientem semper beatum esse philosophi contendunt,
eo quod sola uirtute contentus sit,
uirtutem autem sibi ipsam sufficere.
Patet quia nihil extra uirtutem,
in quo beatitudo esse potuisset nouerant.
Ignorabant igitur bonum illud quantum aut quale esset,
quod debetur uirtuti |
quod-que nostri sapientes uitę innocenter laudabiliter-que actę
meritis confidunt se consecuturos |
et tunc demum beatos fore,
cum illud adepti fuerint.
sed quamdiu
quo beatitudo esse potuisset nouerant.
Ignorabant igitur bonum illud quantum aut quale esset,
quod debetur uirtuti |
quod-que nostri sapientes uitę innocenter laudabiliter-que actę
meritis confidunt se consecuturos |
et tunc demum beatos fore,
cum illud adepti fuerint.
sed quamdiu in expectatione eius sunt,
nondum esse beatos constat,
quanuis ob quandam spei certitudinem nunc quoque beati dicantur.
Sapiens, inquiunt, et in tormentis beatus est.
Recte id quidem si de nostris diceretur |
et non de illis, qui a uera religione
uitę innocenter laudabiliter-que actę
meritis confidunt se consecuturos |
et tunc demum beatos fore,
cum illud adepti fuerint.
sed quamdiu in expectatione eius sunt,
nondum esse beatos constat,
quanuis ob quandam spei certitudinem nunc quoque beati dicantur.
Sapiens, inquiunt, et in tormentis beatus est.
Recte id quidem si de nostris diceretur |
et non de illis, qui a uera religione alieni erant.
Nostri enim uere beati,
quos nulla compellere tormenta potuerunt ut Christum negarent.
Porro hi non sola uirtute contenti
poterat,
cędi occidi-que gaudebant.
Illi autem quibus ęterna hominis beatitudo ignota erat,
non quomodo oportuit,
sed quomodo poterant,
beatam uitam diffinierunt.
atque ipsam,
quoniam longius protendere nescirent,
uirtute quę in pręsenti est terminarunt.
Sed quęnam, quęso, esset ista beatitudo,
quę simul cum corpore pecudum more erat finienda?
Pręterea si sola uirtus beata uita esset,
sexcenties in uita beati
uirtute quę in pręsenti est terminarunt.
Sed quęnam, quęso, esset ista beatitudo,
quę simul cum corpore pecudum more erat finienda?
Pręterea si sola uirtus beata uita esset,
sexcenties in uita beati essemus |
et sexcenties infelices.
quandoquidem nemo tam firmę stabilitę-que uirtutis est,
ut non quotidie fere aliquid desipiat,
oscitet,
deliret,
hallucinetur.
tot
quod Christianorum sapientia non ita rigide neque inhumane
circumscripta sit,
sicut fuit illa Stoicę sectę philosophorum,
qui docebant |
sapientem animi passionibus prorsus carere oportere ut beatus sit.
Nos enim e contrario definimus |
non posse sapientem fieri beatum,
qui adhuc in corpore uiuens futurę beatitudinis desyderio non ducitur
qui pro eo quod aliquando peccauit,
dolendo non satisfacit,
qui cum benefecerit non gaudet et Deo gratias agit cuius ope in
benefaciendo est usus,
qui eidem peccare non metuit,
cui soli semper plurimum placere studet,
qui
oportere ut beatus sit.
Nos enim e contrario definimus |
non posse sapientem fieri beatum,
qui adhuc in corpore uiuens futurę beatitudinis desyderio non ducitur
qui pro eo quod aliquando peccauit,
dolendo non satisfacit,
qui cum benefecerit non gaudet et Deo gratias agit cuius ope in
benefaciendo est usus,
qui eidem peccare non metuit,
cui soli semper plurimum placere studet,
qui denique et pauperis et malo aliquo affecti hominis non miseretur.
Ea sane uera est sapientia et seruorum Dei propria,
cuius hę sunt passiones.
Illa autem
cuius hę sunt passiones.
Illa autem Stoicorum prorsus uana,
et non hominis sed lapidis potius:
nihil sperare,
nihil metuere,
nihil gaudere,
nihil dolere.
Si istud sapientia uel uita beata esset,
quid in terris lapide et sensu carentibus rebus esse sapientius uel beatius existimari potuisset?
Lapidea est igitur illorum et sapientia et beatitudo, non humana.
Cum enim uerę beatitatis ignari
beatitatis ignari essent,
beatitatem ipsam appetitionum quietudinem esse putauerunt
,
et hanc ad sapientem pertinere uolebant.
At nos uerę quoque ęternęque beatitudini gaudium attribuimus et in Deo lętitiam perpetuam-que iocunditatem,
amorem etiam et mutuam inter beatos charitatem atque perfectam.
Repudiata itaque gentilium fatuitate |
sapientiam quam non homo sed Deus docuit sequamur.
hanc diuitiis,
hanc rebus omnibus anteponamus.
Melior est
uirgę a uirga Moysi deuoratę sunt |
et omne diaboli commentum uirtute crucis Christi superatum.
tunc mulier sanguine fluens,
quam medici secularis disciplinę curare nequiuerant,
tacta Christi fimbria recepit sanitatem,
quia gentilitas desiit uictimarum cruorem demonibus fundere,
ubi in Christo Deum cognouit,
quem in spiritu coepit adorare.
Adhuc tamen ista infidelitatis sapientia in illis perseuerat,
qui somnia sortes-que obseruant |
et naturas hominum ex stellarum influxibus pendere iudicant
commentum uirtute crucis Christi superatum.
tunc mulier sanguine fluens,
quam medici secularis disciplinę curare nequiuerant,
tacta Christi fimbria recepit sanitatem,
quia gentilitas desiit uictimarum cruorem demonibus fundere,
ubi in Christo Deum cognouit,
quem in spiritu coepit adorare.
Adhuc tamen ista infidelitatis sapientia in illis perseuerat,
qui somnia sortes-que obseruant |
et naturas hominum ex stellarum influxibus pendere iudicant |
et incantationibus diaboli magis quam piis
tacta Christi fimbria recepit sanitatem,
quia gentilitas desiit uictimarum cruorem demonibus fundere,
ubi in Christo Deum cognouit,
quem in spiritu coepit adorare.
Adhuc tamen ista infidelitatis sapientia in illis perseuerat,
qui somnia sortes-que obseruant |
et naturas hominum ex stellarum influxibus pendere iudicant |
et incantationibus diaboli magis quam piis Ecclesię precibus
delectantur.
In his omnibus stultus sit oportet,
qui apud Deum
Adhuc tamen ista infidelitatis sapientia in illis perseuerat,
qui somnia sortes-que obseruant |
et naturas hominum ex stellarum influxibus pendere iudicant |
et incantationibus diaboli magis quam piis Ecclesię precibus
delectantur.
In his omnibus stultus sit oportet,
qui apud Deum sapiens esse desyderat.
Fuit et alia inter gentiles sapientia,
ueri quidem inquirendi supra quam dici queat
studiosa,
sed plane inanis cassi-que laboris,
cum
studiosa,
sed plane inanis cassi-que laboris,
cum inuestigare illud nequaquam potuerit,
quod nisi Deo monstrante scire nemo poterat.
Ista autem erat philosophorum professio circa ipsam hominis
beatitudinem uarie sentientium (ut diximus) atque delirantium.
cum non in cęlo sed in terra illam constituerent,
quęrentes ubi non erat |
et ubi esset nescientes.
de his psalmista ait:
Defecerunt scrutantes scrutinio.
His nonnulli quoque ex nostris mihi
studiosa,
sed plane inanis cassi-que laboris,
cum inuestigare illud nequaquam potuerit,
quod nisi Deo monstrante scire nemo poterat.
Ista autem erat philosophorum professio circa ipsam hominis
beatitudinem uarie sentientium (ut diximus) atque delirantium.
cum non in cęlo sed in terra illam constituerent,
quęrentes ubi non erat |
et ubi esset nescientes.
de his psalmista ait:
Defecerunt scrutantes scrutinio.
His nonnulli quoque ex nostris mihi similes uidentur,
iterum:
Non plus sapias quam necesse est,
ne obstupescas.
Caue igitur nimis altum sapere,
ne forte uel cum hereticis Vetus Instrumentum damnes uel cum Iudeis
Nouum |
et cum utrisque ipse damneris.
dicente Domino:
Nunquid non in die illa perdam sapientes de Idumea |
et prudentiam de monte Esau?
Peribunt utique heretici et Dei iudicio condemnabuntur,
qui terrena sapiebant.
hoc enim Idumea interpretatur.
et Iudei qui cum Esau aduersabantur fratri eius
Christi,
ad quam credentem primogenita credere nolentium benedictiones-que transierunt.
Illud quoque ad hereticorum infidelitatem spectare arbitror quod Salomon ait:
Ciuitates munitas occupabit sapiens |
et destruet munitionem in qua confidebant impii.
Omnia quippe impietatis dogmata,
quę illi syllogismis captiosis-que dialecticę conclusiunculis munientes insuperabilia esse putabant,
Dei sapientia--- Christus--- sua uirtute superauit et euertit.
Sabellii, Euticetis, Manichei reliquorum-que omnium prauitas
defecit |
sola Machumetana extat,
ne ipsa quidem diu permansura.
dicente Domino:
Omnis plantatio,
quam non plantauit Pater meus cęlestis, eradicabitur.
Sed sunt et in Ecclesia fortasse non pauci,
qui sibi sapientes uidentur,
ita ut interdum contradicere audeant catholicę ueritati,
apud ignaros admirationem sui facturi,
quasi qui acutius aliquid sagacius-que explorarint |
quam illi qui iampridem
probati
sapientes uidentur,
ita ut interdum contradicere audeant catholicę ueritati,
apud ignaros admirationem sui facturi,
quasi qui acutius aliquid sagacius-que explorarint |
quam illi qui iampridem
probati recepti celebres-que habentur.
In istos reclamat Esaias dicens:
Vę qui sapientes estis in oculis uestris |
et coram uobismetipsis prudentes!
Apud Deum enim et insipientes et imprudentes sunt,
qui temeraria pręsumptione abducti ad ostentationem ingenii magis quam ad ueritatis
catholicę ueritati,
apud ignaros admirationem sui facturi,
quasi qui acutius aliquid sagacius-que explorarint |
quam illi qui iampridem
probati recepti celebres-que habentur.
In istos reclamat Esaias dicens:
Vę qui sapientes estis in oculis uestris |
et coram uobismetipsis prudentes!
Apud Deum enim et insipientes et imprudentes sunt,
qui temeraria pręsumptione abducti ad ostentationem ingenii magis quam ad ueritatis confirmationem
loquuntur.
diuinationibus
scatet,
philosophia sapientię studio gloriatur,
cum causas rerum naturam-que conquisierit.
Sed cum nulla doctrinarum istarum qui hominis finis sit recte uere-que
iudicare uideatur,
nemini discendas dicerem nisi aliqua in parte diuinę quoque sapientię
scientiam adiuuarent.
Operęprecium erit igitur de his tantum capere quantum fideli
institutioni conuenire constabit,
cętera ne noceant respuere.
aut enim superflua sunt |
aut fini nostro aduersantia.
cum infideli?
qui autem consensus templo Dei cum idolis?
Tantum abest igitur ut sapiens sit,
qui ethnicorum sapientes pręter modum emulatur,
ut etiam iniquus et infidelis esse possit conuinci.
Et quoniam sola Dei sapientia,
quę in Sacris litteris continetur,
uera est sapientia,
ideo ipse Dominus per prophetam exclamat dicens:
Non glorietur sapiens in sapientia sua,
et non glorietur fortis in fortitudine sua,
et non glorietur diues in diuitiis suis,
sed in hoc
pręter modum emulatur,
ut etiam iniquus et infidelis esse possit conuinci.
Et quoniam sola Dei sapientia,
quę in Sacris litteris continetur,
uera est sapientia,
ideo ipse Dominus per prophetam exclamat dicens:
Non glorietur sapiens in sapientia sua,
et non glorietur fortis in fortitudine sua,
et non glorietur diues in diuitiis suis,
sed in hoc glorietur qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus,
qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra;
misericordiam utique erga sapientes in
et infidelis esse possit conuinci.
Et quoniam sola Dei sapientia,
quę in Sacris litteris continetur,
uera est sapientia,
ideo ipse Dominus per prophetam exclamat dicens:
Non glorietur sapiens in sapientia sua,
et non glorietur fortis in fortitudine sua,
et non glorietur diues in diuitiis suis,
sed in hoc glorietur qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus,
qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra;
misericordiam utique erga sapientes in bono,
iudicium et iustitiam aduersus
sola Dei sapientia,
quę in Sacris litteris continetur,
uera est sapientia,
ideo ipse Dominus per prophetam exclamat dicens:
Non glorietur sapiens in sapientia sua,
et non glorietur fortis in fortitudine sua,
et non glorietur diues in diuitiis suis,
sed in hoc glorietur qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus,
qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra;
misericordiam utique erga sapientes in bono,
iudicium et iustitiam aduersus sapientes in malo.
de quibus Hieremias ait:
quę in Sacris litteris continetur,
uera est sapientia,
ideo ipse Dominus per prophetam exclamat dicens:
Non glorietur sapiens in sapientia sua,
et non glorietur fortis in fortitudine sua,
et non glorietur diues in diuitiis suis,
sed in hoc glorietur qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus,
qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra;
misericordiam utique erga sapientes in bono,
iudicium et iustitiam aduersus sapientes in malo.
de quibus Hieremias ait:
Sapientes sunt ut faciant
Non glorietur sapiens in sapientia sua,
et non glorietur fortis in fortitudine sua,
et non glorietur diues in diuitiis suis,
sed in hoc glorietur qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus,
qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra;
misericordiam utique erga sapientes in bono,
iudicium et iustitiam aduersus sapientes in malo.
de quibus Hieremias ait:
Sapientes sunt ut faciant mala,
bene autem facere nescierunt.
Sapientia ista doli,
in sapientia sua,
et non glorietur fortis in fortitudine sua,
et non glorietur diues in diuitiis suis,
sed in hoc glorietur qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus,
qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra;
misericordiam utique erga sapientes in bono,
iudicium et iustitiam aduersus sapientes in malo.
de quibus Hieremias ait:
Sapientes sunt ut faciant mala,
bene autem facere nescierunt.
Sapientia ista doli,
calliditatis,
uersutię,
fraudum est
fortitudine sua,
et non glorietur diues in diuitiis suis,
sed in hoc glorietur qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus,
qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra;
misericordiam utique erga sapientes in bono,
iudicium et iustitiam aduersus sapientes in malo.
de quibus Hieremias ait:
Sapientes sunt ut faciant mala,
bene autem facere nescierunt.
Sapientia ista doli,
calliditatis,
uersutię,
fraudum est plena |
ista denique non hominis sed diaboli
Sapientia ista doli,
calliditatis,
uersutię,
fraudum est plena |
ista denique non hominis sed diaboli sapientia est.
Hac armatus erat serpens,
qui decepit Euam.
hanc sequuntur illi,
de quibus in Euangelio dicitur:
Prudentiores sunt filii seculi filiis lucis in generatione
sua.
Ab hac certe uir iustus abhorrebit,
ut potius secundum Deum quam secundum seculum sapiens sit.
ac ne quando et ipse seculi sapientium capiatur
uersutię,
fraudum est plena |
ista denique non hominis sed diaboli sapientia est.
Hac armatus erat serpens,
qui decepit Euam.
hanc sequuntur illi,
de quibus in Euangelio dicitur:
Prudentiores sunt filii seculi filiis lucis in generatione
sua.
Ab hac certe uir iustus abhorrebit,
ut potius secundum Deum quam secundum seculum sapiens sit.
ac ne quando et ipse seculi sapientium capiatur sycophantiis,
Deum
Docuimus et quę sequenda sapientia et quę fugienda sit.
reliquum est ut eos,
qui uera,
id est diuina sapientia pręditi sunt hortemur,
ne creditum sibi salutaris eruditionis talentum in terra defodiant,
sed illic dispensent,
unde cum usuris exigi possit |
et Domino cui negociantur,
plurimum lucri accedat.
Laxent igitur retia sua in capturam:
alios doceant quod ipsi didicerunt,
et non sibi solum,
sed aliis etiam prodesse studeant |
tanto-que accepto beneficio
est diuina sapientia pręditi sunt hortemur,
ne creditum sibi salutaris eruditionis talentum in terra defodiant,
sed illic dispensent,
unde cum usuris exigi possit |
et Domino cui negociantur,
plurimum lucri accedat.
Laxent igitur retia sua in capturam:
alios doceant quod ipsi didicerunt,
et non sibi solum,
sed aliis etiam prodesse studeant |
tanto-que accepto beneficio se dignos pręstent.
Vt quid enim bonum sapientię tu qui Dei benignitate sapientiam adeptus es,
si cum
didicisti.
Immo quę potissima alios docendi causa esse debet,
doce ut beatior sis.
quandoquidem,
Cassus pene labor est |
multa didicisse,
et postquam didiceris obmutescere.
|
multa didicisse,
et postquam didiceris obmutescere.
Cum ergo docendi officio fungi debeat uir diuina sapientia eruditus,
nonne sal fatuum erit,
si tacuerit?
nonne uerum est quod dicitur:
in utrisque?
Quid iuuat lucernam accendere |
et eam ponere sub modio?
Profecto si sapiens fueris,
non sub modio illam pones,
sed super candelabrum,
et aliorum tenebras tuę scientię luce depelles.
Aut enim linguam exercebis in prędicando |
aut in scribendo manum.
ut etiam de te dici possit:
Os suum aperuit sapientię,
et lex clementię in lingua eius.
Plurimum quidem tibi apud Deum meritorum accedet,
quoties uel scripseris |
uel dixeris aliquid |
uel proprio ostenderis exemplo,
unde alii
Quid iuuat lucernam accendere |
et eam ponere sub modio?
Profecto si sapiens fueris,
non sub modio illam pones,
sed super candelabrum,
et aliorum tenebras tuę scientię luce depelles.
Aut enim linguam exercebis in prędicando |
aut in scribendo manum.
ut etiam de te dici possit:
Os suum aperuit sapientię,
et lex clementię in lingua eius.
Plurimum quidem tibi apud Deum meritorum accedet,
quoties uel scripseris |
uel dixeris aliquid |
uel proprio ostenderis exemplo,
unde alii meliores effici queant.
modio illam pones,
sed super candelabrum,
et aliorum tenebras tuę scientię luce depelles.
Aut enim linguam exercebis in prędicando |
aut in scribendo manum.
ut etiam de te dici possit:
Os suum aperuit sapientię,
et lex clementię in lingua eius.
Plurimum quidem tibi apud Deum meritorum accedet,
quoties uel scripseris |
uel dixeris aliquid |
uel proprio ostenderis exemplo,
unde alii meliores effici queant.
Qui enim fecerit et docuerit sic,
hic magnus
eius.
Plurimum quidem tibi apud Deum meritorum accedet,
quoties uel scripseris |
uel dixeris aliquid |
uel proprio ostenderis exemplo,
unde alii meliores effici queant.
Qui enim fecerit et docuerit sic,
hic magnus uocabitur in regno cęlorum.
Ipse Dominus noster Christus docuit |
nec apostolos suos passus est desidia ocio-que torpere,
sed Spiritu Sancto repletos per diuersas orbis partes dimisit,
ut errantes docendo in uiam ueritatis reuocarent.
atque illos
et docuerit sic,
hic magnus uocabitur in regno cęlorum.
Ipse Dominus noster Christus docuit |
nec apostolos suos passus est desidia ocio-que torpere,
sed Spiritu Sancto repletos per diuersas orbis partes dimisit,
ut errantes docendo in uiam ueritatis reuocarent.
atque illos quidem non itineris labor,
non persecutionis immanitas ab officio deterruit |
et te pigebit illorum saltem,
a quibus nihil mali metuis,
tuę sapientię medicamenta conferendo |
saluti consulere?
et multorum animas Domino tuo lucrari?
sunt,
transferri mereatur.
Iccirco clamat Apostolus dicens:
Non est nobis colluctatio aduersus carnem et sanguinem,
sed aduersus Principatus,
aduersus Potestates,
aduersus Rectores tenebrarum harum,
aduersus spiritalia nequitię in cęlestibus;
non quod in cęlo sint demones sed in aere |
qui quidem his plenius esse creditur.
In cęlestibus autem dixit |
iuxta consuetudinem diuinę Scripturę,
quę uolucres quoque cęli appellat,
Non est nobis colluctatio aduersus carnem et sanguinem,
sed aduersus Principatus,
aduersus Potestates,
aduersus Rectores tenebrarum harum,
aduersus spiritalia nequitię in cęlestibus;
non quod in cęlo sint demones sed in aere |
qui quidem his plenius esse creditur.
In cęlestibus autem dixit |
iuxta consuetudinem diuinę Scripturę,
quę uolucres quoque cęli appellat,
quas per aera uolitantes cernimus.
Magnarum autem uirium esse illos ostendit |
Non est nobis colluctatio aduersus carnem et sanguinem,
sed aduersus Principatus,
aduersus Potestates,
aduersus Rectores tenebrarum harum,
aduersus spiritalia nequitię in cęlestibus;
non quod in cęlo sint demones sed in aere |
qui quidem his plenius esse creditur.
In cęlestibus autem dixit |
iuxta consuetudinem diuinę Scripturę,
quę uolucres quoque cęli appellat,
quas per aera uolitantes cernimus.
Magnarum autem uirium esse illos ostendit |
principatum et potestatem
Principatus,
aduersus Potestates,
aduersus Rectores tenebrarum harum,
aduersus spiritalia nequitię in cęlestibus;
non quod in cęlo sint demones sed in aere |
qui quidem his plenius esse creditur.
In cęlestibus autem dixit |
iuxta consuetudinem diuinę Scripturę,
quę uolucres quoque cęli appellat,
quas per aera uolitantes cernimus.
Magnarum autem uirium esse illos ostendit |
principatum et potestatem et regimen eis attribuens.
non hoc tamen in omnes homines,
sed in
esse creditur.
In cęlestibus autem dixit |
iuxta consuetudinem diuinę Scripturę,
quę uolucres quoque cęli appellat,
quas per aera uolitantes cernimus.
Magnarum autem uirium esse illos ostendit |
principatum et potestatem et regimen eis attribuens.
non hoc tamen in omnes homines,
sed in illos duntaxat,
qui tenebrę sunt.
In illos uero qui lux sunt,
ius nullum habent,
nisi tentandi incitandi-que ad peccandum,
ut et ipsi relicto bene agendi lumine malignę actionis tenebras
diligere incipiant,
et cum id fecerint,
In cęlestibus autem dixit |
iuxta consuetudinem diuinę Scripturę,
quę uolucres quoque cęli appellat,
quas per aera uolitantes cernimus.
Magnarum autem uirium esse illos ostendit |
principatum et potestatem et regimen eis attribuens.
non hoc tamen in omnes homines,
sed in illos duntaxat,
qui tenebrę sunt.
In illos uero qui lux sunt,
ius nullum habent,
nisi tentandi incitandi-que ad peccandum,
ut et ipsi relicto bene agendi lumine malignę actionis tenebras
diligere incipiant,
et cum id fecerint,
tunc etiam ipsis
Scripturę,
quę uolucres quoque cęli appellat,
quas per aera uolitantes cernimus.
Magnarum autem uirium esse illos ostendit |
principatum et potestatem et regimen eis attribuens.
non hoc tamen in omnes homines,
sed in illos duntaxat,
qui tenebrę sunt.
In illos uero qui lux sunt,
ius nullum habent,
nisi tentandi incitandi-que ad peccandum,
ut et ipsi relicto bene agendi lumine malignę actionis tenebras
diligere incipiant,
et cum id fecerint,
tunc etiam ipsis dominentur ac pręsint.
Aequum est enim ut qui ab innocentia recedendo
tunc etiam ipsis dominentur ac pręsint.
Aequum est enim ut qui ab innocentia recedendo sub potestate Dei esse
noluerit,
diaboli subdatur potestati.
Potestas autem illius tanta est,
quantam Deus permiserit,
qui eorum opera utitur |
tam in prauos puniendos |
quam in bonos probandos.
ut hi cum aduersarii tentamenta uicerint,
plus pręmii mereantur,
et illi uicti si ad poenitudinem non redierint,
tanto iustius crucientur,
quanto diutius expectati sunt ut redirent.
Pręterea si demonis potentiam
ac pręsint.
Aequum est enim ut qui ab innocentia recedendo sub potestate Dei esse
noluerit,
diaboli subdatur potestati.
Potestas autem illius tanta est,
quantam Deus permiserit,
qui eorum opera utitur |
tam in prauos puniendos |
quam in bonos probandos.
ut hi cum aduersarii tentamenta uicerint,
plus pręmii mereantur,
et illi uicti si ad poenitudinem non redierint,
tanto iustius crucientur,
quanto diutius expectati sunt ut redirent.
Pręterea si demonis potentiam ex testimonio Scripturarum
insuperabilem-que esse inueniemus.
legimus.
quorum alterum elephantum,
cętum alterum interpretantur.
quę duo animalium genera cum omnium que in mari terra-que habentur,
maxima sint,
maximam demonis uim significare uidentur.
et elephas quidem demones aerios designat,
cętus aqueos.
Nam in utroque elemento habitare feruntur.
Nemo itaque mortalium tantę uirtutis est |
tantę-que constantię,
qui eorum uiribus ualeret resistere,
nisi ut ualeamus Deus pręstaret,
coercens illorum robur |
et nostram simul adiuuans
est |
tantę-que constantię,
qui eorum uiribus ualeret resistere,
nisi ut ualeamus Deus pręstaret,
coercens illorum robur |
et nostram simul adiuuans imbecillitatem.
Stultus est igitur,
qui non totam resistendi spem atque uincendi in Deo posuerit.
Sit ille licet Abraham uel Moyses uel Dauid uel Ioannes Baptista uel
aliquis apostolorum,
si propria uirtute |
et non ope diuina niteretur,
statim succumberet.
in Deo autem sperans uictoria potiretur.
est igitur,
qui non totam resistendi spem atque uincendi in Deo posuerit.
Sit ille licet Abraham uel Moyses uel Dauid uel Ioannes Baptista uel
aliquis apostolorum,
si propria uirtute |
et non ope diuina niteretur,
statim succumberet.
in Deo autem sperans uictoria potiretur.
Beemoth, inquit,
quasi bos foenum comedet,
hoc est paleas igni comburendas;
fortitudo eius in lumbis eius,
et uirtus eius in umbilico uentris eius.
Illecebris enim Venereę uoluptatis,
uel
aliquis apostolorum,
si propria uirtute |
et non ope diuina niteretur,
statim succumberet.
in Deo autem sperans uictoria potiretur.
Beemoth, inquit,
quasi bos foenum comedet,
hoc est paleas igni comburendas;
fortitudo eius in lumbis eius,
et uirtus eius in umbilico uentris eius.
Illecebris enim Venereę uoluptatis,
quę circa lumbos et umbilicum pręcipue sentitur,
frequenter impugnat.
Ossa eius uelut fistulę ęris,
cartilago eius quasi laminę ferri;
ad duritiam
uirtute |
et non ope diuina niteretur,
statim succumberet.
in Deo autem sperans uictoria potiretur.
Beemoth, inquit,
quasi bos foenum comedet,
hoc est paleas igni comburendas;
fortitudo eius in lumbis eius,
et uirtus eius in umbilico uentris eius.
Illecebris enim Venereę uoluptatis,
quę circa lumbos et umbilicum pręcipue sentitur,
frequenter impugnat.
Ossa eius uelut fistulę ęris,
cartilago eius quasi laminę ferri;
ad duritiam diaboli ista referuntur:
quoniam
sentitur,
frequenter impugnat.
Ossa eius uelut fistulę ęris,
cartilago eius quasi laminę ferri;
ad duritiam diaboli ista referuntur:
quoniam a malicia quam semel amplexus est nequit remoueri |
et ęre et ferro magis obduratus.
Sub umbra dormit in secreto calami;
hoc illud est quod in psalmo dicitur:
eius uelut fistulę ęris,
cartilago eius quasi laminę ferri;
ad duritiam diaboli ista referuntur:
quoniam a malicia quam semel amplexus est nequit remoueri |
et ęre et ferro magis obduratus.
Sub umbra dormit in secreto calami;
hoc illud est quod in psalmo dicitur:
ferri;
ad duritiam diaboli ista referuntur:
quoniam a malicia quam semel amplexus est nequit remoueri |
et ęre et ferro magis obduratus.
Sub umbra dormit in secreto calami;
hoc illud est quod in psalmo dicitur:
ad duritiam diaboli ista referuntur:
quoniam a malicia quam semel amplexus est nequit remoueri |
et ęre et ferro magis obduratus.
Sub umbra dormit in secreto calami;
hoc illud est quod in psalmo dicitur:
se prementibus.
denique flammas fumum-que de illo procedere ait.
Ignita enim sunt iacula diaboli,
quibus illi uulnerantur |
uel obscoenę libidinis ardore incalescunt |
uel fumo inanis glorię laborant.
de eius etiam in malo pertinacia dicitur:
Cor eius indurabitur tanquam lapis |
et stringetur quasi malleatoris incus.
de translatione etiam eius a statu suę sublimitatis dictum est:
Cum sublatus fuerit,
timebunt angeli,
et territi purgabuntur.
Abrahę faciunt,
filii Abrahę sunt,
ita qui diabolum imitantur,
filii eius dicendi sunt,
non natiuitate,
sed uoluntatis corruptę similitudine.
qui diabolum imitantur,
filii eius dicendi sunt,
non natiuitate,
sed uoluntatis corruptę similitudine.
Io. 8.
Nam etiamsi quando uera loquitur,
mendax proposito est.
quoniam ne uerum quidem ueri dicendi studio exprimit,
sed cura fallendi.
ut postquam per nonnulla uere prędicata syncere-que monstrata fidem
uerbis adeptus fuerit,
credulos tandem in foueam pręcipitet erroris.
Idem quanuis intimas hominum cogitationes ignoret,
eas tamen per exteriores motus atque gestus iudicat et deprehendit.
tum quocunque aliquem magis inclinari uidet,
eo accommodatis tentationibus trahere nititur,
Tu uero si uis istud uitare periculum,
etiam cum mali aliquid cogitaueris
(impossibile est enim ne quando mens ad illicita non recurrat)
caue ne ad gestum cogitationis indicem prorumpas.
et enitere ut citius desinat cogitatio intus in anima |
quam per sensus effusa se foris ostendat.
Quod si illa patuerit,
acrius impugnaberis ut cogitata opere perficias,
et fortasse crebriori certamine labefactus tandem succumbes.
Quare creatus diabolus.
Caput X
Quare inquiet aliquis creatus est demon,
si tam malus erat futurus |
atque homini ad similitudinem Dei facto tam inimicus ac tam infestus
?
Factus fuit quidem angelus Dei,
ut cum reliquis beatis eiusdem generis in cęlo spiritibus beatitudine frueretur ęterna.
Et licet futuri prescius Deus nosset illum per arrogantię uitium a statu suę conditionis repellendum,
sciebat tamen iustis expedire ut crearetur.
ne uidelicet deesset illis aduersarius,
expedire ut crearetur.
ne uidelicet deesset illis aduersarius,
cuius molestia ad pręlium exerceantur |
et tandem uictoria potiti gloriosius coronentur.
Hac de causa profecto etiam malos homines in mundo nasci ac uiuere
credimus,
non ad suam ipsorum qui damnandi sunt,
sed ad illorum qui saluandi utilitatem.
ut cum nullo malorum odio,
nulla persecutione,
nullis iniuriis |
a iustitię
qui saluandi utilitatem.
ut cum nullo malorum odio,
nulla persecutione,
nullis iniuriis |
a iustitię pietatis-que proposito repelli potuerint,
multo plus gratię sibi apud Deum comparent |
quam comparassent,
si nihil in uita aduersi paterentur.
Ad hęc ipsa summi rerum Opificis prouidentia cum bona multa condidisset,
etiam mala quędam his contraria fieri iussit,
ut bona malorum comparatione optabiliora redderet.
Paradisum itaque magis desyderamus,
quia scimus et
ei primorum parentum crimine corrupta origo subdiderat.
quos-que idem idolorum cultura subuersos iugo perniciosę seruitutis
oppresserat.
Cessauit itaque mundus demones pro diis habere post Euangelii
uulgationem.
cessauit et infernus esse fidelium animarum receptaculum,
cum Christus in cruce se confitentibus promittere coepit paradisum.
Coluber tamen tortuosus hac tanta potestate exutus |
aliud fallaciarum genus commentus est:
disseminare hereses coepit |
et ad uitia
est:
disseminare hereses coepit |
et ad uitia concitare.
Atque hoc illi permissum (sicut diximus) ut sanctorum robur atque constantia innotescat |
et scelesti tunc saltem,
cum damnati fuerint intelligant,
quam immundo spiritui obsecuti sint,
quam bono Domino derelicto.
In istos igitur et pro iustis in Esaia exclamat Deus |
et ait:
uitia concitare.
Atque hoc illi permissum (sicut diximus) ut sanctorum robur atque constantia innotescat |
et scelesti tunc saltem,
cum damnati fuerint intelligant,
quam immundo spiritui obsecuti sint,
quam bono Domino derelicto.
In istos igitur et pro iustis in Esaia exclamat Deus |
et ait:
saltem,
cum damnati fuerint intelligant,
quam immundo spiritui obsecuti sint,
quam bono Domino derelicto.
In istos igitur et pro iustis in Esaia exclamat Deus |
et ait:
quia peccatorum accusator est.
quem enim Gręci diabolum,
eum nos criminatorem dicimus.
Sathanas / Zabulon
Sathanas et Zabulon Hebraicum est;
hic fluxus noctis interpretatur,
ille aduersarius.
quoniam in tenebris demonum sunt opera |
et perpetuo odio persequuntur
sanctitatem.
Spiritus nequam
Hi etiam spiritus nuncupantur,
sed non sine additamento malicię
pleni,
omni immunditia referti.
Belial
Belial interpretatur absque iugo uel absque domino.
Nam superbia elatus dixit:
Ponam sedem meam in Aquilone,
et ero similis Altissimo .
Excusso igitur obedientię iugo Dominum pati noluit |
ideo ad ima deiectus adhuc non cessat superbire |
et homines conculcare uelle.
Asmodeus
Asmodeum in Tobia
sedem meam in Aquilone,
et ero similis Altissimo .
Excusso igitur obedientię iugo Dominum pati noluit |
ideo ad ima deiectus adhuc non cessat superbire |
et homines conculcare uelle.
Asmodeus
Asmodeum in Tobia legimus.
Interpretatur autem facturę iudicium uel plasmatio iudicantis.
Quia factus est ad malorum uindictam,
probationem uero bonorum.
famulari.
De nominibus demonum brutalibus.
Caput XII
Bestię
Demonibus pręterea,
quoniam ex angelica in brutalem quodammodo conuersi sunt naturam,
bestiarum nomina tribuit Scriptura.
Vnde et Dauid orat Dominum dicens:
tibi!
Et idem alibi:
Increpa, inquit, bestias calami!
Fragilis est enim ut calamus,
qui se ab his uinci patitur,
et non potius ad auxilium Dei recurrit ut uincat.
In Ezechiele quoque promittit Dominus facturum se,
ut cessent bestię pessimę de terra.
quod partim in primo Christi aduentu impletum,
partim in secundo implendum credimus,
cum omnes bestię istę in barathrum inferni detrudentur.
Leones / Dracones
Hi et leones et dracones dicuntur,
quia
Fragilis est enim ut calamus,
qui se ab his uinci patitur,
et non potius ad auxilium Dei recurrit ut uincat.
In Ezechiele quoque promittit Dominus facturum se,
ut cessent bestię pessimę de terra.
quod partim in primo Christi aduentu impletum,
partim in secundo implendum credimus,
cum omnes bestię istę in barathrum inferni detrudentur.
Leones / Dracones
Hi et leones et dracones dicuntur,
quia nunc aperte nos inuadunt ut leo ,
nunc
uinci patitur,
et non potius ad auxilium Dei recurrit ut uincat.
In Ezechiele quoque promittit Dominus facturum se,
ut cessent bestię pessimę de terra.
quod partim in primo Christi aduentu impletum,
partim in secundo implendum credimus,
cum omnes bestię istę in barathrum inferni detrudentur.
Leones / Dracones
Hi et leones et dracones dicuntur,
quia nunc aperte nos inuadunt ut leo ,
nunc occulte nobis insidiantur | ut dracones.
viro autem iusto dicitur:
Super aspidem et basiliscum ambulabis |
et conculcabis leonem et draconem.
Beemoth / Leuiatan
Beemoth et Leuiathan in historia Iob legitur,
quos elephantum et cętum uocari diximus |
alter tamen proprie bestialis interpretatur,
alter persequens eos;
quasi enim ferocissima bestia nunquam ab hominum persecutione
conquiescit.
Vulpis
alter persequens eos;
quasi enim ferocissima bestia nunquam ab hominum persecutione
conquiescit.
Vulpis
Vulpis pręterea quia fraudulentus est appellatur ,
ut in psalmo:
Partes uulpium erunt.
Et qui uersutiam eius imitatur uulpis est,
ut in Euangelio de Herode:
Ite, dicite uulpi illi!
Sanguisuga
Sanguisugam Salomon uocat in Prouerbiis:
Vulpis
Vulpis pręterea quia fraudulentus est appellatur ,
ut in psalmo:
Partes uulpium erunt.
Et qui uersutiam eius imitatur uulpis est,
ut in Euangelio de Herode:
Ite, dicite uulpi illi!
Sanguisuga
Sanguisugam Salomon uocat in Prouerbiis:
Sanguisugę, inquit, duę sunt filię |
dicentes: Affer affer.
est appellatur ,
ut in psalmo:
Partes uulpium erunt.
Et qui uersutiam eius imitatur uulpis est,
ut in Euangelio de Herode:
Ite, dicite uulpi illi!
Sanguisuga
Sanguisugam Salomon uocat in Prouerbiis:
Sanguisugę, inquit, duę sunt filię |
dicentes: Affer affer.
Quę sunt istę filię,
quę quantumuis afferas non satiantur ,
nisi libido et
Scorpio
Idem serpens dicitur et scorpio.
Mera enim uenena sunt,
quicquid ille suadet.
Huius tamen periculi metu seruos suos liberat Saluator dicens:
Ecce dedi uobis potestatem calcandi super serpentes et
scorpiones.
In Esaia est scriptum:
In Esaia est scriptum:
si uirosos eius afflatus non deuitas.
strutio tibi est si terrenarum rerum curis implicaris.
Strucio
Licet pennas habeat strutio,
nunquam tamen a terra subleuatur.
Pilosus
Pilosus tibi est,
si in uitiis consenesces.
pilosa namque est senectus.
Ulula
Vlula tibi est,
si in tenebris uitam agis |
et ab eo auerteris qui ait:
Ego sum lux mundi.
Vlula enim nocturna est auis.
Licet pennas habeat strutio,
nunquam tamen a terra subleuatur.
Pilosus
Pilosus tibi est,
si in uitiis consenesces.
pilosa namque est senectus.
Ulula
Vlula tibi est,
si in tenebris uitam agis |
et ab eo auerteris qui ait:
Ego sum lux mundi.
Vlula enim nocturna est auis.
Syrena
Denique Sirena tibi est in delubris
est,
si in tenebris uitam agis |
et ab eo auerteris qui ait:
Ego sum lux mundi.
Vlula enim nocturna est auis.
Syrena
Denique Sirena tibi est in delubris uoluptatis,
si cantibus amatoriis delectaris |
cytharę-que sono ad lasciuia carnis concitante.
Aiunt enim Sirenas olim in Siculo littore uiros pręternauigantes cantu demulcere et consopitos laniare solitas.
facile ab his capietur,
qui obturatis uelut
est auis.
Syrena
Denique Sirena tibi est in delubris uoluptatis,
si cantibus amatoriis delectaris |
cytharę-que sono ad lasciuia carnis concitante.
Aiunt enim Sirenas olim in Siculo littore uiros pręternauigantes cantu demulcere et consopitos laniare solitas.
facile ab his capietur,
qui obturatis uelut Vlysses auribus non pertransierit.
Volucres
et consopitos laniare solitas.
facile ab his capietur,
qui obturatis uelut Vlysses auribus non pertransierit.
Volucres
Demones pręterea uolucres cęli appellantur,
quia semen uerbi Dei,
quod in duro solo et nullo compunctionis uomere proscisso cecidit,
capiunt protinus et absumunt.
Sic autem indurato homini diuina in Ezechiele
iustitia minaciter intonat et ait:
pręterea uolucres cęli appellantur,
quia semen uerbi Dei,
quod in duro solo et nullo compunctionis uomere proscisso cecidit,
capiunt protinus et absumunt.
Sic autem indurato homini diuina in Ezechiele
iustitia minaciter intonat et ait:
XXIX
Hi sunt locustę illę in Apocalypsi,
equis similes bellatoribus,
quia feroces,
et super capita eorum coronę similes auro,
quia superbi,
facies hominum et capilli mulierum,
quia utrique sexui insidiantur,
dentes leonum,
quia quos uicerint perimunt.
loricas ferreas habent,
quia in malicia obduruerunt.
alis perstrepunt,
quia uelociter omnia permeant.
caudas scorpionum aculeatas gerunt,
quia unus eorum finis est nocendi hominibus.
Abadon
Et habent, inquit, supra se angelum
Et hęc quidem a brutis animalibus mutuata nomina.
illa ab hominibus,
quę partim publicę dignitatis sunt,
partim conditionis priuatę.
Rex
Nam et rex dicitur,
ut in Prouerbiis:
Vę tibi, terra,
cuius rex est puer!
Puer
Diabolus puer est,
quia non senescit |
nec ętatis damna sentit |
Vę autem est terreno homini,
qui immundi spiritus imperio paret.
dicuntur.
Quid autem amarius heretica prauitate?
Hereticorum igitur Seon iste rex est,
ut cum illo simul pereant,
si ab eo ad Christum qui ueritas est,
non conuertentur.
Hic est ille Seon superbus,
qui fideles Israhelitas non sinit in pace transire per fines regni sui
|
obstat-que armatus,
inito tamen pręlio succumbit.
Tentare enim demon sanctos potest,
uincere non potest,
Deo cui seruiunt protegente.
Hic idem est Balach rex Moabitarum,
qui Balaam diuinum compellebat,
ut fideli populo malediceret.
cui
Moabitarum,
qui Balaam diuinum compellebat,
ut fideli populo malediceret.
cui autem Deus benedixerat,
ei Balaam maledicere nequiuit.
Balach exclusio interpretatur et deuoratio.
Ideo ergo Balach est diabolus,
quia seruos Dei ab hęreditate cęlestium bonorum excludere molitur |
et in illos infidelium excitat odia,
persecutionibus cupiens auertere a fide |
atque auersos deuorare.
Rex Gai
Idem est rex Gai.
Gai pręruptum dicitur siue uorago,
quę est infernus,
cupiens auertere a fide |
atque auersos deuorare.
Rex Gai
Idem est rex Gai.
Gai pręruptum dicitur siue uorago,
quę est infernus, demonum domicilium.
Hunc regem Gai Iesus in bello uictum cepisse memoratur |
cruci-que affixisse,
exercitum eius fudisse,
urbem uero igni succendisse.
Ducem ergo Iesum sequamur,
atque aduersus regem Gai bellando pręualebimus |
et si nos uexillum ferre crucis uiderit,
in bello uictum cepisse memoratur |
cruci-que affixisse,
exercitum eius fudisse,
urbem uero igni succendisse.
Ducem ergo Iesum sequamur,
atque aduersus regem Gai bellando pręualebimus |
et si nos uexillum ferre crucis uiderit,
in qua Iesus noster semet crucifigendo illum confixit,
metu perculsus concidet |
uel in fugam conuertetur.
De quo per Esaiam fuit prędictum:
A facie Domini pauebit Assur, uirga,
hoc est, cruce Domini percussus .
Vrbs autem eius cui dominabatur,
gentiles
uero igni succendisse.
Ducem ergo Iesum sequamur,
atque aduersus regem Gai bellando pręualebimus |
et si nos uexillum ferre crucis uiderit,
in qua Iesus noster semet crucifigendo illum confixit,
metu perculsus concidet |
uel in fugam conuertetur.
De quo per Esaiam fuit prędictum:
A facie Domini pauebit Assur, uirga,
hoc est, cruce Domini percussus .
Vrbs autem eius cui dominabatur,
gentiles erant.
quę tunc quidem concremata est igni,
cum gentiles ad Christum conuersi.
De quo per Esaiam fuit prędictum:
A facie Domini pauebit Assur, uirga,
hoc est, cruce Domini percussus .
Vrbs autem eius cui dominabatur,
gentiles erant.
quę tunc quidem concremata est igni,
cum gentiles ad Christum conuersi.
Ignem, inquit, ueni mittere in terram,
et quid uolo nisi ut ardeat?
Nabuchodonosor
Hic idem diabolus Nabuchodonosor est rex Babylonis.
Nabuchodonosor |
sedens in angustia agnita exponitur.
Diabolus enim creatori suo rebellis,
quanuis agnoscat
concremata est igni,
cum gentiles ad Christum conuersi.
Ignem, inquit, ueni mittere in terram,
et quid uolo nisi ut ardeat?
Nabuchodonosor
Hic idem diabolus Nabuchodonosor est rex Babylonis.
Nabuchodonosor |
sedens in angustia agnita exponitur.
Diabolus enim creatori suo rebellis,
quanuis agnoscat errorem suum,
qua tamen superbia est,
nunquam adduci potest,
ut ipsum peccati poeniteat.
Rex autem est Babylonis,
in illos exercens imperium,
qui errore aliquo confusi sunt.
nam Babylon confusio
est rex Babylonis.
Nabuchodonosor |
sedens in angustia agnita exponitur.
Diabolus enim creatori suo rebellis,
quanuis agnoscat errorem suum,
qua tamen superbia est,
nunquam adduci potest,
ut ipsum peccati poeniteat.
Rex autem est Babylonis,
in illos exercens imperium,
qui errore aliquo confusi sunt.
nam Babylon confusio dicitur.
Hic obsedisse Hierusalem describitur,
hoc est homini fideli tetendisse insidias |
propriis tamen uiribus ciuitatem capere nequiuit,
donec rex Ioachin, id est, rationalis animę pars ultro se illi
Hic obsedisse Hierusalem describitur,
hoc est homini fideli tetendisse insidias |
propriis tamen uiribus ciuitatem capere nequiuit,
donec rex Ioachin, id est, rationalis animę pars ultro se illi tradidit.
Captus igitur Ioachin iste,
quia capi uoluit,
de Hierusalem transfertur in Babylonem,
de uirtutibus ad uitia.
Itaque nisi nostra sponte manum dederimus diabolo |
et eius malignę suggestioni consenserimus,
oppugnare quidem arcem animę nostrę poterit,
expugnare non poterit.
privatae conditionis.
Caput XIV
Primogenita Aegypti sunt demones inter omnes nequitia primi,
dicente Domino:
Meum est omne primogenitum.
ex quo percussi primogenitos in terra Aegypti,
sanctificaui mihi quicquid primum nascitur in Israhel.
Certe nisi Dominus noster Iesus Christus primogenitos Aegypti percussisset,
principatus (ut Apostolus ait) et potestates aduersas traducens
et triumphans in cruce,
sanctificatio eius,
qui est
Primogenita Aegypti sunt demones inter omnes nequitia primi,
dicente Domino:
Meum est omne primogenitum.
ex quo percussi primogenitos in terra Aegypti,
sanctificaui mihi quicquid primum nascitur in Israhel.
Certe nisi Dominus noster Iesus Christus primogenitos Aegypti percussisset,
principatus (ut Apostolus ait) et potestates aduersas traducens
et triumphans in cruce,
sanctificatio eius,
qui est primogenitus omnis creaturę,
ad nos peruenire minime potuisset.
est omne primogenitum.
ex quo percussi primogenitos in terra Aegypti,
sanctificaui mihi quicquid primum nascitur in Israhel.
Certe nisi Dominus noster Iesus Christus primogenitos Aegypti percussisset,
principatus (ut Apostolus ait) et potestates aduersas traducens
et triumphans in cruce,
sanctificatio eius,
qui est primogenitus omnis creaturę,
ad nos peruenire minime potuisset.
Qui ergo non uult cum primogenitis Aegypti percuti,
permaneat in benedictione primogeniti Christi,
ut saluus sit.
Hi etiam
Aegypti percussisset,
principatus (ut Apostolus ait) et potestates aduersas traducens
et triumphans in cruce,
sanctificatio eius,
qui est primogenitus omnis creaturę,
ad nos peruenire minime potuisset.
Qui ergo non uult cum primogenitis Aegypti percuti,
permaneat in benedictione primogeniti Christi,
ut saluus sit.
Hi etiam Sydonii nominantur,
id est uenatores.
Qui autem homines erunt et non bestię,
Sydoniorum istorum uenatione capi non poterunt.
Ad bestiarum enim non
Hi etiam Sydonii nominantur,
id est uenatores.
Qui autem homines erunt et non bestię,
Sydoniorum istorum uenatione capi non poterunt.
Ad bestiarum enim non ad hominum capturam pertinet uenatio.
Ille tamen ex homine in pecudem uertitur,
qui peccat,
dicente Propheta:
Homo cum in honore esset,
non intellexit.
comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
Hi etiam Caldei nuncupantur.
quos in Abbacuch propheta se suscitaturum minatur Dominus aduersus
iustorum
id est uenatores.
Qui autem homines erunt et non bestię,
Sydoniorum istorum uenatione capi non poterunt.
Ad bestiarum enim non ad hominum capturam pertinet uenatio.
Ille tamen ex homine in pecudem uertitur,
qui peccat,
dicente Propheta:
Homo cum in honore esset,
non intellexit.
comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
Hi etiam Caldei nuncupantur.
quos in Abbacuch propheta se suscitaturum minatur Dominus aduersus
iustorum contemptores |
Ecce inquit ego suscitabo Caldeos,
gentem amaram et
non ad hominum capturam pertinet uenatio.
Ille tamen ex homine in pecudem uertitur,
qui peccat,
dicente Propheta:
Homo cum in honore esset,
non intellexit.
comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
Hi etiam Caldei nuncupantur.
quos in Abbacuch propheta se suscitaturum minatur Dominus aduersus
iustorum contemptores |
Ecce inquit ego suscitabo Caldeos,
gentem amaram et uelocem,
ambulantem super latitudinem terrę,
ut possideat tabernacula non sua .
Caldei quasi demones |
uel quasi feroces interpretantur.
sua .
Caldei quasi demones |
uel quasi feroces interpretantur.
Et quoniam per latitudinem ambulant quę ducit ad perditionem,
tu tibi e contrario uiam arctam elige quę ducit ad salutem |
Et Caldei isti non ingredientur tabernaculum,
in quo habitare uiderint Christum,
sed tabernaculum uirtutibus uacuum et uitiis
patens,
hoc est,
praui hominis animam,
quę ante peccatum Dei erat |
post peccatum uero data est Sathanę in possessionem,
ut sua sit per reatum,
quę sua non est per naturam.
elige quę ducit ad salutem |
Et Caldei isti non ingredientur tabernaculum,
in quo habitare uiderint Christum,
sed tabernaculum uirtutibus uacuum et uitiis
patens,
hoc est,
praui hominis animam,
quę ante peccatum Dei erat |
post peccatum uero data est Sathanę in possessionem,
ut sua sit per reatum,
quę sua non est per naturam.
In eodem propheta malignos spiritus etiam Aethiopum uocabulo
significatos constat.
Pro iniquitate, inquit, uidi tentoria Aethiopię.
uirtutibus uacuum et uitiis
patens,
hoc est,
praui hominis animam,
quę ante peccatum Dei erat |
post peccatum uero data est Sathanę in possessionem,
ut sua sit per reatum,
quę sua non est per naturam.
In eodem propheta malignos spiritus etiam Aethiopum uocabulo
significatos constat.
Pro iniquitate, inquit, uidi tentoria Aethiopię.
Tentoria Aethiopię sunt omnes iniqui,
increduli,
impudici,
auari.
In his enim habitant,
In eodem propheta malignos spiritus etiam Aethiopum uocabulo
significatos constat.
Pro iniquitate, inquit, uidi tentoria Aethiopię.
Tentoria Aethiopię sunt omnes iniqui,
increduli,
impudici,
auari.
In his enim habitant,
horum carnibus uescuntur.
de eiusmodi homine in psalmo est dictum:
Dedisti eum escam populis Aethiopum.
De iusto autem et fideli dicitur:
Coram illo procident Aethiopes.
horum interpretatio tenebrarum et caliginis est.
quam ergo miserum est,
quam
uocabulo
significatos constat.
Pro iniquitate, inquit, uidi tentoria Aethiopię.
Tentoria Aethiopię sunt omnes iniqui,
increduli,
impudici,
auari.
In his enim habitant,
horum carnibus uescuntur.
de eiusmodi homine in psalmo est dictum:
Dedisti eum escam populis Aethiopum.
De iusto autem et fideli dicitur:
Coram illo procident Aethiopes.
horum interpretatio tenebrarum et caliginis est.
quam ergo miserum est,
quam omni calamitate infelicius |
seruire tenebris |
et a Deo qui lux est
Coram illo procident Aethiopes.
horum interpretatio tenebrarum et caliginis est.
quam ergo miserum est,
quam omni calamitate infelicius |
seruire tenebris |
et a Deo qui lux est recedere?
Demones pręterea sunt Gigantes,
quos in Esaia aduersus Babylonem, id est, animam in peccatis confusam a Domino suscitandos legimus.
Sunt etiam calumniatores,
ut in psalmo:
Humiliabit calumniatorem.
Vir etiam iniquus |
et homo inimicus est demon,
ut in psalmo:
A uiro iniquo erripies me.
et in Euangelio:
horum interpretatio tenebrarum et caliginis est.
quam ergo miserum est,
quam omni calamitate infelicius |
seruire tenebris |
et a Deo qui lux est recedere?
Demones pręterea sunt Gigantes,
quos in Esaia aduersus Babylonem, id est, animam in peccatis confusam a Domino suscitandos legimus.
Sunt etiam calumniatores,
ut in psalmo:
Humiliabit calumniatorem.
Vir etiam iniquus |
et homo inimicus est demon,
ut in psalmo:
A uiro iniquo erripies me.
et in Euangelio:
Inimicus homo in medio tritici
calamitate infelicius |
seruire tenebris |
et a Deo qui lux est recedere?
Demones pręterea sunt Gigantes,
quos in Esaia aduersus Babylonem, id est, animam in peccatis confusam a Domino suscitandos legimus.
Sunt etiam calumniatores,
ut in psalmo:
Humiliabit calumniatorem.
Vir etiam iniquus |
et homo inimicus est demon,
ut in psalmo:
A uiro iniquo erripies me.
et in Euangelio:
Inimicus homo in medio tritici superseminauit zizania.
Idem est Barrabas,
Demones pręterea sunt Gigantes,
quos in Esaia aduersus Babylonem, id est, animam in peccatis confusam a Domino suscitandos legimus.
Sunt etiam calumniatores,
ut in psalmo:
Humiliabit calumniatorem.
Vir etiam iniquus |
et homo inimicus est demon,
ut in psalmo:
A uiro iniquo erripies me.
et in Euangelio:
Inimicus homo in medio tritici superseminauit zizania.
Idem est Barrabas,
qui adhuc inter Iudeos homicidia peragit incredulitatis.
quos in Esaia aduersus Babylonem, id est, animam in peccatis confusam a Domino suscitandos legimus.
Sunt etiam calumniatores,
ut in psalmo:
Humiliabit calumniatorem.
Vir etiam iniquus |
et homo inimicus est demon,
ut in psalmo:
A uiro iniquo erripies me.
et in Euangelio:
Inimicus homo in medio tritici superseminauit zizania.
Idem est Barrabas,
qui adhuc inter Iudeos homicidia peragit incredulitatis.
Et ne ignoremus angelum aliquando Dei
id est, animam in peccatis confusam a Domino suscitandos legimus.
Sunt etiam calumniatores,
ut in psalmo:
Humiliabit calumniatorem.
Vir etiam iniquus |
et homo inimicus est demon,
ut in psalmo:
A uiro iniquo erripies me.
et in Euangelio:
Inimicus homo in medio tritici superseminauit zizania.
Idem est Barrabas,
qui adhuc inter Iudeos homicidia peragit incredulitatis.
Et ne ignoremus angelum aliquando Dei fuisse,
post reatum etiam angelus
Et ne ignoremus angelum aliquando Dei fuisse,
post reatum etiam angelus nominatus est,
non tamen bonus,
sed malus,
non Dei,
sed diaboli.
Ut est illud in psalmo:
Immissiones per angelos malos.
et illud in Euangelio:
Ite maledicti in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo et angelis eius.
Qui quoniam transfigurat se aliquando
(ut Apostolus ait )
in angelum lucis,
Et ne ignoremus angelum aliquando Dei fuisse,
post reatum etiam angelus nominatus est,
non tamen bonus,
sed malus,
non Dei,
sed diaboli.
Ut est illud in psalmo:
Immissiones per angelos malos.
et illud in Euangelio:
Ite maledicti in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo et angelis eius.
Qui quoniam transfigurat se aliquando
(ut Apostolus ait )
in angelum lucis,
prudentia opus est ad dignoscendos spiritus.
Ex
Dei fuisse,
post reatum etiam angelus nominatus est,
non tamen bonus,
sed malus,
non Dei,
sed diaboli.
Ut est illud in psalmo:
Immissiones per angelos malos.
et illud in Euangelio:
Ite maledicti in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo et angelis eius.
Qui quoniam transfigurat se aliquando
(ut Apostolus ait )
in angelum lucis,
prudentia opus est ad dignoscendos spiritus.
Ex fructibus eorum cognoscetis eos.
Ut est illud in psalmo:
Immissiones per angelos malos.
et illud in Euangelio:
Ite maledicti in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo et angelis eius.
Qui quoniam transfigurat se aliquando
(ut Apostolus ait )
in angelum lucis,
prudentia opus est ad dignoscendos spiritus.
Ex fructibus eorum cognoscetis eos.
Quoties mali aliquid uel a fide alienum suggerere coeperunt ,
certum erit |
sub illa luce demonis tenebras
demonvm a rebvs inanimatis.
Caput XV
Postremo, ut apertior eius nequitia sit,
nonnulla nomina etiam a rebus inanimatis sortitus est.
Nam et gladium et clypeum appellatum in Sacris litteris apparet |
In Ezechiele:
Gladius exacutus et limatus ut cędat uictimas.
Et paulo post:
Veniat, inquit, gladius regis Babylonis.
Hoc gladio impios concidendos minatur Dominus,
nisi corrigantur.
In Naum propheta dicitur:
Clypeus fortium eius
Caput XV
Postremo, ut apertior eius nequitia sit,
nonnulla nomina etiam a rebus inanimatis sortitus est.
Nam et gladium et clypeum appellatum in Sacris litteris apparet |
In Ezechiele:
Gladius exacutus et limatus ut cędat uictimas.
Et paulo post:
Veniat, inquit, gladius regis Babylonis.
Hoc gladio impios concidendos minatur Dominus,
nisi corrigantur.
In Naum propheta dicitur:
Clypeus fortium eius ignitus
est.
Nam et gladium et clypeum appellatum in Sacris litteris apparet |
In Ezechiele:
Gladius exacutus et limatus ut cędat uictimas.
Et paulo post:
Veniat, inquit, gladius regis Babylonis.
Hoc gladio impios concidendos minatur Dominus,
nisi corrigantur.
In Naum propheta dicitur:
Clypeus fortium eius ignitus .
Iste ignitus clypeus homines urget in libidinem,
ut per stupra adulteria-que traductos mactet gladius exacutus.
Turpis enim uoluptatis finis est interitus.
breuissimum est quidem quod delectat,
cędat uictimas.
Et paulo post:
Veniat, inquit, gladius regis Babylonis.
Hoc gladio impios concidendos minatur Dominus,
nisi corrigantur.
In Naum propheta dicitur:
Clypeus fortium eius ignitus .
Iste ignitus clypeus homines urget in libidinem,
ut per stupra adulteria-que traductos mactet gladius exacutus.
Turpis enim uoluptatis finis est interitus.
breuissimum est quidem quod delectat,
quod autem torquet et excruciat,
ęternum est.
Rursum in Ezechiele mons Seyr nuncupatur:
Hęc dicit Dominus Deus:
Ecce
.
Iste ignitus clypeus homines urget in libidinem,
ut per stupra adulteria-que traductos mactet gladius exacutus.
Turpis enim uoluptatis finis est interitus.
breuissimum est quidem quod delectat,
quod autem torquet et excruciat,
ęternum est.
Rursum in Ezechiele mons Seyr nuncupatur:
Hęc dicit Dominus Deus:
Ecce ego ad te, mons Seyr!
Et extendam manum meam super te,
et dabo te desolatum atque desertum.
Seyr interpretatur hispidus |
et pilosus.
Diabolus quippe Esau pilosi partes secutus aduersus populum Iudę, id
est,
uidelicet qui Christum confitebantur,
sese errexerat |
et montis instar superbia elatus regnabat inter infideles.
His autem ad Christum conuersis |
ille desolatus est et desertus.
quod futurum de eodem monte Zacharias quoque uidit cum diceret:
Quid tu, mons magne?
Coram Zorobabel in planum.
De Zorobabel enim natus est Christus,
cuius uirtute concidit regnum diaboli.
hic ille mons est ,
de quo etiam in Euangelio dicitur:
Si habueritis fidem ut
granum sinapis,
dicetis monti huic:
desolatus est et desertus.
quod futurum de eodem monte Zacharias quoque uidit cum diceret:
Quid tu, mons magne?
Coram Zorobabel in planum.
De Zorobabel enim natus est Christus,
cuius uirtute concidit regnum diaboli.
hic ille mons est ,
de quo etiam in Euangelio dicitur:
Si habueritis fidem ut
granum sinapis,
dicetis monti huic:
Transi hinc ,
et transibit.
Non itaque montes per fidem transferendos
sed diabolum repellendum.
Reor hunc ipsum ab Apostolo profundum dici,
ubi ad Ephesios scribens ait:
Vt possitis comprehendere quę sit latitudo et longitudo et
profundum et altitudo,
hoc est,
ut queant intelligere et ista media que in latum longum-que tenduntur,
et quę in imum potestates inferas,
et quę in sublime | angelicas uirtutes.
ut uidelicet pręsentia bene disponant ratione futurorum,
in quibus necesse est |
aut supplicia pati |
aut beatitudine perfrui.
Ad hęc pluuiam
Reor hunc ipsum ab Apostolo profundum dici,
ubi ad Ephesios scribens ait:
Vt possitis comprehendere quę sit latitudo et longitudo et
profundum et altitudo,
hoc est,
ut queant intelligere et ista media que in latum longum-que tenduntur,
et quę in imum potestates inferas,
et quę in sublime | angelicas uirtutes.
ut uidelicet pręsentia bene disponant ratione futurorum,
in quibus necesse est |
aut supplicia pati |
aut beatitudine perfrui.
Ad hęc pluuiam illam et flumina et uentos in Euangelio,
hunc ipsum ab Apostolo profundum dici,
ubi ad Ephesios scribens ait:
Vt possitis comprehendere quę sit latitudo et longitudo et
profundum et altitudo,
hoc est,
ut queant intelligere et ista media que in latum longum-que tenduntur,
et quę in imum potestates inferas,
et quę in sublime | angelicas uirtutes.
ut uidelicet pręsentia bene disponant ratione futurorum,
in quibus necesse est |
aut supplicia pati |
aut beatitudine perfrui.
Ad hęc pluuiam illam et flumina et uentos in Euangelio,
quorum impulsu domus male fundata
quę sit latitudo et longitudo et
profundum et altitudo,
hoc est,
ut queant intelligere et ista media que in latum longum-que tenduntur,
et quę in imum potestates inferas,
et quę in sublime | angelicas uirtutes.
ut uidelicet pręsentia bene disponant ratione futurorum,
in quibus necesse est |
aut supplicia pati |
aut beatitudine perfrui.
Ad hęc pluuiam illam et flumina et uentos in Euangelio,
quorum impulsu domus male fundata euertitur,
demones esse intelligimus.
Qui
et quę in imum potestates inferas,
et quę in sublime | angelicas uirtutes.
ut uidelicet pręsentia bene disponant ratione futurorum,
in quibus necesse est |
aut supplicia pati |
aut beatitudine perfrui.
Ad hęc pluuiam illam et flumina et uentos in Euangelio,
quorum impulsu domus male fundata euertitur,
demones esse intelligimus.
Qui neminem quidem supplantant facilius |
quam eos qui in se,
cum solubilis harena sint,
confidunt |
et Christo qui petra ueritatis est,
non
beatitudine perfrui.
Ad hęc pluuiam illam et flumina et uentos in Euangelio,
quorum impulsu domus male fundata euertitur,
demones esse intelligimus.
Qui neminem quidem supplantant facilius |
quam eos qui in se,
cum solubilis harena sint,
confidunt |
et Christo qui petra ueritatis est,
non innituntur.
Diabolus pręterea uia peccatorum dicitur.
dicente psalmista:
Viam peccatorum disperdet.
Et alibi:
Via impiorum
Si diabolum sequi desieris |
et Christo coeperis adhęrere,
uia peccatoris peribit,
et anima poenitentis erit salua.
Idem humani generis perpetuus hostis etiam olla ardens dicitur.
dicente Hieremia:
Ollam succensam ego uideo.
In ea excoquendi sunt habitatores terrę,
et non peregrini neque aduenę,
quorum conversatio in cęlis est.
Idem postremo mors appellatus est,
dicente Domino:
Ecce posui ante oculos tuos uitam et mortem;
hoc est, me uitam |
et diabolum
poenitentis erit salua.
Idem humani generis perpetuus hostis etiam olla ardens dicitur.
dicente Hieremia:
Ollam succensam ego uideo.
In ea excoquendi sunt habitatores terrę,
et non peregrini neque aduenę,
quorum conversatio in cęlis est.
Idem postremo mors appellatus est,
dicente Domino:
Ecce posui ante oculos tuos uitam et mortem;
hoc est, me uitam |
et diabolum mortem.
Si ergo Christum tibi elegeris uiues,
si diabolum
dixit:
Nouissimus inimicus destruetur mors.
Illis duntaxat destruetur,
qui a dextris Iudicis consistere iussi erunt.
Aduersum sanctos enim |
nullum ius ultra diabolo erit,
ne tentandi quidem.
Quoniam hi cum Christo ibunt in uitam ęternam,
diabolus autem et angeli eius et omnes impii in ignem ęternum.
Ac ne plura id genus perquirere ociosi sit,
hic ille est,
cui nomina mille,
mille
duntaxat destruetur,
qui a dextris Iudicis consistere iussi erunt.
Aduersum sanctos enim |
nullum ius ultra diabolo erit,
ne tentandi quidem.
Quoniam hi cum Christo ibunt in uitam ęternam,
diabolus autem et angeli eius et omnes impii in ignem ęternum.
Ac ne plura id genus perquirere ociosi sit,
hic ille est,
cui nomina mille,
mille nocendi artes.
nomina mille,
mille nocendi artes.
Cuius uiribus quis resistet?
cuius insidias quis euitabit?
nisi qui fidei spei-que et reliquarum uirtutum armis munitus fuerit.
et cum aduersario congressurus uincendi fiduciam non in se,
sed in Deo habuerit.
Hęc de nominibus |
nunc reliqua distinctius dispositius-que consideranda sunt.
Quod tentationes pati necesse sit, maxime circa principia conuersionis.
Caput
mille nocendi artes.
Cuius uiribus quis resistet?
cuius insidias quis euitabit?
nisi qui fidei spei-que et reliquarum uirtutum armis munitus fuerit.
et cum aduersario congressurus uincendi fiduciam non in se,
sed in Deo habuerit.
Hęc de nominibus |
nunc reliqua distinctius dispositius-que consideranda sunt.
Quod tentationes pati necesse sit, maxime circa principia conuersionis.
Caput XVI
de nominibus |
nunc reliqua distinctius dispositius-que consideranda sunt.
Quod tentationes pati necesse sit, maxime circa principia conuersionis.
Caput XVI
Quamdiu in corpore uiuimus,
aut a diabolo |
aut a sensuum nostrorum concupiscentia molestias pati necesse est.
Propterea quidem in Ecclesiastico est scriptum:
principia conuersionis.
Caput XVI
Quamdiu in corpore uiuimus,
aut a diabolo |
aut a sensuum nostrorum concupiscentia molestias pati necesse est.
Propterea quidem in Ecclesiastico est scriptum:
uiuimus,
aut a diabolo |
aut a sensuum nostrorum concupiscentia molestias pati necesse est.
Propterea quidem in Ecclesiastico est scriptum:
pati necesse est.
Propterea quidem in Ecclesiastico est scriptum:
ducere decernit,
maiorem sustinet demonum inuidiam.
Nam cum ipsi a Deo recesserint,
ei maxime irascuntur,
quem Deo proxime accedere animaduertunt.
Vnde Apostolus:
armantur |
semper-que occasionem nocendi quęrentes nusquam absunt,
repulsi astant,
fugati redeunt.
dicta facta-que nostra,
gestus insuper ac motus speculantur.
quę si ad malum inclinari uiderint lętantur |
et modis omnibus ad perpetrandum scelus urgent.
in summa facere nequimus,
quin illi omni loco,
omni tempore circa nos sint,
nobiscum-que commorentur.
et Manasse subiecisse certe sibi Cananeum feruntur,
non tamen eum interfecisse.
Tentationes igitur uincere possumus,
ne autem tentemur efficere non possumus.
Quod si Dominum serpens tortuosus et in omne nefas confidentissimus |
tentare ausus est, quanto magis Domini seruos?
Nunquid non in Euangelio legimus,
quod ipsos etiam Domini apostolos inuasit quandoque tentatio?
nec inuasit solum,
uerum etiam superauit?
igitur uincere possumus,
ne autem tentemur efficere non possumus.
Quod si Dominum serpens tortuosus et in omne nefas confidentissimus |
tentare ausus est, quanto magis Domini seruos?
Nunquid non in Euangelio legimus,
quod ipsos etiam Domini apostolos inuasit quandoque tentatio?
nec inuasit solum,
uerum etiam superauit?
Iudam uicit auaritia,
Petrum timor,
filios Zebedei honoris appetitio,
quosdam quis ex ipsis maior esset
Domini apostolos inuasit quandoque tentatio?
nec inuasit solum,
uerum etiam superauit?
Iudam uicit auaritia,
Petrum timor,
filios Zebedei honoris appetitio,
quosdam quis ex ipsis maior esset contentio,
quosdam Dominicę resurrectionis in credendo ambiguitas.
Ex omnibus tamen unus Iudas periit,
quia ueniam desperauit.
Cęteris uero benignitas Domini subuenit |
ueniam-que indulsit.
quia et ambitionem conuerterunt in humilitatem |
et contentionem in concordiam |
et
maior esset contentio,
quosdam Dominicę resurrectionis in credendo ambiguitas.
Ex omnibus tamen unus Iudas periit,
quia ueniam desperauit.
Cęteris uero benignitas Domini subuenit |
ueniam-que indulsit.
quia et ambitionem conuerterunt in humilitatem |
et contentionem in concordiam |
et dubitationem in fidei firmitatem |
et metum in audaciam,
etiam inter sęuientes tyrannos Christum confitendo.
Datus erat et Paulo angelus Sathanę,
qui eum colaphizet.
unde exclamans
Dominicę resurrectionis in credendo ambiguitas.
Ex omnibus tamen unus Iudas periit,
quia ueniam desperauit.
Cęteris uero benignitas Domini subuenit |
ueniam-que indulsit.
quia et ambitionem conuerterunt in humilitatem |
et contentionem in concordiam |
et dubitationem in fidei firmitatem |
et metum in audaciam,
etiam inter sęuientes tyrannos Christum confitendo.
Datus erat et Paulo angelus Sathanę,
qui eum colaphizet.
unde exclamans ait:
ambiguitas.
Ex omnibus tamen unus Iudas periit,
quia ueniam desperauit.
Cęteris uero benignitas Domini subuenit |
ueniam-que indulsit.
quia et ambitionem conuerterunt in humilitatem |
et contentionem in concordiam |
et dubitationem in fidei firmitatem |
et metum in audaciam,
etiam inter sęuientes tyrannos Christum confitendo.
Datus erat et Paulo angelus Sathanę,
qui eum colaphizet.
unde exclamans ait:
unus Iudas periit,
quia ueniam desperauit.
Cęteris uero benignitas Domini subuenit |
ueniam-que indulsit.
quia et ambitionem conuerterunt in humilitatem |
et contentionem in concordiam |
et dubitationem in fidei firmitatem |
et metum in audaciam,
etiam inter sęuientes tyrannos Christum confitendo.
Datus erat et Paulo angelus Sathanę,
qui eum colaphizet.
unde exclamans ait:
Sathanę,
qui eum colaphizet.
unde exclamans ait:
pugnando plus glorię referant ex uictoria.
At uero postquam carnis desyderia pietatis ac iustitię studio
mortificauerimus,
tunc et ipsi poterimus dicere:
Non est nobis colluctatio aduersus carnem et sanguinem.
Interim si in hac leuiore ac proletaria pugna non uicerimus,
quomodo in magis graui bello principum atque rectorum uincemus?
Porro si strenui militis operam in turba pręstiterimus,
iam certe altius promoueri merebimur,
ut uidelicet inter decuriones |
uel centuriones |
carnis desyderia pietatis ac iustitię studio
mortificauerimus,
tunc et ipsi poterimus dicere:
Non est nobis colluctatio aduersus carnem et sanguinem.
Interim si in hac leuiore ac proletaria pugna non uicerimus,
quomodo in magis graui bello principum atque rectorum uincemus?
Porro si strenui militis operam in turba pręstiterimus,
iam certe altius promoueri merebimur,
ut uidelicet inter decuriones |
uel centuriones |
uel tribunos etiam ac duces censeamur.
Quo si peruenire
dicere:
Non est nobis colluctatio aduersus carnem et sanguinem.
Interim si in hac leuiore ac proletaria pugna non uicerimus,
quomodo in magis graui bello principum atque rectorum uincemus?
Porro si strenui militis operam in turba pręstiterimus,
iam certe altius promoueri merebimur,
ut uidelicet inter decuriones |
uel centuriones |
uel tribunos etiam ac duces censeamur.
Quo si peruenire cupimus,
ipsa militię nostrę rudimenta atque principia fortiter
Tentationum autem duo sunt genera:
Aut enim a Deo tentamur ut probemur,
aut a carne et diabolo, ut peccemus.
Tentauit Deus Abraham ut obedientissimum sibi esse ostenderet.
Tentauit filios Israhel,
quemadmodum in Deuteronomio legitur,
quadraginta annos per desertum deducendo.
ut notum foret,
quantę constantię sint in illis obseruandis,
quę sibi mandata pręcepta-que erant.
unde in psalmo dicitur:
Tentauit Deus Abraham ut obedientissimum sibi esse ostenderet.
Tentauit filios Israhel,
quemadmodum in Deuteronomio legitur,
quadraginta annos per desertum deducendo.
ut notum foret,
quantę constantię sint in illis obseruandis,
quę sibi mandata pręcepta-que erant.
unde in psalmo dicitur:
Abraham ut obedientissimum sibi esse ostenderet.
Tentauit filios Israhel,
quemadmodum in Deuteronomio legitur,
quadraginta annos per desertum deducendo.
ut notum foret,
quantę constantię sint in illis obseruandis,
quę sibi mandata pręcepta-que erant.
unde in psalmo dicitur:
speretur.
Diabolus
li. 31 notandum
Hic est ille teterrimus pharao,
qui nos uetat exire de Aegypto |
seculi-que uanitatibus renunciare |
et Moysen sequi in desertum |
ac tandem Iesu duce Promissionis Terram intrare.
Hic est leo rugiens,
qui circuit quęrens quem deuoret.
Hic est fur et latro,
qui non uenit nisi ut furetur et mactet.
hic est denique lupus rapax,
Dominico ouili semper insidians rapiens et dispergens,
et nullo
minis,
nunc assentatione blanditur,
nunc etiam uerberibus compellit.
Promissis quidem primos nostros parentes prostrauit |
Eritis inquit sicut dii,
scientes bonum et malum,
et nequaquam moriemini.
minis autem grassatus est in martyres pariter et uerberibus,
cum idolatras ut in eos desęuirent concitasset.
Primi nobis documento sunt,
ut neque blandimentis neque pollicitationibus eius ullam adhibeamus
fidem.
secundi ut omnia prius extrema pati parati simus
compellit.
Promissis quidem primos nostros parentes prostrauit |
Eritis inquit sicut dii,
scientes bonum et malum,
et nequaquam moriemini.
minis autem grassatus est in martyres pariter et uerberibus,
cum idolatras ut in eos desęuirent concitasset.
Primi nobis documento sunt,
ut neque blandimentis neque pollicitationibus eius ullam adhibeamus
fidem.
secundi ut omnia prius extrema pati parati simus |
quam Deo peccare.
eo tendere noueris ut fallat,
cum-que deceperit,
ut interimat,
et quidem morte illa quę semper cruciat |
et mori cupientes mori nunquam sinit.
Idem signis etiam pręstigiis-que mentem hominis nititur obstupefacere |
transmutat-que se in angelum lucis,
ut cum Dei angelum uel sanctorum aliquem esse credideris,
facere non dubites quod imperauerit.
Apparet aliquando sub specie comptę formosę-que mulieris,
ut ad libidinem
agitatus derelinquas.
Nihil tibi diabolus nocere poterit,
quamdiu tu cum Deo tuo constanter ambulaueris dicens:
Dominus mihi adiutor,
et ego despiciam inimicos meos.
Fortior cunctis demonibus est,
qui innocentiam seruat et in Deo confidit.
li. 15 notandum
Quod si etiam uerus tibi de cęlo angelus uel sanctus aliquis
apparuerit,
nihil offendes inquirendo,
an uere sit qui uidetur.
donec argumento aliquo tibi ueritas constet.
Tum siqua adhuc residua erit suspicio,
illi qui ętate et sapientia pręstant erunt consulendi,
ex eorum sententia |
iudicium faciendum.
Arrogantis est dubiis in rebus proprio sensu niti |
et aliorum nolle audire consilia.
facile-que erroribus patet,
qui suę semper plus tribuit |
quam prudentię alienę.
Vbi autem non auri neque argenti,
sed quod preciosius est,
animę periculum imminet,
etiam tuta metuere sapientis est.
alit,
licet arrogantissimus sit,
et audito tantum Christi nomine contremiscit.
Postremo ita ille diuinę erga nos miserationis constringitur freno,
ut nocere nisi permissus nequeat.
etiam patientissimum uirum Iob tentari et calamitatibus
affici,
non ut diabolo faueret,
sed ut hominis uirtutem manifestam faceret.
Non potuit inimicus
neque opum rapina |
neque filiorum orbitate |
neque corporis in tabem conuersi morbo |
illius uincere constantiam,
et quem deiicere sperabat,
ei maioris glorię adipiscendę prębuit occasionem.
ut inter erumnas beatior fieret |
quam cum prosperitatibus abundaret.
Quis enim antehac patientiam eius laudauit,
quam postea omnes admirati sunt?
Hęc est igitur causa quare nobis Dominus dederit aduersarium,
quare ab eo nos tentari uoluerit.
ut uidelicet cum uicerimus,
milites suos imperator benignissimus tanto magis remuneret quanto magis prompte ac strenue certauerimus.
ad pugnam quippe non ad quietem in hoc terrę theatro missi sumus,
ut neque fortes nisi pręcedentibus meritis mercedem accipiant |
neque ignaui mulctam,
nisi cum ab hoste uicti apparuerint.
Non est ociosa Dei militia.
placuit ei fideles suos laboribus,
fatigationibus,
erumnis,
persecutionibus,
malorum odiis
erumnis,
persecutionibus,
malorum odiis iniuriis-que experiri.
Vnde angelus ad Tobiam:
Vnde angelus ad Tobiam:
uoluerit,
haud multum timendus est mortis machinator diabolus.
quia semper uincemus,
si semper angeli de cęlo nobis missi monitis inspirationibus-que parebimus |
et a Domini nostri mandatis nunquam discedemus.
Omnem igitur uincendi spem in Deo collocemus.
et quoties uincimus,
ei soli uictorię gloriam dedicemus,
ei gratias agamus |
dicamus-que cum psalmista:
mandatis nunquam discedemus.
Omnem igitur uincendi spem in Deo collocemus.
et quoties uincimus,
ei soli uictorię gloriam dedicemus,
ei gratias agamus |
dicamus-que cum psalmista:
superbum,
in brachio uirtutis tuę dispersisti inimicos tuos.
Qvomodo vincitvr tentatio
Caput XIX
Inuidia diaboli mors introierat in orbem terrarum,
sed hac morte per Christum liberati sumus |
et ad uitam,
quam propter pręuaricationem primorum parentum amiseramus, reuocati.
Gaudebat inuidus ille sanctissimos etiam uiros in infernum descendere
|
et quasi uictor,
quia primos uicerat,
de omnibus triumphare.
Inuidia diaboli mors introierat in orbem terrarum,
sed hac morte per Christum liberati sumus |
et ad uitam,
quam propter pręuaricationem primorum parentum amiseramus, reuocati.
Gaudebat inuidus ille sanctissimos etiam uiros in infernum descendere
|
et quasi uictor,
quia primos uicerat,
de omnibus triumphare.
Sed gaudium istud uersum est in luctum.
Ligauit fortem fortior Dominus |
et domum eius intrauit |
et uasa eius diripuit,
suo aduentu absoluens illos
quam propter pręuaricationem primorum parentum amiseramus, reuocati.
Gaudebat inuidus ille sanctissimos etiam uiros in infernum descendere
|
et quasi uictor,
quia primos uicerat,
de omnibus triumphare.
Sed gaudium istud uersum est in luctum.
Ligauit fortem fortior Dominus |
et domum eius intrauit |
et uasa eius diripuit,
suo aduentu absoluens illos qui in carcere uincti tenebantur,
de tenebris transferens in lucem.
Quin etiam uulgata Euangelii ueritate regnum mundi
descendere
|
et quasi uictor,
quia primos uicerat,
de omnibus triumphare.
Sed gaudium istud uersum est in luctum.
Ligauit fortem fortior Dominus |
et domum eius intrauit |
et uasa eius diripuit,
suo aduentu absoluens illos qui in carcere uincti tenebantur,
de tenebris transferens in lucem.
Quin etiam uulgata Euangelii ueritate regnum mundi erripuit diabolo,
quo magis ille doleret |
ne in gentibus quidem ius esse sibi relictum,
omnibus iam a falsa ad ueram
de omnibus triumphare.
Sed gaudium istud uersum est in luctum.
Ligauit fortem fortior Dominus |
et domum eius intrauit |
et uasa eius diripuit,
suo aduentu absoluens illos qui in carcere uincti tenebantur,
de tenebris transferens in lucem.
Quin etiam uulgata Euangelii ueritate regnum mundi erripuit diabolo,
quo magis ille doleret |
ne in gentibus quidem ius esse sibi relictum,
omnibus iam a falsa ad ueram religionem conuersis.
domum eius intrauit |
et uasa eius diripuit,
suo aduentu absoluens illos qui in carcere uincti tenebantur,
de tenebris transferens in lucem.
Quin etiam uulgata Euangelii ueritate regnum mundi erripuit diabolo,
quo magis ille doleret |
ne in gentibus quidem ius esse sibi relictum,
omnibus iam a falsa ad ueram religionem conuersis.
Hac ergo potestate atque hoc regno priuatus,
quid ageret,
quo se uerteret,
nesciebat.
Rursum
relictum,
omnibus iam a falsa ad ueram religionem conuersis.
Hac ergo potestate atque hoc regno priuatus,
quid ageret,
quo se uerteret,
nesciebat.
Rursum tamen nouo fraudum genere usus,
in illorum qui conuersi erant cordibus
(ut supra est dictum)
inserere hereses coepit.
ut in quibus idolatria iam defecerat,
non deesset mendax de uera religione sententia.
atque ita non paucos,
quibus in credendo mens leuior erat,
subuertit.
Quos autem firmos
ergo potestate atque hoc regno priuatus,
quid ageret,
quo se uerteret,
nesciebat.
Rursum tamen nouo fraudum genere usus,
in illorum qui conuersi erant cordibus
(ut supra est dictum)
inserere hereses coepit.
ut in quibus idolatria iam defecerat,
non deesset mendax de uera religione sententia.
atque ita non paucos,
quibus in credendo mens leuior erat,
subuertit.
Quos autem firmos ac stabiles in fide uidit,
eos perniciosę uoluptatis illecebris ad peccandum prouocare coepit.
ut quos fidei
Rursum tamen nouo fraudum genere usus,
in illorum qui conuersi erant cordibus
(ut supra est dictum)
inserere hereses coepit.
ut in quibus idolatria iam defecerat,
non deesset mendax de uera religione sententia.
atque ita non paucos,
quibus in credendo mens leuior erat,
subuertit.
Quos autem firmos ac stabiles in fide uidit,
eos perniciosę uoluptatis illecebris ad peccandum prouocare coepit.
ut quos fidei defendit synceritas,
mandatorum saltem transgressio condemnet.
conuersi erant cordibus
(ut supra est dictum)
inserere hereses coepit.
ut in quibus idolatria iam defecerat,
non deesset mendax de uera religione sententia.
atque ita non paucos,
quibus in credendo mens leuior erat,
subuertit.
Quos autem firmos ac stabiles in fide uidit,
eos perniciosę uoluptatis illecebris ad peccandum prouocare coepit.
ut quos fidei defendit synceritas,
mandatorum saltem transgressio condemnet.
Nos ergo qui in Christum credimus,
qui Dei Filium
leuior erat,
subuertit.
Quos autem firmos ac stabiles in fide uidit,
eos perniciosę uoluptatis illecebris ad peccandum prouocare coepit.
ut quos fidei defendit synceritas,
mandatorum saltem transgressio condemnet.
Nos ergo qui in Christum credimus,
qui Dei Filium confitemur,
tantę in nos inimici inuidię non ignari,
quoties delinquendi concupiscentia mentem solicitari coeperit,
meminerimus dolos esse carnificis nostri |
nihil-que agamus,
in quo Deum offendi nouimus |
et ob quod si
uoluptatis illecebris ad peccandum prouocare coepit.
ut quos fidei defendit synceritas,
mandatorum saltem transgressio condemnet.
Nos ergo qui in Christum credimus,
qui Dei Filium confitemur,
tantę in nos inimici inuidię non ignari,
quoties delinquendi concupiscentia mentem solicitari coeperit,
meminerimus dolos esse carnificis nostri |
nihil-que agamus,
in quo Deum offendi nouimus |
et ob quod si egerimus,
de altitudine paradisi quam speramus,
in abyssum inferni quam timemus,
Nos ergo qui in Christum credimus,
qui Dei Filium confitemur,
tantę in nos inimici inuidię non ignari,
quoties delinquendi concupiscentia mentem solicitari coeperit,
meminerimus dolos esse carnificis nostri |
nihil-que agamus,
in quo Deum offendi nouimus |
et ob quod si egerimus,
de altitudine paradisi quam speramus,
in abyssum inferni quam timemus,
deturbandos nos esse certum sit.
Cum itaque molestior difficilior-que sese ingesserit tentatio |
et cordis intima lacessere coeperit,
tunc ieiunium nobis pro
confitemur,
tantę in nos inimici inuidię non ignari,
quoties delinquendi concupiscentia mentem solicitari coeperit,
meminerimus dolos esse carnificis nostri |
nihil-que agamus,
in quo Deum offendi nouimus |
et ob quod si egerimus,
de altitudine paradisi quam speramus,
in abyssum inferni quam timemus,
deturbandos nos esse certum sit.
Cum itaque molestior difficilior-que sese ingesserit tentatio |
et cordis intima lacessere coeperit,
tunc ieiunium nobis pro scuto sit,
pro gladio oratio,
dicente Domino:
deturbandos nos esse certum sit.
Cum itaque molestior difficilior-que sese ingesserit tentatio |
et cordis intima lacessere coeperit,
tunc ieiunium nobis pro scuto sit,
pro gladio oratio,
dicente Domino:
Hoc demonium non eiicitur nisi in ieiunio et oratione.
Nam et ipse Dominus tunc ieiunabat,
cum tentatorem uicit.
Et idem:
Vigilate, inquit, et orate,
ne intretis in tentationem!
Apostoli quoque, cum naufragium timerent,
dormientem illum clamoribus excitant.
Adiuua nos, inquiunt, Domine,
nobis pro scuto sit,
pro gladio oratio,
dicente Domino:
Hoc demonium non eiicitur nisi in ieiunio et oratione.
Nam et ipse Dominus tunc ieiunabat,
cum tentatorem uicit.
Et idem:
Vigilate, inquit, et orate,
ne intretis in tentationem!
Apostoli quoque, cum naufragium timerent,
dormientem illum clamoribus excitant.
Adiuua nos, inquiunt, Domine,
perimus.
tunc ipso uentis fluctibus-que imperante facta est tranquillitas.
Nulla est igitur tam
perimus.
tunc ipso uentis fluctibus-que imperante facta est tranquillitas.
Nulla est igitur tam grandis tentatio quam Deum deprecando non
uinces.
et rursum nulla tam parua,
a qua non superaberis propriis uiribus confidendo.
Quare in Deo sperans ora et dic:
tuis subiecit.
Nisi enim ille opem tibi laboranti miseratus attulisset,
nunquam uicisses.
Tanta est autem Domini nostri erga nos benignitas,
ut etiam pro eo quod ipso adiuuante uincimus,
remuneret uictores |
et suum beneficium in nostrum transire patiatur meritum.
modo post uictoriam ne insolescamus,
sed humiles ac submissi de omnibus ei laudem demus.
Ita enim etiam pro his quę Domino tribuerimus,
ipsi pręmium merebimur atque mercedem.
charitas,
gaudium,
pax,
patientia,
benignitas,
mansuetudo,
fides,
modestia,
continentia,
castitas.
Ex his perspicuum est,
quanta sit diuersitas inter carnem et spiritum,
cum alteri uitia,
alteri tribuantur uirtutes.
In medio istorum anima libertate sui arbitrii utens
in quam partem uoluerit,
potest conuerti.
Sed si carni consenserit,
regnum Dei non possidebit.
sin uero spiritum suum, id est innatum sibi rationis lumen secuta
carnis appetitionibus repugnauerit,
uicto
continentia,
castitas.
Ex his perspicuum est,
quanta sit diuersitas inter carnem et spiritum,
cum alteri uitia,
alteri tribuantur uirtutes.
In medio istorum anima libertate sui arbitrii utens
in quam partem uoluerit,
potest conuerti.
Sed si carni consenserit,
regnum Dei non possidebit.
sin uero spiritum suum, id est innatum sibi rationis lumen secuta
carnis appetitionibus repugnauerit,
uicto aduersario mercedem capiet ęternę beatitatis.
et seruus Christi sit |
et uitiorum mancipium.
Si spiritu, inquit, uiuimus,
spiritu et ambulemus!
Qui sit autem iste spiritus quo uiuimus,
declarat Saluator in Euangelio dicens:
futura non considerat.
uisibilium amore capitur,
inuisibilia contemnit |
neque quod ratio discernit,
sed quod appetitio suggerit sequitur.
De qua carnis uiolentia conquęritur Dauid et ait:
appetitio suggerit sequitur.
De qua carnis uiolentia conquęritur Dauid et ait:
ingrediebar,
quoniam lumbi mei impleti sunt illusionibus,
et non est sanitas in carne mea.
et non est sanitas in carne mea.
carne mea.
luctanti repugnare spiritus ipse per se non
sufficeret,
nisi uirtus diuina quę illum creat |
et creando infundit |
et infusum conseruat,
etiam periclitantem adiuuaret.
Quis me liberabit, inquit Apostolus,
de corpore mortis huius?
hoc est de corpore,
in quo primi parentes nostri cum non obedissent Deo mortui sunt.
respondet et ait:
Gratia Dei per Iesum Christum.
Nos igitur in Christum credentes |
a carnis uiolentia non nostrę uires,
sed diuina liberat gratia.
Quanuis autem ab Adę maledictione tunc absoluimur cum in
|
et infusum conseruat,
etiam periclitantem adiuuaret.
Quis me liberabit, inquit Apostolus,
de corpore mortis huius?
hoc est de corpore,
in quo primi parentes nostri cum non obedissent Deo mortui sunt.
respondet et ait:
Gratia Dei per Iesum Christum.
Nos igitur in Christum credentes |
a carnis uiolentia non nostrę uires,
sed diuina liberat gratia.
Quanuis autem ab Adę maledictione tunc absoluimur cum in Christo per
baptismum regeneramur,
manet tamen in nobis fomes peccati,
ut ii qui Christi sunt,
in certamine suę
in quo primi parentes nostri cum non obedissent Deo mortui sunt.
respondet et ait:
Gratia Dei per Iesum Christum.
Nos igitur in Christum credentes |
a carnis uiolentia non nostrę uires,
sed diuina liberat gratia.
Quanuis autem ab Adę maledictione tunc absoluimur cum in Christo per
baptismum regeneramur,
manet tamen in nobis fomes peccati,
ut ii qui Christi sunt,
in certamine suę carnis probentur.
et qui uicerint,
eo ascendant,
ubi ęternę pacis ineffabili bono perfruantur.
Deo mortui sunt.
respondet et ait:
Gratia Dei per Iesum Christum.
Nos igitur in Christum credentes |
a carnis uiolentia non nostrę uires,
sed diuina liberat gratia.
Quanuis autem ab Adę maledictione tunc absoluimur cum in Christo per
baptismum regeneramur,
manet tamen in nobis fomes peccati,
ut ii qui Christi sunt,
in certamine suę carnis probentur.
et qui uicerint,
eo ascendant,
ubi ęternę pacis ineffabili bono perfruantur.
Hac tanta ergo proposita mercede constanter
Nos igitur in Christum credentes |
a carnis uiolentia non nostrę uires,
sed diuina liberat gratia.
Quanuis autem ab Adę maledictione tunc absoluimur cum in Christo per
baptismum regeneramur,
manet tamen in nobis fomes peccati,
ut ii qui Christi sunt,
in certamine suę carnis probentur.
et qui uicerint,
eo ascendant,
ubi ęternę pacis ineffabili bono perfruantur.
Hac tanta ergo proposita mercede constanter pugnemus |
et omnes perniciosę cupidinis ictus perseueranti conseruandę
et ab omni prorsus periculo nos defendimus ac tuemur,
ne uitam istam breuissimam ac miseriarum plenam amittamus,
quanto acrius improbis pręsentium uoluptatum appetitionibus renitendum est |
pro uita illa felicissima et immortali,
quam talium appetitionum uictoribus in mercedem tribui certissimum est.
De remediis contra carnis tentamenta.
Caput XXI
Et quoniam malum illud, quod caro suggerit,
cogitatio
Solet adultus uenena effundere |
et animam hominis enecare.
Protinus abige pestiferam cogitationem dum paruula est.
Dum parum uirium habet,
non difficulter opprimitur,
sponso in Canticis dicente:
malarum cogitationum insultus non ita crebros |
neque ita uehementes pati desyderas,
claude fenestras sensuum tuorum,
per quas mors ad animam ingredi consueuit.
Auerte oculos ne uideant uanitatem.
Sepi aures tuas spinis |
et linguam nequam noli audire.
Pone ori tuo frenos,
ne in uerbo labaris |
neque gulę aliquid ultra necessitatem indulgeas.
Naribus odoramenta luxurię subtrahe.
Manus contine,
ne quem iniuste offendas |
ne-ue quid impudice tangas.
denique modis omnibus obserua et caue,
ne extranei portas Hierusalem ingrediantur, id est animę tuę
Veruntamen sępe fit,
ut ipsi cogitatus etiam inuitis nobis ingerant sese |
et suapte ui ab iis quę iusta atque honesta sunt,
auertere animum nostrum tentent.
Saluatori ut curaretur,
ita nobis cogitationum quandoque officere solet congeries,
ut non quod uolumus,
sed quod nolumus,
animo uoluamus.
tunc inter orandum quid lingua loquatur ,
mens non attendit,
et cum corpore in ecclesia simus,
animo foris per diuersa uagamur.
Huic ingruenti turbę totis uiribus reniti decet |
et non cedere |
neque si mali quicquam suaserint consentire.
Quod ut succedat,
eorum industriam,
qui paralyticum gerebant,
imitari oportet.
Illi tecto
simus,
animo foris per diuersa uagamur.
Huic ingruenti turbę totis uiribus reniti decet |
et non cedere |
neque si mali quicquam suaserint consentire.
Quod ut succedat,
eorum industriam,
qui paralyticum gerebant,
imitari oportet.
Illi tecto domus in qua Christus erat,
patefacto |
ęgrotum coram Iesu submiserunt |
et morbo receperunt liberatum.
Nos quoque abiecta terrenarum rerum cura culmen cęlestis contemplationis inscendamus |
et per ea quę creata sunt,
mente ingressi
homini illi relinquitur,
qui carnis cupiditatibus ultro se subiicit.
euenit-que ei quod dictum est per prophetam:
residuum bruchi comedit rubigo.
aut quid boni in illo remanere poterit,
cui uitia dominantur?
Strenuis autem et accinctis |
assidue-que contra improbę uoluptatis illecebras luctantibus tuta
sunt omnia.
Neque enim superseminantur zizania in medio tritici,
nisi cum ocio dediti dormimus |
et a custodia bonę frugis cessamus.
Atque ideo sane uigilare et orare nos iubet Dominus |
ne tentationibus succumbamus.
hoc est, diligentes esse et intentos |
et solicitos,
ne per desidiam spiritus caro,
quę ancilla esse debet,
Nam sicut per negligentiam uicti fuimus,
ita per sedulitatem curam-que certandi uincemus.
Cuius rei nequaquam ignarus Apostolus admonet et ait:
uincemus.
Cuius rei nequaquam ignarus Apostolus admonet et ait:
Cuius rei nequaquam ignarus Apostolus admonet et ait:
ignarus Apostolus admonet et ait:
iustitię |
et calceati pedes in pręparatione euangelii pacis,
in omnibus sumentes scutum fidei,
in quo possitis omnia tela maligni ignea extinguere |
et galeam salutis assumite |
et gladium spiritus,
quod est uerbum Dei,
per omnem orationem et obsecrationem |
orantes omni tempore in spiritu |
et in ipso uigilantes in omni instantia.
Profecto, qui armis istis contra carnis infestationes demonum-que
dolos munitus fuerit,
sicut mons Syon non mouebitur in ęternum.
Erit ueluti turris fortitudinis a facie inimici |
et
calceati pedes in pręparatione euangelii pacis,
in omnibus sumentes scutum fidei,
in quo possitis omnia tela maligni ignea extinguere |
et galeam salutis assumite |
et gladium spiritus,
quod est uerbum Dei,
per omnem orationem et obsecrationem |
orantes omni tempore in spiritu |
et in ipso uigilantes in omni instantia.
Profecto, qui armis istis contra carnis infestationes demonum-que
dolos munitus fuerit,
sicut mons Syon non mouebitur in ęternum.
Erit ueluti turris fortitudinis a facie inimici |
et tanquam nauis ualidis
pręparatione euangelii pacis,
in omnibus sumentes scutum fidei,
in quo possitis omnia tela maligni ignea extinguere |
et galeam salutis assumite |
et gladium spiritus,
quod est uerbum Dei,
per omnem orationem et obsecrationem |
orantes omni tempore in spiritu |
et in ipso uigilantes in omni instantia.
Profecto, qui armis istis contra carnis infestationes demonum-que
dolos munitus fuerit,
sicut mons Syon non mouebitur in ęternum.
Erit ueluti turris fortitudinis a facie inimici |
et tanquam nauis ualidis compacta trabibus
uerbum Dei,
per omnem orationem et obsecrationem |
orantes omni tempore in spiritu |
et in ipso uigilantes in omni instantia.
Profecto, qui armis istis contra carnis infestationes demonum-que
dolos munitus fuerit,
sicut mons Syon non mouebitur in ęternum.
Erit ueluti turris fortitudinis a facie inimici |
et tanquam nauis ualidis compacta trabibus |
pertransiens mare istud magnum et spaciosum,
nec fluctibus fracta |
nec procellarum turbine subuersa.
Siquando tamen ingrauescere carnis pugna |
spiritum-que uehementius
molestus.
Semper autem obstandum est principiis.
Inueterata enim difficilius corriguntur,
nouella euelluntur facilius |
euulsa-que arescunt.
Pręterea et locum illum et hominem quantum potes declina,
in quo uel delinquendi periculum |
uel exercendę uirtutis impedimentum times.
Pręterea et locum illum et hominem quantum potes declina,
in quo uel delinquendi periculum |
uel exercendę uirtutis impedimentum times.
periculum |
uel exercendę uirtutis impedimentum times.
Oratio contra tentationes carnis | et post victoriam actio gratiarvm.
Caput XXIII
Sed quoniam quocunque fugerimus,
carnis nostrę lucta carere nequimus,
in omni carnalium tentationum discrimine |
ad orationum subsidia confugere tutissimum erit.
Ad Dominum igitur supplices confugiamus.
quia Dominus fortitudo plebis suę |
et protector saluationum Christi sui est.
Vim patiens loquatur
hominem ad similitudinem tuam factum,
inique et fraudulenter quęrit subuertere,
per uoluptatis illecebras,
per concupiscentię blandimenta trahere me nititur,
ut peccem tibi et peream.
Ab his ergo mei tui-que aduersarii insidiis libera me!
Esto mihi in Deum protectorem |
et in locum munitum,
ut saluum me facias.
Ventum, Domine, ualidum,
quo in diuersum impellor metuo |
et iam inter frementes undas mergi incipiens ad te clamo.
Tu igitur miseratus dexteram tuam extende |
et sicut Petrum cum fluctibus operiretur saluasti,
ita me
tuam factum,
inique et fraudulenter quęrit subuertere,
per uoluptatis illecebras,
per concupiscentię blandimenta trahere me nititur,
ut peccem tibi et peream.
Ab his ergo mei tui-que aduersarii insidiis libera me!
Esto mihi in Deum protectorem |
et in locum munitum,
ut saluum me facias.
Ventum, Domine, ualidum,
quo in diuersum impellor metuo |
et iam inter frementes undas mergi incipiens ad te clamo.
Tu igitur miseratus dexteram tuam extende |
et sicut Petrum cum fluctibus operiretur saluasti,
ita me de pernicie carnalis
uoluptatis illecebras,
per concupiscentię blandimenta trahere me nititur,
ut peccem tibi et peream.
Ab his ergo mei tui-que aduersarii insidiis libera me!
Esto mihi in Deum protectorem |
et in locum munitum,
ut saluum me facias.
Ventum, Domine, ualidum,
quo in diuersum impellor metuo |
et iam inter frementes undas mergi incipiens ad te clamo.
Tu igitur miseratus dexteram tuam extende |
et sicut Petrum cum fluctibus operiretur saluasti,
ita me de pernicie carnalis suggestionis erreptum tibi restitue.
ut tuam potius uoluntatem quam meam
Tu igitur miseratus dexteram tuam extende |
et sicut Petrum cum fluctibus operiretur saluasti,
ita me de pernicie carnalis suggestionis erreptum tibi restitue.
ut tuam potius uoluntatem quam meam faciam.
Nostra enim uoluntas perdit nos,
tua uero saluat semper.
fiat uoluntas tua sicut in cęlo inter sanctos,
ita et inter nos in terra.
ut tuis parendo mandatis ad te in cęlum ascendere |
et non eis contraria operando in profundum demergi mereamur.
Si sic oraueris,
non frigide
|
et sicut Petrum cum fluctibus operiretur saluasti,
ita me de pernicie carnalis suggestionis erreptum tibi restitue.
ut tuam potius uoluntatem quam meam faciam.
Nostra enim uoluntas perdit nos,
tua uero saluat semper.
fiat uoluntas tua sicut in cęlo inter sanctos,
ita et inter nos in terra.
ut tuis parendo mandatis ad te in cęlum ascendere |
et non eis contraria operando in profundum demergi mereamur.
Si sic oraueris,
non frigide sed ardenter,
non proterue sed humiliter,
suggestionis erreptum tibi restitue.
ut tuam potius uoluntatem quam meam faciam.
Nostra enim uoluntas perdit nos,
tua uero saluat semper.
fiat uoluntas tua sicut in cęlo inter sanctos,
ita et inter nos in terra.
ut tuis parendo mandatis ad te in cęlum ascendere |
et non eis contraria operando in profundum demergi mereamur.
Si sic oraueris,
non frigide sed ardenter,
non proterue sed humiliter,
tentationum constrictus angustiis,
uoluntatem quam meam faciam.
Nostra enim uoluntas perdit nos,
tua uero saluat semper.
fiat uoluntas tua sicut in cęlo inter sanctos,
ita et inter nos in terra.
ut tuis parendo mandatis ad te in cęlum ascendere |
et non eis contraria operando in profundum demergi mereamur.
Si sic oraueris,
non frigide sed ardenter,
non proterue sed humiliter,
tentationum constrictus angustiis,
exaudiet te Dominus |
et
demergi mereamur.
Si sic oraueris,
non frigide sed ardenter,
non proterue sed humiliter,
tentationum constrictus angustiis,
exaudiet te Dominus |
et non dabit in commotionem pedem tuum |
neque dormitabit qui custodit te.
Petite inquit et accipietis |
Quid tu poscere pigritabis,
cum idem Dominus et rogari uelit |
et quod pie rogatur,
prompte se daturum promitat?
Si sicut decet supplicaueris,
circumdabit te scuto ueritas
te.
Petite inquit et accipietis |
Quid tu poscere pigritabis,
cum idem Dominus et rogari uelit |
et quod pie rogatur,
prompte se daturum promitat?
Si sicut decet supplicaueris,
circumdabit te scuto ueritas eius.
non timebis a timore nocturno,
a sagitta uolante in die,
a negocio perambulante in tenebris,
ab incursu et demonio meridiano .
Ipse enim Dominus de illo qui fideliter orat |
et constanter sperat,
respondens ait:
et accipietis |
Quid tu poscere pigritabis,
cum idem Dominus et rogari uelit |
et quod pie rogatur,
prompte se daturum promitat?
Si sicut decet supplicaueris,
circumdabit te scuto ueritas eius.
non timebis a timore nocturno,
a sagitta uolante in die,
a negocio perambulante in tenebris,
ab incursu et demonio meridiano .
Ipse enim Dominus de illo qui fideliter orat |
et constanter sperat,
respondens ait:
demonio meridiano .
Ipse enim Dominus de illo qui fideliter orat |
et constanter sperat,
respondens ait:
qui fideliter orat |
et constanter sperat,
respondens ait:
|
et glorificabo eum.
Exauditus autem non solum carnis concupiscentias auertes atque
fugabis,
uerum etiam uirtutibus magis proficies.
Testatur hoc Propheta ad Deum dicens:
Exauditus autem non solum carnis concupiscentias auertes atque
fugabis,
uerum etiam uirtutibus magis proficies.
Testatur hoc Propheta ad Deum dicens:
multiplicabis in anima mea uirtutem.
Omnem-que difficultatem ab eo adiutus ipse idem superaturum se
affirmat,
cum ait:
Domini gesta considerabit |
et per eius uestigia ingrediens ipsi quam proxime accedere contendet.
Exemplum, inquit, dedi uobis,
ut quemadmodum ego feci,
ita et uos faciatis.
Humilitas
Primum igitur in omnibus humilitatem seruemus.
Hic enim qui Dei filius erat,
dignatus est fieri hominis filius,
qui Deus erat factus est homo.
In Bethleem exiguo oppidulo nasci uoluit,
et quidem non in hominum habitaculo,
sed in
Humilitas
Primum igitur in omnibus humilitatem seruemus.
Hic enim qui Dei filius erat,
dignatus est fieri hominis filius,
qui Deus erat factus est homo.
In Bethleem exiguo oppidulo nasci uoluit,
et quidem non in hominum habitaculo,
sed in pecudum stabulo,
non in cunis colore diuerso picturatis auro-que linitis,
sed in pręsepio ad prębenda iumentis pabula lentis uiminibus
contexto.
Primum igitur in omnibus humilitatem seruemus.
Hic enim qui Dei filius erat,
dignatus est fieri hominis filius,
qui Deus erat factus est homo.
In Bethleem exiguo oppidulo nasci uoluit,
et quidem non in hominum habitaculo,
sed in pecudum stabulo,
non in cunis colore diuerso picturatis auro-que linitis,
sed in pręsepio ad prębenda iumentis pabula lentis uiminibus
contexto.
Cum-que esset Dominus omnium a seruo uoluit baptizari
in omnibus humilitatem seruemus.
Hic enim qui Dei filius erat,
dignatus est fieri hominis filius,
qui Deus erat factus est homo.
In Bethleem exiguo oppidulo nasci uoluit,
et quidem non in hominum habitaculo,
sed in pecudum stabulo,
non in cunis colore diuerso picturatis auro-que linitis,
sed in pręsepio ad prębenda iumentis pabula lentis uiminibus
contexto.
Cum-que esset Dominus omnium a seruo uoluit baptizari |
ac de se ipso dixit:
seruemus.
Hic enim qui Dei filius erat,
dignatus est fieri hominis filius,
qui Deus erat factus est homo.
In Bethleem exiguo oppidulo nasci uoluit,
et quidem non in hominum habitaculo,
sed in pecudum stabulo,
non in cunis colore diuerso picturatis auro-que linitis,
sed in pręsepio ad prębenda iumentis pabula lentis uiminibus
contexto.
Cum-que esset Dominus omnium a seruo uoluit baptizari |
ac de se ipso dixit:
Filius hominis uenit,
non
fieri hominis filius,
qui Deus erat factus est homo.
In Bethleem exiguo oppidulo nasci uoluit,
et quidem non in hominum habitaculo,
sed in pecudum stabulo,
non in cunis colore diuerso picturatis auro-que linitis,
sed in pręsepio ad prębenda iumentis pabula lentis uiminibus
contexto.
Cum-que esset Dominus omnium a seruo uoluit baptizari |
ac de se ipso dixit:
Filius hominis uenit,
non ut ministraretur ei,
sed ut ministraret.
autem se quisque magis humiliauerit,
tanto magis merebitur exaltari.
Obedientia
Ab eodem obedientię quoque petamus exempla.
a parentibus quęsitus respondit:
Quid est quod me quęrebatis?
nesciebatis quia in his quę Patris mei sunt,
oportet me esse?
hoc ideo,
ut prius obedientiam pręstemus Deo,
secundo autem loco parentibus obtemperemus.
quibus et ipse se submiserat |
teste euangelista,
qui subiungens ait:
Et descendit cum eis,
et uenit Nazareth,
Odia Iudeorum ęquo animo tulit.
quos uno uerbo omnes perdere poterat |
ab his probra ,
maledicta,
uincula,
flagella,
uerbera,
contumelias,
alapas |
atque sputa sustinuit.
Ab his coronari spinis,
clauis in cruce configi,
felle et aceto potari,
lancea confodi et occidi passus est.
Quin etiam iisdem qui sibi talia tam immaniter inferebant,
ut ignosceretur,
Patrem orauit.
Si ipse
id nobis accidere cognouerimus,
patienter toleremus |
et Domini nostri exemplo pro inimicis etiam nostris oremus,
pro malo reddentes bonum,
pro iniuria beneficium.
Sic nostra nobis remittentur peccata,
et patientię uirtus pręmio maiore compensabitur,
et mala quę passi sumus in nostrum commodum conuertentur.
Iactantia vitanda
Sed eorum quoque quę benefacimus,
iactantiam uitare a Domino discamus.
De monte descendens mundato leproso
Hic gloriam suam non quęsiuit,
qui se ultro ignominię ab impiis perferendę exposuit.
Ille tamen gloriam eius quęsiuit,
qui cum illo erat.
Glorificauit enim Deus hominem quem
assumpsit,
a morte suscitando,
in cęlum transferendo,
quod semel assumpsit nunquam dimittendo,
adorandum et angelis et hominibus proponendo.
Iudicauit autem iudicio damnationis Iudeos incredulos |
et gentiles in errore obstinatos |
et fideles fidem opere destruentes.
enim Deus hominem quem
assumpsit,
a morte suscitando,
in cęlum transferendo,
quod semel assumpsit nunquam dimittendo,
adorandum et angelis et hominibus proponendo.
Iudicauit autem iudicio damnationis Iudeos incredulos |
et gentiles in errore obstinatos |
et fideles fidem opere destruentes.
Quod ergo non quęsierit gloriam suam ad humanitatem pertinet,
quod autem quęsierit et iudicarit,
ad diuinitatem refertur.
Quanuis enim humanitas et diuinitas una persona Christi sit,
sępe tamen et dicere aliquid et facere illi placuit,
quod non erat utrique naturę commune.
ut per ea quę hominis sunt,
hominem agnosceremus,
et quę Dei Deum.
Nam in Christo uel hominem sine Deo |
uel Deum sine homine confiteri |
hereticorum impietas est.
Cum igitur dixit se gloriam suam non quęrere,
nobis insinuauit,
ne hominum plausus laudationes-que uenemur,
sed in omnibus ut Deus laudetur curemus.
Qui enim ab hominibus gloriam quęrunt,
ut per ea quę hominis sunt,
hominem agnosceremus,
et quę Dei Deum.
Nam in Christo uel hominem sine Deo |
uel Deum sine homine confiteri |
hereticorum impietas est.
Cum igitur dixit se gloriam suam non quęrere,
nobis insinuauit,
ne hominum plausus laudationes-que uenemur,
sed in omnibus ut Deus laudetur curemus.
Qui enim ab hominibus gloriam quęrunt,
gloriam ueram ac stabilem,
quę a Deo est,
accipere non merentur.
Paupertas
Ad hęc obseruandę
non merentur.
Paupertas
Ad hęc obseruandę paupertatis Domini exempla nobis abunde
suggeruntur.
De Virgine paupercula nasciturus |
non habuit locum in diuersorio.
editur in stabulo,
reclinatur in pręsepio.
Iam in ętate adulta |
nihil se habere confitetur et ait:
Paupertas
Ad hęc obseruandę paupertatis Domini exempla nobis abunde
suggeruntur.
De Virgine paupercula nasciturus |
non habuit locum in diuersorio.
editur in stabulo,
reclinatur in pręsepio.
Iam in ętate adulta |
nihil se habere confitetur et ait:
Paupertas
Ad hęc obseruandę paupertatis Domini exempla nobis abunde
suggeruntur.
De Virgine paupercula nasciturus |
non habuit locum in diuersorio.
editur in stabulo,
reclinatur in pręsepio.
Iam in ętate adulta |
nihil se habere confitetur et ait:
Paupertas
Ad hęc obseruandę paupertatis Domini exempla nobis abunde
suggeruntur.
De Virgine paupercula nasciturus |
non habuit locum in diuersorio.
editur in stabulo,
reclinatur in pręsepio.
Iam in ętate adulta |
nihil se habere confitetur et ait:
cum portorium exigeretur,
non fuit soluendo,
donec piscis captus in ore didrachmam attulit,
qua ipse satisfecit.
Bestiis imperabat |
et inter pauperes censeri uolebat.
Per domos alienas discurrens hospitabatur,
quia suam non habuit.
mulierum comitantium elemosinis alebatur.
in cruce nudus pependit.
mortuus etiam aliena inuolutus est sindone,
alieno conditus sepulchro.
hospitabatur,
quia suam non habuit.
mulierum comitantium elemosinis alebatur.
in cruce nudus pependit.
mortuus etiam aliena inuolutus est sindone,
alieno conditus sepulchro.
esse,
quid manducetis |
aut quid bibatis |
aut quid induamini.
quęrite primum regnum Dei,
et hęc omnia apponentur uobis.
Qui ergo propter Christum in terra pauper est,
cum Christo diues erit in cęlo.
Gloria enim et diuitię in domo eius.
Parsimonia
Victu quoque modico ac tenui,
et qui corpus tantum sustentet contentus erit,
qui Christum imitabitur.
Per dies quadraginta ille neque comedit
quid bibatis |
aut quid induamini.
quęrite primum regnum Dei,
et hęc omnia apponentur uobis.
Qui ergo propter Christum in terra pauper est,
cum Christo diues erit in cęlo.
Gloria enim et diuitię in domo eius.
Parsimonia
Victu quoque modico ac tenui,
et qui corpus tantum sustentet contentus erit,
qui Christum imitabitur.
Per dies quadraginta ille neque comedit neque bibit,
postea (ut
cuius donum est |
et cibus quo uescimur,
et uita qua uiuimus.
Panes ordeaceos habebat cum pauit turbam.
aquam ad bibendum a Samaritana muliere petiit,
ne rudes fastidiamus cibos |
neque uina delicatiora exquiramus.
Carnem nisi in Paschate non comedit.
minutis pisciculis usus est.
Erubescant qui paupertatem professi diuitum dapibus delectantur.
Ne autem uilia contemnamus alimenta,
fel et acetum in cruce positus gustauit.
Denique beatos dicit esse esurientes,
quoniam saturabuntur.
et e contrario:
a Samaritana muliere petiit,
ne rudes fastidiamus cibos |
neque uina delicatiora exquiramus.
Carnem nisi in Paschate non comedit.
minutis pisciculis usus est.
Erubescant qui paupertatem professi diuitum dapibus delectantur.
Ne autem uilia contemnamus alimenta,
fel et acetum in cruce positus gustauit.
Denique beatos dicit esse esurientes,
quoniam saturabuntur.
et e contrario:
Vę uobis inquit |
qui saturati estis,
quia esurietis.
Charitas
Nunc tandem ad charitatis
Vę uobis inquit |
qui saturati estis,
quia esurietis.
Charitas
Nunc tandem ad charitatis conuertamur documenta.
Pro hominum salute de cęlo in terram descendit.
Deus homo factus est.
Labores,
uigilias,
supplicia pro nobis tolerauit,
pro nobis mortuus est,
pro nobis ad inferos descendit,
pro nobis resurrexit,
pro nobis in cęlum ascendit.
Postremo nihil uel dixit uel
Pro hominum salute de cęlo in terram descendit.
Deus homo factus est.
Labores,
uigilias,
supplicia pro nobis tolerauit,
pro nobis mortuus est,
pro nobis ad inferos descendit,
pro nobis resurrexit,
pro nobis in cęlum ascendit.
Postremo nihil uel dixit uel fecit,
quod non eo spectaret,
ut ęterna nobis donaretur beatitudo.
Mattheum de publicano apostolum,
Petrum de negatore cęlestis regni clauicularium,
Paulum de persecutore fidei fecit propugnatorem.
de persecutore fidei fecit propugnatorem.
Mulieri peccatrici peccata dimisit.
et:
Non ueni inquit uocare iustos,
sed peccatores ad poenitentiam.
denique pastor bonus animam suam posuit pro ouibus suis.
et quos dilexit,
usque in finem dilexit eos.
Quia nihil prodest diu diligere,
nisi semper diligas.
et:
Sicut inquit dilexit me Pater,
ita dilexi uos.
et:
Qui diligit me,
diligetur a Patre meo.
Tunc autem et Christum diligimus |
et a Deo Patre diligimur,
cum
Circuibat ille totam Iudeam,
totam Galileam |
per castella et uicos |
docens ignaros |
et uerbo curans ęgrotos,
ut corpore simul et animo saluos redderet.
Pręcepta dedit discipulis in monte,
in planitie plebi,
ut discas altiores mysteriorum sensus illis qui magis capacis ingenii
sunt prędicare.
simplices uero simplicibus uitę pręceptis instruere.
Ac ne forte precii alicuius gratia id agas,
sed affectu salutis eorum quos doces:
Gratis accepistis inquit,
Circuibat ille totam Iudeam,
totam Galileam |
per castella et uicos |
docens ignaros |
et uerbo curans ęgrotos,
ut corpore simul et animo saluos redderet.
Pręcepta dedit discipulis in monte,
in planitie plebi,
ut discas altiores mysteriorum sensus illis qui magis capacis ingenii
sunt prędicare.
simplices uero simplicibus uitę pręceptis instruere.
Ac ne forte precii alicuius gratia id agas,
sed affectu salutis eorum quos doces:
Gratis accepistis inquit,
gratis
Castitas
Cęlebs pręterea et castus sit oportet Christi discipulus.
Virgo est |
et de Virgine genitus |
et a uirgine baptizatus,
quem sequeris.
ut-que quanti sit apud ipsum uirginitas scias ,
de Ioanne apostolo quia uirgo erat,
in Euangelio dicitur:
Discipulus ille quem diligebat
Iesus.
Nam licet Iesus etiam reliquos omnes diligeret,
de nullo tamen sic est expressum |
sicut de isto,
quem mentis corporis-que puritas commendabat.
dicitur:
Discipulus ille quem diligebat
Iesus.
Nam licet Iesus etiam reliquos omnes diligeret,
de nullo tamen sic est expressum |
sicut de isto,
quem mentis corporis-que puritas commendabat.
Hic solus in sinu Christi cunctis ad mensam sedentibus recubuit,
quia solus fortasse intemeratę uirginitatis laude illi proximior
erat.
Pręcellit autem uirginitas uiduitati |
et uiduitas matrimonio.
Porro ipse Saluator,
ut monstraret |
pręcipue castis deberi regnum Dei:
Sunt eunuchi inquit qui se castrauerunt propter regnum
cęlorum;
hoc est,
qui nubendi libertatem in propositum uerterunt castitatis,
quo purius expeditius-que Deo seruirent |
et cum angelis in cęlo socii essent,
qui angelicam uitam in terra uixissent.
de quibus est dictum:
uerterunt castitatis,
quo purius expeditius-que Deo seruirent |
et cum angelis in cęlo socii essent,
qui angelicam uitam in terra uixissent.
de quibus est dictum:
uitam in terra uixissent.
de quibus est dictum:
neque nubentur,
sed erunt sicut angeli Dei in cęlis.
cęlis.
Oratio
Preces etiam qualiter Deo sint offerendę nobis documento est Dominus
noster.
Orandi enim rationem,
quam uerbis monstrauit,
opere perfecit.
dimissa turba montem ascendens solus
orauit.
et iterum:
ascendens solus
orauit.
et iterum:
In monte autem orauit,
ut orando postulemus non terrena quę in imo sunt,
sed quę in alto cęlestia.
Quod uero etiam in uilla Gethsemani orasse dicitur,
docemur inter orandum seruandam esse humilitatem.
atque ideo et positis genibus orasse |
et ad orandum in faciem procubuisse.
Quod pręterea Patrem precatus ait:
genibus orasse |
et ad orandum in faciem procubuisse.
Quod pręterea Patrem precatus ait:
nostrę uoluntati pręferamus Dei
uoluntatem.
ne tibi cessandum putes,
si tam propere quam uelles non fueris exauditus.
tam propere quam uelles non fueris exauditus.
orabat.
et in Luca,
quod noctibus exiens in monte Oliueti morabatur |
quod-que pernoctabat in oratione.
In quo quidem et tempora et loca orationi magis accomoda nobis
requirenda esse innuit.
ut autem perseuerantius oremus,
factus in agonia prolixius orauit.
Sublatis quoque in cęlum oculis orasse traditur,
ut et tu dum oras,
mentis oculos ad Deum cui supplicas intendas |
et non alio uerba,
alio cogitationes ire sinas.
Parum efficax est lubricę uagę-que mentis oratio |
et non illuc intentę ubi uult exaudiri.
Omnium uirtutum
consideratur.
Christus enim quia ueritas est non errat,
quia bonitas est non fallit,
quia sapientia est nouit omnia,
quia uirtus Dei est potest omnia,
quia denique saluatio populi sui est,
quicquid egit,
quicquid dixit,
ad omnium spectat salutem.
Seruiamus igitur illi in sanctitate et iustitia omnibus diebus
nostris,
memores beneficiorum suorum,
atque assidue nobiscum recolentes ea quę non solum uerbis docuit,
sed etiam re atque opere probauit.
ut his instructi eidem,
quantum fieri potest,
similes effici curemus,
et cuius uirtutes imitati
non debeas.
cum quibus conuiuere,
colloqui,
conuersari,
quos declinare ac fugere oportet.
Relinquendi sunt,
quorum tibi nota fuerit peruersę mentis pertinacia, id est,
qui uel errorem suum deposituri non uidentur |
uel a scelere in quo perseuerant recessuri.
Nocuit Israhelitico populo habitasse cum Aegyptiis.
Inde enim Moyse duce egressi ritu eorum uiuere uolebant,
crapulari,
ludere,
diis gentilium sacrificare
familiaritas plerunque fideli uiro perniciem parit.
Iccirco per os Hieremię clamat nobis Dominus:
Fugite de medio Babylonis,
ut saluet unusquisque animam
suam.
et per os Oseę:
Nolite ingredi in Galgala,
et non ascenderitis in Bethauen;
loca uidelicet prophana idolorum-que polluta culturis atque immunda.
Saluator etiam noster et Dominus:
In uiam gentium inquit ne abieritis
|
et:
Cauete a
uiro perniciem parit.
Iccirco per os Hieremię clamat nobis Dominus:
Fugite de medio Babylonis,
ut saluet unusquisque animam
suam.
et per os Oseę:
Nolite ingredi in Galgala,
et non ascenderitis in Bethauen;
loca uidelicet prophana idolorum-que polluta culturis atque immunda.
Saluator etiam noster et Dominus:
In uiam gentium inquit ne abieritis
|
et:
Cauete a fermento phariseorum.
Hoc
saluet unusquisque animam
suam.
et per os Oseę:
Nolite ingredi in Galgala,
et non ascenderitis in Bethauen;
loca uidelicet prophana idolorum-que polluta culturis atque immunda.
Saluator etiam noster et Dominus:
In uiam gentium inquit ne abieritis
|
et:
Cauete a fermento phariseorum.
Hoc idem admonet et hortatur Paulus apostolus dicens:
Nolite iugum ducere cum infidelibus!
quę enim
subuersus est qui eiusmodi est,
et delinquit,
cum sit proprio iudicio condemnatus.
Eiusdem sententię est,
quia et eiusdem spiritus Ioannes apostolus cum dicat:
Siquis uenit ad uos |
et hanc doctrinam non affert,
nolite recipere eum in domum |
nec Aue ei dixeritis.
qui enim dicit illi Aue,
communicat operibus eius malignis.
Quod si salutare quoque illos quibus nulla debetur salus,
nefarium sit,
quanto magis in consortium recipere?
hanc doctrinam non affert,
nolite recipere eum in domum |
nec Aue ei dixeritis.
qui enim dicit illi Aue,
communicat operibus eius malignis.
Quod si salutare quoque illos quibus nulla debetur salus,
nefarium sit,
quanto magis in consortium recipere?
Cauenda est igitur infidelium hominum conuersatio,
maxime eorum qui ita auersi sunt,
ut nulla supersit spes futurę illorum conuersionis,
et hoc apostolorum ipsorum exemplo,
qui cum uidissent incredulos Iudeos
sunt,
ut nulla supersit spes futurę illorum conuersionis,
et hoc apostolorum ipsorum exemplo,
qui cum uidissent incredulos Iudeos Christum nolle recipere,
ab eis discedentes aliis euangelizare Dei uerbum coepere.
Itaque ne perfectis quidem conuenit ad obstinatos accessio,
cum ne in docendo operam perdant,
tum ne molliter blande-que alloquendo fauere
illorum errori uideantur.
Non minus declinandi sunt,
qui in flagitiis obduruerunt.
uerbum coepere.
Itaque ne perfectis quidem conuenit ad obstinatos accessio,
cum ne in docendo operam perdant,
tum ne molliter blande-que alloquendo fauere
illorum errori uideantur.
Non minus declinandi sunt,
qui in flagitiis obduruerunt.
Alioquin ipsa uitę diuersitas cito uestram dirimet societatem |
et ubi dissimilis intercesserit uoluntas,
conuictus concors esse non poterit.
Cum enim hominis ingenium ad uitia magis quam ad uirtutes procliue
sit,
magis uerendum est,
ne uir bonus malo adhęrens corrumpatur,
quam sperandum ut malus emulatione boni mores emendet.
Quamobrem Apostolus diuersis uitiis inquinatos in unum colligens ait:
iuxta ebriosum temperantia,
iuxta rapacem alieni abstinentia |
et non esse tutum probo uiro cum iniquis commorari.
?
Vis nosse quia scelestis et prophanis hominibus iungi displiceat ipsi
Deo?
a consortio tuo,
ne cum illo manendo inquineris,
ne illum frustra docendo operam perdas,
ne illi adhęrendo Deum offendas.
Mulierum etiam conuersatio castitatis
professis est uitanda.
dicente in Prouerbiis Salomone:
Si forte ille,
quo diu familiater usus es,
a uia uirtutis declinauit,
retrorsum abiit |
et sępe admonitus redire noluerit,
dimitte eum |
et membrum quod te scandalizat,
abscide atque a te proiice.
Melius enim tibi est sine illo ingredi regnum Dei |
quam cum illo mitti in gehennam.
Dimitte igitur mortuos sepelire mortuos suos,
tu Christum qui uita est, sequere,
ut uiuas et eternę mortis expers efficiare.
Quod si adhuc illi se ultro ingerunt tibi,
tu auersus cum psalmista exclama:
splendor et sanctimonię claritudo tibi dux esse poterit
usque ad Christum,
neque manus digne lauare |
neque altare Domini commode poteris amplecti.
Audi ipsum ad discipulos dicentem:
neque manus digne lauare |
neque altare Domini commode poteris amplecti.
Audi ipsum ad discipulos dicentem:
amabant,
ipse uendidit.
et hic quidem de grege Domini egressus faucibus
incidit lupi ac periit.
Ipsos uero concors inter se erga Dominum affectus saluauit.
Quibus ille in Euangelio ait:
Ipsos uero concors inter se erga Dominum affectus saluauit.
Quibus ille in Euangelio ait:
se erga Dominum affectus saluauit.
Quibus ille in Euangelio ait:
saluauit.
Quibus ille in Euangelio ait:
ait:
Cum igitur nihil certius esse possit |
quam quod ipsi coram audiuimus |
coram-que spectauimus,
nihil etiam magis ad capessendas uirtutes nobis proderit |
quam semper si fieri potest cum sanctissimis uiris et colloqui et
conuersari.
In illis enim cernendo non dissimilia iis quę de aliis legimus,
cum firmius quę a scriptoribus tradita sunt credemus,
tum ardentius quę a nobis uisa cognita-que fuere, imitabimur.
considerantes,
quam munificus,
quam benignus Dominus noster sit,
qui mira
quę de aliis legimus,
cum firmius quę a scriptoribus tradita sunt credemus,
tum ardentius quę a nobis uisa cognita-que fuere, imitabimur.
considerantes,
quam munificus,
quam benignus Dominus noster sit,
qui mira quęque operandi confert gratiam
credentibus in se ac sperantibus.
Nisi enim ille bona cuncta suppeditaret,
ad tantam sanctitatis perfectionem hominis imbecillitas nunquam peruenisset.
De pavpertate colenda.
|
piscatione uictum sibi quęrebant.
relictis retibus et naui secuti sunt Christum.
Ex his postea Petrus cum Ioanne cuidam claudo elemosinam petenti
respondit:
Quis diuitum talem elemosinam dare unquam potuit,
qualem tunc hi pauperculi dedere,
ut claudus qui baiulabatur,
statim ambularet?
Denique de ipsa apostolorum inopia,
quod Euangelia testantur,
olim in prophetis fuit prędictum.
ut illud plurimi faciendum scias,
de quo neque noui scriptores |
neque ueteres tacuerunt |
In Esaia legitur:
Denique de ipsa apostolorum inopia,
quod Euangelia testantur,
olim in prophetis fuit prędictum.
ut illud plurimi faciendum scias,
de quo neque noui scriptores |
neque ueteres tacuerunt |
In Esaia legitur:
olim in prophetis fuit prędictum.
ut illud plurimi faciendum scias,
de quo neque noui scriptores |
neque ueteres tacuerunt |
In Esaia legitur:
scriptores |
neque ueteres tacuerunt |
In Esaia legitur:
XXXIX
sanctificabunt sanctum Iacob |
et Deum Israhel prędicabunt.
In Sophonia ad Hierusalem loquitur Dominus:
tui populum
pauperem et egenum,
et sperabunt in nomine Domini.
Indecens enim ac ualde incongruum foret,
ut diuitias possiderent serui,
et dominus e diuerso paupertatis angustiis gauderet.
Qui propterea quidem in terra paupertatem coluit,
ut suo exemplo doceret |
terrena contemnenda esse |
et cęlestium tantummodo curam habendam,
nec fragilibus delectari oportere,
sed eternis.
Nihil enim in terra habere uoluit Saluator noster.
quod ipse fatetur dicens:
et dominus e diuerso paupertatis angustiis gauderet.
Qui propterea quidem in terra paupertatem coluit,
ut suo exemplo doceret |
terrena contemnenda esse |
et cęlestium tantummodo curam habendam,
nec fragilibus delectari oportere,
sed eternis.
Nihil enim in terra habere uoluit Saluator noster.
quod ipse fatetur dicens:
habet Filius hominis ubi caput suum reclinet.
non necessitatis esse sed uoluntatis agnosceres,
in ore piscis primum capti quęrere staterem iussit |
et inuentum exactoribus dari.
Maluit pecuniam qua satisfaceret mirabiliter comparare |
quam apud se repertam offerri.
Poterat lapides in gemmas,
in aurum ligna conuertere,
qui de ore piscis fecit staterem repente adesse.
Et tamen semper alieno usus est hospitio,
semper oblata ab aliis stipe sustentatus est.
nudus iacuit in pręsepio,
nudus pependit in cruce |
atque is qui cęli terrę-que erat dominus,
nec
esse sed uoluntatis agnosceres,
in ore piscis primum capti quęrere staterem iussit |
et inuentum exactoribus dari.
Maluit pecuniam qua satisfaceret mirabiliter comparare |
quam apud se repertam offerri.
Poterat lapides in gemmas,
in aurum ligna conuertere,
qui de ore piscis fecit staterem repente adesse.
Et tamen semper alieno usus est hospitio,
semper oblata ab aliis stipe sustentatus est.
nudus iacuit in pręsepio,
nudus pependit in cruce |
atque is qui cęli terrę-que erat dominus,
nec sindonem suam
|
quam apud se repertam offerri.
Poterat lapides in gemmas,
in aurum ligna conuertere,
qui de ore piscis fecit staterem repente adesse.
Et tamen semper alieno usus est hospitio,
semper oblata ab aliis stipe sustentatus est.
nudus iacuit in pręsepio,
nudus pependit in cruce |
atque is qui cęli terrę-que erat dominus,
nec sindonem suam habuit,
qua uelaretur mortuus,
nec suum quo conderetur sepulchrum.
Quod si omnium Dominus in tanta rerum egestate in hoc seculo uiuere
Poterat lapides in gemmas,
in aurum ligna conuertere,
qui de ore piscis fecit staterem repente adesse.
Et tamen semper alieno usus est hospitio,
semper oblata ab aliis stipe sustentatus est.
nudus iacuit in pręsepio,
nudus pependit in cruce |
atque is qui cęli terrę-que erat dominus,
nec sindonem suam habuit,
qua uelaretur mortuus,
nec suum quo conderetur sepulchrum.
Quod si omnium Dominus in tanta rerum egestate in hoc seculo uiuere uoluit,
pudeant sacerdotes,
ab aliis stipe sustentatus est.
nudus iacuit in pręsepio,
nudus pependit in cruce |
atque is qui cęli terrę-que erat dominus,
nec sindonem suam habuit,
qua uelaretur mortuus,
nec suum quo conderetur sepulchrum.
Quod si omnium Dominus in tanta rerum egestate in hoc seculo uiuere uoluit,
pudeant sacerdotes,
erubescant episcopi |
amplas sibi ędes construere,
cumulandis pecuniis operam impendere,
uestibus preciosis renidere ,
omnibus denique mundi deliciis diffluere
est.
nudus iacuit in pręsepio,
nudus pependit in cruce |
atque is qui cęli terrę-que erat dominus,
nec sindonem suam habuit,
qua uelaretur mortuus,
nec suum quo conderetur sepulchrum.
Quod si omnium Dominus in tanta rerum egestate in hoc seculo uiuere uoluit,
pudeant sacerdotes,
erubescant episcopi |
amplas sibi ędes construere,
cumulandis pecuniis operam impendere,
uestibus preciosis renidere ,
omnibus denique mundi deliciis diffluere ,
et se
quod Propheta clamat:
ossa mea dicent:
Domine quis similis tui ?
erripiens inopem de manu fortiorum,
egenum et pauperem a diripientibus eum?
Igitur non in pecunia,
non in uiribus potentię humanę,
sed in Domino confidite!
Quod si ei seruiendo perituras opes,
ut debetis,
contempseritis,
omnibus inimicis uestris fortiores eritis |
illo qui omnia potest, protegente ac
tuente
.
omnibus inimicis uestris fortiores eritis |
illo qui omnia potest, protegente ac
tuente
.
Si uobis curę erit |
continentius uiuere,
mandata Dei perficere,
Ecclesię opes non in uestrum usum conuertere,
sed indigentibus distribuere,
aut defendet uos Dominus ab infidelium uiolentia |
aut non defendet.
si defendet,
tuti eritis.
si non defendet,
per patientiam martyrii a Domino coronabimini.
et Ecclesia Dei gloriosius ędificabitur
uestrum usum conuertere,
sed indigentibus distribuere,
aut defendet uos Dominus ab infidelium uiolentia |
aut non defendet.
si defendet,
tuti eritis.
si non defendet,
per patientiam martyrii a Domino coronabimini.
et Ecclesia Dei gloriosius ędificabitur
in cęlo |
quam permanet in terris .
Neque enim lapidei parietes isti |
uel prędia |
uel urbes |
uel prouincię |
uel regna |
Ecclesia Dei sunt,
sed ipsa Christum credentium atque confitentium congregatio.
Quę cum de terra tollitur,
in
sed indigentibus distribuere,
aut defendet uos Dominus ab infidelium uiolentia |
aut non defendet.
si defendet,
tuti eritis.
si non defendet,
per patientiam martyrii a Domino coronabimini.
et Ecclesia Dei gloriosius ędificabitur
in cęlo |
quam permanet in terris .
Neque enim lapidei parietes isti |
uel prędia |
uel urbes |
uel prouincię |
uel regna |
Ecclesia Dei sunt,
sed ipsa Christum credentium atque confitentium congregatio.
Quę cum de terra tollitur,
in cęlum transfertur.
ut
in cęlo |
quam permanet in terris .
Neque enim lapidei parietes isti |
uel prędia |
uel urbes |
uel prouincię |
uel regna |
Ecclesia Dei sunt,
sed ipsa Christum credentium atque confitentium congregatio.
Quę cum de terra tollitur,
in cęlum transfertur.
ut quę inter mundi turbines fideliter militauit,
iam supra mundum secura triumphet |
et omni terrena potestate sublimior dicat:
Super inimicos meos despexit oculus meus.
Sacerdotis arma sanctę orationes sunt.
Vos itaque cum Moyse et Aarone orate in monte |
et uictu necessario contenti |
cetera cedite inopi,
uiduę,
pupillo,
miserorum sepulturę,
captiuorum redemptioni,
oppressorum tutelę,
pietatis operibus,
propugnatoribus quoque ac ducibus militię Christianę.
ut comparatis plurium uiribus
cedite inopi,
uiduę,
pupillo,
miserorum sepulturę,
captiuorum redemptioni,
oppressorum tutelę,
pietatis operibus,
propugnatoribus quoque ac ducibus militię Christianę.
ut comparatis plurium uiribus hostili impietati fortius resistant.
et illi quidem non in se sed in Deo confidendo uestris-que precibus adiuti uincent.
Quamdiu his contraria agitis,
Ecclesiam quoque pati contraria necesse est.
Quę quoniam uobis commendata est,
sanguis eius de manibus uestris requiretur.
quia non
uiduę,
pupillo,
miserorum sepulturę,
captiuorum redemptioni,
oppressorum tutelę,
pietatis operibus,
propugnatoribus quoque ac ducibus militię Christianę.
ut comparatis plurium uiribus hostili impietati fortius resistant.
et illi quidem non in se sed in Deo confidendo uestris-que precibus adiuti uincent.
Quamdiu his contraria agitis,
Ecclesiam quoque pati contraria necesse est.
Quę quoniam uobis commendata est,
sanguis eius de manibus uestris requiretur.
quia non quomodo
nec noua Lege conceditur uobis,
abundare.
Nam cum populus Israhel ad Terram Promissionis translatus esset per
singulas tribus diuidendam,
sacerdotali tribui est a Domino dictum:
translatus esset per
singulas tribus diuidendam,
sacerdotali tribui est a Domino dictum:
In terra eorum nihil possidebitis |
nec habebitis partem inter eos |
ego pars et hęreditas uestra in medio filiorum Israhel.
Possessionem itaque non sunt sortiti sacerdotes,
et tantum decimas ac primitias quibus sustentarentur,
et loca in quibus habitarent habebant.
Nouis uero, id est, Christi discipulis dicitur:
Nolite possidere aurum neque argentum neque pecuniam in zonis uestris!
Et:
Qui non renunciauerit omnibus quę habet,
non potest esse meus
itaque non sunt sortiti sacerdotes,
et tantum decimas ac primitias quibus sustentarentur,
et loca in quibus habitarent habebant.
Nouis uero, id est, Christi discipulis dicitur:
Nolite possidere aurum neque argentum neque pecuniam in zonis uestris!
Et:
Qui non renunciauerit omnibus quę habet,
non potest esse meus discipulus.
Et:
Qui uult uenire post me,
abneget semetipsum et sequatur me!
Et:
Si uis perfectus esse,
uende omnia quę habes et da pauperibus,
et habebis thesaurum in
in zonis uestris!
Et:
Qui non renunciauerit omnibus quę habet,
non potest esse meus discipulus.
Et:
Qui uult uenire post me,
abneget semetipsum et sequatur me!
Et:
Si uis perfectus esse,
uende omnia quę habes et da pauperibus,
et habebis thesaurum in cęlo,
et ueni sequere me.
Nihil terrenum promittitur sacerdotibus,
ut cęlestia tantum affectent,
de cęlestibus prędicent |
et portionem in cęlo consequantur ,
qui in terra diuitias habere
Si uis perfectus esse,
uende omnia quę habes et da pauperibus,
et habebis thesaurum in cęlo,
et ueni sequere me.
Nihil terrenum promittitur sacerdotibus,
ut cęlestia tantum affectent,
de cęlestibus prędicent |
et portionem in cęlo consequantur ,
qui in terra diuitias habere noluerunt.
Quare ergo Ecclesię agri, uillę, uici, urbes donatę sunt |
et sacerdotibus episcopis-que distributę?
Certe non ut in his ipsi luxurientur,
sed egenos pascant.
non ut sibi nummos inde
et habebis thesaurum in cęlo,
et ueni sequere me.
Nihil terrenum promittitur sacerdotibus,
ut cęlestia tantum affectent,
de cęlestibus prędicent |
et portionem in cęlo consequantur ,
qui in terra diuitias habere noluerunt.
Quare ergo Ecclesię agri, uillę, uici, urbes donatę sunt |
et sacerdotibus episcopis-que distributę?
Certe non ut in his ipsi luxurientur,
sed egenos pascant.
non ut sibi nummos inde congregent,
sed ut inopum turbę dispensent,
ut
ut cęlestia tantum affectent,
de cęlestibus prędicent |
et portionem in cęlo consequantur ,
qui in terra diuitias habere noluerunt.
Quare ergo Ecclesię agri, uillę, uici, urbes donatę sunt |
et sacerdotibus episcopis-que distributę?
Certe non ut in his ipsi luxurientur,
sed egenos pascant.
non ut sibi nummos inde congregent,
sed ut inopum turbę dispensent,
ut miserorum necessitati succurrant |
et stipendia quoque militibus ministrent,
qui pro religione,
pro fide,
pro iustitia contra infideles
quorum sacerdos non possessor,
pręter uitę necessaria,
sed dispensator est.
Qui autem dispensat,
fideliter dispenset |
et audiat Apostolum dicentem:
Habentes alimenta et quibus tegimur ,
his contenti simus.
nam qui uolunt diuites fieri,
incidunt in tentationem et in laqueum diaboli et desyderia multa
inutilia et nociua,
quę mergunt homines in interitum et in perditionem.
radix enim omnium malorum est cupiditas.
quam quidam appetentes errauerunt a fide et inseruerunt se doloribus
multis.
Tu autem, o homo Dei, hęc fuge!
non possessor,
pręter uitę necessaria,
sed dispensator est.
Qui autem dispensat,
fideliter dispenset |
et audiat Apostolum dicentem:
Habentes alimenta et quibus tegimur ,
his contenti simus.
nam qui uolunt diuites fieri,
incidunt in tentationem et in laqueum diaboli et desyderia multa
inutilia et nociua,
quę mergunt homines in interitum et in perditionem.
radix enim omnium malorum est cupiditas.
quam quidam appetentes errauerunt a fide et inseruerunt se doloribus
multis.
Tu autem, o homo Dei, hęc fuge!
dispensat,
fideliter dispenset |
et audiat Apostolum dicentem:
Habentes alimenta et quibus tegimur ,
his contenti simus.
nam qui uolunt diuites fieri,
incidunt in tentationem et in laqueum diaboli et desyderia multa
inutilia et nociua,
quę mergunt homines in interitum et in perditionem.
radix enim omnium malorum est cupiditas.
quam quidam appetentes errauerunt a fide et inseruerunt se doloribus
multis.
Tu autem, o homo Dei, hęc fuge!
Ad Timotheum enim scribebat.
Qui enim talia non
dispenset |
et audiat Apostolum dicentem:
Habentes alimenta et quibus tegimur ,
his contenti simus.
nam qui uolunt diuites fieri,
incidunt in tentationem et in laqueum diaboli et desyderia multa
inutilia et nociua,
quę mergunt homines in interitum et in perditionem.
radix enim omnium malorum est cupiditas.
quam quidam appetentes errauerunt a fide et inseruerunt se doloribus
multis.
Tu autem, o homo Dei, hęc fuge!
Ad Timotheum enim scribebat.
Qui enim talia non fugiunt,
sed
multis.
Tu autem, o homo Dei, hęc fuge!
Ad Timotheum enim scribebat.
Qui enim talia non fugiunt,
sed augendi peculii cupidine ducuntur,
non homines Dei sunt,
sed Mammonę serui.
Homo Dei est qui cum Christo pauper est,
ut in Christo diues sit.
De diuitiarum malo et paupertatis bono.
Caput XXIX
Vidit et Salomon quantum periculi in diuitiis esset,
et precatus est Deum dicens:
sed Mammonę serui.
Homo Dei est qui cum Christo pauper est,
ut in Christo diues sit.
De diuitiarum malo et paupertatis bono.
Caput XXIX
Vidit et Salomon quantum periculi in diuitiis esset,
et precatus est Deum dicens:
ne forte satiatus illiciar ad negandum et dicam:
quis est Dominus?
aut egestate compulsus furer et periurem nomen domini mei.
Sed quoniam supra modum locupletatus fuit,
in id quod timebat incidit.
Diuitiarum copia delinitus uoluptatibus seruiuit,
mulierum quas adamauerat, diis templa posuit.
Et si uir alioqui sapientissimus sic insaniuit,
quis confidit continentem se fore,
si diuitiis affluere sibi
reliquisse.
ne ignores paupertatem etiam inter hostes quandoque manere illęsam |
nec frustra esse dictum:
Pauperes fiducialiter requiescent.
Idem submissius supplicant et efficacius exaudiuntur.
iuxta illud:
Deprecatio pauperis usque ad aures perueniet.
et illud in psalmo:
Exaudiuit pauperes Dominus,
et uinctos suos non despexit .
Quorum autem exauditur oratio,
iis pro breui inopia ęterna tribuitur beatitudo,
dicente Domino:
Beati pauperes spiritu,
quoniam ipsorum est regnum cęlorum.
et:
Beati qui nunc esuritis,
quidem uitam gerimus,
sed multa bona habebimus,
si timuerimus Deum |
et recesserimus ab omni peccato et fecerimus bene.
psalmista ait)
modicum iusto super diuitias peccatorum multas.
et Salomon in Prouerbiis:
multas.
et Salomon in Prouerbiis:
Prouerbiis:
exaltatur in gloria.
libenti animo sua omnia relinquunt,
ut pauperes pauperem sequantur Christum,
hi apostolicę beatitudinis atque dignitatis consortes efficiuntur |
et ab ipso Domino simul audiunt:
pauperes pauperem sequantur Christum,
hi apostolicę beatitudinis atque dignitatis consortes efficiuntur |
et ab ipso Domino simul audiunt:
Caput XXX
Hoc ueterum nouorum-que nobis euenta confirmant.
populus Israhel
Israheliticus populus cum esuriret,
manna de cęlo nutritus est,
cum sitiret,
aquam de petra repente manantem bibit.
Agar
Agar cum puero eiecta in solitudine angeli indicio ne siti periret,
aquam inuenit.
Sanson
Sansoni sitienti de maxillę asinę molari aqua effluxit.
Helias. vidua
Elias cum hominum subsidia non haberet,
a coruis pascitur.
et uiduę quę se
somno experrectus reperit ad caput subcinericium panem et uas aquę,
et refocillatus est.
Idem uiginti panibus ordeaceis centum uiros Deo pręstante satiauit,
ita ut etiam superesset.
Daniel
Daniel morti addictus,
et in lacu leonum conclusus allato
mirabiliter prandio reficitur |
et inter ferocissimas bestias manet
securus.
in lacu leonum conclusus allato
mirabiliter prandio reficitur |
et inter ferocissimas bestias manet
securus.
autem omnia defuerint,
tunc demum manum suam porriget Deus |
et qui mundo quoque seruientes alit,
sibi seruientibus deese non poterit.
cęli,
quę non serunt neque metunt neque congregant in horrea,
et Pater uester cęlestis pascit illa.
nonne uos pluris estis illis?
Deinde considerare nos iubet lilia agri quomodo crescant,
quali colore tegantur.
et:
Si, inquit, foenum agri,
quod hodie est |
et cras in clibanum mittitur,
Deus sic uestit,
quanto magis uos modicę fidei?
Vnde ipse Deus,
ueluti non habens quorum iustius curam gerat |
quam eorum qui sibi in paupertate famulantur,
in Esaia ait:
nos iubet lilia agri quomodo crescant,
quali colore tegantur.
et:
Si, inquit, foenum agri,
quod hodie est |
et cras in clibanum mittitur,
Deus sic uestit,
quanto magis uos modicę fidei?
Vnde ipse Deus,
ueluti non habens quorum iustius curam gerat |
quam eorum qui sibi in paupertate famulantur,
in Esaia ait:
crescant,
quali colore tegantur.
et:
Si, inquit, foenum agri,
quod hodie est |
et cras in clibanum mittitur,
Deus sic uestit,
quanto magis uos modicę fidei?
Vnde ipse Deus,
ueluti non habens quorum iustius curam gerat |
quam eorum qui sibi in paupertate famulantur,
in Esaia ait:
sancti eius,
quoniam nihil deest timentibus eum |
diuites eguerunt et esurierunt,
inquirentes autem Dominum non minuentur omni bono.
Quęris quomodo diuites eguerunt?
Ille qui purpura induebatur,
qui laute opipare-que coenitabat,
in inferno sepultus gutta una aquę indiguit.
Rursum quęris quo pacto pauperculi Deo seruientes bonorum conpotes fiant.
Lazarus mendicus erat,
hulcerosus esuriens-que micas illas, quę de diuitis mensa cadebant.
translatus autem in sinum Abrahę in locum
laute opipare-que coenitabat,
in inferno sepultus gutta una aquę indiguit.
Rursum quęris quo pacto pauperculi Deo seruientes bonorum conpotes fiant.
Lazarus mendicus erat,
hulcerosus esuriens-que micas illas, quę de diuitis mensa cadebant.
translatus autem in sinum Abrahę in locum beatorum omni bono coepit abundare.
Quis utriusque fine perspecto non dixerit |
et illius infelicissimas diuitias |
et huius felicissimam mendicitatem?
Breuis est pręsentis paupertatis toleratio,
futurę uero remunerationis hubertas perpetua est et perennis.
coenitabat,
in inferno sepultus gutta una aquę indiguit.
Rursum quęris quo pacto pauperculi Deo seruientes bonorum conpotes fiant.
Lazarus mendicus erat,
hulcerosus esuriens-que micas illas, quę de diuitis mensa cadebant.
translatus autem in sinum Abrahę in locum beatorum omni bono coepit abundare.
Quis utriusque fine perspecto non dixerit |
et illius infelicissimas diuitias |
et huius felicissimam mendicitatem?
Breuis est pręsentis paupertatis toleratio,
futurę uero remunerationis hubertas perpetua est et perennis.
Quod
|
et huius felicissimam mendicitatem?
Breuis est pręsentis paupertatis toleratio,
futurę uero remunerationis hubertas perpetua est et perennis.
Quod testatur Iacobus apostolus dicens:
mendicitatem?
Breuis est pręsentis paupertatis toleratio,
futurę uero remunerationis hubertas perpetua est et perennis.
Quod testatur Iacobus apostolus dicens:
Matth. xxii
filiam plus quam me |
non est me dignus.
Ex tota autem anima Deum diligimus,
cum ne uitę quidem nostrę parcimus,
dum ei obsequimur,
nihil timendo eos,
qui corpus occidunt,
sed illum potius,
qui et corpus et animam potest mittere in gehennam.
cum ipse dicat:
Ex tota uero mente Deum diligimus,
quando fide certissima,
quicquid de Deo sancta sentit Ecclesia complectimur |
et cuncta quę uel animo uoluimus |
uel opere implemus,
ad ipsius cultum atque honorem dirigimus.
nec quicquam omittimus,
quantum in nobis est,
quod ad eius dilectionem referri possit.
Diligamus ergo Dominum Deum nostrum toto corde
,
nequid illo charius habeamus;
tota anima ne pro illius nomine corporis
tormenta mortem-que ipsam,
si casus
perpetuo perenniter-que fruendi.
Super hoc triplici proposito fundata charitas non inepte fortasse sub
illo contineri uidetur fermento,
quod acceptum mulier,
id est anima Deo dedita abscondit in farinę satis tribus.
hoc est,
in corde,
in anima,
in mente.
donec fermentetur totum.
donec ipsa tota in charitatem conuersa,
et quod fide tenebat |
et quod spe pręstolabatur,
hoc in Deo,
quem super omnia dilexit atque coluit,
iam possideat |
et bono incommutabili quod possederit,
feliciter perfruatur.
illo contineri uidetur fermento,
quod acceptum mulier,
id est anima Deo dedita abscondit in farinę satis tribus.
hoc est,
in corde,
in anima,
in mente.
donec fermentetur totum.
donec ipsa tota in charitatem conuersa,
et quod fide tenebat |
et quod spe pręstolabatur,
hoc in Deo,
quem super omnia dilexit atque coluit,
iam possideat |
et bono incommutabili quod possederit,
feliciter perfruatur.
Petrus
Isto charitatis genere dilexit Christum suum Petrus,
quando concupiuit cum illo
quem super omnia dilexit atque coluit,
iam possideat |
et bono incommutabili quod possederit,
feliciter perfruatur.
Petrus
Isto charitatis genere dilexit Christum suum Petrus,
quando concupiuit cum illo habitare in monte,
quando uiso Iesu super aquas ambulante de naui desiliens ad illum ire contendit solus reliquis in naui residentibus |
admirantibus-que hominis audaciam nihil metuentis,
nisi cum mergi coepisset,
quando etiam ei de sua cruce prędicenti respondit:
Et si
Petrus
Isto charitatis genere dilexit Christum suum Petrus,
quando concupiuit cum illo habitare in monte,
quando uiso Iesu super aquas ambulante de naui desiliens ad illum ire contendit solus reliquis in naui residentibus |
admirantibus-que hominis audaciam nihil metuentis,
nisi cum mergi coepisset,
quando etiam ei de sua cruce prędicenti respondit:
Et si me oportuerit mori tecum,
non te negabo.
Tametsi pręstare nequiuerit quod promiserat,
certe pręstitisset ,
si non suę imbecillitati,
sed Dei uirtuti confidens promisisset.
Quando pręterea Christo Domino seruis suis pedes lauanti,
indignum ratus ut Dei filius ad tantam descenderet humilitatem,
respondit:
Non lauabis mihi pedes in eternum.
Postquam tamen audiuit |
se non habiturum partem cum illo,
nisi ab eodem se lauari permitteret,
continuo mutata sententia:
Domine, inquit, non tantum pedes,
sed et manus et caput.
usque adeo expauit,
ne ab eo separaretur,
quem totis animi affectibus
pro Domino solus aduersus armatam cohortem strinxit gladium |
percussit-que principis seruum,
plures forsitan percussurus donec inter multorum arma et ipse
concideret,
nisi furentis animum eiusdem Domini iussa repressissent.
Post resurrectionem quoque eius gloriosam,
cum de naui illum in littore stantem agnouisset,
non expectauit donec remigando ad terram perueniret,
sed omnis morę impatiens misit se in mare uado-que pręcurrens primus
omnium illi se coniunxit.
Cęteri enim post eum nauigio applicuisse
donec inter multorum arma et ipse
concideret,
nisi furentis animum eiusdem Domini iussa repressissent.
Post resurrectionem quoque eius gloriosam,
cum de naui illum in littore stantem agnouisset,
non expectauit donec remigando ad terram perueniret,
sed omnis morę impatiens misit se in mare uado-que pręcurrens primus
omnium illi se coniunxit.
Cęteri enim post eum nauigio applicuisse dicuntur.
Et quoniam semper pręcipui erga Dominum suum
amoris ardore flagrauit,
Ter rogatus |
ter se eum quem negauerat,
diligere respondit.
et trina charitatis confessio trinę negationis crimen deleuit |
atque ipsum confitentem,
ut ceteris pręesset dignum reddidit.
Sunt et alia in Euangelio amoris eius argumenta,
quę consulto prętereo,
ne prolixior sim.
Illud tantum commemorabimus,
quod ei cum aliis fuit commune.
Omnes quippe apostoli omnibus quę habebant relictis secuti sunt
Dominum,
magis eligentes in
alia in Euangelio amoris eius argumenta,
quę consulto prętereo,
ne prolixior sim.
Illud tantum commemorabimus,
quod ei cum aliis fuit commune.
Omnes quippe apostoli omnibus quę habebant relictis secuti sunt
Dominum,
magis eligentes in paupertate cum Christo uiuere |
quam in diuitiis cum hoc mundo |
et persecutiones et uerbera et necem cum illo sustinere |
quam cum terrę regibus honorari,
cum semel gustassent,
quam suauis |
quam dulcis est Dominus animę quęrenti eum.
quę consulto prętereo,
ne prolixior sim.
Illud tantum commemorabimus,
quod ei cum aliis fuit commune.
Omnes quippe apostoli omnibus quę habebant relictis secuti sunt
Dominum,
magis eligentes in paupertate cum Christo uiuere |
quam in diuitiis cum hoc mundo |
et persecutiones et uerbera et necem cum illo sustinere |
quam cum terrę regibus honorari,
cum semel gustassent,
quam suauis |
quam dulcis est Dominus animę quęrenti eum.
Sed nec mulierum illarum modica charitas fuit,
quę cum animo tum corpore eum secutę de propriis facultatibus (ut
euangelista ait) ministrabant ei.
lamenta-que obtulerunt |
sepultum quoque cum aromatibus quęsierunt,
nihil omittentes quod singularis erga amatum dilectio uidebatur exigere.
Nec solum officiosas uerum etiam audaces amor fecerat.
singularis erga amatum dilectio uidebatur exigere.
Nec solum officiosas uerum etiam audaces amor fecerat.
Matth. 28.
Ioseph
pro eius amore pręstitit Ioseph,
qui de sepeliendo corpore anxius |
non est ueritus illud a Pilato poscere |
et concessum tollere |
et sindone inuolutum in nouo condere monumento.
Nicodemus.
Hunc in amore audacia,
Nicodemum commendat liberalitas.
Mixturam ad corpus ungendum myrrhę et aloes attulisse fertur,
quasi libras centum.
Non pepercit impensę,
dum suo erga Dominum satisfacere nititur affectui.
Hi ergo cum in finem usque Christum suum dilexissent,
ostenderunt
Nicodemus.
Hunc in amore audacia,
Nicodemum commendat liberalitas.
Mixturam ad corpus ungendum myrrhę et aloes attulisse fertur,
quasi libras centum.
Non pepercit impensę,
dum suo erga Dominum satisfacere nititur affectui.
Hi ergo cum in finem usque Christum suum dilexissent,
ostenderunt perseuerantia opus esse in amando.
Nicodemum commendat liberalitas.
Mixturam ad corpus ungendum myrrhę et aloes attulisse fertur,
quasi libras centum.
Non pepercit impensę,
dum suo erga Dominum satisfacere nititur affectui.
Hi ergo cum in finem usque Christum suum dilexissent,
ostenderunt perseuerantia opus esse in amando.
cum reuiuiscente prius quam cęteri colloqui |
et tam admirandę eius resurrectionis nuncia fieri.
Hanc charitatis continuationem ipse etiam Dominus
pręcipit Discipulis dicens:
|
et tam admirandę eius resurrectionis nuncia fieri.
Hanc charitatis continuationem ipse etiam Dominus
pręcipit Discipulis dicens:
ipse etiam Dominus
pręcipit Discipulis dicens:
mea .
et qua ratione in illa permanere queant docet subiungens:
Si pręcepta mea seruaueritis,
manebitis in dilectione mea.
Quisquis ergo se Dei sui amatorem profitetur |
et mandatis eius non obtemperat,
mendax est.
cum libera mandatorum obedientia ueri in Deum amoris indicium sit.
Quanto autem usui nobis existat ista charitas,
testis est peccatrix illa,
de qua dictum est:
ut creator,
sed qua electos duntaxat amplectitur ut Saluator.
Hęc de charitate,
quam Deo debemus,
dicta sint satis,
si quicquam de illa satis dici queat,
sine qua nihil est salutare,
nihil sanctum |
nunc in proximos amoris officia pensemus.
De charitate erga proximum.
Caput II
Secundum charitatis mandatum superiori simile esse dixit Dominus:
ratio suggerit,
non quę uoluptas blanditur.
hoc est,
cum uiam illam arctam quę ducit ad salutem ingredieris,
non illam latam,
quę ad pręcipitium tendit perditionis.
Quod si sic aliis quoque agere |
sic-que incedere optas |
et quantum in te est compellis,
uerę dilectionis pręceptum obseruasti,
ęque ac teipsum proximos tuos amando.
Qui uero luxurię deditus perniciosas mortiferas-que
sequitur uoluptates |
atque ad eas usurpandas cęteros hortatur,
certum est ab illo neque se quidem ipsum diligi |
neque proximum
diligit,
ita et nos diligamus nosipsos proximos-que nostros,
non ad pompam,
non ad honores,
non ad delicias |
neque ad opes cumulandas,
sed ad earum rerum exercitationem atque cultum,
quibus eternum cęleste-que bonum comparatur.
In hoc, inquit, cognoscent omnes,
quia discipuli mei estis,
si dilectionem habueritis ad inuicem.
Non ergo loqui linguis neque prophetare |
neque nosse mysteria |
neque habere fidem |
neque bona pauperibus erogare |
neque
illam esse dixit,
quę ne uitę quidem nostrę parcere nos hortatur,
dum consultum uolumus proximorum saluti.
Et certe pręferendum est cuiusque hominis animę perenne bonum caduco et transitorio uitę nostrę bono.
exempli gratia:
sęuiente in christianos persecutione aliquis tormentorum necis-que
metu uidetur Christum negaturus;
tunc tu debes animum eius in spem uitę melioris errigere |
nec pati,
ut te tacente et mortis uitante periculum ille separetur a Christo |
iungatur-que diabolo |
et in ęternum pereat.
Mori tibi
certe pręferendum est cuiusque hominis animę perenne bonum caduco et transitorio uitę nostrę bono.
exempli gratia:
sęuiente in christianos persecutione aliquis tormentorum necis-que
metu uidetur Christum negaturus;
tunc tu debes animum eius in spem uitę melioris errigere |
nec pati,
ut te tacente et mortis uitante periculum ille separetur a Christo |
iungatur-que diabolo |
et in ęternum pereat.
Mori tibi multo magis expedit,
ne frater tuus in Tartarum corruat |
quam uiuere |
et ei in tanto
sęuiente in christianos persecutione aliquis tormentorum necis-que
metu uidetur Christum negaturus;
tunc tu debes animum eius in spem uitę melioris errigere |
nec pati,
ut te tacente et mortis uitante periculum ille separetur a Christo |
iungatur-que diabolo |
et in ęternum pereat.
Mori tibi multo magis expedit,
ne frater tuus in Tartarum corruat |
quam uiuere |
et ei in tanto animę periculo fluctuanti non succurrisse.
Quod nisi ita affectus erga proximum tuum fueris,
pręceptum (ut ego reor) non implesti charitatis.
necis-que
metu uidetur Christum negaturus;
tunc tu debes animum eius in spem uitę melioris errigere |
nec pati,
ut te tacente et mortis uitante periculum ille separetur a Christo |
iungatur-que diabolo |
et in ęternum pereat.
Mori tibi multo magis expedit,
ne frater tuus in Tartarum corruat |
quam uiuere |
et ei in tanto animę periculo fluctuanti non succurrisse.
Quod nisi ita affectus erga proximum tuum fueris,
pręceptum (ut ego reor) non implesti charitatis.
Quomodo enim alterum diligis sicut teipsum,
si tibi parcis |
et
negaturus;
tunc tu debes animum eius in spem uitę melioris errigere |
nec pati,
ut te tacente et mortis uitante periculum ille separetur a Christo |
iungatur-que diabolo |
et in ęternum pereat.
Mori tibi multo magis expedit,
ne frater tuus in Tartarum corruat |
quam uiuere |
et ei in tanto animę periculo fluctuanti non succurrisse.
Quod nisi ita affectus erga proximum tuum fueris,
pręceptum (ut ego reor) non implesti charitatis.
Quomodo enim alterum diligis sicut teipsum,
si tibi parcis |
et illum perire permittis?
cum pręsertim
causam intulit et ait:
Quia dilexit multum.
simul-que subiunxit:
Cui autem minus dimittitur,
minus diligit.
(!) Elemosynę distribuendę ratio
Cęterum in omni uitę necessitate ordo tenendus est indigentibus
subueniendi.
In rerum pari inopia |
propinquioribus prius opem feras |
quam minus propinquis |
et domesticis quam extraneis |
et fidelibus quam infidelibus |
et bonis denique quam
minus diligit.
(!) Elemosynę distribuendę ratio
Cęterum in omni uitę necessitate ordo tenendus est indigentibus
subueniendi.
In rerum pari inopia |
propinquioribus prius opem feras |
quam minus propinquis |
et domesticis quam extraneis |
et fidelibus quam infidelibus |
et bonis denique quam malis.
Iesus enim Dominus noster ante se a pastoribus qui in Iudea erant,
quam ab alienigenis adorari uoluit.
et ante
In rerum pari inopia |
propinquioribus prius opem feras |
quam minus propinquis |
et domesticis quam extraneis |
et fidelibus quam infidelibus |
et bonis denique quam malis.
Iesus enim Dominus noster ante se a pastoribus qui in Iudea erant,
quam ab alienigenis adorari uoluit.
et ante in Nazareth ubi nutritus et educatus fuerat,
Esaię prophetiam recitando se manifestum fecit quam Hierosolymis,
et ante Iudeos ea quę fidei sunt,
docere studuit |
quam alienigenas nationes.
In rerum pari inopia |
propinquioribus prius opem feras |
quam minus propinquis |
et domesticis quam extraneis |
et fidelibus quam infidelibus |
et bonis denique quam malis.
Iesus enim Dominus noster ante se a pastoribus qui in Iudea erant,
quam ab alienigenis adorari uoluit.
et ante in Nazareth ubi nutritus et educatus fuerat,
Esaię prophetiam recitando se manifestum fecit quam Hierosolymis,
et ante Iudeos ea quę fidei sunt,
docere studuit |
quam alienigenas nationes.
Quam quidem rem postea apostoli quoque ipsi
Quam quidem rem postea apostoli quoque ipsi confessi sunt |
ad illos dicentes:
Vobis oportuit primum prędicari regnum Dei,
sed quia indignos eo uos fecistis,
ecce conuertimur ad gentes.
Itaque in distribuendis ex charitate rebus |
in eos qui pariter indigent,
ratio aliqua ducenda erit |
cognationis,
conditionis,
religionis |
ac bonitatis.
et hoc quoties opus erit uel docere ignaros |
uel corripere delinquentes |
uel exhortari pigros |
uel consolari afflictos |
uel tolerare
Quam quidem rem postea apostoli quoque ipsi confessi sunt |
ad illos dicentes:
Vobis oportuit primum prędicari regnum Dei,
sed quia indignos eo uos fecistis,
ecce conuertimur ad gentes.
Itaque in distribuendis ex charitate rebus |
in eos qui pariter indigent,
ratio aliqua ducenda erit |
cognationis,
conditionis,
religionis |
ac bonitatis.
et hoc quoties opus erit uel docere ignaros |
uel corripere delinquentes |
uel exhortari pigros |
uel consolari afflictos |
uel tolerare iniuriosos |
uel etiam pro
Diligite, inquit, inimicos uestros,
benefacite iis qui oderunt uos |
et orate pro persequentibus et calumniantibus uos.
Quoniam tribus quidem modis ab aduersariis nostris offendimur,
his iisdem ut illis propiciemus iubemur.
hoc est,
corde,
opere |
et ore.
Illi in corde odium seruant,
tu retine dilectionem.
Illi opere lędunt,
tu beneficiis contende.
Illi ore detrahunt,
conuitiantur,
maledicunt,
tu pro eis ut sese corrigant |
et correcti saluentur deprecare.
Illi opere lędunt,
tu beneficiis contende.
Illi ore detrahunt,
conuitiantur,
maledicunt,
tu pro eis ut sese corrigant |
et correcti saluentur deprecare.
Sequitur enim:
Vt sitis filii Patris uestri qui in cęlis est,
qui solem suum oriri facit super bonos et malos.
et pluit super iustos et iniustos.
Vide quanta est huiusce dilectionis merces.
bonum pro malo reddendo filii Dei efficimur |
Deo-que similes reddimur.
Ille solis pluuię-que
uester cęlestis perfectus est.
Sicut ille perfectus est secundum immensitatem diuinę naturę,
ita et uos estote perfecti iuxta mensuram atque paruitatem naturę
uestrę humanę.
Sed nemo in se confidat,
unusquisque imbecillitatis suę memor ad illum qui solus potest omnia
confugiat.
et ab ipso gratiam postulet,
sine qua perfecti esse non possumus.
Porro quemadmodum superius diximus |
proximum esse
non afflictum,
neque hoc propter te ne ille tibi noceat,
sed propter Deum ne Deus offendatur,
et propter proximum ne Domino suo peccando
pereat.
Dicet aliquis arduum nimis et difficile esse in eos beniuolentiam
seruare,
a quibus grauiter offensus fueris.
Difficile quidem esse fatemur,
impossibile negamus.
Dauid
Hoc fecit Dauid erga Saulem regem |
et Absalonem filium:
utriusque necem fleuit,
se pręstitit,
ut uni eorum abscissam auriculam statim restituerit sanam-que
reddiderit |
et discipulum suum,
qui eam absciderat increparit.
denique pro illis a quibus uincula,
colaphos,
flagella,
uulnera,
fel atque acetum passus fuerat,
in cruce pendens ignosci petiit | et errorem excusauit |
Pater, inquit, ignosce eis,
quia nesciunt quid faciunt.
Talem itaque se inimicis suis exhibuit charitatis magister,
quales nos,
si perfecti fieri uolumus,
esse debere pręcepit.
si perfecti fieri uolumus,
esse debere pręcepit.
Non meretur dici eius discipulus,
quisquis aliter aduersus inimicum suum animatus fuerit.
Ac nequid excuses,
nequid causeris,
non iuberis in homine amare odii crimen,
sed Dei opus, hominem ipsum.
Quomodo autem Deum diligis,
si opus eius perire concupiscis?
quam ergo graue peccatum sit hominem odisse |
hinc iam speculari incipiamus,
ut cum cognouerimus,
quantum hoc cauendum sit,
magis ad
reprobos imitari spiritus |
et ab eo a quo conditus es,
desciscere atque alienari?
Cum ergo is qui homini male optat,
conditori eius aduersetur et diabolum sequatur,
restat ut cuius mores sequitur,
cum eodem supplicia in inferno patiatur.
Falluntur illi qui odium suum excusant dicentes |
malos homines Deo quoque inuisos esse,
iuxta illud:
Falluntur illi qui odium suum excusant dicentes |
malos homines Deo quoque inuisos esse,
iuxta illud:
hominum odio se habere his uerbis testatur,
non homines ipsos.
Iniquos quoque ęterno igni deputandos ait,
ut illi pro reatu puniantur,
non ut ipse opus suum damnet,
quasi poeniteat eum fecisse quod fecerit.
Odio ergo habet Deus hominis peccatum non naturam.
Ita et tu in uno homine habes alterum quod odisse debeas,
alterum quod diligere.
Plectere autem delinquentes prępositi officium est.
Inter ęquales alteri in alterum nullum ius est |
nisi commiserendi,
si deliquerit,
commonendi ne delinquat,
eum fecisse quod fecerit.
Odio ergo habet Deus hominis peccatum non naturam.
Ita et tu in uno homine habes alterum quod odisse debeas,
alterum quod diligere.
Plectere autem delinquentes prępositi officium est.
Inter ęquales alteri in alterum nullum ius est |
nisi commiserendi,
si deliquerit,
commonendi ne delinquat,
optandi atque orandi,
ut post delictum poenitentiam agat |
et ueniam consequatur |
et sperandę salutis gratiam quam peccando amiserat,
emendando recuperet.
Cęterum qui odit hominem,
tam
uini et publicanorum amicus.
Qui ergo sic odit proximum suum,
non christianus fidelis,
sed infidelis phariseus est.
Ipsi quippe pharisei cum uidissent Christum ęgrotos in die sabbati curantem,
non est inquiunt hic homo a Deo,
qui sabbatum non custodit.
Cum a demonio uexatos eius ope liberari conspexissent dixerunt:
In Beelzebub principe demoniorum eiicit demonia .
noluerunt dicere: in uirtute Dei,
nequis illum ex hoc Deo charum
infidelis phariseus est.
Ipsi quippe pharisei cum uidissent Christum ęgrotos in die sabbati curantem,
non est inquiunt hic homo a Deo,
qui sabbatum non custodit.
Cum a demonio uexatos eius ope liberari conspexissent dixerunt:
In Beelzebub principe demoniorum eiicit demonia .
noluerunt dicere: in uirtute Dei,
nequis illum ex hoc Deo charum acceptum-que esse existimaret,
sed reprobum potius et impium,
ut qui non Dei auxilium imploret,
sed prophanis demonum inuocationibus utatur.
Ipsi quippe pharisei cum uidissent Christum ęgrotos in die sabbati curantem,
non est inquiunt hic homo a Deo,
qui sabbatum non custodit.
Cum a demonio uexatos eius ope liberari conspexissent dixerunt:
In Beelzebub principe demoniorum eiicit demonia .
noluerunt dicere: in uirtute Dei,
nequis illum ex hoc Deo charum acceptum-que esse existimaret,
sed reprobum potius et impium,
ut qui non Dei auxilium imploret,
sed prophanis demonum inuocationibus utatur.
Quid multa? Si
utatur.
Quid multa? Si cui inimicus fueris,
torquebit te inuidia,
quoties alios aliter de illo sentire cognoueris,
et non mendacio ,
non probro,
non maledicto abstinebis,
atque unum odium in plurima te pręcipitabit uitia,
dum morum tuorum iacturam nihili pendis uitę cupiens obesse alienę.
Et cum tam immoderate ferri coeperis,
ad iurgia usque contumelias-que peruenies,
post rixas ne manibus quidem temperabis,
in nullo prorsus phariseis cedens,
qui tentarunt prius
non probro,
non maledicto abstinebis,
atque unum odium in plurima te pręcipitabit uitia,
dum morum tuorum iacturam nihili pendis uitę cupiens obesse alienę.
Et cum tam immoderate ferri coeperis,
ad iurgia usque contumelias-que peruenies,
post rixas ne manibus quidem temperabis,
in nullo prorsus phariseis cedens,
qui tentarunt prius illum quem oderant,
capere in sermone,
ut captum accusarent |
et eadem malicia os eorum qui ipsum in Hierusalem euntem laudibus
prosequebantur obstruere uolebant |
iubentes, ut tacerent.
Deinde etiam edicto statuerant,
ut siquis
uitia,
dum morum tuorum iacturam nihili pendis uitę cupiens obesse alienę.
Et cum tam immoderate ferri coeperis,
ad iurgia usque contumelias-que peruenies,
post rixas ne manibus quidem temperabis,
in nullo prorsus phariseis cedens,
qui tentarunt prius illum quem oderant,
capere in sermone,
ut captum accusarent |
et eadem malicia os eorum qui ipsum in Hierusalem euntem laudibus
prosequebantur obstruere uolebant |
iubentes, ut tacerent.
Deinde etiam edicto statuerant,
ut siquis eum confitetur Christum,
extra synagogam fieret.
Postremo cum nullum finem
Et cum tam immoderate ferri coeperis,
ad iurgia usque contumelias-que peruenies,
post rixas ne manibus quidem temperabis,
in nullo prorsus phariseis cedens,
qui tentarunt prius illum quem oderant,
capere in sermone,
ut captum accusarent |
et eadem malicia os eorum qui ipsum in Hierusalem euntem laudibus
prosequebantur obstruere uolebant |
iubentes, ut tacerent.
Deinde etiam edicto statuerant,
ut siquis eum confitetur Christum,
extra synagogam fieret.
Postremo cum nullum finem inueniret inuidia,
quandiu uiueret ille cui inuidebatur,
falsis testimoniis
homines concitantur.
Neque ideo te excusatum putas,
quia pharisei iustum persecuti sunt,
tu peccatorem.
Neminem sic odisse debes,
ut nocere uelis.
Proinde ęquales patienter feras,
in minores ita animaduertas,
ut crimen detestari,
illos autem diligere uideare.
Ob hoc scelestus plectitur ab illo qui pręsit,
ut a scelere desistat |
et alii poena eius territi tale aliquid committere uereantur.
diligere uideare.
Ob hoc scelestus plectitur ab illo qui pręsit,
ut a scelere desistat |
et alii poena eius territi tale aliquid committere uereantur.
Quod si dominus seruum etiam puniendo diligere debet,
quomodo tibi fas erit |
in conseruum tuum debacchari uel sęuire uelle?
Quem certe nisi corde odisse desinis,
quanuis re atque opere non offenderis,
tanti criminis reus comprobaberis,
quantum mali ei optabis.
quę singulis iungit singulos |
reddit-que concordes,
ueluti fuit Dauid et Ionathas,
Elias et Eliseus,
Paulus et Barnabas.
Hac tu iocunde frui poteris,
si omnibus facilem mitem-que se pręstabis,
si neminem lędes |
et omnibus quantum in te est,
prodesse studebis.
si iniuriam magis pati quam inferre disces,
ut dicere possis:
Cum his qui oderunt pacem, eram pacificus.
si denique tecum ipsemet pacem habebis,
etiam cum aliis habere poteris.
(!)
Qui enim secum
eligendum |
quam ad malum consensus.
Quoniam et Saluator noster cum idola uana
colentium concordiam discindere pararet,
membra a sano corpore separet,
quam pax quę morbidas partes fouens totum corpus corrumpi patiatur.
Denique bonum est bellum illud quo dirimitur mala pax.
Bonum est, inquam, cum uno oculo intrare in regnum cęlorum quam duos
oculos habentem mitti in gehennam.
Oculus qui scandalizat,
quem proiici et abiicere
iuberis,
est amicus uel consanguineus,
qui tibi blanditur,
ut sibi in uota rei iniquę assensum
partes fouens totum corpus corrumpi patiatur.
Denique bonum est bellum illud quo dirimitur mala pax.
Bonum est, inquam, cum uno oculo intrare in regnum cęlorum quam duos
oculos habentem mitti in gehennam.
Oculus qui scandalizat,
quem proiici et abiicere
iuberis,
est amicus uel consanguineus,
qui tibi blanditur,
ut sibi in uota rei iniquę assensum prębeas |
opemue pręstes.
inquam, cum uno oculo intrare in regnum cęlorum quam duos
oculos habentem mitti in gehennam.
Oculus qui scandalizat,
quem proiici et abiicere
iuberis,
est amicus uel consanguineus,
qui tibi blanditur,
ut sibi in uota rei iniquę assensum prębeas |
opemue pręstes.
Expedit autem eiusmodi hominis inuidiam potius pati iniusta non concedendo |
quam concedendo beniuolentiam amplecti.
Omnium quippe hominum paci solius Dei pax semper est
Quid hac pace dulcius?
quid utilius?
quid laudabilius dici queat?
Hanc admirans psalmista exclamat:
dulcius?
quid utilius?
quid laudabilius dici queat?
Hanc admirans psalmista exclamat:
utilius?
quid laudabilius dici queat?
Hanc admirans psalmista exclamat:
quia et preces eorum exaudiuntur |
et contubernalem suum habent Christum.
ipso dicente:
|
et contubernalem suum habent Christum.
ipso dicente:
in nomine meo,
ibi sum in medio eorum.
Quod astruit Apostolus ad Corinthios dicens:
ibi sum in medio eorum.
Quod astruit Apostolus ad Corinthios dicens:
Pacem relinquo uobis,
pacem meam do uobis,
non quomodo mundus dat, ego do uobis.
Mundana enim pax non de Deo idem sentire |
nec iisdem moribus uiuere,
sed tantum ab iniuria offensis-que iubet inter se abstinere.
Christi uero pax in quibus fuerit concordes reddet in fide,
conformes in proposito,
similes in dilectione,
compares in humilitate.
Quod breuiter explicat Propheta,
cum ad dominum conuersus ait:
relinquo uobis,
pacem meam do uobis,
non quomodo mundus dat, ego do uobis.
Mundana enim pax non de Deo idem sentire |
nec iisdem moribus uiuere,
sed tantum ab iniuria offensis-que iubet inter se abstinere.
Christi uero pax in quibus fuerit concordes reddet in fide,
conformes in proposito,
similes in dilectione,
compares in humilitate.
Quod breuiter explicat Propheta,
cum ad dominum conuersus ait:
meam do uobis,
non quomodo mundus dat, ego do uobis.
Mundana enim pax non de Deo idem sentire |
nec iisdem moribus uiuere,
sed tantum ab iniuria offensis-que iubet inter se abstinere.
Christi uero pax in quibus fuerit concordes reddet in fide,
conformes in proposito,
similes in dilectione,
compares in humilitate.
Quod breuiter explicat Propheta,
cum ad dominum conuersus ait:
mundus dat, ego do uobis.
Mundana enim pax non de Deo idem sentire |
nec iisdem moribus uiuere,
sed tantum ab iniuria offensis-que iubet inter se abstinere.
Christi uero pax in quibus fuerit concordes reddet in fide,
conformes in proposito,
similes in dilectione,
compares in humilitate.
Quod breuiter explicat Propheta,
cum ad dominum conuersus ait:
cum ad dominum conuersus ait:
ait:
et non est illis scandalum.
et alius propheta:
non scinditur.
eorum pacis tunica inconsutilis,
quam a Christo acceperunt,
non diuiditur,
neque scissuras patitur rixarum |
nec tineas inuidię sustinet,
sed Domini pręsidio munita inuiolata illęsa-que perdurat.
tunc felicius et sine fine duratura,
cum de terris transferuntur in cęlum.
ut qui pacifici fuerant,
filii Del fiant et uocentur.
Ad pacem istam capessendam Corinthios hortatur Apostolus dicens:
et uocentur.
Ad pacem istam capessendam Corinthios hortatur Apostolus dicens:
Ad pacem istam capessendam Corinthios hortatur Apostolus dicens:
Ad pacem istam capessendam Corinthios hortatur Apostolus dicens:
XII
Deum.
Nequis pręterea generis conditione alteri se pręferens dissidium concitet,
ut in salutationibus quoque pacem offerri iubeat dicens:
Discipulis:
Pax uobis, inquit.
Et in cęlum ascensurus:
pacem meam do uobis.
cum terrarum orbis cessantibus bellis pacem agitaret,
quando gladii iuxta Esaię uaticinium |
mutati sunt in uomeres |
et lanceę in falces,
quando angelorum uox audita est |
de cęlo canentium:
cessantibus bellis pacem agitaret,
quando gladii iuxta Esaię uaticinium |
mutati sunt in uomeres |
et lanceę in falces,
quando angelorum uox audita est |
de cęlo canentium:
uox audita est |
de cęlo canentium:
Christum ab Apostolo significatum,
cum in fine epistolę ad Romanos dixit:
Deus autem pacis sit cum omnibus uobis amen.
Deus enim pacis est,
qui inter Deum et hominem pacem ponere uenit,
qui Iudeos et gentiles inter se dissidentes in una fide copulauit,
qui noua ueteribus coniunxit et utraque fecit unum.
Christus itaque et Deus pacis |
et Dei pax |
et pax nostra est.
Ex quo satis constat |
illos ab eo esse alienatos,
ut non gratię sed irę filii sint,
qui odio habent pacem |
et fraternę discordię sunt
odio habent pacem |
et fraternę discordię sunt autores.
Ipsum autem salutandi morem a Domino traditum apostolos postea usurpasse scripta eorum testantur.
Siquidem epistolas Pauli fere omnes sic incipere et sic desinere manifestum est.
In principiis enim habent:
Gratia uobis et pax a Deo Patre et a
Domino nostro Iesu Christo.
et similiter in fine.
A pace ergo exordia sumebant,
pace postrema concludebant.
Domino traditum apostolos postea usurpasse scripta eorum testantur.
Siquidem epistolas Pauli fere omnes sic incipere et sic desinere manifestum est.
In principiis enim habent:
Gratia uobis et pax a Deo Patre et a
Domino nostro Iesu Christo.
et similiter in fine.
A pace ergo exordia sumebant,
pace postrema concludebant.
Nec aliter Ioannes Apocalypsim orditur |
nec Petrus epistolas.
usque adeo iam trita ac peruulgata erat inter Christi
Ioannes Apocalypsim orditur |
nec Petrus epistolas.
usque adeo iam trita ac peruulgata erat inter Christi discipulos pacis offerendę salutatio.
Quod nostris quoque temporibus obseruari
cernimus |
ab iis qui Christum apostolos-que eius imitantur.
Pręterea in Lege ueteri nomen pacis celeberrimum fuisse apparet,
et res ipsa ante omnia optabilis ac iocunda.
7
Fuit Gedeonis altare uocatum Domini pax.
per prophetam audiuit |
illam eidem genti prędam futuram.
et humiliatus:
Bonus inquit sermo Domini |
sit tantum pax et ueritas in diebus meis.
Cum itaque non tam pro thesauro quam pro pace esset solicitus,
calamitas dilata fuit ad posteros,
ipse in pace,
quam diuitiis prętulerat quieuit.
Cum igitur tanti habenda sit pax,
non immerito ut eam acquiramus possideamus-que precibus a Domino solicitandum esse admonemur.
dicitur enim:
Cum igitur tanti habenda sit pax,
non immerito ut eam acquiramus possideamus-que precibus a Domino solicitandum esse admonemur.
dicitur enim:
habenda sit pax,
non immerito ut eam acquiramus possideamus-que precibus a Domino solicitandum esse admonemur.
dicitur enim:
solet rerum copia,
quam bello sęuiente minui ac deficere necesse est.
Quamobrem ad populum quoque de Hierusalem in Caldeam translatum ait Dominus:
Hoc idem Apostolus pręcipit dicens:
pacis abutimur.
et quod prodesse debuerat,
nocet.
Alienis a uirtute tunc plane latior peccandi campus panditur,
cum illi aduersariorum non carpuntur molestiis.
cum uidelicet non metuunt,
ne segetem iam maturam hostis incendat |
aut frugiferas deuastet arbores |
aut pecudum greges in prędam abducat |
aut obsessos intra moenia fame siti-que perire cogat |
aut captos bonis-que exutos uel ferro interficiat |
uel in perpetuam redigat seruitutem.
Fit autem sępe dum talia formidantur,
ut luxurię libidini-que locus pene
non carpuntur molestiis.
cum uidelicet non metuunt,
ne segetem iam maturam hostis incendat |
aut frugiferas deuastet arbores |
aut pecudum greges in prędam abducat |
aut obsessos intra moenia fame siti-que perire cogat |
aut captos bonis-que exutos uel ferro interficiat |
uel in perpetuam redigat seruitutem.
Fit autem sępe dum talia formidantur,
ut luxurię libidini-que locus pene nullus sit.
Et, quoniam ab his continere se summę laudis est,
haud dubium,
quin uoluptuariis hominibus plus mali pax afferre solet
Fit autem sępe dum talia formidantur,
ut luxurię libidini-que locus pene nullus sit.
Et, quoniam ab his continere se summę laudis est,
haud dubium,
quin uoluptuariis hominibus plus mali pax afferre solet quam bellum.
quia incontinentiores reddit |
et in omne uitium oblata securitate proniores.
His ergo bellum potius optetur,
ut male uiuendi licentia coerceatur solicitudine periculorum.
Modestis uero et temperantibus uiris,
ut animo excolendo officiosius operam impendant,
belli impedimenta submoueri
animo excolendo officiosius operam impendant,
belli impedimenta submoueri desyderemus.
Ita enim exteriore aduersario pacato ac cessante,
facilior cum isto quem assidue intra nos patimur,
erit pugna.
Quem certe nisi domuerimus,
nisi animi in quo ratio est,
ditioni subiecerimus,
nihil proderit ab illis inimicis qui foris sunt,
donata pax,
dum ab hoc qui intus est inquietamur.
Inimicus autem domesticus noster atque intestinus ipsa carnis concupiscentia est.
ipsa carnis concupiscentia est.
Pacem agimus quandiu illi non ceditur,
quandiu repugnatur |
neque quod caro affectauerit,
hoc fieri spiritus permittit.
Caro post uoluptates abire nititur |
et in uitia semper est prona.
Spiritus uero qui est ratio ipsa ab his abhorret,
ne Deo peccet,
consyderans quam sit grande scelus prauę cupidini morem gerere,
qua Deus offenditur,
et a continentię uirtute recedere qua placatur.
Ob hoc quidem exclamat Propheta et ait:
eam.
Diuertimus a malo,
cum carnalibus blanditiis non acquiescimus.
facimus bonum,
cum iussis pręceptis-que paremus diuinis.
Pacem inquirimus,
cum carnis petulantiam ieiuniis,
uigiliis,
laboribus domando compescimus.
Et quoties in hac contentione obnixe ac perseueranter stamus,
pacem illam quę cum Deo est sequimur |
et eam quę cum concupiscentiis est refutamus.
Pellantur igitur ab animo uitia,
ut locus uirtutibus detur;
dominetur spiritus,
ut spiritui subiecta
ab animo uitia,
ut locus uirtutibus detur;
dominetur spiritus,
ut spiritui subiecta obediat caro,
ut pacem quę omnem sensum superat,
quę omnibus pręferenda est diuitiis,
assequi mereamur.
pacem,
quę nos Deo conciliat,
angelis ęquat,
sanctis copulat |
et post uictoriam in cęlo coronat.
Victoria enim opus est non compositione,
ut pacem cum corporis quoque sensibus animus habeat.
Qui quidem sensus non nisi superati quiescunt.
certare autem nolenti dominantur.
Repugnandum est igitur illis |
et si fluxa
quiescunt.
certare autem nolenti dominantur.
Repugnandum est igitur illis |
et si fluxa fragilia-que proposuerint,
ad ea quę ęterna sunt dirigantur.
Visus
Si uisus prouocat ut comptam uideas mulierem |
et in choreis lasciuientes cernas iuuenes,
auerte oculos tuos.
ne quod diutius consyderauerint,
facilius concupiscant.
auditus
Tuas etiam aures sepi spinis |
et linguam nequam noli audire.
neque amatoriis obscoenis-que cantibus
Gulę etiam impera.
et si cibos ganeacos uina-que preciosa tibi concupiscenda proposuerit,
tu illi e contrario recole |
Ioannis locustas et mel siluestre et sicerę
uini-que abstinentiam |
et panes ordeaceos apostolorum,
quibus Dominus turbam satiauit in deserto.
Obiice et multorum qui in solitudine Christo seruierunt,
crudas herbas atque radices |
uel siluestrium arborum fructus et frigidę aquę pocula.
Tactus
Si demum ad turpem tactum libidinosa cogitatio te solicitat,
comprime manum,
auerte te ab
si cibos ganeacos uina-que preciosa tibi concupiscenda proposuerit,
tu illi e contrario recole |
Ioannis locustas et mel siluestre et sicerę
uini-que abstinentiam |
et panes ordeaceos apostolorum,
quibus Dominus turbam satiauit in deserto.
Obiice et multorum qui in solitudine Christo seruierunt,
crudas herbas atque radices |
uel siluestrium arborum fructus et frigidę aquę pocula.
Tactus
Si demum ad turpem tactum libidinosa cogitatio te solicitat,
comprime manum,
auerte te ab aspectu foeminę,
refer ab ea pedem,
foeminę,
refer ab ea pedem,
tolle te de medio,
uim ingere cupidini.
et quod bonum sit mulierem non tangere,
non mihi sed Apostolo crede.
Postremo singula quęque uitia oppositę uirtutis rememoratione exclude
|
et in carnis rebellantis periculo ad illas cogitationes quę spiritus sunt confuge.
Quoties et inanis glorię lacesserit appetitio,
responde illi:
coeperit,
dic ei:
Qui irascitur fratri suo reus erit iudicio.
et:
Ira uiri iustitiam Dei non operatur.
Quoties diuitiarum cupido animum titillauerit,
oppone illi paupertatem Christi apostolorum-que inopiam.
memorare diuitis purpurati in inferno miserias |
Lazari-que mendici in Abrahę sinu beatitudinem.
Atque ita carni imperando et nunquam cedendo uincere assuesces |
et ut semper uincas,
semper time ne uincaris,
ut-que semper tutus sis,
nunquam esto securus.
fratri suo reus erit iudicio.
et:
Ira uiri iustitiam Dei non operatur.
Quoties diuitiarum cupido animum titillauerit,
oppone illi paupertatem Christi apostolorum-que inopiam.
memorare diuitis purpurati in inferno miserias |
Lazari-que mendici in Abrahę sinu beatitudinem.
Atque ita carni imperando et nunquam cedendo uincere assuesces |
et ut semper uincas,
semper time ne uincaris,
ut-que semper tutus sis,
nunquam esto securus.
Nam
Abrahę sinu beatitudinem.
Atque ita carni imperando et nunquam cedendo uincere assuesces |
et ut semper uincas,
semper time ne uincaris,
ut-que semper tutus sis,
nunquam esto securus.
Nam in carnis certamine cum sępe superior euaseris,
nisi quotidie uictam uinculis constringas,
rumpet pacem,
non stabit conuentis,
et cum frenum momorderit,
trahet te quo uolet,
ueluti sessorem effrenis et indomitus equus.
Tandiu igitur pacem cum illa habere poteris,
donec uinctam
ueluti sessorem effrenis et indomitus equus.
Tandiu igitur pacem cum illa habere poteris,
donec uinctam compeditam-que tenebis |
ac tanquam fugitiuum seruum,
nunc uerberibus,
nunc laboribus premes,
nunc tenuabis inedia atque uigiliis.
Desinit calcitrare iumentum pabulo subducto,
in saturitate lasciuit.
Ex his quę diximus satis constat |
animę atque corporis pacem laboriosam admodum esse et inquietam |
et solicitam |
et quę fatigationibus non solum comparetur,
sed etiam retineatur.
Is tamen eius fructus est,
diximus satis constat |
animę atque corporis pacem laboriosam admodum esse et inquietam |
et solicitam |
et quę fatigationibus non solum comparetur,
sed etiam retineatur.
Is tamen eius fructus est,
quod possessorem suum ad ęternę pacis bonum feliciter transmittat,
si ipse usque in finem ita ut dictum est egerit.
suum ad ęternę pacis bonum feliciter transmittat,
si ipse usque in finem ita ut dictum est egerit.
ut dictum est egerit.
Multiplex animus et fraudulenta simulatione imbutus pacem prę se ferre uidetur,
et ex insidiis incautos aggredi parat.
Blando uultu delinificis-que uerbis beniuolentiam ostendit,
et in corde meditatur carnificinam.
Saul
Talis pax Saulis fuit erga Dauidem.
cui se pacatum ideo respondebat,
ut occasionem nancisceretur ipsum perimendi.
quod certe perfecisset |
nisi lanceę ictus ab eo, qui
Saul
Talis pax Saulis fuit erga Dauidem.
cui se pacatum ideo respondebat,
ut occasionem nancisceretur ipsum perimendi.
quod certe perfecisset |
nisi lanceę ictus ab eo, qui petebatur, fuisset euitatus.
Ioab
Talis pax et Ioabi in Amasam, collegam suum, fuit.
erant enim ambo Dauidici exercitus duces.
amice ac familiariter ipsum alloquendo pugione transfixit.
Ismahel
extitit,
qui amicissimum se ostendens ad Godoliam cum
decem uirorum comitatu uenit |
et cum iisdem conuiuio gratanter fuit exceptus |
nulla tamen benignitate amici motus est ne perficeret,
quod animo uersabat |
inter epulas ipsum primo Godoliam,
deinde illos qui in pręsidio erant concidit |
oppidum-que occupauit.
Eo loci postea octoginta uiros Hierosolymam ad sacrificandum pergentes,
ut ad se in Masphat diuerterent rogauit,
ueluti pro magno habiturus,
si tales hospites habere sibi contigisset.
cum autem uenissent,
rebus uita-que simul
fuit exceptus |
nulla tamen benignitate amici motus est ne perficeret,
quod animo uersabat |
inter epulas ipsum primo Godoliam,
deinde illos qui in pręsidio erant concidit |
oppidum-que occupauit.
Eo loci postea octoginta uiros Hierosolymam ad sacrificandum pergentes,
ut ad se in Masphat diuerterent rogauit,
ueluti pro magno habiturus,
si tales hospites habere sibi contigisset.
cum autem uenissent,
rebus uita-que simul spoliauit.
pręter decem,
quibus non pietate sed auaritia ductus pepercit.
quod thesaurum in agro defossum se illi indicaturos dixerant.
ad sacrificandum pergentes,
ut ad se in Masphat diuerterent rogauit,
ueluti pro magno habiturus,
si tales hospites habere sibi contigisset.
cum autem uenissent,
rebus uita-que simul spoliauit.
pręter decem,
quibus non pietate sed auaritia ductus pepercit.
quod thesaurum in agro defossum se illi indicaturos dixerant.
Talis pacis non pauca exempla in annalibus quoque habentur Machabeorum.
ueluti pro magno habiturus,
si tales hospites habere sibi contigisset.
cum autem uenissent,
rebus uita-que simul spoliauit.
pręter decem,
quibus non pietate sed auaritia ductus pepercit.
quod thesaurum in agro defossum se illi indicaturos dixerant.
Talis pacis non pauca exempla in annalibus quoque habentur Machabeorum.
interfecit,
deinde regem ipsum.
atque hac tanta usus perfidia Asię regnum possedit.
deterior?
Iudas
Superata est tamen (ut ad nostra ueniamus) Iudę Scariothi scelere:
Dominum suum,
qui est omnium Dominus,
omnium credentium Redemptor,
omnium Saluator,
a quo in apostolatum ascitus fuerat,
quem sibi pedes lauisse sciebat,
cum quo pascha comederat,
cuius corpori et sanguini communicauerat,
quem tot miracula fecisse iam uiderat,
quem iustum,
quem pium,
quem semper innocentem et in omnes beneficum nouerat,
eum (proh nefas) ad necem prodidit
omnium credentium Redemptor,
omnium Saluator,
a quo in apostolatum ascitus fuerat,
quem sibi pedes lauisse sciebat,
cum quo pascha comederat,
cuius corpori et sanguini communicauerat,
quem tot miracula fecisse iam uiderat,
quem iustum,
quem pium,
quem semper innocentem et in omnes beneficum nouerat,
eum (proh nefas) ad necem prodidit |
et in manibus querentium sanguinem eius dedit, triginta non amplius
argenteorum precio allectus,
quos a Iudeis accepit.
Non fuit ergo ueritus tam prophano animo,
tam mente impia ad talem Dominum accedere |
et ei osculum
ascitus fuerat,
quem sibi pedes lauisse sciebat,
cum quo pascha comederat,
cuius corpori et sanguini communicauerat,
quem tot miracula fecisse iam uiderat,
quem iustum,
quem pium,
quem semper innocentem et in omnes beneficum nouerat,
eum (proh nefas) ad necem prodidit |
et in manibus querentium sanguinem eius dedit, triginta non amplius
argenteorum precio allectus,
quos a Iudeis accepit.
Non fuit ergo ueritus tam prophano animo,
tam mente impia ad talem Dominum accedere |
et ei osculum pacis offerre,
quem tam paruo iam uendiderat.
Sed uide huiusce
Ille tamen dolore superatus ipse sibi mortem consciuit,
laqueo se suspendens |
et infelicem animam ęternę mortis tenebris tradens.
Ne igitur uel Iudę uel aliis infidis et execratis,
quorum modo fecimus mentionem,
similis habearis,
maxime in pace concilianda conseruanda-que cauendum tibi erit,
nequid simules uel dissimules
|
et erga eum cui blandiris,
aliam faciem oris,
aliam cordis pręstes.
Alioquin dicetur tibi,
quod in Ecclesiastico est scriptum:
modo fecimus mentionem,
similis habearis,
maxime in pace concilianda conseruanda-que cauendum tibi erit,
nequid simules uel dissimules
|
et erga eum cui blandiris,
aliam faciem oris,
aliam cordis pręstes.
Alioquin dicetur tibi,
quod in Ecclesiastico est scriptum:
Si te ista parum terrent |
ut paulo perplexius dicta,
audi etiam illud in Hieremia scriptum,
quo nihil planius apertius-que dici queat:
scriptum,
quo nihil planius apertius-que dici queat:
beneuole loquuntur cum altero,
et statim eidem absenti detrahunt.
Vbi audit commendant et extollunt.
ubi
autem non audit carpunt et sugillant,
et quem modo laudauerant,
rursum dictis petulantibus incessere non uerentur.
Istos quoque Dei sapientia reprobat in Prouerbiis dicens:
sed etiam istorum qui de absente uerbis obloquuntur.
de quibus in Iob est scriptum :
dolos.
noli uerbis lenibus eum palpare,
ut nihil metuentem uel facilius euertas |
uel securius infames.
Quod si tibi tuę fraudes,
ut ex diuinę Scripturę sententiis didicisti,
magis nocebunt quam ulli alii,
quę dementia est |
simulata pace alios lędere uelle,
et teipsum in eternum damnare?
alios leuiter ferire,
et teipsum lęthali plaga afficere?
aliis fortunas,
uitam,
famam auferre,
et tuam propriam animam,
quę his omnibus longe est preciosior,
igni inextinguibili sine fine cruciandam tradere?
Quicquid dolose maligne-que agis,
latere potest
hoc agunt.
Dei omnipotentis lex est:
hoc prohibeat dicens:
Veste quę ex duobus texta est non indueris.
Quanto autem magis Deo inobedientes fuisse conuincentur,
tanto acerbiora inferni supplicia subire cogentur.
hi sunt enim quibus Propheta in psalmo per Spiritum Sanctum stimulatus imprecatur dicens:
fuisse conuincentur,
tanto acerbiora inferni supplicia subire cogentur.
hi sunt enim quibus Propheta in psalmo per Spiritum Sanctum stimulatus imprecatur dicens:
enim quibus Propheta in psalmo per Spiritum Sanctum stimulatus imprecatur dicens:
nequitiam adinuentionum ipsorum.
et paulo post infert:
Destrues illos,
et non ędificabis eos.
Quod si destruendi et non ędificandi sunt,
quis illis spei locus erit relictus |
tormenta illa quę in inferno sunt euadendi?
Sed fortasse cum processerint doli,
cum malum quod cogitauerant peregerint,
se quieturos confidunt?
Audiant ergo Apostolum dicentem:
quod cogitauerant peregerint,
se quieturos confidunt?
Audiant ergo Apostolum dicentem:
Deo pacis placere possimus,
qui de cęlo ueniens pacem attulit terrę,
pacem iis qui longe |
et pacem iis qui prope,
neminem credentem respuens,
omnes autem ad pacem inuitans mutuę inter nos
dilectionis.
ut huius pacis merito,
quę in presenti est,
illam perpetuam atque perennem,
quę est in futuro,
consequamur.
Si enim in simplicitate fraternę pacis ambulabimus,
si passiones nobiscum pugnantes rationi subiugando domabimus,
in Christo requiescemus,
in Christo exultabimus.
Ipse est pax nostra.
terrę,
pacem iis qui longe |
et pacem iis qui prope,
neminem credentem respuens,
omnes autem ad pacem inuitans mutuę inter nos
dilectionis.
ut huius pacis merito,
quę in presenti est,
illam perpetuam atque perennem,
quę est in futuro,
consequamur.
Si enim in simplicitate fraternę pacis ambulabimus,
si passiones nobiscum pugnantes rationi subiugando domabimus,
in Christo requiescemus,
in Christo exultabimus.
Ipse est pax nostra.
consortium cum charitate
perpetua atque perfecta,
ut impleatur quod dictum est:
malum quod turpe,
quod iniustum |
et a ratione alienum |
quod-que fieri cęlesti interdicto prohibitum apparet.
Cętera uero quę neque iussa neque uetita neque consulta esse constat,
in medio posita sunt,
et nec bona nec mala iudicantur.
sed si bene utaris bona erunt,
si male mala,
ut diuitię et dignitates |
et huiusmodi cętera.
Si ad multorum utilitatem te conuerteris proderunt,
sin autem luxurię libidini-que tradideris, nocebunt.
atque his contraria
Cuncta igitur id genus bona erunt,
si admixta illis uirtus fuerit,
mala uero si adhęserit nequitia.
Ad bona autem mala-que diiudicanda sapientum acquiescendum esse consilio ratio admonet.
Sed sapientia in quam nullus cadere potest error,
Deus est.
Diuinis ergo pręceptis institutis-que niti |
et eorum autoritate de omnibus decernere tutissimum erit.
propheta |
quid sit bonum |
et quid Dominus requirat a te:
utique facere iudicium et diligere misericordiam,
et solicitum ambulare cum Deo tuo.
Bonam esse ait iustitiam,
bonam misericordiam,
sed bonorum omnium quę agimus,
finem in Deo constituendum esse docet.
Nam cum omne bonum expetibile sit |
et quo melius,
eo magis expetendum,
nihil autem Deo esse potest melius,
qui solus cuiusque boni fons et origo est.
nihil ergo desyderari,
nihil concupisci supra Deum debet.
Ille itaque naturę rationi-que
quo melius,
eo magis expetendum,
nihil autem Deo esse potest melius,
qui solus cuiusque boni fons et origo est.
nihil ergo desyderari,
nihil concupisci supra Deum debet.
Ille itaque naturę rationi-que repugnat |
et diuinę refragatur uoluntati,
qui ea quę bene agit,
alio quam in Deum dirigit.
qui ea quę bene agit,
alio quam in Deum dirigit.
id est, summa et ultra quam nihil habetur expetendum.
qua-que adepta beati sumus |
et propter quam solam studio incumbitur uirtutum |
uitia-que uitantur.
Falluntur igitur illi,
qui in uirtute hominis beatitudinem collocant,
cum beatitudo pręmium sit uirtutis, non uirtus,
et qui bona corporis uel fortunę ei adiungunt,
cum omnia caduca fragilia-que sint |
nec per se bona esse queant.
Stabile autem bonum beatitudo est |
et perenne et
malum.
Contra uitia pugnare bonum |
illis uero subiici malum.
Virtutum autem armis opus est ut uincamus |
et cum his nos munierimus,
omnis uincendi spes in Deo collocanda erit.
Si non accepisti,
ora ut accipias.
Petenti datur,
pulsanti aperietur.
Incipe uelle,
et mereberis accipere.
Si acceperis,
constanter retine,
fideliter operare,
ut bono summo,
quod in iis quę pręcepta sunt perseuerantibus datur,
dignus inueniaris.
Firmus esto in fide,
longanimis in spe,
ardens in charitate.
Sume scutum fidei,
in quo possis omnia tela nequissimi ignea extinguere.
Sine fide placere Deo impossibile est.
Fides autem sine operibus mortua est.
ora ut accipias.
Petenti datur,
pulsanti aperietur.
Incipe uelle,
et mereberis accipere.
Si acceperis,
constanter retine,
fideliter operare,
ut bono summo,
quod in iis quę pręcepta sunt perseuerantibus datur,
dignus inueniaris.
Firmus esto in fide,
longanimis in spe,
ardens in charitate.
Sume scutum fidei,
in quo possis omnia tela nequissimi ignea extinguere.
Sine fide placere Deo impossibile est.
Fides autem sine operibus mortua est.
Vtrunque seruemus,
ut
Petenti datur,
pulsanti aperietur.
Incipe uelle,
et mereberis accipere.
Si acceperis,
constanter retine,
fideliter operare,
ut bono summo,
quod in iis quę pręcepta sunt perseuerantibus datur,
dignus inueniaris.
Firmus esto in fide,
longanimis in spe,
ardens in charitate.
Sume scutum fidei,
in quo possis omnia tela nequissimi ignea extinguere.
Sine fide placere Deo impossibile est.
Fides autem sine operibus mortua est.
Vtrunque seruemus,
ut uitę ęternę
accipere.
Si acceperis,
constanter retine,
fideliter operare,
ut bono summo,
quod in iis quę pręcepta sunt perseuerantibus datur,
dignus inueniaris.
Firmus esto in fide,
longanimis in spe,
ardens in charitate.
Sume scutum fidei,
in quo possis omnia tela nequissimi ignea extinguere.
Sine fide placere Deo impossibile est.
Fides autem sine operibus mortua est.
Vtrunque seruemus,
ut uitę ęternę spem habere possimus.
Quoniam ut Ioannes ait:
persecutionem patiuntur propter
iustitiam,
quoniam ipsorum est regnum cęlorum.
beati estis cum maledixerint uobis homines |
et persecuti uos fuerint |
et dixerint omne malum aduersum uos mentientes propter me.
gaudete et exultate,
quoniam merces uestra copiosa est in cęlis.
Sint ergo in te istę uirtutes in terra,
ut et nunc spe beatus sis |
et postea beatior mercede in cęlo.
Audi pręterea et Apostolum pręcipientem:
est regnum cęlorum.
beati estis cum maledixerint uobis homines |
et persecuti uos fuerint |
et dixerint omne malum aduersum uos mentientes propter me.
gaudete et exultate,
quoniam merces uestra copiosa est in cęlis.
Sint ergo in te istę uirtutes in terra,
ut et nunc spe beatus sis |
et postea beatior mercede in cęlo.
Audi pręterea et Apostolum pręcipientem:
beati estis cum maledixerint uobis homines |
et persecuti uos fuerint |
et dixerint omne malum aduersum uos mentientes propter me.
gaudete et exultate,
quoniam merces uestra copiosa est in cęlis.
Sint ergo in te istę uirtutes in terra,
ut et nunc spe beatus sis |
et postea beatior mercede in cęlo.
Audi pręterea et Apostolum pręcipientem:
uos fuerint |
et dixerint omne malum aduersum uos mentientes propter me.
gaudete et exultate,
quoniam merces uestra copiosa est in cęlis.
Sint ergo in te istę uirtutes in terra,
ut et nunc spe beatus sis |
et postea beatior mercede in cęlo.
Audi pręterea et Apostolum pręcipientem:
bene agendi cupiditas efficiet amor-que uirtutum.
Illas amplecti nihil te impediat.
illas deserere nihil te cogat.
Mortem minatur tyrannus,
sed uirtus pollicetur immortalitatem;
opes hostis diripit,
sed uirtus thesaurum suum habet in cęlo.
quem neque fur surripere |
nec tinea potest corrumpere.
Quid quęreris de amissione fluxę atque fragilis rei,
et de ęterni boni possessione mox capienda non lętaris?
Ad illam diu optatam beatitudinem hinc decedens peruenies,
tantum ut uirtutes
boni possessione mox capienda non lętaris?
Ad illam diu optatam beatitudinem hinc decedens peruenies,
tantum ut uirtutes tibi sint comites cura,
quibus hęc promissa est merces.
Beatus es si cum Propheta dicere poteris Domino:
diu optatam beatitudinem hinc decedens peruenies,
tantum ut uirtutes tibi sint comites cura,
quibus hęc promissa est merces.
Beatus es si cum Propheta dicere poteris Domino:
delectatus sum |
sicut in omnibus diuitiis .
Non te pigeat diuinas legere Scripturas,
audire,
discere |
et cum didiceris,
alios docere |
et quod doces ipse facere.
Qui enim docuerit et fecerit sic,
magnus uocabitur in regno cęlorum.
Diuinorum scientia omnium quidem scientiarum pręstantissima est.
percepisse tamen illam nihil proderit,
nisi etiam secundum illam uiuatur.
scientiarum pręstantissima est.
percepisse tamen illam nihil proderit,
nisi etiam secundum illam uiuatur.
contemplatio parere solet.
Maximi ad uirtutem stimuli sunt,
quanti ea facienda sint cogitare,
per quę ad summum bonorum peruenitur.
Quod nec oculus uidit |
nec auris audiuit |
nec in cor hominis descendit.
Et cum tam immensa tam-que inęstimabilis merces iustis ac uirtute
pręditis uiris proposita sit,
plurimi semper haberi debet uirtus.
cum tam immensa tam-que inęstimabilis merces iustis ac uirtute
pręditis uiris proposita sit,
plurimi semper haberi debet uirtus.
merces iustis ac uirtute
pręditis uiris proposita sit,
plurimi semper haberi debet uirtus.
pręditis uiris proposita sit,
plurimi semper haberi debet uirtus.
4
Quęcunque sunt uera,
quęcunque iusta,
quęcunque sancta,
quęcunque amabilia,
quęcunque bonę famę,
siqua uirtus,
siqua laus disciplinę,
hęc cogitate.
Talia enim cogitando proficimus |
et impletur in nobis quod in psalmo dicitur:
siqua laus disciplinę,
hęc cogitate.
Talia enim cogitando proficimus |
et impletur in nobis quod in psalmo dicitur:
Talia enim cogitando proficimus |
et impletur in nobis quod in psalmo dicitur:
de uirtute in uirtutem,
et uidebitur Deus deorum in Syon.
Hę sunt enim mansiones populi Dei,
per quas ad Terram promissionis itur,
et gradus per quos psallendo Dei templum ingredimur,
et scala Iacob,
per quam de terra sublati ascendimus in cęlum,
ut iam manifesto inuisibilis Dei fruamur conspectu |
et plene uere-que beati simus.
uere-que beati simus.
quam Dei mandatum preuaricari.
hoc erit calicem bibere pro Christo,
quem prior pro nobis bibit Christus.
Qui tamen hoc fecerit,
nequaquam in eo quod pro Christo sustinet,
se gratiam retulisse putet,
sed benefiicii plus accepisse.
Idem enim ille qui pro nobis pati uoluit,
ut nos pro sui nominis gloria sustinere possimus pręstat.
Faciamus quidem satis cum obedimus.
nulla tamen apud illum
quod corrumpitur,
aggrauat animam,
et terrena inhabitatio deprimit sensum multa cogitantem.
Et caro pugnat aduersus spiritum |
et spiritus aduersus carnem.
hęc sibi inuicem aduersantur,
ut non ea quę uolumus faciamus.
Itaque in hac uita sicut proficere,
ita et deficere contingit.
et quemadmodum peccatores per poenitentiam sanctificantur,
ita sancti per fragilitatem peccant atque delinquunt.
(!)
Sanctorum tamen
Iudas
Solus tamen de sanctorum numero excidit infelix Iudas.
quia licet de scelere doleret,
de uenia tamen desperauit.
Cum igitur nemo tam perfectus sit,
quem non aliquando labi contingat,
nemo in pręsenti potest esse perfectus,
nisi pro conditione fragilitatis humanę,
secundum quam dictum est:
ut pro uiribus enitamur ei similes esse in omni bonitate et iustitia
et uirtute,
qui ad similitudinem et imaginem suam nos creauit.
Tunc autem plene perfecti et consummati erimus,
cum ablata omni mortalitatis molestia in ipso uiuere incipiemus.
Nunc enim uidemus in ęnigmate per speculum,
tunc autem facie ad faciem, et sicuti est eum uidebimus.
quę sola uisio efficit nos beatos |
uirtute,
qui ad similitudinem et imaginem suam nos creauit.
Tunc autem plene perfecti et consummati erimus,
cum ablata omni mortalitatis molestia in ipso uiuere incipiemus.
Nunc enim uidemus in ęnigmate per speculum,
tunc autem facie ad faciem, et sicuti est eum uidebimus.
quę sola uisio efficit nos beatos |
atque omni uirtute repletos |
et iam neque culpę neque tentationi obnoxios.
quibus miseriis interim carere non
eum uidebimus.
quę sola uisio efficit nos beatos |
atque omni uirtute repletos |
et iam neque culpę neque tentationi obnoxios.
quibus miseriis interim carere non possumus.
Danda tamen est opera,
immo omni labore conandum,
nequando in illa peccata quę ad mortem ducunt incidamus.
quod si etiam minima quęque (quantum in nobis est) uitare studuerimus,
uel nullus uel rarus admodum ad grauia et quę ad mortem afferant lapsus nobis eueniet.
et iam neque culpę neque tentationi obnoxios.
quibus miseriis interim carere non possumus.
Danda tamen est opera,
immo omni labore conandum,
nequando in illa peccata quę ad mortem ducunt incidamus.
quod si etiam minima quęque (quantum in nobis est) uitare studuerimus,
uel nullus uel rarus admodum ad grauia et quę ad mortem afferant lapsus nobis eueniet.
De moderatione uirtutum.
Caput XI
nullus uel rarus admodum ad grauia et quę ad mortem afferant lapsus nobis eueniet.
De moderatione uirtutum.
Caput XI
Porro in exercendis colendis-que uirtutibus ita nos gerere oportet,
ut neque ad dextram neque ad sinistram declinemus,
quoniam extrema uitiosa sunt,
in medio autem est uirtus.
De moderatione uirtutum.
Caput XI
Porro in exercendis colendis-que uirtutibus ita nos gerere oportet,
ut neque ad dextram neque ad sinistram declinemus,
quoniam extrema uitiosa sunt,
in medio autem est uirtus.
Porro in exercendis colendis-que uirtutibus ita nos gerere oportet,
ut neque ad dextram neque ad sinistram declinemus,
quoniam extrema uitiosa sunt,
in medio autem est uirtus.
uirtutibus ita nos gerere oportet,
ut neque ad dextram neque ad sinistram declinemus,
quoniam extrema uitiosa sunt,
in medio autem est uirtus.
senseris,
caue nequa inanis glorię appetitio animum tuum attollat |
et quod humilitate congestum est,
arrogantia dissipet.
Ad exemplum aliorum uirtus tua sit exposita semper,
non ad iactantiam neque ostentationem.
ut tua iustitia (sicut pręcipit Dominus) in occulto sit conscientię
tuę,
et tamen ad laudem largitori uirtutum, Deo, pręstandum,
qui te uiderint concitentur.
ex conuersatione nostra Deum laudent,
se corrigant |
et una nobiscum saluentur.
Caue etiam nequando inuideas melioribus.
qui enim bonis inuidet,
diuinę benignitati calumniam facit,
cum omnis hominum bonitas ex Deo sit.
Gaudeamus igitur bono alieno ęque ac nostro |
et in aliis,
sicut etiam in nobis Dei beneficia laudemus.
Illum uero qui uirtutibus nos antecellit,
et diligamus corde |
et opere imitemur |
neque in quo ipse profecit,
sed in quo nos defecimus doleamus.
Si autem contigerit |
nosipsos ab aliis pati inuidiam,
huiusce rei causam
nostra Deum laudent,
se corrigant |
et una nobiscum saluentur.
Caue etiam nequando inuideas melioribus.
qui enim bonis inuidet,
diuinę benignitati calumniam facit,
cum omnis hominum bonitas ex Deo sit.
Gaudeamus igitur bono alieno ęque ac nostro |
et in aliis,
sicut etiam in nobis Dei beneficia laudemus.
Illum uero qui uirtutibus nos antecellit,
et diligamus corde |
et opere imitemur |
neque in quo ipse profecit,
sed in quo nos defecimus doleamus.
Si autem contigerit |
nosipsos ab aliis pati inuidiam,
huiusce rei causam discussa animi nostri
inuidet,
diuinę benignitati calumniam facit,
cum omnis hominum bonitas ex Deo sit.
Gaudeamus igitur bono alieno ęque ac nostro |
et in aliis,
sicut etiam in nobis Dei beneficia laudemus.
Illum uero qui uirtutibus nos antecellit,
et diligamus corde |
et opere imitemur |
neque in quo ipse profecit,
sed in quo nos defecimus doleamus.
Si autem contigerit |
nosipsos ab aliis pati inuidiam,
huiusce rei causam discussa animi nostri conscientia |
inquiramus.
et si hoc nostra culpa fieri cognouerimus,
emendemus,
sin aliena,
ęquo animo feramus.
Vsu enim
calumniam facit,
cum omnis hominum bonitas ex Deo sit.
Gaudeamus igitur bono alieno ęque ac nostro |
et in aliis,
sicut etiam in nobis Dei beneficia laudemus.
Illum uero qui uirtutibus nos antecellit,
et diligamus corde |
et opere imitemur |
neque in quo ipse profecit,
sed in quo nos defecimus doleamus.
Si autem contigerit |
nosipsos ab aliis pati inuidiam,
huiusce rei causam discussa animi nostri conscientia |
inquiramus.
et si hoc nostra culpa fieri cognouerimus,
emendemus,
sin aliena,
ęquo animo feramus.
Vsu enim uenire solet,
ut malis odio
placuerimus,
nihil nobis nocere poterunt hominum iniustę persecutiones.
Quin immo beati sunt qui persecutiones tolerant propter iustitiam.
Abel. Ioseph
Abel a fratre ob inuidiam occiditur.
et idem liuor in Iosephum innocentem fratres compulit sęuire.
Dauid. Prophetę. Iob
Armauit et Saulem inuidia aduersus Dauidem,
reges iniquos aduersus Dei seruos prophetas |
et communem humani generis inimicum aduersus Iob iustissimum incitauit.
Horum autem si finem consyderes,
fatearis necesse est |
non ipsis nocuisse mala quę passi sunt,
sed profuisse.
Apostoli
Ideo quippe et apostoli gaudebant in contumeliis pro nomine Iesu susceptis.
Martyres
Gaudebant et sancti martyres pro ueritate suppliciis affecti,
quoniam per ea Deum se magis demereri sciebant.
Intrepidi igitur iugula persecutoribus
ferienda porrexerunt,
ut
superata tormento pręmia caperet felicitatis ęternę.
Nihil igitur nocere potest uiro iusto,
nec miser est,
quem iam beatificauit spes glorię cęlestis merito uirtutum.
Memento pręterea ut in omnibus prudentiam obserues:
pręterita recordare,
pręsentia dispone,
futura cogita.
Tunc enim quos in aliquo crimine lapsos fuisse recoles,
eorum casus te in uia uitę cautiorem reddet.
Quos autem
glorię cęlestis merito uirtutum.
Memento pręterea ut in omnibus prudentiam obserues:
pręterita recordare,
pręsentia dispone,
futura cogita.
Tunc enim quos in aliquo crimine lapsos fuisse recoles,
eorum casus te in uia uitę cautiorem reddet.
Quos autem recte incedere conspicies,
eorum consyderatio magis et ad amplectendam accendet uirtutem.
Futurorum uero memoria et terrebit te minis
Memento pręterea ut in omnibus prudentiam obserues:
pręterita recordare,
pręsentia dispone,
futura cogita.
Tunc enim quos in aliquo crimine lapsos fuisse recoles,
eorum casus te in uia uitę cautiorem reddet.
Quos autem recte incedere conspicies,
eorum consyderatio magis et ad amplectendam accendet uirtutem.
Futurorum uero memoria et terrebit te minis mortis ęternę ne pecces,
et hortabitur uitę perennis
reddet.
Quos autem recte incedere conspicies,
eorum consyderatio magis et ad amplectendam accendet uirtutem.
Futurorum uero memoria et terrebit te minis mortis ęternę ne pecces,
et hortabitur uitę perennis pollicitationibus,
ut in bonis actibus perseueres,
nullo labore defatigatus,
nullo impeditus pręsentium incommodorum periculo |
omnia dura atque aspera uincens animi
promptitudine,
dum ad summum bonorum peruenire contendis.
Et hoc
atque constanter.
Quoniam iustitię partes sunt |
inhonesta respuere,
recta diligere,
de omnibus diiudicare,
unicuique rei congrua distribuere.
Constantię autem ab officio non discedere,
nec aduersis deiici |
nec prosperis efferri,
in omni rerum euentu ęquabilem se pręstare,
pro religionis assertione impiorum potentiam nihil uereri |
et a uita prius quam a fide recedere.
In omni autem colenda conseruanda-que uirtute |
non philosophorum opinionibus niti debes,
sed
Constantię autem ab officio non discedere,
nec aduersis deiici |
nec prosperis efferri,
in omni rerum euentu ęquabilem se pręstare,
pro religionis assertione impiorum potentiam nihil uereri |
et a uita prius quam a fide recedere.
In omni autem colenda conseruanda-que uirtute |
non philosophorum opinionibus niti debes,
sed sanctarum autoritati inhęrere Scripturarum.
Qua confirmatus intelliges contra Stoicorum sententiam |
posse alium alia uirtute magis excellere |
neque necesse esse,
ut qui unam habuerit |
eum
|
posse alium alia uirtute magis excellere |
neque necesse esse,
ut qui unam habuerit |
eum habere omnes.
Abel. Enoch. Noe. Abraham. /
Isaac. Iacob. Ioseph. Moyse. Iosue. Iob. Dauid. Salomon. prophetę.
In Abel ante omnia quę in illo erant,
laudatur simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse
magis excellere |
neque necesse esse,
ut qui unam habuerit |
eum habere omnes.
Abel. Enoch. Noe. Abraham. /
Isaac. Iacob. Ioseph. Moyse. Iosue. Iob. Dauid. Salomon. prophetę.
In Abel ante omnia quę in illo erant,
laudatur simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei
ut qui unam habuerit |
eum habere omnes.
Abel. Enoch. Noe. Abraham. /
Isaac. Iacob. Ioseph. Moyse. Iosue. Iob. Dauid. Salomon. prophetę.
In Abel ante omnia quę in illo erant,
laudatur simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta
|
eum habere omnes.
Abel. Enoch. Noe. Abraham. /
Isaac. Iacob. Ioseph. Moyse. Iosue. Iob. Dauid. Salomon. prophetę.
In Abel ante omnia quę in illo erant,
laudatur simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in
Abel. Enoch. Noe. Abraham. /
Isaac. Iacob. Ioseph. Moyse. Iosue. Iob. Dauid. Salomon. prophetę.
In Abel ante omnia quę in illo erant,
laudatur simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę
Abel. Enoch. Noe. Abraham. /
Isaac. Iacob. Ioseph. Moyse. Iosue. Iob. Dauid. Salomon. prophetę.
In Abel ante omnia quę in illo erant,
laudatur simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
Abel. Enoch. Noe. Abraham. /
Isaac. Iacob. Ioseph. Moyse. Iosue. Iob. Dauid. Salomon. prophetę.
In Abel ante omnia quę in illo erant,
laudatur simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
/
Isaac. Iacob. Ioseph. Moyse. Iosue. Iob. Dauid. Salomon. prophetę.
In Abel ante omnia quę in illo erant,
laudatur simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos
In Abel ante omnia quę in illo erant,
laudatur simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
ante omnia quę in illo erant,
laudatur simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
Inter
simplicitas,
in Enoch munditia,
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
Inter apostolos quoque eminuit in Petro erga Dominum
in Noe longanimitas,
in Abraham obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
Inter apostolos quoque eminuit in Petro erga Dominum pietas,
in Ioanne
obedientia,
in Isaac pudicicia,
in Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
Inter apostolos quoque eminuit in Petro erga Dominum pietas,
in Ioanne puritas,
in Paulo charitas,
Iacob laboris toleratio,
in Ioseph pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
Inter apostolos quoque eminuit in Petro erga Dominum pietas,
in Ioanne puritas,
in Paulo charitas,
in omnibus ueritatis prędicandę studium patientia-que
fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
Inter apostolos quoque eminuit in Petro erga Dominum pietas,
in Ioanne puritas,
in Paulo charitas,
in omnibus ueritatis prędicandę studium patientia-que persecutionum.
Et cum ita sit,
tollitur omnino illa necessitas omnium pariter habitarum
calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
Inter apostolos quoque eminuit in Petro erga Dominum pietas,
in Ioanne puritas,
in Paulo charitas,
in omnibus ueritatis prędicandę studium patientia-que persecutionum.
Et cum ita sit,
tollitur omnino illa necessitas omnium pariter habitarum uirtutum una habita |
abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
Inter apostolos quoque eminuit in Petro erga Dominum pietas,
in Ioanne puritas,
in Paulo charitas,
in omnibus ueritatis prędicandę studium patientia-que persecutionum.
Et cum ita sit,
tollitur omnino illa necessitas omnium pariter habitarum uirtutum una habita |
parilitas-que cunctarum.
Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
Inter apostolos quoque eminuit in Petro erga Dominum pietas,
in Ioanne puritas,
in Paulo charitas,
in omnibus ueritatis prędicandę studium patientia-que persecutionum.
Et cum ita sit,
tollitur omnino illa necessitas omnium pariter habitarum uirtutum una habita |
parilitas-que cunctarum.
charitate Paulus diceret,
si ulla earum carere charitate potuisset.
et si pares essent,
quomodo staret illud,
quod idem ait:
Fides spes charitas,
tria hęc,
maior autem horum est charitas.
In eadem quoque uirtute alium magis alium minus proficere nouimus,
alium alio meliorem,
sanctiorem,
iustiorem |
perfectiorem-que esse.
et stellam a stella differre in claritate |
atque inter beatos etiam diuersitatem esse meritorum.
spes charitas,
tria hęc,
maior autem horum est charitas.
In eadem quoque uirtute alium magis alium minus proficere nouimus,
alium alio meliorem,
sanctiorem,
iustiorem |
perfectiorem-que esse.
et stellam a stella differre in claritate |
atque inter beatos etiam diuersitatem esse meritorum.
Gradus igitur perfectionis sunt,
ut qui in infimo uersantur non desperent de medio,
et qui medium attingunt non diffidant de summo |
quem si apprehendere nequiuerunt,
minus proficere nouimus,
alium alio meliorem,
sanctiorem,
iustiorem |
perfectiorem-que esse.
et stellam a stella differre in claritate |
atque inter beatos etiam diuersitatem esse meritorum.
Gradus igitur perfectionis sunt,
ut qui in infimo uersantur non desperent de medio,
et qui medium attingunt non diffidant de summo |
quem si apprehendere nequiuerunt,
locum tamen suum non deserant,
et eo innocentię statu quem acceperunt contenti Deo gratias agant |
multum-que se profecisse arbitrentur,
si retrorsum non
|
omnes-que bonitatis ac sanctimonię numeros impleuerimus,
fragilitatis humanę memores semper simus.
dicente Apostolo:
Qui stat uideat ne cadat.
Non enim propriis uiribus confidendum,
sed omnis bene agendi bene-que perseuerandi fiducia in Deo sita sit,
sine quo ne cogitare quidem quod bonum est,
nostra ualet imbecillitas.
Animum autem ita ut exposuimus institutum atque compositum quę commoda sequantur quis ęstimet?
non est tamen silentio
prętermittendum,
quod Scriptura docente didicimus.
De fructibus bonitatis.
Caput XII
Primum quidem iustorum preces exaudiri |
et eorum merito in impios quoque uindictam differri sacrę historię ueritas fidem facit.
Primum quidem iustorum preces exaudiri |
et eorum merito in impios quoque uindictam differri sacrę historię ueritas fidem facit.
in impios quoque uindictam differri sacrę historię ueritas fidem facit.
impio in euersione futura Sodomorum
respondit Dominus |
parsurum se urbi,
si in ea decem tantummodo iusti fuissent inuenti.
Bene itaque cum illa ciuitate agitur,
in qua sanctorum conuentus aliquis habetur.
Quando quidem ita illis fauet Deus,
ut in ipsorum gratiam peccatoribus quoque et iniustis ignoscat.
agitur,
in qua sanctorum conuentus aliquis habetur.
Quando quidem ita illis fauet Deus,
ut in ipsorum gratiam peccatoribus quoque et iniustis ignoscat.
uir ab angelo monitus inde
egreditur,
et Sodoma Gomorra-que igne de cęlo pluente delentur.
Segoro oppidulo,
quod ille ingressus est ut ibi se cum suis saluaret,
pepercit Deus.
in hoc quoque ostendens,
quanti sit apud se uel unius iusti meritum atque gratia.
Quę res etiam in Noe cum uxore et liberis nuribus-que seruato clare apparuit.
Iusti quippe in arca saluati sunt,
iniusti omnes diluuio perierunt.
quod ille ingressus est ut ibi se cum suis saluaret,
pepercit Deus.
in hoc quoque ostendens,
quanti sit apud se uel unius iusti meritum atque gratia.
Quę res etiam in Noe cum uxore et liberis nuribus-que seruato clare apparuit.
Iusti quippe in arca saluati sunt,
iniusti omnes diluuio perierunt.
uidua Samaritana cum inopia laboraret,
oleo abundauit.
in Suna ciuitate mulier,
apud quam ille hospitabatur,
diu sterilis filium suscepit.
et cum deinde hunc ipsum filium sibi sublatum fleret,
mox ab eo uitę restitutum uidit.
Item Heliseus cum orasset,
pulmentum amarum in dulcem conuertit.
Centum hominum turbam uiginti panibus satiauit.
Leprosum Naman sanum fecit.
uidit.
Item Heliseus cum orasset,
pulmentum amarum in dulcem conuertit.
Centum hominum turbam uiginti panibus satiauit.
Leprosum Naman sanum fecit.
cum orasset,
pulmentum amarum in dulcem conuertit.
Centum hominum turbam uiginti panibus satiauit.
Leprosum Naman sanum fecit.
Leprosum Naman sanum fecit.
XIII
non uirium sed precum uirtute se expediuit.
ac ne in morte quidem miraculis caruit.
mortuus mortuum hominem tactu solo suscitauit,
et qui iam in corpore non uiuebat,
alterum uiuificare meruit.
Quid multa?
Diuini homines adhuc in terra degentes cęlo imperant.
quę supra naturam sunt operatur.
dixit Dominus:
Ecce constitui te deum pharaonis.
utpote superaturum magos pharaonis prodigiorum
operatione |
et fideles de seruitutis iugo liberaturum in manu forti et robusta |
de Aegypto-que educturum.
Et quoniam in iisdem elucet gloria tua,
quam et moribus ostendunt |
et sermonibus declarant,
modo cęli,
modo nubes,
modo stellę in Scripturis nominantur.
De illis nanque dictum intelligimus:
|
et fideles de seruitutis iugo liberaturum in manu forti et robusta |
de Aegypto-que educturum.
Et quoniam in iisdem elucet gloria tua,
quam et moribus ostendunt |
et sermonibus declarant,
modo cęli,
modo nubes,
modo stellę in Scripturis nominantur.
De illis nanque dictum intelligimus:
illos pertinere sentimus quod legitur:
in claritate.
Iidem etiam arborum florum-que nomina sortiti sunt,
montium quoque et lapidum et liquentium aquarum.
Arbor bona est,
qui cum psalmista dicere potest:
nomina sortiti sunt,
montium quoque et lapidum et liquentium aquarum.
Arbor bona est,
qui cum psalmista dicere potest:
Israhel germinabit quasi lilium.
Mons est qui iustitię meritis errigitur ac sublimatur,
ut sustentaculum Ecclesię esse uideri possit,
de qua dictum est :
ut sustentaculum Ecclesię esse uideri possit,
de qua dictum est :
de qua dictum est :
:
:
sanctum,
offerentes spiritales hostias acceptabiles Deo per Iesum Christum.
Iesum Christum.
copiam-que affluentem.
Plenissime enim uiam ueritatis docent.
quam uiam ipsi terendo Iudicis aduentum pręstolantur securi.
unde dicitur:
Domini,
quoniam uenit iudicare terram.
Neque enim de insensibilibus intelligi potest manuum plausus aut letitię exultatio.
cui quidem ipse Sponsus per Ezechielem:
estis corpus Christi et membra de membro .
Atque membra ista nota quidem Deo sunt,
quia fortia et robusta,
quia sapientia,
quia plurimi ęstimanda.
Ea ipsa cognoscere se dicit,
quę sua notione digna sunt |
quę-que in suo manent corpore,
ea uero ignorare,
quę extra Ecclesiam sunt |
et per peccatum ab ipsa sese alienarunt.
Hoc Amos propheta testatur cum ait:
Amos
quod locutus est Dominus super uos, filii Israhel,
et super omnem cognationem,
quam eduxit de terra Aegypti dicens:
tantummodo uos cognoui ex omnibus cognationibus terrę.
Notus enim Deus tantum in Iudea erat,
cętera impietas nequitia-que possederat.
His in Euangelio ait:
Recedite a me, operarii iniquitatis |
nescio uos.
de iustis autem in psalmo est dictum:
quam eduxit de terra Aegypti dicens:
tantummodo uos cognoui ex omnibus cognationibus terrę.
Notus enim Deus tantum in Iudea erat,
cętera impietas nequitia-que possederat.
His in Euangelio ait:
Recedite a me, operarii iniquitatis |
nescio uos.
de iustis autem in psalmo est dictum:
Iudea erat,
cętera impietas nequitia-que possederat.
His in Euangelio ait:
Recedite a me, operarii iniquitatis |
nescio uos.
de iustis autem in psalmo est dictum:
iniquitatis |
nescio uos.
de iustis autem in psalmo est dictum:
36
Iud. V
quoque sapientię et scientię accipere merentur,
Ecclesiaste dicente:
II
|
et apud eum in precio forent.
Vnde dictum est:
Deus.
Quod filii Dei fiant,
Ioannes in epistola testatur dicens:
ex Deo nati sunt.
Quod pręterea domus Dei sint,
apostolus Paulus Corinthios instruens declarat cum ait:
prima 6
Et cum non modo intra se Deum habitantem habeant,
uerum etiam ipsi in Deo habitent,
hoc est in templo non manu facto neque huius creationis,
inter uasa quoque templi computantur.
ex his Paulus uas electionis appellatus est,
portans nomen Domini in gentibus,
et ipse in Domino permanens.
Cęteri etiam apostoli apostolici-que uiri uasa electa fuere,
uasa magnę domus,
alii quidem aurea alii uero argentea.
Ad quos propheta:
modo intra se Deum habitantem habeant,
uerum etiam ipsi in Deo habitent,
hoc est in templo non manu facto neque huius creationis,
inter uasa quoque templi computantur.
ex his Paulus uas electionis appellatus est,
portans nomen Domini in gentibus,
et ipse in Domino permanens.
Cęteri etiam apostoli apostolici-que uiri uasa electa fuere,
uasa magnę domus,
alii quidem aurea alii uero argentea.
Ad quos propheta:
Ad quos propheta:
uiam derelinque uitiorum |
ac per uirtutum semitam gressus tuos dirige,
ab ocio atque uoluptatibus discede |
et ad cęlum ascendendi labori ac solicitudini te quamprimum accinge.
ut pro iustitię fidei-que operibus mercedem
capere mereare sempiternam |
et tandem in illo pro cuius amore te exercueris,
feliciter conquiescas.
De pręmio iustorum.
Caput XIII
Etenim si iustitia pietate-que pręditi homines ab omnipotenti Deo tot
te exercueris,
feliciter conquiescas.
De pręmio iustorum.
Caput XIII
Etenim si iustitia pietate-que pręditi homines ab omnipotenti Deo tot tantis-que bonis afficiantur in terra, quanto magis in cęlo?
ubi ęternum eis ipse constituit habitaculum,
ubi sedem perfectę consummatę-que beatitudinis esse uoluit.
de qua in Prouerbiis dicitur:
conquiescas.
De pręmio iustorum.
Caput XIII
Etenim si iustitia pietate-que pręditi homines ab omnipotenti Deo tot tantis-que bonis afficiantur in terra, quanto magis in cęlo?
ubi ęternum eis ipse constituit habitaculum,
ubi sedem perfectę consummatę-que beatitudinis esse uoluit.
de qua in Prouerbiis dicitur:
pręditi homines ab omnipotenti Deo tot tantis-que bonis afficiantur in terra, quanto magis in cęlo?
ubi ęternum eis ipse constituit habitaculum,
ubi sedem perfectę consummatę-que beatitudinis esse uoluit.
de qua in Prouerbiis dicitur:
constituit habitaculum,
ubi sedem perfectę consummatę-que beatitudinis esse uoluit.
de qua in Prouerbiis dicitur:
psalmo:
obnoxiam,
nullius solicitudinis participem,
bonorum omnium plenam atque confertam.
Iccirco psalmista ait:
Iccirco psalmista ait:
collocati cum ipso ad
cęleste regnum transmigrabunt.
ipso Christo Domino dicente:
ad
cęleste regnum transmigrabunt.
ipso Christo Domino dicente:
ipso Christo Domino dicente:
Hęc igitur erit benedictio illa,
de qua Salomon ait:
illa,
de qua Salomon ait:
Quis ascendet in montem Domini?
aut quis stabit in loco sancto eius?
et respondet:
Innocens manibus et mundo corde,
id est,
qui nec actionis improbę |
nec cogitationis malignę uitio fuerit pollutus.
deinde sequitur:
Qui non accepit in uano animam suam |
nec iurauit in dolo proximo suo,
hoc est,
qui post uanitates et insanias huius mundi non abiit |
nec quenquam uerbis ad fraudem compositis decipere est conatus .
ex operibus iustitię quę fecimus
nos (ait Apostolus) sed secundum misericordiam suam saluos nos fecit.
Iustitia quidem idoneos reddit ad promerendam gratiam,
sed profecto nisi Christi Domini merita accessissent,
beatitudinis donum accipere |
nemo dignus esset.
Vnde et in psalmo est dictum:
accipere |
nemo dignus esset.
Vnde et in psalmo est dictum:
et in psalmo est dictum:
Non solum autem se submittit qui iustus est,
sed etiam omni proficit probitate uitia-que deuitat.
Sic enim in Esaia legitur:
in iustitiis et loquitur ueritatem,
qui proiicit auaritiam ex calumnia |
et excutit manus suas ab omni munere,
qui obturat aures suas ne audiat sanguinem,
et claudit oculos suos ne uideat malum,
iste habitat in excelsis.
Igitur qui in his non ambulat,
non est iustus,
et qui non est iustus,
habitare in excelsis non poterit.
Iustum autem per eundem prophetam consolatur Dominus |
et promissis remunerationis allicit dicens:
|
et excutit manus suas ab omni munere,
qui obturat aures suas ne audiat sanguinem,
et claudit oculos suos ne uideat malum,
iste habitat in excelsis.
Igitur qui in his non ambulat,
non est iustus,
et qui non est iustus,
habitare in excelsis non poterit.
Iustum autem per eundem prophetam consolatur Dominus |
et promissis remunerationis allicit dicens:
quoniam fructum adinuentionum suarum comedet.
Porro iustorum remuneratio quid est aliud,
nisi ęterna beatitudo?
iustorum remuneratio quid est aliud,
nisi ęterna beatitudo?
est aliud,
nisi ęterna beatitudo?
beatitudo?
Hi enim pro operibus iustitię replebuntur bonis felicitatis ęternę,
et ipsa uirtutum esuries ac sitis refici merebitur dapibus glorię
cęlestis.
dicente Propheta:
Hi enim pro operibus iustitię replebuntur bonis felicitatis ęternę,
et ipsa uirtutum esuries ac sitis refici merebitur dapibus glorię
cęlestis.
dicente Propheta:
sitis refici merebitur dapibus glorię
cęlestis.
dicente Propheta:
in conspectu Dei,
et delectentur in lętitia.
Illustrabuntur insuper ex diuina uisione,
et animę beatificatę decor redundabit in corpore immortali atque
incorruptibili.
dicente Saluatore:
insuper ex diuina uisione,
et animę beatificatę decor redundabit in corpore immortali atque
incorruptibili.
dicente Saluatore:
dicente Saluatore:
singulis,
nemo est qui uel fando explicare |
uel cogitando queat comprehendere,
quanta siue qualis iustorum in cęlesti regno sit merces.
Hoc tibi testatur Apostolus dicens:
suis dilectoribus possidendum fruendum-que
pręparauit.
Audiamus igitur (si tale bonum consequi cupimus) Petrum apostolum exhortantem:
pręparauit.
Audiamus igitur (si tale bonum consequi cupimus) Petrum apostolum exhortantem:
legi diuinę aduersatur,
quicquid uirtutibus contrarium est rationi-que repugnans,
peccatum est.
Inter peccatum et delictum quidam discernunt |
delictum-que leuius esse aiunt.
Id enim delictum dici,
cum non facimus quod debemus,
peccatum uero cum committimus quod non debemus;
in illo boni omissionem esse,
in hoc perpetrationem mali.
utroque tamen uocabulo Scriptura pluribus in locis indifferenter indistincte-que utitur.
Cęterum non parua inter se peccatorum discrimina sunt,
cum aliud alio longe grauius sit detestabile-que magis |
uel diuersi generis atque
uirtutibus contrarium est rationi-que repugnans,
peccatum est.
Inter peccatum et delictum quidam discernunt |
delictum-que leuius esse aiunt.
Id enim delictum dici,
cum non facimus quod debemus,
peccatum uero cum committimus quod non debemus;
in illo boni omissionem esse,
in hoc perpetrationem mali.
utroque tamen uocabulo Scriptura pluribus in locis indifferenter indistincte-que utitur.
Cęterum non parua inter se peccatorum discrimina sunt,
cum aliud alio longe grauius sit detestabile-que magis |
uel diuersi generis atque conditionis.
Inter peccatum et delictum quidam discernunt |
delictum-que leuius esse aiunt.
Id enim delictum dici,
cum non facimus quod debemus,
peccatum uero cum committimus quod non debemus;
in illo boni omissionem esse,
in hoc perpetrationem mali.
utroque tamen uocabulo Scriptura pluribus in locis indifferenter indistincte-que utitur.
Cęterum non parua inter se peccatorum discrimina sunt,
cum aliud alio longe grauius sit detestabile-que magis |
uel diuersi generis atque conditionis.
Peccatum in Lege
tamen uocabulo Scriptura pluribus in locis indifferenter indistincte-que utitur.
Cęterum non parua inter se peccatorum discrimina sunt,
cum aliud alio longe grauius sit detestabile-que magis |
uel diuersi generis atque conditionis.
Peccatum in Lege ueteri per lepram significari
nouimus |
et sicut uarię ibi leprarum species notantur,
ita uaria esse peccata manifestum est.
Colore habitu-que diiudicantur leprę,
sic peccata specie atque pondere.
sic peccata specie atque pondere.
Non incongrue igitur ipsa septem capitalia uitia septem generibus leprę nunc comparare conabimur.
coloris albi in cute carnis uiuę cum capillorum aspectu mutato.
Inuidia
Albedo ista pallor inuidię est.
Inuidus de alieno bono dolens liuidam pręfert faciem.
dum-que male affecti animi stimulis agitur et inquietatur,
in carne uiua uitium esse dicitur.
Tunc autem et capillus mutatur,
cum relicto rationis consilio,
cuius in capite sedes est,
prauę cupidinis affectum sequimur.
Nihil autem nequius |
quam quos imitari debemus,
eis inuidere uelle.
accidia
Alterum
Albedo ista pallor inuidię est.
Inuidus de alieno bono dolens liuidam pręfert faciem.
dum-que male affecti animi stimulis agitur et inquietatur,
in carne uiua uitium esse dicitur.
Tunc autem et capillus mutatur,
cum relicto rationis consilio,
cuius in capite sedes est,
prauę cupidinis affectum sequimur.
Nihil autem nequius |
quam quos imitari debemus,
eis inuidere uelle.
accidia
Alterum leprę genus florere dicitur |
ac totum quidem corpus a capite usque ad pedes occupare |
quę tamen munda esse
|
et ad ea persoluenda quę tenemur ociositatem atque ex tedio neglectum,
quod uitium accidiam appellant.
Ea sane totum hominem possidet,
dum mollem penitus et effoeminatum reddit.
Munda autem est nisi caro uiua apparuerit,
quia uitium istud nec stultis,
in quibus ratio mortua est,
imputatur |
nec mala ualitudine affectis,
quorum bona uoluntas morbo impedita est corporis.
Auaritia
Tertia leprę species |
hulcus est in carne natum et sanatum,
et in loco hulceris cicatrix alba siue subruffa |
et carne
reddit.
Munda autem est nisi caro uiua apparuerit,
quia uitium istud nec stultis,
in quibus ratio mortua est,
imputatur |
nec mala ualitudine affectis,
quorum bona uoluntas morbo impedita est corporis.
Auaritia
Tertia leprę species |
hulcus est in carne natum et sanatum,
et in loco hulceris cicatrix alba siue subruffa |
et carne reliqua humilior pressior-que,
pili etiam in candorem uersi.
Hulcus in carne auaritiam esse existimo,
cuius uulnus tunc obductum uidetur,
cum auarus adeptus est quod concupierat.
Cęterum quia nec
nisi caro uiua apparuerit,
quia uitium istud nec stultis,
in quibus ratio mortua est,
imputatur |
nec mala ualitudine affectis,
quorum bona uoluntas morbo impedita est corporis.
Auaritia
Tertia leprę species |
hulcus est in carne natum et sanatum,
et in loco hulceris cicatrix alba siue subruffa |
et carne reliqua humilior pressior-que,
pili etiam in candorem uersi.
Hulcus in carne auaritiam esse existimo,
cuius uulnus tunc obductum uidetur,
cum auarus adeptus est quod concupierat.
Cęterum quia nec adepto satiatur,
nondum
|
nec mala ualitudine affectis,
quorum bona uoluntas morbo impedita est corporis.
Auaritia
Tertia leprę species |
hulcus est in carne natum et sanatum,
et in loco hulceris cicatrix alba siue subruffa |
et carne reliqua humilior pressior-que,
pili etiam in candorem uersi.
Hulcus in carne auaritiam esse existimo,
cuius uulnus tunc obductum uidetur,
cum auarus adeptus est quod concupierat.
Cęterum quia nec adepto satiatur,
nondum sanatum uulnus cicatrix inęqualis ac discolor ostendit.
Et quoniam ille nulla copia contentus in
quorum bona uoluntas morbo impedita est corporis.
Auaritia
Tertia leprę species |
hulcus est in carne natum et sanatum,
et in loco hulceris cicatrix alba siue subruffa |
et carne reliqua humilior pressior-que,
pili etiam in candorem uersi.
Hulcus in carne auaritiam esse existimo,
cuius uulnus tunc obductum uidetur,
cum auarus adeptus est quod concupierat.
Cęterum quia nec adepto satiatur,
nondum sanatum uulnus cicatrix inęqualis ac discolor ostendit.
Et quoniam ille nulla copia contentus in superfluis parandis
etiam in candorem uersi.
Hulcus in carne auaritiam esse existimo,
cuius uulnus tunc obductum uidetur,
cum auarus adeptus est quod concupierat.
Cęterum quia nec adepto satiatur,
nondum sanatum uulnus cicatrix inęqualis ac discolor ostendit.
Et quoniam ille nulla copia contentus in superfluis parandis
cumulandis-que laborat semper,
pilos habere dicitur qui sunt superflua corporis.
cicatrix autem alba delectationem in acquirendo indicat,
ruffa ardorem in concupiscendo.
Fornicatio
Quartum leprę genus dicitur |
caro et cutis igne
Cęterum quia nec adepto satiatur,
nondum sanatum uulnus cicatrix inęqualis ac discolor ostendit.
Et quoniam ille nulla copia contentus in superfluis parandis
cumulandis-que laborat semper,
pilos habere dicitur qui sunt superflua corporis.
cicatrix autem alba delectationem in acquirendo indicat,
ruffa ardorem in concupiscendo.
Fornicatio
Quartum leprę genus dicitur |
caro et cutis igne adusta et sanata,
sed et ipsa cicatricem habens albam siue ruffam
reliqua cute humiliorem,
pilorum colore mutato |
nondum sanatum uulnus cicatrix inęqualis ac discolor ostendit.
Et quoniam ille nulla copia contentus in superfluis parandis
cumulandis-que laborat semper,
pilos habere dicitur qui sunt superflua corporis.
cicatrix autem alba delectationem in acquirendo indicat,
ruffa ardorem in concupiscendo.
Fornicatio
Quartum leprę genus dicitur |
caro et cutis igne adusta et sanata,
sed et ipsa cicatricem habens albam siue ruffam
reliqua cute humiliorem,
pilorum colore mutato |
atque in cicatricis cute lepra
acquirendo indicat,
ruffa ardorem in concupiscendo.
Fornicatio
Quartum leprę genus dicitur |
caro et cutis igne adusta et sanata,
sed et ipsa cicatricem habens albam siue ruffam
reliqua cute humiliorem,
pilorum colore mutato |
atque in cicatricis cute lepra excrescente.
Quid est lepra ista |
nisi libidinis igne succensa appetitio?
quę tunc quidem sanatur,
quando uel explet legitimo matrimonio auiditatem |
uel coercet excolendę castitatis gratia.
excolendę castitatis gratia.
Sed si pristinę uoluptatis recordatio labefacere ac mutare coeperit
propositum |
nec iam meretricari erubuerimus,
cicatrix suscepit inęqualitatem cutis et coloris pilorum-que mutationem.
Conuersa est enim in candorem carnalis delectationis |
et in rubedinem inflammatę auiditatis |
et in lepram excrescentem.
eo quod frequenti usu non satiatur turpis libido sed magis accenditur.
Gula
Quintum genus lepra capitis est et barbę in
Sed si pristinę uoluptatis recordatio labefacere ac mutare coeperit
propositum |
nec iam meretricari erubuerimus,
cicatrix suscepit inęqualitatem cutis et coloris pilorum-que mutationem.
Conuersa est enim in candorem carnalis delectationis |
et in rubedinem inflammatę auiditatis |
et in lepram excrescentem.
eo quod frequenti usu non satiatur turpis libido sed magis accenditur.
Gula
Quintum genus lepra capitis est et barbę in
uiro uel muliere.
cum locus humilior
labefacere ac mutare coeperit
propositum |
nec iam meretricari erubuerimus,
cicatrix suscepit inęqualitatem cutis et coloris pilorum-que mutationem.
Conuersa est enim in candorem carnalis delectationis |
et in rubedinem inflammatę auiditatis |
et in lepram excrescentem.
eo quod frequenti usu non satiatur turpis libido sed magis accenditur.
Gula
Quintum genus lepra capitis est et barbę in
uiro uel muliere.
cum locus humilior fuerit reliqua carne |
enim in candorem carnalis delectationis |
et in rubedinem inflammatę auiditatis |
et in lepram excrescentem.
eo quod frequenti usu non satiatur turpis libido sed magis accenditur.
Gula
Quintum genus lepra capitis est et barbę in
uiro uel muliere.
cum locus humilior fuerit reliqua carne |
et capillus flauus solito-que subtilior |
Lepra inquit capitis et barbę est.
Caput et barba gulę contigua sunt.
non inepte igitur lepram hanc ad crapulę uitium referemus.
Quoties per
et barbę est.
Caput et barba gulę contigua sunt.
non inepte igitur lepram hanc ad crapulę uitium referemus.
Quoties per ingluuiem impotes rationis facti fuerimus et iam nec
lingua suum implere officium ualuerit,
capitis ac barbę lepra erit.
Non capitis et barbę Aaron,
in quibus est benedictionis diuine unguentum,
sed capitis et barbę eorum quibus manna fastidio est |
et Aegyptię carnes uoluptati.
Capillus autem flauus,
qui meretricibus conuenit,
gulosorum impudentiam designat.
quorum temeritati nihil obstat,
quin semper obscoenum ac turpe
qui meretricibus conuenit,
gulosorum impudentiam designat.
quorum temeritati nihil obstat,
quin semper obscoenum ac turpe aliquid dicant aut faciant.
Tunc uero extenuatur capillus,
cum bona animi per luxuriam consumuntur.
Locus autem leprę ubique humilior prędicatur,
quia in ea parte uirtus animę deprimitur,
in qua peccatur,
non in qua non peccatur.
potest enim fieri,
ut aliquis partim uirtutibus pręstet,
partim alicui uitio deditus sit.
Superbia
Sexta lepra caluitii
impudentiam designat.
quorum temeritati nihil obstat,
quin semper obscoenum ac turpe aliquid dicant aut faciant.
Tunc uero extenuatur capillus,
cum bona animi per luxuriam consumuntur.
Locus autem leprę ubique humilior prędicatur,
quia in ea parte uirtus animę deprimitur,
in qua peccatur,
non in qua non peccatur.
potest enim fieri,
ut aliquis partim uirtutibus pręstet,
partim alicui uitio deditus sit.
Superbia
Sexta lepra caluitii est.
Si in caluitio inquit |
uel
quorum temeritati nihil obstat,
quin semper obscoenum ac turpe aliquid dicant aut faciant.
Tunc uero extenuatur capillus,
cum bona animi per luxuriam consumuntur.
Locus autem leprę ubique humilior prędicatur,
quia in ea parte uirtus animę deprimitur,
in qua peccatur,
non in qua non peccatur.
potest enim fieri,
ut aliquis partim uirtutibus pręstet,
partim alicui uitio deditus sit.
Superbia
Sexta lepra caluitii est.
Si in caluitio inquit |
uel recaluatione albus uel
uirtus animę deprimitur,
in qua peccatur,
non in qua non peccatur.
potest enim fieri,
ut aliquis partim uirtutibus pręstet,
partim alicui uitio deditus sit.
Superbia
Sexta lepra caluitii est.
Si in caluitio inquit |
uel recaluatione albus uel ruffus color fuerit exortus,
et hoc sacerdos uiderit |
condemnabit eum haud dubie leprę quę orta est in caluitio.
Quoniam caluitium summa capitis occupat,
per hoc superbię elationem signari reor.
partim alicui uitio deditus sit.
Superbia
Sexta lepra caluitii est.
Si in caluitio inquit |
uel recaluatione albus uel ruffus color fuerit exortus,
et hoc sacerdos uiderit |
condemnabit eum haud dubie leprę quę orta est in caluitio.
Quoniam caluitium summa capitis occupat,
per hoc superbię elationem signari reor.
Semper se supra se errigit superbus,
inani tumet gloria,
pares contemnit.
Cum de animi bonis inaniter sese iactat,
albus
Quoniam caluitium summa capitis occupat,
per hoc superbię elationem signari reor.
Semper se supra se errigit superbus,
inani tumet gloria,
pares contemnit.
Cum de animi bonis inaniter sese iactat,
albus color est in uertice.
cum de bonis corporis atque fortunę
gloriatur,
rubedo quę corporeis conuenit,
sedet in capite.
Et quia caluitio deforme sit,
utpote capillorum ornamento uacuum,
innuit nobis |
nihil esse honesto uiro indecentius |
quam inanis ac superba
Semper se supra se errigit superbus,
inani tumet gloria,
pares contemnit.
Cum de animi bonis inaniter sese iactat,
albus color est in uertice.
cum de bonis corporis atque fortunę
gloriatur,
rubedo quę corporeis conuenit,
sedet in capite.
Et quia caluitio deforme sit,
utpote capillorum ornamento uacuum,
innuit nobis |
nihil esse honesto uiro indecentius |
quam inanis ac superba suimet iactatio.
Ira
Septima uero ac suprema istarum,
quę in Leuitico simul tractantur
quę corporeis conuenit,
sedet in capite.
Et quia caluitio deforme sit,
utpote capillorum ornamento uacuum,
innuit nobis |
nihil esse honesto uiro indecentius |
quam inanis ac superba suimet iactatio.
Ira
Septima uero ac suprema istarum,
quę in Leuitico simul tractantur lepra |
non hominis esse dicitur sed uestimenti.
Vestis linea inquit siue lanea,
quę lepram habuerit in stamine atque subtegmine |
aut certe pellis uel quicquid ex pelle confectum est,
si alba uel ruffa macula fuerit,
infecta lepra reputabitur.
esse honesto uiro indecentius |
quam inanis ac superba suimet iactatio.
Ira
Septima uero ac suprema istarum,
quę in Leuitico simul tractantur lepra |
non hominis esse dicitur sed uestimenti.
Vestis linea inquit siue lanea,
quę lepram habuerit in stamine atque subtegmine |
aut certe pellis uel quicquid ex pelle confectum est,
si alba uel ruffa macula fuerit,
infecta lepra reputabitur.
Demus hanc (si libet) quod reliquum est,
iracundię uitio.
Cum enim nulla animi passio ita hominem infatuat atque dementat ut
iracundia,
Demus hanc (si libet) quod reliquum est,
iracundię uitio.
Cum enim nulla animi passio ita hominem infatuat atque dementat ut
iracundia,
merito lepra ista non hominis est,
sed vestis.
hoc est eius qui nihil in se hominis habet pręter figuram.
qui-que uestimentum hominis dici potius debet quam homo.
Qui cito irascitur,
leuis est ut linum,
qui cito placatur,
mollis ut lana.
qui immaniter furit,
uestis ex pelle ferina est.
Homo enim cum in honore esset,
non intellexit |
hoc est eius qui nihil in se hominis habet pręter figuram.
qui-que uestimentum hominis dici potius debet quam homo.
Qui cito irascitur,
leuis est ut linum,
qui cito placatur,
mollis ut lana.
qui immaniter furit,
uestis ex pelle ferina est.
Homo enim cum in honore esset,
non intellexit |
comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
Lepra hęc in stamine est et subtegmine.
quia iracundus et intus furore ęstuat |
et foris petulanti ore rixatur.
debet quam homo.
Qui cito irascitur,
leuis est ut linum,
qui cito placatur,
mollis ut lana.
qui immaniter furit,
uestis ex pelle ferina est.
Homo enim cum in honore esset,
non intellexit |
comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
Lepra hęc in stamine est et subtegmine.
quia iracundus et intus furore ęstuat |
et foris petulanti ore rixatur.
Color albus
Quoniam autem ubique color albus ac ruffus leprę tribuitur,
quęri potest,
quomodo albedo
et intus furore ęstuat |
et foris petulanti ore rixatur.
Color albus
Quoniam autem ubique color albus ac ruffus leprę tribuitur,
quęri potest,
quomodo albedo peccato conueniat,
cum pręsertim Ecclesia in Canticis nigram se prius fuisse fateatur
cum erraret,
deinde formosam,
cum credens Christo sponso iuncta esset.
qua ratione igitur lepra candida est uel ruffa?
Sed quia uel tegimus peccata uel ostentamus,
ideo arbitror lepram candidam hypocritarum sepulchris similium dealbatis.
Color ruffus
Ruffam uero lepram illos habere,
qui manifesto et sub multorum conspectu erubescenda committere non uerentur.
Denique Saluatori qui peccata nostra tulit, dicitur:
Quare rubrum est indumentum tuum?
Pręterea fit plerunque ut cum in peccato deprehendimur,
ora inficiat rubor,
dum accusari magis quam peccare pudet.
Quare locus leprę humilior
Quare etiam locus leprę humilior est quam cętera quę sana sunt?
quia peccatum ad terram animam premit |
humi-que
quod post aliqua seorsum describitur,
ut maius aliquid innuat,
quam quod cum illis quę simul enumerata sunt,
commune sit.
Heretici
Heretici
dum hęreticorum fallacibus argumentis impugnatur.
pallor et rubor in maculis est.
quia hi quidem fidelibus inuidendo liuent |
atque irascendo inflammantur |
sed ueritate uicti eisdem tandem cedunt.
atque ita reliquis orthodoxis inferiores inueniuntur.
Recte itaque sacerdos lapides in quibus orta est lepra,
errui ac proiici iubet |
et parietes radi,
ut omni prorsus ablata errorum spurcicia nec maculam habeat Christi
sponsa |
nec rugam.
Non ante pullulare coeperunt hęreses |
quam disseminatum est Euangelium |
nec ante lepra hęc iussa est
disseminatum est Euangelium |
nec ante lepra hęc iussa est obseruari caueri-que |
quam filii Israhel Terram ingressi fuerunt promissionis.
Porro si cui nostra leprarum expositio duriuscula fortasse uidebitur et extorta,
sequatur alios,
qui in ipsis enodandis magis sibi placuerint,
dummodo sciat omnes in hoc conuenire,
ut lepram peccatum esse asserant.
Ergo huiusce morbi ui foeditate-que perspecta |
cogitet quanta peccati,
quod ei comparatur,
deformitas,
qualis pernicies sit.
obseruari caueri-que |
quam filii Israhel Terram ingressi fuerunt promissionis.
Porro si cui nostra leprarum expositio duriuscula fortasse uidebitur et extorta,
sequatur alios,
qui in ipsis enodandis magis sibi placuerint,
dummodo sciat omnes in hoc conuenire,
ut lepram peccatum esse asserant.
Ergo huiusce morbi ui foeditate-que perspecta |
cogitet quanta peccati,
quod ei comparatur,
deformitas,
qualis pernicies sit.
Sicut enim lepra totius corporis pulchritudinem demolitur,
puniendum,
quanto delinquendo ab equitate recessit longius.
Etenim ex his quoque quę perniciosa sunt,
aliud alio execrabilius iudicatur |
ac proinde maiore dignum supplicio poena-que acerbiore mulctandum.
Quodcunque autem peccatum leuiorum modum excesserit,
mortiferum erit.
ideo in Scripturis dicitur peccatum ad mortem;
non ad mortem hanc omnibus communem,
sed ad illam quę propria damnatorum est.
quę utique illos quos inuadit,
non perimit,
sed quo nihil est tetrius,
nunquam morituros ęternis cruciatibus torquet |
dolore-que afficit omni
non perimit,
sed quo nihil est tetrius,
nunquam morituros ęternis cruciatibus torquet |
dolore-que afficit omni morte magis expauescendo.
(!)
Porro ex hac delictorum specie illud maximum esse creditur,
quod blasphemia in Spiritum Sanctum in Euangelio nominatur.
Huius criminis a Domino Saluatore coarguti sunt Iudei,
cum dixissent |
eum in Belzebub, non in Dei uirtute eiicere demonia.
Patet ergo peccatum in Spiritum Sanctum tunc perpetrari,
cum quis Dei opera aliis tribuit,
non errore deceptus,
nihil est tetrius,
nunquam morituros ęternis cruciatibus torquet |
dolore-que afficit omni morte magis expauescendo.
(!)
Porro ex hac delictorum specie illud maximum esse creditur,
quod blasphemia in Spiritum Sanctum in Euangelio nominatur.
Huius criminis a Domino Saluatore coarguti sunt Iudei,
cum dixissent |
eum in Belzebub, non in Dei uirtute eiicere demonia.
Patet ergo peccatum in Spiritum Sanctum tunc perpetrari,
cum quis Dei opera aliis tribuit,
non errore deceptus,
sed inuidię stimulis
omni morte magis expauescendo.
(!)
Porro ex hac delictorum specie illud maximum esse creditur,
quod blasphemia in Spiritum Sanctum in Euangelio nominatur.
Huius criminis a Domino Saluatore coarguti sunt Iudei,
cum dixissent |
eum in Belzebub, non in Dei uirtute eiicere demonia.
Patet ergo peccatum in Spiritum Sanctum tunc perpetrari,
cum quis Dei opera aliis tribuit,
non errore deceptus,
sed inuidię stimulis actus,
ut Dei laudem sua procacitate obscuret.
magis expauescendo.
(!)
Porro ex hac delictorum specie illud maximum esse creditur,
quod blasphemia in Spiritum Sanctum in Euangelio nominatur.
Huius criminis a Domino Saluatore coarguti sunt Iudei,
cum dixissent |
eum in Belzebub, non in Dei uirtute eiicere demonia.
Patet ergo peccatum in Spiritum Sanctum tunc perpetrari,
cum quis Dei opera aliis tribuit,
non errore deceptus,
sed inuidię stimulis actus,
ut Dei laudem sua procacitate obscuret.
(!)
Porro ex hac delictorum specie illud maximum esse creditur,
quod blasphemia in Spiritum Sanctum in Euangelio nominatur.
Huius criminis a Domino Saluatore coarguti sunt Iudei,
cum dixissent |
eum in Belzebub, non in Dei uirtute eiicere demonia.
Patet ergo peccatum in Spiritum Sanctum tunc perpetrari,
cum quis Dei opera aliis tribuit,
non errore deceptus,
sed inuidię stimulis actus,
ut Dei laudem sua procacitate obscuret.
demonia.
Patet ergo peccatum in Spiritum Sanctum tunc perpetrari,
cum quis Dei opera aliis tribuit,
non errore deceptus,
sed inuidię stimulis actus,
ut Dei laudem sua procacitate obscuret.
sua procacitate obscuret.
obscuret.
quod sic peccanti ad poenitentiam conuertendi se facultas
denegatur,
ueluti indigno Dei gratia qui sciens ac prudens Deo ausus sit
aduersari |
et iam cognitam sibi ueritatem linguę
petulantia polluere |
tanto-que se sacrilegio sponte astringi.
Illos quoque in inferno magis plectendos credimus,
qui credentes |
euangelicis-que instructi doctrinis delinquunt |
quam qui mandatorum Dei ignari peccant.
quod testatur Saluator dicens:
Seruus qui scit uoluntatem domini et
non
sunt |
quam qui olim sub lege erant?
Quis enim nescit |
eum magis teneri |
qui iam accepit beneficium |
quam qui promissum adhuc expectant?
Illud autem quod ab Israhelitis multo tempore
fuit speratum,
nobis in aduentu Christi est persolutum.
Tanto igitur plus ingratitudinis committimus mandatis Domini non
obtemperando,
quanto plus accepimus gratię.
Ex his quę dicta sunt,
liquido apparet |
inter peccata,
quę ad
Ex his quę dicta sunt,
liquido apparet |
inter peccata,
quę ad mortem committi dicuntur,
aliud alio maius esse |
plus-que poenę mereri |
et sicut genere ita et grauitate differre.
Quin etiam in eodem genere peccati esse quasdam accessiones,
quę peccatum grauent si contigerint,
eleuent si non contigerint.
Non est huius loci de iis referre.
nimis enim prolixę tractationis erunt si referantur,
et peccatorum distantiam ostendisse
fuerit,
si minutorum mensuram pręterierit,
poenę ignis ęterni esse obnoxium |
et inferni supplicia grauitate distare non tempore.
quoniam exilii eorum omnium qui illuc relegantur,
finis est nullus.
Restat nunc ut de mortifero crimine in communi loquendo,
quę peccantem incommoda sequantur perscrutemur.
ut magis pateat |
eiusmodi peccatum quam fugiendum atque uitandum sit,
cum perspexerimus,
quot illud qualia-que mala sequantur.
Quae mala peccato accedant.
Caput XVI
Iustis quippe uiris aduersa quę contingunt,
summę perennis-que felicitatis meritum per patientiam comparant .
Malorum uero prosperitas nequioris luxurię illis materia est |
intemperantię-que dissolutioris.
Tanto itaque maius merebuntur supplicium,
quanto in pręsentibus uiuendo deliciis uidentur sibi esse feliciores.
Male quidem Lazaro pauperi erat,
bene diuiti epuloni,
sed cito et malum illius in bonum commutatum fuit ęternum |
et huius bonum in ęternum malum.
|
intemperantię-que dissolutioris.
Tanto itaque maius merebuntur supplicium,
quanto in pręsentibus uiuendo deliciis uidentur sibi esse feliciores.
Male quidem Lazaro pauperi erat,
bene diuiti epuloni,
sed cito et malum illius in bonum commutatum fuit ęternum |
et huius bonum in ęternum malum.
Debemus ergo etiam malum hoc quod bonis in uita accidere solet,
non malum sed bonum iudicare.
et bonum illud quod malis blanditur,
non bonum sed malum potius arbitrari.
maius merebuntur supplicium,
quanto in pręsentibus uiuendo deliciis uidentur sibi esse feliciores.
Male quidem Lazaro pauperi erat,
bene diuiti epuloni,
sed cito et malum illius in bonum commutatum fuit ęternum |
et huius bonum in ęternum malum.
Debemus ergo etiam malum hoc quod bonis in uita accidere solet,
non malum sed bonum iudicare.
et bonum illud quod malis blanditur,
non bonum sed malum potius arbitrari.
Quam uere recte-que ista dicantur,
satis
Male quidem Lazaro pauperi erat,
bene diuiti epuloni,
sed cito et malum illius in bonum commutatum fuit ęternum |
et huius bonum in ęternum malum.
Debemus ergo etiam malum hoc quod bonis in uita accidere solet,
non malum sed bonum iudicare.
et bonum illud quod malis blanditur,
non bonum sed malum potius arbitrari.
Quam uere recte-que ista dicantur,
satis perspicue diuersus eorum finis probat.
Soluta tandem quęstione,
satis perspicue diuersus eorum finis probat.
Soluta tandem quęstione,
quę quidem seipsam aperit non temporalia consyderantibus sed ęterna,
consequens est,
ut peccatum ipsum eo magis uitandum sit,
quo illa etiam quę bona uidentur,
in summam conuertat perniciem |
ultimum-que malorum.
Et si hoc de rebus quę uulgo bonę putantur contingat,
quid de iis quas malas esse iudicant dicemus,
cum premere coeperint uitę deprauatę uirum,
nisi futurę
Et si hoc de rebus quę uulgo bonę putantur contingat,
quid de iis quas malas esse iudicant dicemus,
cum premere coeperint uitę deprauatę uirum,
nisi futurę damnationis illas initium esse |
si modo is a peccatis in tempore non resipiscat |
flagitiis-que finem statuendo rursum uirtuti exercendę pro uiribus incumbat.
Cęterum plurima quidem ante damnationem peccatum consequi solent mala,
quę nunc operęprecium erit referre |
quo
Quę dicam,
nolo ut mihi credantur,
nisi singula sanctarum autoritate Scripturarum firmata erunt.
Peccati igitur ea prima malignitas est |
inutilem facere hominem |
et neque sibi neque aliis recte consulentem.
dicitur enim in Ecclesiastico:
quod displicebat placet.
nihil in illo potest esse firmitatis,
quoniam non supra petram ędificat,
sed super harenam,
et arundo est uento agitata.
Hoc psalmistę crede dicenti:
XI
acumen hebetat.
sunt et duces cęcorum.
Cęcus cęcum ducit,
et ambo in foueam cadunt.
Peccatum perdit humanę conditionis dignitatem |
hominem-que brutis reddit comparandum.
de quo psalmistę uerba tibi fidem faciunt dicentis:
Homo cum in honore esset,
non intellexit |
comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis .
Cuius ignominię idem uolens nos expertes esse,
hortatur et ait:
Quid enim despicabilius,
quid foedius |
quam ex homine pecudem effici |
et eo qui proprius humanę atque angelicę
mentis est,
intellectu carere?
Peccatum uitę spatia minuere dicitur.
Sic enim de Her, Iudę filio, in Genesi legimus:
humanę atque angelicę
mentis est,
intellectu carere?
Peccatum uitę spatia minuere dicitur.
Sic enim de Her, Iudę filio, in Genesi legimus:
carere?
Peccatum uitę spatia minuere dicitur.
Sic enim de Her, Iudę filio, in Genesi legimus:
Gen. 38
et dolosi non dimidiabunt dies suos .
et in Prouerbiis ait Salomon:
Timor Domini apponet dies,
et anni impiorum breuiabuntur .
Sed licet aliquis malus diu uiuat,
quandiu in peccato est,
in morte est.
testatur hoc Paulus apostolus dicens:
impiorum breuiabuntur .
Sed licet aliquis malus diu uiuat,
quandiu in peccato est,
in morte est.
testatur hoc Paulus apostolus dicens:
quidem sperent |
diu posse regno suo frui,
si ipsum Regem regum et Dominum dominantium offendere non uerentur.
testis est bis euersa Hierusalem,
primo a Caldeis propheta dicente:
Baruch 6
rege
Babyloniorum.
deinde a Romanis.
quod futurum illis prędixit Christus Dominus,
quem ob inuidiam persecuti sunt.
Hoc autem peccatis exigentibus euenire etiam in Ecclesiastico
discimus,
ubi dicitur:
Dan. IIII
quicunque mortalium peccat,
miser esse probatur?
Maiore enim sui parte,
hoc est animo miser est.
tametsi uulgi opinione,
qui nihil nisi corporis fortunę-que bona
mirari didicit,
felicissimus feratur.
In Apocalypsi angelus, id est, antistes Laodicię ecclesię gloriatur,
quod sit diues et locupletatus et nullius egens |
et tamen dicitur ei:
inopia grauari sed flagitiis.
Famem quoque et mortes delinquentibus minatur Dominus dicens:
scelera,
grauabitur uindicta.
Sępe autem contingit ut unum peccatum plurium causa sit.
Dauid adulterium cum Bethesabee commissum celatum uolens Vriam, uirum eius, obtulit hostibus interimendum.
Herodes Ioannem a quo illiciti connubii arguebatur,
in carcerem misit et capite cędi iussit.
Nonne illa etiam quę filię suggessit ut hoc peteret,
coniugii fefellerat fidem |
et matrimonio prętulerat concubinatum?
ut-que illo liberius uteretur,
iustitię cultorem,
cui talia displicebant,
ut-que illo liberius uteretur,
iustitię cultorem,
cui talia displicebant,
necandum curauit.
Non ab re igitur Scriptura ait:
Non ab re igitur Scriptura ait:
Bonarum quoque actionum meritum amittitur propter peccatum.
hoc Salomon testatur dicens:
Qui in uno peccauerit,
multa bona perdet.
diuina et in Ezechiele uox est:
testatur dicens:
Qui in uno peccauerit,
multa bona perdet.
diuina et in Ezechiele uox est:
in Ezechiele uox est:
igitur nec pręsentia benefacta proderunt ei,
qui uel semel aliquid morte dignum commiserit.
Quid ad hęc?
Peccatum sapientię donum corrumpit |
et eum qui ante sapiens erat desipere compellit.
Tales erant de quibus in Hieremia conquęritur Dominus et ait:
homines,
cum aliquid dolose fecerint,
sapere sibi uidentur.
sed mundi huius sapientia stulticia est apud Deum.
Vere autem sapiens est,
qui innocentiam seruat,
ut ei placeat,
a quo ut saperet accepit.
Ex omnibus tamen malis quę in se habet peccatum,
hoc teterrimum est,
quod nos a Deo separet,
et qui per gratiam adoptionis filii Dei sumus,
per peccatum efficimur serui diaboli.
Quod a Deo separetur qui peccat,
audi Ioannem apostolum dicentem:
filii Dei sumus,
per peccatum efficimur serui diaboli.
Quod a Deo separetur qui peccat,
audi Ioannem apostolum dicentem:
Quod a Deo separetur qui peccat,
audi Ioannem apostolum dicentem:
caueatur ac uitetur.
Illis enim qui hoc contempserint |
et post peccatum ad poenitentię remedia non recurrerint,
nihil reliquum erit,
nisi ut ad suplicia nunquam finienda damnentur |
audiant-que omnium terribilium maxime expauescendam Iudicis uocem dicentis:
Ite, maledicti, in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo et angelis eius!
hęc ergo ultima peccati pernicies est,
quod hominem ab hęreditate cęlestium bonorum exclusum ad ima poenarum loca ęterno relegat exilio.
ęterna.
Scriptum est enim:
Scriptum est enim:
torquet et cruciat.
Quae peccata sunt praecipue damnabilia.
Caput XVII
Quę sunt autem uel qualia crimina,
quibus grauati homines in profundum inferni demergantur,
psalmista explicat ad Deum dicens:
sunt autem uel qualia crimina,
quibus grauati homines in profundum inferni demergantur,
psalmista explicat ad Deum dicens:
quia iniqui regnum Dei non possidebunt?
nolite errare |
neque fornicarii,
neque idolis seruientes,
neque adulteri,
neque molles,
neque masculorum concubitores,
neque fures,
neque auari,
neque ebriosi,
neque maledici,
neque rapaces,
regnum Dei possidebunt .
Hinc sane in Apocalypsi talibus flagitiis pollutos angelus Domini a sancta ciuitate propellendo clamat:
impudici et homicidę et idolis
seruientes,
et omnis qui amat et facit mendacium .
Hi et conscientię stimulis incessanter agitabuntur |
et poenis exterius illatis affligentur,
dicente Domino:
uermis non morietur et ignis non
extinguetur.
Atque ita damnatorum propter peccatum tormenta nullo unquam fine concludentur.
Nam sicut in cęlesti regno beatorum glorię finis aliquando futurus non
timetur,
ita in inferno poenarum terminus nullus unquam sperabitur.
Cum ergo iuxta ea quę modo dicta sunt,
peccati tanta malignitas existat,
ut hominem inutilem,
instabilem,
intellectu hebetem ,
conditione uilem et
honorum-que appetitio genitrix est inuidię,
nutrix superbię,
amatrix inanis glorię.
Is enim qui uideri publico aliquo officio dignus concupiscit,
aliis detrahit,
ut se efferat,
aliorum facta deprimit ut sua extollat,
adulatoribus fauet |
et uix ullo uitio abstinet,
dum in his etiam quę perperam agit,
se laudari cognoscit.
Postremo cumulandarum opum auiditas quot scateat sceleribus quis enumeret?
Inde sunt inter fratres odia,
inter amicos dissensiones,
iurgia,
lites,
contentiones,
aleę lusus,
periuria,
fraudes,
furta,
rapinę,
inter amicos dissensiones,
iurgia,
lites,
contentiones,
aleę lusus,
periuria,
fraudes,
furta,
rapinę,
contumelię,
iniurię,
uulnera,
cędes |
et citius adeundę hęreditatis gratia concupitę ante diem parentum mortes.
Quid multa?
nullum prorsus flagitium,
in quo aliquid speratur lucri,
deuitat auaritia.
dicente Apostolo:
habebis inique aliquid improbe-que patrandi.
Vt uoluptates fugias,
memor esto sapientissimi Salomonis sententię dicentis:
lętus fuerit,
meminisse debet tenebrosi temporis et dierum multorum;
qui cum uenerint,
uanitatis arguentur pręterita.
Breuis nanque momentanea-que uoluptas facile contemnetur,
si ęterna cogitabimus.
Vt autem et terrenarum dignitatum ambitio in te non habeat locum,
recordare quod ob hoc ipsum phariseos damnauerit Dominus noster dicens:
si ęterna cogitabimus.
Vt autem et terrenarum dignitatum ambitio in te non habeat locum,
recordare quod ob hoc ipsum phariseos damnauerit Dominus noster dicens:
Vt autem et terrenarum dignitatum ambitio in te non habeat locum,
recordare quod ob hoc ipsum phariseos damnauerit Dominus noster dicens:
recordare quod ob hoc ipsum phariseos damnauerit Dominus noster dicens:
tenentur reddere rationem.
Et si per eorum negligentiam plebs deliquerit,
tam alienę quam suę culpę rei erunt.
Vt postremo diuitias non concupiscas,
Apostoli pręceptum ad mentem reuoca:
reuoca:
dubium,
quia nec auferre quid possumus.
habentes autem alimenta et quibus tegimur ,
his contenti simus.
Nam qui uolunt diuites fieri incidunt in tentationem et laqueum diaboli et desyderia multa inutilia et nociua,
quę mergunt homines in interitum et perditionem.
Nec dictorum Christi Domini obliuiscaris:
incidunt in tentationem et laqueum diaboli et desyderia multa inutilia et nociua,
quę mergunt homines in interitum et perditionem.
Nec dictorum Christi Domini obliuiscaris:
tentationem et laqueum diaboli et desyderia multa inutilia et nociua,
quę mergunt homines in interitum et perditionem.
Nec dictorum Christi Domini obliuiscaris:
se putauit,
et nocte insequenti uita decessit,
quod congregauerat aliis reliquit,
ipse sua spe frustratus est.
insequenti uita decessit,
quod congregauerat aliis reliquit,
ipse sua spe frustratus est.
Qui ergo tria hęc quę proposuimus caruit ,
ille arbor bona bonos germinans fructus erit,
mala autem malos proferens fructus esse desinet.
Qui ergo tria hęc quę proposuimus caruit ,
ille arbor bona bonos germinans fructus erit,
mala autem malos proferens fructus esse desinet.
erit,
mala autem malos proferens fructus esse desinet.
Iuda iustus ac sanctus, Manassen genuit iniquum atque scelestum.
Nemo itaque suum peccatum patris prauitate excuset.
Pater non portabit iniquitatem filii |
nec filius nequitiam patris.
anima quę peccauerit ipsa punietur.
Qualis cuiusque in anima affectus fuerit,
talia edet et opera.
Intimo prius cordis morbo medicina est adhibenda,
ut in cute inde nascentia hulcera curentur.
Interiora si sana fuerint,
ea quę foris sunt pulchre ac probe se habebunt.
Pater non portabit iniquitatem filii |
nec filius nequitiam patris.
anima quę peccauerit ipsa punietur.
Qualis cuiusque in anima affectus fuerit,
talia edet et opera.
Intimo prius cordis morbo medicina est adhibenda,
ut in cute inde nascentia hulcera curentur.
Interiora si sana fuerint,
ea quę foris sunt pulchre ac probe se habebunt.
De quinque sensibus.
Caput XIX
Et quoniam sensus
uię sunt,
per quas illa, quę animę bonum corrumpunt,
intus penetrare solent,
quali custodia muniendi sint,
ne id patiantur,
nunc docere conabor.
Sensuum nostrorum impar numerus est.
Impar autem numerus in Scripturis diuinis mundus habetur,
par uero immundorum dicitur.
Animalia quę bina in arcam Noe ingrediuntur,
ex immundis sunt,
ex mundis quę septena.
Numeri ergo ratio nos instruit,
ne qua culpa sensus
sint,
ne id patiantur,
nunc docere conabor.
Sensuum nostrorum impar numerus est.
Impar autem numerus in Scripturis diuinis mundus habetur,
par uero immundorum dicitur.
Animalia quę bina in arcam Noe ingrediuntur,
ex immundis sunt,
ex mundis quę septena.
Numeri ergo ratio nos instruit,
ne qua culpa sensus nostros pollui sinamus.
quos impar supputatio puros esse debere ostendit.
Quinario numero ideo censentur,
ut per
Tunc nempe Iesu duce quinque illi reges, id est, quinque corporis
sensus,
qui nobis imperando regnabant,
ad speluncam conscientię nostre compulsos mori sibi cogemus,
ut iam uiuere Deo discant obedire-que spiritui,
serui eius facti,
cuius antea domini fuerant.
Tunc in Euangelio quinque talenta nobis a Domino credita alia quinque
superlucrabuntur,
duplicato quęstu spiritalium negociatione actionum.
Tunc quinque uirgines non iam fatuę,
sed prudentes comparato misericordię oleo |
accensis-que lampadibus charitatis,
occurrentes cęlesti sponso
quę auditis et non audierunt.
Relinquamus igitur cum uitiis terrenas uanitates |
et non lacte sicut paruuli,
sed sicut perfecti solido cibo utamur,
exercitatos (ut Apostolus ait) sensus habentes ad discretionem boni ac
mali.
Hoc est in bonis operibus quotidie se exercendo,
mala autem fugiendo |
eorum-que cupidini semper nobis aduersanti repugnando.
Siquidem sensus nostri (ut diximus) semitę sunt |
a sede animi per corporis foramina patentes.
per has hostes intrare desyderant,
ut
uoluptatis turpis appetitio
|
siue pompę luxurię-que sectandę cura |
corporis-que ornandi stulta sedulitas.
Auditus
Auribus insidiantur lasciuientium poetarum carmina,
impudici cantus,
tibicinum citharedorum-que soni.
quibus delectatus animus et in mollitiem resolutus iam inimicis
prodere ciuitatem meditatur |
et illos admittere per portam male custoditi auditus.
Odoratus
Olfactum debellare properant unguenta.
quod si odore per nares penetrante intus latens animus captus fuerit,
omnibus muliebribus
ac gubernatorem Deum intellige |
mirabilium-que operum lauda magis mirandum autorem.
Si uenustę mulieris forma occurrerit tibi,
tunc cum Propheta Deum deprecare:
Auerte oculos meos, ne uideant uanitatem.
quod si illa suum in te figat obtutum,
tu retrahe tuum et memento esse scriptum:
deprecare:
Auerte oculos meos, ne uideant uanitatem.
quod si illa suum in te figat obtutum,
tu retrahe tuum et memento esse scriptum:
audi confitentem Salomonem:
uitiorum tenebris adamata uirtus spiritum simul et carnem suo irradiat fulgore.
carnem suo irradiat fulgore.
imitare sanctissimi Iob continentiam,
qui ait:
cum oculis meis ut ne cogitarem quidem de uirgine.
Conuenerat quippe cum oculis ne aspicerent,
secum ne cogitaret.
Spectaculis quoque illis adesse caue,
in quibus lasciua inhonesta-que aguntur.
Libidinis enim incitamenta sunt.
et in quibus cęde humana grassatur,
ne sęuitię impietati-que assuescas,
cum proximi tui cruore oculos satiaueris.
Ab his auersus prophetam audi dicentem:
grassatur,
ne sęuitię impietati-que assuescas,
cum proximi tui cruore oculos satiaueris.
Ab his auersus prophetam audi dicentem:
|
refellendi-que causa.
Fabulas amatorias,
quę ad turpem libidinem prouocant,
audire noli.
Tendiculas diaboli illa esse crede,
quibus nos irretitos morti tradere molitur mergere-que in profundum.
Ab adulantium quoque et ad gratiam loquentium uerbis aures auerte,
ne falsis laudationibus elatus maius aliquid esse te reputes quam quod
es,
et tibi tribuas,
quod Deo erit tribuendum |
merearis-que ab Apostolo corripi dicente:
potius animę salus per corporis labores castigationes-que
conquirenda sit,
per ieiunia,
per uigilias,
per scribendi,
legendi,
orandi |
alios-que adhortandi fatigationes.
Operariis quippe impigris ac solicitis opus est patrifamilias in uinea
sua excolenda,
non ociosis et oscitantibus |
et qui fructum capere negligunt,
dum florum foliorum-que luxuria delectentur.
Quę ergo spiritui conducunt,
illa audias.
quę autem carni blandiuntur,
ueluti mortifera
testeris,
uerba Dei audi.
Illis qui hoc contemnunt, dicitur:
audiendi perfectionem Iacobus apostolus nos hortatur dicens:
fallentes
uosmetipsos.
Quia, si quis auditor est uerbi et non factor,
hic comparatur uiro consyderanti uultum natiuitatis suę in speculo.
Consyderauit enim se et abiit,
et statim oblitus est qualis fuerit |
qui autem perspexerit in lege perfectę libertatis |
et permanserit in ea,
non auditor obliuiosus factus,
sed factor operis,
hic beatus in facto suo erit.
Bonum ergo auditorem |
non audiendi attentio,
sed agendi probat solicitudo,
postquam quę agenda
est uerbi et non factor,
hic comparatur uiro consyderanti uultum natiuitatis suę in speculo.
Consyderauit enim se et abiit,
et statim oblitus est qualis fuerit |
qui autem perspexerit in lege perfectę libertatis |
et permanserit in ea,
non auditor obliuiosus factus,
sed factor operis,
hic beatus in facto suo erit.
Bonum ergo auditorem |
non audiendi attentio,
sed agendi probat solicitudo,
postquam quę agenda sibi sint ut Deo placeat,
didicerit.
Huic
suę in speculo.
Consyderauit enim se et abiit,
et statim oblitus est qualis fuerit |
qui autem perspexerit in lege perfectę libertatis |
et permanserit in ea,
non auditor obliuiosus factus,
sed factor operis,
hic beatus in facto suo erit.
Bonum ergo auditorem |
non audiendi attentio,
sed agendi probat solicitudo,
postquam quę agenda sibi sint ut Deo placeat,
didicerit.
Huic enim dicere licebit:
Huic enim dicere licebit:
uerum etiam ipse execretur ut infidelis,
et nouissima eius prioribus peiora fiant.
Aduersum tales uociferatur Hieremias et ait:
legimus.
Rosis itaque et croco et floribus et nardo et balsamo et omnibus aromatum generibus iuxta medicorum placita uti licet curationis gratia non uoluptatis.
Eum uero qui sanus est |
et in quo non est ęgrotationis ulla suspicio,
unguentis deliniri,
flosculos naribus admouere,
in cubiculo ex aromaticis suffimentis fragrante desidere,
impudicicię argumenta sunt |
et eneruatę emollitę-que uitę certissima indicia.
aromatum generibus iuxta medicorum placita uti licet curationis gratia non uoluptatis.
Eum uero qui sanus est |
et in quo non est ęgrotationis ulla suspicio,
unguentis deliniri,
flosculos naribus admouere,
in cubiculo ex aromaticis suffimentis fragrante desidere,
impudicicię argumenta sunt |
et eneruatę emollitę-que uitę certissima indicia.
Talium nanque usu lenones,
meretriculę |
homines-que ad luxuriam se natos credentes delectantur,
non illi
Talium nanque usu lenones,
meretriculę |
homines-que ad luxuriam se natos credentes delectantur,
non illi qui uirtutem pręferunt uoluptati |
neque qui spiritui quam carni studere malunt.
neque qui soli Deo placere desyderant |
et Christo Domino dicere possunt:
In odorem unguentorum tuorum curremus.
atque iidem confiteri audent:
Christi bonus odor sumus.
Verissima autem Christi unguenta sunt:
fides,
spes,
charitas,
castitas,
pudicicia,
mansuetudo,
terrena |
et uirtutum ac sanctimonię odore fragrare oporteat.
Quem si assecutus fuerit,
quicquid naribus gratissimum suauissimum-que esse creditur,
prę illo nauseam putabit.
In cęlo enim,
quo ille properat,
non est Engadi uicus balsami ferax,
non Sabea regio thuris abundans,
non preciosorum unguentorum mater Arabia,
sed quod his longe redolentius ac suauius habetur |
diuinę pręsentię indicibile odoramentum |
et cunctis animę sensibus nunquam defutura
audiuit |
nec cor hominis excogitauit,
quanta pręparauit Deus suis dilectoribus contemptoribus-que uoluptatis.
Percurre speculatione mentis sanctorum uitam,
et si inueneris,
quod per multas tribulationes oportuit illos intrare in regnum Dei,
impossibile esse crede,
ut uoluptarii ac delicati,
nisi poenitentiam agant |
et mores mutent |
et laboribus magis |
quam ocio luxuria-que delectentur,
eo possint conscendere |
et de temporalibus deliciis repente ad ęternas transire.
mulctauit.
Gula filios Heli sacerdotis perdidit.
Gula Helam, regem Israhel, serui sui gladio interimendum obiecit.
Gula Holophernem, Assyriorum ducem, unius mulierculę manu perire fecit.
Gula Sodomitas et Gomorreos prius in nefandos
egit concubitus,
deinde igne et sulphure de cęlo pluente extinxit.
gulę uitio id illis accidisse Dominus testatur in Ezechiele dicens:
Holophernem, Assyriorum ducem, unius mulierculę manu perire fecit.
Gula Sodomitas et Gomorreos prius in nefandos
egit concubitus,
deinde igne et sulphure de cęlo pluente extinxit.
gulę uitio id illis accidisse Dominus testatur in Ezechiele dicens:
Dominus testatur in Ezechiele dicens:
et ocium ipsius et filiarum eius.
Eodem sensu in Hieremia idem ait:
Quid enim miserius quam ęternę beatitudinis expertem fieri |
et nunquam finiendis affligi suppliciis?
prima VI
|
et ex dolore irrequietus dentium stridor.
Qua in re quoniam tantum est periculi,
ut amplius esse nequeat,
salutis nostrę solicitus Dominus de Euangelio clamat:
tantum est periculi,
ut amplius esse nequeat,
salutis nostrę solicitus Dominus de Euangelio clamat:
Vitio autem isto carebimus,
si eos imitari uoluerimus qui Deo placuerunt.
Pensemus illorum abstinentiam,
illorum quotidiana ieiunia.
Multi carnem,
multi uinum gustare noluerunt,
dum in celesti regno diuinę uisionis dulcedine saturari cupiunt.
Quosdam pane etiam abstinuisse legimus.
et maceratis aqua leguminibus uitam sustentasse,
nihil coctum comedisse.
Alios herbis crudis radicibus-que contentos fuisse.
Alios
uictitant,
ab ingluuie mortifera compescam.
Vescere igitur alimentis ab Ecclesia non interdictis uinum-que dilutum bibe,
non tamen ad uoluptatem,
sed ad corporis necessariam sustentationem.
Vtere, inquam, uictu,
quo isti qui tecum in monasterio sunt utuntur.
cum abstinent abstine,
cum ieiunant ieiuna |
et semper ad memoriam reuoca |
ideo te monachalem uitam elegisse,
ut Deo famuleris,
non ut uentri seruias.
De tactu.
Caput XXIV
amborum uoluntas ad perpetrandum illicitę coniunctionis crimen feratur.
Quod si manum cohibueris ne tangas,
tantum tibi conferet ista continentia,
ut per oculos conceptum,
per affatum auctum obscoenę cupiditatis ardorem languescere paulatim
et extingui |
labefactam-que animi uirtutem in integrum restitui necesse erit.
Sin uero ipsum tangendi sensum non refrenaueris,
igni in penetralibus cordis iam suscitato ligna addes |
et incendium flammę ualidioris,
quod te ad interitum usque exurat concitabis.
Hoc autem exitium ne tibi contingat,
audi sapientissimi Salomonis
ne tangas,
tantum tibi conferet ista continentia,
ut per oculos conceptum,
per affatum auctum obscoenę cupiditatis ardorem languescere paulatim
et extingui |
labefactam-que animi uirtutem in integrum restitui necesse erit.
Sin uero ipsum tangendi sensum non refrenaueris,
igni in penetralibus cordis iam suscitato ligna addes |
et incendium flammę ualidioris,
quod te ad interitum usque exurat concitabis.
Hoc autem exitium ne tibi contingat,
audi sapientissimi Salomonis pręceptum,
et quod docet experto crede.
malum enim in quod ipse
sensum non refrenaueris,
igni in penetralibus cordis iam suscitato ligna addes |
et incendium flammę ualidioris,
quod te ad interitum usque exurat concitabis.
Hoc autem exitium ne tibi contingat,
audi sapientissimi Salomonis pręceptum,
et quod docet experto crede.
malum enim in quod ipse incidit,
alios cauere iubet ac de muliere loquens:
adeo stipem per se sumere timent,
quam pro se poscere non uerentur.
ne forte contrectatione illius deliniti aliquid ultra necessitatem concupiscant.
Porro illos maxime mundas manus habere decet,
quibus a propheta pręceptum est dicente:
immundum tangant manus ille,
quibus concessum est,
ut purissimum Christi corpus in sacramento palpent |
et hostiam uiuam offerant Deo.
Eas manus nequa peccati contaminet spurcicies,
meminisse debemus |
ob hoc nobis a Deo datas,
ut ipsi pręcipue qui dedit seruiant,
ipsi laborent in operibus iustis actionibus-que probatis.
Tu ergo manus tuas ad euoluendos cęlestis disciplinę libellos porrige
|
et in iis quę Deo placent conscribendis exerce |
ad pingenda quoque fingendaue appone simulachra illa,
quę uel spectatores
spurcicies,
meminisse debemus |
ob hoc nobis a Deo datas,
ut ipsi pręcipue qui dedit seruiant,
ipsi laborent in operibus iustis actionibus-que probatis.
Tu ergo manus tuas ad euoluendos cęlestis disciplinę libellos porrige
|
et in iis quę Deo placent conscribendis exerce |
ad pingenda quoque fingendaue appone simulachra illa,
quę uel spectatores ad sanctimonię cultum accendant |
uel tuam ipsius mentem,
ne per inania diuagetur,
honesto labore occupent.
Denique
Ita enim facilius quod postulaueris impetrabis.
Et quoniam hic de quo loquimur tangendi sensus non solum ad manus
pertinet,
sed etiam ad reliquum hominis corpus,
cuncta corporis tui membra Deo autori suo
seruiant,
Deo in omnibus obsequantur,
nihil agant in quo ille offenditur,
nihil committant in quo proximi scandalizantur.
In omni prorsus contactu,
immo in omni omnium sensuum officio atque operatione danda est opera,
ut et uitetur peccatum,
cuius
Et quoniam hic de quo loquimur tangendi sensus non solum ad manus
pertinet,
sed etiam ad reliquum hominis corpus,
cuncta corporis tui membra Deo autori suo
seruiant,
Deo in omnibus obsequantur,
nihil agant in quo ille offenditur,
nihil committant in quo proximi scandalizantur.
In omni prorsus contactu,
immo in omni omnium sensuum officio atque operatione danda est opera,
ut et uitetur peccatum,
cuius pręmium est perennis apud inferos
Et quoniam hic de quo loquimur tangendi sensus non solum ad manus
pertinet,
sed etiam ad reliquum hominis corpus,
cuncta corporis tui membra Deo autori suo
seruiant,
Deo in omnibus obsequantur,
nihil agant in quo ille offenditur,
nihil committant in quo proximi scandalizantur.
In omni prorsus contactu,
immo in omni omnium sensuum officio atque operatione danda est opera,
ut et uitetur peccatum,
cuius pręmium est perennis apud inferos cruciatus,
et colatur uirtus,
cui promissa
pertinet,
sed etiam ad reliquum hominis corpus,
cuncta corporis tui membra Deo autori suo
seruiant,
Deo in omnibus obsequantur,
nihil agant in quo ille offenditur,
nihil committant in quo proximi scandalizantur.
In omni prorsus contactu,
immo in omni omnium sensuum officio atque operatione danda est opera,
ut et uitetur peccatum,
cuius pręmium est perennis apud inferos cruciatus,
et colatur uirtus,
cui promissa est merces ęternę in cęlo felicitatis.
hominis corpus,
cuncta corporis tui membra Deo autori suo
seruiant,
Deo in omnibus obsequantur,
nihil agant in quo ille offenditur,
nihil committant in quo proximi scandalizantur.
In omni prorsus contactu,
immo in omni omnium sensuum officio atque operatione danda est opera,
ut et uitetur peccatum,
cuius pręmium est perennis apud inferos cruciatus,
et colatur uirtus,
cui promissa est merces ęternę in cęlo felicitatis.
De remedio contra sensuum
In omni prorsus contactu,
immo in omni omnium sensuum officio atque operatione danda est opera,
ut et uitetur peccatum,
cuius pręmium est perennis apud inferos cruciatus,
et colatur uirtus,
cui promissa est merces ęternę in cęlo felicitatis.
De remedio contra sensuum uoluptatem
Caput XXV
Cęterum super omnia ad reprimendam sensuum uoluptatem remedia iuuabit animo recolere quicquid Saluatorem
De remedio contra sensuum uoluptatem
Caput XXV
Cęterum super omnia ad reprimendam sensuum uoluptatem remedia iuuabit animo recolere quicquid Saluatorem nostrum sponte in hac uita passum nouimus.
Visus
Igitur si te uana spectandi uoluptas prouocauerit,
qualem ille uoluptatem capiebat cogita,
cum Iudeorum cerneret perfidiam |
et ob id flere compelleretur |
cum-que eosdem
ab impiis conuitia audire |
se-que probris maledictis-que inimicorum incessanter pertundi.
Odoratus. Gustus
Si naribus infusa odorandi suauitas tibi
insidiabitur,
si gustandi luxuriosa dulcedo sui desyderium fecerit,
memento illum in utraque manu pro rosis clauos ferreos pertulisse,
in ore autem pro dapibus fel,
pro uino acetum sumpsisse.
Si te denique communis toti corpori tactus ad uoluptatem
solicitauerit,
quem ille toto corpore dolorem excepit mente reuolue.
inimicorum incessanter pertundi.
Odoratus. Gustus
Si naribus infusa odorandi suauitas tibi
insidiabitur,
si gustandi luxuriosa dulcedo sui desyderium fecerit,
memento illum in utraque manu pro rosis clauos ferreos pertulisse,
in ore autem pro dapibus fel,
pro uino acetum sumpsisse.
Si te denique communis toti corpori tactus ad uoluptatem
solicitauerit,
quem ille toto corpore dolorem excepit mente reuolue.
Cerne coronatum spinis caput,
Cerne coronatum spinis caput,
manus pedes-que clauis cruci confixos,
latus lancea uulneratum,
cuncta denique flagellis contusa membra.
Ac ne iam grandioris ętatis eam arctam uiam ingressum dicas,
audi ipsum in psalmo confitentem:
latus lancea uulneratum,
cuncta denique flagellis contusa membra.
Ac ne iam grandioris ętatis eam arctam uiam ingressum dicas,
audi ipsum in psalmo confitentem:
ipsum in psalmo confitentem:
egeris.
Mitte igitur istas,
quę te nunc oblectant uanitates,
renuncia uoluptatibus,
cuncta corporis blandimenta |
ueluti pestem quandam animę fuge |
et illa potius quę laboriosa sunt amplectere,
difficilibus assuesce,
in omnibus morum synceritatem serua,
innocentiam custodi affectibus-que moderare.
moderandorum autem quę ratio sit,
quia locus hic exigere uidetur,
dicere nunc aggrediar,
ope fretus diuina,
non meis
a sensibus oriuntur,
moderatio |
temperantia dicitur.
Ea uirtus usque adeo reliquis omnibus necessaria est,
ut nisi illis comitem se pręstiterit,
continuo ad uitia dilabentur |
et uirtutis nomen naturam-que amittent.
Iustitia-que ipsa si temperantię freno non regeretur,
aut in negligentiam aut in sęuitiam desineret.
Temperantia mediocritatem seruat,
appetitiones domat,
ignauiam expellit,
dicta facta cogitata-que rationis finibus concludit.
Nihil turpe fieri patitur,
uoluptatibus imperat ne modum excedant.
moderatio |
temperantia dicitur.
Ea uirtus usque adeo reliquis omnibus necessaria est,
ut nisi illis comitem se pręstiterit,
continuo ad uitia dilabentur |
et uirtutis nomen naturam-que amittent.
Iustitia-que ipsa si temperantię freno non regeretur,
aut in negligentiam aut in sęuitiam desineret.
Temperantia mediocritatem seruat,
appetitiones domat,
ignauiam expellit,
dicta facta cogitata-que rationis finibus concludit.
Nihil turpe fieri patitur,
uoluptatibus imperat ne modum excedant.
dolori succumbere
desineret.
Temperantia mediocritatem seruat,
appetitiones domat,
ignauiam expellit,
dicta facta cogitata-que rationis finibus concludit.
Nihil turpe fieri patitur,
uoluptatibus imperat ne modum excedant.
dolori succumbere uetat,
in omnibus recti honesti-que rationem constare iubet.
non sinit extolli prosperis |
neque deiici aduersis,
sed in utraque fortuna constantem animum esse iubet.
Ne itaque sensuum tuorum perturbationibus cedas temperantia efficiet |
et ad illa quę memorauimus,
ignauiam expellit,
dicta facta cogitata-que rationis finibus concludit.
Nihil turpe fieri patitur,
uoluptatibus imperat ne modum excedant.
dolori succumbere uetat,
in omnibus recti honesti-que rationem constare iubet.
non sinit extolli prosperis |
neque deiici aduersis,
sed in utraque fortuna constantem animum esse iubet.
Ne itaque sensuum tuorum perturbationibus cedas temperantia efficiet |
et ad illa quę memorauimus,
comparanda remedia te diriget.
quibus tu usus abiges abs te ocium et desidiam,
et
quibus tu usus abiges abs te ocium et desidiam,
et cupiditatem,
et turpes amores,
et omnem luxuriam,
ut amplecti queas laborem,
solicitudinem,
largitatem,
pudiciciam,
frugalitatem.
Et cum uitia quę citra uirtutem in medio
constitutam sunt caueris,
illa quoque quę ultra habentur uitabis.
ne uidelicet labor uertatur in lassitudinem,
solicitudo in curiositatem,
largitas in prodigalitatem,
pudicicia in agendorum dicendorum-que inutilem uerecundiam,
frugalitas in stultum ab omnibus abstinendi
et turpes amores,
et omnem luxuriam,
ut amplecti queas laborem,
solicitudinem,
largitatem,
pudiciciam,
frugalitatem.
Et cum uitia quę citra uirtutem in medio
constitutam sunt caueris,
illa quoque quę ultra habentur uitabis.
ne uidelicet labor uertatur in lassitudinem,
solicitudo in curiositatem,
largitas in prodigalitatem,
pudicicia in agendorum dicendorum-que inutilem uerecundiam,
frugalitas in stultum ab omnibus abstinendi rigorem.
Cuncta ergo ęquis temperantię mensuris
luxuriam,
ut amplecti queas laborem,
solicitudinem,
largitatem,
pudiciciam,
frugalitatem.
Et cum uitia quę citra uirtutem in medio
constitutam sunt caueris,
illa quoque quę ultra habentur uitabis.
ne uidelicet labor uertatur in lassitudinem,
solicitudo in curiositatem,
largitas in prodigalitatem,
pudicicia in agendorum dicendorum-que inutilem uerecundiam,
frugalitas in stultum ab omnibus abstinendi rigorem.
Cuncta ergo ęquis temperantię mensuris iustis-que proportionibus
laborem,
solicitudinem,
largitatem,
pudiciciam,
frugalitatem.
Et cum uitia quę citra uirtutem in medio
constitutam sunt caueris,
illa quoque quę ultra habentur uitabis.
ne uidelicet labor uertatur in lassitudinem,
solicitudo in curiositatem,
largitas in prodigalitatem,
pudicicia in agendorum dicendorum-que inutilem uerecundiam,
frugalitas in stultum ab omnibus abstinendi rigorem.
Cuncta ergo ęquis temperantię mensuris iustis-que proportionibus
circumscribes.
ut nec modicitate
largitatem,
pudiciciam,
frugalitatem.
Et cum uitia quę citra uirtutem in medio
constitutam sunt caueris,
illa quoque quę ultra habentur uitabis.
ne uidelicet labor uertatur in lassitudinem,
solicitudo in curiositatem,
largitas in prodigalitatem,
pudicicia in agendorum dicendorum-que inutilem uerecundiam,
frugalitas in stultum ab omnibus abstinendi rigorem.
Cuncta ergo ęquis temperantię mensuris iustis-que proportionibus
circumscribes.
ut nec modicitate delinquas nec
citra uirtutem in medio
constitutam sunt caueris,
illa quoque quę ultra habentur uitabis.
ne uidelicet labor uertatur in lassitudinem,
solicitudo in curiositatem,
largitas in prodigalitatem,
pudicicia in agendorum dicendorum-que inutilem uerecundiam,
frugalitas in stultum ab omnibus abstinendi rigorem.
Cuncta ergo ęquis temperantię mensuris iustis-que proportionibus
circumscribes.
ut nec modicitate delinquas nec nimietate excedas.
Cuncta ergo ęquis temperantię mensuris iustis-que proportionibus
circumscribes.
ut nec modicitate delinquas nec nimietate excedas.
Optimum-que tibi uidebitur solertiam sequi nautarum,
qui in onerando nauigio tale temperamentum seruant,
ut neque nimio pondere pressum obruatur fluctibus |
neque nimia leuitate suspensum lateribus uacillet |
et flantium uentorum impetum ferre nequeat.
In omni quippe uitę tenore rationabilis mensurę
tibi uidebitur solertiam sequi nautarum,
qui in onerando nauigio tale temperamentum seruant,
ut neque nimio pondere pressum obruatur fluctibus |
neque nimia leuitate suspensum lateribus uacillet |
et flantium uentorum impetum ferre nequeat.
In omni quippe uitę tenore rationabilis mensurę modus utilissimus est.
Intemperantia uero omnium prorsus nequitiarum et parens et nutrix est.
Quibus illa dominatur,
de sanctorum consortio exierunt,
cum iustis non
non scribentur.
Ab ipso enim Domino,
quia sanctionibus eius non parent,
reprobati abdicati-que sunt.
Aliud pręterea incircumcisorum genus est,
quos Hieremias notat dicens:
cohibendo,
ne de aliquo infamandi causa obloquatur ,
ne cui male dicat,
ne litiget,
ne rixetur,
ne obprobret,
ne mentiatur,
nequid denique iniquum foedum inhonestum proferat.
Qui autem loquenda tacenda-que obseruare neglexerit |
et sine delectu quicquid in buccam uenit effutierit,
hic incircumcisus labiis iudicabitur.
ganeę-que seruiat,
olfactum ne unguentorum odore delectetur,
sed uirtutum.
Qui se ita ut dicimus circumciderit,
circumcisione
ut dicimus circumciderit,
circumcisione
|
pręmia-que capiat supernę hęreditatis,
factus Dei filius,
quia noluit fieri turpium uoluptatum seruus?
De uirginitate.
Caput II
Cęterum cum in omnium malarum cupidinum incitamento temperantię freno opus sit,
tum maxime in coitus appetitione stimulo inhibendo.
Nullus uiolentior in animantibus affectus,
nullus insuperabilior.
noluit fieri turpium uoluptatum seruus?
De uirginitate.
Caput II
Cęterum cum in omnium malarum cupidinum incitamento temperantię freno opus sit,
tum maxime in coitus appetitione stimulo inhibendo.
Nullus uiolentior in animantibus affectus,
nullus insuperabilior.
Assidue cum illo pugnandum est.
et si sępius uiceris,
periculum est ne
uirginitate.
Caput II
Cęterum cum in omnium malarum cupidinum incitamento temperantię freno opus sit,
tum maxime in coitus appetitione stimulo inhibendo.
Nullus uiolentior in animantibus affectus,
nullus insuperabilior.
Assidue cum illo pugnandum est.
et si sępius uiceris,
periculum est ne postremo uincaris.
Quanto autem difficilior uictoria,
tanto et uictorię remuneratio maior ac
autem difficilior uictoria,
tanto et uictorię remuneratio maior ac pręstantior.
Nunc ergo non incongrue referenda incidunt,
primo castitatis pudicicię-que bona,
deinde contrarię libidinis mala,
ut his deterriti,
illis allecti pertinacius in proposito persistamus uirtutis.
Castitatis quidem principatum tenet illibata uirginitas.
Nam uirginem esse supra usum naturę est,
et angelicum magis quam humanum.
Castitatis quidem principatum tenet illibata uirginitas.
Nam uirginem esse supra usum naturę est,
et angelicum magis quam humanum.
Ideo-que et in Lege honorata est uirginitas et in Euangelio |
sed in euangelio magis.
quidem principatum tenet illibata uirginitas.
Nam uirginem esse supra usum naturę est,
et angelicum magis quam humanum.
Ideo-que et in Lege honorata est uirginitas et in Euangelio |
sed in euangelio magis.
tenet illibata uirginitas.
Nam uirginem esse supra usum naturę est,
et angelicum magis quam humanum.
Ideo-que et in Lege honorata est uirginitas et in Euangelio |
sed in euangelio magis.
illo duce populus Israhel Terram ingressus est promissionis.
Helias. Heliseus
Elias et Heliseus nusquam iniisse matrimonia leguntur,
et soli inter ueteres a morte quosdam ad uitam reuocarunt.
Hieremias
Hieremias quoque,
quia in utero matris dicitur fuisse sanctificatus,
uirgo permansit.
ne donum amitteret adultus,
quod acceperat conceptus.
Ad nostra ueniamus.
nisi a uirgine sibi placuit |
neque matrem cum ab ea decederet nisi discipulo uirgini commendare.
Hęc autem omnia,
ut quam Deo grata esset uirginitas doceret.
cuius conseruandę matrem foeminis,
se masculis in exemplum dedit.
Exinde uterque sexus profiteri coepit uirginitatem |
et ineundi coniugii prolis-que suscipiendę uoluptate contempta ad
monasteria confugere |
se-que soli Deo dedicare.
ut dum neque nubunt |
neque nubuntur,
angelis
cęlestibus pares forent |
et humanam conditionem egressi peculiare priuilegium acquirerent,
cantica quę nemo alius cantare potest,
coram Deo personandi |
Agnum-que sequendi quocunque se ille uertisset.
ut sicut Christo matri-que eius Marię ita et ipsis nullum in ęternis mansionibus habitaculum clausum esset.
Quid enim non illis patere crediderimus in patria sursum,
qui dum hic peregrinarentur,
nulli obscoenę cupidini patuerunt |
et in carne pręter carnem uiuere perseuerarunt,
ut magis Deo
coram Deo personandi |
Agnum-que sequendi quocunque se ille uertisset.
ut sicut Christo matri-que eius Marię ita et ipsis nullum in ęternis mansionibus habitaculum clausum esset.
Quid enim non illis patere crediderimus in patria sursum,
qui dum hic peregrinarentur,
nulli obscoenę cupidini patuerunt |
et in carne pręter carnem uiuere perseuerarunt,
ut magis Deo placerent?
Fidelissimorum enim seruorum est |
semper id maxime
Christo matri-que eius Marię ita et ipsis nullum in ęternis mansionibus habitaculum clausum esset.
Quid enim non illis patere crediderimus in patria sursum,
qui dum hic peregrinarentur,
nulli obscoenę cupidini patuerunt |
et in carne pręter carnem uiuere perseuerarunt,
ut magis Deo placerent?
Fidelissimorum enim seruorum est |
semper id maxime conari,
quod domino suo maxime gratum fore animaduertunt .
commutare.
Martyres
Quidam martyrum cum meretricibus a tyranno additis oppugnarentur,
proprias linguas dentibus discidisse constat,
ut uoluptatis motum sensus excluderet doloris.
Ipsi itaque qui in confessione fidei aliorum sęuitiam non timebant,
in castitatis periculo in se sęuierunt.
non leuius flagitium fore rati si libidini consensissent |
quam si Christum abnegassent.
(!)
Tunc
Martyres
Quidam martyrum cum meretricibus a tyranno additis oppugnarentur,
proprias linguas dentibus discidisse constat,
ut uoluptatis motum sensus excluderet doloris.
Ipsi itaque qui in confessione fidei aliorum sęuitiam non timebant,
in castitatis periculo in se sęuierunt.
non leuius flagitium fore rati si libidini consensissent |
quam si Christum abnegassent.
(!)
Tunc autem in culmine uirtutum tua erit uirginitas,
cum
Martyres
Quidam martyrum cum meretricibus a tyranno additis oppugnarentur,
proprias linguas dentibus discidisse constat,
ut uoluptatis motum sensus excluderet doloris.
Ipsi itaque qui in confessione fidei aliorum sęuitiam non timebant,
in castitatis periculo in se sęuierunt.
non leuius flagitium fore rati si libidini consensissent |
quam si Christum abnegassent.
(!)
Tunc autem in culmine uirtutum tua erit uirginitas,
cum etiam illa quę
fidei aliorum sęuitiam non timebant,
in castitatis periculo in se sęuierunt.
non leuius flagitium fore rati si libidini consensissent |
quam si Christum abnegassent.
(!)
Tunc autem in culmine uirtutum tua erit uirginitas,
cum etiam illa quę imperantur perfeceris.
Quę enim uel qualis est serui erga dominum obseruantia magna in re
pręstare obsequium,
et in parua negligere mandatum?
(!)
Tunc autem in culmine uirtutum tua erit uirginitas,
cum etiam illa quę imperantur perfeceris.
Quę enim uel qualis est serui erga dominum obseruantia magna in re
pręstare obsequium,
et in parua negligere mandatum?
Nonne fatuitatis arguuntur in Euangelio uirgines,
quę de sola uirginitate sibi plaudentes,
oleum quo totius uitę lampas illuminatur,
oleum uidelicet mandatorum Dei non
(!)
Tunc autem in culmine uirtutum tua erit uirginitas,
cum etiam illa quę imperantur perfeceris.
Quę enim uel qualis est serui erga dominum obseruantia magna in re
pręstare obsequium,
et in parua negligere mandatum?
Nonne fatuitatis arguuntur in Euangelio uirgines,
quę de sola uirginitate sibi plaudentes,
oleum quo totius uitę lampas illuminatur,
oleum uidelicet mandatorum Dei non comparauerant?
Nonne etiam ille ab
perfeceris.
Quę enim uel qualis est serui erga dominum obseruantia magna in re
pręstare obsequium,
et in parua negligere mandatum?
Nonne fatuitatis arguuntur in Euangelio uirgines,
quę de sola uirginitate sibi plaudentes,
oleum quo totius uitę lampas illuminatur,
oleum uidelicet mandatorum Dei non comparauerant?
Nonne etiam ille ab omnibus irrideretur,
qui coronam auream capite pręferret |
et uilibus attritis-que indumentis tegeretur?
ille ab omnibus irrideretur,
qui coronam auream capite pręferret |
et uilibus attritis-que indumentis tegeretur?
Virginitas ergo nisi imperata Domini perfecerit,
tantum abest ut cęteris fidelibus altius ascendat,
ut etiam cum ipsis qui in imo cruciantur,
computanda sit.
ut expeditius Deo seruire |
cęlestium-que contemplationi uacare queant.
Horum propositum longe melius esse quam coniugatorum utriusque Scripturę testimoniis probatur.
probatur.
peccant qui legitime coniunguntur,
sed tamen illi qui ideo coniungi nolunt,
ut liberius atque syncerius Deo seruiant,
beati esse dicuntur.
Mulier inquit alligata est legi quanto tempore uir eius uiuit.
quod si dormierit uir eius,
liberata est a lege |
cui uult nubat,
tamen in Domino.
Beatior autem erit,
si sic permanserit secundum meum consilium.
Ac ne consulentem contemneres,
continuo subiunxit:
Puto autem quod et ego Spiritum Dei habeam.
prima V
discipulo pręcipit dicens:
Viduas honora,
quę uere uiduę sunt.
Has etiam qualiter se gerere debeant instruens ait:
Quę autem uere uidua est et desolata,
speret in Deum |
et instet obsecrationibus et orationibus nocte ac die.
Nam quę in deliciis est,
uiuens mortua est.
Illas ergo quę delicias mundi,
ut Christum lucrifacerent spreuerunt,
et reuereri |
et si indiguerint,
Ecclesię alimentis mandat sustentari.
Honor enim in Scripturis non solum reuerentiam,
sed
et orationibus nocte ac die.
Nam quę in deliciis est,
uiuens mortua est.
Illas ergo quę delicias mundi,
ut Christum lucrifacerent spreuerunt,
et reuereri |
et si indiguerint,
Ecclesię alimentis mandat sustentari.
Honor enim in Scripturis non solum reuerentiam,
sed etiam liberalitatem elemosinam-que designat.
ut in Prouerbiis:
Illas ergo quę delicias mundi,
ut Christum lucrifacerent spreuerunt,
et reuereri |
et si indiguerint,
Ecclesię alimentis mandat sustentari.
Honor enim in Scripturis non solum reuerentiam,
sed etiam liberalitatem elemosinam-que designat.
ut in Prouerbiis:
in Scripturis non solum reuerentiam,
sed etiam liberalitatem elemosinam-que designat.
ut in Prouerbiis:
suscipiendas
alendas-que pręcepisset,
si modo unde alantur de suo non habuerint,
prospicere etiam uolens nequa de his sinistri rumoris oboriatur suspicio,
nequis infirmis peccandi locus detur:
Vidua inquit eligatur non minus sexaginta annorum,
quę fuerit unius uiri uxor,
in operibus bonis testimonium habens,
si filios educauit,
si hospitio recepit,
si sanctorum pedes lauit,
si tribulationem patientibus subministrauit,
si omne opus bonum subsecuta est.
Adolescentiores autem uiduas deuita.
Cum enim luxuriatę fuerint | in Christo, nubere uolunt,
quę fuerit unius uiri uxor,
in operibus bonis testimonium habens,
si filios educauit,
si hospitio recepit,
si sanctorum pedes lauit,
si tribulationem patientibus subministrauit,
si omne opus bonum subsecuta est.
Adolescentiores autem uiduas deuita.
Cum enim luxuriatę fuerint | in Christo, nubere uolunt,
habentes damnationem,
quia primam fidem irritam fecerunt.
Non ergo ob hoc solum uitandę sunt,
quia earum consortium castitati periculum sit,
uerum etiam quia ipsę iniuria Ecclesiam afficere
soleant |
repetendo connubia
promissum,
ne post Sathanam abeant |
et ad illicitos amplexus conuersę diabolo nubant.
Tolle incontinentiam istam |
et non dicet:
Volo iuniores nubere ,
sed quemadmodum superius dixit:
Beatiores erunt,
si sic permanserint secundum consilium meum.
hoc est,
si in proposito perdurarint castitatis |
et uerę uiduitatis officiis functę fuerint.
Quod ibi etiam et quidem manifestius asseuerat,
ubi ait:
nuptias |
quam illicitis ardere amplexibus.
Patet ergo Apostoli esse sententiam |
Illis uiduis quę se continere nequeunt,
magis expedire ut nubant |
quam ut per incontinentiam pereant.
Illis uero quę Deo magis quam hominibus placere cupiunt,
optimum esse non nubere,
sed in castitate perseuerare.
Porro quod hic foeminis pręcipitur,
uiros quoque respicit,
qui castitatem pręferunt matrimonio,
sexagesimum fructum tricesimo,
et Domini cultum uxorię seruituti.
quibus a Saluatore dicitur:
foeminis pręcipitur,
uiros quoque respicit,
qui castitatem pręferunt matrimonio,
sexagesimum fructum tricesimo,
et Domini cultum uxorię seruituti.
quibus a Saluatore dicitur:
quibus a Saluatore dicitur:
non terrena temporalia-que appetentibus,
sed ad cęlestem gloriam aspirantibus et ęternam.
Helias. Ioannes Baptista
Vnde Eliam prophetam et Ioannem Baptistam zona cinxerat pellicea,
quę significabat in carne mortificatos |
nulli-que obscoenę cupidini subiectos.
quam autem magni spiritus hi ambo fuerint,
nemo fidelis ignorat.
Dauid
Ille etiam uir sanctus ista continentię uirtute proficere optabat, qui ingemiscens ait:
Quoniam
Ille etiam uir sanctus ista continentię uirtute proficere optabat, qui ingemiscens ait:
Quoniam lumbi mei impleti sunt illusionibus |
et se superari sentiens auxilium implorauit:
Domine, Deus salutis meę,
Illam uero mulierem,
ut optauerat ita profecisse credimus,
de qua est scriptum:
lumbos suos |
et roborauit brachium suum.
In brachio |
iustitię opera intelligimus.
quę tunc sane robur et firmitatem sui concipiunt,
cum lumbis zona castitatis constrictis contemnimus illecebras carnis |
et coniugii iugo expediti in illorum concedimus libertatem eunuchorum,
qui se pro cęleste regnum castrauerunt.
Quę profecto uirtus quoniam uulgari uita eminentior est,
non imperatur sed suadetur,
dicente Domino:
dicens:
diuersi sexus uitando.
Caput IV
Castitatis professoribus non sui sexus hominum consortia sunt fugienda.
Quanuis fuerint sancti uir et foemina nequaquam tantum sibi confidant,
in ętate pręsertim adhuc uegeta et robusta,
ut sine arbitris inter se colloquantur,
ut soli simul sedeant |
aut conuersis alter in alterum oculis inuicem se spectent,
ne forte cogitare cogantur,
quod intercedente uerecundia confiteri non audent.
Potest quidem fieri ut amborum uultus,
sui sexus hominum consortia sunt fugienda.
Quanuis fuerint sancti uir et foemina nequaquam tantum sibi confidant,
in ętate pręsertim adhuc uegeta et robusta,
ut sine arbitris inter se colloquantur,
ut soli simul sedeant |
aut conuersis alter in alterum oculis inuicem se spectent,
ne forte cogitare cogantur,
quod intercedente uerecundia confiteri non audent.
Potest quidem fieri ut amborum uultus,
gestus,
sermo pudiciciam seruet |
difficillimum tamen immo impossibile est,
nequando uel utriusque |
uel
Audi Salomonem dicentem:
probabis consilium hoc quod offertur.
Cito transit quod delectat,
nullo fine concluditur quod cruciat.
Sed fortasse cauillaberis et dices |
non tibi accessum interdici aliarum pręterquam meretricum.
At in iis quoque quę pudiciciam honestatem-que prę se ferunt,
blanda uox,
mollis gestus,
benignus aspectus,
uenusta forma |
et totius corporis tegumentorum non inelegans cultus |
nonne impudicicię incitamenta sunt?
Ipsa
blanda uox,
mollis gestus,
benignus aspectus,
uenusta forma |
et totius corporis tegumentorum non inelegans cultus |
nonne impudicicię incitamenta sunt?
Ipsa quidem mulier casta et continens est,
sed si multa quę in illa conspicis,
ad turpes cogitatus prouocant,
quomodo tutum te putabis,
si ei adhęseris?
|
illo saltem exemplo,
quo Dauid secundum cor Dei electus et pudica satis iudicata Bethsabee Vrię uxor conciderunt.
Nulla hęc notabatur infamia,
ille morum sanctitate non minus quam regno nobilis erat |
Hanc se lauantem tantum uidit et captus est |
exarsit in concupiscentiam |
opere-que impleuit quod concupierat.
Nunquid tu illo sanctior,
ut tales foeminas non solum intueri,
sed etiam cum iisdem colloqui,
cum iisdem considere et commorari |
et fortasse ridentibus arridere non timeas?
ibi Domino seruientes,
quo ne nomen quidem foeminę possit accedere.
Siqua eos aliquando uisę mulieris cogitatio molestat,
noctes uigiles ducunt,
orationibus instant,
ieiunia frequentant,
pectus pugno uerberant,
donec Domino miserante pristina menti reddatur quies |
et aduersario in fugam conuerso uictorię succedat solatium.
Nihil isti circa se conspiciunt nisi rupes et siluas,
nihil audiunt nisi rugitum ferarum et auium cantum et sibila serpentum.
tu te autem periculo liberum fore arbitraris quotidie inter foeminas conuersando,
illas intuendo,
de illis fabulas
offerendo |
neque consortia uitando,
sed nunc uocatus nunc inuocatus domos cubicula-que illarum adeundo?
Non est istud crede mihi seruare castitatem sed prostituere,
non spiritui seruire sed carni.
cum scriptum sit:
panno nihil est magis inimicum quam tinea,
ita nihil magis periculosum castis mentibus quam diuersi sexus coniuncta conuersatio.
Bonum est mulierem non uidere,
quia qui uiderit et concupierit,
iam mechatus est eam in corde suo.
Bonum est mulierem non tangere,
quia qui tangit picem,
inquinabitur ab ea.
Quod si in solitudine degentium mentes foedis cogitationibus interdum
solicitentur,
quomodo ibi castitas esse poterit secura,
ubi uir et mulier uel
Bonum est mulierem non uidere,
quia qui uiderit et concupierit,
iam mechatus est eam in corde suo.
Bonum est mulierem non tangere,
quia qui tangit picem,
inquinabitur ab ea.
Quod si in solitudine degentium mentes foedis cogitationibus interdum
solicitentur,
quomodo ibi castitas esse poterit secura,
ubi uir et mulier uel eodem usi fuerint contubernio |
uel si locis disseparantur,
congressibus non abstineant?
Siquando
facere.
Secreta enim colloquia tametsi crimine caruerint,
criminis tamen suspicione non carebunt.
Debemus autem prouidere bona non solum coram Deo,
sed etiam ut Apostolus ait |
coram hominibus.
Cuius munda est conscientia,
non prębeat alteri infamandi occasionem,
ne in fratrem peccet.
De remediis aduersus tentamenta libidinis.
Caput V
Porro cum foeminarum frequentiam conspectum-que fugeris,
teipsum fugere non potes.
Quocunque locorum
opportunis atque congruis fueris usus.
Arma igitur quibus tibi carnis tuę domanda petulantia est,
ieiunia sunt solito crebriora,
frequentiores preces,
magis intenta diuinorum tractatuum lectio |
et circa facienda opera corporis fatigatio diligentior.
Cum hoc telorum genere qui in pręlium processerit,
eius castitatis arcem |
neque carnis foeda titillatio |
neque diaboli callida machinamenta poterunt euertere.
Primo igitur da operam,
ut ieiunando de cibis potius quam de lasciuia cogites |
et uenarum
Primo igitur da operam,
ut ieiunando de cibis potius quam de lasciuia cogites |
et uenarum calorem temperes uentris uacuitate.
Luxuriant enim corporis uenę pabuli repletione succensę |
et ebullire in libidinem affectant.
Equos quoque ferocire cogit obesitas,
macilenti desinunt calcitrare.
Quod si Sodomitas et Gomorreos (ut scriptum est) saturitas panis et
ocium
libidinem affectant.
Equos quoque ferocire cogit obesitas,
macilenti desinunt calcitrare.
Quod si Sodomitas et Gomorreos (ut scriptum est) saturitas panis et
ocium in abominandos pręcipitauit coitus |
et si hac ipsa de causa eiusdem criminis Iudei arguuntur,
dicente Domino:
Quod si Sodomitas et Gomorreos (ut scriptum est) saturitas panis et
ocium in abominandos pręcipitauit coitus |
et si hac ipsa de causa eiusdem criminis Iudei arguuntur,
dicente Domino:
meretricis luxuriabantur,
nonne per ieiunium euitata saturitate |
scelus quod ab ea proficisci credimus simul uitabitur?
Cęterum cum turpis libido demonium illud sit,
quod non eiicitur
(ut Saluator ait)
nisi in ieiunio et oratione,
orandum quoque erit,
ut ipse in nobis castitatis uirtutem protegat qui dedit.
Iungantur igitur ieiunio preces |
et quod ipsi per se pręstare non possumus,
a domino postulemus ut possimus.
|
scelus quod ab ea proficisci credimus simul uitabitur?
Cęterum cum turpis libido demonium illud sit,
quod non eiicitur
(ut Saluator ait)
nisi in ieiunio et oratione,
orandum quoque erit,
ut ipse in nobis castitatis uirtutem protegat qui dedit.
Iungantur igitur ieiunio preces |
et quod ipsi per se pręstare non possumus,
a domino postulemus ut possimus.
Iudith
Iudit quę Olophernem
Iudith
Iudit quę Olophernem Assyriorum ducem sua concidit manu,
ieiunando simul et orando uiduitatem seruauit |
et inter inimicos tuta, immo etiam inimicorum uictrix fuit.
Anna
Anna in Euangelio Phanuelis filia,
et ipsa amisso uiro perpetuam uouerat castitatem.
qualiter autem eam conseruarit,
euangelista declarat dicens;
uouerat castitatem.
qualiter autem eam conseruarit,
euangelista declarat dicens;
ociosorum ista uirtus.
multa uigilia,
assiduo labore tuendus est thesaurus,
quem suppilare cupit caro,
demoliri conatur diabolus |
et dissipare nititur mundus.
Ieiunio ergo et orationi succedat lectio.
quę te uel in aliorum lapsu cautiorem efficiat |
uel in aliorum fortitudine continentiorem.
Redintegratur animi uigor ad uirtutum perseuerantiam |
plenior-que infunditur gratia,
quoties pie sancte-que uiuendi pręcepta releguntur.
Ibi iustorum
assiduo labore tuendus est thesaurus,
quem suppilare cupit caro,
demoliri conatur diabolus |
et dissipare nititur mundus.
Ieiunio ergo et orationi succedat lectio.
quę te uel in aliorum lapsu cautiorem efficiat |
uel in aliorum fortitudine continentiorem.
Redintegratur animi uigor ad uirtutum perseuerantiam |
plenior-que infunditur gratia,
quoties pie sancte-que uiuendi pręcepta releguntur.
Ibi iustorum pręmia malorum-que poenę
etiam segnes
quoties pie sancte-que uiuendi pręcepta releguntur.
Ibi iustorum pręmia malorum-que poenę
etiam segnes excitant ad colendam animi sanctitatem
nequitiam-que fugiendam.
Legendo itaque Sacras litteras,
quibus talia continentur,
in proposito bonarum actionum solidamur,
non legendo reddimur imbecilliores.
Apostolus ait:
Quęcunque scripta sunt,
ad nostram doctrinam scripta sunt.
Frustra autem scripta essent,
nisi etiam legenda omnibus proponerentur.
Frustra autem scripta essent,
nisi etiam legenda omnibus proponerentur.
Spiritu Sancto impleri non poterit.
Et quomodo castitatem seruare ualebit,
si Spiritus Sancti auxilio fuerit destitutus?
Porro quid iocundius |
aut quid optabilius |
quam Dei sapientiam in Scripturis audire loquentem |
et illius doctrinę inhęrere,
qui solus nec falli possit |
nec uelit fallere?
Huius potissime lectionibus delectetur,
quisquis optimis uerissimis-que uitę institutis cupit
nec falli possit |
nec uelit fallere?
Huius potissime lectionibus delectetur,
quisquis optimis uerissimis-que uitę institutis cupit proficere.
Si tamen adhuc alia lex in membris tuis repugnauerit legi mentis tuę,
aliis insuper fatigationibus frangenda tibi erit proteruitas carnis:
aut humum rastro fodias,
aut holera in horto sitientia irriges,
aut plantaria facias,
aut canistra lentis texas uiminibus,
aut aptam igni materiam cędas |
et sarcinas
quisquis optimis uerissimis-que uitę institutis cupit proficere.
Si tamen adhuc alia lex in membris tuis repugnauerit legi mentis tuę,
aliis insuper fatigationibus frangenda tibi erit proteruitas carnis:
aut humum rastro fodias,
aut holera in horto sitientia irriges,
aut plantaria facias,
aut canistra lentis texas uiminibus,
aut aptam igni materiam cędas |
et sarcinas humero impositas baiules,
et domum translatas usui reserues.
Denique semper facias aliquid operis
impositas baiules,
et domum translatas usui reserues.
Denique semper facias aliquid operis ,
ut cum Apostolo dicere queas:
Profecto nulla ei dominabitur uoluptas,
qui sic sibimetipsi imperare didicerit.
Sic autem faciendo,
siue centesimum cum uirginibus |
siue sexagesimum cum uiduis fructum colliget |
atque angelis qui in cęlo sunt,
par similis-que erit.
De matrimonio.
Caput VI
Nunc locus postulat,
ut de matrimonio aliquid in medium
angelis qui in cęlo sunt,
par similis-que erit.
De matrimonio.
Caput VI
Nunc locus postulat,
ut de matrimonio aliquid in medium proferamus,
nequis culpam putet uxorem ducere.
cum etiam coniugatorum uirtus sit:
pudiciciam colere,
liberos bonis artibus instruere,
non uoluptatis gratia sed generandi affectu copulari,
nihil dicere aut facere,
quod ex ipsis natos non deceat imitari.
Quando quidem
monstrare conati sunt quomodo saluarentur.
Quorum Paulus diuina spiritali-que scientia imprimis pręditus ait:
ipso rerum autore Deo constitutum est,
quod non bonum sit,
licet aliud alio melius atque perfectius.
Tunc autem primum nuptię ab eo constitutę sunt,
cum masculum creasset et foeminam |
benedicens-que ipsis dixisset:
Crescite et multiplicamini et replete terram .
Qua quidem in re hoc quoque obseruandum,
quod non ad uoluptatem uocati sint,
sed ad liberorum procreationem,
ut crescant uidelicet et multiplicentur.
Tametsi fieri non potest,
nequa intercedat uoluptas,
non tamen in ea nuptiarum finis esse debet,
sed in foetu multiplicando,
quemadmodum
dixisset:
Crescite et multiplicamini et replete terram .
Qua quidem in re hoc quoque obseruandum,
quod non ad uoluptatem uocati sint,
sed ad liberorum procreationem,
ut crescant uidelicet et multiplicentur.
Tametsi fieri non potest,
nequa intercedat uoluptas,
non tamen in ea nuptiarum finis esse debet,
sed in foetu multiplicando,
quemadmodum benedictio pręscripsit diuina.
Et cum ita sit audeo dicere:
Scortator non maritus est,
quem magis coire quam generare delectat |
et mulier ipsa
et replete terram .
Qua quidem in re hoc quoque obseruandum,
quod non ad uoluptatem uocati sint,
sed ad liberorum procreationem,
ut crescant uidelicet et multiplicentur.
Tametsi fieri non potest,
nequa intercedat uoluptas,
non tamen in ea nuptiarum finis esse debet,
sed in foetu multiplicando,
quemadmodum benedictio pręscripsit diuina.
Et cum ita sit audeo dicere:
Scortator non maritus est,
quem magis coire quam generare delectat |
et mulier ipsa scortum non uxor,
quę libidine magis
|
et mulier ipsa scortum non uxor,
quę libidine magis gaudet quam foetu.
Porro foedera matrimonii perpetua esse oportet.
Quos enim Deus coniunxit,
homo non separet.
Erunt inquit duo in carne una.
Itaque pręuaricatur uir quoties aliam appetit,
et mulier quoties alium suspirat.
Caro enim, quę una esse debet,
in duas distrahitur,
cum pellex aut mechus adamatur.
Quos enim Deus coniunxit,
homo non separet.
Erunt inquit duo in carne una.
Itaque pręuaricatur uir quoties aliam appetit,
et mulier quoties alium suspirat.
Caro enim, quę una esse debet,
in duas distrahitur,
cum pellex aut mechus adamatur.
enim et adulteros iudicabit Deus.
Viros quoque pręesse uxoribus debere testatur alibi dicens:
Debet quippe alter alteri fidem,
debet charitatem,
debet honorem,
pudorem,
pacem |
atque concordiam.
Talia si intercesserint,
exolui ab his quod debetur manifestum est.
Oportet autem in eo quidem reddi debitum:
ne alteri generationis operam exigenti alter deneget.
sequitur enim:
Mulier sui corporis potestatem non habet,
sed uir.
similiter autem et uir sui corporis potestatem non habet sed
mulier.
Hinc ait:
Nolite fraudare inuicem nisi forte ex
Quare hoc,
nisi ne forte illius qui consentire noluerit,
concupiscentia periclitetur |
et dum licito coitu nequit uti,
ad illicita desyderia declinet?
Quamobrem post continentię quoque consensum hortatur,
ut iterum in idipsum reuertantur,
atque addit:
Ne tentet uos Sathanas propter incontinentiam uestram .
Sed quod suadet metuens,
ne uolens iubere uideatur ait:
Hoc autem dico secundum indulgentiam non secundum imperium.
uolo autem uos
Vt ergo fornicationem fugias,
utere coniuge.
sed si ambo ducimini studio pręstantioris uirtutis,
utere castitate.
Alterum enim carni seruire est,
alterum spiritui.
et qui in carne seminat,
de carne et metet corruptionem;
qui uero seminat in spiritu,
de spiritu metet benedictionem.
De viri vxorisqve officio.
Caput VII
ergo fornicationem fugias,
utere coniuge.
sed si ambo ducimini studio pręstantioris uirtutis,
utere castitate.
Alterum enim carni seruire est,
alterum spiritui.
et qui in carne seminat,
de carne et metet corruptionem;
qui uero seminat in spiritu,
de spiritu metet benedictionem.
De viri vxorisqve officio.
Caput VII
Meminerint pręterea uxores reuereri maritos,
Socia thori tibi est |
et domesticę gubernationis curę-que consors |
et communium liberorum parens |
non de capite educta ne imperet |
nec de calcaneo ne contemnatur,
sed de costa formata,
ut inter utrunque media habeatur |
et secundo loco post patremfamilias in domo honoretur.
Illa obtemperet uiro,
ei autem reliqua familia subiecta sit.
Illa sicut Sara Abraham ita uirum uocet dominum,
eam uero reliqui dominam appellent |
et ueluti dominę
accusatorum infamia purgatam |
et a mortis periculo liberam reddidit.
Anna
Sit patiens et humilis ut Anna Helcanę coniunx |
quę cum sterilitatis exprobrationem ęquo animo tulisset,
mater esse meruit Samuelis,
qui et iudex populi extitit et propheta.
In hac itaque unica prole multo felicior fuit |
quam illa in multis cuius procacitate incessebatur .
Vasthi regina
Sit in omnibus quę honeste fieri possunt,
obediens uiro |
uitet-que Vasthi reginę insolentiam |
quę cum
reddidit.
Anna
Sit patiens et humilis ut Anna Helcanę coniunx |
quę cum sterilitatis exprobrationem ęquo animo tulisset,
mater esse meruit Samuelis,
qui et iudex populi extitit et propheta.
In hac itaque unica prole multo felicior fuit |
quam illa in multis cuius procacitate incessebatur .
Vasthi regina
Sit in omnibus quę honeste fieri possunt,
obediens uiro |
uitet-que Vasthi reginę insolentiam |
quę cum Assueri, Persarum regis, mariti sui imperium
exprobrationem ęquo animo tulisset,
mater esse meruit Samuelis,
qui et iudex populi extitit et propheta.
In hac itaque unica prole multo felicior fuit |
quam illa in multis cuius procacitate incessebatur .
Vasthi regina
Sit in omnibus quę honeste fieri possunt,
obediens uiro |
uitet-que Vasthi reginę insolentiam |
quę cum Assueri, Persarum regis, mariti sui imperium contempsisset,
diuortio mulctata desiit esse quod erat,
et de fastigio publicę dignitatis in ordinem corruit priuatarum.
Vasthi regina
Sit in omnibus quę honeste fieri possunt,
obediens uiro |
uitet-que Vasthi reginę insolentiam |
quę cum Assueri, Persarum regis, mariti sui imperium contempsisset,
diuortio mulctata desiit esse quod erat,
et de fastigio publicę dignitatis in ordinem corruit priuatarum.
Deponit enim Deus superbos de sede,
et exaltat humiles.
Licet autem nunc non sit locus repudii |
turpissimum tamen est |
repudio dignam uideri.
locus repudii |
turpissimum tamen est |
repudio dignam uideri.
Sarra
Sit pręterea diuinę rei studiosa et ad preces Deo offerendas prompta,
ut Tobię coniunx Sara,
quę antequam coniugalem operam iniret,
triduum cum illo in oratione perseuerasse traditur.
et ambo quidem felicem connubii euentum habuerunt,
eo quod initia illius Domino consecrassent.
Sit postremo in incessu modesta,
grauis in aspectu,
in sermone uerecunda,
simplex in ornatu,
et in his rebus
prompta,
ut Tobię coniunx Sara,
quę antequam coniugalem operam iniret,
triduum cum illo in oratione perseuerasse traditur.
et ambo quidem felicem connubii euentum habuerunt,
eo quod initia illius Domino consecrassent.
Sit postremo in incessu modesta,
grauis in aspectu,
in sermone uerecunda,
simplex in ornatu,
et in his rebus quę foris uidentur ostendat,
qualem intus qui non uidetur animum gerat.
coniunx Sara,
quę antequam coniugalem operam iniret,
triduum cum illo in oratione perseuerasse traditur.
et ambo quidem felicem connubii euentum habuerunt,
eo quod initia illius Domino consecrassent.
Sit postremo in incessu modesta,
grauis in aspectu,
in sermone uerecunda,
simplex in ornatu,
et in his rebus quę foris uidentur ostendat,
qualem intus qui non uidetur animum gerat.
quę antequam coniugalem operam iniret,
triduum cum illo in oratione perseuerasse traditur.
et ambo quidem felicem connubii euentum habuerunt,
eo quod initia illius Domino consecrassent.
Sit postremo in incessu modesta,
grauis in aspectu,
in sermone uerecunda,
simplex in ornatu,
et in his rebus quę foris uidentur ostendat,
qualem intus qui non uidetur animum gerat.
iniret,
triduum cum illo in oratione perseuerasse traditur.
et ambo quidem felicem connubii euentum habuerunt,
eo quod initia illius Domino consecrassent.
Sit postremo in incessu modesta,
grauis in aspectu,
in sermone uerecunda,
simplex in ornatu,
et in his rebus quę foris uidentur ostendat,
qualem intus qui non uidetur animum gerat.
cum illo in oratione perseuerasse traditur.
et ambo quidem felicem connubii euentum habuerunt,
eo quod initia illius Domino consecrassent.
Sit postremo in incessu modesta,
grauis in aspectu,
in sermone uerecunda,
simplex in ornatu,
et in his rebus quę foris uidentur ostendat,
qualem intus qui non uidetur animum gerat.
et quę princeps apostolorum Petrus partim prohibeat,
partim imperet dicens:
Quarum sit non extrinsecus capillatura aut circumdatio auri,
aut indumenti uestimentorum cultus,
sed qui absconditus est homo in incorruptibilitate quieti et modesti spiritus,
qui est in conspectu Dei locuples.
Nequis tamen sordes et illuuiem conuenire uxoribus honestis credat,
rursus Paulum audiat Timotheo dicentem:
partim imperet dicens:
Quarum sit non extrinsecus capillatura aut circumdatio auri,
aut indumenti uestimentorum cultus,
sed qui absconditus est homo in incorruptibilitate quieti et modesti spiritus,
qui est in conspectu Dei locuples.
Nequis tamen sordes et illuuiem conuenire uxoribus honestis credat,
rursus Paulum audiat Timotheo dicentem:
Nequis tamen sordes et illuuiem conuenire uxoribus honestis credat,
rursus Paulum audiat Timotheo dicentem:
uxoribus honestis credat,
rursus Paulum audiat Timotheo dicentem:
et
sobrietate |
ornantes se,
non in tortis crinibus,
aut auro,
aut margaritis,
uel ueste preciosa,
sed quod decet mulieres promittentes pietatem per opera bona.
Exclamarem in nostrarum comendi componendi-que se luxuriam foeminarum,
et in ipsarum immodicos ornatus inueherer
(sunt enim quę totum censum insuunt in uestibus,
inserunt in monilibus,
gestant in digitis |
et ut carnem suam diuitent |
tortis crinibus,
aut auro,
aut margaritis,
uel ueste preciosa,
sed quod decet mulieres promittentes pietatem per opera bona.
Exclamarem in nostrarum comendi componendi-que se luxuriam foeminarum,
et in ipsarum immodicos ornatus inueherer
(sunt enim quę totum censum insuunt in uestibus,
inserunt in monilibus,
gestant in digitis |
et ut carnem suam diuitent |
maritos egere cogunt)
sed si Domini
pietatem per opera bona.
Exclamarem in nostrarum comendi componendi-que se luxuriam foeminarum,
et in ipsarum immodicos ornatus inueherer
(sunt enim quę totum censum insuunt in uestibus,
inserunt in monilibus,
gestant in digitis |
et ut carnem suam diuitent |
maritos egere cogunt)
sed si Domini apostolica-que pręcepta,
quę sępe in ecclesiis prędicari audiunt non obseruant,
et me quidem
bona.
Exclamarem in nostrarum comendi componendi-que se luxuriam foeminarum,
et in ipsarum immodicos ornatus inueherer
(sunt enim quę totum censum insuunt in uestibus,
inserunt in monilibus,
gestant in digitis |
et ut carnem suam diuitent |
maritos egere cogunt)
sed si Domini apostolica-que pręcepta,
quę sępe in ecclesiis prędicari audiunt non obseruant,
et me quidem clamantem irridebunt.
Exclamarem in nostrarum comendi componendi-que se luxuriam foeminarum,
et in ipsarum immodicos ornatus inueherer
(sunt enim quę totum censum insuunt in uestibus,
inserunt in monilibus,
gestant in digitis |
et ut carnem suam diuitent |
maritos egere cogunt)
sed si Domini apostolica-que pręcepta,
quę sępe in ecclesiis prędicari audiunt non obseruant,
et me quidem clamantem irridebunt.
Satius est igitur
ornatus inueherer
(sunt enim quę totum censum insuunt in uestibus,
inserunt in monilibus,
gestant in digitis |
et ut carnem suam diuitent |
maritos egere cogunt)
sed si Domini apostolica-que pręcepta,
quę sępe in ecclesiis prędicari audiunt non obseruant,
et me quidem clamantem irridebunt.
Satius est igitur attoniti oris silentio intemperantiam earum incusare
|
quam uerborum increpatione frustra uelle corrigere.
His autem quas interior magis quam exterior cultus iuuat,
satis erit |
non
audiunt non obseruant,
et me quidem clamantem irridebunt.
Satius est igitur attoniti oris silentio intemperantiam earum incusare
|
quam uerborum increpatione frustra uelle corrigere.
His autem quas interior magis quam exterior cultus iuuat,
satis erit |
non me,
sed quorum dicta in medium proposui |
audire.
De conivge diligenda temporeqve continendi.
Caput VIII
Quod autem uiros respicit,
uidelicet non oportere contemni uxores,
dictum est supra.
sed ut
Qui tamen proximum diligit,
alterum diligit.
qui uero uxorem diligit,
seipsum diligit,
cum uir et uxor una caro sint.
Tanto igitur intentius diligatur uxor |
quanto magis proxima est.
Quid autem proximius |
quam duo in carne una?
Dilectionis pręterea ordo exigit,
ut primo loco nobisipsis optemus bona,
secundo proximis.
Primo igitur loco etiam uxor amanda erit,
aut siquis inter primum et secundum esse
fieri ab amplexibus.
Tunc igitur a coniugii opera Venereę-que uoluptatis usu continere sese debent coniugati,
cum ciuitas opprimitur calamitate,
ne communi malo aliis tristantibus ipsi gaudere uideantur.
Sic enim in Iohele propheta imminente captiuitate ad Iudeos dicitur:
Cori prima VII
fraudare inuicem nisi forte ex consensu ad tempus,
ut uacetis orationi.
Tunc etiam magis accingant lumbos suos zona castitatis,
cum sacrosancto corpori et sanguini Domini erunt communicaturi.
ut quod in typo agni paschalis pręcipitur,
in uero agno,
qui abstulit peccata mundi impleatur.
dati fuere,
nisi cum se mundos a mulieribus ab heri et nudiustertius confessi sunt.
Quid autem sanctius illo pane qui de cęlo descendit?
Quod ergo pręcessit in figura,
obseruetur in ueritate,
et hoc quidem ex consensu.
ut enim se contineant coniugati,
non alterius arbitrii est,
sed amborum.
De conivge eligenda.
Caput IX
Vt autem
se mundos a mulieribus ab heri et nudiustertius confessi sunt.
Quid autem sanctius illo pane qui de cęlo descendit?
Quod ergo pręcessit in figura,
obseruetur in ueritate,
et hoc quidem ex consensu.
ut enim se contineant coniugati,
non alterius arbitrii est,
sed amborum.
De conivge eligenda.
Caput IX
Vt autem concorditer ac sine
contineant coniugati,
non alterius arbitrii est,
sed amborum.
De conivge eligenda.
Caput IX
Vt autem concorditer ac sine quęrela procedant nuptię,
par conditio quęrenda erit in coniuge generis atque fortunę.
Iurgiorum causa esse consueuit disparilitas.
Iccirco uir nobiliorem se aut opulentiorem non ducat,
ne pro uxore patiatur dominam.
Mulier quoque plebeia et uulgaris parum-que dotata non nubat
pręstantiori,
ne forte non uxoris loco habeatur sed
possit |
aut iniuriam obiectę uilitatis propulsare?
Caueant igitur tam uiri quam foeminę matrimonio copulandi,
ne forte dum coniugii iugum se subire credunt,
iugum subeant seruitutis.
et si bene recte-que sibi consultum uolunt,
audiant uersiculum illum a pueris in schola,
in foro,
in omnibus compitis uentilatum:
Si uoles apte nubere nube pari.
Sed neque nimis formosam ducendam esse aiunt |
nec nimis deformem,
ne uel hanc habeas despectam |
uel illam suspectam.
iniuriam obiectę uilitatis propulsare?
Caueant igitur tam uiri quam foeminę matrimonio copulandi,
ne forte dum coniugii iugum se subire credunt,
iugum subeant seruitutis.
et si bene recte-que sibi consultum uolunt,
audiant uersiculum illum a pueris in schola,
in foro,
in omnibus compitis uentilatum:
Si uoles apte nubere nube pari.
Sed neque nimis formosam ducendam esse aiunt |
nec nimis deformem,
ne uel hanc habeas despectam |
uel illam suspectam.
Ea
uilitatis propulsare?
Caueant igitur tam uiri quam foeminę matrimonio copulandi,
ne forte dum coniugii iugum se subire credunt,
iugum subeant seruitutis.
et si bene recte-que sibi consultum uolunt,
audiant uersiculum illum a pueris in schola,
in foro,
in omnibus compitis uentilatum:
Si uoles apte nubere nube pari.
Sed neque nimis formosam ducendam esse aiunt |
nec nimis deformem,
ne uel hanc habeas despectam |
uel illam suspectam.
Ea ergo
serui,
doceantur Deum timere,
proximum diligere,
neminem odisse,
nulli nocere,
bene omnibus optare |
et cui possunt benefacere,
iniurię non meminisse,
sed pro malo bonum reddere.
Magni profecto meriti apud Deum erit |
talem se in educandis liberis regenda-que familia exhibuisse,
sicut e contrario pręcipuę indignationis atque odii neglexisse |
et patris uel matris familias personam gerendo suum non obiuisse officium.
Ait enim beatus Apostolus:
De fornicatione vitanda.
Caput XI
Et quoniam matrimonio prętulimus uiduitatem,
uiduitati uirginitatem |
nihil-que horum malum esse diximus,
contraria quoque in medium producenda sunt.
ut uitii foeditate offensi |
cupidius uirtutibus incumbamus.
Virginitas
Virginitatem amittere,
quid est aliud nisi ab ipsa angelicę conditionis celsitudine ad
nostrę mortalitatis
Prior est apud Deum qui foeminam nescit,
deinde qui post cognitam
castitatis uotum suscipit,
postremo ille qui gignendę prolis gratia
matrimonio seruit |
et pudiciciam atque charitatem genitali thoro debitam colit.
Hęc sunt tria illa hominum genera,
de quibus in Euangelio dicitur:
uotum suscipit,
postremo ille qui gignendę prolis gratia
matrimonio seruit |
et pudiciciam atque charitatem genitali thoro debitam colit.
Hęc sunt tria illa hominum genera,
de quibus in Euangelio dicitur:
matrimonio seruit |
et pudiciciam atque charitatem genitali thoro debitam colit.
Hęc sunt tria illa hominum genera,
de quibus in Euangelio dicitur:
una assumetur et una relinquetur.
Virginitas in agro moratur puritatis inter nitentia intacto candore
lilia |
et Christum Dominum inuocat dicens:
Veniat dilectus meus in hortum suum,
ut comedat fructum pomorum suorum.
Continentium secundum esse censeo,
qui carnem suam terunt mola ieiunii,
uigiliarum,
precum honesti-que laboris,
subdentes eam spiritui,
ut panes mundi
Coniugati autem non his conferuntur,
sed incontinentibus potius,
iuxta apostolicum illud:
Melius est nubere quam uri.
Nubere itaque bonum est,
quia uri et ad illicitos ardere amplexus malum est.
Duo igitur in lecto uno sunt qui matrimonio copulantur,
ut sint duo in carne una |
et lectulum non diuidant prauo desyderio amoris alieni.
Cęterum quia nec uirginibus castitas |
nec uiduis continentia |
neque coniugatis proderit pudicicia,
si
potius,
iuxta apostolicum illud:
Melius est nubere quam uri.
Nubere itaque bonum est,
quia uri et ad illicitos ardere amplexus malum est.
Duo igitur in lecto uno sunt qui matrimonio copulantur,
ut sint duo in carne una |
et lectulum non diuidant prauo desyderio amoris alieni.
Cęterum quia nec uirginibus castitas |
nec uiduis continentia |
neque coniugatis proderit pudicicia,
si mandata Dei perficere neglexerint,
ideo dicitur:
unus
amoris alieni.
Cęterum quia nec uirginibus castitas |
nec uiduis continentia |
neque coniugatis proderit pudicicia,
si mandata Dei perficere neglexerint,
ideo dicitur:
unus assumetur et unus relinquetur.
Quilibet enim ordo in duo erit diuisus,
alios habebit qui saluabuntur,
alios qui peribunt.
Saluandi obuiam Christo assumentur in aera,
damnandi autem relinquentur in igne cum diabolo comissa luituri.
Quod si ne uirgines quidem,
quę
|
nec uiduis continentia |
neque coniugatis proderit pudicicia,
si mandata Dei perficere neglexerint,
ideo dicitur:
unus assumetur et unus relinquetur.
Quilibet enim ordo in duo erit diuisus,
alios habebit qui saluabuntur,
alios qui peribunt.
Saluandi obuiam Christo assumentur in aera,
damnandi autem relinquentur in igne cum diabolo comissa luituri.
Quod si ne uirgines quidem,
quę fatuę erant,
intrare beatitudinis ianuam potuerunt,
quomodo intrabunt scortatores,
adulteri,
libidinibus
si mandata Dei perficere neglexerint,
ideo dicitur:
unus assumetur et unus relinquetur.
Quilibet enim ordo in duo erit diuisus,
alios habebit qui saluabuntur,
alios qui peribunt.
Saluandi obuiam Christo assumentur in aera,
damnandi autem relinquentur in igne cum diabolo comissa luituri.
Quod si ne uirgines quidem,
quę fatuę erant,
intrare beatitudinis ianuam potuerunt,
quomodo intrabunt scortatores,
adulteri,
libidinibus die noctu-que seruientes?
matrimonii fidem seruantibus parcitur,
cum illa quę iussa sunt contempserint,
quanto acrius torquebuntur,
qui continentiam quoque
stupris polluerunt?
uel qui coniugii sanctitatem adulterii nequitia prophanarunt?
Christus in Apocalypsi iratus clamat:
Foris canes et uenefici et impudici |
et tu te ab eo suscipiendum speras,
qui post continentię uotum ad libidinis pristinę sordes reuerteris,
ut ad uomitum canis?
et insipientes mulierculas blanditiis donis-que illicis,
quasi incantationibus ueneficus?
et in omnem impudentiam pręceps ferris ,
ut obscoenę appetitioni morem geras?
An ideo fortasse negligentior es,
quia quos foras exigi audis,
solo beatitudinis fructu carituros putas?
An ideo fortasse negligentior es,
quia quos foras exigi audis,
solo beatitudinis fructu carituros putas?
Non solum igitur beatitudinis possessione priuabuntur,
uerum etiam suppliciis nunquam finiendis tradentur.
Hoc quam uerum sit manifesta multorum exempla docent.
Sodoma
In quibus Sodomam et Gomorram libidinibus ardentes ardentior de cęlo pluens flamma consumpsit.
Zambri
Zambri Israhelitę cędes et Madianitidis meretricis,
cui ille se coniunxerat,
Deo populo iratum placauit.
Dominus Legis rigorem Euangelii gratia temperarit,
indemnatam dimittendo adulteram,
ne poenitentibus adimere spem uideretur salutis,
uade tamen inquit et noli amplius peccare,
nequid grauius tibi contingat.
Grauius est enim in abyssum inferni detrudi |
quam lapidum ictibus interimi,
et animę quam corporis pati mortem.
(!)
Resipiscite igitur impudici,
redite ad cor fornicatores,
exurgite de stercore meretrices,
redite ad cor fornicatores,
exurgite de stercore meretrices,
dum licet,
dum poenitentię superest tempus,
ne post hęc tristius uobis acerbius-que contingat |
quam Sodomitis,
quam Gomorreis,
quam Zambri et Madianitidi scorto,
quam denique est illud quod in puniendo adulterio Lex decernit.
Nihil enim terribilius dici aut excogitari potest |
igni inextinguibili,
tenebris exterioribus,
uerme immortali,
perenni fletu,
nunquam quieturo dentium stridore |
poenis-que illis,
quarum grauitas neque intermittenda |
neque eleuanda |
neque
Fructuosa est de qua loquimur |
quam-que tractare instituimus,
quę uere elemosina dicitur,
a miserando trahens uocabulum,
ut uere non simulate miserantium sit |
nec uertentium in uitium uirtutem,
ueluti ex his quę dicentur,
facile patebit.
Illa autem inutilis est elemosina,
qua non Dei sed hominum gloria quęritur,
quę scilicet non in occulto conscientię fit,
ut ei placeat qui uidet in occulto,
sed in
ut uere non simulate miserantium sit |
nec uertentium in uitium uirtutem,
ueluti ex his quę dicentur,
facile patebit.
Illa autem inutilis est elemosina,
qua non Dei sed hominum gloria quęritur,
quę scilicet non in occulto conscientię fit,
ut ei placeat qui uidet in occulto,
sed in publicum profertur,
ut uulgi potius captet plausum |
ac fauorem sibi conciliet spectatorum.
Ait autem Dominus:
sit |
nec uertentium in uitium uirtutem,
ueluti ex his quę dicentur,
facile patebit.
Illa autem inutilis est elemosina,
qua non Dei sed hominum gloria quęritur,
quę scilicet non in occulto conscientię fit,
ut ei placeat qui uidet in occulto,
sed in publicum profertur,
ut uulgi potius captet plausum |
ac fauorem sibi conciliet spectatorum.
Ait autem Dominus:
in uitium uirtutem,
ueluti ex his quę dicentur,
facile patebit.
Illa autem inutilis est elemosina,
qua non Dei sed hominum gloria quęritur,
quę scilicet non in occulto conscientię fit,
ut ei placeat qui uidet in occulto,
sed in publicum profertur,
ut uulgi potius captet plausum |
ac fauorem sibi conciliet spectatorum.
Ait autem Dominus:
spectatorum.
Ait autem Dominus:
dilargitis recipiet |
nisi uanę commendationis uerba,
quibus aures demulceat et animo nihil conferat commodi?
Quin immo illi etiam qui laudant,
si causam largitatis nossent,
uituperarent |
ut inanis glorię auidum,
et non ut pietatis in egenos cultorem.
Cum ergo facis elemosinam noli inquit
tuba canere ante te,
sicut hypocrite faciunt in synagogis et uicis,
ut honorificentur ab hominibus.
Amen dico uobis receperunt mercedem suam.
te autem faciente elemosinam |
nesciat sinistra tua quid
Quin immo illi etiam qui laudant,
si causam largitatis nossent,
uituperarent |
ut inanis glorię auidum,
et non ut pietatis in egenos cultorem.
Cum ergo facis elemosinam noli inquit
tuba canere ante te,
sicut hypocrite faciunt in synagogis et uicis,
ut honorificentur ab hominibus.
Amen dico uobis receperunt mercedem suam.
te autem faciente elemosinam |
nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua,
ut sit elemosina tua in abscondito |
et Pater tuus qui uidet in abscondito, reddet
noli inquit
tuba canere ante te,
sicut hypocrite faciunt in synagogis et uicis,
ut honorificentur ab hominibus.
Amen dico uobis receperunt mercedem suam.
te autem faciente elemosinam |
nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua,
ut sit elemosina tua in abscondito |
et Pater tuus qui uidet in abscondito, reddet tibi.
Dextera ad uirtutem refertur,
ad uitium sinistra.
Non ergo se misceat uitiosa laudis appetitio rectę syncerę-que elemosinarum operationi.
sicut hypocrite faciunt in synagogis et uicis,
ut honorificentur ab hominibus.
Amen dico uobis receperunt mercedem suam.
te autem faciente elemosinam |
nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua,
ut sit elemosina tua in abscondito |
et Pater tuus qui uidet in abscondito, reddet tibi.
Dextera ad uirtutem refertur,
ad uitium sinistra.
Non ergo se misceat uitiosa laudis appetitio rectę syncerę-que elemosinarum operationi.
Quod cum
reddet tibi.
Dextera ad uirtutem refertur,
ad uitium sinistra.
Non ergo se misceat uitiosa laudis appetitio rectę syncerę-que elemosinarum operationi.
Quod cum caueris,
uideant in te homines,
unde Deum laudent,
unde uirtutis exercendę exemplum trahant.
aut si illi non uiderint,
satis tibi sit |
elemosinam tuam neque angelos latuisse qui tibi congratulabuntur,
neque Deum qui relaturus est pręmium.
sola elemosina sufficeret?
Elemosina benignitatis est uirtus.
uirtutis autem nomine indigna esset,
si uitiis faueret,
si licentiam peccandi pręstaret.
Porro quia uirtus est,
non delinquentes adiuuat,
sed poenitentes emundat.
In Ecclesiastico est scriptum:
Porro quia uirtus est,
non delinquentes adiuuat,
sed poenitentes emundat.
In Ecclesiastico est scriptum:
delinquentes adiuuat,
sed poenitentes emundat.
In Ecclesiastico est scriptum:
Nemo igitur impune se peccare existimet,
quia multa largitur pauperi.
Primum esse debet |
Deum non offendere,
secundum hominis inopię subuenire.
Quod si etiam istud ut obediamus Deo facimus,
cur in cęteris parere recusamus?
in uno fideles,
in aliis infidi?
ille in Euangelio clamat:
Poenitentiam agite,
et appropinquabit regnum cęlorum.
et tu tibi appropinquaturum speras non agendo poenitentiam,
sed porrigendo
Nemo igitur impune se peccare existimet,
quia multa largitur pauperi.
Primum esse debet |
Deum non offendere,
secundum hominis inopię subuenire.
Quod si etiam istud ut obediamus Deo facimus,
cur in cęteris parere recusamus?
in uno fideles,
in aliis infidi?
ille in Euangelio clamat:
Poenitentiam agite,
et appropinquabit regnum cęlorum.
et tu tibi appropinquaturum speras non agendo poenitentiam,
sed porrigendo elemosinam?
Dimitte iam tandem
impune se peccare existimet,
quia multa largitur pauperi.
Primum esse debet |
Deum non offendere,
secundum hominis inopię subuenire.
Quod si etiam istud ut obediamus Deo facimus,
cur in cęteris parere recusamus?
in uno fideles,
in aliis infidi?
ille in Euangelio clamat:
Poenitentiam agite,
et appropinquabit regnum cęlorum.
et tu tibi appropinquaturum speras non agendo poenitentiam,
sed porrigendo elemosinam?
Dimitte iam tandem errorem istum,
ne tibi
esse debet |
Deum non offendere,
secundum hominis inopię subuenire.
Quod si etiam istud ut obediamus Deo facimus,
cur in cęteris parere recusamus?
in uno fideles,
in aliis infidi?
ille in Euangelio clamat:
Poenitentiam agite,
et appropinquabit regnum cęlorum.
et tu tibi appropinquaturum speras non agendo poenitentiam,
sed porrigendo elemosinam?
Dimitte iam tandem errorem istum,
ne tibi magis quam aliis credens
pereas .
et Iacobi
istum,
ne tibi magis quam aliis credens
pereas .
et Iacobi apostoli sententię adhęrere incipe dicentis:
Omne beneficium quod necessitatem patienti misericorditer impenditur,
elemosina est.
Paupertate grauatos cibo,
potu,
tegumentis,
tecto iuua.
his enim pręcipue indiget paupertas.
enim pręcipue indiget paupertas.
15
cor tuum |
nec contrahes manum,
sed aperies eam pauperi.
omnibus
Christum sequuntur,
magis beneficos nos esse oportet.
ut cum Dei seruis nos commodauerimus,
melius de Deo mereamur.
exemplo Apostoli |
qui ait:
alibi hortatur dicens:
ex his minimis,
qui in me credunt fecistis,
mihi fecistis.
Galatię,
ita et uos facite per unam sabbati.
Hos autem non solum rebus iuuandos esse,
uerum etiam honore prosequendos docet cum ait:
ac proficiunt.
Cęterum etiam ecclesiis conferenda beneficia sunt.
ut qui altari seruiunt,
his utantur.
Siquid superfuerit,
aliis dispensent |
aut in ędificiis Deo dicandis impendant.
sic fecit Dauid,
sic Salomon,
sic Esdras sacerdos.
offerentes pro regno,
pro sanctuario,
pro Iuda tauros,
arietes,
oues,
hircos,
ut eis quibus pręerant miserando,
ipsi a suo pręside Deo misericordiam consequerentur.
Docuit hoc et Saluator noster |
hominum multitudinem pascens in deserto,
nolens dimittere ieiunos,
ne deficiant in uia.
Et certe non humanus sed ferinus est,
qui multos perire patitur,
cum multos potest sua ope liberare.
In peregrinos
tauros,
arietes,
oues,
hircos,
ut eis quibus pręerant miserando,
ipsi a suo pręside Deo misericordiam consequerentur.
Docuit hoc et Saluator noster |
hominum multitudinem pascens in deserto,
nolens dimittere ieiunos,
ne deficiant in uia.
Et certe non humanus sed ferinus est,
qui multos perire patitur,
cum multos potest sua ope liberare.
In peregrinos etiam seruanda est humanitas |
et cum enim mortalium
pascens in deserto,
nolens dimittere ieiunos,
ne deficiant in uia.
Et certe non humanus sed ferinus est,
qui multos perire patitur,
cum multos potest sua ope liberare.
In peregrinos etiam seruanda est humanitas |
et cum enim mortalium una origo sit,
unus Autor et Dominus omnium,
nemo nobis extraneus habeatur,
nemo alienus.
Abraham. Loth
In suscipiendis ergo peregrinis
In peregrinos etiam seruanda est humanitas |
et cum enim mortalium una origo sit,
unus Autor et Dominus omnium,
nemo nobis extraneus habeatur,
nemo alienus.
Abraham. Loth
In suscipiendis ergo peregrinis imitemur patris Abrahę atque Loth liberalitatem,
qui sedentes in foribus ciuitatis aduenas ut ad se diuerterent rogabant.
et qui tam benigne homines acceptauerant |
digni fuere hospites
mortalium una origo sit,
unus Autor et Dominus omnium,
nemo nobis extraneus habeatur,
nemo alienus.
Abraham. Loth
In suscipiendis ergo peregrinis imitemur patris Abrahę atque Loth liberalitatem,
qui sedentes in foribus ciuitatis aduenas ut ad se diuerterent rogabant.
et qui tam benigne homines acceptauerant |
digni fuere hospites fieri angelorum.
Imitemur Iob,
qui calamitatem suam hospitalitatis ante actę recordatione
hospitales.
Hi uero qui peregrinum,
ut apud ipsos maneret,
coegisse dicuntur,
cognoscere meruerunt Iesum |
et caligine oculorum ac mentis detersa resurrectionem eius lęti uidere,
quem lugebant crucifixum.
Ad hęc in Exodo est pręceptum:
et caligine oculorum ac mentis detersa resurrectionem eius lęti uidere,
quem lugebant crucifixum.
Ad hęc in Exodo est pręceptum:
Ad hęc in Exodo est pręceptum:
Cauenda uehementer cordis ista duritia est,
ne nobis obiici possit,
quod pręter alia Hierosolymę mox ui hostili euertendę per prophetam Ezechielem exprobratur:
Quod scelus profecto nisi maximum foret,
inter causas tanti excidii non poneretur.
Pręterea morbo aliquo affectis opitulari |
et ęgrotantibus assidere |
elemosinę genus est.
de quo in Leuitico dicitur:
de quo in Leuitico dicitur:
assidere,
quę grauida Ioanne Baptista tedia iam uicini partus patiebatur.
Quod si Dei mater hominis matri infirmę ministrauit,
nec te pudeat inferiores tua non solum ope,
sed etiam pręsentia consolari.
Captiuos quoque et in uinculis coniectos redimere,
debitoribus ęs alienum condonare,
iniuste oppressos tueri ac defendere pii atque liberalis hominis officium est.
pupillo,
defendite uiduam.
et alibi per eundem prophetam:
|
et pauperculum non contristauerit.
Vt autem eorum qui carceri mancipati sunt,
angustiam miserearis Apostolus hortatur dicens:
mancipati sunt,
angustiam miserearis Apostolus hortatur dicens:
Postremo aliorum tristitiam consolatione releuare,
mortuos qui non habent unde funerentur,
tua impensa efferre ac sepelire |
ad eandem pertinet uirtutem.
Qua pręditus Tobias,
cum in Assyria captiuus teneretur,
in eos qui secum capti erant,
benignitatem exercuit,
uerbis consolando,
rebus iuuando |
et eos qui diem suum obiissent,
mandando sepulturę.
Dum-que aliorum angustias miseratur,
suas non sentiebat.
Postremo aliorum tristitiam consolatione releuare,
mortuos qui non habent unde funerentur,
tua impensa efferre ac sepelire |
ad eandem pertinet uirtutem.
Qua pręditus Tobias,
cum in Assyria captiuus teneretur,
in eos qui secum capti erant,
benignitatem exercuit,
uerbis consolando,
rebus iuuando |
et eos qui diem suum obiissent,
mandando sepulturę.
Dum-que aliorum angustias miseratur,
suas non sentiebat.
Hęc de illis quibus adesse
tu tamen unum diligere uideberis,
alios odisse.
Christus autem non pro uno mortuus est,
sed pro omnibus.
Eius munificentię eris emulator,
cum plurimis benefeceris.
Late patens uirtus est charitas |
non est contenta unius angustiis in quem beneficia conferat,
sed erga omnes effundi gestit,
cum omnes ęque diligat.
Quanquam illos magis respicit,
quos magis miserabiles inopiosos-que uidet.
Veruntamen si tibi quoque non ita
regnum uobis a
constitutione mundi paratum.
Esuriui enim et dedistis mihi manducare.
sitiui et dedistis mihi potum ,
et alia quę sequuntur.
Vnde idem alibi ait:
de iniquo mammona,
qui recipiant uos in ęterna tabernacula .
Nisi ergo dederis,
talia non recipies.
Si de tuis diuitiis non feceris tibi amicos,
quis erit qui te de terra tollere |
et in cęlesti collocare dignabitur domo?
Ab omnibus destitutus gutta aquę indigere incipies cum diuite purpurato,
qui micas panis Lazaro mendicanti dare noluit.
Lazari inopiam non est miseratus in sua copia diues,
nec Lazarus iam in
quis erit qui te de terra tollere |
et in cęlesti collocare dignabitur domo?
Ab omnibus destitutus gutta aquę indigere incipies cum diuite purpurato,
qui micas panis Lazaro mendicanti dare noluit.
Lazari inopiam non est miseratus in sua copia diues,
nec Lazarus iam in sinu Abrahę beatus et felix diuitis in igne ardentis miserię permissus est subuenire.
Atque ita auari diuitię in ęternam uertuntur inopiam.
diuitię uero pauperibus Christi dilargitę
et in cęlesti collocare dignabitur domo?
Ab omnibus destitutus gutta aquę indigere incipies cum diuite purpurato,
qui micas panis Lazaro mendicanti dare noluit.
Lazari inopiam non est miseratus in sua copia diues,
nec Lazarus iam in sinu Abrahę beatus et felix diuitis in igne ardentis miserię permissus est subuenire.
Atque ita auari diuitię in ęternam uertuntur inopiam.
diuitię uero pauperibus Christi dilargitę perennibus regni cęlestis bonis
Ab omnibus destitutus gutta aquę indigere incipies cum diuite purpurato,
qui micas panis Lazaro mendicanti dare noluit.
Lazari inopiam non est miseratus in sua copia diues,
nec Lazarus iam in sinu Abrahę beatus et felix diuitis in igne ardentis miserię permissus est subuenire.
Atque ita auari diuitię in ęternam uertuntur inopiam.
diuitię uero pauperibus Christi dilargitę perennibus regni cęlestis bonis compensantur.
panis Lazaro mendicanti dare noluit.
Lazari inopiam non est miseratus in sua copia diues,
nec Lazarus iam in sinu Abrahę beatus et felix diuitis in igne ardentis miserię permissus est subuenire.
Atque ita auari diuitię in ęternam uertuntur inopiam.
diuitię uero pauperibus Christi dilargitę perennibus regni cęlestis bonis compensantur.
Quod si opulentior es quam necesse sit |
et luxurię deditus cuncta in tuos usus consumis,
iniquus dispensator
Atque ita auari diuitię in ęternam uertuntur inopiam.
diuitię uero pauperibus Christi dilargitę perennibus regni cęlestis bonis compensantur.
Quod si opulentior es quam necesse sit |
et luxurię deditus cuncta in tuos usus consumis,
iniquus dispensator es.
Pauperum est enim non tuum,
quicquid modeste frugaliter-que uiuenti superesse potuit.
Aliena usurpas,
quoties tibi plus quam oportet indulges.
Non es dominus omnium quę habes |
quicquid supra necessitatem possides,
eius tibi
possides,
eius tibi dispensatio credita est non abusus.
Si bene dispensaueris audies a Domino:
Si bene dispensaueris audies a Domino:
exies de diuitiis istis exiturus citius quam putas.
Quod si perituris conferre semper duratura soleres,
melius tecum actum duceres carere opibus |
et esuriendo panem ostiatim quęrere |
quam illis affluere in immensum,
illis tota ętate iocunde perfrui |
et in pauperum usus quantum debes non contulisse.
Iudicium enim illi sine misericordia fiet,
qui non fecerit misericordiam.
istis exiturus citius quam putas.
Quod si perituris conferre semper duratura soleres,
melius tecum actum duceres carere opibus |
et esuriendo panem ostiatim quęrere |
quam illis affluere in immensum,
illis tota ętate iocunde perfrui |
et in pauperum usus quantum debes non contulisse.
Iudicium enim illi sine misericordia fiet,
qui non fecerit misericordiam.
Superest ut uideamus,
pro quibus facienda erit elemosina,
Pro qvibvs facienda est elemosina.
Caput XV
Pro filiis offerebat holocausta Iob dicens:
forte peccauerint in cordibus suis.
Exemplo nobis est,
ut pro iis qui grauiter lapsi sunt,
non solum precemur,
sed etiam elemosinas offeramus.
Offerenda erit elemosina et pro illis,
qui in aliquo uitę discrimine constituti erunt ut liberentur.
et postquam liberati fuerint,
ut pro beneficio a Domino collato gratia referatur.
qui illud quod pauperi impenditur,
fatetur impensum sibi.
per Moysen iubente |
predę totius quinquagesimam soluerunt sacerdoti ac Leuitis.
et quia nemo ex eis desyderatus fuit illo pręlio,
aurum Domino consecrarunt,
cuius benignitate et a periculo seruati fuerant |
et uictoria donati.
Qui ergo in proximos misericordes extiterint,
in hostem uictores erunt |
et Deo protegente terrę maris-que discrimina tuti pertransibunt.
Pro ęgrotantium quoque sanitate |
ac pro delictis mortuorum elemosinarum liberalitas utilis
soluerunt sacerdoti ac Leuitis.
et quia nemo ex eis desyderatus fuit illo pręlio,
aurum Domino consecrarunt,
cuius benignitate et a periculo seruati fuerant |
et uictoria donati.
Qui ergo in proximos misericordes extiterint,
in hostem uictores erunt |
et Deo protegente terrę maris-que discrimina tuti pertransibunt.
Pro ęgrotantium quoque sanitate |
ac pro delictis mortuorum elemosinarum liberalitas utilis habetur.
Petrus et Drusianam Ioannes de morte ad uitam
reuocarunt,
pauperum precibus permoti,
quorum inopiam illę sua ope sustentauerant ,
quanto facilius creditu est |
eos de ęgritudine ad sanitatem esse reuocandos,
si eis expedierit,
qui eadem beneficentia in egenos usi fuerint?
Aut si non sanabuntur,
meliorem mercedem relaturos a Domino quam ipsam corporum sanitatem?
Porro pro defunctis elemosinas facere |
ex consuetudine religionis christianę est.
quam ipsam corporum sanitatem?
Porro pro defunctis elemosinas facere |
ex consuetudine religionis christianę est.
facere |
ex consuetudine religionis christianę est.
In Veteri autem instrumento hoc ipsum astruitur ex autoritate Iudę
Machabei principis uiri ac multa in Deum pietate insignis.
Ille enim collatione facta duodecim milia drachmarum argenti misisse
Hierosolymam dicitur pro delictis eorum qui in pręlio ceciderant offerenda.
Et,
sancta inquit ac salubris est cogitatio |
pro defunctis orare,
ut a peccatis soluantur.
Nunc quanta uis atque potestas elemosinę sit memoremus,
non nostra pręsumptione usi,
sed
Quis enim fidelium tam temerarius est,
ut Scripturarum sententiam audeat impugnare?
De elemosinę vtilitate.
Caput XVI
Legimus in Prouerbiis diuina humana-que sapientia insigniti Salomonis:
elemosinę vtilitate.
Caput XVI
Legimus in Prouerbiis diuina humana-que sapientia insigniti Salomonis:
in Prouerbiis diuina humana-que sapientia insigniti Salomonis:
Salomonis:
Munus absconditum extinguet iras,
et donum in sinu indignationem maximam.
Reprimitur igitur Dei uindicta in peccatores,
quoties misericordia exercetur in pauperes.
In libris itidem diuinis audimus Raphaelem angelum Tobię dicentem:
ęternam.
Tot terribilium rerum metu hominem eximit elemosina |
et ad summam prouehit beatitudinem |
tu tamen auarus cumulandis non distribuendis opibus inhias |
ueluti de promisso dubius,
de pollicitatione incertus.
cum multis aliis in locis Veritatis ipse sermo eadem asseueret et astruat.
Iam primum hominis in egenos benefici rem non minui sed augeri Salomon testatur in Prouerbiis dicens:
summam prouehit beatitudinem |
tu tamen auarus cumulandis non distribuendis opibus inhias |
ueluti de promisso dubius,
de pollicitatione incertus.
cum multis aliis in locis Veritatis ipse sermo eadem asseueret et astruat.
Iam primum hominis in egenos benefici rem non minui sed augeri Salomon testatur in Prouerbiis dicens:
distribuendis opibus inhias |
ueluti de promisso dubius,
de pollicitatione incertus.
cum multis aliis in locis Veritatis ipse sermo eadem asseueret et astruat.
Iam primum hominis in egenos benefici rem non minui sed augeri Salomon testatur in Prouerbiis dicens:
Iob
Ditior factus est Iob post erumnam:
duplicia recepit omnium,
quę inuitus amiserat,
quia partem eorum uolens distribuerat egenis.
Sareptana
Vidua Sareptana non partem sed totum quod habuit olei atque farinę protulit in medium,
ut prophetam pasceret,
ipsa cum unico filio fame peritura,
si elemosina non plus meteret quam seminaret.
Porro tantum hac liberalitate profecit,
ut non deficeret ei oleum in lecytho nec in hydria farina,
donec pluuiam Dominus daret super terram.
Sareptana
Vidua Sareptana non partem sed totum quod habuit olei atque farinę protulit in medium,
ut prophetam pasceret,
ipsa cum unico filio fame peritura,
si elemosina non plus meteret quam seminaret.
Porro tantum hac liberalitate profecit,
ut non deficeret ei oleum in lecytho nec in hydria farina,
donec pluuiam Dominus daret super terram.
Fiduciam habuit in Domino,
et spe non est frustrata.
Parum dedit et recepit multum |
et cum etiam diuites penuriam paterentur,
torrentibus ipsis ob pluuię defectum
Vidua Sareptana non partem sed totum quod habuit olei atque farinę protulit in medium,
ut prophetam pasceret,
ipsa cum unico filio fame peritura,
si elemosina non plus meteret quam seminaret.
Porro tantum hac liberalitate profecit,
ut non deficeret ei oleum in lecytho nec in hydria farina,
donec pluuiam Dominus daret super terram.
Fiduciam habuit in Domino,
et spe non est frustrata.
Parum dedit et recepit multum |
et cum etiam diuites penuriam paterentur,
torrentibus ipsis ob pluuię defectum siccatis,
illa
ipsa cum unico filio fame peritura,
si elemosina non plus meteret quam seminaret.
Porro tantum hac liberalitate profecit,
ut non deficeret ei oleum in lecytho nec in hydria farina,
donec pluuiam Dominus daret super terram.
Fiduciam habuit in Domino,
et spe non est frustrata.
Parum dedit et recepit multum |
et cum etiam diuites penuriam paterentur,
torrentibus ipsis ob pluuię defectum siccatis,
illa pauper Dei beneficio uictu necessario abundauit.
Hoc quoque pollicetur Salomon in Prouerbiis dicens:
Fiduciam habuit in Domino,
et spe non est frustrata.
Parum dedit et recepit multum |
et cum etiam diuites penuriam paterentur,
torrentibus ipsis ob pluuię defectum siccatis,
illa pauper Dei beneficio uictu necessario abundauit.
Hoc quoque pollicetur Salomon in Prouerbiis dicens:
Honora Dominum de tua substantia,
et de primitiis omnium frugum tuarum da pauperibus;
et implebuntur horrea tua saturitate,
et uino torcularia redundabunt.
Tale aliquid et in Euangelio inuenies.
uino torcularia redundabunt.
Tale aliquid et in Euangelio inuenies.
non excitetur ad liberalitatem |
nec iam metuat ob hoc rei familiari detrimentum fore,
si elemosinas dederit.
cum pręsertim Veritas dicat:
possit auferre.
Pro quibus adipiscendis plerique certe spontaneam subeunt paupertatem.
ut ostendant |
nolle se omnino possidere opes perituras,
sed illas quę perire nequeunt,
in thesauris reconditas ęternitatis.
His autem fruituros pauperum sustentatores nemo negare poterit,
nisi qui Scripturarum repugnare uoluerit ueritati,
malens damnari cum infidelibus |
quam cum fidelibus saluari.
actionibus proficiamus.
Hęc autem omnia pręstare poterit fidelis ac syncerę mentis elemosina.
autem omnia pręstare poterit fidelis ac syncerę mentis elemosina.
pręstare poterit fidelis ac syncerę mentis elemosina.
Cornelio centurioni ab angelo de cęlo in terras lapso est dictum:
Orationes tuę et elemosinę tuę ascenderunt in memoriam in conspectu Dei.
Itaque cum gentilis esset,
elemosinis meruit a Petro apostolo discere Christum |
et fidei baptismo purificari,
ut in Christo renatus cum Christo resurgeret in gloria.
ab angelo de cęlo in terras lapso est dictum:
Orationes tuę et elemosinę tuę ascenderunt in memoriam in conspectu Dei.
Itaque cum gentilis esset,
elemosinis meruit a Petro apostolo discere Christum |
et fidei baptismo purificari,
ut in Christo renatus cum Christo resurgeret in gloria.
esset uicturus,
elemosinis tamen mutari posse Dei iudicium intellexit.
Daniele dicente:
Peccata tua elemosinis redime,
et iniquitates tuas misericordiis pauperum |
forsan ignoscet tibi Deus.
Quod si etiam gentilium in pauperes pietatem Deus respicit,
quanto magis credentium atque fidelium?
Audi Scripturam dicentem:
Quod si etiam gentilium in pauperes pietatem Deus respicit,
quanto magis credentium atque fidelium?
Audi Scripturam dicentem:
pietatem Deus respicit,
quanto magis credentium atque fidelium?
Audi Scripturam dicentem:
Scripturam dicentem:
eum Dominus;
quando uidelicet dicturus est:
Esuriui et dedistis mihi manducare.
Audi et aliam Scripturę sententiam:
Deo nos offerat pro innocentia suscipiendos,
pro iustitia pręmiandos.
Hoc ita futurum psalmista testatur,
dum de beato uiro ait:
pręmiandos.
Hoc ita futurum psalmista testatur,
dum de beato uiro ait:
cii.
nec ipsi pauperes excusantur.
Non habes quam alteri porrigas stipem |
da si habes aquę frigidę poculum,
et non perdes mercedem tuam.
Duo minuta ęra inopis uiduę in gazophylacio
oblata diuitum pręferuntur donariis.
Non pensat Dominus quantum das,
sed de quanto et quam libenter.
Ille plus offert,
cui minus quod offerat restat.
Illius magis accepta sunt dona,
a quo magis prompto
ut daturus esses si haberes.
et pro beneficio computabitur pietas miserantis |
multum-que proderit offerre uoluntate,
quicquid non poteris opere.
Consummata uero ac perfecta elemosina est,
ut cuncta simul distribuantur,
ne semper in erogando occupetur animus |
potius-que attendat ut illum imitetur,
qui cum diues esset,
factus est pauper,
ut nos diuites faceret in regno suo cęlesti,
cum terrena contempserimus.
Ipse in Euangelio ait:
Consummata uero ac perfecta elemosina est,
ut cuncta simul distribuantur,
ne semper in erogando occupetur animus |
potius-que attendat ut illum imitetur,
qui cum diues esset,
factus est pauper,
ut nos diuites faceret in regno suo cęlesti,
cum terrena contempserimus.
Ipse in Euangelio ait:
ne semper in erogando occupetur animus |
potius-que attendat ut illum imitetur,
qui cum diues esset,
factus est pauper,
ut nos diuites faceret in regno suo cęlesti,
cum terrena contempserimus.
Ipse in Euangelio ait:
in regno suo cęlesti,
cum terrena contempserimus.
Ipse in Euangelio ait:
paupertas |
quam diuitum seculi quotidiana munera.
De vitio avaritiae.
Caput XVII
Sed quid de illorum cupiditate dicemus,
qui cumulandis opibus nunquam satiantur |
atque in tantum tenaces sunt,
ut nihil pauperi porrigant?
et quibus magis curę est |
pecuniam quę sibi superat nulli usui recondere |
quam egestati impartire alienę?
Quam male cum illis agitur |
nosse operęprecium erit,
nequis opulentię eorum
Inter scelera quibus Sodoma interiit,
obiicitur,
quod manum egeno et pauperi non porrigebant.
Frustra itaque illi misericordiam a Deo sperant,
qui misericordiam proximis non exhibent.
Nec in aduersis eorum exauditur deprecatio,
qui miserorum precibus non mouentur.
Ait enim Scriptura:
manus,
nullo satiabilis congestu,
nulla copia contenta,
immo eo cupidior,
quo plura rapuerit.
Vnde de illis quibus ea dominatur est dictum:
Prouerbio 11
et qui spernis,
nonne et ipse sperneris?
cum consummaueris deprędationem deprędaberis,
cum fatigatus desieris contemnere,
contemneris.
Potestates
Ad eos maxime ista spectat comminatio,
qui in potestatibus uersantur |
et pastoris adepti officium gregem sibi commissum detondere non cessant.
Si iumentum stercus fecerit,
si extra ędis loturam quis effuderit,
si cum altero parum quid altercatus fuerit,
mulctatur pecunia,
quasi qui maiestatem lęserit.
denique mille causę
iniquas actiones impune abire passurus sit,
et non pro merito uindicaturus?
Nunquid uanum est quod Salomon pręcepit dicens:
reparare amissa festinant,
donec ipsi uitam amittant |
et ad inferos detrusi crimen suum tandem agnoscant.
Siquis tamen aures audiendi habet audiat |
et timere discat cum audierit |
illud quod in Malachia est scriptum:
detrusi crimen suum tandem agnoscant.
Siquis tamen aures audiendi habet audiat |
et timere discat cum audierit |
illud quod in Malachia est scriptum:
Et accedam ad uos in iudicio,
et ero testis uelox maleficis et adulteris et periuris,
et qui calumniantur mercedem mercenarii,
et humiliant uiduas et pupillos,
et opprimunt peregrinum,
nec timuerunt me,
dicit Dominus exercituum.
Audiat et illud quod in Amos propheta legitur:
timuerunt me,
dicit Dominus exercituum.
Audiat et illud quod in Amos propheta legitur:
in eis;
uineas plantabitis amantissimas,
et non bibetis uinum earum. quia cognoui scelera uestra,
et fortia peccata uestra .
Igitur uel illa uobis o diuites quę inique comparastis eripientur |
uel uos illis,
et spes omnis male partę rei in contrarium uertetur.
Intolerabilior tamen erit poena inferni |
quam uitę pręsentis calamitas.
Iudex
Cęterum neque illorum inulta erit
diligunt |
eius-que causam potiorem habent qui plus dederit.
His per prophetam dicitur:
,
non quos necessitas constringit.
Ioseph. Daniel
Neque enim peccauit Ioseph a pharaone accipiens dona |
neque Daniel a rege Babylonis.
Vtrunque diuina prouidentia contigit,
ut populus Israhel prius in Aegyptum confugiens principem suę gentis haberet a quo aleretur.
deinde in Caldea captiuus,
a quo protegeretur.
Ideo isti nec honorem nec dona recusarunt,
ut suis in necessitate succurrerent,
non ut sibi opes aceruarent.
Ioseph. Daniel
Neque enim peccauit Ioseph a pharaone accipiens dona |
neque Daniel a rege Babylonis.
Vtrunque diuina prouidentia contigit,
ut populus Israhel prius in Aegyptum confugiens principem suę gentis haberet a quo aleretur.
deinde in Caldea captiuus,
a quo protegeretur.
Ideo isti nec honorem nec dona recusarunt,
ut suis in necessitate succurrerent,
non ut sibi opes aceruarent.
Beatus est autem qui pręceptum Domini obseruat dicentis:
accipiens dona |
neque Daniel a rege Babylonis.
Vtrunque diuina prouidentia contigit,
ut populus Israhel prius in Aegyptum confugiens principem suę gentis haberet a quo aleretur.
deinde in Caldea captiuus,
a quo protegeretur.
Ideo isti nec honorem nec dona recusarunt,
ut suis in necessitate succurrerent,
non ut sibi opes aceruarent.
Beatus est autem qui pręceptum Domini obseruat dicentis:
est,
non dona sequitur sed iustitiam.
Quam quoniam opibus pręfert,
ipse a Domino honorabitur,
dicente propheta:
pręfert,
ipse a Domino honorabitur,
dicente propheta:
ipse a Domino honorabitur,
dicente propheta:
inferni.
Pręsbiter
Hęc sors etiam illorum erit,
qui se Dei seruitio ideo dedicant,
ut mammonę,
non ut Deo seruiant.
Quibus ipse in Euangelio respondens ait:
signa,
sed quia manducastis de panibus et saturati estis.
Ab his enim episcopatus quęritur,
ut nummis arca impleatur,
non ut bonum opus exerceatur.
ut uenter epulis repletus luxuriet,
non ut Christus in paupere pascatur.
ut mens inanis glorię uento inflata superbiat,
non ut humilitate deiecta Deo placeat.
De istis prophetare iussus Ezechiel ait:
quod confractum non alligastis,
et quod abiectum non reduxistis,
et quod perierat non quęsistis.
Talium auaritiam et per os Malachię prophetę arguit dicens:
perierat non quęsistis.
Talium auaritiam et per os Malachię prophetę arguit dicens:
permittit,
non superflua imperat.
Si superfluis abundas dispensatio tibi credita est,
ut aliorum inopiam iuues,
non abusus concessus ut uoluptatibus perfruaris.
Alienum est,
quicquid supra necessitatem est.
de quo in Euangelio dicitur:
abundas dispensatio tibi credita est,
ut aliorum inopiam iuues,
non abusus concessus ut uoluptatibus perfruaris.
Alienum est,
quicquid supra necessitatem est.
de quo in Euangelio dicitur:
implere neglexeris,
nec tibi quod a Domino promissum erat dabitur,
et dum temporalia bona sectaris,
amittes ęterna.
Domum enim orationis fecisti domum negociationis,
uendendo columbas,
hoc est Spiritus Sancti dona in quęstum conuertendo.
cum Christus clamitet dicens:
Gratis accepistis,
gratis date.
An ad Apostolum confugies dicentem:
et uestitum,
his contenti simus.
At tum cum multa possideas,
plura concupiscis.
nec tam tibi de salute plebis cura est |
quam de exigendis pensionibus,
de decimis oblationibus-que colligendis.
Pro his in ecclesia declamas,
pro his execrationum elogia ualuis ecclesię affigis,
ad cętera mutus |
et illis simillimus quibus dicitur:
Scriba es igitur et phariseus,
cum exigis pecuniam et non pręstas doctrinam,
cum de quęstu suo cogitas |
et eorum saluti qui tibi commissi sunt non consulis.
Excolas culicem,
quę leuissima sunt curę habens,
et deglutis camellum,
in uentrem negligentię demergens ea quę maximi momenti esse deberent.
Mercenarius non pastor es |
Vides lupum uenientem,
et fugis.
Perit ille adulterio,
ille usuris,
alius furto,
alius odio,
alius alio flagitio |
et in tanto animarum periculo taces,
obmutescis,
sunt curę habens,
et deglutis camellum,
in uentrem negligentię demergens ea quę maximi momenti esse deberent.
Mercenarius non pastor es |
Vides lupum uenientem,
et fugis.
Perit ille adulterio,
ille usuris,
alius furto,
alius odio,
alius alio flagitio |
et in tanto animarum periculo taces,
obmutescis,
hiscere non audes |
et illos duntaxat perituros prędicas,
qui decimas non soluerint,
qui debitas ecclesię tuę pensiones in tempore non attulerint |
et eidem legata interuerterint.
perinde ac si non sit aliud peccati genus quod perdat
et fugis.
Perit ille adulterio,
ille usuris,
alius furto,
alius odio,
alius alio flagitio |
et in tanto animarum periculo taces,
obmutescis,
hiscere non audes |
et illos duntaxat perituros prędicas,
qui decimas non soluerint,
qui debitas ecclesię tuę pensiones in tempore non attulerint |
et eidem legata interuerterint.
perinde ac si non sit aliud peccati genus quod perdat homines,
quam istud in quo opulentia tua patitur detrimentum.
Cum tamen iis qui egestate premuntur,
non solum quod debent,
remitti debeat,
sed etiam de rebus quas
taces,
obmutescis,
hiscere non audes |
et illos duntaxat perituros prędicas,
qui decimas non soluerint,
qui debitas ecclesię tuę pensiones in tempore non attulerint |
et eidem legata interuerterint.
perinde ac si non sit aliud peccati genus quod perdat homines,
quam istud in quo opulentia tua patitur detrimentum.
Cum tamen iis qui egestate premuntur,
non solum quod debent,
remitti debeat,
sed etiam de rebus quas affatim collegisti,
quantum opus est impendi.
Detestabilis et illorum cupiditas,
qui simulata sanctitate decipiunt |
et uel pro ędificando sacello |
uel pro peregrinationis uoto perficiendo |
uel pro aliquo alio pietatis opere exequendo |
ęra efflagitant,
quasi non furti uel rapinę sit genus |
mendacio aliquid ellicere |
et in alium,
quam in quem datum est usum conuertere.
Hi tanto grauius puniendi erunt,
quanto fallacius egerint.
dicente Domino:
cupiditas,
qui simulata sanctitate decipiunt |
et uel pro ędificando sacello |
uel pro peregrinationis uoto perficiendo |
uel pro aliquo alio pietatis opere exequendo |
ęra efflagitant,
quasi non furti uel rapinę sit genus |
mendacio aliquid ellicere |
et in alium,
quam in quem datum est usum conuertere.
Hi tanto grauius puniendi erunt,
quanto fallacius egerint.
dicente Domino:
alia ementes.
neque eos poenitet aut pudet dolo ac fraudibus niti ut lucrentur.
Aduersus istos iratus Dominus per Micheam prophetam uociferatur et ait:
Adhuc ignis in domo impii,
thesauri iniquitatis |
et mensura minor irę plena.
nunquid iustificabo stateram impiam et saccelli pondera dolosa?
Denique minatur facturum se,
ut congregatę tanto flagitio opes fiant hostibus in predam |
et ipsi opum domini in captiuitatem.
Horum etiam in Amos propheta dolos ac malignitatem detegit dicens:
mensura minor irę plena.
nunquid iustificabo stateram impiam et saccelli pondera dolosa?
Denique minatur facturum se,
ut congregatę tanto flagitio opes fiant hostibus in predam |
et ipsi opum domini in captiuitatem.
Horum etiam in Amos propheta dolos ac malignitatem detegit dicens:
dolosa?
Denique minatur facturum se,
ut congregatę tanto flagitio opes fiant hostibus in predam |
et ipsi opum domini in captiuitatem.
Horum etiam in Amos propheta dolos ac malignitatem detegit dicens:
et deficere facitis egenos terrę dicentes:
Quando transibit mensis,
et uenundabimus merces,
et sabbatum,
et aperiemus frumentum,
ut minuamus mensuram |
et augeamus siclum,
et supponamus stateras dolosas,
ut possideamus in argento egenos |
et pauperes pro calciamentis |
et quisquilias frumenti uendamus?
Ac ne frustra talia obiecisse uideatur |
iurat quod lugebunt |
et dolore supplicii persoluent,
quod cum delectatione lucri perpetrarunt.
Timeat poenam Gezi.
timeat exitum Iudę.
alter mendacio munus extorsit,
et reuersus est leprosus.
alter iustum uendidit pro argento,
et laqueo uitam finiuit.
Ille quoque quem purpura tegebat,
quem quotidiana saginabant conuiuia,
in inferno sepultus,
in flammis ardens totus |
frustra guttam aquę petiit qua linguam tantum refrigeraret.
Diues ille alter,
qui frugum hubertate lętatus dilatare cogitabat horrea |
et in annos multos opulenter uiuere,
statim audiuit:
poenam Gezi.
timeat exitum Iudę.
alter mendacio munus extorsit,
et reuersus est leprosus.
alter iustum uendidit pro argento,
et laqueo uitam finiuit.
Ille quoque quem purpura tegebat,
quem quotidiana saginabant conuiuia,
in inferno sepultus,
in flammis ardens totus |
frustra guttam aquę petiit qua linguam tantum refrigeraret.
Diues ille alter,
qui frugum hubertate lętatus dilatare cogitabat horrea |
et in annos multos opulenter uiuere,
statim audiuit:
Ille quoque quem purpura tegebat,
quem quotidiana saginabant conuiuia,
in inferno sepultus,
in flammis ardens totus |
frustra guttam aquę petiit qua linguam tantum refrigeraret.
Diues ille alter,
qui frugum hubertate lętatus dilatare cogitabat horrea |
et in annos multos opulenter uiuere,
statim audiuit:
cogitabat horrea |
et in annos multos opulenter uiuere,
statim audiuit:
et non est in Deum diues.
De isto in psalmis dicitur:
De isto in psalmis dicitur:
Deum adiutorem suum,
sed sperauit in multitudine diuitiarum suarum,
et pręualuit in uanitate sua.
Ideo Apostolus ad Timotheum:
sperauit in multitudine diuitiarum suarum,
et pręualuit in uanitate sua.
Ideo Apostolus ad Timotheum:
Apostolus ad Timotheum:
Diuitibus inquit huius seculi pręcipe |
non sublime sapere |
neque sperare in incerto diuitiarum,
sed in Deo uiuo,
qui pręstat nobis omnia abunde ad fruendum,
bene agere,
diuites fieri in bonis operibus,
facile tribuere,
communicare,
thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum.
Qui uult ergo in Deum diues esse,
non sibi thesaurizet,
sed inopię aliorum.
In Deum diues est,
qui charitatis operibus abundat,
non qui rebus opulentus incedit.
in incerto diuitiarum,
sed in Deo uiuo,
qui pręstat nobis omnia abunde ad fruendum,
bene agere,
diuites fieri in bonis operibus,
facile tribuere,
communicare,
thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum.
Qui uult ergo in Deum diues esse,
non sibi thesaurizet,
sed inopię aliorum.
In Deum diues est,
qui charitatis operibus abundat,
non qui rebus opulentus incedit.
Esurientes et sitientes iustitiam Dominus implet bonis,
diuites autem auaros dimittit
ad fruendum,
bene agere,
diuites fieri in bonis operibus,
facile tribuere,
communicare,
thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum.
Qui uult ergo in Deum diues esse,
non sibi thesaurizet,
sed inopię aliorum.
In Deum diues est,
qui charitatis operibus abundat,
non qui rebus opulentus incedit.
Esurientes et sitientes iustitiam Dominus implet bonis,
diuites autem auaros dimittit inanes.
Quid prosunt
Rex
Quod autem reges omnium semper opulentissimi sunt,
hoc ideo fit ,
quia regum opes non tam suę quam populi sunt.
Eorum quippe impensis plebes tute degunt,
ab hostium iniuria proteguntur,
in rerum uite necessariarum copia conseruantur.
Quemadmodum autem communi utilitati exposita esse debet principis opulentia,
ita et priuatorum diuitię adiumento sint egestati alienę.
Alioquin et ipsi diuites egebunt ac miseri erunt.
et ipsi diuites egebunt ac miseri erunt.
Quid enim illo miserius,
qui inops uirtutis est?
qui cum diues sit meritis caret liberalitatis,
quę beatos efficiunt.
et auaritię uel luxurię grauatur uitiis,
quę mergunt in profundum.
Talium infelicitatem dolenter ingemiscit in Euangelio Dominus dicens:
Quid enim illo miserius,
qui inops uirtutis est?
qui cum diues sit meritis caret liberalitatis,
quę beatos efficiunt.
et auaritię uel luxurię grauatur uitiis,
quę mergunt in profundum.
Talium infelicitatem dolenter ingemiscit in Euangelio Dominus dicens:
quęstum faciunt uel cum quęsitis ad uoluptatem abutuntur.
Hos etiam Iacobus apostolus lugubri uoce aggreditur et ait:
et ait:
uestris,
quę aduenient uobis.
diuitię uestrę putrefactę sunt,
et uestimenta uestra a tineis comesta sunt.
aurum et argentum uestrum ęruginauit,
et ęrugo eorum in testimonium uobis erit,
et manducabit carnes uestras sicut ignis.
thesaurizastis uobis iram in nouissimis diebus.
ecce merces operariorum,
qui messuerunt regiones uestras,
quę fraudata est a uobis,
clamat,
et clamor eorum in aures Domini sabaoth introiuit.
epulati estis super terram,
et in luxuriis enutristis corda uestra.
in die occisionis adduxistis
ęruginauit,
et ęrugo eorum in testimonium uobis erit,
et manducabit carnes uestras sicut ignis.
thesaurizastis uobis iram in nouissimis diebus.
ecce merces operariorum,
qui messuerunt regiones uestras,
quę fraudata est a uobis,
clamat,
et clamor eorum in aures Domini sabaoth introiuit.
epulati estis super terram,
et in luxuriis enutristis corda uestra.
in die occisionis adduxistis et occidistis iustum,
et non restitit uobis.
Talia
carnes uestras sicut ignis.
thesaurizastis uobis iram in nouissimis diebus.
ecce merces operariorum,
qui messuerunt regiones uestras,
quę fraudata est a uobis,
clamat,
et clamor eorum in aures Domini sabaoth introiuit.
epulati estis super terram,
et in luxuriis enutristis corda uestra.
in die occisionis adduxistis et occidistis iustum,
et non restitit uobis.
Talia consyderans uas electionis Paulus:
Radix inquit omnium malorum est
thesaurizastis uobis iram in nouissimis diebus.
ecce merces operariorum,
qui messuerunt regiones uestras,
quę fraudata est a uobis,
clamat,
et clamor eorum in aures Domini sabaoth introiuit.
epulati estis super terram,
et in luxuriis enutristis corda uestra.
in die occisionis adduxistis et occidistis iustum,
et non restitit uobis.
Talia consyderans uas electionis Paulus:
Radix inquit omnium malorum est cupiditas.
uobis.
Talia consyderans uas electionis Paulus:
Radix inquit omnium malorum est cupiditas.
Addamus his et alia,
si forte diuinę sapientię ueritate sępius pulsati resipiscant.
In psalmo dicitur:
Addamus his et alia,
si forte diuinę sapientię ueritate sępius pulsati resipiscant.
In psalmo dicitur:
Leuius ac tolerabilius esset |
fructum non capere,
nisi sequeretur supplicium.
dicente Ezechiele propheta:
Leuius ac tolerabilius esset |
fructum non capere,
nisi sequeretur supplicium.
dicente Ezechiele propheta:
diues sum et locupletatus,
et nullius egeo;
et nescis,
quia tu es miser et miserabilis,
et pauper et cęcus et nudus.
Quis enim finis luxurię diuitum nisi quem eodem libro legimus:
18
se et in deliciis fuit,
tantum date ei tormentum et luctum.
Quanto melius cum isto actum fuisset |
nescisse diuitias,
inopem mendicum-que uixisse |
et in miseriis potius quam in deliciis duxisse ętatem.
sed quo diutius in deliciis impune uixit,
eo infelicius cecidit.
Beatum se putabat ,
quod sibi prospere succederent omnia,
ideo-que licentius peccabat.
ideo tenuit eum superbia,
opertus est iniquitate et impietate sua.
prodiit
Beatum se putabat ,
quod sibi prospere succederent omnia,
ideo-que licentius peccabat.
ideo tenuit eum superbia,
opertus est iniquitate et impietate sua.
prodiit quasi ex adipe iniquitas eius |
transiuit in affectum cordis sui |
nunc in tormentis positus audit:
Memento quia recepisti bona in uita tua |
pauperes autem quorum non es misertus |
patiebantur mala.
tu nunc cruciaris illi consolantur.
Auaritia
Beatum se putabat ,
quod sibi prospere succederent omnia,
ideo-que licentius peccabat.
ideo tenuit eum superbia,
opertus est iniquitate et impietate sua.
prodiit quasi ex adipe iniquitas eius |
transiuit in affectum cordis sui |
nunc in tormentis positus audit:
Memento quia recepisti bona in uita tua |
pauperes autem quorum non es misertus |
patiebantur mala.
tu nunc cruciaris illi consolantur.
Auaritia
,
quod sibi prospere succederent omnia,
ideo-que licentius peccabat.
ideo tenuit eum superbia,
opertus est iniquitate et impietate sua.
prodiit quasi ex adipe iniquitas eius |
transiuit in affectum cordis sui |
nunc in tormentis positus audit:
Memento quia recepisti bona in uita tua |
pauperes autem quorum non es misertus |
patiebantur mala.
tu nunc cruciaris illi consolantur.
Auaritia
(!)
Cum-que hoc ita sit,
eo tamen processit
Auaritia
(!)
Cum-que hoc ita sit,
eo tamen processit ista auri sacra fames,
ut quę natura saluti hominis consulens terra occultauerat,
ea fossionibus in profundum actis erruere coeperint .
montes cuniculis subruuntur,
et homo cęlum suspicere genitus,
ultro se in ima telluris immergit.
nec supra se pendentem metuit molem |
nec post se relictum solem quicquam ęstimat;
per menses
sit,
eo tamen processit ista auri sacra fames,
ut quę natura saluti hominis consulens terra occultauerat,
ea fossionibus in profundum actis erruere coeperint .
montes cuniculis subruuntur,
et homo cęlum suspicere genitus,
ultro se in ima telluris immergit.
nec supra se pendentem metuit molem |
nec post se relictum solem quicquam ęstimat;
per menses plurimos perpetuam noctem sustinet,
ut argentum aurum-que in suam ipse perniciem proferat.
si modo quod multis contigit,
non ante fuerit oppressus ruina |
se-que
.
montes cuniculis subruuntur,
et homo cęlum suspicere genitus,
ultro se in ima telluris immergit.
nec supra se pendentem metuit molem |
nec post se relictum solem quicquam ęstimat;
per menses plurimos perpetuam noctem sustinet,
ut argentum aurum-que in suam ipse perniciem proferat.
si modo quod multis contigit,
non ante fuerit oppressus ruina |
se-que repente cum opibus quas collegerat sepeliat.
Frumenta,
uinum,
oleum,
linum,
lanam |
cetera-que uitę nostrę necessaria in aperto nobis fruenda obtulerat Deus,
cętera
perpetuam noctem sustinet,
ut argentum aurum-que in suam ipse perniciem proferat.
si modo quod multis contigit,
non ante fuerit oppressus ruina |
se-que repente cum opibus quas collegerat sepeliat.
Frumenta,
uinum,
oleum,
linum,
lanam |
cetera-que uitę nostrę necessaria in aperto nobis fruenda obtulerat Deus,
cętera tanquam nocitura latere uolebat.
Ideo autem et ista creauit,
ut sicut eorum qui oblatis contenti sunt nota est modestia,
ita illorum qui etiam occultata scrutantur,
manifesta esset cupiditas
oblitus,
nisi somnio deterritus propositum inhibuisset.
Amorem ergo quem paupertas conciliauerat,
opulentia distraxit.
|
quia tamen pecunię auidus fuerat,
triginta argenteis illum uendidit,
a quo iam tot beneficia acceperat.
Neminem itaque uere diligunt hi,
quibus habendi cupido dominatur.
Siqua enim lucri spes accesserit,
continuo grassantur in eos,
quos uidebantur diligere.
Hircanus enim prius,
deinde Herodes Iudeę reges aperuisse feruntur sepulchrum Dauidis regis,
thesaurum cum illo conditum rati.
Scilicet non satis erat humanę cupiditati prędam capere ex uiuis |
uel ex interemptis spolia |
latentia quoque in monumentis cadauera excutere coepit.
Cui laboro?
et fraudo animam meam bonis?
Sed qui eiusmodi sunt,
iis per Esaiam minatur Dominus et ait:
thesaurum auferre moliebatur,
equites diuinitus apparentes flagellis ceciderunt.
Seleucus
Ipse Seleucus dum pecunias a Mopsuestenis
Seleucus
Ipse Seleucus dum pecunias a Mopsuestenis
Iosephus tradit)
dicente Salomone:
hoc pręcipuum malum habetur,
quod a diuinorum cultu nos auertat |
et cęlestium bonorum meminisse non permittat.
Hoc testantur Domini uerba per Esaiam dicentis:
minatur dicens:
potestis Deo seruire et mammonę.
Qui ergo cumulandis opibus incumbit,
Dei cultum deserat necesse est.
Quod si quando opum studiosi ad ecclesiam conueniant,
corpore in templo sunt,
animo in foro uersantur |
totus de mercemoniis sermo est.
et dum recitantur Dei uerba,
illi de nundinis inter se colloquuntur,
digni Domini flagello eiicientis eos ac dicentis:
Domus mea domus orationis est |
vos autem fecistis illam
mammonę.
Qui ergo cumulandis opibus incumbit,
Dei cultum deserat necesse est.
Quod si quando opum studiosi ad ecclesiam conueniant,
corpore in templo sunt,
animo in foro uersantur |
totus de mercemoniis sermo est.
et dum recitantur Dei uerba,
illi de nundinis inter se colloquuntur,
digni Domini flagello eiicientis eos ac dicentis:
Domus mea domus orationis est |
vos autem fecistis illam speluncam latronum.
Si enim illorum qui gulę indulgent (iuxta eundem apostolum) Deus uenter est,
cur non pecuniam eorum deum esse dixerimus,
quibus nihil charius est pecunia?
Nam siquando aliquis fidelis disciplinę pręceptor in illicitos contractus,
in usuras,
in immodicam lucrandi cupiditatem inuectus fuerit,
indignantur,
reclamant,
in furorem uertuntur.
Si enim illorum qui gulę indulgent (iuxta eundem apostolum) Deus uenter est,
cur non pecuniam eorum deum esse dixerimus,
quibus nihil charius est pecunia?
Nam siquando aliquis fidelis disciplinę pręceptor in illicitos contractus,
in usuras,
in immodicam lucrandi cupiditatem inuectus fuerit,
indignantur,
reclamant,
in furorem uertuntur.
Si enim illorum qui gulę indulgent (iuxta eundem apostolum) Deus uenter est,
cur non pecuniam eorum deum esse dixerimus,
quibus nihil charius est pecunia?
Nam siquando aliquis fidelis disciplinę pręceptor in illicitos contractus,
in usuras,
in immodicam lucrandi cupiditatem inuectus fuerit,
indignantur,
reclamant,
in furorem uertuntur.
deum esse dixerimus,
quibus nihil charius est pecunia?
Nam siquando aliquis fidelis disciplinę pręceptor in illicitos contractus,
in usuras,
in immodicam lucrandi cupiditatem inuectus fuerit,
indignantur,
reclamant,
in furorem uertuntur.
superent,
foenore ac rapinis rem quęrere fas putant.
His psalmista imprecatur dicens:
eorum,
quoniam uidi iniquitatem et contradictionem in ciuitate die ac nocte |
et non defecit de plateis eius usura et dolus.
Pręcipitari eos in infernum petit,
non uoto odii,
sed pręscientia futuri.
Tunc enim et linguę eorum in diuersum diuidentur,
cum pręter spem opes illas,
in quibus confidebant,
repente derelinquere cogentur.
Iidem glorię auidi sardonychatas manus et sericas uestes uulgo ostentant,
ut honorentur.
quibus illa Magonis Vergiliani uerba
in ciuitate die ac nocte |
et non defecit de plateis eius usura et dolus.
Pręcipitari eos in infernum petit,
non uoto odii,
sed pręscientia futuri.
Tunc enim et linguę eorum in diuersum diuidentur,
cum pręter spem opes illas,
in quibus confidebant,
repente derelinquere cogentur.
Iidem glorię auidi sardonychatas manus et sericas uestes uulgo ostentant,
ut honorentur.
quibus illa Magonis Vergiliani uerba conueniunt:
Est domus ampla,
iacent penitus defossa
et animi bonis gehenna excipiet,
tanto miseriores futuros,
quanto sibi uidentur feliciores.
Recte itaque admonentur a Domino per Hieremiam dicente:
quanto sibi uidentur feliciores.
Recte itaque admonentur a Domino per Hieremiam dicente:
Recte itaque admonentur a Domino per Hieremiam dicente:
Recte itaque admonentur a Domino per Hieremiam dicente:
sapiens in sapientia |
et non glorietur fortis in fortitudine sua,
et non glorietur diues in diuitiis suis,
sed in hoc glorietur,
qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus,
qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra.
Ingrati
Ingratos etiam facit habendi auiditas:
non attendunt quantum acceperint,
sed quantum ipsi appetierint.
et quoniam nullum beneficium ęquare potest auari hominis cupiditatem,
immemores
a
Dauide missi fuerant, non solum uacuos rebus dimisit, sed etiam cum
probro repulit.
Ac fere tales diuites sunt: siquid offers, libenter accipiunt, siquid
repetis indignantur.
De his in Ecclesiastico dicitur:
Ac fere tales diuites sunt: siquid offers, libenter accipiunt, siquid
repetis indignantur.
De his in Ecclesiastico dicitur:
offers, libenter accipiunt, siquid
repetis indignantur.
De his in Ecclesiastico dicitur:
Fallaces.
Ad hęc nihil illis fallacius est.
qui enim diuitias amat,
nec periurare timet |
nec alios fraude circumuenire dubitat |
nec eum omnino aperte mentiri pudet,
siquid ex eo se facturum lucri credit.
neque quisquam est,
qui in leuissimis etiam rebus tam facile iurat quam diues auarus.
tunc autem maxime,
cum e re sua fore sperat,
si uerbis fecerit fidem.
Timidi
Nullum postremo timidius est animal ad
interim pauidus ingremiscit,
luget,
anxiatur |
et tristius sibi uidetur a diuitiis quam a corpore discedere.
Inde scriptum est:
O mors quam amara est memoria tua homini pacem habenti in substantiis suis.
Torquetur cogitans cui illas relinquat?
quis illis post se fruetur?
quas ipse tanto labore quęsiuit,
tanta solicitudine auxit,
tanta parsimonia ne minuerentur sustentauit.
Tum si forte in mentem uenerint usurę,
fraudes,
rapinę,
quibus in acquirendo usus est,
magis nequitię suę conscientia cruciabitur |
de salute desperans |
se-que iusto Dei iudicio mox damnandum uidens.
suis.
Torquetur cogitans cui illas relinquat?
quis illis post se fruetur?
quas ipse tanto labore quęsiuit,
tanta solicitudine auxit,
tanta parsimonia ne minuerentur sustentauit.
Tum si forte in mentem uenerint usurę,
fraudes,
rapinę,
quibus in acquirendo usus est,
magis nequitię suę conscientia cruciabitur |
de salute desperans |
se-que iusto Dei iudicio mox damnandum uidens.
24841. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] id est qui miserorum tutelam suscipientes bona eorum per dolum usurpant.
Turbabuntur quia se reos esse non ignorant una cum illis qui in inferno sunt computandos.
24842. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] magis isti?
qui etiam aliena iniuste possident,
hęreditate regni cęlestis indigni erunt?
Tot auaritię mala consyderans Apostolus dixit:
24843. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] auaritię mala consyderans Apostolus dixit:
24844. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] elabitur |
quam retinenda speratur.
Cuius rei Salomon non ignarus,
cum immensas opes et cuiusque generis uoluptates sibi comparasset exclamauit:
24845. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
et omnia uanitas!
detestatus-que est industriam suam in acquirendo,
incertus de hęrede |
et certus nihil diu permansurum sub sole.
Audite ergo Dominum saluti uestrę consulentem:
24846. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] diu permansurum sub sole.
Audite ergo Dominum saluti uestrę consulentem:
24847. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et tinea demolitur, et ubi fures effodiunt et furantur. thesaurizate autem uobis thesauros in cęlo, ubi nec ęrugo | nec tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt nec furantur. Apostoli Ipsis quos in suum elegit consortium pręcepit, ne aurum uel argentum possiderent | nec pecuniam in zonis | nec peram in uia | nec duas tunicas | neque calciamenta | neque uirgam. Et quisquam opes opibus cumulando ei se placiturum confidit?
24848. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in cęlo, ubi nec ęrugo | nec tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt nec furantur. Apostoli Ipsis quos in suum elegit consortium pręcepit, ne aurum uel argentum possiderent | nec pecuniam in zonis | nec peram in uia | nec duas tunicas | neque calciamenta | neque uirgam. Et quisquam opes opibus cumulando ei se placiturum confidit? Si seruus Christi es,
24849. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nec ęrugo | nec tinea demolitur, et ubi fures non effodiunt nec furantur. Apostoli Ipsis quos in suum elegit consortium pręcepit, ne aurum uel argentum possiderent | nec pecuniam in zonis | nec peram in uia | nec duas tunicas | neque calciamenta | neque uirgam. Et quisquam opes opibus cumulando ei se placiturum confidit? Si seruus Christi es, cur ille pauper et tu
24850. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
detrimentum patiaris?
Igitur dilargitis tandem istis caducis labilibus-que rebus ad ęterna et nunquam desitura bona mentem errige |
et cum Dauide Deum deprecare:
24851. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Igitur dilargitis tandem istis caducis labilibus-que rebus ad ęterna et nunquam desitura bona mentem errige |
et cum Dauide Deum deprecare:
24852. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
24853. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] testimonia tua, et non in auaritiam. Atque ita Domini suffragante gratia uinces improbas habendi appetitiones | pręceptum-que implebis in Euangelio dicentis: Videte et cauete ab omni auaritia, quia non in abundantia cuiusquam uita eius ex his quę possidet. Ut uidelicet aliquis ob hoc quia diues est aut diutius uiuat in terra | aut felicius in cęlo. Vitę enim ęterna pręmia non opulentię
24854. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | pręceptum-que implebis in Euangelio dicentis: Videte et cauete ab omni auaritia, quia non in abundantia cuiusquam uita eius ex his quę possidet. Ut uidelicet aliquis ob hoc quia diues est aut diutius uiuat in terra | aut felicius in cęlo. Vitę enim ęterna pręmia non opulentię dantur, sed uirtuti. Dissolue colligationes impietatis, solue fasciculos deprimentes, ut pondere auaritię
24855. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in Euangelio dicentis: Videte et cauete ab omni auaritia, quia non in abundantia cuiusquam uita eius ex his quę possidet. Ut uidelicet aliquis ob hoc quia diues est aut diutius uiuat in terra | aut felicius in cęlo. Vitę enim ęterna pręmia non opulentię dantur, sed uirtuti. Dissolue colligationes impietatis, solue fasciculos deprimentes, ut pondere auaritię liberatus, leuis et alacer
24856. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] enim ęterna pręmia non opulentię dantur,
sed uirtuti.
Dissolue colligationes impietatis,
solue fasciculos deprimentes,
ut pondere auaritię liberatus,
leuis et alacer expansis obseruatę in pauperes benignitatis pennis tollaris in cęlum |
et ab illis in superna tabernacula recipiaris,
quibus hic benefeceris.
et tandem ad Dominum conuersus dicas:
24857. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non opulentię dantur,
sed uirtuti.
Dissolue colligationes impietatis,
solue fasciculos deprimentes,
ut pondere auaritię liberatus,
leuis et alacer expansis obseruatę in pauperes benignitatis pennis tollaris in cęlum |
et ab illis in superna tabernacula recipiaris,
quibus hic benefeceris.
et tandem ad Dominum conuersus dicas:
24858. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
sed uirtuti.
Dissolue colligationes impietatis,
solue fasciculos deprimentes,
ut pondere auaritię liberatus,
leuis et alacer expansis obseruatę in pauperes benignitatis pennis tollaris in cęlum |
et ab illis in superna tabernacula recipiaris,
quibus hic benefeceris.
et tandem ad Dominum conuersus dicas:
24859. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] substantia mea apud te est. De beneficiis conferendis vt deo similes simvs. Caput XXI Post elemosinarum dissertationem de aliis etiam beneficiis restat quęrendum, tam in dando quam in accipiendo gratia-que referenda. Dare beneficia Deum imitari est, cum Dei natura maxime benefica atque benigna sit. Dei beneficia
24860. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] apud te est. De beneficiis conferendis vt deo similes simvs. Caput XXI Post elemosinarum dissertationem de aliis etiam beneficiis restat quęrendum, tam in dando quam in accipiendo gratia-que referenda. Dare beneficia Deum imitari est, cum Dei natura maxime benefica atque benigna sit. Dei beneficia
24861. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Dare beneficia Deum imitari est,
cum Dei natura maxime benefica atque benigna sit.
Dei beneficia
24862. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
cum Dei natura maxime benefica atque benigna sit.
Dei beneficia
24863. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] autumnum, hiemem. foecundauit humum fructibus, herbis, arboribus, distinxit fluminibus, ligauit montibus, ditauit metallis, ornauit gemmis, repleuit bestiis. Omnis generis animantia constituit: alia quę aera peruolarent, alia quę per terram reperent, alia quę in aquis natarent. Cuncta denique quę uidemus | et quę non uidemus, ipse dixit et facta sunt, ipse mandauit et creata sunt. Cui autem ista seruirent | qui-que istis pręesset atque dominaretur, hominem ipsum formauit. Cuius dignitatem et excellentiam
24864. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quę uidemus |
et quę non uidemus,
ipse dixit et facta sunt,
ipse mandauit et creata sunt.
Cui autem ista seruirent |
qui-que istis pręesset atque dominaretur,
hominem ipsum formauit.
Cuius dignitatem et excellentiam Propheta contemplatus |
et ad autorem suum conuersus in uocem prorupit dicens:
24865. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Omnia subiecisti sub pedibus eius, oues et boues uniuersas, insuper et pecora campi, uolucres cęli et pisces maris, qui perambulant semitas maris. Vt autem omnia subiecta essent homini, intelligentia ratione sapientia et cogitationum interprete lingua eum insigniuit | ac sibi in parte similem reddidit. Eidem leges pręcepta-que dedit, per quę ueram ęternam-que beatitudinem consequi posset | de terra translatus in cęlum, de corruptione ad incorruptionem, de mortalitate ad immortalitatem. ICXC Atque etiam ut post
24866. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] maris. Vt autem omnia subiecta essent homini, intelligentia ratione sapientia et cogitationum interprete lingua eum insigniuit | ac sibi in parte similem reddidit. Eidem leges pręcepta-que dedit, per quę ueram ęternam-que beatitudinem consequi posset | de terra translatus in cęlum, de corruptione ad incorruptionem, de mortalitate ad immortalitatem. ICXC Atque etiam ut post pręuaricationem, per quam a tanto exciderat bono, pristinę gratię statum eidem repararet, filium suum unigenitum misit, qui humanę
24867. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] de mortalitate ad immortalitatem. ICXC Atque etiam ut post pręuaricationem, per quam a tanto exciderat bono, pristinę gratię statum eidem repararet, filium suum unigenitum misit, qui humanę mortalitatis carne assumpta pro homine se Deo Patri in sacrificium obtulit | omnes-que per primorum parentum culpam sub maledicto uenundatos suo ipse sanguine redemit, etiam in ingratos beneficus et in delinquentes pius. Primus in se credentibus regnum cęleste promittere coepit. Primus poenitentibus
24868. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quam a tanto exciderat bono, pristinę gratię statum eidem repararet, filium suum unigenitum misit, qui humanę mortalitatis carne assumpta pro homine se Deo Patri in sacrificium obtulit | omnes-que per primorum parentum culpam sub maledicto uenundatos suo ipse sanguine redemit, etiam in ingratos beneficus et in delinquentes pius. Primus in se credentibus regnum cęleste promittere coepit. Primus poenitentibus paradisi ianuam aperuit, quo primus deuicta morte cum corpore ascendit, ut sequentibus pararet locum | et post
24869. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] bono, pristinę gratię statum eidem repararet, filium suum unigenitum misit, qui humanę mortalitatis carne assumpta pro homine se Deo Patri in sacrificium obtulit | omnes-que per primorum parentum culpam sub maledicto uenundatos suo ipse sanguine redemit, etiam in ingratos beneficus et in delinquentes pius. Primus in se credentibus regnum cęleste promittere coepit. Primus poenitentibus paradisi ianuam aperuit, quo primus deuicta morte cum corpore ascendit, ut sequentibus pararet locum | et post se per sua incedentes
24870. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] eidem repararet, filium suum unigenitum misit, qui humanę mortalitatis carne assumpta pro homine se Deo Patri in sacrificium obtulit | omnes-que per primorum parentum culpam sub maledicto uenundatos suo ipse sanguine redemit, etiam in ingratos beneficus et in delinquentes pius. Primus in se credentibus regnum cęleste promittere coepit. Primus poenitentibus paradisi ianuam aperuit, quo primus deuicta morte cum corpore ascendit, ut sequentibus pararet locum | et post se per sua incedentes uestigia clementer susciperet |
24871. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] gratiam non est opis humanę.
quibus etiam Propheta se imparem confitetur dicens:
24872. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ut in eum credamus, ei seruiamus, eius mandatis legibus-que pareamus. Hoc si pręstabimus, neque benefecisse nobis illum poenitebit | neque ea quę pollicitus est pigebit exhibere. ac tanto quidem libentius hoc faciet, quanto nos magis in impartienda proximis nostris humanitate exerceri uiderit. Is enim proxime ad similitudinem eius accedit, cui potissima cura est operum charitatis. Hunc igitur sequamur, hunc ipsum quam possumus
24873. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] durum te et inexorabilem amicis conqueretur, deinde cum ad se rediens causam negationis iustam fuisse cognouerit, uere se abs te amari fatebitur | et tibi debebit, quod postulata non concedendo eum periculo erripueris, in quod uelut effrenis equus impetu ferebatur. Atque hanc quidem ob rem ipse bonorum omnium distributor Deus non omnia orantibus pręstat: alius poscit diuitias, alius prosperam corporis ualitudinem, alius magistratum. et ipse qui nouit quem finem singula habitura sint,
24874. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nescitis quid petatis. Fit enim sępenumero ut talia adepti animę suę detrimentum patiantur. Quod ergo fortasse concederet iratus, denegat propicius, et nescimus. At uero si in eum qui nihil petit ultro beneficium contuleris, plus tibi gratię habebitur, quam si roganti non negasses. Bis esse gratum aiunt, quod opus est, si ultro offeras. Eum pręterea qui iusta petit | et re ipsa quam petit satis
24875. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] beneficium contuleris,
plus tibi gratię habebitur,
quam si roganti non negasses.
Bis esse gratum aiunt,
quod opus est,
si ultro offeras.
Eum pręterea qui iusta petit |
et re ipsa quam petit satis indigere uidetur,
promissis ne in longum trahas,
cum protinus possis tribuere:
dilatum beneficium minuit gratiam,
cito datum auget.
Hinc est pręceptum illud Salomonis:
24876. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Salomonis:
24877. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quod non est facturus.
Beneficium merentibus dare |
accipere est.
Nemo enim non magis illius iudicium quam beneficium laudat,
qui digno dedit.
atque in hoc maxime Deum imitatur,
cum Deus ipse in optimum quenque maxime beneficus sit |
nec nisi bene de se merentes ad beatitudinis gloriam faciat ascendere.
24878. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Beneficium merentibus dare |
accipere est.
Nemo enim non magis illius iudicium quam beneficium laudat,
qui digno dedit.
atque in hoc maxime Deum imitatur,
cum Deus ipse in optimum quenque maxime beneficus sit |
nec nisi bene de se merentes ad beatitudinis gloriam faciat ascendere.
24879. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] iudicium quam beneficium laudat,
qui digno dedit.
atque in hoc maxime Deum imitatur,
cum Deus ipse in optimum quenque maxime beneficus sit |
nec nisi bene de se merentes ad beatitudinis gloriam faciat ascendere.
24880. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tuus da ei cibum. si sitierit da ei potum. hoc faciens congeres carbones super caput eius; ut uidelicet qui odii duritia concretus est, postquam tuo beneficio fuerit superatus, liquescat ardore charitatis | et simultatem in beniuolentiam conuertat. Ne ingratis quidem subtrahenda sunt beneficia. quanuis enim illi non referant gratiam quam debent, referet ille qui nullum bonum sua fraudat mercede, qui solem suum oriri facit super
24881. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] beneficia. quanuis enim illi non referant gratiam quam debent, referet ille qui nullum bonum sua fraudat mercede, qui solem suum oriri facit super bonos et malos, et pluit super iustos et iniustos. Qvaliter nos gerere debemvs in dandis beneficiis. Caput XXIII In omnes itaque beneficia conferenda sunt, sed tamen ut quo cuique opus fuerit | quod-que cuique conuenerit detur | et merita singulorum spectanda erunt et necessitates et ingenia.
24882. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] bonum sua fraudat mercede, qui solem suum oriri facit super bonos et malos, et pluit super iustos et iniustos. Qvaliter nos gerere debemvs in dandis beneficiis. Caput XXIII In omnes itaque beneficia conferenda sunt, sed tamen ut quo cuique opus fuerit | quod-que cuique conuenerit detur | et merita singulorum spectanda erunt et necessitates et ingenia. Dignis non solum uitę subsidia, sed etiam honores atque officia deferantur.
24883. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] officia deferantur. Inopes cibo, potu, tegumento, tecto iuuentur. Amici et parentur beneficio et foueantur. Inimici ita palpandi demulcendi-que sunt, ut ad placabilitatem inclinentur. Cum ingratis quoque sic agendum, ut in iis ueteris beneficentię obliuionem | nouę discutiat refricatio. Nam ueluti arua minus foecunda, si sepius fimum irrigationem-que receperint, frugifera efficientur, ita ingratus recentibus admonitus beneficiis pręterita quoque atque
24884. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Quę uirtuti debentur,
palam dari conuenit,
ut et honorandus appareat qui accipit,
et alii eius exemplo ad actiones honore dignas excitentur.
Is uero occulte erit adiuuandus,
quem inopię suę pudet.
cui siquid in aperto obtuleris,
magis proditum se dolebit |
quam lętabitur adiutum.
Beneficii obliuisci debet qui dedit,
semper autem memoriter tenere qui accepit.
alteri dones.
Nam cum beneficium dare liberalitatis uirtus sit |
et aliena rapere auaritię uitium,
quomodo potest dici uirtus,
quę uitio constat?
Quis neget dare elemosinam pietatis esse munus?
et tamen offerre in templum non licet,
quod partum est inique.
Sic enim in Esaia legimus:
|
et aliena rapere auaritię uitium,
quomodo potest dici uirtus,
quę uitio constat?
Quis neget dare elemosinam pietatis esse munus?
et tamen offerre in templum non licet,
quod partum est inique.
Sic enim in Esaia legimus:
et tamen offerre in templum non licet,
quod partum est inique.
Sic enim in Esaia legimus:
Proximi ergo animę periculum (si possumus) pręsentis uitę nostrę impendio propulsare debemus.
Ionas
Et si Ionas propheta tempestatem in mari passus mergi uoluit ne alii mergerentur,
quanto magis pręferenda est cuiusque hominis animę salus corporis nostri saluti?
Omne tamen beneficium non tam res ipsa magnum facit |
quam uoluntas.
si triste,
si superbe,
si serius quam oportuit pręstatur,
si denique pene a nolente et inuito extorquetur.
Quemadmodum igitur rem multi precii uilitat frigida uoluntas tribuentis,
ita exiguum etiam beneficium gratum efficit in conferendo animi promptitudo atque facilitas.
Illi quoque plus debeo,
qui parui modici-que sui peculii participem me fecit,
quam qui diues multum donauit.
Plus enim largitus est,
cui minus quo ipse fruatur restat.
Hanc uerissimam
sui peculii participem me fecit,
quam qui diues multum donauit.
Plus enim largitus est,
cui minus quo ipse fruatur restat.
Hanc uerissimam sententiam Domini confirmat autoritas.
grato-que animo sicuti dandum ita et accipiendum erit beneficium.
qui contemptim acceperit,
iam ingratus est,
si sibi beneuole pręstitum est.
Ille uero qui hilare accipit et libenter,
iam persoluit maximam beneficii partem,
quę in animo est.
Reddit enim pro beniuolentia beniuolentiam,
licet nondum munus pro munere retulerit.
Deest interdum referendi copia,
interdum occasio.
et
posse non occurrat.
Ab illo qui infamia notatus est |
et turpiter uiuit,
non accipias beneficium,
ne perditis moribus eius fauere uidearis;
nisi forte eo accepto |
et inita cum homine familiaritate spes fuerit |
tuis admonitionibus eum reuocandi |
sibi-que restituendi,
ne in nequitia obduratus pereat.
Cum-que etiam malis benefaciendum sit,
non est prętermittenda benefaciendi occasio,
si tunc se offerat,
cum ille qui corrigi debet,
munus aliquod porrigit.
Tunc etiam a malo
a pharaone,
sic Daniel a Nabuchodonosoro.
non hoc quidem ut ipsis gratiam deberent,
sed ut suis prodessent.
De beneficiis reddendis.
Caput XXV
Porro in referenda gratia tales nos pręstemus,
quales esse decuit in beneficio accipiendo.
Cui refertur,
sentiat quam libenter quam iocunde sibi referatur.
ut lętus sit |
se quoque prudenter egisse,
quod in homine tam grato suum collocarit beneficium.
ut ipsis gratiam deberent,
sed ut suis prodessent.
De beneficiis reddendis.
Caput XXV
Porro in referenda gratia tales nos pręstemus,
quales esse decuit in beneficio accipiendo.
Cui refertur,
sentiat quam libenter quam iocunde sibi referatur.
ut lętus sit |
se quoque prudenter egisse,
quod in homine tam grato suum collocarit beneficium.
Nihilominus soluta etiam gratia |
nos ei debere
XXV
Porro in referenda gratia tales nos pręstemus,
quales esse decuit in beneficio accipiendo.
Cui refertur,
sentiat quam libenter quam iocunde sibi referatur.
ut lętus sit |
se quoque prudenter egisse,
quod in homine tam grato suum collocarit beneficium.
Nihilominus soluta etiam gratia |
nos ei debere fateamur,
quia dignos nos suo beneficio iudicauit,
quia prior ad amiciciam uenit,
ut merito redametur,
qui coeperit amare.
Interim si grati esse
Nihilominus soluta etiam gratia |
nos ei debere fateamur,
quia dignos nos suo beneficio iudicauit,
quia prior ad amiciciam uenit,
ut merito redametur,
qui coeperit amare.
Interim si grati esse uolumus,
nunquam patiamur excidi memoriam collatorum in nos beneficiorum.
Ingratus est qui non reddit.
audeo dicere non minus ingratus est qui non meminit.
quoniam ne tunc quidem gratus fuit,
cum acciperet.
Quod
res est quę pręcipue faciat ingratos?
alios certe superbia,
alios auaritia.
Illi dignos se beneficio existimant,
et dedisse putant cum acceperint.
hi uero accepisse se dissimulant,
ne reddant.
et quanto cupidius acceperunt,
tanto in reddendo lentiores existunt |
nihil-que se fecisse lucri arbitrantur si paria reddiderint.
quasi uero gratum esse non uirtus sit sed uitium.
Quod enim turpe est id utile putant,
et quod honestum est,
hoc sibi
est.
cum non possis uelle tantum retulisse est.
Cęterum illi qui non reddere lucrari esse existimant,
multum quidem falluntur.
Quis enim in eum iterum beneficus erit,
cuius ingratitudinem semel fuerit expertus?
Itaque rarius accipiet,
qui in reddendo negligentem se pręstabit.
Illi uero qui capessendis
esse existimant,
multum quidem falluntur.
Quis enim in eum iterum beneficus erit,
cuius ingratitudinem semel fuerit expertus?
Itaque rarius accipiet,
qui in reddendo negligentem se pręstabit.
Illi uero qui capessendis uirtutibus operam impendunt,
non rerum emolumenta sequuntur sed morum.
Eis incumbunt officiis,
eorum cura studio-que
se pręstabit.
Illi uero qui capessendis uirtutibus operam impendunt,
non rerum emolumenta sequuntur sed morum.
Eis incumbunt officiis,
eorum cura studio-que distringuntur,
in quibus uersantes |
non diuitiis quę improbis etiam communes sunt,
sed quod longe beatius est,
uitę sanctimonia proficiunt.
Quin immo contemptis calcatis-que opibus ad solam uirtutem confugiunt |
neque hanc se consequi posse sciunt,
nisi illas abiecerint.
sanctimonia proficiunt.
Quin immo contemptis calcatis-que opibus ad solam uirtutem confugiunt |
neque hanc se consequi posse sciunt,
nisi illas abiecerint.
Et cum nihil preciosius uirtute sit,
quis negauerit eos multum lucrifacere qui in dando reddendo-que beneficio et liberales imprimis et grati esse student?
Hęc enim ea res est,
quę amicos comparat,
quę inimicos placat,
quę Deum propiciat,
quę immortalitatem mortalibus donat |
et de terra sublatos cęlo inserit
ea res est,
quę amicos comparat,
quę inimicos placat,
quę Deum propiciat,
quę immortalitatem mortalibus donat |
et de terra sublatos cęlo inserit sedibus-que sanctorum.
ut semper beati sint,
qui ut charitatem seruarent,
semper munifici liberales-que fuerunt.
Is autem qui in beneficiis compensandis dati accepti rationes dispungit,
nec liberalis profecto |
nec gratus est,
sed cupiditati seruiens negociator |
et
terrenis tantum ac perituris inhians bonis,
non ad cęlestia animum intendens et ęterna.
|
atque uterque ita se gerere,
ut Deo magis placeat quam hominibus.
Quos hominibus placere magis delectat,
ab hominibus captant gloriam |
et a Deo non accipiunt mercedem.
debita-que uirtuti pręmia amittunt,
dum quicquid recte laudabiliter-que egerint,
uanitati tradunt |
et non in eum finem,
in quem debent dirigunt.
Vtrvm debemvs pro beneficio, cvi successit inivria.
Caput XXVI
Quid inquiet aliquis,
si post beneficium acceptum affectus sim
ita se gerere,
ut Deo magis placeat quam hominibus.
Quos hominibus placere magis delectat,
ab hominibus captant gloriam |
et a Deo non accipiunt mercedem.
debita-que uirtuti pręmia amittunt,
dum quicquid recte laudabiliter-que egerint,
uanitati tradunt |
et non in eum finem,
in quem debent dirigunt.
Vtrvm debemvs pro beneficio, cvi successit inivria.
Caput XXVI
Quid inquiet aliquis,
si post beneficium acceptum affectus sim iniuria,
debeo-ne
24906. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] Non possumus (ut quidam aiunt) Deo dare beneficium, cum eius omnia sint. sic neque gratiam referre, cum nullius rei indigeat | bonorum-que omnium plenissimus existat. Quid ergo sępe in Scripturis de ingratitudine nostra querentem audimus? Ingratitudinis autem non iure argueretur, qui gratus esse nequiuisset. Quę igitur illa res est, quę nos erga Deum aut ingratos reddat | aut gratos faciat? Cuncta nanque Dei sunt. quicquid
24907. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] beneficium an non? Si negaueris, respondebo tibi: sine causa ergo benignius quam reliqui eiusdem conditionis a domino accipitur, sine causa manumittitur | et iam non ut seruus aut libertus, sed ut filius diligitur. Immerito certe ista in seruum conferuntur, si nullum domino beneficium pręstitit. Sed qui talia a domino meruit accipere, negari non potest, quin pręstiterit aliquid, ob quod talia accipere uisus est dignus.
24908. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] Cum igitur omnium hominum unus dominus Deus sit | et omnia quę possidemus ab ipso acceperimus, beneficium tamen ei pręstamus, uel uerius reddimus, quoties mandatis eius paremus, quoties consulta suscipimus, monita implemus | et in omnibus ipsi soli obsequi nitimur. Offendimus autem si his contraria agimus. Ideo-que ab illo et iusti pręmium referunt | et poenam iniqui; non quod Deo ex benefactis hominum aliquid accedat |
24909. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] credimus:
24910. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] Vide igitur qua ratione et demus Deo beneficia et accipimus pręmia | et quomodo si non dederimus, mulctandi simus. Atque ut apertius hoc quod astruimus intelligas | qui in Deum credit, qui Deo obtemperat, qui Deum diligit, honorat, colit, ueneratur, gratus est. Incredulus, expes, impius, Deum homines-que contemnens, ingratus est. Nullum postremo peccatum quod legi aduersatur diuinę,
24911. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] erit huiusce rei proponere aliquot exempla. et primo eorum, quos Dominus gratiam sibi referentes amplexatus est. deinde illorum quibus pro ingratitudine intulit mala. ut cum pręsentia consyderauerimus , de futuris non ambigamus. beatos uidelicet et in cęlo fore, qui sic a Domino diliguntur in terra. e contrario autem in inferno quoque cruciandos esse, si non se correxerint, qui antequam eo descendant, pro scelere puniuntur. De gratis erga devm in testamento veteri.
24912. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] et primo eorum, quos Dominus gratiam sibi referentes amplexatus est. deinde illorum quibus pro ingratitudine intulit mala. ut cum pręsentia consyderauerimus , de futuris non ambigamus. beatos uidelicet et in cęlo fore, qui sic a Domino diliguntur in terra. e contrario autem in inferno quoque cruciandos esse, si non se correxerint, qui antequam eo descendant, pro scelere puniuntur. De gratis erga devm in testamento veteri. Caput II
24913. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] Dominus gratiam sibi referentes amplexatus est.
deinde illorum quibus pro ingratitudine intulit mala.
ut cum pręsentia consyderauerimus ,
de futuris non ambigamus.
beatos uidelicet et in cęlo fore,
qui sic a Domino diliguntur in terra.
e contrario autem in inferno quoque cruciandos esse,
si non se correxerint,
qui antequam eo descendant,
pro scelere puniuntur.
De gratis erga devm in testamento veteri.
Caput II
Abel
beatos uidelicet et in cęlo fore,
qui sic a Domino diliguntur in terra.
e contrario autem in inferno quoque cruciandos esse,
si non se correxerint,
qui antequam eo descendant,
pro scelere puniuntur.
De gratis erga devm in testamento veteri.
Caput II
Abel
Posuit enim altaria Domino,
uictimas obtulit,
decimas persoluit,
Deo credidit,
et reputatum est ei ad iustitiam.
denique ut Domino obediret,
filio non pepercit.
Ob hoc quidem cum Deo colloquitur,
pater multarum gentium constituitur,
in semine eius quod est Christus benedicendę omnes nationes Deo promittente nascuntur.
Loth
angelorum |
et superesse Sodomitis inter quos habitabat,
igne et sulphure de cęlo pluente ob scelera consumptis.
Isaac
Domino suo non peccauit.
Perquam digne autem Deo gratia refertur,
cum innocentia per omne uitę curriculum inoffensa seruatur.
Hic igitur bene de Deo meritus cum sementem fecisset,
centuplum collegit,
geminos genuit,
in quibus benedicendis errare non est permissus.
non enim cui uoluit,
sed cui debuit benedixit,
ut Abrahę patris genus in Christum dirigeretur.
Iacob
uitę curriculum inoffensa seruatur.
Hic igitur bene de Deo meritus cum sementem fecisset,
centuplum collegit,
geminos genuit,
in quibus benedicendis errare non est permissus.
non enim cui uoluit,
sed cui debuit benedixit,
ut Abrahę patris genus in Christum dirigeretur.
Iacob
fecisset,
centuplum collegit,
geminos genuit,
in quibus benedicendis errare non est permissus.
non enim cui uoluit,
sed cui debuit benedixit,
ut Abrahę patris genus in Christum dirigeretur.
Iacob
Scriptura accusat,
et Deo charissimus fuisse beneficia testantur.
Ad eum primogenita fratris Esau transferuntur,
dicente Domino:
Iacob dilexi,
Esau autem odio habui.
Cum obdormisset,
scalam uidit a terra ad cęlum extentam |
et in ea angelos ascendentes et descendentes |
ac Dominum cacumini innixum.
qui terram in qua quiescebat ei promisit |
regnum-que eius longe late-que diffundendum prędixit.
Inde ille parens efficitur duodecim liberorum,
qui duodecim tribubus nomen dederunt |
coeptus-que est
fratris Esau transferuntur,
dicente Domino:
Iacob dilexi,
Esau autem odio habui.
Cum obdormisset,
scalam uidit a terra ad cęlum extentam |
et in ea angelos ascendentes et descendentes |
ac Dominum cacumini innixum.
qui terram in qua quiescebat ei promisit |
regnum-que eius longe late-que diffundendum prędixit.
Inde ille parens efficitur duodecim liberorum,
qui duodecim tribubus nomen dederunt |
coeptus-que est uocari Israhel,
hoc est,
Deum uidens.
et,
vidi inquit
Dominum facie ad
eius longe late-que diffundendum prędixit.
Inde ille parens efficitur duodecim liberorum,
qui duodecim tribubus nomen dederunt |
coeptus-que est uocari Israhel,
hoc est,
Deum uidens.
et,
vidi inquit
Dominum facie ad faciem.
In Aegyptum transmigrans multiplicatur.
Liberis quę euentura erant moriens prophetauit.
Ioseph
Deum uidens.
et,
vidi inquit
Dominum facie ad faciem.
In Aegyptum transmigrans multiplicatur.
Liberis quę euentura erant moriens prophetauit.
Ioseph
et iuuenis impudenter se ingerentis dominę libidini non consensit |
maluit-que uitam suam periclitari |
quam castitatem pollui,
cum ab illa irata tentati adulterii insimularetur.
Magnam deinde fratrum in se iniuriam cum ulcisci posset,
magnis rependit beneficiis:
eos quippe a quibus in seruitutem uenundatus fuerat,
in Aegyptum urgente fame profectos benigne suscepit largiter-que aluit.
Erat enim secundus a rege,
cuius uisa obscuritatibus inuoluta Spiritu Sancto reuelante plana fecerat.
Moyses
dominę libidini non consensit |
maluit-que uitam suam periclitari |
quam castitatem pollui,
cum ab illa irata tentati adulterii insimularetur.
Magnam deinde fratrum in se iniuriam cum ulcisci posset,
magnis rependit beneficiis:
eos quippe a quibus in seruitutem uenundatus fuerat,
in Aegyptum urgente fame profectos benigne suscepit largiter-que aluit.
Erat enim secundus a rege,
cuius uisa obscuritatibus inuoluta Spiritu Sancto reuelante plana fecerat.
Moyses
prodigiis terruit,
populum Israhel eduxit de Aegypto,
quando mare se aperiens aridum transeuntibus prębuit iter |
et eorum persecutores oppressit aquis.
orante Amalech superatus est.
Iosue
erat metuentem spe uictorię animauit.
Proinde dignus fuit,
qui in demortui Moysi locum sufficeretur |
et uictis hostibus regionem a Domino promissam obtineret |
eam-que per tribus diuideret.
Ad hanc transeunti Iordanis refrenato aquarum cursu in sicco alueo uiam
cessit.
Hiericuntem obsidente muri corruerunt.
Inimicos persequente sol et luna steterunt,
ne noctis interuentu qui fugiebant elaberentur.
Tot igitur miraculis testatum est,
quantum ei Dominus faueret.
quia erga se in omnibus gratum fidum-que sciebat.
Iordanis refrenato aquarum cursu in sicco alueo uiam
cessit.
Hiericuntem obsidente muri corruerunt.
Inimicos persequente sol et luna steterunt,
ne noctis interuentu qui fugiebant elaberentur.
Tot igitur miraculis testatum est,
quantum ei Dominus faueret.
quia erga se in omnibus gratum fidum-que sciebat.
Patriarchę
Sed ne cathalogum sacrorum texere uidear,
grati erga Deum fuere omnes illi patriarchę,
illi duces,
illi sacerdotes,
illi
Patriarchę
Sed ne cathalogum sacrorum texere uidear,
grati erga Deum fuere omnes illi patriarchę,
illi duces,
illi sacerdotes,
illi iudices,
illi reges,
illi prophetę,
qui in mandatis Dei,
in Lege,
in omnibus cerimoniis constanter pie-que permansere.
Tales autem eligere solitus est Dominus,
per quos populum erudiret,
a seruitute liberaret,
a periculis errueret,
uictoria donaret |
et de illis quę futura erant admoneret.
Patriarchę
Sed ne cathalogum sacrorum texere uidear,
grati erga Deum fuere omnes illi patriarchę,
illi duces,
illi sacerdotes,
illi iudices,
illi reges,
illi prophetę,
qui in mandatis Dei,
in Lege,
in omnibus cerimoniis constanter pie-que permansere.
Tales autem eligere solitus est Dominus,
per quos populum erudiret,
a seruitute liberaret,
a periculis errueret,
uictoria donaret |
et de illis quę futura erant admoneret.
Patriarchę
Sed ne cathalogum sacrorum texere uidear,
grati erga Deum fuere omnes illi patriarchę,
illi duces,
illi sacerdotes,
illi iudices,
illi reges,
illi prophetę,
qui in mandatis Dei,
in Lege,
in omnibus cerimoniis constanter pie-que permansere.
Tales autem eligere solitus est Dominus,
per quos populum erudiret,
a seruitute liberaret,
a periculis errueret,
uictoria donaret |
et de illis quę futura erant admoneret.
a periculis errueret,
uictoria donaret |
et de illis quę futura erant admoneret.
Quod si benignissimus Dominus fideliter sibi seruientes |
beneficiorum-que suorum non oblitos |
ita ut dictum est fouet,
ita amplexatur in terris adhuc uiuentes,
quanto magis ad cęlestis beatitudinis domicilia mansiones-que angelorum translatos?
Hęc de Veteris historię fontibus hausta iam exigere uidentur,
ut a Nouę salubrius fluentibus aquis aliqua deriuemus,
ad
Hęc de Veteris historię fontibus hausta iam exigere uidentur,
ut a Nouę salubrius fluentibus aquis aliqua deriuemus,
ad eandem gratitudinis uirtutem accommodata.
De gratis erga devm in testamento novo.
Caput
non pręsentia bona hominibus polliceri coepit sed futura,
nec terrenum largiri regnum sed cęleste.
nauare operam |
contemptis-que omnibus ipsum unum,
absque quo nihil est beatum,
tota mente concupiscere?
Merito igitur sequens credentium ętas ad omnia dura atque aspera perferenda coepit accingi,
mollia uero respuere et delicata |
atque in his pręcipue gratiam referre Saluatori,
per quę maximum omnium beneficium se accepisse meminit.
Quid enim maius aut optabilius esse potuit |
quam paradisum per tot secula primi hominis culpa clausum,
per ea demum quę Christus passus est,
nobis fuisse reseratum?
esse potuit |
quam paradisum per tot secula primi hominis culpa clausum,
per ea demum quę Christus passus est,
nobis fuisse reseratum?
Serui dei
Talem quippe pro beneficiis gratiam primo Deo retulere apostoli,
deinde martyres cęteri-que Christi serui,
uirgines quoque et uiduę |
omnes-que illi qui ecclesię autoritate in sanctorum collegio numerantur.
Petrus. Paulus. Ioannes. Bartholomeus. Thomas. Iacobus maior. Iacobus minor. Stephanus. Laurentius
Pro Christi nomine non dubitauit Petrus crucifigi,
Paulus capite truncari,
Ioannes
in sanctorum collegio numerantur.
Petrus. Paulus. Ioannes. Bartholomeus. Thomas. Iacobus maior. Iacobus minor. Stephanus. Laurentius
Pro Christi nomine non dubitauit Petrus crucifigi,
Paulus capite truncari,
Ioannes in feruentis olei dolium nudus demergi,
Bartholomeus uiuus excoriari,
Thomas lanceis perfodi,
Iacobus Maior decollari,
Minor fuste fullonis interimi,
Stephanus lapidibus obrui,
Laurentius igne cremari,
omnes denique per tormenta consumi.
Illos quibus hoc contigit,
Apostolus ad Hebreos scribens pulchre percenset cum ait:
(!)
Si tamen nosse desyderas,
nihil illis prosperius contingere potuit |
quam per aduersitatum patientiam ostendere,
quali constantia |
quanta-que fide Christum diligerent.
Adde quod in illos quoque a quibus necem supplicia-que passi sunt uictores fuerint.
Pręualuit enim patientium fides impietati persecutorum,
et contempto inanium deorum cultu ab omnibus adorari coeptus est Christus.
Nequaquam sancti martyres coronati triumpharent in cęlo,
Adde quod in illos quoque a quibus necem supplicia-que passi sunt uictores fuerint.
Pręualuit enim patientium fides impietati persecutorum,
et contempto inanium deorum cultu ab omnibus adorari coeptus est Christus.
Nequaquam sancti martyres coronati triumpharent in cęlo,
nisi in terra uicissent.
Fidei uictoria
(!)
Vera fidelium uictoria est |
neque deiici aduersis |
neque secundis efferri,
Deo magis quam hominibus obedire |
quoque a quibus necem supplicia-que passi sunt uictores fuerint.
Pręualuit enim patientium fides impietati persecutorum,
et contempto inanium deorum cultu ab omnibus adorari coeptus est Christus.
Nequaquam sancti martyres coronati triumpharent in cęlo,
nisi in terra uicissent.
Fidei uictoria
(!)
Vera fidelium uictoria est |
neque deiici aduersis |
neque secundis efferri,
Deo magis quam hominibus obedire |
et carnem
Fidei uictoria
(!)
Vera fidelium uictoria est |
neque deiici aduersis |
neque secundis efferri,
Deo magis quam hominibus obedire |
et carnem spiritui repugnantem in seruitutem redigere.
Quę quidem et illi sancti,
quos persecutionis non attigit gladius,
diligenter obseruarunt.
Dum enim uiuerent,
non cessabant Christo seruiendo uitę instituta uel ipsi
|
Anna,
Paula,
Galla,
Melania,
Monicha |
et alię plurimę.
Talium uitam mores-que sequatur oportet,
qui cumulatissimam Deo gratiam cupit referre |
ac post relatam ab ipso suscipi et immortalitatis gloria in cęlestibus uestiri.
Proponamus nunc ingratorum exempla.
ut quos pręmia ad uirtutem parum excitant,
saltem poena a uitiis auocet.
De ingratis ante dilvvivm.
Caput IV
auocet.
De ingratis ante dilvvivm.
Caput IV
Adam et Eua
Primi parentes nostri donec beneficiorum memores iussioni diuinę obtemperarunt,
paradisi in quo positi erant,
bonis fruebantur.
Postquam uero per ingratitudinem a mandato recessere ligni uetiti fructum gustando,
eiecti de paradiso,
laboribus,
erumnis,
morti
intellectum,
Dei similitudinem acceperant.
a quo pręesse bestiis terrę |
et uolucribus cęli |
et piscibus maris iussi erant.
ut his quę terra proferret uescerentur .
et simul ligna,
lapides,
metalla,
ignem quoque et aquam,
tellurem et aera in usum uitę necessarium haberent.
Merito igitur malis mancipati sunt,
cum talem ac tantum benefactorem offendissent.
et pariendi cruciatibus mulctatur.
ut
uoluptatem quam cepit |
fructum interdictum manducando,
filios generando dolore compenset.
Merito etiam Adę est dictum:
Maledicta terra in opere tuo.
In laboribus comedes ex ea cunctis diebus uitę tuę.
spinas et tribulos germinabit tibi,
et comedes herbas terrę.
in sudore uultus tui uesceris pane tuo,
donec reuertaris in terram de qua sumptus es.
quia puluis es,
et in puluerem reuerteris.
cruciatibus mulctatur.
ut
uoluptatem quam cepit |
fructum interdictum manducando,
filios generando dolore compenset.
Merito etiam Adę est dictum:
Maledicta terra in opere tuo.
In laboribus comedes ex ea cunctis diebus uitę tuę.
spinas et tribulos germinabit tibi,
et comedes herbas terrę.
in sudore uultus tui uesceris pane tuo,
donec reuertaris in terram de qua sumptus es.
quia puluis es,
et in puluerem reuerteris.
manducando,
filios generando dolore compenset.
Merito etiam Adę est dictum:
Maledicta terra in opere tuo.
In laboribus comedes ex ea cunctis diebus uitę tuę.
spinas et tribulos germinabit tibi,
et comedes herbas terrę.
in sudore uultus tui uesceris pane tuo,
donec reuertaris in terram de qua sumptus es.
quia puluis es,
et in puluerem reuerteris.
Tot igitur mala passi sunt post reatum,
quot antequam peccassent,
bonis fruebantur.
Non esset magnum
Merito etiam Adę est dictum:
Maledicta terra in opere tuo.
In laboribus comedes ex ea cunctis diebus uitę tuę.
spinas et tribulos germinabit tibi,
et comedes herbas terrę.
in sudore uultus tui uesceris pane tuo,
donec reuertaris in terram de qua sumptus es.
quia puluis es,
et in puluerem reuerteris.
Tot igitur mala passi sunt post reatum,
quot antequam peccassent,
bonis fruebantur.
Non esset magnum eorum crimen,
nisi et magna essent beneficia,
in quem
etiam Adę est dictum:
Maledicta terra in opere tuo.
In laboribus comedes ex ea cunctis diebus uitę tuę.
spinas et tribulos germinabit tibi,
et comedes herbas terrę.
in sudore uultus tui uesceris pane tuo,
donec reuertaris in terram de qua sumptus es.
quia puluis es,
et in puluerem reuerteris.
Tot igitur mala passi sunt post reatum,
quot antequam peccassent,
bonis fruebantur.
Non esset magnum eorum crimen,
nisi et magna essent beneficia,
in quem commissum est.
Non tam enim ex se |
quam ex
in terram de qua sumptus es.
quia puluis es,
et in puluerem reuerteris.
Tot igitur mala passi sunt post reatum,
quot antequam peccassent,
bonis fruebantur.
Non esset magnum eorum crimen,
nisi et magna essent beneficia,
in quem commissum est.
Non tam enim ex se |
quam ex meritis eius qui offensus est,
ingratitudinis culpa pensari debet.
Itaque,
quam grauiter peccauerint,
poena indicat |
quę quidem ad posteros omnes fuit propagata,
propter corruptam
poena indicat |
quę quidem ad posteros omnes fuit propagata,
propter corruptam radicem,
de qua generantur.
Cayn
est dicens:
Maledictus eris super terram,
quę aperuit os suum |
et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua.
cum operatus fueris eam,
non dabit tibi fructus suos;
uagus et profugus eris super terram omnibus diebus uitę tuę.
Postremo et ipse interfectus fuisse creditur in septima generatione,
ut prius annos multos aduersa sustineret maledictionis,
deinde quod fratri intulerat,
ipse ab aliis ferret.
parua fuit ingratitudo,
illa malicia,
quę Deum ad poenitentiam compulit,
quod hominem fecisset.
Deo fauente timuit eos Aegyptus,
et cum dimittere nollet,
flagella sustinuit.
mare se aperiens siccum euntibus prębuit iter,
et aquę quę illis hinc inde pro muro erant,
Aegyptios cum armis hostiliter insequentes operuere.
In solitudine manna cęlestis cibus pabulum illis prębuit |
et de saxo uirga percusso scaturiens amnis potum.
Iordanis ad fontem suum reuersus perstitit donec transirent.
terram denique promissionis lacte et melle manantem,
perdomitis eius incolis
ante diximus) uictus est Amalech;
buccinis clangentibus Hiericuntis moenia corruerunt;
Iosue inimicos persequente lapidibus pluit de cęlo super fugientium ceruices,
ac ne noctis interuentu elaberentur,
sol et luna motum suum continuerunt.
Nulla unquam fuit longior dies |
quam ista in qua quinque regum Cananeorum prostratus est exercitus.
Balaam pręterea prophetes asinę loquentis uoce prohibitus est eis maledicere,
et pro maledicto induxit super illos benedictionem,
benedictos a Deo esse non dubitans,
pro quibus mutum animal uocem protulerit humanam.
Victi
et pro maledicto induxit super illos benedictionem,
benedictos a Deo esse non dubitans,
pro quibus mutum animal uocem protulerit humanam.
Victi sunt deinde Palestini tonitru et fragore de cęlo territi.
Olophernes Caldeorum dux,
cum urbes aliorum prouincias-que expugnasset,
in Iudea unius foeminę manu uictus occubuit.
Regnante Hierosolymis Asa innumerabiles Aethiopum copias ad internicionem conciderunt.
Regnante Iosaphato cum ingentem Ammonitarum Idumeorum-que exercitum formidarent,
inimicos inter se digladiantes
Nunc ergo quod superest,
breuiter expediemus,
qua ingratitudine usi sint |
quanta-que Deo ulciscente pati meruere.
De ingratitvdine Ivdeorvm in devm et qvae pro idolatria passi sint .
Caput VI
Longum admodum foret memorare scelera singulorum,
qui inter Iudeos impii infidi-que fuere.
passi sint .
Caput VI
Longum admodum foret memorare scelera singulorum,
qui inter Iudeos impii infidi-que fuere.
Omnium ergo simul in Deum suum infidelitas detegatur |
poena-que infidelitatis.
ut cum hęc nota fuerint,
simul constet et ingratitudinis magnitudo |
et iusti Domini in ingratos pręsens uindicta.
quam siquis euitauerit,
nec futurę quidem,
quę omnium acerbissima est,
Iudeos impii infidi-que fuere.
Omnium ergo simul in Deum suum infidelitas detegatur |
poena-que infidelitatis.
ut cum hęc nota fuerint,
simul constet et ingratitudinis magnitudo |
et iusti Domini in ingratos pręsens uindicta.
quam siquis euitauerit,
nec futurę quidem,
quę omnium acerbissima est,
obnoxius erit.
Dum Moyses in monte immoratur,
donec tabulas digito Dei conscriptas acciperet,
illi ad idolatriam conuersi uitulum
cum hęc nota fuerint,
simul constet et ingratitudinis magnitudo |
et iusti Domini in ingratos pręsens uindicta.
quam siquis euitauerit,
nec futurę quidem,
quę omnium acerbissima est,
obnoxius erit.
Dum Moyses in monte immoratur,
donec tabulas digito Dei conscriptas acciperet,
illi ad idolatriam conuersi uitulum ęneum adorauerunt.
et:
gratiam fecit.
Moyses tamen indignos tabularum beneficio testatus,
de monte descendens ipsas confregit |
uitulum-que contriuit.
deinde Deo iubente Leuitę sumptis armis die illo uiginti tria milia fere ex iis qui uitulum adorauerant occiderunt.
ut eum morte dignum esse noueris,
qui in Deum ingratus est.
Post hęc contempto cęlesti cibo cum Aegyptias dapes concupissent,
aduersus Deum et Moysen mussitantes,
prouocatus in iram Dominus multa coturnicum ui castra operuit,
ut cupidini eorum satisfaceret.
Cęterum dum adhuc carnes
Deo iubente Leuitę sumptis armis die illo uiginti tria milia fere ex iis qui uitulum adorauerant occiderunt.
ut eum morte dignum esse noueris,
qui in Deum ingratus est.
Post hęc contempto cęlesti cibo cum Aegyptias dapes concupissent,
aduersus Deum et Moysen mussitantes,
prouocatus in iram Dominus multa coturnicum ui castra operuit,
ut cupidini eorum satisfaceret.
Cęterum dum adhuc carnes dentibus manderent,
animas efflabant |
plurimi-que desyderati sunt.
locus in huiusce ultionis memoriam |
Sepulchra concupiscentię
concupissent,
aduersus Deum et Moysen mussitantes,
prouocatus in iram Dominus multa coturnicum ui castra operuit,
ut cupidini eorum satisfaceret.
Cęterum dum adhuc carnes dentibus manderent,
animas efflabant |
plurimi-que desyderati sunt.
locus in huiusce ultionis memoriam |
Sepulchra concupiscentię appellatus.
et paruulos populi,
qui non peccauerant.
Quadraginta annos per solitudinem antequam terram incolendam adissent errauerunt.
Chore et Datan
Chorę quoque Datani et Abironis castra una
per uiam quę ducit ad Mare rubrum pertesi itineris laborem rursum reclamant.
sed neque hoc fuit illis impune.
Ignitorum serpentum ictibus percussi moriebantur.
Hinc tandem humiliatis ac ueniam poscentibus |
Moyses Domino iubente serpentem ex ęre formatum suspendit in ligno,
quem uulnerati aspiciendo conualescebant.
(crucifixus) ICXC
Id autem portendebat,
quod olim in Christum crucifixum credentes a diaboli morsibus liberandi essent.
Ignitus enim serpens diabolus est,
Christus
Hinc tandem humiliatis ac ueniam poscentibus |
Moyses Domino iubente serpentem ex ęre formatum suspendit in ligno,
quem uulnerati aspiciendo conualescebant.
(crucifixus) ICXC
Id autem portendebat,
quod olim in Christum crucifixum credentes a diaboli morsibus liberandi essent.
Ignitus enim serpens diabolus est,
Christus ęneus,
nihil in se ueneni habens et ueneno peccati infectos clementer sanans.
Porro ut quod proposuimus prosequamur,
quem uulnerati aspiciendo conualescebant.
(crucifixus) ICXC
Id autem portendebat,
quod olim in Christum crucifixum credentes a diaboli morsibus liberandi essent.
Ignitus enim serpens diabolus est,
Christus ęneus,
nihil in se ueneni habens et ueneno peccati infectos clementer sanans.
Porro ut quod proposuimus prosequamur,
iidem Israhelitę cum appulissent ad Sethim,
capti sunt amoribus Moabitidarum,
ita ut deos quoque illarum adorarent |
sed dignas
iussu Domini uiginti quatuor milia de illis interimunt.
tunc demum Deo placato a cędibus cessatum est,
cum Zambri uirum et Zochi scortum,
dum simul coiissent,
Phinees Eleazari sacerdotis filius pugione in genitalibus confodit.
Vt pręterea pateret,
non minori animaduersione dignos esse criminis impulsores quam autores,
Madianitas quoque percuti iussit Dominus,
qui eos callide per mulierum blandimenta traxerunt ad cultum idoli sui Belphegor.
et Ahialon et Abdon rursum peccauerunt |
et denuo a Palestinis oppressi sunt seruitutis iugo per annos quadraginta.
Post Sansonem uero inter se dissidere coeperunt,
quando tribus Beniamin ob stupratam cuiusdam Leuitę coniugem |
et per uim in una nocte multorum coitu lassatam atque extinctam pene interiit,
dum a reliquis tribubus indigne id ferentibus impugnantur .
Primo tamen de his qui illos oppugnatum uenerant cecidere uiginti duo milia.
iterum altero congressu octodecim milia.
et ipsi enim
illos oppugnatum uenerant cecidere uiginti duo milia.
iterum altero congressu octodecim milia.
et ipsi enim offenderant suis uiribus magis quam Dei auxilio freti.
sed tertio tandem certamine de Beniamin periere uiginti quinque milia.
oppidum eorum Gabaa incensum,
in quo obsessi erant.
idem-que factum reliquis urbibus ac uicis tribus huius.
Ista de Iudicum libro summatim perstringendo protulimus.
quę sequuntur,
Regum continet historia.
Mala decem tribvvm.
summatim perstringendo protulimus.
quę sequuntur,
Regum continet historia.
Mala decem tribvvm.
Caput VII
Tempore regum
Ob idolatriam, quę maxima in Deum ingratitudo est, diuisum fuit Iudeę regnum.
decem tribus in Samariam secessere sub rege Hieroboam, duę reliquę sub Roboam Hierosolymis manserunt.
In Samaria quidem perseuerauit impietatis crimen | Hierosolymitę magis fideles inuenti sunt.
Vitulos ęneos adorabant Samaritę,
historia.
Mala decem tribvvm.
Caput VII
Tempore regum
Ob idolatriam, quę maxima in Deum ingratitudo est, diuisum fuit Iudeę regnum.
decem tribus in Samariam secessere sub rege Hieroboam, duę reliquę sub Roboam Hierosolymis manserunt.
In Samaria quidem perseuerauit impietatis crimen | Hierosolymitę magis fideles inuenti sunt.
Vitulos ęneos adorabant Samaritę, quos pro diis colendos posuerat Hieroboam primus ex
Tempore regum
Ob idolatriam, quę maxima in Deum ingratitudo est, diuisum fuit Iudeę regnum.
decem tribus in Samariam secessere sub rege Hieroboam, duę reliquę sub Roboam Hierosolymis manserunt.
In Samaria quidem perseuerauit impietatis crimen | Hierosolymitę magis fideles inuenti sunt.
Vitulos ęneos adorabant Samaritę, quos pro diis colendos posuerat Hieroboam primus ex Iudeis Samarię rex.
Eam ob rem Abię Hierosolymarum
Samaria quidem perseuerauit impietatis crimen | Hierosolymitę magis fideles inuenti sunt.
Vitulos ęneos adorabant Samaritę, quos pro diis colendos posuerat Hieroboam primus ex Iudeis Samarię rex.
Eam ob rem Abię Hierosolymarum regi, in pręlio succubuerunt; die uno quinquaginta milia eorum desyderata sunt.
Ciuitates tres amissę: Bethel Hiesana et Ephron.
Deinde regnum de familia Hieroboami ad alios translatum.
Postea regnante Achab aduersum Syros profecti, ob hanc ipsam idolatrię culpam superantur.
Achab
Regnante Ioachan seruierunt Azahelo , regi Syrię.
Regnante Phacee | Theglatphalasar Assyriorum rex Samariam inuadens magnam quidem populi partem captiuam secum duxit Niniuen.
Regnante Osee | una cum rege omnes translati sunt in Assyriam | per Salmanasar Assyrię regem.
Cum enim prophanos gentium ritus imitarentur | et prophetarum arguerentur sermonibus, ad Deum Israhel reuerti nolebant, colentes Baal, filios filias-que idolis initiantes, inseruientes etiam diuinationibus
Hierosolymitarum immunditias gradus faciendus restat.
Sub Roboam rege legem Domini reliquerant,
cum Sesac rex Aegypti ciuitates eorum munitissimas debellauit.
dixit-que eis per prophetam Dominus:
Vos dereliquistis me,
et ego reliqui uos in manu Sesac.
Hic captam Hierosolymam subdidit seruituti.
Templi thesauros regiam-que gazam omnem sustulit et asportauit.
Sub Ioram rege,
quia gentilium ritus secuti fuerant,
Palestinorum atque Arabum magna in parte
reliqui uos in manu Sesac.
Hic captam Hierosolymam subdidit seruituti.
Templi thesauros regiam-que gazam omnem sustulit et asportauit.
Sub Ioram rege,
quia gentilium ritus secuti fuerant,
Palestinorum atque Arabum magna in parte pręda facti sunt.
Tunc enim et regis domus direpta |
et eius uxores liberi-que capti.
Ipse autem Ioram,
quia ab impietate non recesserat,
alui profluuio consumptus est.
Ob idem crimen Ioa regnante ingentes militum copias parua Syrorum manu prostratas amisere.
ipse Ioas
ablati,
ipse Amasias captus,
nobilium liberi pro obsidibus abducti.
Tunc etiam regnante Achaz colebant Baal,
cum et a rege Syrię spoliati sunt |
et a rege Samarię Phacee ingenti bello uicti.
Ea enim pugna centum uiginti milia uirorum cęsa fuisse dicuntur,
ducenta milia in captiuitatem abducta |
cum preda omnis generis prope inęstimabili.
quanuis Phacee ab angelo coargutus restituerit captiuos |
quia tamen ab impietate non recedebant,
Idumei illorum fines depopulati sunt,
urbes aliquot expugnarunt
quia tamen ab impietate non recedebant,
Idumei illorum fines depopulati sunt,
urbes aliquot expugnarunt Palestini,
agrum uastauerunt Assyrii.
quis tam impius est,
ut ueniam desperet,
si ad illum a quo alienatus est recurrerit?
Ioacha
Ioahazo quoque impio super impios regnante Nechao rex Aegypti eosdem tributa sibi pendere compulit.
ea erant |
centum argenti talenta in singulos annos,
unum auri .
Eliachim
Tunc Ioahazo sublato Heliachinum eius fratrem pręfecit regno.
Sed cum neque isto ad regni gubernacula sedente populus ab erroribus resipuisset,
|
atque etiam latronum infestationes passi sunt.
Ioachim
Et ne tunc quidem ab idolatrię cultura desistentes Ioachino Ioachimi filio regnante obsessi a Caldeis una cum rege potestati illorum sese dedidere .
Tunc omnes fere in Caldeam traducti sunt,
pręter pauperes uulgi agricolationi relictos.
Mathatias
Hinc Matathias urbi pene desertę iussus est pręsidere.
Cum-que ipsi etiam qui tunc residui erant,
nullo Dei flagello ab inueterato iam errore reuocari potuissent,
totam
in Caldeam traducti sunt,
pręter pauperes uulgi agricolationi relictos.
Mathatias
Hinc Matathias urbi pene desertę iussus est pręsidere.
Cum-que ipsi etiam qui tunc residui erant,
nullo Dei flagello ab inueterato iam errore reuocari potuissent,
totam in illos indignationem effudit Deus |
eos-que grauius quam unquam antea afflixit.
(!)
Cum enim Matathias iste qui et Sedechias est dictus,
a Caldeis defecisset,
obsedit eos Nabuchodonosor Caldeorum rex,
urbe
deinde iocundi uideret,
oculos erruit |
et uinctum secum Babylonem abduxit.
Post hęc Nabuzardan ducem cum ualida militum manu misit,
qui moenia urbis demolitus solo ęquauit,
domos templum-que incendit,
ciues in seruitutem ad Caldeam transtulit |
et cum illis uasa templi aurea,
argentea |
ęnea |
ęneas-que columnas templi.
primarios urbis ciues Dei-que sacerdotes interfecit.
et impletum est quod in psalmo prędictum fuerat:
Tradidit in captiuitatem uirtutem
demolitus solo ęquauit,
domos templum-que incendit,
ciues in seruitutem ad Caldeam transtulit |
et cum illis uasa templi aurea,
argentea |
ęnea |
ęneas-que columnas templi.
primarios urbis ciues Dei-que sacerdotes interfecit.
et impletum est quod in psalmo prędictum fuerat:
Tradidit in captiuitatem uirtutem eorum et pulchritudinem eorum in manus inimici.
et conclusit in gladio populum ,
et hęreditatem suam spreuit.
denique facta est,
quam prophetę prędixerant,
transmigratio Iudeę
incendit,
ciues in seruitutem ad Caldeam transtulit |
et cum illis uasa templi aurea,
argentea |
ęnea |
ęneas-que columnas templi.
primarios urbis ciues Dei-que sacerdotes interfecit.
et impletum est quod in psalmo prędictum fuerat:
Tradidit in captiuitatem uirtutem eorum et pulchritudinem eorum in manus inimici.
et conclusit in gladio populum ,
et hęreditatem suam spreuit.
denique facta est,
quam prophetę prędixerant,
transmigratio Iudeę in Caldeam |
ac tanta
|
et cum illis uasa templi aurea,
argentea |
ęnea |
ęneas-que columnas templi.
primarios urbis ciues Dei-que sacerdotes interfecit.
et impletum est quod in psalmo prędictum fuerat:
Tradidit in captiuitatem uirtutem eorum et pulchritudinem eorum in manus inimici.
et conclusit in gladio populum ,
et hęreditatem suam spreuit.
denique facta est,
quam prophetę prędixerant,
transmigratio Iudeę in Caldeam |
ac tanta prophanę gentis ingratitudo tales quidem poenas
aurea,
argentea |
ęnea |
ęneas-que columnas templi.
primarios urbis ciues Dei-que sacerdotes interfecit.
et impletum est quod in psalmo prędictum fuerat:
Tradidit in captiuitatem uirtutem eorum et pulchritudinem eorum in manus inimici.
et conclusit in gladio populum ,
et hęreditatem suam spreuit.
denique facta est,
quam prophetę prędixerant,
transmigratio Iudeę in Caldeam |
ac tanta prophanę gentis ingratitudo tales quidem poenas dedit.
fuerat:
Tradidit in captiuitatem uirtutem eorum et pulchritudinem eorum in manus inimici.
et conclusit in gladio populum ,
et hęreditatem suam spreuit.
denique facta est,
quam prophetę prędixerant,
transmigratio Iudeę in Caldeam |
ac tanta prophanę gentis ingratitudo tales quidem poenas dedit.
quę si solę proponerentur |
et nulla futura esset in inferno,
quis adeo temerarius est,
ut audeat esse in Deum ingratus?
denique facta est,
quam prophetę prędixerant,
transmigratio Iudeę in Caldeam |
ac tanta prophanę gentis ingratitudo tales quidem poenas dedit.
quę si solę proponerentur |
et nulla futura esset in inferno,
quis adeo temerarius est,
ut audeat esse in Deum ingratus?
Mala Ivdeorvm post Christi passionem propter incredvlitatem.
Caput IX
Postea
transmigratio Iudeę in Caldeam |
ac tanta prophanę gentis ingratitudo tales quidem poenas dedit.
quę si solę proponerentur |
et nulla futura esset in inferno,
quis adeo temerarius est,
ut audeat esse in Deum ingratus?
Mala Ivdeorvm post Christi passionem propter incredvlitatem.
Caput IX
Postea uero per Cyrum manumissi |
postliminio-que reuersi sub
urbem et templum |
Domino fauente,
postquam eos delicti poenituisset.
Fuisse deinceps legis diuinę satis quidem studiosos,
improbos tamen |
semper-que uirtuti alienę inuidos atque infensos.
In Christum impii
Christum Dei filium,
quem Lex et prophetę prędicauerant uenturum Saluatorem non receperunt,
quanuis uidissent miracula facientem |
et a plebe laudibus honore-que affectum.
docenti ueritatem non crediderunt,
innocentem falsis criminationibus circumuenerunt,
iustum condemnarunt,
ludibrio habuerunt |
et spinis coronatum flagellis-que cęsum cruci confixerunt .
tantum-que inualuit semel insitum infidis mentibus odium,
ut ne tunc quidem ad poenitentiam tanti sacrilegii mollescere quiuerint,
cum illo in cruce pendente |
sol obscuraretur,
terra tremeret,
sepulchra aperirentur,
templi parietes dissilirent,
saxa frangerentur.
Nam depositum quoque ac sepultum custodiri iusserunt.
cum-que ipsi custodes perendie reuersi eum a mortuis
mendacium,
ut rursum hi falso assererent,
se uidelicet nocte pręterita dormientibus clam uenisse Discipulos |
corpus-que furto sustulisse,
ut qui sepultus fuerat ad uitam credatur reuersus.
Inuida in Christum insurgentem.
(!)
Quid autem infelix Iudea alios celare iuuat,
cuius ipsa conscia es,
ueritatem?
si non surrexit,
cur pecuniam porrigis?
si surrexit,
cur Saluatorem tuum non
pertulistis,
quoties tamen uos Deum uestrum offendisse poenituit,
toties de malis omnibus liberati fuistis.
Longissima illa apud Babylonem seruitus (ut scriptores uestri testantur) septuagesimum annum non excessit.
rursum natali solo restituti,
rursum in omnibus reparati instaurati-que regnastis.
Quęnam quęso causa est,
quod post Christum a uobis condemnatum,
semel a Romanis uicti,
euersi,
dispersi,
nullam unquam pristini status faciem,
nullam amissę dignitatis umbram recepistis?
Iam mille quadringenti et octuaginta
profecto cum alia causa omnino nulla queat afferri,
restat ut ea sola sit quia Saluatorem uobis,
immo omnibus missum non recipitis.
Messiam quem uestrę uobis indicant Scripturę non admittitis.
Videte ingratitudinem uestram in Deum uestrum.
Ille uobis quem promiserat uitę doctorem misit,
uos ipsum occidistis.
Ille dedit Redemptorem,
qui pro culpa primorum parentum uestrorum satisfaceret,
et uos ei non creditis,
uos eum repudiatis.
Quandiu igitur obstinatis mentibus fouetis errorem,
Ps. 79
(!)
Agnoscite beneficium et confitemini Christum.
Venit enim uos |
non de manu regis Babylonis,
sed de potestate diaboli liberare.
non ad Hierosolymam reducere |
nec regno restituere terreno,
sed quod longe felicius est,
ad paradisum transferre,
in supernis cęli sedibus collocare |
et sempiternę suę glorię participes facere.
Quod si aduersus tantam Dei uestri nostri-que benignitatem |
Christum suum non recipiendo ingrati esse pergetis,
de temporalibus miseriis istis ad ęternas descendatis
|
et sempiternę suę glorię participes facere.
Quod si aduersus tantam Dei uestri nostri-que benignitatem |
Christum suum non recipiendo ingrati esse pergetis,
de temporalibus miseriis istis ad ęternas descendatis necesse est.
Nulla enim maior in Deum Patrem ingratitudo fieri potest |
quam in Filium ei coęqualem et coęternum et consubstantialem nolle credere.
Felices illi,
qui olim ne ingrati essent,
ipsum uobis gentibus-que prędicare non timuerunt.
qui ut nomen eius denegarent,
nec minis |
nec tormentis |
Quod si aduersus tantam Dei uestri nostri-que benignitatem |
Christum suum non recipiendo ingrati esse pergetis,
de temporalibus miseriis istis ad ęternas descendatis necesse est.
Nulla enim maior in Deum Patrem ingratitudo fieri potest |
quam in Filium ei coęqualem et coęternum et consubstantialem nolle credere.
Felices illi,
qui olim ne ingrati essent,
ipsum uobis gentibus-que prędicare non timuerunt.
qui ut nomen eius denegarent,
nec minis |
nec tormentis |
nec cędibus compelli potuerunt.
Verę quippe
coęqualem et coęternum et consubstantialem nolle credere.
Felices illi,
qui olim ne ingrati essent,
ipsum uobis gentibus-que prędicare non timuerunt.
qui ut nomen eius denegarent,
nec minis |
nec tormentis |
nec cędibus compelli potuerunt.
Verę quippe beatitudinis in Christo spe firmati tyrannis fortiores erant:
occidi poterant,
cogi ne Christum confiterentur,
non poterant.
Felices nunc hi,
qui ut qualem possunt pro beneficiis Deo gratiam referant,
Christo seruiunt,
Christum adorant,
de Christo die ac nocte cogitant,
Christo die ac nocte cogitant,
Christi pręcepta totis uiribus exequi contendunt |
et contemptis terrenę luxurię deliciis post eum currere nunquam desistunt.
Sed ne solos Iudeos accusasse uideamur,
nostrorum quoque in Christum infidelitas (ut alia delicta prętermittantur) in medium ueniat,
non tam quę modo sit,
quam quę olim fuerit |
et ueri assertione uicta desierit.
De ingratitvdine hereticorvm et ivdae proditoris.
Caput X
pręcepta totis uiribus exequi contendunt |
et contemptis terrenę luxurię deliciis post eum currere nunquam desistunt.
Sed ne solos Iudeos accusasse uideamur,
nostrorum quoque in Christum infidelitas (ut alia delicta prętermittantur) in medium ueniat,
non tam quę modo sit,
quam quę olim fuerit |
et ueri assertione uicta desierit.
De ingratitvdine hereticorvm et ivdae proditoris.
Caput X
Cum enim nullum
|
et ueri assertione uicta desierit.
De ingratitvdine hereticorvm et ivdae proditoris.
Caput X
Cum enim nullum mendacium diu stare possit,
quia nihil firmi,
nihil solidi habet in quo innitatur,
omnis falsa religio paulatim euanescat necesse est.
Itaque iampridem defecit ille diaboli fraude inductus deorum cultus.
Unus autem Deus etiam ab illis inuocatur qui Christum ignorant.
Defecerunt
est.
Itaque iampridem defecit ille diaboli fraude inductus deorum cultus.
Unus autem Deus etiam ab illis inuocatur qui Christum ignorant.
Defecerunt et hereses,
licet falsa ueris mixta in se haberent |
nihilominus quę uera erant manent,
quę falsa,
una cum suis autoribus interierunt.
Arrius
Arrius ab Euangelio alienatus |
impie-que de Trinitate sentiens uentris profluuio extinctus
autoribus interierunt.
Arrius
Arrius ab Euangelio alienatus |
impie-que de Trinitate sentiens uentris profluuio extinctus est.
Olympius
Olympius Arrianus dum blasphemias in sanctam Trinitatem ore sacrilego proferret,
fulmine ictus conflagrauit.
Anastasius augustus
Anastasius augustus Euticetis erroribus implicatus,
uerbum Dei in carnem mutatum |
et in Christo incarnato unam tantum esse naturam
extinctus est.
Olympius
Olympius Arrianus dum blasphemias in sanctam Trinitatem ore sacrilego proferret,
fulmine ictus conflagrauit.
Anastasius augustus
Anastasius augustus Euticetis erroribus implicatus,
uerbum Dei in carnem mutatum |
et in Christo incarnato unam tantum esse naturam asserebat.
cum-que ab hac impietate ne Hormisdę quidem summi pontificis admonitione solicitatus recederet,
ipse etiam fulmine afflatus periit.
Nonne hi
Olympius
Olympius Arrianus dum blasphemias in sanctam Trinitatem ore sacrilego proferret,
fulmine ictus conflagrauit.
Anastasius augustus
Anastasius augustus Euticetis erroribus implicatus,
uerbum Dei in carnem mutatum |
et in Christo incarnato unam tantum esse naturam asserebat.
cum-que ab hac impietate ne Hormisdę quidem summi pontificis admonitione solicitatus recederet,
ipse etiam fulmine afflatus periit.
Nonne hi
hac impietate ne Hormisdę quidem summi pontificis admonitione solicitatus recederet,
ipse etiam fulmine afflatus periit.
Nonne hi omnes tam infelici fine consumpti testantur |
nemini tutum esse euangelicę ueritati ulla in parte derogare |
et ab Ecclesia Christi quicquam uel minimum dissentire uelle?
Machumetus.
(!)
Sola quidem adhuc Machumetana heresis extat,
et uiribus aucta |
sęuit
parte derogare |
et ab Ecclesia Christi quicquam uel minimum dissentire uelle?
Machumetus.
(!)
Sola quidem adhuc Machumetana heresis extat,
et uiribus aucta |
sęuit in Christianos,
ut qui Christi sunt,
calamitatum patientia probentur,
donec et illa sua corruat impietate ac dissoluatur.
Quemadmodum autem Iudeorum olim fuit in Deum ingratitudo ad idola conuerti,
ita nunc nostrorum par flagitium erit |
de Christo parum pie sentire.
(!)
Sola quidem adhuc Machumetana heresis extat,
et uiribus aucta |
sęuit in Christianos,
ut qui Christi sunt,
calamitatum patientia probentur,
donec et illa sua corruat impietate ac dissoluatur.
Quemadmodum autem Iudeorum olim fuit in Deum ingratitudo ad idola conuerti,
ita nunc nostrorum par flagitium erit |
de Christo parum pie sentire.
Iudas.
(!)
Quod si tam ingrati sint,
qui solo errore
quid de te dicam perfide Iuda ?
quibus uerbis tuam accusem ingratitudinem?
quę maior est quam ut fando exprimi queat.
Non solum quę uera recta-que erant,
quę salutaria,
quę sancta,
quę perfecta |
a Magistro ac Domino tuo didiceras,
uerum etiam in consortium ascitus fueras apostolorum |
et tanquam cęteris fidelior apostolicę familię oeconomus factus et loculos habens,
ut quę omnibus offerebantur,
solus dispensares.
at tu (proh nefas!) tantorum beneficiorum prorsus immemor et pecunię cupiditate superatus,
ut triginta
apostolorum |
et tanquam cęteris fidelior apostolicę familię oeconomus factus et loculos habens,
ut quę omnibus offerebantur,
solus dispensares.
at tu (proh nefas!) tantorum beneficiorum prorsus immemor et pecunię cupiditate superatus,
ut triginta argenteos acciperes,
Dominum in mortem tradidisti.
Vicisti tuo parricidio Iudeorum ingratitudinem:
bonum quod acceperant illi,
commune cum aliis erat,
tu speciali priuilegio dotatus,
tu in ordinem pręcipuorum Christi comitum uocatus,
tu singulari quodam honore pręditus,
in tantam excidisti dementiam,
ut
nefas!) tantorum beneficiorum prorsus immemor et pecunię cupiditate superatus,
ut triginta argenteos acciperes,
Dominum in mortem tradidisti.
Vicisti tuo parricidio Iudeorum ingratitudinem:
bonum quod acceperant illi,
commune cum aliis erat,
tu speciali priuilegio dotatus,
tu in ordinem pręcipuorum Christi comitum uocatus,
tu singulari quodam honore pręditus,
in tantam excidisti dementiam,
ut eius proditor fieres,
cuius fueras discipulus,
ut eum crucifigendum inimicis offerres,
cuius eras natura famulus,
beneficio socius,
dilectione frater,
argenteos acciperes,
Dominum in mortem tradidisti.
Vicisti tuo parricidio Iudeorum ingratitudinem:
bonum quod acceperant illi,
commune cum aliis erat,
tu speciali priuilegio dotatus,
tu in ordinem pręcipuorum Christi comitum uocatus,
tu singulari quodam honore pręditus,
in tantam excidisti dementiam,
ut eius proditor fieres,
cuius fueras discipulus,
ut eum crucifigendum inimicis offerres,
cuius eras natura famulus,
beneficio socius,
dilectione frater,
promissione cohęres,
non terreni patrimonii,
sed cęlestis.
Nunquid te cum coenaret,
a
non se ad tuos inclinauit?
nunquid cum amplecti eum uelles |
restitit?
cum osculum offerres,
faciem auertit?
Omnia quidem ille tanquam sibi charissimo indulsit.
sed tu omnium oblitus |
tanquam hosti insidiabaris,
tanquam seruum uendebas,
tanquam parricidam in manus perdere uolentium dabas.
Porro tam cruenti facinoris,
postquam ille crucifixus est,
iam et ipse conscius,
peccasse te fatebaris,
argenteos quos acceperas proiiciebas.
Poenitebat te quidem commissi sacrilegii,
sed uenię spe destitutus |
dolore-que superatus laqueo
|
quam quod de misericordis misericordia desperaueris.
Vtrunque sane inter crimina grauissimum,
ac nescio quod maius,
nisi quod alterum remitti poterat,
si alterum remissionis impetrandę aditum non pręclusisset.
Eo igitur tua te perduxit in Dominum ingratitudo,
ut pro grauissimis criminibus grauissimas quoque poenas dare credaris in inferno,
quo corruisti.
Nunc tu is quidem suppliciis terres nos,
nequid sinistrum de Saluatore nostro sentiendo ingrati simus |
et tuis flagitiis ostendis
Vtrunque sane inter crimina grauissimum,
ac nescio quod maius,
nisi quod alterum remitti poterat,
si alterum remissionis impetrandę aditum non pręclusisset.
Eo igitur tua te perduxit in Dominum ingratitudo,
ut pro grauissimis criminibus grauissimas quoque poenas dare credaris in inferno,
quo corruisti.
Nunc tu is quidem suppliciis terres nos,
nequid sinistrum de Saluatore nostro sentiendo ingrati simus |
et tuis flagitiis ostendis contrarias illis actiones ad gratitudinem pertinere.
Gratus itaque erga Dominum ac Redemptorem
sinistrum de Saluatore nostro sentiendo ingrati simus |
et tuis flagitiis ostendis contrarias illis actiones ad gratitudinem pertinere.
Gratus itaque erga Dominum ac Redemptorem suum erit,
qui non pecuniam ipso,
sed ipsum pecunia chariorem habuerit,
nihil cum ipso simulauerit,
nihil in ipsum impie neque cogitauerit |
neque fecerit |
et nunquam de clementia Dei diffisus omnem salutis suę spem in ipso sitam fixam-que semper esse curauerit |
et tandem mori potius quam Deo peccare optauerit.
Atque hęc hactenus.
nunc
pertinere.
Gratus itaque erga Dominum ac Redemptorem suum erit,
qui non pecuniam ipso,
sed ipsum pecunia chariorem habuerit,
nihil cum ipso simulauerit,
nihil in ipsum impie neque cogitauerit |
neque fecerit |
et nunquam de clementia Dei diffisus omnem salutis suę spem in ipso sitam fixam-que semper esse curauerit |
et tandem mori potius quam Deo peccare optauerit.
Atque hęc hactenus.
nunc autem ad reliquas charitatis partes descendere statuens,
arbitror non minimam,
sed pręcipuam potius esse:
cum
,
quantum iuuat,
si adsit qui doceat,
et quantum nocet,
si absit.
De officio catholici praedicatoris.
Caput XI
Docere in ecclesia episcopi officium est |
et illorum sacerdotum,
qui pręsidis autoritate probati sunt.
rex Leuitas misisse dicitur et sacerdotes,
ut peragrando urbes Iudeę instruerent populum pręceptis Legis.
mundum uniuersum prędicate Euangelium omni creaturę.
Veruntamen,
qui apostolico isto fungi uoluerit munere,
eruditione ac uirtutibus pręstare debet.
Alioquin si indoctus fuerit,
facile in errorem labetur |
et quorum conscientiam curare uolet,
magis consauciabit.
Discat igitur prius,
et postea doceat,
et quod uerbis docuerit,
operibus comprobet.
Sic egisse dicitur Esdras sacerdos,
cum ad reparandam Hierosolymam ab
facias,
imponere aliis onera grauia,
quibus ipse dorsum non supposueris.
Aut quomodo potest aliquis alios reprehendere his de rebus,
quas facere se non ignorat?
Turpissimum est profecto,
cum in corripientem culpa retorquetur,
cum quis in quo alterum accusat,
seipsum damnat.
Sic igitur uiue,
ut pręcipis,
et ad uerba mores confer,
et sanus curationem ęgris adhibe,
ne cum rubore audias:
Medice, cura
ipse dorsum non supposueris.
Aut quomodo potest aliquis alios reprehendere his de rebus,
quas facere se non ignorat?
Turpissimum est profecto,
cum in corripientem culpa retorquetur,
cum quis in quo alterum accusat,
seipsum damnat.
Sic igitur uiue,
ut pręcipis,
et ad uerba mores confer,
et sanus curationem ęgris adhibe,
ne cum rubore audias:
Medice, cura teipsum!
seipsum damnat.
Sic igitur uiue,
ut pręcipis,
et ad uerba mores confer,
et sanus curationem ęgris adhibe,
ne cum rubore audias:
Medice, cura teipsum!
Vobis qui in ecclesia Dei ad populum declamatis |
per Esaiam est dictum:
|
et pręceptis respondeant opera.
Quia qui fecerit et docuerit sic,
hic magnus uocabitur in regno cęlorum.
Is demum aliorum delicta efficaciter arguit,
in quo non inuenitur,
quod alii redarguant.
Sit ergo mitis atque submissus qui humilitatem docet.
Recedat ab iracundia qui patientiam suadet.
Castitatem illęsam seruet,
qui stupra adulteria-que detestatur.
Nihil improbe agat,
redarguant.
Sit ergo mitis atque submissus qui humilitatem docet.
Recedat ab iracundia qui patientiam suadet.
Castitatem illęsam seruet,
qui stupra adulteria-que detestatur.
Nihil improbe agat,
qui docet iustitiam et inuehitur in uitia.
Denique cum Samaritana relinquat hydriam mundanę uanitatis,
qui paratus est populo euangelizare Iesum.
Caueat quoque ne lucri gratia prędicet |
siue glorię ab hominibus captandę.
Non terrenum lucrum spiritalibus quęrendum est disciplinis sed cęleste.
Quid ergo?
nihilne accipere oportet?
immo oportet,
sed quantum necessitas postulauerit.
non ex his quidem,
sed ex operibus iudicaris?
Magis Deo placet sancti rusticitas |
quam peccatoris hominum ore laudata scientia.
Non ergo attendat doctor,
quid auditores delectet audire,
sed quid se deceat loqui,
nec se putet in theatro esse,
ut cum fabulam peregerit,
astantium plausu excipiatur ,
sed in ecclesia Dei,
ut postquam piis admonitionibus eos qui libenter audiunt iuuerit,
a Domino capiat mercedem glorię sempiternę.
Deo placet sancti rusticitas |
quam peccatoris hominum ore laudata scientia.
Non ergo attendat doctor,
quid auditores delectet audire,
sed quid se deceat loqui,
nec se putet in theatro esse,
ut cum fabulam peregerit,
astantium plausu excipiatur ,
sed in ecclesia Dei,
ut postquam piis admonitionibus eos qui libenter audiunt iuuerit,
a Domino capiat mercedem glorię sempiternę.
Impigrum quoque ac solicitum esse decet salutiferę institutionis doctorem.
Impigrum quoque ac solicitum esse decet salutiferę institutionis doctorem.
tradunt) totam Galileam docens in synagogis eorum |
et prędicans Euangelium Regni.
et alibi dicitur:
uincula.
Vide etiam quam anxie opus hoc Timotheo discipulo iniungat,
cum ait:
iniungat,
cum ait:
Sed etiam ipsi prophetę fuit olim a Domino iussum dicente:
uerbum Domini prędicandum est |
neque ob pręsentiam potentiorum subticeri debet ueritas,
dum uitia reprehenduntur.
Gloriatur Dauid coram Domino dicens:
potentiorum subticeri debet ueritas,
dum uitia reprehenduntur.
Gloriatur Dauid coram Domino dicens:
ascende tu |
qui euangelizas Syon |
noli timere.
Ionas propheta prędicare iussus,
dum homines timet,
Deo nolebat obedire |
et cum naui fugeret,
orta tempestate in mare pręcipitatur |
atque a pisce uiuus deglutitur.
Satius illi tunc fuerat incidere in manus hominum quam non obedisse Deo uiuenti.
Hieremias uero ipsius Domini uerbis animatur ad prędicandum dicentis:
eorum.
Ioannes Baptista
timendos qui occidunt corpus,
sed unum illum,
qui corpus et animam simul potest mittere in gehennam.
Apostoli ac martyres Domini,
ne Christum prędicarent,
nec minis principum deterreri,
nec tormentis inhiberi potuerunt.
Qui enim confidit in Domino,
sicut mons Syon non mouebitur in ęternum.
Paulus cum esset Corinthi,
per uisionem nocturnam audiuit Christum sibi dicentem:
simul potest mittere in gehennam.
Apostoli ac martyres Domini,
ne Christum prędicarent,
nec minis principum deterreri,
nec tormentis inhiberi potuerunt.
Qui enim confidit in Domino,
sicut mons Syon non mouebitur in ęternum.
Paulus cum esset Corinthi,
per uisionem nocturnam audiuit Christum sibi dicentem:
excitentur,
iusti ad perseuerantiam.
Ad apostolos ait Saluator:
per ciuitates et castella prędicans et euangelizans regnum Dei.
Hoc idem regnum Discipulos iussit nunciare cum ait:
cęlorum.
De Discipulis quoque dicitur:
ostentans.
Quid autem prodest multa scire,
et Deum nescire?
Iesum Christum et hunc crucifixum.
Vt-que doceret aliam esse sapientiam carnis,
aliam spiritus, ait:
Sapientiam autem loquimur inter perfectos,
sapientiam uero non huius seculi neque principum huius seculi,
qui destruuntur,
sed loquimur Dei sapientiam in mysterio,
quę abscondita est.
Iccirco sane et Timotheo discipulo ad prędicandum destinato:
sed loquimur Dei sapientiam in mysterio,
quę abscondita est.
Iccirco sane et Timotheo discipulo ad prędicandum destinato:
in mysterio,
quę abscondita est.
Iccirco sane et Timotheo discipulo ad prędicandum destinato:
profert noua et uetera,
ut quicquid ex libris diuinis recitauerit,
non secundum litteram occidentem illud interpretetur sed secundum spiritum uiuificantem.
Sciat aperire sensus uerborum ambage uelatos |
et in medium proferre |
et ad auditorum emolumenta conuertere.
ut sunt uisa dicta-que prophetarum |
et cerimoniarum ritus ac sacrificiorum |
quę si spiritaliter et per tropologiam non intelligantur,
similia deliramentis anilibus erunt.
sunt uisa dicta-que prophetarum |
et cerimoniarum ritus ac sacrificiorum |
quę si spiritaliter et per tropologiam non intelligantur,
similia deliramentis anilibus erunt.
non intelligantur,
similia deliramentis anilibus erunt.
Sic Dominus noster montem ascendens docuit Discipulos,
tanquam sublimioris disciplinę iam capaces.
descendisse autem de monte dicitur,
quando cum turba fuit loquendum.
Hoc illud est quod in psalmo legimus:
Ascendunt montes et descendunt campi in locum quem fundasti eis.
Montes erant,
quibus dictum est:
Vobis datum est nosse mysterium regni Dei.
Campi uero descendentes,
ad quos dixit Apostolus:
Facti estis quibus lacte opus est,
non solido cibo.
estis quibus lacte opus est,
non solido cibo.
Sicut igitur cuique conuenerit,
ita doceatur,
ut omnes salui fiant.
Semper tamen cauendum est,
ne rudis interpres declamet in ecclesia.
Male enim exponens dicta Scripturarum,
periculum est,
ne et ipse in errorem incidat |
et alios inducat.
quod si (ut dicitur) cęcus cęco dux fuerit,
ambo in foueam cadent.
ita doceatur,
ut omnes salui fiant.
Semper tamen cauendum est,
ne rudis interpres declamet in ecclesia.
Male enim exponens dicta Scripturarum,
periculum est,
ne et ipse in errorem incidat |
et alios inducat.
quod si (ut dicitur) cęcus cęco dux fuerit,
ambo in foueam cadent.
Hoc Apostolus Galatis,
quos ipse docuerat,
metuens ait:
ne rudis interpres declamet in ecclesia.
Male enim exponens dicta Scripturarum,
periculum est,
ne et ipse in errorem incidat |
et alios inducat.
quod si (ut dicitur) cęcus cęco dux fuerit,
ambo in foueam cadent.
Hoc Apostolus Galatis,
quos ipse docuerat,
metuens ait:
arbitrentur,
cum non fuerint discipuli,
et aliquid uel addant arroganter |
uel mutent inconsulte |
uel subtrahant licenter.
Multi me laudant inquiet aliquis.
Noli multitudini credere,
certius paucorum iudicium est,
qui in se habent,
quod in alio laudant.
Illud nempe pictoris optimum est opus,
quod pictores commendant,
non quod uariis fucatum coloribus coriarii mirantur.
Tunc ergo uulgi
cum non fuerint discipuli,
et aliquid uel addant arroganter |
uel mutent inconsulte |
uel subtrahant licenter.
Multi me laudant inquiet aliquis.
Noli multitudini credere,
certius paucorum iudicium est,
qui in se habent,
quod in alio laudant.
Illud nempe pictoris optimum est opus,
quod pictores commendant,
non quod uariis fucatum coloribus coriarii mirantur.
Tunc ergo uulgi de tua eruditione
responsum,
cum ab eo quid esset ueritas interrogaretur .
quia Veritatis inimicus de ueritate sermonem audire indignus erat.
.
quia Veritatis inimicus de ueritate sermonem audire indignus erat.
auribus insipientium ne loquaris,
quia despicient doctrinam eloquii tui.
Et fortasse non leuiter peccat,
qui diuina mysteria ibi loquitur,
ubi non est auditus.
dicente Propheta:
In corde meo abscondi eloquia tua,
ut non peccem tibi .
Illos uero qui libenter audiunt |
et uitę pręceptis erudiri affectant,
nolle docere cum didiceris impium est.
Cur talentum tibi a Domino ad negociandum creditum abscondis in terra,
serue nequam?
cur ocio deditus nihil facis lucri?
quam rationem reddes,
cum ad illum uacuus redieris?
Pastorem te Dominus gregi suo pręfecit,
uides lupum uenientem et fugis |
uides diaboli fraudibus ac dolo multorum corda subuerti,
et negligis.
te ergo requiretur perditę ouis ratio,
et negligis?
Plebs tibi commissa famem non panis sed audiendi uerbum Dei patitur,
et tu supprimis uitę pabulum?
nec attendis quod scriptum est:
Notas fac Hierusalem abominationes suas.
Duriores acerbius tibi increpandi sunt,
iam ad poenitudinem inclinati mollius.
Corinthios interrogat Apostolus:
suas.
Duriores acerbius tibi increpandi sunt,
iam ad poenitudinem inclinati mollius.
Corinthios interrogat Apostolus:
mordeat peccatorem |
et spe uenię consoletur,
ne ille abundantiori tristitia absorbeatur.
Fragilitatis tuę memor aliorum infirmitatibus medere |
et ad mentem reuoca pręceptum Apostoli dicentis:
Si pręoccupatus fuerit homo in aliquo delicto,
uos qui spiritales estis,
instruite huiusmodi spiritu mansuetudinis,
consyderans teipsum,
ne et tu tenteris.
Hoc est quod optat sibi psalmista dicens:
mansuetudinis,
consyderans teipsum,
ne et tu tenteris.
Hoc est quod optat sibi psalmista dicens:
ad gratiam audientium dicat,
sed ad profectum.
optimi-que medici more utatur |
adhibens uulneribus curationem,
non quę delectet male affectum,
sed quę sanet.
quęrere tu qui prędicatoris officio fungeris,
ut hominibus placeas,
sed ut homines ad Deum dirigas.
Audi Apostolum dicentem:
officio fungeris,
ut hominibus placeas,
sed ut homines ad Deum dirigas.
Audi Apostolum dicentem:
quęratur.
non semper seculi hominibus prędicationes uacat audire.
autem huic negocio tempora erunt |
ieiuniorum dies,
qui ante festum Dominicę natiuitatis Dominicę-que resurrectionis solennes habentur.
Tunc tempus acceptabile,
tunc dies salutis,
tunc messis tempora sunt,
in quibus plus frugis colligi solet.
solennes habentur.
Tunc tempus acceptabile,
tunc dies salutis,
tunc messis tempora sunt,
in quibus plus frugis colligi solet.
Tunc tempus acceptabile,
tunc dies salutis,
tunc messis tempora sunt,
in quibus plus frugis colligi solet.
sapiens est.
Siquando alias contigerit.
ut uel ad supplicandum uel ad poenitendum plebem exhortari opus erit |
uel ad sedandas ciuium inter se seditiones odia-que tollenda,
tunc quoque prędicationibus erit insistendum,
ut in radice reprimatur malum ne pullulet |
et in mortem multorum fruticetur.
De praedicantivm meritis.
Caput XV
Quisquis in his quę dicta sunt,
diuinę laudis gratia salutis-que
Siquando alias contigerit.
ut uel ad supplicandum uel ad poenitendum plebem exhortari opus erit |
uel ad sedandas ciuium inter se seditiones odia-que tollenda,
tunc quoque prędicationibus erit insistendum,
ut in radice reprimatur malum ne pullulet |
et in mortem multorum fruticetur.
De praedicantivm meritis.
Caput XV
Quisquis in his quę dicta sunt,
diuinę laudis gratia salutis-que proximorum sese pro uiribus exercuerit,
tunc quoque prędicationibus erit insistendum,
ut in radice reprimatur malum ne pullulet |
et in mortem multorum fruticetur.
De praedicantivm meritis.
Caput XV
Quisquis in his quę dicta sunt,
diuinę laudis gratia salutis-que proximorum sese pro uiribus exercuerit,
multa quidem in terra,
sed plurima in cęlo beneficia consequetur.
Spiritu Sancto illustrabitur,
scientię capiet incrementum,
uim in suadendo
multorum fruticetur.
De praedicantivm meritis.
Caput XV
Quisquis in his quę dicta sunt,
diuinę laudis gratia salutis-que proximorum sese pro uiribus exercuerit,
multa quidem in terra,
sed plurima in cęlo beneficia consequetur.
Spiritu Sancto illustrabitur,
scientię capiet incrementum,
uim in suadendo dissuadendo-que acquiret.
Siquidem ipse unus in Trinitate Deus
De praedicantivm meritis.
Caput XV
Quisquis in his quę dicta sunt,
diuinę laudis gratia salutis-que proximorum sese pro uiribus exercuerit,
multa quidem in terra,
sed plurima in cęlo beneficia consequetur.
Spiritu Sancto illustrabitur,
scientię capiet incrementum,
uim in suadendo dissuadendo-que acquiret.
Siquidem ipse unus in Trinitate Deus hoc uisibiliter
Quisquis in his quę dicta sunt,
diuinę laudis gratia salutis-que proximorum sese pro uiribus exercuerit,
multa quidem in terra,
sed plurima in cęlo beneficia consequetur.
Spiritu Sancto illustrabitur,
scientię capiet incrementum,
uim in suadendo dissuadendo-que acquiret.
Siquidem ipse unus in Trinitate Deus hoc uisibiliter apparere fecit in apostolis,
quod postea in eorum successores operaturus erat inuisibiliter.
multa quidem in terra,
sed plurima in cęlo beneficia consequetur.
Spiritu Sancto illustrabitur,
scientię capiet incrementum,
uim in suadendo dissuadendo-que acquiret.
Siquidem ipse unus in Trinitate Deus hoc uisibiliter apparere fecit in apostolis,
quod postea in eorum successores operaturus erat inuisibiliter.
Spiritu Sancto illustrabitur,
scientię capiet incrementum,
uim in suadendo dissuadendo-que acquiret.
Siquidem ipse unus in Trinitate Deus hoc uisibiliter apparere fecit in apostolis,
quod postea in eorum successores operaturus erat inuisibiliter.
Spiritu Sancto illustrabitur,
scientię capiet incrementum,
uim in suadendo dissuadendo-que acquiret.
Siquidem ipse unus in Trinitate Deus hoc uisibiliter apparere fecit in apostolis,
quod postea in eorum successores operaturus erat inuisibiliter.
loqui (ut Lucas inquit) uariis linguis,
prout Spiritus Sanctus dabat eloqui illis.
Tu quoque o sacerdos,
qui et ante ut disceres quę Dei sunt,
omnem curam operam-que adhibuisti,
et postea ut doceres,
syncero corde feruenti-que in Deum ac proximos charitate pulpitum inscendisti,
si sapienter,
si egregie,
si efficaciter uerba feceris,
nihil tibi arroges,
nihil tuo uel ingenio uel studio plaudas.
totum hoc Spiritus Sancti gratia est,
totum donum Dei est.
si efficaciter uerba feceris,
nihil tibi arroges,
nihil tuo uel ingenio uel studio plaudas.
totum hoc Spiritus Sancti gratia est,
totum donum Dei est.
Domine,
et de lege tua docueris eum.
Sic se eruditum confitebatur Paulus,
licet multa a Gamaliele didicisset,
cum diceret:
An experimentum eius quęritis,
qui in me loquitur Christus?
Excusabat immaturam ętatem Hieremias ad populum loqui iussus |
imparem-que se huic rei asseuerabat quando tetigit os eius Dominus dicens:
ego dedi uerba mea in ore tuo;
ecce ego constitui te hodie super gentes et super regna ut euellas et destruas et disperdas et dissipes |
et ędifices et plantes.
Tu quoque si tuis sermonibus auelli uideris uitia |
et uirtutes plantari in cordibus eorum quos doces,
contactum a Spiritu Sancto os tuum esse scias |
et de labiis tuis non tua,
sed Dei uerba processisse.
Deus est qui aperuit os mutorum |
et linguas infantium fecit disertas.
est mensę diuinę esse conuiuam,
sed magnificentius ab ipso mensę domino dignum iudicari,
ut sis conuiuarum inuitator et ad Sponsi nuptias conuocator multorum atque
est.
et cum in homine nihil preciosius habeatur anima ipsa,
pręstantissimum diuinę liberalitatis donum est |
animę langoribus succurrere scire |
et uineę manu Domini consitę operarium esse |
atque in multam messem mitti a domino messis,
ut frugem colligas in horreis cęlestibus reponendam.
Magnificum est mensę diuinę esse conuiuam,
sed magnificentius ab ipso mensę domino dignum iudicari,
ut sis conuiuarum inuitator et ad Sponsi nuptias conuocator multorum atque collector.
Cui
Cui hoc fuerit concessum,
dici de illo poterit quod de Ioanne Baptista fuit dictum:
obiecta oculis,
ut omnes ad illam concurrant |
uel discendo quę dicuntur |
uel ea quę ab eo qui docet fiunt imitando .
Idem lucerna est super candelabrum non aliter quam ciuitas supra montem.
Lucet enim omnibus qui in domo sunt,
et fideles animas doctrinę suę fulgore illustrat |
uel qualiter illustrari debeant,
morum sanctitudine demonstrat.
Gaudete igitur omnes euangelicę disciplinę doctores.
de uobis ista memorantur,
non de philosophis,
non de
suę fulgore illustrat |
uel qualiter illustrari debeant,
morum sanctitudine demonstrat.
Gaudete igitur omnes euangelicę disciplinę doctores.
de uobis ista memorantur,
non de philosophis,
non de oratoribus,
non de poetis.
Nulla in illis uerę lucis lux fuit,
qui Christum ignorarunt.
Vobis data est potestas,
quam illi non habuerunt,
curandi infirmos,
eiciendi demonia,
mortuos suscitandi.
Infirmos enim curatis,
quoties eos qui errant,
in uiam ueritatis dirigitis.
non de poetis.
Nulla in illis uerę lucis lux fuit,
qui Christum ignorarunt.
Vobis data est potestas,
quam illi non habuerunt,
curandi infirmos,
eiciendi demonia,
mortuos suscitandi.
Infirmos enim curatis,
quoties eos qui errant,
in uiam ueritatis dirigitis.
demonia expellitis,
cum eos qui per peccatum diaboli domicilium erant,
ad poenitentiam uestris exhortationibus conuersos Christo restituitis.
mortuos ad uitam reuocatis,
cum de scelerum sepulchro iam foetentes,
diuinę misericordię magnitudinem proponendo
expellitis,
cum eos qui per peccatum diaboli domicilium erant,
ad poenitentiam uestris exhortationibus conuersos Christo restituitis.
mortuos ad uitam reuocatis,
cum de scelerum sepulchro iam foetentes,
diuinę misericordię magnitudinem proponendo ad uenię spem errigitis |
et ut in Deo uiuere incipiant autores estis.
At uero illi scientię gentilis professores,
quomodo infirmos curarent,
cum ipsi infirmi essent |
diuersa inter se sentientes?
quomodo demones eiicerent,
ipsi demonum cultores,
quos pro diis habuerunt?
Quomodo mortuos reuiuiscere
beatitudinem peruenitur,
uerissime docet.
Vos ergo uenter estis, de quo flumina fluunt aquę uiuę.
Vos thesaurus de quo proferuntur noua et uetera.
Vos aurum quo templum ueri Salomonis linitur.
Vos templum Dei uiui,
qui in uobis manens emittit eloquium suum terrę |
et per os uelociter currit sermo eius.
de hoc sermone est scriptum:
Omnis quippe sermo cęlestis animę fideli et iocundus est et gratus.
quando quidem et delectat multum |
et uirtutum studio plurimum confert.
Quoties autem altiora repetitis |
et mentis indagine illa quę in mysterio condita sunt,
ellicitis et in lucem profertis,
uobis conuenit quod in Prouerbiis dicitur:
fideli et iocundus est et gratus.
quando quidem et delectat multum |
et uirtutum studio plurimum confert.
Quoties autem altiora repetitis |
et mentis indagine illa quę in mysterio condita sunt,
ellicitis et in lucem profertis,
uobis conuenit quod in Prouerbiis dicitur:
quando quidem et delectat multum |
et uirtutum studio plurimum confert.
Quoties autem altiora repetitis |
et mentis indagine illa quę in mysterio condita sunt,
ellicitis et in lucem profertis,
uobis conuenit quod in Prouerbiis dicitur:
indagine illa quę in mysterio condita sunt,
ellicitis et in lucem profertis,
uobis conuenit quod in Prouerbiis dicitur:
uero audacter et intrepide in uitia inuehimini,
columnę estis firmę fulcientes ueritatem.
columnas,
quarum stabilimentum a Domino est,
qui in psalmo de Ecclesia loquens ait:
Ego confirmaui columnas eius.
Ego confirmaui columnas eius.
ait:
terram effundent.
Sapientia enim repleti diuina,
non cessatis pręceptis pluere doctrinarum.
Vos estis cęlum late resonans tonitru fidelium eloquiorum.
de quo in psalmo prędictum fuit:
late resonans tonitru fidelium eloquiorum.
de quo in psalmo prędictum fuit:
solum montes uel nubes uel cęli,
sed quę omnium nobilissima creatura est,
angeli Dei estis.
non naturę commercio,
sed officii dignitate.
Nuncius Dei angelus est,
nuncii Dei sancti prędicatores sunt.
Vnde sicut de Ioanne Baptista in Malachia dixit Deus:
Baptista in Malachia dixit Deus:
ocio superatus fugit.
Plaudant igitur sibi,
qui aurum argentum-que lucrantur,
qui magnum pecuniarum quęstum faciunt,
qui turres expugnant |
et regna suo subdunt imperio.
uos animas Domino lucramini,
quibus nihil est preciosius,
nihil in natura humana excellentius.
uos ergo melius,
qui muros Hierusalem ędificatis,
qui ad cęlestem patriam exules reuocatis,
ut cum illis,
immo et super illos regnetis.
Vos enim constituet Dominus super familiam suam |
et super omnia bona sua.
tunc perpetui
erit cum vos aliis pręesse iusserit,
tribunos uel chiliarchas animarum,
quas ei lucrati estis,
constituens.
De praedicantivm beatitvdine.
Caput XVI
Sumite igitur calciamenta in pedibus ad pręparationem Euangelii,
ut cum cęlestia prędicaueritis,
terrena non contingatis.
et de uobis dici queat:
merces.
Qui enim fecerit et docuerit sic |
magnus uocabitur in regno cęlorum.
|
et congregat fructum in uitam ęternam.
Et qui talentis domini totidem alia lucratus fuerat,
dixit dominus;
domini tui.
Talenta quę ad negociandum dantur,
scientia spiritalis est.
talenta uero quę superlucrantur,
opera sunt |
tum nostra secundum scientię donum facta,
tum eorum quos docendo et exhortando ut eadem facerent alleximus.
In Esaia etiam beatos uocat Dominus doctrinę sanctę dispensatores.
asini.
hoc est Iudei et gentilis.
quod quidem ad Euangelii tempora pertinet.
|
et a uitio ad uirtutem reuocare,
ostendit Dominus ad Hieremiam dicens:
felicitati,
qui et stare dicuntur in conspectu Dei Patris |
et faciem eius perpetuo cernere.
Atque hęc sunt bona illa ineffabilia,
quę scientia et probitate pręditis debentur pręceptoribus,
dicente Salomone:
Eruditus in uerbo reperiet bona.
dicente etiam angelo ad Danielem:
pręstantię fore illorum beatitudo quam aliorum sanctorum.
quando quidem iis rebus comparantur,
quę inter ista nostro aspectui patentia omnium pulcherrima apparent |
et terram omnem suo illustrant lumine.
Ad hęc si eos in terra prę cęteris reuereri iubemur,
quomodo non etiam in cęlo altiorem honoris gradum adipiscentur?
Ait enim Apostolus:
aliorum sanctorum.
quando quidem iis rebus comparantur,
quę inter ista nostro aspectui patentia omnium pulcherrima apparent |
et terram omnem suo illustrant lumine.
Ad hęc si eos in terra prę cęteris reuereri iubemur,
quomodo non etiam in cęlo altiorem honoris gradum adipiscentur?
Ait enim Apostolus:
quomodo non etiam in cęlo altiorem honoris gradum adipiscentur?
Ait enim Apostolus:
historia sacra testatur.
tantum ergo prodest idoneum habere doctorem,
qui uitia increpet et ad uirtutem accendat,
ut ipso audito etiam ea quę incorrigibilia uidentur corrigantur |
et quę uix sperari queunt eueniant.
In Prouerbiis a Salomone est dictum:
quę uix sperari queunt eueniant.
In Prouerbiis a Salomone est dictum:
psalmis:
emolumenti est patriam obsidione hostili liberari,
inimicorum exercitus profligari,
regni fines longe late-que diffundi |
et auctis tandem uiribus a bellorum tumultu quiescere |
tranquilli-que ac pacati status optata felicitate frui,
nonne utilius est,
ut animę uitiorum oppressę iugo in libertatem uendicentur?
ut diaboli potestas uirtutum profectu conteratur?
ut caro seruiat spiritui?
et homo ipse non aliis,
sed quod multo gloriosius est,
sibiipsi imperet |
sibi-que dominetur?
Si enim nihil prodest homini mundum uniuersum lucrari |
et animę suę
quę semper propinquior est quam creditur.
Cęlestis uero beatitudinis pręmium |
perpetuum est et perenne.
Nullius minas metuet,
qui illud consecutus fuerit,
nullos casus formidabit semper-que felix ac beatus erit,
quem semel Dominus in suum receperit regnum.
Et si ad tantum ac tale bonum per sanctorum doctrinam peruenitur,
nulli dubium est ,
quin super omnia conducibile sit |
sanctas in ecclesia auscultare prędicationes |
et earum institutionibus in
casus formidabit semper-que felix ac beatus erit,
quem semel Dominus in suum receperit regnum.
Et si ad tantum ac tale bonum per sanctorum doctrinam peruenitur,
nulli dubium est ,
quin super omnia conducibile sit |
sanctas in ecclesia auscultare prędicationes |
et earum institutionibus in uiam dirigi uirtutum.
Audisti quantum expedit habere uitę institutorem |
audi e diuerso, quanti detrimenti sit eo carere.
in suum receperit regnum.
Et si ad tantum ac tale bonum per sanctorum doctrinam peruenitur,
nulli dubium est ,
quin super omnia conducibile sit |
sanctas in ecclesia auscultare prędicationes |
et earum institutionibus in uiam dirigi uirtutum.
Audisti quantum expedit habere uitę institutorem |
audi e diuerso, quanti detrimenti sit eo carere.
Qvantvm nocet predicatorem non habere.
Caput XVIII
habere uitę institutorem |
audi e diuerso, quanti detrimenti sit eo carere.
Qvantvm nocet predicatorem non habere.
Caput XVIII
Malarum uoluptatum illecebris deliniti homines in omne nefas licenter irruent,
si nemo sit,
qui improbe luxuriantes eloquii uiribus coerceat atque moderetur |
et futurorum expectatione a pręsentium cura auertat.
ut uel poenarum metu |
uel spe pręmiorum a uitiis ad uirtutem transferantur.
Hoc Salomon in
in omne nefas licenter irruent,
si nemo sit,
qui improbe luxuriantes eloquii uiribus coerceat atque moderetur |
et futurorum expectatione a pręsentium cura auertat.
ut uel poenarum metu |
uel spe pręmiorum a uitiis ad uirtutem transferantur.
Hoc Salomon in Prouerbiis testatur dicens:
de labore boum paleis ac feno impletur pręsepe,
ita per studium prędicationis auditorum corda imbuuntur pręceptis iustitię exemplis-que uirtutum |
et fructum faciunt operando quę didicerunt.
atque tunc bouis triturantis,
cuius os uinciri Lex prohibet,
fortitudo apparet,
cum in plebe ubi lolium et steriles auenę erant,
bonarum actionum seges exurgit.
Porro ubi non sunt boues isti,
ibi pręsepe non solum uacuum est,
sed etiam immundum.
tunc enim luxurię frena laxantur,
gulę uentri-que indulgetur.
tunc impudicicia
Fit autem plerunque ut plebs aliqua propter scelerum magnitudinem cordis-que duritiam indigna sit,
cui Deus mittat sui uerbi doctorem.
Vnde per Amos prophetam ait:
cordis-que duritiam indigna sit,
cui Deus mittat sui uerbi doctorem.
Vnde per Amos prophetam ait:
Prema Mt 5,6
et non inuenitur,
a quo pręceptis iustitię saturentur.
Hos deplorat Hieremias et ait:
ad palatum eius in siti |
Paruuli petierunt panem,
et non erat qui frangeret eis.
Hi certe miseratione digni,
quia dum bonis exaturari cupiunt,
malis quomodo sciunt abstinent.
Ne quem autem scrupulum patiantur erroris orandum est,
ut mittat Dominus operarios in messem suam.
Quicquid interim patiuntur,
pastorum culpa fit,
qui pręsunt ecclesiis,
et dum seipsos pascunt,
gregis esurientis periculum negligunt.
Quod si eorum incuria ouis aliqua perierit,
sanguinis eius rei erunt.
Dominus Iesus
patiuntur,
pastorum culpa fit,
qui pręsunt ecclesiis,
et dum seipsos pascunt,
gregis esurientis periculum negligunt.
Quod si eorum incuria ouis aliqua perierit,
sanguinis eius rei erunt.
Dominus Iesus Redemptor noster aluit turbam in deserto,
ne deficiant in uia.
ut ostenderet |
eos in uia uitę deficere,
qui non habent ducem,
a quo perduci possint ad uitam.
Nulla autem maior homini contingere potest pernicies |
quam a recti
ecclesiis,
et dum seipsos pascunt,
gregis esurientis periculum negligunt.
Quod si eorum incuria ouis aliqua perierit,
sanguinis eius rei erunt.
Dominus Iesus Redemptor noster aluit turbam in deserto,
ne deficiant in uia.
ut ostenderet |
eos in uia uitę deficere,
qui non habent ducem,
a quo perduci possint ad uitam.
Nulla autem maior homini contingere potest pernicies |
quam a recti honesti-que tramite deuiare.
Tam ergo malum est carere uiuę
gregis esurientis periculum negligunt.
Quod si eorum incuria ouis aliqua perierit,
sanguinis eius rei erunt.
Dominus Iesus Redemptor noster aluit turbam in deserto,
ne deficiant in uia.
ut ostenderet |
eos in uia uitę deficere,
qui non habent ducem,
a quo perduci possint ad uitam.
Nulla autem maior homini contingere potest pernicies |
quam a recti honesti-que tramite deuiare.
Tam ergo malum est carere uiuę uocis hortatoribus ad coercenda
Nulla autem maior homini contingere potest pernicies |
quam a recti honesti-que tramite deuiare.
Tam ergo malum est carere uiuę uocis hortatoribus ad coercenda uitia uirtutes-que capessendas |
quam bonum eos habere.
Quare uos omnes qui in deserto seculi huius uitam agitis |
et terrenarum rerum solicitudinibus occupamini,
quęrite pium,
quęrite sanctum opportunis temporibus uobis monitorem,
quo declamante et modestius discatis uiuere |
et meliora possitis sperare.
Vos quoque qui dono Dei spiritalis doctrinę
uel alterum Christo lucrari.
Quantę etiam dilectionis argumentum |
omnes docere,
ut omnes uobiscum simul saluentur.
Non sit uobis graue |
urbes,
uicos |
regiones-que percurrere |
et illos imitari de quibus scriptum est:
dilectionis argumentum |
omnes docere,
ut omnes uobiscum simul saluentur.
Non sit uobis graue |
urbes,
uicos |
regiones-que percurrere |
et illos imitari de quibus scriptum est:
terram exiuit sonus eorum |
et in fines orbis terrę uerba eorum.
Qui non modo illos qui tunc erant docuerunt,
uerum etiam posteros omnes qui sunt qui-que deinde erunt,
ad quoscunque scripta illorum peruenerint.
Ac nequid ex his quę in terra fiunt sanctorum labore doctorum maius esse credatis,
hoc labore fundata est Christi Ecclesia,
hoc ędificata,
hoc permanet et aduersum hereses inuicta |
et aduersum uitia immobilis.
Nisi enim scripsissent
uero prędicandi ac docendi exercitatio ad eruditos tantum pertinet,
simplicibus et indoctis eam dabimus exercitationem,
quę corporis manuum-que labore constat.
Iuuat enim post soluta precationum sacrificia operis aliquid facere,
ut habeat mens et cogitatio in quo se occupet |
et minus libera sit facultas euagandi per illas rerum temporalium uanitates,
quę uel inuitis nobis obrepere interdum et obuersari animo solent.
Honestus quique labor monacho conuenit:
aut legere |
aut scribere quę sancta
inuitis nobis obrepere interdum et obuersari animo solent.
Honestus quique labor monacho conuenit:
aut legere |
aut scribere quę sancta sunt.
pingere etiam uel fingere sanctorum imagines,
quarum contemplatione accendatur ad uirtutem.
Item in horto plantas ponere,
sarculo inutiles herbas excerpere,
humum ligone uersare,
riuulis irrigare |
et siquid aliud res exegerit,
holitoris opera perficere.
Pręceptum est enim:
Petrus. Paulus
Piscabatur Petrus cum aliis etiam post acceptum apostolatum |
Paulus funiculos intorquebat,
ne quem sui uictus impensa grauaret.
nunc a regibus terrę uenerantur.
In humili igitur opere exerceri ne asperneris ,
qui cum Christo cupis in cęlestibus regnare.
Non te pudeat pauimenta monasterii ut munda sint,
uerrere,
uasa mappas-que lauare,
coquinam facere,
esculenta poculenta-que aliis ministrare.
post acceptum apostolatum |
Paulus funiculos intorquebat,
ne quem sui uictus impensa grauaret.
nunc a regibus terrę uenerantur.
In humili igitur opere exerceri ne asperneris ,
qui cum Christo cupis in cęlestibus regnare.
Non te pudeat pauimenta monasterii ut munda sint,
uerrere,
uasa mappas-que lauare,
coquinam facere,
esculenta poculenta-que aliis ministrare.
ICXC
Non puduit
appetitio coercetur,
superbia frangitur,
uirtus retinetur |
et quicquid per ocium corruptum fuerit,
per laborem instauratur.
Denique operum orationum-que uicissitudine diaboli tentamenta superantur |
et in proposito uitę sanctioris in finem usque perseueratur.
Si paupertatem professus es,
magis liber eris,
cum manuum labore uictum quęsieris |
quam cum elemosinam acceperis.
superbia frangitur,
uirtus retinetur |
et quicquid per ocium corruptum fuerit,
per laborem instauratur.
Denique operum orationum-que uicissitudine diaboli tentamenta superantur |
et in proposito uitę sanctioris in finem usque perseueratur.
Si paupertatem professus es,
magis liber eris,
cum manuum labore uictum quęsieris |
quam cum elemosinam acceperis.
concupiui sicut ipsi scitis;
quoniam ad ea quę mihi opus erant ,
et his qui mecum sunt,
ministrauerunt manus istę.
Hunc ergo qui inter apostolos plus omnibus operę impendit in prędicando et scribendo,
si sequi in istis non potes,
imitare saltem in manuum exercitio ac labore.
Sic enim et necessitatibus uitę suę consules |
et simul uanis cogitationibus facile dabis repulsam |
paratior-que ac promptior ad soluenda precum uota
ad ea quę mihi opus erant ,
et his qui mecum sunt,
ministrauerunt manus istę.
Hunc ergo qui inter apostolos plus omnibus operę impendit in prędicando et scribendo,
si sequi in istis non potes,
imitare saltem in manuum exercitio ac labore.
Sic enim et necessitatibus uitę suę consules |
et simul uanis cogitationibus facile dabis repulsam |
paratior-que ac promptior ad soluenda precum uota redderis
.
,
et his qui mecum sunt,
ministrauerunt manus istę.
Hunc ergo qui inter apostolos plus omnibus operę impendit in prędicando et scribendo,
si sequi in istis non potes,
imitare saltem in manuum exercitio ac labore.
Sic enim et necessitatibus uitę suę consules |
et simul uanis cogitationibus facile dabis repulsam |
paratior-que ac promptior ad soluenda precum uota redderis
.
simul uanis cogitationibus facile dabis repulsam |
paratior-que ac promptior ad soluenda precum uota redderis
.
Nam quemadmodum uarius cibus appetentiam edendi prouocat |
et coena placet in qua apponuntur alię dapes diuersę-que ab illis,
quę in prandio fuerunt,
ita et orationem gratiorem faciet magis-que delectabilem alterius operis uicissitudo.
Quod autem ait Dominus:
dabis repulsam |
paratior-que ac promptior ad soluenda precum uota redderis
.
Nam quemadmodum uarius cibus appetentiam edendi prouocat |
et coena placet in qua apponuntur alię dapes diuersę-que ab illis,
quę in prandio fuerunt,
ita et orationem gratiorem faciet magis-que delectabilem alterius operis uicissitudo.
Quod autem ait Dominus:
Quod autem ait Dominus:
Ociosi autem uana est spes.
Terra ipsa non reddet fruges,
nisi araueris sementem-que feceris.
Primo homini dictum est:
In sudore uultus tui uesceris pane tuo.
et tu panem parare tibi posse putas nihil agendo?
uel cupidines malas uincere et sensibus imperare?
Crede mihi non ocium hęc omnia superat,
sed labor improbus (ut poeta inquit) et duris urgens in rebus egestas.
Primo homini dictum est:
In sudore uultus tui uesceris pane tuo.
et tu panem parare tibi posse putas nihil agendo?
uel cupidines malas uincere et sensibus imperare?
Crede mihi non ocium hęc omnia superat,
sed labor improbus (ut poeta inquit) et duris urgens in rebus egestas.
Monachum itaque et pauperem et laboriosum esse oportet:
pauperem ut in Deo diues sit.
laboriosum ut facilius perueniat ad quietem.
uel cupidines malas uincere et sensibus imperare?
Crede mihi non ocium hęc omnia superat,
sed labor improbus (ut poeta inquit) et duris urgens in rebus egestas.
Monachum itaque et pauperem et laboriosum esse oportet:
pauperem ut in Deo diues sit.
laboriosum ut facilius perueniat ad quietem.
ut facilius perueniat ad quietem.
tuo excites exemplo.
Nullam interim lassitudinem timeas;
laborantem adiuuabit Dominus et adiuuando consolabitur.
et ego reficiam uos .
Hanc tu refectionem intra te senties,
quoties quicquid agis,
ad eum finem direxeris,
ut purius Domino seruias.
uos .
Hanc tu refectionem intra te senties,
quoties quicquid agis,
ad eum finem direxeris,
ut purius Domino seruias.
Hanc tu refectionem intra te senties,
quoties quicquid agis,
ad eum finem direxeris,
ut purius Domino seruias.
Manum suam aperuit inopi,
et palmas suas extendit ad pauperem.
Grandis profecto charitas |
non tam pro sua quam pro aliorum inopia laborare |
et operi propterea libentius incumbere,
ut colas pietatem.
In fine dicitur:
Date ei de fructu manuum suarum,
et laudent eam in portis opera eius.
Ex quo discimus,
quod charitatem sectantis labor |
bonis tandem compensetur sempiternis.
Veruntamen nequis imprudenter supponat dorsum suum
extendit ad pauperem.
Grandis profecto charitas |
non tam pro sua quam pro aliorum inopia laborare |
et operi propterea libentius incumbere,
ut colas pietatem.
In fine dicitur:
Date ei de fructu manuum suarum,
et laudent eam in portis opera eius.
Ex quo discimus,
quod charitatem sectantis labor |
bonis tandem compensetur sempiternis.
Veruntamen nequis imprudenter supponat dorsum suum oneri,
quod ferre non satis pręualet,
pensandę uires sunt |
iterum:
Propter frigus piger arare noluit |
mendicabit ergo ęstate,
et non dabitur illi.
Ociosus ergo et stultus est |
et meticulosus |
et somnolentus |
et animi fortunę-que bonorum egens atque inopiosus.
Nihil tamen in se peius habet ocium |
quam quod pateat concupiscentiis.
Vnde dicitur:
|
et meticulosus |
et somnolentus |
et animi fortunę-que bonorum egens atque inopiosus.
Nihil tamen in se peius habet ocium |
quam quod pateat concupiscentiis.
Vnde dicitur:
Vnde dicitur:
sit non peccare,
nihil prodest difficultatem a peccato cessandi prętendere.
Et quoniam animę ocio marcescentis ista imbecillitas est,
non naturę,
hoc est infructuosam quietem eius demones intuentes lętati sunt.
eo quod illam ignauiter torpescentem ad quęque turpia facile se pertracturos,
quasi piscem hamo sperarent,
donec ad interitum usque deducerent.
In hunc enim interitum corruit et Sodoma,
de qua dicitur:
ocium.
immo tanto nequius ociatur pauper quam diues,
quanto minus habet causam ociandi.
Diues nempe cum ociosus fuerit,
uoluptatibus luxurię-que operam dabit.
Pauperi autem necesse erit |
furto ac rapinis quęrere unde uiuat,
et in alios grassari,
ne ipse fame pereat.
Longe itaque periculosius est ociositas egentis quam abundantis.
Quid pręterea dicam?
Frustra illi natura manus dedit,
qui nihil agendo
ad applicanda tantummodo ori alimenta,
etiam pecudibus datę fuissent.
Operari manibus hominis proprium est.
Qui ergo manus suas ad aliquid honesti faciendum non extendit,
pecudi certe similior est quam homini,
aut etiam pecude deterior.
Mutum enim animal in multos usus utile est,
homo uero ociosus nulli prodest,
sibi autem etiam nocet plurimum.
ut ex his quę dicta sunt,
satis constat.
Iccirco sane et ab hominibus male audit |
et a Deo reprobatur.
satis constat.
Iccirco sane et ab hominibus male audit |
et a Deo reprobatur.
Alii eum statuam lapideam appellant,
alii inertem asellum,
alii fatuam anum |
aut nihili hominem.
atque hunc in modum petulantibus cauillantium uocibus taxatur,
illuditur,
lacessitur,
probo contemptui-que habetur.
Leuius tamen hoc ei ab hominibus ferendum esset,
nisi etiam ab illo qui supra homines est damnaretur.
Leuius tamen hoc ei ab hominibus ferendum esset,
nisi etiam ab illo qui supra homines est damnaretur.
cęlorum.
Valde quippe diuersum est |
castitatem Deo uouere |
et sterilitate boni operis torpescere,
quod non Deo sed diabolo seruire est.
est |
castitatem Deo uouere |
et sterilitate boni operis torpescere,
quod non Deo sed diabolo seruire est.
horrorem fletus auget et dentium stridor.
Domini ueluti mucidus panis expuitur |
atque ad tenebras relegatur,
ut semper patiatur malum,
qui nunquam facere uoluit bonum.
et in ignem mittetur.
qua iam per triennium fructum non uiderat.
sed ad preces cultoris uineę uolentis arborem ipsam circumfodere stercora-que apponere,
quarto etiam anno expectauit,
ut fructum faciat.
Expectat utique clementissimus Dominus ab ocioso boni operis fructum in pueritia,
expectat in iuuentute,
expectat in ętate uirili,
denique ecclesię prępositi alicuius uerbis exoratus expectat usque in senectam,
ut ille tandem eiusdem prępositi uel increpatione impulsus |
uel pręceptis eruditus |
ab ignauia mollitie-que animi ad studium honesti
non uiderat.
sed ad preces cultoris uineę uolentis arborem ipsam circumfodere stercora-que apponere,
quarto etiam anno expectauit,
ut fructum faciat.
Expectat utique clementissimus Dominus ab ocioso boni operis fructum in pueritia,
expectat in iuuentute,
expectat in ętate uirili,
denique ecclesię prępositi alicuius uerbis exoratus expectat usque in senectam,
ut ille tandem eiusdem prępositi uel increpatione impulsus |
uel pręceptis eruditus |
ab ignauia mollitie-que animi ad studium honesti laboris excitetur et exurgat.
ad preces cultoris uineę uolentis arborem ipsam circumfodere stercora-que apponere,
quarto etiam anno expectauit,
ut fructum faciat.
Expectat utique clementissimus Dominus ab ocioso boni operis fructum in pueritia,
expectat in iuuentute,
expectat in ętate uirili,
denique ecclesię prępositi alicuius uerbis exoratus expectat usque in senectam,
ut ille tandem eiusdem prępositi uel increpatione impulsus |
uel pręceptis eruditus |
ab ignauia mollitie-que animi ad studium honesti laboris excitetur et exurgat.
Quod si ne tunc
etiam anno expectauit,
ut fructum faciat.
Expectat utique clementissimus Dominus ab ocioso boni operis fructum in pueritia,
expectat in iuuentute,
expectat in ętate uirili,
denique ecclesię prępositi alicuius uerbis exoratus expectat usque in senectam,
ut ille tandem eiusdem prępositi uel increpatione impulsus |
uel pręceptis eruditus |
ab ignauia mollitie-que animi ad studium honesti laboris excitetur et exurgat.
Quod si ne tunc quidem desidiam infructuosam reliquerit,
quid aliud restat,
nisi ut dimittatur
damnationis iustę securi succidendus?
Ne igitur sibi placeas ociose,
quod nihil boni agens adhuc non plecteris.
Dilatio poenę est istud,
non uitii impunitas.
Quanto diutius ociatus fueris,
si te saltem in fine non correxeris,
tanto acrius punieris.
In salicibus infructuosis,
in medio Babylonis |
quę est mentis in deliciis perditę confusio |
suspendisti organa sensuum tuorum,
turpi uoluptati deditus |
et ad flagitia in dies magis declinans.
Ne igitur sibi placeas ociose,
quod nihil boni agens adhuc non plecteris.
Dilatio poenę est istud,
non uitii impunitas.
Quanto diutius ociatus fueris,
si te saltem in fine non correxeris,
tanto acrius punieris.
In salicibus infructuosis,
in medio Babylonis |
quę est mentis in deliciis perditę confusio |
suspendisti organa sensuum tuorum,
turpi uoluptati deditus |
et ad flagitia in dies magis declinans.
Quousque abutere patientia Domini
Ne igitur sibi placeas ociose,
quod nihil boni agens adhuc non plecteris.
Dilatio poenę est istud,
non uitii impunitas.
Quanto diutius ociatus fueris,
si te saltem in fine non correxeris,
tanto acrius punieris.
In salicibus infructuosis,
in medio Babylonis |
quę est mentis in deliciis perditę confusio |
suspendisti organa sensuum tuorum,
turpi uoluptati deditus |
et ad flagitia in dies magis declinans.
Quousque abutere patientia Domini emendationem tuam expectantis?
nihil boni agens adhuc non plecteris.
Dilatio poenę est istud,
non uitii impunitas.
Quanto diutius ociatus fueris,
si te saltem in fine non correxeris,
tanto acrius punieris.
In salicibus infructuosis,
in medio Babylonis |
quę est mentis in deliciis perditę confusio |
suspendisti organa sensuum tuorum,
turpi uoluptati deditus |
et ad flagitia in dies magis declinans.
Quousque abutere patientia Domini emendationem tuam expectantis?
Non uides,
non animum
fueris,
si te saltem in fine non correxeris,
tanto acrius punieris.
In salicibus infructuosis,
in medio Babylonis |
quę est mentis in deliciis perditę confusio |
suspendisti organa sensuum tuorum,
turpi uoluptati deditus |
et ad flagitia in dies magis declinans.
Quousque abutere patientia Domini emendationem tuam expectantis?
Non uides,
non animum aduertis,
quam cito transeant dies et labantur anni?
quam unaquęque hora non ita uitę
ut uirtutis operibus te parem fore diffidas,
uoto saltem aut lingua pete langori remedium |
aridam-que ostentans manum ad Dominum suppliciter accede |
et ipse postquam te pigritię tuę poenitere conspexerit,
dicet tibi:
|
et ipse postquam te pigritię tuę poenitere conspexerit,
dicet tibi:
te pigritię tuę poenitere conspexerit,
dicet tibi:
Porro quoniam ad acquirendam diuinę benignitatis gratiam opus est humilitatis uirtute,
tempestiuum uidetur,
ut nunc de ipsa disseramus.
Porro quoniam ad acquirendam diuinę benignitatis gratiam opus est humilitatis uirtute,
tempestiuum uidetur,
ut nunc de ipsa disseramus.
diuinę benignitatis gratiam opus est humilitatis uirtute,
tempestiuum uidetur,
ut nunc de ipsa disseramus.
benignitatis gratiam opus est humilitatis uirtute,
tempestiuum uidetur,
ut nunc de ipsa disseramus.
ut nunc de ipsa disseramus.
longius a Deo recedit,
ad quem non est nobis accessus nisi per humilitatem.
iuxta illud:
usque ad terram.
Quod et Salomon in Prouerbiis confirmat dicens:
Ipse deludet illusores,
et mansuetis dabit gratiam .
Et Esaias propheta:
spiritu,
ut uiuificet spiritum humilium |
et uiuificet cor contritorum.
In eodem propheta Dominum audimus dicentem:
respiciam nisi ad pauperculum et contritum spiritu |
et trementem sermones meos?
Et in Zacharia:
Vnde ipse ad Patrem conuersus:
Confiteor tibi inquit Pater domine cęli et terrę,
quia abscondisti hęc a sapientibus et prudentibus,
et reuelasti ea paruulis.
Paruuli sane atque humiles erant apostoli,
qui primi didicerunt ut alios docerent mysterium Dei.
de quibus in psalmo fuerat prędictum a Propheta ad Deum dicente:
Iudit cum Olopherne congressura cilicium induit,
ieiunat,
orat |
et ait:
Nec superbi ab initio placuerunt tibi,
sed humilium et mansuetorum semper tibi placuit deprecatio.
et illa quidem sicut humiliter orauerat,
ita quod uolebat perfecit.
Clamat in Euangelio centurio:
hora qua sic humiliatus est,
quod petierat impetrauit.
Neque enim frustra scriptum est:
passa,
iam in canum comparatione contempta,
quia ab humilitate non recessit,
meruit tandem exaudiri.
Filius prodigus consumpto patrimonio ad patrem cum humilitate reuersus inuenit ueniam.
patris,
osculum,
indumenta,
anulum,
conuiuium.
Quod ergo luxuria exhauserat,
humilitas reparauit.
deleuit humilitas,
huius merita corrupit mentis elatio.
Non sum sicut cęteri homines, inquit.
et qui se cęteris pręferre non dubitauit,
publicano etiam postponendus iudicatur.
De exaltatione hvmilivm in lege.
Caput XXII
Non solum autem quę poposcerint humiles consequuntur,
sed etiam mirabilium operum gratia donantur,
et post hęc pręmia beatitudinis ęternę cumulatius capiunt.
captat beniuolentiam,
mittit munera,
ut leniat iratum.
et post hęc gloriatur dicens:
Vidi Dominum facie ad faciem,
et salua facta est anima mea. et tamen adhuc submissius agit.
Gen. 33
|
et inditur ei nomen Israhel,
id est uir uidens Deum.
Deum ergo uidere meretur,
qui se propter Deum hominibus humiliat atque submittit.
Quas ob res meruit fieri populi Israhelitici liberator de ęgyptiaca seruitute |
legis-que diuinę lator |
et multorum mirabilium autor |
atque aliis pręferri Dei iudicio dicentis:
lator |
et multorum mirabilium autor |
atque aliis pręferri Dei iudicio dicentis:
Siquis fuerit inter uos propheta Domini,
in uisione apparebo ei |
uel per somnium loquar ad illum.
At non talis seruus meus Moyses,
qui in omni domo mea fidelissimus est.
Ore enim ad os loquar ei,
palam et non per ęnigmata et figuras Deum uidet.
Hinc est illud in Ecclesiastico scriptum:
domo mea fidelissimus est.
Ore enim ad os loquar ei,
palam et non per ęnigmata et figuras Deum uidet.
Hinc est illud in Ecclesiastico scriptum:
si mauis dicere humilis |
persecutionem Saulis odium-que capitale maluit uitare fugiendo quam uindicando.
cum illum semel atque iterum occidere potuisset noluit.
Ab inimicis profligatum et interemptum fleuit.
Ideo-que dignus iudicatus est,
qui ei succederet in regno.
Absalonis etiam filii necem lachrymis et lamentationibus prosecutus est,
in eo bello interempti,
quo ille nitebatur patri regnum erripere.
Qua quidem pietate Dauid,
uel patientia,
uel humilitate,
maluit uitare fugiendo quam uindicando.
cum illum semel atque iterum occidere potuisset noluit.
Ab inimicis profligatum et interemptum fleuit.
Ideo-que dignus iudicatus est,
qui ei succederet in regno.
Absalonis etiam filii necem lachrymis et lamentationibus prosecutus est,
in eo bello interempti,
quo ille nitebatur patri regnum erripere.
Qua quidem pietate Dauid,
uel patientia,
uel humilitate,
quodcunque horum dixeris,
recte dictum erit,
promeruit ad decrepitam usque
promeruit ad decrepitam usque ętatem regnare,
inimicorum uictor |
et ipse inuictus |
omnium-que regum Iudeę Deo charissimus.
Vnde futurę beatitudinis spe plenus:
Dum exaggerat Domini beneficium,
suę conditionis confitetur obscuritatem,
de armentario factus propheta.
si dissimulasset,
et ingratus quidem haberetur |
et humilis parum.
Quid multa?
sic habe:
neminem in uirtutibus profecisse,
neminem sanctum uel Deo charum fuisse,
cui defuit uirtus humilitatis.
Fundamentum custos-que uirtutum |
et de terra ad cęlum ascendendi uia est humilitas.
Per hanc omnes prorsus ingressi sunt,
qui nunc in supernis sedibus habitant,
facti domestici Dei
Quid multa?
sic habe:
neminem in uirtutibus profecisse,
neminem sanctum uel Deo charum fuisse,
cui defuit uirtus humilitatis.
Fundamentum custos-que uirtutum |
et de terra ad cęlum ascendendi uia est humilitas.
Per hanc omnes prorsus ingressi sunt,
qui nunc in supernis sedibus habitant,
facti domestici Dei ciues-que sanctorum.
De exaltatione hvmilivm in evangelio.
Caput XXIII
Ne tamen nouorum exempla omnino
custos-que uirtutum |
et de terra ad cęlum ascendendi uia est humilitas.
Per hanc omnes prorsus ingressi sunt,
qui nunc in supernis sedibus habitant,
facti domestici Dei ciues-que sanctorum.
De exaltatione hvmilivm in evangelio.
Caput XXIII
Ne tamen nouorum exempla omnino pręterisse uidear,
Ioannis Baptistę Petri-que et Pauli apostolorum humilitatem in medium proponam.
de his enim disertius expressum in Scripturis comperio.
De exaltatione hvmilivm in evangelio.
Caput XXIII
Ne tamen nouorum exempla omnino pręterisse uidear,
Ioannis Baptistę Petri-que et Pauli apostolorum humilitatem in medium proponam.
de his enim disertius expressum in Scripturis comperio.
Ioannes Baptista
Ioannes interrogatus quis esset,
negauit se esse Christum,
malens ueritate submitti |
quam efferri mendacio |
et
exaltatione hvmilivm in evangelio.
Caput XXIII
Ne tamen nouorum exempla omnino pręterisse uidear,
Ioannis Baptistę Petri-que et Pauli apostolorum humilitatem in medium proponam.
de his enim disertius expressum in Scripturis comperio.
Ioannes Baptista
Ioannes interrogatus quis esset,
negauit se esse Christum,
malens ueritate submitti |
quam efferri mendacio |
et neque Heliam neque prophetam se esse asseruit dum
Ioannes Baptista
Ioannes interrogatus quis esset,
negauit se esse Christum,
malens ueritate submitti |
quam efferri mendacio |
et neque Heliam neque prophetam se esse asseruit dum humiliatur.
proinde Christi testimonio extollitur quod uidelicet in spiritu Helię uenisset,
quod plus quam propheta esset,
quod denique inter natos mulierum nemo illo maior surrexisset.
Ille tamen modis omnibus deiicere se et humiliare non destitit,
cum de Christo diceret:
humiliare non destitit,
cum de Christo diceret:
se deiecit.
omnibus laboraui.
Ac ne laboris laudem sibi tribuere uideretur subdit:
Non ego autem,
sed gratia Dei mecum.
Alibi etiam omnium infimum se fatetur dicens:
et ob hoc quidem missos,
ut falsorum deorum cultoribus ueri Dei notitiam insinuent |
saluti-que eorum qui credituri sunt consulant.
Et hi sane de quibus locuti sumus,
cęteri-que eiusdem ordinis homines,
si nosse uis,
ad quantam gloriam in cęlo exaltati sint,
consydera qualem dum in terra uiuerent gratiam acceperint.
Cęcos illuminare,
leprosos mundare,
mortuos uiuificare nulla possunt medicamenta
,
isti potuerunt.
Si
cultoribus ueri Dei notitiam insinuent |
saluti-que eorum qui credituri sunt consulant.
Et hi sane de quibus locuti sumus,
cęteri-que eiusdem ordinis homines,
si nosse uis,
ad quantam gloriam in cęlo exaltati sint,
consydera qualem dum in terra uiuerent gratiam acceperint.
Cęcos illuminare,
leprosos mundare,
mortuos uiuificare nulla possunt medicamenta
,
isti potuerunt.
Si magna gratia hęc,
haud dubium,
quin etiam
Ceterum cum multos hoc loco breuitatis causa pręterierim,
quorum exemplis uti magnifice poteram,
Mariam tamen Dei matrem,
eius-que filium Saluatorem nostrum silentio prętermittere nullo modo possum.
Hęc fabro desponsata fuerat,
in turba pauperum incognita latebat.
in tantum autem humilitate placuit,
ut a Deo electa sit,
quę Dei Filium generaret.
Vnde ipsa gloriatur dicens:
causa pręterierim,
quorum exemplis uti magnifice poteram,
Mariam tamen Dei matrem,
eius-que filium Saluatorem nostrum silentio prętermittere nullo modo possum.
Hęc fabro desponsata fuerat,
in turba pauperum incognita latebat.
in tantum autem humilitate placuit,
ut a Deo electa sit,
quę Dei Filium generaret.
Vnde ipsa gloriatur dicens:
desponsata fuerat,
in turba pauperum incognita latebat.
in tantum autem humilitate placuit,
ut a Deo electa sit,
quę Dei Filium generaret.
Vnde ipsa gloriatur dicens:
et sanctum nomen eius.
Quid enim maius uirgini conferri potuit |
quam ut creatorem suum pariat |
quam ut Domini sui mater sit,
et hoc quidem non uiolata uirginitate sed sanctificata,
ut purius niteat in foecunda |
quam nitebat in sterili.
De hvmilitate Christi.
Caput XXIV
ICXC
Quid enim maius uirgini conferri potuit |
quam ut creatorem suum pariat |
quam ut Domini sui mater sit,
et hoc quidem non uiolata uirginitate sed sanctificata,
ut purius niteat in foecunda |
quam nitebat in sterili.
De hvmilitate Christi.
Caput XXIV
ICXC
De hvmilitate Christi.
Caput XXIV
ICXC
oportet.
Non est discipulus supra magistrum |
neque seruus domino suo maior,
ut exaltari uelit sicut dominus |
et humiliari nolit sicut seruus.
Hunc autem omnium autorem,
omnium saluandorum doctorem ac redemptorem Paulus Philippensibus in exemplum proponens ait:
maior,
ut exaltari uelit sicut dominus |
et humiliari nolit sicut seruus.
Hunc autem omnium autorem,
omnium saluandorum doctorem ac redemptorem Paulus Philippensibus in exemplum proponens ait:
uelit sicut dominus |
et humiliari nolit sicut seruus.
Hunc autem omnium autorem,
omnium saluandorum doctorem ac redemptorem Paulus Philippensibus in exemplum proponens ait:
et humiliari nolit sicut seruus.
Hunc autem omnium autorem,
omnium saluandorum doctorem ac redemptorem Paulus Philippensibus in exemplum proponens ait:
ait:
ad mortem,
mortem autem crucis.
Audisti humilitatem,
attende gloriam.
Propter quod inquit et Deus exaltauit illum |
et donauit illi nomen,
quod est super omne nomen,
ut in nomine Iesu omne genu flectatur cęlestium terrestrium et infernorum,
et omnis lingua confiteatur,
quia Dominus Iesus Christus in gloria est Dei Patris .
Neque humilius diuinitas inclinare se potuit,
quam ut hominem assumeret,
Propter quod inquit et Deus exaltauit illum |
et donauit illi nomen,
quod est super omne nomen,
ut in nomine Iesu omne genu flectatur cęlestium terrestrium et infernorum,
et omnis lingua confiteatur,
quia Dominus Iesus Christus in gloria est Dei Patris .
Neque humilius diuinitas inclinare se potuit,
quam ut hominem assumeret,
se-que hominum potestati submittere ad flagella et mortem per ludibria sustinendam.
neque sublimius attolli quiuit humanitas |
et mortem per ludibria sustinendam.
neque sublimius attolli quiuit humanitas |
quam ut diuinitati unita unus Christus et Deus esset et homo,
sedens ad dexteram Patris,
a spiritibus angelicis omnium-que sanctorum coetu uenerandus,
mortuos et uiuos iudicaturus in eadem humanitate,
in qua uoluit ab homine iudicari.
tunc humilis quidem nunc gloriosus,
tunc mortalis nunc immortalis et impassibilis,
tunc seruus nunc dominus,
tunc infirmus nunc ponens inimicos scabellum pedum suorum in uirga uirtutis suę.
Tunc non erat
sublimius attolli quiuit humanitas |
quam ut diuinitati unita unus Christus et Deus esset et homo,
sedens ad dexteram Patris,
a spiritibus angelicis omnium-que sanctorum coetu uenerandus,
mortuos et uiuos iudicaturus in eadem humanitate,
in qua uoluit ab homine iudicari.
tunc humilis quidem nunc gloriosus,
tunc mortalis nunc immortalis et impassibilis,
tunc seruus nunc dominus,
tunc infirmus nunc ponens inimicos scabellum pedum suorum in uirga uirtutis suę.
Tunc non erat ei species neque decor,
nunc dicitur:
uiuos iudicaturus in eadem humanitate,
in qua uoluit ab homine iudicari.
tunc humilis quidem nunc gloriosus,
tunc mortalis nunc immortalis et impassibilis,
tunc seruus nunc dominus,
tunc infirmus nunc ponens inimicos scabellum pedum suorum in uirga uirtutis suę.
Tunc non erat ei species neque decor,
nunc dicitur:
(!)
Cum igitur Deus esset,
hominem quem ipse fecit assumpsit nunquam dimissurus,
ut et homo fieret |
et Deus esse non desineret .
de paupercula matre nasci uoluit,
non in urbe regali,
sed in paruo oppidulo Bethleem,
non saltem in domo uulgari sed in iumentorum stabulo,
ubi reclinatus in pręsepio uagiit .
Ab angelis nunciabatur,
a pastoribus quęrebatur,
a magis adorabatur,
et tamen ipse contemptibilis et despectus apparere
(!)
Cum igitur Deus esset,
hominem quem ipse fecit assumpsit nunquam dimissurus,
ut et homo fieret |
et Deus esse non desineret .
de paupercula matre nasci uoluit,
non in urbe regali,
sed in paruo oppidulo Bethleem,
non saltem in domo uulgari sed in iumentorum stabulo,
ubi reclinatus in pręsepio uagiit .
Ab angelis nunciabatur,
a pastoribus quęrebatur,
a magis adorabatur,
et tamen ipse contemptibilis et despectus apparere uolebat.
Adultus
(!)
Cum igitur Deus esset,
hominem quem ipse fecit assumpsit nunquam dimissurus,
ut et homo fieret |
et Deus esse non desineret .
de paupercula matre nasci uoluit,
non in urbe regali,
sed in paruo oppidulo Bethleem,
non saltem in domo uulgari sed in iumentorum stabulo,
ubi reclinatus in pręsepio uagiit .
Ab angelis nunciabatur,
a pastoribus quęrebatur,
a magis adorabatur,
et tamen ipse contemptibilis et despectus apparere uolebat.
Adultus non habuit ubi caput reclinet suum.
(!)
Cum igitur Deus esset,
hominem quem ipse fecit assumpsit nunquam dimissurus,
ut et homo fieret |
et Deus esse non desineret .
de paupercula matre nasci uoluit,
non in urbe regali,
sed in paruo oppidulo Bethleem,
non saltem in domo uulgari sed in iumentorum stabulo,
ubi reclinatus in pręsepio uagiit .
Ab angelis nunciabatur,
a pastoribus quęrebatur,
a magis adorabatur,
et tamen ipse contemptibilis et despectus apparere uolebat.
Adultus non habuit ubi caput reclinet suum.
alienis impensis
hominem quem ipse fecit assumpsit nunquam dimissurus,
ut et homo fieret |
et Deus esse non desineret .
de paupercula matre nasci uoluit,
non in urbe regali,
sed in paruo oppidulo Bethleem,
non saltem in domo uulgari sed in iumentorum stabulo,
ubi reclinatus in pręsepio uagiit .
Ab angelis nunciabatur,
a pastoribus quęrebatur,
a magis adorabatur,
et tamen ipse contemptibilis et despectus apparere uolebat.
Adultus non habuit ubi caput reclinet suum.
alienis impensis sustentatus est,
alieno usus hospitio.
Ab angelis nunciabatur,
a pastoribus quęrebatur,
a magis adorabatur,
et tamen ipse contemptibilis et despectus apparere uolebat.
Adultus non habuit ubi caput reclinet suum.
alienis impensis sustentatus est,
alieno usus hospitio.
Qui cęlum terram-que fecerat |
et quę in eis sunt,
hic die ac nocte in laboribus fuit |
docendo,
sanando,
orando.
miracula operabatur et latere uolebat.
Super asinam sedens intrauit Hierosolymam,
cuius sedes cęlum |
et terra scabellum pedum erat.
Lauit discipulorum suorum pedes,
cui angeli seruiebant.
a pastoribus quęrebatur,
a magis adorabatur,
et tamen ipse contemptibilis et despectus apparere uolebat.
Adultus non habuit ubi caput reclinet suum.
alienis impensis sustentatus est,
alieno usus hospitio.
Qui cęlum terram-que fecerat |
et quę in eis sunt,
hic die ac nocte in laboribus fuit |
docendo,
sanando,
orando.
miracula operabatur et latere uolebat.
Super asinam sedens intrauit Hierosolymam,
cuius sedes cęlum |
et terra scabellum pedum erat.
Lauit discipulorum suorum pedes,
cui angeli seruiebant.
Cum innocens esset,
pro peccatis nostris ab incredulis quos ipse saluare uenerat,
comprehendi,
ligari,
conspui,
cędi,
occidi uoluit.
Atque ita se submisit obtulit-que ultro omnibus impiorum iniuriis,
qui mundum pugillo continet,
qui terram respicit et facit eam tremere,
in quem angeli intueri gaudent,
quia uita est omnium quę uiuunt,
et autor quę subsistunt.
Quid ergo uel magnificentia eius maius |
uel humilitate abiectius?
Nemo ęquare potest eius humilitatem,
quia nemo habet tantam de qua descendat sublimitatem.
nos humiliter submisse-que geramus. ipso admonente ac dicente:
geramus. ipso admonente ac dicente:
sum et humilis corde,
et inuenietis requiem animabus uestris.
Sit igitur nobis curę,
ut minimi simus,
in omnibus patientes,
in omnibus mites et mansueti,
nulli malum pro malo reddentes,
paruo contenti,
in laboribus assidui,
seruire magis quam pręesse cupientes |
nunquam captemus hominum gloriam,
sed semper Dei laudem |
et proximorum profectum.
Parati simus omnia supplicia |
omne mortis genus perpeti prius quam Deo peccare.
captemus hominum gloriam,
sed semper Dei laudem |
et proximorum profectum.
Parati simus omnia supplicia |
omne mortis genus perpeti prius quam Deo peccare.
Per hanc humilitatem aditum nobis parabimus in cęlum |
et gaudiis perfrui merebimur sempiternis,
participes facti glorię Domini nostri,
cuius humilitatem in terra fuerimus imitati.
De hvmilitate vitiosa.
Caput XXV
omne mortis genus perpeti prius quam Deo peccare.
Per hanc humilitatem aditum nobis parabimus in cęlum |
et gaudiis perfrui merebimur sempiternis,
participes facti glorię Domini nostri,
cuius humilitatem in terra fuerimus imitati.
De hvmilitate vitiosa.
Caput XXV
Sciendum tamen esse alias quasdam humilitates,
ex quibus alię quidem nihil ad hanc pertinent de qua locuti
alias quasdam humilitates,
ex quibus alię quidem nihil ad hanc pertinent de qua locuti sumus,
alię uero ipsam reddunt uitiosam.
Quid enim ad uirtutem illa humilitas,
qua obscuro loco natos designamus,
humiles appellando demissi generis in plebe uulgari uiros?
uel illa quam etiam rebus inanimatis insensibilibus-que damus?
nam et locum humilem dicimus,
qui pressior iacet inter eminentes atque demissior,
et humilem arborem,
quę non multum ab humo errecta
damus?
nam et locum humilem dicimus,
qui pressior iacet inter eminentes atque demissior,
et humilem arborem,
quę non multum ab humo errecta sit.
Sunt et alia duo humilitatis genera in Scripturis obseruata:
alterum cum quis aliorum iniquitate opprimitur affligitur-que,
iuxta illud:
Populum tuum Domine humiliauerunt,
et hęreditatem tuam uexauerunt;
alterum cum quis ob suam culpam poenis aut calamitate aliqua grauatur,
secundum illud:
non uirtutis,
sed nequitię malignitatis-que erit humilitas,
cum quis ea de causa prę se feret humilitatem,
siue ut inter sanctos ponendus uideatur,
siue ut facilius elemosinam elliciat et lucretur.
Tales erant,
quos in Euangelio taxauit Dominus dicens:
pręcipiat Dominus:
fiat sicut minor,
et qui pręcessor est sicut ministrator?
Non hoc dicit ut peccantes non arguas,
quos et ipse flagello de tempo expulit,
sed ut in laboribus opere-que seruili cum ipsis quibus pręsides communices |
et in spiritalibus negociis grauiora onera tuis quam aliorum humeris imponas |
necessitatibus-que domesticorum tuorum pro uiribus prospicias |
et tanquam filiis ministres |
indulgentissimi-que patris fungaris officio nihil prętermittendo quod uel ad humilitatem
|
et pati potius iniuriam quam inferre,
nihil terrenum appetere,
sed cęlestium desyderio semper inhęrere.
(!)
Quicunque ita se humiliauerit,
exaltabitur |
et una cum illis,
quos in exemplum proposuimus,
gaudebit in ęternum gloriosus.
In psalmo enim dicitur:
quam inferre,
nihil terrenum appetere,
sed cęlestium desyderio semper inhęrere.
(!)
Quicunque ita se humiliauerit,
exaltabitur |
et una cum illis,
quos in exemplum proposuimus,
gaudebit in ęternum gloriosus.
In psalmo enim dicitur:
appetere,
sed cęlestium desyderio semper inhęrere.
(!)
Quicunque ita se humiliauerit,
exaltabitur |
et una cum illis,
quos in exemplum proposuimus,
gaudebit in ęternum gloriosus.
In psalmo enim dicitur:
exaltabitur |
et una cum illis,
quos in exemplum proposuimus,
gaudebit in ęternum gloriosus.
In psalmo enim dicitur:
qui tribulato sunt corde,
et humiles spiritu saluabit.
Et in Euangelio:
5
humiles terram,
non hanc erumnarum et inquietudinis plenam,
sed illam in qua iugis tranquillitas et pax est perennis |
quę etiam terra uiuentium dicitur,
iuxta illud:
iuxta illud:
Nihil est uera humilitate pręstantius,
nihil tranquillius |
et a perturbationibus animi magis remotum.
Humilitas patiens est,
benigna est,
nec contempta irascitur |
nec laudata se extollit,
nec aduersis concutitur |
nec prosperis delinitur |
in utraque fortuna ęquabilis perseuerat.
Vulgi quidem opinione despicitur,
sed sapientissimi cuiusque iudicio commendatur |
summi-que Dei benignitate ad cęleste regnum sustollitur et coronatur.
igitur uarię sint peccati species,
una tamen omnium mater est superbia.
ita ut cum ipsis peccatis quę genuit,
simul uiuat,
simul moriatur.
Nemo quippe desinit esse superbus,
nisi cum desierit esse peccator.
Peccata tamen quę plus in se superbię habent,
hęc sunt:
sui confidentia,
inanis glorię appetitio,
aliorum contemptus,
de se iactatio ostentatio-que,
neminem pati sibi superiorem |
et ne ęqualibus quidem facilem se pręstare.
Pręterea
1.
Visitabo omnem qui arroganter ingreditur super limen, hoc est,
siue priuatas ędes |
siue Dei templum cum superbia ingredientem uisitabo iusta ultione atque uindicta.
Sunt enim quibus non est satis in foro,
in campis,
in hominum frequentia supinos elatos-que incedere,
sed etiam domum Domini ingressi cum maxime se submittere deberent ante altare cęlestis regis,
eundem uultum seruant,
eandem supercilii elationem,
quasi iam ei ęquales,
cuius non multo post iudicium uelint nolint
omnem qui arroganter ingreditur super limen, hoc est,
siue priuatas ędes |
siue Dei templum cum superbia ingredientem uisitabo iusta ultione atque uindicta.
Sunt enim quibus non est satis in foro,
in campis,
in hominum frequentia supinos elatos-que incedere,
sed etiam domum Domini ingressi cum maxime se submittere deberent ante altare cęlestis regis,
eundem uultum seruant,
eandem supercilii elationem,
quasi iam ei ęquales,
cuius non multo post iudicium uelint nolint
Scriptum est pręterea:
tumor,
nisi ratione coerceatur,
irarum austros proflabit |
et obuium quenque maledictis petulanter lacesset.
Vnde alibi dicitur:
domino libenter seruit.
Nemo etiam impune aduersus Deum superbit.
Senacherib.
eminere atque excellere appetit.
Aduersus hanc per os Abbacuch prophetę Spiritus Sanctus clamat:
hortatur,
aliis audaciam longus peccandi usus pręstat |
qui retuso iam conscientię aculeo delictorum assiduitate |
neque hominum pudore |
neque ullo Dei metu cohibentur.
metu cohibentur.
cum innumera militum multitudine inuadens gloriabatur quod puluis Samarię non sufficeret pugillis populi qui ipsum secutus fuerat.
Deo autem arrogantiam eius ulciscente |
egressus rex Achab tantum cum septem milibus uirorum et ducentis triginta duobus fudit fugauit-que eum,
qui iam in manibus uictoriam se gerere credebat.
ulciscente |
egressus rex Achab tantum cum septem milibus uirorum et ducentis triginta duobus fudit fugauit-que eum,
qui iam in manibus uictoriam se gerere credebat.
milibus uirorum et ducentis triginta duobus fudit fugauit-que eum,
qui iam in manibus uictoriam se gerere credebat.
Niniuen etiam Assyriorum metropolim,
cui Dominus poenitenti et humiliatę pepercit,
postremo tamen insolenter elatam repenti ruina concidere permisit.
Ideo illi per Sophoniam superbię crimen obiicitur dicentem:
Hęc est ciuitas gloriosa habitans in confidentia,
quę dicebat in corde suo:
Ego sum,
et extra me non est alia amplius.
quomodo facta est in desertum,
cubile bestię?
omnis qui transit per eam,
sibilabit et mouebit manum.
quasi dolens eam quę fuerat iam non esse.
sicut et psalmista ait:
metropolim,
cui Dominus poenitenti et humiliatę pepercit,
postremo tamen insolenter elatam repenti ruina concidere permisit.
Ideo illi per Sophoniam superbię crimen obiicitur dicentem:
Hęc est ciuitas gloriosa habitans in confidentia,
quę dicebat in corde suo:
Ego sum,
et extra me non est alia amplius.
quomodo facta est in desertum,
cubile bestię?
omnis qui transit per eam,
sibilabit et mouebit manum.
quasi dolens eam quę fuerat iam non esse.
sicut et psalmista ait:
insolenter elatam repenti ruina concidere permisit.
Ideo illi per Sophoniam superbię crimen obiicitur dicentem:
Hęc est ciuitas gloriosa habitans in confidentia,
quę dicebat in corde suo:
Ego sum,
et extra me non est alia amplius.
quomodo facta est in desertum,
cubile bestię?
omnis qui transit per eam,
sibilabit et mouebit manum.
quasi dolens eam quę fuerat iam non esse.
sicut et psalmista ait:
et mouebit manum.
quasi dolens eam quę fuerat iam non esse.
sicut et psalmista ait:
sanctitatis ostentatione alios carpvnt.
Caput
uitam carpunt,
ut illis quos improbant,
meliores uideantur.
Talibus in Esaia minatur Dominus dicens:
Qui dicunt Recede a me,
ne appropinques mihi,
quia immundus es ,
isti fumus erunt in furore meo,
ignis ardens tota die |
ecce scriptum est coram me.
Qui se igitur quanuis bonus suo ore extollit,
Dei damnabitur iudicio,
Saluatore in Euangelio dicente:
orantem accusat,
publicano ipso nequior de templo exiit.
Modicum itaque arrogantię fermentum totam corrumpit massam uirtutum |
et siquid boni superędificatur corruit.
Quid est enim quod Salomon in Prouerbiis ait:
licet opere interdum non peccent,
animo tamen delinquunt,
donum Dei non Dei laudi sed suę tribuendo.
Vnde idem:
omnis arrogans |
etiamsi manus ad manum fuerit,
non erit innocens.
Et in psalmo est scriptum:
est,
nequando etiam actione delinquant,
qui per arrogantiam in se confidunt.
Sibi quippe derelicti absque gratię diuinę fulcimento stare nullo modo poterunt.
Semper autem prius est,
ut in corde superbiat peccator quam in opere.
et hanc reor Salomonis esse sententiam dicentis:
delinquant,
qui per arrogantiam in se confidunt.
Sibi quippe derelicti absque gratię diuinę fulcimento stare nullo modo poterunt.
Semper autem prius est,
ut in corde superbiat peccator quam in opere.
et hanc reor Salomonis esse sententiam dicentis:
probitatis laude anteire se existimat,
non de aliis obloquetur?
non aliorum uitam carpet?
et insectatione lacesset?
Quamobrem iterum Salomon ait:
honesti deperit,
si a fera mordearis |
sed si linguę petulantis iaculo ictus fueris,
periculum est ne inter infames computeris.
Et licet mala hominum opinio de te innocente tibi non noceat,
nocet tamen aliis,
qui te sibi similem rati sese corrigere negligunt |
et quasi te autore in malo perseuerant.
Incipiet autem et tibi detrimento esse,
si in tua infamia contemnes lapsum proximorum.
Ideo dicitur:
iaculo ictus fueris,
periculum est ne inter infames computeris.
Et licet mala hominum opinio de te innocente tibi non noceat,
nocet tamen aliis,
qui te sibi similem rati sese corrigere negligunt |
et quasi te autore in malo perseuerant.
Incipiet autem et tibi detrimento esse,
si in tua infamia contemnes lapsum proximorum.
Ideo dicitur:
autem et tibi detrimento esse,
si in tua infamia contemnes lapsum proximorum.
Ideo dicitur:
stare,
uideat ne cadat.
et alibi:
habebit et non in altero.
Illi quippe in altero habent gloriam,
qui malunt laudari ab hominibus |
quam a Deo probari.
His quidem non tam uirtus ipsa placet |
quam umbra quędam simulatio-que uirtutis,
non habentes curę ut boni sint,
sed ut esse uideantur.
Et hoc quidem in causa est,
ut se aliquis arroganter iactet |
et alios contemnat |
et parui reputet.
Sed talem condemnat propheta dicens:
Certissimum quippe est,
quod malum a iusto Iudice recipiet,
qui malum proximo suo machinabitur.
machinabitur.
eius consilio abierunt in Aegyptum |
et gladius regis Babylonis,
quem fugiebant,
ibi concidit illos,
cum in terra Iuda si prophetam audissent,
a periculo tuti forent.
Spernunt etiam superbi eos qui in monasteriis Deo seruiunt,
et quod seculo renunciarint irrident,
ipsi mox ridiculi futuri demoniis.
Occurrit illi Iudas cum trium milium manu tantum |
castra-que eius contriuit |
cecidit Nicanor,
plurimi de suis desyderati sunt |
caput et dextera superbissimi ducis ante portam Hierosolymę urbis suspensa.
ut omnibus pateret |
spes eorum in contrarium uerti qui diuina incessere pręsumunt,
psalmista dicente:
Caput IV
Passionibus pręterea seruit superbus.
immoderate gaudet,
intemperanter tristatur,
supra modum sperat,
infra modum metuit |
nihil ei temperamento constat rationis,
quoniam in omnibus appetitum sequitur carnis.
Quamobrem in psalmo dicitur:
Passionibus pręterea seruit superbus.
immoderate gaudet,
intemperanter tristatur,
supra modum sperat,
infra modum metuit |
nihil ei temperamento constat rationis,
quoniam in omnibus appetitum sequitur carnis.
Quamobrem in psalmo dicitur:
Aman
Persarum Assuero Aman pati non poterat,
quod Mardocheus Iudeus non sibi assurgeret |
se-que non adoraret.
Ideo furore accensus a rege apud quem plurimum poterat exegit,
ut Iudei qui in regno eius erant,
internicione delerentur |
et cum his ipse Mardocheus in crucem actus periret.
Sed uide quomodo Deus deposuit potentes de sede |
et exaltauit humiles.
Rex edoctus per reginam coniugem suam Hester,
quam bene de illo meritus fuerit Mardocheus detectis olim insidiis coniuratorum in ipsum,
mutauit edictum |
Iudeos-que liberę conditionis
erant,
internicione delerentur |
et cum his ipse Mardocheus in crucem actus periret.
Sed uide quomodo Deus deposuit potentes de sede |
et exaltauit humiles.
Rex edoctus per reginam coniugem suam Hester,
quam bene de illo meritus fuerit Mardocheus detectis olim insidiis coniuratorum in ipsum,
mutauit edictum |
Iudeos-que liberę conditionis esse iussit.
reginam coniugem suam Hester,
quam bene de illo meritus fuerit Mardocheus detectis olim insidiis coniuratorum in ipsum,
mutauit edictum |
Iudeos-que liberę conditionis esse iussit.
insidiis coniuratorum in ipsum,
mutauit edictum |
Iudeos-que liberę conditionis esse iussit.
iubente:
esset,
ob superbię fastum ita deiectus est,
ut ab hominum quoque coetu pulsus cum bestiis in solitudine uitam ageret.
Postea uero humiliatus Deo miserante regnum recepit |
pristinę-que fortunę restitui meruit.
Quamobrem in hoc uno quidem perspicue discimus,
tum quantum displiceat Domino nostra arrogantia,
tum rursum quantum placeat humilitas.
de quibus in Euangelio dicitur:
uero humiliatus Deo miserante regnum recepit |
pristinę-que fortunę restitui meruit.
Quamobrem in hoc uno quidem perspicue discimus,
tum quantum displiceat Domino nostra arrogantia,
tum rursum quantum placeat humilitas.
de quibus in Euangelio dicitur:
quantum placeat humilitas.
de quibus in Euangelio dicitur:
uallis implebitur,
et omnis mons et collis humiliabitur.
Montes hoc loco superbi intelliguntur,
ut est illud in psalmo:
Montes hoc loco superbi intelliguntur,
ut est illud in psalmo:
superbi intelliguntur,
ut est illud in psalmo:
sub pedibus eius,
uolucres cęli et pisces maris;
ut Christi iudicio subiecti sint et hi qui mentis elatione insolescunt,
et illi quorum uita inter mundanas fluctuat uanitates.
et ut utrosque Christo inuisos intelligas,
ipse in Euangelio dixit:
Quod si quid etiam bene fecerint,
suę uirtuti non diuinę gratię tribuunt.
Contra quos clamat Esaias dicens:
quasi diceret:
ista instrumenta non uendicant sibi laudes operis,
quę propria opificis est,
et uos de bono illo,
quod non tam a uobis quam per uos gestum est,
totam gloriam uobis usurpatis?
Cum omne bonum desursum sit,
et omne donum perfectum a Patre luminum descendat in hominibus,
ut quod ille iubeat,
ipsi possint perficere.
Qvod alii dignitate, alii hvmilitate lavdari appetvnt, alii deo qvoqve se avdent comparare.
Caput V
Alii sane per
lavdari appetvnt, alii deo qvoqve se avdent comparare.
Caput V
Alii sane per ambitionem magni apparere uolunt |
et sicut Saluator ait:
qvoqve se avdent comparare.
Caput V
Alii sane per ambitionem magni apparere uolunt |
et sicut Saluator ait:
Caput V
Alii sane per ambitionem magni apparere uolunt |
et sicut Saluator ait:
primos recubitus in coenis,
et primas cathedras in synagogis,
et salutationes in foro,
et uocari ab hominibus rabbi.
Qui ergo talia amat peccat.
non quod non liceat homini primo loco sedere,
si id dignitas ipsa in qua est exigit,
sed quod ex eo uoluptatem capere |
arrogantię uitium sit.
Itaque non erit nefas ei qui iussus est pręsidere,
primam tenere cathedram,
sed hoc affectare inanis glorię gratia |
nefas erit.
Quin immo si etiam in infimo
ipsa in qua est exigit,
sed quod ex eo uoluptatem capere |
arrogantię uitium sit.
Itaque non erit nefas ei qui iussus est pręsidere,
primam tenere cathedram,
sed hoc affectare inanis glorię gratia |
nefas erit.
Quin immo si etiam in infimo loco sedendo ab aliis commendari concupieris,
humilitatis bonum humanę laudis desyderio corrumpes |
et de uirtute facies uitium.
Nabuchodonosor
semper-que se magis ac magis errigens eo quosdam prouexit uecordię,
ut se Deo comparare ausi sint |
Deum-que contemptui habere,
Nabuchodonosor rex,
cuius insaniam paulo ante retulimus |
hoc tamen prętermisso quod nunc dicemus |
auream statuam errexerat,
se in ea ueluti Deum adorari iubens.
Et quoniam se supra hominem extulerat,
regno depositus cum bestiis uixit.
princeps Tyri
Ad principem Tyri in Ezechiele dicitur:
Hęc dicit Dominus
dicemus |
auream statuam errexerat,
se in ea ueluti Deum adorari iubens.
Et quoniam se supra hominem extulerat,
regno depositus cum bestiis uixit.
princeps Tyri
Ad principem Tyri in Ezechiele dicitur:
Hęc dicit Dominus Deus:
eo quod eleuatum est cor tuum |
et dixisti Deus ego sum |
et in cathedra Dei sedi in corde maris,
cum sis homo et non Deus.
Hinc demum post commemoratas tantę elationis causas infertur,
quod tradendus alienigenis esset
regno depositus cum bestiis uixit.
princeps Tyri
Ad principem Tyri in Ezechiele dicitur:
Hęc dicit Dominus Deus:
eo quod eleuatum est cor tuum |
et dixisti Deus ego sum |
et in cathedra Dei sedi in corde maris,
cum sis homo et non Deus.
Hinc demum post commemoratas tantę elationis causas infertur,
quod tradendus alienigenis esset |
spoliandus atque interficiendus.
cum bestiis uixit.
princeps Tyri
Ad principem Tyri in Ezechiele dicitur:
Hęc dicit Dominus Deus:
eo quod eleuatum est cor tuum |
et dixisti Deus ego sum |
et in cathedra Dei sedi in corde maris,
cum sis homo et non Deus.
Hinc demum post commemoratas tantę elationis causas infertur,
quod tradendus alienigenis esset |
spoliandus atque interficiendus.
esset |
spoliandus atque interficiendus.
Hierosolymę urbis quam obsederat,
et cum Niniuen peruenisset,
a filiis fuit interemptus .
Balthasar
et idola uana colens laudes dixit diis,
ante manu supra parietem scribente territus,
deinde ipsius interpretatione scripturę,
postremo nocte insequente interfectus est.
Anthiochus
sed diuina de ore eius fluere,
non egit gratias Deo,
sed laudem illam totam sibi uendicauit,
quod Deo conferendus uideretur.
ob hoc ab angelo percussus uermibus scaturire coepit |
ac tam infelici exitu is qui sibi felicissimus uidebatur,
uitam obiit,
adhuc deterius ab immortali uerme in inferno carpendus quam a quibus consumptus est.
C. Cęsar
Gaius Cęsar (ut Iosephus refert) cultum sibi tanquam Deo exhiberi iussit,
statuam in Capitolio posuit |
se Ioui parem dictitans |
deinde in senatu interemptus Deus esse desiit,
ita
infelici exitu is qui sibi felicissimus uidebatur,
uitam obiit,
adhuc deterius ab immortali uerme in inferno carpendus quam a quibus consumptus est.
C. Cęsar
Gaius Cęsar (ut Iosephus refert) cultum sibi tanquam Deo exhiberi iussit,
statuam in Capitolio posuit |
se Ioui parem dictitans |
deinde in senatu interemptus Deus esse desiit,
ita ut ne hominis quidem in eo facies aliqua superesset toto tandem in cineres conuerso.
Talibus imprecatur Ecclesiasticus dicens:
obiit,
adhuc deterius ab immortali uerme in inferno carpendus quam a quibus consumptus est.
C. Cęsar
Gaius Cęsar (ut Iosephus refert) cultum sibi tanquam Deo exhiberi iussit,
statuam in Capitolio posuit |
se Ioui parem dictitans |
deinde in senatu interemptus Deus esse desiit,
ita ut ne hominis quidem in eo facies aliqua superesset toto tandem in cineres conuerso.
Talibus imprecatur Ecclesiasticus dicens:
quam a quibus consumptus est.
C. Cęsar
Gaius Cęsar (ut Iosephus refert) cultum sibi tanquam Deo exhiberi iussit,
statuam in Capitolio posuit |
se Ioui parem dictitans |
deinde in senatu interemptus Deus esse desiit,
ita ut ne hominis quidem in eo facies aliqua superesset toto tandem in cineres conuerso.
Talibus imprecatur Ecclesiasticus dicens:
C. Cęsar
Gaius Cęsar (ut Iosephus refert) cultum sibi tanquam Deo exhiberi iussit,
statuam in Capitolio posuit |
se Ioui parem dictitans |
deinde in senatu interemptus Deus esse desiit,
ita ut ne hominis quidem in eo facies aliqua superesset toto tandem in cineres conuerso.
Talibus imprecatur Ecclesiasticus dicens:
inimicorum dicentium:
Non est alius pręter nos | .
Grandis arrogantia stulta-que pręsumptio |
putare se singularem |
et ab iis qui prudenter iudicant,
non ita magni haberi.
Vnde pręceptum est:
inquit coram Deo est et hominibus superbia.
et rursum:
Quid superbis terra et cinis?
Quid est enim de quo gloriari possit aliquis |
nisi sola animi uirtute?
qui autem gloriatur,
in Domino glorietur.
Qvod sancti qvandoque lapsi sint per svperbiam.
Caput VI
Nihil aliud habemus,
quod non sit cum brutis commune pręter ipsam
Qvod sancti qvandoque lapsi sint per svperbiam.
Caput VI
Nihil aliud habemus,
quod non sit cum brutis commune pręter ipsam animi rationem atque sapientiam.
Difficile est tamen nequando in ipsam labamur mentis elationem |
ne-ue aliqua laudis cupiditate interdum perstringamur,
quando quidem sanctissimis quoque uiris hoc contigisse |
Scripturarum monumenta nobis testantur.
aliqua laudis cupiditate interdum perstringamur,
quando quidem sanctissimis quoque uiris hoc contigisse |
Scripturarum monumenta nobis testantur.
generibus datur unius optio.
hoc est,
uel septennis famis uel trimestris fugę persequentibus inimicis |
uel triduanę pestilentię.
Qua electa septingenta milia uirorum,
qui eius ditionis erant,
morte consumpta sunt.
Lugenti et in humilitate supplicanti uenia tandem data.
cessauit-que internicio ac uastitas plebis.
Hinc ille gratias agens dixit:
Dominus et misertus est mei;
Dominus factus est adiutor meus.
Quoties igitur nos aliquo rerum successu quicquam efferri contigerit,
toties ad nos reuersi humiliemur ueniam-que precemur poenitendo.
ne forte totam iram effundat Deus in obstinatos,
qui uindictam temperat aduersus poenitentes |
miseretur-que supplicibus et ignoscit.
Ezechias
discipuli Christi |
orta inter se contentione,
quis eorum uideretur esse maior.
Sed ab ipso uerę uirtutis pręceptore reprehensi sunt dicente |
gentilium non christianorum esse |
ambire honores |
et se magnificos apparere uelle.
Vos autem non sic inquit |
sed qui maior est in uobis,
fiat sicut minor,
et qui pręcessor est,
sicut ministrator.
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
honores |
et se magnificos apparere uelle.
Vos autem non sic inquit |
sed qui maior est in uobis,
fiat sicut minor,
et qui pręcessor est,
sicut ministrator.
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
Is igitur qui pręferri aliis concupiscit,
gentilitatem sapit.
qui uero uel in dignitate positus minoribus ministrat ea quę ad consequendam salutem necessaria sunt uirtutum pręcepta |
siue
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
Is igitur qui pręferri aliis concupiscit,
gentilitatem sapit.
qui uero uel in dignitate positus minoribus ministrat ea quę ad consequendam salutem necessaria sunt uirtutum pręcepta |
siue ad sustentationem uitę opportuna subsidia,
hic Christi discipulus est,
humilitate deiectus,
dignitate pręstans,
non quęrens quę sua sunt,
sed quę aliorum.
Ille pręterea qui tumide arroganter-que sese gerere non desierit,
hic diaboli discipulus simul et seruus erit.
in Iob legimus)
immundum imitetur spiritum,
teterrimam sequatur beluam |
immanissimo-que sese subdat serpenti?
Qui licet sęuissimus insolentissimus-que sit,
a sanctis tamen humilibus-que Dei seruis conculcandus et conterendus est in die Iudicii.
dicente Michea propheta:
sit,
a sanctis tamen humilibus-que Dei seruis conculcandus et conterendus est in die Iudicii.
dicente Michea propheta:
cum fuerint cinis sub planta pedum uestrorum in die quam ego facio dicit Dominus exercituum;
ut uidelicet tanto despicabilior appareat malignus hic spiritus,
quanto arrogantius contra Deum creatorem suum et dominum insurexit.
Dixit enim,
ut in Esaia est scriptum:
spiritus,
quanto arrogantius contra Deum creatorem suum et dominum insurexit.
Dixit enim,
ut in Esaia est scriptum:
contra Deum creatorem suum et dominum insurexit.
Dixit enim,
ut in Esaia est scriptum:
est scriptum:
etiam cęlum se ascensurum iactabat,
de quo dicitur:
Cęlum cęli Domino, terram autem dedit filiis hominum |
supra sydera dei |
supra altitudinem nubium.
hoc est supra omnes angelicas uirtutes et potestates.
In monte testamenti,
in lateribus aquilonis.
iuxta illud quod in psalmo legimus:
iactabat,
de quo dicitur:
Cęlum cęli Domino, terram autem dedit filiis hominum |
supra sydera dei |
supra altitudinem nubium.
hoc est supra omnes angelicas uirtutes et potestates.
In monte testamenti,
in lateribus aquilonis.
iuxta illud quod in psalmo legimus:
cęli Domino, terram autem dedit filiis hominum |
supra sydera dei |
supra altitudinem nubium.
hoc est supra omnes angelicas uirtutes et potestates.
In monte testamenti,
in lateribus aquilonis.
iuxta illud quod in psalmo legimus:
uirtutes et potestates.
In monte testamenti,
in lateribus aquilonis.
iuxta illud quod in psalmo legimus:
iuxta illud quod in psalmo legimus:
Illo igitur mens elata et temeraria cogitabat ascendere.
Quamobrem ne ibi quidem ubi erat quiuit permanere .
Ad ima terrę corruit,
dum se ad fastigia usque cęlorum extendit.
dicitur-que ei:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer,
qui mane oriebaris?
corruisti in terram .
hoc in Euangelio testatur Dominus dicens:
et temeraria cogitabat ascendere.
Quamobrem ne ibi quidem ubi erat quiuit permanere .
Ad ima terrę corruit,
dum se ad fastigia usque cęlorum extendit.
dicitur-que ei:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer,
qui mane oriebaris?
corruisti in terram .
hoc in Euangelio testatur Dominus dicens:
cecidisti de cęlo Lucifer,
qui mane oriebaris?
corruisti in terram .
hoc in Euangelio testatur Dominus dicens:
Dominus dicens:
cęlo cadentem .
et Ioannes in Apocalypsi:
Idem alibi:
cum dracone,
et draco pugnabat et angeli eius |
et non ualuerunt |
neque locus inuentus est eorum amplius in cęlo |
et proiectus est draco ille magnus,
serpens antiquus,
qui uocatur diabolus et Sathanas,
qui seducit uniuersum orbem |
et proiectus est in terram,
et angeli eius cum illo missi sunt.
de quibus in Iob dicitur:
est eorum amplius in cęlo |
et proiectus est draco ille magnus,
serpens antiquus,
qui uocatur diabolus et Sathanas,
qui seducit uniuersum orbem |
et proiectus est in terram,
et angeli eius cum illo missi sunt.
de quibus in Iob dicitur:
antiquus,
qui uocatur diabolus et Sathanas,
qui seducit uniuersum orbem |
et proiectus est in terram,
et angeli eius cum illo missi sunt.
de quibus in Iob dicitur:
qui seducit uniuersum orbem |
et proiectus est in terram,
et angeli eius cum illo missi sunt.
de quibus in Iob dicitur:
proiectus est in terram,
et angeli eius cum illo missi sunt.
de quibus in Iob dicitur:
dracone in profundum ceciderunt.
Itaque etiam illi,
qui eum sequuntur superbe et elate se gerendo |
et sub potenti manu Dei humiliari contemnendo,
eodem loci corruant necesse est.
Sordet enim uita eorum nauseam-que facit Domino,
qui in superbiam erriguntur.
Iohele propheta teste qui ait:
2
igitur foetor ascendit,
quia dereliquerunt odorem humilitatis fragrantiam-que uirtutis |
et elato incedentes supercilio
Aduersarii sequuntur uestigia,
ut cum eo damnentur in die illa,
illa,
Leuiathan serpentem ueterem,
et super Leuiathan serpentem tortuosum,
et occidet cętum qui in mari est .
Qui enim nunc uel circa aera istum nubilosum uel circa terram hanc mortalium sedem uersantur,
tunc omnes in barathro Tartari terribili atque horrendo concludentur.
At tu si nolis cum his habere sortem,
consortium quoque fuge superborum.
Rarum est enim ut quis illorum mores non imitetur,
quorum consuetudine utitur.
Vnde psalmista:
ita minime mirum erit,
si poenę quoque eorum particeps efficietur.
De svperborvm poena.
Caput VIII
Qualis autem superborum poena futura sit,
pręsentia demonstrant.
Nam si in uita quoque grauissime plectuntur,
haud dubium quin multo acerbiora passuri sint |
post mortem in inferno,
nisi decedentium comes fuerit humilitas.
Id quanquam ex his quę diximus perspicue apparet,
addamus tamen et
De svperborvm poena.
Caput VIII
Qualis autem superborum poena futura sit,
pręsentia demonstrant.
Nam si in uita quoque grauissime plectuntur,
haud dubium quin multo acerbiora passuri sint |
post mortem in inferno,
nisi decedentium comes fuerit humilitas.
Id quanquam ex his quę diximus perspicue apparet,
addamus tamen et alia quędam de Scripturis,
ut quo plures aduersus uitium istud sententias didicerimus,
in euitando
post mortem in inferno,
nisi decedentium comes fuerit humilitas.
Id quanquam ex his quę diximus perspicue apparet,
addamus tamen et alia quędam de Scripturis,
ut quo plures aduersus uitium istud sententias didicerimus,
in euitando efficiamur diligentiores.
Per Esaiam superbis minatur Dominus dicens:
(!)
Vtinam non de nobis ista exponi queant,
quorum infideles Turci uicos,
oppida,
prouincias occuparunt |
aras focos-que prophanantes |
nullo die cessant in reliqua christianorum regna debacchari,
captiuos abducere,
pecora depredari,
uastare agros,
cedibus grassari |
et in nomen christianum magis quam dici queat impie furere.
Hoc perpetuo flagello nostra percutitur superbia,
et tamen adhuc humiliari negligimus.
Infidelium arma
queant,
quorum infideles Turci uicos,
oppida,
prouincias occuparunt |
aras focos-que prophanantes |
nullo die cessant in reliqua christianorum regna debacchari,
captiuos abducere,
pecora depredari,
uastare agros,
cedibus grassari |
et in nomen christianum magis quam dici queat impie furere.
Hoc perpetuo flagello nostra percutitur superbia,
et tamen adhuc humiliari negligimus.
Infidelium arma sine intermissione sęuiunt |
et sęuiendo prosperantur,
quia christiani principes inter se dissident,
inter se
arma sine intermissione sęuiunt |
et sęuiendo prosperantur,
quia christiani principes inter se dissident,
inter se digladiantur,
et cum iunctis uiribus communi periculo simul occurrere deberent,
id agunt,
ut facilius quicquid reliquum est christiani imperii dissipetur |
et in impię infidę-que gentis ueniat potestatem.
Cęterum siquis hanc quam imminere cernimus calamitatem effugerit |
et tamen scelere atque superbia sese efferre non desierit,
nequaquam illam multo horribiliorem erumnam effugiet,
quam futuram Malachias denunciat
Ecce dies ueniet succensa quasi caminus;
et erunt omnes superbi et omnes facientes impietatem stipula;
et inflammabit eos dies ueniens dicit Dominus exercituum,
quę non relinquet eis radicem et germen id est ullam conuersationis pristinę spem.
dicetur enim eis:
Ite maledicti in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo et angelis eius .
Vt uidelicet superbi homines cum ipsis superbię spiritibus crucientur simul,
omni prorsus quiescendi expectatione sublata.
Plurimi tamen et ante in hoc seculo magnis afficiuntur
enim eis:
Ite maledicti in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo et angelis eius .
Vt uidelicet superbi homines cum ipsis superbię spiritibus crucientur simul,
omni prorsus quiescendi expectatione sublata.
Plurimi tamen et ante in hoc seculo magnis afficiuntur incommodis atque angustiis,
quo uel ipsorum superbia castigata submittat ceruices |
uel aliorum territa in humilitatem conuertatur.
Hierosolyma
Quem superbum
homines cum ipsis superbię spiritibus crucientur simul,
omni prorsus quiescendi expectatione sublata.
Plurimi tamen et ante in hoc seculo magnis afficiuntur incommodis atque angustiis,
quo uel ipsorum superbia castigata submittat ceruices |
uel aliorum territa in humilitatem conuertatur.
Hierosolyma
Quem superbum tunc non terruit Hierosolyma,
uel cum olim a Caldeis euersa est |
uel cum postea a Romanis?
de qua Esaias
tunc non terruit Hierosolyma,
uel cum olim a Caldeis euersa est |
uel cum postea a Romanis?
de qua Esaias prophetauit dicens:
Postremo a Saluatore coarguta quod occideret prophetas |
et ad se corripiendam missos lapidaret,
audit:
coarguta quod occideret prophetas |
et ad se corripiendam missos lapidaret,
audit:
quod quidem immanitate eius atque superbia offensus Dominus futurum prędixit,
cum ait:
Hier. 25
super regem Babylonis |
et super gentem illam iniquitatem eorum,
et super terram Caldeorum,
et ponam illam in solitudines sempiternas.
Hanc et Esaias lugere uidetur dicens:
uidetur dicens:
in terra |
non est solium filię Caldeorum.
Idem alibi:
Caldeorum.
Idem alibi:
Zacharias dicens:
2
Dominus manum suam super aquilonem et perdet Assur,
et ponet speciosam in solitudinem |
et in inuium |
et quasi desertum.
paulo post:
in solitudinem |
et in inuium |
et quasi desertum.
paulo post:
posse deficere,
qui solus ut essent potuit facere.
Non eos extollat successus rerum,
non errigant contra inimicos uictorię,
non inflet imperii ampliatio.
Audiant psalmistam Domino dicentem:
sexcentorum principum |
et sub his trecenta et septem milia uirorum bello fortium.
Cum tamen insolenter elatus |
et templum ingressus adolere incensum uellet,
quod officium sacerdotum erat,
continuo lepra perfunditur |
redditur-que ineptus curę et gubernaculo regni.
In eius locum suffecto filio,
uitam morte acerbiorem duxit.
Sic igitur oculos superborum humiliat Dominus;
sic superbi ascendunt usque ad cęlos et descendunt usque ad abyssos ;
sic humiliat Dominus peccatores usque ad
|
nisi florum gloria,
mane florens,
uesperi arescens ac defluens |
et omnem penitus amittens decorem?
Nullum terrę regnum perpetuum |
neque diuitię stabiles |
neque honor firmus.
Cuncta caduca,
fragilia,
uaria atque mutabilia.
in quibus hominum superbia dum caput attollere nititur,
dum se stare putat,
corruit.
quia Deus est qui humilibus dat gratiam.
dicente Baruch propheta:
dicente Baruch propheta:
terrę.
dicente etiam Deo ipso in Ezechiele propheta:
Dominus mente cordis sui,
deposuit potentes de sede et exaltauit humiles. esurientes impleuit bonis et diuites dimisit inanes.
Cęterum ibi quoque terribiliter minatur superbis Dominus,
ubi ait:
potentes de sede et exaltauit humiles. esurientes impleuit bonis et diuites dimisit inanes.
Cęterum ibi quoque terribiliter minatur superbis Dominus,
ubi ait:
11
ut uidelicet poena delicto respondeat |
et,
quanto quis altius errigitur,
tanto inferius labatur et corruat.
Hinc est ille angeli in Apocalypsi clamor:
et luctum!
Et cum hęc ita sint,
nonne fidelissimo cuique ab arrogantia fastu atque superbia maxime abhorrendum sit |
et enitendum,
ut humilitatem mansuetudinem humanitatem-que sequatur?
Id demum ita seruare poterit,
si in omnibus ei qui omnibus pręsidet parebit.
Quam rem ut impensius pręstet,
nunc de ipsa obedientię uirtute Spiritu Sancto fauente aggrediemur .
De obedientia deo
.
De obedientia deo praestanda.
Caput IX
Primum omnium Deo obediendum est,
deinde aliis propter Deum.
Nemini autem in eo gerendus est mos,
in quo offenditur Deus.
Omnia extrema prius perpetienda sunt |
quam contra Dei iussa,
mandata,
leges aliquid agendum.
Nec unquam dubitandum,
quin illud bonum ęquum-que sit,
quod iussum a
.
De obedientia deo praestanda.
Caput IX
Primum omnium Deo obediendum est,
deinde aliis propter Deum.
Nemini autem in eo gerendus est mos,
in quo offenditur Deus.
Omnia extrema prius perpetienda sunt |
quam contra Dei iussa,
mandata,
leges aliquid agendum.
Nec unquam dubitandum,
quin illud bonum ęquum-que sit,
quod iussum a Deo atque constitutum
inquiret quare sic aut sic aliquid ille iubeat siue mandet,
sed tantum quod imperatum est,
id persequi atque perficere curabit.
Abraham
siue mandet,
sed tantum quod imperatum est,
id persequi atque perficere curabit.
Abraham
Abraham
quo promissa ista implenda erant.
Ideo tacitus maturabat,
quod iussum fuerat perficere.
denique filium unigenitum unice dilectum,
ut Deo obtemperaret,
suis interfecisset manibus,
nisi is qui iusserat |
rursum inhibuisset.
Sic probatus,
cum unius tantum esset genitor,
omnium in Christo credentium constitui meruit pater.
stellas numerare iubetur,
in earum comparatione filios habiturus.
Samuel
fuerat perficere.
denique filium unigenitum unice dilectum,
ut Deo obtemperaret,
suis interfecisset manibus,
nisi is qui iusserat |
rursum inhibuisset.
Sic probatus,
cum unius tantum esset genitor,
omnium in Christo credentium constitui meruit pater.
stellas numerare iubetur,
in earum comparatione filios habiturus.
Samuel
cum unius tantum esset genitor,
omnium in Christo credentium constitui meruit pater.
stellas numerare iubetur,
in earum comparatione filios habiturus.
Samuel
magis-que hominem offendere metuit,
mortalem,
fragilem,
caducum,
quam Deum immortalem,
ęternum,
omnipotentem,
omnium quę ubique sunt opificem,
omnium dominum ac moderatorem.
indutus erat cilicio nudus per urbem incedere |
et regum necessitudine nobilis pudendum de semetipso detectis natibus spectaculum publice prębere.
quia ille qui super omnes est iusserat,
ut per hoc Aegyptum et Aethiopiam ab Assyriis despoliandam significaret.
Magno igitur animo omnibus in rebus diuinę obtemperandum est iussioni.
apostoli
acceperunt transgrediuntur.
Vnde psalmista Dominum alloquitur et ait:
Omnibus illis qui nobis iure pręsunt,
obedire nos oportet,
dummodo id iubeant,
quod diuinę non aduersatur iussioni |
neque eorum qui pręsidibus pręsunt imperio;
ut semper maioribus honor deferatur in obediendo.
dicente Apostolo:
ut potestas male officio suo fungens aduersus innocentem sęuiat,
sed Dominum audimus dicentem:
eos quibus et ipsi obedire debent offendamus.
Deinde parentibus nostris obedire nos et natura suadet |
et diuina lex iubet.
Vnde Apostolus:
Vnde Apostolus:
uestris in Domino,
hoc enim est
iustum.
honora patrem tuum et matrem tuam ,
quod est mandatum primum in promissione,
ut bene sit tibi |
et longęuus sis super terram.
Non utique super hanc terram,
in qua et obedientes possunt cito mori |
et inobedientes diu uiuere.
sed super illam de qua Propheta dixit:
super terram.
Non utique super hanc terram,
in qua et obedientes possunt cito mori |
et inobedientes diu uiuere.
sed super illam de qua Propheta dixit:
Quod etiam filiis Ionadab a Domino promissum esse credimus.
Vt enim pręceptum patris perficerent uini potu abstinebant |
et meruerunt audire Domino dicente:
|
neque timore supplicii,
sed solo Dei amore se subiicit ad obediendum aliis,
non mercenarius neque seruus est sed potius filius Patri ęterno perpetua charitate deuinctus.
Atque ideo qui uoluntarie seruit,
sponte obtemperat,
nihil in quo Deo gratificari se censet,
agit inuitus.
Hic certe cum psalmista sancto concinere poterit:
Circumcisio inquit nihil est,
et pręputium nihil est |
sed obseruatio mandatorum .
Et apostolus Iacobus:
Dominus.
Obediens inter aduersa securus est.
dicente Dei sapientia:
In Ecclesiaste quoque dicitur:
Si me audieritis,
bona terrę comedetis.
At uero Apostoli et sancti martyres quos obedientes fuisse negare non possumus,
angustias,
persecutiones et supplicia passi sunt |
quomodo ergo bona terrę comederunt,
cum tribulationes in uita tolerarint?
Bona igitur terrę illa esse reor,
quęcunque nobis materiam prębent exercendę uirtutis.
Multa autem uulgo bona putantur,
quę potius mala sunt,
quia peccandi occasionem licentiam-que suppeditant.
ut sunt diuitię
uirtutis.
Multa autem uulgo bona putantur,
quę potius mala sunt,
quia peccandi occasionem licentiam-que suppeditant.
ut sunt diuitię quę luxuriam alunt,
et dignitates mundi atque honores,
quę superbię fomenta sunt.
Post hęc in eodem propheta Dominus ait ad domum Iacob:
Sed quę pax erat discipulis Christi,
quibus ipse dixit:
meum.
Quę est igitur pax ista,
quę obedientibus promittitur,
si Christi discipulis non pax sed odia hominum offeruntur?
De interiori ergo pace intelligendum est,
quoniam obedientes mandatis non perturbantur animo,
sed semper in spe futuri boni conquiescunt.
ac tanto magis iustitię operibus proficiunt,
quanto minus pręsentibus bonis deliniuntur.
Longęuitas etiam promissa est dicto audientibus.
quam quidem beatioris uitę ęternitatem interpretari possumus.
Nulla
ac tanto magis iustitię operibus proficiunt,
quanto minus pręsentibus bonis deliniuntur.
Longęuitas etiam promissa est dicto audientibus.
quam quidem beatioris uitę ęternitatem interpretari possumus.
Nulla enim felicitas est |
in hac lachrymarum ualle diu commorari.
Illa ergo dierum longitudo quę finem non habet,
ipsis qui obediunt proponitur.
dicente ad Salomonem Domino:
interpretari possumus.
Nulla enim felicitas est |
in hac lachrymarum ualle diu commorari.
Illa ergo dierum longitudo quę finem non habet,
ipsis qui obediunt proponitur.
dicente ad Salomonem Domino:
dicente ad Salomonem Domino:
qui Dei mandata obseruarint,
atque inter multa:
inimicos uestros |
et corruent coram uobis.
copias fudisse uictoria potitum.
Itaque qui cum paucis uicit,
uictus cum multis fuisset,
si non obedisset.
Dei quippe est (ut ibidem dicitur) et adiuuare et in fugam conuertere.
Qui in psalmo ait:
uictoria potitum.
Itaque qui cum paucis uicit,
uictus cum multis fuisset,
si non obedisset.
Dei quippe est (ut ibidem dicitur) et adiuuare et in fugam conuertere.
Qui in psalmo ait:
uictus cum multis fuisset,
si non obedisset.
Dei quippe est (ut ibidem dicitur) et adiuuare et in fugam conuertere.
Qui in psalmo ait:
et in fugam conuertere.
Qui in psalmo ait:
Regni stabilimentum est obseruatio mandatorum Dei.
Sic enim ait Dominus ad Hieroboam:
Dauid seruus meus,
ero tecum et ędificabo tibi domum fidelem,
quomodo ędificaui Dauid domum,
et tradam tibi Israhel.
Ad Iehu quoque regem Israhel locutus est:
tibi domum fidelem,
quomodo ędificaui Dauid domum,
et tradam tibi Israhel.
Ad Iehu quoque regem Israhel locutus est:
Magis tamen necessarium est hominis regnum |
nosse seipsum regere |
et animi motibus cum ratione imperare.
Nec mirum quod obedientię merito regna conseruentur,
quando quidem nihil est,
quod obedientium precibus denegetur.
In psalmo legimus:
Nec mirum quod obedientię merito regna conseruentur,
quando quidem nihil est,
quod obedientium precibus denegetur.
In psalmo legimus:
In psalmo legimus:
qui inuocant nomen eius;
inuocabant Dominum et ipse exaudiebat eos |
in columna nubis loquebatur ad eos.
Quare autem hęc |
continuo subiunxit:
Custodiebant testimonia eius |
et pręceptum quod dedit illis.
eadem Ioannis apostoli sententia est in Epistola dicentis:
cum Christo quoque beati futuri.
ait:
Vis audire maius his?
mei qui in cęlis est,
ipse meus frater et soror et mater est.
Ad beatitudinis autem promissionem pertinet,
quod in Hieremia clamans ait:
quod in Hieremia clamans ait:
mihi populus.
et ambulate in uia quam mandaui uobis |
ut bene sit uobis.
Hoc apertius discimus in Euangelio dicente Saluatore:
8
Deo igitur Patri te o monache obedisse existima,
cum seniori tuo obedieris,
et bonorum quę hactenus dicta sunt,
te compotem fore spera:
securitatis,
pacis |
iustitię,
longęuitatis,
uictorię,
regni,
exauditionis,
cum Christo amoris,
in Deo beatitudinis.
De inobedientię poena.
Caput XII
Et cum tot bona obedientium sint,
haud dubium,
quin totidem mala eorum,
qui obedire contemnunt,
quia contra mandatum Domini Agago Amalechitarum regi capto pepercit.
Dauid Domini iussu rex creatus est.
redisset,
nequid gustaret iussus |
comedit et bibit.
cum-que iter suum arripuisset,
a leone oppressus in uia suffocatur.
dicente Domino:
infereris in sepulchrum patrum tuorum .
Anathemate interdictum fuerat,
nequis Hiericuntem solo ęquatam rursum errigeret.
morte sublatus est.
In Assyrios qui Samarię resederant,
leonum feritas grassabatur,
quia Deum Israhel contempserant.
Iccirco in Esaia dicitur:
genitores,
mariti |
et omnes qui uel publico uel priuato iure pręferuntur atque pręstant.
non fuere illi,
quos ulcisci uolens Dominus ait:
Separetur omnis multitudo a tabernaculis Chorę Dathan et Abiron;
quoniam uocati a Moyse et Aaron responderunt:
Non uenimus.
tunc illi uiui terrę hiatu absorpti sunt.
a Moyse et Aaron responderunt:
Non uenimus.
tunc illi uiui terrę hiatu absorpti sunt.
2 24
fuerant,
mittebat Dominus prophetas ut reuerterentur.
tantum autem abfuit ut obedirent,
ut etiam ad se missis necem inferrent.
Etenim Zachariam Ioiadę sacerdotis filium,
prophetantem lapidibus in atrio templi obruerunt,
rege ipso iubente.
Sed non multo post maxima pars illorum in pręlio a Syris prostrata |
et rex a seruis suis domi interemptus poenas dedere.
est.
Deinde suorum etiam insidiis exceptus atque peremptus.
Et nos profecto si nostris prophetis,
id est diuini uerbi pręceptoribus non paruerimus,
Deo ulciscente perire necesse erit.
et isti qui nunc nostrę salutis consultores sunt,
in die Iudicii erunt accusatores.
Cecinimus uobis dicent |
et non saltastis;
lamentauimus et non planxistis |
neque uirtutis exhortationes admittendo |
neque post peccatum poenitentiam suscipiendo.
Dominis
audientem lapidibus obrui.
Ad hęc si longitudo uitę promittitur reuerenti patrem ac matrem,
nonne mors manet illum,
qui per inobedientiam parentes offendit?
Vnde Salomon in Prouerbiis ait:
est,
caput autem mulieris uir.
et ad Ephesios:
ac mandatis nos parere atque obsequi diuina lex iubet,
profecto qui illis non obedierit,
ne Deo quidem obedisse conuincetur.
et cum dictum sit:
Si uis ad uitam ingredi serua mandata, nonne obedientiam minus seruans ingredietur ad mortem |
et uitę expers in interitum corruet sempiternum?
Quid est enim quod psalmista in feruore spiritus Dominum affatur |
et ait:
conuincetur.
et cum dictum sit:
Si uis ad uitam ingredi serua mandata, nonne obedientiam minus seruans ingredietur ad mortem |
et uitę expers in interitum corruet sempiternum?
Quid est enim quod psalmista in feruore spiritus Dominum affatur |
et ait:
in feruore spiritus Dominum affatur |
et ait:
solum igitur poenis ęternis,
uerum etiam amarissimis afficientur |
illi qui cognouerunt,
et non obedierunt.
Porro ut omnia mala quę contumacibus proposita sunt effugiamus |
et simul bona consequamur sempiterna,
Christus Dominus ut in omnibus,
ita et hac in parte nobis imitandus est.
Ipse ad Patrem |
uerum etiam amarissimis afficientur |
illi qui cognouerunt,
et non obedierunt.
Porro ut omnia mala quę contumacibus proposita sunt effugiamus |
et simul bona consequamur sempiterna,
Christus Dominus ut in omnibus,
ita et hac in parte nobis imitandus est.
Ipse ad Patrem |
mihi Pater,
sic facio.
Christus itaque Dominus noster factus est obediens usque ad mortem,
mortem autem crucis.
propter quod et Deus exaltauit illum.
Si ergo cum Christo exaltari cupimus in gloria,
cum Christo prius prosternamur in humilitate |
Deo ante omnia obediendo,
deinde hominibus illis,
quorum iussa exequentes Domino seruimus.
Illorum uoluntatem nostrę uoluntati semper pręferamus.
Christus itaque Dominus noster factus est obediens usque ad mortem,
mortem autem crucis.
propter quod et Deus exaltauit illum.
Si ergo cum Christo exaltari cupimus in gloria,
cum Christo prius prosternamur in humilitate |
Deo ante omnia obediendo,
deinde hominibus illis,
quorum iussa exequentes Domino seruimus.
Illorum uoluntatem nostrę uoluntati semper pręferamus.
De patientia Calumnię.
Caput
nostrę uoluntati semper pręferamus.
De patientia Calumnię.
Caput XIII
Profecto si humiles,
si obedientes fuerimus,
erimus etiam in omnibus patientes.
Nihil erit quod illius turbare mentem poterit,
qui se totum diuinę subdiderit uoluntati.
Non igitur incongruum erit,
si nunc de patientię uirtute uerba fecerimus.
Hoc totum autem qualecunque sit,
uni nunc concedamus patientię.
Quando quidem tam hominum iniurias |
quam casus aduersos pati dicimur,
cum acciderint.
Primum igitur ut in omnibus patientiam conseruemus,
meminerimus |
nullum omnino ea in re malum esse,
qua non offenditur animus noster.
Quid est autem quo ille offendi queat,
pręter peccatum?
Solum ergo peccatum
sit,
uni nunc concedamus patientię.
Quando quidem tam hominum iniurias |
quam casus aduersos pati dicimur,
cum acciderint.
Primum igitur ut in omnibus patientiam conseruemus,
meminerimus |
nullum omnino ea in re malum esse,
qua non offenditur animus noster.
Quid est autem quo ille offendi queat,
pręter peccatum?
Solum ergo peccatum cauendum nobis erit,
quia malum est.
Cętera quęcunque
non solum non nocebunt,
sed etiam proderunt,
ita ut materiam nobis suppeditent sperandę beatitatis.
non nocebunt,
sed etiam proderunt,
ita ut materiam nobis suppeditent sperandę beatitatis.
eccl. 1.
qui persecutionem patiuntur propter iustitiam .
Si uerbis petulantibus lacesseris:
Beati estis inquit cum maledixerint uobis homines |
et persecuti uos fuerint |
et dixerint omne malum aduersum uos mentientes propter me |
gaudete et exultate,
quoniam merces uestra copiosa est in cęlis .
moyses
uobis homines |
et persecuti uos fuerint |
et dixerint omne malum aduersum uos mentientes propter me |
gaudete et exultate,
quoniam merces uestra copiosa est in cęlis .
moyses
dicere poteris:
37.
exaudita est Cananea mulier pro filia supplicans,
quando canibus comparata humili responso intimam cordis patientiam indicauit.
De patientia persecutionis.
Caput XIV
Pauli apostoli,
in quo Christus loquebatur,
sententia est:
De patientia persecutionis.
Caput XIV
Pauli apostoli,
in quo Christus loquebatur,
sententia est:
sententia est:
querimur,
si ea ipsa testis est nostrę in Deum pietatis ac religionis?
Dominus noster Iesu Christus malorum inuidiam passus est.
Cum ab hominibus expelleret immundos spiritus,
dixerunt:
Si mundus uos odit,
scitote quia me priorem uobis odio habuit. si de mundo fuissetis,
mundus quod suum erat diligeret. quia uero de mundo non estis,
sed ego elegi uos de mundo,
propterea odit uos mundus.
Quoties ergo patimur,
quę in carne passus est Dei filius,
quę passi sunt electi serui eius,
ęquo animo toleremus.
Non est seruus maior domino .
aut fateamur nos,
qui multorum criminum conscii sumus,
indignos esse iniuria |
et illum dignum,
qui
potest.
Dominus igitur omnium innocentissimus,
omnium optimus,
falsis criminationibus circumuenitur et tacet,
accusatur et nihil respondet |
ab hominibus diiudicatur hominum angelorum-que conditor atque dominator,
et sustinet.
Nos uero in peccatis geniti,
in uanitatibus enutriti,
nos inquam omnibus iniuriis digni,
etiam ad leues offensas excandescimus,
ringimur,
furore replemur.
Quod si paulo diligentius conscientiam nostram examinabimus,
inueniemus |
nihil mali
Dominus igitur omnium innocentissimus,
omnium optimus,
falsis criminationibus circumuenitur et tacet,
accusatur et nihil respondet |
ab hominibus diiudicatur hominum angelorum-que conditor atque dominator,
et sustinet.
Nos uero in peccatis geniti,
in uanitatibus enutriti,
nos inquam omnibus iniuriis digni,
etiam ad leues offensas excandescimus,
ringimur,
furore replemur.
Quod si paulo diligentius conscientiam nostram examinabimus,
inueniemus |
nihil mali nobis non iure ac merito
ringimur,
furore replemur.
Quod si paulo diligentius conscientiam nostram examinabimus,
inueniemus |
nihil mali nobis non iure ac merito accidere.
Nam licet illum a quo accepimus iniuriam nunquam offenderimus,
offendimus tamen Deum in multis |
Ideo quicquid etiam ab illis quos non lęsimus patimur,
ex iusto Dei iudicio prouenire sciamus |
feramus-que molliter ac modeste.
iuxta illud Micheę prophetę:
ex iusto Dei iudicio prouenire sciamus |
feramus-que molliter ac modeste.
iuxta illud Micheę prophetę:
educet me in lucem,
et uidebo iustitiam eius.
Iram ergo Domini perquam humiliter toleremus,
quia peccauimus.
tunc autem ab eo speremus lucem,
cum per peccatorum poenitentiam iratum placauerimus.
Neque enim aliter egit latro in cruce,
cum fateretur iuste se pati et digna factis recipere |
et conuersus ad Saluatorem clamaret:
Memento mei Domine cum ueneris in regnum tuum !
Ob quam tolerantię subiectionem meruit et ipse inuitari ad lucem |
Domino
poenitentiam iratum placauerimus.
Neque enim aliter egit latro in cruce,
cum fateretur iuste se pati et digna factis recipere |
et conuersus ad Saluatorem clamaret:
Memento mei Domine cum ueneris in regnum tuum !
Ob quam tolerantię subiectionem meruit et ipse inuitari ad lucem |
Domino respondente:
Hodie mecum eris in paradiso .
Tunc omnis poena illa delinquentis uersa est in gloriam poenitentis,
cum
fateretur iuste se pati et digna factis recipere |
et conuersus ad Saluatorem clamaret:
Memento mei Domine cum ueneris in regnum tuum !
Ob quam tolerantię subiectionem meruit et ipse inuitari ad lucem |
Domino respondente:
Hodie mecum eris in paradiso .
Tunc omnis poena illa delinquentis uersa est in gloriam poenitentis,
cum se poena dignum diceret |
se-que illi cui peccauerat commendaret.
mei Domine cum ueneris in regnum tuum !
Ob quam tolerantię subiectionem meruit et ipse inuitari ad lucem |
Domino respondente:
Hodie mecum eris in paradiso .
Tunc omnis poena illa delinquentis uersa est in gloriam poenitentis,
cum se poena dignum diceret |
se-que illi cui peccauerat commendaret.
Dauid.
Porro quando inimici inuidia uitę tuę insidiatur,
propone tibi illam erga Saulem regem Dauidis
propone tibi illam erga Saulem regem Dauidis patientiam.
Sępius ab ipso ad necem petitus fugiendo declinabat periculum.
Bis quidem potuit capitalem inimicum sua interimere manu,
sed noluit.
Qua constantia dignissimus uisus est,
qui ei in regno succederet.
Vnde confidenter postea locutus est:
retribuentibus mihi mala,
decidam merito ab inimicis meis inanis.
et iterum:
est nobis in Euangelio,
Domino dicente:
facit super bonos et malos,
et pluit super iustos et iniustos,
ut doceat te omnes diligere,
neminem lędere,
nullam appetere uindictam cum offensus fueris,
sed potius offensa te dignum iudicare.
Hęc humilitatis,
hęc patientię uirtus est.
Virtus autem (ut Apostolo placet) in infirmitate perficitur.
Vbi exerceres patientię uirtutem,
si nemo esset qui aduersaretur,
qui inuideret,
qui hostiliter infestaret?
Ob hoc igitur etiam malos esse permittit Deus,
ut per eos boni exerceantur |
et ad perfectionem
sed sustinendo.
De patientia ingratitvdinis, percvssionis | et bonorvm ablationis.
Caput XV
Sed ab illis inquies,
quibus imprimis obsecutus sum,
in quos beneficia plurima contuli patior iniuriam,
et quos mihi semper amicissimos fore sperabam,
eorum odia sustineo |
magis-que me angit ipsorum ingratitudo quam offensa.
At etiam Christus Dominus tuus quos uenerat saluare,
ab iis passus
tolerauit.
Denique nullus unquam sanctorum uindictam appetiit,
sed omnes pro malo bonum reddere semper conati sunt.
pha
innocentem.
Apostolus Corinthiorum tolerantiam laudat dicens:
Corinthiorum tolerantiam laudat dicens:
cum sitis ipsi sapientes. Sustinetis enim siquis uos in seruitutem redigit,
siquis deuorat,
siquis accipit,
siquis extollitur,
siquis in faciem uos cędit.
Paulus
ut-que illi magis in proposito confirmentur suarum passionum catalogum contexit dicens |
exercitatum se fatigatum-que fuisse in laboribus plurimis,
in carceribus abundantius,
in plagis supra modum,
in mortibus frequenter.
a Iudeis inquit quinquies quadragenas una minus accepi |
ter uirgis
accipit,
siquis extollitur,
siquis in faciem uos cędit.
Paulus
ut-que illi magis in proposito confirmentur suarum passionum catalogum contexit dicens |
exercitatum se fatigatum-que fuisse in laboribus plurimis,
in carceribus abundantius,
in plagis supra modum,
in mortibus frequenter.
a Iudeis inquit quinquies quadragenas una minus accepi |
ter uirgis cęsus sum,
semel lapidatus sum,
ter naufragium feci,
nocte ac die in profundum
siquis in faciem uos cędit.
Paulus
ut-que illi magis in proposito confirmentur suarum passionum catalogum contexit dicens |
exercitatum se fatigatum-que fuisse in laboribus plurimis,
in carceribus abundantius,
in plagis supra modum,
in mortibus frequenter.
a Iudeis inquit quinquies quadragenas una minus accepi |
ter uirgis cęsus sum,
semel lapidatus sum,
ter naufragium feci,
nocte ac die in profundum maris fui,
in
uos cędit.
Paulus
ut-que illi magis in proposito confirmentur suarum passionum catalogum contexit dicens |
exercitatum se fatigatum-que fuisse in laboribus plurimis,
in carceribus abundantius,
in plagis supra modum,
in mortibus frequenter.
a Iudeis inquit quinquies quadragenas una minus accepi |
ter uirgis cęsus sum,
semel lapidatus sum,
ter naufragium feci,
nocte ac die in profundum maris fui,
in itineribus sępe,
periculis
Paulus
ut-que illi magis in proposito confirmentur suarum passionum catalogum contexit dicens |
exercitatum se fatigatum-que fuisse in laboribus plurimis,
in carceribus abundantius,
in plagis supra modum,
in mortibus frequenter.
a Iudeis inquit quinquies quadragenas una minus accepi |
ter uirgis cęsus sum,
semel lapidatus sum,
ter naufragium feci,
nocte ac die in profundum maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
|
exercitatum se fatigatum-que fuisse in laboribus plurimis,
in carceribus abundantius,
in plagis supra modum,
in mortibus frequenter.
a Iudeis inquit quinquies quadragenas una minus accepi |
ter uirgis cęsus sum,
semel lapidatus sum,
ter naufragium feci,
nocte ac die in profundum maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in
plurimis,
in carceribus abundantius,
in plagis supra modum,
in mortibus frequenter.
a Iudeis inquit quinquies quadragenas una minus accepi |
ter uirgis cęsus sum,
semel lapidatus sum,
ter naufragium feci,
nocte ac die in profundum maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in uigiliis multis,
in fame et siti,
in ieiuniis
quadragenas una minus accepi |
ter uirgis cęsus sum,
semel lapidatus sum,
ter naufragium feci,
nocte ac die in profundum maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in uigiliis multis,
in fame et siti,
in ieiuniis multis,
in frigore et nuditate.
Quod si uas electionis
accepi |
ter uirgis cęsus sum,
semel lapidatus sum,
ter naufragium feci,
nocte ac die in profundum maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in uigiliis multis,
in fame et siti,
in ieiuniis multis,
in frigore et nuditate.
Quod si uas electionis tanta ac talia pertulerit,
sum,
semel lapidatus sum,
ter naufragium feci,
nocte ac die in profundum maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in uigiliis multis,
in fame et siti,
in ieiuniis multis,
in frigore et nuditate.
Quod si uas electionis tanta ac talia pertulerit,
quid indignatur uas irę,
sum,
ter naufragium feci,
nocte ac die in profundum maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in uigiliis multis,
in fame et siti,
in ieiuniis multis,
in frigore et nuditate.
Quod si uas electionis tanta ac talia pertulerit,
quid indignatur uas irę,
siquid eiusmodi
feci,
nocte ac die in profundum maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in uigiliis multis,
in fame et siti,
in ieiuniis multis,
in frigore et nuditate.
Quod si uas electionis tanta ac talia pertulerit,
quid indignatur uas irę,
siquid eiusmodi sibi accidat?
in profundum maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in uigiliis multis,
in fame et siti,
in ieiuniis multis,
in frigore et nuditate.
Quod si uas electionis tanta ac talia pertulerit,
quid indignatur uas irę,
siquid eiusmodi sibi accidat?
maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in uigiliis multis,
in fame et siti,
in ieiuniis multis,
in frigore et nuditate.
Quod si uas electionis tanta ac talia pertulerit,
quid indignatur uas irę,
siquid eiusmodi sibi accidat?
maris fui,
in itineribus sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in uigiliis multis,
in fame et siti,
in ieiuniis multis,
in frigore et nuditate.
Quod si uas electionis tanta ac talia pertulerit,
quid indignatur uas irę,
siquid eiusmodi sibi accidat?
Quando tibi prędia et
sępe,
periculis fluminum,
periculis latronum,
periculis ex genere,
periculis ex gentibus,
periculis in ciuitate,
periculis in solitudine,
periculis in mari,
periculis in falsis fratribus,
in labore et erumna,
in uigiliis multis,
in fame et siti,
in ieiuniis multis,
in frigore et nuditate.
Quod si uas electionis tanta ac talia pertulerit,
quid indignatur uas irę,
siquid eiusmodi sibi accidat?
Quando tibi prędia et opes auferuntur,
tanta ac talia pertulerit,
quid indignatur uas irę,
siquid eiusmodi sibi accidat?
Quando tibi prędia et opes auferuntur,
Dominici pręcepti recordare:
tecum in iudicio contendere |
et tunicam tuam tollere,
dimitte ei et palium,
hoc est,
paratus esto plura potius perdere ad conseruandam animi patientiam |
quam ad infringendam altercationibus deseruire.
Eundem sensum habet,
quod in Luca dicitur:
altercationibus deseruire.
Eundem sensum habet,
quod in Luca dicitur:
Luc. 6
Si tamen sine lite reparari res poterit,
non prohiberis exigere,
immo debes,
non tam tua quam eius qui rapuit causa.
ne uidelicet ille alienum iniuste possidendo pereat.
enim per prophetam didicisset |
omnem gazam quam legatis regis Babyloniorum gloriabundus ostentauerat,
ad Babylonios quoque transferendam,
non est animo turbatus |
nec tristitia deiectus,
sed uoluntati Domini nihil refragatus:
Bonus inquit sermo Domini |
sit tantum pax et ueritas in diebus meis.
Quid tu tandem quereris opes tibi erreptas,
quas Christus Dominus apostolis suis interdixit?
quas plurimi ut liberius expeditius-que Deo seruirent,
sponte abiecerunt?
Corpus hominis fictile uas est |
corruptioni obnoxium,
solutioni proximum,
morti semper opportunum.
quod etiam si nulla aduersa infestet ualitudo,
senilis tamen ętas carpendo consumit.
Thesaurus autem in uase isto fragili animus est,
quem nulla uis potest offendere pręter peccatum.
Peccas autem si morbi molestiam fers impatienter.
Quę igitur dementia est,
cum corpus langore torquetur,
Iob
Hęc sunt illa duplicia,
quę accepisse Iob memoratur post humiliter toleratas erumnas.
Cum enim ditissimus inter municipes suos fortunatissimus-que esset,
amisit simul facultates,
iumenta,
seruos,
liberos,
omnium in suo corpore membrorum sanitatem |
et tamen nihil interea stultum de ore eius prodiit.
sed:
Si bona inquit de manu Domini accepimus,
mala quare non toleremus? Dominus dedit,
Dominus abstulit;
sicut Domino placuit,
ita factum est |
sit nomen Domini benedictum.
sed:
Si bona inquit de manu Domini accepimus,
mala quare non toleremus? Dominus dedit,
Dominus abstulit;
sicut Domino placuit,
ita factum est |
sit nomen Domini benedictum.
ita factum est |
sit nomen Domini benedictum.
Oculis captus gratias egit Deo |
fideliter-que ei seruiens,
ut antea fecerat,
nihil commisit,
quo ea calamitas ipsi grauis esse uideretur.
Ea sunt terrę maris-que pericula,
proscriptiones,
exilia,
carceres,
tormenta |
cędes |
incendia |
cętera-que id genus multa.
Quę ut fortiter perferantur,
primo sciendum aduersa quęque in hac uita necessario euenire |
et tam bonis quam malis esse communia.
sed iustis bona esse iniustis uero mala,
si modo castigati non se correxerint.
Porro istę aduersitatum causę sunt.
Iustis ideo accidunt,
ut per patientię uirtutem maiora mereantur pręmia |
ac ne forte
procellis iactaris.
Fruantur suis deliciis luxuriosi,
tu uero Domino tuo placere studens asperitatibus te exerce.
Arcta enim et angusta uia est,
quę ducit ad salutem,
lata atque ampla,
quę mittit in perditionem.
Hinc est quod sanctissimi homines prospera mundi contemnentes |
renunciantes-que pręsentibus bonis tolerant spontaneam paupertatem,
ieiunant,
esuriunt,
sitiunt,
algent,
uigilant,
orant,
peregrinantur,
laborant,
|
et pro breui afflictione ęternam capiant beatitudinem.
Corripiamur ergo a Domino,
ne cum hoc mundo damnemur.
Pugnemus cum calamitatibus,
ut cum uicerimus,
coronemur.
Nauigantium ars atque doctrina non in tranquillo,
sed in tempestate probatur.
Militis uirtus in certaminis discrimine noscitur.
Christianus an Deum diligat,
diuersitatibus experitur.
Nec potest esse Christi famulus ,
qui cum illo laboriosa atque difficilia subire recusauerit
ęternam capiant beatitudinem.
Corripiamur ergo a Domino,
ne cum hoc mundo damnemur.
Pugnemus cum calamitatibus,
ut cum uicerimus,
coronemur.
Nauigantium ars atque doctrina non in tranquillo,
sed in tempestate probatur.
Militis uirtus in certaminis discrimine noscitur.
Christianus an Deum diligat,
diuersitatibus experitur.
Nec potest esse Christi famulus ,
qui cum illo laboriosa atque difficilia subire recusauerit .
Corripiamur ergo a Domino,
ne cum hoc mundo damnemur.
Pugnemus cum calamitatibus,
ut cum uicerimus,
coronemur.
Nauigantium ars atque doctrina non in tranquillo,
sed in tempestate probatur.
Militis uirtus in certaminis discrimine noscitur.
Christianus an Deum diligat,
diuersitatibus experitur.
Nec potest esse Christi famulus ,
qui cum illo laboriosa atque difficilia subire recusauerit .
sum?
docens |
glorię suę consortem fieri non debere,
qui passionum suarum se non fecerit participem.
Hęc itaque crux et hic calix sunt stigmata illa Domini nostri Iesu Christi,
quę se in suo corpore portare Apostolus gloriabatur dicens:
Domino tuo te redditura sit chariorem.
Beatus eris si cum Propheta dicere poteris:
Beatus eris si cum Propheta dicere poteris:
enim iusti gaudent dicentes:
debent.
Et cum hoc contigerit,
tunc est nobis Dominus |
Dominus |
uehementior ingruerit tempestas,
orandum erit,
ut uel illa liberemur |
uel uires nobis ad resistendum suppeditentur.
Ipso Domino pręcipiente ac dicente:
ut uel illa liberemur |
uel uires nobis ad resistendum suppeditentur.
Ipso Domino pręcipiente ac dicente:
Ipso Domino pręcipiente ac dicente:
liberaui te.
Contingit pręterea ut miseriis grauati ad illius opem confugiamus,
de cuius bonitate,
cum sine his ageremus,
parum recordabamur ocio tabescentes ac deliciis.
Esaias hoc docet dicens:
sine his ageremus,
parum recordabamur ocio tabescentes ac deliciis.
Esaias hoc docet dicens:
Tunc autem et uirtute magis proficimus,
cum contra casus aduersos luctamur.
Hic enim solus campus est constantię,
fortitudinis,
humilitatis exercendę.
In quibus dum laboramus,
cętera conseruantur.
Cum enim pręsentium rerum felicitas
In quibus dum laboramus,
cętera conseruantur.
Cum enim pręsentium rerum felicitas
confundit intelligentię puritatem.
Inde mens cupidinibus corrupta inter turpe et honestum nullum agit discrimen |
eo-que facillime inclinatur,
quo malarum uoluptatum appetitus impellit.
At uero in calamitatibus anxia solicitudine excussus animus,
sese transfert.
Tunc et fragilitatem nostram plenius recognoscimus |
et summi Dei potentiam sublimius contemplamur.
Ex rebus autem prospere fluentibus plerunque supra humanę conditionis uires efferimur ,
et dum plagas non sentimus,
de ipso omnium quę in mundo accidunt plagarum autore minus cogitamus.
Manasses
Manasses dum feliciter regnaret,
pessimus erat,
amisso regno et in seruitutem redactus optimus euasit.
Vnde ait Scriptura:
efferimur ,
et dum plagas non sentimus,
de ipso omnium quę in mundo accidunt plagarum autore minus cogitamus.
Manasses
Manasses dum feliciter regnaret,
pessimus erat,
amisso regno et in seruitutem redactus optimus euasit.
Vnde ait Scriptura:
optimus euasit.
Vnde ait Scriptura:
me Domine,
et eruditus sum.
Paulus
Paulus
pro synagoga,
pro Christo stare coepit aduersus synagogam,
uim diuinitatis eius inter flagella expertus |
et illum ipsum confitens,
cuius confessores fuerat persecutus.
Quod si tantum prodesse queunt aduersa,
nonne fallitur,
qui illa in malis ponenda arbitratur?
De patientia Iob. et qvare bonis accidant mala.
Caput XVIII
Vt autem omnium pręsentium tempestatum magnitudinem superes,
omnium pręsentium tempestatum magnitudinem superes,
quanta passus fuerit uir Deo charissimus Iob |
et quam ad omnem erumnarum impetum immobilis permanserit,
semper tibi occurrat.
et si multo grauiora illum leuiter placide-que pertulisse inuenies,
pudeat te in leuioribus minus esse fortem.
Si quam opum tuarum iacturam feceris,
illi de immensis pecudum armentorum-que gregibus nihil relictum est pręter unum seruum,
qui ab inimicis cuncta die uno direpta atque ablata nunciauit.
Si filio
est pręter unum seruum,
qui ab inimicis cuncta die uno direpta atque ablata nunciauit.
Si filio orbatus es,
illius filios et filias omnes unius domus ruina simul extinxit.
Si aduersa laboras ualitudine,
ille a planta pedis usque ad uerticem capitis hulceribus totus tabefactus,
non in lectulo sed in sterquilinio sedens,
non molli linteolo sed duriore fictilis uasis testa uulnerum saniem deradebat.
non habuit amicos qui sic languentem consolarentur,
sed qui magis exasperarent exprobrantes ei peccata,
quorum expers erat.
seruum,
qui ab inimicis cuncta die uno direpta atque ablata nunciauit.
Si filio orbatus es,
illius filios et filias omnes unius domus ruina simul extinxit.
Si aduersa laboras ualitudine,
ille a planta pedis usque ad uerticem capitis hulceribus totus tabefactus,
non in lectulo sed in sterquilinio sedens,
non molli linteolo sed duriore fictilis uasis testa uulnerum saniem deradebat.
non habuit amicos qui sic languentem consolarentur,
sed qui magis exasperarent exprobrantes ei peccata,
quorum expers erat.
saniem deradebat.
non habuit amicos qui sic languentem consolarentur,
sed qui magis exasperarent exprobrantes ei peccata,
quorum expers erat.
Insuper uxor ipsa ad impatientiam urgebat,
ut Deo malediceret et moreretur.
Ille tamen in se firmus |
et aduersum quęquę difficilia Spiritus Sancti uirtute stabilitus,
pro omnibus gratias agebat Deo |
et nullis erumnis,
nullis doloribus,
nullis obtrectantium molestiis ab ipsa quam in Deum habebat charitate potuit separari.
In
ipsa ad impatientiam urgebat,
ut Deo malediceret et moreretur.
Ille tamen in se firmus |
et aduersum quęquę difficilia Spiritus Sancti uirtute stabilitus,
pro omnibus gratias agebat Deo |
et nullis erumnis,
nullis doloribus,
nullis obtrectantium molestiis ab ipsa quam in Deum habebat charitate potuit separari.
In corpore miserabiliter fracto integra permansit fides,
et hominem omnibus miseriis oneratum sola in Deo spes sustentauit.
in se firmus |
et aduersum quęquę difficilia Spiritus Sancti uirtute stabilitus,
pro omnibus gratias agebat Deo |
et nullis erumnis,
nullis doloribus,
nullis obtrectantium molestiis ab ipsa quam in Deum habebat charitate potuit separari.
In corpore miserabiliter fracto integra permansit fides,
et hominem omnibus miseriis oneratum sola in Deo spes sustentauit.
Quod si tanta ac talia iustis quoque inferantur ad probationem,
quare conqueritur
gratias agebat Deo |
et nullis erumnis,
nullis doloribus,
nullis obtrectantium molestiis ab ipsa quam in Deum habebat charitate potuit separari.
In corpore miserabiliter fracto integra permansit fides,
et hominem omnibus miseriis oneratum sola in Deo spes sustentauit.
Quod si tanta ac talia iustis quoque inferantur ad probationem,
quare conqueritur peccator cum castigatur ad correctionem?
cum illis agitur,
qui nihil aduersi patiuntur,
et tamen peccare non cessant.
Manet enim eos post breuem pręsentium rerum successum nunquam finiendus cruciatus et horrenda apud inferos supplicia.
Alia etiam pręsentis felicitatis infelicitatis-que ratio est.
quoniam dum differtur in fine iudicium discretio-que iustorum atque iniustorum,
interim tam prospera quam aduersa mundi huius omnibus communia sunt.
ideo et his aliquando bene |
et illis male.
Cęterum obduratis et in scelere perseuerantibus male cędit prosperitas,
quia insolentiores reddit.
Alia etiam pręsentis felicitatis infelicitatis-que ratio est.
quoniam dum differtur in fine iudicium discretio-que iustorum atque iniustorum,
interim tam prospera quam aduersa mundi huius omnibus communia sunt.
ideo et his aliquando bene |
et illis male.
Cęterum obduratis et in scelere perseuerantibus male cędit prosperitas,
quia insolentiores reddit.
Iustum autem neque prospera extollunt |
neque frangunt aduersa;
in utroque rerum euentu eandem seruat animi constantiam.
huius omnibus communia sunt.
ideo et his aliquando bene |
et illis male.
Cęterum obduratis et in scelere perseuerantibus male cędit prosperitas,
quia insolentiores reddit.
Iustum autem neque prospera extollunt |
neque frangunt aduersa;
in utroque rerum euentu eandem seruat animi constantiam.
Sed in aduersis si non melior,
certe tutior efficitur.
Semper enim ad delinquendum magis prouocant,
quę secundo flatu feruntur.
perseuerantibus male cędit prosperitas,
quia insolentiores reddit.
Iustum autem neque prospera extollunt |
neque frangunt aduersa;
in utroque rerum euentu eandem seruat animi constantiam.
Sed in aduersis si non melior,
certe tutior efficitur.
Semper enim ad delinquendum magis prouocant,
quę secundo flatu feruntur.
De patientia martyrii.
Caput XIX
poterat,
parati erant.
Promissis etiam ingentibus ad sacrificandum solicitabantur opum,
honorum,
dignitatum.
Sed qui suppliciorum terrificationibus non cędebant,
nec pollicitationum quidem magnitudine moueri poterant.
Itaque in proposito perstantes non modo imperata non fecerunt,
uerum etiam Christum suum liberius confidentius-que prędicarunt,
palam docendo hunc quidem Dei ueri esse filium |
et idola uana non deos esse,
sed malorum demonum inuenta,
ut homines impię credulitatis laqueo captos in barathrum
Itaque in proposito perstantes non modo imperata non fecerunt,
uerum etiam Christum suum liberius confidentius-que prędicarunt,
palam docendo hunc quidem Dei ueri esse filium |
et idola uana non deos esse,
sed malorum demonum inuenta,
ut homines impię credulitatis laqueo captos in barathrum traherent perditionis.
Cum-que post multos corporis cruciatus ad necem damnarentur,
fine uitę intrepidi expectabant.
magis-que timebant ne dimittantur |
quam ne occidantur.
Fortiores ergo et tormentis et carnificibus et regibus fuere,
dum pro iustitia,
pro
|
et inuictę uirtutis certissima testimonia.
Atque ita Romani principes omnium potentissimi,
urbium,
prouinciarum,
regnorum uictores a solis Christi seruis et inermibus et paucis et mori uolentibus uicti sunt.
quando ne unum quidem ex his qui constanter Christum confitebantur,
in suam trahere sententiam totis imperii uiribus potuerunt.
Postremo ut omnibus pateret ipsos esse superatos,
manus dederunt his quos persequebantur,
et abiecto falsorum deorum cultu,
pro quo pertinacius quam pro finibus regni stabant,
omnibus pateret ipsos esse superatos,
manus dederunt his quos persequebantur,
et abiecto falsorum deorum cultu,
pro quo pertinacius quam pro finibus regni stabant,
religionem Christi quam delere nitebanutr,
susceperunt.
Quid est enim aliud in sententiam aduersarii concedere |
nisi plane se uictum confiteri?
De iis igitur qui totum fere terrarum orbem suo subdiderant imperio ipsi Christi milites triumpharunt,
non armis pugnantes sed patientia,
non uiribus
extitit atque ualidior.
O pręstantissimam pro Christo patientium uirtutem.
Inuictos uicerunt.
totius orbis dominatoribus imperare coeperunt,
dum pro Christi nomine nihil non sustinendum iudicant,
dum illis quoque a quibus uulnera patiuntur,
mederi desyderant,
dum denique in tenebris errantibus lumen ostendere ueritatis cupiunt.
Qui enim calicem Domini per patientiam bibebant,
inebriati sunt uino charitatis.
ita ut pro illis quoque orarent a quibus cędebantur,
illis uiam salutis aperirent,
quorum immanitate ipsi trucidabantur.
illis uiam salutis aperirent,
quorum immanitate ipsi trucidabantur.
Magis eis dolori erat |
persecutores suos errore interire |
quam se illorum sęuitia excruciari morte-que affici.
Omnibus itaque aduersariorum iniuriis fortior in ipsis erat dilectio.
(!)
I nunc,
miser et infelix homo minus ab altero offensus,
leuius lęsus,
irascere et exardesce furore |
et odii stimulis agitatus uindictam
et odii stimulis agitatus uindictam para,
ut et illum pro cuius salute mori debueras perdas |
et ipsemet infelicius intereas.
Nolenti enim iniuriam remittere |
Deus peccata non ignoscit.
Nunquid in sanctorum martyrum consortium uenire poteris,
qui illorum tolerantiam non fueris imitatus?
Vindicari uis de inimico?
et te Dei manet uindicta.
Ipse qui tibi ignoscere uolenti parabat patientię coronam,
iniuriam referenti debita
es,
qui iubet et inimicos diligere.
Hic nempe gloriosissimus fuit martyrum triumphus:
pati iniuriam |
et pro iniuria referre beneficium,
uitam impendere |
et animas lucrari Christo.
Videbant impii quam illi constantes essent in proposito,
quam parati ad omnia extrema subeunda prius |
quam ut Christum desererent |
et cogitare cogebantur |
nequaquam uanum esse,
quod tormentorum patientia uitę-que impendio defendi cernebant |
miraculorum etiam magnitudine,
quę per illos fiebant commoti
extrema subeunda prius |
quam ut Christum desererent |
et cogitare cogebantur |
nequaquam uanum esse,
quod tormentorum patientia uitę-que impendio defendi cernebant |
miraculorum etiam magnitudine,
quę per illos fiebant commoti conuertebantur.
et qui paulo ante in christianos grassati fuerant,
cum christianis necari optabant.
Atque ita auctis ampliatis-que rebus christianitas pręualere coepit,
infidelitas dissolui et euanescere.
crux sancta adorari,
idola uana euerti.
Christus Dominus excoli,
per ictus lapidum Stephanus |
atque alii per alias corporis afflictiones ascensum sibi ad cęlum parauerunt |
et nunc omnes bonis perfruuntur ęternis,
nunc cum Domino suo regnant,
quia pro nomine eius mundi aduersa forti animo pertulerunt.
Futurorum ergo bonorum spe errecti,
etiam in tormentis animo gaudebant.
Apostoli
et cum flagellati fuissent apostoli,
ibant gaudentes a conspectu concilii,
quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati.
Ad quod sane gaudium et nos inuitant
sane gaudium et nos inuitant atque hortantur |
uolentes et martyrii sui habere socios |
et glorię consortes.
Vnde Iacobus apostolus:
|
patientia autem opus perfectum habeat,
ut sitis perfecti et integri et in nullo deficientes.
Ipse etiam apostolorum caput Petrus:
prima 4
spem |
spes autem non confunditur .
quia charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum Sanctum,
qui datus est nobis.
et iterum ait:
.
quia charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum Sanctum,
qui datus est nobis.
et iterum ait:
quia charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum Sanctum,
qui datus est nobis.
et iterum ait:
diffusa est in cordibus nostris per Spiritum Sanctum,
qui datus est nobis.
et iterum ait:
nostris per Spiritum Sanctum,
qui datus est nobis.
et iterum ait:
Sanctum,
qui datus est nobis.
et iterum ait:
datus est nobis.
et iterum ait:
gloriabor in infirmitatibus meis,
ut inhabitet in me uirtus Christi.
propter quod placeo mihi in infirmitatibus meis,
in contumeliis,
in necessitatibus,
in persecutionibus in angustiis pro Christo.
Gaudent ergo atque etiam gloriantur in pressuris huius mundi omnes sancti,
et nos dolebimus?
Doleat qui diffidit,
gaudeat autem et glorietur,
qui spem suam in Deo collocauit.
De exhortationibus ad patientiam martyrii.
Caput XX
in angustiis pro Christo.
Gaudent ergo atque etiam gloriantur in pressuris huius mundi omnes sancti,
et nos dolebimus?
Doleat qui diffidit,
gaudeat autem et glorietur,
qui spem suam in Deo collocauit.
De exhortationibus ad patientiam martyrii.
Caput XX
Quod si milites suos rex ipse cęlestis non in delicias et uoluptates huius seculi,
sed in conflictum
qui diffidit,
gaudeat autem et glorietur,
qui spem suam in Deo collocauit.
De exhortationibus ad patientiam martyrii.
Caput XX
Quod si milites suos rex ipse cęlestis non in delicias et uoluptates huius seculi,
sed in conflictum et certamen sęuientium persecutionum destinabat,
ut uincentibus inęstimabilis boni donatiuum distribueret,
profecto ad militiam eius nullo modo pertinere poterit,
qui non ita se subiecerit,
ut pro tuenda ueritate nec supplicia
qui spem suam in Deo collocauit.
De exhortationibus ad patientiam martyrii.
Caput XX
Quod si milites suos rex ipse cęlestis non in delicias et uoluptates huius seculi,
sed in conflictum et certamen sęuientium persecutionum destinabat,
ut uincentibus inęstimabilis boni donatiuum distribueret,
profecto ad militiam eius nullo modo pertinere poterit,
qui non ita se subiecerit,
ut pro tuenda ueritate nec supplicia nec mortem subire recuset.
Is demum Christo
qui non ita se subiecerit,
ut pro tuenda ueritate nec supplicia nec mortem subire recuset.
Is demum Christo militat,
qui sępe mundi turbinibus quatitur,
et nunquam superatur.
dicente ipso Domino:
enim uirtute ipse uicit mundum,
eam aduersus persecutiones certantibus nobis commodabit,
ut uincamus.
nomen meum.
Ne autem terreamur subdit:
et ego dabo uobis os et sapientiam,
cui non poterunt resistere et contradicere omnes aduersarii uestri.
Demum ut proposito pręmio ad omnia perpetienda magis alacres redderet ait:
pręmio ad omnia perpetienda magis alacres redderet ait:
ad omnia perpetienda magis alacres redderet ait:
possidebitis animas uestras |
Hoc est enim quod alibi dixit:
enim quod alibi dixit:
Qui perdiderit animam suam in hoc mundo,
in uita ęterna inueniet eam.
Possidere ergo animam est |
non hic sed in ęternitate uiuere.
Omnis quippe possessio in pręsenti dubia est et incerta,
in futuro autem erit stabilis et perpetua.
Quod ut luculentius intelligas,
rursum ille alibi ait:
Beati qui persecutionem
patiuntur propter iustitiam quoniam ipsorum est regnum cęlorum.
beati estis cum maledixerint uobis homines |
et persecuti uos fuerint |
et dixerint omne malum aduersum uos mentientes propter me.
gaudete et exultate,
quoniam merces uestra copiosa est in cęlis.
Quam certe mercedem si alta mente consyderabimus,
terrena omnia facile contemnemus.
neque omnino quicquam toleratu graue uidebitur,
quoties bona,
quę pro malorum perlatione compensanda sunt cogitabimus.
si alta mente consyderabimus,
terrena omnia facile contemnemus.
neque omnino quicquam toleratu graue uidebitur,
quoties bona,
quę pro malorum perlatione compensanda sunt cogitabimus.
Immensa enim et ineffabilia sunt illorum bona de quibus in Apocalypsi dicitur:
perlatione compensanda sunt cogitabimus.
Immensa enim et ineffabilia sunt illorum bona de quibus in Apocalypsi dicitur:
Immensa enim et ineffabilia sunt illorum bona de quibus in Apocalypsi dicitur:
sunt illorum bona de quibus in Apocalypsi dicitur:
magna |
et lauerunt stolas suas in sanguine Agni.
ideo sunt ante thronum Dei,
et seruiunt ei die ac nocte in templo eius;
et qui sedet in throno,
habitabit super illos.
non esurient neque sitient amplius,
neque cadet super illos sol |
neque ullus ęstus.
quoniam Agnus qui in medio throni est,
reget illos et deducet eos ad uitę fontes aquarum |
et absterget Deus omnem lachrymam ab oculis eorum.
Talia secum meditabatur Paulus cum diceret:
deducet eos ad uitę fontes aquarum |
et absterget Deus omnem lachrymam ab oculis eorum.
Talia secum meditabatur Paulus cum diceret:
Deus omnem lachrymam ab oculis eorum.
Talia secum meditabatur Paulus cum diceret:
discipuli eius didicissent |
ipsum Hierosolymis uincula passurum |
et animo consternati rogassent,
ut supersederet illo proficisci,
Domini Iesu.
Non est ergo suorum lachrimis motus,
non mortis periculo deterritus,
ut a proposito desisteret |
tanto amore flagrabat Christum omnibus quibus poterat euangelizandi,
decernens non ante a prędicatione eius cessare,
quam in corpore uiuere cessasset:
neque solum Paulus,
qui plus omnibus laborauit,
certum ac deliberatum id habuit,
sed plane omnes illi,
qui supplicia necem-que pati maluerunt |
quam fallacibus diis libamenta offerre.
Verba sanctorvm martyrvm ad
uiuere cessasset:
neque solum Paulus,
qui plus omnibus laborauit,
certum ac deliberatum id habuit,
sed plane omnes illi,
qui supplicia necem-que pati maluerunt |
quam fallacibus diis libamenta offerre.
Verba sanctorvm martyrvm ad tyrannvm in ipsos saevientem.
Caput XXI
Quid enim aliud dum torquerentur,
tacendo ad infidelem tyrannum dicere uidebantur |
nisi
Vre,
tunde,
diuelle,
lania,
idola tua non adorabimus.
Christum autem Dei filium confitemur,
cum Patre |
et Spiritu Sancto unum Deum,
unum Dominum.
Potes corpora ista cęsar cruciatibus absumere,
facere uero ut aliud sentiamus aut loquamur non potes.
Dummodo hac in parte fortitudo nostra tuę pręualeat,
iuuat in illa qua te potentiorem existimas |
nos esse imbecilles atque imbelles.
Quo enim magis nos affligis grauius-que excrucias,
magis uita ęterna dignos efficis,
et dum nocere arbitraris prodes.
autem Dei filium confitemur,
cum Patre |
et Spiritu Sancto unum Deum,
unum Dominum.
Potes corpora ista cęsar cruciatibus absumere,
facere uero ut aliud sentiamus aut loquamur non potes.
Dummodo hac in parte fortitudo nostra tuę pręualeat,
iuuat in illa qua te potentiorem existimas |
nos esse imbecilles atque imbelles.
Quo enim magis nos affligis grauius-que excrucias,
magis uita ęterna dignos efficis,
et dum nocere arbitraris prodes.
Tua sęuitia nostra est gloria.
nunquam deficiente,
nunquam defutura.
Libet itaque abs te interimi,
ut uiuamus cum Christo,
quem nulla ui nobis potes auferre |
neque nos ulla quęstione,
ullo tormentorum genere a charitate eius separare.
Hoc te frustra prorsus conatum scies,
cum etiam ipsa postrema in mortem anhelantium uoce Christum inuocari,
Christum glorificari audieris.
et tunc demum te uictum senties,
sed fateri pudebit.
Nos enim in isto fidei agone uoti nostri compotes erimus,
tu tui nequaquam.
qui ideo nos torques,
ut a Christo auertas |
et ad
neque nos ulla quęstione,
ullo tormentorum genere a charitate eius separare.
Hoc te frustra prorsus conatum scies,
cum etiam ipsa postrema in mortem anhelantium uoce Christum inuocari,
Christum glorificari audieris.
et tunc demum te uictum senties,
sed fateri pudebit.
Nos enim in isto fidei agone uoti nostri compotes erimus,
tu tui nequaquam.
qui ideo nos torques,
ut a Christo auertas |
et ad deorum quos palam contemnimus,
cultum compellas.
Et cum hoc quod maxime cupis perficere in nobis minime ualeas,
nonne superatus es nostra
te uictum senties,
sed fateri pudebit.
Nos enim in isto fidei agone uoti nostri compotes erimus,
tu tui nequaquam.
qui ideo nos torques,
ut a Christo auertas |
et ad deorum quos palam contemnimus,
cultum compellas.
Et cum hoc quod maxime cupis perficere in nobis minime ualeas,
nonne superatus es nostra constantia,
nostra pro Christo fide,
quos ne interficiendo quidem ut tibi assentiamus potes inducere?
Citius saxa scopulos-que et montes de loco suo mouebis |
quam nobis fidem a
Citius saxa scopulos-que et montes de loco suo mouebis |
quam nobis fidem a Christo datam erripies.
Non tamen stabilitatis nostrę nobis laudem damus.
Christi beneficio fortes sumus,
Christi uirtute in nobis manente tibi non succumbimus |
Christo denique adiuuante contra omnia aduersa luctamur |
et potimur uictoria.
Eidem gratias agimus,
et cum poenis afficimur |
et cum in sententia ueritatis perseueramus.
Tota autem perseuerandi ratio est,
quia post laborem in illo
nobis laudem damus.
Christi beneficio fortes sumus,
Christi uirtute in nobis manente tibi non succumbimus |
Christo denique adiuuante contra omnia aduersa luctamur |
et potimur uictoria.
Eidem gratias agimus,
et cum poenis afficimur |
et cum in sententia ueritatis perseueramus.
Tota autem perseuerandi ratio est,
quia post laborem in illo requiescere speramus,
semper beati futuri,
qui semper usque in finem fuimus fideles,
nec uicti sęuitia tua sed probati.
His
uirtute in nobis manente tibi non succumbimus |
Christo denique adiuuante contra omnia aduersa luctamur |
et potimur uictoria.
Eidem gratias agimus,
et cum poenis afficimur |
et cum in sententia ueritatis perseueramus.
Tota autem perseuerandi ratio est,
quia post laborem in illo requiescere speramus,
semper beati futuri,
qui semper usque in finem fuimus fideles,
nec uicti sęuitia tua sed probati.
His quidem et huiusmodi uerbis illos uel locutos |
uel loqui potuisse quis dubitat?
nisi qui
contra omnia aduersa luctamur |
et potimur uictoria.
Eidem gratias agimus,
et cum poenis afficimur |
et cum in sententia ueritatis perseueramus.
Tota autem perseuerandi ratio est,
quia post laborem in illo requiescere speramus,
semper beati futuri,
qui semper usque in finem fuimus fideles,
nec uicti sęuitia tua sed probati.
His quidem et huiusmodi uerbis illos uel locutos |
uel loqui potuisse quis dubitat?
nisi qui Euangelio non credit,
et peruersę mentis aure non admittit
aure non admittit ueritatem.
Ipsorum enim omne studium fuit |
Domini sui uestigia obseruare |
cum morum integritate |
tum patientia persecutionum.
Prębuit ille se nobis in exemplum,
et qui resistere poterat uiolentię hominum atque omnes simul uno uerbo oris sui interficere,
maluit iniurias pati |
et ignominiosa crucis morte consumi,
ut suis fidelibus humilitatem patientiam-que commendaret.
Quamobrem ait:
quam Christum deserere,
crucem Domini geris |
et ipsum sequeris |
illo-que te dignum pręstas.
Da igitur operam ne prompta desit uoluntas ad patiendum tunc quoque cum patiendi non suppetit occasio.
Quod si feceris,
tu quoque a Domino in pace collectus cum sanctis martyribus dicere poteris:
Quod si feceris,
tu quoque a Domino in pace collectus cum sanctis martyribus dicere poteris:
tua Deus suscepit me |
laudabo nomen Dei mei cum cantico,
et magnificabo eum in laude.
Interim martyrium tuum sit |
castigare corpus tuum |
et in seruitutem redigere ut obediat spiritui,
uigilare,
orare,
ieiunare,
die ac nocte in lege dei meditari,
Euangelii pręcepta obseruare,
amicos inimicos-que diligere,
nemini malum pro malo reddere |
et pati potius quam inferre iniuriam.
Talis uita eos etiam ad beatitudinis gloriam euexit,
quos
|
quam execranda infidelium imperia per tormentorum patientiam superare.
Nam qui ita uitam instituerit,
eum iam idoneum esse scias ad omnia dura difficilia atque aspera pro nomine Domini perferenda.
Non potest non habere talem tolerandi affectum,
qui Domino in omnibus obsequendi gerit curam.
qui Domino in omnibus obsequendi gerit curam.
et tribulet.
Vtinam in opprobrium meum stolidus hic mundus exurgat|
tantum ut ego merear a Christo laudari |
et suę pollicitationis sperare mercedem.
Quoties igitur
patiendi uoluntas,
et martyrum glorię participes esse merebimur.
Quod non debemus ultro se offerre suppliciis.
Caput XXII.
Veruntamen in persecutionibus ultro se offerre impiis non debemus.
Quoniam temerarium est obiicere se periculis nulla cogente necessitate.
Vnde pręcipit Dominus dicens:
Veruntamen in persecutionibus ultro se offerre impiis non debemus.
Quoniam temerarium est obiicere se periculis nulla cogente necessitate.
Vnde pręcipit Dominus dicens:
est obiicere se periculis nulla cogente necessitate.
Vnde pręcipit Dominus dicens:
nutu interimere,
et maluit fugere,
ut nos doceret etiam imbecilliorum iracundiam potius deuitare |
quam resistendo magis accendere.
metu sed dilatione,
ut adhuc superuiuens multorum saluti consuleret.
Nunquam enim cessauit prędicando,
disputando,
scribendo |
omnes quos erroribus implicitos cernebat,
ad uiam ueritatis reuocare.
ut-que illos quos ad Christum conuerterat,
in fide solidaret,
sęuissimi Neronis furorem contempsit.
Suo igitur exemplo monstrauit |
tunc quidem mortem non esse timendam,
cum prospiciendum est saluti aliorum.
tunc uero fugiendam,
cum magis expedit ut fugiamus quam ut
occulte christianus es;
uides alios deprehensos torqueri,
cędi,
laniari |
quandiu fortiter tolerant nec a fide recedunt,
non est ut teipsum prodas.
Cum autem aliquis eorum titubare coeperit |
et suppliciis uictus cędere,
palam eum exhortari ad patientiam debes |
et in periculo animę alienę uitam propriam contemnere.
Plus enim debemus diligere bonum animę,
non nostrę modo,
uerum etiam alienę |
quam bonum corporis nostri.
hoc enim temporale est,
illud ęternum,
hoc carnale,
illud
|
quam bonum corporis nostri.
hoc enim temporale est,
illud ęternum,
hoc carnale,
illud spiritale.
pręferenda autem sunt carnalibus spiritalia |
et temporalibus ęterna |
et mortalibus nunquam moritura.
Quod si te quoque in hoc pietatis agone intrepide currentem ab infidelibus occidi contigerit,
gaude.
quia iam cum illo uiuere incipies,
qui pro omnibus occidi uoluit |
et in illo inclyto glorioso-que martyrum coetu receptus exultabis |
tu-que
|
et temporalibus ęterna |
et mortalibus nunquam moritura.
Quod si te quoque in hoc pietatis agone intrepide currentem ab infidelibus occidi contigerit,
gaude.
quia iam cum illo uiuere incipies,
qui pro omnibus occidi uoluit |
et in illo inclyto glorioso-que martyrum coetu receptus exultabis |
tu-que
iam cum illo uiuere incipies,
qui pro omnibus occidi uoluit |
et in illo inclyto glorioso-que martyrum coetu receptus exultabis |
tu-que
exultabis |
tu-que
erit |
Domini Saluatoris labores atque dolores pro nobis ultro susceptos ad memoriam reuocare |
secum-que ratiocinari ac dicere:
Quis ego sum,
ut aduersis pręsentium infelicitatum casibus grauari non debeam,
cum Dominus meus,
quandiu in terris uersatus est,
non ocio delectatus sit sed fatigatione,
non uoluptatem ullam corporis appetierit,
sed tribulationes et angustias et cruciatus et conuitia et probra ab impiis illata |
et acerbissimam atque despicatissimam crucis mortem.
Ille
Ille saluandi mei gratia qui perieram,
cum Deus esset,
hominem assumpsit;
homo factus nunquam conquieuit,
Iudeam,
Galileam,
Samariam peragrando ignaros instruere,
ęgrotos curare,
mortuos suscitare,
multa mira et incredibilia operari.
Cum-que in omnibus diues esset,
elegit sibi paupertatem,
aliorum impensis uitam sustentauit,
alieno usus est hospitio,
esuriuit,
sitiuit,
fatigatus est.
flesse pluries legitur,
risisse nunquam.
Adhuc puer quęsitus est ad necem.
deinde adultus odia semper perpessus est impiorum.
a
et afflictus |
et qui peccatum non fecerat,
ligatur,
accusatur,
falso testimonio circumuenitur,
conspuitur,
alapis cęditur,
deluditur,
maledicitur,
spinis coronatur,
arundine uerberatur |
nudus flagella sustinet,
nudus crucem ascendit,
in manibus ac pedibus plagas patitur clauorum,
lanceę in latere |
atque de tot uulneribus manante cruore totus perfunditur.
Cum-que moriens sitiret,
aceto felle-que potatur.
tam dire consumptus hostiam se Deo Patri pro omnibus obtulit.
ligatur,
accusatur,
falso testimonio circumuenitur,
conspuitur,
alapis cęditur,
deluditur,
maledicitur,
spinis coronatur,
arundine uerberatur |
nudus flagella sustinet,
nudus crucem ascendit,
in manibus ac pedibus plagas patitur clauorum,
lanceę in latere |
atque de tot uulneribus manante cruore totus perfunditur.
Cum-que moriens sitiret,
aceto felle-que potatur.
tam dire consumptus hostiam se Deo Patri pro omnibus obtulit.
Quis sum ego,
ut indigner
incommodum patiar,
siqua me inuidorum infestet persecutio?
cum presertim nihil mali mihi inferri possit,
quod peccata mea non merentur.
Non ergo grauate perpetiar,
quod iuste irrogatur,
sed Dominum meum deprecabor,
ut concedat mihi in omnibus patientiam |
et in ipsa patientia scelerum meorum purgationem atque ueniam.
ut qui me dignatus est facere laborum suorum participem,
faciat tandem et glorię consortem.
dicente Apostolo:
me inuidorum infestet persecutio?
cum presertim nihil mali mihi inferri possit,
quod peccata mea non merentur.
Non ergo grauate perpetiar,
quod iuste irrogatur,
sed Dominum meum deprecabor,
ut concedat mihi in omnibus patientiam |
et in ipsa patientia scelerum meorum purgationem atque ueniam.
ut qui me dignatus est facere laborum suorum participem,
faciat tandem et glorię consortem.
dicente Apostolo:
turbo totam inuaserit Ecclesiam |
siue priuata lacessiti fuerimus inuidia |
siue opes uis aliqua rapuerit |
siue morbi sęuierint |
siue charissimorum mortes frequentarint |
siue aliud aliquid aduersi acciderit de omnibus gratias agere nos oportebit |
et in omnibus confiteri ac dicere:
Iustus es Domine,
et rectum iudicium tuum.
Scriptum est enim:
enim:
Increpationem Domini ne reprobes;
quia ipse uulnerat et medetur;
percutit et manus eius sanabunt.
per calicem enim tribulationes mundi huius intelligimus.
iuxta illud:
Transeat a me calix iste.
Cuius igitur prouidentia cuncta contingunt,
illi de cunctis gratię agantur,
ut per hoc probetur |
nos et patientes esse in aduersis |
et in prosperis non ingratos.
De impatientiae vitio erga devm.
Caput XXIV
Et quoniam uirtus optabilior atque amabilior sit uitii
enim tribulationes mundi huius intelligimus.
iuxta illud:
Transeat a me calix iste.
Cuius igitur prouidentia cuncta contingunt,
illi de cunctis gratię agantur,
ut per hoc probetur |
nos et patientes esse in aduersis |
et in prosperis non ingratos.
De impatientiae vitio erga devm.
Caput XXIV
Et quoniam uirtus optabilior atque amabilior sit uitii comparatione,
restat ut
optabilior atque amabilior sit uitii comparatione,
restat ut euoluamus impatientię mala.
sit uitii comparatione,
restat ut euoluamus impatientię mala.
cessauerit impia temeritas,
tunc demum ulciscitur ingratos et iuste poenas exigit ab obstinatis.
Ideo illi tandem cęlestem cibum fastiditi cum ollas carnes-que Aegyptias concupissent,
coturnicum nubes uento delata |
locum in quo castra fixa erant operuit.
uolente Domino ut discerent,
quam male cedant illa quę intemperanter concupiscuntur.
Adhuc inquit carnes erant in dentibus eorum,
et populus percussus est plaga magna.
Multi enim ex illis cum usque ad nauseam carnis edulio se implessent,
ueluti ueneno hausto,
sic repente mortui conciderunt.
cum sitim paterentur.
postremo ad Mare rubrum itineris labore offensi,
quando iratus Dominus misit ignitos serpentes,
quorum ueneno morsibus-que disperibant.
Quid ergo aliud agit,
qui aduersitate oppressus in Deum indignatur,
nisi ut ab eo prorsus destitutus faucibus incidat serpentis antiqui diaboli?
et post temporale malum quod patitur,
ęternis tradatur suppliciis?
Hoc nempe illud est,
quod Salomon in Prouerbiis ait:
in Deum indignatur,
nisi ut ab eo prorsus destitutus faucibus incidat serpentis antiqui diaboli?
et post temporale malum quod patitur,
ęternis tradatur suppliciis?
Hoc nempe illud est,
quod Salomon in Prouerbiis ait:
14
Impatiens operabitur stulticiam.
et iterum:
Qui impatiens est exaltat stulticiam suam.
Quomodo exaltat stulticiam?
Impatientiam utique non refrenans prolabitur in iram,
de ira in furorem,
de furore in quandam beluarum feritatem,
ut iam non modo impatiens,
uerum etiam sęuus impius-que existat.
Nullum enim crudelitatis genus est,
ad quod non compellet impatientia si te ab illa diutius possideri
stulticiam.
et iterum:
Qui impatiens est exaltat stulticiam suam.
Quomodo exaltat stulticiam?
Impatientiam utique non refrenans prolabitur in iram,
de ira in furorem,
de furore in quandam beluarum feritatem,
ut iam non modo impatiens,
uerum etiam sęuus impius-que existat.
Nullum enim crudelitatis genus est,
ad quod non compellet impatientia si te ab illa diutius possideri permiseris.
Nullum enim crudelitatis genus est,
ad quod non compellet impatientia si te ab illa diutius possideri permiseris.
Athalia Iorami regis uxor defuncto Ochozia nepote regiam cędibus impleuit,
neminem regii sanguinis relinquens uiuum,
pręter unum Ioam,
qui furtim subtractus fuit neci.
furtim subtractus fuit neci.
neci.
Manahen Samarię rex Thersa oppido capto,
ne quem in eo uirilis sexus uiuum relinqueret,
mulieres etiam pręgnantes scidisse fertur.
obstaculum faciat,
ne ad maiora prorumpat.
quando ne minima quidem hinc decedentium impunita erunt,
nisi ante pro illi poenitudinis opera labore-que satisfactum fuerit.
gloria |
uel ęquent.
Talis profecto diaboli liuor est,
qui semper tristatur ac moleste fert,
quod iusti eo ascendant,
unde ipse decidit.
In deum maledicta proferens
(!)
Quid dicam de illis,
quorum in tantum excedere solet furor,
ut aliquid aduersi passi in Deum maledicta euibrent atque iaculentur?
Proh facinus omnium sententiis execrandum.
lingua illa quam fecit
diaboli liuor est,
qui semper tristatur ac moleste fert,
quod iusti eo ascendant,
unde ipse decidit.
In deum maledicta proferens
(!)
Quid dicam de illis,
quorum in tantum excedere solet furor,
ut aliquid aduersi passi in Deum maledicta euibrent atque iaculentur?
Proh facinus omnium sententiis execrandum.
lingua illa quam fecit Deus,
ipsum blasphemat |
et creatura Creatorem suum uerbis petulantibus inuadere audet.
ipsum Regem regum ac Dominum
quod iusti eo ascendant,
unde ipse decidit.
In deum maledicta proferens
(!)
Quid dicam de illis,
quorum in tantum excedere solet furor,
ut aliquid aduersi passi in Deum maledicta euibrent atque iaculentur?
Proh facinus omnium sententiis execrandum.
lingua illa quam fecit Deus,
ipsum blasphemat |
et creatura Creatorem suum uerbis petulantibus inuadere audet.
ipsum Regem regum ac Dominum dominantium plena probri
execrandum.
lingua illa quam fecit Deus,
ipsum blasphemat |
et creatura Creatorem suum uerbis petulantibus inuadere audet.
ipsum Regem regum ac Dominum dominantium plena probri procacitate lacessere non ueretur.
1.
si uos una cum illis diuina uerberet uindicta.
Siquis uos uel leuissima offenderit contumelia,
continuo maiestatis lęsę reus peragitur |
et acerbius etiam quam meretur punitur.
Mulctatur quandoque qui in aliquem priuatum hominem indigne
conuitiatus fuerit |
sola in Deum contumelia tuta est.
Poena ab homine expetitur ob iniuriam homini illatam,
et Deum maledicentis scelus nulla denunciatione reprimitur.
uindicta.
Siquis uos uel leuissima offenderit contumelia,
continuo maiestatis lęsę reus peragitur |
et acerbius etiam quam meretur punitur.
Mulctatur quandoque qui in aliquem priuatum hominem indigne
conuitiatus fuerit |
sola in Deum contumelia tuta est.
Poena ab homine expetitur ob iniuriam homini illatam,
et Deum maledicentis scelus nulla denunciatione reprimitur.
illud Babylonii regis uno miraculo conuersi edictum:
Danielis 3
Dei non operetur,
non frustra de salute Philippensium solicitus Apostolus:
dum alterum odio atque maleuolentia persequi non desistit .
De impatientiae vitio erga proximvm.
Caput XXV
Persequamur igitur nunc in proximos impatientiam |
ostendamus-que quanto ipsa suo autori detrimento sit.
Hęc est quę nos facit iracundos,
ita ut leuissimis interdum de causis intemperanter commoti rixemur,
depugnemus,
ad arma concurramus.
furere |
et esse domum super harenam fundatam,
quam uentorum euertit flatus,
uel arundinem illam,
quam etiam leues aurę grauiter exagitant et percellunt.
Vix quidem ulla in re modestiam seruabit,
qui cohibere nescit iracundiam.
Salomonis ista sententia est dicentis:
seruabit,
qui cohibere nescit iracundiam.
Salomonis ista sententia est dicentis:
ista sententia est dicentis:
Ille pręterea qui in paruis grauiter irascitur,
magnam iniuriam quomodo feret?
nonne in rabiem tunc uertetur,
cum paulo deterius lęsus fuerit?
Quanquam eos etiam qui non lęduntur,
ineffrenata impatientia interdum in rabiem agit,
sicut et illos,
de quibus paulo ante locuti sumus,
qui neque fratribus neque liberis |
neque Dei sacerdotibus |
neque foetibus in aluo matrum adhuc latentibus pepercere.
ineffrenata impatientia interdum in rabiem agit,
sicut et illos,
de quibus paulo ante locuti sumus,
qui neque fratribus neque liberis |
neque Dei sacerdotibus |
neque foetibus in aluo matrum adhuc latentibus pepercere.
Moabitę
(!)
Vt autem ista quoque minus miremur,
Moabitarum impatientia facit.
qui regis Idumeorum ossa de tumulo erruta
(!)
Vt autem ista quoque minus miremur,
Moabitarum impatientia facit.
qui regis Idumeorum ossa de tumulo erruta ignominię causa igni cremarunt.
Quis erit iracundię finis,
si neque morte eorum,
quos odio habet satiatur |
et in corpora quoque humo obruta desęuit?
Merito igitur tantam animorum feritatem etiam in nationes incredulas ultus est Deus |
dicente Amos propheta:
causa igni cremarunt.
Quis erit iracundię finis,
si neque morte eorum,
quos odio habet satiatur |
et in corpora quoque humo obruta desęuit?
Merito igitur tantam animorum feritatem etiam in nationes incredulas ultus est Deus |
dicente Amos propheta:
Amos propheta:
quę Deus odit et execratur.
Post hęc mentem quoque hominis excęcat impatientia |
et quę recta uera-que sunt,
non sinit dignosci neque intelligi.
Ideo-que ista animi perturbati passio maxime in iudiciis faciendis cauenda est.
Nunquam enim iuste iudicabit,
qui iratus est.
Nam si ille cui iratus fuerit,
pro crimine delato mulctari merebitur,
hic ulciscendi auiditate iustę poenę modum excedet.
aut si de rebus lis erit,
pro crimine delato mulctari merebitur,
hic ulciscendi auiditate iustę poenę modum excedet.
aut si de rebus lis erit,
omissa iudicii consultatione aduersus eum cui infensus est,
ferre sententiam festinabit |
merebitur,
hic ulciscendi auiditate iustę poenę modum excedet.
aut si de rebus lis erit,
omissa iudicii consultatione aduersus eum cui infensus est,
ferre sententiam festinabit |
modum excedet.
aut si de rebus lis erit,
omissa iudicii consultatione aduersus eum cui infensus est,
ferre sententiam festinabit |
suffunditur |
et breuiter nihil tam simile alienatę mentis homini quam homo pręter modum iratus.
Quod si aspectui tam foedo non satis credis,
facta inspice.
Quod si aspectui tam foedo non satis credis,
facta inspice.
|
quam in seipsum irę impatiens Achitophel?
Recte itaque dicitur:
Achitophel?
Recte itaque dicitur:
|
semper-que melioribus inuident atque aduersantur.
prodest repentina praui propositi poenitudo.
Asa
praui propositi poenitudo.
Asa
Asa
plurimi de populo perierunt,
ipse anno deinde tertio pedum dolore consumptus est.
uoluminis autores comprehendi iussisse.
quęsitos ad necem (ut Scriptura ait) Dominus abscondit ac de rege pro culpa puniendo dixit:
Non erit ex eo qui sedeat super solium Dauid;
et cadauer eius proiicietur ad ęstum per diem |
et ad gelu per noctem.
insuper mala quę in uolumine descripta fuerant,
se adducturum affirmauit.
ad ęstum per diem |
et ad gelu per noctem.
insuper mala quę in uolumine descripta fuerant,
se adducturum affirmauit.
his infensi simus,
quibus pro beneficio parem gratiam referre non possumus?
Quod autem ne illis quidem qui tecum seculo seruiunt hostiliter irasci debeas,
audi ueritatis Magistrum in Euangelio dicentem:
fatue,
reus erit gehennę ignis.
Nemo igitur non reus est,
qui fratri irascitur.
Vitio fratris irasci rationabile quidem est,
fratri autem irasci rationi contrarium est.
Ex odio enim proficiscitur,
quicquid mali in personam tantum confertur.
Disce itaque tres esse male irascendi gradus |
alium alio nequiorem.
Si tacitus irasceris |
et linguam a contumelia coerces,
reus es iudicio.
quia quod
Si tacitus irasceris |
et linguam a contumelia coerces,
reus es iudicio.
quia quod iracundię motus intra te deliquit,
hoc rationis iudicium,
ne foras erumpat refrenauit.
Grauius autem peccas,
cum iratus in uerba opprobrii prorumpis |
tanto-que magis,
quanto furiosius id egeris.
Racha Hebreum est |
et uanum designat.
fatue autem turpius dictum est.
Illa ergo impatientię indignatio rea est concilio,
ubi adhuc pendet sententia,
Illa ergo impatientię indignatio rea est concilio,
ubi adhuc pendet sententia,
donec uel progrediaris irascendo ut damneris |
uel regrediaris poenitendo ut uenia dignus habearis.
Porro si ulterius progressus fueris |
et furoris impetu in aduersum ferri non destiteris |
et fratrem tuum quasi fatuum ex animi maleuolentia despexeris,
reus eris gehennę ignis.
nisi cessabis ab iniuria |
et amare incipies quem oderas.
Tales
dei.
Caput XXVI
Est tamen ira quędam rationi parens,
cum uitiis irascimur uel nostris uel alienis.
hoc est,
cum illa corrigi et emendari cupimus.
Hinc sane et in nos uoluntariam corporis castigationem assumere consueuimus,
ut mortiferę uoluptatis incitamenta excludamus |
et carnem spiritui repugnantem,
ueluti lasciuiens iumentum fatigatione aliqua labore-que domemus.
Illos uero qui curę nostrę
uultus corrigitur animus
delinquentis.
Tristem tantummodo uultum aduersus ęqualium seniorum-que crimina
ostendere oportet, ne malefacta eorum mitiore aspectu probare
uideamur. ira tamen abstinendum erit, ne magis exasperemus eos, in
quos animaduertendi ius non habemus. Illa ira duntaxat nobis concessa
est, qua uel subditos corripimus ne delinquant, uel nosmetipsos
affligimus, ne malarum cupidinum blandimentis uincamur.
Porro ira hęc tantum ab ea
pugione confodit.
Cayn
Cayn
sponsas uestras,
cum adulterauerint.
Magna ira est
Magna ira est
Equidem ita reor |
inter iram et iustitiam Dei nihil interesse,
nisi quod irę uocabulum tunc usurpet Scriptura,
cum peccata uindicantur,
iustitię autem nomen etiam ad remunerationem pertineat bonorum,
in qua nullus irę locus est,
sed benignitatis.
Audiamus ergo in psalmis monentem:
Irascimini et nolite peccare.
Irascitur et non peccat,
qui non odio mouetur hominis cum
interesse,
nisi quod irę uocabulum tunc usurpet Scriptura,
cum peccata uindicantur,
iustitię autem nomen etiam ad remunerationem pertineat bonorum,
in qua nullus irę locus est,
sed benignitatis.
Audiamus ergo in psalmis monentem:
Irascimini et nolite peccare.
Irascitur et non peccat,
qui non odio mouetur hominis cum indignatur,
sed criminis,
qui punit,
non ut lędat,
sed ut lędendo emendet.
pręuaricationi plebis uitulum adorantis |
tabulas Legis digito Dei scriptas confregit.
Dauid
apparere illum permisit.
Hi tamen excusabiles uidentur,
quia in delinquentes animo extiterint indignato |
nec sine causa irati fuerint.
Sed quo pacto excusabitur nescio ipse in utero matris sanctificatus Hieremias?
uel ipse ore Domini laudatus Iob.
Ambo enim ob indignationem impatientiam-que mentis |
diei in qua nati sunt,
maledixisse referuntur.
Alter conquestus est quod probra irrisiones-que perferret pro sermonibus Dei,
quos in populum uulgabat,
alter quod supra modum miseriis calamitatibus-que oppressus esset.
Quasi uero non liceat Domino quicquid uult de seruis suis facere?
indignatione ad placabilitatem Domini admonitionibus reuocati sunt,
ita et nos quoties repentina aliqua mentis ęgritudine commoti fuerimus,
quamprimum ad ęquanimitatis remedia recurramus.
Morbus inueteratus plus laboris exigit in medendo,
recentis uero facilis curatio est.
Primum cauendę tibi sunt contentiones |
et eorum qui natura iracundi sunt,
consortia fugienda.
Litibus foro-que abstinendum |
dicente Apostolo:
Irascimini et nolite peccare ait Apostolus |
sol non occidat super iracundiam uestram.
Irasci hominis est,
per iram non peccare christiani est.
Illis autem solem iustitię occidere credas,
qui iram in odium conuertunt.
Nunquam cito in alterum excandescas.
dilatio incipientem sedabit motum.
Obserua itaque Iacobi apostoli pręceptum:
ait Apostolus |
sol non occidat super iracundiam uestram.
Irasci hominis est,
per iram non peccare christiani est.
Illis autem solem iustitię occidere credas,
qui iram in odium conuertunt.
Nunquam cito in alterum excandescas.
dilatio incipientem sedabit motum.
Obserua itaque Iacobi apostoli pręceptum:
et clamor et blasphemia auferatur a uobis |
cum omni malicia.
Cui sententię Salomon astipulatur dicens:
placabilitate atque clementia.
et rursum nihil indecentius neque foedius immanitate,
superbia,
ira,
impatientia.
atque clementia.
et rursum nihil indecentius neque foedius immanitate,
superbia,
ira,
impatientia.
4
In iecore enim in ipso humore fellis irę receptaculum esse creditur.
Et quoniam hoc sacrificium in Lege pro peccato offerri iussum fuit,
puto quod is qui in omnibus patiens fuerit,
et pręteritorum criminum facile ueniam consequetur |
et in futurum innocentiam custodiet |
seruata autem innocentia inter beatos computabitur.
Super omnia uero proderit |
mente reuoluere |
tum quę patientibus proposita sint pręmia,
tum qualia impatientibus tormenta.
Cogitare quoque
liberis tuis.
quia scriptum est:
Manasse et Ephraim |
diuinitus-que inspiratus futuras filiorum sortes cecinit.
Benedic seruis tuis.
Christus Dominus benedixit discipulis suis.
benedixit discipulis suis.
(!)
Discant nostri temporis episcopi promptiores esse ad benedicendum,
ne templo Dei maledixisse arguantur,
cum temere et non merito aliquem fuerint execrati.
Semper tutius est in benedicendo quam in deuouendo errare.
duo benedictionis genera.
Sciendum pręterea duo esse benedictionum genera: alterum spiritale,
alterum terrenum.
(!)
Discant nostri temporis episcopi promptiores esse ad benedicendum,
ne templo Dei maledixisse arguantur,
cum temere et non merito aliquem fuerint execrati.
Semper tutius est in benedicendo quam in deuouendo errare.
duo benedictionis genera.
Sciendum pręterea duo esse benedictionum genera: alterum spiritale,
alterum terrenum.
Spiritalis
alterum terrenum.
Spiritalis benedictio de uirtutibus est pręmio-que earum.
terrena de diuitiis,
de frugum hubertate,
de corporis incolumitate,
de honoribus,
de uictoria subiugatione-que inimicorum |
et aliis huiusmodi,
quę in Leuitico promittuntur obseruatoribus mandatorum Dei.
quaestio.
Qua in re quidem quęri potest,
Cur multi prophetę sancti-que Legis,
qui pręceptis diuinis pro sua uirili semper obtemperabant,
de frugum hubertate,
de corporis incolumitate,
de honoribus,
de uictoria subiugatione-que inimicorum |
et aliis huiusmodi,
quę in Leuitico promittuntur obseruatoribus mandatorum Dei.
quaestio.
Qua in re quidem quęri potest,
Cur multi prophetę sancti-que Legis,
qui pręceptis diuinis pro sua uirili semper obtemperabant,
egestates,
angustias,
persecutiones passi sint |
et post illos apostoli Christi,
martyres alii-que fideles?
Quia certe illa terrena bona ciuitates,
sancti-que Legis,
qui pręceptis diuinis pro sua uirili semper obtemperabant,
egestates,
angustias,
persecutiones passi sint |
et post illos apostoli Christi,
martyres alii-que fideles?
Quia certe illa terrena bona ciuitates,
prouincię,
regna solent appetere,
turba uidelicet in perferendis angustiis minus fortis,
ne tententur supra id quod possunt.
Sanctos uero atque perfectos,
ut appareat quam constantes,
quam firmi sint in contemnendis omnibus quę diu stare nequeunt,
et in illis quę eterna sunt diligendis,
necesse est
Christi,
martyres alii-que fideles?
Quia certe illa terrena bona ciuitates,
prouincię,
regna solent appetere,
turba uidelicet in perferendis angustiis minus fortis,
ne tententur supra id quod possunt.
Sanctos uero atque perfectos,
ut appareat quam constantes,
quam firmi sint in contemnendis omnibus quę diu stare nequeunt,
et in illis quę eterna sunt diligendis,
necesse est
aduersitatibus erumnis-que probari.
Neque ideo fit illis iniuria siue dolus,
quod terrenis bonis minus abundent,
quando ea ipsimet quidem prę cęlestium
terrena bona ciuitates,
prouincię,
regna solent appetere,
turba uidelicet in perferendis angustiis minus fortis,
ne tententur supra id quod possunt.
Sanctos uero atque perfectos,
ut appareat quam constantes,
quam firmi sint in contemnendis omnibus quę diu stare nequeunt,
et in illis quę eterna sunt diligendis,
necesse est
aduersitatibus erumnis-que probari.
Neque ideo fit illis iniuria siue dolus,
quod terrenis bonis minus abundent,
quando ea ipsimet quidem prę cęlestium desyderio contemnunt atque aspernantur.
malunt-que in
et in illis quę eterna sunt diligendis,
necesse est
aduersitatibus erumnis-que probari.
Neque ideo fit illis iniuria siue dolus,
quod terrenis bonis minus abundent,
quando ea ipsimet quidem prę cęlestium desyderio contemnunt atque aspernantur.
malunt-que in aduersis experiri |
quam in prosperis ocio torpescere.
Prospera enim plerunque ad ignauiam compellunt,
aduersa magis incitant ad uirtutem.
Quę
est
aduersitatibus erumnis-que probari.
Neque ideo fit illis iniuria siue dolus,
quod terrenis bonis minus abundent,
quando ea ipsimet quidem prę cęlestium desyderio contemnunt atque aspernantur.
malunt-que in aduersis experiri |
quam in prosperis ocio torpescere.
Prospera enim plerunque ad ignauiam compellunt,
aduersa magis incitant ad uirtutem.
Quę iusti patiendo spiritalium benedictionum gratiam
Quę iusti patiendo spiritalium benedictionum gratiam acquirunt,
bonis utique non his modicis et caducis,
sed illis ingentibus et ęternis fruituri.
quę pressius euidentius-que in Euangelio quam in Lege promissa sunt.
Quanquam Lex quoque spiritalis est,
si tollatur uelamen |
et ea quę scripta sunt,
non omnia iuxta litteram intelligantur.
Spiritalis benedictionis meminit Apostolus,
Quę iusti patiendo spiritalium benedictionum gratiam acquirunt,
bonis utique non his modicis et caducis,
sed illis ingentibus et ęternis fruituri.
quę pressius euidentius-que in Euangelio quam in Lege promissa sunt.
Quanquam Lex quoque spiritalis est,
si tollatur uelamen |
et ea quę scripta sunt,
non omnia iuxta litteram intelligantur.
Spiritalis benedictionis meminit Apostolus,
ubi ad Ephesios
omnia iuxta litteram intelligantur.
Spiritalis benedictionis meminit Apostolus,
ubi ad Ephesios scribens ait:
Spiritalis benedictionis meminit Apostolus,
ubi ad Ephesios scribens ait:
Spiritalis benedictionis meminit Apostolus,
ubi ad Ephesios scribens ait:
Ad Ephes. 1.
Benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi,
qui benedixit nos in omni benedictione spiritali in cęlestibus in Christo.
Profecto qui huius benedictionis particeps est,
eius conuersatio in cęlis est,
non in terra.
Proinde nec terrena bona ad eum spectant,
qui his expeditus capere properat cęlestia.
Nos ergo talem ante omnia benedictionem tam proximis nostris quam nobis ipsis impartiri semper optemus et precemur.
qua impetrata |
Bona igitur et dicamus omnibus |
et optemus,
ita tamen,
ut semper animę ratio habeatur magis quam corporis.
ut quod cuique ad beatitudinem adipiscendam accommodatius futurum sit,
hoc etiam in pręsenti tempore contingat,
siue id triste putatur,
siue lętum.
cum nihil tam graue sit,
ut id non eleuet spes bonorum quę promissa nobis expectamus.
Sic igitur benedicatur omnis homo qui timet Dominum,
ut exhuberet
et Spiritus Sancti.
Nihil ei deesse poterit,
quem ubique Dei gratia comitabitur.
Qui autem linguam suam ad benedicendum assuefecerit,
hic uere Christi seruus habebitur,
illorum in cęlo copulandus consortio,
quorum morem in terra fuerit emulatus.
De maledicendi neqvitia
caput XXIX
Vt autem benedicendi studio diligentius incumbamus,
opportunum uidetur
Nihil ei deesse poterit,
quem ubique Dei gratia comitabitur.
Qui autem linguam suam ad benedicendum assuefecerit,
hic uere Christi seruus habebitur,
illorum in cęlo copulandus consortio,
quorum morem in terra fuerit emulatus.
De maledicendi neqvitia
caput XXIX
Vt autem benedicendi studio diligentius incumbamus,
opportunum uidetur nunc scrutari,
quantum mali maledicis et
lęsit,
quia Deo prohibente lędere non potuit.
periit autem quia lędere uoluit,
et mortem quam alteri inferre tentauit,
iuste ipsa pertulit.
Sic maledicus,
dum oris sui procacitate alios offendere concupiscit,
licet non offendat,
tanquam si offenderit,
poenas dabit.
Vnde in Lege scriptum est:
concupiscit,
licet non offendat,
tanquam si offenderit,
poenas dabit.
Vnde in Lege scriptum est:
19
Cęcum offendit,
qui opprimit incautum.
Hinc etiam ait:
Non eris criminator | et susurro in populis.
Denique adeo magnum uitium est maledicentia,
ut probis honestis-que uiris interdicta sit cum maledico consuetudo.
dicente in Prouerbiis Salomone:
et illos qui libenter in alios dicta auscultant |
et illos de quibus dicta sunt,
si impatienter tulerint.
Ipsi tamen qui detrahunt,
multo magis sibi quam aliis nocent.
domino per Osee prophetam succlamante ac dicente:
prophetam succlamante ac dicente:
ipsi cadent gladio diuini iudicii |
de quo surgere ultra non poterunt,
cum corruerint in interitum sempiternum.
quaestio.
(!)
Quęris quare in prophetis et in psalmis leguntur maledictiones.
illę quidem non ex odio execrantis,
sed ex uaticinio futurum prędicentis ęditę sunt.
et cum sanctorum in Scripturis maledicta iudicis Dei sententię sint,
nobis qui futurorum ignari sumus maledicere minime licet.
nisi forte cum
cadent gladio diuini iudicii |
de quo surgere ultra non poterunt,
cum corruerint in interitum sempiternum.
quaestio.
(!)
Quęris quare in prophetis et in psalmis leguntur maledictiones.
illę quidem non ex odio execrantis,
sed ex uaticinio futurum prędicentis ęditę sunt.
et cum sanctorum in Scripturis maledicta iudicis Dei sententię sint,
nobis qui futurorum ignari sumus maledicere minime licet.
nisi forte cum hereticos impiis
quaestio.
(!)
Quęris quare in prophetis et in psalmis leguntur maledictiones.
illę quidem non ex odio execrantis,
sed ex uaticinio futurum prędicentis ęditę sunt.
et cum sanctorum in Scripturis maledicta iudicis Dei sententię sint,
nobis qui futurorum ignari sumus maledicere minime licet.
nisi forte cum hereticos impiis assertionibus Ecclesiam perturbantes apostolica autoritate deuouemus.
Maledictio uero quę illis infertur,
qui maledicendi non sunt,
plerunque diaboli suggestione fit.
Balaam.
fidelibus paradisi regionem non ingressuros,
nisi ad poenitentiam conuersi sese correxerint.
De isto hominum genere psalmista ait:
hominum genere psalmista ait:
et lingua tua concinabat dolos | sedens aduersus fratrem tuum loquebaris,
et aduersus filium matris tuę ponebas scandalum.
hęc fecisti et tacui | existimasti inique quod ero tui similis?
arguam te | et statuam illa contra faciem tuam.
Et quoniam nihil terribilius est quam incidere in manus furentis Domini,
subdit propheta et ait :
Intelligite nunc hęc qui obliuiscimini Deum,
nequando rapiat et non sit qui erripiat.
et paulo post:
Deus conteret inquit dentes eorum in ore eorum; molas leonum confringet Dominus.
Et quoniam nihil terribilius est quam incidere in manus furentis Domini,
subdit propheta et ait :
Intelligite nunc hęc qui obliuiscimini Deum,
nequando rapiat et non sit qui erripiat.
et paulo post:
Deus conteret inquit dentes eorum in ore eorum; molas leonum confringet Dominus.
Quorum dentes?
quorum leonum molas?
Illorum utique de quibus alibi ait:
inquit linguas suas sicut serpentes; uenenum aspidum sub labiis eorum.
Quos etiam damnandos declarat dicens:
Caput circuitus eorum,
labor labiorum ipsorum operiet eos |
cadent super eos carbones; in ignem deiicies eos; in miseriis non subsistent.
per carbones et ignem et miserias
Non solum ergo cauendos esse,
sed etiam detestandos docet Dauid cum ait:
detrahentem.
De delatorum malignitate.
Caput XXXI
Delator etiam qui suis criminationibus discordias conserit,
maledicitur in Ecclesiastico,
ubi scriptum est:
credulas mendacio peruertant |
et ubi quietis ac pacis triticum satum est,
superseminent zizania tumultus et dissensionis.
et hi quidem prophetico ore condemnantur,
cum dicitur:
zizania tumultus et dissensionis.
et hi quidem prophetico ore condemnantur,
cum dicitur:
loquitur delator,
quia duplex est.
simulat se amicum illius,
ad quem crimen defert |
cui tamen auferre nititur quod amabat,
eum cui ipse amicus erat accusando.
disperdet autem huiusmodi accusatorem Dominus,
quia siue falsum |
siue uerum dixerit non uoto corrigendi proximum suum,
sed in inuidiam mittendi uerba profert.
Cui iterum Propheta poenam denunciat increpando ac dicendo:
sed in inuidiam mittendi uerba profert.
Cui iterum Propheta poenam denunciat increpando ac dicendo:
mentem animum-que non auerterit |
et odii sermonibus non abstinuerit.
Vnde rursum Salomon ait:
Quemadmodum loquacitas prona est ad lites et contentiones,
ita silentium quietis et placabilitatis est custos.
Quemadmodum loquacitas prona est ad lites et contentiones,
ita silentium quietis et placabilitatis est custos.
Quemadmodum loquacitas prona est ad lites et contentiones,
ita silentium quietis et placabilitatis est custos.
29
Sicut ergo urbs illa quam moenia nulla protegunt,
facilem aditum pręstat inimicis,
ita inconsulta garrulitas peccatis blande subeuntibus aperit ianuas cordis.
Cor autem quo repletum fuerit,
hoc per oris claustra effundet,
cum in uerba proruperit.
Ex abundantia enim cordis os loquitur.
et quę procedunt de ore,
de corde exeunt |
hominem-que coinquinant.
et suos tacere iussit.
Corrumpunt enim bonos mores colloquia praua.
Seuerus Sulpicius.
Seuerum Sulpicium,
qui diui Martini Turonensis episcopi uitam scripsit,
cum se iam in senectute sua deceptum a Pelagianis agnouisset,
silentium usque ad mortem tenuisse |
uolentibus,
contendere autem rixari-que parantibus claude.
neque nisi necessitate cogente respondeas,
nisi utilitate suadente loquaris.
Quicquid pręterea dicitur |
superuacaneum est.
De omni autem uerbo ocioso reddituri sumus rationem in die Iudicii.
Quod si de ocioso,
quid de turpi?
quid de mordaci?
quid de rixoso iram inimicicias-que prouocante?
Audi Apostoli pręceptum:
dolum.
diuerte a malo et fac bonum;
inquire pacem et persequere eam.
Audi etiam apostolorum principem Petrum:
,
cum tui arbitrii sit linguam facere bonam,
committere potius ut facias malam?
Beatus es si cum beato Iob dicere poteris:
sit linguam facere bonam,
committere potius ut facias malam?
Beatus es si cum beato Iob dicere poteris:
inuenietis in lingua mea iniquitatem |
nec in labiis meis stulticia personabit.
Beatus es,
si tibi ad Dominum conuerso cum Hieremia gloriari licebit dicente:
Beatus es,
si tibi ad Dominum conuerso cum Hieremia gloriari licebit dicente:
ad ipsas duntaxat diuinę scripturę autoritates atque sensus animum applicent |
et quod salubriter monentur,
hoc etiam omni studio perficere curent.
ut sancte religiose-que uiuendo |
uitam illam acquirant,
qua melius felicius-que optari queat nihil.
uitam inquam illam quę non in terra habetur sed in celo,
incorruptibilem,
immortalem,
ęternam,
beatam,
gloriosam,
bonorum omnium plenissimam |
et nullius participem mali,
non philosophis,
non oratoribus,
non poetis promissam,
sed in Christum credentibus diuinę-que obtemperantibus legi,
hoc est
diuinę scripturę autoritates atque sensus animum applicent |
et quod salubriter monentur,
hoc etiam omni studio perficere curent.
ut sancte religiose-que uiuendo |
uitam illam acquirant,
qua melius felicius-que optari queat nihil.
uitam inquam illam quę non in terra habetur sed in celo,
incorruptibilem,
immortalem,
ęternam,
beatam,
gloriosam,
bonorum omnium plenissimam |
et nullius participem mali,
non philosophis,
non oratoribus,
non poetis promissam,
sed in Christum credentibus diuinę-que obtemperantibus legi,
hoc est pietatem iustitiam-que
melius felicius-que optari queat nihil.
uitam inquam illam quę non in terra habetur sed in celo,
incorruptibilem,
immortalem,
ęternam,
beatam,
gloriosam,
bonorum omnium plenissimam |
et nullius participem mali,
non philosophis,
non oratoribus,
non poetis promissam,
sed in Christum credentibus diuinę-que obtemperantibus legi,
hoc est pietatem iustitiam-que colentibus.
philosophi. / oratores / poetę.
Nihil itaque uobis proderit o philosophi,
scite subtiliter-que ratiocinari,
nisi
oratores / poetę.
Nihil itaque uobis proderit o philosophi,
scite subtiliter-que ratiocinari,
nisi etiam innocenter integre-que uixeritis.
Neque uobis rhetores ornate copiose-que dicere ulli erit emolumento,
nisi compti et exculti uirtutibus incesseritis.
Neque uobis qui in bicipiti somniastis Parnaso,
in componendis poematibus Homero atque Vergilio esse pares usui erit,
nisi profligata uitiorum labe | morum puritatem atque munditiam retinueritis.
Huc igitur uota,
huc studia uestra conferantur,
ut si minus liceat eruditionem simul et uirtutem
itaque uobis proderit o philosophi,
scite subtiliter-que ratiocinari,
nisi etiam innocenter integre-que uixeritis.
Neque uobis rhetores ornate copiose-que dicere ulli erit emolumento,
nisi compti et exculti uirtutibus incesseritis.
Neque uobis qui in bicipiti somniastis Parnaso,
in componendis poematibus Homero atque Vergilio esse pares usui erit,
nisi profligata uitiorum labe | morum puritatem atque munditiam retinueritis.
Huc igitur uota,
huc studia uestra conferantur,
ut si minus liceat eruditionem simul et uirtutem possidere,
magis optetis probitatem sine
pręmia Deo largiente capietis.
Ipsis autem qui ad illa perueniunt,
impartitur et scientia plenior |
et eloquendi ratio pręstantior |
et uirtus omni ex parte perfectior,
quam ullus unquam mortalium aut habuerit in terra aut habere possit.
Vbi enim beatitudo uera,
ibi et omnibus animi bonis referta possessio.
Quod si Paulus ad tertium raptus cęlum audiuit arcana uerba,
quę non licet homini
Vbi enim beatitudo uera,
ibi et omnibus animi bonis referta possessio.
Quod si Paulus ad tertium raptus cęlum audiuit arcana uerba,
quę non licet homini loqui,
si nec oculus uidit |
nec auris audiuit |
nec in cor hominis ascendit,
quanta pręparauit suis cultoribus Deus,
profecto ista quę oculis cernimus,
quę auribus excipimus,
quę mente complectimur,
illis quę omnem sensum superant,
nullo modo ualent comparari.
sensum superant,
nullo modo ualent comparari.
Nihil igitur uobis ad summam felicitatem defuturum speretis,
si non defuerit uirtus.
Cuius quidem leges atque pręcepta in his libris satis (ut reor) abunde-que a me relata sunt.
non ea inquam pręcepta,
quę homines qui errare possunt tradant,
sed quę ipse hominum angelorum-que conditor Deus,
in quo solo nullus omnino cadere potest error,
tribuit nobis.
si non defuerit uirtus.
Cuius quidem leges atque pręcepta in his libris satis (ut reor) abunde-que a me relata sunt.
non ea inquam pręcepta,
quę homines qui errare possunt tradant,
sed quę ipse hominum angelorum-que conditor Deus,
in quo solo nullus omnino cadere potest error,
tribuit nobis.
Ipsum ergo audiamus,
ipsum sequamur,
ad ipsius doctrinam uitam mores-que componamus,
si ad ipsum,
ut summo illo indicibili-que bono semper fruamur,
uolumus peruenire.
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.