Your search found 109468 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 74284-74874:

hoc est ADMIRANDA SS. MATRIS DEI, EX REGIA STIRPE IESSE ORIUNDAE, VIRGINIS MARIAE VITA, OB HEROICE TOLERATAM SUI DILECTISSIMI FILII MORTEM HEROICIS CONSCRIPTA VERSIBUS ET IN DUODECIM DIVISA LIBROS; A. R. P. D. CAIETANO VICICH CLERICO REGULARI, VULGO THEATINO, IMMORIENTE HUIC VIX COMPOSITAE VITAE ET IDEO TAMQUAM OPUS POSTHUMUM,

IESSEIDOS LIBER I 1.
Ille ego, qui Veneto solitâ stagnare Timavo
Euganeâ cecini Phrygii positoris in urbe
Vota fidemque Viri, nec non Venusina coëgi
Barbita Dircaeum carmen resonare patronis
Gratum Caelicolis, Tuscum nunc missus ad Arnum,
Laxat ubi patrias sanguis Mediceus habenas,

Vigil, comprendere rerum
Ignotam seriem: hoc, Ales venerande, revela.” 8.
126 His ita prolatis subitus per maesta cucurrit
127 Ossa pavor gelidusque tremor perrupit in artus,
Armatum Custodem horti testatus adesse
Aligerum; sensimque novus cum lassa levaret
Membra vigor, vox ista meas pervenit ad aures
Pervasitque animum: “Studii quae tanta cupido

moles, procul est ut lumine solo,
Si vetitum divinum inerat, dignata fuisset.
Finge pari numero poenas et verba dolorum
Omnia, quae Numen pro lege subire iuberet,
Post minimae maculam labis; durasset in istis
Virgo malis potius, quam sese exolveret inde,
Cum posset, modicae quamvis formidine noxae.
Talis erat Mariae Authori connexa voluntas.
I modo, ne qua meae feriat te flamma Machaerae.”

Hic Zephyri, molles animae placidumque minorum
Ventorum, nequiit quod laedere corpora, murmur,
Tellurem assueti plantasque fovere virentes,
Ridentis fuerant aethrae suspiria venti,
Qualis in Hesperium, Titan ubi mergitur, aequor
Aura venire solet qualisque aestate serena
Advolat optatus maturis messibus aër.
Terrori nulla umbra fuit, sed amica sopori
Intervalla dabat, suavesque diurna

Qui medium largas, omni de parte fluentes
Suppeditabat aquas: suus unde est floribus humor
Praesensque arboreis aderat radicibus unda.
Lympha haec sive mari, ignotis egressa viarum
Flexibus, in fontem Paradisi gurgite pleno
Surgebat, seu forte prius suscepta profundo
Telluris gremio, quod sese immanibus intra
Dilatat spatiis et pleno fornice ructat
Quod biberat laticemque aperit, qui postea

Surgebat, seu forte prius suscepta profundo
Telluris gremio, quod sese immanibus intra
Dilatat spatiis et pleno fornice ructat
Quod biberat laticemque aperit, qui postea multis
Effusus crescit spatiosa in flumina rivis.
Scinditur in grandes fluvios fons iste, latentis
Ingens uber aquae, vel mamma undantis abyssi,
Emittens purum posita salsugine rorem.
E rubeis veluti, quae sunt in corpore, venis

Telluris gremio, quod sese immanibus intra
Dilatat spatiis et pleno fornice ructat
Quod biberat laticemque aperit, qui postea multis
Effusus crescit spatiosa in flumina rivis.
Scinditur in grandes fluvios fons iste, latentis
Ingens uber aquae, vel mamma undantis abyssi,
Emittens purum posita salsugine rorem.
E rubeis veluti, quae sunt in corpore, venis
Feminea elapsus concurrit ad ubera

Effusus crescit spatiosa in flumina rivis.
Scinditur in grandes fluvios fons iste, latentis
Ingens uber aquae, vel mamma undantis abyssi,
Emittens purum posita salsugine rorem.
E rubeis veluti, quae sunt in corpore, venis
Feminea elapsus concurrit ad ubera sanguis;
Sed lactis candore color propriusque cruoris
Mutatur sapor et guttas quas mamma recepit
Sanguinis, has dulci variant humore papillae-

Sed lactis candore color propriusque cruoris
Mutatur sapor et guttas quas mamma recepit
Sanguinis, has dulci variant humore papillae-
Non aliter fons iste salo dilapsus abibat
Profluus in dulcem placituram faucibus undam.
Hanc prata et flores et fetae germine plantae
Mansuetumque pecus pictaeque bibêre volucres.
Post etiam (ingentis fuerat quae copia fontis)
In terrae reliquum se diffusura,

Profluus in dulcem placituram faucibus undam.
Hanc prata et flores et fetae germine plantae
Mansuetumque pecus pictaeque bibêre volucres.
Post etiam (ingentis fuerat quae copia fontis)
In terrae reliquum se diffusura, quaternis
Cursibus exibant collectae in flumina lymphae. 11.
Nec tamen exilis fluviorum â nomine grandi
In fontem

prata et flores et fetae germine plantae
Mansuetumque pecus pictaeque bibêre volucres.
Post etiam (ingentis fuerat quae copia fontis)
In terrae reliquum se diffusura, quaternis
Cursibus exibant collectae in flumina lymphae. 11.
Nec tamen exilis fluviorum â nomine grandi
In fontem manabat honor: nam Gange propinquos
Obiectosque sibi Phoebo post

In terrae reliquum se diffusura, quaternis
Cursibus exibant collectae in flumina lymphae. 11.
Nec tamen exilis fluviorum â nomine grandi
In fontem manabat honor: nam Gange propinquos
Obiectosque sibi Phoebo post terga cadente
Memnonas exhilarat gemmis pretioque micantis
Natalis terrae gazas testante smaragdi.
Aegyptum Nilo nutrit, qui egressus ab

Nulla fuit natura nocens nullusque ferarum
Dissidiis livor, nisi cum fortasse tenelli
Fronte coniscantes strinxissent cornua capri. 14.
In medio, qua maior erat florumque venustas
Plantarumque color, gemina excellebat opacis
Frondibus atque suis gravis utraque fructibus arbor:
Una mali pariterque boni libata scientes
Reddere dicta quidem; sed

gravis utraque fructibus arbor:
Una mali pariterque boni libata scientes
Reddere dicta quidem; sed non vis indita plantae
Ista fuit, Stygius sic illam expressit Alastor.
Hoc etenim postquam eductum fixisset in horto
Mira faece hominem cunctosque dedisset ad esum
Arboreos fetus, vetitâ solum arboris huius
Usurâ Numen, poenam quoque dixit edaci
Mancipio: quae si peteret propriaeque litaret

Poma gulae, praesente necis temerarius ictu
Concideret furor et sobolem tangente paterni
Peccati macula, parilique ex semine poena.
Iuncta scientificis arbor fuit altera ramis,
Quae terreno homini suapte in sua fata ruenti
Praesidium vitale daret semperque venustum
Corpus inocciduâ faceret florere iuventâ. 15.
Haec erat – heu! – modicum, sed

admittit carnis, nec hypostasis impar
(Mirandum dictu) formis est una duabus.
Hic nasci de matre Deus fierique – stupendum! –
Mortalis voluit Deus, aequum ut reddere posset
Pro culpa pretium moriensque in stipite primam
A vetito lueret venientem stipite noxam.
Plausit io Caelum: et tantae pietatis ovantes
Caelicolae decreta probant et carmine Numen
Concelebrant, quod Tartarei livore cerastae

quam nomine dixit. 20.
Virginis augustae Sobolem, immortale quod una
Numen erat, Regem accipiunt: par omnibus haesit
Sensus, adorandum venturum in membra Tonantem.
Sic statuêre quidem; sed postquam sedibus altis
Praecipites cecidere animi, cum scire superbis
Damnatisque datum geniis, super astra levando
Terrigenum caeno vacuique sedilia caeli

(Qua ferus imbellem serpens prostravit Adamum,
Haec illa invidia est) Verbi divina quod esset
Maiestas eadem terras pressura, leonum
More furunt saevasque tigres superare calentem
In rabiem versi, cultum damnare priorem
Intrepidi Messiae odio velut ante parentis
Reginae, plenis livoris mentibus ardent.
Namque ministrorum officiis ubi subdere summae
Se Matri debere vident, non omnibus

Authori est animus, tanto maiore potitur
Iure potestatis: propior quisquamne Tonanti
Matre Tonantis erit, quorum communis utrique
Est sanguis? Merito caeli terraeque coronam
Huic aeterna dedit ventura in viscera Proles.
Ambitiosa nec est Virgo, quae Numine sceptrum
Decernente tenet: vitio non possidet illa
Imperium, regni princeps cui regula, Numen.
Primus ego statuo genua incurvare parenti.

Ille tamen nullique hominum censendus, aberrans
Virgineo a cultu numerus) fallacibus acti
Consiliis, audax Mariam calcare, superbus
Quae tulit Antitheus, placitis melioribus obstant
Constantesque sui in Mariae diadema rebellant.
Tunc alii queis fixa stetit reverentia matris
Reginae, adversi vexilla superba Draconis
Deserere et reliquos quorum inconcussa tenebat
Castra fides pietasque sequi, felicibus

Mariam inclamante sonore. 25.
Lucifer adverso mox laetus honore minaces
Contorquet vultus, nec sacrum audire protervus
Sustinuit nomen rabiemque in crimine monstrat
Effaturque amens: “Non est cui Lucifer altam
Curvet cervicem! Non inferiora Tonanti
Sceptra gero soliumque mihi est, ubi cardine lento
Flectit Hyperboreus plaustrum glaciale Bootes.”

sint, possintque rebelles,
Posce: ‘Quis ut Deus est?’” Princeps moto Aliger ense
(Igneus ensis erat flammaeque tricuspidis auro
Terribilis, chalybem penetrans et saevior ipso
Fulmine romphaea) insanos in Numinis hostes
Irruit et tremidos vibratae cuspide flammae
Exterret genios. Obniti inimica sed illi
Orta phalanx certare audet caeloque repelli
Non patitur. Torvo Michaël tunc ore requirit:

Haeretico veteres Daemon novat impius iras.
Sed frustra, vesane, furis: Matri integra stabit
Supremae pietas, stabit laus altaque stabit
Religio, solium, thronus immotusque manebit
Vivetque in populis Mariani nominis ardor. 29.
Hinc ego Virgineas, metro licet impare palmas
Invito quoque Dite canam: nihil horret Averni
Imbelles cuneos,

Venturam obscuris lucem prodentibus umbris.
Hunc concepturae partum signasse puellae,
Fertur Amosidis praesago carmine codex:
Hac ubi venturus Princeps de Virgine nomen
Emmanuelis habet, terrena in membra supremum
Descensurum ista designans voce Tonantem.
Invictus madidâ Gedeon hanc pelle figurat,
Quae sola aethereae compluta humore pruinae
Emisit liquidum laeso nil vellere rorem.

pelle figurat,
Quae sola aethereae compluta humore pruinae
Emisit liquidum laeso nil vellere rorem.
Talis erat Virgo, quae flaminis una beati
Rore potens, ideo grandem quoque postea facta
In pluviam, tacito Iessea in gramina lapsu,
Laetitiae fontem salvo candore profudit. 30.
Hanc Carmeleae surgentis ab aequore nubis
Monstrabat

Quae sola aethereae compluta humore pruinae
Emisit liquidum laeso nil vellere rorem.
Talis erat Virgo, quae flaminis una beati
Rore potens, ideo grandem quoque postea facta
In pluviam, tacito Iessea in gramina lapsu,
Laetitiae fontem salvo candore profudit. 30.
Hanc Carmeleae surgentis ab aequore nubis
Monstrabat species, quae surrectura

species, quae surrectura malignis
Labis Adameae, sed nescia labis, ab undis
Fecundos caeli Charitum praesagiit imbres.
Haec fuit illa, caput Stygii obtritura draconis
Femina, qui plantae ferus insidiator in ista,
Quae timeat, propria semper cervice probabit,
Principe formidanda pedum vestigia Nympha.
Hanc Solymaea Domus portâ signabat Eoa:
Porta tamen clausis semper non pervia valvis

antiqua futurae
Virgineae ut Matris laudi praeluderet aetas? 32.
Vellere Phryxeo dives Pagasaeus Iason
Nobile Thessalicas spolium dum ferret in oras,
Semideos, fama est, reduces a Phaside nautas,
Vocibus humanis monito potiore subactos,
Molitos aedem egregiam terrisque daturae
Ventre Deum ignarae thalami sacrasse parenti.

Semideos, fama est, reduces a Phaside nautas,
Vocibus humanis monito potiore subactos,
Molitos aedem egregiam terrisque daturae
Ventre Deum ignarae thalami sacrasse parenti.
Aesoniusque heros praeclara in Cecropis arce
Delubrum Superis idem positurus Iason,
Delphica Phoebeae lauri explorata secutus
Imperia, extructi titulum splendescere templi
Nominibus Mariae voluit, quam Delphica – mirum! –

mysteria Nilo
Adiecêre popae veterumque volumina vatum
Fatidico fuerant quae non ignota Canopo,
Ignaris pariter sua credere gentibus ausi
Arcana, Hebraeis primum signata tabellis,
Postea in externas miserunt dogmata chartas.
Hinc Samio sua ducta seni sapientia; debet
Ingenii summas Phario facundus Anubi
Divitias Plato. Ne culto minus Attica sciret
Terra cane, hausta Pharo fecit doctrina, nec

Quëis afflata Deo ructabant pectora, quondam
Venturam radiisque animo caelestibus haustam
Mirandam rerum seriem, quae foedere caelum
Perpetuo terrae iungi dabit atque stupendos
Numinis in carnis nexu testabitur ignes.
Hae superum nactae lumen ventura sonoro
Fata dedere metro Musasque vocare poëtae
Debuerant. Sed Castalidum, quo gaudet Apollo,
Id vetuit numerus, Cyrrhae si nomina

Attonitae Samiis illas Nereides actis
Audivere, illas profugae neque caerula ponti
Nesciit unda Helles, Latiae illas Tyburis arces.
Unam etiam ex adyto Cumae novere canentem,
Qualiter in toto surget gens aurea mundo:
Ut nova progenies caelo mittatur ab alto,
Iam redit et Virgo. Sed quae fuit ista relicto
Orbe redux Virgo? Non est Astraea, sed ipsâ
Sanctior Astraeâ, vatem reditura

Virgineum signans baculo frondente maritum. 39.
Quantus es, ô Iosippe, novo cui germine virgae
Excisae radice virent manibusque receptae
In flores abeunt frondes? Natura novati
Corticis obstupuit ramum, quamque exuit olim
Sortiri reducem, non ex tellure iuventam.
Si te huius necdum taedae consorte puellae
Tanta tuis inerat palmis Iosippe

Nactus, Virgineam tanges pro foedere dextram?
Qualis erit, cum post decies renovata Dianae
Cornua, Divinae manibus palmisque ferendae
Attactu Sobolis, crescentis faenore flammae
Ibit in augmentum virtus propriique notatus
Numinis augusto Iosippe vocabere signo,
Filius accrescens? Grandi tunc mole maritae
Virgineae palmae suppar, apprendere dextra
Sublimem poteris fructum dabiturque

Ad tua bisgeminos convertes lumina soles.
Adveniet, Iosippe, tuus, tot saecula terris
Suspiratus Hymen: ima nunc tellure sepulti
Respiciunt Patrum cineres, quos candida vestri
Connubii taeda, emissis in dissita flammis
Antra, propinquantem non vult nescire salutem
Iamque movent resides signum ad vitale lacertos. 40.
Vos nuruum Solymaeus honor,

Vester enim primum cum connubialibus aër
Lucebit flammis venietque datura Tonantem
Sponsa recens, blando cui absque cupidinis igne
Terrenis impar succedet amoribus ardor.
Floribus in pluviam sparsis mulcebitis aestum
Augustae lapsurae animi languore maritae.
Foederis interea tanti solacia castae
Suspirate, nurus. Et tu, formose Sionis
Nympharum candor, sinceras pectoris, igni

Spe veniae, mentis quem decretoria summae
Paene videbatur iam reiecisse Voluntas.
Unde reo, pavido, tristi totoque trementi
Corpore conclamatam animo sperare salutem
Desperasse fuit. Quid enim fecisset in illo
Communi exitio, quando irritata fremebat
Flagitio natura suo, cum totus in unum,
Vindictae cupidus consurgeret orbis Adamum?
Cui fuerat laesus, quo spem fulcire valebat
Iratus Deus

Unde reo, pavido, tristi totoque trementi
Corpore conclamatam animo sperare salutem
Desperasse fuit. Quid enim fecisset in illo
Communi exitio, quando irritata fremebat
Flagitio natura suo, cum totus in unum,
Vindictae cupidus consurgeret orbis Adamum?
Cui fuerat laesus, quo spem fulcire valebat
Iratus Deus atque animo nimis impote verti,
Aversus Deus? Iste fuit post crimen Adami

Terrigenum prostrata iacet, vi legis et aequi
Conveniet, dubium, faciat pendere quod illam
Non habeo: iam dicta reis laesae arboris, est mors.
Et mors illa quidem, non quae terrestre resolvit
Corpus et in cineres vertit; manet altera peior,
Atque aeterna animi ruituri in Tartara tabes.
Peccati quod homo reus est, iam debita carni
Vindicta est tumulus, mentem infelicior Orci
Flamma manet; vetita prior haec

faciat pendere quod illam
Non habeo: iam dicta reis laesae arboris, est mors.
Et mors illa quidem, non quae terrestre resolvit
Corpus et in cineres vertit; manet altera peior,
Atque aeterna animi ruituri in Tartara tabes.
Peccati quod homo reus est, iam debita carni
Vindicta est tumulus, mentem infelicior Orci
Flamma manet; vetita prior haec peccavit in esca:
Mens est tota nocens. Restat conferre nocenti

vertit; manet altera peior,
Atque aeterna animi ruituri in Tartara tabes.
Peccati quod homo reus est, iam debita carni
Vindicta est tumulus, mentem infelicior Orci
Flamma manet; vetita prior haec peccavit in esca:
Mens est tota nocens. Restat conferre nocenti
Aut poenam, aut veniam; medio non convenit error.
Quis locus hic veniae? Ratio quae poscit iniquo
Donari generi noxam? Num futile pomum

dapes quae non promiserit arbor.
Sit locus immeritae veniae tamen; ecqua reponet
Ius raptum obsequii moles? Iniuria laesi
Numinis excedit meritum, quod pendere possit
Humani levitas operis. Lex pacis in aequa
Lance sita est: pretioque pari nisi suppleat audax
Obsequii mensura scelus, consistere vera
Pax nequit aut hominibus concors cum Numine pectus.
Aligeris forsan potior terrena videtur

sisto
Affectus contenta mei: non deerit amori
Ingenium: dilecta soror Sapientia iustum
Inveniet, quo versa meos Astraea 127 Astraea: Astaera libenter
Currat in amplexus thecaque rubente repostum
Dulcia confestim convertat in oscula ferrum.” 4.
Dixerat haec Pietas, cui mox Sapientia sensu
Successit

Ingenium: dilecta soror Sapientia iustum
Inveniet, quo versa meos Astraea 127 Astraea: Astaera libenter
Currat in amplexus thecaque rubente repostum
Dulcia confestim convertat in oscula ferrum.” 4.
Dixerat haec Pietas, cui mox Sapientia sensu
Successit dictura pari talique resolvit
Ora sono: “Mihi quae Pietas libranda

offensi expediam, licet ardua prorsus
Occurrat ratio factoque explenda videtur
Difficilis. Tamen est talis quam ponere possit
Verus amor, sed solus amor (mirabile dictu)
Numinis aversi, summa cui flagrat in ira
Par amor: aeternae si lucis hypostasis una
Fiat homo, satis est: facto hoc pro labe repertum
Est pretium et pondus, quod non modo criminis aequet
Nequitiam; sed terrigenum scelus omne merentis

6.
Haec vero sic orsa loqui: “Mihi limite nullo
Definita viget, nullo mea fine potestas
Circumscripta, omnem iubeat quem summa voluntas
Prodit in effectum: tellus, mare, sidera, caelum,
Denique quodcumque est quod non fuit ante, laboris
Sunt documenta mei. Quamvis quod quaerimus istis
Omnibus est maius, tamen hoc excedere vires
Ostendam non posse meas

Excepit divina Trias mansueta sororum
Arbitria: Astraeam solum poenalis Averni
Sollicitam et plagis torqueri ultricibus orbem
Urgentem aspexit voto discorde teneri.
Tum Pater, aeterni qui fons splendoris, in uno
Producens Sobolem Verbo, quëis simplice cordis
Igne Deus procedit Amor manantibus ex se
Flaminis et Nati personis talia fatur:
“Vidimus humanae mentis, cui nostra figuram
Indulsit

obnoxius infans
Terrenae fieri Matris, fatalis Adami
Planta volo fiat pariter mea funeris arbor.
Et tua me dulcis Genitor, peto, verberet ira,
Ne pereat qui peccat homo: me trade volentem
In mortem, in poenas: et me trabe figat amati
Electique error populi: mea vulnera lapsi
Sint pretium Adami, humanae sit spongia culpae
Fundendus lictore cruor. Votum accipe dulcis
O Pater: a proprio fluat haec

Terrenae fieri Matris, fatalis Adami
Planta volo fiat pariter mea funeris arbor.
Et tua me dulcis Genitor, peto, verberet ira,
Ne pereat qui peccat homo: me trade volentem
In mortem, in poenas: et me trabe figat amati
Electique error populi: mea vulnera lapsi
Sint pretium Adami, humanae sit spongia culpae
Fundendus lictore cruor. Votum accipe dulcis
O Pater: a proprio fluat haec tibi gloria

accipe dulcis
O Pater: a proprio fluat haec tibi gloria Nato.” 9.
Hic prolem amplexus Genitor, “Dilecta Parenti
I, Soboles”, inquit, “quod in haec te funera, fili,
Obtuleris, longaeva tuo de semine surget
Posteritas, summis heres victura coronis
Sub tua magnanimos demittam sceptra Tyrannos,
Et populos in frena dabo. Te gentibus astrum

I, Soboles”, inquit, “quod in haec te funera, fili,
Obtuleris, longaeva tuo de semine surget
Posteritas, summis heres victura coronis
Sub tua magnanimos demittam sceptra Tyrannos,
Et populos in frena dabo. Te gentibus astrum
Accendam, toto crescet tua gloria mundo.
Tunc tua adorabunt celsi vestigia reges,
Submittamque tuis horum Diademata plantis.
Tunc tuus adversum fluviis currentibus heres

Submittamque tuis horum Diademata plantis.
Tunc tuus adversum fluviis currentibus heres
Iura dabit: claros fama nutrire nepotes
Quaeque volet Regina tuos Regumque papillae
Obsequium Nutricis agent: regnabit in aevum
Divitiis opulenta tui prosapia fati.
Tanta tuae placuit mortis pro laude pacisci.” 10.
Divinus pariter voluisset Spiritus isto

Humanae quo carnis onus poenasque subiret,
Iratae iustum prima pro labe daturus
Astraeae pretium. Sed patris origo priorem
Quem dedit, haec unum sortita est gloria Natum.
Nec tamen immensi fuit hoc in munere cassus
Flaminis impulsus, partes gavisus habere
Ille suas, tantae sobolis cui pura relicta est
Nube tegenda Parens, ne qua huic terrena caleret
Flamma voluptatis, ne quo vel corporis aestu,

Aut non plura animi face conceptura labaret
Integra Virginitas. Subiit quam natus, eandem
Virgineam missus complevit Spiritus umbram.
Hic prior est, horam nostrae signante salutis
Gnomonis in morem, solem qui ostendit in umbra.
His ita dispositis divini ardore senatus,
Carnem assumpturi Matrem decernere Verbi,
Par fuerat, tanto quae essent dignissima fetu
Viscera, Virgineo summi Patris aemula

plura animi face conceptura labaret
Integra Virginitas. Subiit quam natus, eandem
Virgineam missus complevit Spiritus umbram.
Hic prior est, horam nostrae signante salutis
Gnomonis in morem, solem qui ostendit in umbra.
His ita dispositis divini ardore senatus,
Carnem assumpturi Matrem decernere Verbi,
Par fuerat, tanto quae essent dignissima fetu
Viscera, Virgineo summi Patris aemula nato.

Fundit ubi laetisque Euphrates volvitur undis.
Hunc populum, cui ille pater, prout fluxit ab illo
Carnalis soboles (quae credulitate paternam
Sectatae fluxere fidem, non sanguinis huius
In numerum veniunt gentes) aeterna Voluntas
Extulit, e cuius regali stemmate proles
Susciperet divina viri sine semine corpus.
Inde legenda fuit Virgo, cui regius esset
Virtutis Regumque alto cum sanguine

salutis
Humanae Aligero, veniae spe fulcit Adamum.
Accersitus enim Michaël a Numine, sumpta
Mandati pietate volat quaeritque beata
Proscriptos tellure reos, quos ille Sophenes
Repperit in campis, fletus clamore retectos.
Mox prior Adamum accessit: sed tristis amicum
Aligerum fugiens exul, velut ante Tonantis
Non passus speciem, maiores quaeritat umbras
Ut lateat spectari oculis felicibus

fugiens exul, velut ante Tonantis
Non passus speciem, maiores quaeritat umbras
Ut lateat spectari oculis felicibus impos. 13.
Chaldaeae locus est, in qua regione ruentem
Substitit ad Tigrim primum, quo sede prioris
Fortunae profugus longisque erroribus actus
Appulit infelix Adam, bene gnarus eundem
Esse Tigrim, limo mixtum potare coactus

Michaël; sed luce coruscum
Aligerum procul intuitus, secura timentis
More animae quam culpa gravat, petit ima propinquae
Antra specus, latebra lucis solante pudorem.
Attamen aethereus princeps hunc Ales in ipsis
Quaesitum latebris, sed nil minus inde timentem
Interpellat amans, aeternae foedera pacis
Insinuat iustaeque Dei mala deprimit irae:
“Vidit Adame tui poenam Deus optimus”, inquit,

amans, aeternae foedera pacis
Insinuat iustaeque Dei mala deprimit irae:
“Vidit Adame tui poenam Deus optimus”, inquit,
“Flagitii, nec posse tuas extergere labes
Tot fusas oculis lacrymas, sed semper in omne
Aeterni spatium tua tendere damna doloris;
Quam statuit miseratus opem tibi detego, felix
Adame.” Hic oculos frontemque extollere primum
Ausus et interno cohibens data frena pavori

veram
Exornet divina fidem, post funera sedes
Accipiet, postquam Victor caelestis ovanti
Poenali Empyreos pandat prior arbore postes.
Interea tu plange scelus fusoque cruore
Numinis in culpae pretium te crede beandum.
Hoc tua progenies discet tuque ipse futuros
Strenuus hoc terrae doceas arcana colonos.
Divinae iam vero, Adam, non segnis odora
Prodigium flammae, fulmen vertentis in

Numinis in culpae pretium te crede beandum.
Hoc tua progenies discet tuque ipse futuros
Strenuus hoc terrae doceas arcana colonos.
Divinae iam vero, Adam, non segnis odora
Prodigium flammae, fulmen vertentis in imbres
Innocuos, dantis placidos pro sulphure rores,
Teque tuosque isto cumulantis amore nepotes.
Sed maiore animi quo spe post multa salutis
Saecula venturae possis Adame foveri,
Nomen

Ut fieret non vana fides, prius eminus istae
Processere nurus, steriles aetatis et alvi. 18.
Tandem feta viris postquam Domus una fuisset
In plures divisa tribus; generosa propago,
Fortunatorum genuit quot nomina fratrum,
Tot populos fecit. Sed te modo dicere Iuda
Est animus: debent soboles invicta Leonis
Te fratres laudare tui: fortissime

te patris adoret
Teque colat domitus flexis cervicibus orbis,
Regalis cinget semper te fascia byssi.
Et licet adversis tua saepius obruta fatis
Progenies; ut cum Phariis intenta caminis
In lateres durabat humum, tamen alta labori
Gloria non deerat, multo sudore paratis
Pyramidum excelsis crevit tua fama trophaeis.
Haec pretii nec egena fuit, cui cesserat una
Nocte Paraetonium, iustum sudoribus

Stagna, secuturae ne sit tam prodiga Memphi
Tumba, petiturâ collum spoliavit arenâ. 19.
Tunc ibi bisgeminos, liquidae ceu marmora stantes
In muros cessere undae vallesque vadosas
Atque sui vacuas, miro molimine pendens
Hic didicit spectare Thetis, mirata quod imo
Figere sicca pedum, refugâ vestigia lympha
Aequoris in fundo, Iuda fugitive,

stantes
In muros cessere undae vallesque vadosas
Atque sui vacuas, miro molimine pendens
Hic didicit spectare Thetis, mirata quod imo
Figere sicca pedum, refugâ vestigia lympha
Aequoris in fundo, Iuda fugitive, valeres.
Gemma fuit Rubei spolium maris, obvia semper
Candida Memnoniis calcata asarota pruinis. 20.
Successit pelago

Isis: et Isacidis pro libertate negata
Niliacus poenas tulit obduratus Osiris.
Aegypto excedens, dubio ne libera pubes
Erraret bivio, nocturnum caelica lampas
Praemonstrabat iter: Phoebo in lumine nubes
Praevia, propitiâ Iudam protexerat umbrâ. 22.
Huic generi (postquam duris lassasset anhelum
Imperium caeleste viis, cum cerneret

Sed frustra est palmis, etiam regalibus armis
Obniti, quas fata volunt: bibit ore repulso
Promissas Hebraeus aquas; calcavit Idumen
Arentesque siti fauces Iordane rigavit.
Tanti erat in Iudae lumbis haesisse Mariam,
Qua caeli, terraeque decor prodiret Iesus. 23.
Nunc soboles Hebraea vide, praesente priorem
Fortunam metire

Qua caeli, terraeque decor prodiret Iesus. 23.
Nunc soboles Hebraea vide, praesente priorem
Fortunam metire probro, dispersa per orbem
Exulis in morem; iam se tibi subtrahit uni
Ipse aër; nescis ideo te vivere tantum,
Ut sis ludibrium populorum et flebile sortis
Naufragium primae? Manifestum ac lugubre nostri
Opprobrium generis, sine regis honore

Parere indocilis, cuius tu larga paterni
Profluvia ardoris, quo par tibi totius orbis
Natio nulla fuit, grandi pensare solebas
Morum barbarie. Domini patrisque fideli
Deposito cultu, faenum comedentis in auro
Conflatae pecudis Pharium venerate Serapim.
Si tibi cognato stirpis de sanguine fluxit
Ille Deus; patris nutritorisque Canopi
Iosippi effigies, cui noctis imagine visae
Attribuit

satis: natum de sanguine Numen
Cerne tuo, et supplex venerare; daturus honorem
Non alii, fratrum quam venditione, datisque
Frugibus Hebraeus quem praesignavit Ioseph.
Sed semper stolidus Iuda; modo caecus in ipsum
Insurgis solem, cuius levis umbra fideli
In servo Aegypti conservatore placebat.
Si bove signatum Pharia colis improba vatem
Posteritas, cur non signorum ingentibus omnem
Implentem

honorem
Non alii, fratrum quam venditione, datisque
Frugibus Hebraeus quem praesignavit Ioseph.
Sed semper stolidus Iuda; modo caecus in ipsum
Insurgis solem, cuius levis umbra fideli
In servo Aegypti conservatore placebat.
Si bove signatum Pharia colis improba vatem
Posteritas, cur non signorum ingentibus omnem
Implentem radiis orbem, generique faventem
Divinum Hebraeo iuvenem verique

faventem
Divinum Hebraeo iuvenem verique fatorem
Et Numen sub carne latens factisque probantem
Esse Deum, nullo cultu, non laudibus ullis
Provehis; hunc muto fusoque ex arte deinde
In cineres trito renuens praeferre Serapi?
Numinis irritor Iuda et munera foedae
Proscindens iaculo linguae, totque ore protervo
Murmura divinam promens ferientia curam!
Flagitiis fuit illa tuis sic laesa

amor, fortasse ferire
Istam iussissent aerumna dispare culpam.
Credo alia ratione reos maerere tribules:
Non superest illis, laesi quo debeat ira
Numinis averti. Gessit prius ille Mariam
In lumbis, prius his etiam gestabat Iesum;
Quorum etiam fontem poterat reverentia Iudam
Servare, ut caelo et terris non tanta deesset
Gloria, venturae neu posteritatis amores
Extremum raperet fatui discrimen

Prodigiis Tharea Domus: quo nomine iussus
Stare dies, aequor scindi, Iordania Doris
Ire retro, nubes famulari, panibus aether
Praesto esse, ignotoque silex humore resolvi.
Hinc domiti Reges et quorum robur in armis,
Imbelles timuere tribus. Chananea recepit
Terra peregrinum Iudam, qui gentibus illis
Mox heres, non hospes erat. Sata pinguia caesis
Carpsit Amorhaeis: audax Hevaeus inermem

Si Maria et dulcis lumbis effluxit Iesus,
Et Mariam et dulcem tenero cordi imprime Iesum.
Hae 625 Hae: Haec tibi sunt causae lumbos cur perfide Iuda
Deseruere tuos: ut nostro in corde perennent. 24.
Percussis postquam triginta regibus isset
Iuda per hostiles non sicca cuspide campos;
Ad solium regni demum Iessea

Progenies: cunctisque minor de fratribus aetas,
Regali dignata throno, quam maxima parvi
Cura fatigabat pecoris; sed viribus audax
Magnanimusque urso aut victo certare leoni,
Subiectae in sobolem sceptrum transmisit Idumae. 25.
Iessides fuit is David, quem stipitis anceps
Non tulerat Iudae ramus sed certa propago
Isacii generis,

Intrepidus tumido robur conferre giganti.
Hic ille est princeps cuius de sanguine fluxit,
Longius augusti transfusa canalibus ostri
Orbi adventurum Numen paritura propago.
Ille quidem thalami plures in foedera nuptas
Admisit, fuit una tamen fecunda daturae
Hoc lumen sobolis, caeso regina marito,
Caede viri princeps, viventis adultera coniux,
Bethsabis insignis forma: quae mollis in undis

quidem thalami plures in foedera nuptas
Admisit, fuit una tamen fecunda daturae
Hoc lumen sobolis, caeso regina marito,
Caede viri princeps, viventis adultera coniux,
Bethsabis insignis forma: quae mollis in undis
Visa Venus, misit tales in pectus ituras,
Quales nec reges possent restinguere, flammas. 26.
Aestus erat puroque calens declivior axe

Admisit, fuit una tamen fecunda daturae
Hoc lumen sobolis, caeso regina marito,
Caede viri princeps, viventis adultera coniux,
Bethsabis insignis forma: quae mollis in undis
Visa Venus, misit tales in pectus ituras,
Quales nec reges possent restinguere, flammas. 26.
Aestus erat puroque calens declivior axe
Delius ardebat, cum persuaderet

Incaluit David. Mirum! Succensus ab ipsis
Ignis aquis, ardere facit cruciatque potentem
Iessei solii flamma sisti impote patrem.
Nuda nurus regi incauto spectata pudorem
Abstulit et tantum in lymphis invenit amantem,
Fonte Cupidineas gelido iaculata sagittas.
Nec sterilis fax ista fuit: quae emergit ab undis
Est fecunda Venus. Nudam mox purpura texit,
Forte sub hac maculas non apparere

posset
Ornatura ream thalami velamina nuptam,
Quo vivo id nullus valuisset reddere murex.
Haec tamen illa fuit, caesi post fata iugalis
Regalem pressura thorum, qua coniuge David
Protulit in seros Iesseum stemma nepotes,
Donec ad excelsae sobolis caelique solique
Summum prodigium servata propaginis esset
Iessiacae divina caro, maiore deinceps
Sublimanda throno; cuius Iessea decorem

Donec ad excelsae sobolis caelique solique
Summum prodigium servata propaginis esset
Iessiacae divina caro, maiore deinceps
Sublimanda throno; cuius Iessea decorem
Si procul et quondam tenui prospexit in umbra
Progenies; cognatorum postremus avorum
Sanguis inumbrantis divini flaminis, omnes
Virginea veteres umbras finivit in Umbra. 27.

Sublimanda throno; cuius Iessea decorem
Si procul et quondam tenui prospexit in umbra
Progenies; cognatorum postremus avorum
Sanguis inumbrantis divini flaminis, omnes
Virginea veteres umbras finivit in Umbra. 27.
Ista Ioachimo Virgo prognata parente,
Cui fuerat vinclis coniuncta iugalibus Anna.
Anna tamen sterilis coniux, quam nomine

Anna tamen sterilis coniux, quam nomine specto
Prolificam: quam parvam utero dabit Anna puellam,
Nominis est proles: quam praefert nomine, praegnans
Gratia concedet partum: quae ut clarior esset,
In nomen sterilis transivit gratia matris 28.
Alta Ioachimum felici Nazareth ortu
Ediderat Mariae patrem. Pulcherrima clivo
Feta rosis tellus

Iesseae virgae florem, quo Nazara felix
Gestiat et proprios quo floris odore penates
Impletura ipsas olim melioris Hymetti
Invitabit apes nectar caeleste daturas.
Porrigitur vastum sed qua Carmeleus in aequor,
Sidonias prospectat aquas, quo parvula ponto
Surgebat referens hominis vestigia nubes.
Ista supremam meditatus in icone Matrem,
Dicebat Vates: “Vernans me Nazareth uno
Flore

Invitabit apes nectar caeleste daturas.
Porrigitur vastum sed qua Carmeleus in aequor,
Sidonias prospectat aquas, quo parvula ponto
Surgebat referens hominis vestigia nubes.
Ista supremam meditatus in icone Matrem,
Dicebat Vates: “Vernans me Nazareth uno
Flore trahit; sed Virgineâ me caerula Thetis
Nube vocat: qua parte meos sectabor amores?”
His medius stabat quo se converteret anceps

Tecta facit terrisque locat quibus impiger undis
Tarsia Flumigenas transmittit ad ista Liburnos
Limina, mirantes volucris portenta sacelli.
“Unde profecta? Quibus pennis? Duce, tramite quali,
Qua causa in terras venit Domus ista remotas?”
Mente prius tacita volvunt, dein voce requirunt.
Sed quis Virgineas potuisset dicere sedes,
Omnibus ignotos quis divinare penates,
Ni prius aethereo monitu quo percitus

Mysta loci, spreta tectum docuisset Idume,
Numinis illatum imperio, quo corpore Verbum
Humano indutum factum caro. Dicta probavit
Aequi plena salus laribusque reperta parentis
Virginis effigies, in cuius fronte sedebat
Maiestas et amor. Nec erat sine Numine cultus
Omnibus accrescens aedem subeuntibus horror,
Maiestatis erat radius; confessus in isto
Limine maiorem solito vim Numinis esse

plena salus laribusque reperta parentis
Virginis effigies, in cuius fronte sedebat
Maiestas et amor. Nec erat sine Numine cultus
Omnibus accrescens aedem subeuntibus horror,
Maiestatis erat radius; confessus in isto
Limine maiorem solito vim Numinis esse
Cunctorum communis amor, fletusque, voluptas. 31.
Haec rudis aspectu, tenuis formata sacelli

Limine maiorem solito vim Numinis esse
Cunctorum communis amor, fletusque, voluptas. 31.
Haec rudis aspectu, tenuis formata sacelli
In speciem Domus est, cuius non grande lacunar
Composuit pictus radio multiplice fornix.
Aedis erant paries massae terrestris ab igne
Durati lateres, medium quibus imbre solutae
Calcis erat gluten: tamen illita

lateres, medium quibus imbre solutae
Calcis erat gluten: tamen illita calce vetustum
Atria non habuit limen, sed nuda patebat
Non superinducto laterum structura colore.
Tunc peregrinam autem simplex mittebat in aulam
Introitus. Sed quod populis undantibus illo
Prospectum non esse satis collecta videret
Religio, Romae princeps, Etrusca propago,
Pontificum summus, Mediceus origine Clemens
Bina

sed postquam operi reverentior aedis
Virgineae faber, imperium sine labe secutus
Romuleum, cessit paries legemque subivit
Quam sedes Romana tulit Petrique potestas.
Inde aditum sacram triplex concedit in aedem
Ianua: bina sibi opposito stans limine, nactis
Ingressum fuscae facit ora videre puellae.
Tertia post aram (post aram octava sacelli
Pars superest) humilem praebet spectare caminum

Iam color accessit fuscus, quem tempore longo
Iugiter ardentes populorum munera, cerae,
Et crebra induxit fumoso lumine lampas.
Hinc color et nato par est, qui dulce sinistra
Augustae matris pondus spectatur in ulna. 32.
Iam tamen hoc vestro, quaeso, concedite vati
Pierides: memorata mihi cum tecta parentis
Virgineae, patrias poscunt tantisper in oras

in ulna. 32.
Iam tamen hoc vestro, quaeso, concedite vati
Pierides: memorata mihi cum tecta parentis
Virgineae, patrias poscunt tantisper in oras
Castalios, queis vena mihi Parnassia turget,
Ferre ignes. Vester ne sit mihi spiritus aequa
Laude minor, patriis tendam, date barbita saxis.

hic facilis, gravidae nec inhospita puppi
Ripa, laborato statio non improba saxo:
Nam fremitu assiduo sulcatis cautibus artum
Eluctatus iter, qua se substernit arena
Mollior, ut placidum despumavisset in amnem
Adriacis miscendus aquis, portum efficit altus
Tarsia et immodicis portum subit integer undis.
Adversae cupidus ripae ne naviget hospes,
Sublicio se ponte premit, quo laetus Eoas

Culmine Nazaridis primum deposta parentis
Est domus (ah nimium terris lugenda Liburnis
Non longae iactura morae! Vix substitit uno
Lustri dimidio) quae postea maxima montis
Gloria Piceni, Laureti in vertice summo
Nobile desertae spolium remansit Idumae.
Et licet elato Virgo super aequora tecto
Deseruisse reos videatur forsitan istos
Desidis obsequii populos; quod supplicis imas

Hic Mariae genitor, Iudae, genitore lucratus
Barpanthere, tribum, cui nec Pantheris avita
Laus deerat, longo regum venientis eorum
Sanguine, quorum alta Davidis origine manans
Fama Palaestino longum duravit in ostro.
Ter fuerant etenim septem, quorum aequa paterni
Stemmatis in Iudae solio permansit origo
Davidis soboles, donec postremus (acerba
O regum fata!) et fasces sceptrumque catenis

Laus deerat, longo regum venientis eorum
Sanguine, quorum alta Davidis origine manans
Fama Palaestino longum duravit in ostro.
Ter fuerant etenim septem, quorum aequa paterni
Stemmatis in Iudae solio permansit origo
Davidis soboles, donec postremus (acerba
O regum fata!) et fasces sceptrumque catenis
Mutasset, Nemesi sic exposcente scelestum
Deturbare throno fraudi famulante Tyrannum.

Maiestas solii, cinguntur colla catenis,
Regiaque Assyrio pallescit purpura ferro.
Aspexitque suas Babylon inimica ruinas,
Quam tamen is vidit numquam, cui lumine rapto
Barbarus illusit servili in compede victor.
Hic vero fuit ille, potens cui subdita bello
Facta Tyrus Sidonque fuit, populata Canopi
Regna, cui Isacidae vincti caesusque reliquit
Et patriam, et fasces multis cum gentibus Ammon

cui Isacidae vincti caesusque reliquit
Et patriam, et fasces multis cum gentibus Ammon
Tot spoliis populorum ingens tantoque superbus
Limite, Divinos, naturae ignarus honores
Postulat et rutilo cultus mentitur in auro
Quos posito victae venerentur poplite gentes.
Cui tamen insanum mox poena secuta tumorem
Pressit: adorari cupido fuit invia silvae
Desertae pro sede species, cibus herba, Monarcham

tellure iubet, quo maximus amnis,
Compita bisgeminis lambens Babylonia rivis
Effluat Euphrates: magna hic vi lapsus aperto
Ad cursum spatio, primae se margine ripae
Exolvit fecitque viam qua promptus in urbem
Posset Achaemenius miles, Medusque minori
Conspirare vado, liquidi victo obice muri.
Civibus ignaris tantum valuisse sagacis
Consilium Cyri, mirum est: sed perdere Numen
Quem

Ascensura thronum quamvis fortuna perisset.
At sincera aliquis de stirpe remanserat ortus
Ex Davide nepos, quatuor post lustra decemque
Quëis servos Chaldaea tulit, quem clara remisit
In patriam Cyri pietas; mansitque vetustus,
Inde propagatus regum de semine sanguis.
Postea centenas ultra servata propago
Vixit Olympiadas, donec novus adfuit aevi
Alterius Splendor flueretque superstite

innocuis non segnis amicam
Virtutem praeferre genis, tenera otia parva
Apta basis fuerat lustris surgentibus Annae. 37.
Illa laboratae non deses in aequore telae
Pingebat tenui phrygiata emblemata ferro,
Non Cypridis fatuos ignes, nec Adonidis apros,
Non cursus Atalanta tuos, nec inhospita saxi
Antra Promethei, variis non Protea formis,

Messiae titulos, palmas, et robur amica
Distinguebat acu, nec non speciosa puellae
Ora dabat, matris Messiae imitantia formam.
Et nescivit adhuc, pulchri cum duceret oris
Lumina, quod natam tela formaret in illa.
Huic tamen arrisit, pictae blandita puellae
Et tenerae fronti labris innexa pependit.
Hanc affata etiam quaerit non muta: “Venire
Quid tardas electa parens? Tua lumina telae
Si

Elicit. En istam: manibus gestare tenellum
Cui puerum feci, Messiae fingo parentem.
Oh quantum rapit ista meos sublimis amores
Mater! Viventem o utinam, quam pingo, viderem!
Et quam spectatam in lino nunc alloquor, illi
Obsequerer natae, atque humilis venerarer, in imo
Fortiter impressos cuius gero pectore vultus.” 38.
Anna etiam legis

feci, Messiae fingo parentem.
Oh quantum rapit ista meos sublimis amores
Mater! Viventem o utinam, quam pingo, viderem!
Et quam spectatam in lino nunc alloquor, illi
Obsequerer natae, atque humilis venerarer, in imo
Fortiter impressos cuius gero pectore vultus.” 38.
Anna etiam legis veteres edocta figuras,
Et Vatum arcanos monitus mirosque

Fortiter impressos cuius gero pectore vultus.” 38.
Anna etiam legis veteres edocta figuras,
Et Vatum arcanos monitus mirosque novandae
In melius naturae habitus, quos proferet ortus
Virgineo Princeps utero: culpaeque sciebat
Interitum, quae sola reos subducit Olympo
Terrigenas, quam proli excors legavit Adamus.
Illa preces iterare frequens

quae sola reos subducit Olympo
Terrigenas, quam proli excors legavit Adamus.
Illa preces iterare frequens crebrosque litare
Pectoris affectus; humilis purusque Tonantis
Corde flagrabat amor, magnos abiturus in ignes.
Anna puellarum commendatissima, qualem
Non tulit illa aetas; talisque ea debuit esse,
Postea facta parens tantam paritura puellam
Cui similem nulla est aetas latura puellam.

3.
Istius thalami fructum expectabat uterque
Sponsarum sanguis; magno maerore sed istam
Spem lusit sterilis votorum ad pondera venter.
Annorum siquidem bis deno in gloria cursu
Grata maritalem thalamum traduxerat uxor,
Opprobrio fecunda suo, prout illius aevi
Credulitas gentisque fuit, sed postea talem
Edidit ista nurus viditque piissima fructum,

dogmate mentem,
Forte paraturis sobolem suspenderat astris. 4.
Tergemina Hebraeae fuerant sollemnia legis
Festa, Deo sacra, Solymae quibus omnis in aede
Instaurare litaturus consueta quotannis
Vota iubebatur populus. Donaria sacris
Addebant aris, nec fas sine munere cuiquam
Tunc Salomoniaco votis incumbere templo.
Haec vero duplici

reddita signis
Patria libertasque fuit. Quo nomine mensis
Septimus, arboreis formans tentoria ramis,
Divinam referebat opem, cum stipite tectum
Et foliis, olim loca per deserta vagantem,
In laris et tecti terram Israëla tulisset.
Est aliud vero festum quod pascha vocabant,
Cum decima et quarta minui sua cornua sentit
Luna die, postquam ne sit contractior atrâ
Nocte dies, prohibet Phryxeo

spoliavit Osirim.
Septima festivis succedens hebdomas aris,
Propitium legis tabulis memorabat amantis
Numinis affectum, scripto cum marmore Mosen
Instrueret flagrante Orebo, quando ruenti
In scelus Isacidae morum praecepta tonarent,
Prodigii pavidos caelo informante tribules.
Thure Deum venerans sic ter festiva tenebat
Iudaeam pietas: ter religiosa quotannis
Numinis hoc cultu Solymam conspexit

rapaci
Mansuetas avido volucris petit ungue columbas,
Idalius visis tacitus praedonibus ales
Evolat et saevum fugiens ulciscitur hostem-
Sic Ioachimus laesi discrimen honoris
Non iacit in mystam, sed se meliore tuetur
Praesidio, cuius radiis caelestibus aptum
Pectus ad aeternam casus componit amussim.
Aegeum veluti spumat cum fluctibus aequor,
Ut stabilis tumidas suscepit arena procellas,

Sed deliquit Adam, cunctosque involvit eodem
Naufragio, poenaque simul. Stetit una paterni
Expers flagitii Virgo; nam crimine lapsus
Non fuit Adamus Mariae Caput: inde paterno
Non fuit in pacto: caeli, terraeque potestas
Huic Dominae concessa vetat pro plebe notatis
Legibus involvi, decuitque his esse solutam
Reginam Adami, libertatisque parentem.
Qui dubius facti est, credetne egisse Tonantem

Regalem nuptam voluere oracula poenâ.
Omnibus haec stat lex, sed non tibi regia coniux;
Una super cunctos es tu, non de omnibus una.
Hoc tuba Tarsensis sensu sonat aurea Pauli:
“Peccarunt in Adamo omnes”, sed tolle Mariam;
Una super cunctos est haec, non de omnibus una.
Illa quidem nocui de semine fluxit Adami
Virgo; quid hoc refert, si non sit subdita Adami?
Illius est soboles, verum est;

Non est nacta Caput: primum natura poposcit
Gratia concessit. Voluit natura secundum,
Gratia dissensit; vetuitque haec esset Adami
Subdita, Adameae fieret ne subdita culpae.
Hinc pater ipse nocens, naturae in culmine summus
Virginis istius, maius se culmen adorat. 16.
Interea faciles uteri decurrere lunas
Anna videt, poscitque diem, mirabilis

natae
Sensit et afflatum maiori Numine pectus.
Nescio quod fecundi uteri cum laude, venustae
Accessit fronti 335 fronti: reronti decus: et quod ventre gerebat
Lumen, in externum prodibat amabile vultum
Effusis radiis- veluti si nube serena
Abditus augustos transfundat Delius ignes. 17.
Anna moras uteri

externum prodibat amabile vultum
Effusis radiis- veluti si nube serena
Abditus augustos transfundat Delius ignes. 17.
Anna moras uteri longasque in pondere lunas
Solatura novem cultu Solymaea frequenti
Templa petit ventrisque acceptum a Numine germen
Grata Deo defert prolisque reponit honorem.

Accidit ut, festas cum lex indiceret aras
Et Salomoniacum peteret cum coniuge templum
Anna, sacerdotum summus, cui aurea sacri
Limina depositi (Legis fuit Arca) patebant,
Ingrediens penetrale imum spectaret in Arca
Bisgeminum exultare Cherub, passisque moveri
Laetitiae pleno vultu prope cerneret alis.
Non visum populo ostentum, cui luminis illa
Maiestas vetita est, sed Mysta authore relatum

Solymae, Ausoniis praestrictas fascibus ultra
Exolvet Latias volucris Romana secures.
Haec arcana fuit multorum fabula, sed vox
Publica nulla fuit. Metuens nam dura Quiritum
Imperia, occultus fidas iaciebat in aures
Author, in os vocis prohibens migrare periclum
Promissum non longe alii distare docebant
Messiam, pennis hilaris quod praebuit Ales
Indicium, spondensque eadem solacia vultus.
Et

ultra
Exolvet Latias volucris Romana secures.
Haec arcana fuit multorum fabula, sed vox
Publica nulla fuit. Metuens nam dura Quiritum
Imperia, occultus fidas iaciebat in aures
Author, in os vocis prohibens migrare periclum
Promissum non longe alii distare docebant
Messiam, pennis hilaris quod praebuit Ales
Indicium, spondensque eadem solacia vultus.
Et Simeon Solymae Mystes aetate

Occidua, cui certa suis accesserat annis
Caelo nixa fides, non se prius aurea seris
Lumina clausurum fatis quam surgat avito
Sanguine Iessigenûm promissi principis alma,
Virgo etiam in partu, Israëlis gloria mater.
Credidit hanc primis radiis assurgere lucem,
Festivo testante Cherub, seseque supremum
Praeparat ad carmen, spectandae encomia natae;
Illius ad vultum extremos dum spiret

Applausisse viri merito, notumque beatis
Aligeris animi decus, hoc celebrasse strepentis
Prodigio poenae. Fuerat sed certius Annae
Iudicium, fulgentem auro quae credidit arcam
Exultare sui penetrantis in abdita templi
Maiestate uteri et clausae splendore puellae.
“Haec mea Nata”, inquit, “quondam paritura potentem
Signatum lege Heroem, duo saxea Legis
Religioso Arcae monimenta recondita ligno,

22.
Pullatos iam noctis equos mutare serena
Luce videbatur soli vicinus Eoo
Phosphorus, ante suos quam spargere Delius ignes
Inciperet, cum Virgo, Annae lectissima proles,
In mundum roseos vultus, imitata rubentem
Phosphoron, aeterni lampas praenuntia solis
Ut surgens Aurora tulit terrisque superba
Non defecturae dederat praesagia lucis.
Natus ubi sol orta videt divinaque

23.
Sed refert memorare diem quo prodiga dotes
Effudit natura suas et caelica plenis
Coeperunt mundo manare charismata rivis
In caeli terraeque decus: Mariamque repostis
Astra laborarunt Charitum perfundere nimbis.
Septima terrigenûm sacrae donata quieti
Lux utero egressam vidit festiva puellam,
Nascentisque diem iucundum deses

veluti, non sensit ripa liquores.
More suo properans siccum pecus ibat ad amnem
Et solitas quaerebat aquas: venere iuvenci,
Intonsi venere greges armentaque duram
Depositura sitim: arenti pecus haesit in alveo
Humorisque inopes sitiens lambebat arenas.
Delusos maerere greges, errare iuvencos
Et gemere absentes longis mugitibus undas,
Anxius in vacuae pastor stans margine ripae
Suspirat,

duram
Depositura sitim: arenti pecus haesit in alveo
Humorisque inopes sitiens lambebat arenas.
Delusos maerere greges, errare iuvencos
Et gemere absentes longis mugitibus undas,
Anxius in vacuae pastor stans margine ripae
Suspirat, pecorisque siti se deside torquet.
Lux ea nocturno sed ubi praeclara fuisset
Coepta tegi peplo; iamque Hesperus ore sereno
Per sua dispositas praecederet agmina

Prodigium fontisque fides, quem laurea captae
Ornabat Solymae, Victor Titus ivit ad amnem:
Et quasi sabbaticae iam testis idoneus undae
Sufficeret, nulla sese plus luce negare
Visus erat misitque suas in sabbata lymphas.
Sed licet is natae supremae matris honori
Compressus torrens hac compede solverit undas;
At meliore dein voluit sua sabbata Virgo
Religione coli. Siquidem crescente per orbem

Sola tribus, nec sola Domus te lumen habebit
Isacia: optatas ex te, mea filia, flammas
Colliget omne hominum genus aethereique decorem
Luminis aurora velut a nascente, sepultus
Hauriet atque etiam vivens in prole maligna
Attrahet Adamus: toto radiabit in orbe
Lux tua, caelestes vincet tua gratia stellas.
Messiae praeclara parens, te matre resurget
Iudaeae prostratus honor, manabit in omnes

Isacia: optatas ex te, mea filia, flammas
Colliget omne hominum genus aethereique decorem
Luminis aurora velut a nascente, sepultus
Hauriet atque etiam vivens in prole maligna
Attrahet Adamus: toto radiabit in orbe
Lux tua, caelestes vincet tua gratia stellas.
Messiae praeclara parens, te matre resurget
Iudaeae prostratus honor, manabit in omnes
Admiranda tui ventris quoque gloria gentes.”

Hauriet atque etiam vivens in prole maligna
Attrahet Adamus: toto radiabit in orbe
Lux tua, caelestes vincet tua gratia stellas.
Messiae praeclara parens, te matre resurget
Iudaeae prostratus honor, manabit in omnes
Admiranda tui ventris quoque gloria gentes.” 26.
Dixerat haec; materna suae iamque oscula proli
Concessura parens, revocasse paventia

Maternus superasset amor, natae oscula fixit
Et fronti incumbens teneris affectibus Anna
Indulsit; lacrymisque pios signasset amores
Ni matrem plorare suam spectata negasset
Maiestas Natae residensque in fronte serenum. 27.
Et Ioachimus genitor suavissima natae
Oscula laetitiam cordis dictura paterni
Impressurus, ait: “Dulcis mihi, nata,

beati
Flaminis edocti monito, nomenque puellae
Caelesti accepto Mariam sermone referrent.
Nominis haec subito dubios vis edita flexit
Cognatorum animos; hilaresque ex aethere lapsum
In Mariae augustum nomen conspirat uterque,
Talia cui sanguis dederat suffragia, sexus. 30.
Excelsum nomen! cuius quia sensit honorem
Sanctorum

infernas acies, Mariamque superbi
Vastatricem Erebi, Styx ipso nomine sensit.
Omnipotentis opes summas resplenduit inter
Nominis istius maiestas: eruta postquam
Haec superûm e gazis nostrum descendit in orbem
Gemma, suis totum radiis tremefecit Avernum,
Fida sibi gratis penetrans in pectora flammis. 31.
Est specus Empyreo distans immanis

Omnipotentis opes summas resplenduit inter
Nominis istius maiestas: eruta postquam
Haec superûm e gazis nostrum descendit in orbem
Gemma, suis totum radiis tremefecit Avernum,
Fida sibi gratis penetrans in pectora flammis. 31.
Est specus Empyreo distans immanis Olympo
Quique magis procul esse nequit felicis ab orae,
Convexo quo fervet amor

numerum,quos est haustura vorago
Infera, maior erit decies quam mille (doloris
O, barathrum aeterni, et finis nullius abyssus
Horrida!) si vicibus geminentur milia mille.
Hoc primum aethereus poenarum iniectus in antrum
Aligerûm splendor, quos caelo pectoris amens
Elisit tumor, aeterni quëis Numinis alma
Iussa coli regina parens. Hoc dulce proterva
Non passos cervice iugum, parere puellae

splendor, quos caelo pectoris amens
Elisit tumor, aeterni quëis Numinis alma
Iussa coli regina parens. Hoc dulce proterva
Non passos cervice iugum, parere puellae
Augustae indociles, atrum protrusit in Orcum
Caelestes genios et summa sede repulsos
Non capiente diem sepelivit culpa profundo. 32.
Hic alius Stygio locus est confinis Averno

Improbitas, quamvis lacrymis expuncta ligarat.
Sanguinis eiusdem, culpae potentior omni
Hos fratris spe fovit amor quem robore fortem
Emissura domus fuerat Iessea Leonem.
Proque secutura fraternam in pignus adepti
Libertate fidem, votis promissa petebant
Auxilia et duris robur non segne catenis. 33.
Divini Herois postquam de stirpe

Sublimes Aquilone cedri, vel nubibus atris
Exoriente pavent aestivae turbine messes
Formidantque imbres gelidos et fulmina, Ditis
Sic reus expavit genius Plutonius ultra
Ne se livor agat non grati in damna ministri.
Hic ferus umbrarum tali fremit ore Tyrannus:
“Illa ergo nata est mulier, cui subditus orbis
Dicitur observantque suos caelestia nutus
Pectora, quae nostros voluit quoque subdere fasces?

Adverso Plutone ferat. Ruat illius alto
Reginae titulo temere insignita potestas.” 34.
Nec mora, Tartareus non unus inane satelles
In spatium iunctum terris ascendit et omnes
Convocat in vacua palantes Daemonas aethra.
Altus Idumaeis surgit mons saxeus oris,
Herbarum steriles rupes, prope mortua, flammis
Vindicibus quondam tumulatae stagna

titulo temere insignita potestas.” 34.
Nec mora, Tartareus non unus inane satelles
In spatium iunctum terris ascendit et omnes
Convocat in vacua palantes Daemonas aethra.
Altus Idumaeis surgit mons saxeus oris,
Herbarum steriles rupes, prope mortua, flammis
Vindicibus quondam tumulatae stagna Gomorrhae
Hoc saxo Stygiis egressus Alastor ab

omnibus ipsa
Thetys arenosis minor est Egea lapillis.
Hic montis medium missus Plutone satelles
Occupat et simili fauces sermone fatigat:
“Tartarei fratres, quos provida iussa secutos,
In vacua posuit Dominari Lucifer aura,
Ad nova crudeles animos convertite Ditis
Imperia: Hebraeis infans iacet edita cunis,
Flore ubi nativo sese Galilaea coronat
Nazareth et rubeis cingit caput alta

audire licet: quos est habitura clientes,
Hos nostros censete hostes. Insumite vestras,
Hic opus est, animi vires Ditisque supremum
Tota sit invisae spolium fortuna puellae.”
Dixerat haec, Mariaeque omnes in damna rebelles
Coniurant mentes et quas concepit inanes
Quaeque suas fatuis prodit rugitibus iras.
Tanta fuit vero Stygiae violentia vocis,
Ut montis sublime iugum clamoribus Orci

concepit inanes
Quaeque suas fatuis prodit rugitibus iras.
Tanta fuit vero Stygiae violentia vocis,
Ut montis sublime iugum clamoribus Orci
Intremeret grandesque sua compage revulsi
Montis in herbosa starent radice molares.
Postea se cunctis iterum diffundere terris
Solliciti, quivis notas festinat in oras
Spiritus, Hebraeae minitans bella aspera Natae.

Ut montis sublime iugum clamoribus Orci
Intremeret grandesque sua compage revulsi
Montis in herbosa starent radice molares.
Postea se cunctis iterum diffundere terris
Solliciti, quivis notas festinat in oras
Spiritus, Hebraeae minitans bella aspera Natae. 36.
Ante tamen sedes peteret quam quisque relictas,
Pentapolitano surrexerat horrida

minor, sed quem tolerare volucres
Non possent animae; Stygiam sufferre mephitim
Sueta phalanx taetrum laeta admittebat odorem.
Edidit infestus maris hoc discrimine Daemon
Asphaltite suae specimen virtutis in unda;
Quo posito umbrosum rediens lux dispulit agmen. 37.
Interea superûm Mariam venerata potestas
Reginae dignos natae praebebat honores,

Charitum donis, quëis copia gazae
Angelicae minor est, uno hanc caeleste calebat
Flamen adorare inferiorem numine natam.
Iamque impensa sibi prudens cognoscere cultus
Officia, Aligerûm laudes referebat in unum
Muneris authorem, quem solum respicit omnis
Gratia, respiciunt proprios ut flumina fontes.
Cui aetas infantis erat, sed nubila mentis
Non erat infantis ratio: prius ista refulsit
In

in unum
Muneris authorem, quem solum respicit omnis
Gratia, respiciunt proprios ut flumina fontes.
Cui aetas infantis erat, sed nubila mentis
Non erat infantis ratio: prius ista refulsit
In gnata quam nata foret, cui semper in actu
Mens proprio sacros ructabat Numinis ignes.
Ipsa etiam visa divini cominus oris
Maiestate, beatificum ceu praepete nectar
De torrente bibit: superis par mentibus

authorem, quem solum respicit omnis
Gratia, respiciunt proprios ut flumina fontes.
Cui aetas infantis erat, sed nubila mentis
Non erat infantis ratio: prius ista refulsit
In gnata quam nata foret, cui semper in actu
Mens proprio sacros ructabat Numinis ignes.
Ipsa etiam visa divini cominus oris
Maiestate, beatificum ceu praepete nectar
De torrente bibit: superis par mentibus illi
Concessa est

Sanguinei labe, exacto lustrata duarum
Lunarum spatio, ad primum matrona nitorem,
Connubii fructum templo illatura rediret.
Anna Deo positas observantissima leges
Implere, augusta totidem Salomonis in aede
Solibus esse nefas dixit non pura videri
Legis et exempli rea, dum mirabile natae,
Processisse utero vidisset septima germen
Hebdomas, et sacri placitum legale probaret
Accessum

Gestandae tenerae laudem est sortita puellae.
Proxima Delubro praedulci hanc pondere laeta
Exonerat genetrix, cum qua prima occupat aedis
Atria, fecundo noviter queis ventre solutae,
Altera missuros templi in penetralia mystas
Expectare nurus lymphis lustranda solebat. 39.
Fons erat antiquo quem mysta Aronius usu
Sacratum exhibuit nuptis, verbisque

Expectare nurus lymphis lustranda solebat. 39.
Fons erat antiquo quem mysta Aronius usu
Sacratum exhibuit nuptis, verbisque piatum
Et cinere (in tenues hunc lege redacta favillas
Russa iuvenca dabat). Purae, quëis contigit isto
Lustrari, securae ibant ad munda maritae
Atria, iucundis quibus inde videre licebat
Ad pia donatos transire holocausta

ignes
Expectare alios, propriis sed vellus adussit
Innocuum flammis, oblatae prolis odorem
Mirificum, caeso quod suspirabat ab agno.
Attonitae par Anna, novae facis atque bidentis
Haesit in aspectu, mirata sequentia Natam
Prodigia, excelsae cuius famulantia moli
Sidera Reginae gratari talibus ardent
Obsequiis, Dominaeque suos profitentur amores.

docta
Aethereo Christum pariturae Virginis ora
Agnoscit Mariamque silens Dominamque salutat.
Postquam autem permissa Annae interiora fuissent
Atria, concessit stimulis caelestibus actus
In penitas templi sedes, ubi poplite curvus
Luminibusque madens tali prece Numen adorat:
“Quas tibi, siderei clemens Regnator Olympi,
Nunc referam grates, tantum qualive reponam
Obsequio donum, mihi quod,

Emissura facem, senio vel proxima, matri
Non impar Annae, maiore datura senilem
Prodigio fructum? Scrutari impervia mentis
Nolo audax decreta tuae, sed mortuus inter
Isacidas, maestae positus telluris in umbra
Expectabo diem, placiti tibi venerit aevi
Dum tempus, quod iusta tui sententia fixit
Consilii, appositum reparandi tempus Adami.”

Climata caelesti, non circumcisa, sereno.
Quas tibi summe hominum Sator et tutella pusillus
Debitor exolvam grates, quae munera tanto
Congrua fautori referam, promissa quod orbis
Laetitia in nostras ventura sit obvia palmas?” 43.
Dixerat haec, surgensque hilaris communia templi
Atria perlustrat tacitus, si forte morantis
Posset

Spectature iubar! Numquam se tale videndum,
Gestandumque dabit Charitum sine faenore lumen.”
Subiecit Mystes: “Spero, hinc ego grande propinqui
Solamen referam fati: spem lucis ituro
In tenebras fax ista dabit laetusque receptis
Immoriar flammis, tumulo non maesta daturus
Lumina, ferales frontis decorantia vittas.
Te tamen, Anna, rogo cum se festiva reducet
Ad templum pietas, divinae lumina

Observat, primaeque expendit semina flammae. 45.
Corpore surgenti semper quoque gratia maior
Accessit Mariae, numquam cui illa pusillis
In membris pusilla fuit: non exigit ingens
Corporis extensi spatium ingens gratia; quaevis
Non magna humani capiunt hoc pectora donum.
Caelestis Charitum dux est prudentia, qualis
Summa fuit parvae quoque

Caelestis Charitum dux est prudentia, qualis
Summa fuit parvae quoque Virginis, externorum
Cui stat cura operum, dum non violabile rectam
Cuiuscumque sciens facti complebat amussim.
Omnis in ipsius, motus ignara decori,
Abfuit incessu levitas; nec prodiga linguae
Libertas teneram poterat damnare puellam,
Sollicitam purae celebrando aptare Tonanti
Officium vocis: procul est ut dissona menti

Illa etiam sanctam gnava observare parentem,
Caelesti licet illa prius maiora tulisset
Docta magisterio vitae praecepta, loquentem
Demissa audivit, sapiens celare repostum
Materno maius radians in pectore lumen.
Delicium matris, cuius cognoscere nutus
Perfecisse fuit; comitum suavissima, sollers
Maternum stipare latus vitaeque fidelem
Virtutisque piam matrem observare magistram

veluti speculi lux reddita, natam.
Haec linguae proferre sonos, haec edere mentis
Sensa suae grato verborum melle solebat
Matre docente: Deumque infans ubi dicere quivit
Nesciret ceu plura loqui, sistebat in isto
Os animumque sono, collectaeque impete mentis,
Nominis istius vi languida suspirabat.
Scire Deum contenta, velut iam discere nollet
Plura, Deum proferre, Deumque audire calebat.

Matris amor, quo mente feram, quo lumine cernam,
Avulsos ad 19 ad: ab vota tuos quo pectore vultus
Orba animae tolerabo parens? Si munere votum
Hac alio redimi posset, dabo quidquid in agris
Fert laeti fecunda Ceres, dabo cuncta bidentum
Vellera et agnorum distentas ubera matres
Laeta addam et multo redimam te, filia, censu.
Novi equidem quod nostra sinat lex pignora siclis

carpit
Religio. Sit lege mihi supplere minori
Fas pretio votum; summo sed debita Patri
Hoc pietas fas esse negat. Te, filia, templo
Debeo: templum olim Domini, materque futura
Aptius in templo, Domini formabere templum.
Plura nec imprudens memoro: iam debita templo
Est Natae persona meae. Clarissima lampas
Divinis 35 divinis: dvinis resplende aris, praeitura

una Domus, cuius rudis area, magnae
Urbis erat spatium; moles augusta, stuporis
Prodigium, cuius pretium non solveret omnis
Copia praecipui cumulo congesta metalli
Quod melior pars orbis habet: confluxit in istam
Regnorum si gaza domum, confluxit et omnis
Sedulitas artisque labor: nam Iessias aedi
Maiestas quas prima, Dei pro sede futurae
Immensas congessit opes, haeredis in istud
Vertere

melior pars orbis habet: confluxit in istam
Regnorum si gaza domum, confluxit et omnis
Sedulitas artisque labor: nam Iessias aedi
Maiestas quas prima, Dei pro sede futurae
Immensas congessit opes, haeredis in istud
Vertere mirandum sudavit gloria templum.
Centum myriadum plusquam millesimus auro
Debetur numerus, Latii si pondere totum
Distribuas nummi: lunaris massa metalli
Maior erat

Dicite nunc, reges, vestri quo ponitur auri
Gaza, colonorum terrae et sudante popelli
Fronte laboratus sanguis? Cruor iste cruorem
Fundit, ubi potos inopum sudoribus enses
Stringitis innocuo plerumque in pectore, saevi
Victores, caelique sacras pessumdatis aras.
Praestitus in censu, fuso sic sanguine sanguis
Bullit, ut hoc regum perfundat pallia nimbo.
Iessides immane sacris altaribus aurum

Fronte laboratus sanguis? Cruor iste cruorem
Fundit, ubi potos inopum sudoribus enses
Stringitis innocuo plerumque in pectore, saevi
Victores, caelique sacras pessumdatis aras.
Praestitus in censu, fuso sic sanguine sanguis
Bullit, ut hoc regum perfundat pallia nimbo.
Iessides immane sacris altaribus aurum
Cogit et augusto ne religiosa supellex
Deficeret templo, toto quas comparat orbe,

templo, toto quas comparat orbe,
Divina insumit decoranda ad limina gazas. 5.
Si necdum cessas insulse requirere, vates:
Dicite, Pontifices, in templo quid facit aurum?
Te fatuum unius dicet sapientia regis,
Te nequam alterius pietas, qui talia faris.
Aurea sunt vestrae quae spumant pocula cenae,
Aurea lanx fumat ventri factura saginam,

Moria saxoso spectans orientia clivo
Astra, tenebrosas mundo pellentia noctes.
Hic idem mons est, centenis ante litandus
Annis mille super fuerat quo filius almi
Thariadae, cum vicinis in vepribus haerens
Pro nato iussas aries tepefecerat aras.
Hoc montis constructa iugo, spatiosior ipso
Sed domus ista iugo; substructis undique muris
Latior, aggestis templi stetit area glaebis.

8.
Ne damner dixisse nihil tantamque silendo
Praeteriisse Domum, lauro meliore canentem
Cingite, Pierides! Fuit hoc quadruplice templum
Portarum numero, obiectas in quatuor orbis
Respiciente plagas; sed quarum maior in Ortum
Versa, peregrinis etiam speciosa patebat.
Inde etiam externae sectae cultoribus ampla
Non vetita, aprico praestabant atria saxo;

damner dixisse nihil tantamque silendo
Praeteriisse Domum, lauro meliore canentem
Cingite, Pierides! Fuit hoc quadruplice templum
Portarum numero, obiectas in quatuor orbis
Respiciente plagas; sed quarum maior in Ortum
Versa, peregrinis etiam speciosa patebat.
Inde etiam externae sectae cultoribus ampla
Non vetita, aprico praestabant atria saxo;
Vestibuli cuius Tyriis asarota nitebant
Marmoribus,

saxo;
Vestibuli cuius Tyriis asarota nitebant
Marmoribus, varias quae multicolore lapillo
Reddebant rerum formas; contra Euron et imbres
Erectis circa xystis, Libanitide cedro
Desuper in gyro stantes onerante columnas.
Hoc vulgi commune forum; sese obvia templi
Hinc sacra porta dabat, quae non subeunda profanis
Gentibus, Hebraeos ducebat in atria mystas,
Moseique libri populos; fueratque

Erectis circa xystis, Libanitide cedro
Desuper in gyro stantes onerante columnas.
Hoc vulgi commune forum; sese obvia templi
Hinc sacra porta dabat, quae non subeunda profanis
Gentibus, Hebraeos ducebat in atria mystas,
Moseique libri populos; fueratque secundum
Vestibulum, gradibus ter quinque, aliunde profectis
Saxicolis licito sublimius atque superbis
Porticibus cinctum, quorum laquearia cedro

superbis
Porticibus cinctum, quorum laquearia cedro
Pallida marmoreas pressere gravantia pilas.
Vestibuli istius medio, caeloque patente
Aenea surgebat constans flagrantibus ara
Ignibus in tenues vertens holocausta favillas.
Hic mare, vas ingens laticis, ter quatuor infra
Suppositos pressit fusos ex aere iuvencos.
Ista sacerdotum manuumque pedumque nitoris
Unda, per occultos urbis transmissa

–
Hac illo minus est: tantae vix credita gazae
Fama sacro debet, quod non sit ludicra, vero.
Hanc patrio Euphrati miseram populata Sionem
Fortunam Chaldaea tulit cessitque superbo
In spolium regi, cui formidanda tumoris
Poena fuit, bruto similem mugire bisonti.
Annorum post dena tamen si quatuor addat
Lustra, Semiramiae Cyro domitore columbae,
Mollis Achaemenium capta Babylone

aurea panum
Mensa, fuit lampas septem fecunda lucernis
Aurea craterumque argenti immanis et auri,
Oppressam numquam numerus visurus Idumen.
Sic Salomoniacos lusit fortuna labores,
Cuius in externos transivit gaza triumphos.
Pacificus tamen hoc a maiestate Latina
Obtinuit princeps: quod Pax conflaverat olim
Libertasque aurum, levius quo ferret ademptas
Libertatis opes, Pacis gaudebat in

Cuius in externos transivit gaza triumphos.
Pacificus tamen hoc a maiestate Latina
Obtinuit princeps: quod Pax conflaverat olim
Libertasque aurum, levius quo ferret ademptas
Libertatis opes, Pacis gaudebat in aede,
In gremio molis, libertatisque Latinae,
Captivae spolium Solymae regale reponi.
Vel fati vis ista fuit, migraret in Arcem
Ut sobolis defuncta parens, ubi egena potentem
Regnorum

gaza triumphos.
Pacificus tamen hoc a maiestate Latina
Obtinuit princeps: quod Pax conflaverat olim
Libertasque aurum, levius quo ferret ademptas
Libertatis opes, Pacis gaudebat in aede,
In gremio molis, libertatisque Latinae,
Captivae spolium Solymae regale reponi.
Vel fati vis ista fuit, migraret in Arcem
Ut sobolis defuncta parens, ubi egena potentem
Regnorum synagoga fidem populosque

Libertasque aurum, levius quo ferret ademptas
Libertatis opes, Pacis gaudebat in aede,
In gremio molis, libertatisque Latinae,
Captivae spolium Solymae regale reponi.
Vel fati vis ista fuit, migraret in Arcem
Ut sobolis defuncta parens, ubi egena potentem
Regnorum synagoga fidem populosque legentem
Aspiceret natam: moriensque vetusta Sionis
Umbra, suo clarum signaret funere solem,
Ut

potentem
Regnorum synagoga fidem populosque legentem
Aspiceret natam: moriensque vetusta Sionis
Umbra, suo clarum signaret funere solem,
Ut Carmeleus decor ubertasque Saronis
Et Libani in Latios transiret gloria colles.
Grande decus defuncta tuis Iudaea paratur
Exequiis; dignam tantus cinis occupat urnam:
Caesaris Assyrio raperis tumulata triumpho.
Funeris hanc pompam regum stipante

Funeris hanc pompam regum stipante senatu,
Clauderis Ausonio, mater Synagoga, sepulchro:
Cui Pacis templo illatae, quod fama ferebat
Aeternum, bene lege novâ Romana precari
Visa est maiestas: aeterna in pace quiescat. 13.
Sed Mariam iam Musa cane intrantemque sacratum
Delubri limen, ter quinûm conspice laetam
Ascensu graduum seque imo corde

Sed Mariam iam Musa cane intrantemque sacratum
Delubri limen, ter quinûm conspice laetam
Ascensu graduum seque imo corde litantem
Immensam Authori trimam perpende puellam.
Est locus in templo, genti interdicta profanae
Area, praeclarum sacris confine tiaris
Vestibulum, quo secta suis domicilia muris,
Quinque super denis graduum sublimia saxis
Obvia lustrati scandebant tecta tribules.

Appositum voto postquam concurrere tempus
Viderat Anna, pio senis accedente mariti
Arbitrio, statuit plus non servare potentem
Delubri sobolem. Iam ter sua sidera Titan
Absolvit, quartumque redux sol ibat in annum,
Grandaevo cum fusa utero rorantia coepit
Sugere maternis collecta alimenta papillis.
“Iam satis,” Anna inquit, “terrenae, caelica proles,
Matris habes, meliora tuo inventura calori

nectareis animam saturantia succis.”
His ita perpensis sic est affata maritum
Anna: “Deest nostris ultra nil, optime coniux,
Pollicitis, sancti quam summo Antistite templi
Auspice divinas Soboles concedat in aedes.
Ergo age nunc, coniux, siquidem neque filia nostris
Obnixa est votis, primo te siste gerenti
Imperium mystae promissaque debita nostri
Dic thalami et Natam sancta pete sede dicari.

Taliter Herodes contra fas legis et aequi,
Fascibus exornat sacris mitraeque coronat
Simonem socerum, formosae ut iusserat ardor
Virginis et regni titulus, quem fortius omni
Ducenda in thalamos urebat femina recto. 16.
Hunc Simonem igitur, fuerat cui tempore multo
Nota Ioachimi virtus probitasque, requirit
Ipse Ioachimus. Quem

opulenta ferentem
Vidit dona aris: nam quos ducebat avitis
Proventus fructusque agris Solymaea petentis
Fana peregrini voluit templique piorum
Esse ministrorum; largus quos ille quotannis,
In sua servato vix lucra triente, fovebat.
Hunc praesul postquam accepit sua poscere Simon
Ora, iubet propriis dignum succedere tectis
Admittique virum, praesens qui tabulis altum
Affatur mystam: “Solymae

templo ut famuletur filia, voti.
Iamque ter assuetum Phaëton bissena per astra
Consumavit iter, quartumque reversa priores
Aetheris ad flammas Phoebi rota denotat aptam
Aetatem soboli augusta Salomonis in aede
Cui sacra maternis succedat cura papillis.
Auspice te, Simon, fieri precor ista: puellam
Praesul in augustos infer, sacrate, penates.”
Huic contra Antistes: “Thalami te laetor, amice,

Aetheris ad flammas Phoebi rota denotat aptam
Aetatem soboli augusta Salomonis in aede
Cui sacra maternis succedat cura papillis.
Auspice te, Simon, fieri precor ista: puellam
Praesul in augustos infer, sacrate, penates.”
Huic contra Antistes: “Thalami te laetor, amice,
Evasisse probrum: steriles pensavit Olympus
Optata si prole annos, maiore seniles
Laetitia afflavit rugas: quod filia

Optata si prole annos, maiore seniles
Laetitia afflavit rugas: quod filia voto
Si templo promissa tuo, pietate rependis
Quae donat pietate Deus: nec nostra reluctans
Officia impendam ducendae in templa puellae.”
Hic Ioachimus comi sermone reponens
Pontifici grates, imae se postibus effert
Flaminiae, propriaeque domus ad limina tendit.

Fulgebat terrena Trias. Venit obvia sancto
Anna viro, legis quae natam arcana legentem
Observans Solymis hunc advenisse Rebeccae
Audierat monitu famulae dominumque salutat.
Cui ille in templum ducendae Virginis aequum
Praesulis exponit placitum: mox languidus Annam
Irrigat, et maestis corrugat vultibus imber.
Haec tamen ut sese agnovit, componere prompta
Naturae affectus, siccis accusat

turres, hinc praetereunda Garizim
Fana, profanatae cultu Iovis Hospitis arae.
Inde petunt Machmas, ubi cena secunda profectam
A patria excepit Triadem: labor inde diei
Simplicis Hebraeae primam fert gentis in urbem.
Attulit huc omnes vesper, proprioque penatum
Limine Iesseos vidit lux sera tribules. 20.
Proxima spondebat solito magis ore serenum

Excipiens humeris, colloque albente, capillos,
Ceu radiis Aurora novis cum luce quieta
Memnoniis abluta comas emergit ab undis,
Fulgebat Maria et roseo vernante labellis,
Caelestes animi flammas prodebat in ostro.
Hoc igitur cultu sacrati limina templi
Virgo petit; matrisque latus sanctumque severa
Observare patrem Solymis ex aede paterna
Egreditur gaudens, communis victima voti.

Numen.
Una oculorum acie nostro succumbit amori
Omnipotens: collecta uno pia spicula sentit
Lumine. Nolo meos oculorum dividat orbes,
Aut pater, aut genetrix; uni indivisa reservo
Venturo in gremium pupillae spicula Nato.” 24.
Ipse etiam tenerae praesul miracula prolis
Obstupuit Simon; qui dum ludibria lapsae
Componit noctis,

Ipse etiam tenerae praesul miracula prolis
Obstupuit Simon; qui dum ludibria lapsae
Componit noctis, somnique ostenta revolvit,
Miratur magis. Autumni diuturnior atros
Noctis, in Auroram promoverat umbra iugales,
Cum placidi Simon detentus imagine somni,
Virgineam vidit speciem: formataque nocte,
Non mage quam trimam referebant ora puellam.
Ignota effigies mystae: cui lumine grandi

Impiger augustam Simon procedit ad aedem,
Ut repleat sacras solitis suffitibus aras.
Inde per auratos visit domicilia postes,
Debilior quae sexus habet, monitusque docetur:
Sancta Ioachimi quam ducat in atria Natam,
Expectare suum, iuncto cum sanguine, culmen.
Venit ut adversus graduumque in vertice sistens,
Virginis explorat vultus. Advertit eandem
Esse, puellari quam nox postrema figurâ

Inde per auratos visit domicilia postes,
Debilior quae sexus habet, monitusque docetur:
Sancta Ioachimi quam ducat in atria Natam,
Expectare suum, iuncto cum sanguine, culmen.
Venit ut adversus graduumque in vertice sistens,
Virginis explorat vultus. Advertit eandem
Esse, puellari quam nox postrema figurâ
Ostendit faciem, qua se lusisse putabat
Umbrarum vacuis fallentem Morphea formis.

verum
Saepe trahit: memini siquidem complura futuro
Praelusisse suis figmentis somnia fato.
Medicus Astyages somni inter ludicra visae
Ex utero gnatae crescentis imagine vitis,
Cuius in immensum protensi palmitis umbra
Totus erat oriens, Cyro accessura nepoti
Imperia agnovit. Vitio nil fata morante
Obsistentis avi: cuius quoque somnia, nostrae
Vera fuisse docent fractae Babylone

ubi lex prohibens offendere sanctum
Legati nomen? Sed nil moror extera regum
Crimina et infidae gentis probra. Proximus ardet
Perfidia sanguis, sese domestica stirpis
Extulit impietas, quae ceu saeviret in hostem,
Saevit in affinem. Quas me quoque saepe cruento –
O fatum crudele! – faces restinguere ferro
Impulit et vitam agnata cervice pacisci!”
His dictis, memor interitus caedisque suorum,

Legati nomen? Sed nil moror extera regum
Crimina et infidae gentis probra. Proximus ardet
Perfidia sanguis, sese domestica stirpis
Extulit impietas, quae ceu saeviret in hostem,
Saevit in affinem. Quas me quoque saepe cruento –
O fatum crudele! – faces restinguere ferro
Impulit et vitam agnata cervice pacisci!”
His dictis, memor interitus caedisque suorum,
Callidus ingemuit princeps,

mucrone fides feritasque domari.
Invicto salva est istorum robore virtus;
Quo gemino veluti rectum se cardine volvit.”
His una expensis Mystam socerumque tyrannus
Amplexus, proprias gratus dimittit in aedes. 26.
Nunc me sera vocant, subiit quae urgentibus annis
Fata Ioachimus maturo plenior aevo.
Ferventes necdum soles aestivaque signa

Attigerat soboles Annae, mors quando paterni
Connubii castas extinxit frigida taedas.
Vix faciem quartum Lunae variaverat astrum,
Et nitido Mariam crescentem expresserat ore;
Cum gravis aetate et vergente in fata senecta
Occubuit Ioachimus. Sic Phosphorus orta
Conditur Aurora: visâ splendoris Eoi
Lucifer occumbit flammâ: non ille propinquum
Expectare solet, nec natum cernere solem.
Talis

Lucifer Aurorae genitor, cui fulgor ab ipsa
Maior prole fuit, reliquis cedentibus astris,
Ipse etiam cadis exanimis: tua lumina Limbo
Claudi optant. Nato sed, Ioachime, relictae
Prolis in occasum laetus potes ire sereno.
Phosphore, gratis obis: expectant sidera lucem
Iam defuncta tuam: postremum noctis avitae,
Ioachime, iubar, reliquis coniungere legis
Sideribus. Carus venies, certissimus

sidera lucem
Iam defuncta tuam: postremum noctis avitae,
Ioachime, iubar, reliquis coniungere legis
Sideribus. Carus venies, certissimus ortae
Aurorae testis quam suspirare sepultum
In tenebris semen flentis non cessat Adami.
Hanc Adam vocat ipse, expectat Noa, reposcit
Abramus, cupit hanc Moses, hanc experit Isac,
Progenitorque tuus David, claroque probatos
Iustitiae splendore patres ea

Hanc Abramigenae, quique aequis moribus ante
Thariaden obiere pii, coluere latentem
Invisa tellure specum. Dixere vetusti
Christicolae Limbum, communi voce notantes
Terrae postremam Cocyti in finibus oram.
Hic specus immanis coopertus fornice saxi,
Phoebeae radios impar admittere lucis,
Completus densa umbrarum caligine squalet
Horridus: externo numquam penetrata calore

summa caeli regione remotos
Empyrei tolerare sitim, vultusque bonique
Copia divini fuerit subtracta quod illo
Exilii damno, culpâ infelicis Adami.
Illis poenarum dulcis comes, aurea summi
In maerore mali, miseraque in sorte serenae
Laetitiae nutrix nisi praeconcepta fuisset
Spes tantum largita sui, quod flebile dulci
Exilium patria, tenebras quod luce perenni
Mutaret ventura salus, locus ille

Empyrei tolerare sitim, vultusque bonique
Copia divini fuerit subtracta quod illo
Exilii damno, culpâ infelicis Adami.
Illis poenarum dulcis comes, aurea summi
In maerore mali, miseraque in sorte serenae
Laetitiae nutrix nisi praeconcepta fuisset
Spes tantum largita sui, quod flebile dulci
Exilium patria, tenebras quod luce perenni
Mutaret ventura salus, locus ille vocari

carcer, noxque horrida damnatorum.
At quia poenarum hoc expers veniebat ad antrum
Illorum probitas, quos olim tristia Limbi
Vincula rupturi Herois spes viva tenebat
Atque spei mensura fides, venturus in orbem
Infera divinus minuebat damna Redemptor.
Quot vero solis gyros habitura dolentem
Spes foret haec Iudam, maestos torquebat Apellas –
Incertae vis saeva morae. Quem vero silenti

dixere Prophetae,
Isto tellurem Auroramque madescere rore
Clamabant vincti; verno hunc quod germine sacrae
Signarent voces, illud prodire benigna
Optabant tellure rei, quod nube soluta,
In pluviam veluti, caelo descenderet iste
Divinus Bellator. Aquae sitibundus hiabat
Istius ad pluviam Limbus nubesque liquatis
Imbribus hunc miseri laticem stillare rogabant –
Non aliter quam cum summas vomit

petentia nimbos
Ora aperit tellus supplex humore rigari,
Usa petit tali pluviae solacia suadâ.
Tunc etiam grato si quae densatur ab Austro,
Agricolae observant nubes, quae signa paratam
In rivos abituram aiunt protendere lympham.
Talis erat vinctus fidei Abramitidis heres,
Fervidus optatae pro Vindice libertatis
Sollicitare magis precibus caeleste Tonantis
Subsidium, quam fecundas telluris

Saepe hos Aligeri caeli promissa docebant
Custodes rata stare quidem, tamen usque morantem
Statutum nescire diem, quo optata benigno
Libertas cum sole aderit: Mosaica legis
Nox tota in cursu est. Geminabant saepius illi:
“Quid, Custos, de nocte? Manet quid noctis, amice
Aliger? Heu, nimium longae da noscere finem
Noctis!” “Adhuc tempus modicum tolerate” reponit
Angelus. Illi iterum:

Venturum hebdomadis ignara fallere voce
Messiam cecinit: pariter cui saecula quinque,
Lustra super septem, tanti spectabile lumen
Promisere Ducis. Sed Vates nesciit, illo
Annorum qualis numerus manaret in antro,
Discere ubi nullo poterat septennia signo.
Annos aeterni spatium non computat aevi. 31.
Post obitum Vatis per saecula quinque

rei Isacidae, nova provenit unde
Hospitis, inquirunt, virtus: num forte propinquum
Nuntiat authorem lucis? Quibus ista reponit
Ipse Ioachimus: “Vester felicibus hospes
Auspiciis haec antra peto, docturus in orbem
Advenisse nurum, certis quam destinat aether
Prodigiis matrem, divo Plutonia palmis
Pressuro spelaea Duci, nos Dite solutos
Qui vehet ingenti caeli ad convexa triumpho.
Aerumnis

Aerumnis tunc finis erit, nostrisque serenus
Lamentis succedet inops maeroris Olympus.
Divinum vero Virgo paritura Gigantem,
Nata mihi est: illam sterilis complura rogatus
Aetatis post lustra Deus concessit, in ipsa
Connubii (pars Anna thori est) vitaeque senecta,
Et Mariam, caelo nomen dictante, vocavi.”
Hac voce ante omnes, fuerat cui proditus olim
Nominis istius splendor, spem quando salutis

Et Mariam, caelo nomen dictante, vocavi.”
Hac voce ante omnes, fuerat cui proditus olim
Nominis istius splendor, spem quando salutis
Aligero monitore hausit sobolique futurae
Electam in saxo radiantis imagine stellae
Signavit matrem. Visus sine semine cretus
Exultare parens, Limbi diuturnior, unam
Excipias si prolem hospes, livore peremptam
Fratris inhumani; vel si cui integra purae

Talibus ornabat cineres, pietasque pudicae
Ista dabat vivae fidei suffragia nuptae.
Credidit illa etenim carnis compage solutas
Aeternùm durare animas aequique subire
Numinis arbitrium iustaque in lance peractae
Librari meritum vitae, quod palma vel atrox
Excipiat Nemesis: pariterque haerere minores
Mentibus exclusis maculas, quas rite repensis
Vivorum auferri meritis votisque sciebat.

lecti
Possedi germen: repuli legale marito
Coniugii fecunda probrum, signatque parentem
Parva nec absimilis soboles. Nec degener ultra
Nupta Cupidineos, aliis obnoxia flammis,
Ducar in amplexus: tutando primus honori
Conveniebat hymen; aliae quas tristis adurit
Flamma faces, nequeunt sanctum laudare pudorem.
Iam satis est, uteri casta quod laude, Tonanti
Non fuit ingratus sanguis meus:

quidem; tamen expressit simulacra latentis
Laetitiae iucunda oris frontisque serenae
Maiestas: “Iam specto tuum, regina, decorem,
Iam Dominae cerno ora meae!”, vultuque trienni
Blanditur natae Mariaeque in imagine tota est. 6.
Anna super reliquas templi, virtutis et aequi
Canitie laudata nurus, abscondita sacris
Virginibus veterum reserare oracula

Et timidum spoliari animum decet esse favoris.
Regia quod novit Virgo, quae mentis et ipsum
Naturam superans penetrabat acumine verum.
Maturante magis, sapiens aetate puellam
Mirabatur anus, quod nullus in actibus error,
Nulla animi levitas, puris nil labis inesset
Moribus, aeternum natura imitante nitorem. 9.
Quae vero vitae ratio Mariamque

Prodere: plus esset vitii de Virgine tanta
Nolle loqui exiguum vatem quam nolle silere. 10.
Prima fuit, sed summa fuit qua Virgo calebat
Fax, in sidereas mentis pernicibus alis
Eniti sedes celsique in nube Tonantis
Vestigare iubar, non deficiente volatu
Mentibus aethereis misceri et vincere sacras
Aligerûm, quibus est prior excellentia, flammas.

exiguum vatem quam nolle silere. 10.
Prima fuit, sed summa fuit qua Virgo calebat
Fax, in sidereas mentis pernicibus alis
Eniti sedes celsique in nube Tonantis
Vestigare iubar, non deficiente volatu
Mentibus aethereis misceri et vincere sacras
Aligerûm, quibus est prior excellentia, flammas.

Divinus Charitum complevit gurgite torrens.
Haec Verbi decreta parens; Verbi illius, inquam,
Quod vestra, Aligeri, lux est qua cuncta videtis:
Vosque etiam Verbo melius comprenditis isto,
Quam vos in vobis – quanto est spectare volenti
Clarior obscuro lux vespere matutina.
Deberi visa est tantae iam summa puellae,
Aethereâ maior vis pectoris: esset ineptum
Effari: Mariae superûm tribuisse beatas –

sacri studium intermittit amoris.
Talis erat, sed maior erat, cui gratia maior,
Fax Mariae, quae tantae animae concessa sub ipso
Corporis accessu, merito quoque iure stupendos
Ipsis Caelitibus semper crescebat in aestus.
Reddidit hoc Virgo Delubrum augustius auro,
Quam classis quod Eoa tulit, populata superbas
Auri gemmarumque plagas: illustrius omni
Virgineis facibus Solyme resplenduit astro.

adytum, quo se tangentibus alis
Bisgeminos voluit mediam stipare Cherubos,
Templi author monitis doctus caelestibus Arcam.
Aequa Domus votis; sed qua ratione puellae
Fas erat augusti (quo bis totius in anni
Curriculo primae vetitum fuit ire tiarae)
Ingressum tentare loci? Qua lege potestas
Ulla, precatura tenera pro Virgine sacras
Reclusit valvas, quas ipsa Aronica tantum
Obiecto

14.
Iessaeae vero, postquam Solymaea beavit
Ingressu Delubra, fuit mos iste puellae
Continuus: modicum post pensa diurna soporem
Naturae intuitu teneros mittebat in artus.
Nec tamen (angelici terreno in corpore pollens
Libertate animi) somno detenta premebat
Internum lumen: nec erat par pectoris ille
Membrorumque sopor, flammis cui iugibus ardens

Iessaeae vero, postquam Solymaea beavit
Ingressu Delubra, fuit mos iste puellae
Continuus: modicum post pensa diurna soporem
Naturae intuitu teneros mittebat in artus.
Nec tamen (angelici terreno in corpore pollens
Libertate animi) somno detenta premebat
Internum lumen: nec erat par pectoris ille
Membrorumque sopor, flammis cui iugibus ardens
Nulla reposcebat somni intervalla voluntas.

Illa velut summos cum Luna recolligit ignes,
Stellarum incedens vultu radiante per axem,
Extenuansque umbras, fratris quas proximus auxit
Occubitus, templi claro fulgore micantis
Intrat in auratos postes legisque repertas
Incipit illato Virgo splendore figuras
Perdere mansuroque umbras tenuare nitore. 15.
Inter adorati nocturna ea

Arcae ingressa Domum Virgo oratura Tonantem
Invenit de nocte diem: qui lucis ab illo
Manabat simulacro imber fususque ministri
Aligeri fuit ore nitor, formabat adultum
Supremo Phoebi par stantis in aethere lumen.
Cernua adoravit venturi insignia fati:
Seque figurari rutilo nescire metallo
Non potuit, cultaeque umbrari aenigmate capsae.
Hac vero Phario servatus flumine Vates

fatorum quamvis cortina pateret,
Seque etiam tantam caelestis diphtera matrem
Diceret, illa tamen posset si ancilla probari,
Grande sibi, licet inferior foret omnibus una,
Censuit esse decus. Crebroque in vota profuso
Pectore dicebat: “Quaecumque electa cupiti
Messiae Genetrix, Virgo fecunda veniret,
Certarem obsequiis cuperemque impendere totas
Ad Dominae matrisque huius compendia curas.”

18.
Postea Virginei pondus caeleste pudoris
Messiam exoptat dicens: “Totius Adami
Servator sperate, veni! Tibi nostra calescunt
Pectora! Maternam cur non descendis in alvum
Progenies promissa Dei? Si lurida ferro
Colla Sioneis horrent captiva puellis;
Te durus veniente chalybs, te vindice frangi
Terrigenûm servile iugum Charitumque tuarum
Vincla

Splendor, ut adversos tandem tua ventilet hostes
Dextera, quem manibus torquentem cornua noster
Aspexit Vates. Propera, lux nostra, venique
Inclite Tartareo Dux certature tyranno.
Prodeat in campum et bello tota fulguret hasta,
Quâ saevum Phlegetonta premas trepidetque potestas
Ante tuos inimica pedes. Fortissime surge.
Bellator, femorique, Stygem qui terreat, ensem
Appende et virga, qua nulla

loquentem
Scivit Amosidem, praesenti voce futuri
Praesagum fati. “Nobis cum parvulus Infans
Natus, et ipse datus nobis est Filius” inquit.
Hic haerere magis Virgo prolisque beatae
In corpus venturae ingens expendere sollers
Prodigium: laetum, fortunatumque parentis
Extollit fetum, felicia viscera dicit,
Ex quibus haec veniet terras visura propago.
Inde Patris Sobolisque unum meditatur

Huic licet aetherei vis tanta fuisset amoris,
Non tamen ista fuit sterilis fax: ultra calere
Sollicita optabat, semper crescentibus uri
Ignibus, extremos donec resolutus abiret
In cineres augeri impar, dare corpora leto
Non impar, uniri astris cupidissimus ardor.
Nec contenta suas vibrare in sidera Virgo
Sola faces, Italo similis flagrare Vesevo
Vicinos late campos et rura

Sollicita optabat, semper crescentibus uri
Ignibus, extremos donec resolutus abiret
In cineres augeri impar, dare corpora leto
Non impar, uniri astris cupidissimus ardor.
Nec contenta suas vibrare in sidera Virgo
Sola faces, Italo similis flagrare Vesevo
Vicinos late campos et rura cremanti,
His hominum genus omne petit succumbere flammis.
Concipiebat enim – vasti quoque pectoris, annos

Minervâ. 23.
Ex reliquis tela una fuit, bis duplice circum
Margine, sed pariter longo, quam fine quaterno
Undique linea par Phrygiae distendit in usum
Artis. Erat pictus variis cum floribus hortus:
Hortus, Adame, tuam qui si nescisset orexim,
Staret adhuc et adhuc insontibus illa colonis
Gauderet tellus, vitali germine praestans,

Spinarum vepriumque expers, ignara sepulchri.
Coeperat hoc scitis linum variare figuris
Virgo; suus iam floris honor foliisque comisque
Frondibus arboribusque suus fuit impare filo
Distinctus color; in medio producta petebant
Fatalem cor telae habituram licia plantam.
Iamque fuit ramis distincta virentibus arbor
Et sua protensae poscebant germina frondes,
Quëis filo innexum iam Virgo paraverat aurum.

Infantis, sic plena animi dicebat: “Amoris
O mira effigies, qualem praedicere nostros
Observo vates! Uno pro germine, talis
Divinam excipies Nemesim, cum pondus acerbae
Arboris, ingratum furere in tua funera Iudam
Aspicies matrique tuae suprema doloris
Materies, vetiti solves mendacia pomi.”
Dixerat et pictae meditans emblemata telae
Corripitur maerore animi, turbataque vultu

Ignotum cunctis appensi aenigma puelli.
Rettulit illa nihil prudensque referre vetabat
Religio, sed maesta et languida suspirabat.
Hic illius erat labor: horum regia Virgo
Ingeniosa operum, plures formabat in usum
Delubri et patrum telas frontisque tiaras.
Famaque filo aderat, siquidem, seu vellere puro
Serica misceret, seu lino immitteret aurum,
Materiam superabat acus digitusque puellae.

Tonantis adorat.
Lustra fuere octo desertae habitator arenae
E caelo demissa manu quëis deside Iuda
Prandia collegit, ne deficiente periret
Annona populus, quorum haec ventura latebat
In lumbis Virgo. Fortasse negavit eidem
Caeli epulas Numen, tantae si Virginis aestu
Saepius ingratas pavit dape caelite turbas?
Sic duo lustra super, caelesti vivere digna
Virgo penu tetigit maturos nubilis

27.
Iam quater et decies Phoebi quadriga calentem
Carcinon et toties flammis brumale remissis,
Frigoris immodicum, caudatum Pisce premebat
Aegoceron, roseos postquam Galilaeus in ortu
Aurorae istius radios aspexit horizon.
Illius assuetas nymphis Vestalibus aetas
Iam matura viro visa est deposcere taedas;
Docta sed interno veri monitore maritas
Proposuit vitare

soluti
Corporis obstrictae mansurum foedere mentis
Conservare decus. Tunc primum candida movit
Virgineus vexilla pudor: constantior inde,
Difficilem subiit voto praecinctus arenam.
Ivit in exemplum sua non uno agmine quondam
Signa secuturis Virgo coryphaea puellis,
Virginibus tutrix eadem materque futura
Quae fuit exemplum. Mariae suprema renidet
Laurea tot gemmis, quot habet sua vota

dicam.
Laeta etiam stabili pro virginitate tuenda
Audivi placitura Deo me vota daturam.
Iam dudum mens fixa mihi est, ut tempore nullo
(Opprobrium quod nostra putat Iudaea) viriles
Ducar in amplexus, sanctorum exempla sequente
Proposito: sic Thesbites, quem flamma iugalis
Commendat neglecta thori similique praeivit
Virtute Helciades, quorum vestigia pressi.
Sed quod perpetuum voto firmare

Virginei si flamma mihi, variare sed illam
Libertas potuit; tua nunc arcana voluntas
Affulsit, quam tota sequor, tibi gratius esse
Virgineum pressâ quoque libertate nitorem,
Perpetuo, stabili et mansuro in funera voto
Si supplex ancilla feram. Nihil ecce moratur
Se meus offerri fixus constante deinceps
Arbitrio candor, quem nunc promitto, meique
Corporis aeternum niveum tibi spondeo florem.”

Tunc sic orsus ait: “Rerum suprema potestas,
Astrorum, terraeque author, nova gaudia caelo
Terra parit, iuste Empyreus quibus invidet aether.
Fert animas tellus, quorum de pectore virtus
Exiliens in membra novis castigat habenis
Terrestres habitus corpusque indemne recenti
Prodigio, labi facilis, iurare voluntas
Incipit et nostro votis contendit Olympo.
Concessit nobis sensûs natura quod expers,

sensu, una rei cavit quae crimen Adami.
Purior est nobis: tanti tamen illa nitoris
Non contenta gradu, sua, caeli maxime rector,
Accessit voto thalamos fugitura iugales
Integritas. Alias ibit, scio, fusus in oras
Tantus in exemplum candor, caelestibus istâ
Spiritibus virtute animas faciente sorores.” 31.
Hic Numen contra solio sic infit ab

Adami.
Purior est nobis: tanti tamen illa nitoris
Non contenta gradu, sua, caeli maxime rector,
Accessit voto thalamos fugitura iugales
Integritas. Alias ibit, scio, fusus in oras
Tantus in exemplum candor, caelestibus istâ
Spiritibus virtute animas faciente sorores.” 31.
Hic Numen contra solio sic infit ab alto:
“Gaudete,

Virgo aequum Solymaea decus statuamque trophaei,
Laude suo numquam carituro insignia facto.
Ardua tollatur, qua parte retorquet Eoos
Phoebus equos, saxi moles, sub lumine nostrae
Urbis in occiduis facibus non sole receptis
Occiduo, bisseno astrorum ardore refulgens,
Sessurae quondam caelo diadema puellae
Emineat; mundique iam Regina vocetur,
Virginitatis honor, decus et tutela pudoris.

Obsequio, taedam manibus lucemque ferentis. 35.
Vultibus oppositis geminos tulit arca Cherubos
Custodes laterum, quorum fiebat ab alis
In medio nexis, augustae sedis imago
Aurea: pressa autem pedibus responsa daturi
Auxiliatoris summi fuit Arca scabellum.
Ista Throni facies, dubios consueverat unde
Eventus rerum consultum pandere Numen.

qualis vel fascibus Esther,
Qualis fuit Sarai, totum fuit Anna; sed una
Et merito, atque uteri fructu prior omnibus Anna. 40.
Nec decor in vultu reliquis minor: ore triumphans
Pulchra Manasseis profugos dans civibus hostes
Cervicem dum fronte scidit; sed pulchrior Anna
Exemplar quae fronte tulit formamque puellae,
Qua Pluto cadit. Egregii fuit

Nulla tegit tellus: animo complexa quod omnes
Isaciae tenuere nurus fecundaque fructu,
Cui similem salvo solius pignore Natae,
Nullae aliae meruere nurus. Hac clauditur urna
Femineus cinis, in cinerem dare digna reversos
Quae fuit, invicti mole et virtute Nepotis,
Terrigenas claris caelo fulgere pyropis.
Seu fuit huic regum, aut Levitica stirpis origo,
Posteritas divina fuit. Cum coniuge vixit

quales
Hoc Charitum caeleste penu disponat ad usus.
Est generis fatum nostri, spem saepe fugacem
Feminea rediisse manu, virtute stetisse
Fortunam: aeternùm nostris ita Iuditha vivit
In fastis celebratque memor Iudaeus Edissam:
Audit adhuc animosa suos Debbora triumphos.
Vivit adhuc clavo non exanimata vetustae
Gloria Rachelis 29 Rachelis: Iachelis , dulci quae lacte

sacra atria nubes.
Bis quater exortum numerant ea gaudia solem. 4.
Horum uno, Mariae causa, delubra supremus
Ingressus praesul, nudos ablutus in illo
Fonte pedes, cui portando bissena iuvenci
Colla dabant, Cyprio Temescia colla metallo.
Lotus abit sumitque sacras pro tegmine bissos,
Legales tunicas: feminum velamina primùm

Et mixtum filis stamen variantibus aurum,
Pro sacrae istius venit sub tegmine telae.
Stamen erat byssus digitis glomerata secundis
Posterior, cordisque prior connexa duabus
Pars fuerat gemmis colli in radice, viriles
Qua surgunt humeri. Fuit illis fibula, duplex
Auro insertus onyx; utroque incisa micabant
Nomina (lex uno) veterum bissena parentum,
Caelatoris opus: fulgebat pectore mirae

Tale super Maria, quid responsura docerent
Pallia, proni orant mystae, primusque sacerdos
Insuper apposita capiti, quae candida solum
Bissus erat, cidari, nisi fronte quod aurea fulsit
Lamina et in medio scriptum Tetragrammaton auro.
Consurgit cum veste orbem referente solumque
Incessu graviore premit sumitque Sabaeas
Thuris opes, fumante Deum culturus acerra.
Arsit ut incensum, puros ascendere

referente solumque
Incessu graviore premit sumitque Sabaeas
Thuris opes, fumante Deum culturus acerra.
Arsit ut incensum, puros ascendere fumos
Certantes cum luce videt nubisque serenae
In morem vacuâ sese vapor extulit aurâ.
Creditur hinc suaves placatum Numen odores
Excipere et placido vultu data dona tueri.
Atria ter circum, ter circum altare, ter imi
Circa adyti velum laxavit aromata

Ex quibus electum Mariae spectata docerent
Signa virum, mirum dictu! Venerisque decorus
Pronubus adverso Veneris foret ales amori,
Et florente suas accendi stipite taedas
Miraretur Hymen. Omnes it iussus in urbes
Rumor Idumaeas, Iudae qui illustre vocaret
Stemma, thori cupidam pubem: manibusque revulsas
A radice diu virgas afferre monebat
Sacra Palaestinae patrum templique potestas.

Misit Ioannem Bethel, cui mater Edissa
Iuncta viro forti Sauli, qui castra secutus
Herodis, post multa Arabum certamina felix
Et dives spoliis, patrio consederat arvo.
Et Gedeon non vile genus cui regis in aula,
Mater nobilium non ultima matronarum
Sara fuit: genitorque operum praefectus in aede
Numinis, adiunctis altam quam surgere muris
Iusserat Ascalides. Daniel dilecta parenti
Labano

Herodis, post multa Arabum certamina felix
Et dives spoliis, patrio consederat arvo.
Et Gedeon non vile genus cui regis in aula,
Mater nobilium non ultima matronarum
Sara fuit: genitorque operum praefectus in aede
Numinis, adiunctis altam quam surgere muris
Iusserat Ascalides. Daniel dilecta parenti
Labano soboles, donis instructa paternis,
Nil prohibente patris flammas Esthere novercâ;
A

pallia, victor,
Sed thalami superavit amor; cui nectere lauros
Debet uterque pudor, soboles est regia Ioseph. 10.
Saepe istum genitor mittendae in saecula prolis
Admonuit multaeque illo caluere puellae,
Multae illum matres generum nymphaeque tribulem
Optavere virum; sed nec flexere puellae,
Nec movit pater indubium viridante pudoris

De qua mira canunt. An non maiore notandus
Opprobrio, Iosippe, venis, dum prolis habendae
Nec tibi vota calent, castos ubi spernis amores.
Crede, nec est virtus, quae non imitabile cunctis
Transit in exemplum; quae si transiret in omnes,
Laus foret humano virtutem crescere damno.
Finge alios animi eiusdem votique tenaces
Eiusdem, quo virginitas communibus orbis
Moribus accedat: modico post tempore

An non maiore notandus
Opprobrio, Iosippe, venis, dum prolis habendae
Nec tibi vota calent, castos ubi spernis amores.
Crede, nec est virtus, quae non imitabile cunctis
Transit in exemplum; quae si transiret in omnes,
Laus foret humano virtutem crescere damno.
Finge alios animi eiusdem votique tenaces
Eiusdem, quo virginitas communibus orbis
Moribus accedat: modico post tempore splendor
Humani

et segne Dei studiosa voluptas.
Dent alii sobolem: si me pro prole dicabo
Quod vitium est? Laus est patribus divisa iugali
Foedere, per sobolem dare servitura Tonanti
Viscera; forsan erit distracto in pignora patre
Vilior integritas? Divisi in semina floris
Nec pretium est, nec suavis odor: pecus integra sacras
Ducitur ingratum numquam libamen ad aras.
Nec sterilis thalamus, casti neque nescia lecti

alii sobolem: si me pro prole dicabo
Quod vitium est? Laus est patribus divisa iugali
Foedere, per sobolem dare servitura Tonanti
Viscera; forsan erit distracto in pignora patre
Vilior integritas? Divisi in semina floris
Nec pretium est, nec suavis odor: pecus integra sacras
Ducitur ingratum numquam libamen ad aras.
Nec sterilis thalamus, casti neque nescia lecti
Virginitas probro esse potest: quod maxima

vellet,” pater inquit Iacob,
“Quid faceres?” Iosippus ait: “Divina voluntas
Lex mihi suprema est: illi contraire repugnat
Aequa boni ratio. Quod vellet Numen, id esset
Regula virtutis! Vitii se mergit in umbra
Quisquis ab hac summa morum deflectit amussi.”
Cui pater: “Est Solymis Virgo (sanctamque sororem
Esse genetricem laetor tantae indolis Annam)
Consobrina tibi est. Plenis iam nubilis annis,

De thalami eventu caeli responsa coëgit.
Auditum: dandam esse viro, cui sanguine Iudae
Sit genitor sacroque simul cui limine stanti,
Allatus manibus siccus – mirabile! – stipes
Exeat in florem et fronti Babylonius ales
Insideat. Iosippe, puto dabis; ista iubentis
Connubium signa esse Dei!” “Nihil ambigo,” profert
Iosippus. Cui mox genitor: “Tibi templa petenti,
Quo cupio Iosippe

Flore coronaret, tacito circum ore legebant.
Interea accedunt mystae summusque sacerdos
Non aberat, caesae pecudis legale daturus
Obsequium; qua re proprio spectandus amictu
Aptat ephod humeris cidarimque in vertice figit.
Apposita femori bisso tunicaeque per oras
Extremas vocali auro pendente sonorus
Progreditur templique arae pro margine pronus
Supplicat et iugulato explet sua sacra iuvenco.

portae quae presserat atria lectum
Stemma, sacerdotum pendens a legibus agmen,
Maximus ingreditur praesul laetusque tuetur
Egregios iuvenes signum caeleste petentes.
Tum quoque depressas manibus sustollere in altum
Imperat humoris vacuas et floris inanes
Virgarum frondes. Nec opus fuit ire per omnes,
Ne fraus ulla foret, ramorum lumine recto
Explorare fidem, siquidem sobolescere virgas,

premebat.
Clam tenuit fustem, spem templo inferre professus
Connubii nullam, nec habendae vota maritae. 17.
Tum sacer antistes vultu conversus in altum
Suspirat votis et verba precantia fundit
Admonuitque Deum effati, spectabile gemmis
Quod respondit ephod, virga florente daturum
Atque Semiramia capiti incumbente volucri,

Suspirat votis et verba precantia fundit
Admonuitque Deum effati, spectabile gemmis
Quod respondit ephod, virga florente daturum
Atque Semiramia capiti incumbente volucri,
Quaesitum Mariae taedarum in foedera sponsum.
Vix pia supremus complebat verba sacerdos,
Ecce arcana adyto valvis quo clauditur Arca
Pictaque non visos obnubunt carbasa postes,
Prodit Amyclaeis nive maior oloribus ales,

Ecce arcana adyto valvis quo clauditur Arca
Pictaque non visos obnubunt carbasa postes,
Prodit Amyclaeis nive maior oloribus ales,
Et Cyprias longe superans candore iugales:
Lotus lacte ales, suetusque in margine pleni
Gurgitis et liquido lactis considere rivo. 18.
Fausta fuit viridi Noëtica fronde columba
Vim pelagi cessare docens; felicior

Excipiunt humilem vultu summumque minores
Ante patrem statuunt mystae; cui praesul amico
Ore favet caeloque dato gratatur honori.
Ille ut erat faciem demissus, fronte serena
Compositus, qua compressis in corde procellis
Prodidit effigiem mentis, cui ore locutus
Dicitur: “O alme antistes, mihi vota mariti
Est numquam mens passa iugi. Vixi impare castis
Pectore connubiis, nec 574

nomen?” “Pater,” inquit, “Iacob
Est mihi, Davidis soboles, mihi nomen Ioseph
Urbe Sepphorea genito.” Cui mysta reponit:
“Te, bone vir, notis Deus ad connubia signis
Praeparat et sacra quae venit in aede, puellae
Esse iubet sponsum; nec te qui flore virescit
Ancipitem stipes, nec avis librata relinquit.
Nec dubitare potes, vera haec a Numine missa
Prodigia: infernae valet hic quae fraudis inesse

vertice qualis
Consedit, furvo veniunt a Dite columbae,
Sed coraces nigri et simili fuligine tincti
Fetentes faciunt Erebi ludibria capri.
Aridus enato quod flore repullulet, uno
Temporis in puncto stipes, premit omne sagacis
Ingenium Stygis. Ac veluti consurgere tantum
Daedala naturae virtus nequit, exeat usta
Actutum de fronde viror, minus ipsa reorum
Spirituum labes: natura his omnia

robur.
Nec nostrum nos fallit ephod, quo scimus iisdem
Fata maritales taedas decernere signis.
Quare age, Iosippe, et postquam te crastina Phoebi
Exolvet strato lampas, comitatus amicis
In sacra templa redi, nexisque in foedera dextris
Connubio iungam stabili precibusque piabo.”
Haec effatus abit mystes, templumque relinquit. 21.

nostrum nos fallit ephod, quo scimus iisdem
Fata maritales taedas decernere signis.
Quare age, Iosippe, et postquam te crastina Phoebi
Exolvet strato lampas, comitatus amicis
In sacra templa redi, nexisque in foedera dextris
Connubio iungam stabili precibusque piabo.”
Haec effatus abit mystes, templumque relinquit. 21.
Te quoque delubro pariter,

Cui facile ut primum mentem vis alta soporis
Invasit, variae venêre ad somnia formae. 22.
Prima fuit facies simulans spectare verendum
In templo mystam. Quo mox accedere visus
Ipse manumque sibi praesenti extendere Sponsae
Iussus, humi fixo cunctatur lumine dextram.
Cumque iterum palmas ad foedera posceret Hymen,
Dat pavidam retrahitque manum

ad foedera posceret Hymen,
Dat pavidam retrahitque manum fususque per omnem
Humor abit frontem pariterque trementia molles
Ora rigant lacrymae, taedas non velle fatentes.
Nec tamen evigilat, sed semisopitus in auras
Corpore sublatus medio, suspiria anhelo
Ore trahit: vultus fletu et sudore madentes
Sicut erat maestus tergit, dein corpore toto
Prima tepentis adhuc implet vestigia spondae.
Ut

Quiverit impressis animo licet ille figuris
Sopito effigiem talem proponere, qualis
Corporis est vultus, sed semisopita valeret
Hunc etiam Sponsi legere ut pupilla, videri
Non habilem clausit iuvenili in corpore mentem.
Non erat hic Morpheus, pigri ingeniosa soporis
Progenies, humani imitator strenuus oris,
Apparere potens fallentis imagine vultus,
Lucis inops, nimius fraudis; sed fallere prorsus

Labra genasque rosae similis; cui eburnea cervix,
Frons spatiosa nives gutta Sidonide mixtas
Exhibuit. Iuveni, qui formosissimus heres
Regius, aut si quis fortassis pulchrior illo,
Par fuit Aligeri spectato in corpore vultus.
Splendida caesaries lectoque in tenuia molles
Fila pilos imitante auro; quibus addita lucis
Sphaera potens, valuit Phoebeae prodere partem
Esse comae raptosque suo de vertice crines.

Frons spatiosa nives gutta Sidonide mixtas
Exhibuit. Iuveni, qui formosissimus heres
Regius, aut si quis fortassis pulchrior illo,
Par fuit Aligeri spectato in corpore vultus.
Splendida caesaries lectoque in tenuia molles
Fila pilos imitante auro; quibus addita lucis
Sphaera potens, valuit Phoebeae prodere partem
Esse comae raptosque suo de vertice crines.
Vestis erat nivea pendens cervice, sub imum

lucis
Sphaera potens, valuit Phoebeae prodere partem
Esse comae raptosque suo de vertice crines.
Vestis erat nivea pendens cervice, sub imum
Fusa genu scapulasque super collecta, decoris
In cubitos fluxit manicis laxasque paratis
Numinis imperio dextris non strinxerat oras.
Pectora munierat Tyrio quae prodit aheno
Purpura, subtextum filis mordentibus aurum,
Renibus adstrinxit gemino quam

dignum
Ne prohibe, ventura Deo germane relinque.
Et quoniam sacro, prout te supremus ibidem
Praemonuit mystes, hodie te stare decebit
Vestibulo dextrâque fidem gemmaque pacisci;
Aureus in nullos qui transiit hactenus orbis
Articulos emptoque rubens amethystus in auro,
Iam tuus est, Iosippe. Thori quod iussa iugalis
Non invita dabit, deero nec fidus ituro
In templum comes. Agnati quoque

quoniam sacro, prout te supremus ibidem
Praemonuit mystes, hodie te stare decebit
Vestibulo dextrâque fidem gemmaque pacisci;
Aureus in nullos qui transiit hactenus orbis
Articulos emptoque rubens amethystus in auro,
Iam tuus est, Iosippe. Thori quod iussa iugalis
Non invita dabit, deero nec fidus ituro
In templum comes. Agnati quoque sanguinis idem
Est animus: venient, festi quos annuus ignis

pacisci;
Aureus in nullos qui transiit hactenus orbis
Articulos emptoque rubens amethystus in auro,
Iam tuus est, Iosippe. Thori quod iussa iugalis
Non invita dabit, deero nec fidus ituro
In templum comes. Agnati quoque sanguinis idem
Est animus: venient, festi quos annuus ignis
Excivit Solymam propriis e sedibus ardor.
Hic venerandus adest grata cum coniuge mystes
Melchi Hebronites, qui sanguine

Elisam,
Cui eadem nobis, eadem sponsaeque propago!
Quam doleo Solymam non accessisse, mariti
Zachariae amissae luctu prostrata loquelae.
Bis Phaëtonteo sese iam lumine Phoebe
Exuit, in tacitis quod maesta penatibus haerens
Elisabeth, prodire palam quo nescio fato
Saucia non audet. Vel quo discrimine vocis
In templo cum thura daret, verbi impote lingua
Zacharias fari vetitus, dat noscere

loquelae.
Bis Phaëtonteo sese iam lumine Phoebe
Exuit, in tacitis quod maesta penatibus haerens
Elisabeth, prodire palam quo nescio fato
Saucia non audet. Vel quo discrimine vocis
In templo cum thura daret, verbi impote lingua
Zacharias fari vetitus, dat noscere nemo.
Fert tamen hoc rumor: steriles quae vixerat annos
Hactenus Elisabeth, seram et sine prole senectam
Attigit. Ex muto

Tegmine, quod pecudes et quod Solymaea dedere
Vellera, quëis pretium Virgo dabat, omnibus essent
Ut Serum et regum non inferiora potentum
Velleribus, quae Sidonio saturata veneno
Sanguineas altis acuunt in regibus iras.
Mitior haec agnis Virgo, quam veste gerebat
Effingebat ovem; mitisque lacinia fili
Apta fuit, miseris pronae quae viscera nymphae,
Stamine mansuetae pecudis contexta, notaret.

Arctois nivibus, si candida tingat
Vellera Sidonium primo cum bullit ahenum,
Muricis utque ebori sanies infusa rubebat.
Nec lacrymis tenuit Virgo, lacrymisque decorem
Auxerat, Eois veluti quae crescit in hortis
Pulchrior a guttis rosa roscida matutinis.
Attoniti stabant cognati, utriusque stupentes
Ad laudem Sponsi; quëis tunc non plura locutis
Pacta probaturum suadent accedere mystam.

Adverso sed amicè tuens, divina mariti
Ostensi per signa ingens librabat honoris
Pondus, adorandae nacti connubia nymphae.
Tum Mariae perpendit opes, cui caelica dotis
Contigit ubertas, divinae lucis in unam
Collatis gemmis; quas promicuisse serenis
Virtutum radiis Solymae sacraria narrant.
Haesit ut in vultu iuvenum, penetrare futurum
Connubii eventum tentat fructumque daturos

nymphae.
Tum Mariae perpendit opes, cui caelica dotis
Contigit ubertas, divinae lucis in unam
Collatis gemmis; quas promicuisse serenis
Virtutum radiis Solymae sacraria narrant.
Haesit ut in vultu iuvenum, penetrare futurum
Connubii eventum tentat fructumque daturos
Communem thalamos ignaro in pectore versat.
Tandem ait: “O Sponsi, vobis immota voluntas
Coniugii si lege calet, componite

Collatis gemmis; quas promicuisse serenis
Virtutum radiis Solymae sacraria narrant.
Haesit ut in vultu iuvenum, penetrare futurum
Connubii eventum tentat fructumque daturos
Communem thalamos ignaro in pectore versat.
Tandem ait: “O Sponsi, vobis immota voluntas
Coniugii si lege calet, componite dextras.”
Admoniti parent animumque fatentibus adsunt
Ad commune iugum dextris; nexisque pudicè

adsunt
Ad commune iugum dextris; nexisque pudicè
Articulis, purae fidei consortia firmant.
Iosippus Mariae, dederat quam fratria gemmam,
Porrigit ad fidei signum sponsamque relato
Gemmato in digitos pro more paciscitur auro.
Pronubus Ausoniis hic Virginis annulus oris
Splendet adhuc urbisque umbras, Perusina, penates
Condecorat fortuna tuos; quo munere quondam
Connubii signata fides, modò

(vera fero, genitor) non parva labori.
Non hominis, sed forma Dei est: qua purius ullum
Sumere membra nequit caeli mortalia flamen.
Felix Anna parens, felix Iesseius isto
Germine Davidis sanguis: confluxit in unam
Stemmatis istius probitas et gratia nympham.
Meque reor caelo gratum consortia tantae
Sortitum nuptae; pro qua mihi nulla dolorum
Stat fixum vitare pericula, nulla iugalis
Constanti

Vltima delubri contingunt atria taedas.
Virginibus comitata sacris et matribus orbis
Coniugii, obsequio templi quae sponte secundos
Mutavere thronos, cunctis dicentibus una:
“Vade, soror felix, in milia crescere mille
Te cupimus semenque tuum sobolesque futura
Hostiles turbet cuneos portasque recludat!”
Sanctior eximiùm sancto nova nupta marito
Traditur: occurrit festivis vocibus Hymen.

Foederis, ignaram thalami, isto munere primam
Designo, quamvis duce te venientia plures
Saecula flore pari sunt aspectura maritas.
Ista tibi semper foliorum vivida laurus
Virginitatis erit mansurae in funera testis.
Nec tamen illaeso carnis candore futuram
Te sterilem cernes: thalami sine semine venter
Non improlis erit: fies sine coniuge mater,
Immensique utero flos egredietur honoris.

domus est, templum fiet, cui plurima circum
Laurus et urbs ista desumet ab arbore nomen.
Staturam glebis lauro florentibus urbem
Una Domus faciet, plures factura volando.
Porro enata meis, primo cum solis in ortu
Planta fidem dederit verbis, secura marito
Fare, pudicitiae summa virtute calenti,
Aeterno thalamos aspergat flore iugales,
Cui iustus quoque parcat Hymen.” Haec fatus in auras

enata meis, primo cum solis in ortu
Planta fidem dederit verbis, secura marito
Fare, pudicitiae summa virtute calenti,
Aeterno thalamos aspergat flore iugales,
Cui iustus quoque parcat Hymen.” Haec fatus in auras
Ales abit motisque volans per inane lacertis,
Parrhasiam festinus iter convertit ad Arcton.
Transit aquas quas Creta secat, dein Cecropis urbes
Transvolat Epirumque petit; nec Chaonis arvis

“Phoebeia,” fatur,
“Non satis est arbor. Faciam et Mariana poëtae
Surgat huic laurus!” Prensumque a pectore triplex,
(Namque sinu divus veniens a Nazareth Ales
Virgineam occuluit laurum) sublatus in auras,
Vitiferos lambit qua lympha Perilia lucos
Pampineasque malo defendit ab hospite ripas
Blandaque gramineae serpit pro margine glaebae,
Immittit folium. De quo, ceu semine iacto,

Monstrat adhuc proprio: dedit et sua nomina colli.
Nympha gemens puerum, dum verba minantia iactat
Et sagam compellat anum, irritavit eandem.
Haec illam arte pari puerum qua perdidit ante,
In fontem, lingua primum manante resolvit.
Illa tamen veluti sagae convicia fundens
Garrit adhuc et adhuc labens sua murmurat unda,
Atque eadem gaudet velut ante Perilia dici.

sua murmurat unda,
Atque eadem gaudet velut ante Perilia dici. 11.
Hinc vicina petens Ales fastigia, duro
Tersactum ascensu, cum se librâsset in altam
Clivi planitiem, subito praevidit eundem
Esse locum, Galilaea domus ventura per auras,
Parte ubi quinquennis spatii maiore moretur.
Hic subito auratâ iactat folia abdita telâ,

12.
Inde procelloso spumans Aquilone per aequor,
Ipso Aquilone magis velocior, evolat ales
Spiritus, Adriacumque Thetin lateque frementem
Par subito superare salem, subsistit in ipsis,
Navigiis statione favens quibus obvia arenis
Surgit Dalmaticis obnoxia fluctibus Ancon,
Picenis etiam dignum caput urbibus Ancon.
Picentes populi, nomen gentile quod illis
Picus

humum: foliisque solo per gramina sparsis,
Invaluit Picena sacrâ Peneide tellus.
Pluribus haec arvis foliorum credita virtus,
Utpote debuerat quae sistere pluribus arvis
Huc olim ventura domus. Sed maior in uno
Colle fuit, quod mox Lauretum copia lauri
Fecit Aventinae dici par nomine silvae. 13.
Interea non parca precis Iesseia Virgo,

Iosippe precor, nunc munere factum
Pensabit parvo Numen; quas pectore flammas
Aeterni gerimus, statuamus vota pudoris!”
Cui cito Iosephus: “Plenis haec vota medullis
Concipio reddoque” oculosque intentus in altum
Et manibus nexis, quod protulit ore, vovebat.
Collectas pariter Virgo dat in aethera palmas
Et stabili votum novat immutabile flamma.

gerimus, statuamus vota pudoris!”
Cui cito Iosephus: “Plenis haec vota medullis
Concipio reddoque” oculosque intentus in altum
Et manibus nexis, quod protulit ore, vovebat.
Collectas pariter Virgo dat in aethera palmas
Et stabili votum novat immutabile flamma. 16.
Sidereae mentes carnisque ignara potestas
Inventum mortale stupet maiusque

Hoste tenus veniens socia de carne triumphet.
Aut potius tantas caelo cecidisse pudoris
Terrigenis mirantur opes interque maritos
Integra quod fervoris inops nix albicet ignes.
“Quo fine incipiet terreno in pulvere tanta
Spectari virtus? Quid tanta in labe iugalis
Protendit candor? Donum terrena voluntas
Quo merito caeleste gerit? Num forsitan instat
Progenies non carnis inops, sed carnis abhorrens

Aut potius tantas caelo cecidisse pudoris
Terrigenis mirantur opes interque maritos
Integra quod fervoris inops nix albicet ignes.
“Quo fine incipiet terreno in pulvere tanta
Spectari virtus? Quid tanta in labe iugalis
Protendit candor? Donum terrena voluntas
Quo merito caeleste gerit? Num forsitan instat
Progenies non carnis inops, sed carnis abhorrens
Principium venientque novi sine semine partus?”

Complere orantique aurem praebere sorori.
Risit ad haec Astraea: prior quaeque hactenus egit
Atque reis poenam scelerum implacata poposcit,
Nunc rea iudicium cur sit subitura, requirit.
Audiit: in culpas hominum nimis impare poena
Grassari immitique nimis mortale furore
Exercere genus. Delusi fructus Adami
Supplicio minor est, totum quod conficit orbem.

Perpetuae quos dura tibi collisit Enyo.
At nimia irarum deciesque quaterna recensens
Tempora centenas solis complentia Zonas,
Eheu plectendis raptorum Astraea parentum
Reliquiis, poenasque omnes crudelis in uno,
Cui tu pollicitus veniam consumit Adamo.
Quid sceleri, o genitor, ventura piamina quondam
Designasse iuvat, prius hic si criminis ingens
Quam veniat domitor, cunctos premat effera Ditis

Quae iusti haec virtus, ego sola ut culmina caeli
Terrigenis ignota teram, tu Ditis averni
Regna premas, terras et maiestate severa
Contineas atque ipse meus tibi serviat aether,
Aligerum in poenas ubi tantum – ah! – iuris habebas?
Si tibi me fati voluit tunc esse potestas
Exilem totumque Stygis susceperis una
Arbitrium. Non opto tui mihi portio regni
Accedat: licet ut ratio viresque

Si tibi me fati voluit tunc esse potestas
Exilem totumque Stygis susceperis una
Arbitrium. Non opto tui mihi portio regni
Accedat: licet ut ratio viresque sinebant,
Haec etiam Pietas admitti in regna petivi;
Sed taceo, vicisti etenim. Sit subdita sceptris
Illa vorago tuis. Terris regnare quod optem,
Quae tandem invidia est? Ista me parte relinque,
Si neque fata meis veniunt obnixa querelis.”

Desine me contra votis caelestibus urnam!
Dum non iusta petis, vide sis quo fonte nocentes
Emacules labemque premas, mox horrida ponam
Flagra, tuosque, soror Pietas, Astraea benignos
Curret in amplexus positisque ante ora flagellis
Luminaque vultusque parique calentia flamma
Pectora perpetuo iunget concordia nexu.
Posce, soror, patrem, diram cui tollere labem
Fas uni. Perimat culpas, donetque

operis pondus nequeant pro labe referre.
Si vero, quod iam summus Dominator Olympi
Constituit, novus Adam mortalisque futurus
Unigena, aequata culpis qui lance rependat
Par pretium, lethale reum mittatur in orbem.
Ille unus nostras, cernis quae pondere distant
Dissimili (quam ferre manu pro more solebat,
Ostendit libram) et quantum gravis una profundum
Inclinata petit, potis est componere lances.

meum aeterno splendore micantem
Suscipiat terrena caro, cui funeris expers
Prima manet, sed origo dabit succumbere letho
Altera, complentem vacuam pretioque prementem
Sanguinis, inde gravem casuram in funere lancem
Iamque reperta parens carnem praebebit iturae
In terram soboli tempusque advenit eundi.” 22.
Hic haerere sibi gratis amplexibus

Prima manet, sed origo dabit succumbere letho
Altera, complentem vacuam pretioque prementem
Sanguinis, inde gravem casuram in funere lancem
Iamque reperta parens carnem praebebit iturae
In terram soboli tempusque advenit eundi.” 22.
Hic haerere sibi gratis amplexibus ambas
Cernere erat Divas, laetos venisse perennis
Laetitiae

Tum pater omnipotens, quo nubila pellere vultu,
Aetheris ingratas tempestatumque sonantes
Praecipitare solet laetus qua fronte procellas,
Affulsit. Qualis Borean Eurumque nivalem
In vernos aethrae risus et tenuia mutat
Murmura, quo miram placidus cum pandere rerum
Fatorumque parat seriem, vult ore videri
Aligeris. Pleno radiorum lucis et auri
Vertice mirandum eluxit; quem cernere

arte
Venturam mundi faciem, sese impare natam
Ingenio dixisse ferunt. Sed Gratia tantum
Fingendum suscepit opus, quae sola futuros
Calebat rerum eventus quaeque una referre
Divinam in cycladem rerum simulacra novarum 695 novarum: novorum
Sciret, venturique urnam comprenderet aevi. 24.

amoris
Saecula, caelestem genium e primoribus unum
Proximiusque sibi adstantem et maioribus aptum
Officiis Gabriela vocat. Mox iussa secutus
Aliger accedit (suetus descendere caelo
Divina in terris patrare potentia magni
Disponit cum molem operis) soliumque verendae
Maiestatis adit, iussis par omnibus Ales.
Hunc Pater aethereus placido sic excipit ore:
“Ad nova fata imum terrae mittendus in

in terris patrare potentia magni
Disponit cum molem operis) soliumque verendae
Maiestatis adit, iussis par omnibus Ales.
Hunc Pater aethereus placido sic excipit ore:
“Ad nova fata imum terrae mittendus in orbem
Fide minister ades: iacet inter roscida tellus
Culmina, ubi clivis surgit vernantibus Hermon,
Isacidum regio. Adverso se vertice tollunt
Celsa Zabulonis iuga, Phoenicumque superba

librent quae membra gravantia, pennis.
Officio dignam chlamidem, quae luce micantis
Aut auri, aut solis poterat perfusa videri,
Induitur, laxata sinus, pendentibus oris.
Apta Noto perflante rapi, chlamis ibat in artum
Stamine puniceae stringentis pectora zonae. 27.
Nox habuit Iudam mediisque iacebat Idume
Altius antipodas Phoebo feriente, tenebris

caelo
Empyreo propiora locorum immania lucis
Intravit spatia, extremum gaudentibus astris
Astrorumque ipsis cupidis motoribus, axem,
Numinis ingenti non lente ardere ministro,
Magna adeo in terras insuetaque dona ferenti. 28.
Mortales, oculi vires fugit illa stupendis
Semita plena globis mole excedentibus ipsum,
Uraniae si certa

prius idque suis numquam auribus haustum
Librat Ave mirumque iubar mediaque coruscum
Nocte diem pulsasque procul tota aede tenebras.
Hanc superae lucis fuso splendore paventem
Haerentemque animo ac versantem in pectore multa
Talibus aethereus confirmat vocibus Ales:
“Ne timeas, neu corda pavor turbata fatiget:
Pone metum Virgo, laetus tibi nuntius adsum.
Hinc iterum dico: felix et plena beatae

favoris
Copia divini, tantus cui decidit uni
Caelestis cumulus gazae, quam dotibus auctam
Innumeris, Pater aethereus sibi prolis ab aevo
Aeterno genitae, corpus mortale daturam
Eligit in matrem: unde tibi, Patrique supremo
Una utriusque venit soboles communis Iesus.
Et quoniam ille tuo manans a sanguine, vera
Progenies Davidis erit; succedet avitis
Fascibus, aeternus Iudaeae regibus

Hic subito aeternus praecordia Virginis ardor
Ingressus complere uterum, purissima proli
Membra parat, quae sanguis ipso ex flore puellae,
Subsidium vetita praestare libidine, Nato
Utile divino transfert in viscera semen.
Nec semen tamen illud erat: pro semine purus
Ros venit cordisque rubens ac floridus imber.
Una eademque mora perfecto corpore Verbum
Fit caro, si dicenda mora est non sectile punctum.

tamen illud erat: pro semine purus
Ros venit cordisque rubens ac floridus imber.
Una eademque mora perfecto corpore Verbum
Fit caro, si dicenda mora est non sectile punctum.
Uno oculi nictu sanguis transfusus in alvum
Virgineus, vegetos animae formatus in artus,
Atque una aeternam sortitus hypostasin in arta,
Solvenda numquam Numen compage recepit.

cordisque rubens ac floridus imber.
Una eademque mora perfecto corpore Verbum
Fit caro, si dicenda mora est non sectile punctum.
Uno oculi nictu sanguis transfusus in alvum
Virgineus, vegetos animae formatus in artus,
Atque una aeternam sortitus hypostasin in arta,
Solvenda numquam Numen compage recepit. 33.
Haec fuit illa dies veterem quae vidit

mora perfecto corpore Verbum
Fit caro, si dicenda mora est non sectile punctum.
Uno oculi nictu sanguis transfusus in alvum
Virgineus, vegetos animae formatus in artus,
Atque una aeternam sortitus hypostasin in arta,
Solvenda numquam Numen compage recepit. 33.
Haec fuit illa dies veterem quae vidit Adamum
Surgere de lento ducentem viscera caeno,

Phoebeas pietate faces. Tum caelicus hospes
Aethereae nimius lucis, suaque ora paventi
Adfuit et summae memorans portenta parentis,
Virgineam prolem soboli componit anili.
Nam gravidam senas numerantem in pondere lunas
Sic affatur anum: “Elisabeth sortita senile
Ventris onus, nostris licet adversante marito
Pollicitis praebere fidem, quod vestra iugalis
Ad thalami fructum langueret inutilis aetas,

Sic affatur anum: “Elisabeth sortita senile
Ventris onus, nostris licet adversante marito
Pollicitis praebere fidem, quod vestra iugalis
Ad thalami fructum langueret inutilis aetas,
Ignaro quantum naturae in damna potestas,
Et virtus divina valet. Maiore puellam
Prodigio, expertem thalami, non impote prolis
Ventre, tribus cognata dedit. De sanguine Iudae
Nata nurus, Iudae promisso Principe ventrem

Accessusque sui munus caeleste probabis
Tuque puerque tuus: nec te reditura relinquet,
Ni prius et pueri vocem mutique loquelam
Audiat, improvisa sonantem oracula patris.”
His dictis liquidum migravit in aethera praeceps
Aliger atque sui pavidâ discessit Elisâ. 36.
Divini fuerat Mariae cum copia vultus,
Torrentis rapidae concessa simillima

didicisset Abrami
Humanosque supra cum vult Deus ire timores. 37.
Quarta super decimam celebranda instabat avita
Religione dies, plenum cum crevit in orbem
Aequidio vicina soror Phoebeia verno;
Qua nec Erythraei, libertatisque tribules
Immemores, caeso cenis paschalibus agno
Annua adorato renovabant gaudia templo.
Tunc prope montanum

habitata Tonanti
Integritas, qua coniugii labor omnis et aestus
Abfuit, antiquos superabat honore penates. 39.
Ritibus expletis Solymis et in urbe relicto
Inde reversuro mox ad sua limina sponso,
Augustae Virgo portas egressa Sionis
It vidua comitata nuru, quae nupta Rubeni
Stirpe Zabulonis genito, post rupta iugalis
Vincla

Hanc animi prudens, peregre Iosippus iturae
Addidit uxori sociam, perfuncta decenti
Obsequio donec rediens Hebrone veniret. 40.
Est in conspectu Solymae pulcherrima tellus,
Alta iugis, montana vocant: Chananea gigantum,
Subdita Levitis regio, qua nobilis olim
Surgebat, forti tandem expugnata Calebo
Regia, Idumaeis cunctis prior urbibus

Divinae Matris culmen; seque impare nactam
Servitio, tanti recolens fastigia ventris,
Hoc sublime suo fudit de pectore carmen:
“Extollit mens laeta Deum festivaque laxat
Viscera et in Dominum fertur servare potentem.
Respiciens ancillam humilem dedit ille beatam
Dicendam cunctis populis saeclisque puellam.
Ille animi largus donorum ingentia fudit
Nomina quae potuit rerum suprema

cunctis populis saeclisque puellam.
Ille animi largus donorum ingentia fudit
Nomina quae potuit rerum suprema potestas.
Sitque suum toto sanctum, sit amabile mundo
Nomen; ab hoc siquidem populum se mitis in omnem
Effundit pietas, legis praecepta timentem.
Ostendit quod robur habet sua dextera, postquam
Aut affixit humi, tenues vel sparsit in auras
Vota superborum. Ruit hoc ultore potestas

toto sanctum, sit amabile mundo
Nomen; ab hoc siquidem populum se mitis in omnem
Effundit pietas, legis praecepta timentem.
Ostendit quod robur habet sua dextera, postquam
Aut affixit humi, tenues vel sparsit in auras
Vota superborum. Ruit hoc ultore potestas
Grande tumens solioque humiles extollere mentes
Certa illi est virtus. Ipso ieiuna repletur
Largitore fames vacuoque relinquitur ore
Dives

Dixerat haec animoque humilis versabat inanem
Heredem Adami cinerem summumque Tonantis
Mirabatur opus, proprio quo pulvere vilem
Naturam Verbo, foret ut divina, ligavit.
Elisabeth vero defixa in Virgine vultus
Et Matre et fetu stupefacta immobilis haesit:
Atriaque postesque sacerdotisque penates
Praesentem sensere Deum: par omnibus horror,
Et pietas tantaeque inerat reverentia matris.

Quamvis parva fides laturae germina plantae,
Religio non parva fuit: certare puellis
Et pueris par ardor erat, cui pulchrior horto
Surgeret aut rosa narcissusve rubensque papaver
Aut viola et lectos in sertum cogere flores
Et sterili laetum munus suspendere plantae.
Mirandum dictu! Portentique ardua, quamvis
Non incerta fides: fecunda ubi Numine Virgo
Festinans Hebrona subit cognataque visit

pleno vos an Davidica Virgo
Exultare choro et saltus glomerare notavit?
Parcite, Iudaeae montes, si vestra fuisset
Forsitan hic socors pietas, aequantibus haedos
Saltibus, aut hilarem si non saliistis in orbem,
Atque leves imitari agnos si languida vobis
Segnities fuit! Hyrcanis o rupibus Hebron
Asperior! Vestra, Armenii glaciale Niphatae
Durities superat tergum! Non Caucason ultra
Dicam

O Deus, Isacidae summo tenus aethere tollant,
Quod nimium maerentem animis invisere Iudam
Captivamque gravi voluisti compede plebem
Solvere sperataeque diu caeleste salutis
Protuleris robur servi Davidis in aede,
Quod Patres cecinere pii, pridemque sepulto
Ore prophetarum seri didicere tribules.
Hoste triumphato pacem dabit ille, nec ultra
Tartareis in nos odiis exercita vincet
Saevities

salutis
Protuleris robur servi Davidis in aede,
Quod Patres cecinere pii, pridemque sepulto
Ore prophetarum seri didicere tribules.
Hoste triumphato pacem dabit ille, nec ultra
Tartareis in nos odiis exercita vincet
Saevities maestoque patrum servata profundo
Agmina propitia victor pietate reducet.
Huic memora aeterni pacti stat firma voluntas,
Prout tua Thariadae sancto servoque fideli

reducet.
Huic memora aeterni pacti stat firma voluntas,
Prout tua Thariadae sancto servoque fideli
Promisit iurata fides, factura vetusti
Servitii immunes libertatisque receptae
Munus in obsequium sanctum castumque timorem
Vertet. Inoccidua quem religione colemus,
Et sua nullus erit qui nesciat orgia Phoebus.
Tu vero puer, optatae cui praescia sortis
Mens data, venturi fundes oracula

Colle solum durasque dabis mollescere rupes
Veracique viam Domino sermone parabis.
Ignaros vitae exemplis et moribus asper,
Noxia quo redimi possint errata, docebis.
O oriens splendor, per eam quae fervet in imis
Visceribus pietas, qua nos invisere celso
Dignaris solio, densis lugubre sedentes
Irradia tenebris, pressis ut funeris imbris
Excipiat nostros pacis bona semita gressus!”
Talia

7.
Interea monito Elisabeth dat verba marito,
Apta viae quae dona forent escasque parantis
Officium non lentus agat provisor: iturae
In propria excelsae cessura cibaria matri
Sedulus adferri iubeat flammisque probari.
Zacharius monitus properat gravidaeque paterna
Tecta petiturae Nymphae mandavit edulem
Opportuna viae replere ad prandia

patens rivus, sive obvius esse siti fons.” 8.
Ut satis ingrato partus fastidia lecto
Elisabeth umbras thalami perpessa levasset,
Prodiit in lucem longaeva puerpera, quando
Virgineum solventis iter lux prima diei
Affulsit. Virgo verborum comibus usa
Officiis, oris prudens animique puella,
Fert grates donorum ergo acceptique trimestris

Exultare suo, fano interiore reposta
Symbola praesentis veri. Sed gaudia summi
Attonitos adyti sine more audita litantes
Reddebat mystas, post quae vox ista secuta est:
“Ecce venit saliens altis in montibus iste
Frugiferos cursu velox transcendere colles,
Par capreis, levibusque sequentibus ubera cervis:
Haec proles dilecta mihi est.” Ea fluxit ab imo
Vox adyto: hanc stantes vicina per atria

Fatorumque rudes populi spectantque vel ipsos
Responsi dubios templi pendere ministros.
Ancipites tandem tenuit sententia mystas
Iam prope promissum terris hac voce referri
Adventare Ducem, qui necdum notus in altis
Montibus exercet stabili vestigia gressu,
Nec capreis forsan cervisque fugacibus impar
Currere, vel celeres post terga relinquere dammas 217 dammas: daunas .
Talis erat

Ire per umbrosos iussit, iuga Thessala, montes,
Pelion et nemorosum Othryn, quo coepta laborum
Dura rudimenta, occisis famosa leaenis,
Centaurisque domo, fluviis campoque fugatis.
Montibus occultas in castra patentia tandem
Protulit heroas, caderent queis Pergama, vires.
“Talis erit Princeps quem suspiramus et istud
Annuit ex imae prodire penatibus aulae
Credita vox, quando salientem in montibus

occultas in castra patentia tandem
Protulit heroas, caderent queis Pergama, vires.
“Talis erit Princeps quem suspiramus et istud
Annuit ex imae prodire penatibus aulae
Credita vox, quando salientem in montibus altis
Et capreis cursu et cervis certare ferebat
Montanisque iugis duratum in proelia robur
Adferet et bello victos sevire Tyrannos
Coget et oppressae solium exaltabit Idumae.

“Talis erit Princeps quem suspiramus et istud
Annuit ex imae prodire penatibus aulae
Credita vox, quando salientem in montibus altis
Et capreis cursu et cervis certare ferebat
Montanisque iugis duratum in proelia robur
Adferet et bello victos sevire Tyrannos
Coget et oppressae solium exaltabit Idumae.
Talis erit, talis veniet; sed quando, vel unde,
Ignaros nos fata volunt: qui cursibus aequat

Haec ita iactabant mystae Solymaeaque Pallas
Ad sua fallaces traxit commenta Pelasgos.
Virgineis vero prolatae oracula vocis
Certius innotuere animis, quae gnara quis ille
Se portante redux saliens in motibus ibat,
Vera Dei soboles: sed nil effata, relicto
Ad sua festinans remeat domicilia templo. 11.
Cedenti Solymis Mariae iam tertia

Agnosci facilem, tumidum sine coniuge ventrem
Aspiciet? Quantus mentem huic prosternet amaror?
Omnipotens caeli genitor! Me forte putabit
Coniugii laesisse fidem spretoque profectam
In montana viro votoque pudore tegentem
Foedam animi labem, tantum voluisse marito
Impavido patrare nefas? Et forsitan eidem
Dicar moecha uxor, legale tonantia saxa
Digna pati. Signo quo monstratura

Taliter adversis labefactus pectora telis
Certabat reducis pro virginitate maritae
Iosippus nullaque subactus harundine, certam
Virgineae fidei nequiit deponere mentem.
Qualis in Ionio Malee scopulosa profundo
Tot spumas obnixa caput decimasque procellas
Reicit, unde suam ascensu dimensa ruinam
Aequora victa cadunt et quos misere, resorbent
Ad casum elatos spumoso gurgite

Sed non talis eras, semper conversus ad unam,
Criminis ignara certans pro Virgine partem.
Et prosterni 338 prosterni: posterni impar, socii laus fixa pudoris
Immotam statuit Iosippi in pectore sedem.
Ille nec audaci dubii turbata recursu
Corda labare sinit fortisque insultibus arcem
Pectoris invictam servat validusque tuetur,
Ne quid Virgineae subeat mentemque triumphet

puta, vis illius ista est.
Et memini (nec adhuc illum revolutus ad axem,
Vel semel est Phaëton) post connubiale reversus
Auspicium, cum tecta patris suaque ora subivi,
Talibus extrema monitum se noctis in umbra
Asseruit (sive illa forent insomnia, sive
Caeli aliquod flamen) nato quae contigit uxor,
Prolis erit sine patre parens: nil dixerat ultra.
Saepe patrum veris ludunt insomnia formis.

illa forent insomnia, sive
Caeli aliquod flamen) nato quae contigit uxor,
Prolis erit sine patre parens: nil dixerat ultra.
Saepe patrum veris ludunt insomnia formis.
Si nacta est sine patre uterum, quid labis in illa est,
Qua thalami iusto poterat sine foedere solus
Lascivire pater? Nulla est iniuria lecti,
Si nemo est vetiti damnet quem flamma cubilis.
Credere nec fas est quemquam, vel barbara qualem

Iosippe, inopi thalamique virilis
Indocili, sumptis utero – mirabile! – membris,
Flaminis aeterni afflatu praecordia complet
Progenies aequaeva Dei. Sine corporis ullo
Dum sensu postquam modicos aptatus in artus,
Qualiter ignoro, sanguis meus. Ille paternae
Naturae par splendor, homo, mea viscera, factus
Implevit. Stupeo nimium, Iosippe, pusillam,
Exiguam meriti donatam hoc munere nuptam!

idem cum patre, eadem cum prole potestas,
Vis utrique eadem, sed fluxus originis impar;
Quod varium mens prima petit) me nomine sponsae
Dignatum, cuius puro molimine castus
Intumuit venter, modicos digestus in artus
Suscipiens animam sanguis, vis illius una est.
Officium sponsi sponsus – mirabile dictu! –
Non pater implevit, divini flatus amoris.
Haec Iosippe tibi, quo non mortalis honore

intima sponsum
Viscera, mortali fetus experte marito.
O divinarum Charitum plenissima mater!
O flumen, cui ipsa Dei vitalis abyssus
Irriguum sine more fluit reducesque ministrat
In caelum lymphas; unde et sistentia Iudae
Labra tuos bibitura, parens excelsa, liquores,
Lucis inexhaustum per te contingere fontem
Vitalique vado mergi feliciter optant.
Me quoque, Virgo, tuis Charitum

quoque, Virgo, tuis Charitum sociale fluentis
Connubii cum taeda ligat, sine, deprecor,aegras
Nectaris aetherei repleam dulcedine fauces.
Affligunt me vota tuum spectare peractis
Mensibus infantem parvoque in corpore summum
Numen adorare! O felix si iungere labris
Labra queam, cordis divini hausturus amores.
Obsequiis autem summis cumulabere posthac
Tuque puerque tuus: tantae quodcumque parentis

fecisse videbit!” 21.
Laeta viri divina parens pietate fideque
Optabat reliquos uteri decurrere menses,
Se genetrice novo tandem ut festinus in ortu
Respiciat sua clamantes exordia Titan.
Iuda etenim belli studiis exercitus istum
Assiduo authorem pacis clamore vocabat.
Huic pacis Domino demum Pax totius orbis
Praelusit, latiis

Martem portante carina
Pax ipsum Antaecis spumans sulcaverat 591: sulcaverat: salcaverat aequor. 22.
Prominet Oceano in magno multo aspera saxo
Insula nec statione potens, nec mercibus ullas
Invitare rates: nihil hic, quod inhospita tellus
Frugis inops possit praebere in pabula, vivit.
Horrida 596:

22.
Prominet Oceano in magno multo aspera saxo
Insula nec statione potens, nec mercibus ullas
Invitare rates: nihil hic, quod inhospita tellus
Frugis inops possit praebere in pabula, vivit.
Horrida 596: Horrida: Horrita lustra, profunda cavis 596: cavis: cevis in rupibus antra,
Umbrosaeque specus: totum hoc est insula, nigros

rates: nihil hic, quod inhospita tellus
Frugis inops possit praebere in pabula, vivit.
Horrida 596: Horrida: Horrita lustra, profunda cavis 596: cavis: cevis in rupibus antra,
Umbrosaeque specus: totum hoc est insula, nigros
Perpetuum reddens atro de litore fluctus.
Respicit haec saevos interlabente Brasilos
Oceano, matrum saturos patrumque Brasilos

latebat,
Pervia adhuc nulli, allato cui lucida signo
Incubat Antarctos, noster qua caecus horizon,
Europae regio et nostro fugit ore videri.
Nonacris ursinos odio Iunonis acerbae
Conversa in rictus, eademque ubi circulus axi
Ultimus extremo sphaeraque brevissimus instat,
Fulget Hyperboreis dono Iovis addita stellis.
At soror et coniux Iovis, inter sidera pellex
Quod niteat, maiore odio commota

Quod niteat, maiore odio commota precatur
Oceanum et Tethyn 613: Tethyn: Techyn , septem prohibere triones
Gurgite caeruleo, pelagoque repellere lenta
Sidera, ne puro tingatur in aequore pellex.
Paruit Oceanus semperque a fluctibus Ursam
Reicit. Haec vetita quod non mergatur in unda
Adversus nobis spectabilis esse recusat
Axis: perpetuo siquidem stat foedere fixum,

Techyn , septem prohibere triones
Gurgite caeruleo, pelagoque repellere lenta
Sidera, ne puro tingatur in aequore pellex.
Paruit Oceanus semperque a fluctibus Ursam
Reicit. Haec vetita quod non mergatur in unda
Adversus nobis spectabilis esse recusat
Axis: perpetuo siquidem stat foedere fixum,
Alter ut emergat casu quo mergitur alter,
Seque levet tantum, quantum se deprimit alter.
Iam vero

Sed prius a Nili victa meretrice superbus
Atiades (iuste cecidit Memphitica pellex,
Ne paritura humilis, scortum regnare videret
Virginitas) cunctis Latii sub iura redactis
Gentibus, optatae migrare in Pacis olivam
Acceptas utroque volens sub cardine palmas.
Invisum populis statuit deponere laetus
Ad secura Deae reducis solacia ferrum
Extremaque iubet Martem sic lege feriri.
Fas ultra

erat scelerum immani data poena Gradivo. 24.
Pax vero abreptum subito ferroque gravatum,
Frustra reluctantem, nec vincla subire volentem
Impulit in puppim ventisque faventibus ultro,
Aequatore maris nimio post terga relicto,
Venit in Ammericen, ubi iam sibi cognita vasto
Surgebat pelago poenalibus insula saxis,
Quae Martis dicta est et adhuc ea nomina

Pax vero abreptum subito ferroque gravatum,
Frustra reluctantem, nec vincla subire volentem
Impulit in puppim ventisque faventibus ultro,
Aequatore maris nimio post terga relicto,
Venit in Ammericen, ubi iam sibi cognita vasto
Surgebat pelago poenalibus insula saxis,
Quae Martis dicta est et adhuc ea nomina servat.
Huc ubi perventum scabroso in murice Martem
Deposuit; notique admotus faucibus

Aequatore maris nimio post terga relicto,
Venit in Ammericen, ubi iam sibi cognita vasto
Surgebat pelago poenalibus insula saxis,
Quae Martis dicta est et adhuc ea nomina servat.
Huc ubi perventum scabroso in murice Martem
Deposuit; notique admotus faucibus antri
Clamorem immensum misit, quo pontus et omnes
Intremuere undae. Stridore remugiit aër
Oris inhumani, motae ceu turbine nubes.

dives arenis
Pronus adorabat fracto iam Pannone Dravus.
Sequana iam victus, Latii iam pondere ferri
Pressus Arar, iussusque iugo Laurente pacisci
Tranquillis manare vadis puraque cruoris
In mare praecipitem Rhodanum propellere ripâ.
Getulas urbes, genus insuperabile bello,
Massylas gentes praetentaque Syrtibus arva
Infrenes Numidas consul lateque furentes
Barcaeos domuit Lybicaeque quietis

Ammodyten, iaculosque leves, quibus ardua pinus
Scanditur, unde neci faciles, ceu praepes arundo
Desiliant, ac tela oris fatalia figant.
Serpentumque alias, ardens quibus Africa pollet,
In rabiem funesta egit Discordia formas.
Maius erat scythalis virus maiusque cerastis,
Maior arenosis basilisci sibilus oris
Auditus, praestans etiam infamare remotas
Ante venena nocens crudelis spiritus

valeat princeps: nulla est iniusta cruoris,
Bellorumque sitis, regum quae mitigat iram.
Imperii nullos partos sine sanguine fasces
Orbis habet: simili si saepe rigentur ab imbre
Quo primum nati, surgunt in culmina flores.
Regnorum natura eadem. Nil denique refert,
Dicatur quis plebis amans rex, sive tyrannus.
Infelix regum sine Marte precaria regnat
Purpura. Toto igitur Mars est quaerendus in orbe;

nati, surgunt in culmina flores.
Regnorum natura eadem. Nil denique refert,
Dicatur quis plebis amans rex, sive tyrannus.
Infelix regum sine Marte precaria regnat
Purpura. Toto igitur Mars est quaerendus in orbe;
Uni concessum siquidem secura tueri
Regna et non pavidis sceptra inconcussa monarchis.” 30.
Desiit Ira loqui, quam sic sermone secuta

labor est fructus munusque Gradivi.
Qui tamen hanc peperit per tot discrimina constans,
Ingratam genitor probat inter vincula natam.)
Exilio et tenebris tristem corpusque gravantis
Orbibus implicitum ferri, in mea regna reducam,
Ingens imperii decus, oeconomumque profectae
A patre fortunae: quod enim ultra crescere possit
Se tota huic debet regalis copia gazae.”

Roboris ignaras nostri, quae nomina mille,
Mille meis possent titulos praebere triumphis.
Me, Macedo, tua fama trahit, tua gloria, Caesar,
Et tua, Pompei; mentem tua, Scipio, laurus
In sublime rapit: vobis dedit Africa nomen,
Armenia, Assyriae, Pontus, prostrata Saguntus,
Atque Numantini cineres sparsere serenos
Nominis aeterni radios, laudumque perennes
Inscripsere notas, victuri praemia

calcar
Affectumque fodit; summae petit ardua famae
Non socors animus: vilis stupidusque probatur
Qui sanguis pulchri flammis non bullit honoris.
Marte uti me fata volunt, quo numine solo
In decus et nomen claris ascenditur ausis.
Quae modo pax mundi est, blandiri mollibus aptam
Esse satis notum est animis, sed fortibus hostem.
Pro titulis famaque nihil studiosa valensque
Moliri soboles, fatis

Caucasei cogam! Reduci concedat apertos
Mavorti campos, urbes et rura, serendis
Pro laudum titulis et honorum messe iubebo!”
Haec tulit insana Ambitio; plausere loquenti
Ira et Avarities iunctisque in mutua dextris
Foedera, captivum statuunt exolvere Martem.
Quod pepigere nefas, modico post tempore factum est. 32.
Pax tamen interea niveis

Et laetis populorum animis ostendere verum
Laetitiae fontem, Hebraeae de ventre puellae
Emanaturum Numen festiva parabat. 33.
Mos erat antiquo in Latio populisque probatus
Albanis ritus sibi postea maxima sacrum
Quem Roma asseruit, clausas servare verenda
Religione fores, Martis dum libera ferro
Urbs erat et mitis tranquilla per oppida miles,

34.
Undique compositae secura per otia pacis
Iussus erat mundus describi. Urgente tributum
Victore Augusto, quo Caesare totius orbis
Fluxerat in tabulas numerus censusque Latinas.
Caesareum, cui se victae submittere gentes
Debuerant, etiam, Syriam moderante Quirino
Edictum Iudaea tulit: generisque tribusque
Propria scribendos urbs invitabat Apellas.

reditus ignota ad tecta paterni
Climatis, authorem stirpisque tribusque tenebat
Posteritas memor, idque aequa ratione Tonantem
Disposuisse patet: cunctis dum nota vetustae
Gentis origo foret, propriam missurus in orbem
Progeniem, titulo carnis de Virgine sumptae,
Davidis sobolem materno ventre probaret.
Stemma suum tunc quisque palam gentemque professus
Implebat tabulas, laeto quas Roma legebat

titulo carnis de Virgine sumptae,
Davidis sobolem materno ventre probaret.
Stemma suum tunc quisque palam gentemque professus
Implebat tabulas, laeto quas Roma legebat
Auspicio ut rerum domina constaret in urbe
Unigenam Mariae esse genus Davidis Iesum:
Unde sui generis, frustra obnitente protervo
Isacida tantum non agnoscente tribulem
Prodiret secura fides Mariamque Latinae
Assererent vero

fuit, gentis quae nomina libro
Excepit. Beniaminum Bethava notavit,
Luza Ephraimum, Danem numeravit Ioppe.
Progenies Gaddis patriam petiere Saronem
Nomina dicturi. Tabulas Issachar iturus
In Latias Arbelem ibat multusque Zabulon
Natorum clara legione vocabula dixit.
At Nephtalidae Cidissum auxere penates
Et numero et censu. Dorae tribus ampla Manassis
Deposuit nomen. Praeses Macherunte

Obsequium census Ephrateamque propagem
Stemmatis ad propriam sedem fontemque cieri
Audiit electum Bethlem, pro coniuge partum
Opperiente brevi post tempore (conscia ventris
Delia iam nonum siquidem crescebat in orbem)
Sollicitus tenerae fatur sic voce maritae:
“Feta Tonante nurus, praesenti nuntia brumae
Importuna fero: Romanus nomina Caesar
Nostra petit debentque novum data nomina censum
Et

ibo.
Ibo, licet nono gravidam iam Delia cornu
Respiciat partusque meos effaeta videre
Promittat, nil iussa moror, nec principis aequo
Imperio obnitor; Deus est, qui Caesare mundum
In tabulas cogente, iubet Bethlemia rura
Visere: qualiscumque meum divina gubernet
Cura uterum, non maesta feram: dabit illa parenti
Et soboli, quantum ipsius suprema probabit,
Quae semper iusta est, rerum

aequus
Aedis erat capitum numerus: materque faberque
Tota domus duo sunt: iidem parentque iubentque.
Caelica venisset dum Virginis integra matris
Ad cumulum proles, quae dum feliciter ivit
In numerum, non auxit opes, sed amare repertam
Matris egestatem facilis; quin fluxa bonorum
Ludibrium quam vile esset fortuna, docebat.
Huic tamen accessit Domui: peritura deesse
Cui voluit si dona Deus;

ferendo
Effecere levem. Postquam admisisse supremos
Postibus angustis, stipula cannaque palustri
Protectis, humiles mortalis imagine vultus
Concessit sors laeta Deos. Ubi mersa paludem
In luteam de monte vident, quae sicca stetere
Tecta prius, spectant proprii pia limina tecti
Et superesse stupent aliarum labe domorum.
Illa vetus dominis et iam casa parva duobus,
Vertitur in templum.

In luteam de monte vident, quae sicca stetere
Tecta prius, spectant proprii pia limina tecti
Et superesse stupent aliarum labe domorum.
Illa vetus dominis et iam casa parva duobus,
Vertitur in templum. Pelignus talia vates
Dum commenta dabat, veram Iudaea parabat
Commenti formam: minor ipso est fabula vero.
Virginis haec eadem nam sedes parva, volucre
Vertitur in templum, non carnis imagine

Vertitur in templum. Pelignus talia vates
Dum commenta dabat, veram Iudaea parabat
Commenti formam: minor ipso est fabula vero.
Virginis haec eadem nam sedes parva, volucre
Vertitur in templum, non carnis imagine falsa
Aeterni postquam facta est domus hospita Verbi.
Hanc, inopes quondam, caeli de monte iugales
Conspexere pii vacuas migrare per auras,
Aspera dum cernunt aliarum fata

falsa
Aeterni postquam facta est domus hospita Verbi.
Hanc, inopes quondam, caeli de monte iugales
Conspexere pii vacuas migrare per auras,
Aspera dum cernunt aliarum fata domorum
In cineres vertisse trabes Martemque propinquos
Incendisse lares. Manet illa aevumque manebit
In reliquum: lateres nudos cinxere columnae,
Cultaque votivis nigrescunt limina flammis.
Artant dona tholos,

iugales
Conspexere pii vacuas migrare per auras,
Aspera dum cernunt aliarum fata domorum
In cineres vertisse trabes Martemque propinquos
Incendisse lares. Manet illa aevumque manebit
In reliquum: lateres nudos cinxere columnae,
Cultaque votivis nigrescunt limina flammis.
Artant dona tholos, stellis laquearia fulgent,
Gemma tegit postes aurataque tecta videntur,
Caelataeque fores

supremo
Ex adyto: “Bethlem gaude, primoribus una
Ex populis tellus: ex te prodire videbis,
Qui Dux augustas premat Israëlis habenas,
Initii gnaro cui non egressus ab aevo.
Ille idem in censum properat numerumque Latinae
Lege potestatis.” Praecepta tribulibus aures
Vox tenuit mentemque pavor sensumque relatae,
Communis tribuum, stat vocis habere cupido.
Fit populi murmur mystes aperire

Et spelunca fuit; qui tunc melioris egenus
Hospitii, reduces Phoebi excipiente quadrigas
Oceano; nullo dignatis hospite, proli
Divinae aptatis (huic servabatur inanis
Illa specus) Boreae flatus vitavit in antris.
Speluncam faber ingreditur pecudumque duarum
Servitium gravidamque tegit specus una puellam. 6.
Nox erat et varios vultus telluris

ad fessae componit strata maritae.
Illa tamen durum sponsi spectare laborem
Difficilis, non mansit iners, nec deside prompti
Auxilii dextrâ; retrahit neque vilibus aptum
Obsequium curis, tolerans et fortis in omni
Fortunae congressu, animi plenissima Virgo.
Dura velut validis tentata sub ictibus incus
Ignivomis ferri studiis immota resistens,
Dum chalybis pondus tolerat fabrûmque lacertos,

et gaudens, nullis mucronibus impar
Ad quaecumque patens exponit vulnera pectus.
Hac habita rerum specie, torrentis et instar 225 instar: instas
Virgineo raptim fusis in pectore caeli
Deliciis utero prodit pulcherrima Verbi
Progenies, qua maiorem prius edere Numen
Rerum infinitis non quiverat argumentis.
Terrarum, caelique décor, promissus ad orbis

e somno evigilans sibi reddita Virgo
Non aliquo puri partus concussa dolore
(Nam veluti speculum splendor, sic ista parentis
Viscera transivit soboles, vel graminis imber
Innocuus, vel floris odor qui surgit in auras
Inviolata horti specie), sed Numinis ore
Aspecto felix, postquam remorantibus undis
Virginea explevit divinus pectora torrens
Siccatoque ruens lucis stetit impetus alveo,
Compages

Virginea explevit divinus pectora torrens
Siccatoque ruens lucis stetit impetus alveo,
Compages veterem sensum terrena recepit.
Utque prius fuerat, gemino se poplite curvam
Repperit atque stupens in vilibus invenit herbis
Fusum utero coram gelidos torquere Tonantem
Artus maternoque oculos componere vultu. 10.
Nunc ego divinas matris qua

Quae fuerint, Virgo, tibi corda calentia nato,
Sufficiam: sacro mater mirabilis aestu! 11.
Hic ubi se nimio cordis correpta calore
In sobolem effudit genetrix, quae Virgo priore
Attulit ad partum curâ, dare tegmina membris
Linea festinat; sed quod leviora putasset,
Nocturnam arcebat proprio velamine brumam
Admovitque sinum puero cordisque

Consilium sublime sequor, neque pigra tuorum,
Nate operum summo genetrix occurro labori
Meque humilis servae fidei pro viribus apto.”
Talia dicebat genetrix, assurgere plures
Cordis in affectus pluresque accendere mentis
Docta faces, quas nec socors, nec languida tentet
Musa sequi: superos ea cura fatigat olores. 13.
Virgineae

quo lassa remotus
Membra dabat somno, velox assurgere strato
Accurrit pronusque legens humana Tonantis
Ora, pios animi tacitus non sustinet ignes.
Suspirat flexoque genu flexaque repostum
In vili stipula Numen cervice tuetur,
Et palmas ferit et puerum demissus adorat
Et sic ore refert: “Ades ô aeterna propago
Et soboles immensa Dei! Tam paupere strato
Figere et exiles quem cogere quivit in

In vili stipula Numen cervice tuetur,
Et palmas ferit et puerum demissus adorat
Et sic ore refert: “Ades ô aeterna propago
Et soboles immensa Dei! Tam paupere strato
Figere et exiles quem cogere quivit in artus
Terrigenum vetus error. Ades promissa iacentis
Spes Iudae! Quantum stupeo, sublime salutis
Consilium nostrae! Stygias tibi frangere culpae,
Ah, duras nimium stat paupertate catenas.

Libertate sibi dempta, iuga solvere Iudae.
Subicit infantem cultro primamque Latini
Sanguine divino lucem discriminat anni.
En tibi, Roma, novus scribi quo murice Consul
Postulet, Hebraeo fusus spectatur in antro!
Si tamen istius pretium tibi vile cruoris
Creditur, adveniet tempus cum sanguinis isto,
Non modo conscriptos laetaberis imbre Quirites
Perfusos primas anni signare Kalendas;
Idem

Inde tamen venere illae, quae pectus Oloris,
Quae matrem Andromedae, quae Ophiuchi reptile sidus
Ornavere faces: quae post sua prodita terris
Lumina molitae reditum magis alta polorum
In spatia, humanos oculi lusere labores.
Inde etiam (neque enim certum est tellure vaporum
Hanc nimia pallere facem) si quando protervum
Vult hominum genus ense Deus poenisque ferire,
Lividus egreditur

ense Deus poenisque ferire,
Lividus egreditur flammisque minacibus ardet,
Dicturus caedes atque horrida bella cometes.
Hic reliquos inter, Soboles quos Numinis ignes,
Cum caelum veluti pellem extendisset, in illo
Aetheris accendit vacuo sua fata deesse
Signantem stellam. Flammis ex omnibus unam
Nam passus stellarum opifex, hanc iussit in ista
Stare olim mutanda imis regionibus aethra.

inter, Soboles quos Numinis ignes,
Cum caelum veluti pellem extendisset, in illo
Aetheris accendit vacuo sua fata deesse
Signantem stellam. Flammis ex omnibus unam
Nam passus stellarum opifex, hanc iussit in ista
Stare olim mutanda imis regionibus aethra.
Impressitque sui speciem: praesepia, panni,
Ipse infans hic lumen erat: concedere terris
Hoc voluit caecisque ostendere gentibus astrum,

Iste movente Deo veniens occurrit eidem
Infanti mystes laetoque trementia vultu
Ora movet tacitus primum, dein lumine claro,
Esse illam, quam iussa diu est longaeva senectus
Expectare facem, fatorum in limine vidit. 36.
Triste gemens Simeon gemino quod pressa doleret
Infelix Iudaea iugo, quam propria labes
Et vitium, externa tum maiestate

36.
Triste gemens Simeon gemino quod pressa doleret
Infelix Iudaea iugo, quam propria labes
Et vitium, externa tum maiestate Latinus
Saxorum cultor stansque in cervice premebat
Impius Ascalides, poterat cui esse salutis
Unica spes, veniens humano in corpore Numen.
Integer hoc vitae mystes fideique probatis
Moribus insignis, votis deducere caelo.

Infelix Iudaea iugo, quam propria labes
Et vitium, externa tum maiestate Latinus
Saxorum cultor stansque in cervice premebat
Impius Ascalides, poterat cui esse salutis
Unica spes, veniens humano in corpore Numen.
Integer hoc vitae mystes fideique probatis
Moribus insignis, votis deducere caelo.
Assiduus, meruit pridem succedere grandi
Promisso, quo non fallax, sua sciverat isto

Scitatus, propriae fidei incrementa parabat.
Attamen ignarus, tantus quo tempore princeps
Gentibus ad lumen praesens veniret Idumae
Ad libertatem, Simeon, studiosus avorum
Scrutator vatum, stare hunc in limine sensit.
Iam siquidem Iudam summis sine fascibus esse
Vidit et Hebraeas stringi a raptore secures;
Iam prope Chaldaeae scriptas super aggere ripae
Hebdomadas numero compleri et cedere novit,

Ac veluti Massylus eques, ubi strenua, vinclis
Libera, circumquaque latrans et odora canum vis
Dente minax tutas inter nemora avia cogit
Ad iaculum prodire feras; ubi tacta moveri
In saltu virgulta videt strepitumque propinquae
Arboris advertit fugientes cominus apros
Ire putat iaculumque parat, venabula torquet
Et necdum visâ numerat iam vulnera praedâ –
Haud aliter Simeon venturi

Successit Solymaea nurus testataque partus
Virginei caeleste genus, praesentia regem
Promissum pueri membra assumpsisse docebat.
Haec fuit Anna decem sex supra a funere rapti
Coniugis in templo lustris superaddere sueta
Ieiunae pia vota gulae precibusque vocare
Aeternum pacis caeli de sede satorem.
Haec erat, ad funus sacros ingressa penates,
Virginibus venerata nurus, cui longior aetas,

nymphae
Et studium obsequii vehemens accesserat Annae.
Momento, divina sui cum pignore ventris
Quo templum subiit genetrix, advenit et Anna
Vota animi factura Deo – mirabile! – nuper
In templo notae videt inter brachia nymphae,
Natum ubi fulgere Ducem. Quem vertice prono
Intuita, afflictae tandem affulsisse ferebat
Messiae optatum Iudaeae et gentibus astrum.
Praesentem vero populum,

Laude thori monitisque parem caelestibus Annam,
Credebant non vana loqui. Plerisque sed aequum
Iudicii lumen, recutitae propria gentis
Sustulit improbitas terrenorumque cupido;
Quos nimium caecae damnata in faenora mentis
Fert acies, nec fata sequens reflectit ad aevum. 39.
Ritibus expletis parvaeque in templa ferendae
Praecepto sobolis, pavidus

cupido;
Quos nimium caecae damnata in faenora mentis
Fert acies, nec fata sequens reflectit ad aevum. 39.
Ritibus expletis parvaeque in templa ferendae
Praecepto sobolis, pavidus discedit uterque
Urbe statim coniux: Galilaeis fallere tectis
Herodis rabiem similes fugientibus ibant.
Horum etenim timidas iam forte impleverat aures,

sobolis, pavidus discedit uterque
Urbe statim coniux: Galilaeis fallere tectis
Herodis rabiem similes fugientibus ibant.
Horum etenim timidas iam forte impleverat aures,
Tergemini regis Solymaeam adventus in urbem,
Divini pueri manifesto sidere cunas
Scitantis. Novere etiam pandentibus ipsis
Regibus, Eoas iussis caelestibus oras
Mutata tentare via, ne dira tyranni
De puero edocta auderet

Saevities. Herodem etiam novere secutum
Urbis adulantis murmur quaesitaque vatum
Carmina natalem pueri referentia Bethlem.
Tum viduae afflatique Deo templo edita mystae,
Iamque etiam in totum diffusa oracula vulgus,
Sollicitam nati trepidamque pavere monebant,
Molirique fugam suspecta ex urbe parentem,
Unde petita istud complexa est Nazara sidus.

Unde petita istud complexa est Nazara sidus. 40.
Interea Eoos reduces Bethleme Dynastas
Herodes tardare dolens, faustaque recepti
In templo pueri multorum voce, tyrannus
Offensus saevire parat totaque requiri
Tollendum ferro 924 ferro: terro infantem praecepit Idume.
Mox tamen aethereus iussis crudelibus Ales

expers
Aut sceleris ventura dies: mora nulla, recede!” 41.
Iosippi praeclara fides! Vix ardua iussa
Dixerat aethereus, Pharias ut abiret in oras,
Aliger, exurgit trepidans monitaque pericli
Coniuge compositis dubio non aethere iussae
Quae poterant apta esse viae, non visus abivit.
Tunc altus sopor urbis erat; quare ille nec unum

qua viae fieret mora, vel deprensa pateret
Causa fugae, tellusque fugae praefixa. Volentem
Terga sequi, ignarum biviis ut falleret hostem,
Urbe volat; puerum et matrem per devia ducit
Et Solymae adverso gressus in pulvere figit
Curarum plenus pavidusque, immitia donec
Regna vagus vertat, tota submotus Idume. 42.
Proxima nocturnas ubi lux compresserat

Limina, maternum opperiens ad funera pignus.
Rex etenim auditis viduae mystaeque superbis,
Queis pueri aspecto vultu delubra replerant,
Auspiciis, versuta pecus submittit, amice
Qui Viduam in templo et limen Simeonis adirent
Fatorum cupidi et caeli responsa petentes
Discere et infido demum sermone rogarent,
Infantis qua gente foret, cui pacta marito,
Quave tribu, quave urbe parens. Quibus aequa

possidet omnes
Et stupor et taciti par ignorantia facti.
Attonitus dictis miles, calet omnibus ultro
Tentatis urbi vicina per arva laresque
Rurales, illos si forte domestica rerum
Prodire in campos et rura subegit egestas,
Quaerere regalem praedam: tamen omnia frustra
Experti speque abiecta vestigia torquent
Ad Solymaea, quibus digressi tecta, docentque
Iussam ausis tentare necem frustrato ut

fatis
Proximus est princeps; augusto vertice frangi
Regalis nescit, fracto nisi vertice, splendor.
Nunc audi quid agas: puerum, Davidica Bethlem
Cuius habet cunas, eadem servabit amatum,
In spem Iessiaci generis regnique nepotem.
Edictum fer tale volo, quo tota gravetur
Ephratae regio: puerum Davidis ab alma
Stirpe ortum accepisse refer partusque recentis
Esse locum Bethlem latebrasque morantis

iste cruentus
Parricida suo speciem praebere furori,
Quo genus Hebraeum iugulet nosterque parabit
Initium ferale error primumque recentes
Destinat ad caedem fetus, ut postea vulgus
Impius in reliquum ferro grassetur et igni!”
Nulla timoris erant, luctusque ignara parentum
Tecta, quibus teneri torquebant ubera nati.
Non alius status urbis erat, quam Marte secundo
Hostis Arabs, aut Assyrius si

46.
At populi fremitum, matrumque immota querelas
Sustinet Herodis rabies: dare funera saevus
Imperat atque omnes scrutari cuspide cunas.
Saevit atrox ferrum primusque effusus in urbem
Ardor Ephrataeam; fusa hinc per rura, per agros,
Oppida barbaries plusquam vicina fatigat.
Quis matrum lacrymas, luctus, puerosque virile
Servandi studium, natorum infausta praeire

remansit
Dorcadi tunc solus spes posteritatis Abelus.
Iam Phaeton bissena anni compleverat astra
Crescenti puero, sed qui ne cresceret ultra,
Obfuit Herodes. Illo mandante satelles
Irruit in matrem pignusque quod ipsa reductâ
Parte domus, conata feras eludere leges,
Abdiderat, proferre iubet. Negat illa recentem
Esse sibi puerum; sed semen inutile ferro
Femineum ostentat Dorcas: pro stirpe

irae
Mancipiis suspecta magis, violentior unde
Ad secreta ruit quaerenda cubilia miles.
Dorcas ut advertit saevos propiore ministros
Iam latebris instare loco, ne forte tumultu
Territus in proprium, quem tunc sopor altus habebat,
Discrimen ploraret Abel, orare severos
Blanda fuit, vacuo prolis discedere tecto
Carnifices pretiumque dabat non vile. Sed illi
Nec prece nec pretio moti. Mucrone

ambitio. Tanta pietate parentis
Exitus infelix; tanta impietate triumphat
Filius: hanc melior rapuit, felicior istum
Causa, recens nato quod sit data victima Verbo.
Hannus utrumque una maestus collegit in urna;
Unum utroque etiam signavit nomine marmor.
Hic Dorcas genetrix et Abelus filius, ambo
Exanimes a morte iacent: ruit illa dolore,
Hic ferro; duplexque dolor patrisque virique

Incedunt, dextro lateri, medio aequore Bethlem
Opposita, Solymasque arces regemque caventes.
Qui licet adversi potuissent litore ponti,
Sidoniis Nilum Tyriisque petentibus ingens
Qui ratibus patet, in mollem breviore Canopum
Festinare via, sed quod minor illa pericli
Visa foret caedisque minor, qua regia ludi
Posset saevities; fugientes transtulit Arnon
Monte cadens, amnis dictus par montibus Arnon.

aethereo sed non sine flamine Ioseph.
Huic etenim ignaro postquam pede pressa locorum
Devia, fallaces correxit semita gressus
Aligeri monstrata fide. Dextrum ille dolosi
Nam bivii dum torquet iter, non dexter in urbes
Tendebat, queis caeca infantum caede furebat
Ambitio, praesens ne, quod fugiebat, adiret
Discrimen puer. Opposito vitare furorem
Pulvere, sidereus monuit non segnè minister.

Carpit iter, secura premens vestigia, pravae
Concussus terrore viae puerique periclo. 2.
Dum graditur lenti neque quid vitale ferentis
In longum protensa maris prope litora, spectat
Illam Arabum primam Petraei nominis urbem,
Unde Deo adversa veniens ab origine coniux
Rutha dedit claros mater Iesseia reges.
Nec tamen hanc subeunt, soliti

campus habet nulli mansuetus aratro:
Rarae herbae tellus, plantarum degener, unam
Si palmam excipias, sabulo quae surgere felix,
Factura haud numerum, si, expers ne graminis esset,
Altera non eodem crevisset in aequore coniux.
Huc tulit errantem, simul hic sub frondibus altis
Iosippum obscurus subigit consistere vesper.
Hospitium tunc palma dabat, quae fusa per orbem
Frangebat nimiam foliis pendentibus aethram.

obscurus subigit consistere vesper.
Hospitium tunc palma dabat, quae fusa per orbem
Frangebat nimiam foliis pendentibus aethram.
Haec etenim tantus melius tegeretur ut hospes,
Vertice curvato celsas demisit in imum
Atque solo tenus, hospitii pro pariete frondes
Et faciles carpi dabat ad solacia fructus.
Hoc plantae gratam sese formantis in aedem
Obsequium, iam prodigiis assueta iugalis

etenim tantus melius tegeretur ut hospes,
Vertice curvato celsas demisit in imum
Atque solo tenus, hospitii pro pariete frondes
Et faciles carpi dabat ad solacia fructus.
Hoc plantae gratam sese formantis in aedem
Obsequium, iam prodigiis assueta iugalis
Virginitas, mirata nihil servire quod optet
Authori natura suo matrisque papillas
Torquentem puerum Numen quod stipes adoret.
Laeta videt

Illa Arabum regione premat – contraire supernis
Difficilis iussis animo pugnabat Ioseph.
Haec meditans nuda corpus componit arena
Et caput innixus dextra compressa quieti
Lumina componit recipitque in membra soporem.
Ut bona pars noctis somno data, cernit eundem
Iosippus caeli genium, divina recentis
Qui tulerat mandata fugae. Cui ille iubentis
Numinis interpres fari sic incipit Ales:

spectare Pharon iussique fluentem
Nilon ut amne bibas! Quare his, ubi lutea noctem
Adveniens Aurora premet, te proripe terris
Subditaque Isiacae, iubeo, pete rura iuvencae.”
Caelicus his dictis memorique in corde repostis
Deserit interpres Iosippum delapsus in auras.
Ille ubi proiectos somno collegerat artus,
Mox legit apparens quae nocte locaverat Ales
In memori sibi mente notas veteremque figuram

Quare his, ubi lutea noctem
Adveniens Aurora premet, te proripe terris
Subditaque Isiacae, iubeo, pete rura iuvencae.”
Caelicus his dictis memorique in corde repostis
Deserit interpres Iosippum delapsus in auras.
Ille ubi proiectos somno collegerat artus,
Mox legit apparens quae nocte locaverat Ales
In memori sibi mente notas veteremque figuram
Aligeri monitusque novos: ipsoque iuberi

Caelicus his dictis memorique in corde repostis
Deserit interpres Iosippum delapsus in auras.
Ille ubi proiectos somno collegerat artus,
Mox legit apparens quae nocte locaverat Ales
In memori sibi mente notas veteremque figuram
Aligeri monitusque novos: ipsoque iuberi
Edidicit, celebres sistris crepitantibus oras
Atque ipsas Nili petere arva rigantis arenas.
Necdum Aurora polo formosi

Iuppiter, Isacidis alius cum cornibus Ammon
Aere stetit fusus populo cultore iuvencus.
Apis erat, cuius cultum, formamque prophanis
Gentibus edoctus, Pharia tellure profectus,
Stultus adoravit deserto in pulvere Iuda,
Latriae veri signatus Numinis heres.
Aegyptum fugiens, dulci manantia lacte
Hyblaeosque hortos longe superantia mellis
Rura petens, quatuor bis lustra recensuit ista

Erroris nimium genus Israëlis arena.
At quia nec liquidos tellus dabat arida fontes,
Nec sterilis natura cibos, quam nullus ibidem
Commendat, pecudum fetus, nulla herba calenti
Germinat in sabulo, ne 170 ne: nec stirps Hebraea periret,
Hac veniente dati fontes caelumque recenti
Pane pluit, quem roris uti medicata coacti
Fragmina, cunctorum (sat erat voluisse) saporum

Forte viae raram quamvis pressisset eremum
Hospes et illa suâ pius advenientibus esset
Immemor annonâ; quis tanto errore viarum,
Mox igni abstractam Cererem, quis pocula vivi
Perderet in sabulo lymphas aequantia fontis?
Quisve recens distante procul tellure resectum,
Pone reliquisset gramen vectoris ad escam?
Quis tantum laticis, torrente flagrantia rivo
Ora pigrae pecudis quae non tulit

Cum velut ex antri cuiusdam limine ternos
Aspiciunt prodire viros, qui recta tenentes
Iudaeae ad profugos vestigia, poscere visi
Hos, veluti certam sabulosa per invia metam.
Accedunt propius; peregrino in Numine blandos
Defigunt primum vultus oculosque coruscant
In puerum et motâ, ignotum quae, dicere linguâ
Verba videbantur. Mariam dein voce salutant
Atque virum, metamque viae sermone requirunt.

tenentes
Iudaeae ad profugos vestigia, poscere visi
Hos, veluti certam sabulosa per invia metam.
Accedunt propius; peregrino in Numine blandos
Defigunt primum vultus oculosque coruscant
In puerum et motâ, ignotum quae, dicere linguâ
Verba videbantur. Mariam dein voce salutant
Atque virum, metamque viae sermone requirunt.
Iosippus contra “Pharus est, quo tendimus” inquit.
“Quare agite,

perge, hospes: reliquis sublimior ille
Bisgeminus, qui se caelo componit acuta
Fronte silex, sero ille suâ te protegat umbrâ.
Ulterius nec perge hospes, sed crastina primos
Cum radios Aurora dabit, securus in imos
Cum puero et genetrice pater te mitte recessus,
Angustae, ut dixi, montis sub rupibus ipsis
Initium visure viae, cui nullus eunti
Obvius occurret, qui te pecudemque moretur.
Ut

Opportuna viae. Iuvenis cui: “Sume, viator,
Quod tulimus, nec contra fames instare putata
Te cruciet: nos nulla cibi torquebit egestas.”
His dictis escas promunt sabuloque reponunt.
Et subito in vacuam iuvenum tria corpora migrant
Attenuata aethram veluti cum sole subactis
Nubibus umbra fugit. Nec erat quod cernere possent
Virgo et Iosephus, nisi quod sibi cesserat escae
Subsidium: Cererem atque

nisi quod sibi cesserat escae
Subsidium: Cererem atque novos de stipite fructus
Et gelidam, quam fons aliquis dedit aurifer undam. 14.
Hic fixo in terram vultu, mox inde vicissim
Se tacite explorant oculis Iosippus et uxor.
Ille prior sic ore refert: “Submisit egenis
Nunc etiam miro iuvenum, qui gemmea calcant
Astra, ministerio annonam Deus: ecce

Atque tuus Iosippe labor meritumque requirit.
Nunc age, festinemus iter, sub rupibus altis,
Prout iuvenes monuere, instans nos vesper inumbret.”
Ille morae modicus, iuvenum quas ante reliquit
In tenues auras abiens praestantia, parcè
Libatis dapibus, postquam collegit in usum
Extantes epulas, Mariam sobolemque ferenti
Certa secuturo vestigia signat asello.

iter, sub rupibus altis,
Prout iuvenes monuere, instans nos vesper inumbret.”
Ille morae modicus, iuvenum quas ante reliquit
In tenues auras abiens praestantia, parcè
Libatis dapibus, postquam collegit in usum
Extantes epulas, Mariam sobolemque ferenti
Certa secuturo vestigia signat asello. 15.
Primus utrumque viae tenuit caeleste revolvens

isto
Non humilis iactare gradu. Dum talia coniux
Fatur, uterque viae potior pars retro relicta est. 16.
Hesperiis mergebat equos iam Phoebus in undis
Et currum temone tenus tangente rotarum
Quadrupedumque simul spumosa aspergine solem,
Cum pecudis lento Virgo devecta labore
Attigerat montes; poteratque notare latentem
Bisgemina

Sufficiens lux parva fuit: subiere profundas
Angustasque loci fauces utrumque profectis
Praesidio stipante latus, quod celsa dedere
Saxa, hominum primis tentatum umbrantia callem.
Montis in adverso spectare cacumine solem
His licuit tantum, nisi se medio axe serenum
Spectandum daret a celsa regione, per ortum
Sive per occasum distans, ne tectus opaca
Nube putaretur, voluit non mollibus uti

aselli
Cura, procurandum siquo de cespite gramen,
Siqua foret lymphas sudantis gratia saxi.
En iterum – res mira! – vagus dum plurima lustrat
Iosippus loca, guttatim sub rupe cavata,
In scrobis effigiem non parco humore madentem
Auditus stillare liquor pariterque trahentis
Occultum laticem, prodire crepidine petrae
Virgarum non molle genus: de marmore fisso
Aspera stirpe filix et amaris

21.
Desertos sabuli campos rubeique profundi
Aequora transgressum, alterius sub luce diei
Virgo dedit natum Nilo peregrina Tonantem.
Huius in adventu subito Mareotica templa
Responsis horrent divûm; Memphitica tellus
Et septemgemini lugent mysteria Nili.
Mirantur templis consueta oracula tristes
Subticuisse popae et repetens quaesita

Niligenûm regio, fatorum inquirere mentem
Constituunt et nulla dabant responsa iacentes
Ore solum amplexi divi, sed solus Anubis
Stabat et immotis Hermes latrabat ab aris.
Nescio cur aliis in prona cadentibus ora
Integra stantis adhuc duravit numinis huius
Effigies, nisi forte canis quod imagine culto,
Prudenti rectoque animi mentisque perito
Doctori Aegypto Teuti titulisque colendo

Divini cultus verique arcana nepotes,
Cum tabulis necdum pretiumque aevumque daturam,
Artis erat rudibus vocem signare figuris;
Sculpta loqui docuit magicis animalia linguis,
Cuius adhuc Phario vivunt in marmore formae.
Sanctus erat populis Hermes, quem fama superstes
Indigetem post fata tulit mixtumque beatis
Heroem memoresque suae virtutis adeptus
Niligenas, maius vixit mortalibus aevum.

sagax arcanorumque repertor
Quod fuerit, canis ora refert: et nescia signi
Roma diu explosit, veneretur inania laudis
Quod portenta, canum amens religione Canopus.
Cum tamen Ausoniis dementia maior in aris
Plauserit: hic febris, meretrix, rubigo pavorque,
Qui – divi! – gravium capiebant thura Quiritum. 24.
Hunc reliquis postquam stratis

Sideraque caelique faces moderatur et omnes
Quos eadem finxit virtus aeterna labores,
Una regit nullusque sui stat terminus aevi.
Nunc eadem Patris Soboles aequusque parenti
Splendor in humanos descendit corporis artus,
Factus homo; iamque ille tuas, Aegypte, per urbes
Ignotus transit similis mortalibus hospes.
Tempus erit, quo tota illum Mareotica tellus
Utiliusque suo veneretur Osiride

umbras.
Hic varium plantae genus, at sine fructibus omnes,
Nescio quo fato steriles totamque caduca
Luxuriem folia implebant et floris inanes
Densa comis tantum laxabant bracchia trunci.
In forma tamen et foliis servata cuique
Nota fuit species: amplas discernere malos,
Sublimes cedros, annosas discere quercus,
Quisque rudi poterat de cortice; grande cacumen
Cupressis alnisque fuit, fulvoque

suo semper veneranda triumpho.
Haec etenim (si vera mihi dictavit Apollo)
Arbor erat, primo fructum quae protulit horto,
Quem vetuit libare Deus; quem credula coniux
Censuit esse Iovis cerebrum, quo Pallas in auras
Prodeat et cunctas ista dape conferat artes.
Ipsa loci facies, semper sine nube sereni
Temperies caeli; ripas non ferre volentis,
Sed grata terram certoque tumore rigantis

Gangi et Nilo; cui prima remansit
Fontis aquae virtus, vincla indignante quotannis
Amne per Aegyptum lympha stagnante refundi.
Solius haec Nili lex est, qui forte propinqui
Atque suum caeco ascensu surgentis in amnem,
Haurit adhuc laticis fluxuram in iugera mammam.
Et licet Euphrati pariter det fama, solutis
Riparum effundi Chaldaeae in gramina vinclis,
Copia sed Nili est maior, quod origine surgens

aquae virtus, vincla indignante quotannis
Amne per Aegyptum lympha stagnante refundi.
Solius haec Nili lex est, qui forte propinqui
Atque suum caeco ascensu surgentis in amnem,
Haurit adhuc laticis fluxuram in iugera mammam.
Et licet Euphrati pariter det fama, solutis
Riparum effundi Chaldaeae in gramina vinclis,
Copia sed Nili est maior, quod origine surgens
Hunc repleat propiore latex lapsique sub aestu

haec Nili lex est, qui forte propinqui
Atque suum caeco ascensu surgentis in amnem,
Haurit adhuc laticis fluxuram in iugera mammam.
Et licet Euphrati pariter det fama, solutis
Riparum effundi Chaldaeae in gramina vinclis,
Copia sed Nili est maior, quod origine surgens
Hunc repleat propiore latex lapsique sub aestu
Solstitii, ignaro pluviarum imbrisque Canopo
Aethere labentum vice surgere cogat aquarum.

post tempore votis
Amplexuque frui; duram tunc illa bipennem
Planta, graves ictus ferri passura vocabat. 28.
Vir stupet et Virgo se demittentis in imum
Stipitis obsequium. Sed mater protinus illam
Noverat esse trabem, post bis tria lustra, saluti
Qua pretium humanae, suus ille sacerrimus infans
Non exile dabit, ligno figendus eodem.

Aegypto latuisse Deos, quorum ipse Typhoeus
Corpora mentitis fertur celasse figuris:
Duxque gregis, dixit, sit Iuppiter, unde recurvis
Fictus erat quondam Lybicus cum cornibus Ammon.
Delius in corvo proles Semeleia capro,
Fele Diana fuit, Maia satus ibide tectus,
Pisce Venus, niveâ Divûm regina iuvencâ.
Fatum est, Nile, tuum, Numen quod credidit exul
Se mendax verumque tibi: iam, Nile,

solem
Visere, quo vestros legeret sciretque labores.
Et vidit legitque tuorum, Iacobe, nepotum
Serviles hac urbe manus tribuumque notavit
Duratos lateres; qui non ingratus amatam
Ut foret in plebem, rediit sua spargere Iudae
Lumin poenalique iugo, manifestior inde
Ut fieret, celso fixus de culmine luxit. 33.
At septemgeminum divina

iugo, manifestior inde
Ut fieret, celso fixus de culmine luxit. 33.
At septemgeminum divina invisere Nilum
Quod voluit Soboles et Phoebi maius in urbe
Indulgere mora spatium, non segnè repensa
Accessit tanti adventus clarissima merces.
Nam constructa illic regumque labore superba,
Sculpta avium formis in acumen euntia saxa,

Quod voluit Soboles et Phoebi maius in urbe
Indulgere mora spatium, non segnè repensa
Accessit tanti adventus clarissima merces.
Nam constructa illic regumque labore superba,
Sculpta avium formis in acumen euntia saxa,
Quatuor obiectu laterum, ferientia quatuor
Adversas ventorum acies, sibi sede Latina
Sacrata accepit pueri matrisque potestas,
Phoebea virtute prior, cui regia primùm

arva
Accedente iacet celsaque sub arbore flevit.
Arbor erat palma: umbroso dea stipite flammis
Phoebeis protecta, sitim restinguere pura
Suspirabat aqua. Neptem miseratus Olympi
Rector, in hanc densos fudisset Iuppiter imbres,
Sed fatum Aegypti vetuit, cui imbribus arva
Nulla madent, Niloque satis fecunda tumente
Numquam implorato contemnit Oriona nimbo.
Omnipotens visa, quam lympha implere

Permeat hydrophylax, liquidas qui fontibus undas
Distribuit; cui mox melioris originis una
Iussa salire altùm non viso lympha meatu,
Sicca Paraetoniae tetigit vestigia divae.
Crevit et in fontem: quem mox arentibus Isis
Admovit labris, calor unde sitisque soluta est.
Isis opem surgentis aquae mirata, Tonanti
Grata fuit votis numenque precata rogavit,
Funderet ut liquidas fons ille perenniter

calor unde sitisque soluta est.
Isis opem surgentis aquae mirata, Tonanti
Grata fuit votis numenque precata rogavit,
Funderet ut liquidas fons ille perenniter undas.
Annuit Omnipotens: tunc qui scrobe totus in una
Fons fuit, intumuit subito sulcoque receptus
Funditur et longo fecundat iugera rivo.
Isidis hic fons est gratumque in gentibus illis
Tale habuit nomen palmaeque sub arbore manat.
Hic

ut liquidas fons ille perenniter undas.
Annuit Omnipotens: tunc qui scrobe totus in una
Fons fuit, intumuit subito sulcoque receptus
Funditur et longo fecundat iugera rivo.
Isidis hic fons est gratumque in gentibus illis
Tale habuit nomen palmaeque sub arbore manat.
Hic locus Isaciae fecundus munere lymphae,
Aptus odoratis, quae dant opobalsama, virgis
Visus erat: quantum Scythico bis torta lacerto

Viderat augustum ter crescere coniuga flumen
Virginitas tumidumque suo prodire ter alveo,
Gurgite turbato, riparum compede stringi
Nilum indignantem, crudelis vivere postquam
Desiit Ascalides, aliique in fata puelli
Immites donec (neque enim rex solus iniquus
Infanti) diro periissent funere mystae.
Afrorum postquam rabie maiore leonum
Pavisset naturae hominum rex degener iras,
Quas

Fletibus et populi lacrymis. Vix caede peracta
Infelicem animam carnique haerere negantem,
Consumptae innumeris a vermibus, exhalavit.
Aequa Dei virtus! Tanta qui strage virilem
Saeviit in sexum, qua vir fuit ille, severam
Est magis expertus Nemesim, perpessus edaces
In sexu, coesi sexus pro crimine vermes.
Verme perit modico, numerum cui copia fecit
Immodicum; parvos quod iniquas ille

negantem,
Consumptae innumeris a vermibus, exhalavit.
Aequa Dei virtus! Tanta qui strage virilem
Saeviit in sexum, qua vir fuit ille, severam
Est magis expertus Nemesim, perpessus edaces
In sexu, coesi sexus pro crimine vermes.
Verme perit modico, numerum cui copia fecit
Immodicum; parvos quod iniquas ille secures
Torserit in pueros, nec vermis copia vindex
Debuit esse minor, fuerit quam

Est magis expertus Nemesim, perpessus edaces
In sexu, coesi sexus pro crimine vermes.
Verme perit modico, numerum cui copia fecit
Immodicum; parvos quod iniquas ille secures
Torserit in pueros, nec vermis copia vindex
Debuit esse minor, fuerit quam barbara prolis
Innocuae caedes, nulli numerabile lethum. 37.
Hostibus extinctis

Propria deserto meditatur tecta Canopo. 38.
Tempus erat, quo non pridem per rura solutus
Segnior admisit riparum vincula Nilus,
Phoebus in autumnum cum declinaret et umbras
Laxaret Meroe Libraeque in sidere Titan
Non foret augmentum sortitis noctibus impar.
Composito tandem consuetae margine ripae
Flumine, sat madidis visis a gurgite

38.
Tempus erat, quo non pridem per rura solutus
Segnior admisit riparum vincula Nilus,
Phoebus in autumnum cum declinaret et umbras
Laxaret Meroe Libraeque in sidere Titan
Non foret augmentum sortitis noctibus impar.
Composito tandem consuetae margine ripae
Flumine, sat madidis visis a gurgite campis
Arboribusque satisque gravem spondentibus annum,

Nilum.
Religio tunc caeca suas laxabat habenas:
Thura crematuris aperit sacraria mystis
Vana superstitio, damnatis ritibus aras
Incursare docet donisque implere deorum
Atria et effictis in Numina fidere signis.
Tunc nulla Isiacae friget sine thure iuvencae
Ara, nec amisso deerat suus ignis Osiri.
Isi, decus Nili, tua solum altaria maesto
Niliades clamore colunt et iusta perempto

sine supplice monstrum. 39.
Haec erat autumni facies, Iessea moneri
Cum soboles audit Nilo externaque relictâ
Emigrare Pharo Galilaeaque tutus in arua
Ire iubebatur pueri securus Ioseph.
Nec mora, laetus abit brumaque instante molestum
Non accusat iter, sed quas Iordane recedens
Deserti pressit, rediens vitavit arenas.
Doctus

Non admisit opem, facili, si quando gravabat
Semita, contentus dextra; quorum ille coruscus
Et medius geminis communis amoribus ignis,
Pulvere quot gressus fixit, tot misit utrique
In pectus radios et amantum spicula, flammas.
Per medium veluti decurrens Phoebus Olympum
Aequus utrique polo est, quoniam fulcitur utroque;
Sideribus reliquis crebro Phaëtontia lampas
Opposita tellure latet;

librantibus astrum. 42.
Aegypti demum extrema regione profecti
Respiciunt litus, quo se Pelusia frangit
Thetis et adversa Cyprum mare spumat in area.
Praetereunt Casium, clarum Iove praeside montem,
Pompeio fatale iugum, Ptolomee iubebas
Quo tantum truncare caput; qua fronte piandam
Censuit infelix omnem Pharsalia culpam.

situs est Magnus’) spumans turbaverat aequor
Raptaque erat primo scriptoris gratia fluctu.
Hinc decimo emensi totam Casiotida Phoebo
Atque plagas quas nunc etiam Hagarena profanat
Posteritas, curvo videre in litore turres
Ascalis alta tuas, male fortunata nefandum
Enixa Herodem; licet tibi regibus apta
Tecta daret, sed quae propriis tumulata ruinis
Vile iacent nullum positoris habentia nomen;

Huic Domui, quamvis cocto pro pulvere vili
Maius erat pretium, quam si caelestibus unà
Sideribus terraeque auro iungatur Erythrae
Baccarumque Indi pretiosa superbia ponti;
Ex quo felices venientem in membra Tonantem
Parvaque senserunt animantem viscera muri.
Numen ibi humano postquam se corpore texit,
Nec caelum plus lucus habet, nitidissimus aulae
Candor ubi Empyreae voluit spectabile divis

O felix Domus! Aeterni cui contigit imbre
Nectaris impleri, nec tantum haurire minutis
Hanc pluviam guttis, ipso sed fonte rigari.
Prodigiosa Domus! Quae connubiale duorum
Virgineo in thalamo foedus sancivit amantum,
Quorum alter Deus est, luteae sed stirpis et impar
Altera, supremo sed par dare membra Tonanti
Est caro: queis rutilas non affugientibus umbris
Flaminis aeterni accendit lux

Solymaea Tonantis
Limina et augustas venerari protinus aras. 5.
At quoniam regnans, imitari strenua patrem
Herodem soboles, Solymo saeviret in ostro;
Unde profecturi potuit iactura timeri
Infantis, vix ausa parens offerre periclo
Praesenti puerum: tribuum pietate calenti
In dubium vertit sobolem committere templo.
At quia