Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: in Your search found 109468 occurrences
First 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 82924-84652:82924. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] Jovanović revizija, indeksiranje
congressu cum Noiani Phastenique absentia nos torqueret, quod communia
habere omnia consueveramus, statim atque illuxit postridie ex omnium mente litteris eos
acersivi. Hi ut Amadum advenisse cognoverant, nihil potius atque id praestitere. Advolarunt
igitur, non advenerunt in urbem: tanta fuit eorum festinatio exhibitisque Amado communibus
officiis ut nos eo statim die in unum cogeret petiere. Is ut erat natura ad satis faciendum
omnibus compositus, id eis non abnuit nosque, ut praesto vesperi adessemus, humanissime
postulavit. Fecimus id tanto
statim atque illuxit postridie ex omnium mente litteris eos
acersivi. Hi ut Amadum advenisse cognoverant, nihil potius atque id praestitere. Advolarunt
igitur, non advenerunt in urbem: tanta fuit eorum festinatio exhibitisque Amado communibus
officiis ut nos eo statim die in unum cogeret petiere. Is ut erat natura ad satis faciendum
omnibus compositus, id eis non abnuit nosque, ut praesto vesperi adessemus, humanissime
postulavit. Fecimus id tanto libentius, quod primum post longum temporis futurum eum
congressum cognovimus, quo nostrum nemo
contemnatis, quam antea suspexistis. Ante
itaque quam quidquam aliud actum sit, ista, si sustinetis, reffellam."
Cum ego: "A me quidem", inquam, "illa haud ita dicta sunt quasi tanto obsistere possint
adversario; perge tamen ac impellere; cum te ipse non potuerim, tu me in tuam, si potes,
sententiam pertrahe."
Coepit ille tactaque, ut in principio orationis consueverat, fronte: "Istic", inquit, "haud
longum immorabimur, alia nobis hodie praestanda sunt; istud quam brevissime expediam. Vis
omnis tuae, quam in politicam attuleras,
ista, si sustinetis, reffellam."
Cum ego: "A me quidem", inquam, "illa haud ita dicta sunt quasi tanto obsistere possint
adversario; perge tamen ac impellere; cum te ipse non potuerim, tu me in tuam, si potes,
sententiam pertrahe."
Coepit ille tactaque, ut in principio orationis consueverat, fronte: "Istic", inquit, "haud
longum immorabimur, alia nobis hodie praestanda sunt; istud quam brevissime expediam. Vis
omnis tuae, quam in politicam attuleras, rationis in eo est constituta quod, cum virtus esset
intellectus neque tamen
ipse non potuerim, tu me in tuam, si potes,
sententiam pertrahe."
Coepit ille tactaque, ut in principio orationis consueverat, fronte: "Istic", inquit, "haud
longum immorabimur, alia nobis hodie praestanda sunt; istud quam brevissime expediam. Vis
omnis tuae, quam in politicam attuleras, rationis in eo est constituta quod, cum virtus esset
intellectus neque tamen ulla esset ex iis quae recensentur, ut ipse haud inepte probaveras,
corruptionem eam alicuius ex iis esse necessum foret. Quod tu commode ad prudentiam retulisti;
nam haec una
si potes,
sententiam pertrahe."
Coepit ille tactaque, ut in principio orationis consueverat, fronte: "Istic", inquit, "haud
longum immorabimur, alia nobis hodie praestanda sunt; istud quam brevissime expediam. Vis
omnis tuae, quam in politicam attuleras, rationis in eo est constituta quod, cum virtus esset
intellectus neque tamen ulla esset ex iis quae recensentur, ut ipse haud inepte probaveras,
corruptionem eam alicuius ex iis esse necessum foret. Quod tu commode ad prudentiam retulisti;
nam haec una in
in politicam attuleras, rationis in eo est constituta quod, cum virtus esset
intellectus neque tamen ulla esset ex iis quae recensentur, ut ipse haud inepte probaveras,
corruptionem eam alicuius ex iis esse necessum foret. Quod tu commode ad prudentiam retulisti;
nam haec una in agibilibus, uti et politica, versatur, itaque consultationem
electionem aliaque prudentiae principia politica ex te retinet, in eo ab illa deficit quod
pravis modis atque unam ob sui utilitatem agit.
Non agam contentiose nec
corruptionem eam alicuius ex iis esse necessum foret. Quod tu commode ad prudentiam retulisti;
nam haec una in agibilibus, uti et politica, versatur, itaque consultationem
electionem aliaque prudentiae principia politica ex te retinet, in eo ab illa deficit quod
pravis modis atque unam ob sui utilitatem agit.
Non agam contentiose nec cavillationibus nescio quibus aut eam virtutem non esse
intellectus, aut esse unam ex iis, quae recensentur, contendam. Dicam plane te, dum sic
disseris, subdolos
fraudisque vitium, non politicam impugnare. Datur id
quidem illi pridem infamiae ut fraudum dolique magistra feratur; at quam aeque, mox apparebit.
Omnia sui natura, non eo quod aliorum illis adfert corruptio sunt aestimanda: visus quod
fuit quibusdam exitio, non est in malis habendus; sanitatem quod quidam illa ad pessima
quaeque abusi sunt, nemo contemnet; sapientiam ipsam quod praeposterus in quibusdam usus
corrupit, quis refugiet? Sane sic politicam quoque quod ad fraudes dolosque quidam
traduxerint, non ilico condemnare debemus.
aeque, mox apparebit.
Omnia sui natura, non eo quod aliorum illis adfert corruptio sunt aestimanda: visus quod
fuit quibusdam exitio, non est in malis habendus; sanitatem quod quidam illa ad pessima
quaeque abusi sunt, nemo contemnet; sapientiam ipsam quod praeposterus in quibusdam usus
corrupit, quis refugiet? Sane sic politicam quoque quod ad fraudes dolosque quidam
traduxerint, non ilico condemnare debemus.
Nuper cum insolentes quidam natura iuvenes et communi iuventutis vitio, dicacitati, necdum
bene morati ex philosophia
morati ex philosophia rediissent, divulgatus eiusmodi sermo est: non esse amplius illi
tradendam iuventutem quippe quae morosos eos obstinatosque efficiat; id autem dudum illi
vetustissimisque temporibus est obiectatum quod sordidos efficeret sui sectatores, nempe quia
hoc in quibusdam philosophis vitium apparuit. Ita qui personarum defectus sunt, in disciplinas
transferuntur hominumque erroribus scientiae infamantur. Nuspiam id clarius apparuit quam in
quidam popularium nostrorum opinione, qui personarum vitium ad rem transferentes incultam
amplius illi
tradendam iuventutem quippe quae morosos eos obstinatosque efficiat; id autem dudum illi
vetustissimisque temporibus est obiectatum quod sordidos efficeret sui sectatores, nempe quia
hoc in quibusdam philosophis vitium apparuit. Ita qui personarum defectus sunt, in disciplinas
transferuntur hominumque erroribus scientiae infamantur. Nuspiam id clarius apparuit quam in
quidam popularium nostrorum opinione, qui personarum vitium ad rem transferentes incultam
malunt habere neglectamque iuventutem, quam illam ad exteras provincias
vetustissimisque temporibus est obiectatum quod sordidos efficeret sui sectatores, nempe quia
hoc in quibusdam philosophis vitium apparuit. Ita qui personarum defectus sunt, in disciplinas
transferuntur hominumque erroribus scientiae infamantur. Nuspiam id clarius apparuit quam in
quidam popularium nostrorum opinione, qui personarum vitium ad rem transferentes incultam
malunt habere neglectamque iuventutem, quam illam ad exteras provincias erudiendi causa
transmittere; quod quidam sic missi eorum, apud quos degebant, vitia retulissent, visitationem
causa
transmittere; quod quidam sic missi eorum, apud quos degebant, vitia retulissent, visitationem
inde provinciarum, non personas insectantes. Sic tu quoque cum cerneres quospiam (novi enim
qui sint) iam alioquin subdolos, cum politicae insuper praesidia adiunxissent, in omne fraudis
astutiaeque genus erumpere, parum prospiciens cuius id vitio fieret, universum studium duxisti
condemnandum. In quo te reprehendo; quem enim nostrum dolosum ausis vafrumve appellare, cum
tamen omnes nos politica quapiam uti non diffiteamur? Te ipsum et antea
non personas insectantes. Sic tu quoque cum cerneres quospiam (novi enim
qui sint) iam alioquin subdolos, cum politicae insuper praesidia adiunxissent, in omne fraudis
astutiaeque genus erumpere, parum prospiciens cuius id vitio fieret, universum studium duxisti
condemnandum. In quo te reprehendo; quem enim nostrum dolosum ausis vafrumve appellare, cum
tamen omnes nos politica quapiam uti non diffiteamur? Te ipsum et antea quam te haec
perturbasset opinio, et vero nunc etiam postquam te error iste invasit, politicam cum omni
aequitate conspicimus
defendo politicae semper
existimavi; germanam quippe genuinamque, non quae doctorum vitiis sit adulterata, politicam
defendo, quae fraudes eas nunquam praecipiet.
At, inquies, Mazarinus, qui praecipuus eius auctor habetur, huiusmodi tradidit? Facete tu
quidem in illum; at minus fortasse vere in illum es invectus, quem cum hominem fuisse optimum,
tum alterum fere Galliae conservatorem abunde constat. Sed factiones in eum excitavit invidia,
libros haereticorum pravitas corrupit. Nec sic contendo ut nunquam eum ad aliquod fraudis
genus
existimavi; germanam quippe genuinamque, non quae doctorum vitiis sit adulterata, politicam
defendo, quae fraudes eas nunquam praecipiet.
At, inquies, Mazarinus, qui praecipuus eius auctor habetur, huiusmodi tradidit? Facete tu
quidem in illum; at minus fortasse vere in illum es invectus, quem cum hominem fuisse optimum,
tum alterum fere Galliae conservatorem abunde constat. Sed factiones in eum excitavit invidia,
libros haereticorum pravitas corrupit. Nec sic contendo ut nunquam eum ad aliquod fraudis
genus declinasse defendam; id assero
praecipiet.
At, inquies, Mazarinus, qui praecipuus eius auctor habetur, huiusmodi tradidit? Facete tu
quidem in illum; at minus fortasse vere in illum es invectus, quem cum hominem fuisse optimum,
tum alterum fere Galliae conservatorem abunde constat. Sed factiones in eum excitavit invidia,
libros haereticorum pravitas corrupit. Nec sic contendo ut nunquam eum ad aliquod fraudis
genus declinasse defendam; id assero eum eiusmodi dolos sua, non politicae, culpa commisisse.
Machiavellum ne memores quidem; nam pseudo-politicus ab omnibus
aliquod fraudis
genus declinasse defendam; id assero eum eiusmodi dolos sua, non politicae, culpa commisisse.
Machiavellum ne memores quidem; nam pseudo-politicus ab omnibus audit neque ulla ex eius
sceleribus politicae infamia inuri potest.
Ad caput nunc venio. In eo omnis tua ratio versatur quod politica utilitatem tantum propriam
respicere videatur. Ex hoc eam a virtute alienam, ex hoc a prudentia secretam, ex hoc Epicuri
dogmati conformem esse argumentaris. Hoc itaque expugnato caetera sponte sua corruant est
necesse; in quo ego
nunc venio. In eo omnis tua ratio versatur quod politica utilitatem tantum propriam
respicere videatur. Ex hoc eam a virtute alienam, ex hoc a prudentia secretam, ex hoc Epicuri
dogmati conformem esse argumentaris. Hoc itaque expugnato caetera sponte sua corruant est
necesse; in quo ego sic confido nihil ut facilius a me praestari posse putem, quippe monstrare
tibi in quo deceptus sis abunde et ad victoriam.
Recte tu quidem prudentiam actiones (ne multum circumeam) et publicas et privatas moderari
disserueras, sed in eo vehementer es deceptus
videatur. Ex hoc eam a virtute alienam, ex hoc a prudentia secretam, ex hoc Epicuri
dogmati conformem esse argumentaris. Hoc itaque expugnato caetera sponte sua corruant est
necesse; in quo ego sic confido nihil ut facilius a me praestari posse putem, quippe monstrare
tibi in quo deceptus sis abunde et ad victoriam.
Recte tu quidem prudentiam actiones (ne multum circumeam) et publicas et privatas moderari
disserueras, sed in eo vehementer es deceptus quod politicam in privatis tantum versari
existimaveris rationibus, cum tamen ubi
corruant est
necesse; in quo ego sic confido nihil ut facilius a me praestari posse putem, quippe monstrare
tibi in quo deceptus sis abunde et ad victoriam.
Recte tu quidem prudentiam actiones (ne multum circumeam) et publicas et privatas moderari
disserueras, sed in eo vehementer es deceptus quod politicam in privatis tantum versari
existimaveris rationibus, cum tamen ubi prudentia, ibi et illa locum semper habeat. Deum
immortalem! quot actiones publicas politica confectas scimus, quot servatos exercitus, quot
dissipatas perduelliones,
confido nihil ut facilius a me praestari posse putem, quippe monstrare
tibi in quo deceptus sis abunde et ad victoriam.
Recte tu quidem prudentiam actiones (ne multum circumeam) et publicas et privatas moderari
disserueras, sed in eo vehementer es deceptus quod politicam in privatis tantum versari
existimaveris rationibus, cum tamen ubi prudentia, ibi et illa locum semper habeat. Deum
immortalem! quot actiones publicas politica confectas scimus, quot servatos exercitus, quot
dissipatas perduelliones, quot urbes in fide servatas! Atqui haec
es deceptus quod politicam in privatis tantum versari
existimaveris rationibus, cum tamen ubi prudentia, ibi et illa locum semper habeat. Deum
immortalem! quot actiones publicas politica confectas scimus, quot servatos exercitus, quot
dissipatas perduelliones, quot urbes in fide servatas! Atqui haec publicae sunt actiones; nec
de nomine tecum certare velim, politica an stratagemate ista confecta dicas; id constat eadem
mentis sagacitate inventioneque, qua quis privato conflat odium (quae actio vel secundum te
politicae est), eadem, inquam,
nec
de nomine tecum certare velim, politica an stratagemate ista confecta dicas; id constat eadem
mentis sagacitate inventioneque, qua quis privato conflat odium (quae actio vel secundum te
politicae est), eadem, inquam, inventione hosti quoque conflari odium quo urbs in fide
servetur, quod inter actiones publicas iure refertur.
Meam itaque de politica opinionem accipe et, si potes, acquiesce: nihil ego eam esse quam
quaedam praecepta puto, quae doceant qui in hac aut illa particulari circumstantia prudenter
sit agendum. Itaque
politicae est), eadem, inquam, inventione hosti quoque conflari odium quo urbs in fide
servetur, quod inter actiones publicas iure refertur.
Meam itaque de politica opinionem accipe et, si potes, acquiesce: nihil ego eam esse quam
quaedam praecepta puto, quae doceant qui in hac aut illa particulari circumstantia prudenter
sit agendum. Itaque nihil nisi prudentiam quae doceatur esse. At cum infinita sit singularium
differentia, idcirco studium hoc compleri nunquam potest; hactenus vix superficialiter aliqui
id tradidere; si enim perficeretur,
esse. At cum infinita sit singularium
differentia, idcirco studium hoc compleri nunquam potest; hactenus vix superficialiter aliqui
id tradidere; si enim perficeretur, nihil esset quam prudentia per praecepta practice tradita,
quod propter negotiorum multiplicem diversitatem in universum praestari non potest; in parte
id aliqui tentavere. E quibus fuit Mazarinius qui partem eam, quae ad privata
negotia pertinet, nonnihil pertractavit, quorum pleraque alii postea corrupere, nempe naturae
suae vitium in hoc
differentia, idcirco studium hoc compleri nunquam potest; hactenus vix superficialiter aliqui
id tradidere; si enim perficeretur, nihil esset quam prudentia per praecepta practice tradita,
quod propter negotiorum multiplicem diversitatem in universum praestari non potest; in parte
id aliqui tentavere. E quibus fuit Mazarinius qui partem eam, quae ad privata
negotia pertinet, nonnihil pertractavit, quorum pleraque alii postea corrupere, nempe naturae
suae vitium in hoc sequentes.
Noli itaque
diversitatem in universum praestari non potest; in parte
id aliqui tentavere. E quibus fuit Mazarinius qui partem eam, quae ad privata
negotia pertinet, nonnihil pertractavit, quorum pleraque alii postea corrupere, nempe naturae
suae vitium in hoc sequentes.
Noli itaque obiectare confusum esse quam quod maxime studium istud: fateor enim. Noli
contendere nullos esse eius auctores: nam id quoque confiteor; necdum enim, ut aiebam,
perfectum est. Ast ego non tam studium quam actionem ex politica factam defendo.
ecclesiae condicio, quam eiusmodi fuisse ex sacris litteris accepimus ut universa vox
populi foret "est est, non non,"
morae, hae pollicitationum ambages: quas tamen in tanta saeculi
pravitate vel invitus adhibeas oportet.
Sed istud (respondendum enim illi est), istud, inquam, politica non effecit; alienum crimen
est, politicam infamia manet. Vidisti (neque enim fugere id te existimo) in primis nascentis
reipublicae Romanae temporibus multa bella politica confecta, negotia haud pauca illa
administrata fuisse. Ipsae sacrae litterae, quae tantam populi sinceritatem extollunt, facta
quadam eiusdem temporis politica referunt. Non igitur politica rei tam improbae
erupit, pestem hanc secum
tulit; quippe resistere aliorum improbitati cum virtute non possent, his quidam modis
consulere sibi voluere.
Nolim me sine teste loqui putes, audi Sallustium: "Ambitio" (inquit ille) "multos mortales
falsos fieri subegit, aliud clausum in pectore, aliud in lingua promptum habere."
secum
tulit; quippe resistere aliorum improbitati cum virtute non possent, his quidam modis
consulere sibi voluere.
Nolim me sine teste loqui putes, audi Sallustium: "Ambitio" (inquit ille) "multos mortales
falsos fieri subegit, aliud clausum in pectore, aliud in lingua promptum habere."
Nolim me sine teste loqui putes, audi Sallustium: "Ambitio" (inquit ille) "multos mortales
falsos fieri subegit, aliud clausum in pectore, aliud in lingua promptum habere."
Neque velim vos ita arbitrari quasi simulare tantum aut repulsam verbis officiosis tegere
actus sit politicae; immo sinceritatem per se (ut more philosophi loquar) illa ex eventu
tantum politica intendit; meministis enim me politicam praecepta dixisse quae doceant qui in
hac aut illa circumstantia prudenter sit agendum. Itaque dum res exigit tegere consilium, id
ipsum actus est politicae; contra dum aliud fert circumstantia, politicus aliud faciet ut, si
sincero quodam dicto ad merendam alicuius, qui sinceritate delectetur, gratiam opus sit,
perspicitur
quam parva inter utrumque sit differentia nisi, subtilius si loquar, dicere velim omnem
politicae actum et prudentiae esse, non omnem vero prudentiae actionem et politicae esse;
quippe quae insuper quandam ingenii inventionem exigat. Sed haec qui aestimata sint, in parvo
discrimine ponam; id constare abunde puto eos, qui politicam meditati sunt, nonnisi prudentiam
docere voluisse, pessimo licet fato quod ad fraudes deinde pleraque sunt traducta.
Id autem perperam discrevit Alonicus quod eam quae in gubernando consistit
Sed haec qui aestimata sint, in parvo
discrimine ponam; id constare abunde puto eos, qui politicam meditati sunt, nonnisi prudentiam
docere voluisse, pessimo licet fato quod ad fraudes deinde pleraque sunt traducta.
Id autem perperam discrevit Alonicus quod eam quae in gubernando consistit politicam
laudandam, quae in vivendo cum aliis sita est vituperandam putarit; quasi in illa quoque
plurima in fraudes versa esse non constet, cum maiori dolo dominationem sibi retinuerit
Augustus et secutus eius vestigia Cosmus, quam quisquam privatorum
ponam; id constare abunde puto eos, qui politicam meditati sunt, nonnisi prudentiam
docere voluisse, pessimo licet fato quod ad fraudes deinde pleraque sunt traducta.
Id autem perperam discrevit Alonicus quod eam quae in gubernando consistit politicam
laudandam, quae in vivendo cum aliis sita est vituperandam putarit; quasi in illa quoque
plurima in fraudes versa esse non constet, cum maiori dolo dominationem sibi retinuerit
Augustus et secutus eius vestigia Cosmus, quam quisquam privatorum aut invidiam alteri aut
sibi amorem
sunt, nonnisi prudentiam
docere voluisse, pessimo licet fato quod ad fraudes deinde pleraque sunt traducta.
Id autem perperam discrevit Alonicus quod eam quae in gubernando consistit politicam
laudandam, quae in vivendo cum aliis sita est vituperandam putarit; quasi in illa quoque
plurima in fraudes versa esse non constet, cum maiori dolo dominationem sibi retinuerit
Augustus et secutus eius vestigia Cosmus, quam quisquam privatorum aut invidiam alteri aut
sibi amorem conciliarit.
Illos
docere voluisse, pessimo licet fato quod ad fraudes deinde pleraque sunt traducta.
Id autem perperam discrevit Alonicus quod eam quae in gubernando consistit politicam
laudandam, quae in vivendo cum aliis sita est vituperandam putarit; quasi in illa quoque
plurima in fraudes versa esse non constet, cum maiori dolo dominationem sibi retinuerit
Augustus et secutus eius vestigia Cosmus, quam quisquam privatorum aut invidiam alteri aut
sibi amorem conciliarit.
Illos autem, quos de politica
amorem conciliarit.
Illos autem, quos de politica conscripsit Aristoteles, libros nonnihil ab ea, de qua sermo
habetur, politica differre concedo; quippe illic theorice res agitur, politica ad particularia
descendit, qualia multa in suis libris Cicero, plura Livius, plurima Tacitus tradidere, ut et
de eo convincatur Alonicus quod nullos esse politicae auctores contendit. Sed enim hos quoque
sparsim, non ex composito rem egisse fatendum est, ut ipse quoque Aristoteles, qui dum ad
particularia devenit
plura Livius, plurima Tacitus tradidere, ut et
de eo convincatur Alonicus quod nullos esse politicae auctores contendit. Sed enim hos quoque
sparsim, non ex composito rem egisse fatendum est, ut ipse quoque Aristoteles, qui dum ad
particularia devenit quid nisi politica in quinto et sexto libro praecepta tradidit? Aeque
igitur late politica atque prudentia patet, atque sicut sibi apud alterum ingenioso quodam nec
tamen illicito commento gratiam quaerere, ita et urbem in fide servare, principem suum populo
gratum facere actus politicae
ipse quoque Aristoteles, qui dum ad
particularia devenit quid nisi politica in quinto et sexto libro praecepta tradidit? Aeque
igitur late politica atque prudentia patet, atque sicut sibi apud alterum ingenioso quodam nec
tamen illicito commento gratiam quaerere, ita et urbem in fide servare, principem suum populo
gratum facere actus politicae est.
Longius provectus sum, finiam dum Baronio respondero, ne aliquid uspiam Alonico praesidii
relinquatur. Scio equidem Baronium politicorum haeresim pluribus locis nominasse, sed id non
morum
finiam dum Baronio respondero, ne aliquid uspiam Alonico praesidii
relinquatur. Scio equidem Baronium politicorum haeresim pluribus locis nominasse, sed id non
morum causa, sed perversae cuiuspiam opinionis quam perperam politicam appellat, nempe esse
principi vel spiritualem in suis regionibus potestatem, nec enim Pontifici ullatenus subici;
id eius, inquam, opinionis causa ab eo dici pariter scio.
Apparuit iam quid politica foret; quod non tantum propriam utilitatem respiciat, apparuit;
aliis quoque, quae Alonicus opposuerat satisfactum est;
foret; quod non tantum propriam utilitatem respiciat, apparuit;
aliis quoque, quae Alonicus opposuerat satisfactum est; reliqui nisi vester assensus iam nihil
est: quem si ista non extorsere, alias eripere sum paratus."
Laudavimus omnes et pedibus, ut aiunt, manibusque in suam sententiam itum est. Ego autem
quod vehementer in priori opinione essem confirmatus consideraturum me postea rationesque
curiosius collaturum affirmavi.
Post quae iusso puero ut librum ex more inferret, vir quidam occurrit, qui habere se, quae
cum Amado
aliis quoque, quae Alonicus opposuerat satisfactum est; reliqui nisi vester assensus iam nihil
est: quem si ista non extorsere, alias eripere sum paratus."
Laudavimus omnes et pedibus, ut aiunt, manibusque in suam sententiam itum est. Ego autem
quod vehementer in priori opinione essem confirmatus consideraturum me postea rationesque
curiosius collaturum affirmavi.
Post quae iusso puero ut librum ex more inferret, vir quidam occurrit, qui habere se, quae
cum Amado conferret, affirmavit. Accurrit puer remque Amado indicavit qui
essem confirmatus consideraturum me postea rationesque
curiosius collaturum affirmavi.
Post quae iusso puero ut librum ex more inferret, vir quidam occurrit, qui habere se, quae
cum Amado conferret, affirmavit. Accurrit puer remque Amado indicavit qui nos deprecatus in
aliam aedium partem cum viro illo sermocinaturus secessit; nos autem memorando quae ab eo
dicta essent eaque pensitando tempus terebamus dum ille adveniret; quippe discedere necdum
maturum et Amadi nos insuper desiderium detinebat. Nec ipse diu nos est moratus; post
tempus terebamus dum ille adveniret; quippe discedere necdum
maturum et Amadi nos insuper desiderium detinebat. Nec ipse diu nos est moratus; post paucula
enim affuit, quidve interim a nobis actum foret, rogavit.
Cum Pretus: "Magna", inquit, "me inter et Tharabalsum res in sermonem venit, dum tractatam a
te materiam scrutaremur; ne cuncta referam, de patria politica sermo incidit: quam semel
nostro in consessu tractari Tharabalsus admodum exoptavit. Ego vero paratus sum
id oneris assumere bona vestra venia si
post paucula
enim affuit, quidve interim a nobis actum foret, rogavit.
Cum Pretus: "Magna", inquit, "me inter et Tharabalsum res in sermonem venit, dum tractatam a
te materiam scrutaremur; ne cuncta referam, de patria politica sermo incidit: quam semel
nostro in consessu tractari Tharabalsus admodum exoptavit. Ego vero paratus sum
id oneris assumere bona vestra venia si vobis quoque id cordi esse intelligam."
Omnes assensimus, Tharabalsus praesertim, qui id nutu, oculis, toto denique capite
reposito quem praelecturus tenebat libro ad audiendum se comparavit,
curiosus, ut ipse postea referebat, quomodo Pretus eam materiam pertractaret.
Itaque Pretus intentis iam omnibus: "Nolim", inquit "temeritatis me quisquam arguat quasi
imparatus de re tanti ponderis in amplissimo hoc consessu verba facere velim; neque enim
imparatus sum et dudum privatis iam id meditationibus ruminavi. Quod potissimum in causa est
cur sponte me nunc obtulerim, ad audiendum alias quam disserendum semper mage pronus.
Ante omnia autem id nos minime
Itaque Pretus intentis iam omnibus: "Nolim", inquit "temeritatis me quisquam arguat quasi
imparatus de re tanti ponderis in amplissimo hoc consessu verba facere velim; neque enim
imparatus sum et dudum privatis iam id meditationibus ruminavi. Quod potissimum in causa est
cur sponte me nunc obtulerim, ad audiendum alias quam disserendum semper mage pronus.
Ante omnia autem id nos minime debet praeterire, de suo potissimum sermo nobis futurus sit,
ne incerta hinc inde vagetur oratio et de hoc orsi mox ad aliud nihil conexum
quam disserendum semper mage pronus.
Ante omnia autem id nos minime debet praeterire, de suo potissimum sermo nobis futurus sit,
ne incerta hinc inde vagetur oratio et de hoc orsi mox ad aliud nihil conexum incongrua
levitate transeamus.
Tres mortalium non in Croatia solum, sed per omnem, qua late patet, Christianum orbem sunt
condiciones: ut omnis aut religiosus sit aut ecclesiasticus aut saecularis. Primi, quod
relictis his negotiorum turbis vitam sectati sunt solitariam, haud nobis curae futuri sunt ad
suas illos regulas
potius est ut
ignorantia res tractandi extraneas ad suam solitudinem compellantur, non ut etiam facem iis
praeferamus quo rebus proposito suo prorsus repugnantibus ingerere se facilius possint.
De ecclesiasticis etsi dicere ipse quoque nonnihil omnino possem, quod ut in aliis ita hoc
quoque in genere non pauca mente seposui, tamen et ne argumenti magnitudine obruerer, et quod
id Amado magis congruat, ego nihil afferam; ipse si velit adicere, ultro poterit.
De tertio igitur hominum genere sermo mihi in praesens futurus est vestro
res tractandi extraneas ad suam solitudinem compellantur, non ut etiam facem iis
praeferamus quo rebus proposito suo prorsus repugnantibus ingerere se facilius possint.
De ecclesiasticis etsi dicere ipse quoque nonnihil omnino possem, quod ut in aliis ita hoc
quoque in genere non pauca mente seposui, tamen et ne argumenti magnitudine obruerer, et quod
id Amado magis congruat, ego nihil afferam; ipse si velit adicere, ultro poterit.
De tertio igitur hominum genere sermo mihi in praesens futurus est vestro hortatu nec minus,
ut spero,
nonnihil omnino possem, quod ut in aliis ita hoc
quoque in genere non pauca mente seposui, tamen et ne argumenti magnitudine obruerer, et quod
id Amado magis congruat, ego nihil afferam; ipse si velit adicere, ultro poterit.
De tertio igitur hominum genere sermo mihi in praesens futurus est vestro hortatu nec minus,
ut spero, benevolentia, ut illud pro posse persequar, quae illorum in actionibus suis regendis
esse debeat politica, quis in instituenda omni vita modus. Haec omnis oratio eo pertinebit,
non ut in universum ostendam quid quisque
magnitudine obruerer, et quod
id Amado magis congruat, ego nihil afferam; ipse si velit adicere, ultro poterit.
De tertio igitur hominum genere sermo mihi in praesens futurus est vestro hortatu nec minus,
ut spero, benevolentia, ut illud pro posse persequar, quae illorum in actionibus suis regendis
esse debeat politica, quis in instituenda omni vita modus. Haec omnis oratio eo pertinebit,
non ut in universum ostendam quid quisque pro se agere debeat, sed ut demonstrem qui omnis
nostrum uniuscuiusque actio congruiter ad patriam prudenter
ego nihil afferam; ipse si velit adicere, ultro poterit.
De tertio igitur hominum genere sermo mihi in praesens futurus est vestro hortatu nec minus,
ut spero, benevolentia, ut illud pro posse persequar, quae illorum in actionibus suis regendis
esse debeat politica, quis in instituenda omni vita modus. Haec omnis oratio eo pertinebit,
non ut in universum ostendam quid quisque pro se agere debeat, sed ut demonstrem qui omnis
nostrum uniuscuiusque actio congruiter ad patriam prudenter institui debeat. Itaque, ut
strictius loquar, non personalem,
igitur hominum genere sermo mihi in praesens futurus est vestro hortatu nec minus,
ut spero, benevolentia, ut illud pro posse persequar, quae illorum in actionibus suis regendis
esse debeat politica, quis in instituenda omni vita modus. Haec omnis oratio eo pertinebit,
non ut in universum ostendam quid quisque pro se agere debeat, sed ut demonstrem qui omnis
nostrum uniuscuiusque actio congruiter ad patriam prudenter institui debeat. Itaque, ut
strictius loquar, non personalem, ut Mazarinius, sed patriam politicam pertractabo.
Ac quoniam de
ostendam quid quisque pro se agere debeat, sed ut demonstrem qui omnis
nostrum uniuscuiusque actio congruiter ad patriam prudenter institui debeat. Itaque, ut
strictius loquar, non personalem, ut Mazarinius, sed patriam politicam pertractabo.
Ac quoniam de iis, qui in hoc versantur saeculo, sermo mihi futurus est, cumque eorum
diversa rursus sint genera, de quo potissimum genere sim tractaturus, antea cognoscendum est.
De mercenariis et vili opificum grege neque de aliis artificibus, quorum infinita sunt genera
(quamquam nos penuriam
rursus sint genera, de quo potissimum genere sim tractaturus, antea cognoscendum est.
De mercenariis et vili opificum grege neque de aliis artificibus, quorum infinita sunt genera
(quamquam nos penuriam potius, nescio an non popularium nostrorum aliqua negligentia, hoc
quoque in genere patimur) – de his, inquam, omnibus non disseremus. At nec de
iis quidem qui in patria educati et patrios mores amplexi populari aura abrepti sunt. Ducat
illos trahatque in praeceps suus error, nobis negotii nihil facessant; ipsis prima
neque de aliis artificibus, quorum infinita sunt genera
(quamquam nos penuriam potius, nescio an non popularium nostrorum aliqua negligentia, hoc
quoque in genere patimur) – de his, inquam, omnibus non disseremus. At nec de
iis quidem qui in patria educati et patrios mores amplexi populari aura abrepti sunt. Ducat
illos trahatque in praeceps suus error, nobis negotii nihil facessant; ipsis prima litterarum
elementa didicisse mox compotationibus aut servitiis etiam quandoque foedis, et ad honores et
ad vitam
an non popularium nostrorum aliqua negligentia, hoc
quoque in genere patimur) – de his, inquam, omnibus non disseremus. At nec de
iis quidem qui in patria educati et patrios mores amplexi populari aura abrepti sunt. Ducat
illos trahatque in praeceps suus error, nobis negotii nihil facessant; ipsis prima litterarum
elementa didicisse mox compotationibus aut servitiis etiam quandoque foedis, et ad honores et
ad vitam optime (ut putant) agendam satis est, non ut nostris praeceptis egeant. Neque vero de
iis
confugerunt: istis propositum suum persequi satis est, nec ultra indigent.
Nobis contentio, nobis labor paratur quibus et rempublicam capessere neque iis, quibus
reguntur universi, moribus vitam agere est constitutum. Invidos popularium oculos satis per
hoc in nos convertimus quod prorsus extra patriam, quod in tam diversis locis, quod sine ullo
fors exemplo iuventus nostra transacta est. Accedit insuetus genti nostrae litterarum amor et
ab insanis vulgi opinionibus alienatio, quae nos (ausim sine superbia asserere) universi,
satis est, nec ultra indigent.
Nobis contentio, nobis labor paratur quibus et rempublicam capessere neque iis, quibus
reguntur universi, moribus vitam agere est constitutum. Invidos popularium oculos satis per
hoc in nos convertimus quod prorsus extra patriam, quod in tam diversis locis, quod sine ullo
fors exemplo iuventus nostra transacta est. Accedit insuetus genti nostrae litterarum amor et
ab insanis vulgi opinionibus alienatio, quae nos (ausim sine superbia asserere) universi,
Divino primum beneficio, dein Amadi praeceptis, mox
praeceptis, mox nostra etiam industriola accepimus. His
omnibus nostris exosi gentilibus ad rempublicam tamen accedere, honores capere, vitam non
inquietam ducere cupimus. Hercle maius fortasse istud homine opus fuerit et ut optetur satis.
Nec tamen succumbendum est, et quod in totum non possumus in parte ut assequamur, nihil
intentati relinquere debemus.
Hoc ego consilio mature rem examinavi saepeque intra me ipsum revolvi ea quae modo vobis sum
allaturus. Necdum illis negotiorum turbis nos ingessimus, necdum mala populares nostros de
etiam industriola accepimus. His
omnibus nostris exosi gentilibus ad rempublicam tamen accedere, honores capere, vitam non
inquietam ducere cupimus. Hercle maius fortasse istud homine opus fuerit et ut optetur satis.
Nec tamen succumbendum est, et quod in totum non possumus in parte ut assequamur, nihil
intentati relinquere debemus.
Hoc ego consilio mature rem examinavi saepeque intra me ipsum revolvi ea quae modo vobis sum
allaturus. Necdum illis negotiorum turbis nos ingessimus, necdum mala populares nostros de
nobis opinio
et fortuito casu ad rempublicam feruntur, suis vitiis et vulgi insania defenduntur;
nos, qui diverso itinere et proposito laudatissimo accedimus, ratio maturaque consilia
defendere non valebunt? Haec igitur expedienda sunt; ac quoniam ad patriam pertinet oratio
visque omnis in eo est constituta qui congrue ad illam prudenter actiones nostras moderari
valeamus, de ea antea ut videamus moresque gentis eius dispiciamus, plane necessum est.
Habet hoc ante omnia singulare pro aliis gens Croatarum ut iis, quas vulgus novitates
appellat, prorsus
antea ut videamus moresque gentis eius dispiciamus, plane necessum est.
Habet hoc ante omnia singulare pro aliis gens Croatarum ut iis, quas vulgus novitates
appellat, prorsus sit inimica. Haec prima sermonum materies, haec communis popularis odii
origo; nunquam facilius in oculos quid incurrit quam vestis aut suppellectilis aut aliae
cuiuspiam rei insueta novitas. Illusiones inde, mox cachinni, dein apertum odium: atque id
quidem aliquatenus non male, ne omnis per aliena mos patrius intereat; at vero quod suis
quibusdam ineptiis ita
non male, ne omnis per aliena mos patrius intereat; at vero quod suis
quibusdam ineptiis ita inhaerent ut cuncta extera pro illis flocci pendeant,
immo aperta sua vitia virtutibus praeferant alienis, id vero quis unquam approbarit? Cogor hic
in laudes erumpere eius philosophi qui faciliorem de vitio ad vitium transitum quam ad
virtutem dixit; nempe admodum vere, quod in iis, de quibus agimus, licet experiri: mutatis non
nihil moribus ubi a prisca illa tenacitate descitum est, iam in omne novitatis genus
erumpitur:
inhaerent ut cuncta extera pro illis flocci pendeant,
immo aperta sua vitia virtutibus praeferant alienis, id vero quis unquam approbarit? Cogor hic
in laudes erumpere eius philosophi qui faciliorem de vitio ad vitium transitum quam ad
virtutem dixit; nempe admodum vere, quod in iis, de quibus agimus, licet experiri: mutatis non
nihil moribus ubi a prisca illa tenacitate descitum est, iam in omne novitatis genus
erumpitur: quod tamen sua auctores invidia, quod adhuc sint exigui, constat.
Ad alia nunc venio: quis ignorat Croatarum in litteras
quis unquam approbarit? Cogor hic
in laudes erumpere eius philosophi qui faciliorem de vitio ad vitium transitum quam ad
virtutem dixit; nempe admodum vere, quod in iis, de quibus agimus, licet experiri: mutatis non
nihil moribus ubi a prisca illa tenacitate descitum est, iam in omne novitatis genus
erumpitur: quod tamen sua auctores invidia, quod adhuc sint exigui, constat.
Ad alia nunc venio: quis ignorat Croatarum in litteras eruditosque homines odium?
Exsecrandum morem! Cum vituperare quem quis cogitat, litteris deditum dicit; ita qui
vere, quod in iis, de quibus agimus, licet experiri: mutatis non
nihil moribus ubi a prisca illa tenacitate descitum est, iam in omne novitatis genus
erumpitur: quod tamen sua auctores invidia, quod adhuc sint exigui, constat.
Ad alia nunc venio: quis ignorat Croatarum in litteras eruditosque homines odium?
Exsecrandum morem! Cum vituperare quem quis cogitat, litteris deditum dicit; ita qui maximus
apud alios honoris titulus est, apud miseram gentem istam in opprobrium vertitur. Iam invidiam
illam, illos dolos, quibus aestimationem eiusmodi
quod adhuc sint exigui, constat.
Ad alia nunc venio: quis ignorat Croatarum in litteras eruditosque homines odium?
Exsecrandum morem! Cum vituperare quem quis cogitat, litteris deditum dicit; ita qui maximus
apud alios honoris titulus est, apud miseram gentem istam in opprobrium vertitur. Iam invidiam
illam, illos dolos, quibus aestimationem eiusmodi hominis minuere, honores impedire, procurare
adversitates student, quis unquam satis deploret?
Est haec praeterea seu ira divum, seu propria pravitate contracta illis passio ut cuncta
opprobrio
datur; si iter illi virtute stratum sit, haec sugillatur: mille eius defectus primum privatos
inter audias, mox apud principem quoque similibus non abstinetur. Hinc inprompti erga virtutem
gentilium animi ac, ut ut adsit, tegere satius videtur. Inde acerba aliorum in gentem
dominatio, ipsis honor nullus, patria ipsa in exterorum manus iam iam concessit: suavia tamen
haec et, ut invidiam expleas, praetereuntur; misero gentis fato quae prona iam in exitium,
quid sit, quod illam eo impellat, discriminis, plane ignorat. Periimus profecto,
haec sugillatur: mille eius defectus primum privatos
inter audias, mox apud principem quoque similibus non abstinetur. Hinc inprompti erga virtutem
gentilium animi ac, ut ut adsit, tegere satius videtur. Inde acerba aliorum in gentem
dominatio, ipsis honor nullus, patria ipsa in exterorum manus iam iam concessit: suavia tamen
haec et, ut invidiam expleas, praetereuntur; misero gentis fato quae prona iam in exitium,
quid sit, quod illam eo impellat, discriminis, plane ignorat. Periimus profecto, cives,
periimus, ni dii et nos meliora: at cunctis quis
erga virtutem
gentilium animi ac, ut ut adsit, tegere satius videtur. Inde acerba aliorum in gentem
dominatio, ipsis honor nullus, patria ipsa in exterorum manus iam iam concessit: suavia tamen
haec et, ut invidiam expleas, praetereuntur; misero gentis fato quae prona iam in exitium,
quid sit, quod illam eo impellat, discriminis, plane ignorat. Periimus profecto, cives,
periimus, ni dii et nos meliora: at cunctis quis istud tribuat deus? Mentem quis omnium mutet?
Sed erit aliquis fors favor quondam deum; nos cogitationis acerbitate orationem
studio ut plurimum fluctuant,
praesertim si eius, qui princeps considet, lenitas audaciae furorique isti locum concedat.
Peream si unquam subtile nec minus proficuum egregii cuiuspiam civis consilium comitiorum
suffragia tulit!
Gens est praeterea, ut magis in septentrionem prona, ita Italis minus ingeniosa, et quae
crebro post factum sapiat. Vino plus nimio, veneri minus indulgetur, nisi id externis e vitiis
peregrinus quis adferat. Multus superstitioni locus vel apud optimates: ex externis aestimare
omnia consueverunt. Hinc
quis adferat. Multus superstitioni locus vel apud optimates: ex externis aestimare
omnia consueverunt. Hinc praecipua virtus modestia, excitata ingenia contemnuntur. Adulatio
quoque frequens vitium atque ut crebra erga eos, qui praecellunt, et saepe foeda servitus, ita
nullus in exigenda ab iis, qui subsunt, modus. Aemulationis vis ingens in
plerisque unde, quibuscum de dignitate aliqua iis contentio est, capitales fere reputant
inimicos.
His tam perditis gentis moribus servire qui recuset, novator ambitiosus,
Hinc praecipua virtus modestia, excitata ingenia contemnuntur. Adulatio
quoque frequens vitium atque ut crebra erga eos, qui praecellunt, et saepe foeda servitus, ita
nullus in exigenda ab iis, qui subsunt, modus. Aemulationis vis ingens in
plerisque unde, quibuscum de dignitate aliqua iis contentio est, capitales fere reputant
inimicos.
His tam perditis gentis moribus servire qui recuset, novator ambitiosus, contemptor legum,
patriae inimicus habetur, ni suam vivendi rationem sic instituat ut
ambitiosus, contemptor legum,
patriae inimicus habetur, ni suam vivendi rationem sic instituat ut "frons" (quod ait Seneca)
"populo conveniat, intus omnia sint dissimilia."
propositum est ut post explicatos gentis mores illud, quoad res
fieri patietur, ostendamus qui nec iis quibus ceteri vitiis volutari et a populari abesse
indignatione valeamus. Ad quod cum favor superum, tum fortunae indulgentia non levis, postremo
nostra opera expeditaque in depromendis consiliis ratio adesse debent. Sed illa quidem ut dare
alienum, ita persequi non nostrum est; de posteriori, ut nostra fert imbecillitas, expediamur.
Duplicem ego cum inter nostros, tum in omni republica vivendi rationem puto, duram illam et
leniorem
tum fortunae indulgentia non levis, postremo
nostra opera expeditaque in depromendis consiliis ratio adesse debent. Sed illa quidem ut dare
alienum, ita persequi non nostrum est; de posteriori, ut nostra fert imbecillitas, expediamur.
Duplicem ego cum inter nostros, tum in omni republica vivendi rationem puto, duram illam et
leniorem alteram; cuius exempla cum alibi, tum Romae possumus capere infinita. Illam princeps
Cato professus est, posterioris clarissimum exemplum Cicero dedit; nempe ille vir alioquin
natura gravis, cum insuper
nempe ille vir alioquin
natura gravis, cum insuper philosophiae adiunxisset praesidia, sine ullis artificiorum
ambagibus reipublicae recto tramite consultum ivit; Cicero suas temporibus rationes
accommodans cum illo consilia mutare, nunc hac nunc illa via reipublicae prodesse in more
habuit. Ac tunc quidem quis uberius reipublicae profuerit, eventus docuit; nam Cato (ut
Plutarchus testatur) manente adhuc concordia importuni, scissa infelicis consiliarii nomen
habuit, dum "per abrupta" (ut ait Tacitus), "sed nullo reipublicae usu ambitiosa morte
adhuc concordia importuni, scissa infelicis consiliarii nomen
habuit, dum "per abrupta" (ut ait Tacitus), "sed nullo reipublicae usu ambitiosa morte
inclaresceret."
nobis prorsus incongruam et horum potissimum temporum rationi minime accommodatam,
praetereamus; posteriorem, quae sua ad tempus consilia dirigit, persequamur.
Cuius quidem similiter duplex est modus: nam vel ita vivendum est ut cuncta ceteroquin
patria retineas, in congressibus tantum rarum et, ubi adfueris, severum te praestes; aut ita
consilia sunt instituenda ut in omnibus omnino, quoad suscepta te vitae ratio permittit, sis
popularis. Multae utriusque difficultates, medium coniectu difficile est; illud
quae sua ad tempus consilia dirigit, persequamur.
Cuius quidem similiter duplex est modus: nam vel ita vivendum est ut cuncta ceteroquin
patria retineas, in congressibus tantum rarum et, ubi adfueris, severum te praestes; aut ita
consilia sunt instituenda ut in omnibus omnino, quoad suscepta te vitae ratio permittit, sis
popularis. Multae utriusque difficultates, medium coniectu difficile est; illud
si praestes, erit quidem aliqua civium erga te reverentia; at difficilis, morosi, superbi
demum
suscepta te vitae ratio permittit, sis
popularis. Multae utriusque difficultates, medium coniectu difficile est; illud
si praestes, erit quidem aliqua civium erga te reverentia; at difficilis, morosi, superbi
demum famam vix effugias et quod in populare odium facile concedat; postremum si teneas,
habebis fortasse aliquam mortalium benevolentiam; at nulla tui observatio, consilia nihil
ponderis obtinebunt. Itaque optimum quidem factu fuerit hinc aliquid, inde cetera retinere, ut
cum reverentia benevolentiam quoque
concedat; postremum si teneas,
habebis fortasse aliquam mortalium benevolentiam; at nulla tui observatio, consilia nihil
ponderis obtinebunt. Itaque optimum quidem factu fuerit hinc aliquid, inde cetera retinere, ut
cum reverentia benevolentiam quoque civium retineas; at in re multa difficultas, in modo vix
ullum discrimen adhibeas. Illud tamen hic pro se quisque naviter advertere debet, ne quid
invita (quod aiunt) Minerva faciat. Et sua et eius, cum quo agitur, spectanda est indoles:
multos prae blando vultu severitas decet, quosdam hac ipsa
si teneas,
habebis fortasse aliquam mortalium benevolentiam; at nulla tui observatio, consilia nihil
ponderis obtinebunt. Itaque optimum quidem factu fuerit hinc aliquid, inde cetera retinere, ut
cum reverentia benevolentiam quoque civium retineas; at in re multa difficultas, in modo vix
ullum discrimen adhibeas. Illud tamen hic pro se quisque naviter advertere debet, ne quid
invita (quod aiunt) Minerva faciat. Et sua et eius, cum quo agitur, spectanda est indoles:
multos prae blando vultu severitas decet, quosdam hac ipsa magis quam omni
nam "laetitia (ut ait Seneca) iuvenem,
frons decet tristis senem."
Omnis de modo in Croatia vivendi quaestio ad duo potissimum refferri potest; nempe ad
publicas cuiusque actiones et ad domestica singulorum negotia remque familiarem. De ista ut
ordiar, id antea praemonendum putavi non esse unam tam certam stabilemque agendi regulam sive
in domesticis his, de quibus agimus, negotiis, sive in publica cuiusque vitae ratione, quae
singulis apta sit adhiberi; nam quibus aut communi via vulgi incedere aut spreto populari
favore ea tantum, quae recta ac patriae utilia sint, praefracte consectari est constitutum,
hos
potissimum refferri potest; nempe ad
publicas cuiusque actiones et ad domestica singulorum negotia remque familiarem. De ista ut
ordiar, id antea praemonendum putavi non esse unam tam certam stabilemque agendi regulam sive
in domesticis his, de quibus agimus, negotiis, sive in publica cuiusque vitae ratione, quae
singulis apta sit adhiberi; nam quibus aut communi via vulgi incedere aut spreto populari
favore ea tantum, quae recta ac patriae utilia sint, praefracte consectari est constitutum,
hos a nostris procul abesse documentis oportet. In iis
sive in publica cuiusque vitae ratione, quae
singulis apta sit adhiberi; nam quibus aut communi via vulgi incedere aut spreto populari
favore ea tantum, quae recta ac patriae utilia sint, praefracte consectari est constitutum,
hos a nostris procul abesse documentis oportet. In iis ipsis, qui media ingressi via neque
duram illam prorsus, quia nimium invidiosam, nec laxam rursus alteram, quia ut plurimum
erroneam, tenere in animis induxerunt, in iis, inquam, ipsis multa diversitas est; ut enim
quisque natura severior aut liberalis magis, sic
tantum, quae recta ac patriae utilia sint, praefracte consectari est constitutum,
hos a nostris procul abesse documentis oportet. In iis ipsis, qui media ingressi via neque
duram illam prorsus, quia nimium invidiosam, nec laxam rursus alteram, quia ut plurimum
erroneam, tenere in animis induxerunt, in iis, inquam, ipsis multa diversitas est; ut enim
quisque natura severior aut liberalis magis, sic diversam vivendi normam assumunt. Hos ego
omnes afferre nec constitui et, si constituerim, praestare nequaquam possim. Satis itaque
fuerit si id efficiam
patriae utilia sint, praefracte consectari est constitutum,
hos a nostris procul abesse documentis oportet. In iis ipsis, qui media ingressi via neque
duram illam prorsus, quia nimium invidiosam, nec laxam rursus alteram, quia ut plurimum
erroneam, tenere in animis induxerunt, in iis, inquam, ipsis multa diversitas est; ut enim
quisque natura severior aut liberalis magis, sic diversam vivendi normam assumunt. Hos ego
omnes afferre nec constitui et, si constituerim, praestare nequaquam possim. Satis itaque
fuerit si id efficiam quo vel unam recte in
in iis, inquam, ipsis multa diversitas est; ut enim
quisque natura severior aut liberalis magis, sic diversam vivendi normam assumunt. Hos ego
omnes afferre nec constitui et, si constituerim, praestare nequaquam possim. Satis itaque
fuerit si id efficiam quo vel unam recte in Croatia vivendi ostendam viam.
Ac quoniam ad posita superius capita recurrendum est, id primum exsequar quis in domestica
re nostros inter modus tenendus sit; quod trifariam me optime facturum existimo, si quid in se
primum, mox quid in familia, postremo quid in
normam assumunt. Hos ego
omnes afferre nec constitui et, si constituerim, praestare nequaquam possim. Satis itaque
fuerit si id efficiam quo vel unam recte in Croatia vivendi ostendam viam.
Ac quoniam ad posita superius capita recurrendum est, id primum exsequar quis in domestica
re nostros inter modus tenendus sit; quod trifariam me optime facturum existimo, si quid in se
primum, mox quid in familia, postremo quid in posessionibus inanimis faciendum ei sit,
ostendero, qui prudenter nostros inter vitam agere velit.
Quod ad
Satis itaque
fuerit si id efficiam quo vel unam recte in Croatia vivendi ostendam viam.
Ac quoniam ad posita superius capita recurrendum est, id primum exsequar quis in domestica
re nostros inter modus tenendus sit; quod trifariam me optime facturum existimo, si quid in se
primum, mox quid in familia, postremo quid in posessionibus inanimis faciendum ei sit,
ostendero, qui prudenter nostros inter vitam agere velit.
Quod ad ipsam sui personam attinet, recte quisque fecerit si, antequam aut uxorem ducat aut
ulterius in republica
si id efficiam quo vel unam recte in Croatia vivendi ostendam viam.
Ac quoniam ad posita superius capita recurrendum est, id primum exsequar quis in domestica
re nostros inter modus tenendus sit; quod trifariam me optime facturum existimo, si quid in se
primum, mox quid in familia, postremo quid in posessionibus inanimis faciendum ei sit,
ostendero, qui prudenter nostros inter vitam agere velit.
Quod ad ipsam sui personam attinet, recte quisque fecerit si, antequam aut uxorem ducat aut
ulterius in republica sit versatus, nec habitu
recte in Croatia vivendi ostendam viam.
Ac quoniam ad posita superius capita recurrendum est, id primum exsequar quis in domestica
re nostros inter modus tenendus sit; quod trifariam me optime facturum existimo, si quid in se
primum, mox quid in familia, postremo quid in posessionibus inanimis faciendum ei sit,
ostendero, qui prudenter nostros inter vitam agere velit.
Quod ad ipsam sui personam attinet, recte quisque fecerit si, antequam aut uxorem ducat aut
ulterius in republica sit versatus, nec habitu exquisito nec multis epulis nec
si quid in se
primum, mox quid in familia, postremo quid in posessionibus inanimis faciendum ei sit,
ostendero, qui prudenter nostros inter vitam agere velit.
Quod ad ipsam sui personam attinet, recte quisque fecerit si, antequam aut uxorem ducat aut
ulterius in republica sit versatus, nec habitu exquisito nec multis epulis nec magno velit
comitatu resplendere. Inurunt enim haec, si ea ante tempus exerceas, quandam ambitionis notam
quae multas res gerendas postea officiat amplamque sermonum materiam praebeat, a quo
facillimus ad
comitatu resplendere. Inurunt enim haec, si ea ante tempus exerceas, quandam ambitionis notam
quae multas res gerendas postea officiat amplamque sermonum materiam praebeat, a quo
facillimus ad populare odium transitus est. Universim itaque in id intendat
animum ne causas sermonum serat, quod ilico futurum sciat si ulla in re eiusmodi coeperit
emicare. Itaque talia ut sint in eo omnia contendat qualia ipse in aliis conspicatur. Unde
consequitur ipsum ne convivia quidem plus nimio debere detrectare etsi id
ambitionis notam
quae multas res gerendas postea officiat amplamque sermonum materiam praebeat, a quo
facillimus ad populare odium transitus est. Universim itaque in id intendat
animum ne causas sermonum serat, quod ilico futurum sciat si ulla in re eiusmodi coeperit
emicare. Itaque talia ut sint in eo omnia contendat qualia ipse in aliis conspicatur. Unde
consequitur ipsum ne convivia quidem plus nimio debere detrectare etsi id litterarum causa
libenter forsan faceret; nam hac in parte omnino necessitati
amplamque sermonum materiam praebeat, a quo
facillimus ad populare odium transitus est. Universim itaque in id intendat
animum ne causas sermonum serat, quod ilico futurum sciat si ulla in re eiusmodi coeperit
emicare. Itaque talia ut sint in eo omnia contendat qualia ipse in aliis conspicatur. Unde
consequitur ipsum ne convivia quidem plus nimio debere detrectare etsi id litterarum causa
libenter forsan faceret; nam hac in parte omnino necessitati acquiescendum est. Id autem
praesertim in vestibus omni, qua
a quo
facillimus ad populare odium transitus est. Universim itaque in id intendat
animum ne causas sermonum serat, quod ilico futurum sciat si ulla in re eiusmodi coeperit
emicare. Itaque talia ut sint in eo omnia contendat qualia ipse in aliis conspicatur. Unde
consequitur ipsum ne convivia quidem plus nimio debere detrectare etsi id litterarum causa
libenter forsan faceret; nam hac in parte omnino necessitati acquiescendum est. Id autem
praesertim in vestibus omni, qua fieri potest, ratione fugiendum est ne
quod ilico futurum sciat si ulla in re eiusmodi coeperit
emicare. Itaque talia ut sint in eo omnia contendat qualia ipse in aliis conspicatur. Unde
consequitur ipsum ne convivia quidem plus nimio debere detrectare etsi id litterarum causa
libenter forsan faceret; nam hac in parte omnino necessitati acquiescendum est. Id autem
praesertim in vestibus omni, qua fieri potest, ratione fugiendum est ne quid novitatis
appareat; quod cur cavendum sit, ex iis quae supra diximus, cum de gentis moribus tractaremus,
apparet. Aliud quod hoc in genere dici
Itaque talia ut sint in eo omnia contendat qualia ipse in aliis conspicatur. Unde
consequitur ipsum ne convivia quidem plus nimio debere detrectare etsi id litterarum causa
libenter forsan faceret; nam hac in parte omnino necessitati acquiescendum est. Id autem
praesertim in vestibus omni, qua fieri potest, ratione fugiendum est ne quid novitatis
appareat; quod cur cavendum sit, ex iis quae supra diximus, cum de gentis moribus tractaremus,
apparet. Aliud quod hoc in genere dici commode posset, nihil superest; aut enim mox, dum de
familia nobis
nam hac in parte omnino necessitati acquiescendum est. Id autem
praesertim in vestibus omni, qua fieri potest, ratione fugiendum est ne quid novitatis
appareat; quod cur cavendum sit, ex iis quae supra diximus, cum de gentis moribus tractaremus,
apparet. Aliud quod hoc in genere dici commode posset, nihil superest; aut enim mox, dum de
familia nobis sermo futurus est, dicenda sunt, aut ad publica cuiusque actiones referuntur.
Illud itaque, quod consequitur, de familia videamus. Quo in genere id primum cavere oportet
ne peregrinam a
de gentis moribus tractaremus,
apparet. Aliud quod hoc in genere dici commode posset, nihil superest; aut enim mox, dum de
familia nobis sermo futurus est, dicenda sunt, aut ad publica cuiusque actiones referuntur.
Illud itaque, quod consequitur, de familia videamus. Quo in genere id primum cavere oportet
ne peregrinam a servitiis turbam habeamus. Hoc enim et est et habetur patriae perniciosum
acerbeque in priori episcopo a gente nostra est adversum, ut unum fere istud sit quod Croatas
externam nonnihil dominationem faciat aspernari. Huic
sermo futurus est, dicenda sunt, aut ad publica cuiusque actiones referuntur.
Illud itaque, quod consequitur, de familia videamus. Quo in genere id primum cavere oportet
ne peregrinam a servitiis turbam habeamus. Hoc enim et est et habetur patriae perniciosum
acerbeque in priori episcopo a gente nostra est adversum, ut unum fere istud sit quod Croatas
externam nonnihil dominationem faciat aspernari. Huic proximum est ita suos in officio servos
continere ut nec querendi iis de domino nec fastidiendi occasio detur; nam id quoque ad famam
cavere oportet
ne peregrinam a servitiis turbam habeamus. Hoc enim et est et habetur patriae perniciosum
acerbeque in priori episcopo a gente nostra est adversum, ut unum fere istud sit quod Croatas
externam nonnihil dominationem faciat aspernari. Huic proximum est ita suos in officio servos
continere ut nec querendi iis de domino nec fastidiendi occasio detur; nam id quoque ad famam
popularem non parum confert eos habere servos qui suum ubique dominum cum laude nominent. Vidi
ego eum, qui id neglexerit, non tantum servorum turba, verum aliis
id omittere nequaquam possum quod ab Amado toties inculcatum accepi, nihil coram servis
praeter dignitatem suam vel ioci causa esse faciendum, ne contemptus inde servilis ex more
sequatur. Accedit quod nihil unquam eiusmodi, quoad fieri potest, servo comitti debeat quod ab
eo in vulgus editum domino fraudi esse possit. Cogitanti hic mihi multa in vita civili
occurrere quae sine famulorum ministerio exsequi haudquaquam possint, rursusque reputanti
quantum id servis audaciae, quantum in dominos potestatis tribuat, quantumque subsit periculi
ne aut
nihil coram servis
praeter dignitatem suam vel ioci causa esse faciendum, ne contemptus inde servilis ex more
sequatur. Accedit quod nihil unquam eiusmodi, quoad fieri potest, servo comitti debeat quod ab
eo in vulgus editum domino fraudi esse possit. Cogitanti hic mihi multa in vita civili
occurrere quae sine famulorum ministerio exsequi haudquaquam possint, rursusque reputanti
quantum id servis audaciae, quantum in dominos potestatis tribuat, quantumque subsit periculi
ne aut ipsis sponte discedentibus, aut a domino gravi quadam de causa (ut
eiusmodi, quoad fieri potest, servo comitti debeat quod ab
eo in vulgus editum domino fraudi esse possit. Cogitanti hic mihi multa in vita civili
occurrere quae sine famulorum ministerio exsequi haudquaquam possint, rursusque reputanti
quantum id servis audaciae, quantum in dominos potestatis tribuat, quantumque subsit periculi
ne aut ipsis sponte discedentibus, aut a domino gravi quadam de causa (ut persaepe usu venit)
dimissis secreta eiusmodi omnia in vulgus exeant, ut fieri ipse iam observavi: haec, inquam,
reputanti mihi id commode vitari
exsequi haudquaquam possint, rursusque reputanti
quantum id servis audaciae, quantum in dominos potestatis tribuat, quantumque subsit periculi
ne aut ipsis sponte discedentibus, aut a domino gravi quadam de causa (ut persaepe usu venit)
dimissis secreta eiusmodi omnia in vulgus exeant, ut fieri ipse iam observavi: haec, inquam,
reputanti mihi id commode vitari a nobis posse visum est ea ratione ne ullos nisi colonos
nostros in quacunque ministerii genere habeamus, quos et amplior coercendi potestas et
discedere haudquaquam permissum
ipsis sponte discedentibus, aut a domino gravi quadam de causa (ut persaepe usu venit)
dimissis secreta eiusmodi omnia in vulgus exeant, ut fieri ipse iam observavi: haec, inquam,
reputanti mihi id commode vitari a nobis posse visum est ea ratione ne ullos nisi colonos
nostros in quacunque ministerii genere habeamus, quos et amplior coercendi potestas et
discedere haudquaquam permissum est.
Suas tamen hoc quoque consilium habet difficultates subestque fugae primum, tum furti
rapinarumque periculum suam quemque colonum domum ditare cogitante.
tum furti
rapinarumque periculum suam quemque colonum domum ditare cogitante. Sed illi quidem prudenti
domini lenitate occurri potest, quod me ipsum non raro vidisse memini; furtis autem domini
vigilantia poenarumque metus modum ponet. Non adferam hic ea quae sive a Cicerone in prima ad
Quintum fratrem epistola, sive ab aliis passim auctoribus egregie monumentis sunt consignata,
quod a nostro proposito aliena sint. De colonis tantum, qui et ipsi pars familiae sunt, pauca
adicere me oportet; quibus quis modus adhibendus sit cognoscere non habet
Atque id quidem experientia iam ostendit nihil eos aeque ac nimiam domini lenitatem
extollere insolentesque et ad omne facinoris genus reddere prorsus pronos. Sed mihi natura
minime acerbo omniumque, quoad fieri potest, mortalium benevolentiam cupienti durius quidquam
hoc in genere constituere non libet, praesertim quod ipse quorundam memini quos minime
insolentes domini tamen sui cupidos observavi. Itaque nos quoque eo decet collimare; quamquam
difficillimum in re modum esse omnino intelligam, tempus tamen locusque nobis eum
subministrabunt si
omniumque, quoad fieri potest, mortalium benevolentiam cupienti durius quidquam
hoc in genere constituere non libet, praesertim quod ipse quorundam memini quos minime
insolentes domini tamen sui cupidos observavi. Itaque nos quoque eo decet collimare; quamquam
difficillimum in re modum esse omnino intelligam, tempus tamen locusque nobis eum
subministrabunt si intenti in id animo ipsorum colonorum mores et devinciendi eos
opportunitatem diligenter observantes suum rigori quoque, ubi opus fuerit, locum relinquamus.
Itaque de hoc quidquam in praesens
constituere non libet, praesertim quod ipse quorundam memini quos minime
insolentes domini tamen sui cupidos observavi. Itaque nos quoque eo decet collimare; quamquam
difficillimum in re modum esse omnino intelligam, tempus tamen locusque nobis eum
subministrabunt si intenti in id animo ipsorum colonorum mores et devinciendi eos
opportunitatem diligenter observantes suum rigori quoque, ubi opus fuerit, locum relinquamus.
Itaque de hoc quidquam in praesens statuere praetermitto quod res est quae nisi ad temporis
locique opportunitatem decidi
in re modum esse omnino intelligam, tempus tamen locusque nobis eum
subministrabunt si intenti in id animo ipsorum colonorum mores et devinciendi eos
opportunitatem diligenter observantes suum rigori quoque, ubi opus fuerit, locum relinquamus.
Itaque de hoc quidquam in praesens statuere praetermitto quod res est quae nisi ad temporis
locique opportunitatem decidi haudquaquam potest; id universim monuisse sufficiat
strictissimam in exigendis operis ceterisque dominalibus (ut nostri appellant) iuribus
adhibendam esse severitatem quam mox
diligenter observantes suum rigori quoque, ubi opus fuerit, locum relinquamus.
Itaque de hoc quidquam in praesens statuere praetermitto quod res est quae nisi ad temporis
locique opportunitatem decidi haudquaquam potest; id universim monuisse sufficiat
strictissimam in exigendis operis ceterisque dominalibus (ut nostri appellant) iuribus
adhibendam esse severitatem quam mox blando vultu ceterisque popularibus artibus lenias.
De poenis tantum dicere superest de quibus ut plurimum solet variari: an videlicet ob omne
delictum et an
oporteat adhiberi? Mihi quidem barbarus semper et ab omni
humanitate alienus mos ille visus est ut feris peius iumentisque coloni tractentur; nam
bestias ipsas meliores domini haud unquam adeo caedunt ut quidam nostratum suos colonos. Sed
eorum rursus pervicaciam et quod secus in disciplina contineri non posse videantur
consideranti dubitare usu venit an non ex necessitate laudari hoc factum debeat. Faciant
igitur alii ut aliis placet, ego id mihi hac in re pro norma constitui: ita agere ut neque
iustitiae disciplinaeque inferam detrimentum, et cum
unquam adeo caedunt ut quidam nostratum suos colonos. Sed
eorum rursus pervicaciam et quod secus in disciplina contineri non posse videantur
consideranti dubitare usu venit an non ex necessitate laudari hoc factum debeat. Faciant
igitur alii ut aliis placet, ego id mihi hac in re pro norma constitui: ita agere ut neque
iustitiae disciplinaeque inferam detrimentum, et cum homine rem mihi esse nunquam sim immemor.
Ad uxorem iam filiosque, quia praestantissimam familiae partem, postremo transeamus. Fuerit
id multum rationibus eius, qui
familiae partem, postremo transeamus. Fuerit
id multum rationibus eius, qui populariter vivere constituerit, accommodatum si non inferiorem
nec aliunde nisi e patria aut ad summum Ungaria ducat. At ego multos aetatis nostrae claros
viros secus fecisse memoria teneo nec ultra in hoc quam murmur populare offendisse; quorum si
quis vestigia vellet aemulari ne illi quidem amplius quidquam posset evenire. Itaque si
eiusmodi inde commodum sive ad rei familiaris augmentum, sive etiam ad vitae tranquillitatem
consecuturum se intelligat, quod popularis
consecuturum se intelligat, quod popularis illius odii detrimento longe superius sit, non
ausim ego eiusmodi factum improbare.
Iam patria eam lingua quantocius imbuere et ad cuncta popularia conformare quod expediat,
nemo est qui non videt; nam id universim in uxore aeque atque se ipso cavendum
est ne quid novitatis appareat neve sermonibus causas detur. Itaque suis eam instituere
principiis et a consueto mulieribus res habendi peregrinas desiderio avertere multum sane
expediat.
Ab
ita normam quoque
vivendi viri (ut sapientissime Plutarchus monuit) amplectatur. Iam maximam, quoad fieri
potest, vitae consensionem ut suadeam, propositum non admittit, quippe id alioquin
pernecessarium est et esse habetur solentque prudentes viri, ut facilius id assequantur, in
levioribus quibusdam mulieri concedere, quae tamen suae in uxorem auctoritati nihil officiant.
Id tantum monere me omnino oportet ut, quantum industria nostra valebit, excolere illam et ea,
si fieri possit, politia imbuere non desistamus qua exteras feminas sublime nimium
monuit) amplectatur. Iam maximam, quoad fieri
potest, vitae consensionem ut suadeam, propositum non admittit, quippe id alioquin
pernecessarium est et esse habetur solentque prudentes viri, ut facilius id assequantur, in
levioribus quibusdam mulieri concedere, quae tamen suae in uxorem auctoritati nihil officiant.
Id tantum monere me omnino oportet ut, quantum industria nostra valebit, excolere illam et ea,
si fieri possit, politia imbuere non desistamus qua exteras feminas sublime nimium fulgere
conspicimus. Sit aliquis vestitus splendor, sit in
suae in uxorem auctoritati nihil officiant.
Id tantum monere me omnino oportet ut, quantum industria nostra valebit, excolere illam et ea,
si fieri possit, politia imbuere non desistamus qua exteras feminas sublime nimium fulgere
conspicimus. Sit aliquis vestitus splendor, sit in exteris excipiendis tractandisque permissa
comitas, quae tamen sermonibus ansam nequaquam praebeat. Si verbosa sit, modestiam; si
subrustica, elegantiam docebimus. Nunquam illi feminarum illustrium consortium prohibeatur; ad
illos muliercularum coetus, qui in maritorum
splendor, sit in exteris excipiendis tractandisque permissa
comitas, quae tamen sermonibus ansam nequaquam praebeat. Si verbosa sit, modestiam; si
subrustica, elegantiam docebimus. Nunquam illi feminarum illustrium consortium prohibeatur; ad
illos muliercularum coetus, qui in maritorum insectatione potissimum consistunt, ne
admittatur. Id compositis primum ad id sermonibus suadendum est quod, si res fieri non
patiatur, quod eo iam magnitudinis vitium istud excrevit ut matronas fere omnes pervaserit,
tum proximum est ita illam formare ut se in his
qui in maritorum insectatione potissimum consistunt, ne
admittatur. Id compositis primum ad id sermonibus suadendum est quod, si res fieri non
patiatur, quod eo iam magnitudinis vitium istud excrevit ut matronas fere omnes pervaserit,
tum proximum est ita illam formare ut se in his modestissimam aeque ac sapientissimam
praebeat.
Sit suus illi labor nec sua condicione indignus. Litteris se ut occuparet, optandum id
quidem foret; at vereor ne amplius quidquam. Ubi enim eiusmodi feminam reperias quae id non
respuat aut prava contra
foret; at vereor ne amplius quidquam. Ubi enim eiusmodi feminam reperias quae id non
respuat aut prava contra litteras opinione aut, quod frequentius est, desidia muliebri; ut
taceam quod nihil uspiam sit quod popularem magis illi viroque suo infamiam possit procurare.
Itaque in totum ne ego quidem id suaserim; in parte non est quod impediat, nempe ubi per
nimium otium licet librorum aliquid ipsam revolvere, quod tum praesertim facile potest evenire
si, ut sunt apud nos nonnullae, Italicas litteras teneat.
Cogor hic invitus licet in eam
Ubi enim eiusmodi feminam reperias quae id non
respuat aut prava contra litteras opinione aut, quod frequentius est, desidia muliebri; ut
taceam quod nihil uspiam sit quod popularem magis illi viroque suo infamiam possit procurare.
Itaque in totum ne ego quidem id suaserim; in parte non est quod impediat, nempe ubi per
nimium otium licet librorum aliquid ipsam revolvere, quod tum praesertim facile potest evenire
si, ut sunt apud nos nonnullae, Italicas litteras teneat.
Cogor hic invitus licet in eam descendere quaestionem quae ut contrariis
Itaque in totum ne ego quidem id suaserim; in parte non est quod impediat, nempe ubi per
nimium otium licet librorum aliquid ipsam revolvere, quod tum praesertim facile potest evenire
si, ut sunt apud nos nonnullae, Italicas litteras teneat.
Cogor hic invitus licet in eam descendere quaestionem quae ut contrariis studiis maxime
agitatur, ita plurimum invidiae apud illum, contra quem sentias, afferat: nimirum an rei
tantum familiaris administratio mulieris opus sit? Longus sim, si per auctorum testimonia et
per rationum ambages rem vellem
eiusmodi habere coniuges
necessum est quae nobis e contra imperent opusque quod ipsis proprium, quia nonnihil durius
est, fastidiant, et ista otii potius refugia quam veros labores consectentur. Eludendam
reponunt alii simulacris istis mulierum vanitatem ut integra nobis in rebus seriis auctoritas
constet. Nec eas opera sibi propria fastidire, sed non eadem decora omnibus. Continuam illam
per agros et villam cursitationem, illam exquisitam rerum minimarum curam feminas, quas supra
servilem condicionem dii evexerint, nequaquam decere. Cedo enim
evexerint, nequaquam decere. Cedo enim rusticum aliquem villae
praefectum, quid infra haec ab illo exiges? Ne nobis quidem id gloriosum fore si earum
commercio gaudeamus quae a servis et rusticis nonnisi opinione distent.
Bina haec (ut vidistis) capita quaestio habet: an in extrinsecis his uxori sit deferendum et
an rei familiaris administratio atque ea dura nonnihilque subrustica, qualis nostrates inter
prioribus praesertim temporibus viguit, proprium nobilium feminarum opus sit? Quod illam
attinet, verum id quidem indubitatumque est virorum
praerogativam
accesisse; at postquam eam iam accepere, cum nemo sit qui eam non concedat, nos quoque non
abnuemus. De altera id pariter omnibus compertum habetur mulieri rei familiaris
administrationem incumbere; at num dura illa et an omni tempore omnique feminae competat, in
dubium revocatur. Hic ego, ut ut alii existiment, ita dicendum puto, primum ut, sicut aliis
omnibus in rebus, ita in hoc quoque a libera femina vel etiam viro nihil praeter dignitatem
fiat. Licet illi quid rerum ubique agatur inspicere et pro potestate corrigere mutareque;
abnuemus. De altera id pariter omnibus compertum habetur mulieri rei familiaris
administrationem incumbere; at num dura illa et an omni tempore omnique feminae competat, in
dubium revocatur. Hic ego, ut ut alii existiment, ita dicendum puto, primum ut, sicut aliis
omnibus in rebus, ita in hoc quoque a libera femina vel etiam viro nihil praeter dignitatem
fiat. Licet illi quid rerum ubique agatur inspicere et pro potestate corrigere mutareque; at
proprias labore rustico manus inquinare neque condicioni congruit et a sanioribus omnibus
De altera id pariter omnibus compertum habetur mulieri rei familiaris
administrationem incumbere; at num dura illa et an omni tempore omnique feminae competat, in
dubium revocatur. Hic ego, ut ut alii existiment, ita dicendum puto, primum ut, sicut aliis
omnibus in rebus, ita in hoc quoque a libera femina vel etiam viro nihil praeter dignitatem
fiat. Licet illi quid rerum ubique agatur inspicere et pro potestate corrigere mutareque; at
proprias labore rustico manus inquinare neque condicioni congruit et a sanioribus omnibus
reprehenditur. Ego autem
reservabit, ea quae propius adsunt, mulieri committet gubernanda, nempe dum ruri agitur; nam
si vitam urbanam ducat, supervacanea utique haec illi cuncta fuerint.
Haec de familia; cuius quamquam nati etiam pars maior sint, de iis tamen in praesenti
disserere supersedebo, quod me temporis orationisque limites excedere oporteret, si totam eos
erudiendi educandique rationem sermone complecti vellem. Quod eo libentius praetermitto quod
nihil fere hoc in genere sit quod singulare patriae nostrae dici possit.
cuius quamquam nati etiam pars maior sint, de iis tamen in praesenti
disserere supersedebo, quod me temporis orationisque limites excedere oporteret, si totam eos
erudiendi educandique rationem sermone complecti vellem. Quod eo libentius praetermitto quod
nihil fere hoc in genere sit quod singulare patriae nostrae dici possit. Platonem itaque
Aristotelemque aut iuniores his Plutarchum et Quintilianum, vel e recentioribus Campanellam
Maphaeumque Vegium inspicere satis sit ei qui recte prudenterque filios suos velit educare.
Iam ad ultimam
De aedibus id ei primum, qui populariter velit vivere, est fugiendum
ne ad exteram magnificentiam apparatae patrii moris contemptum praeferant. Atque id quidem
hactenus prorsus oportuit; nunc, ubi peregrina iam apud complures ornamenta conspici
coeptavere, vereor ne re in plures (ut fieri assolet) sensim diffusa non modo supervacuum, sed
etiam subrusticum consilium istud evadat. Utcunque sit, nos mores hominum condicionemque
temporis oportet aestimare, id autem prorsus vitare ne immoderato in aedificando luxu
peccetur; id enim, uti et alia
ornamenta conspici
coeptavere, vereor ne re in plures (ut fieri assolet) sensim diffusa non modo supervacuum, sed
etiam subrusticum consilium istud evadat. Utcunque sit, nos mores hominum condicionemque
temporis oportet aestimare, id autem prorsus vitare ne immoderato in aedificando luxu
peccetur; id enim, uti et alia omnia quae conciliando prodigi nomini inserviunt, mirum quam
malam in civibus de nobis opinionem efficiunt quae postea rebus gerendis ut plurimum officit.
Iam agros omnemque quae proprie dicitur posessionem quod attinet,
etiam subrusticum consilium istud evadat. Utcunque sit, nos mores hominum condicionemque
temporis oportet aestimare, id autem prorsus vitare ne immoderato in aedificando luxu
peccetur; id enim, uti et alia omnia quae conciliando prodigi nomini inserviunt, mirum quam
malam in civibus de nobis opinionem efficiunt quae postea rebus gerendis ut plurimum officit.
Iam agros omnemque quae proprie dicitur posessionem quod attinet, non leve nobis Italia
subministrat argumentum eam non pro debito et aequo excoli. Dii boni! quam exiguum terrae
quae postea rebus gerendis ut plurimum officit.
Iam agros omnemque quae proprie dicitur posessionem quod attinet, non leve nobis Italia
subministrat argumentum eam non pro debito et aequo excoli. Dii boni! quam exiguum terrae
spatium complures illic homines alit, cum in Croatia vix infinita iugerum spatia occupantesque
complura montium iuga silvae unius necessitatem domus expleant. Haud abnuerim discrimen
intercedere pro regione; id affirmo non pro natura soli fructum a nobis Croatiae capi. In
lignis id ostendisse sufficiat, quae quis
terrae
spatium complures illic homines alit, cum in Croatia vix infinita iugerum spatia occupantesque
complura montium iuga silvae unius necessitatem domus expleant. Haud abnuerim discrimen
intercedere pro regione; id affirmo non pro natura soli fructum a nobis Croatiae capi. In
lignis id ostendisse sufficiat, quae quis nescit quanta secentur prodigalitate, quanta
socordia colligantur, cum in Italia ne virgam quidem per inertiam interire conspicias!
Exemplum igitur nos in aliena terra edoctos oportet accipere ut maximam pro modulo suo
iuga silvae unius necessitatem domus expleant. Haud abnuerim discrimen
intercedere pro regione; id affirmo non pro natura soli fructum a nobis Croatiae capi. In
lignis id ostendisse sufficiat, quae quis nescit quanta secentur prodigalitate, quanta
socordia colligantur, cum in Italia ne virgam quidem per inertiam interire conspicias!
Exemplum igitur nos in aliena terra edoctos oportet accipere ut maximam pro modulo suo
utilitatem soli capiamus.
Sed utinam vel haec, quae nobis sponte sua regio subministrat quodque nostris superest
pro regione; id affirmo non pro natura soli fructum a nobis Croatiae capi. In
lignis id ostendisse sufficiat, quae quis nescit quanta secentur prodigalitate, quanta
socordia colligantur, cum in Italia ne virgam quidem per inertiam interire conspicias!
Exemplum igitur nos in aliena terra edoctos oportet accipere ut maximam pro modulo suo
utilitatem soli capiamus.
Sed utinam vel haec, quae nobis sponte sua regio subministrat quodque nostris superest
usibus, distrahere liceat! Nihil ambigo posse id omnino impetrari si studium in hoc gentis
igitur nos in aliena terra edoctos oportet accipere ut maximam pro modulo suo
utilitatem soli capiamus.
Sed utinam vel haec, quae nobis sponte sua regio subministrat quodque nostris superest
usibus, distrahere liceat! Nihil ambigo posse id omnino impetrari si studium in hoc gentis
nostrae exarderet. Sed suas populus ipse miserias calamitatesque ignorat, quae autem utilia
sunt, sueta gentis ignavia praetermittuntur. Atqui audere nec cassum ignavis
querelis remedium implorare, sed agere atque tentare necessum
Ne nunc quidem
vetitum omne commercium est; quotus tamen quisque est qui sibi inde primum, mox etiam patriae
prospiciat? Immo contra obnitimur iisque, qui haec exercent, infamiam nescio quam aspergimus
prorsusque detestamur.
Rem arduam! et quae saepius mihi mentem in contraria distraxerit dum dubito an famae
populari an suae potius patriaeque utilitati sit acquiescendum. Postremo tamen constitui
minoris esse vulgarem auram quam ut spontaneas eius gratia miserias subeamus. Quidquid itaque
vulgus obmurmuret, colenda esse a nobilitate in
in contraria distraxerit dum dubito an famae
populari an suae potius patriaeque utilitati sit acquiescendum. Postremo tamen constitui
minoris esse vulgarem auram quam ut spontaneas eius gratia miserias subeamus. Quidquid itaque
vulgus obmurmuret, colenda esse a nobilitate in rerum suarum subsidium commercia puto, tum ob
quotidianas has tributorum difficultates, id fere necessarium evaserit, tum quod id apud
exteros omnes factitetur. Deum immortalem! nisi ex commercio aes quodpiam in patriam influat,
quum tantum illinc quotidie per mille vias
Quidquid itaque
vulgus obmurmuret, colenda esse a nobilitate in rerum suarum subsidium commercia puto, tum ob
quotidianas has tributorum difficultates, id fere necessarium evaserit, tum quod id apud
exteros omnes factitetur. Deum immortalem! nisi ex commercio aes quodpiam in patriam influat,
quum tantum illinc quotidie per mille vias efferatur, qui vel aliquid in ea aeris poterit
reperiri? Haec iis inculcanda sunt, qui id infra dignitatem suam esse arbitrantur.
Lenienda verbis invidia est neque id passim, sed apud eos quos magis ratio
commercia puto, tum ob
quotidianas has tributorum difficultates, id fere necessarium evaserit, tum quod id apud
exteros omnes factitetur. Deum immortalem! nisi ex commercio aes quodpiam in patriam influat,
quum tantum illinc quotidie per mille vias efferatur, qui vel aliquid in ea aeris poterit
reperiri? Haec iis inculcanda sunt, qui id infra dignitatem suam esse arbitrantur.
Lenienda verbis invidia est neque id passim, sed apud eos quos magis ratio regit. Hi primum
in sententiam, si fieri potest, nostram traducendi sunt, ut sensim in plures
quum tantum illinc quotidie per mille vias efferatur, qui vel aliquid in ea aeris poterit
reperiri? Haec iis inculcanda sunt, qui id infra dignitatem suam esse arbitrantur.
Lenienda verbis invidia est neque id passim, sed apud eos quos magis ratio regit. Hi primum
in sententiam, si fieri potest, nostram traducendi sunt, ut sensim in plures exemplum
transeat. Sic populari, quantum fieri potest, invidiae est occurrendum. Atque id quidem non in
hoc tantummodo casu, sed universim omnibus in rebus suaserim velut facillimum vitandae
popularis
aliquid in ea aeris poterit
reperiri? Haec iis inculcanda sunt, qui id infra dignitatem suam esse arbitrantur.
Lenienda verbis invidia est neque id passim, sed apud eos quos magis ratio regit. Hi primum
in sententiam, si fieri potest, nostram traducendi sunt, ut sensim in plures exemplum
transeat. Sic populari, quantum fieri potest, invidiae est occurrendum. Atque id quidem non in
hoc tantummodo casu, sed universim omnibus in rebus suaserim velut facillimum vitandae
popularis invidiae excolendaeque Croatiae modum.
Quo in genere
Lenienda verbis invidia est neque id passim, sed apud eos quos magis ratio regit. Hi primum
in sententiam, si fieri potest, nostram traducendi sunt, ut sensim in plures exemplum
transeat. Sic populari, quantum fieri potest, invidiae est occurrendum. Atque id quidem non in
hoc tantummodo casu, sed universim omnibus in rebus suaserim velut facillimum vitandae
popularis invidiae excolendaeque Croatiae modum.
Quo in genere id praetermittere haud possum, quin admoneam eos qui extera imbuti disciplina
prae ceteris rationi concedunt ut,
sed apud eos quos magis ratio regit. Hi primum
in sententiam, si fieri potest, nostram traducendi sunt, ut sensim in plures exemplum
transeat. Sic populari, quantum fieri potest, invidiae est occurrendum. Atque id quidem non in
hoc tantummodo casu, sed universim omnibus in rebus suaserim velut facillimum vitandae
popularis invidiae excolendaeque Croatiae modum.
Quo in genere id praetermittere haud possum, quin admoneam eos qui extera imbuti disciplina
prae ceteris rationi concedunt ut, quoniam nostram in patria iuventutem excolere
ut sensim in plures exemplum
transeat. Sic populari, quantum fieri potest, invidiae est occurrendum. Atque id quidem non in
hoc tantummodo casu, sed universim omnibus in rebus suaserim velut facillimum vitandae
popularis invidiae excolendaeque Croatiae modum.
Quo in genere id praetermittere haud possum, quin admoneam eos qui extera imbuti disciplina
prae ceteris rationi concedunt ut, quoniam nostram in patria iuventutem excolere desperatum
est, in id vi omni conatuque incumbant quo plurimos civium ad relegandos studiorum causa in
casu, sed universim omnibus in rebus suaserim velut facillimum vitandae
popularis invidiae excolendaeque Croatiae modum.
Quo in genere id praetermittere haud possum, quin admoneam eos qui extera imbuti disciplina
prae ceteris rationi concedunt ut, quoniam nostram in patria iuventutem excolere desperatum
est, in id vi omni conatuque incumbant quo plurimos civium ad relegandos studiorum causa in
exteras regiones liberos suos persuadeant. Durum id equidem et periculis expensisque,
depravandi praeterea occasionibus infame; at melius
velut facillimum vitandae
popularis invidiae excolendaeque Croatiae modum.
Quo in genere id praetermittere haud possum, quin admoneam eos qui extera imbuti disciplina
prae ceteris rationi concedunt ut, quoniam nostram in patria iuventutem excolere desperatum
est, in id vi omni conatuque incumbant quo plurimos civium ad relegandos studiorum causa in
exteras regiones liberos suos persuadeant. Durum id equidem et periculis expensisque,
depravandi praeterea occasionibus infame; at melius reputanti facile probatum, si cogitaverit
et
Quo in genere id praetermittere haud possum, quin admoneam eos qui extera imbuti disciplina
prae ceteris rationi concedunt ut, quoniam nostram in patria iuventutem excolere desperatum
est, in id vi omni conatuque incumbant quo plurimos civium ad relegandos studiorum causa in
exteras regiones liberos suos persuadeant. Durum id equidem et periculis expensisque,
depravandi praeterea occasionibus infame; at melius reputanti facile probatum, si cogitaverit
et periculis depravationique prudentia posse occurri et expensas ab iis ipsis esse
si cogitaverit
et periculis depravationique prudentia posse occurri et expensas ab iis ipsis esse refundendas
qui inter alias artes hanc quoque possint didicisse. Sed iam sat de ea parte, quae privatas
cuiusque actiones respicit, pro temporis angustia: restat de altera quae in publicis versatur.
Infinitus si singula huius capitis distinctionis membra ordinatim prosequi vellem neque vero
id temporis brevitas patitur. Itaque congesta praeceptorum copia me paucissime ut potero
expediam, contentus si generalia quaedam attulero documenta e quibus
Infinitus si singula huius capitis distinctionis membra ordinatim prosequi vellem neque vero
id temporis brevitas patitur. Itaque congesta praeceptorum copia me paucissime ut potero
expediam, contentus si generalia quaedam attulero documenta e quibus singularia multa, etsi in
praesens omissa, erui possint.
Id autem ante omnia memoria repetendum est nos non in libera quadam republica neque sub
optimatibus vivere, sed regibus, quibus ius vitae necisque dii concesserunt, subesse.
Supervacaneum
congesta praeceptorum copia me paucissime ut potero
expediam, contentus si generalia quaedam attulero documenta e quibus singularia multa, etsi in
praesens omissa, erui possint.
Id autem ante omnia memoria repetendum est nos non in libera quadam republica neque sub
optimatibus vivere, sed regibus, quibus ius vitae necisque dii concesserunt, subesse.
Supervacaneum itaque fuerit elatos illos spiritus et intempestivam praeseferre libertatem,
quin congruos potius tempori condicionique mores assumimus,
republica neque sub
optimatibus vivere, sed regibus, quibus ius vitae necisque dii concesserunt, subesse.
Supervacaneum itaque fuerit elatos illos spiritus et intempestivam praeseferre libertatem,
quin congruos potius tempori condicionique mores assumimus, omniaque, quae pii in principem
subditi sunt, officia ex asse exsequimur. Quo in genere id primum consuli potest, ut sua
dictorum cuique ratio constet. Nihil agendum dicendumve est quod vulgatum principis invidiam
mereatur. Quod expertus moneo, eo felix quod alieno exemplo id impune mihi licuerit
ius vitae necisque dii concesserunt, subesse.
Supervacaneum itaque fuerit elatos illos spiritus et intempestivam praeseferre libertatem,
quin congruos potius tempori condicionique mores assumimus, omniaque, quae pii in principem
subditi sunt, officia ex asse exsequimur. Quo in genere id primum consuli potest, ut sua
dictorum cuique ratio constet. Nihil agendum dicendumve est quod vulgatum principis invidiam
mereatur. Quod expertus moneo, eo felix quod alieno exemplo id impune mihi licuerit didicisse.
Vetus gentilium nostrorum simplicitas et
exemplo id impune mihi licuerit didicisse.
Vetus gentilium nostrorum simplicitas et priscus candor dudum iam exolevit, nunc non quid
solum, sed et coram quibus dicas faciasve circumspiciendum est. Itaque id quidem omni, qua
fieri potest, ratione cavendum est ne a subditi in quodam officio desciscamus; at vero id non
minus opinione mea vitandum est ne, dum obligationi subditi non deesse plus nimio contendimus,
cives nos esse obliviscamur, dumque principi gratificari nimium sollicite volumus, patriae
efficiamur proditores; quod quosdam non sine
tentasse vidimus.
Suus est et principi placendi modus, quem tuto et sine scelere possis exercere; si per
flagitia adrepas aut ipsius te principis aut aliorum invidia perdet. Id ego et scriptorum
testimonio didici et propriis non infrequenter oculis spectavi; quod in nostratibus eo maiori
reprehensione dignum existimandum est quod condignum alioquin nunquam operae pretium ferant;
cum, quacunque demum patriae ruina principi assentati sint, nunquam ad intimam eius amicitiam
aut amplos quosdam honores pertigerint. Desipimus, cives, profecto
quam ad patriae commodum utetur
si mea voluerit sententia stare.
Equidem non ignoro mentione iniecta de iis me oportere artibus uberius disserere quibus
ministrorum gratia possit occupari; at ego, quoniam non usquequaque vacat, brevissime
expediam. Potissima hoc in genere sunt formae naturaeque liberalitas, linguarum, quae in aula
floreant, cognitio, et commune his praesertim temporibus refugium: largitio. Sed in eo maxime
discrimen adhibere oportet ne idem potissimum officiat quod ad nocendum quam ad iuvandum non
minores vires habet.
stare.
Equidem non ignoro mentione iniecta de iis me oportere artibus uberius disserere quibus
ministrorum gratia possit occupari; at ego, quoniam non usquequaque vacat, brevissime
expediam. Potissima hoc in genere sunt formae naturaeque liberalitas, linguarum, quae in aula
floreant, cognitio, et commune his praesertim temporibus refugium: largitio. Sed in eo maxime
discrimen adhibere oportet ne idem potissimum officiat quod ad nocendum quam ad iuvandum non
minores vires habet. Duo sunt quae hoc in genere omitti sine fraude haudquaquam
disserere quibus
ministrorum gratia possit occupari; at ego, quoniam non usquequaque vacat, brevissime
expediam. Potissima hoc in genere sunt formae naturaeque liberalitas, linguarum, quae in aula
floreant, cognitio, et commune his praesertim temporibus refugium: largitio. Sed in eo maxime
discrimen adhibere oportet ne idem potissimum officiat quod ad nocendum quam ad iuvandum non
minores vires habet. Duo sunt quae hoc in genere omitti sine fraude haudquaquam possunt:
primum ut non contentus quis ministrarum promeruisse gratiam eandem litteris
naturaeque liberalitas, linguarum, quae in aula
floreant, cognitio, et commune his praesertim temporibus refugium: largitio. Sed in eo maxime
discrimen adhibere oportet ne idem potissimum officiat quod ad nocendum quam ad iuvandum non
minores vires habet. Duo sunt quae hoc in genere omitti sine fraude haudquaquam possunt:
primum ut non contentus quis ministrarum promeruisse gratiam eandem litteris
semper foveat suscitetque, quod tamen ipsum non modica utrinque cum cautione faciendum est;
alterum ut hunc optimatum
ministrarum promeruisse gratiam eandem litteris
semper foveat suscitetque, quod tamen ipsum non modica utrinque cum cautione faciendum est;
alterum ut hunc optimatum favorem aut prorsus abscondat, quo gentilium non subeat invidiam,
aut omnino in vulgus proferat, quo invidiam metu reverentiaque compescat.
Haec quod ad aulica attinet: quod autem agendam publice in Croatia vitam concernit, id ego
ante omnia consuluerim ut, quoniam mediam inter rigorem nimium et extremam comitatem viam
eligere est constitutum, eam
non modica utrinque cum cautione faciendum est;
alterum ut hunc optimatum favorem aut prorsus abscondat, quo gentilium non subeat invidiam,
aut omnino in vulgus proferat, quo invidiam metu reverentiaque compescat.
Haec quod ad aulica attinet: quod autem agendam publice in Croatia vitam concernit, id ego
ante omnia consuluerim ut, quoniam mediam inter rigorem nimium et extremam comitatem viam
eligere est constitutum, eam vivendi rationem ineamus ut nuspiam nimii, erga inferiores nos
populares potius, erga superiores autem nec non aequalium
rationem ineamus ut nuspiam nimii, erga inferiores nos
populares potius, erga superiores autem nec non aequalium ambitiosiores abstractos magis, erga
neminem vero, quod aiunt, confidentes nos praestemus. Hunc ego unicum modum puto quo
popularium benevolentiae reverentiam in parte aliqua iungere possimus; quod tamen, ut et alia
omnia, secundum temporis condicionem est regulandum; nam in civilibus cum nihil (ut ait
Aristoteles) certi sit, infinitae sunt rerum differentiae quas omnes concipere impossibile, in
re autem prudentia diiudicare
ambitiosiores abstractos magis, erga
neminem vero, quod aiunt, confidentes nos praestemus. Hunc ego unicum modum puto quo
popularium benevolentiae reverentiam in parte aliqua iungere possimus; quod tamen, ut et alia
omnia, secundum temporis condicionem est regulandum; nam in civilibus cum nihil (ut ait
Aristoteles) certi sit, infinitae sunt rerum differentiae quas omnes concipere impossibile, in
re autem prudentia diiudicare oportet.
Iam quoad alia id generale sit ne patrii nos moris fastidiosos unquam demonstremus. Hinc
coetus et
quo
popularium benevolentiae reverentiam in parte aliqua iungere possimus; quod tamen, ut et alia
omnia, secundum temporis condicionem est regulandum; nam in civilibus cum nihil (ut ait
Aristoteles) certi sit, infinitae sunt rerum differentiae quas omnes concipere impossibile, in
re autem prudentia diiudicare oportet.
Iam quoad alia id generale sit ne patrii nos moris fastidiosos unquam demonstremus. Hinc
coetus et convivia quaeque alia a nostrae condicionis hominibus frequentari viderimus ne nos
quidem prorsus oportet aspernari. Sed
popularium autem invidiam subire oportet? Fateor equidem nos occasiones eius
modi pro facultate vitare oportere; quod si autem fortasse accidat ut abesse nobis non sit
integrum, tum deprecando, suadendo, praesentis alicuius illustris mulieris patrocinium
implorando in id incumbere debemus ne vitio id nobis detur; quod si remedio locus non sit,
profecto ego sanitati nostrae et conscientiae potius quam famae prospectum velim.
Hic ego, cum in conviviorum memoriam sermo decurrit, non possum non recordari deterrimi
illius vitii, quod
tum deprecando, suadendo, praesentis alicuius illustris mulieris patrocinium
implorando in id incumbere debemus ne vitio id nobis detur; quod si remedio locus non sit,
profecto ego sanitati nostrae et conscientiae potius quam famae prospectum velim.
Hic ego, cum in conviviorum memoriam sermo decurrit, non possum non recordari deterrimi
illius vitii, quod pravus per omnia usus obtinuit ut nulli inter cenandum nisi de aliorum
defectibus sermones sint. Hinc omnis in claros viros invidia, hinc mutuae dissensiones
proveniunt. Istud si
et conscientiae potius quam famae prospectum velim.
Hic ego, cum in conviviorum memoriam sermo decurrit, non possum non recordari deterrimi
illius vitii, quod pravus per omnia usus obtinuit ut nulli inter cenandum nisi de aliorum
defectibus sermones sint. Hinc omnis in claros viros invidia, hinc mutuae dissensiones
proveniunt. Istud si auferas, nae, dimidium Croatiae miseriarum detraxeris! At nimio plus res
inoluit, nec nisi tardissimum acceptura remedium videtur. Nos tamen ne cessemus abolendae
pravissimae consuetudinis saltem initium
At nimio plus res
inoluit, nec nisi tardissimum acceptura remedium videtur. Nos tamen ne cessemus abolendae
pravissimae consuetudinis saltem initium facere consueto remedio, nempe id ipsum aliis, quibus
nostras probari monitiones intellexerimus, ingerendo; quae res ubi deinde in plures, ut fieri
solet, exierit, dubitari non potest quin minor invidiae locus sit futurus ubi eius fomentum
subtrahetur.
Ceterum id inter praecipua utilissimaque vitae praecepta referri potest, nimirum ne unquam
inveteratas popularium nostrorum opiniones
opiniones, quas illi fide firmius tenent,
pro frivolis (ut sunt) exploduntur. Expertus assero, statim atque id repetieris, te superbi
scioli contemptorisque omnium famam assecuturum. Itaque id prorsus fugiendum est illi cui
populariter vivere sit constitutum, quippe quod non in placido vultu blandisque verbis, sed in
factis popularibus est constitutum. Non aliorum igitur solum opinionem non impugnabit, sed ne
suam quidem vel interrogatus, si a vulgi sententia abhorreat, promet is qui me audierit, nec
unquam instar magistri et quasi alios docere
pro frivolis (ut sunt) exploduntur. Expertus assero, statim atque id repetieris, te superbi
scioli contemptorisque omnium famam assecuturum. Itaque id prorsus fugiendum est illi cui
populariter vivere sit constitutum, quippe quod non in placido vultu blandisque verbis, sed in
factis popularibus est constitutum. Non aliorum igitur solum opinionem non impugnabit, sed ne
suam quidem vel interrogatus, si a vulgi sententia abhorreat, promet is qui me audierit, nec
unquam instar magistri et quasi alios docere velit de humanioribus praesertim litteris
de humanioribus praesertim litteris
sermonem faciet; quin se quoque iis vacare, quoad fieri potest, obteget, nec unquam aliam nisi
boni iuristae famam affectabit.
Iam quae cuique sint fugienda videamus. Primum id cavere oportet ne frequentibus sive
Viennam sive in alias partes profectionibus indulgeamus, ne adulatores aut vagi audire
debeamus. Absit ambitio; nuspiam simus tam magnifici ut prodigi dici possimus. Mulierum etiam
et puellarum plus etiam fortasse debito commercio abstineamus ne impudici libidinibusque
dediti dicamur; quod
uxoribus
proximi sunt. Solet id etiam invidiam non raro parere si stricto et aperto amore aliqui se
complectantur, ut adsint proinde ilico qui nihil antiquius habeant quam eiusmodi amicitiam
perturbare. Itaque amicitia ipsa pro virili tegenda est et quos maxime diligimus, iis in
extrinsecis his minimum deferre oportet; prudens enim amicus de eo non succensebit, aliorum
autem machinationes sic facillime eludentur. Hic ego non repetam ea, quae sive ex dictis
facile possunt consectari sive ex iis, quae tum diximus, cum de gentis moribus dissereremus,
autem machinationes sic facillime eludentur. Hic ego non repetam ea, quae sive ex dictis
facile possunt consectari sive ex iis, quae tum diximus, cum de gentis moribus dissereremus,
elici; non commemorabo serviendum esse gentis praeiudiciis, fugiendaque ea omnia quae, etsi in
re aliter se habeant, in illius sententia censentur esse perversa; non commonebo praecipuam
modestiae, praesertim ab adolescentibus, rationem habendam esse; de comitiis solum quin
aliquid afferam, non possum praeterire.
Haec malignis turbari adversationibus
facillime eludentur. Hic ego non repetam ea, quae sive ex dictis
facile possunt consectari sive ex iis, quae tum diximus, cum de gentis moribus dissereremus,
elici; non commemorabo serviendum esse gentis praeiudiciis, fugiendaque ea omnia quae, etsi in
re aliter se habeant, in illius sententia censentur esse perversa; non commonebo praecipuam
modestiae, praesertim ab adolescentibus, rationem habendam esse; de comitiis solum quin
aliquid afferam, non possum praeterire.
Haec malignis turbari adversationibus supra diximus; restat videre quis a
esse perversa; non commonebo praecipuam
modestiae, praesertim ab adolescentibus, rationem habendam esse; de comitiis solum quin
aliquid afferam, non possum praeterire.
Haec malignis turbari adversationibus supra diximus; restat videre quis a singulis nostrum
hoc in genere modus tenendus sit. Id ante omnia in animo constituendum est ne quid inconsultum
aut patriae nocivum proferamus; quod certe nonnisi politicorum lectione accurataque industria
consequemur. Iam id quoque utile fuerit observare ne, donec iuventus nobis oggeri potest,
modestiae, praesertim ab adolescentibus, rationem habendam esse; de comitiis solum quin
aliquid afferam, non possum praeterire.
Haec malignis turbari adversationibus supra diximus; restat videre quis a singulis nostrum
hoc in genere modus tenendus sit. Id ante omnia in animo constituendum est ne quid inconsultum
aut patriae nocivum proferamus; quod certe nonnisi politicorum lectione accurataque industria
consequemur. Iam id quoque utile fuerit observare ne, donec iuventus nobis oggeri potest,
multum ad dicendum nos intrudamus. Postquam
nobis munerum potestas facta fuerit,
tum quoque consultius erit per alium id, quod intendimus, proponere, nos autem defensoris
potius quam consultoris gerere vices instructis iam ad succurrendum omnibus quos nobis aliquo
nomine obstrictos tenemus.
Haec de modo in Croatia vivendi, qua potui brevitate, in medium attuli; ex quibus id
universim colligas tria potissimum esse quae in Croatia sint exstirpanda: ebrietas, absentum
inter cenandum calumniatio, malaque iuventutis disciplina. Dein id quoque inde consequitur
communem, quidquid
tum quoque consultius erit per alium id, quod intendimus, proponere, nos autem defensoris
potius quam consultoris gerere vices instructis iam ad succurrendum omnibus quos nobis aliquo
nomine obstrictos tenemus.
Haec de modo in Croatia vivendi, qua potui brevitate, in medium attuli; ex quibus id
universim colligas tria potissimum esse quae in Croatia sint exstirpanda: ebrietas, absentum
inter cenandum calumniatio, malaque iuventutis disciplina. Dein id quoque inde consequitur
communem, quidquid effici velis, praestandi
defensoris
potius quam consultoris gerere vices instructis iam ad succurrendum omnibus quos nobis aliquo
nomine obstrictos tenemus.
Haec de modo in Croatia vivendi, qua potui brevitate, in medium attuli; ex quibus id
universim colligas tria potissimum esse quae in Croatia sint exstirpanda: ebrietas, absentum
inter cenandum calumniatio, malaque iuventutis disciplina. Dein id quoque inde consequitur
communem, quidquid effici velis, praestandi modum esse eos, quos nomine aliquo
tibi obnoxios habeas, in
in Croatia sint exstirpanda: ebrietas, absentum
inter cenandum calumniatio, malaque iuventutis disciplina. Dein id quoque inde consequitur
communem, quidquid effici velis, praestandi modum esse eos, quos nomine aliquo
tibi obnoxios habeas, in eandem traducere opinionem. Haec autem in universum sunt praecepta:
sermonum causas nulla novitate serere, popularem in verbis factisque esse, cuncta boni subditi
in principem officia implere, patrium nullatenus morem fastidire.
Haec totius vim continent orationis;
absentum
inter cenandum calumniatio, malaque iuventutis disciplina. Dein id quoque inde consequitur
communem, quidquid effici velis, praestandi modum esse eos, quos nomine aliquo
tibi obnoxios habeas, in eandem traducere opinionem. Haec autem in universum sunt praecepta:
sermonum causas nulla novitate serere, popularem in verbis factisque esse, cuncta boni subditi
in principem officia implere, patrium nullatenus morem fastidire.
Haec totius vim continent orationis; illa enim omnis inde processit, in iisque
inde consequitur
communem, quidquid effici velis, praestandi modum esse eos, quos nomine aliquo
tibi obnoxios habeas, in eandem traducere opinionem. Haec autem in universum sunt praecepta:
sermonum causas nulla novitate serere, popularem in verbis factisque esse, cuncta boni subditi
in principem officia implere, patrium nullatenus morem fastidire.
Haec totius vim continent orationis; illa enim omnis inde processit, in iisque versata est.
Restat precari ut eadem benevolentia, qua me dicere permisistis,
velis, praestandi modum esse eos, quos nomine aliquo
tibi obnoxios habeas, in eandem traducere opinionem. Haec autem in universum sunt praecepta:
sermonum causas nulla novitate serere, popularem in verbis factisque esse, cuncta boni subditi
in principem officia implere, patrium nullatenus morem fastidire.
Haec totius vim continent orationis; illa enim omnis inde processit, in iisque versata est.
Restat precari ut eadem benevolentia, qua me dicere permisistis, finientem quoque
sustineatis."
Haec autem in universum sunt praecepta:
sermonum causas nulla novitate serere, popularem in verbis factisque esse, cuncta boni subditi
in principem officia implere, patrium nullatenus morem fastidire.
Haec totius vim continent orationis; illa enim omnis inde processit, in iisque versata est.
Restat precari ut eadem benevolentia, qua me dicere permisistis, finientem quoque
sustineatis."
Assurexerat discessuros nos ilico existimans, cum Amadus: "Ego quoque" (inquit) "munus a te
mihi impositum brevissime exsequar. Ecclesiasticus
versata est.
Restat precari ut eadem benevolentia, qua me dicere permisistis, finientem quoque
sustineatis."
Assurexerat discessuros nos ilico existimans, cum Amadus: "Ego quoque" (inquit) "munus a te
mihi impositum brevissime exsequar. Ecclesiasticus igitur, dum in collegiis studiorum causa
versatur, haec habet observandas: ne delationibus gaudeat; affabilis in omnes; amicitiam, si
qua forte sibi cum aliquo intercedat, qua potest arte occultet; si favorem habeat superioris,
eo moderatissime utatur nullaque prorsus cuiusdam quasi
sustineatis."
Assurexerat discessuros nos ilico existimans, cum Amadus: "Ego quoque" (inquit) "munus a te
mihi impositum brevissime exsequar. Ecclesiasticus igitur, dum in collegiis studiorum causa
versatur, haec habet observandas: ne delationibus gaudeat; affabilis in omnes; amicitiam, si
qua forte sibi cum aliquo intercedat, qua potest arte occultet; si favorem habeat superioris,
eo moderatissime utatur nullaque prorsus cuiusdam quasi dominationis signa ostendat; si eo sit
destitutus, nihil in eos, qui eum obtinent, dicere facereve
ne delationibus gaudeat; affabilis in omnes; amicitiam, si
qua forte sibi cum aliquo intercedat, qua potest arte occultet; si favorem habeat superioris,
eo moderatissime utatur nullaque prorsus cuiusdam quasi dominationis signa ostendat; si eo sit
destitutus, nihil in eos, qui eum obtinent, dicere facereve praesumat. Sed id praecipuum est
ut ea, quae taceri debent, tacere sciat; nihil enim est quod vitae eius tranquillitatem magis
possit perturbare, quam si omnia, quae ab uno exceperit, alteri referre velit; haec enim est
amplissima
facereve praesumat. Sed id praecipuum est
ut ea, quae taceri debent, tacere sciat; nihil enim est quod vitae eius tranquillitatem magis
possit perturbare, quam si omnia, quae ab uno exceperit, alteri referre velit; haec enim est
amplissima inimicitiarum materies quae, cum in omni vita, tum in collegiis potissimum, ubi
eidem cum inimico (ut aiunt) foco est assidendum, sunt pergraves. Id quoque in vita communi
confert si gravitatem quis semper praeferat nec unquam ad dissolutos illos confidentiae iocos
se immittat. Porro in alioquin supponitur ut
Sed id praecipuum est
ut ea, quae taceri debent, tacere sciat; nihil enim est quod vitae eius tranquillitatem magis
possit perturbare, quam si omnia, quae ab uno exceperit, alteri referre velit; haec enim est
amplissima inimicitiarum materies quae, cum in omni vita, tum in collegiis potissimum, ubi
eidem cum inimico (ut aiunt) foco est assidendum, sunt pergraves. Id quoque in vita communi
confert si gravitatem quis semper praeferat nec unquam ad dissolutos illos confidentiae iocos
se immittat. Porro in alioquin supponitur ut in perspicienda
magis
possit perturbare, quam si omnia, quae ab uno exceperit, alteri referre velit; haec enim est
amplissima inimicitiarum materies quae, cum in omni vita, tum in collegiis potissimum, ubi
eidem cum inimico (ut aiunt) foco est assidendum, sunt pergraves. Id quoque in vita communi
confert si gravitatem quis semper praeferat nec unquam ad dissolutos illos confidentiae iocos
se immittat. Porro in alioquin supponitur ut in perspicienda cuiusque indole non parum laboret
quo se secundum eam prudenter dirigere sciat.
Haec in
materies quae, cum in omni vita, tum in collegiis potissimum, ubi
eidem cum inimico (ut aiunt) foco est assidendum, sunt pergraves. Id quoque in vita communi
confert si gravitatem quis semper praeferat nec unquam ad dissolutos illos confidentiae iocos
se immittat. Porro in alioquin supponitur ut in perspicienda cuiusque indole non parum laboret
quo se secundum eam prudenter dirigere sciat.
Haec in collegiis: unde ubi excesserit, id primum observare eum oportet ut, quasi nihil illi
externi moris inhaessiset, eundem in loquendo modum,
in omni vita, tum in collegiis potissimum, ubi
eidem cum inimico (ut aiunt) foco est assidendum, sunt pergraves. Id quoque in vita communi
confert si gravitatem quis semper praeferat nec unquam ad dissolutos illos confidentiae iocos
se immittat. Porro in alioquin supponitur ut in perspicienda cuiusque indole non parum laboret
quo se secundum eam prudenter dirigere sciat.
Haec in collegiis: unde ubi excesserit, id primum observare eum oportet ut, quasi nihil illi
externi moris inhaessiset, eundem in loquendo modum, eandem in salutando
quoque in vita communi
confert si gravitatem quis semper praeferat nec unquam ad dissolutos illos confidentiae iocos
se immittat. Porro in alioquin supponitur ut in perspicienda cuiusque indole non parum laboret
quo se secundum eam prudenter dirigere sciat.
Haec in collegiis: unde ubi excesserit, id primum observare eum oportet ut, quasi nihil illi
externi moris inhaessiset, eundem in loquendo modum, eandem in salutando humanitatem, quam
ante tenuerat, ne tunc quidem omittat. Iam si parochiam tantum spectet, eam tractandis
mulcendisque
se immittat. Porro in alioquin supponitur ut in perspicienda cuiusque indole non parum laboret
quo se secundum eam prudenter dirigere sciat.
Haec in collegiis: unde ubi excesserit, id primum observare eum oportet ut, quasi nihil illi
externi moris inhaessiset, eundem in loquendo modum, eandem in salutando humanitatem, quam
ante tenuerat, ne tunc quidem omittat. Iam si parochiam tantum spectet, eam tractandis
mulcendisque bonis artibus nobilibus facile consequetur; si vero ulterius prospiciat, maxime
oportet se, dum in collegio adhuc agit,
alioquin supponitur ut in perspicienda cuiusque indole non parum laboret
quo se secundum eam prudenter dirigere sciat.
Haec in collegiis: unde ubi excesserit, id primum observare eum oportet ut, quasi nihil illi
externi moris inhaessiset, eundem in loquendo modum, eandem in salutando humanitatem, quam
ante tenuerat, ne tunc quidem omittat. Iam si parochiam tantum spectet, eam tractandis
mulcendisque bonis artibus nobilibus facile consequetur; si vero ulterius prospiciat, maxime
oportet se, dum in collegio adhuc agit, insigni quodam facinore,
inhaessiset, eundem in loquendo modum, eandem in salutando humanitatem, quam
ante tenuerat, ne tunc quidem omittat. Iam si parochiam tantum spectet, eam tractandis
mulcendisque bonis artibus nobilibus facile consequetur; si vero ulterius prospiciat, maxime
oportet se, dum in collegio adhuc agit, insigni quodam facinore, qualis potissimum defensio
est, illustrare, aut magnam de se iam antea per amicos exspectationem concitare. Quibus si ad
optatam dignitatem pervenerit, tum vero sua prudentia, non nostris artibus est dirigendus. Ad
quod ea
adhuc agit, insigni quodam facinore, qualis potissimum defensio
est, illustrare, aut magnam de se iam antea per amicos exspectationem concitare. Quibus si ad
optatam dignitatem pervenerit, tum vero sua prudentia, non nostris artibus est dirigendus. Ad
quod ea quoque, quae in parte dicta sunt, conferre possunt."
"Immo", inquit Pretus, "haec quoque ad ea, quae a me dicta sunt, possunt accommodari."
Quod fatus in horam quaesivit; quam ubi maturam discessui comperisset, surrexit, nosque
omnes prosperam invicem noctem gratulati
si ad
optatam dignitatem pervenerit, tum vero sua prudentia, non nostris artibus est dirigendus. Ad
quod ea quoque, quae in parte dicta sunt, conferre possunt."
"Immo", inquit Pretus, "haec quoque ad ea, quae a me dicta sunt, possunt accommodari."
Quod fatus in horam quaesivit; quam ubi maturam discessui comperisset, surrexit, nosque
omnes prosperam invicem noctem gratulati discessimus.
sensi humanum animum, sicut ad doloris
gravitatem, ita ad insperati gaudii magnitudinem obstupescere posse. Attonitus ego scrutabar
vias, rimabar modum, indagabam consilia quibus stupenda haec rerum conversio procurari
perficique potuerit. Verum dum parte ex una praecipitii, in cuius margine iam versabamur,
profunditatem, parte vero ex alia facilitatem illam reputavi qua commutatio haec absque ulla
reipublicae perturbatione et per ipsum illum principem peracta est qui vesanis adulatorum
consiliis in transversum actus eversi patrii systematis auctor
potuerit. Verum dum parte ex una praecipitii, in cuius margine iam versabamur,
profunditatem, parte vero ex alia facilitatem illam reputavi qua commutatio haec absque ulla
reipublicae perturbatione et per ipsum illum principem peracta est qui vesanis adulatorum
consiliis in transversum actus eversi patrii systematis auctor fuit, videbar mihi certe videre
id nullo humano consilio, sed insigni divinae providentiae favore evenisse. Itaque ego
diuturno compressi doloris sensu adhuc rigidus, ad sentiendam inexpectatam felicitatem
imparatus,
sensus tam mihi quam et excelso consilio locumtenentiali
explicati me excitarunt, erexerunt, confirmarunt. Ab eo inde tempore iam meus etiam animus
communi laetitiae patere coepit; sensus tamen hic tenuis tantum umbra fuit gaudii illius quod
hodie persentisco dum me liberum in patria iam libera re ipsa constitui, dum meam singulique
civis proprietatem, ut nunc res sunt, salvam esse, dum denique me in medio inclitae
universitatis versari eoque potissimum fine versari sentio, ut communibus
provideamus consiliis qua
iam meus etiam animus
communi laetitiae patere coepit; sensus tamen hic tenuis tantum umbra fuit gaudii illius quod
hodie persentisco dum me liberum in patria iam libera re ipsa constitui, dum meam singulique
civis proprietatem, ut nunc res sunt, salvam esse, dum denique me in medio inclitae
universitatis versari eoque potissimum fine versari sentio, ut communibus
provideamus consiliis qua maxime congrua ratione ea omnia, quae inde ab obitu Augustae
Theresiae innovata sunt, ad priorem legalem statum
priorem legalem statum reponi possint?
Solacii huius magnitudinem sola illa consideratio tantisper diminuit quod videam nostram
posterorumque felicitatem sola hac providentia non absolvi, sed eo nobis omni studio
conitendum esse ut primum quidem, quidquid illegalitatis in aliquam publicae administrationis
partem quandocunque irrepsit, id omne in imminente iam nobis diaeta ita deleatur ut eius nec
vestigium quidem severus actionum nostrarum iudex, posteritas, agnoscere possit; dein vero ut
constitutione nostra in iisdem comitiis ad omnigenum
illa consideratio tantisper diminuit quod videam nostram
posterorumque felicitatem sola hac providentia non absolvi, sed eo nobis omni studio
conitendum esse ut primum quidem, quidquid illegalitatis in aliquam publicae administrationis
partem quandocunque irrepsit, id omne in imminente iam nobis diaeta ita deleatur ut eius nec
vestigium quidem severus actionum nostrarum iudex, posteritas, agnoscere possit; dein vero ut
constitutione nostra in iisdem comitiis ad omnigenum securitatis statum collocata
solidioribus, atque ipsi illam accepimus,
quidem, quidquid illegalitatis in aliquam publicae administrationis
partem quandocunque irrepsit, id omne in imminente iam nobis diaeta ita deleatur ut eius nec
vestigium quidem severus actionum nostrarum iudex, posteritas, agnoscere possit; dein vero ut
constitutione nostra in iisdem comitiis ad omnigenum securitatis statum collocata
solidioribus, atque ipsi illam accepimus, fundamentis nixam ad posteros transmittere possimus
libertatem. Ut idonea hanc in rem consilia conferre possimus, iuvat nos attentius reputare qui
factum sit ut ingenua et
actionum nostrarum iudex, posteritas, agnoscere possit; dein vero ut
constitutione nostra in iisdem comitiis ad omnigenum securitatis statum collocata
solidioribus, atque ipsi illam accepimus, fundamentis nixam ad posteros transmittere possimus
libertatem. Ut idonea hanc in rem consilia conferre possimus, iuvat nos attentius reputare qui
factum sit ut ingenua et secus libertatis admodum tenax natio tam prope ad exitium perduci
potuerit? Sicut enim cognito morbi statu medicus idonea facile medicamenta ordinare potest,
ita detecta genuina, quae
Hungariae catastrophen non alia
de causa tam brevi tempore, tamque facili negotio perfectam fuisse, quam quod longa placidi
Theresiani regni felicitate emolliti nos ex ipso constitutionis nostrae cardine emoveri iam
antea passi simus. Quis enim nescit basim systematis nostri in eo versari, quod sola executiva
potestas principi propria, legislativa e contra cum statibus regni communis sit? Quis ignorat
quod suapte arbitrarium effici debeat imperium, ut primum potestas executiva legislativae
coniungitur, id est, ut primum idem leges condere, idem eas
transgredi, idem denique etiam exsequi potest. Quem denique latet, quod iam ante
Iosephum II potestas executiva non modo de iis, quae stricte ad legislationem
adeoque ad comitia pertinent, multa disposuerit, verum etiam partim ea, quae legibus
constituta sunt, in effectum non perduxerit, partim quaedam legibus etiam adversa statuerit;
urbariorum certe regulationem, studiorum educationisque systema, vectigal tricesimale, pretium
salis, monetae evaluationem, sanctiones poenales, ipsam usque adeo militiae, qua parte
Hungariam respicit,
hunc deputati non ad consulendum, sed tantum ad
informationes praestandas adhibiti fuerint, ac ea quidem, quae de Syrmiensi et Zagrabiensi
decerpta sunt, re ipsa confiniis adiecta fuere, ea tamen, quae de Comitatu Crisiensi
resecabantur, non confiniis regni, sed constituto in meditullio iurisdictionis politicae, sic
dicto Varasdinensi Generalatui addicta, atque ita addicta sunt, ut iam una eius fimbria
Zagrabiensem plane Comitatum a Crisiensi intersecet, quasi iterum erecta alioquin e bonis
nobilium confinia regni coordinare eademque seu
iurisdictionis limites et urbem Segniam intercedit, plaga
penes statum militarem relicta, sicque vetus illa civitas regia, quarti regni status
commembrum, cuius incorporatio tot iam legibus decreta est, militari imperio subiecta sit.
Quid dicam de exitiali illo periculo, in quod unus degener Hungariae filius nos coniecerat,
dum potestatem executivam eo permovit, ut tres inferioris Slavoniae comitatus ab Hungaria
etiam quoad contributionalia avellere, eos huius etiam intuitu cum superioribus coniungere,
sicque e sex istis comitatibus distinctum
eo permovit, ut tres inferioris Slavoniae comitatus ab Hungaria
etiam quoad contributionalia avellere, eos huius etiam intuitu cum superioribus coniungere,
sicque e sex istis comitatibus distinctum ab Hungaria corpus ita efficere voluerit, ut hi ne
legatos quidem suos in posterum ad diaetam mittere potuissent? Verum funestos pravi huius
consilii effectus providentia eius temporis statuum regni huius facile pervidit, constantia
consilium ipsum irritum reddidit, una nos posterosque nostros edocuit, qua potissimum via
eiusmodi exitium in
suos in posterum ad diaetam mittere potuissent? Verum funestos pravi huius
consilii effectus providentia eius temporis statuum regni huius facile pervidit, constantia
consilium ipsum irritum reddidit, una nos posterosque nostros edocuit, qua potissimum via
eiusmodi exitium in perpetuum antevertere possimus.
Omnia haec pluraque eiusmodi alia ante Iosephi II regnum evenerunt; omnia luculenter
ostendunt nos iam antea e cardine systematis nostri, genuino nempe potestatis legislativae
exercitio, emotos fuisse, ut adeo rebus animisque ita
modica vi adhibita, nobis eas, quas pro provinciis arbitrario gubernio de systemate suo
obnoxiis scripsit, leges dictare.
Sed quid nos e reali potestatis legislativae exercitio adeo facile emovit? Huius enim vero
causae partim in potestate executiva, partim in primis eius instrumentis, partim in nobis
ipsis et, ne quid dissimulemus, partim in ipsa etiam constitutione nostra sita fuit. Nimirum
ea est humani animi indoles ut, qui executivam, id est supremam, obtinet potestatem, limitibus
potestatis
eas, quas pro provinciis arbitrario gubernio de systemate suo
obnoxiis scripsit, leges dictare.
Sed quid nos e reali potestatis legislativae exercitio adeo facile emovit? Huius enim vero
causae partim in potestate executiva, partim in primis eius instrumentis, partim in nobis
ipsis et, ne quid dissimulemus, partim in ipsa etiam constitutione nostra sita fuit. Nimirum
ea est humani animi indoles ut, qui executivam, id est supremam, obtinet potestatem, limitibus
potestatis legislativae se constringi
gubernio de systemate suo
obnoxiis scripsit, leges dictare.
Sed quid nos e reali potestatis legislativae exercitio adeo facile emovit? Huius enim vero
causae partim in potestate executiva, partim in primis eius instrumentis, partim in nobis
ipsis et, ne quid dissimulemus, partim in ipsa etiam constitutione nostra sita fuit. Nimirum
ea est humani animi indoles ut, qui executivam, id est supremam, obtinet potestatem, limitibus
potestatis legislativae se constringi illibenter patiatur; ut comitia differre,
dictare.
Sed quid nos e reali potestatis legislativae exercitio adeo facile emovit? Huius enim vero
causae partim in potestate executiva, partim in primis eius instrumentis, partim in nobis
ipsis et, ne quid dissimulemus, partim in ipsa etiam constitutione nostra sita fuit. Nimirum
ea est humani animi indoles ut, qui executivam, id est supremam, obtinet potestatem, limitibus
potestatis legislativae se constringi illibenter patiatur; ut comitia differre, et nomine
provisionalium ordinationum ipse leges
perpetratas fuisse.
Nos ipsi dimiseramus certe curam reipublicae. Nam honorum fortunarumque suarum incrementa
aucupari, pro installationis restaurationisque solennis aut ad summum pro prima reliquarum
congregationum die comparere, ceterum totam negotiorum molem in humeros solius magistratus
reclinare iam solenne habebatur; si inclita universitas eorum, quae, cum ante octennium
magistratum capesserem, hanc in rem praefatus sum, meminisse, tum subsequi temporis usum
tantisper recolere velit, agnoscet certe me nihil invidiosi, nihil
restaurationisque solennis aut ad summum pro prima reliquarum
congregationum die comparere, ceterum totam negotiorum molem in humeros solius magistratus
reclinare iam solenne habebatur; si inclita universitas eorum, quae, cum ante octennium
magistratum capesserem, hanc in rem praefatus sum, meminisse, tum subsequi temporis usum
tantisper recolere velit, agnoscet certe me nihil invidiosi, nihil dicere exaggerati. Iam vero
palam est, quod solus magistratus, nisi statuum et ordinum praesidio fulciatur, usurpationibus
potestatis executivae
legislativam potestatem
respiciunt, obiectis statim constituatur, debet utique hac ratione potestas executiva se ad
usum legum ferendarum collocare. Inde certe evenit ut sub longo quippe 40ta annorum Augustae
condam Theresiae regno tres tantum diaetae celebratae, in harum prima de
insurrectione, in posterioribus duabus de contributionis augmento potissimum actum; ceterum
vix aliquae super gratiori quopiam obiecto leges conditae fuerint, iamque tum ea sustineri
coeperit sententia, quod ad tractatum diaetalem nil, nisi materia
obiectis statim constituatur, debet utique hac ratione potestas executiva se ad
usum legum ferendarum collocare. Inde certe evenit ut sub longo quippe 40ta annorum Augustae
condam Theresiae regno tres tantum diaetae celebratae, in harum prima de
insurrectione, in posterioribus duabus de contributionis augmento potissimum actum; ceterum
vix aliquae super gratiori quopiam obiecto leges conditae fuerint, iamque tum ea sustineri
coeperit sententia, quod ad tractatum diaetalem nil, nisi materia subsidiorum, et forte
iudiciales leges
iamque tum ea sustineri
coeperit sententia, quod ad tractatum diaetalem nil, nisi materia subsidiorum, et forte
iudiciales leges pertineant. Quod summum est, utprimum potestas executiva aliquid
quantumcunque praeiudiciosi extra comitia ordinavit, si status eiusdem abolitionem in diaeta
urgeant, solet suum in id consensum plerumque negare. Atque ita, cum eius etiam consensus ad
legem perferendam necessarius sit, nullum habet constitutio nostra modum, quo factae eiusmodi
per potestatem legislativam extra diaetam ordinationes in irritum valeant
sententia, quod ad tractatum diaetalem nil, nisi materia subsidiorum, et forte
iudiciales leges pertineant. Quod summum est, utprimum potestas executiva aliquid
quantumcunque praeiudiciosi extra comitia ordinavit, si status eiusdem abolitionem in diaeta
urgeant, solet suum in id consensum plerumque negare. Atque ita, cum eius etiam consensus ad
legem perferendam necessarius sit, nullum habet constitutio nostra modum, quo factae eiusmodi
per potestatem legislativam extra diaetam ordinationes in irritum valeant revocari.
Prostat luculentum
eiusdem abolitionem in diaeta
urgeant, solet suum in id consensum plerumque negare. Atque ita, cum eius etiam consensus ad
legem perferendam necessarius sit, nullum habet constitutio nostra modum, quo factae eiusmodi
per potestatem legislativam extra diaetam ordinationes in irritum valeant revocari.
Prostat luculentum eius rei exemplum in responsis, quae postremis comitiis potestas
executiva edidit ad illas statuum propositiones, quibus nonnulla per eam extra diaetam
ordinata antiquanda esse contendebant.
Ipse denique
negare. Atque ita, cum eius etiam consensus ad
legem perferendam necessarius sit, nullum habet constitutio nostra modum, quo factae eiusmodi
per potestatem legislativam extra diaetam ordinationes in irritum valeant revocari.
Prostat luculentum eius rei exemplum in responsis, quae postremis comitiis potestas
executiva edidit ad illas statuum propositiones, quibus nonnulla per eam extra diaetam
ordinata antiquanda esse contendebant.
Ipse denique proponendi condendique articulos modus, illa gravaminum forma, quae commembrum
potestatis legislativae utique non decet, illa frequens ad privilegia, quae coram potestate
legislativa nulla esse debent, provocatio, stylum et reale legislationis exercitium certe non
praeseferunt.
Atque ita et veram malorum, quae nos presserunt, causam in eo sitam esse, quod status e
reali potestatis legislativae exercitio excussi fuerint, et quid potissimum ad id, ut inde
excutiantur, contulerit, iam intelligimus. Eo tantum, ut iam praemisi, conatus et consilia
nostra nos conferre decet: primum, ut status se ad reale
e
reali potestatis legislativae exercitio excussi fuerint, et quid potissimum ad id, ut inde
excutiantur, contulerit, iam intelligimus. Eo tantum, ut iam praemisi, conatus et consilia
nostra nos conferre decet: primum, ut status se ad reale legislativae potestatis exercitium in
primis statim, quae nobis imminent, comitiis reponant, dein vero, ut adumbranda in proximis
comitiis constitutio ita praemuniatur, ne status amplius ullo unquam tempore per potestatem
executivam inde excludi possint.
Ut status his statim, quae imminent, comitiis
id, ut inde
excutiantur, contulerit, iam intelligimus. Eo tantum, ut iam praemisi, conatus et consilia
nostra nos conferre decet: primum, ut status se ad reale legislativae potestatis exercitium in
primis statim, quae nobis imminent, comitiis reponant, dein vero, ut adumbranda in proximis
comitiis constitutio ita praemuniatur, ne status amplius ullo unquam tempore per potestatem
executivam inde excludi possint.
Ut status his statim, quae imminent, comitiis reale legislationis exercitium resumant, vix
aliquid puto obstiturum. Si enim
resumant, vix
aliquid puto obstiturum. Si enim certam, per quam maioris repraesentantum partis voluntas tuto
cognosci possit, normam defixerint: si deinde totam per singulas legislativae, executivae, et
iudicialis potestatis partes constitutionem attentius expenderint; quae in illa dubia sunt,
explanaverint; quae superflua resecaverint, quae vero manca suppleverint; si constitutionis
praesidium ad omnem, quae Hungariam incolit, hominum classem extenderint, praesertim vero si
in ipsa illa modum, quo contribuens sublevetur, statuerint, sicque in
iudicialis potestatis partes constitutionem attentius expenderint; quae in illa dubia sunt,
explanaverint; quae superflua resecaverint, quae vero manca suppleverint; si constitutionis
praesidium ad omnem, quae Hungariam incolit, hominum classem extenderint, praesertim vero si
in ipsa illa modum, quo contribuens sublevetur, statuerint, sicque in ordinatum compendium
missam non modo pro cynosura publicae administrationis, sed et pro basi inauguralium
diplomatum stabiliverint: porro, si aut certum et periodicum comitiorum
quae in illa dubia sunt,
explanaverint; quae superflua resecaverint, quae vero manca suppleverint; si constitutionis
praesidium ad omnem, quae Hungariam incolit, hominum classem extenderint, praesertim vero si
in ipsa illa modum, quo contribuens sublevetur, statuerint, sicque in ordinatum compendium
missam non modo pro cynosura publicae administrationis, sed et pro basi inauguralium
diplomatum stabiliverint: porro, si aut certum et periodicum comitiorum
terminum defixerint, aut certe eadem de diaeta in diaetam ita
sicque in ordinatum compendium
missam non modo pro cynosura publicae administrationis, sed et pro basi inauguralium
diplomatum stabiliverint: porro, si aut certum et periodicum comitiorum
terminum defixerint, aut certe eadem de diaeta in diaetam ita indixerint, ut ad illa
repraesentantes nationis absque alia convocatione non tantum possint, sed et debeant
comparere: si denique ipsum modum et formam leges proponendi et perferendi activitati et
dignitati potestatis legislativae magis conformaverint, iam se ad
non tantum possint, sed et debeant
comparere: si denique ipsum modum et formam leges proponendi et perferendi activitati et
dignitati potestatis legislativae magis conformaverint, iam se ad reale legislationis
exercitium collocabunt.
Quae autem ad status in hoc reali legislationis exercitio futuris etiam temporibus
conservandos pertinent, ea nunc eo facilius constitui possunt, quod favore Numinis talis nobis
princeps obtigerit, qui genuinis sanae philosophiae principiis imbutus non populum propter
principem, sed hunc propter
futuris etiam temporibus
conservandos pertinent, ea nunc eo facilius constitui possunt, quod favore Numinis talis nobis
princeps obtigerit, qui genuinis sanae philosophiae principiis imbutus non populum propter
principem, sed hunc propter populum existere palam profitetur: qui in illa, cui ante
imperabat, provincia ipsum criminis laesae maiestatis nomen sustulit, poenam vero amissionis
bonorum a rapacitate fisci ortum sumpsisse agnovit, qui denique primus omnium, qui inde ab
orbe condito imperarunt, principum tantam innocenter pressae humanitatis
sumpsisse agnovit, qui denique primus omnium, qui inde ab
orbe condito imperarunt, principum tantam innocenter pressae humanitatis compassionem habuit,
ut peculiare constituerit aerarium, e quo indemnes reddantur ii, qui per infelicem aliquam
circumstantiarum complicationem in criminalem inciderunt quidem quaestionem, subinde tamen per
iudicium innocentes sunt declarati. Sub pio hoc principe, cum rara (ut de Traiano Plinius ait)
temporum felicitate sentire quae velis et, quae sentis, dicere liceat, non erit difficile
omnia ea, quae ad excludendos
Sub pio hoc principe, cum rara (ut de Traiano Plinius ait)
temporum felicitate sentire quae velis et, quae sentis, dicere liceat, non erit difficile
omnia ea, quae ad excludendos a reali legislationis exercitio status contulisse supra
ostendimus, submovere sicque efformandam in his comitiis constitutionem ita praemunire, ut
nullus etiam successorum eius eam amplius evertere possit.
Si id ipsum pro fundamentali lege declaretur, quod princeps nullam prorsus extra diaetam
legem perferre, sed eas tantum, quae in comitiis statuuntur, effectui dare
submovere sicque efformandam in his comitiis constitutionem ita praemunire, ut
nullus etiam successorum eius eam amplius evertere possit.
Si id ipsum pro fundamentali lege declaretur, quod princeps nullam prorsus extra diaetam
legem perferre, sed eas tantum, quae in comitiis statuuntur, effectui dare possit: si
statuatur ut, si quae tamen seu vero, seu specioso praesentaneae necessitatis titulo
ordinaverit, ea in primis comitiis ante omnia in examen revocentur, et si quid eorum publico
bono non conducere visum fuerit, illud citra etiam
id ipsum pro fundamentali lege declaretur, quod princeps nullam prorsus extra diaetam
legem perferre, sed eas tantum, quae in comitiis statuuntur, effectui dare possit: si
statuatur ut, si quae tamen seu vero, seu specioso praesentaneae necessitatis titulo
ordinaverit, ea in primis comitiis ante omnia in examen revocentur, et si quid eorum publico
bono non conducere visum fuerit, illud citra etiam consensum potestatis executivae ilico
valeat abrogari: ad provisionales autem eiusmodi ordinationes quod nec errectio, cassatio,
separatio,
lege declaretur, quod princeps nullam prorsus extra diaetam
legem perferre, sed eas tantum, quae in comitiis statuuntur, effectui dare possit: si
statuatur ut, si quae tamen seu vero, seu specioso praesentaneae necessitatis titulo
ordinaverit, ea in primis comitiis ante omnia in examen revocentur, et si quid eorum publico
bono non conducere visum fuerit, illud citra etiam consensum potestatis executivae ilico
valeat abrogari: ad provisionales autem eiusmodi ordinationes quod nec errectio, cassatio,
separatio, coniunctio, aut alio translatio
bono non conducere visum fuerit, illud citra etiam consensum potestatis executivae ilico
valeat abrogari: ad provisionales autem eiusmodi ordinationes quod nec errectio, cassatio,
separatio, coniunctio, aut alio translatio tribunalium aut dicasteriorum, nec alia quaecunque
in politicis, oeconomicis, iudicialibus, ecclesiasticis, religionariis, aut litterariis
systematica regulatio pertineat, sed haec omnia per potestatem executivam praevie quidem
praeparari possint, ante tamen eorum introductionem in diaeta referri, ibi de illis constitui
debeat:
aut dicasteriorum, nec alia quaecunque
in politicis, oeconomicis, iudicialibus, ecclesiasticis, religionariis, aut litterariis
systematica regulatio pertineat, sed haec omnia per potestatem executivam praevie quidem
praeparari possint, ante tamen eorum introductionem in diaeta referri, ibi de illis constitui
debeat: si decernendum in comitiis tributum, praecipuum legislationis obiectum, nonnisi ad
proxima usque comitia duraturum declaretur: denique si, quod nos in particulari attinet, eam
iniverimus rationem, ut nos indissolubili nexu
iudicialibus, ecclesiasticis, religionariis, aut litterariis
systematica regulatio pertineat, sed haec omnia per potestatem executivam praevie quidem
praeparari possint, ante tamen eorum introductionem in diaeta referri, ibi de illis constitui
debeat: si decernendum in comitiis tributum, praecipuum legislationis obiectum, nonnisi ad
proxima usque comitia duraturum declaretur: denique si, quod nos in particulari attinet, eam
iniverimus rationem, ut nos indissolubili nexu Hungariae iungamus – non poterit suos amplius
limites potestas
executivam praevie quidem
praeparari possint, ante tamen eorum introductionem in diaeta referri, ibi de illis constitui
debeat: si decernendum in comitiis tributum, praecipuum legislationis obiectum, nonnisi ad
proxima usque comitia duraturum declaretur: denique si, quod nos in particulari attinet, eam
iniverimus rationem, ut nos indissolubili nexu Hungariae iungamus – non poterit suos amplius
limites potestas executiva egredi.
Quod autem instrumenta eius attinet: si decretum fuerit, ut supremus regni senatus e
repraesentantibus
potestas executiva egredi.
Quod autem instrumenta eius attinet: si decretum fuerit, ut supremus regni senatus e
repraesentantibus circulorum efformandus ad principem immediate referat; ut id pro crimine
falsi habeatur, si caput senatus nomine huius quid expediverit, quod in pleno
senatu relatum non sit, aut vero si ad privatam talium pertractationem se immiserit, quae ad
agenda totius senatus referuntur; ut supremi comitis munus ad mentem Fundamentalis
Andreae II Decreti articuli 16. et 30.
munus ad mentem Fundamentalis
Andreae II Decreti articuli 16. et 30. conferatur, ac alii etiam magistratus non
sanguini, sed capacitati et meritis tribuantur; ne iurisdictio militaris et politica; aut haec
et iudicialis; immo ne politica quidem et cameralis in unum idemque individuum congerantur, et
ne uni soli individuo ulla potestas privative conferatur; denique ut magistratus omnes tanquam
instrumenta potestatis executivae de omni, de quo potestas legislativa rationem habere
voluerit, facto eam reddere teneatur: si, inquam,
periculum imminebit.
Nos ipsos quod attinet, cum vera libertas inter arbitrarium imperium et anarchiam media sit,
sicut illud impedire, ita hanc omni ratione vitare debemus. Id ut assequamur, plura certe
causae publicae sacrificia nos facere oportebit. In arbitrario enim imperio una civium classis
ad honores, alia ad lucrosa officia, ad exemptionem a communibus oneribus alia obrepere solet:
vera libertas exigit ut tam beneficia quam onera reipublicae communia sint. In arbitrario
imperio concentrata in paucis manibus tota vis
plura certe
causae publicae sacrificia nos facere oportebit. In arbitrario enim imperio una civium classis
ad honores, alia ad lucrosa officia, ad exemptionem a communibus oneribus alia obrepere solet:
vera libertas exigit ut tam beneficia quam onera reipublicae communia sint. In arbitrario
imperio concentrata in paucis manibus tota vis publica facilem reddit mandatorum principis
effectuationem. In temperata monarchia, ut vis publica quam rarissime adhibeatur adeoque ut
singulus civium leges non tantum sponte sua, sed et alacriter exsequatur,
nos facere oportebit. In arbitrario enim imperio una civium classis
ad honores, alia ad lucrosa officia, ad exemptionem a communibus oneribus alia obrepere solet:
vera libertas exigit ut tam beneficia quam onera reipublicae communia sint. In arbitrario
imperio concentrata in paucis manibus tota vis publica facilem reddit mandatorum principis
effectuationem. In temperata monarchia, ut vis publica quam rarissime adhibeatur adeoque ut
singulus civium leges non tantum sponte sua, sed et alacriter exsequatur, interest. Hic est
lapis ille Lydius qui
ad lucrosa officia, ad exemptionem a communibus oneribus alia obrepere solet:
vera libertas exigit ut tam beneficia quam onera reipublicae communia sint. In arbitrario
imperio concentrata in paucis manibus tota vis publica facilem reddit mandatorum principis
effectuationem. In temperata monarchia, ut vis publica quam rarissime adhibeatur adeoque ut
singulus civium leges non tantum sponte sua, sed et alacriter exsequatur, interest. Hic est
lapis ille Lydius qui ostendit an populus aliquis libertate aut servitute dignus sit. Si enim
cives abrogata
transmittamus, antiquos nos mores resumere oportet; sola enim
frugalitate absque avaritia et zelo patriae serviendi absque ambitione libertas et comparari
et iam parta tuto retineri potest.
Hi sunt privati mei circa perficiendam et ad statum securitatis collocandam in proximis
comitiis constitutionem sensus. Hos ego inclitae universitati in postrema hac, quam ante
diaetam celebramus, congregatione ea de causa proponendos existimavi ut interea, dum agendorum
series obiectum hoc pertractare admiserit, eos expendere, superinde mature
absque avaritia et zelo patriae serviendi absque ambitione libertas et comparari
et iam parta tuto retineri potest.
Hi sunt privati mei circa perficiendam et ad statum securitatis collocandam in proximis
comitiis constitutionem sensus. Hos ego inclitae universitati in postrema hac, quam ante
diaetam celebramus, congregatione ea de causa proponendos existimavi ut interea, dum agendorum
series obiectum hoc pertractare admiserit, eos expendere, superinde mature deliberare sicque
ea, quae hac de re in proxima
sensus. Hos ego inclitae universitati in postrema hac, quam ante
diaetam celebramus, congregatione ea de causa proponendos existimavi ut interea, dum agendorum
series obiectum hoc pertractare admiserit, eos expendere, superinde mature deliberare sicque
ea, quae hac de re in proxima regni huius congregatione proponenda esse
existimaverit, tanto facilius constituere possit.
Nunc recta ordinis ratio exigit ut ante omnia, quae ad reponendam in pristinum statum
administrationem publicam pertinent,
eos expendere, superinde mature deliberare sicque
ea, quae hac de re in proxima regni huius congregatione proponenda esse
existimaverit, tanto facilius constituere possit.
Nunc recta ordinis ratio exigit ut ante omnia, quae ad reponendam in pristinum statum
administrationem publicam pertinent, conficiantur. Provide quidem inclita universitas pleraque
hanc in rem iam decrevit. Cum tamen restent adhuc nonnulla: cum congregatio illa, e qua haec
emanarunt, per illegalem et potestatem et praesidem indicta fuerit:
proponenda esse
existimaverit, tanto facilius constituere possit.
Nunc recta ordinis ratio exigit ut ante omnia, quae ad reponendam in pristinum statum
administrationem publicam pertinent, conficiantur. Provide quidem inclita universitas pleraque
hanc in rem iam decrevit. Cum tamen restent adhuc nonnulla: cum congregatio illa, e qua haec
emanarunt, per illegalem et potestatem et praesidem indicta fuerit: cum denique interimalis
illa et ex necessitate facta moderni magistratus per inclitam universitatem confirmatio
vitium,
non potuerit – iuvabit legalem ante omnia deligere
magistratum, tum vero reducto iam ad legalem pedem toto comitatus corpore resumere priores
determinationes et, si quid addendum aut mutandum visum fuerit, haec constituere, reliquis
vero legalem formam indere.
In deligendo magistratu ego eos, quibus omnia de lege requisita adsunt et qui mihi maxime
idonei videbuntur, candide proponam, inclitam autem universitatem exorabo ut in delectu eo
advertere velit quod nunc non iam de talibus qui nil nisi violentis modis perficere, sed de
et, si quid addendum aut mutandum visum fuerit, haec constituere, reliquis
vero legalem formam indere.
In deligendo magistratu ego eos, quibus omnia de lege requisita adsunt et qui mihi maxime
idonei videbuntur, candide proponam, inclitam autem universitatem exorabo ut in delectu eo
advertere velit quod nunc non iam de talibus qui nil nisi violentis modis perficere, sed de
talibus magistratualibus deligendis agatur qui dexteritate, moderatione, et prudentia sua res
etiam ingratas absque invidia in effectum perducere sciunt.
|
83193. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section]
inclitam autem universitatem exorabo ut in delectu eo
advertere velit quod nunc non iam de talibus qui nil nisi violentis modis perficere, sed de
talibus magistratualibus deligendis agatur qui dexteritate, moderatione, et prudentia sua res
etiam ingratas absque invidia in effectum perducere sciunt.
felicitatem pendere non
dubitavit, officio consecrarit. Vidit illa pro ea, qua pollet, mentis acie, institutionem
juventutis haud secius corrigi posse quam si ipsum studiorum systema emendetur, id vero ut
perficiatur, ipsum caput studiorum seu Universitatem Viennensem in meliorem ordinem esse
redigendam.
Grande hoc tantisque per ipsam temporis illius complicationem difficultatibus obnoxium opus,
cum per eorum aliquem, qui ipsi veteri et minus probata methodo instituti fuerant, perfici
posse diffideret, ad eandem restaurandam
quin pronunciem, video jam mentibus omnium vestrum Svitenii earum litteris nomen obversari. Et
profecto debemus manibus illius viri haec justa, ut, quoties de studiorum ratione apud nos
sermo instituitur, nostram honorifica adminus compellatione in eum gratitudinem
contestemur. Illius laboribus eam, qua modo nitet, faciem Universitas Viennensis accepit, ille
ea artium scientiarumque jecit fundamenta, ut solidior doctrina liberaliumque artium perfectio
jam in plerasque etiam provincias sit propagata, illius conatibus
adminus compellatione in eum gratitudinem
contestemur. Illius laboribus eam, qua modo nitet, faciem Universitas Viennensis accepit, ille
ea artium scientiarumque jecit fundamenta, ut solidior doctrina liberaliumque artium perfectio
jam in plerasque etiam provincias sit propagata, illius conatibus Patria haec… sed hanc nobis
fata felicitatem inviderunt. Et tamen si unquam litterae in regionibus nostris ad aliquem
provectae fuerint perfectionis gradum, si nos quempiam in erudita Europa locum sumus
occupaturi,
Viennensis accepit, ille
ea artium scientiarumque jecit fundamenta, ut solidior doctrina liberaliumque artium perfectio
jam in plerasque etiam provincias sit propagata, illius conatibus Patria haec… sed hanc nobis
fata felicitatem inviderunt. Et tamen si unquam litterae in regionibus nostris ad aliquem
provectae fuerint perfectionis gradum, si nos quempiam in erudita Europa locum sumus
occupaturi, id totum assiduis Svitenii laboribus, quibus benignas Augustae nostrae intentiones
explere non destitit, in acceptis referemus.
Post
liberaliumque artium perfectio
jam in plerasque etiam provincias sit propagata, illius conatibus Patria haec… sed hanc nobis
fata felicitatem inviderunt. Et tamen si unquam litterae in regionibus nostris ad aliquem
provectae fuerint perfectionis gradum, si nos quempiam in erudita Europa locum sumus
occupaturi, id totum assiduis Svitenii laboribus, quibus benignas Augustae nostrae intentiones
explere non destitit, in acceptis referemus.
Post restauratam Viennensem Universitatem Clementissima Domina nostra reliqua etiam
instituenda
inviderunt. Et tamen si unquam litterae in regionibus nostris ad aliquem
provectae fuerint perfectionis gradum, si nos quempiam in erudita Europa locum sumus
occupaturi, id totum assiduis Svitenii laboribus, quibus benignas Augustae nostrae intentiones
explere non destitit, in acceptis referemus.
Post restauratam Viennensem Universitatem Clementissima Domina nostra reliqua etiam
instituenda juventutis subsidia non modo materna providentia collocavit, sed et regia, ut par
erat, munificentia exornavit. Seminaria, convictus, Academiae in
in acceptis referemus.
Post restauratam Viennensem Universitatem Clementissima Domina nostra reliqua etiam
instituenda juventutis subsidia non modo materna providentia collocavit, sed et regia, ut par
erat, munificentia exornavit. Seminaria, convictus, Academiae in omnigenum juventutis usum non
in metropoli modo, sed in ipsis etiam provinciis magno numero instituta, sunt totidem perennia
Regalis Augustae nostrae in juventutis institutionem intensae sollicitudinis monumenta.
Sed haec communia fuere illius in omnes sibi subditas
Post restauratam Viennensem Universitatem Clementissima Domina nostra reliqua etiam
instituenda juventutis subsidia non modo materna providentia collocavit, sed et regia, ut par
erat, munificentia exornavit. Seminaria, convictus, Academiae in omnigenum juventutis usum non
in metropoli modo, sed in ipsis etiam provinciis magno numero instituta, sunt totidem perennia
Regalis Augustae nostrae in juventutis institutionem intensae sollicitudinis monumenta.
Sed haec communia fuere illius in omnes sibi subditas gentes studia, id enimvero peculiare
Universitatem Clementissima Domina nostra reliqua etiam
instituenda juventutis subsidia non modo materna providentia collocavit, sed et regia, ut par
erat, munificentia exornavit. Seminaria, convictus, Academiae in omnigenum juventutis usum non
in metropoli modo, sed in ipsis etiam provinciis magno numero instituta, sunt totidem perennia
Regalis Augustae nostrae in juventutis institutionem intensae sollicitudinis monumenta.
Sed haec communia fuere illius in omnes sibi subditas gentes studia, id enimvero peculiare
est maternae Suae in
non modo materna providentia collocavit, sed et regia, ut par
erat, munificentia exornavit. Seminaria, convictus, Academiae in omnigenum juventutis usum non
in metropoli modo, sed in ipsis etiam provinciis magno numero instituta, sunt totidem perennia
Regalis Augustae nostrae in juventutis institutionem intensae sollicitudinis monumenta.
Sed haec communia fuere illius in omnes sibi subditas gentes studia, id enimvero peculiare
est maternae Suae in gentem Hungaram propensionis argumentum, quod eandem, qua adhuc carebat,
Universitate exornavit,
convictus, Academiae in omnigenum juventutis usum non
in metropoli modo, sed in ipsis etiam provinciis magno numero instituta, sunt totidem perennia
Regalis Augustae nostrae in juventutis institutionem intensae sollicitudinis monumenta.
Sed haec communia fuere illius in omnes sibi subditas gentes studia, id enimvero peculiare
est maternae Suae in gentem Hungaram propensionis argumentum, quod eandem, qua adhuc carebat,
Universitate exornavit, ut adeo ad perficiendum omni ex parte restaurationis studiorum opus
nil defuerit aliud quam ut eadem
in ipsis etiam provinciis magno numero instituta, sunt totidem perennia
Regalis Augustae nostrae in juventutis institutionem intensae sollicitudinis monumenta.
Sed haec communia fuere illius in omnes sibi subditas gentes studia, id enimvero peculiare
est maternae Suae in gentem Hungaram propensionis argumentum, quod eandem, qua adhuc carebat,
Universitate exornavit, ut adeo ad perficiendum omni ex parte restaurationis studiorum opus
nil defuerit aliud quam ut eadem e latebris in lucem protraherentur et ad supremam Regiam
revocarentur
subditas gentes studia, id enimvero peculiare
est maternae Suae in gentem Hungaram propensionis argumentum, quod eandem, qua adhuc carebat,
Universitate exornavit, ut adeo ad perficiendum omni ex parte restaurationis studiorum opus
nil defuerit aliud quam ut eadem e latebris in lucem protraherentur et ad supremam Regiam
revocarentur inspectionem.
Verum consilio huic eotum ipsa circumstantiarum cum systemate ferme gubernii complicata
latio obsistebat. Nimirum injuria vetustiorum temporum munus docendi uni
juris
laesionem, privativa hac praerogativa exui haud potuerit, studia autem ipsa ad eam, sine qua
nec floruerunt nec unquam florere poterunt, libertatem haud potuerint revocari. Verum vix ordo
hic per varium causarum concursum suppressus fuit, cum Augusta firmum studia in suam asserendi
libertatem animum manifestavit, dum, concredita Dioecesanis usque ad elaborationem systematis
scholarum directione, deinceps Cathedras omnes in Academiis per concursum absque ullo status
et conditionis discrimine dignioribus conferendas pronunciavit. Hoc
haud potuerint revocari. Verum vix ordo
hic per varium causarum concursum suppressus fuit, cum Augusta firmum studia in suam asserendi
libertatem animum manifestavit, dum, concredita Dioecesanis usque ad elaborationem systematis
scholarum directione, deinceps Cathedras omnes in Academiis per concursum absque ullo status
et conditionis discrimine dignioribus conferendas pronunciavit. Hoc veluti fundamento jacto
ipsum restaurationis studiorum perarduum sane opus aggressa, illi, qua Hungariam respicit,
elucubrando talem delegit virum, quem honoris
ad supremam
studia Suam inspectionem revocaret. Id quoniam haud alia firmiter constitui potuit ratione
quam si gradualis inter ipsos docentes et Suam Maiestatem Sacratissimam nexus procuretur,
placuit Eidem hanc directionis studiorum catenam ita nectcre, ut me quidem universae in his
Regnis rei litterariae generatim, reverendissimum vero ac clarissimum virum
Josephum Taisperger huic Academiae peculiariter Regio Suo nomine praeficeret sicque vos
clarissimos Professores huic, illum mihi, me vero medio Regii in Regnis
universae in his
Regnis rei litterariae generatim, reverendissimum vero ac clarissimum virum
Josephum Taisperger huic Academiae peculiariter Regio Suo nomine praeficeret sicque vos
clarissimos Professores huic, illum mihi, me vero medio Regii in Regnis his Consilii sibi
subordinaret.
Vobis proinde praeprimis, clarissimi Professores, impense gratulor, quod cum amplissimum
Regiae sollicitudinis ceperitis fructum, ut e corona tot eruditorum, qui studium hoc
decurrerunt, vos potissimum pro sua quisque
sibi
subordinaret.
Vobis proinde praeprimis, clarissimi Professores, impense gratulor, quod cum amplissimum
Regiae sollicitudinis ceperitis fructum, ut e corona tot eruditorum, qui studium hoc
decurrerunt, vos potissimum pro sua quisque Cathedra versatissimorum in respectivis scientiis
et disciplinis virorum arbitrio selecti sub auspiciis Illustrissimi Domini Comissarii Regii
tamquam sub ipso altissimo Suae Maiestatis obtutu easdem non favore status aut conditionis
alicujus praerogativa, sed propriis duntaxat meritis capessatis.
virorum arbitrio selecti sub auspiciis Illustrissimi Domini Comissarii Regii
tamquam sub ipso altissimo Suae Maiestatis obtutu easdem non favore status aut conditionis
alicujus praerogativa, sed propriis duntaxat meritis capessatis. Augusta nostra ea vobis
stipendia jam in praesens addixit, ut curis rei domesticae levati tranquille et libere
litteris vacare valeatis. Ut primum vero aerarium litterarium gravi quidem adhuc in praesens,
sed justo sane intertentionis exsociatorum onere tantisper fuerit sublevatum, ampliora adhuc
vobis stipendia
aut conditionis
alicujus praerogativa, sed propriis duntaxat meritis capessatis. Augusta nostra ea vobis
stipendia jam in praesens addixit, ut curis rei domesticae levati tranquille et libere
litteris vacare valeatis. Ut primum vero aerarium litterarium gravi quidem adhuc in praesens,
sed justo sane intertentionis exsociatorum onere tantisper fuerit sublevatum, ampliora adhuc
vobis stipendia reservavit.
Nec in eo adhuc liberalitas Augustae conquievit, verum insuper iis, qui industriam omnem in
explendo munere Suo ad publicam
rei domesticae levati tranquille et libere
litteris vacare valeatis. Ut primum vero aerarium litterarium gravi quidem adhuc in praesens,
sed justo sane intertentionis exsociatorum onere tantisper fuerit sublevatum, ampliora adhuc
vobis stipendia reservavit.
Nec in eo adhuc liberalitas Augustae conquievit, verum insuper iis, qui industriam omnem in
explendo munere Suo ad publicam impenderint satisfactionem, praeter stipendia distinctas etiam
laboribus suis commensuratas remunerationes peculiaremque Suam Caesareo-Regiam gratiam
vero aerarium litterarium gravi quidem adhuc in praesens,
sed justo sane intertentionis exsociatorum onere tantisper fuerit sublevatum, ampliora adhuc
vobis stipendia reservavit.
Nec in eo adhuc liberalitas Augustae conquievit, verum insuper iis, qui industriam omnem in
explendo munere Suo ad publicam impenderint satisfactionem, praeter stipendia distinctas etiam
laboribus suis commensuratas remunerationes peculiaremque Suam Caesareo-Regiam gratiam
spopondit ac, ut vos in omnem fortunae casum tutos praestet, iis, quos vires in docendo
Augustae conquievit, verum insuper iis, qui industriam omnem in
explendo munere Suo ad publicam impenderint satisfactionem, praeter stipendia distinctas etiam
laboribus suis commensuratas remunerationes peculiaremque Suam Caesareo-Regiam gratiam
spopondit ac, ut vos in omnem fortunae casum tutos praestet, iis, quos vires in docendo
destituerint, congruam ad dies vitae sustentationem clementer addixit.
Agnoscitis jam procul dubio, clarissimi viri, quot nominibus Augusta Sibi vos obstrinxerit,
videtis,
omnem in
explendo munere Suo ad publicam impenderint satisfactionem, praeter stipendia distinctas etiam
laboribus suis commensuratas remunerationes peculiaremque Suam Caesareo-Regiam gratiam
spopondit ac, ut vos in omnem fortunae casum tutos praestet, iis, quos vires in docendo
destituerint, congruam ad dies vitae sustentationem clementer addixit.
Agnoscitis jam procul dubio, clarissimi viri, quot nominibus Augusta Sibi vos obstrinxerit,
videtis, quanta vobis incitamenta ad explendas quam exactissime
addixit.
Agnoscitis jam procul dubio, clarissimi viri, quot nominibus Augusta Sibi vos obstrinxerit,
videtis, quanta vobis incitamenta ad explendas quam exactissime vobis
concrediti muneris partes proponantur. Ego tamen de ingenuo vestro in litteras ardore ita
persuasus sum, ut vos ne his quidem stimulis eguisse existimem. Scio ego, quid apud ingenuos
artium et scientiarum cultores generoso incoctum pectus honesto valeat, scio, quid amor
litterarum, quid sitis doctrinae efficere possit, quantum aucta ipso
Id unum est, de quo vos monere constitui, ut quoties vestras subiveritis Cathedras, ita semper
animo vobiscum reputetis, tamquam sub Augustis Clementissimae Dominae oculis eam decurrere
deberetis praelectionem. Vestra, viri clarissimi, memoria id unice saepius revolvite, quod in
omni hac re non alia sit Augustae intentio quam ut studia quo majori cum juventutis fructu
tradantur, quod illa solenni hoc Magistrorum delectu Se munere Suo plene defunctam existimet,
in zelo vero, doctrina el probitate vestra tuta conquiescat, ut adeo tam piam ejusdem
praelectionem. Vestra, viri clarissimi, memoria id unice saepius revolvite, quod in
omni hac re non alia sit Augustae intentio quam ut studia quo majori cum juventutis fructu
tradantur, quod illa solenni hoc Magistrorum delectu Se munere Suo plene defunctam existimet,
in zelo vero, doctrina el probitate vestra tuta conquiescat, ut adeo tam piam ejusdem
intentionem non dico negligentia (quis enim id vel ominari praesumat?), sed vel levi aliqua
remissione fraudare grande omnino piaculum videatur.
Habetis praeclarum, quem vobis Augusta
hic
status, ducem, qui vos confirmare dubitantes, fatigatos excitare, ancipites erigere possit et
consolari.
Colite hunc, ut par est utve ipsa Clementissima Domina vobis praecepit, ejus
dispositionibus, alioquin nonnisi in rei litterariae incrementum internamque Academiae hujus
disciplinam dirigendis, ita obtemperate, ut quoties ordinationes ejus expleveritis, toties
homagialem Altissimo Mandato morem vos gessisse vobiscum reputetis.
Mutuum inter vos ipsos amorem et amicitiam
et existimationem totius corporis, quam et si
contra eveniat, ad singulum vestrum dimanare. Nullum, credite mihi, certius est angusti
vilisque animi indicium quam odiis, simultatibus aut, quod pejus est, invidiae patere. Qui
vitia haec animo non excussit, nae ille parum in litteris profecerit, quarum ea princeps solet
esse virtus, ut animum ad humanitatem componant.
Quod supremum est, de eo vos non tam hortor, quam exoro, ut id firmiter in animum vestrum
inducatis, maximum magisterii arcanum in eo versari, ne discipulis fastidium
simultatibus aut, quod pejus est, invidiae patere. Qui
vitia haec animo non excussit, nae ille parum in litteris profecerit, quarum ea princeps solet
esse virtus, ut animum ad humanitatem componant.
Quod supremum est, de eo vos non tam hortor, quam exoro, ut id firmiter in animum vestrum
inducatis, maximum magisterii arcanum in eo versari, ne discipulis fastidium studii
ingeneretur, verum ea potius a teneris unguiculis sciendi sitis in iis excitetur, sine qua
nemo aliquem in litteris progressum fecit. Id autem haud secus facilius praestabitis
vitia haec animo non excussit, nae ille parum in litteris profecerit, quarum ea princeps solet
esse virtus, ut animum ad humanitatem componant.
Quod supremum est, de eo vos non tam hortor, quam exoro, ut id firmiter in animum vestrum
inducatis, maximum magisterii arcanum in eo versari, ne discipulis fastidium studii
ingeneretur, verum ea potius a teneris unguiculis sciendi sitis in iis excitetur, sine qua
nemo aliquem in litteris progressum fecit. Id autem haud secus facilius praestabitis quam si
explorato probe genio animoque discipulorum tam
animum ad humanitatem componant.
Quod supremum est, de eo vos non tam hortor, quam exoro, ut id firmiter in animum vestrum
inducatis, maximum magisterii arcanum in eo versari, ne discipulis fastidium studii
ingeneretur, verum ea potius a teneris unguiculis sciendi sitis in iis excitetur, sine qua
nemo aliquem in litteris progressum fecit. Id autem haud secus facilius praestabitis quam si
explorato probe genio animoque discipulorum tam incitamenta, quam modum eadem proponendi
cujusque indoli accommodaveritis.
Unum adhuc est, de quo
supremum est, de eo vos non tam hortor, quam exoro, ut id firmiter in animum vestrum
inducatis, maximum magisterii arcanum in eo versari, ne discipulis fastidium studii
ingeneretur, verum ea potius a teneris unguiculis sciendi sitis in iis excitetur, sine qua
nemo aliquem in litteris progressum fecit. Id autem haud secus facilius praestabitis quam si
explorato probe genio animoque discipulorum tam incitamenta, quam modum eadem proponendi
cujusque indoli accommodaveritis.
Unum adhuc est, de quo vos in particulari commonendos existimavi,
excitetur, sine qua
nemo aliquem in litteris progressum fecit. Id autem haud secus facilius praestabitis quam si
explorato probe genio animoque discipulorum tam incitamenta, quam modum eadem proponendi
cujusque indoli accommodaveritis.
Unum adhuc est, de quo vos in particulari commonendos existimavi, clarissimi altiorum
Facultatum Professores; Vastae omnino ac propemodum immensae sunt, quas tradituri estis,
scientiae, spatium vero, quod singulae absolvendae Augusta designavit, sat
angustum. Delectu
estis,
scientiae, spatium vero, quod singulae absolvendae Augusta designavit, sat
angustum. Delectu proinde opus est, clarissimi viri, ut, resecatis quibusvis inutilibus
speculationibus, ea potissimum, quae ad aliquem vitae usum faciunt, in omni scientia
deligatis. Satis jam inanibus subtilitatibus majores nostri litarunt. Nobis non sufficiat
scientias ad naturam rerum revocasse, nisi ex his etiam ipsis ea secernere sciamus, quae
alicui vitae usui pro conditione cujusque studii inserviunt. Nec eo solum fine
illis
operam navant, eruditionis doctrinaeque gloriam debeant reportare. Ea est praecipua studiorum
scientiarumque utilitas, ut per illas probi utilesque, pro modulo suo, patriae cives
efficiantur. Hoc est, quod Sua Majestas praesertim anhelat. Huc vos etiam, clarissimi viri, in
sua quisque scientia, studium operamque vestram conferre debetis. Tradite discipulis vestris
genuina, amputatis quibusvis formalitatibus, scientiarum fundamenta, et hoc sufficiet iis, qui
ad operosa Reipublicae seu sacrae seu profanae munia destinantur. Quos vero propitia
Academiam, Augusta tuae potissimum concrederet
directioni, tibi praesertim incumbet providere, ut praescribenda per suam Majestatem docendi
methodus per omnes quam exactissime observetur, ut suo quisque Professorum numere diligenter
perfungatur, ut internus ordo disciplinaque in Academia consistat. Tibi clarissimos hos viros
enixe commendo. Complectere eos ea, qua par est, caritate, adjuva consilio, sustine
auctoritate. Vis prosperum habere dircetionis tuae successum? Amore regito.
Tibi, Reverendissime et clarissime scholarum Inspector Regie,
clarissime scholarum Inspector Regie, rus, municipia et civitates
obtigerunt, id est tuae pars maxima populi concredita est inspectioni. Noli quaeso objectorum,
quae tractaturus es, tenuitatem fastidire, verum id tecum continuo reputa, scholarum, quibus
praeficeris, utilitatem in plurimam Nationis nostrae partem dimanaturam esse.
Me quod attinet, scio ego me non propriis meritis, sed mera Augustae benignitate muneri huic
admotum. Notior mihi est virium tenuitas propriarum quam ut me parem regendis tot doctissimis
viris putem. Forte si proprio
quoniam Sors et Augusta secus disposuere,
ego me ipsum non tam praepositum vobis, quam socium explendae Clementissimae Dominae
intentionis considero meque ea solum parte vobis ducem profiteor, qua propiori gradu ad
accipienda Altissima iussa sum collocatus. Nolite quaeso vos in me alium quam vestrum
litterarumque amicum reputare. Ita enim tuto velim existimetis, quidquid mihi
virium, quidquid facultatum Deus et natura concessit, id me totum in commune totius Academiae
ac in singuli cujusque vestrum commoda laetum
gradu ad
accipienda Altissima iussa sum collocatus. Nolite quaeso vos in me alium quam vestrum
litterarumque amicum reputare. Ita enim tuto velim existimetis, quidquid mihi
virium, quidquid facultatum Deus et natura concessit, id me totum in commune totius Academiae
ac in singuli cujusque vestrum commoda laetum alacremque impensurum.
Quod reliquum est, impendite vos doctrinam vestram, ego conatus meos intendam, ut res
litteraria majora in dies in Academia hac incrementa accipiat hacque, quae sola nobis
iussa sum collocatus. Nolite quaeso vos in me alium quam vestrum
litterarumque amicum reputare. Ita enim tuto velim existimetis, quidquid mihi
virium, quidquid facultatum Deus et natura concessit, id me totum in commune totius Academiae
ac in singuli cujusque vestrum commoda laetum alacremque impensurum.
Quod reliquum est, impendite vos doctrinam vestram, ego conatus meos intendam, ut res
litteraria majora in dies in Academia hac incrementa accipiat hacque, quae sola nobis
superest, ratione collocatam in
virium, quidquid facultatum Deus et natura concessit, id me totum in commune totius Academiae
ac in singuli cujusque vestrum commoda laetum alacremque impensurum.
Quod reliquum est, impendite vos doctrinam vestram, ego conatus meos intendam, ut res
litteraria majora in dies in Academia hac incrementa accipiat hacque, quae sola nobis
superest, ratione collocatam in nos omnes Suae Majestatis gratiam devoti promereamur.
quidquid facultatum Deus et natura concessit, id me totum in commune totius Academiae
ac in singuli cujusque vestrum commoda laetum alacremque impensurum.
Quod reliquum est, impendite vos doctrinam vestram, ego conatus meos intendam, ut res
litteraria majora in dies in Academia hac incrementa accipiat hacque, quae sola nobis
superest, ratione collocatam in nos omnes Suae Majestatis gratiam devoti promereamur.
ac in singuli cujusque vestrum commoda laetum alacremque impensurum.
Quod reliquum est, impendite vos doctrinam vestram, ego conatus meos intendam, ut res
litteraria majora in dies in Academia hac incrementa accipiat hacque, quae sola nobis
superest, ratione collocatam in nos omnes Suae Majestatis gratiam devoti promereamur.
Praesentibus item a latere
Martino Szabolovich
et
Stephano Sinko
1. Ut quam ob causam octavus iste consessus academicus indictus fuisset quidve in eo
tractandum veniret initio statim unico veluti obtutu ab omnibus inteligeretur, Magnificus
Dominus Superior Regius Studiorum Director clarissimos DD. professores sic allocutus fuit:
2. "Post instauratam materna Augustae clementia Regiam hanc Academiam verba ego
ut
Academiam prius ipse debeam visitare.
3. Agam ego vobiscum ingenue liberaliterque, vos ut eandem mihi sinceritatem referatis,
exorabo. Te, Reverendissime Director, de singulo professore, horum singulum de te interrogabo,
ab omnibus vero, num sibi quapiam in specie impedimenta ponantur quominus munere suo rite
defungi possit, aut vero an non sibi quodpiam promovendae tanto felicius iuventutis
institutionis consilium suppetat, quaeritabo, id tamen antequam praestem, pauca tantum quodam
ad vos praefanda existimavi.
4.
felicius iuventutis
institutionis consilium suppetat, quaeritabo, id tamen antequam praestem, pauca tantum quodam
ad vos praefanda existimavi.
4. Doctrinae facundiaeque vestrae, clarissimi professores, testem me ipsum habetis; unum
adhuc est quod a vobis maiorem in modum contendo, nimirum ut vestram dicendi explicandique
rationem ad mediocrium usque discipulorum captum demittatis, ut attentionem iuvenum saepius
omnique meliori ratione excitare studeatis, denique ut non tam id spectetis quam copiose
ornateque vos materiam persequi
non excedant. Studium operamque hanc, viri clarissimi, eo impensius a vobis
flagito quo magis me miseret scholasticae iuventutis cuius magna pars ob hanc rerum
temporumque conversionem libris destituta praelectiones auribus tantum excipere cogitur.
5. Ego ea, quae seu in rei litterariae incrementa, seu in vestra commoda promovenda idonea
existimavi, nuper etiam cum me pedibus Augustae advolverem, ab ingenita Eius clementia coram
deposcere non intermisi nec vana spe teneor eos, qui periculo anni huius probati regia subinde
decreta acceperint,
hanc, viri clarissimi, eo impensius a vobis
flagito quo magis me miseret scholasticae iuventutis cuius magna pars ob hanc rerum
temporumque conversionem libris destituta praelectiones auribus tantum excipere cogitur.
5. Ego ea, quae seu in rei litterariae incrementa, seu in vestra commoda promovenda idonea
existimavi, nuper etiam cum me pedibus Augustae advolverem, ab ingenita Eius clementia coram
deposcere non intermisi nec vana spe teneor eos, qui periculo anni huius probati regia subinde
decreta acceperint, fructum etiam benigni schematis
pendebit seriusne aut citius
communis haec patria insigni hoc instituto illustretur. Haec oro vos saepius vobiscum
reputate, ego opus ipsum aggredior."
7. Hoc cum dixisset habita praevie cum ordinario loci concertatione Reverendissimum Dominum
Stephanum Sinko in locum vita functi Domini Wolkovich, Gymnasii Zagrabiensis
cathechetae, eiusdem Gymnasii cathechetam antelatus Dominus Superior Regius Studiorum Director
renuntiavit.
8. Tum peracta visitatione interrogati Domini professores de suo
per DD.
professores disponi possit; hoc tamen ipsum ita instituatur ut, quamquam neque professores ad
suppeditanda, neque discipuli ad describenda huiusmodi scripta cogi possint, si tamen zelus
professorum cum fervore discipulorum et vice versa consentiret, casum in hunc seu in loco
Academiae publico, sive domi etiam privata singulorum professorum descriptio haec suscipi ac
continuari per discipulos valeat, salva semper manente destinatae praelectioni horae
integritate.
9. Ex eodem motivo cum pro infima grammatices classe
per DD.
professores disponi possit; hoc tamen ipsum ita instituatur ut, quamquam neque professores ad
suppeditanda, neque discipuli ad describenda huiusmodi scripta cogi possint, si tamen zelus
professorum cum fervore discipulorum et vice versa consentiret, casum in hunc seu in loco
Academiae publico, sive domi etiam privata singulorum professorum descriptio haec suscipi ac
continuari per discipulos valeat, salva semper manente destinatae praelectioni horae
integritate.
9. Ex eodem motivo cum pro infima grammatices classe nulla amplius
aliquid stabilitum fuerit, delata est Directori Gymnasii provincia ut quid adhuc
libris istis addendum sit, videret reque cum praefato typographo collata Academiae Directori
commodis studiosae iuventutis utique prospecturo referret. Cui etiam
10. Praesentari semper in antecessum voluit idem Magnificus Superior Regius Studiorum
Director per DD. professores assumi solita tentaminum argumenta fine eo ut, cum superioribus
annis observatum fuisset minus accuratas et cum sana critica sinceraque historia haud
concordantes ad quadam quaesita
quaestiones prioribus
substituere valeat.
11. Et quoniam severiora, utpote finalia, examina copiosioresque disputationes multum
temporis absumpturae praevidebantur, studiorum autem finis antiquo ex more usque ad novi plani
submissionem determinari debebat, in eo coalitum est ut humaniora ultima, altiora autem studia
20-ma Augusti finiantur, atque eam ob causam 1-ma statim eiusdem mensis Augusti die inchoandas
esse disputationes intermixtis, pro eo ac fieri poterit, examinibus, ut hoc
pacto
atque eam ob causam 1-ma statim eiusdem mensis Augusti die inchoandas
esse disputationes intermixtis, pro eo ac fieri poterit, examinibus, ut hoc
pacto determinatus scholarum terminus subsistere possit.
12. Post haec relecta sunt in pleno omnium professorum consessu omnia eousque celebratorum
Academicorum Consessuum protocolla fine eo ut an, quae in iisdem salutariter constituta fuere,
in effectum etiam ire possint, aut reapse iam iverint, videretur.
13. Quibus relectis communis fuit de eo DD.
intermixtis, pro eo ac fieri poterit, examinibus, ut hoc
pacto determinatus scholarum terminus subsistere possit.
12. Post haec relecta sunt in pleno omnium professorum consessu omnia eousque celebratorum
Academicorum Consessuum protocolla fine eo ut an, quae in iisdem salutariter constituta fuere,
in effectum etiam ire possint, aut reapse iam iverint, videretur.
13. Quibus relectis communis fuit de eo DD. professorum praesertim altiorum querella,
nimirum haud suppetere sibi efficax aliquod remedium excitandi in discipulis:
examinibus, ut hoc
pacto determinatus scholarum terminus subsistere possit.
12. Post haec relecta sunt in pleno omnium professorum consessu omnia eousque celebratorum
Academicorum Consessuum protocolla fine eo ut an, quae in iisdem salutariter constituta fuere,
in effectum etiam ire possint, aut reapse iam iverint, videretur.
13. Quibus relectis communis fuit de eo DD. professorum praesertim altiorum querella,
nimirum haud suppetere sibi efficax aliquod remedium excitandi in discipulis: 1-mo diligentiam
in frequentando, 2-do
eo ut an, quae in iisdem salutariter constituta fuere,
in effectum etiam ire possint, aut reapse iam iverint, videretur.
13. Quibus relectis communis fuit de eo DD. professorum praesertim altiorum querella,
nimirum haud suppetere sibi efficax aliquod remedium excitandi in discipulis: 1-mo diligentiam
in frequentando, 2-do attentionem sub explicatione, 3-tio habendi moralem aliquam certitudinem
de pietatis erga Deum exercitiis.
Tricipiti huic impedimento totidem efficacia, ut speratur, opposita sunt remedia sequentia.
Ac ad primum
constituta fuere,
in effectum etiam ire possint, aut reapse iam iverint, videretur.
13. Quibus relectis communis fuit de eo DD. professorum praesertim altiorum querella,
nimirum haud suppetere sibi efficax aliquod remedium excitandi in discipulis: 1-mo diligentiam
in frequentando, 2-do attentionem sub explicatione, 3-tio habendi moralem aliquam certitudinem
de pietatis erga Deum exercitiis.
Tricipiti huic impedimento totidem efficacia, ut speratur, opposita sunt remedia sequentia.
Ac ad primum quidem querellae punctum quod
abesse
solerent, ipsi DD. Professores antequam praelegere incipiant, circumlatis hinc inde oculis
absentes observent, tum vero aliqua singulae hebdomadis die relecto publice absentium catalogo
exprobratoque absentiarum numero commoneant ne porro deinceps tam negligentes in frequentando
esse pergerent discipuli, secus graviora illos manere mala. Quodsi ne hac quidem ratione
desiderata obtineri posset emendatio, hoc ipsum Directori Academiae referant qui ipse talem
adibit scholam et pro auctoritate sua praesens coram saepius abesse solitos
Academiae Directorem quid communicato prius cum Superiore Regio Studiorum Directore consilio e
re sit studiorum studiosorumque. Ad 2-dum vero
15. Ea uterentur DD. professores severitate ut illi, qui constanter ad studia stimulati aut
nullum aut admodum parvum in sua classe progressum facerent, in eadem classe uno adhuc, immo
duobus etiam annis manere cogantur: quod aeque ad nobiles atque plebeios pertinere
intelligatur, eo tantum cum discrimine ut plebeii ne hac quidem ad altiora studia progressus
retardatione emendati acceptis
communicato prius cum Superiore Regio Studiorum Directore consilio e
re sit studiorum studiosorumque. Ad 2-dum vero
15. Ea uterentur DD. professores severitate ut illi, qui constanter ad studia stimulati aut
nullum aut admodum parvum in sua classe progressum facerent, in eadem classe uno adhuc, immo
duobus etiam annis manere cogantur: quod aeque ad nobiles atque plebeios pertinere
intelligatur, eo tantum cum discrimine ut plebeii ne hac quidem ad altiora studia progressus
retardatione emendati acceptis inhabilitatis ad studia testibus
uno adhuc, immo
duobus etiam annis manere cogantur: quod aeque ad nobiles atque plebeios pertinere
intelligatur, eo tantum cum discrimine ut plebeii ne hac quidem ad altiora studia progressus
retardatione emendati acceptis inhabilitatis ad studia testibus litteris dimittantur in alio
vitae genere degendae aetatis remedia quaesituri, nobiles autem tolerentur, praesertim illi
qui patrimonialem habent vitae sufficientiam. Qua occasione duplex quoque exclusionis propter
graviora delicta alioquin in Consessu semper Academico antea examinanda distincta
inhabilitatis ad studia testibus litteris dimittantur in alio
vitae genere degendae aetatis remedia quaesituri, nobiles autem tolerentur, praesertim illi
qui patrimonialem habent vitae sufficientiam. Qua occasione duplex quoque exclusionis propter
graviora delicta alioquin in Consessu semper Academico antea examinanda distincta fuit
classis, generalis nempe et localis; prioris nomine illa veniret qua propter inveteratam
malitiam ex una academia aut gymnasio exclusus omnibus hoc ipso academiis et gymnasiis
districtus huius arceretur; alterius seu
fuit
classis, generalis nempe et localis; prioris nomine illa veniret qua propter inveteratam
malitiam ex una academia aut gymnasio exclusus omnibus hoc ipso academiis et gymnasiis
districtus huius arceretur; alterius seu localis is esset effectus ut, cum certum sit malos in
aliquo loco socios ad individui cuiuspiam perversitatem plurimum conferre, ex
locali solummodo academia aut gymnasio excluderetur perversus eiusmodi studiosus qui proinde a
mala remotus societate alibi locorum ad prosequenda studia admitti
de prandio antea haberi solitos
pietatis coetus exhortationesque deinceps mane hora 8-va habeant, hora vero 9-na academicum
sit sacrum, ea cumprimis de causa ut studiosi utpote tunc collecti et simul sacro interesse et
ad sacram synaxim magis praeparati accedere possint. In cuius sequellam studiosos deinceps ad
audiendas in S. Marci parochiali ecclesia contiones non processuros, cum manifestum sit eos
distrahi potius quam aliquem inde fructum referre. Quia vero suas de prandio Croaticas
cathecheses audituri duarum infimarum classium iuvenes, si
exhortationesque deinceps mane hora 8-va habeant, hora vero 9-na academicum
sit sacrum, ea cumprimis de causa ut studiosi utpote tunc collecti et simul sacro interesse et
ad sacram synaxim magis praeparati accedere possint. In cuius sequellam studiosos deinceps ad
audiendas in S. Marci parochiali ecclesia contiones non processuros, cum manifestum sit eos
distrahi potius quam aliquem inde fructum referre. Quia vero suas de prandio Croaticas
cathecheses audituri duarum infimarum classium iuvenes, si more solito hora 8-va convenire
deberent, otiosi
vero suas de prandio Croaticas
cathecheses audituri duarum infimarum classium iuvenes, si more solito hora 8-va convenire
deberent, otiosi interea essent, hinc 3-tio ad 9-nam quadrante primum campana signum datum iri
ut eo admoniti ad sacrum academicum confluant. Porro tres in mense dies Dominicos aut festos
determinandos quibus prout ex tribus una, duabus, aut semper libuerit, academici omnes
communione corporis Dominici refici debeant, manente ipsis ubicunque confitendi libertate,
quod ipsum ergo illis publicandum et an accuratissime
Nicolaus Skerlecz m.p
Vincentius Kalafatich actuarius m.p
Praesentatum 22 Iunii 1777.
S.C. et R.A. Majestatis Actualem Intimum Status Consiliarium, et Incl. Comitatus
Zagrabiensis Supremum Comitem,
elaboratum,
et
Excelsae Regnicolari Deputationi in Commercialibus Anno 1791. exhibitum.
Anno 1791. exhibitum.
Legum, quas in Comitiis perferendas esse Deputatio Commercialis demisse
censet.
Articulus I.
non
tantum a Contributione, sed ab aliis etiam publicis oneribus, utpote laborum publicorum,
tyronum, praejuncturarum, et Portionum praestationis, immunitate perfruantur.
Motivum.
Cum populatio Regni, ut in Elaborato status actualis §-pho 23. ostensum est,
jam utcunque provecta sit, attentionem Deputationis excitavit quaestio illa: an lata anno
1723, quo magna adhuc regni pars desolata fuit, in favorem inpopulationis lex, ultro in suo
vigore relinqui debeat? Cum tamen in ultimis Comitiis legislatio eo mentem suam
expresserit, ut omnia ad provehendas fabricas opportuna media proponantur: cum inter haec
unum e praecipuis sit, ut multae a laboribus
Cum populatio Regni, ut in Elaborato status actualis §-pho 23. ostensum est,
jam utcunque provecta sit, attentionem Deputationis excitavit quaestio illa: an lata anno
1723, quo magna adhuc regni pars desolata fuit, in favorem inpopulationis lex, ultro in suo
vigore relinqui debeat? Cum tamen in ultimis Comitiis legislatio eo mentem suam
expresserit, ut omnia ad provehendas fabricas opportuna media proponantur: cum inter haec
unum e praecipuis sit, ut multae a laboribus agriculturae residuae manus adsint: cum
status actualis §-pho 23. ostensum est,
jam utcunque provecta sit, attentionem Deputationis excitavit quaestio illa: an lata anno
1723, quo magna adhuc regni pars desolata fuit, in favorem inpopulationis lex, ultro in suo
vigore relinqui debeat? Cum tamen in ultimis Comitiis legislatio eo mentem suam
expresserit, ut omnia ad provehendas fabricas opportuna media proponantur: cum inter haec
unum e praecipuis sit, ut multae a laboribus agriculturae residuae manus adsint: cum
denique has in Hungaria adhuc deesse, in
vigore relinqui debeat? Cum tamen in ultimis Comitiis legislatio eo mentem suam
expresserit, ut omnia ad provehendas fabricas opportuna media proponantur: cum inter haec
unum e praecipuis sit, ut multae a laboribus agriculturae residuae manus adsint: cum
denique has in Hungaria adhuc deesse, in Elaborato status actualis §-pho 51.
ostensum sit, censebat Deputatio legem illam non tantum porro etiam confirmandam, sed ad
alia etiam onera publica extendendam esse.
§
Cum tamen in ultimis Comitiis legislatio eo mentem suam
expresserit, ut omnia ad provehendas fabricas opportuna media proponantur: cum inter haec
unum e praecipuis sit, ut multae a laboribus agriculturae residuae manus adsint: cum
denique has in Hungaria adhuc deesse, in Elaborato status actualis §-pho 51.
ostensum sit, censebat Deputatio legem illam non tantum porro etiam confirmandam, sed ad
alia etiam onera publica extendendam esse.
§ 2.
Imo si
e nativis, observatis, quae Articulo 35.
1791. praescribuntur, conditionibus deductae fuerint, pari gaudeant immunitate.
Motivum.
Articulus 103. 1723-tii de nativis colonis nihil statuit, quia in exigua,
quam regnum adhuc eotum habuit, populatione casus hic vix evenire posse videbatur. Cum nunc
ejusmodi casus facilius emergere possit, censebat Deputatio hujus etiam intuitu positivi
aliquid constituendum esse. Adhaeserat quidem illa ad eam reflexionem, ne lex
hanc tollere eidem videbantur praescriptae Articulo 35. 1791.
cautelae. Sub his autem justum esse existimavit ut nativi eodem cum
exteris favore perfruantur, praesertim cum non defuerint Jurisdictiones, quae
inpopulationes in posterum non per exteros, sed per nativos
faciendas esse suaserunt.
§ 3.
Quodsi tamen singulares tantum sessiones per singulares seu
exteras,
ratio habenda esse videtur. Caeterum nec
Articulus 103. 1723-tii nec ulla alia lex Patria de singularibus ejusmodi seu
per extraneos seu per nativos factis inpopulationibus quidpiam disponit. Et
ideo varius etiam eatenus in regno usus viget. In Dominiis Cameralibus ejusmodi neo-colonis
quandoque sex etiam annorum immunitas, conniventibus Comitatibus, conceditur. Aliqui
Comitatus tantum unius, alii ne hanc quidem immunitatem concedunt. Interest proinde ut
hujus etiam intuitu fixa aliqua
ratio habenda esse videtur. Caeterum nec
Articulus 103. 1723-tii nec ulla alia lex Patria de singularibus ejusmodi seu
per extraneos seu per nativos factis inpopulationibus quidpiam disponit. Et
ideo varius etiam eatenus in regno usus viget. In Dominiis Cameralibus ejusmodi neo-colonis
quandoque sex etiam annorum immunitas, conniventibus Comitatibus, conceditur. Aliqui
Comitatus tantum unius, alii ne hanc quidem immunitatem concedunt. Interest proinde ut
hujus etiam intuitu fixa aliqua regula constituatur.
quas alioquin rustica manus excolit, et inter eas, quas
ipse Dominus usuabat. Relate ad primas videtur immunitas a Contributione ne pro uno quidem
anno concedi posse, ea de causa, quia hanc prior possessor etiam ab hac deserta praestabat,
adeoque quotta haec decederet in massa Contributionis, et per alios contribuentes
supportari deberet. E converso quoad desertas secundi ordinis, ducto a contrario argumento,
posset neo-colono triennalis etiam a Contributione immunitas concedi, quia ab hac deserta
alioquin antea nihil solvebatur,
supportari deberet. E converso quoad desertas secundi ordinis, ducto a contrario argumento,
posset neo-colono triennalis etiam a Contributione immunitas concedi, quia ab hac deserta
alioquin antea nihil solvebatur, adeoque publico satis beneficii accedere videtur, si in
talem neo-colonum etiam post triennium aliqua et Contributionis et reliquorum publicorum
onerum pars recidat.
Verum non videtur ratio subesse, quare ille rusticus, qui possessam antea a Domino
desertam inpopulat, majori favore gaudere deberet, quam
reliquorum publicorum
onerum pars recidat.
Verum non videtur ratio subesse, quare ille rusticus, qui possessam antea a Domino
desertam inpopulat, majori favore gaudere deberet, quam ille, qui tentam antea per rusticum
excolendam suscipit; et alioquin in posteriori etiam casu illam unius anni a Contributione
immunitatem reliquis suis concontribuentibus satis compensat per illam reliquorum onerum
publicorum partem, in qua eos elapso triennio alleviat. Quare cum haec ad apicem combinari
non possint, Deputatio
favore gaudere deberet, quam ille, qui tentam antea per rusticum
excolendam suscipit; et alioquin in posteriori etiam casu illam unius anni a Contributione
immunitatem reliquis suis concontribuentibus satis compensat per illam reliquorum onerum
publicorum partem, in qua eos elapso triennio alleviat. Quare cum haec ad apicem combinari
non possint, Deputatio universim statuendum censebat ut ejusmodi neo-coloni a Contributione
unius, a reliquis vero publicis oneribus triennii immunitas concedatur.
nihil suppeditavit.
Articulus II.
statum, Reipublicae oneri est. Si
integrae classes incolarum nonnisi fluctuantem habeant subsistentiam, plane periculosae
evadere possunt. Debet itaque legislatio iis viam ad procurandam sibi fixam alimentationem
aperire.
Judaei anno 1787. numerabantur in Regno 80,894. Ab eo tempore numerus eorum indubie
accreverit. Tanta populi multitudo nec agriculturam nec opificia exercebat. Praeter paucos
potentiores reliqui omnes minutum, ut in Elaborato status actualis §-pho 24.
dictum est, Commercium
sibi fixam alimentationem
aperire.
Judaei anno 1787. numerabantur in Regno 80,894. Ab eo tempore numerus eorum indubie
accreverit. Tanta populi multitudo nec agriculturam nec opificia exercebat. Praeter paucos
potentiores reliqui omnes minutum, ut in Elaborato status actualis §-pho 24.
dictum est, Commercium consectabantur. Non poterat tanta multitudo solo hoc instituto vitam
honeste sustentare. Multi itaque illorum ad fraudes, imposturas, caedes, aliaque scelera
prolabebantur. Jam Augustus Josephus
multitudo solo hoc instituto vitam
honeste sustentare. Multi itaque illorum ad fraudes, imposturas, caedes, aliaque scelera
prolabebantur. Jam Augustus Josephus II. per peculiarem resolutionem viam ipsis ad omnes
professiones aperuerat, produxitque id eum effectum, ut in populosis, quae soli Judaei
habitant locis, veluti Vetero-Budae complures eorum diversas professiones re ipsa amplexi
sint; id tamen necdum effecit, ut contubernia eos ad tyrocinium admittant. Jam vero hac potissimum via notabilior eorum pars ad
eorum pars ad statum alimentationis poni potest.
Quare Deputatio eatenus lege publica providendum esse existimavit. Forte Contubernia per id
instituta sua maculari existimabunt. Verum praejudicii hujus rationem legislatio habere non
debet. Recepit jam facultas medica in sui gremium Judaeum, cur eos contubernia recipere non
possent?
§ 5.
E converso omnes ii, qui post repetitas localis Jurisdictionis admonitiones, nullum certum
alimentationis statum amplexi fuerint,
alimentationis statum amplexi fuerint, tanquam otiosi et vagi considerentur, exteri autem
Judaei nulli amplius ad regnum admittantur.
Motivum.
Primum membrum est Corollarium praecedentis §-phi , secundi membri ratio in eo
consistit, quod non intersit Reipublicae gentem hanc nimium multiplicari: in Hungaria jam
nunc octuagesimam ferme incolarum partem efficiunt. Cum gens sit adeo fertilis, per
naturalem generationis progressum sensim majorem semper partem constituet. Nisi proinde
autem
Judaei nulli amplius ad regnum admittantur.
Motivum.
Primum membrum est Corollarium praecedentis §-phi , secundi membri ratio in eo
consistit, quod non intersit Reipublicae gentem hanc nimium multiplicari: in Hungaria jam
nunc octuagesimam ferme incolarum partem efficiunt. Cum gens sit adeo fertilis, per
naturalem generationis progressum sensim majorem semper partem constituet. Nisi proinde
extranei arceantur, brevi in magnum numerum eo certius assurget,
gentem hanc nimium multiplicari: in Hungaria jam
nunc octuagesimam ferme incolarum partem efficiunt. Cum gens sit adeo fertilis, per
naturalem generationis progressum sensim majorem semper partem constituet. Nisi proinde
extranei arceantur, brevi in magnum numerum eo certius assurget, quod vicina
Gallicia et Polonia majorem, quam alere possit, ejus numerum habebat; vel solum Poloniae
exemplum ostendit quam noxia sit Reipublicae nimia Judaeorum multitudo. Horum enim copia
diversa, quibus Regnum illud premitur,
super professione, quam exercet, a locali
jurisdictione se providere debeat. Quod si vero minutum Quaestum inire velit,
primum Testimoniales de honesta sua vita a locali sua Jurisdictione sibi procurare, tum his
exhibitis Passuales a Vice-Comite, aut, si in Civitate residet, ab ejus Judice excipere
teneatur: omnes hae Testimoniales gratis extradentur. Qui vero Testimoniis his provisi non
fuerint, tanquam vagabundi intercipiantur, ad sui legitimationem stringantur, et si hanc
praestare non possint, vel ad amplectendum
ad hos autem uti et exteros discernendos Testimoniales
illae necessariae videntur.
§ 7.
Omnis etiam Zingarus aut subditelam alicujus dominii assumere aut aliquam professionem
amplecti, et in utroque casu necessariis Testimonialibus se providere debet: qui his
caruerit, tanquam vagus e Regno eliminetur.
Motivum.
Zingari minus adhuc certum quam Judaei alimentationis statum habent et ideo furtis
potissimum,
publica canonisandum haud esse existimavit. Remisso sub Augusto Josepho II.
dispositionum illarum rigore numerus eorum denuo increvit. Nisi lege publica aliquod
remedium statuatur, illi Hungariam denuo inundabunt, praesertim cum ob defectum legis antea
etiam non eodem in omnibus Comitatibus modo tractati fuerint. Deputatio haec medium
Eliminationis eorum qui fixum aliquem subsistentiae modum inire noluerint
quoad Zingaros potiori adhuc jure quam quoad Judaeos amplectendum esse demisse
existimavit.
videntur, admitti debeant. Solius autem musicae
exercitium pro fixo alimentationis statu Zingaris non reputetur.
Motivum.
Primo membro vetus praejudicium magis adhuc quam de Judaeis adversabitur. Verum interest
publici ut illud in hac, in qua vivimus, saeculi luce exstirpetur. Alterius membri ratio
est, quia plane musicae exercitium plurimam multis Zingaris vagabundam vitam ducendi
compluraque hac occasione furta committendi occasionem praebet. Sicut itaque justum est ut
hanc festis aut, si
admitti debeant. Solius autem musicae
exercitium pro fixo alimentationis statu Zingaris non reputetur.
Motivum.
Primo membro vetus praejudicium magis adhuc quam de Judaeis adversabitur. Verum interest
publici ut illud in hac, in qua vivimus, saeculi luce exstirpetur. Alterius membri ratio
est, quia plane musicae exercitium plurimam multis Zingaris vagabundam vitam ducendi
compluraque hac occasione furta committendi occasionem praebet. Sicut itaque justum est ut
hanc festis aut, si per
adimatur ab
eo per localem Jurisdictionem, simul statim stringatur ad se legitimandum, unde illum
acceperit? Si ostendere potuerit quod illum emerit, vendatur equus et pecunia illi
consignetur; sin, tanquam de furto suspectus detineatur, equi descriptio publicetur, et in
ejus proprietarium investigetur.
Motivum.
Provisionem hanc naturalis Zingarorum ad furta equorum inclinatio exigere Deputationi
huic videbatur.
§ 10.
etiam
cum equis commercium relinquatur.
Motivum.
Zingari, consueto genti huic vivendi modo educati, adeo proclives sunt ad equorum furta
ut iis etiam, qui agriculturam primi profitebuntur, fidere intutum sit. Proles eorum, si in
laboribus agriculturae educentur, immunes jam esse solent ab hac inclinatione. Et ideo
discrimen hoc constituendum esse videbatur.
Articulus
hoc constituendum esse videbatur.
Articulus
esse videbatur.
Articulus
numero.
§ 11.
In illis regni partibus in quibus inquilinorum numerus jam plus justo increvit, si tyronum
statutio decreta fuerit, hi potissimum ex inquilinis et eorum filiis deligantur. Civitates
etiam in admissione ad concivilitatem, et contubernia in assumtione ad tyrocinium horum
praeferentem habeant rationem.
Motiva.
Quod numerus inquilinorum in aliquibus regni partibus jam nimium accreverit, docet
conscriptio Anni 1787; haec
filiis deligantur. Civitates
etiam in admissione ad concivilitatem, et contubernia in assumtione ad tyrocinium horum
praeferentem habeant rationem.
Motiva.
Quod numerus inquilinorum in aliquibus regni partibus jam nimium accreverit, docet
conscriptio Anni 1787; haec enim 793,270 inquilinos, hospites vero sessionatos nonnisi
505,708 exhibet. Quod autem inquilinaria conditio, si horum numerus nimium increscat,
precarium tantum
505,708 exhibet. Quod autem inquilinaria conditio, si horum numerus nimium increscat,
precarium tantum alimentationis statum praebeat, postrema etiam, quam
Hungaria passa est, sterilitas demonstravit: hi enim vel maxime cum fame colluctabantur.
Cum in multis regni partibus ea vigeat consuetudo, ut Patrifamilias in domo et sessione
filius natu major succedat, reliqui migrare et alium subsistendi modum quaerere debeant, hi
autem plerumque inquilinariam conditionem amplecti soleant, numerus inquilinorum per ipsum
numerus nimium increscat,
precarium tantum alimentationis statum praebeat, postrema etiam, quam
Hungaria passa est, sterilitas demonstravit: hi enim vel maxime cum fame colluctabantur.
Cum in multis regni partibus ea vigeat consuetudo, ut Patrifamilias in domo et sessione
filius natu major succedat, reliqui migrare et alium subsistendi modum quaerere debeant, hi
autem plerumque inquilinariam conditionem amplecti soleant, numerus inquilinorum per ipsum
naturalem populationis progressum continuo augebitur, nisi aliqua
in domo et sessione
filius natu major succedat, reliqui migrare et alium subsistendi modum quaerere debeant, hi
autem plerumque inquilinariam conditionem amplecti soleant, numerus inquilinorum per ipsum
naturalem populationis progressum continuo augebitur, nisi aliqua in obversum provisio
constituatur. Posset quidem inconvenientiae huic obveniri, seu per deducendas ex iis in
loca adhuc vacua colonias, seu per inpopulandas desertas, seu denique per exscindenda in
locis illis, quae superfluam plane communium pascuorum quantitatem
hi
autem plerumque inquilinariam conditionem amplecti soleant, numerus inquilinorum per ipsum
naturalem populationis progressum continuo augebitur, nisi aliqua in obversum provisio
constituatur. Posset quidem inconvenientiae huic obveniri, seu per deducendas ex iis in
loca adhuc vacua colonias, seu per inpopulandas desertas, seu denique per exscindenda in
locis illis, quae superfluam plane communium pascuorum quantitatem habent, singulo
inquilino aliquot jugera. Verum omnia haec ad Jus proprietatis, quod sacrum
ipsum
naturalem populationis progressum continuo augebitur, nisi aliqua in obversum provisio
constituatur. Posset quidem inconvenientiae huic obveniri, seu per deducendas ex iis in
loca adhuc vacua colonias, seu per inpopulandas desertas, seu denique per exscindenda in
locis illis, quae superfluam plane communium pascuorum quantitatem habent, singulo
inquilino aliquot jugera. Verum omnia haec ad Jus proprietatis, quod sacrum
esse debet, referuntur. Omnia ad privatam proprietariorum providentiam pertinent.
superfluam plane communium pascuorum quantitatem habent, singulo
inquilino aliquot jugera. Verum omnia haec ad Jus proprietatis, quod sacrum
esse debet, referuntur. Omnia ad privatam proprietariorum providentiam pertinent.
Legislationis nullae aliae hac in re partes sunt, quam ut hanc incolarum classem ad aliud
vitae institutum dirigat; videtur autem ad militiam et opificia commodissime dirigi posse.
Si tyrones potissimum ex inquilinis lecti fuerint, conservabitur populatio familiarum
sessionatarum; si ad opificia et
populatio familiarum
sessionatarum; si ad opificia et artes applicentur, removebitur unum e praecipuis, quod
hactenus fabricarum et manufacturarum progressum morabatur, impedimentis. Ac primum quidem
potest lex positive ordinare. Alterum, ne libertas populi in deligendo subsistentiae suae
statu nimium constringatur, nonnisi prudentiae et zelo Magistratuum civitatensium, quorum
ut opificia et fabricae efflorescant plurimum interest, committi potest.
Articulus
Articulus IV.
Regni
agricultura, re pecuaria et vinaria, et quidem ut nunc usu venit, manipulata absolvatur;
cum sint adhuc aliquae Jurisdictiones locales, quae mechanicis ejusmodi objectis occupari
infra dignitatem officii publici putent, denique cum aliae ad nullam, nisi quae in diserta
lege fundatur, ordinationem publicam effectuandam se obligari arbitrentur; Deputatio haec
operae pretium demisse existimavit, ut lex haec perferatur.
§ 13.
Quodsi tamen Magistratus
Motivum.
Pro causa non effectuatarum complurium salutarium sane, quas Augusti Maria Theresia et
Josephus II ediderant, ejusmodi ordinationum, saepe illud adferebatur, quod Magistratus
omnibus his agendis non sufficiant. Et vero id in majoribus Comitatibus quandoque re ipsa
evenit. Ut huic impedimento subveniatur, sub Maria Theresia Societates
Agrariae institutae fuerunt: verum praematurum adhuc esse pro Hungaria hoc
institutum eventus ipse comprobavit: nulla enim earum ad solidam
pervenire. Deputatio haec ita existimavit, quod ante omnia populus, per locales
Jurisdictiones, sub inviatione dirigentis Dicasterii, ad novas etiam hactenus industriae
species formari debeat, hoc autem facto, quod societates agrariae suapte emergent: itaque
in casu impediti aliis agendis Magistratus per ejusmodi Curatores oeconomiae
publicae melius prospici demisse arbitrabatur.
§ 14.
Ne vero per Institutum
per ejusmodi Curatores oeconomiae
publicae melius prospici demisse arbitrabatur.
§ 14.
Ne vero per Institutum hoc Cassa publica gravetur, praestandorum in officio hoc
servitiorum peculiaris in promotionibus conferendisque honorum titulis reflexio habeatur.
Motivum.
Duo sunt, quae hominem in civili societate constitutum ad navandam publico operam movent,
incitamenta:
publicae melius prospici demisse arbitrabatur.
§ 14.
Ne vero per Institutum hoc Cassa publica gravetur, praestandorum in officio hoc
servitiorum peculiaris in promotionibus conferendisque honorum titulis reflexio habeatur.
Motivum.
Duo sunt, quae hominem in civili societate constitutum ad navandam publico operam movent,
incitamenta: honor et utilitas. Si omnia
§ 14.
Ne vero per Institutum hoc Cassa publica gravetur, praestandorum in officio hoc
servitiorum peculiaris in promotionibus conferendisque honorum titulis reflexio habeatur.
Motivum.
Duo sunt, quae hominem in civili societate constitutum ad navandam publico operam movent,
incitamenta: honor et utilitas. Si omnia servitia aere
compensentur, res haec mercenarium in natione spiritum producit, et plerumque
id ne vires quidem aerarii
Motivum.
Duo sunt, quae hominem in civili societate constitutum ad navandam publico operam movent,
incitamenta: honor et utilitas. Si omnia servitia aere
compensentur, res haec mercenarium in natione spiritum producit, et plerumque
id ne vires quidem aerarii admittunt. Si honores et officia rite dispensentur, potest et
magnum in expensis compendium fieri, et nobilis in natione aemulatio excitari.
Deputatio hanc potius viam proponendam esse
incitamenta: honor et utilitas. Si omnia servitia aere
compensentur, res haec mercenarium in natione spiritum producit, et plerumque
id ne vires quidem aerarii admittunt. Si honores et officia rite dispensentur, potest et
magnum in expensis compendium fieri, et nobilis in natione aemulatio excitari.
Deputatio hanc potius viam proponendam esse demisse existimavit.
§ 15.
Si administratio publica seu pro inducenda novi
Si omnia servitia aere
compensentur, res haec mercenarium in natione spiritum producit, et plerumque
id ne vires quidem aerarii admittunt. Si honores et officia rite dispensentur, potest et
magnum in expensis compendium fieri, et nobilis in natione aemulatio excitari.
Deputatio hanc potius viam proponendam esse demisse existimavit.
§ 15.
Si administratio publica seu pro inducenda novi alicujus producti cultura, seu pro
perficienda,
Individua sumptibus Cassae domesticae submittere;
haec, ubi artem sufficienter condidicerint, moderato stipendio providere; iis alia iterum
Individua, quae hi edoceant adjungere; ac secus etiam omnem necessariam assistentiam iis
praebere, sicque utilem ejusmodi culturam in gremio sui propagare tenentur.
Motiva.
Haec quoque lex prima fronte superflua videri posset, nisi experientia praeteriti
temporis aliud remonstraret: ostensum est in Elaborato status actualis §§-is 33. et
36.
assistentiam iis
praebere, sicque utilem ejusmodi culturam in gremio sui propagare tenentur.
Motiva.
Haec quoque lex prima fronte superflua videri posset, nisi experientia praeteriti
temporis aliud remonstraret: ostensum est in Elaborato status actualis §§-is 33. et
36. quanta aduersae tantopere per Augustam Mariam Theresiam serici et
apum culturae impedimenta posita fuerint; e communicatis autem sibi actis
comperit Deputatio unam Jurisdictionem
et
apum culturae impedimenta posita fuerint; e communicatis autem sibi actis
comperit Deputatio unam Jurisdictionem consilio aperte declarasse, quod ideo a cultura
serici manum retrahat, quia ad illam nulla lege obligatur. Si haec omnia in condignam
reflexionem assumantur, facile apparebit quod legislatio, si promotionem oeconomiae
publicae efficaciter intendit, disertam quoad modum eam procurandi Jurisdictionibus
imponere debeat obligationem.
Quod autem hic sit opportunissimus
publicae efficaciter intendit, disertam quoad modum eam procurandi Jurisdictionibus
imponere debeat obligationem.
Quod autem hic sit opportunissimus propagandae alicujus culturae modus, et ratio et
experientia testatum reddunt. Omnis enim ejusmodi cultura in mechanismo consistit. Hic
nonnisi rem oculis spectando et operationem practice tentando debite condisci potest; et
ideo omnes hactenus de cultura diversorum productorum, licet vernaculis linguis vulgati,
libelli exiguum effectum produxerunt. Nec sufficit ut unum
et operationem practice tentando debite condisci potest; et
ideo omnes hactenus de cultura diversorum productorum, licet vernaculis linguis vulgati,
libelli exiguum effectum produxerunt. Nec sufficit ut unum tantum aliudve
individuum in Comitatu utilem ejusmodi manipulationem teneat. Quo Patria reale inde
emolumentum capere possit, debet illa in vulgus propagari. Id autem non secus, quam per
gradualem illam subinstructionem praestari potest.
Unicum est quod salutari huic scopo
licet vernaculis linguis vulgati,
libelli exiguum effectum produxerunt. Nec sufficit ut unum tantum aliudve
individuum in Comitatu utilem ejusmodi manipulationem teneat. Quo Patria reale inde
emolumentum capere possit, debet illa in vulgus propagari. Id autem non secus, quam per
gradualem illam subinstructionem praestari potest.
Unicum est quod salutari huic scopo obverti solet, nimirum quod Plebs sumtibus ejusmodi
aggravetur, et tamen instituta ejusmodi raro eo perducantur,
solet, nimirum quod Plebs sumtibus ejusmodi
aggravetur, et tamen instituta ejusmodi raro eo perducantur, ut enata exinde utilitas
sumtus hos compenset; verum si quis est justus aliquid a Plebe exigendi titulus, tunc hic
certe est, utpote cum omnes hi sumtus potissimum in emolumentum ejus convertantur. Si
proceduram Jurisdictionum illarum, in quarum gremio instituta ejusmodi correspondentem
sumtibus utilitatem non produxerunt, attentius examinemus, facile apparebit, id non ex
natura instituti, sed e manipulationis defectibus, qui cum
ejusmodi raro eo perducantur, ut enata exinde utilitas
sumtus hos compenset; verum si quis est justus aliquid a Plebe exigendi titulus, tunc hic
certe est, utpote cum omnes hi sumtus potissimum in emolumentum ejus convertantur. Si
proceduram Jurisdictionum illarum, in quarum gremio instituta ejusmodi correspondentem
sumtibus utilitatem non produxerunt, attentius examinemus, facile apparebit, id non ex
natura instituti, sed e manipulationis defectibus, qui cum exordio singuli instituti
plerumque irrepere solent promanasse, prouti
utilitatem. Quod hic de serico exempli causa dicitur, id
relate ad culturam plerorumque etiam aliorum productorum, utpote: Tabacae, Lanae,
Herbarum tinctoriarum, aliorumque perinde locum habet. Minus optatus culturae
successus plerumque a defectibus, qui in ejus modum irrepserunt, et paucis fortassis
extrinsecis inpedimentis proveniunt. Haec attente observare, detegere, remediumque ipsis
adferre, majorem tantisper industriam requirit. Majori compendio sinister successus ipsi
producto adscribitur, ut per id ingrata haec
irremisse insistat.
§ 16.
Exter, qui seu colendi novi et utilis alicujus producti gratia, seu vero
inducendae melioris, quam actu vigeat, praeexstantis jam producti culturae causa in Regno se
illocaverit, decennali et a Contributione et ab aliia publicis oneribus
immunitate gaudeat; nativus si alterutrum horum praestiterit, tantum a
contributione quoad tale productum per decennium immunis conservetur, et insuper
Motivum.
De neutro horum casuum adhuc lex providit. Quoad Exteros Imperans defectum
hunc supplevit, solebatque et decennalem immunitatem et quandoque gratuitum necessarii
terreni usum, liberamque habitationem in Cameralibus aut aliis fundis publicis, utilibus
ejusmodi Hospitibus largiri. Cum Nativo aliquo necdum casus
evenit; verum crescente industria eveniet certe, et ideo Deputatio ad utrumque sibi
reflectendum esse
fundis publicis, utilibus
ejusmodi Hospitibus largiri. Cum Nativo aliquo necdum casus
evenit; verum crescente industria eveniet certe, et ideo Deputatio ad utrumque sibi
reflectendum esse existimavit. Credebat autem hoc in genere jam aliquod inter
exteros et nativos discrimen constituendum esse.
Exter enim et expensas et molestias primae instructionis subire
debet, quibus nativus non est obnoxius. Vigent etiam in
autem hoc in genere jam aliquod inter
exteros et nativos discrimen constituendum esse.
Exter enim et expensas et molestias primae instructionis subire
debet, quibus nativus non est obnoxius. Vigent etiam in Hungaria aliquae
onerum publicorum species, veluti portiones, et laboratores publici, quibus exteri non
insueverunt, et quae eos a sui illocatione facile deterrere possent. Domesticus omnia haec
onera jam alioquin sustinebat, et si ab obventura a tali objecto
sub spe constituendi fundi publici, unde ea
praestari possit, proponit, proponetque alias etiam, ubi identitas rationis idem exposcet.
Ut autem recte decennalem immunitatem Deputatio proponat, illud eam permovit, quod terminus
hic jam usu roboratus, atque adeo in exteris etiam Provinciis notus sit. Si diminuatur,
posset id ipsum aliqua ejusmodi utilia individua a proposito se illocandi revocare: ut
autem augeatur, nulla ratio adesse videtur.
§ 17.
Et si
primus colere coeperit, nec illi, qui usualem culturam perfecerit, concedatur.
Motivum.
Privilegia exclusiva tunc tantum sine detrimento publici concedi possunt, quando inventor
ipse cum tali articulo totum publicum providere potest; in hoc enim casu inventori de
promerita sane per inventionem suam utilitate tantum decederet, quantum alii de eodem
articulo producerent. De naturae productis sola inventoris familia tantum
producere non potest, quantum usus publici requirit, nihil itaque
sola inventoris familia tantum
producere non potest, quantum usus publici requirit, nihil itaque decedit
inventori, si idem productum per alios colatur. Et ideo quoad naturae producta
remuneratio inventoris in pecunia, non vero in privilegio exclusivo,
constituenda videtur; aliud est de artefactis, de quibus Deputatio suo loco
tractabit.
§ 19.
Qui fossile aliquod
familia tantum
producere non potest, quantum usus publici requirit, nihil itaque decedit
inventori, si idem productum per alios colatur. Et ideo quoad naturae producta
remuneratio inventoris in pecunia, non vero in privilegio exclusivo,
constituenda videtur; aliud est de artefactis, de quibus Deputatio suo loco
tractabit.
§ 19.
Qui fossile aliquod productum in alieno
non vero in privilegio exclusivo,
constituenda videtur; aliud est de artefactis, de quibus Deputatio suo loco
tractabit.
§ 19.
Qui fossile aliquod productum in alieno fundo detexerit, et culturam ejus
suscipere voluerit, cum proprietario transigere debet; quod si tamen proprietarius nec ipse
productum tale colere, nec culturam ejus seu inventori, seu alteri hanc suscipere volenti
aequis conditionibus cedere voluerit, potest
quod si tamen proprietarius nec ipse
productum tale colere, nec culturam ejus seu inventori, seu alteri hanc suscipere volenti
aequis conditionibus cedere voluerit, potest localis publicus magistratus conditiones has
determinare, et determinationi huic, sub dictanda in via juris per competentem
jurisdictionem prudenti arbitrio pecuniaria mulcta, proprietarius se accomodare tenetur.
Motivum.
Jus proprietatis, id est: liberum de rebus suis disponendi facultatem sartam
id est: liberum de rebus suis disponendi facultatem sartam
tectamque conservari, ipse civilis societatis scopus exigit; neque tamen jus hoc eo extendi
potest, ut proprietarius fundo suo cum detrimento publici abuti possit, abuteretur autem,
si repertum in fundo suo utile aliquod productum nec ipse colere, nec ejus culturam alteri
admittere vellet; iniquas enim conditiones illud colere volenti praescribere idem est ac
non admittere; interest itaque ut legislatio modum statuat, quo in ejusmodi casibus
jus
abuteretur autem,
si repertum in fundo suo utile aliquod productum nec ipse colere, nec ejus culturam alteri
admittere vellet; iniquas enim conditiones illud colere volenti praescribere idem est ac
non admittere; interest itaque ut legislatio modum statuat, quo in ejusmodi casibus
jus proprietarii cum utilitate publica combinari possit.
Deputatio haec id projectata a se modalitate opportune obtineri posse demisse
arbitrabatur; jus enim proprietarii salvatur per id, quod non obstante eo, quod
casibus
jus proprietarii cum utilitate publica combinari possit.
Deputatio haec id projectata a se modalitate opportune obtineri posse demisse
arbitrabatur; jus enim proprietarii salvatur per id, quod non obstante eo, quod alter in
fundo suo utile aliquod fossile reperiat, tamen jus culturae eidem praeferenter deferatur,
dein quod conditiones, sub quibus culturam hanc, si ipse eam suscipere nolit, alteri
concedere possit, aequanimi ejus arbitrio substernantur; e converso prospicitur per id
fossile reperiat, tamen jus culturae eidem praeferenter deferatur,
dein quod conditiones, sub quibus culturam hanc, si ipse eam suscipere nolit, alteri
concedere possit, aequanimi ejus arbitrio substernantur; e converso prospicitur per id
publico, quod in casu, quo proprietarius tales, sub quibus alteri culturam
hanc suscipere impossibile est, statuat conditiones, publicus magistratus eas moderari
sicque efficere possit, ne publicum utili aliquo producto carere debeat. Jam vero
nobilem ad id stringendi
impossibile est, statuat conditiones, publicus magistratus eas moderari
sicque efficere possit, ne publicum utili aliquo producto carere debeat. Jam vero
nobilem ad id stringendi nullus alius modus superest, quam per dictandam pro
prudenti arbitrio in via juris pecuniariam mulctam; secus enim omnes ejusmodi leges
ineffectuatae manebunt, et ideo Deputatio in omni simili casu idem remedium compulsivum
proponit.
§
utili aliquo producto carere debeat. Jam vero
nobilem ad id stringendi nullus alius modus superest, quam per dictandam pro
prudenti arbitrio in via juris pecuniariam mulctam; secus enim omnes ejusmodi leges
ineffectuatae manebunt, et ideo Deputatio in omni simili casu idem remedium compulsivum
proponit.
§ 20.
Clerus junior omnium per legem receptarum religionum cursum oeconomiae
practicae
compulsivum
proponit.
§ 20.
Clerus junior omnium per legem receptarum religionum cursum oeconomiae
practicae absolvat, et obtenta super facto in linea hac profectu testimonia eidem pro
commendatione, ad meliora beneficia obtinenda, deserviant.
Motivum.
Ut scopus perficiendae oeconomiae publicae obtineri possit, summa rei in eo vertitur, ut
plebs ad colenda nova etiam
practicae absolvat, et obtenta super facto in linea hac profectu testimonia eidem pro
commendatione, ad meliora beneficia obtinenda, deserviant.
Motivum.
Ut scopus perficiendae oeconomiae publicae obtineri possit, summa rei in eo vertitur, ut
plebs ad colenda nova etiam producta, modernorum vero meliorem culturam sensim disponantur;
id nulla alia via facilius perfici posse, quam si per pastores ipsos in eo manuducantur,
pauci illi, qui notitiam practicae oeconomiae hactenus privata
Ut scopus perficiendae oeconomiae publicae obtineri possit, summa rei in eo vertitur, ut
plebs ad colenda nova etiam producta, modernorum vero meliorem culturam sensim disponantur;
id nulla alia via facilius perfici posse, quam si per pastores ipsos in eo manuducantur,
pauci illi, qui notitiam practicae oeconomiae hactenus privata industria sibi compararunt,
pastores facto ipso jam comprobarunt. Ut plures notabile hoc servitium Patriae suae
praestare, sicque officium etiam boni civis explere possint, e re videtur,
Ut plures notabile hoc servitium Patriae suae
praestare, sicque officium etiam boni civis explere possint, e re videtur, ut studium
oeconomiae practicae ad classem ordinariorum studii cleri junioris objectorum reponatur.
Notum quidem est, quod non omnes desideratum in hoc studio profectum facient, quia non
omnes naturalem ad objectum hoc animi inclinationem habebunt, verum id in aliis etiam
studiis usu venit, si dispositio illa efficaciter observata fuerit, ut obtenta de insigni
in hoc studio profectu naturalique ad objectum hoc
videtur, ut studium
oeconomiae practicae ad classem ordinariorum studii cleri junioris objectorum reponatur.
Notum quidem est, quod non omnes desideratum in hoc studio profectum facient, quia non
omnes naturalem ad objectum hoc animi inclinationem habebunt, verum id in aliis etiam
studiis usu venit, si dispositio illa efficaciter observata fuerit, ut obtenta de insigni
in hoc studio profectu naturalique ad objectum hoc propensione testimonia, pro merito, ad
obtinendas meliores parochias deserviant; erit hoc satis incitamenti, ut
Notum quidem est, quod non omnes desideratum in hoc studio profectum facient, quia non
omnes naturalem ad objectum hoc animi inclinationem habebunt, verum id in aliis etiam
studiis usu venit, si dispositio illa efficaciter observata fuerit, ut obtenta de insigni
in hoc studio profectu naturalique ad objectum hoc propensione testimonia, pro merito, ad
obtinendas meliores parochias deserviant; erit hoc satis incitamenti, ut Patria complures
utiles ejusmodi pastores intra non multum tempus numeret.
Caeterum nec studium hoc,
Motiva.
Quod Hungaria plura, quam quae hactenus nota sunt, utilia naturae producta possideat,
palam notum est, quod haec detegere intersit, nemo infitiari potest: quod autem id non
secus, quam per exmittendos ex professo hunc in finem viros in historia
naturali practice versatos perfici possit, aeque extra dubium versatur. Unica itaque circa
necessarios ad id sumtus quaestio moveri potest, verum Deputatio haec demisse existimat,
eum esse fundi literarii
Motiva.
Quod Hungaria plura, quam quae hactenus nota sunt, utilia naturae producta possideat,
palam notum est, quod haec detegere intersit, nemo infitiari potest: quod autem id non
secus, quam per exmittendos ex professo hunc in finem viros in historia
naturali practice versatos perfici possit, aeque extra dubium versatur. Unica itaque circa
necessarios ad id sumtus quaestio moveri potest, verum Deputatio haec demisse existimat,
eum esse fundi literarii Hungarici statum,
naturali practice versatos perfici possit, aeque extra dubium versatur. Unica itaque circa
necessarios ad id sumtus quaestio moveri potest, verum Deputatio haec demisse existimat,
eum esse fundi literarii Hungarici statum, ut is expensis his omnino sufficiat. Et si in
moderno ejus statu pro sumtibus his fundus re ipsa non adesset, censet Deputatio haec, quod
excussis rite erogationum positionibus, invenientur in iis tales, quas resecare interest,
ut fundus pro utilissimo hoc instituto inde confletur; quidquid enim ad
Deputatio haec demisse existimat,
eum esse fundi literarii Hungarici statum, ut is expensis his omnino sufficiat. Et si in
moderno ejus statu pro sumtibus his fundus re ipsa non adesset, censet Deputatio haec, quod
excussis rite erogationum positionibus, invenientur in iis tales, quas resecare interest,
ut fundus pro utilissimo hoc instituto inde confletur; quidquid enim ad substantialem pro
diversis vitae statibus institutionem non pertinet, id cedere debet opportunissimo non tam
ad ornamentum rei literiariae, quam ad realem
tam
ad ornamentum rei literiariae, quam ad realem Regno utilitatem procurandam detegendorum
naturae productorum instituto.
De herbis tinctoriis specifica mentio injicitur, quia exiguae etiam illae,
quas Hungaria habet, fabricae in coloratione plerumque deficiunt, donec autem haec
perficiatur, ipsae etiam ejusmodi fabricae nunquam assurgent.
Non potest tamen investigatio haec ad sola, quae immediato usui deservire
possunt, producta restringi; est hoc in natura rei jam
habet, fabricae in coloratione plerumque deficiunt, donec autem haec
perficiatur, ipsae etiam ejusmodi fabricae nunquam assurgent.
Non potest tamen investigatio haec ad sola, quae immediato usui deservire
possunt, producta restringi; est hoc in natura rei jam positum, ut naturalistae eadem
occasione talia etiam producta investigent, quae ad eruditionem potius, plenioremque
historiae naturalis cognitionem referuntur, eaque de causa relationes suas nonnisi post
longioris temporis effluxum adornare soleant,
communitas divisionem pascuorum communium
flagitet, magistratus localis, non obstante alterius partis reclamatione, hanc juxta
elaborandam per Deputationem Urbarialem clavim instituat.
Motivum.
Divisio pascuorum communium jam in aliquot Europaeis provinciis optimo cum successu
instituta est, verum institutum hoc et magnum frumenti pretium et adeo auctam populationem
supponit, ut quisque hospes animalia sua in sicco pabulo tenere, id est toto
anno in stabulo alere possit; in
Motivum.
Divisio pascuorum communium jam in aliquot Europaeis provinciis optimo cum successu
instituta est, verum institutum hoc et magnum frumenti pretium et adeo auctam populationem
supponit, ut quisque hospes animalia sua in sicco pabulo tenere, id est toto
anno in stabulo alere possit; in Hungaria hactenus quidem duae hae circumstantiae nuspiam
se evolverunt; cum tamen populatio Regni praesertim in vicinia Germanicarum provinciarum
notabile jam capiat incrementum,
pascuorum communium jam in aliquot Europaeis provinciis optimo cum successu
instituta est, verum institutum hoc et magnum frumenti pretium et adeo auctam populationem
supponit, ut quisque hospes animalia sua in sicco pabulo tenere, id est toto
anno in stabulo alere possit; in Hungaria hactenus quidem duae hae circumstantiae nuspiam
se evolverunt; cum tamen populatio Regni praesertim in vicinia Germanicarum provinciarum
notabile jam capiat incrementum, provisionem hanc tempestive faciendam esse Deputatio
jam in aliquot Europaeis provinciis optimo cum successu
instituta est, verum institutum hoc et magnum frumenti pretium et adeo auctam populationem
supponit, ut quisque hospes animalia sua in sicco pabulo tenere, id est toto
anno in stabulo alere possit; in Hungaria hactenus quidem duae hae circumstantiae nuspiam
se evolverunt; cum tamen populatio Regni praesertim in vicinia Germanicarum provinciarum
notabile jam capiat incrementum, provisionem hanc tempestive faciendam esse Deputatio
existimabat.
pretium et adeo auctam populationem
supponit, ut quisque hospes animalia sua in sicco pabulo tenere, id est toto
anno in stabulo alere possit; in Hungaria hactenus quidem duae hae circumstantiae nuspiam
se evolverunt; cum tamen populatio Regni praesertim in vicinia Germanicarum provinciarum
notabile jam capiat incrementum, provisionem hanc tempestive faciendam esse Deputatio
existimabat.
Verum divisio haec haud secus institui potest, quam si praevie clavis elaboretur: a
si praevie clavis elaboretur: a qua
proportione communia pascua, primum inter dominum et communitatem, dein inter communitatem
ipsam dividi debeat? Relate ad posterius, quottalitas sessionis clavim paratam praebet:
quoad primum praevidit Deputatio difficultates, quae in stabilienda hac clavi se objicient.
Cum tamen clavim ejusmodi semel definire vel ratio conservationis silvarum, in quibus
rustici cousum habent, exposcat, censebat Deputatio difficultates has per
concernentem Deputationem una fidelia superari posse.
communitatem
ipsam dividi debeat? Relate ad posterius, quottalitas sessionis clavim paratam praebet:
quoad primum praevidit Deputatio difficultates, quae in stabilienda hac clavi se objicient.
Cum tamen clavim ejusmodi semel definire vel ratio conservationis silvarum, in quibus
rustici cousum habent, exposcat, censebat Deputatio difficultates has per
concernentem Deputationem una fidelia superari posse.
Articulus VI.
una fidelia superari posse.
Articulus VI.
§ 23.
Si proprietarius constituti licet in medio aliorum foenilis illud seu fossa, seu saepibus,
contra inferenda fortuito casu damna sufficienter muniverit, possessores viciniorum
foenilium munimenta haec disjicere, aut illum in educando cordo turbare non ausint, sub
poena violentiae. E converso proprietarius talis in reliquorum compossessorum foenilibus,
sub eadem violentiae poena, pascuum non audeat ultro exercere.
Motivum.
Cum complura jam in Regno
aliorum foenilis illud seu fossa, seu saepibus,
contra inferenda fortuito casu damna sufficienter muniverit, possessores viciniorum
foenilium munimenta haec disjicere, aut illum in educando cordo turbare non ausint, sub
poena violentiae. E converso proprietarius talis in reliquorum compossessorum foenilibus,
sub eadem violentiae poena, pascuum non audeat ultro exercere.
Motivum.
Cum complura jam in Regno loca sint, ubi aucta populatio foenilium possessoria adeo
restrinxit, ut quaestiones hae
illum in educando cordo turbare non ausint, sub
poena violentiae. E converso proprietarius talis in reliquorum compossessorum foenilibus,
sub eadem violentiae poena, pascuum non audeat ultro exercere.
Motivum.
Cum complura jam in Regno loca sint, ubi aucta populatio foenilium possessoria adeo
restrinxit, ut quaestiones hae frequenter emergere, et ob defectum legis scandalosas saepe
turbas producere soleant, necessaria Deputationi videbatur haec provisio, si in indivisa
per complures
Cum complura jam in Regno loca sint, ubi aucta populatio foenilium possessoria adeo
restrinxit, ut quaestiones hae frequenter emergere, et ob defectum legis scandalosas saepe
turbas producere soleant, necessaria Deputationi videbatur haec provisio, si in indivisa
per complures possessores ejusmodi foenilium plaga unus tantum cordum educare, idque per
simplicem foenilis sui prohibitionem efficere velit, id ipsa rei natura non admittit; ne
enim in foenili hoc damna fortuito etiam casu inferantur, omnes vicini
producere soleant, necessaria Deputationi videbatur haec provisio, si in indivisa
per complures possessores ejusmodi foenilium plaga unus tantum cordum educare, idque per
simplicem foenilis sui prohibitionem efficere velit, id ipsa rei natura non admittit; ne
enim in foenili hoc damna fortuito etiam casu inferantur, omnes vicini continuos ad foenile
hoc vigiles tenere deberent, ad quod nullo jure stringi possunt. E converso, si talis
proprietarius foenile suum adversus fortuita damna debite muniat, ipsum jus
hoc vigiles tenere deberent, ad quod nullo jure stringi possunt. E converso, si talis
proprietarius foenile suum adversus fortuita damna debite muniat, ipsum jus
proprietatis, id est arbitrium omnem possibilem e fundo suo utilitatem capiendi,
exigit ut in eo per alios impune turbari non possit. Praescriptio hoc in casu obverti non
potest, quia haec sine exclusivo possessorio locum non habet. In hoc autem
casu vicini nunquam habuerunt exclusivum in tali, quod nunc cingitur, foenili pascui usum,
sed illud
E converso, si talis
proprietarius foenile suum adversus fortuita damna debite muniat, ipsum jus
proprietatis, id est arbitrium omnem possibilem e fundo suo utilitatem capiendi,
exigit ut in eo per alios impune turbari non possit. Praescriptio hoc in casu obverti non
potest, quia haec sine exclusivo possessorio locum non habet. In hoc autem
casu vicini nunquam habuerunt exclusivum in tali, quod nunc cingitur, foenili pascui usum,
sed illud reciproce exercebatur. Id quod natura sua eam tacitam
jus
proprietatis, id est arbitrium omnem possibilem e fundo suo utilitatem capiendi,
exigit ut in eo per alios impune turbari non possit. Praescriptio hoc in casu obverti non
potest, quia haec sine exclusivo possessorio locum non habet. In hoc autem
casu vicini nunquam habuerunt exclusivum in tali, quod nunc cingitur, foenili pascui usum,
sed illud reciproce exercebatur. Id quod natura sua eam tacitam involvere videtur
conditionem, ut quamprimum uni proprietario juri pascui in vicinorum foenilibus
omnem possibilem e fundo suo utilitatem capiendi,
exigit ut in eo per alios impune turbari non possit. Praescriptio hoc in casu obverti non
potest, quia haec sine exclusivo possessorio locum non habet. In hoc autem
casu vicini nunquam habuerunt exclusivum in tali, quod nunc cingitur, foenili pascui usum,
sed illud reciproce exercebatur. Id quod natura sua eam tacitam involvere videtur
conditionem, ut quamprimum uni proprietario juri pascui in vicinorum foenilibus renunciare
visum fuerit, hi pariter a pascuo in hujus
locum non habet. In hoc autem
casu vicini nunquam habuerunt exclusivum in tali, quod nunc cingitur, foenili pascui usum,
sed illud reciproce exercebatur. Id quod natura sua eam tacitam involvere videtur
conditionem, ut quamprimum uni proprietario juri pascui in vicinorum foenilibus renunciare
visum fuerit, hi pariter a pascuo in hujus foenili, si illud debite muniverit, debeant abstinere; et ideo justum non foret, ut unus compossessor et foenile suum
aliorum pascuo subtrahere, et tamen jus animalia sua in
exclusivum in tali, quod nunc cingitur, foenili pascui usum,
sed illud reciproce exercebatur. Id quod natura sua eam tacitam involvere videtur
conditionem, ut quamprimum uni proprietario juri pascui in vicinorum foenilibus renunciare
visum fuerit, hi pariter a pascuo in hujus foenili, si illud debite muniverit, debeant abstinere; et ideo justum non foret, ut unus compossessor et foenile suum
aliorum pascuo subtrahere, et tamen jus animalia sua in eorum foenilibus pascendi retinere
possit.
in vicinorum foenilibus renunciare
visum fuerit, hi pariter a pascuo in hujus foenili, si illud debite muniverit, debeant abstinere; et ideo justum non foret, ut unus compossessor et foenile suum
aliorum pascuo subtrahere, et tamen jus animalia sua in eorum foenilibus pascendi retinere
possit.
§ 24.
Imo si in tali plaga, ubi ad retinendum diutius pascuum foenilia tarde claudi, aut vero
defalcato foeno animalia ad pascuum continuo immitti solent,
abstinere; et ideo justum non foret, ut unus compossessor et foenile suum
aliorum pascuo subtrahere, et tamen jus animalia sua in eorum foenilibus pascendi retinere
possit.
§ 24.
Imo si in tali plaga, ubi ad retinendum diutius pascuum foenilia tarde claudi, aut vero
defalcato foeno animalia ad pascuum continuo immitti solent, major compossessorum pars in
claudendis citius foenilibus educandoque cordo consenserit, reliqui a locali magistratu per
dictandas
retinere
possit.
§ 24.
Imo si in tali plaga, ubi ad retinendum diutius pascuum foenilia tarde claudi, aut vero
defalcato foeno animalia ad pascuum continuo immitti solent, major compossessorum pars in
claudendis citius foenilibus educandoque cordo consenserit, reliqui a locali magistratu per
dictandas in via juris mulctas pecuniarias ad id ipsum stringantur.
Motivum.
Hanc quoque provisionem ipsum jus proprietatis, seu
tali plaga, ubi ad retinendum diutius pascuum foenilia tarde claudi, aut vero
defalcato foeno animalia ad pascuum continuo immitti solent, major compossessorum pars in
claudendis citius foenilibus educandoque cordo consenserit, reliqui a locali magistratu per
dictandas in via juris mulctas pecuniarias ad id ipsum stringantur.
Motivum.
Hanc quoque provisionem ipsum jus proprietatis, seu libera rebus suis utendi facultas
exigit, si enim pars una velit, alia nolit cordum educare, una eorum libertate hac
deberet. Jam vero id juri proprietatis prorsus adversatur, ut propter unius
dissensum, complures alii eam, quam possunt, e fundo suo utilitatem capiendi libertate
priventur.
§ 25.
In ipsis civitatibus si tota electa communitas educationem cordi flagitaverit, magistratus
id eidem admittere debet. Secus vigens localis usus continuetur.
Motivum.
Dispar tantisper est hoc in genere civitatum, quae constricta terrena
§ 25.
In ipsis civitatibus si tota electa communitas educationem cordi flagitaverit, magistratus
id eidem admittere debet. Secus vigens localis usus continuetur.
Motivum.
Dispar tantisper est hoc in genere civitatum, quae constricta terrena habent, ratio; cum
enim hae lanionibus, ut hi publicum providere possint, pascuum procurare debeant, in his
ratio publici pascuorum constrictioni quandoque obstare potest. Verum in casu ejusmodi hanc
tota communitas certe
admittere debet. Secus vigens localis usus continuetur.
Motivum.
Dispar tantisper est hoc in genere civitatum, quae constricta terrena habent, ratio; cum
enim hae lanionibus, ut hi publicum providere possint, pascuum procurare debeant, in his
ratio publici pascuorum constrictioni quandoque obstare potest. Verum in casu ejusmodi hanc
tota communitas certe non flagitabit: ubi vero latifundia adsunt, et tota communitas id
postulat, nulla ratio subversatur, cur ejus desiderio deferri non debeat.
Dispar tantisper est hoc in genere civitatum, quae constricta terrena habent, ratio; cum
enim hae lanionibus, ut hi publicum providere possint, pascuum procurare debeant, in his
ratio publici pascuorum constrictioni quandoque obstare potest. Verum in casu ejusmodi hanc
tota communitas certe non flagitabit: ubi vero latifundia adsunt, et tota communitas id
postulat, nulla ratio subversatur, cur ejus desiderio deferri non debeat. Possessores enim
civilium foenilium sunt perinde proprietarii, sicut alii ignobiles,
sicut alii ignobiles, qui foenilia sua condam
a dominiis emerunt, nunc vero eadem intra se emunt et vendunt.
Articulus VII.
se emunt et vendunt.
Articulus VII.
Articulus VII.
plantatis.
26.
Vineae in planitie plantatae a proportione stabilitae in singulo loco dicationis clavis
triplici contributioni subjiciantur.
Motivum.
Abusum hunc in pluribus Regni partibus irrepsisse constat, ut vineae jam etiam in campis,
loco ad proficuam earum culturam minime idoneo, plantentur. Praeterquam quod plebs per id a
magis utilibus laboribus abstrahatur, si plane ejusmodi vineae generoso alicui promontorio
adjaceant, existimationem vinorum ejusmodi diminuunt per id, quod mala,
campis,
loco ad proficuam earum culturam minime idoneo, plantentur. Praeterquam quod plebs per id a
magis utilibus laboribus abstrahatur, si plane ejusmodi vineae generoso alicui promontorio
adjaceant, existimationem vinorum ejusmodi diminuunt per id, quod mala, quae in
campestribus illis vineis procreantur, vina sub nomine generosi illius promontorii vendi
soleant.
Ne tamen legislatio contra libertatem fundo suo pro lubitu utendi directe
agat, non censebat Deputatio praesentaneam earum abolitionem
avocare.
Articulus VIII.
Tokayensi vigent, statuta sibi
referri faciat, eadem expendat, auditoque et Comitatu Zempliniensi, et magistris montium, et
ipsis potioribus vinearum Tokayensium possessoribus, Projectum elaboret, qualiter damnosa
vinorum horum adulteratio praecaveri possit, illudque in Comitiis referat.
Motivum.
Damnosam vinorum Tokayensium adulterationem magis magisque invalescere adeoque malo huic
remedium adferendum esse nemo dubitat. Ad hoc autem praestandum non tantum concernentem
comitatum, sed alios
huic
remedium adferendum esse nemo dubitat. Ad hoc autem praestandum non tantum concernentem
comitatum, sed alios etiam, qui plurimas notitias locales habent, audiendos esse suapte
constat. Jam quidem Articulo 118. 1723. adulteratores praestantiorum vinorum in
ejus amissione convincendi statuuntur: verum sola hac dispositione malum hoc sufficienter
non impeditur. Inter communicata Deputationi acta invenit illa quidem protocollum
celebratae ante biennium hoc in merito localis commissionis,
praestantiorum vinorum in
ejus amissione convincendi statuuntur: verum sola hac dispositione malum hoc sufficienter
non impeditur. Inter communicata Deputationi acta invenit illa quidem protocollum
celebratae ante biennium hoc in merito localis commissionis, quod complures
fundatas reflexiones continet; totum tamen objectum non exhaurit, quod tamen, ut propositus
finis obtineatur, prorsus necessum est, neque potest objectum hoc per solam
administrationem publicam superari, ubi enim de
publica removeri possunt. Quodsi vel de aequali vasculorum mensura, observanda, vel de
stigmate aliquo stabiliendo actum fuerit, jam ad id observandum Domini terrestres nonnisi
per legem obligari possunt, et ideo Deputatio haec, elaborandum per Consilium Projectum, in
Comitiis referendum esse existimavit.
Articulus IX.
Projectum, in
Comitiis referendum esse existimavit.
Articulus IX.
Articulus IX.
laborant, magistratus comitatuum et civitatum
populum ad plantandam quotannis in idoneis ad id locis quo majorem salicum et mororum
quantitatem adstringant.
Motivum.
Aliqua, quae hoc et subsequis aliquot §§-is adferuntur, in generalitate §-phi
12. continentur quidem, propter nexum tamen cum iis, quae sub generalitatem illam non
cadunt, specifice exprimenda videbantur. Hactenus inplantatio salicum, ut in Elaborato
Status actualis §-pho 31. ostensum est,
Aliqua, quae hoc et subsequis aliquot §§-is adferuntur, in generalitate §-phi
12. continentur quidem, propter nexum tamen cum iis, quae sub generalitatem illam non
cadunt, specifice exprimenda videbantur. Hactenus inplantatio salicum, ut in Elaborato
Status actualis §-pho 31. ostensum est, comitatibus et civitatibus via politica
promiscue imponebatur. Deputatio comitatus illos, qui lignorum defectum non patiuntur, a
labore hoc relevandos existimavit. Quinam hi sint, via Consilii
§-pho 31. ostensum est, comitatibus et civitatibus via politica
promiscue imponebatur. Deputatio comitatus illos, qui lignorum defectum non patiuntur, a
labore hoc relevandos existimavit. Quinam hi sint, via Consilii Locumtenentialis
definietur. Et cum salices in locis siccis non proficiant, Deputatio ipsam earum
implantationem ad loca idonea seu humida restringendam arbitrabatur.
§ 29.
Usum etiam tectorum habanorum, ubi necessaria ad id materialia praesto sint,
Comitatenses quidem Magistratus plebem, Civitatenses vero eos praesertim
opifices, quorum labori lithantraces convenire possunt, ad faciendum eorum usum
omni meliori ratione disponant.
Motivum.
Repertae jam in aliquot locis torfae et lithantracum usus ea potissimum de causa
intercidisse videtur, quia populus manipulationem et utilitatem eorum ignorabat; si ille
per locales magistratus de eo debite edoceatur, detegentur ista indubie pluribus in locis
et usus eorum sensim
Repertae jam in aliquot locis torfae et lithantracum usus ea potissimum de causa
intercidisse videtur, quia populus manipulationem et utilitatem eorum ignorabat; si ille
per locales magistratus de eo debite edoceatur, detegentur ista indubie pluribus in locis
et usus eorum sensim propagabitur.
§ 31.
Et ut id facilius effici possit, declaratur quod lithantraces etiam illi,
qui fundendo metallo idonei sint, sub categoriam
nec obligationi urburae subsint, sed qua ordinarium fossile ad
liberam privatorum industriam referantur.
Motivum.
Optima tantum lithantracum species liquando metallo idonea est; de hac mota fuit in via
politica, sub Augusta Maria Theresia, ut in supra attacto status actualis §-pho
dictum est, quaestio: an non illi ad metalla referantur? Et tunc quidem affirmative decisa
fuit: verum Augustus Josephus II. melius de re informatus contrariam et naturae
qua ordinarium fossile ad
liberam privatorum industriam referantur.
Motivum.
Optima tantum lithantracum species liquando metallo idonea est; de hac mota fuit in via
politica, sub Augusta Maria Theresia, ut in supra attacto status actualis §-pho
dictum est, quaestio: an non illi ad metalla referantur? Et tunc quidem affirmative decisa
fuit: verum Augustus Josephus II. melius de re informatus contrariam et naturae rei
conformem sub 26. Maji 1788. edidit
Articulus X.
omni portorio
in Regnum adferri admittatur; illi vero, qui primus modum alterutrum hoc semen
naturalisandi repererit, insigne proemium decernatur.
Motivum.
Ostensum est in Elaborato status actualis § 44. quanta vis pecuniae pro
tela aliisque lineis fabricatis quotannis e Regno evehatur; interest proinde,
ut lini et canabum culturam legislatio promoveat, praesertim cum articuli hi adeo facilem
insuper per
interest proinde,
ut lini et canabum culturam legislatio promoveat, praesertim cum articuli hi adeo facilem
insuper per littorale habeant distractionem: id autem ut illa praestet, duos ferme tantum
hos modos habet. – Caeterum etiamsi libera articulorum horum in Regnum inductio admittatur,
sumtuosa tamen cultoribus eveniet exotici seminis comparatio, neque unquam cultura haec, ut
in Elaborato status actualis §-pho 30. ostensum est, solidas radices figet,
donec semina haec naturalisentur, adeoque, qui primus
per littorale habeant distractionem: id autem ut illa praestet, duos ferme tantum
hos modos habet. – Caeterum etiamsi libera articulorum horum in Regnum inductio admittatur,
sumtuosa tamen cultoribus eveniet exotici seminis comparatio, neque unquam cultura haec, ut
in Elaborato status actualis §-pho 30. ostensum est, solidas radices figet,
donec semina haec naturalisentur, adeoque, qui primus modum id efficiendi deteget, tantam
Regno procurabit utilitatem, ut insigne omnino praemium mereatur. Neque enim id pro
ut insigne omnino praemium mereatur. Neque enim id pro
impossibili haberi debet, cum sint aliquae Regni partes, quae ad Moscoviticum, aliae quae
ad Italicum clima prope accedunt. Quodsi modum ejusmodi honorata aliqua persona invenerit,
praemium ejusmodi non in pecunia, sed in proportionata honoris accessione consistere
potest.
Articulus XI.
omnino praemium mereatur. Neque enim id pro
impossibili haberi debet, cum sint aliquae Regni partes, quae ad Moscoviticum, aliae quae
ad Italicum clima prope accedunt. Quodsi modum ejusmodi honorata aliqua persona invenerit,
praemium ejusmodi non in pecunia, sed in proportionata honoris accessione consistere
potest.
Articulus XI.
Articulus XI.
promovenda.
§ 33.
Ut qualitas tabacae unius ex utilissimis Hungariae productis tanto citius
perfici possit, liberum sit comitatibus, in quibus cultura hujus producti jam radices fixit,
versatum in manipulatione hac individuum conducere, eidemque moderatam e cassa domestica
remunerationem tamdiu dependere, donec illud plebem in modo fermentationis tabacae
et classificationis foliorum subinstruxerit.
Qua occasione ut plebs ad
Hungariae productis tanto citius
perfici possit, liberum sit comitatibus, in quibus cultura hujus producti jam radices fixit,
versatum in manipulatione hac individuum conducere, eidemque moderatam e cassa domestica
remunerationem tamdiu dependere, donec illud plebem in modo fermentationis tabacae
et classificationis foliorum subinstruxerit.
Qua occasione ut plebs ad vitandos reliquos etiam, qui hactenus irrepserunt, culturae
defectus disponatur, localis magistratus omnem conatum impendet.
post frumentum,
vinum, animalia et lanam, plurimam Regno pecuniam
infert, uti id e tabellis tricesimalibus apparet. Nisi tamen qualitas ejus perficiatur,
emolumentum hoc cum tempore certo diminuetur; ostensum est in Elaborato status
actualis §-pho 32. quod ad id fermentatio ejus et foliorum classificatio (vulgo
Sortirung) plurimum conferre possit; quare ad majorem populo utilitatem procurandam
interest ut exigua illa, quam
categoriam cadant, via Consilii Locumtenetialis definiri debet.
Verum ne haec quidem sola distractionem tabacae Hungaricae facilitabunt, nisi memorati
eodem status actualis §-pho defectus sufferantur, nimirum: ut terra debite
praeparetur, plantae in debita distantia collocentur, spina, folia, cacumen, et pistilli in
tempore decerpantur: denique ut et bonum semen adhibeatur, et tam inseminatio, quam et
collectio tempestive fiat. Ut autem id in effectum perducatur, activam omnino localis
magistratus industriam
Verum ne haec quidem sola distractionem tabacae Hungaricae facilitabunt, nisi memorati
eodem status actualis §-pho defectus sufferantur, nimirum: ut terra debite
praeparetur, plantae in debita distantia collocentur, spina, folia, cacumen, et pistilli in
tempore decerpantur: denique ut et bonum semen adhibeatur, et tam inseminatio, quam et
collectio tempestive fiat. Ut autem id in effectum perducatur, activam omnino localis
magistratus industriam exposcit.
defectus sufferantur, nimirum: ut terra debite
praeparetur, plantae in debita distantia collocentur, spina, folia, cacumen, et pistilli in
tempore decerpantur: denique ut et bonum semen adhibeatur, et tam inseminatio, quam et
collectio tempestive fiat. Ut autem id in effectum perducatur, activam omnino localis
magistratus industriam exposcit.
Articulus XII.
Articulus XII.
Motivum.
Plena commercii libertas incrementum ejus vel maxime procurat; si vel privato quaestori
favores aliqui concedantur; jam id eidem noxium est; quod si hos magna aliqua et potens
societas impetret, debet res natura sua in monopolium degenerare, vel exemplum
Viennensis Abaldo id satis remonstrat; ad qualem enim praepotentiae gradum
illud intra exiguum tempus pertigerit, in Elaborato status actualis §-pho 32.
satis ostendimus: ut haec impediatur,
noxium est; quod si hos magna aliqua et potens
societas impetret, debet res natura sua in monopolium degenerare, vel exemplum
Viennensis Abaldo id satis remonstrat; ad qualem enim praepotentiae gradum
illud intra exiguum tempus pertigerit, in Elaborato status actualis §-pho 32.
satis ostendimus: ut haec impediatur, debet Abaldo hoc ad eandem cum quovis privato
quaestore conditionem redigi.
§ 35.
Officiales ejus, qui in
in Elaborato status actualis §-pho 32.
satis ostendimus: ut haec impediatur, debet Abaldo hoc ad eandem cum quovis privato
quaestore conditionem redigi.
§ 35.
Officiales ejus, qui in Hungaria resident, negotia sua locali primae instantiae proponere:
et si nec hic sibi satisfactum esse existimaverint, tunc ad Consilium recurrere debent: si
nec hujus decisioni aquiescant, tunc primum ad Suam Majestatem recurrere possunt.
debent: si
nec hujus decisioni aquiescant, tunc primum ad Suam Majestatem recurrere possunt.
Motivum.
Abaldo Viennense, mox atque Pestini depositorium erexit, eam invexit manipulationem ut
constituti ad illud officiales sui in omnibus occurrentiis tantum ad se recurrere
debuerint; illud deinde postulata eorum medio Cancellariae Bohemicae promovebat, haec
negotia ejusmodi apud Cancellariam Hungaricam procurare solebat, hac via
disponebatur apud Consilium
solebat, hac via
disponebatur apud Consilium Locumtenentiale, quod tum primum negotium ad primam
Instantiam remittebat, sicque per graduales hos canales res iterum usque ad Suam
Majestatem redire debebat: quandoque ipsum Abaldo Consilium Locumtenentiale in forma
correspondentiae interpellabat; utraque haec manipulatio et derogat locali jurisdictioni,
et in se vitiosa est: derogat locali jurisdictioni, quia procurat influxum extraneo
dicasterio in negotia Hungarica, quod in Regno independente, uti Hungaria
Instantiam remittebat, sicque per graduales hos canales res iterum usque ad Suam
Majestatem redire debebat: quandoque ipsum Abaldo Consilium Locumtenentiale in forma
correspondentiae interpellabat; utraque haec manipulatio et derogat locali jurisdictioni,
et in se vitiosa est: derogat locali jurisdictioni, quia procurat influxum extraneo
dicasterio in negotia Hungarica, quod in Regno independente, uti Hungaria est,
sustineri non potest; deinde hac ratione residentes in Hungaria Abaldi Officiales contra
redire debebat: quandoque ipsum Abaldo Consilium Locumtenentiale in forma
correspondentiae interpellabat; utraque haec manipulatio et derogat locali jurisdictioni,
et in se vitiosa est: derogat locali jurisdictioni, quia procurat influxum extraneo
dicasterio in negotia Hungarica, quod in Regno independente, uti Hungaria est,
sustineri non potest; deinde hac ratione residentes in Hungaria Abaldi Officiales contra
communem non modo Hungariae, sed omnium aliorum etiam Regnorum legem a jurisdictione
ordinariorum
ipsum Abaldo Consilium Locumtenentiale in forma
correspondentiae interpellabat; utraque haec manipulatio et derogat locali jurisdictioni,
et in se vitiosa est: derogat locali jurisdictioni, quia procurat influxum extraneo
dicasterio in negotia Hungarica, quod in Regno independente, uti Hungaria est,
sustineri non potest; deinde hac ratione residentes in Hungaria Abaldi Officiales contra
communem non modo Hungariae, sed omnium aliorum etiam Regnorum legem a jurisdictione
ordinariorum localium magistratuum
et derogat locali jurisdictioni,
et in se vitiosa est: derogat locali jurisdictioni, quia procurat influxum extraneo
dicasterio in negotia Hungarica, quod in Regno independente, uti Hungaria est,
sustineri non potest; deinde hac ratione residentes in Hungaria Abaldi Officiales contra
communem non modo Hungariae, sed omnium aliorum etiam Regnorum legem a jurisdictione
ordinariorum localium magistratuum eximuntur. Vitiosa autem ideo est, quia hac ratione omne
ejusmodi negotium duplicem circulum peragere debet.
contractibus contravenerint, aut secus aliqua de illato contribuentibus
damno quaestio emergat, non coram judicio delegato aut mixto,
sed coram ordinario primae instantiae foro conveniantur.
Motivum.
In certa de excessibus officialium Pestiensium, posita querela Abaldo jam eo rem
deduxerat, ut pro his cognoscendis judicium delegatum mixtum constitutum fuerit. Id
fundamentalibus Regni legibus repugnat, praesertim postquam juxta Articulum 57.
1791. jam
ut pro his cognoscendis judicium delegatum mixtum constitutum fuerit. Id
fundamentalibus Regni legibus repugnat, praesertim postquam juxta Articulum 57.
1791. jam ipsum etiam crimen laesae Majestatis per ordinaria Regni fora cognoscitur.
Residentes in Hungaria Abaldi officiales forum a ratione domicilii sortiuntur,
et id quidem non tantum in personalibus, sed in realibus etiam,
objectum manipulationis suae, quam in Hungaria exercent, concernentibus, negotiis; sicut
repugnat, praesertim postquam juxta Articulum 57.
1791. jam ipsum etiam crimen laesae Majestatis per ordinaria Regni fora cognoscitur.
Residentes in Hungaria Abaldi officiales forum a ratione domicilii sortiuntur,
et id quidem non tantum in personalibus, sed in realibus etiam,
objectum manipulationis suae, quam in Hungaria exercent, concernentibus, negotiis; sicut
vicissim si Hungarus fabricam aliquam in Germanica Provincia possideret, officiales ejus,
quoad objectum
juxta Articulum 57.
1791. jam ipsum etiam crimen laesae Majestatis per ordinaria Regni fora cognoscitur.
Residentes in Hungaria Abaldi officiales forum a ratione domicilii sortiuntur,
et id quidem non tantum in personalibus, sed in realibus etiam,
objectum manipulationis suae, quam in Hungaria exercent, concernentibus, negotiis; sicut
vicissim si Hungarus fabricam aliquam in Germanica Provincia possideret, officiales ejus,
quoad objectum fabricae, jurisdictioni illius provinciae
Majestatis per ordinaria Regni fora cognoscitur.
Residentes in Hungaria Abaldi officiales forum a ratione domicilii sortiuntur,
et id quidem non tantum in personalibus, sed in realibus etiam,
objectum manipulationis suae, quam in Hungaria exercent, concernentibus, negotiis; sicut
vicissim si Hungarus fabricam aliquam in Germanica Provincia possideret, officiales ejus,
quoad objectum fabricae, jurisdictioni illius provinciae subjacerent: debent itaque etiam
residentes in Hungaria Abaldi
a ratione domicilii sortiuntur,
et id quidem non tantum in personalibus, sed in realibus etiam,
objectum manipulationis suae, quam in Hungaria exercent, concernentibus, negotiis; sicut
vicissim si Hungarus fabricam aliquam in Germanica Provincia possideret, officiales ejus,
quoad objectum fabricae, jurisdictioni illius provinciae subjacerent: debent itaque etiam
residentes in Hungaria Abaldi officiales intuitu non observatorum contractuum, aut aliarum
damnificationum judicio localis
suae, quam in Hungaria exercent, concernentibus, negotiis; sicut
vicissim si Hungarus fabricam aliquam in Germanica Provincia possideret, officiales ejus,
quoad objectum fabricae, jurisdictioni illius provinciae subjacerent: debent itaque etiam
residentes in Hungaria Abaldi officiales intuitu non observatorum contractuum, aut aliarum
damnificationum judicio localis primae instantiae subjacere.
§ 37.
Si de eo, quod officiales ejus in classificatione
etiam
residentes in Hungaria Abaldi officiales intuitu non observatorum contractuum, aut aliarum
damnificationum judicio localis primae instantiae subjacere.
§ 37.
Si de eo, quod officiales ejus in classificatione tabacae contribuentes
damnificent, querelae porro etiam depositae fuerint, comitatus gnarum rei hujus et juramento
adstringendum individuum ad depositoria Abaldi constituere
possit, quod
Abaldi constituere
possit, quod enatas inter officiales horum et venditores quaestiones dirimat.
Motivum.
E peracta per Comitatum Bihariensem sub 3. Martii 1788. inquisitione evenit, quod
officiales Abaldi in contractibus, quos cum cultoribus tabacae ineunt, triplex, pro
triplici tabacae classe, pretium defigant. Verum dum contribuens tabacam advehit, optimam
etiam speciem ad ultimam classem collocare soleant, donec muneribus placati eam naturali
suae classi restituant.
pro providendis Germanicis Provinciis tabacae Hungaricae
quantitas suppeditetur, ne majorem pro exercendo cum illa quaestu quantitatem educere
possit, Consilium Locumtenentiale sollicite invigilet.
Motivum.
Legislatio Hungarica in ipsum Abaldo Viennense nullam Jurisdictionem habet, adeoque
commercium cum tabaca Hungarica eidem interdicere non potest. Potest tamen impedire, ne
illli major ultra propriam necessitatem tabacae quantitas suppeditetur; quod qua ratione
effici posse Deputatio haec
Viennense nullam Jurisdictionem habet, adeoque
commercium cum tabaca Hungarica eidem interdicere non potest. Potest tamen impedire, ne
illli major ultra propriam necessitatem tabacae quantitas suppeditetur; quod qua ratione
effici posse Deputatio haec existimet, in propositionibus declarabit.
§ 39.
Caeterum tabacae Hungaricae eductio non tantum per littorale, sed per omnes etiam alios
passus libera semper maneat.
Motivum.
Hungaricae eductio non tantum per littorale, sed per omnes etiam alios
passus libera semper maneat.
Motivum.
Tabaca non est articulus primae necessitatis, uti frumentum, adeoque ratio conservandarum
Germanicarum Provinciarum in eo non subversatur; ut Hungari a percipiendo pro producto hoc
tali, quale ab exteris habere possunt, pretio tantum ideo impediantur, ut Abaldo, et per
illud Germanicae Provinciae tabacam leviori habere possint, Abaldo etiam, si ita ut
proponitur regulatum fuerit,
Abaldo, et per
illud Germanicae Provinciae tabacam leviori habere possint, Abaldo etiam, si ita ut
proponitur regulatum fuerit, multa tamen semper prae privatis quaestoribus, qui illud ad
extra evehunt, beneficia retinebit. Primum paratam vim pecuniae, quae cum aliis in rebus,
tum praecipue in commercio praecipuum nervum constituit: deinde promptitudinem transportus,
quam sibi per continuam singulis annis producti hujus promotionem propriam
reddidit; porro certos jam et stabiles venditores, quos
Provinciae tabacam leviori habere possint, Abaldo etiam, si ita ut
proponitur regulatum fuerit, multa tamen semper prae privatis quaestoribus, qui illud ad
extra evehunt, beneficia retinebit. Primum paratam vim pecuniae, quae cum aliis in rebus,
tum praecipue in commercio praecipuum nervum constituit: deinde promptitudinem transportus,
quam sibi per continuam singulis annis producti hujus promotionem propriam
reddidit; porro certos jam et stabiles venditores, quos sibi per id ipsum, quod illud quot
quam sibi per continuam singulis annis producti hujus promotionem propriam
reddidit; porro certos jam et stabiles venditores, quos sibi per id ipsum, quod illud quot
annis coemat, paravit; denique nullis casibus obnoxiam distractionem, cum haec in domestica
consumtione fundetur; quae omnia relate ad privatos, qui tabacam ad exteros deportant,
quaestores, aliter se habent. Itaque justitia ipsa exigit, ut commercium cum producto hoc
liberum semper conservetur, et Abaldo Viennense, ne in formale
distractionem, cum haec in domestica
consumtione fundetur; quae omnia relate ad privatos, qui tabacam ad exteros deportant,
quaestores, aliter se habent. Itaque justitia ipsa exigit, ut commercium cum producto hoc
liberum semper conservetur, et Abaldo Viennense, ne in formale monopolium
degeneret, per subsistentem continuo concurrentiam in justis limitibus contineatur.
Articulus XIII.
qui tabacam ad exteros deportant,
quaestores, aliter se habent. Itaque justitia ipsa exigit, ut commercium cum producto hoc
liberum semper conservetur, et Abaldo Viennense, ne in formale monopolium
degeneret, per subsistentem continuo concurrentiam in justis limitibus contineatur.
Articulus XIII.
hujus
practicantes, qui necdum habent, conducant: iis omnem assistentiam praebeant: hortos
plantarios pro ratione situs et extensionis suae erigant, plebemque ad alendas moros, et
educandas bombices omni meliori ratione disponant. Et ut id facilius effici possit, in
scholis paganis et oppidanis juventus in manipulatione hac practice instituatur.
Motiva.
In Elaborato status actualis §-pho 33. ostensum est, quod languens licet adhuc
serici cultura anno 1785. 200,000 florenorum
conducant: iis omnem assistentiam praebeant: hortos
plantarios pro ratione situs et extensionis suae erigant, plebemque ad alendas moros, et
educandas bombices omni meliori ratione disponant. Et ut id facilius effici possit, in
scholis paganis et oppidanis juventus in manipulatione hac practice instituatur.
Motiva.
In Elaborato status actualis §-pho 33. ostensum est, quod languens licet adhuc
serici cultura anno 1785. 200,000 florenorum circulationem procuraverit. Si cultura haec
suae erigant, plebemque ad alendas moros, et
educandas bombices omni meliori ratione disponant. Et ut id facilius effici possit, in
scholis paganis et oppidanis juventus in manipulatione hac practice instituatur.
Motiva.
In Elaborato status actualis §-pho 33. ostensum est, quod languens licet adhuc
serici cultura anno 1785. 200,000 florenorum circulationem procuraverit. Si cultura haec
debite provehatur, cum tempore unius etiam millionis circulationem procurare adeoque
adeoque
capitale Regni productum vel ex eo effici potest, quod respectu adjacentium provinciarum
sit exclusivum.
Ante enatum bellum Turcicum plebs Syrmiensis, unius e minoribus Comitatibus, supra 20,000
e cultura serici percipiebat: in aliis, qui debitam colendi hujus producti rationem
invexerunt, comitatibus plerique rustici, qui vel unam seminis bombicum unciam educarunt,
plus inde lucri habuerunt, quam eorum contributio efficiebat. Reliqui ejusdem peripheriae
rustici, si institutum hoc debite
plerique rustici, qui vel unam seminis bombicum unciam educarunt,
plus inde lucri habuerunt, quam eorum contributio efficiebat. Reliqui ejusdem peripheriae
rustici, si institutum hoc debite propagatum fuisset, eandem capere poterant utilitatem, et
tunc lucrum factas in hoc institutum expensas longe certe superasset.
Caeterum defectus qui culturam hanc morabantur jam omnes detecti, et provocato
§-pho indicati sunt; si jurisdictiones zelose collaborent, haec intra paucum tempus
facile efflorescet.
hoc admittit, jurisdictionibus Sua Majestas via Consilii
Locumtenentialis determinabit.
Motivum.
Dominia quoad institutum hoc alioquin plena libertate gaudent, legislatio curam suam
tantum ad contribuentes dirigere debet. In quo cardine cultura haec nunc in Regno
subsistat, in Elaborato status actualis §-pho 40. ostensum est. Caeterum nec hoc
institutum indiscriminatim omnibus jurisdictionibus convenit. Inter ipsas illas, quarum
situi convenit, notabile saepe discrimen
Sua Majestas via Consilii
Locumtenentialis determinabit.
Motivum.
Dominia quoad institutum hoc alioquin plena libertate gaudent, legislatio curam suam
tantum ad contribuentes dirigere debet. In quo cardine cultura haec nunc in Regno
subsistat, in Elaborato status actualis §-pho 40. ostensum est. Caeterum nec hoc
institutum indiscriminatim omnibus jurisdictionibus convenit. Inter ipsas illas, quarum
situi convenit, notabile saepe discrimen intercedit; aliis equatia publica
Locumtenentialis determinabit.
Motivum.
Dominia quoad institutum hoc alioquin plena libertate gaudent, legislatio curam suam
tantum ad contribuentes dirigere debet. In quo cardine cultura haec nunc in Regno
subsistat, in Elaborato status actualis §-pho 40. ostensum est. Caeterum nec hoc
institutum indiscriminatim omnibus jurisdictionibus convenit. Inter ipsas illas, quarum
situi convenit, notabile saepe discrimen intercedit; aliis equatia publica convenire
possunt, aliis
indiscriminatim omnibus jurisdictionibus convenit. Inter ipsas illas, quarum
situi convenit, notabile saepe discrimen intercedit; aliis equatia publica convenire
possunt, aliis ut admissarii per communitates interteneantur; aliis denique, ut eos
comitatus ipsi vel in centro, vel in processibus alant, et seu idoneas ad id caballas
seriatim ad illos adduci, seu vero admissarios per pagos circumduci faciant. Debet itaque
ratio instituti hujus pro ratione circumstantiarum via Consilii determinari.
omnibus jurisdictionibus convenit. Inter ipsas illas, quarum
situi convenit, notabile saepe discrimen intercedit; aliis equatia publica convenire
possunt, aliis ut admissarii per communitates interteneantur; aliis denique, ut eos
comitatus ipsi vel in centro, vel in processibus alant, et seu idoneas ad id caballas
seriatim ad illos adduci, seu vero admissarios per pagos circumduci faciant. Debet itaque
ratio instituti hujus pro ratione circumstantiarum via Consilii determinari.
hujus pro ratione circumstantiarum via Consilii determinari.
Articulus XV.
tantum locis, ubi silvarum succrescentiam impediunt, exstirpentur.
Motivum.
Causam ferendae huic legi praebet illa Augusti condam Josephi II. ordinatio, qua illas
indiscriminatim jusserat exstirpari. Jam vero ostensum est, in Elaborato
status actualis §-pho 37. cutes caprarum, ad elaborandas pelles Sattyan
dictas necessarias esse, pro quibus notabilis adhuc, ut ejusdem Elaborati §-pho
48. remonstratum est, pecuniae vis quotannis in Turciam effertur,
vero ostensum est, in Elaborato
status actualis §-pho 37. cutes caprarum, ad elaborandas pelles Sattyan
dictas necessarias esse, pro quibus notabilis adhuc, ut ejusdem Elaborati §-pho
48. remonstratum est, pecuniae vis quotannis in Turciam effertur, sicut itaque, ubi
silvis nocent, exstirpari, ita ubi innoxiae sunt, eas conservari interest.
Articulus XVI.
Articulus XVI.
seu minorum fabricarum, ad
totum eorum personale necessariaque pro immediato ejusmodi fabricae usu, aedificia
extendatur. Si quae jurisdictio eos ante effluxum hujus termini alicui ex his oneribus
subjecerit, enasciturum exinde detrimentum iis e proprio compenset. Porro in rebus, quae ad
promotionem opificii, aut manufacturae ejusmodi pertinent, eaedem jurisdictiones omnem
necessariam assistentiam iis praebeant.
Motiva.
Quam debilis adhuc sit in Hungaria opificiorum status, §-pho 42 ,
exinde detrimentum iis e proprio compenset. Porro in rebus, quae ad
promotionem opificii, aut manufacturae ejusmodi pertinent, eaedem jurisdictiones omnem
necessariam assistentiam iis praebeant.
Motiva.
Quam debilis adhuc sit in Hungaria opificiorum status, §-pho 42 , quam exiguas
vero numeret fabricas, §§-is 44.
48. et 50.
Motiva.
Dum provocatus articulus conditus est, amictus militaris totus extra Regnum
conficiebatur. Postea sic dictae Commissiones oeconomico-militares inductae
sunt, quae amictum aliamque militarem supellectilem in Regno quidem, sed ex exteris
materialibus et per conductos extraneos opifices plerumque confici curant. Ut materialia,
quae haberi possunt, v.g. pannus, in Regno praeferenter procurentur, non
tantum justitia, sed ipse etiam commissionum harum scopus,
oeconomico-militares inductae
sunt, quae amictum aliamque militarem supellectilem in Regno quidem, sed ex exteris
materialibus et per conductos extraneos opifices plerumque confici curant. Ut materialia,
quae haberi possunt, v.g. pannus, in Regno praeferenter procurentur, non
tantum justitia, sed ipse etiam commissionum harum scopus, nempe oeconomica utilitas
exigunt; per id enim transportus sumtuum compendium fiet. An vero id publico praejudicet,
quod haec in Regno quidem, sed per conductos extraneos
haberi possunt, v.g. pannus, in Regno praeferenter procurentur, non
tantum justitia, sed ipse etiam commissionum harum scopus, nempe oeconomica utilitas
exigunt; per id enim transportus sumtuum compendium fiet. An vero id publico praejudicet,
quod haec in Regno quidem, sed per conductos extraneos opifices conficiantur, in
quaestionem vocari potest. Parte enim ex una novi consumentes per id procurantur,
impediturque ne distenti nimium militaribus laboribus domestici opifices privatis operam
suam exaggerato pretio
non
tantum justitia, sed ipse etiam commissionum harum scopus, nempe oeconomica utilitas
exigunt; per id enim transportus sumtuum compendium fiet. An vero id publico praejudicet,
quod haec in Regno quidem, sed per conductos extraneos opifices conficiantur, in
quaestionem vocari potest. Parte enim ex una novi consumentes per id procurantur,
impediturque ne distenti nimium militaribus laboribus domestici opifices privatis operam
suam exaggerato pretio possint imputare: parte tamen ex alia certum est quod in compluribus
conficiantur, in
quaestionem vocari potest. Parte enim ex una novi consumentes per id procurantur,
impediturque ne distenti nimium militaribus laboribus domestici opifices privatis operam
suam exaggerato pretio possint imputare: parte tamen ex alia certum est quod in compluribus
civitatibus opifices, potissimum e defectu sufficientis laboris, se agriculturae impendant.
Itaque justo hac in re temperamento opus est, quod in eo constitui posse videbatur, ut
tales labores, habita tamen ad pretium transportus reflexione, per tales
nimium militaribus laboribus domestici opifices privatis operam
suam exaggerato pretio possint imputare: parte tamen ex alia certum est quod in compluribus
civitatibus opifices, potissimum e defectu sufficientis laboris, se agriculturae impendant.
Itaque justo hac in re temperamento opus est, quod in eo constitui posse videbatur, ut
tales labores, habita tamen ad pretium transportus reflexione, per tales civitates, quarum
opifices sufficienti labore destituuntur, justa cum proportione distribuantur.
opifices privatis operam
suam exaggerato pretio possint imputare: parte tamen ex alia certum est quod in compluribus
civitatibus opifices, potissimum e defectu sufficientis laboris, se agriculturae impendant.
Itaque justo hac in re temperamento opus est, quod in eo constitui posse videbatur, ut
tales labores, habita tamen ad pretium transportus reflexione, per tales civitates, quarum
opifices sufficienti labore destituuntur, justa cum proportione distribuantur.
§
videbatur, ut
tales labores, habita tamen ad pretium transportus reflexione, per tales civitates, quarum
opifices sufficienti labore destituuntur, justa cum proportione distribuantur.
§ 45.
Nova in tractando utilius aliquo opificio aut manufactura inventa, si talia sunt, quorum
manipulatio facile secreta conservari potest, inventori, nisi arcanum suum administrationi
publicae aperiat, nullum exclusivum privilegium concedatur. Liberum tamen eidem
sit
inventori, nisi arcanum suum administrationi
publicae aperiat, nullum exclusivum privilegium concedatur. Liberum tamen eidem
sit manipulationem ejusmodi, reservato sibi secreto, exercere.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 41. quod fixum inter fabricas et
manufacturas discrimen vix statui possit: itaque nomine manufacturae simul etiam fabricas
comprehendimus.
Jam vero si inventor secretum suum, quod secus haud facile observari potest,
potest, pandere
nolit, nullo alio favore eget, quia manipulationem hanc alioquin nemo alter imitari, et
eidem lucrum praeripere poterit.
E converso non interest ut ad revelandum secretum suum directe stringatur,
quia secus ille arcanum sum in aliam provinciam transportabit; debet itaque illi liberum
secreti sui exercitium relinqui, praesertim cum homines ejusmodi alioquin secreta sua seu ad haeredes transmittere, seu amico alicui, qui illud post fata eorum
continuat, communicare
§ 46.
Quodsi vero inventor secretum suum administrationi publicae communicet, aut si inventum
tale per ipsum ejus exercitium se pandere debet, potest eidem, aut suae, si quam inivit,
societati exclusivum pro ratione utilitatis quae inde in publicum promanabit
privilegium ad aliquot, nunquam tamen ad plures quam 15 annos concedi.
Motivum.
In primo casu meretur favorem publicum, quia per id, quod secretum suum administrationi
publicae detegat, jam
potest eidem, aut suae, si quam inivit,
societati exclusivum pro ratione utilitatis quae inde in publicum promanabit
privilegium ad aliquot, nunquam tamen ad plures quam 15 annos concedi.
Motivum.
In primo casu meretur favorem publicum, quia per id, quod secretum suum administrationi
publicae detegat, jam securum reddit statum, quod utile ejusmodi inventum non intercidet.
In secundo casu, debet illi privilegium concedi, quia secus ille omni lucro frustraretur,
ad plures quam 15 annos concedi.
Motivum.
In primo casu meretur favorem publicum, quia per id, quod secretum suum administrationi
publicae detegat, jam securum reddit statum, quod utile ejusmodi inventum non intercidet.
In secundo casu, debet illi privilegium concedi, quia secus ille omni lucro frustraretur,
quod tamen ut ipsi qua inventori assecuretur justum est; ut primum enim manipulationem suam
inciperet exercere, cum illa facilis sit imitationis, statim illam alii etiam arriperent,
quod tamen ut ipsi qua inventori assecuretur justum est; ut primum enim manipulationem suam
inciperet exercere, cum illa facilis sit imitationis, statim illam alii etiam arriperent,
sicque potissimam utilitatis partem inventori praeriperent. Eveniret autem id potissimum in
machinis, quae quo simpliciores, eo utiliores esse solent.
Caeterum terminum exclusivi privilegii ad 15 annos ab imitatione
immunitatum, quas lex utilibus mechanicis jam concessit, statuendum esse Deputatio
existimabat; si ultro
immunitatum, quas lex utilibus mechanicis jam concessit, statuendum esse Deputatio
existimabat; si ultro extendatur, jam monopolium sapere videtur.
§ 47.
Eadem ratio fit quoad talia inventa, quae in aliis provinciis jam quidem vigent, sed inde
nonnisi magna cura, sumtibus, saepe etiam periculo procurari possunt.
Motivum.
In aliquibus Regnis certarum utilium admodum machinarum communicatio sub
§ 47.
Eadem ratio fit quoad talia inventa, quae in aliis provinciis jam quidem vigent, sed inde
nonnisi magna cura, sumtibus, saepe etiam periculo procurari possunt.
Motivum.
In aliquibus Regnis certarum utilium admodum machinarum communicatio sub poena mortis
prohibita est. Non tantum qui huic periculo se exponit, sed ille etiam, qui secus ad
procurandam aliquam utilem manipulationem magnas molestias aut sumtus tolerare debet, favore
Motivum.
Dirigenti dicasterio opificiorum manufacturarumque status notus esse debet. Imo interest
ut ipsae locales jurisdictiones, praesertim vero civitatum oppidorumque magistratus eum
sibi probe perspectum habeant, cum secus in earum promotionem efficaciter cooperari vix
possint. Et tamen apparuit e §-pho 42. et 43. Elaborati status actualis quam
inadaequatae hactenus de iis relationes submissae fuerint. Ut obligatio haec legalis
evadat, Deputatio legem hanc perferendam esse
abolitionem potius quam regulationem caeharum exigere; praesertim cum jam
Articulo 74. 1723. earum abrogatio arbitrio Suae Majestatis delata sit.
Deputationem hanc ad regulationem potius earum proponendam ea potissimum consideratio
permovit, quod donec hae in vicinis provinciis subsistunt, si hic abrogarentur, Hungarici
magistri nullos sodales habere possent.
Quod proponenda regulationis puncta attinet, horum pleraque jam via politica non
obstantibus vetustiorum caeharum privilegiis praescripta et forte ideo tantum
magistri nullos sodales habere possent.
Quod proponenda regulationis puncta attinet, horum pleraque jam via politica non
obstantibus vetustiorum caeharum privilegiis praescripta et forte ideo tantum effectui
plene mancipata non sunt, quia necdum hactenus in legem abiverunt.
Praecipuum autem videtur illud, ne hi coetus sibi ipsi relicti tam facile in excessus
prolabi possint, sed habeant sibi praepositum commissarium qui eos et dirigat et observet.
Ideo hic via etiam politica jam praescriptus fuit.
pleraque jam via politica non
obstantibus vetustiorum caeharum privilegiis praescripta et forte ideo tantum effectui
plene mancipata non sunt, quia necdum hactenus in legem abiverunt.
Praecipuum autem videtur illud, ne hi coetus sibi ipsi relicti tam facile in excessus
prolabi possint, sed habeant sibi praepositum commissarium qui eos et dirigat et observet.
Ideo hic via etiam politica jam praescriptus fuit.
§ 50.
ingressum est, usum
autem repartitionem intra se faciendi caehae clanculario tantum induxerunt; quare interest,
ut utrumque aboleatur.
§ 51.
Conflatae etiam e spontaneis oblatis pecuniae neque in convivia caehalia neque in
sollicitationem negotiorum, sed unice in adjuvamen seu domesticorum pauperum et infirmorum
commembrorum, seu in peregrinantium sodalium impendi possunt.
Motivum.
Caehae augmento cassae suae
autem repartitionem intra se faciendi caehae clanculario tantum induxerunt; quare interest,
ut utrumque aboleatur.
§ 51.
Conflatae etiam e spontaneis oblatis pecuniae neque in convivia caehalia neque in
sollicitationem negotiorum, sed unice in adjuvamen seu domesticorum pauperum et infirmorum
commembrorum, seu in peregrinantium sodalium impendi possunt.
Motivum.
Caehae augmento cassae suae potissimum propter convivia et
clanculario tantum induxerunt; quare interest,
ut utrumque aboleatur.
§ 51.
Conflatae etiam e spontaneis oblatis pecuniae neque in convivia caehalia neque in
sollicitationem negotiorum, sed unice in adjuvamen seu domesticorum pauperum et infirmorum
commembrorum, seu in peregrinantium sodalium impendi possunt.
Motivum.
Caehae augmento cassae suae potissimum propter convivia et sollicitatores, qui eos ad
infundatos
§ 51.
Conflatae etiam e spontaneis oblatis pecuniae neque in convivia caehalia neque in
sollicitationem negotiorum, sed unice in adjuvamen seu domesticorum pauperum et infirmorum
commembrorum, seu in peregrinantium sodalium impendi possunt.
Motivum.
Caehae augmento cassae suae potissimum propter convivia et sollicitatores, qui eos ad
infundatos plerumque recursus unico proprii lucri studio concitabant, solvendos studebant.
eos ad
infundatos plerumque recursus unico proprii lucri studio concitabant, solvendos studebant.
Convivia jam via etiam politica prohibita fuerunt. Ut inquietorum etiam hominum, qui eos
concitare student, spes impediantur, opportunissimum videtur prohibere, ne hunc in finem
quidpiam e cassa sua dependere possint.
§ 52.
Et ideo commissarius annuas de cassis his rationes inomisse exigat, eas revideat, et cum
difficultatibus, aut reflexionibus suis magistratui pro
annuas de cassis his rationes inomisse exigat, eas revideat, et cum
difficultatibus, aut reflexionibus suis magistratui pro decisione praesentet.
Motivum.
Et haec via politica jam disposita, sed minus effectuata fuerunt. Forte si in legem
abeant, exactius observabuntur.
§ 53.
In assumendis tyronibus testimonium de legitima nativitate non requiratur, pro consequendo
magisterio paradigma non exigatur; denique peregrinandi
pro decisione praesentet.
Motivum.
Et haec via politica jam disposita, sed minus effectuata fuerunt. Forte si in legem
abeant, exactius observabuntur.
§ 53.
In assumendis tyronibus testimonium de legitima nativitate non requiratur, pro consequendo
magisterio paradigma non exigatur; denique peregrinandi obligatio ultra annum non
extendatur, salva tamen iis, qui diuturniores peregrinationes sponte suscipere voluerint,
ad rurales labores
adplicuerit. Ut autem ad hujus notitiam pervenire possint, commissario caeharum peculiariter
imponant, ut eatenus invigilare, compertumque casum sibi statim referre debeat.
Motivum.
Noxius hic abusus plerumque in minoribus et mediocribus civitatibus viget estque vera
causa languentium in illis opificiorum; donec ille eradicetur, opifices Hungarici nonnisi
defectuosa et tamen pretiosa artefacta producent, magnaque talium etiam artefactorum,
quorum opifices domi praesto sunt,
commissario caeharum peculiariter
imponant, ut eatenus invigilare, compertumque casum sibi statim referre debeat.
Motivum.
Noxius hic abusus plerumque in minoribus et mediocribus civitatibus viget estque vera
causa languentium in illis opificiorum; donec ille eradicetur, opifices Hungarici nonnisi
defectuosa et tamen pretiosa artefacta producent, magnaque talium etiam artefactorum,
quorum opifices domi praesto sunt, quantitas peregre deducetur: scopus abusum hunc
eradicandi nonnisi per
peregre deducetur: scopus abusum hunc
eradicandi nonnisi per mulctas pecuniarias obtineri posse videtur.
§ 55.
Liceat singulo, quamvis caehae non adscripto, opificii tamen gnaro, opificium suum etiam
in civitatibus, sed sine sodalibus exercere.
Motivum.
Hanc provisionem caehae maxime refugient, non tam propter concurrentiam, quam ideo, quia
ordinatio haec eos impediet, ne de pretio artefactorum suorum ita facile condicere possint:
calceos, ocreas
elaboret, nulla ratio obstare videtur. Imo ad acuendam industriam et diminuenda per
concurrentiam ejusmodi artefactorum pretia, interest publici, ut ejusmodi artefacta
elaborandi libertas utriusque speciei opificibus reciproce concedatur; quaenam autem in
specifico sint ejusmodi fabricata? determinare ad potestatem executivam pertinebit.
§ 57.
Si caehae alicujus magistros de pretio artefactorum suorum condixisse compertum fuerit,
magistratus localis
localis limitationem ejusmodi artefactorum continuo instituere teneatur.
Motivum.
Veteri lege sicut victualia ita etiam artefacta opificum comitatus limitabant. Verum lex
haec rationi posteriorum temporum adeo non conveniebat, ut in plerisque comitatibus jam
obsoleverit. Nunc cum opificiorum promotio quaeritur, eam renovare prorsus non expedit. Cum
tamen in toto caeharum instituto nihil sit, quod publicum magis flagellare possit, quam
magistrorum de pretio artefactorum suorum condictum, malum
lege sicut victualia ita etiam artefacta opificum comitatus limitabant. Verum lex
haec rationi posteriorum temporum adeo non conveniebat, ut in plerisque comitatibus jam
obsoleverit. Nunc cum opificiorum promotio quaeritur, eam renovare prorsus non expedit. Cum
tamen in toto caeharum instituto nihil sit, quod publicum magis flagellare possit, quam
magistrorum de pretio artefactorum suorum condictum, malum autem hoc nec per praecedentium
duorum §-rum dispositionem satis praecaveri possit, censebat Deputatio in casu ejusmodi
non expedit. Cum
tamen in toto caeharum instituto nihil sit, quod publicum magis flagellare possit, quam
magistrorum de pretio artefactorum suorum condictum, malum autem hoc nec per praecedentium
duorum §-rum dispositionem satis praecaveri possit, censebat Deputatio in casu ejusmodi
limitationem in forma poenae constituendam esse. Cur autem eam non comitatuum sed civitatum
magistratibus deferendam esse existimaverit, §-pho 142 , ubi de limitatione
victualium agetur, rationem reddet.
caeharum instituto nihil sit, quod publicum magis flagellare possit, quam
magistrorum de pretio artefactorum suorum condictum, malum autem hoc nec per praecedentium
duorum §-rum dispositionem satis praecaveri possit, censebat Deputatio in casu ejusmodi
limitationem in forma poenae constituendam esse. Cur autem eam non comitatuum sed civitatum
magistratibus deferendam esse existimaverit, §-pho 142 , ubi de limitatione
victualium agetur, rationem reddet.
§ 58.
Qualiter defectus necessarii ad aliquam fabricam personalis praeverti? quae sit tyronum et
sodalium ad magistros obligatio, et vicissim? qualem in specifico assistentiam magistratus
civitatum et comitatuum surrecturis in gremio sui fabricis praestare debeant? verbo:
ordinatum politiae pro fabricis planum Consilium Locumtenentiale auditis et
jurisdictionibus et statu mercantili elaboret et in comitiis referat.
Motivum.
assistentiam magistratus
civitatum et comitatuum surrecturis in gremio sui fabricis praestare debeant? verbo:
ordinatum politiae pro fabricis planum Consilium Locumtenentiale auditis et
jurisdictionibus et statu mercantili elaboret et in comitiis referat.
Motivum.
Politiam hanc inducere quod intersit, remonstrant omnium, in quibus fabricae efloruerunt,
Regnorum exempla: hujus autem planum nonnisi auditis audiendis elaborari potest, id quod
Deputationi
politiae pro fabricis planum Consilium Locumtenentiale auditis et
jurisdictionibus et statu mercantili elaboret et in comitiis referat.
Motivum.
Politiam hanc inducere quod intersit, remonstrant omnium, in quibus fabricae efloruerunt,
Regnorum exempla: hujus autem planum nonnisi auditis audiendis elaborari potest, id quod
Deputationi praestare integrum non fuit. Exhibuit quidem Deputationi unus Fabricans
ejusmodi projectum, verum illud mancum est et inadaequatum.
Regnorum exempla: hujus autem planum nonnisi auditis audiendis elaborari potest, id quod
Deputationi praestare integrum non fuit. Exhibuit quidem Deputationi unus Fabricans
ejusmodi projectum, verum illud mancum est et inadaequatum. Caeterum pronum est providere
quod in elaboranda hac politia talia se objicient impedimenta, quae nonnisi lege publica
removeri possint. Et ideo Deputatio planum hoc in comitiis referendum esse demisse
existimavit.
Articulus XIX.
Exhibuit quidem Deputationi unus Fabricans
ejusmodi projectum, verum illud mancum est et inadaequatum. Caeterum pronum est providere
quod in elaboranda hac politia talia se objicient impedimenta, quae nonnisi lege publica
removeri possint. Et ideo Deputatio planum hoc in comitiis referendum esse demisse
existimavit.
Articulus XIX.
59.
Ut fabricae cupreorum utensilium majus capiant incrementum, privati quoad effossum a se
cuprum plena liquefactionis et distractionis libertate gaudent.
Motivum.
Inter omnia artefacta sola tantum cuprea utensilia, ut in Elaborato Status actualis
§-pho 49. ostensum est, activam commercii Hungarici rubricam constituunt, licet
privati jam inde a 20 annis effossum a se cuprum virtute initorum eatenus contractuum
defixo in illis pretio ad Depositoria Regia administrare
omnia artefacta sola tantum cuprea utensilia, ut in Elaborato Status actualis
§-pho 49. ostensum est, activam commercii Hungarici rubricam constituunt, licet
privati jam inde a 20 annis effossum a se cuprum virtute initorum eatenus contractuum
defixo in illis pretio ad Depositoria Regia administrare teneantur. Si privatis
liquefactionis et distractionis libertas restitueretur, artifices, qui utensilia haec
elaborant, cuprum indubie leviori pretio ab iis habere possent, quam nunc illud e
Depositoriis Regiis
cuprum indubie leviori pretio ab iis habere possent, quam nunc illud e
Depositoriis Regiis acquirant, sicque et fabricatio et distractio utensilium horum
provehetur. Verum quidem est, quod per id Aerario Regio tantillum decederet; verum cum
utensilia haec potissimum in Poloniam efferantur, demisse sperare licet, quod Sua Majestas
e reflexione illa, ut tanto plus exterae pecuniae in ditiones suas inferatur, demissae huic
propositioni benigne accesura sit.
et distractio utensilium horum
provehetur. Verum quidem est, quod per id Aerario Regio tantillum decederet; verum cum
utensilia haec potissimum in Poloniam efferantur, demisse sperare licet, quod Sua Majestas
e reflexione illa, ut tanto plus exterae pecuniae in ditiones suas inferatur, demissae huic
propositioni benigne accesura sit.
Articulus XX.
§ 60.
Directio rei tricesimalis medio domesticorum tantum dicasteriorum exerceatur, neque
manipulatio haec ab his avelli et extraneae alicui jurisdictioni committatur.
Motivum.
Fundatur id in ipsa rei natura, quamprimum enim Regnum aliquod propria, medio quorum
gubernatur, dicasteria habet, jam non potest alterius Regni aut provinciae, licet eidem
Principi subjectae, dicasterium in quamcunque illius Regni negotiorum speciem citra
praejudicium influxum
committatur.
Motivum.
Fundatur id in ipsa rei natura, quamprimum enim Regnum aliquod propria, medio quorum
gubernatur, dicasteria habet, jam non potest alterius Regni aut provinciae, licet eidem
Principi subjectae, dicasterium in quamcunque illius Regni negotiorum speciem citra
praejudicium influxum habere; si enim in unam negotiorum speciem influere posset, tunc
posset in omnes; si autem id fiat, tunc Regnum illud non ipsi immediate
Principi, sed posteriori illi Regno aut
quamprimum enim Regnum aliquod propria, medio quorum
gubernatur, dicasteria habet, jam non potest alterius Regni aut provinciae, licet eidem
Principi subjectae, dicasterium in quamcunque illius Regni negotiorum speciem citra
praejudicium influxum habere; si enim in unam negotiorum speciem influere posset, tunc
posset in omnes; si autem id fiat, tunc Regnum illud non ipsi immediate
Principi, sed posteriori illi Regno aut provinciae subjiceretur, et nonnisi hoc
mediante a Principe dependeret, quod de
gubernatur, dicasteria habet, jam non potest alterius Regni aut provinciae, licet eidem
Principi subjectae, dicasterium in quamcunque illius Regni negotiorum speciem citra
praejudicium influxum habere; si enim in unam negotiorum speciem influere posset, tunc
posset in omnes; si autem id fiat, tunc Regnum illud non ipsi immediate
Principi, sed posteriori illi Regno aut provinciae subjiceretur, et nonnisi hoc
mediante a Principe dependeret, quod de Hungaria, praesertim cujus independentia
per
subversatur. Sicut enim illa Consilio Locumtenentiali, haec Juridicis Dicasteriis, ita
tricesimalia Camerae Hungaricae per legem delata sunt 1554. Articulo 11.
1630. 15.
1635. 30 .
Et tamen tricesimalis manipulatio, ut in Elaborato Status Actualis §-pho 54.
et 59. ostensum est, bis jam a domesticis dicasteriis avulsa et ad extraneas
jurisdictiones translata fuit, nempe sub Augusta Maria Theresia ad Consilium Commerciale
Germanicum, sub Augusto vero Josepho II.
Tricesimalem Viennensem: itaque ne
id amplius eveniat, Deputatio legem hanc proponendam esse demisse existimavit.
§ 61.
Directio Commercii tantum via Consilii Locumtenentialis exerceri potest: itaque, in
quantum res tricesimalis cum objecto hoc nexum habet, Consilium in hoc quoque objectum
influere debet. Tricesimales proinde tabellae eidem quotannis submittantur: nullius mercis
portorium nisi hoc audito mutetur: nulla tricesimatoribus seu generalis, seu peculiaris
legem hanc proponendam esse demisse existimavit.
§ 61.
Directio Commercii tantum via Consilii Locumtenentialis exerceri potest: itaque, in
quantum res tricesimalis cum objecto hoc nexum habet, Consilium in hoc quoque objectum
influere debet. Tricesimales proinde tabellae eidem quotannis submittantur: nullius mercis
portorium nisi hoc audito mutetur: nulla tricesimatoribus seu generalis, seu peculiaris
extradetur instructio, quin Consilium prius audiatur.
portorium nisi hoc audito mutetur: nulla tricesimatoribus seu generalis, seu peculiaris
extradetur instructio, quin Consilium prius audiatur.
Motiva.
Primae ferme, quae de objecto commercii in comitiis 1715. et 1723. perlatae sunt leges;
ac in specie 1723. Articuli 115. 116. 117. 118. 119. et 122. totam hanc curam
non in Cameram, sed in Consilium reclinarunt. Ipsam vectigalis elaborationem, ut in
Elaborato Status Actualis §-pho 11.
seu generalis, seu peculiaris
extradetur instructio, quin Consilium prius audiatur.
Motiva.
Primae ferme, quae de objecto commercii in comitiis 1715. et 1723. perlatae sunt leges;
ac in specie 1723. Articuli 115. 116. 117. 118. 119. et 122. totam hanc curam
non in Cameram, sed in Consilium reclinarunt. Ipsam vectigalis elaborationem, ut in
Elaborato Status Actualis §-pho 11. ostensum est, non Camerae, sed primum
Tabulae
Motiva.
Primae ferme, quae de objecto commercii in comitiis 1715. et 1723. perlatae sunt leges;
ac in specie 1723. Articuli 115. 116. 117. 118. 119. et 122. totam hanc curam
non in Cameram, sed in Consilium reclinarunt. Ipsam vectigalis elaborationem, ut in
Elaborato Status Actualis §-pho 11. ostensum est, non Camerae, sed primum
Tabulae Regiae, postea Consilio Locumtenentiali detulerant. Evenit tamen subinde, ut
negotium
Motiva.
Primae ferme, quae de objecto commercii in comitiis 1715. et 1723. perlatae sunt leges;
ac in specie 1723. Articuli 115. 116. 117. 118. 119. et 122. totam hanc curam
non in Cameram, sed in Consilium reclinarunt. Ipsam vectigalis elaborationem, ut in
Elaborato Status Actualis §-pho 11. ostensum est, non Camerae, sed primum
Tabulae Regiae, postea Consilio Locumtenentiali detulerant. Evenit tamen subinde, ut
negotium vectigalis totiusque
Primae ferme, quae de objecto commercii in comitiis 1715. et 1723. perlatae sunt leges;
ac in specie 1723. Articuli 115. 116. 117. 118. 119. et 122. totam hanc curam
non in Cameram, sed in Consilium reclinarunt. Ipsam vectigalis elaborationem, ut in
Elaborato Status Actualis §-pho 11. ostensum est, non Camerae, sed primum
Tabulae Regiae, postea Consilio Locumtenentiali detulerant. Evenit tamen subinde, ut
negotium vectigalis totiusque usque adeo rei tricesimalis potissimum per Cameram
tricesimalis potissimum per Cameram
manipulatum, pleraque objecta, quae fabricas, manufacturas, ducendos canales, aliaque
similia concernunt, per hanc pertractata, ipsae tricesimales tabellae nonnisi recentioribus
annis Consilio communicari coeptae, omnesque Consilii in hoc objecto partes eo restrictae
fuerint, ut emanatas, seu in merito vectigalis, seu in re tricesimali benignas
resolutiones, quas Camera per tricesimalia officia publicabat, Consilium comitatibus et
civitatibus intimaverit. Ubi tamen, ut Consilium directionem
quae fabricas, manufacturas, ducendos canales, aliaque
similia concernunt, per hanc pertractata, ipsae tricesimales tabellae nonnisi recentioribus
annis Consilio communicari coeptae, omnesque Consilii in hoc objecto partes eo restrictae
fuerint, ut emanatas, seu in merito vectigalis, seu in re tricesimali benignas
resolutiones, quas Camera per tricesimalia officia publicabat, Consilium comitatibus et
civitatibus intimaverit. Ubi tamen, ut Consilium directionem commercii fundate manipulare
possit, et annuas tricesimales
ducendos canales, aliaque
similia concernunt, per hanc pertractata, ipsae tricesimales tabellae nonnisi recentioribus
annis Consilio communicari coeptae, omnesque Consilii in hoc objecto partes eo restrictae
fuerint, ut emanatas, seu in merito vectigalis, seu in re tricesimali benignas
resolutiones, quas Camera per tricesimalia officia publicabat, Consilium comitatibus et
civitatibus intimaverit. Ubi tamen, ut Consilium directionem commercii fundate manipulare
possit, et annuas tricesimales tabellas habere debet, et quales
tabellarum tricesimalium formulam Consilium revideat, et aliam, modernis
circumstantiis magis conformem, Suae Majestati pro benigna ratificatione proponat.
Motiva.
Modernam formulam erroneam esse primo obtutu apparet; adhuc enim stant in ea rubricae
Banatus et Transilvaniae, quae exmitti debent. Adhuc Polonia
rubricam illam retinet, quam Gallicia, postquam in censum Germanicarum Provinciarum relata
est, occupare deberet, id quod dubium reddit, an sub generali
Motiva.
Modernam formulam erroneam esse primo obtutu apparet; adhuc enim stant in ea rubricae
Banatus et Transilvaniae, quae exmitti debent. Adhuc Polonia
rubricam illam retinet, quam Gallicia, postquam in censum Germanicarum Provinciarum relata
est, occupare deberet, id quod dubium reddit, an sub generali Exoticarum
Provinciarum rubrica, quae in tabella separatim occurit, etiam Polonia contineatur.
Adhuc portus Tergestinus et Fluminensis sub eadem
Transilvaniae, quae exmitti debent. Adhuc Polonia
rubricam illam retinet, quam Gallicia, postquam in censum Germanicarum Provinciarum relata
est, occupare deberet, id quod dubium reddit, an sub generali Exoticarum
Provinciarum rubrica, quae in tabella separatim occurit, etiam Polonia contineatur.
Adhuc portus Tergestinus et Fluminensis sub eadem portuum maritimorum rubrica conjunguntur;
ubi tamen dirigentis dicasterii multum interest nosse, quid per unum, quid per alium portum
seu intret seu exeat. Adhuc
contineatur.
Adhuc portus Tergestinus et Fluminensis sub eadem portuum maritimorum rubrica conjunguntur;
ubi tamen dirigentis dicasterii multum interest nosse, quid per unum, quid per alium portum
seu intret seu exeat. Adhuc cupri, quod e Regno effertur, totum pretium in tabellam ita
inducitur, tamquam illud in paratam influxisset: cujus tamen contrarium in Elaborato
Status Actualis §-pho 88. ostensum est. Quod summum est, restat adhuc recidenda
quaestio illa, an in tabellam tricesimalem pretium mercium; vel quantitatem
Fluminensis sub eadem portuum maritimorum rubrica conjunguntur;
ubi tamen dirigentis dicasterii multum interest nosse, quid per unum, quid per alium portum
seu intret seu exeat. Adhuc cupri, quod e Regno effertur, totum pretium in tabellam ita
inducitur, tamquam illud in paratam influxisset: cujus tamen contrarium in Elaborato
Status Actualis §-pho 88. ostensum est. Quod summum est, restat adhuc recidenda
quaestio illa, an in tabellam tricesimalem pretium mercium; vel quantitatem aut pondus; vel
utrumque
conjunguntur;
ubi tamen dirigentis dicasterii multum interest nosse, quid per unum, quid per alium portum
seu intret seu exeat. Adhuc cupri, quod e Regno effertur, totum pretium in tabellam ita
inducitur, tamquam illud in paratam influxisset: cujus tamen contrarium in Elaborato
Status Actualis §-pho 88. ostensum est. Quod summum est, restat adhuc recidenda
quaestio illa, an in tabellam tricesimalem pretium mercium; vel quantitatem aut pondus; vel
utrumque inferre expediat;
exeat. Adhuc cupri, quod e Regno effertur, totum pretium in tabellam ita
inducitur, tamquam illud in paratam influxisset: cujus tamen contrarium in Elaborato
Status Actualis §-pho 88. ostensum est. Quod summum est, restat adhuc recidenda
quaestio illa, an in tabellam tricesimalem pretium mercium; vel quantitatem aut pondus; vel
utrumque inferre expediat; necessarium itaque videbatur Deputationi, ut
correctio formulae hujus per Consilium Locumtenentiale suscipiatur.
Influxum
autem statum Camera e rationibus tricesimatorum alioquin cognoscere potest. Tabellae
istae unice cursum commercii, cujus directio ad Consilium pertinet, remonstrant.
§ 63.
Proventus tricesimarum Hungaricarum in nullam aliam extraneam cassam influere possunt, et
ideo limitaneae, quae cum Germanicis adhuc unitae manent, tricesimae separentur, ita ut
illae Germanica, hae vero Hungarica portoria seorsim incassent.
Motiva.
Qua occasione,
tricesimae separentur, ita ut
illae Germanica, hae vero Hungarica portoria seorsim incassent.
Motiva.
Qua occasione, quo ex motivo Augustus Josephus II. complures limitaneas Hungaricas
tricesimas cum Germanicis conjunxerit, in Elaborato status actualis §-pho 60.
ostensum est. Si haec tricesimarum conjunctio ita aequabiliter instituta fuisset, ut una
Hungarica statio ad Germanicam, alia vicissim Germanica ad Hungaricam transferatur, posset
existimari, quod abolita Tricesimalis
videtur, ut
Germanici tricesimales proventus per portoria Hungarica augeantur.
Jam vero sicut limites, ita etiam proventus diversorum et ad invicem independentium
Regnorum aut provinciarum confundere non expedit, cum per id Aerario Regio nihil accedat,
in animis autem populi illius, cujus patrii proventus ab administratione domestica
abstrahuntur, acerbam sensationem efficiat. Aerario enim Regio in concreto considerato
perinde est, an Germanicos per Germanicam, Hungaricos vero proventus per propriam
administrationem
et ad invicem independentium
Regnorum aut provinciarum confundere non expedit, cum per id Aerario Regio nihil accedat,
in animis autem populi illius, cujus patrii proventus ab administratione domestica
abstrahuntur, acerbam sensationem efficiat. Aerario enim Regio in concreto considerato
perinde est, an Germanicos per Germanicam, Hungaricos vero proventus per propriam
administrationem percipiat. Hungaricae autem nationi non est indifferens, an proventus
patriae suae per extraneam jurisdictionem manipulentur; Aerarium Regium ne
Motivum.
Banatus constituit partem Regni integrantem, adeoque sicut unus comitatus ab alio, ita et
hic a reliquo Regno per lineam tricesimalem intercludi non potest.
Transilvaniam ejusdem originis, ejusdem linguae populus maxima in parte habitat. Primae
et secundae epochae reges Hungariae hanc etiam, qua partem Regni integrantem possidebant,
communem illa cum Hungaria in diaetis legislationem habuit. Eadem onera portabat, iisdem
beneficiis perfruebatur. Supremi tantum magistratus diversa
Regno per lineam tricesimalem intercludi non potest.
Transilvaniam ejusdem originis, ejusdem linguae populus maxima in parte habitat. Primae
et secundae epochae reges Hungariae hanc etiam, qua partem Regni integrantem possidebant,
communem illa cum Hungaria in diaetis legislationem habuit. Eadem onera portabat, iisdem
beneficiis perfruebatur. Supremi tantum magistratus diversa nomenclatione, et domesticis
quibusvis statutis distinguebatur; postea accepit quidem distinctos Turcarum Imperatori
plerumque obnoxios principes,
ita hae nec inter Transilvaniam et Hungariam instaurari posse videntur.
Articulus XXI.
Articulus XXI.
In urbibus commercialibus tricesimae, licet mediterraneae, conserventur; an tamen omnes,
quae actu in mediterraneis locis defixae sunt, praesertim vero filiales
tricesimae necessariae sint, Consilium mutuis cum Camera Hungarica consiliis discutiat, et
in Diaeta referat.
Motiva.
Priores leges de tricesimis e meditullio Regni ad confinia transferendis
indiscriminatim quidem loquuntur. Has tamen in urbibus commercialibus
conservari, ipsa promovendi commercii
sint, Consilium mutuis cum Camera Hungarica consiliis discutiat, et
in Diaeta referat.
Motiva.
Priores leges de tricesimis e meditullio Regni ad confinia transferendis
indiscriminatim quidem loquuntur. Has tamen in urbibus commercialibus
conservari, ipsa promovendi commercii ratio exposcit; saepe enim commodius est mercatori,
si merces suae in limitanea statione obsigillentur, et in ipso habitationis suae loco
tricesimalem subeant manipulationem, quam si semper in limitanea
Priores leges de tricesimis e meditullio Regni ad confinia transferendis
indiscriminatim quidem loquuntur. Has tamen in urbibus commercialibus
conservari, ipsa promovendi commercii ratio exposcit; saepe enim commodius est mercatori,
si merces suae in limitanea statione obsigillentur, et in ipso habitationis suae loco
tricesimalem subeant manipulationem, quam si semper in limitanea statione debeant revideri.
In hoc enim casu mercator aut suum semper hominem illic praesto habere deberet, dum merces
suae adveniunt,
Regni ad confinia transferendis
indiscriminatim quidem loquuntur. Has tamen in urbibus commercialibus
conservari, ipsa promovendi commercii ratio exposcit; saepe enim commodius est mercatori,
si merces suae in limitanea statione obsigillentur, et in ipso habitationis suae loco
tricesimalem subeant manipulationem, quam si semper in limitanea statione debeant revideri.
In hoc enim casu mercator aut suum semper hominem illic praesto habere deberet, dum merces
suae adveniunt, aut certe revisio earum in limitanea
Has tamen in urbibus commercialibus
conservari, ipsa promovendi commercii ratio exposcit; saepe enim commodius est mercatori,
si merces suae in limitanea statione obsigillentur, et in ipso habitationis suae loco
tricesimalem subeant manipulationem, quam si semper in limitanea statione debeant revideri.
In hoc enim casu mercator aut suum semper hominem illic praesto habere deberet, dum merces
suae adveniunt, aut certe revisio earum in limitanea statione, dum ex involucris suis
excipiuntur et iterum reponuntur, raro fieret absque
conservari, ipsa promovendi commercii ratio exposcit; saepe enim commodius est mercatori,
si merces suae in limitanea statione obsigillentur, et in ipso habitationis suae loco
tricesimalem subeant manipulationem, quam si semper in limitanea statione debeant revideri.
In hoc enim casu mercator aut suum semper hominem illic praesto habere deberet, dum merces
suae adveniunt, aut certe revisio earum in limitanea statione, dum ex involucris suis
excipiuntur et iterum reponuntur, raro fieret absque aliquo detrimento.
et in ipso habitationis suae loco
tricesimalem subeant manipulationem, quam si semper in limitanea statione debeant revideri.
In hoc enim casu mercator aut suum semper hominem illic praesto habere deberet, dum merces
suae adveniunt, aut certe revisio earum in limitanea statione, dum ex involucris suis
excipiuntur et iterum reponuntur, raro fieret absque aliquo detrimento.
Limitaneae tricesimae, ut commercii directio recte procedat, praecavendis
queunt, quam si omnes reliqui, per quas merces intrare
possunt, passus claudantur. Id autem cursum commercii impediret, et tamen praeclusio haec
tantis ferme sumtibus staret, quantis plura officia tricesimae erigi possunt. Porro, cum id
Camerae optime constare possit, in quibus finitimis locis tricesimas erigi expediat, ad
hoc, ut praevaricationes efficaciter impediantur, omnem erigendarum
limitanearum stationum curam huic deferendam esse Deputatio eo magis
arbitratur, quod opinionem hanc etiam Articulus 89.
deserviant, Aerarium Regium inutiliter gravant, promptum mercium transportum
impediunt, et varias mercatores vexandi occasiones praebent, adeoque commercio noxiae sunt.
Interest itaque, ut harum status per Consilium simultanee cum Camera cognoscatur, et facta
in Comitiis relatione, mediterraneae, quae utiles sunt, stationes, per legem
stabiliantur, reliquae vero sufferantur. Neque id pro novo, aut inconsueto reputari potest,
cum antea et in veteri et in nova legislatione ipsae
harum status per Consilium simultanee cum Camera cognoscatur, et facta
in Comitiis relatione, mediterraneae, quae utiles sunt, stationes, per legem
stabiliantur, reliquae vero sufferantur. Neque id pro novo, aut inconsueto reputari potest,
cum antea et in veteri et in nova legislatione ipsae
limitanearum tricesimarum stationes in Diaeta defixae fuerint; nempe 1498.
Articulo 34. et 1715. Articulo 91; quas tamen Deputatio arbitrio Camerae relinquendas esse
existimavit. De
simultanee cum Camera cognoscatur, et facta
in Comitiis relatione, mediterraneae, quae utiles sunt, stationes, per legem
stabiliantur, reliquae vero sufferantur. Neque id pro novo, aut inconsueto reputari potest,
cum antea et in veteri et in nova legislatione ipsae
limitanearum tricesimarum stationes in Diaeta defixae fuerint; nempe 1498.
Articulo 34. et 1715. Articulo 91; quas tamen Deputatio arbitrio Camerae relinquendas esse
existimavit. De mediterraneis longum
quae utiles sunt, stationes, per legem
stabiliantur, reliquae vero sufferantur. Neque id pro novo, aut inconsueto reputari potest,
cum antea et in veteri et in nova legislatione ipsae
limitanearum tricesimarum stationes in Diaeta defixae fuerint; nempe 1498.
Articulo 34. et 1715. Articulo 91; quas tamen Deputatio arbitrio Camerae relinquendas esse
existimavit. De mediterraneis longum foret omnes veteres leges recitare,
sufficiat duos jam post stabilitam haereditariam
Articulus XXII.
conformandum vectigal tricesimale in concursu deputandorum
e Diaeta, consiliariorum item Consilii et Camerae proximius elaboretur.
Motiva.
Necessitatem novi vectigalis satis evincunt ea, quae in
Motiva.
Necessitatem novi vectigalis satis evincunt ea, quae in
status
actualis
vectigalis per legislationem, id est in Diaeta, defigi debeant,
constans et veteris et novae legislationis usus satis ostendit; semper enim in diaetis
determinabatur, et qui, et a quibus mercibus tricesimam solvere debeant; imo ipsa
portorii quotta in diaetis definiebatur, quae utique partim ad principia,
partim ad substantiam elaborandi vectigalis pertinent.
Relate ad 1-um nempe: qui tricesimam solvere debeant? Ostensum jam est in Elaborato
status actualis §§-is 52. et
mercibus tricesimam solvere debeant; imo ipsa
portorii quotta in diaetis definiebatur, quae utique partim ad principia,
partim ad substantiam elaborandi vectigalis pertinent.
Relate ad 1-um nempe: qui tricesimam solvere debeant? Ostensum jam est in Elaborato
status actualis §§-is 52. et
ipsas
civitates, imo colonos plane archi-episcopi Strigoniensis, a tricesima exemerat 1557.
Articulo 16. quod tamen postea, nempe 1647. Articulo 38. mutatum fuit.
Relate ad 2-um seu a quibus mercibus tricesima dependi debeat; jam in veteri legislatione
1492. Articulo 27. minutae merces, quae valorem unius floreni non aequant, a portorio
tricesimali eximebantur, id quod recentior etiam legislatio confirmavit, 1553. Art. 18.
defixumque hoc per legem principium in elaboratione recentiorum
tricesima dependi debeat; jam in veteri legislatione
1492. Articulo 27. minutae merces, quae valorem unius floreni non aequant, a portorio
tricesimali eximebantur, id quod recentior etiam legislatio confirmavit, 1553. Art. 18.
defixumque hoc per legem principium in elaboratione recentiorum vectigalium adeo religiose
observabatur, ut adhuc vectigalis 1784. praeambulo insertum fuerit: ne nobiles seu ab
eductis extra Regnum pro propria tantum necessitate allodialibus, seu etiam ab
inductis pro proprio
Relate ad 3-um seu ad defigendam portorii quottam; donec uniforme et
inductionis, et eductionis, et transitus quoad omnes
indiscriminatim merces portorium viguit, quod ipsa portorii quotta primum in
3. florenis 30 xris, postea in 5 pro 100 defixa fuerit, jam in Elaborato status
actualis § 52. et 88. ostendimus; postquam et inter tres illos portorii
titulos et inter ipsas merces discrimen fieri coepit, legislatio ad
seu ad defigendam portorii quottam; donec uniforme et
inductionis, et eductionis, et transitus quoad omnes
indiscriminatim merces portorium viguit, quod ipsa portorii quotta primum in
3. florenis 30 xris, postea in 5 pro 100 defixa fuerit, jam in Elaborato status
actualis § 52. et 88. ostendimus; postquam et inter tres illos portorii
titulos et inter ipsas merces discrimen fieri coepit, legislatio ad specificum
emetiendi pro singula merce
donec uniforme et
inductionis, et eductionis, et transitus quoad omnes
indiscriminatim merces portorium viguit, quod ipsa portorii quotta primum in
3. florenis 30 xris, postea in 5 pro 100 defixa fuerit, jam in Elaborato status
actualis § 52. et 88. ostendimus; postquam et inter tres illos portorii
titulos et inter ipsas merces discrimen fieri coepit, legislatio ad specificum
emetiendi pro singula merce portorii laborem se
primum
Articulo 14. ne nobiles seu ab inductis, seu ab eductis pro proprio usu mercibus tricesimam
dependant; deinde Articulo 116. ut inutiles et damnosae merces
arceantur, id est graviori portorio onerentur; et ut naturalia in sortem
mercium inducendarum acceptentur; id est, ut talium Articulorum exoticorum
inductio facilitetur, pro quibus exteri mercatores producta Regni vicissim libenter
accipiunt. Quod enim leges hae regulativa vectigalis principia contineant, id ipsa
acceptentur; id est, ut talium Articulorum exoticorum
inductio facilitetur, pro quibus exteri mercatores producta Regni vicissim libenter
accipiunt. Quod enim leges hae regulativa vectigalis principia contineant, id ipsa Augusta
Maria Theresia in praeambulo editi 1754. vectigalis §-pho
agnitum jam, ultro benigne agnovit.
Apparet itaque quod Hungarica etiam legislatio, ut primum ab uniformi illo quinque
procentuali portorio recedendum esse decrevit, illico regulativa novi
substernere possit.
Verum subsecuti temporis experientia palam fecit sola illa principia ad rite regulandum,
juxta usum moderni temporis, vectigal non sufficere; quid autem impediverit quo minus
subsequae legislationes defectum hunc suppleverint, in Elaborato status actualis a
§-pho 54. usque 65. diserte ostensum est. Itaque cum nunc benignitate Principis suus
legislationi cursus reseratus sit, ne fluctuans continuo vectigal commercium Hungaricum
ultro affligat, interest ut regulativa et
porro etiam relicta.
Articulus XXIII.
XXIII.
Clavis singulae portorii speciei eadem sit, quae in Germanicis Provinciis, tam relate ad
exteras, quam et Germanicas Provincias, et haec in praeambulo vectigalis exprimatur.
Motiva.
In monarchia quae tota ex unico corpore consistit portorium tricesimale tres tantum
species habet; nempe consumtionale, essituale, et
transituale. Cum Monarchia Austriaca e duobus ad invicem independentibus
membris, nimirum
essituale, et
transituale. Cum Monarchia Austriaca e duobus ad invicem independentibus
membris, nimirum Hungaria et Germanicis Provinciis conflata, haec vero per lineam
tricesimalem interclusa sint, singula haec portorii species iterum in
haereditarium et exoticum dividi, sicque vectigal sex portorii
classes determinare debet.
Jam vero sicut complures sunt merces respectu quarum quotta portorii in singula earum
specie juxta mox subjungenda principia variari
tricesimalem interclusa sint, singula haec portorii species iterum in
haereditarium et exoticum dividi, sicque vectigal sex portorii
classes determinare debet.
Jam vero sicut complures sunt merces respectu quarum quotta portorii in singula earum
specie juxta mox subjungenda principia variari debet, ita major adhuc est talium
articulorum numerus, qui ad nullum e praemissis principiis revocari, adeoque quibus eadem
portorii quotta applicari potest. Et haec generalis portorii quoad singulam
quibus eadem
portorii quotta applicari potest. Et haec generalis portorii quoad singulam speciem
determinatio clavis vectigalis appellari, reliquae vero ejus variationes pro
exceptionibus considerari solent. Quoad exceptiones ejusmodi in
subsequentibus §§-is principia proponentur. Quoad generalem portorii pro
indifferentibus articulis in singula ejus specie quottam, nihil obstat, quo
minus eadem summa assumatur, quae in Germanico vectigali defixa fuerit.
Ut autem
vectigalis appellari, reliquae vero ejus variationes pro
exceptionibus considerari solent. Quoad exceptiones ejusmodi in
subsequentibus §§-is principia proponentur. Quoad generalem portorii pro
indifferentibus articulis in singula ejus specie quottam, nihil obstat, quo
minus eadem summa assumatur, quae in Germanico vectigali defixa fuerit.
Ut autem clavis haec in praeambulo vectigalis exprimatur, ipsa promovendi commercii ratio
exposcit. Nam et mercatores speculationes suas
considerari solent. Quoad exceptiones ejusmodi in
subsequentibus §§-is principia proponentur. Quoad generalem portorii pro
indifferentibus articulis in singula ejus specie quottam, nihil obstat, quo
minus eadem summa assumatur, quae in Germanico vectigali defixa fuerit.
Ut autem clavis haec in praeambulo vectigalis exprimatur, ipsa promovendi commercii ratio
exposcit. Nam et mercatores speculationes suas longe tutius dirigere possunt, si quottam
procentualem, quam a singula mercium specie
subsequentibus §§-is principia proponentur. Quoad generalem portorii pro
indifferentibus articulis in singula ejus specie quottam, nihil obstat, quo
minus eadem summa assumatur, quae in Germanico vectigali defixa fuerit.
Ut autem clavis haec in praeambulo vectigalis exprimatur, ipsa promovendi commercii ratio
exposcit. Nam et mercatores speculationes suas longe tutius dirigere possunt, si quottam
procentualem, quam a singula mercium specie titulo portorii dependere debebunt, in
antecessum calculare queant,
Ut autem clavis haec in praeambulo vectigalis exprimatur, ipsa promovendi commercii ratio
exposcit. Nam et mercatores speculationes suas longe tutius dirigere possunt, si quottam
procentualem, quam a singula mercium specie titulo portorii dependere debebunt, in
antecessum calculare queant, et dirigens dicasterium facilius ab ipsis poterit informari,
si quam quoad portorium alicujus articuli mutationem fieri expediat, et ipsa denique
legislationis commembra minori compendio inspicere poterunt, an elaborandum novum
De inductione exoticarum mercium.
quam a Haereditariis Provinciis, habere, aut pro quibus surrogatum in suis
naturae productis suppeditare potest.
Motiva.
Cum et hoc et quae postea subjicientur principia cum vigentis vectigalis systemate non
cohaereant, et in perfecto inter Hungariam et Germanicas Provincias reciproco
fundentur, antequam peculiaria singuli, quae deputatio haec propositura est, principii motiva adferat, in genere rationem sibi reddendam esse existimavit, primum, cur
a
principia cum vigentis vectigalis systemate non
cohaereant, et in perfecto inter Hungariam et Germanicas Provincias reciproco
fundentur, antequam peculiaria singuli, quae deputatio haec propositura est, principii motiva adferat, in genere rationem sibi reddendam esse existimavit, primum, cur
a subsistente vectigalis systemate recesserit, dein cur ideam perfecti
reciproci adoptavit.
In regnis, quae longinquas colonias fundarunt, necessitas ipsa eas leges expressit: 1-mo.
quae deputatio haec propositura est, principii motiva adferat, in genere rationem sibi reddendam esse existimavit, primum, cur
a subsistente vectigalis systemate recesserit, dein cur ideam perfecti
reciproci adoptavit.
In regnis, quae longinquas colonias fundarunt, necessitas ipsa eas leges expressit: 1-mo.
Ut coloniae producta sua nullas aliorsum quam in regnum, quod illas fundavit, distrahere
possint. – 2-do. Ut praeter opificia primae necessitatis nullas fabricas erigere audeant. –
cur
a subsistente vectigalis systemate recesserit, dein cur ideam perfecti
reciproci adoptavit.
In regnis, quae longinquas colonias fundarunt, necessitas ipsa eas leges expressit: 1-mo.
Ut coloniae producta sua nullas aliorsum quam in regnum, quod illas fundavit, distrahere
possint. – 2-do. Ut praeter opificia primae necessitatis nullas fabricas erigere audeant. –
3-io. Ut omnes, quibus opus habent, merces tantum a regno fundatore emere teneantur. Leges
hae eum suapte effectum producunt, ut
tales, quas colonistae optant, merces non
habeat, ejus mercatores has ab exotico procurent et illas colonis cariori vendant; si vero
vicissim hi plura, quam fundator regnum egeat, producta adferant, tunc iterum hujus
mercatores haec vili pretio coemant et deinde in alias provincias cariori divendant.
Partiales licet admodum hae leges in systemate coloniarum quodam modo
excusari possunt; fundator enim regnum in primam coloniarum deductionem, dein
impopulationem et
procurent et illas colonis cariori vendant; si vero
vicissim hi plura, quam fundator regnum egeat, producta adferant, tunc iterum hujus
mercatores haec vili pretio coemant et deinde in alias provincias cariori divendant.
Partiales licet admodum hae leges in systemate coloniarum quodam modo
excusari possunt; fundator enim regnum in primam coloniarum deductionem, dein
impopulationem et cultivationem ingentes sumtus profundere
debuit, et cum hae longinque distent, earum
fundator regnum egeat, producta adferant, tunc iterum hujus
mercatores haec vili pretio coemant et deinde in alias provincias cariori divendant.
Partiales licet admodum hae leges in systemate coloniarum quodam modo
excusari possunt; fundator enim regnum in primam coloniarum deductionem, dein
impopulationem et cultivationem ingentes sumtus profundere
debuit, et cum hae longinque distent, earum defensio majoribus adhuc expensis
venit; has autem resarciendi nullus
stabiliri non potuerunt. Verum remota per aliquod tempus ab influxu conficiendi
Hungarici vectigalis legislatione, ipsa ferme haec principia partim Germanici, partim etiam
Hungarici vectigalis via indirecte inducta sunt: nimirum, nulla lex fabricas
in Hungaria prohibet: per elevata tamen necessariorum ad eas (si, quod saepe evenit, ab
exotico, aut e Haereditariis Provinciis peti debeant) materialium inductionis portoria
impeditamque artefactorum Hungaricorum in Germanicis Provinciis invectionem, ne fabricae in
indirecte inducta sunt: nimirum, nulla lex fabricas
in Hungaria prohibet: per elevata tamen necessariorum ad eas (si, quod saepe evenit, ab
exotico, aut e Haereditariis Provinciis peti debeant) materialium inductionis portoria
impeditamque artefactorum Hungaricorum in Germanicis Provinciis invectionem, ne fabricae in
Hungaria exsurgere possint, effectum est, uti id in Elaborato Status Actualis §-pho
54. et 55. ostendimus. Nulla etiam lege Hungari ad procuranda sibi unice
e Germanicis Provinciis artefacta
in Hungaria prohibet: per elevata tamen necessariorum ad eas (si, quod saepe evenit, ab
exotico, aut e Haereditariis Provinciis peti debeant) materialium inductionis portoria
impeditamque artefactorum Hungaricorum in Germanicis Provinciis invectionem, ne fabricae in
Hungaria exsurgere possint, effectum est, uti id in Elaborato Status Actualis §-pho
54. et 55. ostendimus. Nulla etiam lege Hungari ad procuranda sibi unice
e Germanicis Provinciis artefacta adstringuntur. Verum per prohibitam exoticorum
ad eas (si, quod saepe evenit, ab
exotico, aut e Haereditariis Provinciis peti debeant) materialium inductionis portoria
impeditamque artefactorum Hungaricorum in Germanicis Provinciis invectionem, ne fabricae in
Hungaria exsurgere possint, effectum est, uti id in Elaborato Status Actualis §-pho
54. et 55. ostendimus. Nulla etiam lege Hungari ad procuranda sibi unice
e Germanicis Provinciis artefacta adstringuntur. Verum per prohibitam exoticorum
artefactorum inductionem, etiamsi haec Hungaria ab
55. ostendimus. Nulla etiam lege Hungari ad procuranda sibi unice
e Germanicis Provinciis artefacta adstringuntur. Verum per prohibitam exoticorum
artefactorum inductionem, etiamsi haec Hungaria ab exotico longe leviori
habere, aut vero illa in vicem productorum suorum accipere posset, idem scopus obtentus
fuit, uti in Elaborato Status Actualis §-pho 59. apparuit; denique nulla lex
Hungaris imponit, quod producta sua tantum ad Germanicas Provincias distrahere debeant; sed
per prohibitam talium
e Germanicis Provinciis artefacta adstringuntur. Verum per prohibitam exoticorum
artefactorum inductionem, etiamsi haec Hungaria ab exotico longe leviori
habere, aut vero illa in vicem productorum suorum accipere posset, idem scopus obtentus
fuit, uti in Elaborato Status Actualis §-pho 59. apparuit; denique nulla lex
Hungaris imponit, quod producta sua tantum ad Germanicas Provincias distrahere debeant; sed
per prohibitam talium materialium, quibus Germanicae Provinciae egent, ad extra evectionem
idem
59. apparuit; denique nulla lex
Hungaris imponit, quod producta sua tantum ad Germanicas Provincias distrahere debeant; sed
per prohibitam talium materialium, quibus Germanicae Provinciae egent, ad extra evectionem
idem magna sui parte procuratum est, ut id in
caprinas, et ovinas
§-pho 59. ostensum est. Cum tamen principia haec generaliter ad
omnes, uti quoad colonias usu venit, articulos extendi non potuerint, neque
oeconomiae commercium in Germanicas Provincias poterant adhuc derivare. Verum
scopo huic alia iterum via in vectigali prospectum fuit; nimirum invectum et pro Germanicis
tantum quaestoribus reservatum naturalisationis beneficium, eum, ut in
provocato Elaborato §-pho
Cum tamen principia haec generaliter ad
omnes, uti quoad colonias usu venit, articulos extendi non potuerint, neque
oeconomiae commercium in Germanicas Provincias poterant adhuc derivare. Verum
scopo huic alia iterum via in vectigali prospectum fuit; nimirum invectum et pro Germanicis
tantum quaestoribus reservatum naturalisationis beneficium, eum, ut in
provocato Elaborato §-pho 55.
57. et 59. ostendimus, produxit effectum, quod maxima
oeconomiae commercium in Germanicas Provincias poterant adhuc derivare. Verum
scopo huic alia iterum via in vectigali prospectum fuit; nimirum invectum et pro Germanicis
tantum quaestoribus reservatum naturalisationis beneficium, eum, ut in
provocato Elaborato §-pho 55.
57. et 59. ostendimus, produxit effectum, quod maxima pars commercii
oeconomiae cum exoticis productis ad Germanos quaestores sit derivata. Ipsum
cum bobus, praecipuo producto
commercium, propter grave,
quod iis defixum est, transitus portorium ad Germanos quaestores recidisse ex
ejusdem Elaborati §-pho 58. perinde apparuit, ut adeo modernum vectigalis
systema a coloniarum systemate in eo tantum discrepare appareat, quod onerosae
colonistis leges ad omnes indiscriminatim, onerosa autem Hungariae moderni
vectigalis principia tantum ad potiores mercium articulos referantur. Onerosum
hoc Hungariae vectigal eo potissimum
sustinetur, quod
Hungaria cum Germanicis Provinciis unum Monarchiae corpus efficiat; hoc autem florere non
possit, nisi aequabile inter haec duo ejus membra commercii aequilibrium
constituatur; aequilibrium vero hoc, quod secus stabiliri non possit, nisi in omnibus, in
quibus commerciale Hungariae interesse cum Provinciis Germanicis in collisionem venit,
casibus vectigal in harum favorem dirigatur, idque duabus de causis; primum quod Hungaria
adeo fertilis sit, ut non obstante fabricarum defectu et oneroso sibi moderno
quod
Hungaria cum Germanicis Provinciis unum Monarchiae corpus efficiat; hoc autem florere non
possit, nisi aequabile inter haec duo ejus membra commercii aequilibrium
constituatur; aequilibrium vero hoc, quod secus stabiliri non possit, nisi in omnibus, in
quibus commerciale Hungariae interesse cum Provinciis Germanicis in collisionem venit,
casibus vectigal in harum favorem dirigatur, idque duabus de causis; primum quod Hungaria
adeo fertilis sit, ut non obstante fabricarum defectu et oneroso sibi moderno
hoc autem florere non
possit, nisi aequabile inter haec duo ejus membra commercii aequilibrium
constituatur; aequilibrium vero hoc, quod secus stabiliri non possit, nisi in omnibus, in
quibus commerciale Hungariae interesse cum Provinciis Germanicis in collisionem venit,
casibus vectigal in harum favorem dirigatur, idque duabus de causis; primum quod Hungaria
adeo fertilis sit, ut non obstante fabricarum defectu et oneroso sibi moderno vectigali,
notabile tamen activum commercium quotannis habeat, uti
aequabile inter haec duo ejus membra commercii aequilibrium
constituatur; aequilibrium vero hoc, quod secus stabiliri non possit, nisi in omnibus, in
quibus commerciale Hungariae interesse cum Provinciis Germanicis in collisionem venit,
casibus vectigal in harum favorem dirigatur, idque duabus de causis; primum quod Hungaria
adeo fertilis sit, ut non obstante fabricarum defectu et oneroso sibi moderno vectigali,
notabile tamen activum commercium quotannis habeat, uti id tricesimales
tabellae remonstrant;
pecuniae partem ad se adtraheret, sicque Germanicas Provincias exhauriret;
deinde quia Germanicae Provinciae longe majora atque Hungaria onera sustinent, adeoque
justum videatur, ut pro his fundus per favores vectigalis iisdem conservatur. Proinde cum
ad perferendam in Hungaria legem principis assensu opus sit, sustinetur ab adverso, quod
hujus non intersit, ut talibus legibus, quae favorabilia pro vectigali Hungarico principia
continerent, assentiatur.
Ac id quidem quod in casu illo, ubi Monarchia e duobus distinctis, et
conservatur. Proinde cum
ad perferendam in Hungaria legem principis assensu opus sit, sustinetur ab adverso, quod
hujus non intersit, ut talibus legibus, quae favorabilia pro vectigali Hungarico principia
continerent, assentiatur.
Ac id quidem quod in casu illo, ubi Monarchia e duobus distinctis, et ab invicem
independentibus membris constat, vectigal ad justum inter haec duo membra commercii
aequilibrium conservandum dirigi debeat, nemo inficiari potest. Verum id vicissim
ipsa aequilibrii
et ab invicem
independentibus membris constat, vectigal ad justum inter haec duo membra commercii
aequilibrium conservandum dirigi debeat, nemo inficiari potest. Verum id vicissim
ipsa aequilibrii significatio ostendit quod illud non in totali commercii
subordinatione, sed in reciprocis quoad certos uni aut alteri membro magis
proficuos articulos vectigalis favoribus consistere debeat; aequilibrium enim,
et totalis commercii subordinatio sibi ad invicem
ad justum inter haec duo membra commercii
aequilibrium conservandum dirigi debeat, nemo inficiari potest. Verum id vicissim
ipsa aequilibrii significatio ostendit quod illud non in totali commercii
subordinatione, sed in reciprocis quoad certos uni aut alteri membro magis
proficuos articulos vectigalis favoribus consistere debeat; aequilibrium enim,
et totalis commercii subordinatio sibi ad invicem repugnant; ubi illud viget,
hoc locum habere non potest, et
totalis commercii subordinatio sibi ad invicem repugnant; ubi illud viget,
hoc locum habere non potest, et vicissim. Ut itaque modernum vectigalis systema (quod ad
commercium Hungaricum Germanicis Provinciis ex integro subordinandum dirigi,
in Elaborato Status actualis a §-pho 54. usque 60. abunde ostendimus) sustineri
possit, doceri deberet: 1-mo. Quod bonum totius in complexu sumtae
Monarchiae non aequilibrium, sed totalem commercii
ad
commercium Hungaricum Germanicis Provinciis ex integro subordinandum dirigi,
in Elaborato Status actualis a §-pho 54. usque 60. abunde ostendimus) sustineri
possit, doceri deberet: 1-mo. Quod bonum totius in complexu sumtae
Monarchiae non aequilibrium, sed totalem commercii Hungarici
subordinationem exposcat. – 2-do. Quod id salva Regni constitutione fieri
possit.
Ad primum edocendum adfertur a)
constitutione fieri
possit.
Ad primum edocendum adfertur a) fertilitas Hungariae, et activus ejusdem
commercii status. b) Majora, quae Germanicae Provinciae sustinent, onera.
Ad a) ostendimus nos ipsi in Elaborato Status Actualis §-pho 88.
quod Hungaria activam duorum circiter millionum commercii bilancem habeat; verum ostendimus
una ibidem a §-pho 44. usque 52. et a §-pho 81. usque 86. quod
Hungaricae in naturae
ostendimus nos ipsi in Elaborato Status Actualis §-pho 88.
quod Hungaria activam duorum circiter millionum commercii bilancem habeat; verum ostendimus
una ibidem a §-pho 44. usque 52. et a §-pho 81. usque 86. quod
Hungaricae in naturae productis, Germanicae vero activae
rubricae in artefactis consistant; jam vero neminem latet quod superfluitatem
productorum naturae crescens in dies populatio diminuat;
artefacta autem
Hungaria activam duorum circiter millionum commercii bilancem habeat; verum ostendimus
una ibidem a §-pho 44. usque 52. et a §-pho 81. usque 86. quod
Hungaricae in naturae productis, Germanicae vero activae
rubricae in artefactis consistant; jam vero neminem latet quod superfluitatem
productorum naturae crescens in dies populatio diminuat;
artefacta autem provehat potius. Si proinde de nimio alterutrius horum
objectorum incremento metus
et a §-pho 81. usque 86. quod
Hungaricae in naturae productis, Germanicae vero activae
rubricae in artefactis consistant; jam vero neminem latet quod superfluitatem
productorum naturae crescens in dies populatio diminuat;
artefacta autem provehat potius. Si proinde de nimio alterutrius horum
objectorum incremento metus subversari potest, justior est ille, ne multiplicata sensim,
favore moderni vectigalis, Germanica artefacta actuale Hungaricum
ut stabilito favorabili pro
Hungaria vectigali activum ejus plus nimio increscat. Ostendimus enim jam
eodem §-pho quod quo minus futurum est Hungaricum commercii
activum, eo minus per politicos, quos ibi indicavimus, canales in Germanicas
Provincias refluxurum sit.
Sed concedamus quod stabilito favorabili pro Hungaria vectigali, bilanx ejus commercii
notabiliter increscat: propterea tamen Germanicae Provinciae haud exhaurientur. Constat
enim quod cursum circulantis
enim quod cursum circulantis pecuniae non solum commercium regat, sed quod ille plures
alios canales habeat, per quos non tantum profluens e commercio beneficium absorberi, sed
longe major adhuc pecuniae vis effluere potest. Quinam hi relate ad Hungariam canales sint,
in toties provocato Elaborato § 88. in specifico ostendimus; ostendimus etiam
quod levissimo calculo politico canales hi totum activum commercii absorbeant; ostendimus
denique quod omnes hae pecuniae non in exteras sed iterum in Germanicas
commercium regat, sed quod ille plures
alios canales habeat, per quos non tantum profluens e commercio beneficium absorberi, sed
longe major adhuc pecuniae vis effluere potest. Quinam hi relate ad Hungariam canales sint,
in toties provocato Elaborato § 88. in specifico ostendimus; ostendimus etiam
quod levissimo calculo politico canales hi totum activum commercii absorbeant; ostendimus
denique quod omnes hae pecuniae non in exteras sed iterum in Germanicas
Provincias refluant. Apparet itaque
potest. Quinam hi relate ad Hungariam canales sint,
in toties provocato Elaborato § 88. in specifico ostendimus; ostendimus etiam
quod levissimo calculo politico canales hi totum activum commercii absorbeant; ostendimus
denique quod omnes hae pecuniae non in exteras sed iterum in Germanicas
Provincias refluant. Apparet itaque quod metus exhauriendarum, si favorabilius pro
Hungaria vectigal constituatur, Germanicarum Provinciarum nihil realitatis habeat; quod
aequum non sit, ut sub hoc
canales sint,
in toties provocato Elaborato § 88. in specifico ostendimus; ostendimus etiam
quod levissimo calculo politico canales hi totum activum commercii absorbeant; ostendimus
denique quod omnes hae pecuniae non in exteras sed iterum in Germanicas
Provincias refluant. Apparet itaque quod metus exhauriendarum, si favorabilius pro
Hungaria vectigal constituatur, Germanicarum Provinciarum nihil realitatis habeat; quod
aequum non sit, ut sub hoc praetextu Hungaricum commercium Germanicis
instar
coloniarum ex integro subordinetur; denique quod ratio haec obstare non
posset, quominus justissimus Princeps mox proponendis favorabilioribus tantisper vectigalis
principiis benignum suum assensum praebeat.
Ad b) cum in Hungaria distinctum a Germanicis Provinciis publicorum onerum
systema vigeat, haec ad invicem comparare et quae Monarchiae utiliora sint? disquirere
invidiosum videtur. Quin tamen spinosam hanc discussionem ingrediamur,
quaestio
constat enim e theoria
impositionum publicarum quod ad quaestionem hanc decidendam non sufficiat physicam tantum
respectivarum impositionum quantitatem comparare, sed quod insuper harum ad
internas respectivorum incolarum vires proportio in considerationem venire
debeat. Ut horum vires universim eruantur, non est opus specifica singuli
individui facultatum conscriptione; sufficit ut id eruatur, an in Germanicis Provinciis,
vel vero in Hungaria major sit circulantis pecuniae
sed quod insuper harum ad
internas respectivorum incolarum vires proportio in considerationem venire
debeat. Ut horum vires universim eruantur, non est opus specifica singuli
individui facultatum conscriptione; sufficit ut id eruatur, an in Germanicis Provinciis,
vel vero in Hungaria major sit circulantis pecuniae massa, circulationisque
celeritas? Ad id autem determinandum nullum datur tutius politicum
thermometrum, quam melior aut deterior respectivorum incolarum
respectivorum incolarum vires proportio in considerationem venire
debeat. Ut horum vires universim eruantur, non est opus specifica singuli
individui facultatum conscriptione; sufficit ut id eruatur, an in Germanicis Provinciis,
vel vero in Hungaria major sit circulantis pecuniae massa, circulationisque
celeritas? Ad id autem determinandum nullum datur tutius politicum
thermometrum, quam melior aut deterior respectivorum incolarum subsistentia. Cum enim
impositiones
Germanicarum Provinciarum incolis tantum superest ut cum mediocri industria plura
vitae commoda sibi possint procurare, Hungariae vero incolis vix tantum remanet ut cum
eadem mediocri industria necessaria vitae subsidia comparare possint, jam tuto statuere
licet quod in Germanicis Provinciis major sit quam in Hungaria et circulantis pecuniae
quantitas et circulationis celeritas; contendamus jam illarum
pagos, municipia, villas, et civitates cum Hungaricis; conferamus singulam hominum
conditionem, et
superest ut cum mediocri industria plura
vitae commoda sibi possint procurare, Hungariae vero incolis vix tantum remanet ut cum
eadem mediocri industria necessaria vitae subsidia comparare possint, jam tuto statuere
licet quod in Germanicis Provinciis major sit quam in Hungaria et circulantis pecuniae
quantitas et circulationis celeritas; contendamus jam illarum
pagos, municipia, villas, et civitates cum Hungaricis; conferamus singulam hominum
conditionem, et videbimus quod omnia illa in Germanicis
major sit quam in Hungaria et circulantis pecuniae
quantitas et circulationis celeritas; contendamus jam illarum
pagos, municipia, villas, et civitates cum Hungaricis; conferamus singulam hominum
conditionem, et videbimus quod omnia illa in Germanicis Provinciis magis floreant, quam in
Hungaria; omnes vero incolae, rustici ipsi, qui tamen graviori prae Hungarico urbario
subjacent, commodius habitent, nitidius vestiantur, melioribus vescantur alimentis.
Neque opponere juvat quod omnia haec non
quantitas et circulationis celeritas; contendamus jam illarum
pagos, municipia, villas, et civitates cum Hungaricis; conferamus singulam hominum
conditionem, et videbimus quod omnia illa in Germanicis Provinciis magis floreant, quam in
Hungaria; omnes vero incolae, rustici ipsi, qui tamen graviori prae Hungarico urbario
subjacent, commodius habitent, nitidius vestiantur, melioribus vescantur alimentis.
Neque opponere juvat quod omnia haec non major circulantis pecuniae
dicimus,
per id ipsum jam exprimimus quod apud illum major sit circulantis pecuniae quantitas et
celeritas circulationis.
Apparet itaque vel a posteriori quod Germanicae licet majores impositiones
magis tamen admensae sint circulanti in illis pecuniae massae et circulationis celeritati,
idest viribus incolarum, quam Hungaricae, adeoque quod Hungaria majora a
proportione publica onera ferat; apparet quod nec onera Germanicarum
Provinciarum tanta sint, ut totalem commercii Hungarici
possit.
Hungaria qua Regnum liberum eidem, qui Germanicis Provinciis imperat, Principi sponte,
sed ita se subjecit, ut nullam ab ipsis Germanicis Provinciis, id est ab eorum dicasteriis
aut tribunalibus, dependentiam unquam agnoverit. Cum Augustus Josephus II. in sequelam
praeconceptae a se uniformitatis systematis influxum in res Hungaricas iisdem tantisper
laxasset, status Regni Hungariae in primis, quae post ejus obitum celebrata sunt, comitiis
independentiam Hungariae a Germanicis Provinciis diserta lege
Provinciis imperat, Principi sponte,
sed ita se subjecit, ut nullam ab ipsis Germanicis Provinciis, id est ab eorum dicasteriis
aut tribunalibus, dependentiam unquam agnoverit. Cum Augustus Josephus II. in sequelam
praeconceptae a se uniformitatis systematis influxum in res Hungaricas iisdem tantisper
laxasset, status Regni Hungariae in primis, quae post ejus obitum celebrata sunt, comitiis
independentiam Hungariae a Germanicis Provinciis diserta lege renovari
postularunt, annuitque justae huic propositioni
ab ipsis Germanicis Provinciis, id est ab eorum dicasteriis
aut tribunalibus, dependentiam unquam agnoverit. Cum Augustus Josephus II. in sequelam
praeconceptae a se uniformitatis systematis influxum in res Hungaricas iisdem tantisper
laxasset, status Regni Hungariae in primis, quae post ejus obitum celebrata sunt, comitiis
independentiam Hungariae a Germanicis Provinciis diserta lege renovari
postularunt, annuitque justae huic propositioni justissimus Princeps. Quomodo itaque
renovata adeo recenti lege Regni
Princeps. Quomodo itaque
renovata adeo recenti lege Regni independentia vel praetendi potest, ut
commercium Hungaricum Germanicis Provinciis subordinetur, ut earum dicasteria
activum ad regulandum Hungaricum vectigal influxum habeant, ut in ipso vectigali Hungarico
talia principia stabiliantur, quae Hungaricum commercium a Germanico dependens
efficiant. Si dependentia haec in commercialibus induci posset, nihil amplius
obstaret, quominus illa eodem jure et in politicis
subordinetur, ut earum dicasteria
activum ad regulandum Hungaricum vectigal influxum habeant, ut in ipso vectigali Hungarico
talia principia stabiliantur, quae Hungaricum commercium a Germanico dependens
efficiant. Si dependentia haec in commercialibus induci posset, nihil amplius
obstaret, quominus illa eodem jure et in politicis et in
oeconomicis, et in judicialibus inducatur. Hungaria nunquam
dependentiam commercii Germanici a suo affectavit,
habeant, ut in ipso vectigali Hungarico
talia principia stabiliantur, quae Hungaricum commercium a Germanico dependens
efficiant. Si dependentia haec in commercialibus induci posset, nihil amplius
obstaret, quominus illa eodem jure et in politicis et in
oeconomicis, et in judicialibus inducatur. Hungaria nunquam
dependentiam commercii Germanici a suo affectavit, nunquam peculiares et Germanicis
Provinciis noxios vectigalis favores sollicitavit; id unum semper
Hungarico
talia principia stabiliantur, quae Hungaricum commercium a Germanico dependens
efficiant. Si dependentia haec in commercialibus induci posset, nihil amplius
obstaret, quominus illa eodem jure et in politicis et in
oeconomicis, et in judicialibus inducatur. Hungaria nunquam
dependentiam commercii Germanici a suo affectavit, nunquam peculiares et Germanicis
Provinciis noxios vectigalis favores sollicitavit; id unum semper flagitavit, ut aequo cum
stabiliantur, quae Hungaricum commercium a Germanico dependens
efficiant. Si dependentia haec in commercialibus induci posset, nihil amplius
obstaret, quominus illa eodem jure et in politicis et in
oeconomicis, et in judicialibus inducatur. Hungaria nunquam
dependentiam commercii Germanici a suo affectavit, nunquam peculiares et Germanicis
Provinciis noxios vectigalis favores sollicitavit; id unum semper flagitavit, ut aequo cum
illis jure in hac linea habeatur; si
et in judicialibus inducatur. Hungaria nunquam
dependentiam commercii Germanici a suo affectavit, nunquam peculiares et Germanicis
Provinciis noxios vectigalis favores sollicitavit; id unum semper flagitavit, ut aequo cum
illis jure in hac linea habeatur; si Hungaria Germanicarum Provinciarum a dicasteriis suis
independentiam diserte semper recognovit, quo jure illarum dicasteria de vectigali adeoque
de commercio Hungarico possunt arbitrari?
Atque haec sunt motiva, haec momenta, cur
reddat, cur pro novo vectigali conficiendo ideam perfecti
reciproci adoptarit?
Legislatio unius licet independentis Regni impedire non potest, ne aliud perinde
independens Regnum aut Provincia principia sibi tantum favorabilia, alteri vero nociva in
suo vectigali stabiliat; verum in ejusmodi casu nihil primo illi Regno reliqui est, quam ut
a contrario favorabilia tantum sibi, alteri vero noxia principia in proprio vectigali
reciproce adoptet; ita exempli causa non potest impedire Hungarica
ideam perfecti
reciproci adoptarit?
Legislatio unius licet independentis Regni impedire non potest, ne aliud perinde
independens Regnum aut Provincia principia sibi tantum favorabilia, alteri vero nociva in
suo vectigali stabiliat; verum in ejusmodi casu nihil primo illi Regno reliqui est, quam ut
a contrario favorabilia tantum sibi, alteri vero noxia principia in proprio vectigali
reciproce adoptet; ita exempli causa non potest impedire Hungarica
legislatio, ne producta
ne aliud perinde
independens Regnum aut Provincia principia sibi tantum favorabilia, alteri vero nociva in
suo vectigali stabiliat; verum in ejusmodi casu nihil primo illi Regno reliqui est, quam ut
a contrario favorabilia tantum sibi, alteri vero noxia principia in proprio vectigali
reciproce adoptet; ita exempli causa non potest impedire Hungarica
legislatio, ne producta Hungariae impositionibus provincialibus,
artefacta vero dimidio exotico consumtionali portorio per
adoptet; ita exempli causa non potest impedire Hungarica
legislatio, ne producta Hungariae impositionibus provincialibus,
artefacta vero dimidio exotico consumtionali portorio per vectigal
Germanicum graventur, dum haec in Germanicas Provincias invehuntur. Id autem reciproce
constituere omnino potest, ut Germanica producta et artefacta iisdem oneribus subjaceant,
dum Hungariae inferuntur. Verum si reciproca ejusmodi onera stabiliantur,
evenit
stabiliantur,
evenit plerumque ut ejusmodi reciprocum nec uni, nec alteri parti proficuum evadat, et tunc
res ad tractatum devenire, per hunc vero justum demum inter utramque partem
aequilibrium ita constitui solet, ut una pars alteri in iis potissimum
articulis, in quibus id minimo sui detrimento fieri solet, certos favores in vectigali
concedat, atque ita respectiva vectigalia ad mutuam utriusque partis utilitatem dirigantur,
uti id in Elaborato Status Actualis § 12. explicuimus.
ut ejusmodi reciprocum nec uni, nec alteri parti proficuum evadat, et tunc
res ad tractatum devenire, per hunc vero justum demum inter utramque partem
aequilibrium ita constitui solet, ut una pars alteri in iis potissimum
articulis, in quibus id minimo sui detrimento fieri solet, certos favores in vectigali
concedat, atque ita respectiva vectigalia ad mutuam utriusque partis utilitatem dirigantur,
uti id in Elaborato Status Actualis § 12. explicuimus.
evadat, et tunc
res ad tractatum devenire, per hunc vero justum demum inter utramque partem
aequilibrium ita constitui solet, ut una pars alteri in iis potissimum
articulis, in quibus id minimo sui detrimento fieri solet, certos favores in vectigali
concedat, atque ita respectiva vectigalia ad mutuam utriusque partis utilitatem dirigantur,
uti id in Elaborato Status Actualis § 12. explicuimus.
Tractatum ejusmodi quoad nonnulla Germanici vectigalis Hungariae
ita constitui solet, ut una pars alteri in iis potissimum
articulis, in quibus id minimo sui detrimento fieri solet, certos favores in vectigali
concedat, atque ita respectiva vectigalia ad mutuam utriusque partis utilitatem dirigantur,
uti id in Elaborato Status Actualis § 12. explicuimus.
Tractatum ejusmodi quoad nonnulla Germanici vectigalis Hungariae minus
favorabilia puncta cum Statibus Germanicarum Provinciarum, qui tum adhuc
formali
Provinciarum, qui tum adhuc
formali Comitiorum jure gaudebant, suscipiendum, jam Carolus VI. 1715.
Articulo 75. et Maria Theresia anno 1741. Articulo 27. polliciti fuerant;
res tamen haec effectum nunquam sortita fuit. Nunc postquam in systemate legislationis
Germanicarum Provinciarum commutatio facta est, tractatus ejusmodi haud secus
suscipi posset, quam si sua Majestas pro parte Germanicarum Provinciarum, Status autem
Regni pro parte Hungariae certa individua denominare, quae
commercium Germanico, nec vicissim, dependens effici
possit, pure reciprocam duorum horum membrorum utilitatem spectarent,
excussisque summa aequanimitate omnibus vectigalis principiis, ita coalescerent, ut
favores, quos Germanicae Provinciae in vectigali Hungarico obtinerent, per eos, qui
Hungariae in Germanico vectigali vicissim obtingerent, se mutuo compensent;
tractatus autem ejusmodi in proximis Hungariae Comitiis relatus in legem
referatur, pro basi respectivorum vectigalium tamdiu
possit, pure reciprocam duorum horum membrorum utilitatem spectarent,
excussisque summa aequanimitate omnibus vectigalis principiis, ita coalescerent, ut
favores, quos Germanicae Provinciae in vectigali Hungarico obtinerent, per eos, qui
Hungariae in Germanico vectigali vicissim obtingerent, se mutuo compensent;
tractatus autem ejusmodi in proximis Hungariae Comitiis relatus in legem
referatur, pro basi respectivorum vectigalium tamdiu deserviturus, donec mutandae forsan
commercii circumstantiae
aequanimitate omnibus vectigalis principiis, ita coalescerent, ut
favores, quos Germanicae Provinciae in vectigali Hungarico obtinerent, per eos, qui
Hungariae in Germanico vectigali vicissim obtingerent, se mutuo compensent;
tractatus autem ejusmodi in proximis Hungariae Comitiis relatus in legem
referatur, pro basi respectivorum vectigalium tamdiu deserviturus, donec mutandae forsan
commercii circumstantiae novum iterum tractatum deposcant.
Verum via tractatus distincta est a via
ita coalescerent, ut
favores, quos Germanicae Provinciae in vectigali Hungarico obtinerent, per eos, qui
Hungariae in Germanico vectigali vicissim obtingerent, se mutuo compensent;
tractatus autem ejusmodi in proximis Hungariae Comitiis relatus in legem
referatur, pro basi respectivorum vectigalium tamdiu deserviturus, donec mutandae forsan
commercii circumstantiae novum iterum tractatum deposcant.
Verum via tractatus distincta est a via legislationis,
commercii circumstantiae novum iterum tractatum deposcant.
Verum via tractatus distincta est a via legislationis,
Deputationi huic leges tantum proponendi provincia delata est; quare haec operationem suam
in abstracto eo dirigere debuit, ut commercio Hungarico per stabilienda
vectigalis principia consulatur. In casum autem aut non suscipiendi, aut non conficiendi
tractatus, oppressum per onerosum vectigal Hungaricum commercium haud secus relevari
potest, quam si
distincta est a via legislationis,
Deputationi huic leges tantum proponendi provincia delata est; quare haec operationem suam
in abstracto eo dirigere debuit, ut commercio Hungarico per stabilienda
vectigalis principia consulatur. In casum autem aut non suscipiendi, aut non conficiendi
tractatus, oppressum per onerosum vectigal Hungaricum commercium haud secus relevari
potest, quam si ea quidem, quae in ipsum vectigal Hungaricum irrepserunt, noxia principia
sufferantur; eorum vero, quae in
eo dirigere debuit, ut commercio Hungarico per stabilienda
vectigalis principia consulatur. In casum autem aut non suscipiendi, aut non conficiendi
tractatus, oppressum per onerosum vectigal Hungaricum commercium haud secus relevari
potest, quam si ea quidem, quae in ipsum vectigal Hungaricum irrepserunt, noxia principia
sufferantur; eorum vero, quae in Germanico vectigali in praejudicium commercii Hungarici
constituta sunt, reciprocum in Hungarico vectigali stabiliatur.
Forte ipsa haec reciproci
In casum autem aut non suscipiendi, aut non conficiendi
tractatus, oppressum per onerosum vectigal Hungaricum commercium haud secus relevari
potest, quam si ea quidem, quae in ipsum vectigal Hungaricum irrepserunt, noxia principia
sufferantur; eorum vero, quae in Germanico vectigali in praejudicium commercii Hungarici
constituta sunt, reciprocum in Hungarico vectigali stabiliatur.
Forte ipsa haec reciproci idea, si effectus ejus ab utrinque intimius
expensi fuerint, ansam suscipiendo
aut non suscipiendi, aut non conficiendi
tractatus, oppressum per onerosum vectigal Hungaricum commercium haud secus relevari
potest, quam si ea quidem, quae in ipsum vectigal Hungaricum irrepserunt, noxia principia
sufferantur; eorum vero, quae in Germanico vectigali in praejudicium commercii Hungarici
constituta sunt, reciprocum in Hungarico vectigali stabiliatur.
Forte ipsa haec reciproci idea, si effectus ejus ab utrinque intimius
expensi fuerint, ansam suscipiendo tractatui praebebit. Et ideo
Hungaricum commercium haud secus relevari
potest, quam si ea quidem, quae in ipsum vectigal Hungaricum irrepserunt, noxia principia
sufferantur; eorum vero, quae in Germanico vectigali in praejudicium commercii Hungarici
constituta sunt, reciprocum in Hungarico vectigali stabiliatur.
Forte ipsa haec reciproci idea, si effectus ejus ab utrinque intimius
expensi fuerint, ansam suscipiendo tractatui praebebit. Et ideo Deputatio haec, postquam
omnia, quae Hungarico commercio proficua fore
utrique parti
proficuum aequilibrium stabiliri possit? Haec universim
de ipso vectigalis systemate; superest, ut peculiaris de singulo
proposito principio ratio reddatur.
Itaque in ordine ad praesentem §-phum ostendimus in Elaborato status actualis §-pho
54. quod jam sub Augusta Maria Theresia aliquae exoticae merces extra
quaestum positae, idest inductio earum vetita fuerit; quod postea a principio
stabiliri possit? Haec universim
de ipso vectigalis systemate; superest, ut peculiaris de singulo
proposito principio ratio reddatur.
Itaque in ordine ad praesentem §-phum ostendimus in Elaborato status actualis §-pho
54. quod jam sub Augusta Maria Theresia aliquae exoticae merces extra
quaestum positae, idest inductio earum vetita fuerit; quod postea a principio
prohibitionis recessum, sed merces, quarum
merces
extra quaestum positae, sed praeter has notabilis insuper aliorum exoticorum
articulorum numerus portorio 30. 40. 50. 60. pro 100. gravatus, idest
indirecte prohibitus fuerit.
Si prohibitiones hae in abstracto spectentur, an illae vel Germanicis Provinciis
proficuae sint? disquirere non est hujus loci. Si tamen relative ad Hungariam
considerentur, quod illae Germanicis Provinciis utiles, Hungariae vero noxiae fuerint,
facile apparebit; prohibitiones
inductio productorum Hungaricorum
evectionem promovere potest; prout vicissim legislatio Hungarica impedire non potest, ne
talium productorum, quae Germanicae Provinciae ab exotico leviori, quam ex Hungaria, habere
possunt, prohibitio (si quae tamen intercessit) in Germanico vectigali reseretur.
Caeterum nocivas illas commercio Hungarico prohibitiones legislatio Hungarica eo potiori
jure abrogare potest, quod hae citra ullum non modo suum, sed Hungaricorum etiam
dicasteriorum influxum emanarint, quodve contra jam
potest, quod hae citra ullum non modo suum, sed Hungaricorum etiam
dicasteriorum influxum emanarint, quodve contra jam praeexstantem Regni legem
intercesserint. Dum enim Articulo 116. 1723. statuitur, ut Consilium prospiciat
quo naturalia quoque in sortem mercium inducendarum a quaestoribus
acceptentur, nihil utique aliud per id intelligi potest, quam ut merces tales, quae
productorum Hungaricorum exportationem promovere possunt, non tantum non prohibeantur, sed
potius inductio eorum per constituenda
rebus suis libere
disponendi adeoque merces etiam quaslibet sibi procurandi facultatem nonnisi tunc
restringere potest, quando id salus publici absolute deposcit, v. gr. si
tempore famis et belli frumentum evehi, aut rebus turbatis, bellicos apparatus seu in- seu
evehere publici non intersit; in his enim casibus non tantum quaestores, sed omnes etiam
privatos ab ejusmodi articulis in- aut evehendis legislatio inhibere potest. Justum tamen
est ut parte ex una talium, velut domestico commercio nocivorum, inductio etiam
etiam quaslibet sibi procurandi facultatem nonnisi tunc
restringere potest, quando id salus publici absolute deposcit, v. gr. si
tempore famis et belli frumentum evehi, aut rebus turbatis, bellicos apparatus seu in- seu
evehere publici non intersit; in his enim casibus non tantum quaestores, sed omnes etiam
privatos ab ejusmodi articulis in- aut evehendis legislatio inhibere potest. Justum tamen
est ut parte ex una talium, velut domestico commercio nocivorum, inductio etiam pro
proprio usu
salus publici absolute deposcit, v. gr. si
tempore famis et belli frumentum evehi, aut rebus turbatis, bellicos apparatus seu in- seu
evehere publici non intersit; in his enim casibus non tantum quaestores, sed omnes etiam
privatos ab ejusmodi articulis in- aut evehendis legislatio inhibere potest. Justum tamen
est ut parte ex una talium, velut domestico commercio nocivorum, inductio etiam pro
proprio usu difficilior tantisper efficiatur; parte vero ex alia, ut id
impediatur, ne sub praetextu
alia, ut id
impediatur, ne sub praetextu propriae necessitatis res ejusmodi pro
quaestu invehi possit. Videtur autem utrumque hoc per projectati portorii
gravitatem passualium commode obtineri posse.
Caeterum ostendimus jam in Elaborato status actualis §-pho 62. quod ipse
Augustus Josephus II. principium hoc aequitati naturali adeo conforme esse agnoverit, ut
illud postremo 1788. vectigali inseruerit. Et vero unicus indifferentes alias ejusmodi
merces extra quaestum ponendi
– Hic autem per id jam obtinetur, si earum commercium prohibeatur;
nam quod privati non obstantibus superius defixis aggraviis invehent, id adeo exiguam
summam efficiet, ut haec attentionem legislationis non mereatur.
Principium autem hoc in legem publicam referendum esse Deputatio haec eo magis
existimavit, quod in Hungaria facultas rebus suis libere utendi fundamentalem Nobilium
Regni praerogativam constituat.
§ 70.
Portoria
nam quod privati non obstantibus superius defixis aggraviis invehent, id adeo exiguam
summam efficiet, ut haec attentionem legislationis non mereatur.
Principium autem hoc in legem publicam referendum esse Deputatio haec eo magis
existimavit, quod in Hungaria facultas rebus suis libere utendi fundamentalem Nobilium
Regni praerogativam constituat.
§ 70.
Portoria consumtionalia exoticorum non prohibitorum articulorum eadem sint in Hungaria
quae in
existimavit, quod in Hungaria facultas rebus suis libere utendi fundamentalem Nobilium
Regni praerogativam constituat.
§ 70.
Portoria consumtionalia exoticorum non prohibitorum articulorum eadem sint in Hungaria
quae in Germanicis Provinciis vigebunt, aut si quoad aliquem articulum peculiaris aliqua
circumstantia seu respectu Germanicarum Provinciarum, seu etiam quoad Hungariam,
diversitatem portorii exposcat, tunc enasciturus exinde favor in alio articulo reciproce
in Hungaria facultas rebus suis libere utendi fundamentalem Nobilium
Regni praerogativam constituat.
§ 70.
Portoria consumtionalia exoticorum non prohibitorum articulorum eadem sint in Hungaria
quae in Germanicis Provinciis vigebunt, aut si quoad aliquem articulum peculiaris aliqua
circumstantia seu respectu Germanicarum Provinciarum, seu etiam quoad Hungariam,
diversitatem portorii exposcat, tunc enasciturus exinde favor in alio articulo reciproce
semper
articulorum eadem sint in Hungaria
quae in Germanicis Provinciis vigebunt, aut si quoad aliquem articulum peculiaris aliqua
circumstantia seu respectu Germanicarum Provinciarum, seu etiam quoad Hungariam,
diversitatem portorii exposcat, tunc enasciturus exinde favor in alio articulo reciproce
semper compensetur.
Motiva.
§ 67. Projecti hujus aequalitatem portorii quoad merces indifferentes, id
est, circa quas nulla peculiaris reflexio
semper compensetur.
Motiva.
§ 67. Projecti hujus aequalitatem portorii quoad merces indifferentes, id
est, circa quas nulla peculiaris reflexio subversatur, proposuimus. Hic et in subsequis
§§-phis sermo erit de talibus articulis respectu quorum a generali concernentis portorii
quotta propter subversantes particulares considerationes recedi debet. Si Hungaria proprium
sibi tantum Principem haberet, sat foret constituere ut prout aliqui
vero domesticam industriam
promovere aut impedire possunt, ita eorum inductio majori aut minori portorio subjiciatur.
Nunc, cum Germanicae Provinciae et Hungaria eidem Principi subsint, adeoque Germanicum et
Hungaricum vectigal reciprocam habeant relationem, in Germanico vero vectigali ad principia
haec alioquin reflexum sit, sufficere videbatur Deputationi huic ut ad conservandum parte
ex una, qui virtute sanctionis pragmaticae inter haec duo Monarchiae membra vigere debet,
nexum; parte vero ex alia ad evitandam commercii
56. quod Hungaria, licet et littorali et
libero portu provisa, ab omni tamen immediato exotico importationis commercio
per hanc portoriorum gravitatem privata fuerit; apparuit denique e §-pho 58.
quod justitia Augusti Josephi II. in vectigali 1784 aequalia tam pro Hungaria, quam pro
Germanicis Provinciis, exteris non prohibitis mercibus portoria defixerit: itaque
principium hoc jam ne in quaestionem quidem amplius ab adverso vocari potest. Cum tamen
legislatio Hungarica impedire non possit, ne
gravitatem privata fuerit; apparuit denique e §-pho 58.
quod justitia Augusti Josephi II. in vectigali 1784 aequalia tam pro Hungaria, quam pro
Germanicis Provinciis, exteris non prohibitis mercibus portoria defixerit: itaque
principium hoc jam ne in quaestionem quidem amplius ab adverso vocari potest. Cum tamen
legislatio Hungarica impedire non possit, ne vigentia modo exoticarum mercium portoria in
Germanicis Provinciis quoad aliquos articulos subinde diminuantur, quo Regno prospiciatur
nihil legislationi
quam pro
Germanicis Provinciis, exteris non prohibitis mercibus portoria defixerit: itaque
principium hoc jam ne in quaestionem quidem amplius ab adverso vocari potest. Cum tamen
legislatio Hungarica impedire non possit, ne vigentia modo exoticarum mercium portoria in
Germanicis Provinciis quoad aliquos articulos subinde diminuantur, quo Regno prospiciatur
nihil legislationi reliquum est, quam id constituere, ut portoria haec quoad Hungariam
semper conformentur iis, quae in Germanicis Provinciis vigebunt.
Interea
non possit, ne vigentia modo exoticarum mercium portoria in
Germanicis Provinciis quoad aliquos articulos subinde diminuantur, quo Regno prospiciatur
nihil legislationi reliquum est, quam id constituere, ut portoria haec quoad Hungariam
semper conformentur iis, quae in Germanicis Provinciis vigebunt.
Interea non ignorat Deputatio haec posse peculiarem aliquam vel pro Germanicis
Provinciis, vel etiam pro Hungaria, circumstantiam emergere, quae diversitatem portorii
quoad aliquem exoticum articulum deposcat. Verum in tali
iis, quae in Germanicis Provinciis vigebunt.
Interea non ignorat Deputatio haec posse peculiarem aliquam vel pro Germanicis
Provinciis, vel etiam pro Hungaria, circumstantiam emergere, quae diversitatem portorii
quoad aliquem exoticum articulum deposcat. Verum in tali etiam casu semper invenietur alter
iterum articulus in quo favor ejusmodi reciproce possit compensari.
§ 71.
Inductio vini Veneto-Dalmatici in confinium
non ignorat Deputatio haec posse peculiarem aliquam vel pro Germanicis
Provinciis, vel etiam pro Hungaria, circumstantiam emergere, quae diversitatem portorii
quoad aliquem exoticum articulum deposcat. Verum in tali etiam casu semper invenietur alter
iterum articulus in quo favor ejusmodi reciproce possit compensari.
§ 71.
Inductio vini Veneto-Dalmatici in confinium Carolostadiense aut simpliciter prohibeatur,
aut 50 pro 100
deposcat. Verum in tali etiam casu semper invenietur alter
iterum articulus in quo favor ejusmodi reciproce possit compensari.
§ 71.
Inductio vini Veneto-Dalmatici in confinium Carolostadiense aut simpliciter prohibeatur,
aut 50 pro 100 portorio aggravetur.
Motiva.
Adjacens immediate confinio Carolostadiensi Croaticum Provinciale nullum ferme habet vini
sui, cujus copia laborat,
millibus quotannis infertur, quin
titulo aliorum articulorum vel quinque millia vicissim e Statu Veneto refluant. Exstans
eotum Consilium Croaticum de avertendo hoc totius Monarchiae damno diuturnam cum
praefectura confinii hujus habuit concertationem: res tamen in eo demum adhaesit, quod
propter sumtus transportus vinum Croaticum confiniis nimis alto pretio
veniret. Verum non exstabat tunc adhuc via Josephina, complures etiam, quae ex hac in
inferiores confiniii partes postea apertae sunt, collaterales viae non
diuturnam cum
praefectura confinii hujus habuit concertationem: res tamen in eo demum adhaesit, quod
propter sumtus transportus vinum Croaticum confiniis nimis alto pretio
veniret. Verum non exstabat tunc adhuc via Josephina, complures etiam, quae ex hac in
inferiores confiniii partes postea apertae sunt, collaterales viae non existebant, adeoque
cum nulla fuerit nisi per equos clitellarios communicatio, tam voluminosi, ut vinum est,
articuli transportus expensae debuissent utique vini Croatici pretium notabiliter
non existebant, adeoque
cum nulla fuerit nisi per equos clitellarios communicatio, tam voluminosi, ut vinum est,
articuli transportus expensae debuissent utique vini Croatici pretium notabiliter elevare;
nunc reserata curruli communicatione sumtus transportus adminus in dimidio minuetur,
adeoque pretium etiam vini Croatici ab eadem proportione decrescet. Sed concedatur, quod
hoc etiam non obstante majus tantisper sit futurum vini Croatici quam
Dalmatici pretium: hoc certe titulo tam notabilis pecuniae in
in dimidio minuetur,
adeoque pretium etiam vini Croatici ab eadem proportione decrescet. Sed concedatur, quod
hoc etiam non obstante majus tantisper sit futurum vini Croatici quam
Dalmatici pretium: hoc certe titulo tam notabilis pecuniae in exteros status
evectio admitti non potest; vinum enim non est productum primae necessitatis,
adeoque ratio conservationis confiniariorum noxium hunc toti Monarchiae favorem non
deposcit. Quodsi autem in uno commoditatis articulo favor hic iis
pretium: hoc certe titulo tam notabilis pecuniae in exteros status
evectio admitti non potest; vinum enim non est productum primae necessitatis,
adeoque ratio conservationis confiniariorum noxium hunc toti Monarchiae favorem non
deposcit. Quodsi autem in uno commoditatis articulo favor hic iis concedatur, tunc ex
identitate rationis omnium etiam reliquorum commoditatis articulorum, quos ab exotico
leviori pretio habere possunt, inductio iisdem concedi deberet.
deberet.
Articulus XXV.
Hungarici inductio in Germanicas Provincias prohibeatur,
aequipollentis tali articulo Germanici artefacti invectio in Hungariam vicissim
interdicatur.
Motivum.
Rationibus quidem totius in concreto Monarchiae magis conduceret, si nulli ad invicem
prohibitioni locus daretur; cum tamen legislatio Hungarica in ea, quae in Germanicis
Provinciis disponuntur, influere non possit, ut hanc adminus cautelam statuat, necessarium
videtur.
vicissim
interdicatur.
Motivum.
Rationibus quidem totius in concreto Monarchiae magis conduceret, si nulli ad invicem
prohibitioni locus daretur; cum tamen legislatio Hungarica in ea, quae in Germanicis
Provinciis disponuntur, influere non possit, ut hanc adminus cautelam statuat, necessarium
videtur.
§ 73.
Germanica naturae producta dum Hungariae invehuntur iisdem portoriis
interdicatur.
Motivum.
Rationibus quidem totius in concreto Monarchiae magis conduceret, si nulli ad invicem
prohibitioni locus daretur; cum tamen legislatio Hungarica in ea, quae in Germanicis
Provinciis disponuntur, influere non possit, ut hanc adminus cautelam statuat, necessarium
videtur.
§ 73.
Germanica naturae producta dum Hungariae invehuntur iisdem portoriis subjaceant,
disponuntur, influere non possit, ut hanc adminus cautelam statuat, necessarium
videtur.
§ 73.
Germanica naturae producta dum Hungariae invehuntur iisdem portoriis subjaceant, quae
Hungaricis, si in Germanicas Provincias inducantur, productis in Germanico vectigali
constituta fuerint.
Motivum.
Et hanc provisionem ratio reciproci, adeoque commune totius Monarchiae bonum, exigere
videtur. Hactenus etiam exiguum tantum
adminus cautelam statuat, necessarium
videtur.
§ 73.
Germanica naturae producta dum Hungariae invehuntur iisdem portoriis subjaceant, quae
Hungaricis, si in Germanicas Provincias inducantur, productis in Germanico vectigali
constituta fuerint.
Motivum.
Et hanc provisionem ratio reciproci, adeoque commune totius Monarchiae bonum, exigere
videtur. Hactenus etiam exiguum tantum inter respectiva vectigalia hoc in genere
productis in Germanico vectigali
constituta fuerint.
Motivum.
Et hanc provisionem ratio reciproci, adeoque commune totius Monarchiae bonum, exigere
videtur. Hactenus etiam exiguum tantum inter respectiva vectigalia hoc in genere discrimen
intercessit. Imo inductio vini Austriaci majori tantisper, quam Hungarici, portorio
subjacebat, et ideo provisio haec vix aliquam subitura videtur reflexionem.
§ 74.
Praeter
Germanica producta iisdem
impositionibus subjaceant, quibus Hungarica gravantur, dum Germanicis
Provinciis invehuntur, et ex hoc proventu peculiaris fundus publicus erigatur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato Status actualis §-pho 11. et 88. quod
Status Germanicarum Provinciarum priori seculo, dum formali adhuc comitiorum jure
gaudebant, ultra ordinariam mediam adhuc tricesima producta Hungarica
gravaverint, peculiaremque ex
Status Germanicarum Provinciarum priori seculo, dum formali adhuc comitiorum jure
gaudebant, ultra ordinariam mediam adhuc tricesima producta Hungarica
gravaverint, peculiaremque ex hoc proventu fundum publicum sibi creaverint.
Quod in diaeta 1625. Status Hungariae una cum Principe novi hujus oneris sublationem
decreverint. Quod lege hac indubie, quia Status Germanicarum Provinciarum eidem non
acquieverunt, in effectum non deducta, in Diaeta 1635. legislatio Hungarica perfectum
peculiaremque ex hoc proventu fundum publicum sibi creaverint.
Quod in diaeta 1625. Status Hungariae una cum Principe novi hujus oneris sublationem
decreverint. Quod lege hac indubie, quia Status Germanicarum Provinciarum eidem non
acquieverunt, in effectum non deducta, in Diaeta 1635. legislatio Hungarica perfectum
reciprocum constituerit, idest et producta Germanica eidem mediae
tricesimae subjecerit, et peculiarem inde pro exsolvendo veterano confiniario
milite fundum
hoc proventu fundum publicum sibi creaverint.
Quod in diaeta 1625. Status Hungariae una cum Principe novi hujus oneris sublationem
decreverint. Quod lege hac indubie, quia Status Germanicarum Provinciarum eidem non
acquieverunt, in effectum non deducta, in Diaeta 1635. legislatio Hungarica perfectum
reciprocum constituerit, idest et producta Germanica eidem mediae
tricesimae subjecerit, et peculiarem inde pro exsolvendo veterano confiniario
milite fundum conflaverit, quod et
eidem mediae
tricesimae subjecerit, et peculiarem inde pro exsolvendo veterano confiniario
milite fundum conflaverit, quod et ordinaria et media
tricesima, quae insimul 5. pro 100 portorium efferebat, subinde in Aerarium Regium
devoluta, Status Germanicarum Provinciarum iterum ultra hoc portorium producta Hungarica
novis impositionibus, quas provinciales appellabant,
gravaverint, et quem antea in media tricesima
quae insimul 5. pro 100 portorium efferebat, subinde in Aerarium Regium
devoluta, Status Germanicarum Provinciarum iterum ultra hoc portorium producta Hungarica
novis impositionibus, quas provinciales appellabant,
gravaverint, et quem antea in media tricesima habuerunt fundum
ad impositiones has transtulerint; quod legislatio Hungarica nullum quidem
reciprocum relate ad has impositiones constituerit; in Diaetis tamen 1723. et
1741.
gravaverint, et quem antea in media tricesima habuerunt fundum
ad impositiones has transtulerint; quod legislatio Hungarica nullum quidem
reciprocum relate ad has impositiones constituerit; in Diaetis tamen 1723. et
1741. Status Hungariae liberam productorum Hungariae in Germanicas Provincias inductionem,
id est impositionum harum sublationem adurserint; ejus vero temporis Imperantes id semper
ad suscipiendum cum Statibus Germanicarum Provinciarum
habuerunt fundum
ad impositiones has transtulerint; quod legislatio Hungarica nullum quidem
reciprocum relate ad has impositiones constituerit; in Diaetis tamen 1723. et
1741. Status Hungariae liberam productorum Hungariae in Germanicas Provincias inductionem,
id est impositionum harum sublationem adurserint; ejus vero temporis Imperantes id semper
ad suscipiendum cum Statibus Germanicarum Provinciarum tractatum
relegaverint, quin tractatus ejusmodi unquam sit subsecutus;
Nihil itaque obstat quominus legislatio Hungarica idem constituat quoad Germanicas merces
quod hae Provinciae respectu Hungaricarum induxerunt, nisi hae etiam malint imposita
hactenus Hungaricis naturae productis onera remittere quam reciprocum in suis
productis experiri.
Ac provinciales quidem hae impositiones potissimum ad vinum et
frumentum referuntur, proque his sustinendis iterum onera publica
Germanicarum Provinciarum allegantur, horumque
productis experiri.
Ac provinciales quidem hae impositiones potissimum ad vinum et
frumentum referuntur, proque his sustinendis iterum onera publica
Germanicarum Provinciarum allegantur, horumque praecipuum fundum in facili horum tamquam
primae necessitatis productorum distractione radicari; hanc vero eo ipso
cessaturam esse praetenditur, si sublatis his impositionibus Hungarici frumenti et vini in
Germanicas Provincias inductio facilitetur. Verum quoad onera
Germanicarum Provinciarum allegantur, horumque praecipuum fundum in facili horum tamquam
primae necessitatis productorum distractione radicari; hanc vero eo ipso
cessaturam esse praetenditur, si sublatis his impositionibus Hungarici frumenti et vini in
Germanicas Provincias inductio facilitetur. Verum quoad onera publica Germanicarum
Provinciarum jam in motivis ad 68. projecti hujus §-phum ubertim responsum est;
quod praecipuum onerum publicorum fundum in Germanicis Provinciis naturae
necessitatis productorum distractione radicari; hanc vero eo ipso
cessaturam esse praetenditur, si sublatis his impositionibus Hungarici frumenti et vini in
Germanicas Provincias inductio facilitetur. Verum quoad onera publica Germanicarum
Provinciarum jam in motivis ad 68. projecti hujus §-phum ubertim responsum est;
quod praecipuum onerum publicorum fundum in Germanicis Provinciis naturae
producta constituant, id quidem cum fundamento sustineri non potest, cum palam notum
sit, quod plane a contrario
his impositionibus Hungarici frumenti et vini in
Germanicas Provincias inductio facilitetur. Verum quoad onera publica Germanicarum
Provinciarum jam in motivis ad 68. projecti hujus §-phum ubertim responsum est;
quod praecipuum onerum publicorum fundum in Germanicis Provinciis naturae
producta constituant, id quidem cum fundamento sustineri non potest, cum palam notum
sit, quod plane a contrario Hungariae incolae vix alium praeter naturae
producta publicorum onerum fundum habeant; in
fundum in Germanicis Provinciis naturae
producta constituant, id quidem cum fundamento sustineri non potest, cum palam notum
sit, quod plane a contrario Hungariae incolae vix alium praeter naturae
producta publicorum onerum fundum habeant; in Germanicis vero Provinciis, ubi
fabricae jam admodum effloruerunt, artefacta longe notabiliorem fundum
efficiant. Nihil itaque obstat quin legislatio Hungarica hoc quamquam exiguum a proportione
reciprocum constituere possit.
longe notabiliorem fundum
efficiant. Nihil itaque obstat quin legislatio Hungarica hoc quamquam exiguum a proportione
reciprocum constituere possit.
§ 75.
Vinum Austriacum in Hungariam nonnisi per axem inducatur.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato Status Actualis §-pho 59. quod ad impediendam vini
Hungarici in Austriam inductionem, praeter graves illas impositiones provinciales,
proportione
reciprocum constituere possit.
§ 75.
Vinum Austriacum in Hungariam nonnisi per axem inducatur.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato Status Actualis §-pho 59. quod ad impediendam vini
Hungarici in Austriam inductionem, praeter graves illas impositiones provinciales, ea
insuper coactio adhibeatur, ut illud nonnisi per axem inducere liceat, nimirum
quia
§ 75.
Vinum Austriacum in Hungariam nonnisi per axem inducatur.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato Status Actualis §-pho 59. quod ad impediendam vini
Hungarici in Austriam inductionem, praeter graves illas impositiones provinciales, ea
insuper coactio adhibeatur, ut illud nonnisi per axem inducere liceat, nimirum
quia transportus hic sumtuosior est, quam si vinum adverso licet Danubio promoveatur. Donec
coactio
recessum fuerit, ipsa iterum reciproci
ratio exiget ut a parte etiam Hungariae a coactione hac recedatur.
§ 76.
Artefacta Germanica eidem consumtionali portorio in Hungaria subjaceant quod ejusdem
speciei Hungarico fabricato in Germanico vectigali constituetur.
Motivum.
Apparuit ex Elaborati Status Actualis §§-phis 55.
57. et 59. quod artefacta
etiam Hungariae a coactione hac recedatur.
§ 76.
Artefacta Germanica eidem consumtionali portorio in Hungaria subjaceant quod ejusdem
speciei Hungarico fabricato in Germanico vectigali constituetur.
Motivum.
Apparuit ex Elaborati Status Actualis §§-phis 55.
57. et 59. quod artefacta Hungarica jam per Germanicum anni
1775. vectigal
1788. Germanica vectigalia considerata fuerint, eo solo discrimine, quod haec
dimidium tantum defixi pro exotico ejusdem speciei artefacto
portorii persolvere debuerint; apparuit etiam ex iisdem §§-phis quod id unice ad
promovendas in Germanicis Provinciis fabricas fuerit constitutum. Scopum hunc illae jam
effective attigerunt; fabricas enim suas ad magnum florem provexere; nihil itaque ipsis
officiet, si Hungarica etiam legislatio hunc primum ad provehendas in Regno adminus ad
vires propriae
quod id unice ad
promovendas in Germanicis Provinciis fabricas fuerit constitutum. Scopum hunc illae jam
effective attigerunt; fabricas enim suas ad magnum florem provexere; nihil itaque ipsis
officiet, si Hungarica etiam legislatio hunc primum ad provehendas in Regno adminus ad
vires propriae consumtionis fabricas passum fecerit; ostendimus enim in Elaborato
Status Actualis §-pho 51. cum quantis difficultatibus novae fabricae debeant
colluctari, quam aegre stabilitarum jam ejusdem speciei fabricarum
Scopum hunc illae jam
effective attigerunt; fabricas enim suas ad magnum florem provexere; nihil itaque ipsis
officiet, si Hungarica etiam legislatio hunc primum ad provehendas in Regno adminus ad
vires propriae consumtionis fabricas passum fecerit; ostendimus enim in Elaborato
Status Actualis §-pho 51. cum quantis difficultatibus novae fabricae debeant
colluctari, quam aegre stabilitarum jam ejusdem speciei fabricarum
concurrentiam sustineant, quanta praeterea localia impedimenta optato
Status Actualis §-pho 51. cum quantis difficultatibus novae fabricae debeant
colluctari, quam aegre stabilitarum jam ejusdem speciei fabricarum
concurrentiam sustineant, quanta praeterea localia impedimenta optato
fabricarum progressui in Hungaria obstent; imo post vetitam tot exoticorum artefactorum
inductionem is est fortasse unicus Germanica fabricata ad majorem perfectionem provehendi
modus, ut Hungaricae fabricae ad aliquam cum iis concurrentiam perducantur.
Interea melius
unicus Germanica fabricata ad majorem perfectionem provehendi
modus, ut Hungaricae fabricae ad aliquam cum iis concurrentiam perducantur.
Interea melius fortasse consuleretur rationibus totius Monarchiae si loco ejus, ut
Hungarica artefacta in Germanicis Provinciis et vicissim dimidium exotici
portorii persolvant, moderata potius reciproca portoria pro utriusque ordinis
artefactis defigerentur. Sed cum id, qua parte Germanicas Provincias respicit, constituere
activitatem
nautarum numeri omnino exposcit.
Quoad reliquum littorale dispositio haec extra casum versatur. Verum Flumen, Buccari, et
Portus Regius pro liberis portubus declarati adeoque per lineam tricesimalem a
reliquo Provinciali Croatico praeclusi sunt, et in his plane locis exigua etiam illa, quae
hactenus viget, piscatura exercetur. Interest itaque ut libertas illa, quae in reliquis per
lineam tricesimalem non praeclusis sed piscatoribus ferme destitutis locis suapte viget, ad
hos etiam portus extendatur.
et
Portus Regius pro liberis portubus declarati adeoque per lineam tricesimalem a
reliquo Provinciali Croatico praeclusi sunt, et in his plane locis exigua etiam illa, quae
hactenus viget, piscatura exercetur. Interest itaque ut libertas illa, quae in reliquis per
lineam tricesimalem non praeclusis sed piscatoribus ferme destitutis locis suapte viget, ad
hos etiam portus extendatur.
§ 78.
Merces, quae in Germanico vectigali ab omni seu
Interest itaque ut libertas illa, quae in reliquis per
lineam tricesimalem non praeclusis sed piscatoribus ferme destitutis locis suapte viget, ad
hos etiam portus extendatur.
§ 78.
Merces, quae in Germanico vectigali ab omni seu in- seu eductionali
portorio eximuntur, eadem etiam in vectigali Hungarico gaudeant libertate. Si vero
quoad aliquem articulum distincta ratio subversetur, tunc concedendus in uno vectigali
respectu talis
in reliquis per
lineam tricesimalem non praeclusis sed piscatoribus ferme destitutis locis suapte viget, ad
hos etiam portus extendatur.
§ 78.
Merces, quae in Germanico vectigali ab omni seu in- seu eductionali
portorio eximuntur, eadem etiam in vectigali Hungarico gaudeant libertate. Si vero
quoad aliquem articulum distincta ratio subversetur, tunc concedendus in uno vectigali
respectu talis articuli favor in alio vectigali per
destitutis locis suapte viget, ad
hos etiam portus extendatur.
§ 78.
Merces, quae in Germanico vectigali ab omni seu in- seu eductionali
portorio eximuntur, eadem etiam in vectigali Hungarico gaudeant libertate. Si vero
quoad aliquem articulum distincta ratio subversetur, tunc concedendus in uno vectigali
respectu talis articuli favor in alio vectigali per concedendam aequipollenti alicui
articulo libertatem compensetur.
§ 78.
Merces, quae in Germanico vectigali ab omni seu in- seu eductionali
portorio eximuntur, eadem etiam in vectigali Hungarico gaudeant libertate. Si vero
quoad aliquem articulum distincta ratio subversetur, tunc concedendus in uno vectigali
respectu talis articuli favor in alio vectigali per concedendam aequipollenti alicui
articulo libertatem compensetur.
Motivum.
Exemtio a portorio eandem quam quotta portorii
vectigali ab omni seu in- seu eductionali
portorio eximuntur, eadem etiam in vectigali Hungarico gaudeant libertate. Si vero
quoad aliquem articulum distincta ratio subversetur, tunc concedendus in uno vectigali
respectu talis articuli favor in alio vectigali per concedendam aequipollenti alicui
articulo libertatem compensetur.
Motivum.
Exemtio a portorio eandem quam quotta portorii subit
considerationem. Ostendimus jam
alicui
articulo libertatem compensetur.
Motivum.
Exemtio a portorio eandem quam quotta portorii subit
considerationem. Ostendimus jam superius §-pho 68. 70. 71. et 73. quod in
defigenda seu quoad exoticas, seu quoad Haereditarias merces portorii quotta
reciprocum vigere debeat: ex iisdem itaque motivis etiam quoad exemtionem a
portoriis reciprocum debet observari.
itaque motivis etiam quoad exemtionem a
portoriis reciprocum debet observari.
§ 79.
A minutis valorem unius floreni non adaequantibus mercibus seu exoticis seu Haereditariis
nulla tricesima seu in inductione seu in eductione exigatur.
Motivum.
Ostendimus supra in motivis ad §-phum 66. quod principium hoc et per veterem
et per novam legislationem defixum atque usque 1788. in vectigali semper adoptatum fuerit.
etiam quoad exemtionem a
portoriis reciprocum debet observari.
§ 79.
A minutis valorem unius floreni non adaequantibus mercibus seu exoticis seu Haereditariis
nulla tricesima seu in inductione seu in eductione exigatur.
Motivum.
Ostendimus supra in motivis ad §-phum 66. quod principium hoc et per veterem
et per novam legislationem defixum atque usque 1788. in vectigali semper adoptatum fuerit.
In ipso anni
§ 79.
A minutis valorem unius floreni non adaequantibus mercibus seu exoticis seu Haereditariis
nulla tricesima seu in inductione seu in eductione exigatur.
Motivum.
Ostendimus supra in motivis ad §-phum 66. quod principium hoc et per veterem
et per novam legislationem defixum atque usque 1788. in vectigali semper adoptatum fuerit.
In ipso anni hujus vectigali principium hoc expresse non abrogatur. Ne tamen ipsa ejus
exmissio effectum
Haereditariis
nulla tricesima seu in inductione seu in eductione exigatur.
Motivum.
Ostendimus supra in motivis ad §-phum 66. quod principium hoc et per veterem
et per novam legislationem defixum atque usque 1788. in vectigali semper adoptatum fuerit.
In ipso anni hujus vectigali principium hoc expresse non abrogatur. Ne tamen ipsa ejus
exmissio effectum hunc producat, principium hoc diserta lege renovandum videbatur.
inductione seu in eductione exigatur.
Motivum.
Ostendimus supra in motivis ad §-phum 66. quod principium hoc et per veterem
et per novam legislationem defixum atque usque 1788. in vectigali semper adoptatum fuerit.
In ipso anni hujus vectigali principium hoc expresse non abrogatur. Ne tamen ipsa ejus
exmissio effectum hunc producat, principium hoc diserta lege renovandum videbatur.
Articulus XXVI.
XXVI.
haec inhibitio nonnisi audito sufficienter Consilio Locumtenentiali
intercedat. Caeterum cujuscunque mercis eductio prohibebitur, aut prohibitioni huic talis
terminus praestituatur, intra quem mercatores initos jam antea contractus facile explere
possunt, aut hoc etiam in casu prohibitio ad jam initos contractus non extendatur.
Motiva.
Quod tabacam attinet: hujus cultura jam eo provecta est, ut ejus defectum
domestica consumtio nunquam sentire possit. Solo autem hoc titulo, ut eam
evectionem prohibendi; alia est ratio frumenti;
hoc sicut justum est, ut dum imminens aut jam fervens bellum, vel gravis Germanicarum
Provinciarum inedia magnam vim frumenti requirit, eductio grani Hungarici prohibeatur: ita
aequitas non admittit, ut dum in una tantum aliave Germanica Provincia talis defectus
emergit, qui per moderatam pretii elevationem facile suppleri potest, statim evectio
frumenti per totam Hungariam prohibeatur; Hungaria, quae est Regnum
independens, non potest Germanicis Provinciis
Provincia talis defectus
emergit, qui per moderatam pretii elevationem facile suppleri potest, statim evectio
frumenti per totam Hungariam prohibeatur; Hungaria, quae est Regnum
independens, non potest Germanicis Provinciis ita subordinari, ut si in his
pretium frumenti tantisper accrescat, evectio Hungarici statim prohiberi possit. Saepe
unius Germanicae Provinciae necessitatem tres quatuorve adjacentes comitatus, etiamsi
notabiliori tantisper pretio, explere possunt, si via politiae debitae dispositiones
prohiberi possit. Saepe
unius Germanicae Provinciae necessitatem tres quatuorve adjacentes comitatus, etiamsi
notabiliori tantisper pretio, explere possunt, si via politiae debitae dispositiones fiant,
quin propterea evectio per totam Hungariam debeat prohiberi. In tali enim casu remotiores
Regni partes absque ullo Germanicarum Provinciarum emolumento grave damnum patiuntur; id
autem bono totius in complexu sumtae Monarchiae adversatur; exempli causa, si in
Moravia vel Austria caristia vigeat,
pretio, explere possunt, si via politiae debitae dispositiones fiant,
quin propterea evectio per totam Hungariam debeat prohiberi. In tali enim casu remotiores
Regni partes absque ullo Germanicarum Provinciarum emolumento grave damnum patiuntur; id
autem bono totius in complexu sumtae Monarchiae adversatur; exempli causa, si in
Moravia vel Austria caristia vigeat, comitatus inferioris
Sclavoniae, aut qui Transilvaniae adjacent, suum frumentum eo nunquam deducent, quia sumtus
transportus sustinere non
fiant,
quin propterea evectio per totam Hungariam debeat prohiberi. In tali enim casu remotiores
Regni partes absque ullo Germanicarum Provinciarum emolumento grave damnum patiuntur; id
autem bono totius in complexu sumtae Monarchiae adversatur; exempli causa, si in
Moravia vel Austria caristia vigeat, comitatus inferioris
Sclavoniae, aut qui Transilvaniae adjacent, suum frumentum eo nunquam deducent, quia sumtus
transportus sustinere non possunt: quare ergo ipsis prohiberi deberet, ne illud versus
educant, si hujus transportus sumtus possunt sustinere. Solet
quidem considerationi huic id obverti, quod hoc per progressivum promotionis frumenti
cursum (vulgo Nachschub) salvetur; verum Hungaria adeo fertilis, adeo vasta est, ut
progressivus hic motus nonnisi in casu gravissimae inediae usque ad fines Regni propagari
possit. Plerumque motus hic jam in tertio quartove a provincia illa, quae
penuria laborat, comitatu desinit, et tunc remotiores comitatus jacturam, quam evectionis
prohibitio
promotionis frumenti
cursum (vulgo Nachschub) salvetur; verum Hungaria adeo fertilis, adeo vasta est, ut
progressivus hic motus nonnisi in casu gravissimae inediae usque ad fines Regni propagari
possit. Plerumque motus hic jam in tertio quartove a provincia illa, quae
penuria laborat, comitatu desinit, et tunc remotiores comitatus jacturam, quam evectionis
prohibitio ipsis causavit, absque ullo Germanicarum Provinciarum emolumento sustinere
debent. Omnes hae circumstantiae non possunt notae
desinit, et tunc remotiores comitatus jacturam, quam evectionis
prohibitio ipsis causavit, absque ullo Germanicarum Provinciarum emolumento sustinere
debent. Omnes hae circumstantiae non possunt notae esse Germanicis dicasteriis; horum
interest ut aucto tantisper in Germanicis Provinciis frumenti pretio prohibitionem evehendi
Hungarici frumenti sollicitent. Et ideo debet activisari Consilium Locumtenentiale, cui
circumstantiae ejusmodi constant, ut nocivas ejusmodi prohibitiones antevertere possit.
Ut autem evehendae
Hungarici frumenti sollicitent. Et ideo debet activisari Consilium Locumtenentiale, cui
circumstantiae ejusmodi constant, ut nocivas ejusmodi prohibitiones antevertere possit.
Ut autem evehendae cujuscunque mercis prohibitio ita intercedat, ut nullum exinde in
bonae fidei mercatores detrimentum emanet, id et justitia et promovendi commercii ratio
omnino deposcit. Jam vero id nulla alia, quam quae in textu proposita est, ratione
praestari potest. Nec obstat, quod id occasionem maleversandi praebeat in eo, ut
prohibitiones antevertere possit.
Ut autem evehendae cujuscunque mercis prohibitio ita intercedat, ut nullum exinde in
bonae fidei mercatores detrimentum emanet, id et justitia et promovendi commercii ratio
omnino deposcit. Jam vero id nulla alia, quam quae in textu proposita est, ratione
praestari potest. Nec obstat, quod id occasionem maleversandi praebeat in eo, ut
contractibus etiam tardius ineundis anteriora data inserantur. Verum id detegere ad partes
publicae administrationis pertinebit.
ut nullum exinde in
bonae fidei mercatores detrimentum emanet, id et justitia et promovendi commercii ratio
omnino deposcit. Jam vero id nulla alia, quam quae in textu proposita est, ratione
praestari potest. Nec obstat, quod id occasionem maleversandi praebeat in eo, ut
contractibus etiam tardius ineundis anteriora data inserantur. Verum id detegere ad partes
publicae administrationis pertinebit.
§ 81.
Crudorum materialium eductio ad extra
exegerit.
Motiva.
Prohibitionem hanc tunc tantum fieri expedit, quando eductio ad extra pretium crudorum
materialium ita elevat, ut domesticae fabricae penes illud subsistere non possint; si quae
proinde fabricae species in Hungaria ad eum casum deveniat, justum est ut prohibitio haec
intercedat.
Verum ostendimus in Elaborato Status Actualis §§-phis 55.
57. et 59. quod cinerum clavellatorum, quibus
pannifices,
quando eductio ad extra pretium crudorum
materialium ita elevat, ut domesticae fabricae penes illud subsistere non possint; si quae
proinde fabricae species in Hungaria ad eum casum deveniat, justum est ut prohibitio haec
intercedat.
Verum ostendimus in Elaborato Status Actualis §§-phis 55.
57. et 59. quod cinerum clavellatorum, quibus
pannifices, pellium leporinarum, quibus pileatores, gallarum
quercinarum, cutium
Germanicae Provinciae ullum
capiant emolumentum. Cum enim Hungaria vasta sit, partes illae, quae a Germanicis
Provinciis remotae, exoticis vero propinquiores sunt, si evectio materialium ejusmodi ad extra prohibeatur, eadem in Germanicas Provincias eo
minus educent, quod eorum aliqua nec sumtus transportus sustinere possint, adeoque illa
domi inutiliter dissipari debebunt, id quod iterum totius in complexu sumtae Monarchiae
rationibus adversatur.
sunt, si evectio materialium ejusmodi ad extra prohibeatur, eadem in Germanicas Provincias eo
minus educent, quod eorum aliqua nec sumtus transportus sustinere possint, adeoque illa
domi inutiliter dissipari debebunt, id quod iterum totius in complexu sumtae Monarchiae
rationibus adversatur.
§ 82.
Caeterum essituale portorium ad extra Hungaricis mercibus idem defigatur quod
ejusdem speciei articuli in Germanico vectigali
id quod iterum totius in complexu sumtae Monarchiae
rationibus adversatur.
§ 82.
Caeterum essituale portorium ad extra Hungaricis mercibus idem defigatur quod
ejusdem speciei articuli in Germanico vectigali obtinebunt. Quodsi vero peculiaris quoad
aliquem articulum ratio subversetur, tunc in alio aequipollenti articulo reciprocum semper
constituatur.
Motiva.
Quam quoad inductionem exoticam
§ 82.
Caeterum essituale portorium ad extra Hungaricis mercibus idem defigatur quod
ejusdem speciei articuli in Germanico vectigali obtinebunt. Quodsi vero peculiaris quoad
aliquem articulum ratio subversetur, tunc in alio aequipollenti articulo reciprocum semper
constituatur.
Motiva.
Quam quoad inductionem exoticam
§-pho Projecti hujus 97. attulimus rationem, eadem etiam quoad eductionem
ad extra
aut consumtio aut
industria opus habet, per gravia portoria difficilior efficiatur, talium e
contra exportatio, quibus Regnum redundat, per exilia portoria aut liberam
plane eductionem promoveatur.
Principia haec in Germanico vectigali ad amussim observata sunt: nihil itaque obstat,
quominus in ordine ad illos articulos, qui eandem relate ad utriusque ordinis provincias
subeunt considerationem, Germanica essitualia portoria adoptentur. Ita
superfluum vinum et
difficilior efficiatur, talium e
contra exportatio, quibus Regnum redundat, per exilia portoria aut liberam
plane eductionem promoveatur.
Principia haec in Germanico vectigali ad amussim observata sunt: nihil itaque obstat,
quominus in ordine ad illos articulos, qui eandem relate ad utriusque ordinis provincias
subeunt considerationem, Germanica essitualia portoria adoptentur. Ita
superfluum vinum et frumentum ad extra educi tam Hungariae quam et
Germanicarum
vinum et frumentum ad extra educi tam Hungariae quam et
Germanicarum Provinciarum perinde interest. Cur igitur his articulis aut idem essituale
portorium, aut eadem eductionis libertas non concedatur?
Verum sunt articuli quorum longe diversa est in uno Monarchiae membro relate ad aliud
ratio. Ita interest Germanicarum Provinciarum ut plurium artefactorum, quae nec in Hungaria
distrahere possunt, eductio ad extra sibi facilitetur, lanae vero domesticae,
tamquam pro fabricis suis necessariae,
his articulis aut idem essituale
portorium, aut eadem eductionis libertas non concedatur?
Verum sunt articuli quorum longe diversa est in uno Monarchiae membro relate ad aliud
ratio. Ita interest Germanicarum Provinciarum ut plurium artefactorum, quae nec in Hungaria
distrahere possunt, eductio ad extra sibi facilitetur, lanae vero domesticae,
tamquam pro fabricis suis necessariae, aggravetur. E converso, cum Hungaria laneis fabricis
careat, hujus interest ut lanae Hungaricae eductio non tantum in
quae nec in Hungaria
distrahere possunt, eductio ad extra sibi facilitetur, lanae vero domesticae,
tamquam pro fabricis suis necessariae, aggravetur. E converso, cum Hungaria laneis fabricis
careat, hujus interest ut lanae Hungaricae eductio non tantum in Germanicas, sed etiam
exoticas Provincias facilitetur. In ejusmodi casibus quod reciprocum locum
habere et possit, et debeat, quisque facile agnoscet.
extra sibi facilitetur, lanae vero domesticae,
tamquam pro fabricis suis necessariae, aggravetur. E converso, cum Hungaria laneis fabricis
careat, hujus interest ut lanae Hungaricae eductio non tantum in Germanicas, sed etiam
exoticas Provincias facilitetur. In ejusmodi casibus quod reciprocum locum
habere et possit, et debeat, quisque facile agnoscet.
Articulus XXVII.
reciprocum locum
habere et possit, et debeat, quisque facile agnoscet.
Articulus XXVII.
Articulus XXVII.
§ 83.
Et idem etiam quoad eductionem Hungaricarum mercium in Germanicas Provincias observetur.
Motivum.
Educuntur e Hungaria etiam ad Germanicas Provincias et vicissim complures indifferentes
ejusmodi articuli in quorum reciproco portorio nunc quoque haud adeo magnum discrimen
intercedit. Interest tamen, ut hi quoque perfecte exaequentur. Et ad hanc classem pertinent
omnia ferme naturae producta, nisi necessarium pro aliqua fabrica materiale constituant.
Quare quoad haec
fabrica materiale constituant.
Quare quoad haec Deputatio sequentem legem perferendam esse existimavit.
§ 84.
Materialia tamen illa, quibus Hungaricae fabricae egent, graviori tantisper portorio etiam
in eductione ad Germanicas Provincias subjiciantur, et quidem ab ea proportione, qua alii
Germanici articuli pro ejatibus fabricis necessarii in exitu ad Hungariam gravabuntur.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato Status actualis §-pho
§ 84.
Materialia tamen illa, quibus Hungaricae fabricae egent, graviori tantisper portorio etiam
in eductione ad Germanicas Provincias subjiciantur, et quidem ab ea proportione, qua alii
Germanici articuli pro ejatibus fabricis necessarii in exitu ad Hungariam gravabuntur.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato Status actualis §-pho 59. quod per postremum 1788.
vectigal Germanicum materialia illa, quibus Germanicae fabricae egent, graviori tantisper
tantisper portorio etiam
in eductione ad Germanicas Provincias subjiciantur, et quidem ab ea proportione, qua alii
Germanici articuli pro ejatibus fabricis necessarii in exitu ad Hungariam gravabuntur.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato Status actualis §-pho 59. quod per postremum 1788.
vectigal Germanicum materialia illa, quibus Germanicae fabricae egent, graviori tantisper
essituali portorio, si in Hungariam educantur, subjectae sint. Ipsa proinde
reciproci
gravabuntur.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato Status actualis §-pho 59. quod per postremum 1788.
vectigal Germanicum materialia illa, quibus Germanicae fabricae egent, graviori tantisper
essituali portorio, si in Hungariam educantur, subjectae sint. Ipsa proinde
reciproci ratio, quam in summa aequitate fundari superius jam satis
ostendimus, exigit ut lex haec perferatur.
Articulus XXVIII.
Status actualis §-pho 59. quod per postremum 1788.
vectigal Germanicum materialia illa, quibus Germanicae fabricae egent, graviori tantisper
essituali portorio, si in Hungariam educantur, subjectae sint. Ipsa proinde
reciproci ratio, quam in summa aequitate fundari superius jam satis
ostendimus, exigit ut lex haec perferatur.
Articulus XXVIII.
perferatur.
Articulus XXVIII.
Articulus XXVIII.
§ 85.
Exoticis ejusdem speciei articulis, seu hi ex una exotica in aliam, seu vero ex extera
regione in Germanicas Provincias per Hungariam transvehantur, universim eadem transitualia
portoria defigantur, quae illis pro utroque hoc casu in vectigali Germanico fuerint
constituta.
Motiva.
Quoad portorium transituale merces in duas classes dispesci solent, nempe in
illas, quarum transvectio domestico commercio
universim eadem transitualia
portoria defigantur, quae illis pro utroque hoc casu in vectigali Germanico fuerint
constituta.
Motiva.
Quoad portorium transituale merces in duas classes dispesci solent, nempe in
illas, quarum transvectio domestico commercio nihil officit, et his exiguum portorium
constituere expedit, ideo, quia alioquin transportuales expensae in beneficium
talis Provinciae cedunt, per quam hae
portoria defigantur, quae illis pro utroque hoc casu in vectigali Germanico fuerint
constituta.
Motiva.
Quoad portorium transituale merces in duas classes dispesci solent, nempe in
illas, quarum transvectio domestico commercio nihil officit, et his exiguum portorium
constituere expedit, ideo, quia alioquin transportuales expensae in beneficium
talis Provinciae cedunt, per quam hae transportantur; et in illas, quarum transportus
Quoad portorium transituale merces in duas classes dispesci solent, nempe in
illas, quarum transvectio domestico commercio nihil officit, et his exiguum portorium
constituere expedit, ideo, quia alioquin transportuales expensae in beneficium
talis Provinciae cedunt, per quam hae transportantur; et in illas, quarum transportus in
detrimentum domestici commercii vergit: tales sunt, quibus ipsa Provincia illa
eget, hujus enim interesset, ut illae in eadem potius divendantur, aut
classes dispesci solent, nempe in
illas, quarum transvectio domestico commercio nihil officit, et his exiguum portorium
constituere expedit, ideo, quia alioquin transportuales expensae in beneficium
talis Provinciae cedunt, per quam hae transportantur; et in illas, quarum transportus in
detrimentum domestici commercii vergit: tales sunt, quibus ipsa Provincia illa
eget, hujus enim interesset, ut illae in eadem potius divendantur, aut vero
quibus eadem Provincia abundat; tunc enim transituales
in
illas, quarum transvectio domestico commercio nihil officit, et his exiguum portorium
constituere expedit, ideo, quia alioquin transportuales expensae in beneficium
talis Provinciae cedunt, per quam hae transportantur; et in illas, quarum transportus in
detrimentum domestici commercii vergit: tales sunt, quibus ipsa Provincia illa
eget, hujus enim interesset, ut illae in eadem potius divendantur, aut vero
quibus eadem Provincia abundat; tunc enim transituales ejusmodi merces
expensae in beneficium
talis Provinciae cedunt, per quam hae transportantur; et in illas, quarum transportus in
detrimentum domestici commercii vergit: tales sunt, quibus ipsa Provincia illa
eget, hujus enim interesset, ut illae in eadem potius divendantur, aut vero
quibus eadem Provincia abundat; tunc enim transituales ejusmodi merces
impediunt ejusdem speciei domesticarum mercium distractionem. Utriusque speciei merces
portorio transituali gravari expedit, ideo ut, si per
ideo ut, si per graviora haec portoria nec
transitualium ejusmodi mercium distractio domi procurari nec concurrentia
foris evitari possit, adminus Aerarium Regium ex adaucto ejusmodi portorio majus capiat
emolumentum.
Omnia haec principia in Germanico vectigali rite observata sunt; nihil proinde obstat,
quominus eadem transitualia portoria in Hungarico etiam vectigali adoptentur.
Principia tamen haec de illo tantum transitu tenere videntur, quando merces ex una
exotica regione in aliam per
concurrentia
foris evitari possit, adminus Aerarium Regium ex adaucto ejusmodi portorio majus capiat
emolumentum.
Omnia haec principia in Germanico vectigali rite observata sunt; nihil proinde obstat,
quominus eadem transitualia portoria in Hungarico etiam vectigali adoptentur.
Principia tamen haec de illo tantum transitu tenere videntur, quando merces ex una
exotica regione in aliam per Hungariam transferuntur et vicissim; si enim de illo transitu
agatur, quando merces exoticae per
haec principia in Germanico vectigali rite observata sunt; nihil proinde obstat,
quominus eadem transitualia portoria in Hungarico etiam vectigali adoptentur.
Principia tamen haec de illo tantum transitu tenere videntur, quando merces ex una
exotica regione in aliam per Hungariam transferuntur et vicissim; si enim de illo transitu
agatur, quando merces exoticae per Hungariam in Germanicas Provincias vel
vicissim pro consumtione transponuntur, rationibus Monarchiae magis conducere videtur, si
nullum inter haec
etiam vectigali adoptentur.
Principia tamen haec de illo tantum transitu tenere videntur, quando merces ex una
exotica regione in aliam per Hungariam transferuntur et vicissim; si enim de illo transitu
agatur, quando merces exoticae per Hungariam in Germanicas Provincias vel
vicissim pro consumtione transponuntur, rationibus Monarchiae magis conducere videtur, si
nullum inter haec duo ejus membra portorium transituale constituatur. Interea nisi
principium hoc in vectigali Germanico adoptetur, Hungaricae
quando merces exoticae per Hungariam in Germanicas Provincias vel
vicissim pro consumtione transponuntur, rationibus Monarchiae magis conducere videtur, si
nullum inter haec duo ejus membra portorium transituale constituatur. Interea nisi
principium hoc in vectigali Germanico adoptetur, Hungaricae legislationi nihil reliquum est
quam ut eadem transportualia portoria constituat mercibus, quae per Hungariam in Germanicas
Provincias invehuntur, quae vectigal Germanicum ejusdem speciei articulis defixit, si per
Germanicas
videtur, si
nullum inter haec duo ejus membra portorium transituale constituatur. Interea nisi
principium hoc in vectigali Germanico adoptetur, Hungaricae legislationi nihil reliquum est
quam ut eadem transportualia portoria constituat mercibus, quae per Hungariam in Germanicas
Provincias invehuntur, quae vectigal Germanicum ejusdem speciei articulis defixit, si per
Germanicas Provincias Hungariae inferantur.
§ 86
Quodsi vero aliqui seu Hungarici, seu exotici,
Germanicas Provincias Hungariae inferantur.
§ 86
Quodsi vero aliqui seu Hungarici, seu exotici, sed Hungariae necessarii articuli per
vectigal Germanicum graviori portorio transituali subjiciantur, in vectigali Hungarico quoad
alios aequipollentes articulos reciprocum constituatur.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 62. quod bobus
Hungaricis, si per Germanicas
sed Hungariae necessarii articuli per
vectigal Germanicum graviori portorio transituali subjiciantur, in vectigali Hungarico quoad
alios aequipollentes articulos reciprocum constituatur.
Motivum.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 62. quod bobus
Hungaricis, si per Germanicas Provincias ad exteras oras depellantur, enorme 5 florenorum
30 xrorum transituale portorium in vectigali Gemanico emensum sit. Aliqua etiam exotica
colorum
Motivum.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 62. quod bobus
Hungaricis, si per Germanicas Provincias ad exteras oras depellantur, enorme 5 florenorum
30 xrorum transituale portorium in vectigali Gemanico emensum sit. Aliqua etiam exotica
colorum materialia, si per easdem Hungariae invehantur, graviori transituali
portorio subjiciuntur. Exigit proinde stabilita jam superius reciproci ratio,
ut idem in
in vectigali Gemanico emensum sit. Aliqua etiam exotica
colorum materialia, si per easdem Hungariae invehantur, graviori transituali
portorio subjiciuntur. Exigit proinde stabilita jam superius reciproci ratio,
ut idem in vectigali Hungarico quoad alios aequipollentes articulos constituatur. Possent
autem hi esse lana macedonica et gosypium, quae per Hungariam
in Germanicas Provincias invehuntur.
Quoad lanam
subjiciuntur. Exigit proinde stabilita jam superius reciproci ratio,
ut idem in vectigali Hungarico quoad alios aequipollentes articulos constituatur. Possent
autem hi esse lana macedonica et gosypium, quae per Hungariam
in Germanicas Provincias invehuntur.
Quoad lanam
macedonicam eadem est per omnia ratio, quae stat pro Germanicis Provinciis
quoad exotica
colorum materialia; sicut enim harum interest, ne fabricae,
Quoad lanam
macedonicam eadem est per omnia ratio, quae stat pro Germanicis Provinciis
quoad exotica
colorum materialia; sicut enim harum interest, ne fabricae, quae his opus
habent, in Hungaria exsurgant: ita interest Hungariae, ne concurrentia
exoticae lanae pretium Hungaricae deprimat, quandoque ipsam ejus distractionem
impediat.
Quoad boves major adhuc ratio militat pro Hungaria, quam quoad
itaque illi ex ipsa ratione nexus, qui inter
Hungariam et Germanicas Provincias tamquam ejusdem Monarchiae membra intercedit, majori
favore gaudere, quam gosypium.
Imo si sublatis semel impositionibus provincialibus educendum per Germanicas Provincias
in exteras oras vinum et frumentum Hungaricum
graviori fortasse transituali portorio subinde gravetur, eadem reciproci ratio exiget, ut
vicissim artefacta Germanica, dum per Hungariam in Turcicas Provincias evehuntur, eidem
educendum per Germanicas Provincias
in exteras oras vinum et frumentum Hungaricum
graviori fortasse transituali portorio subinde gravetur, eadem reciproci ratio exiget, ut
vicissim artefacta Germanica, dum per Hungariam in Turcicas Provincias evehuntur, eidem
transituali portorio subjiciantur.
Articulus XXIX.
transituali portorio subjiciantur.
Articulus XXIX.
XXIX.
De reliquis vectigalis adjunctis.
vero in
finitima, per quam in Germanicas Provincias exit, Hungarica statione ab iis deponitur.
Motivum.
Juxta genuina vectigalis principia, si exotica merx per unam Haereditariam Provinciam eo
fine transit, ut in alia consumatur, in illa tantum transitus,
in hac vero consumtionale portorium dependere deberet. Vectigal
tamen Germanicum 1775. sub titulo naturalisationis id constituit, ut merces
exoticae, quae
finitima, per quam in Germanicas Provincias exit, Hungarica statione ab iis deponitur.
Motivum.
Juxta genuina vectigalis principia, si exotica merx per unam Haereditariam Provinciam eo
fine transit, ut in alia consumatur, in illa tantum transitus,
in hac vero consumtionale portorium dependere deberet. Vectigal
tamen Germanicum 1775. sub titulo naturalisationis id constituit, ut merces
exoticae, quae per Germanicas Provincias
statione ab iis deponitur.
Motivum.
Juxta genuina vectigalis principia, si exotica merx per unam Haereditariam Provinciam eo
fine transit, ut in alia consumatur, in illa tantum transitus,
in hac vero consumtionale portorium dependere deberet. Vectigal
tamen Germanicum 1775. sub titulo naturalisationis id constituit, ut merces
exoticae, quae per Germanicas Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur, portorium
illa tantum transitus,
in hac vero consumtionale portorium dependere deberet. Vectigal
tamen Germanicum 1775. sub titulo naturalisationis id constituit, ut merces
exoticae, quae per Germanicas Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur, portorium
consumtionale statim in Germanicis tricesimis deponere debeant, hoc vero
praestito penes solum essituale Germanicum in Hungariam induci possint, principiumque hoc in omnibus
portorium dependere deberet. Vectigal
tamen Germanicum 1775. sub titulo naturalisationis id constituit, ut merces
exoticae, quae per Germanicas Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur, portorium
consumtionale statim in Germanicis tricesimis deponere debeant, hoc vero
praestito penes solum essituale Germanicum in Hungariam induci possint, principiumque hoc in omnibus etiam posterioribus Germanicis vectigalibus
retinebatur, quin reciprocum
id constituit, ut merces
exoticae, quae per Germanicas Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur, portorium
consumtionale statim in Germanicis tricesimis deponere debeant, hoc vero
praestito penes solum essituale Germanicum in Hungariam induci possint, principiumque hoc in omnibus etiam posterioribus Germanicis vectigalibus
retinebatur, quin reciprocum in ullo adhuc Hungarico vectigali adoptatum sit;
convenientius quidem et rationibus totius in concreto
Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur, portorium
consumtionale statim in Germanicis tricesimis deponere debeant, hoc vero
praestito penes solum essituale Germanicum in Hungariam induci possint, principiumque hoc in omnibus etiam posterioribus Germanicis vectigalibus
retinebatur, quin reciprocum in ullo adhuc Hungarico vectigali adoptatum sit;
convenientius quidem et rationibus totius in concreto Monarchiae conducibilius foret, si
res ab utrinque ad naturalia
in Germanicis tricesimis deponere debeant, hoc vero
praestito penes solum essituale Germanicum in Hungariam induci possint, principiumque hoc in omnibus etiam posterioribus Germanicis vectigalibus
retinebatur, quin reciprocum in ullo adhuc Hungarico vectigali adoptatum sit;
convenientius quidem et rationibus totius in concreto Monarchiae conducibilius foret, si
res ab utrinque ad naturalia vectigalis principia reduceretur, et exoticae, quae per
Germanicas Provincias in Hungariam pro
Germanicum in Hungariam induci possint, principiumque hoc in omnibus etiam posterioribus Germanicis vectigalibus
retinebatur, quin reciprocum in ullo adhuc Hungarico vectigali adoptatum sit;
convenientius quidem et rationibus totius in concreto Monarchiae conducibilius foret, si
res ab utrinque ad naturalia vectigalis principia reduceretur, et exoticae, quae per
Germanicas Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur, merces, in illis
transituale tantum, in hac vero
reciprocum in ullo adhuc Hungarico vectigali adoptatum sit;
convenientius quidem et rationibus totius in concreto Monarchiae conducibilius foret, si
res ab utrinque ad naturalia vectigalis principia reduceretur, et exoticae, quae per
Germanicas Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur, merces, in illis
transituale tantum, in hac vero consumtionale portorium
deponerent, et vicissim. Cum tamen legislatio Hungarica nullam in Germanicas Provincias
activitatem habeat, nisi res via
adoptatum sit;
convenientius quidem et rationibus totius in concreto Monarchiae conducibilius foret, si
res ab utrinque ad naturalia vectigalis principia reduceretur, et exoticae, quae per
Germanicas Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur, merces, in illis
transituale tantum, in hac vero consumtionale portorium
deponerent, et vicissim. Cum tamen legislatio Hungarica nullam in Germanicas Provincias
activitatem habeat, nisi res via tractatus eo perducatur, Deputatio
et rationibus totius in concreto Monarchiae conducibilius foret, si
res ab utrinque ad naturalia vectigalis principia reduceretur, et exoticae, quae per
Germanicas Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur, merces, in illis
transituale tantum, in hac vero consumtionale portorium
deponerent, et vicissim. Cum tamen legislatio Hungarica nullam in Germanicas Provincias
activitatem habeat, nisi res via tractatus eo perducatur, Deputatio reciprocum
hoc adoptandum esse existimavit, licet
reduceretur, et exoticae, quae per
Germanicas Provincias in Hungariam pro consumtione inducuntur, merces, in illis
transituale tantum, in hac vero consumtionale portorium
deponerent, et vicissim. Cum tamen legislatio Hungarica nullam in Germanicas Provincias
activitatem habeat, nisi res via tractatus eo perducatur, Deputatio reciprocum
hoc adoptandum esse existimavit, licet longe major sit exoticorum, quae per Germanicas
Provincias in Hungariam intrant articulorum copia, quam vicissim.
et vicissim. Cum tamen legislatio Hungarica nullam in Germanicas Provincias
activitatem habeat, nisi res via tractatus eo perducatur, Deputatio reciprocum
hoc adoptandum esse existimavit, licet longe major sit exoticorum, quae per Germanicas
Provincias in Hungariam intrant articulorum copia, quam vicissim. Per Hungariam enim in
Germanicas Provincias nonnisi gosypium, lana macedonica, et
pauciores minoris considerationis Turcici Articuli inferuntur. Ubi e contra
omnes
activitatem habeat, nisi res via tractatus eo perducatur, Deputatio reciprocum
hoc adoptandum esse existimavit, licet longe major sit exoticorum, quae per Germanicas
Provincias in Hungariam intrant articulorum copia, quam vicissim. Per Hungariam enim in
Germanicas Provincias nonnisi gosypium, lana macedonica, et
pauciores minoris considerationis Turcici Articuli inferuntur. Ubi e contra
omnes septemtrionales et occidentales merces nonnisi per
nonnisi gosypium, lana macedonica, et
pauciores minoris considerationis Turcici Articuli inferuntur. Ubi e contra
omnes septemtrionales et occidentales merces nonnisi per
Germanicas Provincias in Hungariam adferuntur, adeoque deperditae proventus tricesimalis
Hungarici ne per reciprocum quidem hoc satis compensabuntur.
§ 88.
Quaestori Hungaro liberum sit portorium consumtionale etiam ab
adeoque deperditae proventus tricesimalis
Hungarici ne per reciprocum quidem hoc satis compensabuntur.
§ 88.
Quaestori Hungaro liberum sit portorium consumtionale etiam ab exoticis mercibus seu in
limitanea, seu in mediterranea, ubi ejus interest, tricesimali
statione deponere.
Motiva.
Libertate hac quoad haereditarias merces quaestores hactenus etiam
gaudebant, quoad
Hungarici ne per reciprocum quidem hoc satis compensabuntur.
§ 88.
Quaestori Hungaro liberum sit portorium consumtionale etiam ab exoticis mercibus seu in
limitanea, seu in mediterranea, ubi ejus interest, tricesimali
statione deponere.
Motiva.
Libertate hac quoad haereditarias merces quaestores hactenus etiam
gaudebant, quoad exoticos articulos etiam
haereditarias merces quaestores hactenus etiam
gaudebant, quoad exoticos articulos etiam Germani quaestores per concernens
vectigal ad capitales et respective depositoriales stationes
restringuntur, adeoque hac in re aequalis est Hungari et Germani
quaestoris conditio; interea negari non potest, quod quidquid liberum commercii cursum
impedit, ejus etiam promotionem retardet, et quod necessitas deponendi, in
certis tantum locis portorii,
stationes
restringuntur, adeoque hac in re aequalis est Hungari et Germani
quaestoris conditio; interea negari non potest, quod quidquid liberum commercii cursum
impedit, ejus etiam promotionem retardet, et quod necessitas deponendi, in
certis tantum locis portorii, libertatem quaestorum constringat;
saepe enim interest quaestoris ut tricesimalem manipulationem in limitanea
statione statim subire possit. Unicum, quod objici solet, est periculum
quod quidquid liberum commercii cursum
impedit, ejus etiam promotionem retardet, et quod necessitas deponendi, in
certis tantum locis portorii, libertatem quaestorum constringat;
saepe enim interest quaestoris ut tricesimalem manipulationem in limitanea
statione statim subire possit. Unicum, quod objici solet, est periculum praevaricationis;
verum si limitaneae tricesimae debite organisentur, hoc etiam periculum praecaveri potest.
§
§ 89.
Nullius etiam exotici articuli commercium seu ad certa inductionis loca, seu ad certam
quaestorum classem restringatur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 55. quod jam in Germanico
1775-ti vectigali Commerciales inductionis stationes (Commercial Einbruch Stationen) pro
exoticis mercibus ita stabilitae fuerint, ut merces hae nonnisi per has etiam in Hungariam
intrare
etiam exotici articuli commercium seu ad certa inductionis loca, seu ad certam
quaestorum classem restringatur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 55. quod jam in Germanico
1775-ti vectigali Commerciales inductionis stationes (Commercial Einbruch Stationen) pro
exoticis mercibus ita stabilitae fuerint, ut merces hae nonnisi per has etiam in Hungariam
intrare potuerint, ibidem portorium ab iis persolvi, totaque tricesimalis
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 55. quod jam in Germanico
1775-ti vectigali Commerciales inductionis stationes (Commercial Einbruch Stationen) pro
exoticis mercibus ita stabilitae fuerint, ut merces hae nonnisi per has etiam in Hungariam
intrare potuerint, ibidem portorium ab iis persolvi, totaque tricesimalis manipulatio in
iis absolvi debuerit. Ostendimus deinde §-pho 57. quod per vectigal Hungaricum
1784. consimiles Commerciales et recte Depositoriales
1775-ti vectigali Commerciales inductionis stationes (Commercial Einbruch Stationen) pro
exoticis mercibus ita stabilitae fuerint, ut merces hae nonnisi per has etiam in Hungariam
intrare potuerint, ibidem portorium ab iis persolvi, totaque tricesimalis manipulatio in
iis absolvi debuerit. Ostendimus deinde §-pho 57. quod per vectigal Hungaricum
1784. consimiles Commerciales et recte Depositoriales stationes
etiam in Hungaria inductae fuerint; ostendimus denique §-pho ejusdem
potuerint, ibidem portorium ab iis persolvi, totaque tricesimalis manipulatio in
iis absolvi debuerit. Ostendimus deinde §-pho 57. quod per vectigal Hungaricum
1784. consimiles Commerciales et recte Depositoriales stationes
etiam in Hungaria inductae fuerint; ostendimus denique §-pho ejusdem Elaborati
59. quod commercium 12 maxime usualium exoticorum articulorum per vectigalis
1788-vi §-um 49. tantum ad habitantes in Capitalibus et
Depositorialibus
et recte Depositoriales stationes
etiam in Hungaria inductae fuerint; ostendimus denique §-pho ejusdem Elaborati
59. quod commercium 12 maxime usualium exoticorum articulorum per vectigalis
1788-vi §-um 49. tantum ad habitantes in Capitalibus et
Depositorialibus urbibus mercatores restrictum fuerit. Omnia quidem haec in
Germanico etiam eorundem annorum vectigali constituta fuerunt, adeoque hac quoque in re
eadem est Germani cum Hungaro quaestore conditio. Interea
Elaborati
59. quod commercium 12 maxime usualium exoticorum articulorum per vectigalis
1788-vi §-um 49. tantum ad habitantes in Capitalibus et
Depositorialibus urbibus mercatores restrictum fuerit. Omnia quidem haec in
Germanico etiam eorundem annorum vectigali constituta fuerunt, adeoque hac quoque in re
eadem est Germani cum Hungaro quaestore conditio. Interea plerique Hungarici quaestores in
submissis Deputationi huic reflexionibus restrictiones has ac praesertim
vectigalis
1788-vi §-um 49. tantum ad habitantes in Capitalibus et
Depositorialibus urbibus mercatores restrictum fuerit. Omnia quidem haec in
Germanico etiam eorundem annorum vectigali constituta fuerunt, adeoque hac quoque in re
eadem est Germani cum Hungaro quaestore conditio. Interea plerique Hungarici quaestores in
submissis Deputationi huic reflexionibus restrictiones has ac praesertim rubrarum
illarum bolletarum usum sufferri enixe exorarunt.
Depositorialibus urbibus mercatores restrictum fuerit. Omnia quidem haec in
Germanico etiam eorundem annorum vectigali constituta fuerunt, adeoque hac quoque in re
eadem est Germani cum Hungaro quaestore conditio. Interea plerique Hungarici quaestores in
submissis Deputationi huic reflexionibus restrictiones has ac praesertim rubrarum
illarum bolletarum usum sufferri enixe exorarunt.
Quod stationum Capitalium et Depositorialium sublationem
portorii
libertate illae suapte cessare debeant.
Quoad restrictum vero 12. illorum exoticorum articulorum commercium usumque
rubrarum bolletarum id certe libertati commercii admodum adversatur,
constituitque aliquam pro habitantibus in Capitalibus, et
Depositorialibus stationibus quaestoribus monopolii speciem.
Quare Deputatio haec demisse existimabat, incremento commercii omnino prospectum iri, si
lex haec perferatur.
Quare Deputatio haec demisse existimabat, incremento commercii omnino prospectum iri, si
lex haec perferatur.
§ 90.
Aestimatio mercium auditis bonae existimationis mercatoribus Hungaris peragatur, in hac
moderata rerum pretia statuantur, norma vero, juxta quam peragetur, edendo novo vectigali
adjiciatur.
Motiva.
Aestimationem mercium cum defigenda portorii quotta intimum habere nexum jam in Elaborato
status
mercatoribus Hungaris peragatur, in hac
moderata rerum pretia statuantur, norma vero, juxta quam peragetur, edendo novo vectigali
adjiciatur.
Motiva.
Aestimationem mercium cum defigenda portorii quotta intimum habere nexum jam in Elaborato
status actualis §-pho 66. ostendimus. Proinde ut defigenda portoria intentum
promovendi commercii scopum re ipsa procurare possint, aequanimis mercium aestimatio
institui debet. Norma aestimationem hanc peragendi jam quidem 1788. edita fuit;
portoria intentum
promovendi commercii scopum re ipsa procurare possint, aequanimis mercium aestimatio
institui debet. Norma aestimationem hanc peragendi jam quidem 1788. edita fuit; sed dum
haec elaboraretur, Germani tantum quaestores audiebantur, quibus omnium in Hungaria
currentium mercium pretia constare non poterant, aut si constabant, poterant hi cupidine
proprii lucri sinistras suppeditare informationes. Interest proinde ut, dum
de aestimatione mercium pro novo vectigali Hungarico
qui fortasse quoad aliquos articulos irrepserint.
§ 91.
Postquam conformandum praemissis principiis vectigal Hungaricum editum fuerit, de novo
iterum edendo nonnnisi tunc consilium suscipiatur, si substantialis in commercii cursu
mutatio intercedat. Quodsi vero circa aliquos tantum articulos mutationem portorii fieri,
circumstantia commercii exposcere videatur, Consilium Locumtenentiale ea de re praevie
sufficienter audiatur. Camera vero nullam vectigalis mutationem per officia
vectigalis mutationem per officia tricesimalia
antea publicare possit, quam per intimatum Consilii edoceatur se publicationem hanc per
jurisdictiones instituendam decrevisse.
Motiva.
Commercii cursus varias de tempore in tempus subire solet revolutiones; si mutatio aliqua
in substantialibus intercedat, totum vectigal de novo coordinari, si unum tantum aliumve
articulum particulariter respiciat, horum portoria circumstantiis temporis attemperari
debent. Substantialis in cursu commercii
possit, quam per intimatum Consilii edoceatur se publicationem hanc per
jurisdictiones instituendam decrevisse.
Motiva.
Commercii cursus varias de tempore in tempus subire solet revolutiones; si mutatio aliqua
in substantialibus intercedat, totum vectigal de novo coordinari, si unum tantum aliumve
articulum particulariter respiciat, horum portoria circumstantiis temporis attemperari
debent. Substantialis in cursu commercii mutatio raro intercedere solet, et tamen a 1775.
usque
varias de tempore in tempus subire solet revolutiones; si mutatio aliqua
in substantialibus intercedat, totum vectigal de novo coordinari, si unum tantum aliumve
articulum particulariter respiciat, horum portoria circumstantiis temporis attemperari
debent. Substantialis in cursu commercii mutatio raro intercedere solet, et tamen a 1775.
usque 1788-um, adeoque intra 13 annos, tria nova vectigalia Germanica edita sunt. Hungaricum
1754-ti substetit quidem per 30 annos, sed ita alteratum, ut ea tantum vectigalis hujus
puncta, quae Hungarico
raro intercedere solet, et tamen a 1775.
usque 1788-um, adeoque intra 13 annos, tria nova vectigalia Germanica edita sunt. Hungaricum
1754-ti substetit quidem per 30 annos, sed ita alteratum, ut ea tantum vectigalis hujus
puncta, quae Hungarico commercio officiebant, in suo vigore relicta fuerint, uti id in
Elaborato status actualis §-pho 54. et 55. demonstrata sunt. Postea intra 4 annos
duo etiam Hungarica nova vectigalia edita sunt, nempe 1784. et 1788; tam frequentes novorum
vectigalium editiones inde evenerunt, quod
1775.
usque 1788-um, adeoque intra 13 annos, tria nova vectigalia Germanica edita sunt. Hungaricum
1754-ti substetit quidem per 30 annos, sed ita alteratum, ut ea tantum vectigalis hujus
puncta, quae Hungarico commercio officiebant, in suo vigore relicta fuerint, uti id in
Elaborato status actualis §-pho 54. et 55. demonstrata sunt. Postea intra 4 annos
duo etiam Hungarica nova vectigalia edita sunt, nempe 1784. et 1788; tam frequentes novorum
vectigalium editiones inde evenerunt, quod uno vix edito mox per peculiares
quod ordinata dirigendi commercii ratio certe non exposcit; continuae enim ejusmodi
mutationes debent mercatorum speculationes perturbare, cum illi hac ratione certum de quotta
portorii calculum ducere non possint. Expedit itaque ut nec vectigal novum, nisi
intercedente in substantialibus quoad cursum commercii mutatione, edatur, nec
particularium articulorum portoria, nisi subversante reali commercii Hungarici utilitate,
mutentur. Ut autem utilitas haec tuto eruatur, politicum Regni Dicasterium, cui locales
circumstantiae
commercii Hungarici principiis imbutos, et
postquam eas Princeps, saepe minus recte informatus, decrevit, Consilio Locumtenentiali
tantum pro publicatione transmittebantur, quin vel ratio mutationis ejusmodi indicata,
adeoque hanc expendendi suasque, si res exegisset, in obversum reflexiones proponendi modus
eidem praebitus fuerit. Naturalis secus in omnibus politicis negotiis haec manipulatio ideo
tantum per eos, quorum interfuit, impedita fuisse videtur, quia pleraeque hae mutationes
unice ad deprimendum commercium Hungaricum
recte informatus, decrevit, Consilio Locumtenentiali
tantum pro publicatione transmittebantur, quin vel ratio mutationis ejusmodi indicata,
adeoque hanc expendendi suasque, si res exegisset, in obversum reflexiones proponendi modus
eidem praebitus fuerit. Naturalis secus in omnibus politicis negotiis haec manipulatio ideo
tantum per eos, quorum interfuit, impedita fuisse videtur, quia pleraeque hae mutationes
unice ad deprimendum commercium Hungaricum dirigebatur, prouti id civitas Soproniensis
specificis duobus exemplis edocuit. Nimirum
impedita fuisse videtur, quia pleraeque hae mutationes
unice ad deprimendum commercium Hungaricum dirigebatur, prouti id civitas Soproniensis
specificis duobus exemplis edocuit. Nimirum refert illa quod ut primum globos
et stratagemata in Hungaria fabricari Directio Tricesimalis Viennensis
observavit, statim inductionem plumbi uno floreno per centenarium gravaverit.
Ita etiam quod ad suffocandas, quae in Hungaria pullulare coeperant,
argillaceas fabricas centenario
Nimirum refert illa quod ut primum globos
et stratagemata in Hungaria fabricari Directio Tricesimalis Viennensis
observavit, statim inductionem plumbi uno floreno per centenarium gravaverit.
Ita etiam quod ad suffocandas, quae in Hungaria pullulare coeperant,
argillaceas fabricas centenario glutinis unius floreni 18 xrorum
vectigal imposuerit.
Jam vero frustra audietur Consilium, si Camera omnem talem mutationem per officia
tricesimalia statim
Jam vero frustra audietur Consilium, si Camera omnem talem mutationem per officia
tricesimalia statim publicare possit; cum enim huic promotio commercii ex officio non
incumbat, illa tricesimas tantum qua canalem regis proventus considerare, et modo hic
augeatur, in adoptanda ejusmodi mutatione facilis esse solet, et respective etiam debet.
Quamprimum autem mutatio ejusmodi tricesimalibus officiis intimatur, haec illam utique
statim ad effectum deducent; et cum perductam jam in effectum ordinationem revocare
difficilius sit,
regis proventus considerare, et modo hic
augeatur, in adoptanda ejusmodi mutatione facilis esse solet, et respective etiam debet.
Quamprimum autem mutatio ejusmodi tricesimalibus officiis intimatur, haec illam utique
statim ad effectum deducent; et cum perductam jam in effectum ordinationem revocare
difficilius sit, justissimae licet Consilii repraesentationes inoperosae plerumque evadent,
nisi illa, quam proposuimus, cautela stabiliatur.
§ 92.
Si notabilis aliqua portorii
§ 92.
Si notabilis aliqua portorii mutatio decernatur, aut exigendo ejusmodi portorio talis
terminus praefigatur, intra quem mercatores initos jam antea contractus facile explere
possunt, aut si novum portorium ocius in effectum perducere interest, a contractualibus
ejusmodi mercibus vetus tantum portorium exigatur.
Motiva.
Alterum, quod in frequentibus his portoriorum mutationibus mercatores adeoque ipsum etiam
commercium afflixit, illud
intra quem mercatores initos jam antea contractus facile explere
possunt, aut si novum portorium ocius in effectum perducere interest, a contractualibus
ejusmodi mercibus vetus tantum portorium exigatur.
Motiva.
Alterum, quod in frequentibus his portoriorum mutationibus mercatores adeoque ipsum etiam
commercium afflixit, illud fuit: quod hactenus nimium breve, post quod nova ejusmodi
ordinatio obligare debeat, tempus praefigi consueverit; si exigua tantum portorii mutatio
intercedat, id
potest. Verum minutae ejusmodi
mutationes plerumque non ex solidis dirigendi commercii principiis, sed e
theoreticis tantum speculationibus, aut praepostero augendi proventus tricesimalis studio
proponuntur, et nullum ferme realem in cursu commercii effectum producunt; quodsi vero
notabilis portorii mutatio decernatur, neque tamen sufficiens, quo ordinatio haec obligare
debeat, terminus praefiniatur, id jam complures mercatores, qui sub confidentia prioris
portorii de notabili talis mercis
tamen sufficiens, quo ordinatio haec obligare
debeat, terminus praefiniatur, id jam complures mercatores, qui sub confidentia prioris
portorii de notabili talis mercis quantitate contractus iniverunt, non tantum affligere,
sed plane prosternere potest. Itaque hac in re, notabilis portorii mutatio cum
prohibitione eandem plane subit considerationem, adeoque sicut relate ad
prohibitionem provisionem hanc necessariam esse §-pho 80. Projecti hujus
ostendimus: ita eam etiam quoad notabilem
hanc necessariam esse §-pho 80. Projecti hujus
ostendimus: ita eam etiam quoad notabilem portorii mutationem locum habere suapte apparet.
§ 93.
Inductorum e Germanicis Provinciis in Hungariam productorum pars illa, quae e venditione
residua manserit, si revehatur, tricesimae denuo subjaceat.
Motivum.
Adjacentes Styriae jurisdictiones referunt, quod illatum huic provinciae Hungaricum
frumentum, si non
productorum pars illa, quae e venditione
residua manserit, si revehatur, tricesimae denuo subjaceat.
Motivum.
Adjacentes Styriae jurisdictiones referunt, quod illatum huic provinciae Hungaricum
frumentum, si non vendatur, in reditu tricesimam denuo dependere debeat, et quod molitores
et pistores Pettovienses, Marburgenses, et Graecenses, praetendendo jus
praeemtionis, arbitrarium eidem pretium constituere soleant. Posterius est
excessus evidens, qui via politica corrigi
debeat, et quod molitores
et pistores Pettovienses, Marburgenses, et Graecenses, praetendendo jus
praeemtionis, arbitrarium eidem pretium constituere soleant. Posterius est
excessus evidens, qui via politica corrigi potest. Quod primum attinet, id quidem in
vectigali Germanico nullibi praecipitur; cum tamen tricesimatores peculiares saepius
instructiones accipere soleant, videtur id tardius inter principia vectigalis Germanici
relatum fuisse: interest itaque ut legislatio Hungarica per reciprocum
vectigalis Germanici
relatum fuisse: interest itaque ut legislatio Hungarica per reciprocum
commercio Regni consulat.
§ 94.
Favores illi, qui inductis per Tergestum exoticis articulis in Germanico vectigali
concedentur, iisdem per Hungaricum etiam vectigal attribuantur, si per Littorale Hungaricum
importentur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato Status Actualis §-pho 54. 56. 57. et 60. quod
94.
Favores illi, qui inductis per Tergestum exoticis articulis in Germanico vectigali
concedentur, iisdem per Hungaricum etiam vectigal attribuantur, si per Littorale Hungaricum
importentur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato Status Actualis §-pho 54. 56. 57. et 60. quod
principio, dum Portus Tergestinus et Fluminensis pro
liberis declarati sunt, pares utrique favores concessi: restituto tamen Anno
1776. Hungaricae
Croatico, favores hi quoad Portum
Fluminensem revocati; sed per vectigal 1784. eidem restituti fuerint, quodve
iisdem hodiedum perfruatur: quare ne favores hi littorali Hungarico iterum
adimi possint, principium hoc in legem referendum esse videbatur. Caeterum possunt quidem
circumstantiae commercii aliquam in ipsis his favoribus seu quoad speciem
articulorum, seu quoad quottam
portorii mutationem deposcere; cum tamen Tergestum
eidem restituti fuerint, quodve
iisdem hodiedum perfruatur: quare ne favores hi littorali Hungarico iterum
adimi possint, principium hoc in legem referendum esse videbatur. Caeterum possunt quidem
circumstantiae commercii aliquam in ipsis his favoribus seu quoad speciem
articulorum, seu quoad quottam
portorii mutationem deposcere; cum tamen Tergestum et littorale Hungaricum ita
situentur, ut nulla localis differentia inter utrumque possit
quod pro toto Regno elaboratum fuerit, stabiliatur. Tricesimae ejates ab Hungarica
Tricesimali directione dependeant, et proventus earum non bancali Viennensi, sed Camerali
Hungaricae cassae inferantur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato Status Actualis §-pho 57. et 59. quod per vectigal A.
1784. et 1788. confinio Carlostadiensi, et illi Comitatus Zagrabiensis parti, quae
Comitatum Severinensem aliquo tempore efficiebat, favores aliqui, militaribus tamen longe
majores quam
et 59. quod per vectigal A.
1784. et 1788. confinio Carlostadiensi, et illi Comitatus Zagrabiensis parti, quae
Comitatum Severinensem aliquo tempore efficiebat, favores aliqui, militaribus tamen longe
majores quam provincialibus, concessi fuerint. Causa favoris hujus in sterilitate partium
illarum, et incolarum paupertate collocabatur. Et vero tanta est partium illarum miseria,
ut ratio conservationis incolarum horum aliquem a legislatione succursum omnino deposcat.
Quaestio tantum in eo versatur: an id per favores vectigalis, vel
concessi fuerint. Causa favoris hujus in sterilitate partium
illarum, et incolarum paupertate collocabatur. Et vero tanta est partium illarum miseria,
ut ratio conservationis incolarum horum aliquem a legislatione succursum omnino deposcat.
Quaestio tantum in eo versatur: an id per favores vectigalis, vel vero per aliquam onerum
publicorum relaxationem opportunius praestari possit; jam vero constat, quod favores
vectigalis praecipue ad eos, qui quaestum exercent, relaxatio vero alicujus onerum
publicorum partis ad omnes
Quodsi tamen Consilio huic gravius fortasse aliquod momentum obstaret, deberent adminus
provincialibus incolis iidem favores per vectigal Hungaricum attribui, qui
militaribus concedentur.
Caeterum ostendimus etiam in provocato Elaborato §-pho 56. quod occasione
incorporati littoralis pars illa, quae post Novi usque Venetum
Obrovacz protenditur, militari confinii Carlostadiensis jurisdictioni addicta
fuerit; quod Bancalis Deputatio Viennensis
Viennensis retenta tricesimarum illarum directionem vetus
Trentesimo, idest generale illud 5 pro 100 ab omnibus
indiscriminatim mercibus portorium retinuerit; denique quod proventus
tricesimarum illarum in cassam Bancalem influxerint. An haec per posteriora 1784. et 1788.
vectigalia mutata sint, ex iis elici non potest. Utcunque sit: si praejudiciosum hoc
independentiae Regni (ut in projecti hujus §§-phis 58. et
61. jam ostensum
mercibus portorium retinuerit; denique quod proventus
tricesimarum illarum in cassam Bancalem influxerint. An haec per posteriora 1784. et 1788.
vectigalia mutata sint, ex iis elici non potest. Utcunque sit: si praejudiciosum hoc
independentiae Regni (ut in projecti hujus §§-phis 58. et
61. jam ostensum est) institutum adhuc viget, expedit, ut corrigatur; sin,
justum est, ut lege publica praecaveatur, ne praejudicium hoc iterum aliquando induci
possit.
possit.
§ 96.
Quodsi tamen pro defigendo inter duo haec Monarchiae membra justo commercii
aequilibrio mutuum potius tractatum suscipere expediens videatur,
denominentur in Diaeta totidem deputati, quot Sua Majestas a parte Germanicarum Provinciarum
benigne delectura est, et hi tale reciproci vectigalis systema concertent, ut nec Hungaricum
Germanico commercio nec vicissim subordinetur, sed ut concedendi in respectivo vectigali uni
parti
expediens videatur,
denominentur in Diaeta totidem deputati, quot Sua Majestas a parte Germanicarum Provinciarum
benigne delectura est, et hi tale reciproci vectigalis systema concertent, ut nec Hungaricum
Germanico commercio nec vicissim subordinetur, sed ut concedendi in respectivo vectigali uni
parti favores, in alio per aequipollentes favores mutuo compensentur.
Motiva.
Ut constitutionalis Regni Hungariae independentia salva maneat, nullum
superest medium, quam aut perfectum
totidem deputati, quot Sua Majestas a parte Germanicarum Provinciarum
benigne delectura est, et hi tale reciproci vectigalis systema concertent, ut nec Hungaricum
Germanico commercio nec vicissim subordinetur, sed ut concedendi in respectivo vectigali uni
parti favores, in alio per aequipollentes favores mutuo compensentur.
Motiva.
Ut constitutionalis Regni Hungariae independentia salva maneat, nullum
superest medium, quam aut perfectum reciprocum, aut mutuus de aequabili
Motiva.
Ut constitutionalis Regni Hungariae independentia salva maneat, nullum
superest medium, quam aut perfectum reciprocum, aut mutuus de aequabili
commercii aequilibrio tractatus, ad quem jam Carolus VI. in Articulo
119. 1715 , Maria vero Theresia in Articulo 27. 1741. provocarunt.
Si legislatio Hungarica viam reciproci inire debuerit, a propositis
superius principiis vix poterit declinare. Si tractatus
independentia salva maneat, nullum
superest medium, quam aut perfectum reciprocum, aut mutuus de aequabili
commercii aequilibrio tractatus, ad quem jam Carolus VI. in Articulo
119. 1715 , Maria vero Theresia in Articulo 27. 1741. provocarunt.
Si legislatio Hungarica viam reciproci inire debuerit, a propositis
superius principiis vix poterit declinare. Si tractatus suscipiatur, ante
omnia complananda videntur illa puncta in
in Articulo 27. 1741. provocarunt.
Si legislatio Hungarica viam reciproci inire debuerit, a propositis
superius principiis vix poterit declinare. Si tractatus suscipiatur, ante
omnia complananda videntur illa puncta in quibus reciprocum et uni et alteri
parti noceret. Talia sunt, uti in motivis sparsim jam indicavimus: 1-mo. Si retentis
Germanicis Provincialibus
impositionibus, quibus Hungarica producta, dum illis Provinciis inferuntur,
viam reciproci inire debuerit, a propositis
superius principiis vix poterit declinare. Si tractatus suscipiatur, ante
omnia complananda videntur illa puncta in quibus reciprocum et uni et alteri
parti noceret. Talia sunt, uti in motivis sparsim jam indicavimus: 1-mo. Si retentis
Germanicis Provincialibus
impositionibus, quibus Hungarica producta, dum illis Provinciis inferuntur,
actu subjacent, legislatio Hungarica vicissim producta Germanica, dum Hungariae
dum Hungariae invehuntur,
iisdem impositionibus, uti projecti hujus §-pho74. proposuimus, subjiceret. –
2-do. Si retento pro artefactis Hungaricis, dum Germanicas ditiones subeunt, dimidio
exotico portorio artefacta Germanica vicissim, dum in Hungariam inducuntur, eidem
portorio, uti projecti hujus §-pho 76. projectaveramus, per vectigal Hungaricum
subjicerentur. – 3-tio. Si retento pro quaestoribus Germanicis naturalisationis
exoticarum, non prohibitarum mercium beneficio,
Hungariam inducuntur, eidem
portorio, uti projecti hujus §-pho 76. projectaveramus, per vectigal Hungaricum
subjicerentur. – 3-tio. Si retento pro quaestoribus Germanicis naturalisationis
exoticarum, non prohibitarum mercium beneficio, idem in vectigali Hungarico pro
quaestoribus Hungaris vicissim, uti §-pho 87. proposueramus, stabiliretur. –
4-to. Si nec Hungaricum vinum in Germanicas ditiones, nec vicissim, ut §-pho 75.
proposuimus, nisi per axem devehi posset. –
retento pro quaestoribus Germanicis naturalisationis
exoticarum, non prohibitarum mercium beneficio, idem in vectigali Hungarico pro
quaestoribus Hungaris vicissim, uti §-pho 87. proposueramus, stabiliretur. –
4-to. Si nec Hungaricum vinum in Germanicas ditiones, nec vicissim, ut §-pho 75.
proposuimus, nisi per axem devehi posset. – 5-to. Si retento in Germanico
vectigali gravi illo, quibus boves Hungarici, si per Germanicas Provincias in
exteras oras depellantur,
pro
quaestoribus Hungaris vicissim, uti §-pho 87. proposueramus, stabiliretur. –
4-to. Si nec Hungaricum vinum in Germanicas ditiones, nec vicissim, ut §-pho 75.
proposuimus, nisi per axem devehi posset. – 5-to. Si retento in Germanico
vectigali gravi illo, quibus boves Hungarici, si per Germanicas Provincias in
exteras oras depellantur,
4-to. Si nec Hungaricum vinum in Germanicas ditiones, nec vicissim, ut §-pho 75.
proposuimus, nisi per axem devehi posset. – 5-to. Si retento in Germanico
vectigali gravi illo, quibus boves Hungarici, si per Germanicas Provincias in
exteras oras depellantur,
vectigali gravi illo, quibus boves Hungarici, si per Germanicas Provincias in
exteras oras depellantur,
transituali portorio,
illi articuli Turcici, qui Germanicis Provinciis per Hungariam inferuntur, in vectigali
Hungarico pari transituali portorio, ut §-pho 86. statuimus, subjicerentur.
Denique – 6-to. Si illatorum in Styriam productorum Hungaricorum pars illa, quae vendi non
potuit, in reditu tricesimam iterum dependere deberet, in vectigali vero Hungarico
Germanica producta, ut §-pho 93. proposuimus, eidem oneri reciproce
subjicerentur.
Complanatis
Turcici, qui Germanicis Provinciis per Hungariam inferuntur, in vectigali
Hungarico pari transituali portorio, ut §-pho 86. statuimus, subjicerentur.
Denique – 6-to. Si illatorum in Styriam productorum Hungaricorum pars illa, quae vendi non
potuit, in reditu tricesimam iterum dependere deberet, in vectigali vero Hungarico
Germanica producta, ut §-pho 93. proposuimus, eidem oneri reciproce
subjicerentur.
Complanatis his punctis excutiendi venirent illi articuli in quibus mutua compensatio
inferuntur, in vectigali
Hungarico pari transituali portorio, ut §-pho 86. statuimus, subjicerentur.
Denique – 6-to. Si illatorum in Styriam productorum Hungaricorum pars illa, quae vendi non
potuit, in reditu tricesimam iterum dependere deberet, in vectigali vero Hungarico
Germanica producta, ut §-pho 93. proposuimus, eidem oneri reciproce
subjicerentur.
Complanatis his punctis excutiendi venirent illi articuli in quibus mutua compensatio
locum habere potest. Qua quidem in re
quae vendi non
potuit, in reditu tricesimam iterum dependere deberet, in vectigali vero Hungarico
Germanica producta, ut §-pho 93. proposuimus, eidem oneri reciproce
subjicerentur.
Complanatis his punctis excutiendi venirent illi articuli in quibus mutua compensatio
locum habere potest. Qua quidem in re generale fortasse illud principium posset adoptari
ut, cum Hungaria naturae productis, Germanicae vero Provinciae
artefactis praevaleant, in vectigali Hungarico tales
deberet, in vectigali vero Hungarico
Germanica producta, ut §-pho 93. proposuimus, eidem oneri reciproce
subjicerentur.
Complanatis his punctis excutiendi venirent illi articuli in quibus mutua compensatio
locum habere potest. Qua quidem in re generale fortasse illud principium posset adoptari
ut, cum Hungaria naturae productis, Germanicae vero Provinciae
artefactis praevaleant, in vectigali Hungarico tales Germanicis artefactis
favores concedantur, qui aequipolleant illis,
excutiendi venirent illi articuli in quibus mutua compensatio
locum habere potest. Qua quidem in re generale fortasse illud principium posset adoptari
ut, cum Hungaria naturae productis, Germanicae vero Provinciae
artefactis praevaleant, in vectigali Hungarico tales Germanicis artefactis
favores concedantur, qui aequipolleant illis, quos Germanicum vectigal Hungaricis
productis est concessurum.
In particulari quoad importationem exoticam: 1-mo. Possent fortasse seu
Germanicae vero Provinciae
artefactis praevaleant, in vectigali Hungarico tales Germanicis artefactis
favores concedantur, qui aequipolleant illis, quos Germanicum vectigal Hungaricis
productis est concessurum.
In particulari quoad importationem exoticam: 1-mo. Possent fortasse seu
prohibitiones, seu gravia illa, quibus exotica artefacta modo subjacent,
portoria pro favore Germanicorum artefactorum in Hungarico vectigali (praeter mox
specificandos
productis est concessurum.
In particulari quoad importationem exoticam: 1-mo. Possent fortasse seu
prohibitiones, seu gravia illa, quibus exotica artefacta modo subjacent,
portoria pro favore Germanicorum artefactorum in Hungarico vectigali (praeter mox
specificandos articulos) retineri, si vicissim talia exotica naturae producta
, quibus hae Provinciae ex Hungaria provideri possunt, uti sunt cineres
clavellati, gallae quercinae, pelles
talia exotica naturae producta
, quibus hae Provinciae ex Hungaria provideri possunt, uti sunt cineres
clavellati, gallae quercinae, pelles leporinae, et
cutes bovinae, vitulinae, ovinae, et hircinae in Germanico vectigali eidem
prohibitioni aut iisdem portoriis vicissim subjiciantur.
2-do. Cum in Germanico vectigali exotica, quae pro fabricis illarum Provinciarum
necessaria sunt, materialia in consumtionali portorio alleviata sint, possent vicissim in
clavellati, gallae quercinae, pelles leporinae, et
cutes bovinae, vitulinae, ovinae, et hircinae in Germanico vectigali eidem
prohibitioni aut iisdem portoriis vicissim subjiciantur.
2-do. Cum in Germanico vectigali exotica, quae pro fabricis illarum Provinciarum
necessaria sunt, materialia in consumtionali portorio alleviata sint, possent vicissim in
Hungarico vectigali subtiliorum adminus pannorum, telae
item
cutes bovinae, vitulinae, ovinae, et hircinae in Germanico vectigali eidem
prohibitioni aut iisdem portoriis vicissim subjiciantur.
2-do. Cum in Germanico vectigali exotica, quae pro fabricis illarum Provinciarum
necessaria sunt, materialia in consumtionali portorio alleviata sint, possent vicissim in
Hungarico vectigali subtiliorum adminus pannorum, telae
item Silesiacae et Polonicae, pro quibus populi hi
copiosiora vina Hungarica
in Germanico vectigali eidem
prohibitioni aut iisdem portoriis vicissim subjiciantur.
2-do. Cum in Germanico vectigali exotica, quae pro fabricis illarum Provinciarum
necessaria sunt, materialia in consumtionali portorio alleviata sint, possent vicissim in
Hungarico vectigali subtiliorum adminus pannorum, telae
item Silesiacae et Polonicae, pro quibus populi hi
copiosiora vina Hungarica eveherent, portoria ab eadem proportione alleviari.
pro quibus populi hi
copiosiora vina Hungarica eveherent, portoria ab eadem proportione alleviari.
Quoadinductionem
haereditariam: posset Germanicis artefactis levius tantisper
portorium in vectigali Hungarico defigi, quam vicissim: ita tamen, ut e contra
Hungaricis productis in Germanico vectigali levius ab eadem proportione
portorium defigatur, quam vicissim.
Quoad eductionem ad extra: in casu illo, quo
Quoadinductionem
haereditariam: posset Germanicis artefactis levius tantisper
portorium in vectigali Hungarico defigi, quam vicissim: ita tamen, ut e contra
Hungaricis productis in Germanico vectigali levius ab eadem proportione
portorium defigatur, quam vicissim.
Quoad eductionem ad extra: in casu illo, quo Germanicae Provinciae
necessariorum pro fabricis suis crudorum materialium, quae Hungaria suppeditare
portorium in vectigali Hungarico defigi, quam vicissim: ita tamen, ut e contra
Hungaricis productis in Germanico vectigali levius ab eadem proportione
portorium defigatur, quam vicissim.
Quoad eductionem ad extra: in casu illo, quo Germanicae Provinciae
necessariorum pro fabricis suis crudorum materialium, quae Hungaria suppeditare potest,
defectum re ipsa paterentur, posset horum eductio ad extra per
administrationem Hungaricam ad certum aequanimem terminum
per administrationem
Germanicam perinde prohibeatur.
Quoad eductionem haereditariam: posset illorum materialium Hungaricorum,
quibus Germanicae fabricae praecipue indigent, essituale portorium in Hungarico vectigali
minus defigi, ita ut vicissim in Germanico vectigali, illis fabricatis Germanicis, quibus
Hungaria plurimum eget, v. gr. ferreis artefactis, levius perinde essituale portorium
defigatur.
Quoad transitum:
Quoad eductionem haereditariam: posset illorum materialium Hungaricorum,
quibus Germanicae fabricae praecipue indigent, essituale portorium in Hungarico vectigali
minus defigi, ita ut vicissim in Germanico vectigali, illis fabricatis Germanicis, quibus
Hungaria plurimum eget, v. gr. ferreis artefactis, levius perinde essituale portorium
defigatur.
Quoad transitum: pro casu illo, quo merces exoticae in aliam iterum exoticam
defigi, ita ut vicissim in Germanico vectigali, illis fabricatis Germanicis, quibus
Hungaria plurimum eget, v. gr. ferreis artefactis, levius perinde essituale portorium
defigatur.
Quoad transitum: pro casu illo, quo merces exoticae in aliam iterum exoticam
Provinciam seu per Hungariam, seu per Germanicas Provincias transponuntur, nullus potest
esse mutuae compensationi locus. Quare pro hoc casu interest, ut aequale quoad omnes
articulos transitus portorium pro utroque hoc Monarchiae
transponuntur, nullus potest
esse mutuae compensationi locus. Quare pro hoc casu interest, ut aequale quoad omnes
articulos transitus portorium pro utroque hoc Monarchiae membro stabiliatur.
Dum vero exoticae merces seu per Germanicas Provincias in Hungariam, seu vicissim pro
consumtione inferuntur, expediret fortasse, ut liber ab utrinque transitus
admittatur. Quodsi tamen id rationibus Aerarii Regii obstare videretur, posset hic quoque
mutua compensatio ita institui, ut septemtrionalibus
admittatur. Quodsi tamen id rationibus Aerarii Regii obstare videretur, posset hic quoque
mutua compensatio ita institui, ut septemtrionalibus et
occidentalibus mercibus, quae per Germanicas Provincias Hungariae pro
consumtione inferuntur, in vectigali Germanico idem transituale portorium imponatur, quod
Hungaricum vectigal orientalibus mercibus, quae vicissim per Hungariam in
Germanicas Provincias invehuntur, v. gr. lanae macedonicae, gosypio, aliisque turcicis
articulis imponet.
et
occidentalibus mercibus, quae per Germanicas Provincias Hungariae pro
consumtione inferuntur, in vectigali Germanico idem transituale portorium imponatur, quod
Hungaricum vectigal orientalibus mercibus, quae vicissim per Hungariam in
Germanicas Provincias invehuntur, v. gr. lanae macedonicae, gosypio, aliisque turcicis
articulis imponet.
His quoque punctis complanatis, posset deinde principium illud adoptari, ut quoad
reliquos indifferentes tam exoticos, quam et
quoque punctis complanatis, posset deinde principium illud adoptari, ut quoad
reliquos indifferentes tam exoticos, quam et haereditarios articulos, qui sub
mutuam compensationem cadere non possunt, aequalia tam consumtionis, quam et eductionis
portoria in utroque vectigali defigantur, una vero proposita superius in §§-phis
projecti hujus 67.
79.
80.
89.
90.
92. et 94. principia veluti utrique parti
adoptari, ut quoad
reliquos indifferentes tam exoticos, quam et haereditarios articulos, qui sub
mutuam compensationem cadere non possunt, aequalia tam consumtionis, quam et eductionis
portoria in utroque vectigali defigantur, una vero proposita superius in §§-phis
projecti hujus 67.
79.
80.
89.
90.
92. et 94. principia veluti utrique parti applicabilia in utroque
vectigali adoptentur. Principia vero
utroque vectigali defigantur, una vero proposita superius in §§-phis
projecti hujus 67.
79.
80.
89.
90.
92. et 94. principia veluti utrique parti applicabilia in utroque
vectigali adoptentur. Principia vero in §§-phis 69.
77.
80.
91. et 95. veluti Hungariae particularia pro Hungarico tantum
vectigali retineantur.
Fieret hac ratione
in §§-phis
projecti hujus 67.
79.
80.
89.
90.
92. et 94. principia veluti utrique parti applicabilia in utroque
vectigali adoptentur. Principia vero in §§-phis 69.
77.
80.
91. et 95. veluti Hungariae particularia pro Hungarico tantum
vectigali retineantur.
Fieret hac ratione ut Hungaricum Germanico commercio non subordinetur, sed
floris naturalem et longe solidiorem
ex ipsa Hungariae prosperitate basim accipiat; fieret denique ut ipsa Monarchia, si loco
unius florentis, alterius vero languidi membri utrumque a
proportione validum efficiatur, majores in complexu vires acquirat.
Articulus XXX.
Articulus XXX.
sui habet,
commerciales vias praeferenter instaurare et postquam instauratae sunt
conservare obligatur. Post has aliis collateralibus commercialibus,
postalibus, item et militaribus viis curam impendere debet. In
privatas, quae majorem tantum itinerationis commoditatem pro objecto habent,
nonnisi postremo loco laborem impendere liceat. Vias autem tales quae unice in beneficium
adjacentis alicujus Germanicae Provinciae, Regno vero in detrimentum cederent,
postalibus, item et militaribus viis curam impendere debet. In
privatas, quae majorem tantum itinerationis commoditatem pro objecto habent,
nonnisi postremo loco laborem impendere liceat. Vias autem tales quae unice in beneficium
adjacentis alicujus Germanicae Provinciae, Regno vero in detrimentum cederent, contigui
comitatus per sui gremium continuare non obligantur.
Motiva.
Hactenus nulla quoad objectum viarum legis provisio exstitit, et
viis curam impendere debet. In
privatas, quae majorem tantum itinerationis commoditatem pro objecto habent,
nonnisi postremo loco laborem impendere liceat. Vias autem tales quae unice in beneficium
adjacentis alicujus Germanicae Provinciae, Regno vero in detrimentum cederent, contigui
comitatus per sui gremium continuare non obligantur.
Motiva.
Hactenus nulla quoad objectum viarum legis provisio exstitit, et ideo negotium hoc per
administrationem publicam tantum pro re nata
publicam tantum pro re nata curabatur. Expedit itaque ut legislatio circa
hoc quoque objectum aliqua principia defigat, juxta quae opus hoc per totum Regnum
aequaliter procuretur.
Quod nulla amplior tantisper regio viis commercialibus carere possit, jam in Elaborato
status actualis §-pho 68. ostendimus. Et vero non potest commercium fortuito
exsiccandarum per temperiem aëris viarum casui committi. Saepe in vere et autumno, quo
illae, ni instauratae sint, plurimum impeditae esse solent; maxima eductionis
aequaliter procuretur.
Quod nulla amplior tantisper regio viis commercialibus carere possit, jam in Elaborato
status actualis §-pho 68. ostendimus. Et vero non potest commercium fortuito
exsiccandarum per temperiem aëris viarum casui committi. Saepe in vere et autumno, quo
illae, ni instauratae sint, plurimum impeditae esse solent; maxima eductionis occasio se
offert, idque tempore vigentis in Italia aut Gallia frumenti caristiae plerumque evenire
consuevit. Non raro media aestate pluviae et exundationes vias ita
68. ostendimus. Et vero non potest commercium fortuito
exsiccandarum per temperiem aëris viarum casui committi. Saepe in vere et autumno, quo
illae, ni instauratae sint, plurimum impeditae esse solent; maxima eductionis occasio se
offert, idque tempore vigentis in Italia aut Gallia frumenti caristiae plerumque evenire
consuevit. Non raro media aestate pluviae et exundationes vias ita corrumpunt, ut
constitutae jam sub transportu merces pro stipulato termino ad locum destinationis suae
pertingere non possint; id quod
Et ideo
viarum reparatio, quamquam nulla adhuc lex obligatoria exstiterit, hactenus etiam sponte
curabatur.
Verum cum nulla jurisdictio omnes, quas curare sua interest, vias simul perficere
potuerit, circa ipsum laboris hujus ordinem magna hactenus in Regno varietas viguit.
Urgebantur potissimum postales viae, tamquam commeatui publico deservientes;
status militaris quandoque pervicit ut aliquae suscipiendis tantum per
intervalla transennis deserviturae viae, cum neglectu aliarum,
ad privatam
internae tantum itinerationis commoditatem pertinent, aliis postpositis, elaboratae
fuerint. Interest itaque, ut ipsarum viarum praeferentia lege definiatur.
Sicut commerciales, ut in jam provocato Elaborato et §-pho
ostendimus, ita etiam postales viae in capitales et
collaterales dividuntur. Capitales Hungarici commercii ductus,
utpote Vienna, et respective Posonio ad littorale, nec
pertinent, aliis postpositis, elaboratae
fuerint. Interest itaque, ut ipsarum viarum praeferentia lege definiatur.
Sicut commerciales, ut in jam provocato Elaborato et §-pho
ostendimus, ita etiam postales viae in capitales et
collaterales dividuntur. Capitales Hungarici commercii ductus,
utpote Vienna, et respective Posonio ad littorale, nec non in Transilvaniam; item e
littorali ad limites Galliciae, alioquin una capitalem postae
provocato Elaborato et §-pho
ostendimus, ita etiam postales viae in capitales et
collaterales dividuntur. Capitales Hungarici commercii ductus,
utpote Vienna, et respective Posonio ad littorale, nec non in Transilvaniam; item e
littorali ad limites Galliciae, alioquin una capitalem postae cursum efficiunt; adeoque de
his vix dubitari potest, quod prae militaribus viis, utpote quae transennis
et transportando bellico commeatui per intervalla tantum
Dantur tamen adjacentes Germanicis Provinciis comitatus, quos nullos capitalium illorum
ductuum contingit, sed qui potissimum cum aliquo adjacentis Germanicae Provinciae emporio
commercium exercent. Respectu horum, ut ducens ad tale emporium via, etiamsi nullus in illa
postalis cursus existat, pro principali reputetur, et prae alia seu
collaterali postali, seu etiam militari via praeferenter
curetur, justum videtur. Et hoc sensu accipi debet prima propositae legis pars, ut
seu etiam militari via praeferenter
curetur, justum videtur. Et hoc sensu accipi debet prima propositae legis pars, ut
principales commerciales viae praeferenter curentur.
Pro collateralibus commercialibus viis, ut in provocato Elaborato et
§-pho explicatum est, illae reputantur, quae ex emporio aliquo seu ad capitalem
ductum, seu ad aliquam fluvialis navigationis stationem ducunt. Inter has item
postales et militares vias, quasnam praeferenter
internam ipsius comitatus communicationem majoremque itinerationis
commoditatem respiciunt, et pro privatis considerantur, quibus nonnisi
postrema series assignari potest.
Caeterum ordinarie quidem facilis inter advicinantes provincias communicatio in
reciprocum beneficium cedere solet. Sunt tamen casus in quibus via aliqua uni tantum parti
utilis, alteri noxia est. In ejusmodi casu justum non est, ut posterior haec jurisdictio ad
continuandam in sui gremio talem viam cogatur. Recens ejus exemplum est in via
commoditatem respiciunt, et pro privatis considerantur, quibus nonnisi
postrema series assignari potest.
Caeterum ordinarie quidem facilis inter advicinantes provincias communicatio in
reciprocum beneficium cedere solet. Sunt tamen casus in quibus via aliqua uni tantum parti
utilis, alteri noxia est. In ejusmodi casu justum non est, ut posterior haec jurisdictio ad
continuandam in sui gremio talem viam cogatur. Recens ejus exemplum est in via Metlicensi;
incolae enim Carnioliae videntes, quod reserata
quibus nonnisi
postrema series assignari potest.
Caeterum ordinarie quidem facilis inter advicinantes provincias communicatio in
reciprocum beneficium cedere solet. Sunt tamen casus in quibus via aliqua uni tantum parti
utilis, alteri noxia est. In ejusmodi casu justum non est, ut posterior haec jurisdictio ad
continuandam in sui gremio talem viam cogatur. Recens ejus exemplum est in via Metlicensi;
incolae enim Carnioliae videntes, quod reserata jam per littorale Hungaricum directa
exotica importatione
ordinarie quidem facilis inter advicinantes provincias communicatio in
reciprocum beneficium cedere solet. Sunt tamen casus in quibus via aliqua uni tantum parti
utilis, alteri noxia est. In ejusmodi casu justum non est, ut posterior haec jurisdictio ad
continuandam in sui gremio talem viam cogatur. Recens ejus exemplum est in via Metlicensi;
incolae enim Carnioliae videntes, quod reserata jam per littorale Hungaricum directa
exotica importatione exoticorum articulorum inductio per Carolinam Carlostadium cursum
accipere incipiat,
in
reciprocum beneficium cedere solet. Sunt tamen casus in quibus via aliqua uni tantum parti
utilis, alteri noxia est. In ejusmodi casu justum non est, ut posterior haec jurisdictio ad
continuandam in sui gremio talem viam cogatur. Recens ejus exemplum est in via Metlicensi;
incolae enim Carnioliae videntes, quod reserata jam per littorale Hungaricum directa
exotica importatione exoticorum articulorum inductio per Carolinam Carlostadium cursum
accipere incipiat, tantum ut id efficiant, ne per littorale Hungaricum
propositum suum succedat, tota via
Carolina, et copiosus, qui se juxta eam sub unica procurandae sibi e
beneficio vecturisationis subsistentiae confidentia defixit, populus uno ictu ruinaretur,
non videtur comitatus ille ad viam hanc in proprium suum detrimentum conservandam cogi
posse.
§ 98.
Quae viae ad quam harum classium in singula jurisdictione pertineant, adeoque specificum
in conformitate jam praestabilitae
subsistentiae confidentia defixit, populus uno ictu ruinaretur,
non videtur comitatus ille ad viam hanc in proprium suum detrimentum conservandam cogi
posse.
§ 98.
Quae viae ad quam harum classium in singula jurisdictione pertineant, adeoque specificum
in conformitate jam praestabilitae praeferentiae laboris viarum ordinem, uti et
accomodam respectivis localibus situationibus constructionis earum normam sua Majestas
Sacratissima auditis praevie
non videtur comitatus ille ad viam hanc in proprium suum detrimentum conservandam cogi
posse.
§ 98.
Quae viae ad quam harum classium in singula jurisdictione pertineant, adeoque specificum
in conformitate jam praestabilitae praeferentiae laboris viarum ordinem, uti et
accomodam respectivis localibus situationibus constructionis earum normam sua Majestas
Sacratissima auditis praevie sufficienter localibus jurisdictionibus, via Consilii
Capitales commercii Hungarici ductus, qui ad tres praecipuos externae
eductionis passus, Poloniam, Valachiam, et
Moldaviam; nec non Littorale ducunt, res ipsa jam stabilivit. In
his parum jam ad perfectionem desiderari, conservationique tantum viarum harum intendendum
esse, in jam provocato Elaborato et §-pho ostendimus. Circa illas etiam, quae ex
adjacentibus Germanicis Provinciis comitatibus in vicina harum emporia ducunt,
eductionis passus, Poloniam, Valachiam, et
Moldaviam; nec non Littorale ducunt, res ipsa jam stabilivit. In
his parum jam ad perfectionem desiderari, conservationique tantum viarum harum intendendum
esse, in jam provocato Elaborato et §-pho ostendimus. Circa illas etiam, quae ex
adjacentibus Germanicis Provinciis comitatibus in vicina harum emporia ducunt, vias, quas
perinde pro principalibus declaravimus, vix aliqua subversari potest
difficultas;
ducunt, res ipsa jam stabilivit. In
his parum jam ad perfectionem desiderari, conservationique tantum viarum harum intendendum
esse, in jam provocato Elaborato et §-pho ostendimus. Circa illas etiam, quae ex
adjacentibus Germanicis Provinciis comitatibus in vicina harum emporia ducunt, vias, quas
perinde pro principalibus declaravimus, vix aliqua subversari potest
difficultas; verum quoad collaterales, quae ex aliquo emporio in
capitales ductus vergunt, uti et
illas etiam, quae ex
adjacentibus Germanicis Provinciis comitatibus in vicina harum emporia ducunt, vias, quas
perinde pro principalibus declaravimus, vix aliqua subversari potest
difficultas; verum quoad collaterales, quae ex aliquo emporio in
capitales ductus vergunt, uti et postales, et
militares, vias, plures jam quaestiones exoriri possunt, veluti an emanaturum
inde beneficium necessarias in ejusmodi labores impensas compensaturum sit? Qua viam
verum quoad collaterales, quae ex aliquo emporio in
capitales ductus vergunt, uti et postales, et
militares, vias, plures jam quaestiones exoriri possunt, veluti an emanaturum
inde beneficium necessarias in ejusmodi labores impensas compensaturum sit? Qua viam
ejusmodi ducere expediat? et similia. Haec decidere utique ad executivam
pertinet potestatem; haec autem, ut id praestet, circumstantialem de singula ejusmodi via
informationem capere debet. Norma
ad potestatem executivam pertinet hanc etiam auditis localibus jurisdictionibus
determinare. Caeterum omnia quidem haec ad usque etiam eodem tramite procedebant, cum tamen
id nulla hactenus lege constitutum fuerit, rationibus publici conducere videtur, ut id
quoque in legem diserte referatur.
§ 99.
Omnes hae viae interea, donec fundus publicus constabilitus fuerit, gratuitis, uti
hactenus usus invaluit, laboratoribus perficiantur. Ne tamen id in sensibile plebis
ut id
quoque in legem diserte referatur.
§ 99.
Omnes hae viae interea, donec fundus publicus constabilitus fuerit, gratuitis, uti
hactenus usus invaluit, laboratoribus perficiantur. Ne tamen id in sensibile plebis
aggravium vergat, una domus non plures quam 24 manuales, aut 12 jugales operas ita praestare
teneatur, ut in quantum opus hoc minus populosis domibus onerosum foret, comitatus partem
ejus aliis magis populosis adjicere, resultaturam tamen per hanc
hae viae interea, donec fundus publicus constabilitus fuerit, gratuitis, uti
hactenus usus invaluit, laboratoribus perficiantur. Ne tamen id in sensibile plebis
aggravium vergat, una domus non plures quam 24 manuales, aut 12 jugales operas ita praestare
teneatur, ut in quantum opus hoc minus populosis domibus onerosum foret, comitatus partem
ejus aliis magis populosis adjicere, resultaturam tamen per hanc quottam clavim
nunquam transgredi possit. Labor etiam viarum tempore messis, falcaturae, et vindemiae
nonnisi in
ut in quantum opus hoc minus populosis domibus onerosum foret, comitatus partem
ejus aliis magis populosis adjicere, resultaturam tamen per hanc quottam clavim
nunquam transgredi possit. Labor etiam viarum tempore messis, falcaturae, et vindemiae
nonnisi in extrema forte necessitate suscipiatur.
Motiva.
Gratuiti pro viis publicis laboratores hactenus usu tantum
invaluerunt. Nemo piorum patriae civium est,
huic illos etiam laboratores imputandos esse
infra propositura sit, qui ad removenda navigationis impedimenta necessarii erunt; caeterum
plebs onus hoc minus sentiet, si messis, falcatura et
vindemia a labore excipiatur. In aliquibus comitatibus usus hic jam invaluit,
ut duo sint laboris viarum termini, quorum singulus per sex hebdomadas durat. Primus in
Majo et Junio, alter in Augusto et
Septembri. Cum hac ratione singula domus
caeterum
plebs onus hoc minus sentiet, si messis, falcatura et
vindemia a labore excipiatur. In aliquibus comitatibus usus hic jam invaluit,
ut duo sint laboris viarum termini, quorum singulus per sex hebdomadas durat. Primus in
Majo et Junio, alter in Augusto et
Septembri. Cum hac ratione singula domus quottam suam in duabus ratis
depurare possit, experientia ipsa docet onus hoc plebi sensibile non evenire, et tamen
falcatura et
vindemia a labore excipiatur. In aliquibus comitatibus usus hic jam invaluit,
ut duo sint laboris viarum termini, quorum singulus per sex hebdomadas durat. Primus in
Majo et Junio, alter in Augusto et
Septembri. Cum hac ratione singula domus quottam suam in duabus ratis
depurare possit, experientia ipsa docet onus hoc plebi sensibile non evenire, et tamen
notabilem viarum quantitatem cum quotta hac perfici posse.
comitatibus usus hic jam invaluit,
ut duo sint laboris viarum termini, quorum singulus per sex hebdomadas durat. Primus in
Majo et Junio, alter in Augusto et
Septembri. Cum hac ratione singula domus quottam suam in duabus ratis
depurare possit, experientia ipsa docet onus hoc plebi sensibile non evenire, et tamen
notabilem viarum quantitatem cum quotta hac perfici posse.
§ 100.
Necessaria in viis non
domus quottam suam in duabus ratis
depurare possit, experientia ipsa docet onus hoc plebi sensibile non evenire, et tamen
notabilem viarum quantitatem cum quotta hac perfici posse.
§ 100.
Necessaria in viis non teloniatis pro pontibus ligna adjacentia dominia juxta aequanimem
comitatus repartitionem subministrabunt.
Motivum.
Viae publicae non tantum plebis, sed nobilium etiam usui perinde deserviunt. Cum hi
insuper
Motivum.
Viae publicae non tantum plebis, sed nobilium etiam usui perinde deserviunt. Cum hi
insuper immunitate a teloniis gaudeant, non dubitavit Deputatio quod exiguum hoc bono
publico sacrificium ultro facturi sint, praesertim cum usus hic in nonnullis comitatibus
alioquin sponte invaluerit. Quodsi enim necessaria pro omnibus, qui in viis publicis
situantur, pontibus ligna, e Cassa Domestica comparari deberent, plebem totum et laboris,
et expensarum onus maneret, cui sustinendo in comitatibus illis, qui
deserviunt. Cum hi
insuper immunitate a teloniis gaudeant, non dubitavit Deputatio quod exiguum hoc bono
publico sacrificium ultro facturi sint, praesertim cum usus hic in nonnullis comitatibus
alioquin sponte invaluerit. Quodsi enim necessaria pro omnibus, qui in viis publicis
situantur, pontibus ligna, e Cassa Domestica comparari deberent, plebem totum et laboris,
et expensarum onus maneret, cui sustinendo in comitatibus illis, qui longos et
commercialium, et postalium et militarium viarum tractus habent, eadem minime
praesertim cum usus hic in nonnullis comitatibus
alioquin sponte invaluerit. Quodsi enim necessaria pro omnibus, qui in viis publicis
situantur, pontibus ligna, e Cassa Domestica comparari deberent, plebem totum et laboris,
et expensarum onus maneret, cui sustinendo in comitatibus illis, qui longos et
commercialium, et postalium et militarium viarum tractus habent, eadem minime
sufficeret.
§ 101.
Pontes in capitalibus ductibus super fluviis Danubio, Tibisco, Mura,
et expensarum onus maneret, cui sustinendo in comitatibus illis, qui longos et
commercialium, et postalium et militarium viarum tractus habent, eadem minime
sufficeret.
§ 101.
Pontes in capitalibus ductibus super fluviis Danubio, Tibisco, Mura, Dravo, Savo, et Colapi constructi, aut construendi, si per privatos e proventu
moderatae tariffae debite sustineri non possint, per publicum ad rationem
Commercialis Fundi ita
ad rationem
Commercialis Fundi ita recipiantur, ut id, quod e proventu teloniali defecerit, exinde
suppleatur.
Motiva.
Naula cursum Commercii ita impediunt, ut hujus incrementum ne sperari quidem possit,
donec haec in capitalibus ductibus, praesertim majori numero subsistunt.
Constat quod ante non multos adhuc annos primum capitalem commercii Hungarici
ductum Vienna et Posonio ad littorale quatuor naula impediverint, in Mura,
sperari quidem possit,
donec haec in capitalibus ductibus, praesertim majori numero subsistunt.
Constat quod ante non multos adhuc annos primum capitalem commercii Hungarici
ductum Vienna et Posonio ad littorale quatuor naula impediverint, in Mura,
Dravo, Savo, et Colapi; sed et constat quod
languidus fuerit tempore illo commercii cursus. Post instratos pontibus fluvios illos
commercium in hoc ductu in duplo adminus accrevit. Si neglectis his
Vienna et Posonio ad littorale quatuor naula impediverint, in Mura,
Dravo, Savo, et Colapi; sed et constat quod
languidus fuerit tempore illo commercii cursus. Post instratos pontibus fluvios illos
commercium in hoc ductu in duplo adminus accrevit. Si neglectis his pontibus naula denuo
reducantur, ejus cursus ab eadem certe proportione diminuetur. Verum pontium in magnis his
fluviis seu erectio, seu conservatio adeo sumtuosa est, ut e proventu
moderatae
Posonio ad littorale quatuor naula impediverint, in Mura,
Dravo, Savo, et Colapi; sed et constat quod
languidus fuerit tempore illo commercii cursus. Post instratos pontibus fluvios illos
commercium in hoc ductu in duplo adminus accrevit. Si neglectis his pontibus naula denuo
reducantur, ejus cursus ab eadem certe proportione diminuetur. Verum pontium in magnis his
fluviis seu erectio, seu conservatio adeo sumtuosa est, ut e proventu
moderatae tariffae vix
et constat quod
languidus fuerit tempore illo commercii cursus. Post instratos pontibus fluvios illos
commercium in hoc ductu in duplo adminus accrevit. Si neglectis his pontibus naula denuo
reducantur, ejus cursus ab eadem certe proportione diminuetur. Verum pontium in magnis his
fluviis seu erectio, seu conservatio adeo sumtuosa est, ut e proventu
moderatae tariffae vix sustineri possit; si autem haec nimis elevetur,
indubitatum commercii cursui adfert impedimentum. Recens est prioris propositionis exemplum
magnis his
fluviis seu erectio, seu conservatio adeo sumtuosa est, ut e proventu
moderatae tariffae vix sustineri possit; si autem haec nimis elevetur,
indubitatum commercii cursui adfert impedimentum. Recens est prioris propositionis exemplum
in ponte Dravano Varasdinensi. Hujus enim administrationem comitatus ejusdem nominis ante
paucos annos susceperat, et licet tam in constructione, quam et in conservatione ejus
subsidio gratuitorum lavoratorum usus sit, tantas tamen insper habuit expensas, ut ad
sustineri possit; si autem haec nimis elevetur,
indubitatum commercii cursui adfert impedimentum. Recens est prioris propositionis exemplum
in ponte Dravano Varasdinensi. Hujus enim administrationem comitatus ejusdem nominis ante
paucos annos susceperat, et licet tam in constructione, quam et in conservatione ejus
subsidio gratuitorum lavoratorum usus sit, tantas tamen insper habuit expensas, ut ad
antevertendam plebis ruinam clementiam Principis implorare coactus sit, quo pontem hunc sub
cameralem administrationem recipere
haec nimis elevetur,
indubitatum commercii cursui adfert impedimentum. Recens est prioris propositionis exemplum
in ponte Dravano Varasdinensi. Hujus enim administrationem comitatus ejusdem nominis ante
paucos annos susceperat, et licet tam in constructione, quam et in conservatione ejus
subsidio gratuitorum lavoratorum usus sit, tantas tamen insper habuit expensas, ut ad
antevertendam plebis ruinam clementiam Principis implorare coactus sit, quo pontem hunc sub
cameralem administrationem recipere dignetur, id quod superiori anno
proprietarius talis pontis e proventu moderatae tariffae
eum debite sustinere non possit, is ad rationem fundi publici recipiatur. Felix pontis
Pestiensis inter duas jam utcunque florentes civitates situatio facit, ut
etiamsi gravis ejus moderna tariffa in favorem commercii tantisper diminuatur, e proventu
tamen suo facile possit sustineri. Tibiscanus ad Szolnok, Muranus
et Dravanus pons jam alioquin sub administratione Camerali constituuntur;
agitur itaque de Savano
pons jam alioquin sub administratione Camerali constituuntur;
agitur itaque de Savano tantum et Colapiano, quos Civitates
Zagrabiensis et Carlostadiensis haud diu amplius sustinere poterunt, et si quem fortasse
adhuc alium in fluviis his pontem commercii cursus successive requirat. Verum donec horum
seu sumtuosior reparatio, seu etiam nova constructio necessaria sit, fundus etiam publicus
ad talem consistentiam ponendus speratur, ut onus hoc facile supportare possit; interest
autem, ut
etiam lege provideatur.
Articulus XXXI.
ejusmodi saepius quidem jam susceptae sunt. Certum tamen est, quod
complura illegalia telonia partim adhuc vigeant, partim post investigationes illas
irrepserint. Interest itaque novas ad effectum tot patriarum legum investigationes
suscipere.
In sensu legum Regni telonia usu acquiri non possunt, sed proprietarii tenore
Articulorum 23. Sigismundi Decr. VI.
Art. 87. Vladisl. Decr.
ut ubi olim ponte opus fuit, nunc is
necessarius non sit; privilegia itaque ejusmodi, tamquam merito destituta,
suapte evanescere debent.
Caeterum privilegium telonii plerumque loco affixum est, adeoque si meritum
telonii in loco privilegiali cesset, non potest illud alteri loco applicari. Itaque
translata etiam ejusmodi telonia cassari debent, nisi forte privilegium adeo generale sit,
ut privilegiato in quocunque terrarum suarum loco telonium erigendi facultas concedatur;
tunc enim
telonii plerumque loco affixum est, adeoque si meritum
telonii in loco privilegiali cesset, non potest illud alteri loco applicari. Itaque
translata etiam ejusmodi telonia cassari debent, nisi forte privilegium adeo generale sit,
ut privilegiato in quocunque terrarum suarum loco telonium erigendi facultas concedatur;
tunc enim tenor privilegii relate ad loca, quae meritum telonii habent, observari debet.
§ 103.
In reliquis teloniis
sit,
ut privilegiato in quocunque terrarum suarum loco telonium erigendi facultas concedatur;
tunc enim tenor privilegii relate ad loca, quae meritum telonii habent, observari debet.
§ 103.
In reliquis teloniis conscribant parte ex una actuale singuli telonii onus, parte vero ex alia eruendum e sexennali diametro proventum. Quo facto relicta pro lucro
proprietarii una tertia correspondens reliquis duabus tertiis seu in pontibus, seu in viis
§ 103.
In reliquis teloniis conscribant parte ex una actuale singuli telonii onus, parte vero ex alia eruendum e sexennali diametro proventum. Quo facto relicta pro lucro
proprietarii una tertia correspondens reliquis duabus tertiis seu in pontibus, seu in viis
onus justo calculo exscindant.
Motiva.
Quod privilegium telonii sit partim lucrosum, partim vero
onerosum paulo ante ostendimus; ut justa inter lucrum et
In reliquis teloniis conscribant parte ex una actuale singuli telonii onus, parte vero ex alia eruendum e sexennali diametro proventum. Quo facto relicta pro lucro
proprietarii una tertia correspondens reliquis duabus tertiis seu in pontibus, seu in viis
onus justo calculo exscindant.
Motiva.
Quod privilegium telonii sit partim lucrosum, partim vero
onerosum paulo ante ostendimus; ut justa inter lucrum et
vel spatium, quod sub categoriam
accessus et recessus cadere debeat, per orgias
determinaverit. Et ideo variae hac de re quaestiones, et frequentes inter jurisdictiones
publicas et teloniorum possessores differentiae, ut in jam provocato Elaborato et
§-pho ostendimus, suboriuntur. Sed et secus provisio haec non praebet justam inter
ipsa teloniata dominia proportionis mensuram. Cui enim in loco minus frequentato longior
pons obtigit, is minus privilegii sui beneficium sentit
et frequentes inter jurisdictiones
publicas et teloniorum possessores differentiae, ut in jam provocato Elaborato et
§-pho ostendimus, suboriuntur. Sed et secus provisio haec non praebet justam inter
ipsa teloniata dominia proportionis mensuram. Cui enim in loco minus frequentato longior
pons obtigit, is minus privilegii sui beneficium sentit quam alter, cui brevior pons in
loco frequentioris commeatus obvenit. Eandem improportionem majus etiam aut minus lignorum
et materialium locale pretium inducit. Interest itaque
et
§-pho ostendimus, suboriuntur. Sed et secus provisio haec non praebet justam inter
ipsa teloniata dominia proportionis mensuram. Cui enim in loco minus frequentato longior
pons obtigit, is minus privilegii sui beneficium sentit quam alter, cui brevior pons in
loco frequentioris commeatus obvenit. Eandem improportionem majus etiam aut minus lignorum
et materialium locale pretium inducit. Interest itaque ut onus telonii certae potius
proventus quantitati quam fortuito localis situationis casui commensuretur. Fiet hac
evadat, sicque omnes ea de re quaestiones inter
comitatus et teloniata dominia praescindantur, et justa inter ipsos teloniorum possessores
proportio inducatur: ad eruendum justum proventuum diametrum deberent quidem teloniati
sexennales rationes exhibere; verum cum in casu investigationis teloniorum eos lex ad
productionem plane privilegii obstringat, exhibitionem rationum eo minus difficultare
possunt.
Eruta hac ratione justa proventuum quantitate, defalcataque in lucrum proprietarii una
tertia, pronum deinde
teloniati
sexennales rationes exhibere; verum cum in casu investigationis teloniorum eos lex ad
productionem plane privilegii obstringat, exhibitionem rationum eo minus difficultare
possunt.
Eruta hac ratione justa proventuum quantitate, defalcataque in lucrum proprietarii una
tertia, pronum deinde erit e locali materialium et operarum pretio determinare, an? et si
ita, quantum viae spatium titulo accessus et recessus
proprietario exscindi debeat?
Caeterum an plus vel
104.
Eadem occasione proprietarios ad telonia zelo boni publici sponte cedenda disponere
conentur. De qualicunque tamen succesu comitatus adaequatas Consilio Locumtenentiali
relationes praestent; istud vero iis combinatis planum efformet super eo: quibus in locis?
et cum quali tariffa? in casum reperiendi pro redimendis in capitalibus adminus ductibus
privatorum, qui iis sponte decedere noluerint, teloniis fundi, telonia
publica ita constitui possent, ut illa nec commercium
proprietarios ad telonia zelo boni publici sponte cedenda disponere
conentur. De qualicunque tamen succesu comitatus adaequatas Consilio Locumtenentiali
relationes praestent; istud vero iis combinatis planum efformet super eo: quibus in locis?
et cum quali tariffa? in casum reperiendi pro redimendis in capitalibus adminus ductibus
privatorum, qui iis sponte decedere noluerint, teloniis fundi, telonia
publica ita constitui possent, ut illa nec commercium premant, et tamen
notabilem pro
boni publici sponte cedenda disponere
conentur. De qualicunque tamen succesu comitatus adaequatas Consilio Locumtenentiali
relationes praestent; istud vero iis combinatis planum efformet super eo: quibus in locis?
et cum quali tariffa? in casum reperiendi pro redimendis in capitalibus adminus ductibus
privatorum, qui iis sponte decedere noluerint, teloniis fundi, telonia
publica ita constitui possent, ut illa nec commercium premant, et tamen
notabilem pro reparatione viarum harum fundum
privatorum, qui iis sponte decedere noluerint, teloniis fundi, telonia
publica ita constitui possent, ut illa nec commercium premant, et tamen
notabilem pro reparatione viarum harum fundum efficiant; planum vero hoc in proximis
comitiis referatur.
Motiva.
Deputatio haec tantam in patriotico regnicolarum zelo confidentiam collocavit, ut
proponere non dubitaverit quo teloniorum possessores ad cedenda sponte telonia per
comitatus
constitui possent, ut illa nec commercium premant, et tamen
notabilem pro reparatione viarum harum fundum efficiant; planum vero hoc in proximis
comitiis referatur.
Motiva.
Deputatio haec tantam in patriotico regnicolarum zelo confidentiam collocavit, ut
proponere non dubitaverit quo teloniorum possessores ad cedenda sponte telonia per
comitatus disponantur. Ad propositionem hanc faciendam ea etiam consideratio illam
permovit, quod sibi polliceri non possit
et civitates suae eatenus immunitati ultro
renunciarent, possent substituenda iis telonia publica ita regulari, ut nec
commercium premant, et tamen sufficientem pro conservandis adminus capitalibus
commercialibus viis fundum praebeant, uti id in aliis Regnis evenire constat. In hunc casum
utique ad partes Consilii Locumtenentialis pertineret, combinatis omnium comitatuum
relationibus planum efformare, ubi et cum quali tariffa telonia publica defigi deberent, ad
id, ut propositi duo fines obtineantur. Ut
ultro
renunciarent, possent substituenda iis telonia publica ita regulari, ut nec
commercium premant, et tamen sufficientem pro conservandis adminus capitalibus
commercialibus viis fundum praebeant, uti id in aliis Regnis evenire constat. In hunc casum
utique ad partes Consilii Locumtenentialis pertineret, combinatis omnium comitatuum
relationibus planum efformare, ubi et cum quali tariffa telonia publica defigi deberent, ad
id, ut propositi duo fines obtineantur. Ut autem institutum hoc fixam accipiat
Locumtenentialis pertineret, combinatis omnium comitatuum
relationibus planum efformare, ubi et cum quali tariffa telonia publica defigi deberent, ad
id, ut propositi duo fines obtineantur. Ut autem institutum hoc fixam accipiat basim,
deberet utique sanctionem legis in proximis comitiis obtinere.
Sed etiamsi non omnes fortasse possessores teloniorum ad ea cedenda disponi possent,
sperat tamen Deputatio quod notabilis eorum pars nobile hoc sui in bonum publicum zeli
argumentum ultro editura sit. In hunc autem casum juvat
Ut autem institutum hoc fixam accipiat basim,
deberet utique sanctionem legis in proximis comitiis obtinere.
Sed etiamsi non omnes fortasse possessores teloniorum ad ea cedenda disponi possent,
sperat tamen Deputatio quod notabilis eorum pars nobile hoc sui in bonum publicum zeli
argumentum ultro editura sit. In hunc autem casum juvat experiri, an non aliquis pro
redimendis residuis adminus in capitalibus commercialibus viis situatis
teloniis fundus reperiri possit? Ut autem vel id cognoscatur, necessarium
utique sanctionem legis in proximis comitiis obtinere.
Sed etiamsi non omnes fortasse possessores teloniorum ad ea cedenda disponi possent,
sperat tamen Deputatio quod notabilis eorum pars nobile hoc sui in bonum publicum zeli
argumentum ultro editura sit. In hunc autem casum juvat experiri, an non aliquis pro
redimendis residuis adminus in capitalibus commercialibus viis situatis
teloniis fundus reperiri possit? Ut autem vel id cognoscatur, necessarium est ut proventus
singuli ejusmodi telonii constet, quo
omnes fortasse possessores teloniorum ad ea cedenda disponi possent,
sperat tamen Deputatio quod notabilis eorum pars nobile hoc sui in bonum publicum zeli
argumentum ultro editura sit. In hunc autem casum juvat experiri, an non aliquis pro
redimendis residuis adminus in capitalibus commercialibus viis situatis
teloniis fundus reperiri possit? Ut autem vel id cognoscatur, necessarium est ut proventus
singuli ejusmodi telonii constet, quo exinde necessaria pro ejus redemtione summa erui
possit; adeoque et proposita
fundus reperiri possit? Ut autem vel id cognoscatur, necessarium est ut proventus
singuli ejusmodi telonii constet, quo exinde necessaria pro ejus redemtione summa erui
possit; adeoque et proposita praecedenti §-pho operatio et relationes comitatuum
in omnem casum necessariae evadunt.
§ 105.
Utprimum seu nunc propositus telonialis, seu alter etiam commercialis fundus tantas vires
acceperit ut sustinendo
§ 105.
Utprimum seu nunc propositus telonialis, seu alter etiam commercialis fundus tantas vires
acceperit ut sustinendo conservationis viarum publicarum oneri seu in toto seu in parte
sufficere possit, plebs a praestandis ad has gratuitis laboratoribus seu in toto, seu in
parte relevetur.
Motiva.
Ut proventus teloniorum publicorum nullas
§ 105.
Utprimum seu nunc propositus telonialis, seu alter etiam commercialis fundus tantas vires
acceperit ut sustinendo conservationis viarum publicarum oneri seu in toto seu in parte
sufficere possit, plebs a praestandis ad has gratuitis laboratoribus seu in toto, seu in
parte relevetur.
Motiva.
Ut proventus teloniorum publicorum nullas
105.
Utprimum seu nunc propositus telonialis, seu alter etiam commercialis fundus tantas vires
acceperit ut sustinendo conservationis viarum publicarum oneri seu in toto seu in parte
sufficere possit, plebs a praestandis ad has gratuitis laboratoribus seu in toto, seu in
parte relevetur.
Motiva.
Ut proventus teloniorum publicorum nullas
Utprimum seu nunc propositus telonialis, seu alter etiam commercialis fundus tantas vires
acceperit ut sustinendo conservationis viarum publicarum oneri seu in toto seu in parte
sufficere possit, plebs a praestandis ad has gratuitis laboratoribus seu in toto, seu in
parte relevetur.
Motiva.
Ut proventus teloniorum publicorum nullas
publicarum oneri seu in toto seu in parte
sufficere possit, plebs a praestandis ad has gratuitis laboratoribus seu in toto, seu in
parte relevetur.
Motiva.
Ut proventus teloniorum publicorum nullas
convertatur, res ipsa alioquin deposcit. Prouti proventus hic
augetur: ita etiam majori viae quantitati sufficere potest, adeoque ab eadem proportione
numerus etiam laboratorum publicorum minus necessarius evadit, hacque oneris parte plebs
jam ultro relevari potest. In capitalibus commercialibus ductibus crescens
cum quotidiano populationis incremento commercium tantam sensim commeatus frequentiam
procurabit, ut si telonia privata per propositos paulo ante modos cessent,
proventus stabiliendorum
populationis incremento commercium tantam sensim commeatus frequentiam
procurabit, ut si telonia privata per propositos paulo ante modos cessent,
proventus stabiliendorum publicorum teloniorum conservationi viarum illarum sufficere
possint. Idem eveniet in aliquibus collateralibus, quae simul commerciales, simul postales
sunt, viis, adeoque plebs, qua hae viae concernebant, onere hoc ultro exsolvetur.
Verum erunt aliquae viae, in quibus citra commercii impedimentum nec tot telonia, nec
tales tariffae stabiliri
publicorum teloniorum conservationi viarum illarum sufficere
possint. Idem eveniet in aliquibus collateralibus, quae simul commerciales, simul postales
sunt, viis, adeoque plebs, qua hae viae concernebant, onere hoc ultro exsolvetur.
Verum erunt aliquae viae, in quibus citra commercii impedimentum nec tot telonia, nec
tales tariffae stabiliri poterunt ut eorum proventus oneri huic sufficiant; justitia autem
non admittit, ut una pars plebis ab aliquo onere relevetur, alia vero sub eodem ultro
fatiscat: itaque in ejusmodi
aliquae viae, in quibus citra commercii impedimentum nec tot telonia, nec
tales tariffae stabiliri poterunt ut eorum proventus oneri huic sufficiant; justitia autem
non admittit, ut una pars plebis ab aliquo onere relevetur, alia vero sub eodem ultro
fatiscat: itaque in ejusmodi casu, si via talis reipsa necessaria sit, nullus alius modus
suppetit, quam ut id, quod in proventibus telonialibus defecerit, per alium unde unde
conquirendum innocentem fundum publicum suppleatur. Stricta enim justitia exigit, ut
palmare illud aggravium,
poterunt ut eorum proventus oneri huic sufficiant; justitia autem
non admittit, ut una pars plebis ab aliquo onere relevetur, alia vero sub eodem ultro
fatiscat: itaque in ejusmodi casu, si via talis reipsa necessaria sit, nullus alius modus
suppetit, quam ut id, quod in proventibus telonialibus defecerit, per alium unde unde
conquirendum innocentem fundum publicum suppleatur. Stricta enim justitia exigit, ut
palmare illud aggravium, quo plebs et vias reparare, et insuper telonia sola ferme
persolvere debet, successive sufferatur,
non potest, interest ut interea idoneae modernae vecturisationi
regulae praescribantur. Haec cum simplici adhuc casu regatur, evenit quandoque ut vector,
qui vires equorum suorum tantum ad casum pulchri temporis calculavit, si eum mala tempestas
deprehendat, merces in primo proximo diversorio aut alio loco deponat, quin vel minimam de
substituendo sibi alio vectore curam suscipiat. Constat autem quantum saepe detrimenti
mercatori vel id adferre possit, si merces suae ad stipulatum tempus non advehantur.
Proinde cum vectores
vectores excessum hunc sub ea plerumque confidentia committant, quod praeter
amissionem residuae adhuc mercedis nulla alia poena eum mansura sit, justum est ut insuper
et refusione damni, si facultates ejus admittunt, sin, poena corporali plectatur. Et cum
hac quoque in re varii culpae gradus intervenire possint, poena his utique gradibus
attemperari debet.
§ 107.
Si vero insuperabile aliquod impedimentum eidem re ipsa se objiciat, tunc illud locali
possessionis
attemperari debet.
§ 107.
Si vero insuperabile aliquod impedimentum eidem re ipsa se objiciat, tunc illud locali
possessionis illius, ad quam usque merces promovere potuerit, judici detegere et merces in
assignando per hunc loco deponere debebit. Judex vero tenetur commodissimum hunc in finem
locum sub onere resarciendi, si quod e neglectu officii hujus oriturum est, damni,
assignare, una et proprietarium de incidenti hoc ocyus edocere.
Si vero insuperabile aliquod impedimentum eidem re ipsa se objiciat, tunc illud locali
possessionis illius, ad quam usque merces promovere potuerit, judici detegere et merces in
assignando per hunc loco deponere debebit. Judex vero tenetur commodissimum hunc in finem
locum sub onere resarciendi, si quod e neglectu officii hujus oriturum est, damni,
assignare, una et proprietarium de incidenti hoc ocyus edocere.
Motiva.
Insinuatio impedimenti apud judicem eo etiam fine necessaria est,
si autem impositae per
legem obligationi huic non satisfaciat, justum est ut compensatione damni teneatur.
Interest etiam ut judex ad edocendum ocyus de hoc incidenti proprietarium obligetur, quia
quo citius hic de mercibus suis disponere potuerit, eo minus in illis damnum emerget.
Potest autem judex pagensis, etiamsi scripturae ignarus, id seu medio notarii pagensis, seu
vicinioris alicujus magistratualis personae facile praestare.
tamen quoad has regressum ad vectorem habere possit,
per competentem judicem determinabitur. Quodsi vero partes de expensis transigere non
possent, has localis jurisdictio limitabit.
Motiva.
Potest evenire ut seu incurius, seu in praestanda sibi per vectorem, aut judicem pagensem
indemnitate confidens proprietarius de mercibus suis tardius, ac potuisset, disponat. In
hoc certe casu damnum omne, quod ab eo inde tempore, quo de illis disponere potuisset,
emerget, illum manere debet.
possent, has localis jurisdictio limitabit.
Motiva.
Potest evenire ut seu incurius, seu in praestanda sibi per vectorem, aut judicem pagensem
indemnitate confidens proprietarius de mercibus suis tardius, ac potuisset, disponat. In
hoc certe casu damnum omne, quod ab eo inde tempore, quo de illis disponere potuisset,
emerget, illum manere debet.
In casu quo vector sufficientem non deductarum ad stipulatum terminum mercium causam non
assignet, quod has quoque expensas portare
sibi per vectorem, aut judicem pagensem
indemnitate confidens proprietarius de mercibus suis tardius, ac potuisset, disponat. In
hoc certe casu damnum omne, quod ab eo inde tempore, quo de illis disponere potuisset,
emerget, illum manere debet.
In casu quo vector sufficientem non deductarum ad stipulatum terminum mercium causam non
assignet, quod has quoque expensas portare debeat, jam supra statutum est. Verum etiamsi
sufficientem facti sui rationem reddat, adhuc variae circumstantiae emergere possunt, quae
emergere possunt, quae
dubium efficiant, an expensas proprietarius vel vero vector debeat supportare; quare id
cognitioni judicis, modo mox declarando deferendum censebatur.
§ 109.
Controversia, quae in ejusmodi casibus seu circa allegandi per vectorem impedimenti
realitatem aut validitatem, seu circa enascituram tam in promotione, quam in depositione
mercium deteriorationem exorientur, localis jurisdictio summarie decidet, et
sententiam suam statim
cognitioni judicis, modo mox declarando deferendum censebatur.
§ 109.
Controversia, quae in ejusmodi casibus seu circa allegandi per vectorem impedimenti
realitatem aut validitatem, seu circa enascituram tam in promotione, quam in depositione
mercium deteriorationem exorientur, localis jurisdictio summarie decidet, et
sententiam suam statim effectui mancipabit; salva parti, decisione hac non contentae,
praetensionem suam solenni juris via in forma novi
modo mox declarando deferendum censebatur.
§ 109.
Controversia, quae in ejusmodi casibus seu circa allegandi per vectorem impedimenti
realitatem aut validitatem, seu circa enascituram tam in promotione, quam in depositione
mercium deteriorationem exorientur, localis jurisdictio summarie decidet, et
sententiam suam statim effectui mancipabit; salva parti, decisione hac non contentae,
praetensionem suam solenni juris via in forma novi prosequendi facultate.
circa enascituram tam in promotione, quam in depositione
mercium deteriorationem exorientur, localis jurisdictio summarie decidet, et
sententiam suam statim effectui mancipabit; salva parti, decisione hac non contentae,
praetensionem suam solenni juris via in forma novi prosequendi facultate. Quaestiones tamen,
quae circa causatum proprietario mercium propter has ad stipulatum tempus non advectas
damnum emergent, non summaria, sed ordinaria juris via coram
competenti foro pertractentur.
statum refertur. Postquam fora
mercantilia, quorum organisationis elaboratio Deputationi Juridicae commissa est,
introducta, et mox projectandus vectorum coetus stabilitus fuerit, legislatio conformem his
circumstantiis faciet provisionem.
In moderno etiam vecturisationis statu ratio promovendi commercii omnino
deposcit ut exortae inter mercatores et vectores differentiae quo
citius superentur, nimirum ne seu unus, seu alter longum in his discutiendis
In moderno etiam vecturisationis statu ratio promovendi commercii omnino
deposcit ut exortae inter mercatores et vectores differentiae quo
citius superentur, nimirum ne seu unus, seu alter longum in his discutiendis tempus perdere
debeat. Questiones autem circa id: an allegatum per vectorem impedimentum seu reale, seu
sufficiens sit? uti et de eo: an merces seu in promotione, seu in depositionis loco
deterioratae sint? et si ita: in quo valore? in stationibus a
et vectores differentiae quo
citius superentur, nimirum ne seu unus, seu alter longum in his discutiendis tempus perdere
debeat. Questiones autem circa id: an allegatum per vectorem impedimentum seu reale, seu
sufficiens sit? uti et de eo: an merces seu in promotione, seu in depositionis loco
deterioratae sint? et si ita: in quo valore? in stationibus a loco ordinariorum fororum
remotis plerumque exoriri, et in facie loci promptissime decidi possunt. Has ergo per
localem jurisdictionem summarie decidi, et
differentiae quo
citius superentur, nimirum ne seu unus, seu alter longum in his discutiendis tempus perdere
debeat. Questiones autem circa id: an allegatum per vectorem impedimentum seu reale, seu
sufficiens sit? uti et de eo: an merces seu in promotione, seu in depositionis loco
deterioratae sint? et si ita: in quo valore? in stationibus a loco ordinariorum fororum
remotis plerumque exoriri, et in facie loci promptissime decidi possunt. Has ergo per
localem jurisdictionem summarie decidi, et
ne seu unus, seu alter longum in his discutiendis tempus perdere
debeat. Questiones autem circa id: an allegatum per vectorem impedimentum seu reale, seu
sufficiens sit? uti et de eo: an merces seu in promotione, seu in depositionis loco
deterioratae sint? et si ita: in quo valore? in stationibus a loco ordinariorum fororum
remotis plerumque exoriri, et in facie loci promptissime decidi possunt. Has ergo per
localem jurisdictionem summarie decidi, et mercatoris et
vectoris interest.
alter longum in his discutiendis tempus perdere
debeat. Questiones autem circa id: an allegatum per vectorem impedimentum seu reale, seu
sufficiens sit? uti et de eo: an merces seu in promotione, seu in depositionis loco
deterioratae sint? et si ita: in quo valore? in stationibus a loco ordinariorum fororum
remotis plerumque exoriri, et in facie loci promptissime decidi possunt. Has ergo per
localem jurisdictionem summarie decidi, et mercatoris et
vectoris interest.
Faciet
circa id: an allegatum per vectorem impedimentum seu reale, seu
sufficiens sit? uti et de eo: an merces seu in promotione, seu in depositionis loco
deterioratae sint? et si ita: in quo valore? in stationibus a loco ordinariorum fororum
remotis plerumque exoriri, et in facie loci promptissime decidi possunt. Has ergo per
localem jurisdictionem summarie decidi, et mercatoris et
vectoris interest.
Faciet quidem innatus homini amor proprius ut succumbens appellatam intra
promptas exigat solutiones, melius
prospicietur commercio, si triumphans statim contentetur, succumbenti vero via
novi, coram ordinariis foris salva relinquatur. Decisa enim semel
summarie lite ulterior praetensio e mercantili in civilis
objecti naturam transiise videbitur.
Et haec est ratio cur e converso exorituras de enato propter non advectas ad praefixum
tempus merces damno non ad locales jurisdictiones et summariam discussionem, sed ad
ordinariam juris
constituere videantur.
Caeterum tota haec provisio ad eos tantum commerciales ductus pertinere potest, ubi
vecturae ad longiores distantias conduci solent, v.gr. Pestino Canisam, inde
vero Pettovium. Viae Carolinae distincta est hoc in genere ratio; in hac enim
vecturae de statione ad stationem plerumque conducuntur, adeoque quaestiones etiam inter
mercatores et vectores de statione ad stationem exoriri solent. Circa modum has decidendi
varius quidem hactenus usus viguit, fluctuatque in praesens
Caeterum tota haec provisio ad eos tantum commerciales ductus pertinere potest, ubi
vecturae ad longiores distantias conduci solent, v.gr. Pestino Canisam, inde
vero Pettovium. Viae Carolinae distincta est hoc in genere ratio; in hac enim
vecturae de statione ad stationem plerumque conducuntur, adeoque quaestiones etiam inter
mercatores et vectores de statione ad stationem exoriri solent. Circa modum has decidendi
varius quidem hactenus usus viguit, fluctuatque in praesens etiam hoc
est hoc in genere ratio; in hac enim
vecturae de statione ad stationem plerumque conducuntur, adeoque quaestiones etiam inter
mercatores et vectores de statione ad stationem exoriri solent. Circa modum has decidendi
varius quidem hactenus usus viguit, fluctuatque in praesens etiam hoc objectum. Cum tamen
Flumine et Buccari tribunalia mercantilia jam subsistant,
illiusque etiam Carlostadii proximius inducendi spes adsit, stabilitis vero
semel foris mercantilibus alia circa objectum hoc
et Buccari tribunalia mercantilia jam subsistant,
illiusque etiam Carlostadii proximius inducendi spes adsit, stabilitis vero
semel foris mercantilibus alia circa objectum hoc provisio fieri debeat, Deputatio ejus est
demissae opinionis, ut in Carolina modernus differentias ejusmodi dirimendi
modus in suo esse relinquatur; nimirum, ut has Camerales, qui in singula statione defixi
sunt, Officiales summarie cognoscant, succumbens vero ad magistratualem
personam, quarum una in
etiam Carlostadii proximius inducendi spes adsit, stabilitis vero
semel foris mercantilibus alia circa objectum hoc provisio fieri debeat, Deputatio ejus est
demissae opinionis, ut in Carolina modernus differentias ejusmodi dirimendi
modus in suo esse relinquatur; nimirum, ut has Camerales, qui in singula statione defixi
sunt, Officiales summarie cognoscant, succumbens vero ad magistratualem
personam, quarum una in Herszina, alia in Ravnagora residet, ita
adsit, stabilitis vero
semel foris mercantilibus alia circa objectum hoc provisio fieri debeat, Deputatio ejus est
demissae opinionis, ut in Carolina modernus differentias ejusmodi dirimendi
modus in suo esse relinquatur; nimirum, ut has Camerales, qui in singula statione defixi
sunt, Officiales summarie cognoscant, succumbens vero ad magistratualem
personam, quarum una in Herszina, alia in Ravnagora residet, ita
provocare possit, ut harum decisio statim effectui mancipetur:
ut in Carolina modernus differentias ejusmodi dirimendi
modus in suo esse relinquatur; nimirum, ut has Camerales, qui in singula statione defixi
sunt, Officiales summarie cognoscant, succumbens vero ad magistratualem
personam, quarum una in Herszina, alia in Ravnagora residet, ita
provocare possit, ut harum decisio statim effectui mancipetur: parti tamen non contentae
ordinaria juris via in salvo relinquatur.
modernus differentias ejusmodi dirimendi
modus in suo esse relinquatur; nimirum, ut has Camerales, qui in singula statione defixi
sunt, Officiales summarie cognoscant, succumbens vero ad magistratualem
personam, quarum una in Herszina, alia in Ravnagora residet, ita
provocare possit, ut harum decisio statim effectui mancipetur: parti tamen non contentae
ordinaria juris via in salvo relinquatur.
§ 110.
Etiamsi
cognoscant, succumbens vero ad magistratualem
personam, quarum una in Herszina, alia in Ravnagora residet, ita
provocare possit, ut harum decisio statim effectui mancipetur: parti tamen non contentae
ordinaria juris via in salvo relinquatur.
§ 110.
Etiamsi caupo aut educillator merces, quae devehuntur, ad vectores pertinere
persuasus aliquid ex iis in sortem factorum per hos in condescensione sua sumtuum bona
tamen non contentae
ordinaria juris via in salvo relinquatur.
§ 110.
Etiamsi caupo aut educillator merces, quae devehuntur, ad vectores pertinere
persuasus aliquid ex iis in sortem factorum per hos in condescensione sua sumtuum bona fide
acceptaverit, si tamen contrarium eveniat, merces tales, aut earum pretium repetenti eas
proprietario gratis, salvo tamen ad vectores regressu,
restituere
ordinaria juris via in salvo relinquatur.
§ 110.
Etiamsi caupo aut educillator merces, quae devehuntur, ad vectores pertinere
persuasus aliquid ex iis in sortem factorum per hos in condescensione sua sumtuum bona fide
acceptaverit, si tamen contrarium eveniat, merces tales, aut earum pretium repetenti eas
proprietario gratis, salvo tamen ad vectores regressu,
restituere tenebitur. Si vero bonam
proprietario gratis, salvo tamen ad vectores regressu,
restituere tenebitur. Si vero bonam fidem docere non possit, proprietarius poenam dupli ab
illo exigendi jus habebit. Fraudulenti etiam ejusmodi vectores in poena dupli
per locales jurisdictiones aggraventur, si hanc persolvere non potuerint, proportionata
corporali poena plectantur.
Motiva.
Etsi raro, potest tamen casus evenire ut vectores merces, quas vehunt, ad se pertinere
jurisdictiones aggraventur, si hanc persolvere non potuerint, proportionata
corporali poena plectantur.
Motiva.
Etsi raro, potest tamen casus evenire ut vectores merces, quas vehunt, ad se pertinere
cauponi persuadeant. In hoc tamen etiam casu justum est ut proprietarius ad cauponem, hic
vero ad vectores regressum habeat. Si in mala fide versetur, duplum est poena satis
moderata. Si vectores poenam dupli persolvere non possunt, justum est ut proportionatam
corporalem poenam
Motiva.
Etsi raro, potest tamen casus evenire ut vectores merces, quas vehunt, ad se pertinere
cauponi persuadeant. In hoc tamen etiam casu justum est ut proprietarius ad cauponem, hic
vero ad vectores regressum habeat. Si in mala fide versetur, duplum est poena satis
moderata. Si vectores poenam dupli persolvere non possunt, justum est ut proportionatam
corporalem poenam sustineant; fraudes enim ejusmodi non possunt impunes relinqui.
§
justum est ut proportionatam
corporalem poenam sustineant; fraudes enim ejusmodi non possunt impunes relinqui.
§ 111.
Consilium Locumtenentiale, audito et statu mercantili, et localibus jurisdictionibus, in
singulo capitali commerciali ductu certas permutationis vecturarum commercialium stationes
defiget, et ut in his coetus vectorum sub concertandis inter hos et statum mercantilem
regulis coalescat, medio localium jurisdictionum effici procurabit. Inter has autem
§ 111.
Consilium Locumtenentiale, audito et statu mercantili, et localibus jurisdictionibus, in
singulo capitali commerciali ductu certas permutationis vecturarum commercialium stationes
defiget, et ut in his coetus vectorum sub concertandis inter hos et statum mercantilem
regulis coalescat, medio localium jurisdictionum effici procurabit. Inter has autem regulas
illud praecipue referatur ut vectorum horum coetus in omnibus rem vecturariam concernentibus
objectis
vecturarum commercialium stationes
defiget, et ut in his coetus vectorum sub concertandis inter hos et statum mercantilem
regulis coalescat, medio localium jurisdictionum effici procurabit. Inter has autem regulas
illud praecipue referatur ut vectorum horum coetus in omnibus rem vecturariam concernentibus
objectis judicio concernentis tribunalis mercantilis se ultro et diserte subjiciat: liberum
nihilominus sit singulo mercatori vecturas suas etiam extra has stationes per separatos
contractus permutare.
Motiva.
Haec est tutissima frequentes inter mercatores et vectores differentias aut impediendi,
aut tanto promptius componendi via, hoc unicum commercii Hungarici cursum Pestino ad
Littorale Hungaricum derivandi medium. Ostendimus quippe in Elaborato status actualis
§-pho 57. quod licet directa exotica importatio jam per vectigal
1784-ti reserata sit, licet praeterea Pestino, per Pettovium, Tergestum via quatuor postis
longior, et secus etiam sumtuosior sit, quam Pestino per
Deinde quod defixis Pettovii jam pluribus intermediis mercatoribus quaestor Pestiensis
non debeat a primo plane Tergestino mercatore merces sibi procurare, sed eas a
Pettoviensi erga moderatam provisionem commodius obtinere possit. In
Fluminensi autem via in nulla adhuc intermedia civitate, imo ne in ipso quidem Carlostadio,
mercatores ejusmodi exstent.
Primum in via Tergestina ea solum ratione effectum est, quod certae permutandarum
vecturarum stationes defixae, in his vero
Pettovii jam pluribus intermediis mercatoribus quaestor Pestiensis
non debeat a primo plane Tergestino mercatore merces sibi procurare, sed eas a
Pettoviensi erga moderatam provisionem commodius obtinere possit. In
Fluminensi autem via in nulla adhuc intermedia civitate, imo ne in ipso quidem Carlostadio,
mercatores ejusmodi exstent.
Primum in via Tergestina ea solum ratione effectum est, quod certae permutandarum
vecturarum stationes defixae, in his vero coetus vectorum ita regulatus sit, ut
quaestor Pestiensis
non debeat a primo plane Tergestino mercatore merces sibi procurare, sed eas a
Pettoviensi erga moderatam provisionem commodius obtinere possit. In
Fluminensi autem via in nulla adhuc intermedia civitate, imo ne in ipso quidem Carlostadio,
mercatores ejusmodi exstent.
Primum in via Tergestina ea solum ratione effectum est, quod certae permutandarum
vecturarum stationes defixae, in his vero coetus vectorum ita regulatus sit, ut et mercator
sumtus transportus in
merces sibi procurare, sed eas a
Pettoviensi erga moderatam provisionem commodius obtinere possit. In
Fluminensi autem via in nulla adhuc intermedia civitate, imo ne in ipso quidem Carlostadio,
mercatores ejusmodi exstent.
Primum in via Tergestina ea solum ratione effectum est, quod certae permutandarum
vecturarum stationes defixae, in his vero coetus vectorum ita regulatus sit, ut et mercator
sumtus transportus in antecessum calculare, et factor ejus, ut primum merces
adveniunt,
possit. In
Fluminensi autem via in nulla adhuc intermedia civitate, imo ne in ipso quidem Carlostadio,
mercatores ejusmodi exstent.
Primum in via Tergestina ea solum ratione effectum est, quod certae permutandarum
vecturarum stationes defixae, in his vero coetus vectorum ita regulatus sit, ut et mercator
sumtus transportus in antecessum calculare, et factor ejus, ut primum merces
adveniunt, advocato tantum coetus magistro, securam continuo vecturam habere possit. Donec
itaque id ipsum in
in ipso quidem Carlostadio,
mercatores ejusmodi exstent.
Primum in via Tergestina ea solum ratione effectum est, quod certae permutandarum
vecturarum stationes defixae, in his vero coetus vectorum ita regulatus sit, ut et mercator
sumtus transportus in antecessum calculare, et factor ejus, ut primum merces
adveniunt, advocato tantum coetus magistro, securam continuo vecturam habere possit. Donec
itaque id ipsum in via Fluminensi constituatur, nunquam haec concurrentiam
Tergestinae
defixae, in his vero coetus vectorum ita regulatus sit, ut et mercator
sumtus transportus in antecessum calculare, et factor ejus, ut primum merces
adveniunt, advocato tantum coetus magistro, securam continuo vecturam habere possit. Donec
itaque id ipsum in via Fluminensi constituatur, nunquam haec concurrentiam
Tergestinae sustinebit, adeoque Hungaria tot transportuum jacturam eousque semper patietur.
Alterum nec Pettovii uno ictu effectum fuit; sed prout commercii cursus per regulatam
sustinebit, adeoque Hungaria tot transportuum jacturam eousque semper patietur.
Alterum nec Pettovii uno ictu effectum fuit; sed prout commercii cursus per regulatam
vecturisationem accrevit, ita id ipsum plures mercatores eo sensim allicuit. Si per
regulandam in via Fluminensi rem vecturariam commercii cursus continuo increscat, eadem
causa eundem effectum hic quoque producet, defigentque se seu Canisae, seu Zagrabiae, seu
etiam Carlostadii, intermedii mercatores, medio quorum Pestienses merces
Flumine perinde
perinde habere poterunt, sicut nunc eas Tergesto obtinent
per Pettovienses.
Caeterum transportus mercium natura sua sub categoriam objectorum commercialium
cadit, adeoque exoriturae circa id quaestiones fora mercantilia, postquam in Regno
erecta fuerint, suapte respicient. Ad evitandam tamen cum vigentibus hactenus
jurisdictionis principiis collisionem, interest ut coetus ejusmodi vectorum et sponte, et
diserte foro mercantili se subjiciat.
Et ne coetus hic in monopolium
postquam in Regno
erecta fuerint, suapte respicient. Ad evitandam tamen cum vigentibus hactenus
jurisdictionis principiis collisionem, interest ut coetus ejusmodi vectorum et sponte, et
diserte foro mercantili se subjiciat.
Et ne coetus hic in monopolium degenerare possit, interest commercii ut stante etiam hoc
coetu singulo mercatori libertas relinquatur alias etiam vecturas penes distinctos
contractus conducendi.
Objicient se quidem effectuationi instituti hujus complures difficultates; sed has
Articulus XXXIII.
Articulus XXXIII.
favoribus, ut progressus instituti hujus constare et,
si quae se offerant, impedimenta removeri possint, extractus matriculae per Gubernium
Littoralis Croatici Consilio Locumtenentiali quotannis submittatur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato Status Actualis §-pho 69. quod navigatio
nationalis adhuc in herba versetur, licet et Regnum necessariis ad maritimas naves
materialibus, et littorale copioso ad navigationem prono populo abundet; interest itaque ut
legislatio
possint, extractus matriculae per Gubernium
Littoralis Croatici Consilio Locumtenentiali quotannis submittatur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato Status Actualis §-pho 69. quod navigatio
nationalis adhuc in herba versetur, licet et Regnum necessariis ad maritimas naves
materialibus, et littorale copioso ad navigationem prono populo abundet; interest itaque ut
legislatio provehendae maritimae navigationis curam suscipiat. Ad hanc autem
promovendam ab
materialibus, et littorale copioso ad navigationem prono populo abundet; interest itaque ut
legislatio provehendae maritimae navigationis curam suscipiat. Ad hanc autem
promovendam ab augendo nautarum numero exordium fieri debet. Nisi enim numerus nautarum in
littorali Hungarico augeatur, commercium Hungaricum aliis nationibus, quae propriis navibus
et producta Regni evehent, et necessarias exoticas merces inducent, semper obnoxium et
subalternum manebit. Littorale hoc in longitudine quidem vix ultra 14.
debet. Nisi enim numerus nautarum in
littorali Hungarico augeatur, commercium Hungaricum aliis nationibus, quae propriis navibus
et producta Regni evehent, et necessarias exoticas merces inducent, semper obnoxium et
subalternum manebit. Littorale hoc in longitudine quidem vix ultra 14.
Hungarica milliaria protenditur; verum regio haec solum sterile,
populationem vero copiosam habet, adeoque cum multae illi seu ab
agricultura, seu a re pecuaria et
vero copiosam habet, adeoque cum multae illi seu ab
agricultura, seu a re pecuaria et vinaria residuae
manus supersint, incolae ejus ad amplectendum copiosiori numero navigationis institutum eo
facilius poterunt permoveri, quod in illud naturali quasi inclinatione ferantur. Ut tamen
scopus hic obtineatur, debent idonei professioni huic favores indulgeri, id quod ad
objectum Codicis maritimi, qui completam nautarum regulationem continere
debet, refertur. Labor autem hic ad
obtineatur, debent idonei professioni huic favores indulgeri, id quod ad
objectum Codicis maritimi, qui completam nautarum regulationem continere
debet, refertur. Labor autem hic ad Juridicam pertinet Deputationem. Si necdum peractus
est, posset fortasse in simultaneo cum hac Deputatione consessu perfici.
Inducta semel completa nautarum regulatione progressus instituti hujus dirigenti
Dicasterio utique constare debet. Ad hunc autem cognoscendum ipsa matricula non est opus,
sufficit si extractus hujus eidem annue
adjacentibus locis professionem hanc exerceant? quot Tergesti, aut apud exteras nationes
servitium assumserint? et vicissim. Ex annuis enim ejusmodi relationibus Consilium
cognoscet, an nautarum numerus crescat, vel decrescat? et si posterius compererit,
indagabit in causas, hisque remotis progressum instituti hujus denuo facilitabit.
§ 113.
In Littorali in scholis nationalibus elementa eorum etiam objectorum pertractentur, quae
an nautarum numerus crescat, vel decrescat? et si posterius compererit,
indagabit in causas, hisque remotis progressum instituti hujus denuo facilitabit.
§ 113.
In Littorali in scholis nationalibus elementa eorum etiam objectorum pertractentur, quae
ad artem navigandi navesque construendi conducunt. In capitali vero Littoralis loco, sede
nimirum Gubernii, cathedra nautices omniumque eorum objectorum, quae haec praerequirit,
numerus crescat, vel decrescat? et si posterius compererit,
indagabit in causas, hisque remotis progressum instituti hujus denuo facilitabit.
§ 113.
In Littorali in scholis nationalibus elementa eorum etiam objectorum pertractentur, quae
ad artem navigandi navesque construendi conducunt. In capitali vero Littoralis loco, sede
nimirum Gubernii, cathedra nautices omniumque eorum objectorum, quae haec praerequirit,
denuo facilitabit.
§ 113.
In Littorali in scholis nationalibus elementa eorum etiam objectorum pertractentur, quae
ad artem navigandi navesque construendi conducunt. In capitali vero Littoralis loco, sede
nimirum Gubernii, cathedra nautices omniumque eorum objectorum, quae haec praerequirit,
constituatur.
Motiva.
Si juvenes infimae incolarum plagae illius classis objecta navigationis,
eorum objectorum, quae haec praerequirit,
constituatur.
Motiva.
Si juvenes infimae incolarum plagae illius classis objecta navigationis, veluti
geographiae maritimae, et astronomiae elementa jam in ipsis
nationalibus scholis sibi familiaria reddant, plures certe ad suscipiendum hoc institutum
animum adjicient. Si insuper elementa constructionis navium in scholis his tradantur, illi,
qui ad artes mechanicas suapte inclinant, tanto facilius ad hanc profitendam
objecta navigationis, veluti
geographiae maritimae, et astronomiae elementa jam in ipsis
nationalibus scholis sibi familiaria reddant, plures certe ad suscipiendum hoc institutum
animum adjicient. Si insuper elementa constructionis navium in scholis his tradantur, illi,
qui ad artes mechanicas suapte inclinant, tanto facilius ad hanc profitendam se
determinabunt.
Jam vero sicut nautarum, domesticarumque navium numerum
promovere: ita etiam modum suppeditare
promovere: ita etiam modum suppeditare interest, ut domestici et periti
capitanei, aliique pro navibus necessarii officiales formari possint. Sunt
quidem aliqui, qui scientiam naves regendi usu tantum sibi compararunt; verum
sicut in omnibus aliis artibus et scientiis, ita in hoc quoque instituto pauci admodum, et
hi tarde plerumque eo eluctantur. Si theoriam discendi occasio adsit, et
plures, et hi citius ad majores gradus enitentur.
Ante complures annos exstabat Tergesti
interest, ut domestici et periti
capitanei, aliique pro navibus necessarii officiales formari possint. Sunt
quidem aliqui, qui scientiam naves regendi usu tantum sibi compararunt; verum
sicut in omnibus aliis artibus et scientiis, ita in hoc quoque instituto pauci admodum, et
hi tarde plerumque eo eluctantur. Si theoriam discendi occasio adsit, et
plures, et hi citius ad majores gradus enitentur.
Ante complures annos exstabat Tergesti nautices cathedra, quae subinde
simul cum cathedra iterum Tergestum translata sunt.
Donec etiam cathedra haec Flumine constitit, praeter physicam nulla alia
nautices subsidiaria scientia illic tradebatur, ita ut cathedra haec ad
formandos potius eos, qui officia in re navali jam obibant, quam ad formandos pro instituto
hoc alumnos deserviverit. Interest itaque ut non sola nautices, sed omnes una
subsidiariae ejus cathedrae in Littorali Hungarico stabiliantur. Quod qua ratione effici
possit? ad objectum
scientia illic tradebatur, ita ut cathedra haec ad
formandos potius eos, qui officia in re navali jam obibant, quam ad formandos pro instituto
hoc alumnos deserviverit. Interest itaque ut non sola nautices, sed omnes una
subsidiariae ejus cathedrae in Littorali Hungarico stabiliantur. Quod qua ratione effici
possit? ad objectum Deputationis litterariae refertur. Forte tamen et hoc
objectum in mixto cum Deputatione hac consessu pertractari deberet.
deserviverit. Interest itaque ut non sola nautices, sed omnes una
subsidiariae ejus cathedrae in Littorali Hungarico stabiliantur. Quod qua ratione effici
possit? ad objectum Deputationis litterariae refertur. Forte tamen et hoc
objectum in mixto cum Deputatione hac consessu pertractari deberet.
§ 114.
Omnia ad constructionem maritimarum navium necessaria materialia et fabricata e Regno in
liberos Portus Hungariae absque omni portorio invehi
refertur. Forte tamen et hoc
objectum in mixto cum Deputatione hac consessu pertractari deberet.
§ 114.
Omnia ad constructionem maritimarum navium necessaria materialia et fabricata e Regno in
liberos Portus Hungariae absque omni portorio invehi permittantur.
Motiva.
Objectum hujus et sequentis §-phi immediatum quidem cum vectigali nexum habet;
cum tamen una ad
Objectum hujus et sequentis §-phi immediatum quidem cum vectigali nexum habet;
cum tamen una ad media promovenda maritimae navigationis referatur, potiori jure hic loci
pertractandum videbatur.
Caeterum constructio navium in liberis portubus utilissime suscipi potest. In hos libera
alioquin est omnium mercium, adeoque necessariorum etiam pro navibus materialium et
fabricatorum ab exotico invectio. Verum liberi etiam Hungarici
Portus a reliquo Regni corpore per
sequentis §-phi immediatum quidem cum vectigali nexum habet;
cum tamen una ad media promovenda maritimae navigationis referatur, potiori jure hic loci
pertractandum videbatur.
Caeterum constructio navium in liberis portubus utilissime suscipi potest. In hos libera
alioquin est omnium mercium, adeoque necessariorum etiam pro navibus materialium et
fabricatorum ab exotico invectio. Verum liberi etiam Hungarici
Portus a reliquo Regni corpore per lineam tricesimalem ita praecluduntur, ut
ab exotico invectio. Verum liberi etiam Hungarici
Portus a reliquo Regni corpore per lineam tricesimalem ita praecluduntur, ut praeter eos
articulos, quibus vectigal favores aliquos per expressum concessit, reliqui ejusdem
speciei, qui ex iis in- aut educuntur, iisdem, quibus exoticae merces, portoriis
subjaceant. Interest itaque ut inter favorisatos ejusmodi articulos necessaria
etiam pro navium constructione, quae e Regno haberi possunt, materialia et fabricata
collocentur, ad hoc, ut ista
itaque ut inter favorisatos ejusmodi articulos necessaria
etiam pro navium constructione, quae e Regno haberi possunt, materialia et fabricata
collocentur, ad hoc, ut ista leviori obveniant, sicque navium fabricatio minus sumtuosa
evadat. Materialia haec in asseribus, lignis,
ferro, canabibus, et pice consistunt, quae ferme
omnia e Regno haberi possunt. Id quod proventui tricesimali per id decedet, multipliciter
compensabitur per augmentum
commercii tantum cursus ad Littorale Hungaricum et Germanicum sensim derivari
procurabatur. Forte excitandae simul nationali
navigationi manum admovere praematurum adhuc videbatur. Et vero
exportatione ad Littorale per recensita in Elaborato status actualis
§-pho 55. obstacula, importatione vero exotica per
portus Hungaricos per portoriorum gravitatem, ut ibidem §§-phis 54.
55. et 56. ostendimus, intercepta, superfluum
et 56. ostendimus, intercepta, superfluum erat eotum de
navigatione Hungarica cogitare. Nunc maxima eductionis impedimentorum parte
per repurgatos navigabiles Fluvios, per instauratas solidas vias et provectam per
populationis incrementum in via Carolina vecturisationem jam remota: directa vero
importatione exotica per vectigal 1784 , ut ejusdem Elaborati
§-pho 57. apparuit, jam reserata, tempus esse videtur ut Legislatio huic quoque
objecto curam impendat; nullum
portoriorum
gravitate alienatis Littorale Hungaricum totius exoticae importationis
jacturam faciat.
Concedendo domesticis navibus favori huic non obstat quod paucae adhuc
exoticae merces vel exteris navibus in portus Hungaricos invehantur; cum enim
importatio exotica nonnisi ante octo annos reserata sit, naturale est ut haec cum progressu
temporis suapte accrescat. Deinde favor hic domesticam navigationem eo facilius provehet,
quo pauciores adhuc exterae naves portubus
per alios passus educere non possit,
transportus autem ad Littorale voluminosi hujus a proportione pretii sui articuli sit
admodum sumtuosus, hujus liberam ab omni portorio, praeter casum domesticae necessitatis,
per exteras etiam naves exportationem in casibus ordinariis admittere interest quidem; in
casu tamen vigentis in Italia aut Gallia frumenti caristiae, id exportationem ejus vix
diminuet, si moderatum evehendo per exteras naves frumento portorium imponatur. Interea
tamen potest talis circumstantia se
transportus autem ad Littorale voluminosi hujus a proportione pretii sui articuli sit
admodum sumtuosus, hujus liberam ab omni portorio, praeter casum domesticae necessitatis,
per exteras etiam naves exportationem in casibus ordinariis admittere interest quidem; in
casu tamen vigentis in Italia aut Gallia frumenti caristiae, id exportationem ejus vix
diminuet, si moderatum evehendo per exteras naves frumento portorium imponatur. Interea
tamen potest talis circumstantia se evolvere ut qualecunque portorium evectionem
ad Littorale voluminosi hujus a proportione pretii sui articuli sit
admodum sumtuosus, hujus liberam ab omni portorio, praeter casum domesticae necessitatis,
per exteras etiam naves exportationem in casibus ordinariis admittere interest quidem; in
casu tamen vigentis in Italia aut Gallia frumenti caristiae, id exportationem ejus vix
diminuet, si moderatum evehendo per exteras naves frumento portorium imponatur. Interea
tamen potest talis circumstantia se evolvere ut qualecunque portorium evectionem ejus notabiliter
quoque eductio eidem regulae subjiciatur.
Reliqua minus voluminosa Regni producta et artefacta, dum exteris navibus
exportantur, si moderato essituali portorio subjiciantur, eductio eorum non impedietur; si
vero ipsius hujus portorii medietas in favorem domesticarum navium
remittatur, erit hoc novus ad excitandam nationalem navigationem stimulus.
Instituto huic id universim objici potest, quod cum in ejusdem speciei merce an illa
domestica navi advecta? vel eadem efferenda
eductio eorum non impedietur; si
vero ipsius hujus portorii medietas in favorem domesticarum navium
remittatur, erit hoc novus ad excitandam nationalem navigationem stimulus.
Instituto huic id universim objici potest, quod cum in ejusdem speciei merce an illa
domestica navi advecta? vel eadem efferenda sit? discerni non possit, facilis hac ratione
praevaricationibus via aperiretur. Exoticae enim merces, dum portum liberum subeunt, seu
domestica, seu extera navi advehantur, tricesimali
Domesticae enim merces, antequam libero portui
inferantur, admensum sibi portorium dependere debent; tunc autem necdum constare potest,
an, et quae earum pars domestica? quae extera navi evehenda sit?
Verum quoad inductionem. Usuale jam est in ejusmodi casibus remedium:
stigmatisatio. Cur haec quoad inductas etiam domesticis navibus merces una
cum reliquis in similibus casibus consuetis cautelis non posset adhiberi? Quoad
eductionem vero exstat jam exemplum instituti
an, et quae earum pars domestica? quae extera navi evehenda sit?
Verum quoad inductionem. Usuale jam est in ejusmodi casibus remedium:
stigmatisatio. Cur haec quoad inductas etiam domesticis navibus merces una
cum reliquis in similibus casibus consuetis cautelis non posset adhiberi? Quoad
eductionem vero exstat jam exemplum instituti retrosolutionis;
cur hoc quoad educendas domesticis navibus merces ita induci non posset ut tricesimator aut
totum, aut partem
jam depensi portorii mercatori illi restituat, qui legitimare poterit,
quod ipsae hae merces domestica navi educendae sint.
Nec portorii tricesimalis diminutio aliquem instituto huic obicem ponere potest; donec
enim domesticis navibus exigua mercium quantitas in- et educetur, exiguum etiam erit quod
de proventu decedet; id autem per augendam a proportione circulantis pecuniae quantitatem
satis compensabitur. Quodsi vero in- et eductio per domesticas naves
notabilior efficiatur, id ipsum
aliquem instituto huic obicem ponere potest; donec
enim domesticis navibus exigua mercium quantitas in- et educetur, exiguum etiam erit quod
de proventu decedet; id autem per augendam a proportione circulantis pecuniae quantitatem
satis compensabitur. Quodsi vero in- et eductio per domesticas naves
notabilior efficiatur, id ipsum florentis jam nationalis navigationis argumentum praebebit,
et tunc legislatio accomodam circumstantiis temporis illius facere poterit portorii
regulationem.
notabilior efficiatur, id ipsum florentis jam nationalis navigationis argumentum praebebit,
et tunc legislatio accomodam circumstantiis temporis illius facere poterit portorii
regulationem.
§ 116.
Si in- aut educendis per Littorale Hungaricum aliquibus articulis sic dictae primae
constitutae fuerint, pro domesticis navibus duplicata prima defigatur.
Motiva.
Praeter frumenti in casu famis, inductioni
116.
Si in- aut educendis per Littorale Hungaricum aliquibus articulis sic dictae primae
constitutae fuerint, pro domesticis navibus duplicata prima defigatur.
Motiva.
Praeter frumenti in casu famis, inductioni primam aliquam constituere vix
expedit. Exportationem e contra plurium etiam domesticorum articulorum per primas
ejusmodi promovere saepe interest. Augustus Josephus II, ut navigationem per
Mare Nigrum
indubie quia hanc sibi viam commercium suapte
jam aperuerat. Erant tamen casus quo exportationem alicujus articuli hac quoque via per
primas ejusmodi promovere expedivisset, et si Fundus Commercialis unquam
invaluerit, id saepius praestare oportebit. In hoc proinde casu poterit novus nationali
navigationi stimulus per id addi, ut pro navi domestica duplicata prima
constituatur.
Aliquae gentes eo etiam pro excitanda nationali navigatione medio feliciter usae sunt, ut
exteris navibus
navigationi stimulus per id addi, ut pro navi domestica duplicata prima
constituatur.
Aliquae gentes eo etiam pro excitanda nationali navigatione medio feliciter usae sunt, ut
exteris navibus nonnisi proprias regioni suae merces in portus suos invehere admiserint.
Verum medium hoc nonnisi per talem populum tentari potest, qui nationalem navigationem jam
solide stabilitam habet; secus enim periculum subit, ne saepe necessariis etiam exoticis
mercibus destituatur. Debet praeterea ejusmodi natio
reciprocum accipiet, sicque nec illa cum alterius populi
mercibus ullum oeconomiae commercium exercere poterit. Ac Hungaria quidem de
nullo adhuc maritimo oeconomiae commercio cogitare potest; cum tamen nationalis ejus
navigatio adhuc in herba versetur, medium hoc eidem necdum convenire potest.
Articulus XXXIV.
jurisdictionum agenda pertinebit omnem impendere operam, ut interea etiam, donec generale
regulandae navigationis planum stabilitum fuerit, per capitales hos
navigationis fluvialis canales alvei a truncis repurgentur, et ne novae in eos arbores, aut
radices incidere possint, ripae in designanda per artis peritos distantia exstirpentur;
semitae attractoriae, ubi necdum efformatae sunt, instaurentur; ubi vero jam praeexstantes
collapsae sunt, reficiantur; obstantia denique attractioni navium
omnem impendere operam, ut interea etiam, donec generale
regulandae navigationis planum stabilitum fuerit, per capitales hos
navigationis fluvialis canales alvei a truncis repurgentur, et ne novae in eos arbores, aut
radices incidere possint, ripae in designanda per artis peritos distantia exstirpentur;
semitae attractoriae, ubi necdum efformatae sunt, instaurentur; ubi vero jam praeexstantes
collapsae sunt, reficiantur; obstantia denique attractioni navium aedificia aut molae
removeantur.
attractioni navium aedificia aut molae
removeantur.
Motiva.
Praeter expositos hoc §-pho labores, ut facilis per hos fluvios navigatio efficiatur,
deberent alicubi transsectiones fieri, alibi superflui rami occludi, quibusdam in locis
profundior alveus efformari, aut si saxa obstent, lectus fluvii penes talia loca circumduci
deberent; etiam in Tibisco repulsuales viae, idest semitae attractoriae Szegedino, si non
usque Tokainum, adminus Szolnokinum usque
hoc §-pho labores, ut facilis per hos fluvios navigatio efficiatur,
deberent alicubi transsectiones fieri, alibi superflui rami occludi, quibusdam in locis
profundior alveus efformari, aut si saxa obstent, lectus fluvii penes talia loca circumduci
deberent; etiam in Tibisco repulsuales viae, idest semitae attractoriae Szegedino, si non
usque Tokainum, adminus Szolnokinum usque instaurari, uti id in
Elaborato status actualis §§-is 70. 73. et 74. ostendimus. Verum omnes hi
labores cum
profundior alveus efformari, aut si saxa obstent, lectus fluvii penes talia loca circumduci
deberent; etiam in Tibisco repulsuales viae, idest semitae attractoriae Szegedino, si non
usque Tokainum, adminus Szolnokinum usque instaurari, uti id in
Elaborato status actualis §§-is 70. 73. et 74. ostendimus. Verum omnes hi
labores cum generali regulandae navigationis plano nexum habent, ad hoc vero elaborandum et
stabiliendum longiori adhuc tempore opus est. Quare ne interea ea etiam, quae jam
hi
labores cum generali regulandae navigationis plano nexum habent, ad hoc vero elaborandum et
stabiliendum longiori adhuc tempore opus est. Quare ne interea ea etiam, quae jam actu
viget, per capitales hos canales navigatio impracticabilis efficiatur, interest ut in his
labores eousque etiam pro re nata continuentur; ne vero suscipiendi in aliis collateralibus
fluviis, in vastioribus stagnis, aut in canalibus communicationis labores cum elaborando
generali plano fors non concordent, sicque inutiles efficiantur, interest ut ab
hoc vero elaborandum et
stabiliendum longiori adhuc tempore opus est. Quare ne interea ea etiam, quae jam actu
viget, per capitales hos canales navigatio impracticabilis efficiatur, interest ut in his
labores eousque etiam pro re nata continuentur; ne vero suscipiendi in aliis collateralibus
fluviis, in vastioribus stagnis, aut in canalibus communicationis labores cum elaborando
generali plano fors non concordent, sicque inutiles efficiantur, interest ut ab omnibus his
interea, uti infra proponemus, supersedeatur. Videbantur autem
longiori adhuc tempore opus est. Quare ne interea ea etiam, quae jam actu
viget, per capitales hos canales navigatio impracticabilis efficiatur, interest ut in his
labores eousque etiam pro re nata continuentur; ne vero suscipiendi in aliis collateralibus
fluviis, in vastioribus stagnis, aut in canalibus communicationis labores cum elaborando
generali plano fors non concordent, sicque inutiles efficiantur, interest ut ab omnibus his
interea, uti infra proponemus, supersedeatur. Videbantur autem Deputationi huic labores hi
est. Quare ne interea ea etiam, quae jam actu
viget, per capitales hos canales navigatio impracticabilis efficiatur, interest ut in his
labores eousque etiam pro re nata continuentur; ne vero suscipiendi in aliis collateralibus
fluviis, in vastioribus stagnis, aut in canalibus communicationis labores cum elaborando
generali plano fors non concordent, sicque inutiles efficiantur, interest ut ab omnibus his
interea, uti infra proponemus, supersedeatur. Videbantur autem Deputationi huic labores hi
alacrius processuri, si eorum
sed et hydraulicae
principiis sufficienter instructo individuo, si eodem adhuc destituuntur, erga stipulandum
per mutuam conventionem ejus salarium se providebunt. Pro ejusmodi vero geometra nemo per
jurisdictiones suscipi possit, nisi bonum suum profectum, in theoria quidem
concernentis professoris; in praxi vero Departamenti Hydraulici testimonialibus
edocuerit. Penes Consilium vero stabilitur jam praeexistens Departamentum Hydraulicum cum
uno directore, necessariis ejusdem adjuncto, et requisito
instructo individuo, si eodem adhuc destituuntur, erga stipulandum
per mutuam conventionem ejus salarium se providebunt. Pro ejusmodi vero geometra nemo per
jurisdictiones suscipi possit, nisi bonum suum profectum, in theoria quidem
concernentis professoris; in praxi vero Departamenti Hydraulici testimonialibus
edocuerit. Penes Consilium vero stabilitur jam praeexistens Departamentum Hydraulicum cum
uno directore, necessariis ejusdem adjuncto, et requisito subalternorum individuorum numero.
edocuerit. Penes Consilium vero stabilitur jam praeexistens Departamentum Hydraulicum cum
uno directore, necessariis ejusdem adjuncto, et requisito subalternorum individuorum numero.
Motiva.
In comitatibus illis, in quorum gremio nulli hydraulici labores occurrunt, sufficiunt
talia individua, quae labores pontium et viarum dirigere et emergentes circa dimensiones
urbariales quaestiones dirimere possint, adeoque geometriae tantum et
vero stabilitur jam praeexistens Departamentum Hydraulicum cum
uno directore, necessariis ejusdem adjuncto, et requisito subalternorum individuorum numero.
Motiva.
In comitatibus illis, in quorum gremio nulli hydraulici labores occurrunt, sufficiunt
talia individua, quae labores pontium et viarum dirigere et emergentes circa dimensiones
urbariales quaestiones dirimere possint, adeoque geometriae tantum et
geodesiae
hydraulici labores occurrunt, sufficiunt
talia individua, quae labores pontium et viarum dirigere et emergentes circa dimensiones
urbariales quaestiones dirimere possint, adeoque geometriae tantum et
geodesiae principiis instructa sunt. In aliis, ubi hydraulici labores
frequentes sunt, ut individuum ejusmodi hydraulicam etiam scientiam calleat,
prorsus necessum est. Debent itaque hi majori prae illis stipendio provideri; debet
stipendium laborum frequentiae, et capacitati individui
aut capaciores fortunam suam alibi quaerere cogentur, sicque Regnum aut summe
necessarios hydraulicos labores negligere, aut pro singulo eorum majoribus adhuc sumtibus
exteros evocare debebit. Caeterum postquam parte ex una omnium harum scientiarum cathedrae
in universitate jam stabilitae sunt, parte vero ex alia usus ille jam invaluit, ut juvenes
absoluta studiorum horum theoria pro praxi ad Departamentum
Hydraulicum transire soleant, individua ejusmodi jam haud difficulter haberi possunt;
relationes suas praestent.
Consilium tamen submissas per comitatus geometrarum suorum relationes, si e re
existimaverit, dirigentum revisioni, horum vero opiniones Hydraulici
Departamenti inspectioni transmittere poterit. Intererit etiam, ut in majoris
momenti laboribus comitatenses quidem cum dirigentibus geometris, hi vero cum Departamento
Hydraulico quoad ipsum mechanicum manipulandi laboris modum privatam etiam officiosam
correspondentiam foveant.
Motiva.
Jusserat sub
ad potestatem executivam
pertinere, sicque imposito nobis officio nos defunctos esse demisse existimamus, superest
tantum ut motiva propositae per nos organisationis demisse depromamus.
Necdum tantus est scientiarum mechanicarum ac praesertim hydraulices in Regno progressus,
ut comitatus tam peritis geometris et hydraulis provideri potuissent, ut in eorum judicio
quoad difficiliores tantisper labores plene conquiesci queat. Debuerunt pro expendendis in
facie loci eorum opinionibus, pro danda ipsis practica inviatione,
existimamus, superest
tantum ut motiva propositae per nos organisationis demisse depromamus.
Necdum tantus est scientiarum mechanicarum ac praesertim hydraulices in Regno progressus,
ut comitatus tam peritis geometris et hydraulis provideri potuissent, ut in eorum judicio
quoad difficiliores tantisper labores plene conquiesci queat. Debuerunt pro expendendis in
facie loci eorum opinionibus, pro danda ipsis practica inviatione, pro rectificandis, quae
hi proposuerant, sumtuum schematibus, e Departamento Hydraulico
Necdum tantus est scientiarum mechanicarum ac praesertim hydraulices in Regno progressus,
ut comitatus tam peritis geometris et hydraulis provideri potuissent, ut in eorum judicio
quoad difficiliores tantisper labores plene conquiesci queat. Debuerunt pro expendendis in
facie loci eorum opinionibus, pro danda ipsis practica inviatione, pro rectificandis, quae
hi proposuerant, sumtuum schematibus, e Departamento Hydraulico individua adeo frequenter
exmitti, ut ea amplius non suffecerint. Ut difficultati huic subveniat, Augustus
pro danda ipsis practica inviatione, pro rectificandis, quae
hi proposuerant, sumtuum schematibus, e Departamento Hydraulico individua adeo frequenter
exmitti, ut ea amplius non suffecerint. Ut difficultati huic subveniat, Augustus Josephus
II. prouti singulo e decem, in quos Hungariam diviserat, districtui unum commissarium
praefecerat, ita in singulo etiam districtu unum dirigentem geometram, majori
tantisper salario provisum constituit, hancque hydraulicorum laborum graduationem defixit,
ut hi dirigentes
sumtuum schematibus, e Departamento Hydraulico individua adeo frequenter
exmitti, ut ea amplius non suffecerint. Ut difficultati huic subveniat, Augustus Josephus
II. prouti singulo e decem, in quos Hungariam diviserat, districtui unum commissarium
praefecerat, ita in singulo etiam districtu unum dirigentem geometram, majori
tantisper salario provisum constituit, hancque hydraulicorum laborum graduationem defixit,
ut hi dirigentes labores comitatensium geometrarum immediate
direxerint.
geometram, majori
tantisper salario provisum constituit, hancque hydraulicorum laborum graduationem defixit,
ut hi dirigentes labores comitatensium geometrarum immediate
direxerint. Hydraulicum vero Departamentum superiorem in hos utriusque ordinis geometras
inspectionem ita habuerit, ut si propter laboris alicujus difficultatem ne in dirigentum
quidem judicio acquiesci potuit, tum primum individua e Departamento Hydraulico ad ocularem
investigationem exmissa fuerint.
defixit,
ut hi dirigentes labores comitatensium geometrarum immediate
direxerint. Hydraulicum vero Departamentum superiorem in hos utriusque ordinis geometras
inspectionem ita habuerit, ut si propter laboris alicujus difficultatem ne in dirigentum
quidem judicio acquiesci potuit, tum primum individua e Departamento Hydraulico ad ocularem
investigationem exmissa fuerint.
Necessitatem intermedii hujus hydraularum gradus haec quoque Deputatio agnoscit; licet
enim e studio mechanicarum
adeoque insufficientia
Departamenti Hydraulici pro omnibus his laboribus immediate dirigendis porro etiam
subsistet.
Quoad distributionem tamen dirigentium geometrarum, debuit Deputatio ab
instituto Josephino recedere, cum divisio Regni in 10. districtus nec eotum
lege canonisata fuerit, nec nunc ut solo laborum hydraulicorum titulo canonisetur intersit.
Possunt enim dirigentes per legalium circulorum numerum constitui, et si forte progressu
temporis unus singulo circulo dirigens non
dirigentibus geometris, hi vero a Departamento Hydraulico
dependeant. – Si enim id constituetur, posset ipsum iterum hoc Departamentum alteri extra
Regnum constituto officio ita subjici, ut externum hoc officium intra limites depromendae
opinionis non subsistat, sed in ordinandis etiam et inspiciendis laboribus
jurisdictionem in Regno contra constitutionalem ejus
independentiam exerceat; Consilium vero et comitatus simplices tantum
canales efficiantur, per quos ordinationes exteri illius
enim id constituetur, posset ipsum iterum hoc Departamentum alteri extra
Regnum constituto officio ita subjici, ut externum hoc officium intra limites depromendae
opinionis non subsistat, sed in ordinandis etiam et inspiciendis laboribus
jurisdictionem in Regno contra constitutionalem ejus
independentiam exerceat; Consilium vero et comitatus simplices tantum
canales efficiantur, per quos ordinationes exteri illius offici in effectum
deducantur, sicut id sub Josepho II. quoad directionem
etiam et inspiciendis laboribus
jurisdictionem in Regno contra constitutionalem ejus
independentiam exerceat; Consilium vero et comitatus simplices tantum
canales efficiantur, per quos ordinationes exteri illius offici in effectum
deducantur, sicut id sub Josepho II. quoad directionem tricesimarum evenisse praesentis
projecti §-pho 60. jam ostendimus, et prouti id quoad rem
rationariam perinde introductum fuisse constat. Interest proinde ut a
Hydraulicum et dirigentes geometrae a nullo quam a Consilio ordinationes
accipere aut suas alteri, quam huic relationes praestare debeant; comitatenses autem eandem
a comitatibus dependentiam habeant. Tota proinde Hydraulici instituti
graduatio in eo tantum consistere debet ut comitatenses geometrae
pro elaborandis tantum localium hydraulicorum operum planis, et postquam eadem concertata
fuerint, pro iis effectuandis deserviant. Consilium vero dirigentes, tamquam
in arte sua jam
in eo tantum consistere debet ut comitatenses geometrae
pro elaborandis tantum localium hydraulicorum operum planis, et postquam eadem concertata
fuerint, pro iis effectuandis deserviant. Consilium vero dirigentes, tamquam
in arte sua jam perfectiores, pro discutiendis geometrarum comitatensium planis,
inspiciendisque, si opus esse existimaverit, eorum laboribus adhibere; Departamento vero
Hydraulico pro efformandis generalibus planis, revidendis, si res ferat,
ipsorum
adhibere; Departamento vero
Hydraulico pro efformandis generalibus planis, revidendis, si res ferat,
ipsorum dirigentium opinionibus, et decidendis, quae seu inter ipsos geometras, seu etiam
inter jurisdictiones emergent, gravioribus quaestionibus in regula uti possit,
liberum tamen eidem sit pro qualicunque ejusmodi labore seu dirigentem geometram, seu
aliquod Departamenti Hydraulici individuum adhibere.
Ut tamen officiosa inter diversorum horum graduum individua
qualicunque ejusmodi labore seu dirigentem geometram, seu
aliquod Departamenti Hydraulici individuum adhibere.
Ut tamen officiosa inter diversorum horum graduum individua
correspondentia vigeat, vel ideo interest ut mechanicae, quae in ipsa saepe
executione se objiciunt difficultates, tanto promptius superari possint. Exempli causa:
concertato jam per ordinariam manipulationem plano committitur comitatensi geometrae ut in
uno fluvii loco ripas muniat, in alio calcar erigat. Hic in ipsa jam
correspondentia vigeat, vel ideo interest ut mechanicae, quae in ipsa saepe
executione se objiciunt difficultates, tanto promptius superari possint. Exempli causa:
concertato jam per ordinariam manipulationem plano committitur comitatensi geometrae ut in
uno fluvii loco ripas muniat, in alio calcar erigat. Hic in ipsa jam executione impingit in
aliquam difficultatem quam sibi ipsi resolvere non potest. ne hanc comitatui, comitatus
vero Consilio proponere, sicque longa primum manipulationis hujus via inviationem
vigeat, vel ideo interest ut mechanicae, quae in ipsa saepe
executione se objiciunt difficultates, tanto promptius superari possint. Exempli causa:
concertato jam per ordinariam manipulationem plano committitur comitatensi geometrae ut in
uno fluvii loco ripas muniat, in alio calcar erigat. Hic in ipsa jam executione impingit in
aliquam difficultatem quam sibi ipsi resolvere non potest. ne hanc comitatui, comitatus
vero Consilio proponere, sicque longa primum manipulationis hujus via inviationem accipere
debeat, expedit ut hanc
mechanicae, quae in ipsa saepe
executione se objiciunt difficultates, tanto promptius superari possint. Exempli causa:
concertato jam per ordinariam manipulationem plano committitur comitatensi geometrae ut in
uno fluvii loco ripas muniat, in alio calcar erigat. Hic in ipsa jam executione impingit in
aliquam difficultatem quam sibi ipsi resolvere non potest. ne hanc comitatui, comitatus
vero Consilio proponere, sicque longa primum manipulationis hujus via inviationem accipere
debeat, expedit ut hanc potius dirigenti suo immediate
executione se objiciunt difficultates, tanto promptius superari possint. Exempli causa:
concertato jam per ordinariam manipulationem plano committitur comitatensi geometrae ut in
uno fluvii loco ripas muniat, in alio calcar erigat. Hic in ipsa jam executione impingit in
aliquam difficultatem quam sibi ipsi resolvere non potest. ne hanc comitatui, comitatus
vero Consilio proponere, sicque longa primum manipulationis hujus via inviationem accipere
debeat, expedit ut hanc potius dirigenti suo immediate proponat. Hic si eam resolvere
ipse ad
Departamentum Hydraulicum recurrat, deque accipienda inde inviatione
comitatensem geometram continuo edoceat.
§ 120.
Consilium Locumtenentiale omnia loca illa, in quibus labores ejusmodi necessarii sunt, una
cum elaborando per locales geometras plano et sumtuum schemate a concernentibus
jurisdictionibus (quae respectivos etiam dominos terrestres, si opus fuerit, audiendos
habebunt) sibi referri faciet: super his primum
omnium localium,
Departamentum vero Hydraulicum ipsorum dirigentium opera
reviderit, Consilium, apud quod omnia haec concentrabuntur, majorem atque nunc de
capacitate singuli individui notitiam habebit, adeoque in casibus promotionum eo tutiores
depromere poterit opiniones.
Si generale aliquod planum elaborandum fuit, hactenus promiscue tantum ad Departamentum
Hydraulicum relegabatur. Ut tamen et res ipsa magis enucleetur, et Consilium de ipsorum
etiam
hac ratione generalia plana, licet plerumque momentosiora, unicam tantum subibunt
revisionem. Verum hic jam nullus secundae revisionis modus superest, nisi
forte exposcente rei gravitate ipsius directoris opinio cum extero summae hac
in arte existimationis viro communicetur.
§ 121.
Quodsi tamen circa ordinationem ejusmodi seu per jurisdictionem aliquam, seu per privatum
etiam, cujus interest,
pro
suprema differentiae ejusmodi revisione benigne ordinabit. Postquam individuum hoc Consilio,
istud vero Suae Majestati relationem superinde praestiterit, erga emanandam superinde
benignam resolutionem opus ejusmodi, non obstante cujuscunque contradictione, in effectum
deducatur.
Motiva.
Duplici ex causa suscipiendo cuipiam publico labori aliquis reclamare potest: primum si
id per fundos suos cum eorum jactura procedere deberet, et de hoc immediate sequenti
fundos suos cum eorum jactura procedere deberet, et de hoc immediate sequenti
§-pho providebitur.
Deinde si opus tale per fundos suos non procedat quidem, illud tamen praejudiciosum
fundis suis effectum producturum credat: veluti si per erigendos in adversa ripa
aggeres aut aliquam fluvii transsectionem terrena sua inundanda,
vel a contrario aquam a molis suis subtrahendam esse existimet. Et in hoc casu
nullum aliud medium superest, quam ut reclamanti aut unum, aut, si
praejudiciosum
fundis suis effectum producturum credat: veluti si per erigendos in adversa ripa
aggeres aut aliquam fluvii transsectionem terrena sua inundanda,
vel a contrario aquam a molis suis subtrahendam esse existimet. Et in hoc casu
nullum aliud medium superest, quam ut reclamanti aut unum, aut, si postulet, duo etiam
novae revisionis beneficia concedantur. Post has vero emananda benigna resolutio non
obstante ejus contradictione in effectum deducatur; secus enim aut revisiones in
molis suis subtrahendam esse existimet. Et in hoc casu
nullum aliud medium superest, quam ut reclamanti aut unum, aut, si postulet, duo etiam
novae revisionis beneficia concedantur. Post has vero emananda benigna resolutio non
obstante ejus contradictione in effectum deducatur; secus enim aut revisiones in infinitum
procedere deberent, aut utilissimum etiam, imo quandoque necessarium opus per quemcunque,
saepe inquietum tantum privatum, sisti possent.
Quod in revisione ejusmodi alia, quam quae in primam plani
Et in hoc casu
nullum aliud medium superest, quam ut reclamanti aut unum, aut, si postulet, duo etiam
novae revisionis beneficia concedantur. Post has vero emananda benigna resolutio non
obstante ejus contradictione in effectum deducatur; secus enim aut revisiones in infinitum
procedere deberent, aut utilissimum etiam, imo quandoque necessarium opus per quemcunque,
saepe inquietum tantum privatum, sisti possent.
Quod in revisione ejusmodi alia, quam quae in primam plani concertationem influxerunt,
individua
resolutio non
obstante ejus contradictione in effectum deducatur; secus enim aut revisiones in infinitum
procedere deberent, aut utilissimum etiam, imo quandoque necessarium opus per quemcunque,
saepe inquietum tantum privatum, sisti possent.
Quod in revisione ejusmodi alia, quam quae in primam plani concertationem influxerunt,
individua adhiberi debeant, res ipsa ostendit. Id autem proposita ratione opportune
praestari posse censetur.
Caeterum debet Consilium post primam statim revisionem
contradictione in effectum deducatur; secus enim aut revisiones in infinitum
procedere deberent, aut utilissimum etiam, imo quandoque necessarium opus per quemcunque,
saepe inquietum tantum privatum, sisti possent.
Quod in revisione ejusmodi alia, quam quae in primam plani concertationem influxerunt,
individua adhiberi debeant, res ipsa ostendit. Id autem proposita ratione opportune
praestari posse censetur.
Caeterum debet Consilium post primam statim revisionem effectuationem operis
ordinare,
effectuationem operis
ordinare, quia raro indubie eveniet, ut quis secundam velut magis adhuc
sumtuosam revisonem postulet. Quodsi tamen eadem postuletur, exmissioni ipsius directoris non obstabit id, quod ille jam bis in depromendam quoad hoc objectum
opinionem, influxerit. Aliud enim est erga aliorum, qui oculatas peregerunt, fidem
opinionem depromere, aliud objectum propriis oculis examinare.
§ 122.
Pro
laboris hujusmodi magis peritis individuis, directuro opus
geometra, et, si opus fuerit, ejus practicante, sumtus e Fundo Salis suppeditabuntur;
necessarias vero tam currules et manuales operas, quam necessaria fortasse aliqua cruda
materialia locales magistratus in sortem jam defixae gratuitorum laborum quottae
praestabunt.
Motiva.
Si locales comitatus necessarias operas in sortem jam defixae gratuitorum laboratorum
quottae praestiterint, per hoc plebs eorum nihilo magis prae aliis
vero tam currules et manuales operas, quam necessaria fortasse aliqua cruda
materialia locales magistratus in sortem jam defixae gratuitorum laborum quottae
praestabunt.
Motiva.
Si locales comitatus necessarias operas in sortem jam defixae gratuitorum laboratorum
quottae praestiterint, per hoc plebs eorum nihilo magis prae aliis aggravabitur. Si vero
requisitos etiam sumtus e Cassa sua Domestica suppeditare deberent, cum operae ejusmodi non
in omnibus comitatibus occurrant, et pro
locales comitatus necessarias operas in sortem jam defixae gratuitorum laboratorum
quottae praestiterint, per hoc plebs eorum nihilo magis prae aliis aggravabitur. Si vero
requisitos etiam sumtus e Cassa sua Domestica suppeditare deberent, cum operae ejusmodi non
in omnibus comitatibus occurrant, et pro emolumento totius publici suscipiantur, jam unus
pro aliis onus portare deberet. Et ideo sumtus hi e Fundo Publico praestari debent.
Censebat autem Deputatio omnes ejusmodi sumtus ad Fundum Salis ideo relegandos esse, quia
hic e
labore directuro opus geometrae
practicans adjungatur. Et tunc hic quoque solvi debebit.
Cruda quoque materialia, velut lapides, ligna, fascinas, ut locales comitatus erga justam
repartitionem suppeditent, necessarium videtur; secus enim sumtus in immensum
augerentur.
§ 123.
Nulli liceat seu sepimenta, aut praeclusuras piscium, seu molas in alveo,
seu vero qualiacunque aedificia in ripis navigabilium fluviorum collocare, quin
ut locales comitatus erga justam
repartitionem suppeditent, necessarium videtur; secus enim sumtus in immensum
augerentur.
§ 123.
Nulli liceat seu sepimenta, aut praeclusuras piscium, seu molas in alveo,
seu vero qualiacunque aedificia in ripis navigabilium fluviorum collocare, quin prius per
localem jurisdictionem cognoscatur an non haec navigationi obstent. Si opera haec
navigationi obstare concernens jurisdictio compererit, eorum erectionem
necessarium videtur; secus enim sumtus in immensum
augerentur.
§ 123.
Nulli liceat seu sepimenta, aut praeclusuras piscium, seu molas in alveo,
seu vero qualiacunque aedificia in ripis navigabilium fluviorum collocare, quin prius per
localem jurisdictionem cognoscatur an non haec navigationi obstent. Si opera haec
navigationi obstare concernens jurisdictio compererit, eorum erectionem efficaciter
impediet. Molis tamen, si situatio admittat,
quin prius per
localem jurisdictionem cognoscatur an non haec navigationi obstent. Si opera haec
navigationi obstare concernens jurisdictio compererit, eorum erectionem efficaciter
impediet. Molis tamen, si situatio admittat, innoxium locum assignabit, et ut hae in eadem
situatione rite conserventur per suscipiendas annuas investigationes
procurabit. Quodsi opus moliri volens decisioni huic non acquiescat, liberum eidem erit
modalitate §-pho 5. jam praescripta juribus suis
investigationes
procurabit. Quodsi opus moliri volens decisioni huic non acquiescat, liberum eidem erit
modalitate §-pho 5. jam praescripta juribus suis prospicere.
Motiva.
Non licet in proprio etiam fundo tale opus collocare, quod in detrimentum
vicini cedat; quanto minus ergo talia opera in praejudicium
publici admitti possunt. Verum hactenus is usus viguit, ut proprietarii
absque praevia
Quodsi opus moliri volens decisioni huic non acquiescat, liberum eidem erit
modalitate §-pho 5. jam praescripta juribus suis prospicere.
Motiva.
Non licet in proprio etiam fundo tale opus collocare, quod in detrimentum
vicini cedat; quanto minus ergo talia opera in praejudicium
publici admitti possunt. Verum hactenus is usus viguit, ut proprietarii
absque praevia investigatione qualiacunque opera etiam in navigabilibus
modalitate §-pho 5. jam praescripta juribus suis prospicere.
Motiva.
Non licet in proprio etiam fundo tale opus collocare, quod in detrimentum
vicini cedat; quanto minus ergo talia opera in praejudicium
publici admitti possunt. Verum hactenus is usus viguit, ut proprietarii
absque praevia investigatione qualiacunque opera etiam in navigabilibus
fluviis ponere potuerint: quodsi tamen ejusmodi opus navigationi obstare compertum
opus collocare, quod in detrimentum
vicini cedat; quanto minus ergo talia opera in praejudicium
publici admitti possunt. Verum hactenus is usus viguit, ut proprietarii
absque praevia investigatione qualiacunque opera etiam in navigabilibus
fluviis ponere potuerint: quodsi tamen ejusmodi opus navigationi obstare compertum est,
illud auctoritate publica demoliebatur. Jam vero expedit ut investigatio
potius praecedat, et si opus navigationi obstare eveniat, illud impediatur,
Jam vero expedit ut investigatio
potius praecedat, et si opus navigationi obstare eveniat, illud impediatur, quam ut
proprietarii notabilibus saepe sumtibus inutiliter profundendis ultro exponantur; exigua
enim, quam manipulatio haec causabit, molestia in minus eorum praejudicium verget, quam
periculum graves saepe sumtus perdendi; si proprietarius facultatem ponendi operis a prima
instantia sibi minus juste negatam existimabit, poterit remedium jam stabilitae duplicis
revisionis experiri.
Quod molas
minus juste negatam existimabit, poterit remedium jam stabilitae duplicis
revisionis experiri.
Quod molas attinet: de his, si navigationi obstent, tollendis exstat alioquin
Articuli 14. 1751. dispositio: rarus tamen est casus ut harum erectio etiam in
navigabilibus fluviis debeat impediri. Idoneus tantum situs exquiri debet, ubi citra
periculum navigationis consistere possint. Verum frustra neo-erigendis molis idoneus situs
assignabitur, frustra jam exstantes ad situm ejusmodi transferentur, nisi locales
impediri. Idoneus tantum situs exquiri debet, ubi citra
periculum navigationis consistere possint. Verum frustra neo-erigendis molis idoneus situs
assignabitur, frustra jam exstantes ad situm ejusmodi transferentur, nisi locales
jurisdictiones per annuas, ea, quae in Marusio jam stabilita est, norma
suscipiendas investigationes easdem in assignatis jam locis conservari procurent.
Articulus XXXV.
possint. Verum frustra neo-erigendis molis idoneus situs
assignabitur, frustra jam exstantes ad situm ejusmodi transferentur, nisi locales
jurisdictiones per annuas, ea, quae in Marusio jam stabilita est, norma
suscipiendas investigationes easdem in assignatis jam locis conservari procurent.
Articulus XXXV.
§ 124.
Consilium Locumtenentiale eo curas suas convertet ut necessariae pro domestica navigatione
naves domi, et quidem e duro, quoad res admittit, ligno construantur; et ut
devectio mercium minus sumtuosa evadat, exstruantur in Danubio sumtibus publicis duae naves
ad modulum Rhoenanum, peritisque eas regendi nautis provideantur. Hae pro
devehendis erga moderatum censum privatorum mercibus applicentur; singulo vero privato, qui
sibi navem hujus moduli construxerit, 100 aureorum
privato, qui
sibi navem hujus moduli construxerit, 100 aureorum proemium eousque, donec usus hic
invalescat, decernatur, una necessarii pro illa regenda nautae e capacioribus publicarum
illarum navium individuis eidem suppeditentur. Horum denique loca per conducendos, et in
eadem arte sensim subinstruendos tyrones suppleantur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 71. quanta pecuniae vis pro
constructis e molli
capacioribus publicarum
illarum navium individuis eidem suppeditentur. Horum denique loca per conducendos, et in
eadem arte sensim subinstruendos tyrones suppleantur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 71. quanta pecuniae vis pro
constructis e molli ligno exteris navibus e Regno evehatur. Constat etiam,
quod quercinae naves tres mollium aetates ferant, et quod Regnum
hac specie
navigationis plano Tibiscus etiam et Savus eas ferent. Constat, quod cum navis
ejusmodi velis et ancoris provisa sit, si peritum illam regendi navarchum habeat, et cursum
suum citius conficiat, et majorem mercium quantitatem sustinere possit; id autem praesertim
in Hungaria, cujus producta plerumque voluminosa sunt, pretium sumtuum
admodum minuet, atque notabile provehendo commercio vehiculum praebebit. Verum usus
ejusmodi navium alia via vix unquam inducetur, quam si administratio publica et primum
earum modulum
et de capacibus eas regendi nautis provideat; si
publicae ejusmodi naves devehendis mercibus privatorum locentur, fundus publicus interea,
donec eas privato fortasse alicui vendere intersit, suum adminus interusurium certe
habebit.
Ut exemplum hoc in privatos efficacius operetur, illud 100 aureorum proemium necessarium
videtur. Proemia haec Fundum Publicum non gravabunt; si enim vel tres quatuorve privati
naves ejusmodi construxerint, necessitas proemii jam cessabit. Horum enim exempla jam in
alios etiam
Ut exemplum hoc in privatos efficacius operetur, illud 100 aureorum proemium necessarium
videtur. Proemia haec Fundum Publicum non gravabunt; si enim vel tres quatuorve privati
naves ejusmodi construxerint, necessitas proemii jam cessabit. Horum enim exempla jam in
alios etiam sufficienter valebunt. Insuper id etiam necessarium est, ut illi, qui ejusmodi
naves erexerit, periti eandem regendi nautae e publicis illis navibus suppeditentur; quid
enim eum juvabit talem navim construere, si idoneis navarchis destituatur; hos autem
habet aut eos e conducendis
tyronibus formandi, aut si id non succedat, exteros etiam accersendi rationem. Itaque
publicae illae naves quodpiam veluti nautarum seminarium constituere deberent, et ideo non
interesset eas tamdiu vendere, donec haec navigandi ratio in naves etiam privatorum
sufficienter propagetur.
Jam quidem Augusta Maria Theresia, ut provocato loco ostendimus, et duas ejusmodi
Rhoenanas naves construi curaverat, et 100 aureorum proemium illi, qui similem exstruxerit,
decreverat; quin haec ullum
fuit. Potest
itaque fundate sperari id nunc successurum esse, quod tunc praecox fortasse adhuc fuit
institutum. Forte ad feliciorem ejus successum id ipsum conferet, quod lege publica
stabiliatur. Negari certe non potest complures utilissimos conatus hactenus in irritum
cecidisse seu quia praemature suscepti fuerunt, seu quia aliqua necessaria ad rerum
promotionem media intermissa fuerant, seu denique quia in legis sanctione non
fundabantur.
§ 125.
id ipsum conferet, quod lege publica
stabiliatur. Negari certe non potest complures utilissimos conatus hactenus in irritum
cecidisse seu quia praemature suscepti fuerunt, seu quia aliqua necessaria ad rerum
promotionem media intermissa fuerant, seu denique quia in legis sanctione non
fundabantur.
§ 125.
Consilium Locumtenentiale, auditis audiendis, elaborabit planum regulationis nautarum, in
quo parte ex una remigum erga navarchos et
ad rerum
promotionem media intermissa fuerant, seu denique quia in legis sanctione non
fundabantur.
§ 125.
Consilium Locumtenentiale, auditis audiendis, elaborabit planum regulationis nautarum, in
quo parte ex una remigum erga navarchos et vicissim, parte vero ex
alia proprietariorum navis, erga navarchos et vicissim officia
diserte definiantur, una necessarius etiam circa suscipiendam,
alia proprietariorum navis, erga navarchos et vicissim officia
diserte definiantur, una necessarius etiam circa suscipiendam,
exercendam, et deserendam hanc professionem politiae ordo
praescribatur. In opere hoc et ad subsistentia jam hoc in genere in Germanicis Provinciis
instituta, et ad peculiares, quae circa unum aliumve fluvium occurrere possunt,
circumstantias reflectet, illudque comitiis praesentabit.
Motiva.
Ut
erga navarchos et vicissim officia
diserte definiantur, una necessarius etiam circa suscipiendam,
exercendam, et deserendam hanc professionem politiae ordo
praescribatur. In opere hoc et ad subsistentia jam hoc in genere in Germanicis Provinciis
instituta, et ad peculiares, quae circa unum aliumve fluvium occurrere possunt,
circumstantias reflectet, illudque comitiis praesentabit.
Motiva.
Ut regulatio nautarum fundate elaborari possit
navarchos et vicissim officia
diserte definiantur, una necessarius etiam circa suscipiendam,
exercendam, et deserendam hanc professionem politiae ordo
praescribatur. In opere hoc et ad subsistentia jam hoc in genere in Germanicis Provinciis
instituta, et ad peculiares, quae circa unum aliumve fluvium occurrere possunt,
circumstantias reflectet, illudque comitiis praesentabit.
Motiva.
Ut regulatio nautarum fundate elaborari possit et multae
et multae locales jurisdictiones, et
status mercantilis, et praecipui aliquot navarchi audiri debent. Id quoniam activitatem
Deputationis excessit, opus hoc Consilio Locumtenentiali reservandum esse existimavit. Hanc
autem regulationem necessariam esse ex iis, quae in Elaborato status actualis §§-phis
71. et 74. sub finem dicta sunt, satis apparet.
Caeterum vel propter nexum mutuae communicationis debet in opere hoc ad praeextantes jam
in vicinis Germanicis Provinciis nautarum regulationes reflecti,
reservandum esse existimavit. Hanc
autem regulationem necessariam esse ex iis, quae in Elaborato status actualis §§-phis
71. et 74. sub finem dicta sunt, satis apparet.
Caeterum vel propter nexum mutuae communicationis debet in opere hoc ad praeextantes jam
in vicinis Germanicis Provinciis nautarum regulationes reflecti, ne forte per minus
necessarias discrepantias haec difficilior efficiatur.
Debet etiam ad locales singuli fluvii circumstantias adverti, quia hae distinctam in uno
Hanc
autem regulationem necessariam esse ex iis, quae in Elaborato status actualis §§-phis
71. et 74. sub finem dicta sunt, satis apparet.
Caeterum vel propter nexum mutuae communicationis debet in opere hoc ad praeextantes jam
in vicinis Germanicis Provinciis nautarum regulationes reflecti, ne forte per minus
necessarias discrepantias haec difficilior efficiatur.
Debet etiam ad locales singuli fluvii circumstantias adverti, quia hae distinctam in uno
aliove puncto exposcere possunt
debet in opere hoc ad praeextantes jam
in vicinis Germanicis Provinciis nautarum regulationes reflecti, ne forte per minus
necessarias discrepantias haec difficilior efficiatur.
Debet etiam ad locales singuli fluvii circumstantias adverti, quia hae distinctam in uno
aliove puncto exposcere possunt provisionem.
Omnia quidem haec hactenus politica tantum via tractabantur, sed plane ideo, quia legis
sanctione carebant, saepe difficilis, quandoque impossibilis etiam erant executionis.
Interest itaque ut
aliove puncto exposcere possunt provisionem.
Omnia quidem haec hactenus politica tantum via tractabantur, sed plane ideo, quia legis
sanctione carebant, saepe difficilis, quandoque impossibilis etiam erant executionis.
Interest itaque ut Consilium opus hoc in Comitiis referat, quo illud, postquam revisum
fuerit, in legem referri possit.
Articulus XXXVI.
quidem haec hactenus politica tantum via tractabantur, sed plane ideo, quia legis
sanctione carebant, saepe difficilis, quandoque impossibilis etiam erant executionis.
Interest itaque ut Consilium opus hoc in Comitiis referat, quo illud, postquam revisum
fuerit, in legem referri possit.
Articulus XXXVI.
navigationis planum systematice efformari possit, Consilio Locumtenentiali
incumbet procurare ut omnes navigabiles Regni fluvii, uti et vastiora stagna, ad eandem
scalam libellentur, et juxta uniformia operaturis geometris praescribenda hydraulicarum
observationum puncta in mappas referantur.
Motiva.
Hactenus de corrigendo jam in uno, jam in alio loco fluvii alicujus cursu, de ducendo jam
hac, jam illac communicationis canali, de emittenda e vastiori aliquo stagno jam hic, jam
alibi aqua, per
navigabiles Regni fluvii, uti et vastiora stagna, ad eandem
scalam libellentur, et juxta uniformia operaturis geometris praescribenda hydraulicarum
observationum puncta in mappas referantur.
Motiva.
Hactenus de corrigendo jam in uno, jam in alio loco fluvii alicujus cursu, de ducendo jam
hac, jam illac communicationis canali, de emittenda e vastiori aliquo stagno jam hic, jam
alibi aqua, per partes tantum agebatur. Et ideo frequenter evenit ut aut suscepti labores
nullum ideo successum
Regni fluvii, uti et vastiora stagna, ad eandem
scalam libellentur, et juxta uniformia operaturis geometris praescribenda hydraulicarum
observationum puncta in mappas referantur.
Motiva.
Hactenus de corrigendo jam in uno, jam in alio loco fluvii alicujus cursu, de ducendo jam
hac, jam illac communicationis canali, de emittenda e vastiori aliquo stagno jam hic, jam
alibi aqua, per partes tantum agebatur. Et ideo frequenter evenit ut aut suscepti labores
nullum ideo successum habuerint, quia
eandem scalam et uniformes quoad
objecta hydraulica observationes praemitti, adeoque cum unus totum hunc laborem perficere
non possit, quod operantes geometrae et uniformem instructionem et eandem directionem
habere debeant, satis constat.
Ostendimus in Elaborato status actualis a §-pho 71. usque 78. quod nullus
ferme sit navigabilis fluvius de cujus regulatione, nullum vastius stagnum de cujus
exsiccatione partiales mappae et plana in Arhivo Consilii non extent, et quod
complurium etiam
habere debeant, satis constat.
Ostendimus in Elaborato status actualis a §-pho 71. usque 78. quod nullus
ferme sit navigabilis fluvius de cujus regulatione, nullum vastius stagnum de cujus
exsiccatione partiales mappae et plana in Arhivo Consilii non extent, et quod
complurium etiam communicationis canalium projecta ibidem praesto sint. Verum nullum ex his
elaboratis ad generale navigationis planum dirigebatur; omnis operans aut projectans
particulare tantum suum objectum respexit, singulus
praesto sint. Verum nullum ex his
elaboratis ad generale navigationis planum dirigebatur; omnis operans aut projectans
particulare tantum suum objectum respexit, singulus ferme distinctam libellationis scalam
adhibuit; unus unius, alter alterius ordinis observationes in medium attulit, ita ut omnia
illa elaborata pro usus generalis plani non sufficiant, et ad summum pro aliqua tantum
inviatione deservire possint.
Ostendimus tamen in eodem Elaborato §-pho 74. quod jam anno 1784. generalis
capitalium
libellationis scalam
adhibuit; unus unius, alter alterius ordinis observationes in medium attulit, ita ut omnia
illa elaborata pro usus generalis plani non sufficiant, et ad summum pro aliqua tantum
inviatione deservire possint.
Ostendimus tamen in eodem Elaborato §-pho 74. quod jam anno 1784. generalis
capitalium Regni fluviorum regulationis consilium susceptum, operaturis in necessaria pro
hoc opere mappa geometris uniformis instructio extradita; districtualibus
geometris
pro usus generalis plani non sufficiant, et ad summum pro aliqua tantum
inviatione deservire possint.
Ostendimus tamen in eodem Elaborato §-pho 74. quod jam anno 1784. generalis
capitalium Regni fluviorum regulationis consilium susceptum, operaturis in necessaria pro
hoc opere mappa geometris uniformis instructio extradita; districtualibus
geometris immediata, departamento vero hydraulico superior
directio concredita; ipsa denique norma, qua locales geometrae interventuras
pro
hoc opere mappa geometris uniformis instructio extradita; districtualibus
geometris immediata, departamento vero hydraulico superior
directio concredita; ipsa denique norma, qua locales geometrae interventuras nefors in his
fluviis mutationes de tempore in tempus referre possint, praescripta fuerit.
Ad consummationem mappae hujus forte non multum amplius desideratur; hoc vero absoluto,
aliorum collateralium fluviorum systematica mappatio haud
uniformis instructio extradita; districtualibus
geometris immediata, departamento vero hydraulico superior
directio concredita; ipsa denique norma, qua locales geometrae interventuras nefors in his
fluviis mutationes de tempore in tempus referre possint, praescripta fuerit.
Ad consummationem mappae hujus forte non multum amplius desideratur; hoc vero absoluto,
aliorum collateralium fluviorum systematica mappatio haud magnum tempus requiret; hi enim
ab eo
Ad consummationem mappae hujus forte non multum amplius desideratur; hoc vero absoluto,
aliorum collateralium fluviorum systematica mappatio haud magnum tempus requiret; hi enim
ab eo tantum puncto, quo minoribus adminus navibus patent, in considerationem venire
possunt; id autem haud magnum spatium efferre in provocato Elaborato jam ostendimus.
E vastioribus stagnis saepe canales communicationis opportune formari possunt: quare et
horum systematica mappatio necessaria est. Ac illa quidem majori
multum amplius desideratur; hoc vero absoluto,
aliorum collateralium fluviorum systematica mappatio haud magnum tempus requiret; hi enim
ab eo tantum puncto, quo minoribus adminus navibus patent, in considerationem venire
possunt; id autem haud magnum spatium efferre in provocato Elaborato jam ostendimus.
E vastioribus stagnis saepe canales communicationis opportune formari possunt: quare et
horum systematica mappatio necessaria est. Ac illa quidem majori molestia, quam fluvii
libellabuntur, et cum copiosiora sint, utpote:
si major geometrarum numerus adhibeatur,
omnes hi labores haud intra multum tempus confici possunt; expedit autem tantillam moram
potius tolerare, quam sumtuosum adeo planum periculo erroris exponere. Neque obstat quod
interea, dum haec absolvantur, interventurae in fluviis mutationes novas iterum mappationes
requirent. Habent enim locales geometrae in elargita ipsis 1784. instructione inviationem
qualiter omnem eventuram nefors mutationem in distinctam mappulam ita conjicere debeant, ut
stante in reliquo mappa mutationes hae
confici possunt; expedit autem tantillam moram
potius tolerare, quam sumtuosum adeo planum periculo erroris exponere. Neque obstat quod
interea, dum haec absolvantur, interventurae in fluviis mutationes novas iterum mappationes
requirent. Habent enim locales geometrae in elargita ipsis 1784. instructione inviationem
qualiter omnem eventuram nefors mutationem in distinctam mappulam ita conjicere debeant, ut
stante in reliquo mappa mutationes hae per appapandas cartulas in eadem exhiberi possint.
erroris exponere. Neque obstat quod
interea, dum haec absolvantur, interventurae in fluviis mutationes novas iterum mappationes
requirent. Habent enim locales geometrae in elargita ipsis 1784. instructione inviationem
qualiter omnem eventuram nefors mutationem in distinctam mappulam ita conjicere debeant, ut
stante in reliquo mappa mutationes hae per appapandas cartulas in eadem exhiberi possint.
§ 127.
Peracta et proxime secuturae Diaetae reportata hac
haec absolvantur, interventurae in fluviis mutationes novas iterum mappationes
requirent. Habent enim locales geometrae in elargita ipsis 1784. instructione inviationem
qualiter omnem eventuram nefors mutationem in distinctam mappulam ita conjicere debeant, ut
stante in reliquo mappa mutationes hae per appapandas cartulas in eadem exhiberi possint.
§ 127.
Peracta et proxime secuturae Diaetae reportata hac mappatione denominentur pro elaborando
generali navigationis
iterum mappationes
requirent. Habent enim locales geometrae in elargita ipsis 1784. instructione inviationem
qualiter omnem eventuram nefors mutationem in distinctam mappulam ita conjicere debeant, ut
stante in reliquo mappa mutationes hae per appapandas cartulas in eadem exhiberi possint.
§ 127.
Peracta et proxime secuturae Diaetae reportata hac mappatione denominentur pro elaborando
generali navigationis plano deputati, iisdemque celeberrimum in arte
cartulas in eadem exhiberi possint.
§ 127.
Peracta et proxime secuturae Diaetae reportata hac mappatione denominentur pro elaborando
generali navigationis plano deputati, iisdemque celeberrimum in arte hydraulica, quod haberi
poterit, individuum adjungatur; una vero Deputationi huic exstantia in Archivo Cancellariae
Hungaricae et Consilii laborum ejusmodi plana communicentur, et omnes publici geometrae et
hydraulae pro hoc actu ita subordinentur, ut singulorum
127.
Peracta et proxime secuturae Diaetae reportata hac mappatione denominentur pro elaborando
generali navigationis plano deputati, iisdemque celeberrimum in arte hydraulica, quod haberi
poterit, individuum adjungatur; una vero Deputationi huic exstantia in Archivo Cancellariae
Hungaricae et Consilii laborum ejusmodi plana communicentur, et omnes publici geometrae et
hydraulae pro hoc actu ita subordinentur, ut singulorum opera, dum eam sibi necessariam esse
exstimaverit
laborum ejusmodi plana communicentur, et omnes publici geometrae et
hydraulae pro hoc actu ita subordinentur, ut singulorum opera, dum eam sibi necessariam esse
exstimaverit
individuum ejusmodi ad ipsam jam mappationem dirigendam evocandum, deputatosque
regnicolares nunc statim nominandos esse existiment. Verum jam elargita pro systematica
mappatione instructio per abbatem Walcher et modernum Departamenti directorem Heppe, viros
in arte hydraulica adeo peritos, elaborata est, ut in ea tuto conquiesci possit. Accedit
quod notabilis laboris hujus pars juxta eandem mappam jam peracta sit, adeoque hanc potius
consummare, quam iterum de novo ordiri intersit. Deputatos etiam ante terminatam
dirigendam evocandum, deputatosque
regnicolares nunc statim nominandos esse existiment. Verum jam elargita pro systematica
mappatione instructio per abbatem Walcher et modernum Departamenti directorem Heppe, viros
in arte hydraulica adeo peritos, elaborata est, ut in ea tuto conquiesci possit. Accedit
quod notabilis laboris hujus pars juxta eandem mappam jam peracta sit, adeoque hanc potius
consummare, quam iterum de novo ordiri intersit. Deputatos etiam ante terminatam mappationem legere propter interea facile
et canalium
communicationis erectionem, et viarum e locis emporialibus ad propinquiores navigationis
stationes ducentium instaurationem exhauriat. Et cum omnes hi labores ad semel suscipi non
possint, ipsum etiam qua serie peragendorum horum laborum ordinem determinabit. In
determinandis laboribus semper ad id reflectet: an procuranda per eos utilitas publica
necessariis in eos expensis correspondeat? Eorum vero, quos omnino suscipiendos esse
determinaverit, accurata, quoad res admittit, laboratorum et sumtuum schemata elaborabit.
ducentium instaurationem exhauriat. Et cum omnes hi labores ad semel suscipi non
possint, ipsum etiam qua serie peragendorum horum laborum ordinem determinabit. In
determinandis laboribus semper ad id reflectet: an procuranda per eos utilitas publica
necessariis in eos expensis correspondeat? Eorum vero, quos omnino suscipiendos esse
determinaverit, accurata, quoad res admittit, laboratorum et sumtuum schemata elaborabit.
Motiva.
Generale navigationis planum eo dirigi debet ut maxima, quoad fieri
saxa disrumpere? vel vero per ducendum oblique novum canalem illa evitare expediat?
quam procul singulum hoc flumen adversam navigationem recipiat, adeoque quam procul semitae
attractoriae debeant instaurari?
His stabilitis discuti debet, quos ex influentibus in haec flumina majoribus tantisper
fluviis, veluti Vuna, Dravo, Vago,
Samusio, Marusio ita aptare operae pretium sit, ut illi
collaterales si non adversae,
Dravo, Vago,
Samusio, Marusio ita aptare operae pretium sit, ut illi
collaterales si non adversae, secundae adminus
navigationis canales praebeant, et qualiter id in singulo fluvio praestari possit? Cum nec determinandi in hunc usum collaterales fluvii sufficientes
pro toto Regno communicationis canales praebituri sint, an non hos per
Fertöiensia,
Marusio ita aptare operae pretium sit, ut illi
collaterales si non adversae, secundae adminus
navigationis canales praebeant, et qualiter id in singulo fluvio praestari possit? Cum nec determinandi in hunc usum collaterales fluvii sufficientes
pro toto Regno communicationis canales praebituri sint, an non hos per
Fertöiensia, Balatoniensia, Temessiensia,
Tibiscana, aliaque vasta
Balatoniensia, Temessiensia,
Tibiscana, aliaque vasta stagna ideo praeprimis efformare intersit, ut hac
ratione eodem labore et communicatio aperiatur, et ingentes, quae modo vix alicui usui
sunt, plagae in fructifera terrena convertantur? si ita, ubi? et qualiter? canales hi fodi
debeant?
Si vero omnibus his praestitis adhuc notabilem aliquam Regni plagam beneficio
communicationis cum aliquo navigabili fluvio destitui eveniat, an? ubi? et qualiter
qui forte e defectu fundi simul suscipi non
poterunt, requirat, interest ut exmittenda Deputatio inter hos ipsos novam iterum seriem
specifice elaboret, v. g. an prius transsectionem aliquam fieri vel superfluum ramum
occludi intersit? Si ejusdem speciei labor in pluribus ejusdem fluvii locis occurrat, quem
praeprimis suscipere expediat? quos e collateralibus fluviis praeferenter
regulare? quos canales per vastiora stagna praeprimis efformari, publica
utilitas exigat.
Si omnia haec
perfici possint ad semel inchoabuntur. Unus labor alteri non nocebit, imo
posteriores per eos, qui praecedent, facilitabuntur. Quod summum est, nunquam opus e
defectu fundi adhaerebit, quia defixo semel laborum ordine quantuscunque demum fundus
adfuerit, is nonnisi in eum, qui in sua serie maxime necessarius fuerit, laborem quotannis
impendetur, sicque totum planum, etsi tardius, aliquando tamen perficietur. Ubi e contra,
si sine plano porro quoque agatur, etsi iidem sumtus impendantur, facilis tamen et per
totum Regnum diffusa
ad semel inchoabuntur. Unus labor alteri non nocebit, imo
posteriores per eos, qui praecedent, facilitabuntur. Quod summum est, nunquam opus e
defectu fundi adhaerebit, quia defixo semel laborum ordine quantuscunque demum fundus
adfuerit, is nonnisi in eum, qui in sua serie maxime necessarius fuerit, laborem quotannis
impendetur, sicque totum planum, etsi tardius, aliquando tamen perficietur. Ubi e contra,
si sine plano porro quoque agatur, etsi iidem sumtus impendantur, facilis tamen et per
totum Regnum diffusa navigatio,
perficietur. Ubi e contra,
si sine plano porro quoque agatur, etsi iidem sumtus impendantur, facilis tamen et per
totum Regnum diffusa navigatio, quodque ejus consectaneum est, florens commercium, nunquam
obtinebitur.
Caeterum id res ipsa exigit, ut in hoc plano nonnisi tales labores stabiliantur, quorum
utilitas necessarios ad eos perficiendos sumtus compensabit. Ars improbo labore et immensis
sumtibus montes perfodere, perque has rimas fluvios traducere, aut canales
ad eorum
necessarios ad eos perficiendos sumtus compensabit. Ars improbo labore et immensis
sumtibus montes perfodere, perque has rimas fluvios traducere, aut canales
ad eorum apices per cataractas elevare potest. Verum nisi utilitas publica profusis in hos
labores sumtibus respondeat, opera ejusmodi ad artis tantum ostentationem referuntur. Quare
ut eadem Deputatio sumtuum etiam schemata elaboret, prorsus necessum est. Nihil quidem
ejusmodi schematibus incertius esse satis constat. Cum tamen Deputatio illa, parte
129.
Praeter indicatos superius pro conservando actuali navigationis statu necessarios labores
aut urgentia nefors, quae ad impediendum imminens grave aliquod damnum adhiberi deberent,
remedia; donec generale hoc planum elaboratum et stabilitum fuerit, nulli seu in navigabili
aliquo fluvio seu in vastiori stagno systematici labores suscipiantur, nulli canales
communicationis per siccum fodantur, neque commerciales ex emporialibus locis
ad aliquas navigationis stationes viae exstruantur. Cum tamen restauratio rami
superius pro conservando actuali navigationis statu necessarios labores
aut urgentia nefors, quae ad impediendum imminens grave aliquod damnum adhiberi deberent,
remedia; donec generale hoc planum elaboratum et stabilitum fuerit, nulli seu in navigabili
aliquo fluvio seu in vastiori stagno systematici labores suscipiantur, nulli canales
communicationis per siccum fodantur, neque commerciales ex emporialibus locis
ad aliquas navigationis stationes viae exstruantur. Cum tamen restauratio rami
Érsek-Ujváriensis
systematici labores suscipiantur, nulli canales
communicationis per siccum fodantur, neque commerciales ex emporialibus locis
ad aliquas navigationis stationes viae exstruantur. Cum tamen restauratio rami
Érsek-Ujváriensis ad navigationem in eum, in quo jam praefuit, statum
reponendum summe necessaria sit, aliquot vero Tibisci gyrorum transsectio in
qualicunque generalis plani systemate alioquin fieri debeat, haec interea etiam
perficiantur.
Motiva.
labores suscipiantur, nulli canales
communicationis per siccum fodantur, neque commerciales ex emporialibus locis
ad aliquas navigationis stationes viae exstruantur. Cum tamen restauratio rami
Érsek-Ujváriensis ad navigationem in eum, in quo jam praefuit, statum
reponendum summe necessaria sit, aliquot vero Tibisci gyrorum transsectio in
qualicunque generalis plani systemate alioquin fieri debeat, haec interea etiam
perficiantur.
Motiva.
emporialibus locis
ad aliquas navigationis stationes viae exstruantur. Cum tamen restauratio rami
Érsek-Ujváriensis ad navigationem in eum, in quo jam praefuit, statum
reponendum summe necessaria sit, aliquot vero Tibisci gyrorum transsectio in
qualicunque generalis plani systemate alioquin fieri debeat, haec interea etiam
perficiantur.
Motiva.
Quod partiales ejusmodi labores citra periculum profundendorum inutiliter
sumtuum suscipi non
qualicunque generalis plani systemate alioquin fieri debeat, haec interea etiam
perficiantur.
Motiva.
Quod partiales ejusmodi labores citra periculum profundendorum inutiliter
sumtuum suscipi non possint, in motivis immediate praecedentis §-phi ostendimus;
interest igitur ut id diserta lege interdicatur.
Caeterum capitales, imo aliquae etiam collaterales
commerciales viae, quae nullum cum plano navigationis nexum habent, absque
ut merces ex uno ad aliud per continentem promovere longe
lucrosius sit, quam beneficio navigationis. Et tales sunt omnes tres illi ductus, quos pro
capitalibus superius declaravimus, nempe Vienna et Posonio ad
Littorale; hinc in Galliciam, item Vienna et Posonio per Budam
in Transilvaniam. Has itaque uti et illas, quae e talibus emporialibus locis,
qui ab aliquo navigationis canali procul distant, in capitales hos ductus incidunt,
collaterales vias,
lucrosius sit, quam beneficio navigationis. Et tales sunt omnes tres illi ductus, quos pro
capitalibus superius declaravimus, nempe Vienna et Posonio ad
Littorale; hinc in Galliciam, item Vienna et Posonio per Budam
in Transilvaniam. Has itaque uti et illas, quae e talibus emporialibus locis,
qui ab aliquo navigationis canali procul distant, in capitales hos ductus incidunt,
collaterales vias, tamquam nullum cum generali plano navigationis nexum
nempe Vienna et Posonio ad
Littorale; hinc in Galliciam, item Vienna et Posonio per Budam
in Transilvaniam. Has itaque uti et illas, quae e talibus emporialibus locis,
qui ab aliquo navigationis canali procul distant, in capitales hos ductus incidunt,
collaterales vias, tamquam nullum cum generali plano navigationis nexum
habentes, interea etiam et instaurari, et conservari interest, prouti id in motivis ad
praesentis Projecti §-phum 97. jam ostendimus.
emporialibus locis,
qui ab aliquo navigationis canali procul distant, in capitales hos ductus incidunt,
collaterales vias, tamquam nullum cum generali plano navigationis nexum
habentes, interea etiam et instaurari, et conservari interest, prouti id in motivis ad
praesentis Projecti §-phum 97. jam ostendimus. Restant itaque tantum illae viae,
quae ex emporiali quopiam loco ad aliquam navigationis stationem ducunt. Hae naturalem jam
ad planum navigationis relationem habent. Transsectio enim
ad planum navigationis relationem habent. Transsectio enim aliqua, vel
aperiendus quispiam communicationis canalis facile efficere potest ut locus
aliquis stationem navigationi praebere desinat, et tunc perderentur omnes, qui in ducentem
ad talem locum viam commercialem impensi sunt, labores: expedit itaque ut talium etiam
viarum restauratio ad eventum generalis navigationis plani differatur.
In reliquo quam necessaria sit rami Érsek-Újváriensis reseratio in Elaborato status
aliquis stationem navigationi praebere desinat, et tunc perderentur omnes, qui in ducentem
ad talem locum viam commercialem impensi sunt, labores: expedit itaque ut talium etiam
viarum restauratio ad eventum generalis navigationis plani differatur.
In reliquo quam necessaria sit rami Érsek-Újváriensis reseratio in Elaborato status
actualis §-pho 77 , id autem quod ad celeriorem tantisper fluxum Tibisco procurandum
aliquot gyrorum ejus transsectiones ocyus suscipi intersit ibidem §-pho 73.
perderentur omnes, qui in ducentem
ad talem locum viam commercialem impensi sunt, labores: expedit itaque ut talium etiam
viarum restauratio ad eventum generalis navigationis plani differatur.
In reliquo quam necessaria sit rami Érsek-Újváriensis reseratio in Elaborato status
actualis §-pho 77 , id autem quod ad celeriorem tantisper fluxum Tibisco procurandum
aliquot gyrorum ejus transsectiones ocyus suscipi intersit ibidem §-pho 73.
ostendimus; itaque haec tamquam generali navigationis plano,
persolvetur.
Motiva.
Agnoscit Deputatio quod, si natura juris proprietatis spectetur, eadem sit
incultorum quae culturam fundorum ratio: ne tamen fundus
commercialis nimium aggravetur, et quia in fundis incultis longe minus quam cultis damnum
inferri potest, sperat Deputatio quod proprietarii exigui hujus damni sacrificium zelo boni
publici ultro facturi sunt.
§ 131.
Quodsi tamen tale
realis aliqua utilitas procuratur, sumtus ab hoc requirantur, et si
ille eos recusaverit, opus, si secus utile aut necessarium est, sumtibus publicis
perficiatur quidem, usumfructum tamen meliorandi hac ratione terreni publicum
tamdiu retineat, donec factas in opus tale expensas sibi compensaverit.
Motiva.
Casus hic evenire potest si collateralis aliquis navigationis canalis per loca paludinosa
efformetur, aut secus etiam vastioris stagni alicujus
hic evenire potest si collateralis aliquis navigationis canalis per loca paludinosa
efformetur, aut secus etiam vastioris stagni alicujus exsiccatio publicis operis
suscipiatur. Evenit enim plerumque ut per procuratum hac ratione aquae effluxum inutiles
antea paludes in pinguia foeneta convertantur. Tali in casu justum certe non est ut aliquot
tantum privati, quorum tenuta labori tali fortuito adjacent, e sumtibus et laboratoribus
totius publici fructum ferant. Possunt itaque necessarii in tale opus sumtus ab iis jure
requiri. Ut
navigationis canalis per loca paludinosa
efformetur, aut secus etiam vastioris stagni alicujus exsiccatio publicis operis
suscipiatur. Evenit enim plerumque ut per procuratum hac ratione aquae effluxum inutiles
antea paludes in pinguia foeneta convertantur. Tali in casu justum certe non est ut aliquot
tantum privati, quorum tenuta labori tali fortuito adjacent, e sumtibus et laboratoribus
totius publici fructum ferant. Possunt itaque necessarii in tale opus sumtus ab iis jure
requiri. Ut tamen libera de rebus suis disponendi
aquae effluxum inutiles
antea paludes in pinguia foeneta convertantur. Tali in casu justum certe non est ut aliquot
tantum privati, quorum tenuta labori tali fortuito adjacent, e sumtibus et laboratoribus
totius publici fructum ferant. Possunt itaque necessarii in tale opus sumtus ab iis jure
requiri. Ut tamen libera de rebus suis disponendi facultas salva maneat, ad eos, si nolint,
praestandos cogi non possunt. Opus tamen tale ex ipsa justitiae naturalis ratione, invito
etiam proprietario, sumtibus publicis ita perfici
iis jure
requiri. Ut tamen libera de rebus suis disponendi facultas salva maneat, ad eos, si nolint,
praestandos cogi non possunt. Opus tamen tale ex ipsa justitiae naturalis ratione, invito
etiam proprietario, sumtibus publicis ita perfici potest ut publicum factas in illud
expensas ex usufructu meliorandi hac ratione terreni sibi compenset. Nisi enim
opus hac ratione perfectum fuisset, proprietarius per totum, quo publicum fundi talis
fructum capiet, tempus alioquin nullam ex illo coepisset utilitatem, evoluto vel
alioquin nullam ex illo coepisset utilitatem, evoluto vel hoc
tempore reale illi beneficium accedet, quia fundum fructiferum absque ullis suis impensis,
etsi tardius recipiet. Libera autem disponendi facultas non potest eo plane extendi, ut
voluntati proprietarii in eo etiam casu deferri debeat, si malit fundum cum suo et publici
detrimento porro etiam infructuosum manere.
Sub Augusta Maria Theresia, licet nulla adhuc lex obligatoria eatenus exstiterit, hujus
rei exemplum in paludibus Sárviziensibus editum
extendi, ut
voluntati proprietarii in eo etiam casu deferri debeat, si malit fundum cum suo et publici
detrimento porro etiam infructuosum manere.
Sub Augusta Maria Theresia, licet nulla adhuc lex obligatoria eatenus exstiterit, hujus
rei exemplum in paludibus Sárviziensibus editum fuit, et tunc proprietarii in
obversum libere disponendi facultatis ad suppeditandos sumtus cogebantur. Cui tamen
inconvenientiae per legem hanc obviatur.
§
si malit fundum cum suo et publici
detrimento porro etiam infructuosum manere.
Sub Augusta Maria Theresia, licet nulla adhuc lex obligatoria eatenus exstiterit, hujus
rei exemplum in paludibus Sárviziensibus editum fuit, et tunc proprietarii in
obversum libere disponendi facultatis ad suppeditandos sumtus cogebantur. Cui tamen
inconvenientiae per legem hanc obviatur.
§ 132.
Si e compluribus stagni alicujus, quod nullum cum generali
hi id ipsum
comitatui detegere, hic vero facultatem suscipiendi talis operis, non attenta reliquorum
contradictione, nisi quid aliud obstet, iis elargiri debet; si vero duo tantum sint
compossessores, et hi coalescere non possint, an opus proportionatam necessariis in illud
sumtibus habeat utilitatem, comitatus rem cognoscet, et si utilitatem laboris compererit,
ejus suscipiendi facultatem illi, qui hanc postulabit, concedet. Non possunt tamen ii, qui
reluctantur, ad suppeditandos pro rata sua sumtus cogi, verum totum opus ii, qui
in illud
sumtibus habeat utilitatem, comitatus rem cognoscet, et si utilitatem laboris compererit,
ejus suscipiendi facultatem illi, qui hanc postulabit, concedet. Non possunt tamen ii, qui
reluctantur, ad suppeditandos pro rata sua sumtus cogi, verum totum opus ii, qui in illud
consenserunt, suis sumtibus perficere tenentur. E converso hi usumfructum ratae
eorum, qui in sumtus non concurrerunt, tamdiu retinere possunt, donec factas pro rata illa
expensas sibi compensent.
facultatem illi, qui hanc postulabit, concedet. Non possunt tamen ii, qui
reluctantur, ad suppeditandos pro rata sua sumtus cogi, verum totum opus ii, qui in illud
consenserunt, suis sumtibus perficere tenentur. E converso hi usumfructum ratae
eorum, qui in sumtus non concurrerunt, tamdiu retinere possunt, donec factas pro rata illa
expensas sibi compensent.
Motiva.
Inter reliqua compossessorii incommoda etiam illud est, quod unius alteriusve
Motiva.
Inter reliqua compossessorii incommoda etiam illud est, quod unius alteriusve infundatus
plerumque dissensus utilissima saepe ejusmodi opera hactenus sistere potuerit. Ut
inconvenientiae huic provideatur, interest publici, in quod utilitas operum ejusmodi, licet
mediate tantum, perinde tamen dimanat. Id autem haud secus praestari potest,
quam si res voto pluralitatis compossessorum deferatur. Nisi enim opus reipsa
utile sit, pluralitas compossessorum in illud
publici, in quod utilitas operum ejusmodi, licet
mediate tantum, perinde tamen dimanat. Id autem haud secus praestari potest,
quam si res voto pluralitatis compossessorum deferatur. Nisi enim opus reipsa
utile sit, pluralitas compossessorum in illud non consentiet. Accedit quod in ejusmodi casu
ne proportionalis quidem processus locum habeat, cum labores ejusmodi per
ratas suscipi non possint, sed totum in complexo opus ad semel absolvi debeat. Pro reliquis
§-phi hujus clausulis eadem motiva
licet
mediate tantum, perinde tamen dimanat. Id autem haud secus praestari potest,
quam si res voto pluralitatis compossessorum deferatur. Nisi enim opus reipsa
utile sit, pluralitas compossessorum in illud non consentiet. Accedit quod in ejusmodi casu
ne proportionalis quidem processus locum habeat, cum labores ejusmodi per
ratas suscipi non possint, sed totum in complexo opus ad semel absolvi debeat. Pro reliquis
§-phi hujus clausulis eadem motiva militant, quae ad immediate
compossessorum deferatur. Nisi enim opus reipsa
utile sit, pluralitas compossessorum in illud non consentiet. Accedit quod in ejusmodi casu
ne proportionalis quidem processus locum habeat, cum labores ejusmodi per
ratas suscipi non possint, sed totum in complexo opus ad semel absolvi debeat. Pro reliquis
§-phi hujus clausulis eadem motiva militant, quae ad immediate praecedentem jam allata
sunt.
§ 133.
Si occasione exsiccationis paludum seu per
occasione exsiccationis paludum seu per publicum, seu etiam per privatos suscipiendae,
quaestio de metis exoriatur, hanc Vice-Comes summarie revidebit, et nisi aliqua
partium evidentes probas adferat, controversam plagam bifariabit. Salva parti non contentae
in forma novi solenni juris via.
Motiva.
In paludinosis ejusmodi locis metae plerumque incertae esse solent, seu quod in illis
aliqua signa metalia vix defigi possint, seu quod praeter falcaturam cariceti vix alter
metis exoriatur, hanc Vice-Comes summarie revidebit, et nisi aliqua
partium evidentes probas adferat, controversam plagam bifariabit. Salva parti non contentae
in forma novi solenni juris via.
Motiva.
In paludinosis ejusmodi locis metae plerumque incertae esse solent, seu quod in illis
aliqua signa metalia vix defigi possint, seu quod praeter falcaturam cariceti vix alter
modus sit usum per aliquem proprietatis actum exercendi. Ne proinde per
longam
partium evidentes probas adferat, controversam plagam bifariabit. Salva parti non contentae
in forma novi solenni juris via.
Motiva.
In paludinosis ejusmodi locis metae plerumque incertae esse solent, seu quod in illis
aliqua signa metalia vix defigi possint, seu quod praeter falcaturam cariceti vix alter
modus sit usum per aliquem proprietatis actum exercendi. Ne proinde per
longam juris viam utilissima saepe opera adhaerere et per id saepe perfectus jam usque
proinde per
longam juris viam utilissima saepe opera adhaerere et per id saepe perfectus jam usque ad
controversum locum labor corrumpi debeat, justum videtur ut differentiae ejusmodi per
summariam discussionem promte terminentur. Cum succumbenti ordinaria juris via in forma
novi salva relinquatur, hic eo minus ex eo praejudicii sentiet, quod, si etiam illum in hac
triumphare contingat, interea nonnisi infructuosi alioquin fundi possesorio cariturus sit.
usque ad
controversum locum labor corrumpi debeat, justum videtur ut differentiae ejusmodi per
summariam discussionem promte terminentur. Cum succumbenti ordinaria juris via in forma
novi salva relinquatur, hic eo minus ex eo praejudicii sentiet, quod, si etiam illum in hac
triumphare contingat, interea nonnisi infructuosi alioquin fundi possesorio cariturus sit.
Articulus XXXVII.
Motiva.
Legislatio commercium haud secus promovere potest, quam si impedimenta,
quae eidem obstant, removeat, et idonea eidem adminicula subministret. De
extrinsecis ejus impedimentis, quae in oeconomiae publicae,
opificiorum, manufacturarum, viarum,
navigationis, et vectigalis defectibus consistunt, removendis,
Deputatio suam in superioribus opinionem jam depromsit.
ejus impedimentis, quae in oeconomiae publicae,
opificiorum, manufacturarum, viarum,
navigationis, et vectigalis defectibus consistunt, removendis,
Deputatio suam in superioribus opinionem jam depromsit. Intrinseca ejus
impedimenta constituunt omnia illa, quae libertatem ejus quoquo modo
contingunt. Superest itaque, ut per horum etiam sublationem ultimum, quod adhuc commercio
obstat, impedimentum
ejus quoquo modo
contingunt. Superest itaque, ut per horum etiam sublationem ultimum, quod adhuc commercio
obstat, impedimentum removeatur.
Inter haec monopolia primum locum obtinent. Ac Deputatio quidem ipsa pro
novis et utilibus in tractando aliquo opificio aut manufactura inventis privilegia
exclusiva in certis casibus §-pho projecti hujus 45. proposuit. Verum
distincta est hac in re commercii ratio. In primo enim casu saepe inventor
nullam, nisi eidem
quod adhuc commercio
obstat, impedimentum removeatur.
Inter haec monopolia primum locum obtinent. Ac Deputatio quidem ipsa pro
novis et utilibus in tractando aliquo opificio aut manufactura inventis privilegia
exclusiva in certis casibus §-pho projecti hujus 45. proposuit. Verum
distincta est hac in re commercii ratio. In primo enim casu saepe inventor
nullam, nisi eidem privilegium exclusivum concedatur, inventionis suae
utilitatem capere, aut
primum locum obtinent. Ac Deputatio quidem ipsa pro
novis et utilibus in tractando aliquo opificio aut manufactura inventis privilegia
exclusiva in certis casibus §-pho projecti hujus 45. proposuit. Verum
distincta est hac in re commercii ratio. In primo enim casu saepe inventor
nullam, nisi eidem privilegium exclusivum concedatur, inventionis suae
utilitatem capere, aut inventum suum ad aliam provinciam transferre potest. E converso, si
quis novum, et reipsa
Ac Deputatio quidem ipsa pro
novis et utilibus in tractando aliquo opificio aut manufactura inventis privilegia
exclusiva in certis casibus §-pho projecti hujus 45. proposuit. Verum
distincta est hac in re commercii ratio. In primo enim casu saepe inventor
nullam, nisi eidem privilegium exclusivum concedatur, inventionis suae
utilitatem capere, aut inventum suum ad aliam provinciam transferre potest. E converso, si
quis novum, et reipsa utilem commercii ramum suscipiat, ad
Si navigatio Hungarica unquam eo perducatur ut
commercium suum seu ad Africam, seu ad orientales,
occidentales Indias extendat, poterit Legislatio problematicam adhuc
quaestionem illam: an exclusivas societates vel in hoc casu stabilire expediat? eotum
uberius discutere, et pro circumstantiis temporis illius definire.
Caeterum novi commercii rami quandoque nimis sumtuosi, alias, etiamsi evidentem ostentant
utilitatem, propter evenibilia tamen, quae praevideri non possunt,
discutere, et pro circumstantiis temporis illius definire.
Caeterum novi commercii rami quandoque nimis sumtuosi, alias, etiamsi evidentem ostentant
utilitatem, propter evenibilia tamen, quae praevideri non possunt, impedimenta dubii
eventus esse solent. Et in his casibus expedire videbatur Deputationi ut conatus eorum, qui
primi aliquam ejusmodi commercii speciem susceperint, seu per exemtionem a portorio, seu
per anticipandas, si fundus commercialis suffecerit, pecunias, seu etiam per concedendas
primas
Motiva.
Omnis certis regulis adstrictus coetus repugnat necessariae commercio, ut efflorescere
possit, libertati; opificum caehas eo tantum nomine tantisper tolerandas §-pho
projecti hujus 49. proposuimus, quia illae in Germanicis Provinciis adhuc
subsistunt; si vero in Hungaria tollantur, opifices Hungari necessariis sodalibus
destituerentur. Ratio haec quoad mercatores non subversatur, adeoque horum
caehas impedire ratio publici exigit; possent enim hi quoque per
certis regulis adstrictus coetus repugnat necessariae commercio, ut efflorescere
possit, libertati; opificum caehas eo tantum nomine tantisper tolerandas §-pho
projecti hujus 49. proposuimus, quia illae in Germanicis Provinciis adhuc
subsistunt; si vero in Hungaria tollantur, opifices Hungari necessariis sodalibus
destituerentur. Ratio haec quoad mercatores non subversatur, adeoque horum
caehas impedire ratio publici exigit; possent enim hi quoque per occasionem caehalis
instituti de pretio mercium
enim hi quoque per occasionem caehalis
instituti de pretio mercium condicere, id quod publicum magis adhuc gravaret, quam opificum
condictum.
Caeterum formalis quidem mercatorum caeha vix alicubi extat. Hi enim infra dignitatem
suam esse reputant ea in re opificibus exaequari. Alicubi tamen mercatores sub nomine
Status Mercantilis coetum formarunt, qui omnes illas, quas caehae,
inconvenientias post se trahere possunt. Hi per magistratus eo difficilius possent
regulari, quod eorum existentia et
hos simpliciter potius cassari expedit.
§ 136.
Mercaturam all ingrosso cum quibusvis commercii articulis omnis seu
domesticus, seu exter, modo praescriptis in Codice Cambio
Mercantili conditionibus satisfaciat, suscipere et exercere potest. Officinam etiam aperire,
aut merces sub tuguriolo exponere, qui vulgo Ständler appellantur, absque ulla seu apud
judicem, seu apud magistratum insinuatione singulo civi in propria
praescriptis in Codice Cambio
Mercantili conditionibus satisfaciat, suscipere et exercere potest. Officinam etiam aperire,
aut merces sub tuguriolo exponere, qui vulgo Ständler appellantur, absque ulla seu apud
judicem, seu apud magistratum insinuatione singulo civi in propria civitate liberum est.
Quodsi tamen regnicola, sed alterius jurisdictionis incola officinam in aliqua civitate
aperire velit, praevie concivilitatem, quam magistratus eidem recusare non possit, assumere
debet; irritantur proinde omnia illa nonnullarum civitatum
Officinam etiam aperire,
aut merces sub tuguriolo exponere, qui vulgo Ständler appellantur, absque ulla seu apud
judicem, seu apud magistratum insinuatione singulo civi in propria civitate liberum est.
Quodsi tamen regnicola, sed alterius jurisdictionis incola officinam in aliqua civitate
aperire velit, praevie concivilitatem, quam magistratus eidem recusare non possit, assumere
debet; irritantur proinde omnia illa nonnullarum civitatum statua, per quae seu obligatio
insinuationis in ejusmodi casu imponebatur, seu certus tantum
regnicola, sed alterius jurisdictionis incola officinam in aliqua civitate
aperire velit, praevie concivilitatem, quam magistratus eidem recusare non possit, assumere
debet; irritantur proinde omnia illa nonnullarum civitatum statua, per quae seu obligatio
insinuationis in ejusmodi casu imponebatur, seu certus tantum officinarum, aut mercatorum,
vel etiam opificiorum numerus definiebatur; seu denique aliqua mercatorum merciumque, cum
quibus singulus traficare possit, classificatio constituebatur.
Motiva.
quidem nimium elevabunt, exportationis vero valde diminuent.
Officinalis e contra et alter minutus quaestus est proprium
juris incolatus beneficium, quod in singula civitate nonnisi ejus civibus
competere potest. Et ideo justum est ut si quis ex aliena jurisdictione domesticus
officinam in aliqua civitate aperire velit, praevie concivilitatem assumere debeat. Haec
autem pro conservanda commercii libertate eidem per
Officinalis e contra et alter minutus quaestus est proprium
juris incolatus beneficium, quod in singula civitate nonnisi ejus civibus
competere potest. Et ideo justum est ut si quis ex aliena jurisdictione domesticus
officinam in aliqua civitate aperire velit, praevie concivilitatem assumere debeat. Haec
autem pro conservanda commercii libertate eidem per magistratum negari non possit.
Caeterum necessitas insinuationis non potest cum libertate commercii
conciliari, quia
libertate eidem per magistratum negari non possit.
Caeterum necessitas insinuationis non potest cum libertate commercii
conciliari, quia illa variis partialitatibus, plerumque etiam interessentiis occasionem
praebet.
Vigebat etiam in aliquibus civitatibus abusus ille, forte statutis etiam earum
confirmatus, ut certus officinarum, adeoque mercatorum etiam numerus, qui pro domestica
provisione sufficere credebatur, ita defigatur, ut ultra hunc nemini officinam aperire
liceat. Instituto huic ea
non
potest. Ipsa haec provisionis necessitas eosdem limites semper non retinet, sed cum
populationis incremento assurgit. Fit itaque per ejusmodi numeri mercatorum restrictionem
ut beneficium, e quo plures cives honeste subsistere potuissent, paucorum cupiditati in
forma monopolii tradatur. Ubi e converso si plena commercio libertas
concedatur, ipse naturalis commercii cursus justum inter numerum mercatorum et necessitates
peripheriae alicujus aequilibrium suapte producet; concurrentia
ipse naturalis commercii cursus justum inter numerum mercatorum et necessitates
peripheriae alicujus aequilibrium suapte producet; concurrentia
mercatorum justa mercium pretia inducet; et cum officinariorum ejusmodi mercatorum quaestus
in importatione exterarum mercium plerumque consistat, si hunc plures, quam inde subsistere
possint, amplexi fuerint, cogentur eorum aliqui ad commercium exportationis,
quod Regno longe utilius est, animum adjicere.
Alter, qui in nonnullas
quaestus
in importatione exterarum mercium plerumque consistat, si hunc plures, quam inde subsistere
possint, amplexi fuerint, cogentur eorum aliqui ad commercium exportationis,
quod Regno longe utilius est, animum adjicere.
Alter, qui in nonnullas civitates irrepsit, abusus ille est, quod mercatores in plures
classes dispescantur, et singulo certae tantum mercium species, cum quibus quaestum
exercere ausit, praescribantur. Institutum hoc Pestiensium et Temessiensium mercatorum
coetui adeo utile
si hunc plures, quam inde subsistere
possint, amplexi fuerint, cogentur eorum aliqui ad commercium exportationis,
quod Regno longe utilius est, animum adjicere.
Alter, qui in nonnullas civitates irrepsit, abusus ille est, quod mercatores in plures
classes dispescantur, et singulo certae tantum mercium species, cum quibus quaestum
exercere ausit, praescribantur. Institutum hoc Pestiensium et Temessiensium mercatorum
coetui adeo utile videbatur, ut hi illud lege publica stabiliendum postulaverint.
mercatores suapte et absque ullo
legis praesidio illis praevalere possunt. Certum enim est quod quaestor, qui magnam
alicujus articuli quantitatem habet, illum ipsa hac de causa leviori dare possit, quam
alter, cui nonnisi exigua ejus copia suppetit; quia ille etiamsi in singulo
frusto parum lucretur, in toto tamen notabile lucrum percipit. Hic e contra,
nisi in paucis, quae habet, frustis multum lucretur, subsistere non potest. Certum etiam
est, quod, si majores quaestores ejusdem qualitatis
praevalere possunt. Certum enim est quod quaestor, qui magnam
alicujus articuli quantitatem habet, illum ipsa hac de causa leviori dare possit, quam
alter, cui nonnisi exigua ejus copia suppetit; quia ille etiamsi in singulo
frusto parum lucretur, in toto tamen notabile lucrum percipit. Hic e contra,
nisi in paucis, quae habet, frustis multum lucretur, subsistere non potest. Certum etiam
est, quod, si majores quaestores ejusdem qualitatis articulum leviori pretio
distrahant,
articuli quantitatem habet, illum ipsa hac de causa leviori dare possit, quam
alter, cui nonnisi exigua ejus copia suppetit; quia ille etiamsi in singulo
frusto parum lucretur, in toto tamen notabile lucrum percipit. Hic e contra,
nisi in paucis, quae habet, frustis multum lucretur, subsistere non potest. Certum etiam
est, quod, si majores quaestores ejusdem qualitatis articulum leviori pretio
distrahant, minuti nullum emtorem invenient. Cum illi remedium hoc in
potestate
contra,
nisi in paucis, quae habet, frustis multum lucretur, subsistere non potest. Certum etiam
est, quod, si majores quaestores ejusdem qualitatis articulum leviori pretio
distrahant, minuti nullum emtorem invenient. Cum illi remedium hoc in
potestate habeant, et tamen his praevalere non possint, sed ad eos supprimendos legis
auxilium implorent, patet evidenter quod majores quaestores aut deterioris
qualitatis merces habeant, aut illas altiori distrahant, aut forte iis, quos minuti
non possint, sed ad eos supprimendos legis
auxilium implorent, patet evidenter quod majores quaestores aut deterioris
qualitatis merces habeant, aut illas altiori distrahant, aut forte iis, quos minuti
manipulant, articulis nec provisi sint; in his enim solis ferme casibus hi emtores
invenire possunt, adeoque apparet quod majores quaestores id tantum quaerant,
ut suppressis per legis dispositionem minoribus horum concurrentia cesset,
sicque illi publicum pro arbitrio tractare
legis dispositionem minoribus horum concurrentia cesset,
sicque illi publicum pro arbitrio tractare possint. Et ideo Deputatio vel illam, quae
§-pho 49. novi vectigalis quoad paucos tantum exoticos articulos stabilita est,
inter habitantes in capitalibus et depositorialibus stationibus,
campestres item mercatores differentiam abolendam jam supra §-pho projecti hujus
89. proposuit. Quare classificationem mercatorum tanto magis adhuc lege
publica
lege
publica abrogandam esse Deputatio demisse arbitratur.
§ 137.
Exhinc vero suapte consequitur quod abusus etiam jus mercaturae aut opificii emendi aut
vendendi pro abrogato habeatur, adeoque quod in casibus cridae jus mercaturae aut opificii
creditoribus pro fundo assignari non possit.
Motiva.
Ut unus mercator ab alio totam cum mercibus officinam emat, id in iis etiam provinciis,
ubi plena commercii libertas viget, usu
opificii emendi aut
vendendi pro abrogato habeatur, adeoque quod in casibus cridae jus mercaturae aut opificii
creditoribus pro fundo assignari non possit.
Motiva.
Ut unus mercator ab alio totam cum mercibus officinam emat, id in iis etiam provinciis,
ubi plena commercii libertas viget, usu venire solet. Verum ut emtor praeter mercium
pretium insuper ipsum jus quaestum exercendi persolvere debeat, id ibi tantum
locum habere potest, ubi mercatores ad certum numerum restricti
qui pro
jure quaestum exercendi aliquid deponere velit, si hunc exercendi facultas cuique alioquin
libera est. E converso si mercatorum numerus restringatur, a primis, qui systematicum hunc
numerum ingrediuntur, beneficium hoc amplius adimi non potest, adeoque jus hoc in eorum
familia haereditarium efficitur. Et cum per id, si haereditaria ejusmodi familia mercaturam
suam vendat, jam definitus mercatorum numerus non augeatur, venditio haec facile
indulgetur. Jam vero primus, qui e
mercatorum numerus non augeatur, venditio haec facile
indulgetur. Jam vero primus, qui e haereditariis ejusmodi
mercatoribus mercaturam deserere mercesque suas alteri vendere constituit, cum jus
quaestum in tali civitate exercendi relate ad eum, cum quo tractavit,
sibi exclusivum fuisse sciverit, facile in eam devenit cogitationem, ut
praeter mercium pretium jus hoc tamquam haereditatem suam sibi seorsim
persolvi postulaverit;
haereditariis ejusmodi
mercatoribus mercaturam deserere mercesque suas alteri vendere constituit, cum jus
quaestum in tali civitate exercendi relate ad eum, cum quo tractavit,
sibi exclusivum fuisse sciverit, facile in eam devenit cogitationem, ut
praeter mercium pretium jus hoc tamquam haereditatem suam sibi seorsim
persolvi postulaverit; emtor vero idem jus sibi etiam postea futurum reputans id ultro
praestiterit. Apparet itaque, quod abusus jus quaestus
venditor perceptam restituere teneatur; proinde cum nemo citra suam culpam
damnum pati possit, quod publicum omnes has summas bonificare deberet; cui oneri cum fundus
publicus vix suffecturus sit, usus autem venditionis juris quaestus non in
omnibus civitatibus usu venerit, expedientius foret hunc pro futuro tantum interdicere, in
civitatibus vero, in quibus jam invaluit, rem in statu quo relinquere.
Verum si ratiocinium hoc subsisteret, nec de eo ut molae navigationi noxiae
damnum pati possit, quod publicum omnes has summas bonificare deberet; cui oneri cum fundus
publicus vix suffecturus sit, usus autem venditionis juris quaestus non in
omnibus civitatibus usu venerit, expedientius foret hunc pro futuro tantum interdicere, in
civitatibus vero, in quibus jam invaluit, rem in statu quo relinquere.
Verum si ratiocinium hoc subsisteret, nec de eo ut molae navigationi noxiae sufferantur
Articulus 14. 1751. secus condi potuisset, quam erga refusionem damni,
quod publicum omnes has summas bonificare deberet; cui oneri cum fundus
publicus vix suffecturus sit, usus autem venditionis juris quaestus non in
omnibus civitatibus usu venerit, expedientius foret hunc pro futuro tantum interdicere, in
civitatibus vero, in quibus jam invaluit, rem in statu quo relinquere.
Verum si ratiocinium hoc subsisteret, nec de eo ut molae navigationi noxiae sufferantur
Articulus 14. 1751. secus condi potuisset, quam erga refusionem damni, quod
inde proprietariis
deberet; cui oneri cum fundus
publicus vix suffecturus sit, usus autem venditionis juris quaestus non in
omnibus civitatibus usu venerit, expedientius foret hunc pro futuro tantum interdicere, in
civitatibus vero, in quibus jam invaluit, rem in statu quo relinquere.
Verum si ratiocinium hoc subsisteret, nec de eo ut molae navigationi noxiae sufferantur
Articulus 14. 1751. secus condi potuisset, quam erga refusionem damni, quod
inde proprietariis emerget, per publicum praestandam,
abusus hujus capere potuissent, iisdem per publicum compensetur; quod quidem principium nec
a natura pacti socialis nec e jure proprietatis deduci solet.
Pactum enim sociale nonnisi redundantem e bono publico in
singulum civem utilitatem pro scopo habet, et omne id excludit, quod paucis tantum privatis
lucrum, toti autem publico detrimentum adfert.
Proprietas autem nonnisi e legitimo possessorii
qui si absit, usus aliquis non pro proprietate, sed pro mera
usurpatione haberi debet. Jam vero primus, qui usum jus quaestus vendendi
exercere coepit, non potuit habere legitimum possessorii titulum, quia usus
hic in restrictione numeri mercatorum ita, ut jam ostendimus, radicatur, ut
illa posita hic enasci, illa vero sublata hic suapte evanescere debeat. Illam vero
magistratus nunquam legitime stabilire potuit. Habent quidem civitates jus obligatoria pro
gremio sui
ut jam ostendimus, radicatur, ut
illa posita hic enasci, illa vero sublata hic suapte evanescere debeat. Illam vero
magistratus nunquam legitime stabilire potuit. Habent quidem civitates jus obligatoria pro
gremio sui statuta condendi, si illa Princeps confirmet, et in nullum tertii praejudicium
vergant. Verum restrictio numeri mercatorum et usus jus quaestus vendendi nullam harum
conditionum habent. Jam primum haec in forma solennis statuti per Principem nunquam
confirmata fuerunt; quae enim via Consilii favorabiles fortasse usui
potuit. Habent quidem civitates jus obligatoria pro
gremio sui statuta condendi, si illa Princeps confirmet, et in nullum tertii praejudicium
vergant. Verum restrictio numeri mercatorum et usus jus quaestus vendendi nullam harum
conditionum habent. Jam primum haec in forma solennis statuti per Principem nunquam
confirmata fuerunt; quae enim via Consilii favorabiles fortasse usui huic emanarunt
resolutiones, pro tali, quale lex requirit, obligatorio statuto reputari non
possunt. Emanarunt quippe hae de casu ad casum,
forma solennis statuti per Principem nunquam
confirmata fuerunt; quae enim via Consilii favorabiles fortasse usui huic emanarunt
resolutiones, pro tali, quale lex requirit, obligatorio statuto reputari non
possunt. Emanarunt quippe hae de casu ad casum, in hypothesi subsistentis
ejusmodi usus, lex autem ad hoc, ut aliqua civitatis determinatio vim obligatorii statuti
obtineat, requirit ut illa unanimi Magistratus et Electae Communitatis consensu perferatur,
et tamquam formale statutum
usus, lex autem ad hoc, ut aliqua civitatis determinatio vim obligatorii statuti
obtineat, requirit ut illa unanimi Magistratus et Electae Communitatis consensu perferatur,
et tamquam formale statutum Principi submissa, qua tale consueta
in ejusmodi casibus styli formalitate confirmetur, id quod de restrictione numeri
mercatorum et facultate jus quaestus vendendi vix aliqua civitas remonstrabit.
Sed etsi id nefors remonstraret, statutum hoc in ipsa sui origine invigorosum fuit, quia
submissa, qua tale consueta
in ejusmodi casibus styli formalitate confirmetur, id quod de restrictione numeri
mercatorum et facultate jus quaestus vendendi vix aliqua civitas remonstrabit.
Sed etsi id nefors remonstraret, statutum hoc in ipsa sui origine invigorosum fuit, quia
praejudicium tertii involvebat; singulus enim nativus civis per nativitatem,
adjecticius autem per assumtam concivilitatem omnium civilium
beneficiorum, inter quae jus
nativitatem,
adjecticius autem per assumtam concivilitatem omnium civilium
beneficiorum, inter quae jus quaestus etiam reputatur, particeps efficitur.
Non potuit itaque magistratus etiam cum Electae Communitatis assensu jus hoc, in
praejudicium totius civium corporis, ad pauca tantum individua restringere. Confirmatio
autem semper relativa est ad confirmatum, adeoque si id, quod confirmatur,
invigorosum est, ipsa etiam confirmatio vim suam amittit.
Proinde pro
et de eo tamquam haereditate sua per
venditionem disponere possint. Sibi igitur imputare debent incauti juris quaestus emtores,
si depositae pro tali objecto, quod legitime alienari non posse scire eos oportebat, summae
jacturam patiantur, praesertim cum in iis etiam, in quibus abusus iste se adhuc sustinet,
locis saepius eidem reclamatum venditionemque et emtionem juris quaestus in
quaestionem vocatam fuisse acta Consilii testentur, adeoque illa nec eo, qui ad
praescriptionem (si tamen haec
haereditate sua per
venditionem disponere possint. Sibi igitur imputare debent incauti juris quaestus emtores,
si depositae pro tali objecto, quod legitime alienari non posse scire eos oportebat, summae
jacturam patiantur, praesertim cum in iis etiam, in quibus abusus iste se adhuc sustinet,
locis saepius eidem reclamatum venditionemque et emtionem juris quaestus in
quaestionem vocatam fuisse acta Consilii testentur, adeoque illa nec eo, qui ad
praescriptionem (si tamen haec in re tam
si depositae pro tali objecto, quod legitime alienari non posse scire eos oportebat, summae
jacturam patiantur, praesertim cum in iis etiam, in quibus abusus iste se adhuc sustinet,
locis saepius eidem reclamatum venditionemque et emtionem juris quaestus in
quaestionem vocatam fuisse acta Consilii testentur, adeoque illa nec eo, qui ad
praescriptionem (si tamen haec in re tam grave totius publici praejudicium
involvente allegari posset) requiritur, pacifico usu fulciatur.
in iis etiam, in quibus abusus iste se adhuc sustinet,
locis saepius eidem reclamatum venditionemque et emtionem juris quaestus in
quaestionem vocatam fuisse acta Consilii testentur, adeoque illa nec eo, qui ad
praescriptionem (si tamen haec in re tam grave totius publici praejudicium
involvente allegari posset) requiritur, pacifico usu fulciatur.
Imo si res ad vivum resecetur, facile apparebit quod emtor, qui exclusivum
ejusmodi
usu fulciatur.
Imo si res ad vivum resecetur, facile apparebit quod emtor, qui exclusivum
ejusmodi quaestum vel uno aliove anno exercuit, depositam pro jure summam sibi jam
compensaverit. In locis enim illis, ubi ejusmodi monopolium viget, quaestus adeo lucrosus
esse solet, ut deposita pro jure summa intra exiguum tempus resarciatur, sicque emtores
nequidem de damno vitando, sed tantum de lucro captando agere
apparet; ut
emti quaestus, sed vel ex inscitia rei mercantilis, vel e
negligentia, rerumque suarum incuria, vel e nimis lauta vivendi ratione, vel denique e
fortuito aliquo infortunio promanare solet: id autem suapte consequitur quod abolito jus
quaestus vendendi abusu jus hoc in casu cridae creditoribus pro fundo
assignari non possit.
Caeterum quam intricatas quaestiones abusus jus quaestus vendendi producat,
quam arbitrarie has magistratus definire soleant? adeoque quantam
pro fundo
assignari non possit.
Caeterum quam intricatas quaestiones abusus jus quaestus vendendi producat,
quam arbitrarie has magistratus definire soleant? adeoque quantam
partialitatibus ansam praebeat? praeter complura in Archivo Consilii exstantia acta vel
demisse readnexa, quam piae memoriae Rex et Imperator Leopoldus II. ad Deputationem hanc
relegaverat, status mercantilis Pestiensis instantia abunde perhibet. Apparet ex illa quod
in hac Civitate jus quaestus aliis
partialitatibus ansam praebeat? praeter complura in Archivo Consilii exstantia acta vel
demisse readnexa, quam piae memoriae Rex et Imperator Leopoldus II. ad Deputationem hanc
relegaverat, status mercantilis Pestiensis instantia abunde perhibet. Apparet ex illa quod
in hac Civitate jus quaestus aliis cum, aliis sine facultate illud vendendi
concedatur: id quod in linea mercantili pro monstruoso instituto reputari debet. Vel enim
in hac civitate singulus civis jus quaestum exercendi habet, et tunc inane est facultatem
piae memoriae Rex et Imperator Leopoldus II. ad Deputationem hanc
relegaverat, status mercantilis Pestiensis instantia abunde perhibet. Apparet ex illa quod
in hac Civitate jus quaestus aliis cum, aliis sine facultate illud vendendi
concedatur: id quod in linea mercantili pro monstruoso instituto reputari debet. Vel enim
in hac civitate singulus civis jus quaestum exercendi habet, et tunc inane est facultatem
jus quaestus vendendi concedere; quis enim pro tali jure aliquid dabit, quod
alioquin habet?
status mercantilis Pestiensis instantia abunde perhibet. Apparet ex illa quod
in hac Civitate jus quaestus aliis cum, aliis sine facultate illud vendendi
concedatur: id quod in linea mercantili pro monstruoso instituto reputari debet. Vel enim
in hac civitate singulus civis jus quaestum exercendi habet, et tunc inane est facultatem
jus quaestus vendendi concedere; quis enim pro tali jure aliquid dabit, quod
alioquin habet? Vel beneficium quaestus ad certum tantum mercatorum numerum restrictum est;
tantum mercatorum numerus
defixus est, cur aliquibus ex his facultas jus quaestus, etiamsi tantum extraneis,
vendendi concedatur? aliis negetur? magistratus nullum unquam alium quem
merum arbitrium. Apparet etiam ex eadem instantia quod in casu
cridae magistratus jus quaestus vendendi creditoribus pro fundo assignare jam
admiserit, jam negaverit. Cujus iterum, si allegati illic duo casus ad vivum excutiantur,
nullam praeter merum arbitrium rationem reddere poterit. Apparet denique, quod
quod e venditione ejus, si circumstantiae eorum id postulent, sibi promittunt;
alii vero mercatores extra casum ejus rei forte versantur. Verum Legislatio non id, quod
unius aut alterius civitatis quaestoribus, sed quod commercio
in genere conducit, spectare debet; hujus autem promotio non restrictionem
ad certa tantum individua, sed plenam quaestus libertatem requirit, quae usum jus quaestus
vendendi suapte excludit. Per nulla certe regulativa principia id unquam efficietur, ut
abusus
Per nulla certe regulativa principia id unquam efficietur, ut
abusus jus quaestus vendendi desinat esse nocivum promotioni commercii
monopolium, ut per illa omne magistratus arbitrium, omnis partialitatum
occasio praevertatur; denique ut aliae civitates, in quibus abusus hic necdum invaluit, si
sub eadem regulativorum punctorum observatione hunc etiam sibi admitti postulent, a petito
suo fundate rejici possint, adeoque nullum prorsus medium est, quam aut abusum
illum ubique abolere, aut totum
si
sub eadem regulativorum punctorum observatione hunc etiam sibi admitti postulent, a petito
suo fundate rejici possint, adeoque nullum prorsus medium est, quam aut abusum
illum ubique abolere, aut totum internum Regni commercium sponte in
monopolium convertere.
§ 138.
Quaestusdomalis cum talibus, quas mercator aut dorso suo deferre, vel equo, aut
leviori, cui ipse insidet, curriculo devehere
§ 138.
Quaestusdomalis cum talibus, quas mercator aut dorso suo deferre, vel equo, aut
leviori, cui ipse insidet, curriculo devehere potest, mercibus, singulo
regnicolae tam in civitatibus, quam et per privatorum bona liber
est. Ne tamen sub hoc praetextu suspecti, aut reipsa perniciosi homines per Regnum oberrare
possint, omnis, qui quaestum hunc exercere vult, primum de integritate vitae suae
testimonium a jurisdictione, in
tam in civitatibus, quam et per privatorum bona liber
est. Ne tamen sub hoc praetextu suspecti, aut reipsa perniciosi homines per Regnum oberrare
possint, omnis, qui quaestum hunc exercere vult, primum de integritate vitae suae
testimonium a jurisdictione, in qua degit, excipere, deinde hanc seu Vice-Comiti, seu judici
civitatis exhibere, et ab alterutro horum scriptam quaestum hunc exercendi
facultatem impetrare debet. Testimoniales autem et scripta ejusmodi facultas semper
gratis expediatur
facultate domalem
quaestum exercuerint, tamquam vagi intercipiantur, et ad locum originis relegentur.
Jurisdictiones autem, quae facultatem hanc bonae existimationis hominibus negaverint, aut
aliquam seu a testimonialibus seu a facultate ejusmodi taxam exegerint, in poena 100
florenorum convincantur.
Respectu haereditariarum vero Germanicarum Provinciarum reciprocum semper
observetur, id est, si domalis quaestus Hungaris in illis provinciis liber fuerit, idem
incolis earum provinciarum etiam in
aut
aliquam seu a testimonialibus seu a facultate ejusmodi taxam exegerint, in poena 100
florenorum convincantur.
Respectu haereditariarum vero Germanicarum Provinciarum reciprocum semper
observetur, id est, si domalis quaestus Hungaris in illis provinciis liber fuerit, idem
incolis earum provinciarum etiam in Hungaria concedatur. Sin, hi etiam in prima statim, quam
in Regno attigerint, statione, a quaestu hoc inhibeantur, et ad locum originis relegentur.
Allis exteris domalis quaestus simpliciter non
in poena 100
florenorum convincantur.
Respectu haereditariarum vero Germanicarum Provinciarum reciprocum semper
observetur, id est, si domalis quaestus Hungaris in illis provinciis liber fuerit, idem
incolis earum provinciarum etiam in Hungaria concedatur. Sin, hi etiam in prima statim, quam
in Regno attigerint, statione, a quaestu hoc inhibeantur, et ad locum originis relegentur.
Allis exteris domalis quaestus simpliciter non admittatur.
convincantur.
Respectu haereditariarum vero Germanicarum Provinciarum reciprocum semper
observetur, id est, si domalis quaestus Hungaris in illis provinciis liber fuerit, idem
incolis earum provinciarum etiam in Hungaria concedatur. Sin, hi etiam in prima statim, quam
in Regno attigerint, statione, a quaestu hoc inhibeantur, et ad locum originis relegentur.
Allis exteris domalis quaestus simpliciter non admittatur.
Motiva.
Ut
Respectu haereditariarum vero Germanicarum Provinciarum reciprocum semper
observetur, id est, si domalis quaestus Hungaris in illis provinciis liber fuerit, idem
incolis earum provinciarum etiam in Hungaria concedatur. Sin, hi etiam in prima statim, quam
in Regno attigerint, statione, a quaestu hoc inhibeantur, et ad locum originis relegentur.
Allis exteris domalis quaestus simpliciter non admittatur.
Motiva.
Ut domalis quaestus
et ad locum originis relegentur.
Allis exteris domalis quaestus simpliciter non admittatur.
Motiva.
Ut domalis quaestus simpliciter sufferatur, plurimi quidem, qui stabilem in
civitatibus tantum et nundinis quaestum exercent, mercatores in porrectis Deputationi huic
reflexionibus postularunt. Verum hi per id nonnisi proprium lucrum respexerunt; Deputatio e
contra domalem quaestum et ad libertatem commercii et ad
simpliciter non admittatur.
Motiva.
Ut domalis quaestus simpliciter sufferatur, plurimi quidem, qui stabilem in
civitatibus tantum et nundinis quaestum exercent, mercatores in porrectis Deputationi huic
reflexionibus postularunt. Verum hi per id nonnisi proprium lucrum respexerunt; Deputatio e
contra domalem quaestum et ad libertatem commercii et ad regnicolarum
commoditatem pertinere, adeoque eum non abolendum, sed
postularunt. Verum hi per id nonnisi proprium lucrum respexerunt; Deputatio e
contra domalem quaestum et ad libertatem commercii et ad regnicolarum
commoditatem pertinere, adeoque eum non abolendum, sed regulandum tantum esse existimavit.
Hac autem in re id primum definiendum occurrit: an domalis quaestus cum omnibus vel
aliquibus tantum; et si ita, cum quibus mercibus exerceri possit? Relate ad id communiter
quidem id statui solet, ut quaestus hic ad minutiores tantum articulos restringatur. Verum
id quaestionem
minutiores tantum articulos restringatur. Verum
id quaestionem adhuc non resolvit; decidi enim insuper debet, an minutia alicujus articuli
ab ejus volumine? vel vero a pretio metienda sit? si primum, quis mensuram voluminis? si
secundum, quis pretium singulae mercis in singulo casu determinabit? Quare Deputatio
discrimen inter fixum et vagum ejusmodi domalem quaestum tantum
in mercium quantitate defigendum esse existimavit, nimirum quantum quis seu dorso portare,
seu leviori curriculo secum devehere
ab ejus volumine? vel vero a pretio metienda sit? si primum, quis mensuram voluminis? si
secundum, quis pretium singulae mercis in singulo casu determinabit? Quare Deputatio
discrimen inter fixum et vagum ejusmodi domalem quaestum tantum
in mercium quantitate defigendum esse existimavit, nimirum quantum quis seu dorso portare,
seu leviori curriculo secum devehere potest. Nisi enim restrictio haec statuatur, possent
onerario curru merces, quae pro integra officina sufficiant, per Regnum circumvehi, sicque
horologia, aliaque minoris molis aurea et argentea fabricata per domos et curias
circumferebant, et tamen id substantiali Regni commercio nil praejudicavit. Nil proinde
obstat, quin id porro etiam tolleretur.
Caeterum, quod legislatio domalem quaestum etiam in privatorum bonis admittere possit, in
motivis §-phi 143. uberius ostendetur.
Necessitatem etiam testimonialium et scriptae facultatis vel
ipsa in textu allata ratio satis evincit, nempe, ne sub hoc praetextu perniciosi
et argentea fabricata per domos et curias
circumferebant, et tamen id substantiali Regni commercio nil praejudicavit. Nil proinde
obstat, quin id porro etiam tolleretur.
Caeterum, quod legislatio domalem quaestum etiam in privatorum bonis admittere possit, in
motivis §-phi 143. uberius ostendetur.
Necessitatem etiam testimonialium et scriptae facultatis vel
ipsa in textu allata ratio satis evincit, nempe, ne sub hoc praetextu perniciosi homines
per Regnum oberrare
tolleretur.
Caeterum, quod legislatio domalem quaestum etiam in privatorum bonis admittere possit, in
motivis §-phi 143. uberius ostendetur.
Necessitatem etiam testimonialium et scriptae facultatis vel
ipsa in textu allata ratio satis evincit, nempe, ne sub hoc praetextu perniciosi homines
per Regnum oberrare possint. Ut haec gratis expediantur, aequitas ipsa postulare videtur.
Ne vero cupiditas legem hanc violare possit, specifica poena defigenda videbatur. Plurimae
enim
videtur.
Ne vero cupiditas legem hanc violare possit, specifica poena defigenda videbatur. Plurimae
enim leges ideo tantum non observantur, quia earum transgressioni nulla specifica poena
statuta est.
Domalis per incolas Germanicarum Provinciarum in Hungaria exerciti quaestus prohibitionem
plerique omnes mercatores in reflexionibus suis deposcunt. Per hunc rejectamenta mercium
Germanicarum, quae in nullis jam nundinis vendi poterant, regnicolis obtrudi
exponunt. Beneficium hoc
defigenda videbatur. Plurimae
enim leges ideo tantum non observantur, quia earum transgressioni nulla specifica poena
statuta est.
Domalis per incolas Germanicarum Provinciarum in Hungaria exerciti quaestus prohibitionem
plerique omnes mercatores in reflexionibus suis deposcunt. Per hunc rejectamenta mercium
Germanicarum, quae in nullis jam nundinis vendi poterant, regnicolis obtrudi
exponunt. Beneficium hoc locale esse, adeoque indigenis tantum quaestoribus competere
transgressioni nulla specifica poena
statuta est.
Domalis per incolas Germanicarum Provinciarum in Hungaria exerciti quaestus prohibitionem
plerique omnes mercatores in reflexionibus suis deposcunt. Per hunc rejectamenta mercium
Germanicarum, quae in nullis jam nundinis vendi poterant, regnicolis obtrudi
exponunt. Beneficium hoc locale esse, adeoque indigenis tantum quaestoribus competere
sustinent; hanc denique praecipuam languentis Hungarici commercii causam assignant. Verum
languentis Hungarici commercii causam assignant. Verum
non reflectunt illi ad constitutionalem, qui virtute Sanctionis Pragmaticae inter has
provincias et Hungariam vigere debet, nexum, qui non admittit, ut legislatio Hungarica
incolas illarum provinciarum etiam in commerciali linea, ita uti subditos extranearum
potentiarum tractet. Non potest itaque illa respectu horum aliud, quam
reciprocum stabilire; si domalis quaestus Hungaris in illis
provinciis negatur, jam tum legislatio Hungarica nexum illum
admittit, ut legislatio Hungarica
incolas illarum provinciarum etiam in commerciali linea, ita uti subditos extranearum
potentiarum tractet. Non potest itaque illa respectu horum aliud, quam
reciprocum stabilire; si domalis quaestus Hungaris in illis
provinciis negatur, jam tum legislatio Hungarica nexum illum non violabit, hunc iisdem
reciproce interdicendo.
E converso quoad subditos exterarum potentiarum principium illud, quod domalis quaestus
sit privatum incolarum beneficium, jam
principium illud, quod domalis quaestus
sit privatum incolarum beneficium, jam reipsa locum habet, adeoque his ille jam jure
interdici potest.
§ 139.
Domestici fabricantes artefacta sua seu in loco fabricae, seu in nundinis, seu etiam
domatim non tantum all ingrosso, sed etiam alla minuta distrahere
possunt. Extraneis tamen fabricantibus fabricata sua in nundinis quidem nonnisi all
ingrosso, domatim vero nulla ratione distrahere
quod domalis quaestus
sit privatum incolarum beneficium, jam reipsa locum habet, adeoque his ille jam jure
interdici potest.
§ 139.
Domestici fabricantes artefacta sua seu in loco fabricae, seu in nundinis, seu etiam
domatim non tantum all ingrosso, sed etiam alla minuta distrahere
possunt. Extraneis tamen fabricantibus fabricata sua in nundinis quidem nonnisi all
ingrosso, domatim vero nulla ratione distrahere liceat; quoad
§ 139.
Domestici fabricantes artefacta sua seu in loco fabricae, seu in nundinis, seu etiam
domatim non tantum all ingrosso, sed etiam alla minuta distrahere
possunt. Extraneis tamen fabricantibus fabricata sua in nundinis quidem nonnisi all
ingrosso, domatim vero nulla ratione distrahere liceat; quoad fabricantes autem Germanicarum
Provinciarum reciprocum observetur.
Motiva.
Hujus rei intuitu inter quaestores et
facile labefactantur. Sed nec ipsa commercii libertas
admittit ut consumentes impediantur, quominus merces quascunque a prima manu sibi possint
comparere. Opponent quidem mercatores quod id citra detrimentum status
mercantilis admitti non possit. Verum in ejusmodi casibus fabricans ipse subit vices
mercatoris primae manus, publicum autem non eget quaestoribus secundae
manus, donec illos habere potest. Secus posset status mercantilis praetendere ut
nec opificibus liceat erga paratam
eadem est, quae mercatorum
ratio: adeoque sicut quoad hos praecedenti §-pho
reciprocum stabilitum est: ita quoad hos etiam idem debet observari.
§ 140.
Si opifex una in quaestum se immittat, ab hoc etiam beneficio cum justa proportione
taxetur. Id tamen pro quaestu eidem non imputetur, si remansam e procurata sibi
necessariorum pro opificio suo materialium provisione quantitatem divendat.
Motiva.
a quaestu diserta lege inhiberi postulavit: verum ut legislatio
commercii libertatem vel hac parte constringat, non expedit. Quid enim publico nocet, si
potentior civis per sodales suos opificium, per se vero aliquam quaestus speciem exerceat?
Id tamen justum est ut in tali casu ab utroque beneficio contribuat. Cum tamen mercatores
Pestienses opificibus jam id pro quaestu imputent, si necessaria pro opificio suo
materialia de casu in casum ex eorum officinis non accipiant, sed de his sibi in nundinis,
aut alibi, ubi ea leviori
per sodales suos opificium, per se vero aliquam quaestus speciem exerceat?
Id tamen justum est ut in tali casu ab utroque beneficio contribuat. Cum tamen mercatores
Pestienses opificibus jam id pro quaestu imputent, si necessaria pro opificio suo
materialia de casu in casum ex eorum officinis non accipiant, sed de his sibi in nundinis,
aut alibi, ubi ea leviori habere possunt, provisionem faciant, et si hanc totam consumere
forte non possit, remanentiam divendat, videbatur id diserte clarificari debere. Opponent
quidem mercatores
speciem exerceat?
Id tamen justum est ut in tali casu ab utroque beneficio contribuat. Cum tamen mercatores
Pestienses opificibus jam id pro quaestu imputent, si necessaria pro opificio suo
materialia de casu in casum ex eorum officinis non accipiant, sed de his sibi in nundinis,
aut alibi, ubi ea leviori habere possunt, provisionem faciant, et si hanc totam consumere
forte non possit, remanentiam divendat, videbatur id diserte clarificari debere. Opponent
quidem mercatores quod sub titulo remanentiae opifices formalem
mercatores, uti possunt, minori pretio eosdem articulos, et opifices
nec pro remanentia materialium opificii sui, nec pro aliis sibi minus analogis mercibus
emtorem invenient.
§ 141.
Non tantum in annuis, sed in hebdomadalibus etiam nundinis, praeter victualia alias quoque
cujuscunque speciei merces venui exponere licet; adeoque discrimen etiam omne inter
ordinarias et pecuarias nundinas suffertur.
uti possunt, minori pretio eosdem articulos, et opifices
nec pro remanentia materialium opificii sui, nec pro aliis sibi minus analogis mercibus
emtorem invenient.
§ 141.
Non tantum in annuis, sed in hebdomadalibus etiam nundinis, praeter victualia alias quoque
cujuscunque speciei merces venui exponere licet; adeoque discrimen etiam omne inter
ordinarias et pecuarias nundinas suffertur.
praeter victualia alias quoque
cujuscunque speciei merces venui exponere licet; adeoque discrimen etiam omne inter
ordinarias et pecuarias nundinas suffertur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 79. quod in iis Regnis
commercium maxime floreat, ubi nullus est nundinarum usus; merces cujusvis speciei ubique
et quotidie venui prostant: magna autem negotia per contractus, qui nec loco nec diei
alicui affixi sunt,
speciei merces venui exponere licet; adeoque discrimen etiam omne inter
ordinarias et pecuarias nundinas suffertur.
Motiva.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 79. quod in iis Regnis
commercium maxime floreat, ubi nullus est nundinarum usus; merces cujusvis speciei ubique
et quotidie venui prostant: magna autem negotia per contractus, qui nec loco nec diei
alicui affixi sunt, concluduntur. In Hungaria legislatio nec illam adhuc
status actualis §-pho 79. quod in iis Regnis
commercium maxime floreat, ubi nullus est nundinarum usus; merces cujusvis speciei ubique
et quotidie venui prostant: magna autem negotia per contractus, qui nec loco nec diei
alicui affixi sunt, concluduntur. In Hungaria legislatio nec illam adhuc quaestionem
decidit, an advicinantium jurisdictionum opifices fabricata sua in hebdomadalibus civitatis
nundinis distrahere possint? Pecora vero nonnisi in eorum locorum hebdomadalibus nundinis
vendere licet, quae speciali eatenus
merces cujusvis speciei ubique
et quotidie venui prostant: magna autem negotia per contractus, qui nec loco nec diei
alicui affixi sunt, concluduntur. In Hungaria legislatio nec illam adhuc quaestionem
decidit, an advicinantium jurisdictionum opifices fabricata sua in hebdomadalibus civitatis
nundinis distrahere possint? Pecora vero nonnisi in eorum locorum hebdomadalibus nundinis
vendere licet, quae speciali eatenus privilegio provisa sunt.
Cum proinde politicae Hungariae circumstantiae sublationem nundinarum necdum
per contractus, qui nec loco nec diei
alicui affixi sunt, concluduntur. In Hungaria legislatio nec illam adhuc quaestionem
decidit, an advicinantium jurisdictionum opifices fabricata sua in hebdomadalibus civitatis
nundinis distrahere possint? Pecora vero nonnisi in eorum locorum hebdomadalibus nundinis
vendere licet, quae speciali eatenus privilegio provisa sunt.
Cum proinde politicae Hungariae circumstantiae sublationem nundinarum necdum admittant,
interest ut adminus Legislatio eas quam maxime liberas efficiat, et
naturalis commercii cursus regit, qui nisi eidem impedimenta per
Legislationem aut irrepentes sensim abusus ponantur, eo semper sponte
inclinat, ubi cum maxima utilitate exerceri potest.
Quod pecuarias nundinas in particulari attinet: viguit quidem hactenus usus
ille quod pecora nonnnisi in talium locorum hebdomadalibus nundinis distrahi potuerint,
quae peculiari superinde privilegio provisa fuerunt. Quomodo usus hic quoad
pecora induci potuerit, quin una de
Legislationem aut irrepentes sensim abusus ponantur, eo semper sponte
inclinat, ubi cum maxima utilitate exerceri potest.
Quod pecuarias nundinas in particulari attinet: viguit quidem hactenus usus
ille quod pecora nonnnisi in talium locorum hebdomadalibus nundinis distrahi potuerint,
quae peculiari superinde privilegio provisa fuerunt. Quomodo usus hic quoad
pecora induci potuerit, quin una de frumento inducatur, non satis assequi
licet. Pecora enim perinde atque frumentum
quaestus tantum ad aliqua, lineorum fabricatorum ad alia loca etc. restringatur. Quod cum
ratio ipsa non admittat, interest certe ut Legislatio pecuariarum etiam
nundinarum discrimen sufferat, et sicut omnes alias merces, ita etiam pecora in
hebdomadalibus nundinis distrahi admittat. Non inferetur per id injuria iis, qui ejusmodi
privilegia jam impetrarunt; nam respectu eorum ad idem recidit: an pecuariae nundinae per
privilegia multiplicentur, vel vero per legem pro liberis declarentur; contra id autem
Non inferetur per id injuria iis, qui ejusmodi
privilegia jam impetrarunt; nam respectu eorum ad idem recidit: an pecuariae nundinae per
privilegia multiplicentur, vel vero per legem pro liberis declarentur; contra id autem nec
nunc querulari possunt, si omnes sui in legali distantia vicini privilegium ejusmodi impetrent. Si modernorum privilegiatorum situatio pro quaestu pecuario idonea
est, ipse naturalis commercii cursus beneficium hoc ipsis porro quoque confirmabit. Sin,
sibi adscribant quod commercii cursum
cursum cum detrimento publici cogere voluerint.
Caeterum proposuerunt aliqui ut auctus jam supra modum nundinarum numerus ad justam
proportionem reducatur, eo potissimum nixi argumento, quod nimia nundinarum copia populum a
labore agriculturae avocet, et in vitio ebriositatis obfirmet. Verum argumentum hoc ad
omnium potius nundinarum sublationem spectare videtur; quam cum ratio moderni temporis non
admittat, interesse potius videtur ut eae quam maxime multiplicentur. Ita enim eveniet ut
nundinae ipsa hac de causa
§ 142.
Sub limitationem nonnisi articuli primae necessitatis cadunt, et hi sunt e
victualibus panis, caro bubula, vervecina, et suilla, nec non sebum. Ex
opificiis labor murarius et asciarius, et in casum quo aliquam caeham de
pretio artefactorum suorum condixisse eveniat, omnis etiam ejusmodi cujuscunque speciei
labor.
Horum tamen omnium limitatio nec ad semel, nec periodice suscipiatur; sed prouti alicujus
articulorum horum pretium ultra justos
remedium de casu
ad casum adferatur. Et primum quidem tententur omnes alii, per quos pretium ejusmodi
restringi possit, politici modi; si nullum jam aliud medium supersit, tum demum ad
limitationem descendatur.
Hanc ubi casus fert, singula jurisdictio in gremio sui peragat; magistratus tamen
civitatum ad actum hunc et Electam Communitatem, et possessionatam nobilitatem convocare, et
rem hanc secundum pluralitatem votorum determinare debent.
Motiva.
Augustus Josephus II. ipsam
tuto quidem statuere non licet: quodsi tamen aliorum temporum
populorumque experientiam consulamus, facile apparebit quod limitationem pro variis status
commercii epochis jam extendere, jam restringere, jam etiam simpliciter abolere intersit.
Nimirum tres epochae hac in re universim defigi possunt. Prima dum tenui
adhuc populatione, nationalis industria et opificia quasi pullulare primo incipiunt, et
tunc, cum nulla adhuc sit venditorum concurrentia, administratio publica vigilare debet, ne
pauci,
aucta populatione et opificum numero
notabilior jam venditorum concurrentia enata est, et tunc sicut non ubique, et omnium
primae necessitatis articulorum, sed jam hic, jam ibi, jam unius, jam alterius articuli
pretia exorbitare solent: ita administratio etiam publica in illis tantum locis, ubi casus
enascitur, et illius tantum, cujus pretium nimium assurgit, articuli partialem tantum
limitationem suscipere debet. Tertia demum epocha est, dum commercium jam ita effloruit ut
sola venditorum concurrentia sufficiens cupiditati frenum
assurgit, articuli partialem tantum
limitationem suscipere debet. Tertia demum epocha est, dum commercium jam ita effloruit ut
sola venditorum concurrentia sufficiens cupiditati frenum injiciat; et tunc cessante
limitationis necessitate ipsa suapte evanescit. Hungaria in prima adhuc epocha versabatur,
dum veteres leges et generalem, et periodicam articulorum primae
necessitatis limitationem praescripserunt. Quod tertiam necdum attigerit, vel id
demonstrat, quod commercium ejus cum iis populis, apud quos
et periodicam articulorum primae
necessitatis limitationem praescripserunt. Quod tertiam necdum attigerit, vel id
demonstrat, quod commercium ejus cum iis populis, apud quos limitatio omnis jam exolevit,
nullatenus comparari possit, id est, quod in Hungaria necdum tanta, quanta apud populos
illos, venditorum concurrentia vigeat. Itaque Hungaria in secunda adhuc epocha versatur,
adeoque non interest ejus ut seu generalem et periodicam limitationem continuet, seu eam
simpliciter aboleat, sed ut remedium hoc in
tertiam necdum attigerit, vel id
demonstrat, quod commercium ejus cum iis populis, apud quos limitatio omnis jam exolevit,
nullatenus comparari possit, id est, quod in Hungaria necdum tanta, quanta apud populos
illos, venditorum concurrentia vigeat. Itaque Hungaria in secunda adhuc epocha versatur,
adeoque non interest ejus ut seu generalem et periodicam limitationem continuet, seu eam
simpliciter aboleat, sed ut remedium hoc in specificis tantum casibus et articulis
adhibeat.
Temperamentum hoc ea etiam ratio
in Hungaria necdum tanta, quanta apud populos
illos, venditorum concurrentia vigeat. Itaque Hungaria in secunda adhuc epocha versatur,
adeoque non interest ejus ut seu generalem et periodicam limitationem continuet, seu eam
simpliciter aboleat, sed ut remedium hoc in specificis tantum casibus et articulis
adhibeat.
Temperamentum hoc ea etiam ratio commendat, quod generalis omnium primae necessitatis
victualium et artefactorum limitatio, ut justa evadat, non secus institui possit, quam si
internus rei valor ad
institui possit, quam si
internus rei valor ad justam cum massa circulantis pecuniae proportionem reducatur, ac
praeterea victualium pretia artefactis, et vicissim, commensurentur; massa vero circulantis
pecuniae nunquam exacte determinari, adeoque tota haec operatio in nullo fixo principio
fundari possit. E converso si partialis tantum alicujus articuli limitatio suscipiatur,
omnia haec ita ad vivum resecari non est necesse, sufficit, si vel per practicam aliquam
probam, vel per institutam cum sumtuosiori aliquo articulo
possit. E converso si partialis tantum alicujus articuli limitatio suscipiatur,
omnia haec ita ad vivum resecari non est necesse, sufficit, si vel per practicam aliquam
probam, vel per institutam cum sumtuosiori aliquo articulo comparationem, seu etiam a
vicinae, quae in iisdem plane circumstantiis versatur, jurisdictionis exemplo pretium
alicujus ejusmodi articuli exaggeratum esse ostendatur.
Cum tamen ipsa haec criteria fallere possint, interest ut jurisdictiones publicae omnes
alias diminuendi talis pretii politicas vias
etiam si merces asciariorum et
murariorum elevetur, experiri interest, an non per evocationem aliorum
magistrorum malo huic subveniri possit, antequam ad anceps et invisum limitationis remedium
descendatur.
Major est in eo difficultas: quinam articuli ad categoriam primae
necessitatis referri debeant, cum id nulla lege diserte definitum sit. Communiter
quidem ea pro primae necessitatis articulis reputantur, quorum maxima populi pars
indispensabilem habet necessitatem.
etiam sutorum, cothurnariorum et
pellionum artefacta limitationi subjiciuntur; alibi tantum
ascariorum et murariorum merces, et sebacearum candelarum pretium
ad limitationem revocari solet. Ut hac quoque in re uniformitas inducatur, Deputatio
indicatos tantum articulos ad categoriam primae necessitatis referendos esse,
et hos solos ad casum limitationis devenire posse existimavit, praeter casum illum, quo
opifices cujuscunque demum caehae de pretio
indicatos tantum articulos ad categoriam primae necessitatis referendos esse,
et hos solos ad casum limitationis devenire posse existimavit, praeter casum illum, quo
opifices cujuscunque demum caehae de pretio artefactorum suorum condixisse eveniat. In tali
enim occasione, donec caehae subsistunt, nullum aliud tollendo malo huic remedium esse quam
limitationem jam supra §-pho 57. ostendimus.
Quoad ascariorum et murariorum mercedem ea quidem subire
potest
jam supra §-pho 57. ostendimus.
Quoad ascariorum et murariorum mercedem ea quidem subire
potest consideratio quod rustici horum etiam opera vix utantur, et quod auctis intra tempus
illud, quo diurna eorum merces in novem vel decem grossis subsistit, victualium pretiis,
horum quoque labor naturali rerum cursui relinquendus esse videri possit. Verum
artefactorum horum omnes quatuor Regni status indispensabilem habent necessitatem, neque
tantus adhuc domesticorum ejusmodi
ejusmodi opificum numero provideatur. Quodsi tamen horum etiam laborum pretium suapte
tantisper increscat, ad prudens localium jurisdicionum arbitrium pertinebit determinare: an
non id dissimulare rerum adjuncta exigant?
Caeterum hactenus quidem limitatio etiam in civitatibus per comitatus peragebatur. Verum
inficiari non licet quod id primis jurisdictionis principiis adversetur. Civitates enim
quartum Regni Statum constituunt, et plena in gremio sui pollent jurisdictione. Habent jus
statuta cum assensu Principis condendi.
id dissimulare rerum adjuncta exigant?
Caeterum hactenus quidem limitatio etiam in civitatibus per comitatus peragebatur. Verum
inficiari non licet quod id primis jurisdictionis principiis adversetur. Civitates enim
quartum Regni Statum constituunt, et plena in gremio sui pollent jurisdictione. Habent jus
statuta cum assensu Principis condendi. Magistratum suum ipsi cives eligunt.
Hic judicatum etiam in octavalibus objectis exercet, id quod comitatensi magistratui leges
denegarunt. Gaudet
principiis adversetur. Civitates enim
quartum Regni Statum constituunt, et plena in gremio sui pollent jurisdictione. Habent jus
statuta cum assensu Principis condendi. Magistratum suum ipsi cives eligunt.
Hic judicatum etiam in octavalibus objectis exercet, id quod comitatensi magistratui leges
denegarunt. Gaudet jure gladii, jus forisationis exercet; contributionem
publicam repartitur, domesticam vero ipse imponit. Ipsam denique politiam quoad omnia sui
objecta in gremio sui
etiam in octavalibus objectis exercet, id quod comitatensi magistratui leges
denegarunt. Gaudet jure gladii, jus forisationis exercet; contributionem
publicam repartitur, domesticam vero ipse imponit. Ipsam denique politiam quoad omnia sui
objecta in gremio sui dirigit. Nullus itaque titulus, nulla ratio, nullum motivum superest,
quo limitatio a Magistratibus Civicis legitime avelli potuerit. Seu enim qua pars politiae,
seu vero qua actus territorialis jurisdictionis consideretur, in utroque casu natura sua ad
quoad omnia sui
objecta in gremio sui dirigit. Nullus itaque titulus, nulla ratio, nullum motivum superest,
quo limitatio a Magistratibus Civicis legitime avelli potuerit. Seu enim qua pars politiae,
seu vero qua actus territorialis jurisdictionis consideretur, in utroque casu natura sua ad
activitatem Civici Magistratus spectat. Exiguorum a proportione, qui illic habitant
nobilium, consideratio id exigere non potuit. Civitatem enim in substantia cives efficiunt;
nobilium, qui non sunt simul cives in illis habitatio est
Seu enim qua pars politiae,
seu vero qua actus territorialis jurisdictionis consideretur, in utroque casu natura sua ad
activitatem Civici Magistratus spectat. Exiguorum a proportione, qui illic habitant
nobilium, consideratio id exigere non potuit. Civitatem enim in substantia cives efficiunt;
nobilium, qui non sunt simul cives in illis habitatio est accessorium. Itaque
limitatio non ad horum, sed ad illorum commoda dirigi debet; civium autem utilitati
prospicere certe non ad comitatensis, sed ad Civici
consideretur, in utroque casu natura sua ad
activitatem Civici Magistratus spectat. Exiguorum a proportione, qui illic habitant
nobilium, consideratio id exigere non potuit. Civitatem enim in substantia cives efficiunt;
nobilium, qui non sunt simul cives in illis habitatio est accessorium. Itaque
limitatio non ad horum, sed ad illorum commoda dirigi debet; civium autem utilitati
prospicere certe non ad comitatensis, sed ad Civici Magistratus provinciam refertur. Sed
nec illa ratio tenet, quasi stabilita
in illis habitatio est accessorium. Itaque
limitatio non ad horum, sed ad illorum commoda dirigi debet; civium autem utilitati
prospicere certe non ad comitatensis, sed ad Civici Magistratus provinciam refertur. Sed
nec illa ratio tenet, quasi stabilita in civitate limitatio pro regula toti comitatui
deservire deberet, hocque titulo ad magistratum comitatus pertineret. Constat enim, quod
alia plerumque pro civitate, alia pro rure victualium pretia defigantur.
Denique nec ea ratio subsistit quod ad civitates
victualium pretia defigantur.
Denique nec ea ratio subsistit quod ad civitates victualia per provinciales homines
comportentur; hi autem non civili sed comitatus jurisdictioni subsint. Cum enim civitas
territoriali jurisdictione gaudeat, quicunque in hac aliquid vendit, quoad
ipsum venditionis actum jam ejus jurisdictionem sortitur.
Unica adhuc illa reflexio superest, quod cum saepe aliqua Magistratus Civici membra ipsas
illas, quae sub limitationem cadunt, professiones exerceant, evenire posset ut
ab eo tempore aut nullae eatenus querelae oriuntur, aut per unum recursum statim
complanantur. Eadem causa eundem utique effectum etiam quoad limitationem
producere debebit.
§ 143.
In locis dominali jurisdictioni subjectis officinam aperiendi jus ab indultu quidem domini
terrestris dependet: domalis tamen quaestus etiam cum illis articulis, qui in officina
ejusmodi prostant, aliis per dominum terrestrem interdici non potest; non potest etiam
dominus
producere debebit.
§ 143.
In locis dominali jurisdictioni subjectis officinam aperiendi jus ab indultu quidem domini
terrestris dependet: domalis tamen quaestus etiam cum illis articulis, qui in officina
ejusmodi prostant, aliis per dominum terrestrem interdici non potest; non potest etiam
dominus terrestris coemtionem alicujus articuli in terreno suae jurisdictionis ad unum
tantum mercatorem restringere, sed haec libera semper omnibus patere debet.
officinam aperiendi jus ab indultu quidem domini
terrestris dependet: domalis tamen quaestus etiam cum illis articulis, qui in officina
ejusmodi prostant, aliis per dominum terrestrem interdici non potest; non potest etiam
dominus terrestris coemtionem alicujus articuli in terreno suae jurisdictionis ad unum
tantum mercatorem restringere, sed haec libera semper omnibus patere debet.
Motiva.
Quod in arbitrio domini terrestris situm sit officinae erectionem
etiam
dominus terrestris coemtionem alicujus articuli in terreno suae jurisdictionis ad unum
tantum mercatorem restringere, sed haec libera semper omnibus patere debet.
Motiva.
Quod in arbitrio domini terrestris situm sit officinae erectionem admittere vel
prohibere, id ex ipsa libera fundo suo utendi potestate deducitur. Non possunt itaque cogi
domini terrestres ut singulo, qui in bonis eorum officinam aperire vult, fundum pro illa
assignare
Motiva.
Quod in arbitrio domini terrestris situm sit officinae erectionem admittere vel
prohibere, id ex ipsa libera fundo suo utendi potestate deducitur. Non possunt itaque cogi
domini terrestres ut singulo, qui in bonis eorum officinam aperire vult, fundum pro illa
assignare teneantur.
Verum sub praetextu legitimi hujus juris formales subinde abusus emergunt; nimirum
offerunt quandoque cupidi ejusmodi officinarii majorem locali domino censum, si quaestum
cum
aperire vult, fundum pro illa
assignare teneantur.
Verum sub praetextu legitimi hujus juris formales subinde abusus emergunt; nimirum
offerunt quandoque cupidi ejusmodi officinarii majorem locali domino censum, si quaestum
cum iis articulis, qui in tali officina prostant, per terrenum suae jurisdictionis
interdicat, et dominus terrestris id ad liberam de rebus suis disponendi facultatem
pertinere ratus prohibitionem ejusmodi reipsa emittit.
Alias si articuli cujuspiam, v.gr. tabacae,
itaque dominus nullo modo restringere potest. Quod enim jus
colono lex tribuit, hoc eum dominus, qui ipse legibus obedire debet, privare non potest.
Quod autem lex liberam de fructibus suis disponendi facultatem colonis
tribuat, vel inde patet, quia hanc in unico illo casu restringit, ubi domino terrestri pro
propria necessitate jus praeemtionis concedit juxta tritum autem illud:
exceptio firmat regulam in casibus non exceptis. Jam vero si dominus colonis
suis imperare posset, ut his, vel
de fructibus suis disponendi facultatem colonis
tribuat, vel inde patet, quia hanc in unico illo casu restringit, ubi domino terrestri pro
propria necessitate jus praeemtionis concedit juxta tritum autem illud:
exceptio firmat regulam in casibus non exceptis. Jam vero si dominus colonis
suis imperare posset, ut his, vel illis articulis nonnisi ab officinario suo se providere
audeant, vel vero ut hoc, vel illud productum nonnisi illi, quem ipse designaverit,
quaestori vendere possint,
Et sane si dominus colonorum de fructibus suis disponendi libertatem quoad aliquos
articulos constringere valeret, posset eodem jure hanc iis indiscriminatim quoad
omnes adimere; nulla enim ratio assignari potest, quare quoad
hos tantum in specie, et non quoad alios etiam articulos idem
Jus possit exercere. Quodsi vero generale hoc jus domino competeret, tunc
posset singulus dominus terrestris statuere ut coloni sui nihil eorum, quibus ipsi egent,
ab alio
iis, quos a colonis suis consumi observaret, seu
productis, seu artefactis se providere, coëmtos autem a colonis suis fructus ipsis illis,
quibus hi eos antea vendebant, quaestoribus distrahere, sicque totum sensim internum
commercium unice dominis terrestribus in monopolium cedere posset, id, quod nec legi nec
rationi congruit.
Ex omnibus autem his apparet quod nec potestas dominica, nec praerogativae nobilitares in
legali sensu acceptae, sed promanantes tantum ex detorto earum intellectu abusus promotioni
vendebant, quaestoribus distrahere, sicque totum sensim internum
commercium unice dominis terrestribus in monopolium cedere posset, id, quod nec legi nec
rationi congruit.
Ex omnibus autem his apparet quod nec potestas dominica, nec praerogativae nobilitares in
legali sensu acceptae, sed promanantes tantum ex detorto earum intellectu abusus promotioni
commercii in Hungaria obstent. Contineatur jus praeemtionis dominorum terrestrium intra
legales, qui sequenti §-pho explicabuntur limites: conserventur
cedere posset, id, quod nec legi nec
rationi congruit.
Ex omnibus autem his apparet quod nec potestas dominica, nec praerogativae nobilitares in
legali sensu acceptae, sed promanantes tantum ex detorto earum intellectu abusus promotioni
commercii in Hungaria obstent. Contineatur jus praeemtionis dominorum terrestrium intra
legales, qui sequenti §-pho explicabuntur limites: conserventur caeteroquin
coloni in plena, quam ipsis jam veteres leges attribuerunt, quaeve §-pho hoc enucleatius
tantum
sensu acceptae, sed promanantes tantum ex detorto earum intellectu abusus promotioni
commercii in Hungaria obstent. Contineatur jus praeemtionis dominorum terrestrium intra
legales, qui sequenti §-pho explicabuntur limites: conserventur caeteroquin
coloni in plena, quam ipsis jam veteres leges attribuerunt, quaeve §-pho hoc enucleatius
tantum explicatur, de fructibus suis disponendi libertate, et dominalis jurisdictio tam
parum commercio obstabit in Hungaria, quam parum illa eidem in aliis provinciis
adversatur.
§-pho explicabuntur limites: conserventur caeteroquin
coloni in plena, quam ipsis jam veteres leges attribuerunt, quaeve §-pho hoc enucleatius
tantum explicatur, de fructibus suis disponendi libertate, et dominalis jurisdictio tam
parum commercio obstabit in Hungaria, quam parum illa eidem in aliis provinciis
adversatur.
§ 144.
Jure praeemtionis dominorum terrestrium jam per Articulum 75. 1723. ad propriam
tantum necessitatem
conserventur caeteroquin
coloni in plena, quam ipsis jam veteres leges attribuerunt, quaeve §-pho hoc enucleatius
tantum explicatur, de fructibus suis disponendi libertate, et dominalis jurisdictio tam
parum commercio obstabit in Hungaria, quam parum illa eidem in aliis provinciis
adversatur.
§ 144.
Jure praeemtionis dominorum terrestrium jam per Articulum 75. 1723. ad propriam
tantum necessitatem restricta, ne circa ipsum ejusmodi
ne circa ipsum ejusmodi necessitatis
intellectum ulteriores quaestiones obmoveri possint, declaratur quod per necessitatem hanc
propria tantum dominorum terrestrium consumtio, aut immediatus ad rationem sui usus
intelligatur. Itaque hi jure praeemtionis non gaudent in omnibus iis, quae pro ulteriori
quaestu comparare volunt. Qui legi huic contravenerit, per concernentem comitatum pro
singulo actu poena 500. florenorum mulctetur.
Motiva.
Quamvis provocatus Articulus disertis verbis dicat
gallae quercinae,
cineres clavellati, et similia saepe praeemebantur. Qui vinum pro educillis,
animalia pro macellis, materialia pro fabricis suis comparat, utique ideo illa emit, ut
eadem cariori iterum pretio distrahat, adeoque jam in Articulum 75. 1723.
impingit: necessarium itaque existimavit Deputatio ut et praetextus illi
diserte praescindantur, et cupiditati aliquorum per sensibilem poenam frenum
injiciatur.
nec magnatum status
honori, quidquam possit derogare.
Motiva.
Superatis praevia ratione tam extrinsecis, quam et intrinsecis
commercii impedimentis, superest ut legislatio ea etiam, quae in potestate habet,
commercii adminicula stabiliat. Haec ad concedendos Statui Mercantili
favores, et ad pecuniarium, ubi interest, succursum
referuntur.
Quod favores attinet:
ultra vulgus elevavit, reperiri solent; hi autem
jam ex indole sua honoris stimulis agitantur, et nisi hunc per majora negotia assequendi
spem habeant, facile ineunt aliud vitae institutum, quod ipsis viam ad honores, etsi minori
cum utilitate, pandit. Axioma hoc non in sola rationis subtilitate, sed in ipsa omnium
populorum et seculorum experientia fundatur; nam prout Status Mercantilis apud aliquem
populum majori aut minori honore gaudebat gaudetque, ita etiam pauciora aut plura magna
negotia et olim gerebantur, et hodiedum
hi autem
jam ex indole sua honoris stimulis agitantur, et nisi hunc per majora negotia assequendi
spem habeant, facile ineunt aliud vitae institutum, quod ipsis viam ad honores, etsi minori
cum utilitate, pandit. Axioma hoc non in sola rationis subtilitate, sed in ipsa omnium
populorum et seculorum experientia fundatur; nam prout Status Mercantilis apud aliquem
populum majori aut minori honore gaudebat gaudetque, ita etiam pauciora aut plura magna
negotia et olim gerebantur, et hodiedum geruntur. Interest itaque ut Legislatio
majori aut minori honore gaudebat gaudetque, ita etiam pauciora aut plura magna
negotia et olim gerebantur, et hodiedum geruntur. Interest itaque ut Legislatio hoc vitae
institutum pro nobili declaret.
Caeterum ipsas, quae majoribus mercatoribus in specifico exhiberi debeant, honoris
testificationes determinare infra sphaeram Legislationis esse videtur.
Reliquendum est genio nationali, qui si citius eo inclinaverit, ut par ipsis cum nobilibus
honor exhibeatur, lex etiam citius
repugnat,
et sinistrum pro ipso commercio effectum producere posset; spiritus enim Constitutionis
nostrae est militaris, qui cum spiritu mercantili conciliari non
potest. Ipsa etiam Magnatum et Nobilium educatio et vivendi ratio felicem in magnis
negotiis progressum iisdem vix promittere potest; cum enim mercatura major,
ut succedat, frugalem vitam, intensum continuo laborem, et frequentes, saepe permolestas,
quandoque etiam periculosas peregrinationes exigat, haec autem vix alicujus
autem vix alicujus Magnatis et
Nobilis genio conveniant, suscepta per eos negotia sinistro, ut jam hactenus
experientia docuit, fine plerumque terminantur. Quodsi vero plura magna negotia
collabantur, id et propter exemplum, et propter eorum, qui aliquam in negotio tali partem
habuerunt, ruinam, noxios ipsi commercio effectus producit. Sufficit itaque, si lex se
permissive habeat, ne pauci forte illi, quos genius suus reipsa ad id
formavit, metu inurendae conditioni suae alicujus maculae ab instituto hoc
seu etiam simpliciter exter fuerit. Domestici, et recentius
illocati sed necdum naturalisati, si majorem quampiam fabricam erigant aut
commercium exportationis all ingrosso exerceant, insuper in concivilitatem
gratis assumantur. Simpliciter vero exteri, aut recentius quidem illocati, sed
necdum naturalisati majores ejusmodi quaestores aut fabricantes etiam absque
indigenatu, vel ante terminum
Ac Regnum quidem multorum extraneorum Articulorum importatione perinde ac
propriarum mercium exportatione opus habet, neque unum hoc commercii genus
absque alio subsistere potest. Verum si importatio superet exportationem, Regnum in
passivo versatur; id autem si perduret, internae Regni vires quotannis diminuuntur.
In moderna enim Europae situatione pecunia pro nervo gerendarum rerum jure
optimo reputatur, cum non tantum bella ingentibus sumtibus gerantur, sed et omnium,
mercium exportatione opus habet, neque unum hoc commercii genus
absque alio subsistere potest. Verum si importatio superet exportationem, Regnum in
passivo versatur; id autem si perduret, internae Regni vires quotannis diminuuntur.
In moderna enim Europae situatione pecunia pro nervo gerendarum rerum jure
optimo reputatur, cum non tantum bella ingentibus sumtibus gerantur, sed et omnium, quae
utilia sunt, publicorum institutorum introductio magnam pecuniae vim requirat. Et ideo
omnis
gerantur, sed et omnium, quae
utilia sunt, publicorum institutorum introductio magnam pecuniae vim requirat. Et ideo
omnis prosperitatis publicae studiosa legislatio commercium exportationis
prae importatione fovet; illi omnes, quos in potestate habet, favores
largitur; importationem ad solos necessitatis et primae
commoditatis Articulos, quoad fieri potest, restringit, et horum etiam pretium
per animatam mercatorum concurrentiam diminuere studet.
habet, favores
largitur; importationem ad solos necessitatis et primae
commoditatis Articulos, quoad fieri potest, restringit, et horum etiam pretium
per animatam mercatorum concurrentiam diminuere studet.
Donec in Germanicis haereditariis Provinciis Legislatio promotionem
exportationis pro principali oeconomicarum curarum suarum scopo sibi non
praefixit, lentum fuit populationis incrementum, industria languens, exiguus fabricarum progressus,
ratio id
commendat. Si enim importationem exter exerceat, nocet is nationali
industriae; quia nisi ille hunc commercii ramum praeoccupasset, arripuisset certe illum
domesticus aliquis, et tunc lucrum adminus commercii ejusmodi in domestica
circulatione permansisset. Jam vero non est justum ut Legislatio exteris cum detrimento
domesticae industriae favores concedat.
Si domesticus aut recens illocatus quaestor commercio importationis
se addicat,
exteris cum detrimento
domesticae industriae favores concedat.
Si domesticus aut recens illocatus quaestor commercio importationis
se addicat, facilius utique illi erit circumspicere, quibus articulis partes illae,
in quibus degit, opus habeant; hos e maxime opportuno extero loco procurare, aperire
officinam, eosdemque partim in hac, partim per publicas nundinas divendere, quam ipsi
fuisset explorare necessitates exterarum Provinciarum, loca,
tempora,
aut recens illocatus quaestor commercio importationis
se addicat, facilius utique illi erit circumspicere, quibus articulis partes illae,
in quibus degit, opus habeant; hos e maxime opportuno extero loco procurare, aperire
officinam, eosdemque partim in hac, partim per publicas nundinas divendere, quam ipsi
fuisset explorare necessitates exterarum Provinciarum, loca,
tempora, et modos, quibus domesticae merces foris utilissime
distrahi possunt, indagare, omnesque et
necessitates exterarum Provinciarum, loca,
tempora, et modos, quibus domesticae merces foris utilissime
distrahi possunt, indagare, omnesque et vectigalis et incertitudinis
crediti, et alias, quae in exteris Provinciis mercatori copiosae se objicere
solent, difficultates superare, idest commercium exportationis suscipere;
justum itaque est ut domesticus etiam quaestor, qui difficilius hoc, et magis arduum
commercium exercet, majores etiam legis
illocatis quaestoribus admittantur, res
haec plerorumque quaestorum studia ad hoc, veluti et minoribus difficultatibus obnoxium et
paucioribus sinistris casibus expositum commercii genus cum detrimento eductionis
domesticorum productorum avocaret; augeret in immensum officinariorum
aliorumque minutorum quaestorum numerum, sicque in ipsa contributione rimam
efficeret. Exportationis e contra longe alia ratio est; cum enim haec vix
utiliter suscipi possit, nisi vel all
et minoribus difficultatibus obnoxium et
paucioribus sinistris casibus expositum commercii genus cum detrimento eductionis
domesticorum productorum avocaret; augeret in immensum officinariorum
aliorumque minutorum quaestorum numerum, sicque in ipsa contributione rimam
efficeret. Exportationis e contra longe alia ratio est; cum enim haec vix
utiliter suscipi possit, nisi vel all ingroso, vel adminus cum majori mercium
quantitate per nundinas exerceatur, aut numerus mercatorum
exportationis domesticorum productorum
querelae, praevalentibusque sensim quaestoribus
exportationis provisio haec legis, quae nunc notabilem indubie sensationem
producet, ipsa status mercantilis voce celebrabitur; quemadmodum id in vicinis
Germanicis Provinciis factum fuisse videmus.
Caeterum provisionem hanc ne quidem mixtum ex importatione et exportatione commercium
moratur. Tunc enim id spectari debet, quae commercii species apud talem quaestorem
praevaleat, et is secundum
tractari; secus posset omnis importationis quaestor paucos
aliquot domesticos articulos ad speciem educere, tantum ut immunitates illas sibi vindicare
queat.
Superest adhuc ea commercii species, dum ipsa Regni producta aut artefacta ex una Regni
parte in aliam divenduntur. Verum commercium hoc tot individua potest occupare, ut si hi
omnes propositarum immunitatum participes reddantur, notabilis onerum publicorum pars in
reliquam incolarum partem redundaret; praeterea commercium hoc nullis alioquin vectigalis
Superest adhuc ea commercii species, dum ipsa Regni producta aut artefacta ex una Regni
parte in aliam divenduntur. Verum commercium hoc tot individua potest occupare, ut si hi
omnes propositarum immunitatum participes reddantur, notabilis onerum publicorum pars in
reliquam incolarum partem redundaret; praeterea commercium hoc nullis alioquin vectigalis
oneribus obnoxium est, imo per subsecuturam teloniorum regulationem novum fortasse
alleviamen accipiet. Quare favores exportationis ad hanc commercii speciem minime extendi
taxa seu
contributio ita regulatur, ne propter aliorum impotentiam pauci illi, qui cum
insigni publici emolumento aut fabricas erigent aut notabile exportationis commercium
exercebunt, isthoc legis beneficio priventur.
In reliquo id suapte alioquin intelligitur, quod favores hi in quantum se ultra tenores
Articuli 117. 1723. extendunt, nonnisi post publicatam legem locum habere
possunt.
Quoad objectum Fundi
ita regulatur, ne propter aliorum impotentiam pauci illi, qui cum
insigni publici emolumento aut fabricas erigent aut notabile exportationis commercium
exercebunt, isthoc legis beneficio priventur.
In reliquo id suapte alioquin intelligitur, quod favores hi in quantum se ultra tenores
Articuli 117. 1723. extendunt, nonnisi post publicatam legem locum habere
possunt.
Quoad objectum Fundi Publici.
publicatam legem locum habere
possunt.
Quoad objectum Fundi Publici.
§ 147.
Cum pecuniarii succursus seu in decernendis primis, seu in
anticipandis erga sufficientem cautionem utilibus quaestoribus pecuniis, alterum
commercii adminiculum constituant, id autem absque fundo publico
praestari non possit, optasset quidem Deputatio ut de
possunt.
Quoad objectum Fundi Publici.
§ 147.
Cum pecuniarii succursus seu in decernendis primis, seu in
anticipandis erga sufficientem cautionem utilibus quaestoribus pecuniis, alterum
commercii adminiculum constituant, id autem absque fundo publico
praestari non possit, optasset quidem Deputatio ut de hoc etiam qualiter conflando
praestari non possit, optasset quidem Deputatio ut de hoc etiam qualiter conflando
determinatum et completum legum projectum proponere possit. Verum antequam fixi aliquid
eatenus proponatur, praeliminariter decidi deberet, an una tantum pro toto Regno, vel vero
distincta in singulo comitatu cassa publica constitui debeat? In hoc enim varios esse
jurisdictionum sensus Deputatio e submissis sibi projectis observavit; et prouti Legislatio
quaestionem hanc deciderit, ita etiam distincta conflandi fundi publici ratio iniri debebit.
Sed
hoc etiam qualiter conflando
determinatum et completum legum projectum proponere possit. Verum antequam fixi aliquid
eatenus proponatur, praeliminariter decidi deberet, an una tantum pro toto Regno, vel vero
distincta in singulo comitatu cassa publica constitui debeat? In hoc enim varios esse
jurisdictionum sensus Deputatio e submissis sibi projectis observavit; et prouti Legislatio
quaestionem hanc deciderit, ita etiam distincta conflandi fundi publici ratio iniri debebit.
Sed etiamsi unicam pro toto Regno cassam publicam
ut inde erogationes pro re nata ad quosvis Regni usus
promiscue fieri possint, vel vero, an pro usibus commercii alia, alia pro
bellicis, pro reliquis demum eventualibus Regni necessitatibus
alia cassa publica constitui debeat? In primo enim casu pro generali ejusmodi
cassa fundum unde unde eruere sufficeret; in posteriori vero jam
analogi pro singula cassarum illarum specie fundi quaeri deberent.
Utcunque demum praeliminares hae de unitate vel
alia, alia pro
bellicis, pro reliquis demum eventualibus Regni necessitatibus
alia cassa publica constitui debeat? In primo enim casu pro generali ejusmodi
cassa fundum unde unde eruere sufficeret; in posteriori vero jam
analogi pro singula cassarum illarum specie fundi quaeri deberent.
Utcunque demum praeliminares hae de unitate vel diversitate cassarum quaestiones
decidantur, insuper superari debet: an pro hac vel pro his cassis fundus in iis
in posteriori vero jam
analogi pro singula cassarum illarum specie fundi quaeri deberent.
Utcunque demum praeliminares hae de unitate vel diversitate cassarum quaestiones
decidantur, insuper superari debet: an pro hac vel pro his cassis fundus in iis tantum
objectis, quae Legislatio in potestate habet, vel vero in spontaneis etiam
Statuum oblatis quaeri debeat? Nam prout praeliminares illae quaestiones
superatae fuerint, ita determinati etiam fundi proponi et stabiliri poterunt.
pro singula cassarum illarum specie fundi quaeri deberent.
Utcunque demum praeliminares hae de unitate vel diversitate cassarum quaestiones
decidantur, insuper superari debet: an pro hac vel pro his cassis fundus in iis tantum
objectis, quae Legislatio in potestate habet, vel vero in spontaneis etiam
Statuum oblatis quaeri debeat? Nam prout praeliminares illae quaestiones
superatae fuerint, ita determinati etiam fundi proponi et stabiliri poterunt. Quoad
spontanea oblata, praevie
fundi quaeri deberent.
Utcunque demum praeliminares hae de unitate vel diversitate cassarum quaestiones
decidantur, insuper superari debet: an pro hac vel pro his cassis fundus in iis tantum
objectis, quae Legislatio in potestate habet, vel vero in spontaneis etiam
Statuum oblatis quaeri debeat? Nam prout praeliminares illae quaestiones
superatae fuerint, ita determinati etiam fundi proponi et stabiliri poterunt. Quoad
spontanea oblata, praevie iterum decidi deberet: an Diaeta
determinati etiam fundi proponi et stabiliri poterunt. Quoad
spontanea oblata, praevie iterum decidi deberet: an Diaeta dependendum per
omnes etiam reliquos, quos illa repraesentat Regni Status fundum obligative
stabilire possit? vel vero, an in Diaeta projectum tantum ejusmodi fundi
elaborari et hoc totius per respectivos comitatus congregandae nationis assensui substerni
debeat? In utroque casu ea iterum quaestio superari deberet: an talem fundum stabilire
intersit, qui ad semel
etiam reliquos, quos illa repraesentat Regni Status fundum obligative
stabilire possit? vel vero, an in Diaeta projectum tantum ejusmodi fundi
elaborari et hoc totius per respectivos comitatus congregandae nationis assensui substerni
debeat? In utroque casu ea iterum quaestio superari deberet: an talem fundum stabilire
intersit, qui ad semel tantum dependatur, vel vero cujus depensio usque
ad futuram legislationem perduret?
In tanta negotii hujus complicatione Deputatio haec
nationis assensui substerni
debeat? In utroque casu ea iterum quaestio superari deberet: an talem fundum stabilire
intersit, qui ad semel tantum dependatur, vel vero cujus depensio usque
ad futuram legislationem perduret?
In tanta negotii hujus complicatione Deputatio haec se nihil aliud praestare posse
existimavit, quam ut demissum suum circa omnes has quaestiones sensum praeprimis aperiat,
tum recensitis, quae sibi submissa sunt, aliorum projectis de illis quidem fundis, de quibus
nihil aliud praestare posse
existimavit, quam ut demissum suum circa omnes has quaestiones sensum praeprimis aperiat,
tum recensitis, quae sibi submissa sunt, aliorum projectis de illis quidem fundis, de quibus
legislatio proprio arbitrio disponere potest, in hypothesi
stabiliendarum opiniorum suarum projectum etiam Articuli proponat; quoad spontaneum
autem oblatum, id an majorem sed ad semel tantum dependendam, vel vero
minorem sed per plures annos continuandam
etiam Articuli proponat; quoad spontaneum
autem oblatum, id an majorem sed ad semel tantum dependendam, vel vero
minorem sed per plures annos continuandam summam offerre expediat, uti et summae ipsius
quantitatem generoso Statuum Regni in bonum publicum zelo integram relinquat, adeoque
spontanei oblati nonnisi genericam in proponendo Articulo mentionem injiciat. Deinde tamen
circa ipsam etiam conflandi e spontaneo oblato fundi modalitatem expositis iterum praevie
aliorum projectis suam etiam demissam
id an majorem sed ad semel tantum dependendam, vel vero
minorem sed per plures annos continuandam summam offerre expediat, uti et summae ipsius
quantitatem generoso Statuum Regni in bonum publicum zelo integram relinquat, adeoque
spontanei oblati nonnisi genericam in proponendo Articulo mentionem injiciat. Deinde tamen
circa ipsam etiam conflandi e spontaneo oblato fundi modalitatem expositis iterum praevie
aliorum projectis suam etiam demissam depromat opinionem.
§ 148.
oblato fundi modalitatem expositis iterum praevie
aliorum projectis suam etiam demissam depromat opinionem.
§ 148.
Itaque, quod primam quaestionem attinet: Deputatio ejus est demissae opinionis, quod
distinctam in singulo comitatu cassam publicam stabilire prorsus non intersit; pro
particularium enim ejusmodi cassarum fundo vel generales totum in concreto
Regnum respicientes tituli, ex gr. auctio pretii salis, taxa
indigenatus
§ 148.
Itaque, quod primam quaestionem attinet: Deputatio ejus est demissae opinionis, quod
distinctam in singulo comitatu cassam publicam stabilire prorsus non intersit; pro
particularium enim ejusmodi cassarum fundo vel generales totum in concreto
Regnum respicientes tituli, ex gr. auctio pretii salis, taxa
indigenatus etc. a proportione assumi deberent, et tunc emolumento fundorum horum per
tot comitatus diviso, adeo exilis pro singulo, praesertim minori,
diviso, adeo exilis pro singulo, praesertim minori, comitatu quotta
obtingeret, ut haec vix minutioribus illius publicis necessitatibus sufficeret; Regnum vero
nunquam aliquod majoris momenti opus suscipere posset. Vel vero singulus comitatus
proprium in sui gremio fundum quaerere debet. Et hunc ille nullum certe alium
reperiret, quam qui aut per plebem, aut per privilegiatas classes
dependatur. Ne plebi novum hoc titulo onus accedat, id postrema legislatio jam
definivit, dum
delegare. Quodsi autem fundus
ejusmodi apud privilegiatas classes quaeratur, his pro publicis proprii
comitatus necessitatibus dum, et quantum volunt, conferre alioquin liberum est, quin ullus
eatenus legislationis actus intercedere debeat.
In ipsa tamen generalis pro toto Regno fundi publici hypothesi, relate ad
secundam quaestionem, Deputatio ejus est demissi sensus, quod cassa commercialis
ab ea, quae pro eventualibus Regni necessitatibus destinabitur
distingui, et
ab ea, quae pro eventualibus Regni necessitatibus destinabitur
distingui, et pro singula distincti, et analogi fundi stabiliri; pro
necessitatibus vero bellicis nulla peculiaris cassa formari, sed pro his
consueta ab olim, et in Diaeta de casu ad casum determinanda, subsidia
reservari debeant.
Ut cassa commercialis et eventualis e distinctis fundis conflentur, et
separatim administrentur, ipse modernus usus commendat. Jam enim hactenus auctio
ipse modernus usus commendat. Jam enim hactenus auctio
pretii salis et fiscalitates subditorum ottomannicorum pro usibus
hydraulicis et commercialibus, indigenatus vero et exterorum,
qui beneficia ecclesiastica in Regno obtinuerunt, taxa pro
eventualibus Regni necessitatibus convertebantur, et distinctam habuerunt
administrationem. Sed et res ipsa id exigere videtur. Nisi enim id
constituatur, erit perpetua inter
parte una alteri cedere debeat, aut per
legislationem de casu ad casum definiri, aut mero administrationis
publicae arbitrio committi deberet. Primum utilissimis et urgentibus hydraulicis
operibus moram saepius injiceret, quia legislatio, quae in singulo casu controversiam
ejusmodi decidat, non semper in promtu est; alterum variis de causis vix expedire videtur.
Quod summum est, proposuimus supra §-pho 128. ut non tantum planum regulandae et
capitalis et collateralis
de casu ad casum definiri, aut mero administrationis
publicae arbitrio committi deberet. Primum utilissimis et urgentibus hydraulicis
operibus moram saepius injiceret, quia legislatio, quae in singulo casu controversiam
ejusmodi decidat, non semper in promtu est; alterum variis de causis vix expedire videtur.
Quod summum est, proposuimus supra §-pho 128. ut non tantum planum regulandae et
capitalis et collateralis navigationis, sed et ipse qua serie
suscipiendorum laborum ordo,
commercialis fundus exstaret, sed per longas primo ambages decidi deberet quotta pars
generalis fundi publici pro usibus
commercii quotannis exscindi debeat.
§ 149.
In hac distincta Commercialis et Eventualis
Cassae hypothesi, cum nullum e submissis seu per jurisdictiones, seu per
privatos projectis aliquod seu inter cassas, idest circa propositorum fundorum applicationem
discrimen faciat, sed
vero ad 20 millionum valorem. Sed neuter
illorum manipulationem delicatae hujus operationis projectat: videntur tamen eo
collimasse, quod ad procurandum his schedis cursum sola Statuum cautio
sufficiat, quin alia speciali cassa, in cujus realitate creditum earum
fundetur, opus sit. Deputatio e contra haec per simplicem Statuum fidejussionem
schedis his circulationem minime procurandam fore, adeoque sub hac fiducia eas excudere non
tantum inutile, sed plane
theoriam paucis exponendam esse existimavit.
Institutum hoc varias quidem formas recipere potest, ejus tamen
scopus is semper est, ut per has massa signorum repraesentativorum
augeatur, id est, ut schedae hae in idea populi eundem, quem paratum
aes, obtineant valorem, et cum illae majorem insuper et conservationis et
transportus facilitatem habeant, ut eaedem etiam appetantur. Hunc schedis his valorem
legislatio imperative procurare non
et
transportus facilitatem habeant, ut eaedem etiam appetantur. Hunc schedis his valorem
legislatio imperative procurare non potest, sed debet tantam iis
securitatem praestare ut illae valorem hunc in idea populi suapte
consequantur. Securitas autem haec duobus potissimum modis procuratur; primum si in cassis
publicis omnes solutiones cum schedis his instar paratae acceptentur; dein si eaedem singulo
privato, qui nec earum usum in commercio facere, neque eas apud
legislatio imperative procurare non potest, sed debet tantam iis
securitatem praestare ut illae valorem hunc in idea populi suapte
consequantur. Securitas autem haec duobus potissimum modis procuratur; primum si in cassis
publicis omnes solutiones cum schedis his instar paratae acceptentur; dein si eaedem singulo
privato, qui nec earum usum in commercio facere, neque eas apud alios privatos in paratam
convertere potest seu e speciali in hunc finem destinata, seu e quacunque
praestare ut illae valorem hunc in idea populi suapte
consequantur. Securitas autem haec duobus potissimum modis procuratur; primum si in cassis
publicis omnes solutiones cum schedis his instar paratae acceptentur; dein si eaedem singulo
privato, qui nec earum usum in commercio facere, neque eas apud alios privatos in paratam
convertere potest seu e speciali in hunc finem destinata, seu e quacunque demum, publica
cassa in parata promte exsolvantur.
Ultra hoc debet certa inter massam circulantis pecuniae et
suapte
consequantur. Securitas autem haec duobus potissimum modis procuratur; primum si in cassis
publicis omnes solutiones cum schedis his instar paratae acceptentur; dein si eaedem singulo
privato, qui nec earum usum in commercio facere, neque eas apud alios privatos in paratam
convertere potest seu e speciali in hunc finem destinata, seu e quacunque demum, publica
cassa in parata promte exsolvantur.
Ultra hoc debet certa inter massam circulantis pecuniae et schedarum harum quantitatem
proportio observari,
duobus potissimum modis procuratur; primum si in cassis
publicis omnes solutiones cum schedis his instar paratae acceptentur; dein si eaedem singulo
privato, qui nec earum usum in commercio facere, neque eas apud alios privatos in paratam
convertere potest seu e speciali in hunc finem destinata, seu e quacunque demum, publica
cassa in parata promte exsolvantur.
Ultra hoc debet certa inter massam circulantis pecuniae et schedarum harum quantitatem
proportio observari, quae ad nullum quidem fixum principium reduci, per
omnes solutiones cum schedis his instar paratae acceptentur; dein si eaedem singulo
privato, qui nec earum usum in commercio facere, neque eas apud alios privatos in paratam
convertere potest seu e speciali in hunc finem destinata, seu e quacunque demum, publica
cassa in parata promte exsolvantur.
Ultra hoc debet certa inter massam circulantis pecuniae et schedarum harum quantitatem
proportio observari, quae ad nullum quidem fixum principium reduci, per usum tamen ipsum
facile determinari potest. Nimirum interest ut
fixum principium reduci, per usum tamen ipsum
facile determinari potest. Nimirum interest ut principio haud adeo magna schedarum summa
emittatur, sed prouti eas amplius quaeri observatur, ita earum numerus sensim augeatur,
donec apparuerit, quod plures jam sint, qui eas in paratam convertere student, quam qui eas
quaerunt. Quodsi proportio haec haud multum excedatur, ipse naturalis rerum
cursus justum aequilibrium suapte reducet, quia possessores schedarum eas
tamdiu in cassis publicis permutare studebunt,
apparuerit, quod plures jam sint, qui eas in paratam convertere student, quam qui eas
quaerunt. Quodsi proportio haec haud multum excedatur, ipse naturalis rerum
cursus justum aequilibrium suapte reducet, quia possessores schedarum eas
tamdiu in cassis publicis permutare studebunt, donec iterum plures sint, qui eas quaerent,
quam qui se iis velint liberare.
Verum si nimium magna a proportione circulantis pecuniae schedarum harum
quantitas emittatur, id ipsum totum hoc institutum necessario
eas quaerent,
quam qui se iis velint liberare.
Verum si nimium magna a proportione circulantis pecuniae schedarum harum
quantitas emittatur, id ipsum totum hoc institutum necessario convellere debet; tunc enim
magnus erit eorum, qui illas in cassis publicis permutent, numerus; et cum numerus hic in
oculos publici incurrat, genuina autem instituti hujus theoria paucis nota sit, id eam
continuo producet suspicionem, quod schedae hae non habeant sufficientem securitatem; rumore
autem hoc sensim propagato
Verum si nimium magna a proportione circulantis pecuniae schedarum harum
quantitas emittatur, id ipsum totum hoc institutum necessario convellere debet; tunc enim
magnus erit eorum, qui illas in cassis publicis permutent, numerus; et cum numerus hic in
oculos publici incurrat, genuina autem instituti hujus theoria paucis nota sit, id eam
continuo producet suspicionem, quod schedae hae non habeant sufficientem securitatem; rumore
autem hoc sensim propagato accurrent plerique omnes earum possessores illarumque
eas reipsa
exsolvant, perdet status omnem utilissimi alias instituti utilitatem. Si aut cassae publicae
non sufficiant, aut secus legislatio earum redemtionem interdicat, schedae aut omnem, aut
maximam valoris sui partem uno ictu amittent, atque ita legislatio involabit in sacrum
jus proprietatis, quia multi schedarum possessores gravia damna subibunt;
labefactabitur nationale creditum, opificia, artes, commercium ipsum gravem
patientur succussionem, malumque hoc a proportione illa, qua major fuerit ejusmodi
damna subibunt;
labefactabitur nationale creditum, opificia, artes, commercium ipsum gravem
patientur succussionem, malumque hoc a proportione illa, qua major fuerit ejusmodi schedarum
numerus, tristiores etiam effectus producet. Ex omnibus his apparet in linea bancali id jam
vim axiomatis obtinuisse, quod schedis bancalibus optatus cursus non secus procurari possit,
quam si praevie realis et proportionata cassa stabiliatur, e qua
earum redemtio de casu in casum fieri queat.
In
producet. Ex omnibus his apparet in linea bancali id jam
vim axiomatis obtinuisse, quod schedis bancalibus optatus cursus non secus procurari possit,
quam si praevie realis et proportionata cassa stabiliatur, e qua
earum redemtio de casu in casum fieri queat.
In Hungaria nec taxa indigenatus, veluti nec minutis Regni necessitatibus
sufficiens, nec contributio, nec auctio pretii salis, velut in
alios fines jam destinata, pro tali cassa reputari potest; sed
in linea bancali id jam
vim axiomatis obtinuisse, quod schedis bancalibus optatus cursus non secus procurari possit,
quam si praevie realis et proportionata cassa stabiliatur, e qua
earum redemtio de casu in casum fieri queat.
In Hungaria nec taxa indigenatus, veluti nec minutis Regni necessitatibus
sufficiens, nec contributio, nec auctio pretii salis, velut in
alios fines jam destinata, pro tali cassa reputari potest; sed nec Statuum
cassa stabiliatur, e qua
earum redemtio de casu in casum fieri queat.
In Hungaria nec taxa indigenatus, veluti nec minutis Regni necessitatibus
sufficiens, nec contributio, nec auctio pretii salis, velut in
alios fines jam destinata, pro tali cassa reputari potest; sed nec Statuum
cautio vices ejus supplere valet. Haec enim in casum sinistri eventus longam et
ancipitem juris viam post se traheret; cujus solius
veluti nec minutis Regni necessitatibus
sufficiens, nec contributio, nec auctio pretii salis, velut in
alios fines jam destinata, pro tali cassa reputari potest; sed nec Statuum
cautio vices ejus supplere valet. Haec enim in casum sinistri eventus longam et
ancipitem juris viam post se traheret; cujus solius metus tantam
in publico diffidentiam produceret, ut nemo sit, qui emissas sub sola hac securitate schedas
sponte acceptare
jam destinata, pro tali cassa reputari potest; sed nec Statuum
cautio vices ejus supplere valet. Haec enim in casum sinistri eventus longam et
ancipitem juris viam post se traheret; cujus solius metus tantam
in publico diffidentiam produceret, ut nemo sit, qui emissas sub sola hac securitate schedas
sponte acceptare velit; per coactivas autem et poenales leges
talibus schedis cursum procurare esset convellere creditum nationale, suffocare industriam,
convellere creditum nationale, suffocare industriam,
exiguum denique illud, quod adhuc viget commercium, perimere.
Tristes hi effectus eo certius consequerentur, quod dum regiae bancales
schedae emissae sunt, jam tum ad massam circulantis non tantum in Germanicis Provinciis, sed
in ipsa etiam Hungaria pecuniae reflexum fuerit; adeoque quod in ipsa jam Hungaria justa
inter offerentes et acceptantes schedas ejusmodi proportio
vigeat. Quidquid proinde absque praevia reali cassa nomine
industriam,
exiguum denique illud, quod adhuc viget commercium, perimere.
Tristes hi effectus eo certius consequerentur, quod dum regiae bancales
schedae emissae sunt, jam tum ad massam circulantis non tantum in Germanicis Provinciis, sed
in ipsa etiam Hungaria pecuniae reflexum fuerit; adeoque quod in ipsa jam Hungaria justa
inter offerentes et acceptantes schedas ejusmodi proportio
vigeat. Quidquid proinde absque praevia reali cassa nomine Statuum emitteretur,
jam
commercium, perimere.
Tristes hi effectus eo certius consequerentur, quod dum regiae bancales
schedae emissae sunt, jam tum ad massam circulantis non tantum in Germanicis Provinciis, sed
in ipsa etiam Hungaria pecuniae reflexum fuerit; adeoque quod in ipsa jam Hungaria justa
inter offerentes et acceptantes schedas ejusmodi proportio
vigeat. Quidquid proinde absque praevia reali cassa nomine Statuum emitteretur,
jam excederet hanc proportionem; per consequens, aut schedae
ipsa jam Hungaria justa
inter offerentes et acceptantes schedas ejusmodi proportio
vigeat. Quidquid proinde absque praevia reali cassa nomine Statuum emitteretur,
jam excederet hanc proportionem; per consequens, aut schedae regiae in eadem quantitate
revocari, aut schedae Statuum in ipsa sui nativitate nullum creditum, adeoque nullum etiam
cursum habere possent.
Non erat ignotum, quod supra memoravimus, axioma, illi, qui schedarum emissionem perinde,
sed nonnisi conflata
et acceptantes schedas ejusmodi proportio
vigeat. Quidquid proinde absque praevia reali cassa nomine Statuum emitteretur,
jam excederet hanc proportionem; per consequens, aut schedae regiae in eadem quantitate
revocari, aut schedae Statuum in ipsa sui nativitate nullum creditum, adeoque nullum etiam
cursum habere possent.
Non erat ignotum, quod supra memoravimus, axioma, illi, qui schedarum emissionem perinde,
sed nonnisi conflata praevie reali et proportionata, pro earum securitate
Non erat ignotum, quod supra memoravimus, axioma, illi, qui schedarum emissionem perinde,
sed nonnisi conflata praevie reali et proportionata, pro earum securitate
cassa, ut mox referemus, proposuit. Cum tamen hic erectionem realis hujusmodi cassae in
spontaneis Statuum oblatis fundet, opinio ejus in secunda objecti hujus parte
recensebitur.
§ 150.
Comitatus Baranyensis pro fundo publico proponit etiam inventos thesauros,
qui schedarum emissionem perinde,
sed nonnisi conflata praevie reali et proportionata, pro earum securitate
cassa, ut mox referemus, proposuit. Cum tamen hic erectionem realis hujusmodi cassae in
spontaneis Statuum oblatis fundet, opinio ejus in secunda objecti hujus parte
recensebitur.
§ 150.
Comitatus Baranyensis pro fundo publico proponit etiam inventos thesauros,
ita ut quidquid probari non poterit, quod ante 32. annos per aliquem
probari non poterit, quod ante 32. annos per aliquem reconditum sit, id pro
thesauro habeatur. Hujus una tantum tertia inventori, reliquum Fundo
Publico cedat; occultatores si deprehendantur, praeter restitutionem totius
thesauri, insuper in pecuniaria fundo publico applicanda poena pro prudenti arbitrio
convincantur.
Ac recte quidem observat Comitatus, quod de hoc objecto nulla hactenus legis dispositio
exstet. Usus tamen ille invaluit, ut una tertia inventori, alia fundi
ille invaluit, ut una tertia inventori, alia fundi
proprietario, tertia principi cedat; aut si idem sit et
inventor et fundi proprietarius, una huic, altera medietas
principi competat. Imo si res non in pecunia aut clenodiis, sed in utensilibus aureis aut
argenteis consistat, titulo antiquitatum totum principi cedere solet. Interea
non est dubium, quin usus hic per legem, si principis assensus accedat, mutari possit. Verum
inventi thesauri, praesertim
inventori, alia fundi
proprietario, tertia principi cedat; aut si idem sit et
inventor et fundi proprietarius, una huic, altera medietas
principi competat. Imo si res non in pecunia aut clenodiis, sed in utensilibus aureis aut
argenteis consistat, titulo antiquitatum totum principi cedere solet. Interea
non est dubium, quin usus hic per legem, si principis assensus accedat, mutari possit. Verum
inventi thesauri, praesertim notabilioris, casus post tot
publicus exiguum admodum capturus sit incerementum. Nihil tamen
obstare Deputationi videtur quominus, exilis licet, hic fundus proponatur.
§ 151.
Vice-Comes Arvensis eosdem, qui in Diaeta 1741. jam propositi fuere, fundos projectat. In
quo hi consistant, jam in Elaborato status actualis §-pho 88. ostendimus,
nimirum: 1. In elevatione taxae indigenatus. 2. In augmento taxae, quam exteri
ecclesiastici, si in Hungaria beneficia
Nihil tamen
obstare Deputationi videtur quominus, exilis licet, hic fundus proponatur.
§ 151.
Vice-Comes Arvensis eosdem, qui in Diaeta 1741. jam propositi fuere, fundos projectat. In
quo hi consistant, jam in Elaborato status actualis §-pho 88. ostendimus,
nimirum: 1. In elevatione taxae indigenatus. 2. In augmento taxae, quam exteri
ecclesiastici, si in Hungaria beneficia obtineant, persolvere debent. 3. In distincta a
censu
videtur quominus, exilis licet, hic fundus proponatur.
§ 151.
Vice-Comes Arvensis eosdem, qui in Diaeta 1741. jam propositi fuere, fundos projectat. In
quo hi consistant, jam in Elaborato status actualis §-pho 88. ostendimus,
nimirum: 1. In elevatione taxae indigenatus. 2. In augmento taxae, quam exteri
ecclesiastici, si in Hungaria beneficia obtineant, persolvere debent. 3. In distincta a
censu tricesimali imposita,
§ 151.
Vice-Comes Arvensis eosdem, qui in Diaeta 1741. jam propositi fuere, fundos projectat. In
quo hi consistant, jam in Elaborato status actualis §-pho 88. ostendimus,
nimirum: 1. In elevatione taxae indigenatus. 2. In augmento taxae, quam exteri
ecclesiastici, si in Hungaria beneficia obtineant, persolvere debent. 3. In distincta a
censu tricesimali imposita, quam animalia, lana et
tabaca, si
§ 151.
Vice-Comes Arvensis eosdem, qui in Diaeta 1741. jam propositi fuere, fundos projectat. In
quo hi consistant, jam in Elaborato status actualis §-pho 88. ostendimus,
nimirum: 1. In elevatione taxae indigenatus. 2. In augmento taxae, quam exteri
ecclesiastici, si in Hungaria beneficia obtineant, persolvere debent. 3. In distincta a
censu tricesimali imposita, quam animalia, lana et
tabaca, si e Regno evehantur, deponere
Arvensis eosdem, qui in Diaeta 1741. jam propositi fuere, fundos projectat. In
quo hi consistant, jam in Elaborato status actualis §-pho 88. ostendimus,
nimirum: 1. In elevatione taxae indigenatus. 2. In augmento taxae, quam exteri
ecclesiastici, si in Hungaria beneficia obtineant, persolvere debent. 3. In distincta a
censu tricesimali imposita, quam animalia, lana et
tabaca, si e Regno evehantur, deponere debeant. 4. In proventibus Jazygum et
Cumanorum, si
fuere, fundos projectat. In
quo hi consistant, jam in Elaborato status actualis §-pho 88. ostendimus,
nimirum: 1. In elevatione taxae indigenatus. 2. In augmento taxae, quam exteri
ecclesiastici, si in Hungaria beneficia obtineant, persolvere debent. 3. In distincta a
censu tricesimali imposita, quam animalia, lana et
tabaca, si e Regno evehantur, deponere debeant. 4. In proventibus Jazygum et
Cumanorum, si inhaerens iis summa per Regnum deponatur. Denique 5. in
taxae, quam exteri
ecclesiastici, si in Hungaria beneficia obtineant, persolvere debent. 3. In distincta a
censu tricesimali imposita, quam animalia, lana et
tabaca, si e Regno evehantur, deponere debeant. 4. In proventibus Jazygum et
Cumanorum, si inhaerens iis summa per Regnum deponatur. Denique 5. in auctione pretii salis.
Verum in taxa indigenatus augmentum proventuum Regni collocare non expedit;
secus enim ille omnibus, qui defixam taxam deponere
3. In distincta a
censu tricesimali imposita, quam animalia, lana et
tabaca, si e Regno evehantur, deponere debeant. 4. In proventibus Jazygum et
Cumanorum, si inhaerens iis summa per Regnum deponatur. Denique 5. in auctione pretii salis.
Verum in taxa indigenatus augmentum proventuum Regni collocare non expedit;
secus enim ille omnibus, qui defixam taxam deponere volunt, promiscue conferri deberet, id
quod rationibus Regni minus conduceret. Quodsi autem eo
imposita, quam animalia, lana et
tabaca, si e Regno evehantur, deponere debeant. 4. In proventibus Jazygum et
Cumanorum, si inhaerens iis summa per Regnum deponatur. Denique 5. in auctione pretii salis.
Verum in taxa indigenatus augmentum proventuum Regni collocare non expedit;
secus enim ille omnibus, qui defixam taxam deponere volunt, promiscue conferri deberet, id
quod rationibus Regni minus conduceret. Quodsi autem eo tantum fine taxa haec augeatur, ut
quo
proventuum Regni collocare non expedit;
secus enim ille omnibus, qui defixam taxam deponere volunt, promiscue conferri deberet, id
quod rationibus Regni minus conduceret. Quodsi autem eo tantum fine taxa haec augeatur, ut
quo pauciores indigenatum ambiant, tunc non in augmentum, sed in diminutionem proventuum
Regni cedet. Quare Deputatio haec taxam illam tamquam accessorium et mere eventualem
proventum, in quo parum aedificari possit, considerandum esse arbitratur.
Taxam exterorum beneficiatorum abolendam potius
collocare non expedit;
secus enim ille omnibus, qui defixam taxam deponere volunt, promiscue conferri deberet, id
quod rationibus Regni minus conduceret. Quodsi autem eo tantum fine taxa haec augeatur, ut
quo pauciores indigenatum ambiant, tunc non in augmentum, sed in diminutionem proventuum
Regni cedet. Quare Deputatio haec taxam illam tamquam accessorium et mere eventualem
proventum, in quo parum aedificari possit, considerandum esse arbitratur.
Taxam exterorum beneficiatorum abolendam potius quam augendam
rationibus Regni minus conduceret. Quodsi autem eo tantum fine taxa haec augeatur, ut
quo pauciores indigenatum ambiant, tunc non in augmentum, sed in diminutionem proventuum
Regni cedet. Quare Deputatio haec taxam illam tamquam accessorium et mere eventualem
proventum, in quo parum aedificari possit, considerandum esse arbitratur.
Taxam exterorum beneficiatorum abolendam potius quam augendam Deputatio
existimat; haec enim stat in collisione cum constitutionali lege illa, ne beneficia
ecclesiastica exteris
cedet. Quare Deputatio haec taxam illam tamquam accessorium et mere eventualem
proventum, in quo parum aedificari possit, considerandum esse arbitratur.
Taxam exterorum beneficiatorum abolendam potius quam augendam Deputatio
existimat; haec enim stat in collisione cum constitutionali lege illa, ne beneficia
ecclesiastica exteris conferantur. Ut huic non contra veniatur, expedivisset
articulum 24. Uladislai Decreti VII. ad exteros etiam beneficiatos extendere. Quia tamen
secundum naturalem rerum cursum
ecclesiasticis admoti tertiam, aut quartam proventuum suorum partem pro
fundo publico dependere debeant.
Ut eductio domesticorum productorum distinctis impositis
gravetur, id nationali commercio noxium fore Status Regni jam anno 1741, ut in provocato
Elaborato, et loco ostendimus, agnoverunt, et ab hac propositione ultro recesserunt. Verum
nihil obstare censet Deputatio, quominus e converso inductio quorumpiam
luxus articulorum, veluti pretiosorum mobilium, curruum, ac
censet Deputatio, quominus e converso inductio quorumpiam
luxus articulorum, veluti pretiosorum mobilium, curruum, ac praesertim vini
extranei, cujus surrogato Regnum alioquin redundat, distinctis impositis gravetur, et
conflanda inde summa in augmentum fundi publici convertatur.
De Jazygibus jam post annum 1741. res transacta est; nimirum redemti sunt
illi per Principem ejusdemque proventibus applicati, neque res haec jam aliquam subire posse
mutationem videtur.
redemti sunt
illi per Principem ejusdemque proventibus applicati, neque res haec jam aliquam subire posse
mutationem videtur.
Pretium etiam salis ab eo tempore jam auctum, et auctio haec ad usus
hydraulicos destinata est, uti id in provocato Elaborato, et §-pho jam
ostendimus. Pretium autem hoc denuo augere, circumstantiae temporis vix admittunt.
§ 152.
Idem Vice-Comes proponit etiam pro fundo
Elaborato, et §-pho jam
ostendimus. Pretium autem hoc denuo augere, circumstantiae temporis vix admittunt.
§ 152.
Idem Vice-Comes proponit etiam pro fundo publico erigendam in Regno lotteriam
, non determinat tamen, an majorem, vel minorem? Haec quod
gravem morum corruptelam producat, usus ipse satis ostendit. Cum enim in hac exigua etiam
pecunia sors tentari, et notabilia saepe lucra fieri possint,
§ 152.
Idem Vice-Comes proponit etiam pro fundo publico erigendam in Regno lotteriam
, non determinat tamen, an majorem, vel minorem? Haec quod
gravem morum corruptelam producat, usus ipse satis ostendit. Cum enim in hac exigua etiam
pecunia sors tentari, et notabilia saepe lucra fieri possint, hanc lotteriae speciem ultima
etiam incolarum classis, et saepe cum furore assectatur; quo fit ut pro uno aliove, qui ex
iis conditionem suam meliorem reddit, milleni alii ad incitas
maritorum et
parentum res prolabantur; rustici vero ad supportandas seu publicas, seu
dominales praestationes incapaces efficiantur. Hanc itaque lotteriae speciem tantum abest,
ut Deputatio proponendam existimet, ut potius ejus in Regno usum diserta lege vetandum, Suam
vero Majestatem Sacratissimam demisse exorandam arbitretur, quo hanc in Germanicis etiam
suis ditionibus benigne abolere dignetur. Fecerunt id jam complures in Germanico Imperio
principes, et ut hanc se ruinandi et in scelera
seu publicas, seu
dominales praestationes incapaces efficiantur. Hanc itaque lotteriae speciem tantum abest,
ut Deputatio proponendam existimet, ut potius ejus in Regno usum diserta lege vetandum, Suam
vero Majestatem Sacratissimam demisse exorandam arbitretur, quo hanc in Germanicis etiam
suis ditionibus benigne abolere dignetur. Fecerunt id jam complures in Germanico Imperio
principes, et ut hanc se ruinandi et in scelera prolabendi occasionem millenis suis subditis
adimant, redundanti ex instituto hoc in se utilitati sponte
speciem tantum abest,
ut Deputatio proponendam existimet, ut potius ejus in Regno usum diserta lege vetandum, Suam
vero Majestatem Sacratissimam demisse exorandam arbitretur, quo hanc in Germanicis etiam
suis ditionibus benigne abolere dignetur. Fecerunt id jam complures in Germanico Imperio
principes, et ut hanc se ruinandi et in scelera prolabendi occasionem millenis suis subditis
adimant, redundanti ex instituto hoc in se utilitati sponte abrenunciarunt, ut adeo dubitare
non liceat, Suam etiam Majestatem piae huic propositioni benignum
ut potius ejus in Regno usum diserta lege vetandum, Suam
vero Majestatem Sacratissimam demisse exorandam arbitretur, quo hanc in Germanicis etiam
suis ditionibus benigne abolere dignetur. Fecerunt id jam complures in Germanico Imperio
principes, et ut hanc se ruinandi et in scelera prolabendi occasionem millenis suis subditis
adimant, redundanti ex instituto hoc in se utilitati sponte abrenunciarunt, ut adeo dubitare
non liceat, Suam etiam Majestatem piae huic propositioni benignum suum assensum ultro
praebituram esse.
exorandam arbitretur, quo hanc in Germanicis etiam
suis ditionibus benigne abolere dignetur. Fecerunt id jam complures in Germanico Imperio
principes, et ut hanc se ruinandi et in scelera prolabendi occasionem millenis suis subditis
adimant, redundanti ex instituto hoc in se utilitati sponte abrenunciarunt, ut adeo dubitare
non liceat, Suam etiam Majestatem piae huic propositioni benignum suum assensum ultro
praebituram esse.
Verum dantur etiam aliae lotteriarum species, quae majores vocantur, et quas
liceat, Suam etiam Majestatem piae huic propositioni benignum suum assensum ultro
praebituram esse.
Verum dantur etiam aliae lotteriarum species, quae majores vocantur, et quas
nonnisi melius habentium regnicolarum classes ideo assectari possunt, quia in illis nonnisi
cum notabilioribus summis periculum facere licet. Cum quoad has non eadem ratio subversetur,
quominus harum aliqua species inducatur, et redundaturum ex illa emolumentum pro fundo
publico convertatur, nihil obstare videtur. Nisus enim fortunam tentandi
quominus harum aliqua species inducatur, et redundaturum ex illa emolumentum pro fundo
publico convertatur, nihil obstare videtur. Nisus enim fortunam tentandi plerisque hominibus
adeo naturalis est ut, si iis omnis hunc domi exercendi occasio impediatur, eam in exteris
provinciis quaerant. Necdum vetiti fuere omnes privati fortuiti lusus, et
tamen postrema, quae ante paucos annos Viennae aperta fuit, magna ejusmodi
lotteria ultra centum mille e Regno extraxit. Cum nunc omnes alii privati
spes haberi possit
fundum publicum, modo semel ejus initium fiat, successive per legata proborum
civium notabiliter augendum fore.
Mulctae politicae potissimum per statuta constitui solent, et si in
comitatibus incurrantur, horum; si in civitatibus, illarum cassis domesticis inferebantur.
Id tamen obstare non videtur, quominus legislatio eas pro fundo publico applicare possit.
Judiciales jam judici, jam parti, jam utrique leges
fundum publicum, modo semel ejus initium fiat, successive per legata proborum
civium notabiliter augendum fore.
Mulctae politicae potissimum per statuta constitui solent, et si in
comitatibus incurrantur, horum; si in civitatibus, illarum cassis domesticis inferebantur.
Id tamen obstare non videtur, quominus legislatio eas pro fundo publico applicare possit.
Judiciales jam judici, jam parti, jam utrique leges addixerunt, et in moderna
salariorum
comitatibus incurrantur, horum; si in civitatibus, illarum cassis domesticis inferebantur.
Id tamen obstare non videtur, quominus legislatio eas pro fundo publico applicare possit.
Judiciales jam judici, jam parti, jam utrique leges addixerunt, et in moderna
salariorum magistratualium tenuitate partem stipendii illorum efficere reputantur. Interea
certum legislationis principium est, quod judici aliquam e poena, quam dictaturus est,
utilitatem addicere non expediat. Stipendia autem eorum politica, cui status
cui status salarialis
elaboratio commissa est, Deputatio rationi moderni temporis indubie conformabit. Moderna
etiam legis dispositio nulli determinato privato, sed omnibus, si ad casum legis deveniant,
jus ad ejusmodi mulctas attribuit, adeoque nullus etiam privatus in illis jus
proprietatis potuit nancisci. Potest igitur Legislatio, quin vel in proprietatem
alicujus involet, vel judicibus injuriam inferat, antiquatis prioribus ordinationibus, ut in
posterum hae quoque fundo publico inferantur, decernere.
conformabit. Moderna
etiam legis dispositio nulli determinato privato, sed omnibus, si ad casum legis deveniant,
jus ad ejusmodi mulctas attribuit, adeoque nullus etiam privatus in illis jus
proprietatis potuit nancisci. Potest igitur Legislatio, quin vel in proprietatem
alicujus involet, vel judicibus injuriam inferat, antiquatis prioribus ordinationibus, ut in
posterum hae quoque fundo publico inferantur, decernere.
Nihil etiam obstare videtur, quominus aliqua a proportione taxae, quae Regio Aerario
jus ad ejusmodi mulctas attribuit, adeoque nullus etiam privatus in illis jus
proprietatis potuit nancisci. Potest igitur Legislatio, quin vel in proprietatem
alicujus involet, vel judicibus injuriam inferat, antiquatis prioribus ordinationibus, ut in
posterum hae quoque fundo publico inferantur, decernere.
Nihil etiam obstare videtur, quominus aliqua a proportione taxae, quae Regio Aerario
debetur, quotta stabiliatur, quam donationem aut armales impetrans ad rationem fundi publici
dependere debeat,
diploma, vel vero consiliarii, aut aulae
familiaris titulum impetrant. Ita enim fieret ut ipsa honoris cupiditas bono publico
litare debeat. Solus S. Stephani ordo ab omni taxa ideo eximendus censetur,
quia ille ex instituto suo in meritorum remunerationem cedere deberet,
merita autem censui alicui subjicere non convenit.
A paritate rationis hujus nec impetratio publici officii taxa aliqua
afficienda videtur; qui enim publico servit, jam per id ipsum
enim publico servit, jam per id ipsum congruum eidem censum
dependit. Verum invaluit praeter legem usus ille, ut singulo, qui officium regiae
collationis gerit, certa stipendii pars titulo conflandae inde pro viduis ejusmodi
officialium cassae quotannis detrahatur. Cum in prima statim tam politicorum,
quam et juridicorum dicasteriorum institutione eorum stipendia in mutuo
Principis et Statuum tractatu ex illius temporis auctione salis constituta sint; cum
nativorum Hungarorum viduae vix aliquando fructum
qui officium regiae
collationis gerit, certa stipendii pars titulo conflandae inde pro viduis ejusmodi
officialium cassae quotannis detrahatur. Cum in prima statim tam politicorum,
quam et juridicorum dicasteriorum institutione eorum stipendia in mutuo
Principis et Statuum tractatu ex illius temporis auctione salis constituta sint; cum
nativorum Hungarorum viduae vix aliquando fructum cassae illius capiant; denique cum cassa
hac jam alioquin exassignata Principis proventibus nihil decedat, si illa non in
in mutuo
Principis et Statuum tractatu ex illius temporis auctione salis constituta sint; cum
nativorum Hungarorum viduae vix aliquando fructum cassae illius capiant; denique cum cassa
hac jam alioquin exassignata Principis proventibus nihil decedat, si illa non in modernum,
sed in alium potius finem convertatur, possent Status viduali illi beneficio renunciare, hoc
vero facto, assensum Suae Majestatis sollicitare, ut hic quoque vulgo arhalis
proventus dictus pro fundo publico convertatur.
Principis et Statuum tractatu ex illius temporis auctione salis constituta sint; cum
nativorum Hungarorum viduae vix aliquando fructum cassae illius capiant; denique cum cassa
hac jam alioquin exassignata Principis proventibus nihil decedat, si illa non in modernum,
sed in alium potius finem convertatur, possent Status viduali illi beneficio renunciare, hoc
vero facto, assensum Suae Majestatis sollicitare, ut hic quoque vulgo arhalis
proventus dictus pro fundo publico convertatur.
civis vero pro
xenodochio aliquam pro arbitrio suo summam sub nullitate testamenti legare
teneatur, nihil obstare videtur, quominus similis lex pro praelatis, magnatibus, et
nobilibus relate ad fundum publicum feratur. Duae tamen cautelae in hunc casum adhibendae
videntur; primum, ut pro casu etiam intestati certa, sed exigua quotta,
v.gr. medius a 100 defigatur, quam haeres fundo publico dependere debeat;
secus enim onus hoc non in omnes dimanaret, quod justitiae distributivae
ad fundum publicum feratur. Duae tamen cautelae in hunc casum adhibendae
videntur; primum, ut pro casu etiam intestati certa, sed exigua quotta,
v.gr. medius a 100 defigatur, quam haeres fundo publico dependere debeat;
secus enim onus hoc non in omnes dimanaret, quod justitiae distributivae adversari videtur.
Deinde ut modus stabiliatur, quo concernentibus jurisdictionibus de singulo testamento certo
constare possit. In moderna enim legis provisione executor aut haeres illud, ni sponte
velit, publico pandere
medius a 100 defigatur, quam haeres fundo publico dependere debeat;
secus enim onus hoc non in omnes dimanaret, quod justitiae distributivae adversari videtur.
Deinde ut modus stabiliatur, quo concernentibus jurisdictionibus de singulo testamento certo
constare possit. In moderna enim legis provisione executor aut haeres illud, ni sponte
velit, publico pandere non tenetur, et ideo posset fundus publicus legatis suis frustrari,
quemadmodum publicum plurium piorum legatorum jacturam hac de causa reipsa patitur. Ad
obtinendum autem hunc
denarii a pecorum carnis libra; ita tamen, ut haec de Diaeta tantum ad Diaetam stabiliatur.
Id quod institutum hoc invidiosi habet tam per hoc, quam eo motivo elui posse arbitratur,
quod accisa haec non coacte, uti 1681 Artic. 12, sed libere offeratur. Et cum practicam in
tam vasto et undique aperto Regno instituti hujus manipulationem plurimam projecto huic
difficultatem allaturam esse praevideret, hanc per id levare conatur, ut taxa libratim non
desumatur, sed classificentur animalia, et in singula classe certus moderatus pro
12, sed libere offeratur. Et cum practicam in
tam vasto et undique aperto Regno instituti hujus manipulationem plurimam projecto huic
difficultatem allaturam esse praevideret, hanc per id levare conatur, ut taxa libratim non
desumatur, sed classificentur animalia, et in singula classe certus moderatus pro singulo
frusto librarum numerus ita defigatur, ut singulum animal in pagis a minimo, in oppidis a
majori, in civitatibus a maximo librarum numero assumatur, et juxta hunc calculum certa
singulo frusto taxa, quam lanii dependere
plurimam projecto huic
difficultatem allaturam esse praevideret, hanc per id levare conatur, ut taxa libratim non
desumatur, sed classificentur animalia, et in singula classe certus moderatus pro singulo
frusto librarum numerus ita defigatur, ut singulum animal in pagis a minimo, in oppidis a
majori, in civitatibus a maximo librarum numero assumatur, et juxta hunc calculum certa
singulo frusto taxa, quam lanii dependere debeant, stabiliatur. Ne vero hi obvenientem etiam
ab integro frusto taxam subtrahere possint, proponit formam
projecto huic
difficultatem allaturam esse praevideret, hanc per id levare conatur, ut taxa libratim non
desumatur, sed classificentur animalia, et in singula classe certus moderatus pro singulo
frusto librarum numerus ita defigatur, ut singulum animal in pagis a minimo, in oppidis a
majori, in civitatibus a maximo librarum numero assumatur, et juxta hunc calculum certa
singulo frusto taxa, quam lanii dependere debeant, stabiliatur. Ne vero hi obvenientem etiam
ab integro frusto taxam subtrahere possint, proponit formam ducendorum
allaturam esse praevideret, hanc per id levare conatur, ut taxa libratim non
desumatur, sed classificentur animalia, et in singula classe certus moderatus pro singulo
frusto librarum numerus ita defigatur, ut singulum animal in pagis a minimo, in oppidis a
majori, in civitatibus a maximo librarum numero assumatur, et juxta hunc calculum certa
singulo frusto taxa, quam lanii dependere debeant, stabiliatur. Ne vero hi obvenientem etiam
ab integro frusto taxam subtrahere possint, proponit formam ducendorum accuratorum
protocollorum et
a maximo librarum numero assumatur, et juxta hunc calculum certa
singulo frusto taxa, quam lanii dependere debeant, stabiliatur. Ne vero hi obvenientem etiam
ab integro frusto taxam subtrahere possint, proponit formam ducendorum accuratorum
protocollorum et severam in defraudatores poenam. Quantum tamen e proventu hoc sperari
possit, ne politico quidem calculo deducit.
Projectum hoc si rite in effectum deducatur, justam quidem concursus ad fundum publicum
inter omnes regnicolas induceret proportionem. In civitatibus et
obvenientem etiam
ab integro frusto taxam subtrahere possint, proponit formam ducendorum accuratorum
protocollorum et severam in defraudatores poenam. Quantum tamen e proventu hoc sperari
possit, ne politico quidem calculo deducit.
Projectum hoc si rite in effectum deducatur, justam quidem concursus ad fundum publicum
inter omnes regnicolas induceret proportionem. In civitatibus et oppidis ordinato magistratu
provisis posset fortasse etiam exacte manipulari; et cum minutam et successivam depensionem
inferat, insensibile
et severam in defraudatores poenam. Quantum tamen e proventu hoc sperari
possit, ne politico quidem calculo deducit.
Projectum hoc si rite in effectum deducatur, justam quidem concursus ad fundum publicum
inter omnes regnicolas induceret proportionem. In civitatibus et oppidis ordinato magistratu
provisis posset fortasse etiam exacte manipulari; et cum minutam et successivam depensionem
inferat, insensibile onus constitueret, notabilem etiam summam facile
proferret. Verum praescindendo
etiam exacte manipulari; et cum minutam et successivam depensionem
inferat, insensibile onus constitueret, notabilem etiam summam facile
proferret. Verum praescindendo etiam ab odiositate instituti, quod omnes regnicolarum
classes in hac depensionis linea exaequaret, illud in pagis, ac praesertim dispersis locis
vix practicabile videtur. Quis enim in his locis protocollum emacillatorum animalium
duceret? In pagis id quodammodo per tesseras; in locis tamen, quae ne contractos quidem
pagos habent,
et successivam depensionem
inferat, insensibile onus constitueret, notabilem etiam summam facile
proferret. Verum praescindendo etiam ab odiositate instituti, quod omnes regnicolarum
classes in hac depensionis linea exaequaret, illud in pagis, ac praesertim dispersis locis
vix practicabile videtur. Quis enim in his locis protocollum emacillatorum animalium
duceret? In pagis id quodammodo per tesseras; in locis tamen, quae ne contractos quidem
pagos habent, nulla ratione id suppleri posset. Jam vero
etiam summam facile
proferret. Verum praescindendo etiam ab odiositate instituti, quod omnes regnicolarum
classes in hac depensionis linea exaequaret, illud in pagis, ac praesertim dispersis locis
vix practicabile videtur. Quis enim in his locis protocollum emacillatorum animalium
duceret? In pagis id quodammodo per tesseras; in locis tamen, quae ne contractos quidem
pagos habent, nulla ratione id suppleri posset. Jam vero consumtio carnium in pagis et
dispersis ejusmodi locis, si non superat, aequat
proferret. Verum praescindendo etiam ab odiositate instituti, quod omnes regnicolarum
classes in hac depensionis linea exaequaret, illud in pagis, ac praesertim dispersis locis
vix practicabile videtur. Quis enim in his locis protocollum emacillatorum animalium
duceret? In pagis id quodammodo per tesseras; in locis tamen, quae ne contractos quidem
pagos habent, nulla ratione id suppleri posset. Jam vero consumtio carnium in pagis et
dispersis ejusmodi locis, si non superat, aequat certe illam, quae in civitatibus et oppidis
intercedit,
ab odiositate instituti, quod omnes regnicolarum
classes in hac depensionis linea exaequaret, illud in pagis, ac praesertim dispersis locis
vix practicabile videtur. Quis enim in his locis protocollum emacillatorum animalium
duceret? In pagis id quodammodo per tesseras; in locis tamen, quae ne contractos quidem
pagos habent, nulla ratione id suppleri posset. Jam vero consumtio carnium in pagis et
dispersis ejusmodi locis, si non superat, aequat certe illam, quae in civitatibus et oppidis
intercedit, adeoque institutum hoc jam dimidia sui
dispersis locis
vix practicabile videtur. Quis enim in his locis protocollum emacillatorum animalium
duceret? In pagis id quodammodo per tesseras; in locis tamen, quae ne contractos quidem
pagos habent, nulla ratione id suppleri posset. Jam vero consumtio carnium in pagis et
dispersis ejusmodi locis, si non superat, aequat certe illam, quae in civitatibus et oppidis
intercedit, adeoque institutum hoc jam dimidia sui parte mancum foret. In civitatibus ipsis
et oppidis, quorum pleraque ne muris quidem clausa sunt, quantis
emacillatorum animalium
duceret? In pagis id quodammodo per tesseras; in locis tamen, quae ne contractos quidem
pagos habent, nulla ratione id suppleri posset. Jam vero consumtio carnium in pagis et
dispersis ejusmodi locis, si non superat, aequat certe illam, quae in civitatibus et oppidis
intercedit, adeoque institutum hoc jam dimidia sui parte mancum foret. In civitatibus ipsis
et oppidis, quorum pleraque ne muris quidem clausa sunt, quantis maleversationibus via
panderetur! Sane hae, non obstante quacunque poenarum severitate,
ne contractos quidem
pagos habent, nulla ratione id suppleri posset. Jam vero consumtio carnium in pagis et
dispersis ejusmodi locis, si non superat, aequat certe illam, quae in civitatibus et oppidis
intercedit, adeoque institutum hoc jam dimidia sui parte mancum foret. In civitatibus ipsis
et oppidis, quorum pleraque ne muris quidem clausa sunt, quantis maleversationibus via
panderetur! Sane hae, non obstante quacunque poenarum severitate, adeo inevitabiles sunt, ut
in theoria impositionum publicarum id jam vim axiomatis obtinuerit,
intercedit, adeoque institutum hoc jam dimidia sui parte mancum foret. In civitatibus ipsis
et oppidis, quorum pleraque ne muris quidem clausa sunt, quantis maleversationibus via
panderetur! Sane hae, non obstante quacunque poenarum severitate, adeo inevitabiles sunt, ut
in theoria impositionum publicarum id jam vim axiomatis obtinuerit, quod cujuscunque speciei
accisa nonnisi in locis bene clausis, et sufficienti politiae Personali
provisis, opportune stabiliri possit.
§ 155.
muris quidem clausa sunt, quantis maleversationibus via
panderetur! Sane hae, non obstante quacunque poenarum severitate, adeo inevitabiles sunt, ut
in theoria impositionum publicarum id jam vim axiomatis obtinuerit, quod cujuscunque speciei
accisa nonnisi in locis bene clausis, et sufficienti politiae Personali
provisis, opportune stabiliri possit.
§ 155.
Et hi sunt partim per alios Deputationi propositi, partim per ipsam etiam elucubrati novi
fundi, de quibus
§ 155.
Et hi sunt partim per alios Deputationi propositi, partim per ipsam etiam elucubrati novi
fundi, de quibus Legislatio proprio arbitrio disponere potest. Antequam
Deputatio de eo arbitretur, quosnam ex his in hypothesi separandae commercialis
et eventualis cassae ad unam, quos vero fundos ad aliam applicare
intersit, tam modernas, quam futuras singulae hujus cassae necessitates paucis exponendas
esse existimavit.
Ostendimus in
ex his in hypothesi separandae commercialis
et eventualis cassae ad unam, quos vero fundos ad aliam applicare
intersit, tam modernas, quam futuras singulae hujus cassae necessitates paucis exponendas
esse existimavit.
Ostendimus in Elaborato status actualis §-pho 88. quod Hungaria nullum praeter
taxam indigenatus pro eventualibus Regni necessitatibus fundum
habuerit, donec 1741. taxa extraneorum beneficiatorum accessit. Cassam hanc peculiaris, eum
in finem
in Elaborato status actualis §-pho 88. quod Hungaria nullum praeter
taxam indigenatus pro eventualibus Regni necessitatibus fundum
habuerit, donec 1741. taxa extraneorum beneficiatorum accessit. Cassam hanc peculiaris, eum
in finem constitutus, perceptor manipulavit, formalesque de illa a Diaeta in Diaetam
Statibus reddidit rationes. Praecipuam erogationis cassae hujus rubricam Deputatorum pro
complanandis metalibus cum vicinis provinciis differentiis diurna constituebant, et cum
expensae
nullum praeter
taxam indigenatus pro eventualibus Regni necessitatibus fundum
habuerit, donec 1741. taxa extraneorum beneficiatorum accessit. Cassam hanc peculiaris, eum
in finem constitutus, perceptor manipulavit, formalesque de illa a Diaeta in Diaetam
Statibus reddidit rationes. Praecipuam erogationis cassae hujus rubricam Deputatorum pro
complanandis metalibus cum vicinis provinciis differentiis diurna constituebant, et cum
expensae hae rarius occurrerent, residuum in censum elocabatur. Verum maximam
manipulavit, formalesque de illa a Diaeta in Diaetam
Statibus reddidit rationes. Praecipuam erogationis cassae hujus rubricam Deputatorum pro
complanandis metalibus cum vicinis provinciis differentiis diurna constituebant, et cum
expensae hae rarius occurrerent, residuum in censum elocabatur. Verum maximam conflati
exinde capitalis partem Domus Regnicolaris Posoniensis absumsit. Comes Ludovicus Batthyányi
palatinus, instaurando Regni Archivo primus manum admovit, et postquam ille aliquem
documentorum publicorum numerum conquisivisset,
Regni Archivo primus manum admovit, et postquam ille aliquem
documentorum publicorum numerum conquisivisset, constituti sunt, exigui licet adhuc, archivi
hujus regestrantes, quorum stipendia totum ferme residui adhuc capitalis proventum usque
Diaetam 1791. absumebant. In Diaeta hac accessit quidem notabilis e taxis indigenatus summa,
sed haec pro diurnis ordinatarum in iisdem comitiis systematicarum deputationum assignata
est. Apparet itaque quod necessitates cassae hujus hactenus constiterint in reparatione
Domus Regnicolaris, diurnis
constituti sunt, exigui licet adhuc, archivi
hujus regestrantes, quorum stipendia totum ferme residui adhuc capitalis proventum usque
Diaetam 1791. absumebant. In Diaeta hac accessit quidem notabilis e taxis indigenatus summa,
sed haec pro diurnis ordinatarum in iisdem comitiis systematicarum deputationum assignata
est. Apparet itaque quod necessitates cassae hujus hactenus constiterint in reparatione
Domus Regnicolaris, diurnis limitanearum aliarumque extraordinariarum Deputationum, et in
necessariis pro
proventum usque
Diaetam 1791. absumebant. In Diaeta hac accessit quidem notabilis e taxis indigenatus summa,
sed haec pro diurnis ordinatarum in iisdem comitiis systematicarum deputationum assignata
est. Apparet itaque quod necessitates cassae hujus hactenus constiterint in reparatione
Domus Regnicolaris, diurnis limitanearum aliarumque extraordinariarum Deputationum, et in
necessariis pro redintegrando Regni archivo expensis. Futuras
vel ex eo, quod eventuales sint, determinare
summa,
sed haec pro diurnis ordinatarum in iisdem comitiis systematicarum deputationum assignata
est. Apparet itaque quod necessitates cassae hujus hactenus constiterint in reparatione
Domus Regnicolaris, diurnis limitanearum aliarumque extraordinariarum Deputationum, et in
necessariis pro redintegrando Regni archivo expensis. Futuras
vel ex eo, quod eventuales sint, determinare non licet.
Languente usque recentiora tempora commercio, nullus alicujus in hunc finem
Deputationum, et in
necessariis pro redintegrando Regni archivo expensis. Futuras
vel ex eo, quod eventuales sint, determinare non licet.
Languente usque recentiora tempora commercio, nullus alicujus in hunc finem erogationis
vel titulus adfuit. Pontes enim per dominia teloniata e proventu telonii
curabantur; impedientes transitum lacunae terra et virgultis per operarios publicos
replebantur; nulla adhuc navigatione, de repurgatione Fluviorum, de semitis
Majoris momenti mercatores aut inventores
utilium institutorum adhuc nulli erant, quibus proemia aut primae decerni
potuissent. Providit tamen Legislatio jam ante septuaginta annos, quod ad excitandam
nationalem industriam publico aliquo in hunc praecise finem convertendo
fundo opus sit, utve ejus conflandi projectum elaboret, Consilio
Locumtenentiali commisit. Verum lex haec, uti in provocato Elaborato, et §-pho
jam ostendimus, nunquam in effectum perducta fuit, et in ipsis,
jam ante septuaginta annos, quod ad excitandam
nationalem industriam publico aliquo in hunc praecise finem convertendo
fundo opus sit, utve ejus conflandi projectum elaboret, Consilio
Locumtenentiali commisit. Verum lex haec, uti in provocato Elaborato, et §-pho
jam ostendimus, nunquam in effectum perducta fuit, et in ipsis, quibus objectum hoc
fervidius resumtum est, 1741. comitiis provisio omnis in creato de novo pro eventuali
cassa extraneorum beneficiatorum taxae fundo
industriam publico aliquo in hunc praecise finem convertendo
fundo opus sit, utve ejus conflandi projectum elaboret, Consilio
Locumtenentiali commisit. Verum lex haec, uti in provocato Elaborato, et §-pho
jam ostendimus, nunquam in effectum perducta fuit, et in ipsis, quibus objectum hoc
fervidius resumtum est, 1741. comitiis provisio omnis in creato de novo pro eventuali
cassa extraneorum beneficiatorum taxae fundo substitit. Interea excitato in vicinis
Germanicis Provinciis
aliquo in hunc praecise finem convertendo
fundo opus sit, utve ejus conflandi projectum elaboret, Consilio
Locumtenentiali commisit. Verum lex haec, uti in provocato Elaborato, et §-pho
jam ostendimus, nunquam in effectum perducta fuit, et in ipsis, quibus objectum hoc
fervidius resumtum est, 1741. comitiis provisio omnis in creato de novo pro eventuali
cassa extraneorum beneficiatorum taxae fundo substitit. Interea excitato in vicinis
Germanicis Provinciis commercio industria haec sensim in
conflandi projectum elaboret, Consilio
Locumtenentiali commisit. Verum lex haec, uti in provocato Elaborato, et §-pho
jam ostendimus, nunquam in effectum perducta fuit, et in ipsis, quibus objectum hoc
fervidius resumtum est, 1741. comitiis provisio omnis in creato de novo pro eventuali
cassa extraneorum beneficiatorum taxae fundo substitit. Interea excitato in vicinis
Germanicis Provinciis commercio industria haec sensim in Hungariam etiam penetrare,
mercatores frequentius commeare, et aliqui eorum majores
§-pho
jam ostendimus, nunquam in effectum perducta fuit, et in ipsis, quibus objectum hoc
fervidius resumtum est, 1741. comitiis provisio omnis in creato de novo pro eventuali
cassa extraneorum beneficiatorum taxae fundo substitit. Interea excitato in vicinis
Germanicis Provinciis commercio industria haec sensim in Hungariam etiam penetrare,
mercatores frequentius commeare, et aliqui eorum majores etiam fluvios, qua parte suapte
patebant, navigando tentare coeperunt. Sensit Augusta Maria Theresia adesse jam
et in ipsis, quibus objectum hoc
fervidius resumtum est, 1741. comitiis provisio omnis in creato de novo pro eventuali
cassa extraneorum beneficiatorum taxae fundo substitit. Interea excitato in vicinis
Germanicis Provinciis commercio industria haec sensim in Hungariam etiam penetrare,
mercatores frequentius commeare, et aliqui eorum majores etiam fluvios, qua parte suapte
patebant, navigando tentare coeperunt. Sensit Augusta Maria Theresia adesse jam momentum,
quo pullulantem industriam per publicam administrationem
hujus
viros constitutis iisdem congruis stipendiis praefecit, ad latus vero Consilii
Locumtenentialis directurum omnes hos labores Departamentum Hydraulicum
stabilivit. Et cum haec nonnisi notabilibus sumtibus perfici potuerint, ne hi destinato jam
in alios fines Aerario Regio oneri cedant, pretium salis in uno grosso adauxit, fundumque
hunc commercialibus, ac praesertim hydraulicis usibus perpetuo addixit; nec multo post
enascituras etiam apud quaestores Turcicos contrabandas eidem fundo adjecit. Atque ita
primum
praefecit, ad latus vero Consilii
Locumtenentialis directurum omnes hos labores Departamentum Hydraulicum
stabilivit. Et cum haec nonnisi notabilibus sumtibus perfici potuerint, ne hi destinato jam
in alios fines Aerario Regio oneri cedant, pretium salis in uno grosso adauxit, fundumque
hunc commercialibus, ac praesertim hydraulicis usibus perpetuo addixit; nec multo post
enascituras etiam apud quaestores Turcicos contrabandas eidem fundo adjecit. Atque ita
primum distinctus ab eventuali cassa Fundus Commercialis enatus
qua parte materiales sunt, et viae operis publicis
perficiantur. Augustus Josephus II. principio incameraverat quidem fundum salis, sed non
multo post de rei aequitate informatus, eundem non modo pristinae iterum destinationi
restituit, sed 8 insuper x-ris in uno centenario auxit. Imo cum ejus sollicitudine
commercium majorem tantisper fecisset progressum, decernendarum primarum
exemplum pro iis, qui producta Hungarica per Mare Nigrum evexerint, primus edidit.
Inventores tamen
Continuisset se Deputatio etiam haec intra hos limites, nisi eidem Legislatio completum
constabiliendi Commercii systema elaborandum demandasset. Cum hoc alia etiam objecta, quae
sumtus requirunt, complectatur, officii illa sui esse existimavit omnia haec suo loco in
superioribus proponere. Nimirum elaborandum per Deputatos regnicolares et aliquem magni
nominis hydraulam generale et ordinatum navigationis planum, quod et regulationem fluviorum
et majorum stagnorum exsiccationem, et canales communicationis exhauriat. Ut autem
proponere. Nimirum elaborandum per Deputatos regnicolares et aliquem magni
nominis hydraulam generale et ordinatum navigationis planum, quod et regulationem fluviorum
et majorum stagnorum exsiccationem, et canales communicationis exhauriat. Ut autem
necessaria hunc in finem generalis et uniformis mappa promtius perfici possit, dirigentis in
singulo Regni circulo geometrae constitutionem, indemnisationem proprietariorum, quibus per
ejusmodi labores damna inferentur, constructionem duarum in Danubio ad modulum Rhoenanarum
navium, cum
magni
nominis hydraulam generale et ordinatum navigationis planum, quod et regulationem fluviorum
et majorum stagnorum exsiccationem, et canales communicationis exhauriat. Ut autem
necessaria hunc in finem generalis et uniformis mappa promtius perfici possit, dirigentis in
singulo Regni circulo geometrae constitutionem, indemnisationem proprietariorum, quibus per
ejusmodi labores damna inferentur, constructionem duarum in Danubio ad modulum Rhoenanarum
navium, cum peritis eas regendi navarchis; redemtionem teloniorum, quae in viis
exhauriat. Ut autem
necessaria hunc in finem generalis et uniformis mappa promtius perfici possit, dirigentis in
singulo Regni circulo geometrae constitutionem, indemnisationem proprietariorum, quibus per
ejusmodi labores damna inferentur, constructionem duarum in Danubio ad modulum Rhoenanarum
navium, cum peritis eas regendi navarchis; redemtionem teloniorum, quae in viis
commercialibus reperiuntur, quibusve proprietarii zelo boni publici sponte decedere nollent,
harumque viarum partim constructionem, partim conservationem,
dirigentis in
singulo Regni circulo geometrae constitutionem, indemnisationem proprietariorum, quibus per
ejusmodi labores damna inferentur, constructionem duarum in Danubio ad modulum Rhoenanarum
navium, cum peritis eas regendi navarchis; redemtionem teloniorum, quae in viis
commercialibus reperiuntur, quibusve proprietarii zelo boni publici sponte decedere nollent,
harumque viarum partim constructionem, partim conservationem, praeter decernendas, quoties
res exegerit, primas, pecuniariam pro inventoribus utilium
apparebit commercialem, ut intentus scopus etiamsi serius obtineatur,
longe majori atque eventualem cassam fundo opus habere. Et ideo Deputatio
huic, praeter indigenatus et extraneorum beneficiatorum taxam, quae jam
hactenus in eam influebant, tantum inventos thesauros, mulctas pecuniarias, et Testamenta,
reliquos vero omnes, tamquam objecto commercii alioquin magis analogos, Commerciali Cassae
adscribendos, et in hac hypothesi sequentes Articulos demisse proponendos esse existimavit.
praeter indigenatus et extraneorum beneficiatorum taxam, quae jam
hactenus in eam influebant, tantum inventos thesauros, mulctas pecuniarias, et Testamenta,
reliquos vero omnes, tamquam objecto commercii alioquin magis analogos, Commerciali Cassae
adscribendos, et in hac hypothesi sequentes Articulos demisse proponendos esse existimavit.
Articulus
De destinata pro eventualibus Regni necessitatibus, cassa augenda.
§ 1. Taxa indigenatus ad
cassam porro
quoque influet. Exteri tamen, si iis beneficia ecclesiastica conferri contingat, non jam
usualem hactenus taxam, sed quartam proventuum suorum partem quotannis cassae huic
importabunt.
§ 2. Si inventor thesauri sit simul proprietarius fundi, in quo ille repertus est,
dimidium ejus huic, alia vero medietas praedictae cassae cedet; sin – tunc Cassae una tantum
tertia thesauri obtinget, reliquis duabus pro inventore, et fundi proprietario relictis.
§ 3. Omnes mulctae pecuniariae, seu illae politicae,
Ut autem publico tam de factis pro hac cassa, quam
ad alias etiam pias causas legatis tanto certius constare possit, post mortem testatoris
omnia testamenta pro apertura et publicatione concernenti jurisdictioni praesentari debent.
Si executor aut haeres id neglexerit, in sensibili eidem cassae applicanda mulcta
pecuniaria, actore locali fisco, per concernentem judicem convincatur. Singula autem
jurisdictio publicandi testamenti copiam inter acta sua referat, una concernentes seu hac
cassam, seu alia pia aut pro publico facta legata
publicae conscribi curare, exindeque cessuram pro fundo
publico quottam determinare.
Ad §-phum 2-dum. Quoad inventos thesauros usus quidem, ut jam
diximus, pro Principe militat. Cum tamen ille in positiva lege non fundetur, spes est Suam
Majestatem Sacratissimam exiguae alioquin huic fundi publici accessioni benignum suum
assensum ultro praebituram esse.
Ad §-phum 3-um. Transpositio mulctarum pecuniariarum vix alicui
assensum ultro praebituram esse.
Ad §-phum 3-um. Transpositio mulctarum pecuniariarum vix alicui
jurisdictioni onerosa evadet, cum pleraeque omnes regiam aliquam seu tricesimalem, seu
salis, seu annonariam, seu etiam dominalem in cameralibus bonis cassam, aut in loco, aut
non adeo dissitam habeant; per has autem beneficio Quietantiarum Verlags-Quittung
dictarum pecuniae ejusmodi facile transponi poterunt. In praevaricatores legis
hujus Deputatio nullam adhuc poenam statuendam
esse.
Ad §-phum 3-um. Transpositio mulctarum pecuniariarum vix alicui
jurisdictioni onerosa evadet, cum pleraeque omnes regiam aliquam seu tricesimalem, seu
salis, seu annonariam, seu etiam dominalem in cameralibus bonis cassam, aut in loco, aut
non adeo dissitam habeant; per has autem beneficio Quietantiarum Verlags-Quittung
dictarum pecuniae ejusmodi facile transponi poterunt. In praevaricatores legis
hujus Deputatio nullam adhuc poenam statuendam existimavit; quia supposuit nullam
aliquam seu tricesimalem, seu
salis, seu annonariam, seu etiam dominalem in cameralibus bonis cassam, aut in loco, aut
non adeo dissitam habeant; per has autem beneficio Quietantiarum Verlags-Quittung
dictarum pecuniae ejusmodi facile transponi poterunt. In praevaricatores legis
hujus Deputatio nullam adhuc poenam statuendam existimavit; quia supposuit nullam alioquin
jurisdictionem pio huic officio defuturam. Si tempus aliud ostenderit, poterit Legislatio
malo huic etiam postea remedium adferre.
Ad
adeo exiguam summam legabunt, ut haec respectu singuli talis testatoris
pro nihilo merito reputari possit; plures tamen, licet minutae, ejusmodi summae si
elocentur, tractu temporis notabilia capitalia producent, quemadmodum id quoad Seminaria et
Xenodochia quibusdam in locis reipsa factum fuisse videmus.
Quoad aperturam et publicationem testamentorum agnoscit Deputatio quod ne hac quidem
ratione legatis piis et pro publico factis satis provideatur, cum haeres aut executor, si
notabilia pro uno aut alio hoc titulo legata in
in locis reipsa factum fuisse videmus.
Quoad aperturam et publicationem testamentorum agnoscit Deputatio quod ne hac quidem
ratione legatis piis et pro publico factis satis provideatur, cum haeres aut executor, si
notabilia pro uno aut alio hoc titulo legata in testamento contineri videat, illud, si
coram testibus factum non est, impune supprimere possit. Verum malo huic remedium proponere
ad partes Deputationis Juridicae pertinere videtur.
Articulus
De
domesticus
quaestor cum Turcico subdito quaestus societatem habeat, omnes hujus merces, quae sub
objectum societatis cadunt, eadem qua supra ratione confiscentur. Imo si quod dominium
quaestum ejusmodi fovere et protegere compertum fuerit, illud actore fisco comitatensi in
200 aureis pariter ad Cassam Commercialem applicandis coram Vice-Comite convincatur.
§ 3. Articulis puri Luxus, uti sunt exotica clenodia et mobilia, variae
vestimentorum species, ac praesertim vina exotica, in elaborando proximius vectigali
fuerit, illud actore fisco comitatensi in
200 aureis pariter ad Cassam Commercialem applicandis coram Vice-Comite convincatur.
§ 3. Articulis puri Luxus, uti sunt exotica clenodia et mobilia, variae
vestimentorum species, ac praesertim vina exotica, in elaborando proximius vectigali praeter
ordinarium tricesimale pensum distincta insuper taxa imponatur, et conflandus exinde
proventus ad Cassam Commercialem quotannis transponatur.
§ 4. Usus minoris seu sic dictae Genuensis lotteriae
in elaborando proximius vectigali praeter
ordinarium tricesimale pensum distincta insuper taxa imponatur, et conflandus exinde
proventus ad Cassam Commercialem quotannis transponatur.
§ 4. Usus minoris seu sic dictae Genuensis lotteriae in Regno
aboleatur, et sic dicti collectores per locales jurisdictiones ab omni ulteriore collectione
distinctim inhibeantur. Si quis inhibitioni huic contravenerit, sensibili pecuniaria mulcta
per concernentem jurisdictionem plectatur. E converso Consilium
inhibeantur. Si quis inhibitioni huic contravenerit, sensibili pecuniaria mulcta
per concernentem jurisdictionem plectatur. E converso Consilium Locumtenentiale aliquam
majoris lotteriae speciem Suae Majestati proponat, et postquam illa
ratihabita fuerit, in Regno inducat, emersurum vero inde lucrum Cassae Commerciali inferri
procuret.
§ 5. Omnis qui donationem seu Regiam, seu Palatinalem impetraverit a proportione taxae,
quae Aerario Regio cedit, quinque pro centum; qui vero characterem Comitis, Baronis,
seu Regiam, seu Palatinalem impetraverit a proportione taxae,
quae Aerario Regio cedit, quinque pro centum; qui vero characterem Comitis, Baronis,
Consiliarii aut Aulae Familiaris sibi procuraverit, decem pro centum ad eandem cassam
dependat. Quotta autem haec etiam in casu illo, quo Princeps concernentem aerarium suum
taxam relaxaverit, deponatur.
§ 6. Nulla amplius in qualicunque nobiliori publico officio constituti vidua pensionem
habere possit. E converso consuetae hactenus arhae Cassae Commerciali
characterem Comitis, Baronis,
Consiliarii aut Aulae Familiaris sibi procuraverit, decem pro centum ad eandem cassam
dependat. Quotta autem haec etiam in casu illo, quo Princeps concernentem aerarium suum
taxam relaxaverit, deponatur.
§ 6. Nulla amplius in qualicunque nobiliori publico officio constituti vidua pensionem
habere possit. E converso consuetae hactenus arhae Cassae Commerciali
inferantur, idque ad officia etiam comitatensia et civitatensia extendatur: quoad officia
tamen mechanica, uti sunt
retineatur, haec
per Cameram Hungaricam separatim administretur, et exinde nonnisi egenis Hungarorum viduis
pensiones decernantur.
§ 7. Redimendorum successive teloniorum proventus cassae huic perinde applicentur.
§ 8. Denique offerenda etiam hunc in finem per Status et Ordines Regni summa cassae huic
inferatur.
Motiva.
Horum quoque ratio superius jam reddita est: juvat tamen etiam ex his aliqua amplius
tantisper explanare. Quare
tantisper explanare. Quare
Ad §-phum 1. Fundus hic basim Commercialis Cassae constituet, infert enim
annue 180 000 florenorum.
Ad §-phum 2.
Articulus 29. 1741. in ipso, quem Augusta Aula cum Porta Ottomanica habet,
commercii tractatu fundatur. Verum dispositio ejus fuit nimium generalis, et ideo facile
eludebatur. Per propositas cautelas aut noxius hic quaestus simpliciter cessabit, aut
saltem facilitato praevaricationes
et quarta earum pretii parte denuncianti, aut eas
apprehendenti addicta, praevaricatio haec saepius detegetur. Caeterum pleraque quidem, quae
hic ponuntur, per posteriores normales resolutiones Regias alioquin stabilita fuerunt: ut
tamen tanto exactius observentur, in disertam legem referenda videbantur.
Ad §-phum 3. Complures etiam aliae nationes articulos luxus distinctis
impositis gravarunt, et aliquem sibi inde fundum publicum conflavere. Imposita haec
ordinarium proventum tricesimalem, qui Aerarium Regium
eandem separatim incassare, et ad locum destinationis suae absque omni difficultate
transponere potuerint.
Ad §-phum 4.
Majores ejusmodi lotteriae pro conflando ad semel majori fundo institui
solent. Cum enim in iis nonnisi cum majori summa ludi possit, si quotannis aperirentur,
sufficientes lusores non invenirent. Nihil tamen obstat, quo minus illae per justa
intervalla repetantur, adeoque hac via saepius Commerciali Cassae prospici poterit.
Caeterum major
invenirent. Nihil tamen obstat, quo minus illae per justa
intervalla repetantur, adeoque hac via saepius Commerciali Cassae prospici poterit.
Caeterum major lotteria stante etiam minori, seu sic dicta
Genuensi institui potest, per consequens in insperatum etiam casum illum, quo Sua Majestas
Sacratissima abolitioni hujus non assentiretur, per majorem lotteriam
Commerciali Cassae fundus aliquis procurari potest.
Ad §-phum 5. Nullus est ingenuae nationi magis accommodus
abolitioni hujus non assentiretur, per majorem lotteriam
Commerciali Cassae fundus aliquis procurari potest.
Ad §-phum 5. Nullus est ingenuae nationi magis accommodus publicum aliquem
fundum constituendi modus, quam si moderata in hunc finem omnibus grationalibus
taxa constituatur. Qui enim gratias obtinent, novum utique stimulum sentire debent
ad aliquid pro bono publico conferendum. Verum cum omnia grationalia respicientibus
Aerarium Regium taxis jam affecta sint, quotta fundi
ad aliquid pro bono publico conferendum. Verum cum omnia grationalia respicientibus
Aerarium Regium taxis jam affecta sint, quotta fundi publici admodum moderata esse debet,
ne secus ipsa gratia impetratori oneri cedat, id autem pro realibus gratiis in
5 pro 100 a proportione taxae regiae determinari posse Deputatio demisse
existimavit. Ita enim fiet, ut pro armalibus raro ultra 100 florenos, pro impetratione vero
bonorum valoris 100 000 nonnisi 5000 dependi debeant; id quod minus
fundi
publici tanto facilius praestare potest. Et cum hanc ingenuus animus non qua
onus invito sibi impositum, sed qua spontaneum bono patriae suae
factum oblatum considerare supponatur, nihil obstat, quo minus quotta haec in
illum etiam casum, quo Princeps taxam suam remittat, stabiliatur.
Caeterum perceptionis et transpositionis pecuniarum harum modus facile in eo constitui
potest, ut ipsa taxatoratus regii officia taxas has separatim incassent, et quotannis ad
Cassam
bono patriae suae
factum oblatum considerare supponatur, nihil obstat, quo minus quotta haec in
illum etiam casum, quo Princeps taxam suam remittat, stabiliatur.
Caeterum perceptionis et transpositionis pecuniarum harum modus facile in eo constitui
potest, ut ipsa taxatoratus regii officia taxas has separatim incassent, et quotannis ad
Cassam Commercialem transponant.
Ad §-phum 6. Fundum quidem pro dicasterialibus salariis in auctione salis
legislatio anno 1723.
et transpositionis pecuniarum harum modus facile in eo constitui
potest, ut ipsa taxatoratus regii officia taxas has separatim incassent, et quotannis ad
Cassam Commercialem transponant.
Ad §-phum 6. Fundum quidem pro dicasterialibus salariis in auctione salis
legislatio anno 1723. constituit: vidualem tamen e subtractione arharum cassam
nulla hactenus lex stabilivit. Proinde cum proventus hic Aerarium Regium directe non
respiciat, integrum est legislationi illum vel abolere, vel ad alium usum
vidualem tamen e subtractione arharum cassam
nulla hactenus lex stabilivit. Proinde cum proventus hic Aerarium Regium directe non
respiciat, integrum est legislationi illum vel abolere, vel ad alium usum destinare.
Institutum vidualis hujus cassae in eo subsistit, ut iis tantum viduabus pensio
attribuatur, quibus nullae post fata mariti facultates supersunt; secus enim illa
destinationi suae minime sufficere posset. Jam vero in sensu legum patriarum nobilioribus
officiis nobiles possessionati admoveri debent.
illum vel abolere, vel ad alium usum destinare.
Institutum vidualis hujus cassae in eo subsistit, ut iis tantum viduabus pensio
attribuatur, quibus nullae post fata mariti facultates supersunt; secus enim illa
destinationi suae minime sufficere posset. Jam vero in sensu legum patriarum nobilioribus
officiis nobiles possessionati admoveri debent. Itaque apud nos casus hic non secus evenire
potest, quam si quis in officio tali consitutus decoquat; non interest autem, ut leges
decoctoribus patrocinentur. Institutum proinde hoc
nullae post fata mariti facultates supersunt; secus enim illa
destinationi suae minime sufficere posset. Jam vero in sensu legum patriarum nobilioribus
officiis nobiles possessionati admoveri debent. Itaque apud nos casus hic non secus evenire
potest, quam si quis in officio tali consitutus decoquat; non interest autem, ut leges
decoctoribus patrocinentur. Institutum proinde hoc systemati Hungarico non congruit: et
ideo hactenus etiam paucorum Hungarorum viduae beneficium cassae hujus senserunt, sed
illatis in generalem arharum
potest, quam si quis in officio tali consitutus decoquat; non interest autem, ut leges
decoctoribus patrocinentur. Institutum proinde hoc systemati Hungarico non congruit: et
ideo hactenus etiam paucorum Hungarorum viduae beneficium cassae hujus senserunt, sed
illatis in generalem arharum fundum Hungaricis etiam detractis, vel in aliis
provinciis servientium, vel certe admotorum in obversum legis, Hungaricis officiis
extraneorum viduae e fundo hoc pensiones consequebantur.
Cum tamen arhae hae longo
ut leges
decoctoribus patrocinentur. Institutum proinde hoc systemati Hungarico non congruit: et
ideo hactenus etiam paucorum Hungarorum viduae beneficium cassae hujus senserunt, sed
illatis in generalem arharum fundum Hungaricis etiam detractis, vel in aliis
provinciis servientium, vel certe admotorum in obversum legis, Hungaricis officiis
extraneorum viduae e fundo hoc pensiones consequebantur.
Cum tamen arhae hae longo jam usu stabilitae sint, expedientius videbatur
Deputationi huic
hoc systemati Hungarico non congruit: et
ideo hactenus etiam paucorum Hungarorum viduae beneficium cassae hujus senserunt, sed
illatis in generalem arharum fundum Hungaricis etiam detractis, vel in aliis
provinciis servientium, vel certe admotorum in obversum legis, Hungaricis officiis
extraneorum viduae e fundo hoc pensiones consequebantur.
Cum tamen arhae hae longo jam usu stabilitae sint, expedientius videbatur
Deputationi huic destinationem earum quoad nobiliora officia
hoc pensiones consequebantur.
Cum tamen arhae hae longo jam usu stabilitae sint, expedientius videbatur
Deputationi huic destinationem earum quoad nobiliora officia mutare, et eas
Commerciali Cassae applicare, quam simpliciter abolere. In hac autem hypothesi ipsa
rationis identitas exigere videbatur, ut in partem subsidii hujus comitatensia etiam, et
civitatensia officia vocentur.
Quoad alia mechanica officia, uti sunt illa, quae in textu recensentur,
leges nobilitatem
longo jam usu stabilitae sint, expedientius videbatur
Deputationi huic destinationem earum quoad nobiliora officia mutare, et eas
Commerciali Cassae applicare, quam simpliciter abolere. In hac autem hypothesi ipsa
rationis identitas exigere videbatur, ut in partem subsidii hujus comitatensia etiam, et
civitatensia officia vocentur.
Quoad alia mechanica officia, uti sunt illa, quae in textu recensentur,
leges nobilitatem tantum, non vero possessorium requirunt, adeoque in his saepius casus
Cassae applicare, quam simpliciter abolere. In hac autem hypothesi ipsa
rationis identitas exigere videbatur, ut in partem subsidii hujus comitatensia etiam, et
civitatensia officia vocentur.
Quoad alia mechanica officia, uti sunt illa, quae in textu recensentur,
leges nobilitatem tantum, non vero possessorium requirunt, adeoque in his saepius casus
egestatis viduarum etiam absque omni mariti culpa evenire potest. Quoad haec itaque
institutum Cassae Vidualis porro etiam retinendum, sed cassam
exigere videbatur, ut in partem subsidii hujus comitatensia etiam, et
civitatensia officia vocentur.
Quoad alia mechanica officia, uti sunt illa, quae in textu recensentur,
leges nobilitatem tantum, non vero possessorium requirunt, adeoque in his saepius casus
egestatis viduarum etiam absque omni mariti culpa evenire potest. Quoad haec itaque
institutum Cassae Vidualis porro etiam retinendum, sed cassam hanc a generali arharum fundo simpliciter separandam, per Cameram
tanto magis per legem determinari possit, discutienda quidem forent omnia, quae
circa institutum hoc vigent normalia, utpote circa tempus, a quo salaria decurrere
incipiant, circa detractam carentialem et characterialem, circa mensem emortualem, et his
similia, cum in his saepius variatum sit. Verum id non ad hujus, sed Politicae
Deputationis sphaeram pertinere videbatur.
Ad §-phum 7. Cum onus erectionis et conservationis viarum ac pontium
commercialium cassam hanc mansurum sit, naturale est, ut
sit. Verum id non ad hujus, sed Politicae
Deputationis sphaeram pertinere videbatur.
Ad §-phum 7. Cum onus erectionis et conservationis viarum ac pontium
commercialium cassam hanc mansurum sit, naturale est, ut regulandorum etiam in sensu
§-phi 104. Projecti hujus teloniorum proventus eo inferantur.
Ad §-phum 8. Hic jam fundus ille, qui e spontaneo Statuum Regni oblato
conflandus speratur, specifice inseri debuisset. Cum tamen generositati Statuum limites
fundus ille, qui e spontaneo Statuum Regni oblato
conflandus speratur, specifice inseri debuisset. Cum tamen generositati Statuum limites
praescribere sphaeram Deputationis excedat, Deputatio nonnisi generalem ejus mentionem
facere potuit, debuitque incompletum hac in parte Articulum exhibere, antequam autem circa
modalitatem conflandi ex Statuum oblato fundi, demissam suam opinionem depromat, modum
cassas has administrandi praevie proponendum existimat.
Articulus
cassas has administrandi praevie proponendum existimat.
Articulus
De administratione cassarum harum.
§ 1. Singula haec cassa separatim, per eadem tamen individua manipulabitur, superior
perceptor in Diaeta constituetur, reliquos Sua Majestas Sacratissima via Consilii
Locumtenentialis denominabit, supremamque eadem via in cassas has exercebit inspectionem.
§ 2. Generales erogationum designationes in Diaeta fient, specificas tamen
De administratione cassarum harum.
§ 1. Singula haec cassa separatim, per eadem tamen individua manipulabitur, superior
perceptor in Diaeta constituetur, reliquos Sua Majestas Sacratissima via Consilii
Locumtenentialis denominabit, supremamque eadem via in cassas has exercebit inspectionem.
§ 2. Generales erogationum designationes in Diaeta fient, specificas tamen
assignationes faciet potestas executiva.
§ 3. Accuratas de his cassis rationes quotannis reddi, easdemque debite
individua manipulabitur, superior
perceptor in Diaeta constituetur, reliquos Sua Majestas Sacratissima via Consilii
Locumtenentialis denominabit, supremamque eadem via in cassas has exercebit inspectionem.
§ 2. Generales erogationum designationes in Diaeta fient, specificas tamen
assignationes faciet potestas executiva.
§ 3. Accuratas de his cassis rationes quotannis reddi, easdemque debite censurari Sua
Majestas Sacratissima, via Consilii Locumtenentialis benigne procurabit, opponendasque
Adaequatus tamen annuarum perceptionum et erogationum status, pro requisita notitia
faciendisque pro re nata observationibus, Statibus Regni principio singulae Diaetae per
Consilium Locumtenentiale praesentabitur.
§ 5. Caeterum neque administratio cassarum harum in Cameram transferri, neque proventus
earum in alios, quam qui Diaetaliter designabuntur, usus ullo unquam tempore impendi
possint.
Motiva.
Ad §-phum 1. Distincta manipulatio
status, pro requisita notitia
faciendisque pro re nata observationibus, Statibus Regni principio singulae Diaetae per
Consilium Locumtenentiale praesentabitur.
§ 5. Caeterum neque administratio cassarum harum in Cameram transferri, neque proventus
earum in alios, quam qui Diaetaliter designabuntur, usus ullo unquam tempore impendi
possint.
Motiva.
Ad §-phum 1. Distincta manipulatio majorem individuorum numerum deposceret;
usus ullo unquam tempore impendi
possint.
Motiva.
Ad §-phum 1. Distincta manipulatio majorem individuorum numerum deposceret;
interest autem, ut quo minor fundi publici pars in sumtus administrationis impendatur.
An Cassae hae per Consilium? vel vero Cameram administrandae sint? ne quaestio quidem
moveri posse videtur. Camera enim, quae unice administrandis proventibus regiis destinata
est, e spiritu legum nostrarum, quae ejus
impendatur.
An Cassae hae per Consilium? vel vero Cameram administrandae sint? ne quaestio quidem
moveri posse videtur. Camera enim, quae unice administrandis proventibus regiis destinata
est, e spiritu legum nostrarum, quae ejus praesidi ne sessionem quidem in Diaeta
concesserunt, nullum in politica influxum habere potest; erectio autem et destinatio harum
cassarum stricte politica est. Objicietur tamen fortasse, quod auctio pretii salis, et
imposita articulis luxus a manipulatione Camerae ideo abstrahi non possint, quia
hae per Consilium? vel vero Cameram administrandae sint? ne quaestio quidem
moveri posse videtur. Camera enim, quae unice administrandis proventibus regiis destinata
est, e spiritu legum nostrarum, quae ejus praesidi ne sessionem quidem in Diaeta
concesserunt, nullum in politica influxum habere potest; erectio autem et destinatio harum
cassarum stricte politica est. Objicietur tamen fortasse, quod auctio pretii salis, et
imposita articulis luxus a manipulatione Camerae ideo abstrahi non possint, quia per
homines Camerales
incassabuntur; verum ipsi hi hac parte politicorum officialium rationem
subibunt, et totum, quod inde inferri posset, illud est, ut illis admensa proventui,
moderata remuneratio ex ipsis his fundis exscindatur.
An §-phum 2. Legislatio nonnisi in genere designare potest, e.c.
quis labor hydraulicus praeferenter suscipi? quod telonium ante alia redimi? quae via
commercialis praeprimis erigi debeat? et his similia: specificas tamen in omni ejusmodi
casu assignationes facere ex natura
exscindatur.
An §-phum 2. Legislatio nonnisi in genere designare potest, e.c.
quis labor hydraulicus praeferenter suscipi? quod telonium ante alia redimi? quae via
commercialis praeprimis erigi debeat? et his similia: specificas tamen in omni ejusmodi
casu assignationes facere ex natura rei pertinet ad potestatem executivam.
Casus specificae in Diaeta faciendae assignationis nonnisi in decernendis
primis aut defigenda inventori utilis alicujus instituti
hydraulicus praeferenter suscipi? quod telonium ante alia redimi? quae via
commercialis praeprimis erigi debeat? et his similia: specificas tamen in omni ejusmodi
casu assignationes facere ex natura rei pertinet ad potestatem executivam.
Casus specificae in Diaeta faciendae assignationis nonnisi in decernendis
primis aut defigenda inventori utilis alicujus instituti remuneratione
evenire possent. Cum tamen hae etiam, nisi in tempore assignentur, speratum effectum non
producant, Legislatio
redimi? quae via
commercialis praeprimis erigi debeat? et his similia: specificas tamen in omni ejusmodi
casu assignationes facere ex natura rei pertinet ad potestatem executivam.
Casus specificae in Diaeta faciendae assignationis nonnisi in decernendis
primis aut defigenda inventori utilis alicujus instituti remuneratione
evenire possent. Cum tamen hae etiam, nisi in tempore assignentur, speratum effectum non
producant, Legislatio autem non semper consideat, ut hae quoque assignationes
ex natura rei pertinet ad potestatem executivam.
Casus specificae in Diaeta faciendae assignationis nonnisi in decernendis
primis aut defigenda inventori utilis alicujus instituti remuneratione
evenire possent. Cum tamen hae etiam, nisi in tempore assignentur, speratum effectum non
producant, Legislatio autem non semper consideat, ut hae quoque assignationes potestati
executivae relinquantur, expediens videbatur.
Ad §-phum 3. De cassa quidem indigenatus, et beneficiatorum
expediens videbatur.
Ad §-phum 3. De cassa quidem indigenatus, et beneficiatorum extraneorum,
hactenus nonnisi de Diaeta ad Diaetam rationes Statibus reddebantur; verum summa haec adeo
exigua fuit, ut nullo seu incommodo, seu periculo rationes in tantum tempus differri
potuerint. Si propositi per Deputationem fundi stabiliantur, et notabile insuper Statuum
oblatum accedat, utraque haec cassa adeo momentosa evadet, ut earum securitati nonnisi per
annuas rationes et earum liquidationes prospici possit. Proinde
videtur.
Et hae sunt leges, quas Deputatio Legislationi pro modernis commercii Hungarici
circumstantiis proponendas existimavit. Ubi opificia, artes et commercium jam effloruerint,
complures ex iis forte supervacaneae evadent; verum commercii distincta est hac in parte ab
omnibus aliis Legislationis objectis ratio. In aliis enim objectis Legislatio futura
prospicere, et leges non tantum moderni, sed futuri etiam temporis rationi
accomodare debet. Quoad commercium vero praesentem tantum statum
pro modernis commercii Hungarici
circumstantiis proponendas existimavit. Ubi opificia, artes et commercium jam effloruerint,
complures ex iis forte supervacaneae evadent; verum commercii distincta est hac in parte ab
omnibus aliis Legislationis objectis ratio. In aliis enim objectis Legislatio futura
prospicere, et leges non tantum moderni, sed futuri etiam temporis rationi
accomodare debet. Quoad commercium vero praesentem tantum statum respicere,
ordinationes suas huic accomodare, has, prout
statum respicere,
ordinationes suas huic accomodare, has, prout novae circumstantiae emergunt, mutare, et
novis circumstantiis, novas semper leges aptare debet. Et ideo Deputatio haec, antequam ad
legum projecta descendat, actualem commercii, omniumque in hoc influentium
objectorum statum, ea qua potuit exactitudine elaboratum, ob oculos ponendum
existimavit. Futuris Legislationibus sufficiet mutationes, quae interea in statu commercii
intercedent, observare, novasque, quas dictura est, leges illi
antequam ad
legum projecta descendat, actualem commercii, omniumque in hoc influentium
objectorum statum, ea qua potuit exactitudine elaboratum, ob oculos ponendum
existimavit. Futuris Legislationibus sufficiet mutationes, quae interea in statu commercii
intercedent, observare, novasque, quas dictura est, leges illi gradui accomodare, quam
eotum commercium Hungaricum attinget, superest tantum, ut exhibitas sibi conflandi ex
Statuum oblato fundi modalitates Deputatio proponat.
conflandi ex
Statuum oblato fundi modalitates Deputatio proponat.
De modalitate conflandi e spontaneo oblato fundi commercialis.
§ 156.
Antequam submissa sibi in rem hanc projecta Deputatio referat, id praevie disquirendum
existimavit: an propositis pro cassa hac tot fundis adhuc de alio, e spontaneo
oblato conflando, vel deliberare necessum sit? Et vero si praecise
numerus propositorum fundorum
facile
apparebit proventum hunc tot sumtibus, licet non ad semel faciendis, minime suffecturum
esse.
Interea agnoscit Deputatio quod, quaecunque demum sint commerciales necessitates, id unice
a Statuum erga bonum publicum zelo dependeat an aliquem in usus commerciales fundum e
spontaneo etiam oblato erigere velint. Cum tamen tuto praevidere
liceat, quod commercium, nisi necessarius in ejus promotionem fundus stabiliatur, nunquam ad
eum, cujus Hungariam natura capacem fecit, florem
demum sint commerciales necessitates, id unice
a Statuum erga bonum publicum zelo dependeat an aliquem in usus commerciales fundum e
spontaneo etiam oblato erigere velint. Cum tamen tuto praevidere
liceat, quod commercium, nisi necessarius in ejus promotionem fundus stabiliatur, nunquam ad
eum, cujus Hungariam natura capacem fecit, florem provehendum, imo per actualem commercii
vicinorum populorum praeponderantiam semper magis et magis labefactandum sit, Deputatio vel
dubitare nefas esse existimavit, quod
fundi publici elaborationem etiam apud exteros excitarunt exspectationem,
ultro expleturi sint.
Superest ut quoad ultimam etiam, quae circa hoc objectum moveri potest, quaestionem
Deputatio demissum sensum suum aperiat; nimirum: an fundus ejusmodi in Diaeta offerri? vel
vero in hac projectum tantum ejus elaborari illudque seorsivae singulorum comitatuum
determinationi substerni debeat? Non deerunt fortasse, qui posteriorem sententiam tueantur,
eo potissimum nixi fundamento, quod objectum hoc sub exceptionem
apud exteros excitarunt exspectationem,
ultro expleturi sint.
Superest ut quoad ultimam etiam, quae circa hoc objectum moveri potest, quaestionem
Deputatio demissum sensum suum aperiat; nimirum: an fundus ejusmodi in Diaeta offerri? vel
vero in hac projectum tantum ejus elaborari illudque seorsivae singulorum comitatuum
determinationi substerni debeat? Non deerunt fortasse, qui posteriorem sententiam tueantur,
eo potissimum nixi fundamento, quod objectum hoc sub exceptionem articuli 8.
1741. cadere
fortasse, qui posteriorem sententiam tueantur,
eo potissimum nixi fundamento, quod objectum hoc sub exceptionem articuli 8.
1741. cadere videatur.
Deputatio tamen haec, quin vel spinosam illam quaestionem ingrediatur, an Legislatio
aliquam etiam in constitutionalibus objectis, seu ut usus loquendi hactenus
obtinuit, in fundamentalibus legibus mutationem facere possit; quin, inquam,
quaestionem hanc vel ingrediatur, Deputatio et e genuinis civilis gubernii principiis, et ex
usu ipso
hoc sub exceptionem articuli 8.
1741. cadere videatur.
Deputatio tamen haec, quin vel spinosam illam quaestionem ingrediatur, an Legislatio
aliquam etiam in constitutionalibus objectis, seu ut usus loquendi hactenus
obtinuit, in fundamentalibus legibus mutationem facere possit; quin, inquam,
quaestionem hanc vel ingrediatur, Deputatio et e genuinis civilis gubernii principiis, et ex
usu ipso pluribusque exemplis demonstrari posse existimat, quod oblatum ejusmodi in Diaeta
obtinuit, in fundamentalibus legibus mutationem facere possit; quin, inquam,
quaestionem hanc vel ingrediatur, Deputatio et e genuinis civilis gubernii principiis, et ex
usu ipso pluribusque exemplis demonstrari posse existimat, quod oblatum ejusmodi in Diaeta
obligatorie omnino fieri possit.
Quod primum adtinet: in ipsa civilis gubernii idea nullum Legislatione
eminentius corpus vel concipi potest.- Hujus itaque determinationes per nullum amplius
discuti, vel in
quaestionem hanc vel ingrediatur, Deputatio et e genuinis civilis gubernii principiis, et ex
usu ipso pluribusque exemplis demonstrari posse existimat, quod oblatum ejusmodi in Diaeta
obligatorie omnino fieri possit.
Quod primum adtinet: in ipsa civilis gubernii idea nullum Legislatione
eminentius corpus vel concipi potest.- Hujus itaque determinationes per nullum amplius
discuti, vel in quaestionem vocari queunt. Indubitato huic principio id unum opponi solet
quod, cum ipsum jus leges
ejusmodi in Diaeta
obligatorie omnino fieri possit.
Quod primum adtinet: in ipsa civilis gubernii idea nullum Legislatione
eminentius corpus vel concipi potest.- Hujus itaque determinationes per nullum amplius
discuti, vel in quaestionem vocari queunt. Indubitato huic principio id unum opponi solet
quod, cum ipsum jus leges ferendi a natione proficiscatur, possit haec aliquid sibi ita
reservare, ut in objecto tali aliqua ne per Legislationem quidem mutatio fieri valeat; tale
autem in
corpus vel concipi potest.- Hujus itaque determinationes per nullum amplius
discuti, vel in quaestionem vocari queunt. Indubitato huic principio id unum opponi solet
quod, cum ipsum jus leges ferendi a natione proficiscatur, possit haec aliquid sibi ita
reservare, ut in objecto tali aliqua ne per Legislationem quidem mutatio fieri valeat; tale
autem in Hungaria esse illud, ne cui, nisi consentienti nobili, taxa aliqua imponatur. Verum
an limitata ejusmodi Legislatio vel existere possit, disquirere, non est hujus
loci.
vel in quaestionem vocari queunt. Indubitato huic principio id unum opponi solet
quod, cum ipsum jus leges ferendi a natione proficiscatur, possit haec aliquid sibi ita
reservare, ut in objecto tali aliqua ne per Legislationem quidem mutatio fieri valeat; tale
autem in Hungaria esse illud, ne cui, nisi consentienti nobili, taxa aliqua imponatur. Verum
an limitata ejusmodi Legislatio vel existere possit, disquirere, non est hujus
loci. Quod ipse articulus 8. 1741. non de ephemeris ejusmodi et
loci. Quod ipse articulus 8. 1741. non de ephemeris ejusmodi et
spontaneis oblatis, sed de formali et perenni
contributione intelligi debeat, facile esset remonstare. Sed haec omnia ad vivum
resecare in voluminosam degeneraret dissertationem. Usus optimus legum interpres est. Itaque
id tantum indagare juvat: quis hactenus hac in re usus viguerit? Quod, relate ad
substantiam immunitatis, titulus, quo aliqua depensio fit,
nullum discrimen
sed de formali et perenni
contributione intelligi debeat, facile esset remonstare. Sed haec omnia ad vivum
resecare in voluminosam degeneraret dissertationem. Usus optimus legum interpres est. Itaque
id tantum indagare juvat: quis hactenus hac in re usus viguerit? Quod, relate ad
substantiam immunitatis, titulus, quo aliqua depensio fit,
nullum discrimen inducat, suapte patet; in re enim ipsa idem est, an quis hoc, vel alio
titulo aliquid dependat. Jam vero
dissertationem. Usus optimus legum interpres est. Itaque
id tantum indagare juvat: quis hactenus hac in re usus viguerit? Quod, relate ad
substantiam immunitatis, titulus, quo aliqua depensio fit,
nullum discrimen inducat, suapte patet; in re enim ipsa idem est, an quis hoc, vel alio
titulo aliquid dependat. Jam vero inficiari non licet, quod et veteri et
recentiori instituto sub titulo honorarii, aut subsidii bellici
complures ejusmodi
quis hoc, vel alio
titulo aliquid dependat. Jam vero inficiari non licet, quod et veteri et
recentiori instituto sub titulo honorarii, aut subsidii bellici
complures ejusmodi ephemerae et spontaneae oblationes in Diaetis ita obligative
decretae fuerint, ut nullam amplius in comitatuum congregationibus subire potuerunt
quaestionem. Quid igitur obstat, quominus Status diaetaliter congregati consimile etiam sub
titulo erigendae commercialis cassae
inficiari non licet, quod et veteri et
recentiori instituto sub titulo honorarii, aut subsidii bellici
complures ejusmodi ephemerae et spontaneae oblationes in Diaetis ita obligative
decretae fuerint, ut nullam amplius in comitatuum congregationibus subire potuerunt
quaestionem. Quid igitur obstat, quominus Status diaetaliter congregati consimile etiam sub
titulo erigendae commercialis cassae oblatum obligatorie facere
possint? Substantialis certe inter hunc
quominus Status diaetaliter congregati consimile etiam sub
titulo erigendae commercialis cassae oblatum obligatorie facere
possint? Substantialis certe inter hunc et priores titulos differentia eo minus assignari
potest, quod oblatum hoc in proprium singuli nobilis commodum cedat. Si consensus Statuum
Regni ad id non sufficeret, eodem jure sustineri posset, quod nec congregationum
comitatensium assensus sufficiat, sed quod singulus in individuo nobilis debeat consentire;
id autem vix aliquis sustinebit.
priores titulos differentia eo minus assignari
potest, quod oblatum hoc in proprium singuli nobilis commodum cedat. Si consensus Statuum
Regni ad id non sufficeret, eodem jure sustineri posset, quod nec congregationum
comitatensium assensus sufficiat, sed quod singulus in individuo nobilis debeat consentire;
id autem vix aliquis sustinebit. In tam vasto, ut Hungaria est, regno debet natio suam,
praesertim quoad ea, quae publicas impositiones concernunt, voluntatem in
politicum aliquod corpus transfundere; id autem Hungari
in proprium singuli nobilis commodum cedat. Si consensus Statuum
Regni ad id non sufficeret, eodem jure sustineri posset, quod nec congregationum
comitatensium assensus sufficiat, sed quod singulus in individuo nobilis debeat consentire;
id autem vix aliquis sustinebit. In tam vasto, ut Hungaria est, regno debet natio suam,
praesertim quoad ea, quae publicas impositiones concernunt, voluntatem in
politicum aliquod corpus transfundere; id autem Hungari per stabilitos Diaetales
repraesentantes jam praestiterunt, et ut clare
comitatensium assensus sufficiat, sed quod singulus in individuo nobilis debeat consentire;
id autem vix aliquis sustinebit. In tam vasto, ut Hungaria est, regno debet natio suam,
praesertim quoad ea, quae publicas impositiones concernunt, voluntatem in
politicum aliquod corpus transfundere; id autem Hungari per stabilitos Diaetales
repraesentantes jam praestiterunt, et ut clare contestentur, quod id de oblatis
etiam ejusmodi intelligere voluerint, diserta plane lege caverunt, ne haec singillativi
quod id de oblatis
etiam ejusmodi intelligere voluerint, diserta plane lege caverunt, ne haec singillativi
comitatus sub poena infamiae facere ausint. Et ideo Deputatio haec ejus est demissi sensus,
quod oblatum etiam pro Cassa Commerciali nonnisi in Diaeta fieri possit, et in hac hypothesi
suam etiam post recensitos propositos sibi fundos depromet opinionem.
§ 157.
Circa modalitatem conflandi e spontaneo oblato fundi nulla publica jurisdictio sensum suum
etiam ejusmodi intelligere voluerint, diserta plane lege caverunt, ne haec singillativi
comitatus sub poena infamiae facere ausint. Et ideo Deputatio haec ejus est demissi sensus,
quod oblatum etiam pro Cassa Commerciali nonnisi in Diaeta fieri possit, et in hac hypothesi
suam etiam post recensitos propositos sibi fundos depromet opinionem.
§ 157.
Circa modalitatem conflandi e spontaneo oblato fundi nulla publica jurisdictio sensum suum
hactenus expressit: privati
pro singulo comitatu cassae erectionem proponit.
Pro illius fundo, praeter indigenatus taxam, bona ecclesiastica successive publico
applicanda projectat. Pro particulari vero singuli comitatus cassa assignat
summam illam, quam aliquis nobilium quotannis in eam sponte conferre voluerit. Ut autem quo
plures ad conferendam quo majorem summam excitentur, statuendum suadet, ut e hac cassa
tantum iis, aut eorum haeredibus, qui pecunias cassae huic illaturi sunt, in casu
necessitatis capitalia erga 4 pro 100 mutuari possint.
cassa assignat
summam illam, quam aliquis nobilium quotannis in eam sponte conferre voluerit. Ut autem quo
plures ad conferendam quo majorem summam excitentur, statuendum suadet, ut e hac cassa
tantum iis, aut eorum haeredibus, qui pecunias cassae huic illaturi sunt, in casu
necessitatis capitalia erga 4 pro 100 mutuari possint. Futurum hac ratione dicit, ut parte
ex una capitalistae, non habentes amplius, quo pecunias elocent, eas cassae huic inferre
obligentur; parte vero ex alia, ut particulares hae cassae publicis etiam totius
pro fundo publico destinari possunt; adeoque projectati per hunc pro
generali cassa fundi simpliciter evanescunt; quodsi vero totus generalis
cassae proventus e quottis per particulares comitatuum cassas subministrandis consistere
deberet, ad quid inutiles in 52 perceptorum stipendia sumtus, quando conferendam per omnium
comitatuum nobilitatem summam unum aliudve individuum minoribus impensis administrare
potest.
An per spontanea ejusmodi in comitatibus oblata vel prima vice notabile aliquod conflandum
sit,
cassas subministrandis consistere
deberet, ad quid inutiles in 52 perceptorum stipendia sumtus, quando conferendam per omnium
comitatuum nobilitatem summam unum aliudve individuum minoribus impensis administrare
potest.
An per spontanea ejusmodi in comitatibus oblata vel prima vice notabile aliquod conflandum
sit, tuto determinare non licet. Ut singulis annis notabile quid accedat, ne sperari quidem
potest. Quodsi tamen seu ad semel, seu periodice quid colligatur, quod id in unam potius
generalem cassam inferre
potest.
An per spontanea ejusmodi in comitatibus oblata vel prima vice notabile aliquod conflandum
sit, tuto determinare non licet. Ut singulis annis notabile quid accedat, ne sperari quidem
potest. Quodsi tamen seu ad semel, seu periodice quid colligatur, quod id in unam potius
generalem cassam inferre expediat, jam § 148. ostendimus. Atque ita omnia illa, quae
projectans seu de emolumentis instituti hujus, seu de coordinatione et securitate cassarum
adfert, suapte evanescunt.
§
generalem cassam inferre expediat, jam § 148. ostendimus. Atque ita omnia illa, quae
projectans seu de emolumentis instituti hujus, seu de coordinatione et securitate cassarum
adfert, suapte evanescunt.
§ 158.
Alter in vicem gratuiti oblati titulum perpetui mutui ita proponit, ut primum
periculum fiat in specifico aliquo, v. gr. in erigendo Pestino usque Szolnokinum
communicationis inter Tibiscum et Danubium canali; quodsi enim id successerit, eadem ratione
successive
de emolumentis instituti hujus, seu de coordinatione et securitate cassarum
adfert, suapte evanescunt.
§ 158.
Alter in vicem gratuiti oblati titulum perpetui mutui ita proponit, ut primum
periculum fiat in specifico aliquo, v. gr. in erigendo Pestino usque Szolnokinum
communicationis inter Tibiscum et Danubium canali; quodsi enim id successerit, eadem ratione
successive omnes hydraulicos labores perfici posse arbitratur.
Modalitatem autem in eo concentrat: 1.
seu de coordinatione et securitate cassarum
adfert, suapte evanescunt.
§ 158.
Alter in vicem gratuiti oblati titulum perpetui mutui ita proponit, ut primum
periculum fiat in specifico aliquo, v. gr. in erigendo Pestino usque Szolnokinum
communicationis inter Tibiscum et Danubium canali; quodsi enim id successerit, eadem ratione
successive omnes hydraulicos labores perfici posse arbitratur.
Modalitatem autem in eo concentrat: 1. Calculentur necessarii ad opus
periculum fiat in specifico aliquo, v. gr. in erigendo Pestino usque Szolnokinum
communicationis inter Tibiscum et Danubium canali; quodsi enim id successerit, eadem ratione
successive omnes hydraulicos labores perfici posse arbitratur.
Modalitatem autem in eo concentrat: 1. Calculentur necessarii ad opus hoc sumtus, quos
ille idealiter in sex millionibus assumit. — 2. Summa haec dividatur inter dominos
terrestres vel a ratione possessorii sui, vel a proportione contributionis, quam rustici sui
dependunt. — 3.
communicationis inter Tibiscum et Danubium canali; quodsi enim id successerit, eadem ratione
successive omnes hydraulicos labores perfici posse arbitratur.
Modalitatem autem in eo concentrat: 1. Calculentur necessarii ad opus hoc sumtus, quos
ille idealiter in sex millionibus assumit. — 2. Summa haec dividatur inter dominos
terrestres vel a ratione possessorii sui, vel a proportione contributionis, quam rustici sui
dependunt. — 3. Obvenientem sibi quottam quisque statim in parata deponere teneatur, e
converso eadem
necessarii ad opus hoc sumtus, quos
ille idealiter in sex millionibus assumit. — 2. Summa haec dividatur inter dominos
terrestres vel a ratione possessorii sui, vel a proportione contributionis, quam rustici sui
dependunt. — 3. Obvenientem sibi quottam quisque statim in parata deponere teneatur, e
converso eadem occasione correspondens summae, quam depositurus est, actiarum
numerus instar obligatoriae eidem consignetur. – 4. Cum conflata praevia
ratione necessaria summa perficiatur canalis, sub directione
Hydraulae, et
utprimum perfectus fuerit, devehendis per illum mercibus unus, aut medius crucifer pro
singulo milliari a singulo centenario imponatur. – 5. E proventu hoc sumtus directionis et
reparationis canalis quotannis praevie detrahantur; quod resultaverit, in forma interusurii,
a proportione illatae in cassam hanc summae, inter actionarios dividatur.
Hac ratione actionarii pro illis annis, quibus labor duraturus est, nullum
quidem interusurium capient; utprimum tamen canalis terminatus et
devehendis per illum mercibus unus, aut medius crucifer pro
singulo milliari a singulo centenario imponatur. – 5. E proventu hoc sumtus directionis et
reparationis canalis quotannis praevie detrahantur; quod resultaverit, in forma interusurii,
a proportione illatae in cassam hanc summae, inter actionarios dividatur.
Hac ratione actionarii pro illis annis, quibus labor duraturus est, nullum
quidem interusurium capient; utprimum tamen canalis terminatus et telonium stabilitum
fuerit, habebunt
ratione actionarii pro illis annis, quibus labor duraturus est, nullum
quidem interusurium capient; utprimum tamen canalis terminatus et telonium stabilitum
fuerit, habebunt perpetuum a ratione frequentioris vel rarioris navigationis interusurium,
quod in casu perducendi ad florem commercii adeo increscere potest, ut jacturam primorum
etiam annorum compenset; in pessimo autem casu actionarii nonnisi aliquam interusurii partem
amittent, quod exiguum detrimentum bono publico facile sacrificare possunt.
capient; utprimum tamen canalis terminatus et telonium stabilitum
fuerit, habebunt perpetuum a ratione frequentioris vel rarioris navigationis interusurium,
quod in casu perducendi ad florem commercii adeo increscere potest, ut jacturam primorum
etiam annorum compenset; in pessimo autem casu actionarii nonnisi aliquam interusurii partem
amittent, quod exiguum detrimentum bono publico facile sacrificare possunt.
Certus e contra hydraula facta aerarialium, qui hac via quotannis vehuntur,
aut complura ex iis, aliter atque supponimus evenire possunt, et
tunc projectum hoc ne realem quidem utilitatem producet; stabiliendus autem per
legislationem fundus certus esse debet. Deinde si projectatum telonium etiam
ultra 5 pro 100 producat, lucrum hoc in systemate projecti hujus non publico,
sed privatis actionariis cedet, et in omni novo opere nova ejusmodi
manipulatio suscipi deberet. Praeterea titulus telonii pro viis tantum et canalibus
deservire, et pro his ipsis raro sufficientem
producet; stabiliendus autem per
legislationem fundus certus esse debet. Deinde si projectatum telonium etiam
ultra 5 pro 100 producat, lucrum hoc in systemate projecti hujus non publico,
sed privatis actionariis cedet, et in omni novo opere nova ejusmodi
manipulatio suscipi deberet. Praeterea titulus telonii pro viis tantum et canalibus
deservire, et pro his ipsis raro sufficientem fundum proferre solet; ostendimus autem
pagina 105
proferre solet; ostendimus autem
pagina 105
Huius editionis pagina 420.
quod promotio commercii multas praeterea erogationum rubricas complectatur.
Ostendimus etiam in motivis ad §-phum 126. quod hydraulici labores non
carptim, jam hic, jam alibi, sed systematice juxta elaborandum
navigationis planum suscipi debeant; ostendimus denique in motivis ad §-phum 128.
tuto praevideri posse,
erogationum rubricas complectatur.
Ostendimus etiam in motivis ad §-phum 126. quod hydraulici labores non
carptim, jam hic, jam alibi, sed systematice juxta elaborandum
navigationis planum suscipi debeant; ostendimus denique in motivis ad §-phum 128.
tuto praevideri posse, quod in hoc primum regulatio capitalium fluviorum, tum efformandi per
exsiccationem majorum stagnorum canales, ac tum primum effodiendi per siccum collaterales
communicationis canales stabiliendi sint; horum enim nec
motivis ad §-phum 126. quod hydraulici labores non
carptim, jam hic, jam alibi, sed systematice juxta elaborandum
navigationis planum suscipi debeant; ostendimus denique in motivis ad §-phum 128.
tuto praevideri posse, quod in hoc primum regulatio capitalium fluviorum, tum efformandi per
exsiccationem majorum stagnorum canales, ac tum primum effodiendi per siccum collaterales
communicationis canales stabiliendi sint; horum enim nec necessitas adest, donec navigatio
per principales canales
regulatio capitalium fluviorum, tum efformandi per
exsiccationem majorum stagnorum canales, ac tum primum effodiendi per siccum collaterales
communicationis canales stabiliendi sint; horum enim nec necessitas adest, donec navigatio
per principales canales efflorescat. In systemate autem projecti hujus nullus adesset pro
praeferentialibus ejusmodi laboribus fundus. Quod summum est, necessarios pro commerciali
aliqua speculatione sumtus in totam nationem repartiri nil aliud est, quam illam in
mercantilem cogere societatem; id autem nec
sint; horum enim nec necessitas adest, donec navigatio
per principales canales efflorescat. In systemate autem projecti hujus nullus adesset pro
praeferentialibus ejusmodi laboribus fundus. Quod summum est, necessarios pro commerciali
aliqua speculatione sumtus in totam nationem repartiri nil aliud est, quam illam in
mercantilem cogere societatem; id autem nec naturae Legislationis, nec nationis dignitati
convenire videtur.
§ 159.
navigatio
per principales canales efflorescat. In systemate autem projecti hujus nullus adesset pro
praeferentialibus ejusmodi laboribus fundus. Quod summum est, necessarios pro commerciali
aliqua speculatione sumtus in totam nationem repartiri nil aliud est, quam illam in
mercantilem cogere societatem; id autem nec naturae Legislationis, nec nationis dignitati
convenire videtur.
§ 159.
Tertius proponit ut schedae bancales intra 40 annos ad
Statuum schedae bancales ad vires 8
millionum.
4-to. Operatio haec singulo decennio usque ad quartam vicem repetatur.
Et ita futurum statuit, ut singulus nobilis nonnisi per 40 annos proventus unius anni, qua
parte 1000 florenos superant, conferre; in interusurio nonnisi 3 1/2 pro 100 jacturam pati
debeat, et tamen omnibus commercialibus necessitatibus abunde suffectura 32 millionum summa
conflari possit. Detracto enim, quod creditoribus dependi deberet, interusurio, et sumtibus
administrationis ad 100 000
000 computatis juxta ejus calculum resultaret adhuc annue unus
millio et 100 000 florenorum.
Caeterum ipsam intrinsecam fundi hujus manipulationem non definit; insinuat tantum, quod e
cassa hac capitalia erga 5 pro 100 et sufficientem securitatem elocari, sicque in
interusurio 3 1/2 pro 100 lucrum fieri possit. Neque id determinat, an schedae illae
bancales sine, vel cum, et quali interusurio emitti debeant.
Projectum hoc in substantia recidit ad gratuitum oblatum;
erga 5 pro 100 et sufficientem securitatem elocari, sicque in
interusurio 3 1/2 pro 100 lucrum fieri possit. Neque id determinat, an schedae illae
bancales sine, vel cum, et quali interusurio emitti debeant.
Projectum hoc in substantia recidit ad gratuitum oblatum; cum
enim capitalia a 5 pro 100 facile elocentur, si alicui nonnisi 1 1/2 pro 100 solvatur, idem
est, ac si ille 30 tantum florenos a 5 pro 100 elocasset, residuos vero 70 florenos
donasset. Hoc autem stante,
gravari, et vel hoc nomine
sumtuosior effici? Expediret itaque statuere non ut quartam, sed ut septem quartae decimas
proventuum suorum nobiles ad fundum publicum conferant, et tunc prodiret purum
quottae hujus gratuitum oblatum. Mutuum in privatis tantum negotiis
v.gr. emtionibus bonorum, et mercantilibus speculationibus, ubi industria
longe majorem, quam sit interusurium, proventum procurare potest, notabile quandoque lucrum
infert; cassa publica nulli commerciali manipulationi implicari
potest, notabile quandoque lucrum
infert; cassa publica nulli commerciali manipulationi implicari potest, secus Legislatio
ipsa se mercatorem efficeret. Quodsi autem ad siccas perceptionis et
erogationis rubricas reducatur, e mutuo id tantum in eam realis emolumenti
redundare potest, quanto minus ac usuale sit, interusurium dependit; sicut e
converso, qui cassae publicae erga minus, quam sit usuale, interusurium pecunias credit, in
re ipsa totam illam summae
et
erogationis rubricas reducatur, e mutuo id tantum in eam realis emolumenti
redundare potest, quanto minus ac usuale sit, interusurium dependit; sicut e
converso, qui cassae publicae erga minus, quam sit usuale, interusurium pecunias credit, in
re ipsa totam illam summae partem, pro qua nihil ex usuali interusurio
obtingit, cassae huic donat.
Sed etsi purum in septem unius quartae proventuum decimis gratuitum
oblatum assumamus, adhuc
e
converso, qui cassae publicae erga minus, quam sit usuale, interusurium pecunias credit, in
re ipsa totam illam summae partem, pro qua nihil ex usuali interusurio
obtingit, cassae huic donat.
Sed etsi purum in septem unius quartae proventuum decimis gratuitum
oblatum assumamus, adhuc non expediret projectatum conflandi hujus oblati modum
adoptare. Pro hac enim proventuum quotta determinanda vel deberet Legislatio clavim aliquam
praescribere, et tunc operatio
praescribere, et tunc operatio haec infinitis difficultatibus, longae morae, ac gravibus,
nullo adhuc fundo provisis, sumtibus subjaceret. Vel vero id proprio singuli arbitrio
relinqueretur, et ex hoc summa enasceretur improportio, et exigua indubie summa prodiret. In
utroque casu projectata proventus, qui mille florenos non excedit, ab oblato hoc exemtio
totam adhuc operationem magis implicaret; sed nec sufficiens pro exemtione hac argumentum
adferri posse videtur; siquidem in eos, qui minorem hac summa proventum habent,
improportio, et exigua indubie summa prodiret. In
utroque casu projectata proventus, qui mille florenos non excedit, ab oblato hoc exemtio
totam adhuc operationem magis implicaret; sed nec sufficiens pro exemtione hac argumentum
adferri posse videtur; siquidem in eos, qui minorem hac summa proventum habent, beneficium
melioris propter auctum commercium productorum suorum distractionis perinde redundaret,
sicut vicissim illis, quorum proventus altius assurgunt, major, quae ipsis ex aequali etiam
repartitione obveniret quotta,
currentes schedas regias reflexione copiam,
nempe octo milliones ad semel emittendos suadet. Denique ut primum realem
cassam ea, qua ille proponit, modalitate conflari non posse apparet, jam schedae etiam
bancales ex allatis §-pho 149. motivis in nullam venire possunt considerationem.
§ 160.
Tandem proponit quartus purum quatuor millionum ad semel faciendum
gratuitum oblatum.
Praemittit ille tres esse conflandi
quartus purum quatuor millionum ad semel faciendum
gratuitum oblatum.
Praemittit ille tres esse conflandi fundi commercialis modos: – 1. Si nobiles aliquam
proventuum suorum urbarialium partem, v.gr. florenum domalem, in hunc finem
cedant. Et hunc praeter alia argumenta ex eo etiam rejicit, quia hac ratione ad praedia,
decimas, aliosque extraseriales ejusmodi proventus, qui multum important,
nullum onus obveniret. – 2. Si classes privilegiatae ad aliquam
annuum fundum conflandum esse sequenti calculo
ostendi posse arbitratur; interesse quatuor millionum efficit 200 000 florenos, annuus salis
fundus infert 180 000, conflata hactenus e fundo hoc summa adminus ad unum millionem
accrevisse supponitur, adeoque ejus interesse in 50 000 assumitur, et sic prodit annuus 400
000 fundus.
Oblatum tamen hoc non secus fieri posse arbitratur, quam ut congreganda per comitatus
nobilitas per exmittendos ad Diaetam deputatos suos Status Regni activiset, quo hi discretam
aliquam
fieri posse arbitratur, quam ut congreganda per comitatus
nobilitas per exmittendos ad Diaetam deputatos suos Status Regni activiset, quo hi discretam
aliquam v.gr. 4 millionum summam offerre, hanc inter comitatus repartiri, et
clavim etiam, pro individuali in ipsis comitatibus instituenda repartitione defigere
possint.
Quod postremum projecti hujus punctum attinet, Deputatio contrariam jam §-pho
156. depromsit opinionem, et huic post recentissimum oblati pro bello Gallico subsidii
exemplum tanto
mercantili manipulatione
onerat, sed ad planam perceptionis et erogationis operationem reducit.
5. Haec conflandi fundi publici modalitas non laedit jus proprietatis, quia
qui per talem, cui jus se repraesentandi detulit, aliquid promittit, ipse etiam in id
consensisse censetur.
6. Non adversatur Regni constitutioni; haec enim spontanea oblata non
excludit, et ideo complura horum cum antiquioribus, tum recentioribus etiam temporibus
exempla prostant.
Denique 9. Justificat ancipitem hactenus praestandorum per hanc
gratuitorum laboratorum usum. Utprimum enim ipsae privilegiatae classes ad
necessarios pro commercii promotione sumtus concurrunt, jam justum evadit, ut contribuens
etiam plebs, in quam promanaturum ex augendo commercio beneficium pro modulo suo perinde
redundabit, suas etiam in hunc finem operas tamdiu conferat, donec, ut §-pho 99.
statuimus, cassa publica omnibus commercialibus necessitatibus sufficiat.
Circa ipsum tantum
laboratorum usum. Utprimum enim ipsae privilegiatae classes ad
necessarios pro commercii promotione sumtus concurrunt, jam justum evadit, ut contribuens
etiam plebs, in quam promanaturum ex augendo commercio beneficium pro modulo suo perinde
redundabit, suas etiam in hunc finem operas tamdiu conferat, donec, ut §-pho 99.
statuimus, cassa publica omnibus commercialibus necessitatibus sufficiat.
Circa ipsum tantum Projecti hujus calculum Deputatio pauca aliqua observanda existimavit.
Nimirum, verum quidem est, quod
calculum Deputatio pauca aliqua observanda existimavit.
Nimirum, verum quidem est, quod ultra assumtos per projectantem fundos accedet eorum
fundorum proventus, quos e projectatis per Deputationem hanc §-pho 40. Legislatio
stabiliet, et qui idealiter forte in 100 000 assumi possunt. Verum etiam est, quod
praecipuam erogationis Cassae Commercialis rubricam labores hydraulici et
viarum constituant, hi autem gratuitis laboratoribus magna in parte
perficiantur.
Ast evolvit se
40. Legislatio
stabiliet, et qui idealiter forte in 100 000 assumi possunt. Verum etiam est, quod
praecipuam erogationis Cassae Commercialis rubricam labores hydraulici et
viarum constituant, hi autem gratuitis laboratoribus magna in parte
perficiantur.
Ast evolvit se postremis Comitiis, quod conflatus hactenus ex aucto salis pretio fundus in
alios usus impensus sit, calculati proinde e hujus interusurio 50 000 subtrahi, et omnes per
projectantem propositi fundi ad annuum 380 000
erogationis Cassae Commercialis rubricam labores hydraulici et
viarum constituant, hi autem gratuitis laboratoribus magna in parte
perficiantur.
Ast evolvit se postremis Comitiis, quod conflatus hactenus ex aucto salis pretio fundus in
alios usus impensus sit, calculati proinde e hujus interusurio 50 000 subtrahi, et omnes per
projectantem propositi fundi ad annuum 380 000 proventum reduci debent. Quodsi etiam
projectatos per Deputationem fundos 100 000 proventum producturos (id quod admodum
50 000 subtrahi, et omnes per
projectantem propositi fundi ad annuum 380 000 proventum reduci debent. Quodsi etiam
projectatos per Deputationem fundos 100 000 proventum producturos (id quod admodum incertum
est) supponamus, adhuc totus annuus proventus nonnisi in 480 000 subsistet. Jam vero si
omnia, quae jam supra recensuimus, Cassae Commercialis onera spectentur, facile apparebit
quod, nisi notabiliores quotannis pecuniae impendantur, et commercium nonnisi lenta capiet
incrementa, et plebs tarde admodum a gratuitis
capiet
incrementa, et plebs tarde admodum a gratuitis laboratoribus relevabitur.
§ 161.
Quare Deputatio haec et id: an ad semel dependendum, vel vero per aliquot annos
continuandum oblatum facere expediat, et summae in utrumque casum quantitatem sublimiori
Inclytorum Statuum et Ordinum judicio, cognito in bonum publicum zelo, et innato genti
Hungarae generosi animi ductui, ultro submittit: in casum tamen illum, quo oblatum semel pro
semper, etiamsi in 4 millionibus, fiat, summam hanc
§ 161.
Quare Deputatio haec et id: an ad semel dependendum, vel vero per aliquot annos
continuandum oblatum facere expediat, et summae in utrumque casum quantitatem sublimiori
Inclytorum Statuum et Ordinum judicio, cognito in bonum publicum zelo, et innato genti
Hungarae generosi animi ductui, ultro submittit: in casum tamen illum, quo oblatum semel pro
semper, etiamsi in 4 millionibus, fiat, summam hanc non statim in occurrentes commerciales
usus expendendam, sed elocandam, eadem vero
semel dependendum, vel vero per aliquot annos
continuandum oblatum facere expediat, et summae in utrumque casum quantitatem sublimiori
Inclytorum Statuum et Ordinum judicio, cognito in bonum publicum zelo, et innato genti
Hungarae generosi animi ductui, ultro submittit: in casum tamen illum, quo oblatum semel pro
semper, etiamsi in 4 millionibus, fiat, summam hanc non statim in occurrentes commerciales
usus expendendam, sed elocandam, eadem vero occasione, cum benigno Suae Majestatis assensu,
excudendas esse schedas bancales ad vires
oblatum facere expediat, et summae in utrumque casum quantitatem sublimiori
Inclytorum Statuum et Ordinum judicio, cognito in bonum publicum zelo, et innato genti
Hungarae generosi animi ductui, ultro submittit: in casum tamen illum, quo oblatum semel pro
semper, etiamsi in 4 millionibus, fiat, summam hanc non statim in occurrentes commerciales
usus expendendam, sed elocandam, eadem vero occasione, cum benigno Suae Majestatis assensu,
excudendas esse schedas bancales ad vires interusurii offerendae summae, v.gr.
4 millionum,
casum quantitatem sublimiori
Inclytorum Statuum et Ordinum judicio, cognito in bonum publicum zelo, et innato genti
Hungarae generosi animi ductui, ultro submittit: in casum tamen illum, quo oblatum semel pro
semper, etiamsi in 4 millionibus, fiat, summam hanc non statim in occurrentes commerciales
usus expendendam, sed elocandam, eadem vero occasione, cum benigno Suae Majestatis assensu,
excudendas esse schedas bancales ad vires interusurii offerendae summae, v.gr.
4 millionum, cum ea Statuum Regni assecuratione, quod hae ab
collibuerit, parata pecunia redimendae sint; hanc autem schedarum emissionem tamdiu continuandam esse censet, donec summam obligati, v.gr. 4
millionum attingant.
Utriusque hujus propositionis fundamenta Deputatio in sequentibus compendio concentrat:
Relate ad 1-mum. Verum quidem est, quod, si ipsum oblati capitale statim
expendatur, cum tam notabili summa et fluviorum, stagnorum, ac viarum commercialium mappa
confici, et generale navigationis planum elaborari,
excudentur aliae, iterum tantum ad vires
200 000 florenorum, donec observatum fuerit difficiliorem jam evadere earum erogationem;
tunc enim ab ulteriori earum excusione statim desistetur. Quodsi vero schedae hae facilem
continuo cursum retineant, excudentur successive in eadem semper quantitate aliae, donec
ipsam elocati capitalis summam, v.gr. 4 milliones attingant, et
tunc ab omni ulteriori earum procusione simpliciter abstrahetur.
Si schedarum harum erogatio, antequam illae summam
ulteriori earum procusione simpliciter abstrahetur.
Si schedarum harum erogatio, antequam illae summam elocati capitalis attingant,
difficilior evadat, et tunc statim ab ulteriori earum emissione abstrahatur, spes est, quod
erogata interea earum pars se porro etiam in cursu sustinebit, adeoque cassam per
sollicitatas redemtiones non exhauriet.
E converso, licet schedae hae, postquam etiam summam praeexistentis capitalis jam
attigerunt, facilem retineant cursum, nisi tamen Status Regni novam emitendae schedarum
omnis
etiam commercii ruinam post se trahet: et ideo si excussis ultra vires jam praeexstantis
capitalis schedis casus ejusmodi emergeret, pro supplendo, qui deficeret, fundo comitia
indicere, et hunc tum primum conflare, serotinum foret.
Caeterum in supposito etiam optimi schedarum harum cursus erunt de tempore in tempus
aliqui, qui schedas suas a cassa redimi procurent; donec tamen, diminuta extrinseco quopiam
casu circulantis pecuniae massa, schedae hae extra debitam cum illa proportionem
collocentur, suum illae
si excussis ultra vires jam praeexstantis
capitalis schedis casus ejusmodi emergeret, pro supplendo, qui deficeret, fundo comitia
indicere, et hunc tum primum conflare, serotinum foret.
Caeterum in supposito etiam optimi schedarum harum cursus erunt de tempore in tempus
aliqui, qui schedas suas a cassa redimi procurent; donec tamen, diminuta extrinseco quopiam
casu circulantis pecuniae massa, schedae hae extra debitam cum illa proportionem
collocentur, suum illae creditum semper retinebunt, adeoque ipsae ab uno
retinebunt, adeoque ipsae ab uno
redemtae schedae ab alio iterum acceptabuntur, et sic proventui, quem calculavimus, nihil
decedet. Verum si massa circulantis pecuniae diminui contingat, aut malevolis de
insecuritate Cassae Commercialis rumoribus eadem apud publicum in discreditum
ponatur, tunc casus notabilis redemtionis reipsa emergere potest. In primo casu
schedae nonnisi ab ea proportione, qua pecuniae circulatio minuetur, ad cassam refluent,
adeoque haec beneficium residuae quantitatis, nisi
quem calculavimus, nihil
decedet. Verum si massa circulantis pecuniae diminui contingat, aut malevolis de
insecuritate Cassae Commercialis rumoribus eadem apud publicum in discreditum
ponatur, tunc casus notabilis redemtionis reipsa emergere potest. In primo casu
schedae nonnisi ab ea proportione, qua pecuniae circulatio minuetur, ad cassam refluent,
adeoque haec beneficium residuae quantitatis, nisi extraordinarius pestis, aut infelicis
belli casus commercium omne prosternat, ultro retinebit. In
In primo casu
schedae nonnisi ab ea proportione, qua pecuniae circulatio minuetur, ad cassam refluent,
adeoque haec beneficium residuae quantitatis, nisi extraordinarius pestis, aut infelicis
belli casus commercium omne prosternat, ultro retinebit. In posteriori, cum
realis in elocato capitali fundus semper praesto futurus sit, et erga hunc
parata etiam in notabili quantitate intra breve tempus haberi possit, per promtam eorum, qui
primi schedas suas redimi urgebunt, exsolutionem
ea proportione, qua pecuniae circulatio minuetur, ad cassam refluent,
adeoque haec beneficium residuae quantitatis, nisi extraordinarius pestis, aut infelicis
belli casus commercium omne prosternat, ultro retinebit. In posteriori, cum
realis in elocato capitali fundus semper praesto futurus sit, et erga hunc
parata etiam in notabili quantitate intra breve tempus haberi possit, per promtam eorum, qui
primi schedas suas redimi urgebunt, exsolutionem rumores ejusmodi facile
dissipari, redemtaeque
beneficium residuae quantitatis, nisi extraordinarius pestis, aut infelicis
belli casus commercium omne prosternat, ultro retinebit. In posteriori, cum
realis in elocato capitali fundus semper praesto futurus sit, et erga hunc
parata etiam in notabili quantitate intra breve tempus haberi possit, per promtam eorum, qui
primi schedas suas redimi urgebunt, exsolutionem rumores ejusmodi facile
dissipari, redemtaeque schedae in novum cursum reponi poterunt.
Superest tantum ut schedas etiam
capitali fundus semper praesto futurus sit, et erga hunc
parata etiam in notabili quantitate intra breve tempus haberi possit, per promtam eorum, qui
primi schedas suas redimi urgebunt, exsolutionem rumores ejusmodi facile
dissipari, redemtaeque schedae in novum cursum reponi poterunt.
Superest tantum ut schedas etiam has omnes solidi fundi characteristicas
notas habere demonstremus:
1-mo. Schedae Statuum non praejudicarent juri regio; cum enim sub eorum
cautione
characteristicas
notas habere demonstremus:
1-mo. Schedae Statuum non praejudicarent juri regio; cum enim sub eorum
cautione emittendae sint, deberent utique Statuum schedae compellari; et ideo
plura schedarum ejusmodi exempla in aliis etiam provinciis prostant.
2-do. Non praejudicarent illae praesentibus proventibus regiis; nam si
schedae regiae jam in justa cum massa circulantis pecuniae proportione stant, emittendae per
Status
Statuum schedae compellari; et ideo
plura schedarum ejusmodi exempla in aliis etiam provinciis prostant.
2-do. Non praejudicarent illae praesentibus proventibus regiis; nam si
schedae regiae jam in justa cum massa circulantis pecuniae proportione stant, emittendae per
Status schedae vix cursum habiturae sunt. Potest quidem obverti quod e converso, in casum,
quo illae cursum obtineant, tantumdem Aerario Regio decessurum sit, quantum illae efferent,
quia novae
2-do. Non praejudicarent illae praesentibus proventibus regiis; nam si
schedae regiae jam in justa cum massa circulantis pecuniae proportione stant, emittendae per
Status schedae vix cursum habiturae sunt. Potest quidem obverti quod e converso, in casum,
quo illae cursum obtineant, tantumdem Aerario Regio decessurum sit, quantum illae efferent,
quia novae schedae regiae ultra modernas in eodem valore circulare potuissent.
Verum videtur id sibi natio a benignitate Principis tuto polliceri posse, quod
proportione stant, emittendae per
Status schedae vix cursum habiturae sunt. Potest quidem obverti quod e converso, in casum,
quo illae cursum obtineant, tantumdem Aerario Regio decessurum sit, quantum illae efferent,
quia novae schedae regiae ultra modernas in eodem valore circulare potuissent.
Verum videtur id sibi natio a benignitate Principis tuto polliceri posse, quod ille majorem
promovendis commercii Hungarici (e cujus flore multiplicia per alios canales in Aerarium
Regium emolumenta redundabunt) rationem habiturus
efferent,
quia novae schedae regiae ultra modernas in eodem valore circulare potuissent.
Verum videtur id sibi natio a benignitate Principis tuto polliceri posse, quod ille majorem
promovendis commercii Hungarici (e cujus flore multiplicia per alios canales in Aerarium
Regium emolumenta redundabunt) rationem habiturus sit, quam exigui, et adhuc incerti, quod
per augendum schedarum regiarum numerum sperari posset, beneficii. Omnis enim
papiracea pecunia pure ex opinione civium valorem accipit. Potest evenire
papiracea pecunia pure ex opinione civium valorem accipit. Potest evenire ut,
licet schedae regiae jam justam cum massa circulantis pecuniae attingerint proportionem,
schedae tamen Statuum, e mero nationali spiritu cursum ideo obtineant, quia in
domesticam utilitatem diriguntur. Et in hunc casum Regnum quidem, si schedae Statuum
emittantur, praesentem haberet utilitatem, schedae vero regiae, etiamsi schedae Statuum non
emitterentur, nihilo majorem obtinerent circulationem. Interea inficiari non licet, quod
opinione civium valorem accipit. Potest evenire ut,
licet schedae regiae jam justam cum massa circulantis pecuniae attingerint proportionem,
schedae tamen Statuum, e mero nationali spiritu cursum ideo obtineant, quia in
domesticam utilitatem diriguntur. Et in hunc casum Regnum quidem, si schedae Statuum
emittantur, praesentem haberet utilitatem, schedae vero regiae, etiamsi schedae Statuum non
emitterentur, nihilo majorem obtinerent circulationem. Interea inficiari non licet, quod si
major, quam quae actu circulat,
obtinerent circulationem. Interea inficiari non licet, quod si
major, quam quae actu circulat, schedarum regiarum numerus cum schedis Statuum eodem tempore
ad concurrentiam ponatur, id harum successum admodum dubium efficere possit.
3. Fundus hic in praevio non augendarum schedarum regiarum supposito est practicabilis.
Cum enim schedae hae non ad milliones, sed tantum ad 200 000 sensim excudendae sint,
dubitare vix licet, quin accedente patriotico Statuum zelo eaedem statim in cursum non
deducantur, praesertim cum
efficere possit.
3. Fundus hic in praevio non augendarum schedarum regiarum supposito est practicabilis.
Cum enim schedae hae non ad milliones, sed tantum ad 200 000 sensim excudendae sint,
dubitare vix licet, quin accedente patriotico Statuum zelo eaedem statim in cursum non
deducantur, praesertim cum Status Mercantilis Temessiensis de pluribus bancalibus schedis ad
circulationem ponendis postulatum formaverit.
4. Fundus hic est securus; in omnem enim, qui humanitus calculari potest, casum status
nullum ex
dubitare vix licet, quin accedente patriotico Statuum zelo eaedem statim in cursum non
deducantur, praesertim cum Status Mercantilis Temessiensis de pluribus bancalibus schedis ad
circulationem ponendis postulatum formaverit.
4. Fundus hic est securus; in omnem enim, qui humanitus calculari potest, casum status
nullum ex instituto hoc detrimentum capere possunt. Vel enim statim principio nemo has
schedas acceptabit, et tunc Status nullam sentient seu utilitatem, seu detrimentum; id
tamen, cum schedae hae reali fundo
redemtae schedae denuo erogari queant, sicque fundus
temporaneam tantum diminutionem patiatur.
Vel per funestum aliquod bellum, pestem, aut aliud simile flagellum, circulantis pecuniae
massa ita diminuetur, ut quisque paratam tantum pecuniam, velut in arduis
ejusmodi circumstantiis praesentaneis necessitatibus magis accommodam anhelet, adeoque omnes
omnino schedae hae redimi debeant. Et tunc non poterunt quidem illae parato exsolvi, sed
proprietarii per activas cassae
ejusmodi circumstantiis praesentaneis necessitatibus magis accommodam anhelet, adeoque omnes
omnino schedae hae redimi debeant. Et tunc non poterunt quidem illae parato exsolvi, sed
proprietarii per activas cassae obligatorias excontentari debebunt. Verum in
communi ejusmodi calamitate eadem sors omnes etiam privatos creditores
manebit; nam ne hi quidem a debitoribus suis paratam habere poterunt solutionem, adeoque
proprietarii schedarum harum nihilo deteriorem subibunt conditionem, quam si pecunias has
si pecunias has
privato alicui credidissent. Interea cum extraordinaria ejusmodi calamitas, benignitate
Numinis, nonnisi raro et per longiora intervalla evenire soleat, cassa totam illam summam,
pro qua hactenus schedas erogavit, lucri faciet.
Vel denique in optimo casu schedae hae non tantum per decem, intra quos ex iis 4 milliones
conflabuntur, sed per plures etiam annos facilem cursum retinebunt. Et tunc Cassa
Commercialis, calculatis ut supra ejus fundis, intra decennium septem milliones erogare
poterit, et adhuc pro
retinebunt. Et tunc Cassa
Commercialis, calculatis ut supra ejus fundis, intra decennium septem milliones erogare
poterit, et adhuc pro subsequis annis, donec schedae hae decurrerint, annuus medii millionis
fundus eidem ita remanebit, ut intra 30 annos 17 milliones in usus commerciales impendi
possint. Quo adminiculo, si pecuniae rite, ut supponere oportet, dispensentur, commercium
Hungaricum ad notabilem perfectionis gradum perduci potest.
5. Fundus hic convenit dignitati legislationis; nullam enim mercantilem
commercium
Hungaricum ad notabilem perfectionis gradum perduci potest.
5. Fundus hic convenit dignitati legislationis; nullam enim mercantilem
operationem involvit, adeoque e legislatore mercatorem non efficit, sed
fundatur unice in bancali manipulatione, quae indoli legislationis omnino
congruit.
Et haec est demissa Deputationis hujus circa modalitatem conflandi fundi publici opinio.
Possent aliae etiam, forte magis lucrosae, sed tanto intricatiores, pluribusque fortuitis
demissa Deputationis hujus circa modalitatem conflandi fundi publici opinio.
Possent aliae etiam, forte magis lucrosae, sed tanto intricatiores, pluribusque fortuitis
casibus expositae bancales ejusmodi manipulationes proponi: Deputatio tamen haec, spectata
moderna, quae in statu actuali delineata est, politica tam Regni, quam et regnicolarum
situatione, hanc unam et practicabilem, et securam, et
decoram, et praesentaneis commercii necessitatibus
correspondentem esse
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
83194. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83195. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83196. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83197. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83198. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83199. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83200. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83201. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83202. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83203. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83204. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83205. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83206. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83207. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83208. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83209. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83210. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83211. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83212. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83213. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83214. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83215. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83216. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83217. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83218. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83219. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83220. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83221. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83222. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83223. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83224. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83225. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83226. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83227. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83228. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83229. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83230. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83231. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83232. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83233. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83234. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83235. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83236. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83237. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83238. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83239. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83240. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83241. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83242. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83243. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83244. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83245. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83246. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83247. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83248. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83249. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83250. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83251. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83252. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83253. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83254. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83255. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83256. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83257. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83258. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83259. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83260. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83261. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83262. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83263. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83264. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Section]
83265. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
83266. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83267. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83268. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83269. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83270. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83271. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83272. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83273. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83274. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83275. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83276. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83277. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83278. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83279. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83280. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
83281. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
83282. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
83283. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
83284. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph |
SubSect | Section]
83285. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83286. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83287. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83288. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83289. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83290. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83291. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83292. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83293. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83294. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83295. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83296. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83297. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83298. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83299. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83300. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83301. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83302. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83303. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83304. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83305. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83306. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83307. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83308. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83309. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83310. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83311. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83312. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83313. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83314. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83315. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83316. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83317. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83318. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83319. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83320. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83321. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83322. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83323. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83324. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83325. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83326. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83327. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83328. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83329. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83330. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83331. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83332. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83333. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83334. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83335. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83336. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83337. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83338. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83339. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83340. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83341. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83342. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83343. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83344. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83345. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83346. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83347. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83348. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83349. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83350. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83351. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83352. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83353. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83354. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83355. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83356. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83357. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83358. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83359. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83360. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83361. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83362. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83363. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83364. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83365. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83366. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83367. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83368. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83369. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83370. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83371. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83372. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83373. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83374. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83375. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83376. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83377. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83378. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83379. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83380. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83381. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83382. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Section]
83383. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83384. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83385. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83386. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83387. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83388. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83389. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83390. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83391. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83392. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83393. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83394. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83395. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83396. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83397. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83398. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83399. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83400. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83401. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83402. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83403. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83404. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83405. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83406. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83407. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83408. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83409. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83410. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83411. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83412. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83413. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83414. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83415. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83416. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83417. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83418. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83419. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83420. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83421. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83422. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83423. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83424. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83425. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83426. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83427. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83428. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83429. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83430. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83431. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83432. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83433. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83434. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83435. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83436. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83437. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83438. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83439. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83440. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83441. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83442. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83443. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83444. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83445. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83446. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83447. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83448. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83449. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83450. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83451. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83452. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83453. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83454. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83455. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83456. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83457. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83458. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83459. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83460. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83461. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83462. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83463. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83464. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83465. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83466. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83467. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83468. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83469. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83470. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83471. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83472. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83473. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83474. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83475. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83476. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83477. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83478. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83479. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83480. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83481. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83482. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83483. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83484. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83485. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83486. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83487. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83488. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83489. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83490. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83491. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83492. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83493. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83494. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83495. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83496. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83497. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83498. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83499. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83500. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83501. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83502. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83503. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83504. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83505. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83506. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83507. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83508. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83509. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83510. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83511. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83512. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83513. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83514. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83515. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83516. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83517. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83518. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83519. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83520. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83521. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83522. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83523. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83524. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83525. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83526. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83527. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83528. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83529. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83530. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83531. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83532. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83533. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83534. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83535. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83536. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83537. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83538. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83539. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83540. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83541. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83542. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83543. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83544. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83545. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83546. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83547. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83548. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83549. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83550. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83551. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83552. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83553. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83554. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83555. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83556. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83557. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83558. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83559. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83560. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83561. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83562. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83563. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83564. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83565. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83566. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83567. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83568. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83569. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83570. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1146 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83571. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83572. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83573. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83574. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83575. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83576. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83577. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83578. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83579. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83580. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83581. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83582. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83583. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83584. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83585. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83586. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83587. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83588. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83589. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83590. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83591. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83592. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83593. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83594. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83595. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83596. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83597. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83598. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83599. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83600. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83601. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83602. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83603. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83604. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83605. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83606. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83607. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83608. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83609. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83610. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83611. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83612. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83613. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83614. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83615. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83616. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83617. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83618. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83619. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83620. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83621. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83622. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83623. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83624. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83625. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83626. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83627. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83628. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83629. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83630. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83631. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83632. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83633. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83634. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83635. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83636. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83637. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83638. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83639. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83640. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83641. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83642. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83643. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83644. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83645. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83646. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83647. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83648. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83649. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83650. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83651. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83652. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83653. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83654. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83655. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83656. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83657. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83658. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83659. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83660. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83661. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83662. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83663. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83664. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83665. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83666. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83667. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83668. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83669. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83670. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83671. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83672. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83673. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83674. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83675. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83676. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83677. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83678. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83679. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83680. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83681. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83682. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83683. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83684. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83685. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83686. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83687. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83688. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83689. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83690. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83691. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83692. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83693. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83694. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83695. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83696. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83697. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83698. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83699. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83700. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83701. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83702. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83703. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83704. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83705. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83706. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83707. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83708. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83709. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83710. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83711. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83712. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83713. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83714. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83715. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83716. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83717. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83718. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83719. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83720. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83721. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83722. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83723. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83724. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83725. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83726. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83727. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83728. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83729. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83730. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83731. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83732. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1174 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83733. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83734. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83735. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83736. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83737. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83738. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83739. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83740. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83741. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83742. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83743. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Section]
83744. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83745. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83746. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83747. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83748. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83749. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83750. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83751. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83752. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83753. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83754. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83755. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83756. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83757. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83758. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83759. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83760. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83761. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83762. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83763. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83764. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83765. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83766. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83767. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83768. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83769. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83770. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83771. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83772. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83773. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83774. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83775. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83776. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83777. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83778. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83779. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83780. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83781. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83782. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83783. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1206 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83784. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83785. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83786. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83787. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83788. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83789. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83790. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83791. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83792. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83793. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83794. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83795. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83796. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83797. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83798. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83799. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83800. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83801. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83802. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83803. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83804. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83805. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83806. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83807. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83808. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83809. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83810. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83811. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83812. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83813. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83814. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83815. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83816. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83817. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83818. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1214 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83819. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83820. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83821. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83822. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83823. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83824. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83825. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83826. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83827. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83828. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83829. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83830. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83831. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83832. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83833. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83834. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83835. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83836. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83837. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83838. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83839. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83840. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83841. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83842. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83843. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83844. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83845. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83846. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83847. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83848. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83849. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83850. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83851. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83852. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83853. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83854. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83855. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83856. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83857. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83858. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83859. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83860. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83861. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83862. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83863. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83864. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83865. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83866. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83867. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83868. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83869. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83870. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83871. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83872. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83873. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83874. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83875. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83876. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83877. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83878. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83879. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83880. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83881. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83882. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83883. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83884. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83885. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83886. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83887. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83888. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83889. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83890. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83891. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83892. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83893. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83894. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83895. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83896. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83897. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83898. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83899. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83900. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83901. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83902. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83903. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83904. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83905. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83906. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83907. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83908. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83909. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83910. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83911. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83912. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83913. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83914. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83915. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83916. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83917. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83918. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83919. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1220 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83920. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83921. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83922. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83923. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83924. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83925. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83926. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83927. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83928. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83929. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83930. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83931. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83932. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83933. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83934. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1240 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83935. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83936. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83937. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83938. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83939. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83940. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83941. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83942. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83943. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83944. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83945. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83946. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83947. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83948. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83949. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83950. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83951. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83952. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83953. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83954. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83955. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83956. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83957. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83958. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83959. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83960. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83961. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83962. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83963. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83964. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83965. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83966. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83967. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83968. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83969. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83970. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83971. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83972. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83973. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83974. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83975. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83976. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83977. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83978. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83979. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83980. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83981. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83982. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83983. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83984. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83985. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83986. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83987. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83988. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83989. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83990. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83991. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83992. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83993. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83994. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83995. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83996. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83997. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
83998. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
83999. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84000. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84001. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84002. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84003. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84004. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84005. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84006. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84007. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84008. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84009. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84010. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84011. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84012. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84013. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84014. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84015. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84016. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84017. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84018. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84019. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84020. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84021. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84022. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84023. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84024. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84025. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84026. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84027. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84028. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84029. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84030. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84031. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84032. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84033. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84034. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84035. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1244 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84036. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1266 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84037. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1266 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84038. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1266 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84039. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1266 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84040. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1266 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84041. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1266 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84042. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84043. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84044. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84045. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84046. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84047. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84048. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84049. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84050. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84051. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84052. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84053. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84054. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84055. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84056. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84057. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84058. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84059. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84060. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84061. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84062. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84063. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84064. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84065. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84066. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84067. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84068. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84069. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84070. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84071. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84072. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84073. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84074. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84075. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84076. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84077. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84078. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84079. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84080. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84081. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84082. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84083. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84084. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84085. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84086. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84087. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84088. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84089. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84090. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84091. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84092. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84093. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84094. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84095. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84096. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84097. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84098. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84099. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84100. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84101. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84102. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84103. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84104. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84105. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84106. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84107. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84108. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84109. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84110. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84111. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84112. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84113. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84114. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84115. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84116. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84117. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84118. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84119. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84120. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84121. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84122. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84123. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84124. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84125. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84126. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84127. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84128. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84129. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84130. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84131. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84132. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84133. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84134. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84135. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84136. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84137. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84138. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84139. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84140. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84141. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84142. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84143. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84144. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84145. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84146. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84147. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84148. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84149. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84150. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84151. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84152. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84153. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84154. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84155. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1268 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84156. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1296 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84157. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1296 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84158. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1296 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84159. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1296 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84160. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84161. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84162. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84163. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84164. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84165. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84166. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84167. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84168. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84169. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84170. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84171. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84172. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84173. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84174. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84175. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84176. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84177. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84178. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84179. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84180. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84181. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84182. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84183. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84184. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84185. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84186. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84187. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84188. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84189. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84190. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84191. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84192. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84193. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84194. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84195. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84196. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84197. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84198. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84199. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84200. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84201. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84202. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84203. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84204. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84205. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84206. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84207. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84208. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84209. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84210. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84211. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84212. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84213. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84214. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84215. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84216. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84217. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84218. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84219. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84220. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84221. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84222. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84223. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84224. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84225. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84226. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84227. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84228. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84229. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84230. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84231. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84232. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84233. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84234. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84235. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84236. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84237. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84238. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84239. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84240. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84241. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84242. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84243. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84244. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84245. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84246. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84247. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84248. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84249. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84250. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84251. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84252. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84253. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84254. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84255. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84256. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84257. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84258. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84259. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84260. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84261. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84262. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84263. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84264. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84265. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84266. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84267. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84268. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84269. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84270. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84271. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84272. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84273. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84274. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84275. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84276. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84277. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84278. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84279. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84280. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84281. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84282. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84283. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84284. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84285. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84286. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84287. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84288. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84289. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84290. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84291. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84292. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84293. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84294. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84295. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84296. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84297. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84298. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1298 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84299. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84300. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84301. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84302. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84303. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84304. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84305. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84306. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84307. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84308. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84309. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84310. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84311. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84312. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84313. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84314. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84315. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84316. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84317. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84318. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84319. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84320. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84321. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84322. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84323. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84324. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84325. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84326. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84327. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84328. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84329. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84330. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84331. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84332. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84333. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84334. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84335. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84336. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84337. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84338. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84339. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84340. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84341. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84342. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84343. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84344. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84345. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84346. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84347. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84348. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84349. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84350. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1332 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84351. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84352. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84353. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84354. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84355. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84356. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84357. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84358. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84359. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84360. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84361. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84362. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84363. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84364. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84365. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84366. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84367. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84368. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84369. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84370. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84371. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84372. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84373. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84374. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84375. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84376. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84377. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84378. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84379. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84380. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84381. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84382. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84383. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84384. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84385. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84386. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84387. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84388. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84389. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84390. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84391. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84392. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84393. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84394. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84395. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84396. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84397. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84398. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84399. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84400. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84401. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84402. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84403. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84404. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84405. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84406. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84407. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84408. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84409. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84410. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84411. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84412. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84413. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84414. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84415. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84416. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84417. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84418. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84419. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84420. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84421. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84422. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84423. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84424. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84425. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84426. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84427. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84428. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84429. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84430. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84431. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84432. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84433. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84434. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84435. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84436. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84437. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84438. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84439. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84440. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84441. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84442. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84443. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84444. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84445. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84446. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84447. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84448. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84449. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84450. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84451. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84452. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84453. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84454. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84455. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84456. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84457. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84458. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84459. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84460. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84461. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84462. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84463. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84464. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84465. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84466. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84467. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84468. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84469. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84470. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84471. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84472. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84473. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84474. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84475. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84476. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84477. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84478. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84479. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84480. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84481. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84482. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84483. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84484. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84485. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84486. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84487. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84488. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84489. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84490. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84491. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84492. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84493. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84494. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84495. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84496. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84497. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84498. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84499. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84500. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84501. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84502. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84503. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84504. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84505. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84506. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84507. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84508. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84509. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84510. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84511. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84512. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84513. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84514. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84515. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84516. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84517. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84518. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84519. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84520. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84521. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84522. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84523. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84524. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84525. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84526. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84527. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84528. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84529. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84530. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84531. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84532. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84533. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1350 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84534. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84535. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84536. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84537. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84538. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84539. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84540. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84541. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84542. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84543. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84544. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84545. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84546. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84547. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84548. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84549. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84550. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84551. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84552. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84553. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84554. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
Sub2Sect | SubSect | Section]
84555. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84556. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84557. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84558. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84559. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84560. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84561. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84562. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84563. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84564. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84565. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84566. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84567. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84568. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84569. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84570. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84571. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84572. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84573. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84574. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84575. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84576. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84577. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84578. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84579. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84580. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84581. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84582. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84583. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84584. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84585. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84586. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84587. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84588. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84589. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84590. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84591. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84592. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84593. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84594. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84595. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84596. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84597. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84598. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84599. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84600. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84601. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84602. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84603. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84604. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84605. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84606. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84607. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84608. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84609. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84610. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84611. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84612. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84613. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84614. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84615. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84616. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84617. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84618. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84619. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84620. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84621. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84622. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84623. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84624. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84625. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84626. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84627. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84628. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84629. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84630. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84631. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84632. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84633. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84634. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84635. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84636. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84637. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84638. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84639. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84640. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84641. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84642. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84643. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84644. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84645. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84646. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84647. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84648. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84649. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84650. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84651. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
84652. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1388 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Bibliographia locorum inventorum
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].
First 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 Last
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.